jaarverslag 2010 1 jaarverslag 2010 2 1 Voorwoord 5 Bijlagen Stafafdeling Conservatoren 7 A Publicaties 123 Stafafdeling Marketing B Aanwinsten, uitgaande en communicatie 15 bruiklenen 129 Stafafdeling Educatie C Presentaties 141 en publieksbegeleiding 27 Sector Collectie D Educatieve activiteiten en onderzoek 43 en evenementen 151 Aanwinsten 53 E Personeel en organisatie 157 Sector Presentaties 65 F Bestuurlijke activiteiten en nevenfuncties directie 165 Interviews medewerkers 77 Sector Bedrijfsvoering 89 Financieel verslag 95 Huisstichtingen 101 Raad van Toezicht 107 English Summary 111 2 3 Boijmans TV TV en de onderzoekswebsite ALMA. Aflevering 1 Voorwoord Aan Boijmans TV, een wereldprimeur, Opening night bekeken door 1,5 miljoen mensen in de In 2010 winnen wij de BankGiro Loterij regio Rijnmond, besteedt dit jaarverslag Museumprijs, een initiatief van de loterij extra aandacht. en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Een zware wissel trekt het voortdurende Twee weken lang staan alle bureaus vol depotprobleem dat ons als gevolg van verse bloemen van collega’s, ondersteu­ stortbuien en gebrekkige installaties ners en bewonderaars. We eten meer parten speelt. Wij betrekken tijdelijke taart dan goed voor ons is. depots elders in het land om nieuwe Achter het winnen van de prijs gaat een watercalamiteiten uit te sluiten. Aan een campagne schuil, gevoerd samen met definitieve depotoplossing in de vorm ontwerpbureau Thonik, en nog belang­ van een collectiegebouw in het centrum rijker, een nominatie van een vakjury, dan wel een utilitair depot in de periferie die de uitgekiende programmering van van de stad wordt het hele jaar gewerkt het museum roemt. In een veelzijdig en samen met de dienst Kunst en Cultuur encyclopedisch museum als Museum en het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam. Boijmans Van Beuningen houd je de Het museum is in 2010 in staat om ruim balans tussen werken met de collectie 45 procent eigen inkomsten te gene­ en het maken van tentoonstellingen. Dat reren. Daarmee wordt alle activiteit dit doe je in een mix die meer is dan de som jaar (restauraties, educatie, aankopen, der delen, die de bezoeker onverwachte tentoonstellingen) gefinancierd. Wij associaties en sensaties oplevert. danken de gemeente Rotterdam voor Dat is wat ons museum beoogt, met een de exploitatiesubsidie van 9,8 miljoen programmering die dynamisch is en te­ euro, bijna genoeg voor de lonen van de gelijk verbindingen maakt. Met stimulan­ medewerkers, de huur van het gebouw sen door hedendaagse signalementen en de vaste lasten. en interventies, ingehouden adem bij de Vrijwilligers, bijzondere begunstigers, restauratie van Dalí op zaal, het kunst­ steunstichtingen, vaste langjarige be­ historisch onderzoek naar de raadsel­ drijfsrelaties en fondsen en sponsoren: achtige Van Meegeren, de aantrekkings­ mede namens de Raad van Toezicht en kracht van Misfits van Hella Jongerius alle medewerkers danken wij u voor het­ en het verleggen van de horizon in de geen waartoe u ons in staat heeft gesteld. onderzeebootloods bij Infernopolis van Een oogstjaar als 2010 is een succes dat Atelier van Lieshout. Samen met het door velen wordt gedeeld. Het museum Havenbedrijf Rotterdam. Samen met de is een kern van warmte en kwaliteit in Kunsthal, waar bijna tienduizend stukken een ambitieuze en altijd werkende stad. uit de collectie waren te zien. Het biedt aan jong en oud veel artistiek, 2010 is een uitbundig jaar. Qua col­ sociaal en maatschappelijk kapitaal. lectiepresentatie, qua collectiebeheer, Wij kunnen doorgaan met wat we doen in communicatief opzicht, bedrijfskundig als overheid en particulieren zich in en educatief. Dit is ook het jaar van gelijke mate aan Museum Boijmans Van de doorbraak op het internet, waar nu Beuningen blijven verbinden. ons webmuseum te bezoeken valt, met 500.000 bezoekers in het eerste jaar, en Sjarel Ex parels in de kroon als ArtTube, Boijmans directeur 4 5 Peter van der Coelen Stafafdeling conservator prenten en tekeningen conservatoren Tentoonstellingen in het Boijmans TV prentenkabinet Aflevering 2 Mooi lelijk De conservatoren van Museum Boijmans Van Beuningen verrichten Je hebt tentoonstellingen met bruik­ onderzoek naar de collectie, maken lenen die van heinde en verre komen, tentoonstellingen en representeren het van verschillende musea, instellin­ museum. De conservatoren staan onder gen of particulieren. Maar er zijn ook leiding van de directeur en worden bij expo sities waarvoor uitsluitend geput het uitoefenen van hun werkzaamheden wordt uit de eigen verzameling. In het ondersteund door de sector Collectie en prenten kabinet vinden vooral presen­ onderzoek en de sector Presentaties. taties in de laatste categorie plaats, Het aan de collectie gerelateerde werk met schatten uit de wereldberoemde bestaat onder meer uit het verrichten collectie tekeningen en prenten. Met van wetenschappelijk onderzoek, het ruim 80.000 werken op papier zijn de doen van restauratievoorstellen en mogelijkheden talrijk. Het uitgangspunt het begeleiden van restauraties, het kan het werk van één kunstenaar zijn, formuleren van aankoopvoorstellen en een stroming of een specifiek thema. aankoopplannen, en het schrijven van De tentoonstelling Franse prentkunst: bestandscatalogi en bijdragen voor van Duvet tot Picasso, die in 2010­2011 de Boijmans Studies. Op het terrein te zien is, heeft een wat bredere opzet. van presentaties doen de conserva­ De bedoeling is om een beeld te geven toren voorstellen voor exposities. De van vijf eeuwen Franse prentkunst: van conservator die het concept voor een de renaissance tot het midden van de tentoonstelling ontwikkelt, maakt deel twintigste eeuw. Uit de honderden kun­ uit van een projectgroep die in het stenaars die in deze periode in Frankrijk museum verantwoordelijk is voor de als graficus werkzaam zijn, moet realisatie van een tentoonstelling. Ook een keuze worden gemaakt van zo’n is de conservator verantwoordelijk voor veertig à vijftig werken. Dat betekent het de kwaliteit van een catalogus en de doornemen van tientallen dozen in het daarin te publiceren teksten. depot. Bij het selecteren hanteer je dan In onderstaande teksten beschrijven de verschillende criteria: de vaardigheid conservatoren bijzondere ervaringen bij van de kunstenaar, de originaliteit van de uitoefening van hun werkzaamheden de compositie, de aantrekkelijkheid van in 2010. het onderwerp en niet te vergeten de kwaliteit van de afdruk van het speci­ fieke exemplaar van de prent. De vraag is verder of een blad voldoende wall po- wer heeft, want sommige prenten doen het minder goed aan de muur en komen beter tot hun recht als ze van dichtbij op de hand worden bekeken. 6 7 Albert Elen Alexandra Gaba-van Dongen samenwerking met externe (museale) Intussen rijst de vraag hoe we eigenlijk senior conservator tekeningen conservator pre-industriële collecties. Een ALMA showcase die weten dat hier Titus is voorgesteld. Hij en prenten vormgeving ikzelf voorbereid, gaat over een klein trouwt in 1668 met Magdalena van Loo, schilderij van Vincent van Gogh dat als maar sterft niet lang daarna. Het jaar Wisselingen De Collectie De ALMA website – bruikleen in ons museum aanwezig is, daarop sterft niet alleen Rembrandt, Twee ‘art meets artefacts’ getiteld Stilleven met aardappels. Het maar ook Magdalena. In haar inventaris is onderdeel van een serie stillevens worden een zelfportret van Rembrandt De collectiepresentatie in het Van der In 2010 is het ALMA­team in het die Van Gogh in het najaar van 1885 in genoemd, een portret van Titus’ moe­ Steur­gebouw wisselt iedere drie jaar museum het tweede voorbereidingsjaar Nuenen schilderde. Bijzonder hieraan der Saskia en een schilderij van een en is daarmee feitelijk een langdurige ingegaan met het oog op de realisatie is dat het op het eerste gezicht alle­ monnik met een kap. Dit laatste moet tentoonstelling. Van januari 2009 tot van de nieuwe ALMA website. ALMA daagse rode steelpannetje waarin de het bovengenoemde schilderij in het maart 2011 heet deze De Collectie Twee. (afbeelding linkt met artefact) kop­ aardappels zijn uitgestald, afkomstig Rijksmuseum zijn. Zo weten we dat Binnen het concept spelen de grafische pelt afbeeldingen van pre­industriële blijkt te zijn te zijn uit het Zuid­Franse inderdaad Titus op deze schilderijen is kunsten ook een rol en zorgen voor een gebruiksvoorwerpen op schilderijen pottenbakkerscentrum Vallauris. Het voorgesteld. extra dynamiek door de regelmatige en prenten aan concrete voorbeelden is daarom geen steelpan die je in het De tentoonstelling die we over wisselingen. In elf van de negenen­ van vergelijkbare materiële objecten Brabantse dorp Nuenen zou verwach­ Rembrandts zoon Titus wilden maken dertig zalen op de eerste verdieping in de collectie. Deze interdisciplinaire ten. Lees meer over Vincents Franse komt jammer genoeg nog niet tot stand zijn tekeningen en prenten te zien, in benadering, die ook tijdens eerdere steelpan op: alma.boijmans.nl omdat de financiering voor de kostbare speciaal voor dit doel ontworpen vitrines tentoonstellingen in het museum werd bruiklenen niet rond komt. of ingelijst aan de wand, in samenhang gepresenteerd, levert waardevolle met schilderijen uit dezelfde periode of informatie op over de voorwerpen zelf. Jeroen Giltaij schilderschool. Aangezien tekeningen Ook de afgebeelde objecten werpen senior conservator oude Jaap Guldemond en prenten vanwege de lichtgevoeligheid soms nieuw licht op het oeuvre van schilderkunst senior conservator moderne niet langdurig kunnen worden getoond, beeldend kunstenaars. Het project is en hedendaagse kunst is elk