SNS REAAL Fonds is een actueel, ondernemend SNS REAAL Fonds en maatschappelijk betrokken fonds. Het Fonds Jaarverslag 2013 ondersteunt culturele en sociaal-maatschappelijke projecten en wil zoveel mogelijk mensen in staat stellen deel te nemen aan en kennis te nemen van deze projecten.

• Inhoud Toegekende donaties 2013 • Bestuursverslag 3 • Directieverslag 6 Kunst & Cultuur • Financieel verslag 12 • Podiumkunsten 30 • Risicomanagement & Governance 23 • Visuele kunsten 42 • Nevenfuncties bestuursleden 27 • Technologie en kunst 48 • Medewerkers 28 • Literaire kunsten 52 • Erfgoed 54 • Educatie 55 Jongeren & Maatschappij • Cultuur 59 • Geletterdheid en mediawijsheid 61 • Financiële educatie 62 • Ondernemerschap 63 • Sociaal maatschappelijk 65 • Educatie 66 Wetenschap • Wetenschap 67 Programmaregelingen • Take Over! 69 • Digitale Innovatie in musea 70 • Kijk op Media 71

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 2 Bestuursverslag SNS REAAL Fonds is een zelfstandige stichting die voor haar financiering afhankelijk is van Stichting Beheer SNS REAAL, eveneens een onafhankelijke stichting. Het verslagjaar heeft voor het bestuur van Stichting SNS REAAL Fonds voor een belangrijk deel in het teken gestaan van de nationalisatie van SNS Reaal. Toen op 1 februari 2013 bekend werd dat de nationalisatie van SNS Reaal leidde tot een verlies van meer dan € 1 miljard van het vermogen van Stichting Beheer, uitgaande van de waarde vlak voor de nationalisatie, werd duidelijk dat dit gevolgen zou hebben voor het donatiebudget van het Fonds. Na bekendmaking van het forse vermogens­ verlies heeft het bestuur van Stichting Beheer direct laten weten dat het voor 2013 toegezegde budget van € 14 miljoen gehandhaafd bleef. In september 2013 kreeg het bestuur zekerheid over het budget voor de eerste helft van 2014: Stichting Beheer zegde € 7 miljoen donatiebudget toe. Het bestuur van SNS REAAL Fonds is de Stichting Beheer erkentelijk voor de garantie van het donatiebudget 2013 en de toezegging van het budget voor de eerste helft van 2014. Dit ondanks de lastige positie waarin Stichting Beheer zich vanaf het moment van nationalisatie bevond. Met de toezegging van Beheer kon het Fonds het ingezette beleid verder vormgeven en in het verslagjaar een kleine 500 initiatieven ondersteunen. SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 3 Bestuur Als gevolg van de nationalisatie van SNS Reaal kwam de bestuurszetel van de voorzitter van de Raad van Bestuur van SNS Reaal vacant. Het bestuur dankt Ronald Latenstein voor zijn inzet en betrokkenheid bij het Fonds. De nationalisatie van SNS Reaal en de daarmee gepaard gaande onzekerheid omtrent de toekomst van het Fonds heeft volop de aandacht van het bestuur gehad. Het bestuur komt gewoonlijk vier maal per jaar bijeen. In november werd een extra bestuursvergadering belegd. De algemeen directeur van het Fonds was aanwezig bij alle bestuursvergaderingen. In de extra bestuursvergadering in november is het donatiebudget voor 2014 en volgende jaren vastgesteld en zijn de gevolgen van de verlaging van het donatiebudget voor de organisatie in kaart gebracht. Als gevolg van vermindering van het budget vanaf 2014 is besloten tot een wijziging van de organisatie. In december 2013 werd een begin gemaakt met het onderzoek naar de mogelijkheden van een organisatiewijziging. In 2013 zijn 493 projecten ondersteund met een totaal budget van € 12,9 miljoen, na vrijval van € 498.256. Ten opzichte van 2012 nam het aantal aanvragen af met 2,8%.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 4 Het toewijzingsbeleid van het Fonds kent voor 2014 € 10 miljoen donatiebudget sinds mei 2011 twee aandachtsgebieden: toegezegd. Het beleid van het Fonds wordt ‘Kunst & Cultuur’ en ‘Jongeren & Maat­ per 2014 aangescherpt, waarbij het profiel schappij’. Binnen deze pijlers is ook ruimte Kunst & Cultuur en Jongeren & Maatschappij voor aanvragen, gericht op wetenschap gehandhaafd blijft. De keuze is gemaakt om (geesteswetenschappen en sociale weten­ vanaf 2014 niet langer wetenschapsprojecten schappen) en educatie, die samenhangen te ondersteunen, ook projecten waarbij ama­ met deze pijlers. In 2013 is 21,1% van het teurs met excellente professionals samen-­­­ donatiebudget besteed binnen de pijler werken komen niet meer in aan­merking Jongeren & Maatschappij. voor ondersteuning, evenals aankopen of restau­raties. Projecten voor aanvragen Het bestuur heeft in 2013 inzicht gekregen in onder € 10.000 komen niet meer voor onder- de binnengekomen aanvragen, de toekenning ­steuning in aanmerking. van donaties en de organisatiekosten. De verlaging van het donatiebudget heeft Elk kwartaal wordt een management- en geleid tot scherpere keuzes in de twee projectrapportage voorgelegd aan het bestuur. pijlers. De uitgangspunten van het Fonds, actueel, ondernemend en maatschappelijk Het bestuur heeft kennis genomen van de betrokken, blijven echter onverminderd van tussentijdse rapportages 2013 en de begro­ kracht. De gevolgen van de verlaging van het ting 2014 goedgekeurd. De jaarrekening over donatiebudget voor de organisatie zullen in 2013 is door accountant PwC van een goed­ het eerste kwartaal 2014 zichtbaar worden. keurende verklaring voorzien. Het bestuur heeft kennisgenomen van deze verklaring en Het bestuur dankt het hele team van SNS de jaarrekening en het verslag goedgekeurd. REAAL Fonds voor zijn inzet en betrokkenheid in dit zo moeilijke jaar. Vooruitzichten Bestuur SNS REAAL Fonds, juni 2014 Als gevolg van de nationalisatie van SNS Reaal per 1 februari 2013 zal het donatiebudget voor het Fonds met ingang van 1 januari 2014 noodgedwongen fors afnemen. Stichting Beheer SNS Reaal heeft

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 5 Directieverslag SNS REAAL Fonds voert zijn missie uit aan de hand van het beleidsplan. Het beleidsplan is opgesteld in 2010 en in 2011 verder afgerond, definitief vastgesteld en geïmplementeerd. Het donatiebeleid is gericht op projecten binnen de pijler Kunst & Cultuur en Jongeren & Maatschappij. In samenhang met deze pijlers was er in 2013 ook ruimte voor aan­ vragen op het gebied van wetenschap en educatie. Er wordt gewerkt met taakstellende budget­ ten voor de twee pijlers: 70% voor Kunst & Cultuur en 30% voor projecten gericht op Jongeren & Maatschappij. Vanuit historisch oogpunt blijft het Fonds een beperkt budget reserveren voor projecten waarin de oor­ sprong van het Fonds tot uiting komt: democratie en vakbeweging. Het Fonds heeft aandacht voor zogenoemde ‘witte vlekken’ op de kaart van Nederland. De gewenste landelijke dekking verbetert door hieraan invulling te geven. Toewijzingsbeleid Jongeren & Maatschappij

Met de pijler Jongeren & Maatschappij wil het Fonds zijn sociaal-maatschappelijk gezicht laten zien. De Nederlandse samenleving stelt veel eisen aan haar burgers en jongeren

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 6 hebben basiskennis, -vaardigheden en Kunst & Cultuur -houding nodig om hierin een actieve rol te kunnen spelen. Het is echter niet voor alle Projecten worden onderverdeeld in de jongeren even gemakkelijk en vanzelf­ sectoren Podiumkunsten, Visuele Kunsten, sprekend om die aansluiting te vinden. Technologie & Kunst en Literaire Kunsten. Daarom kiest SNS REAAL Fonds voor Ook interdisciplinaire projecten en projecten ondersteuning van initiatieven die daaraan die passen binnen meerdere sectoren komen een bijdrage kunnen leveren. Er zijn vier in aanmerking voor ondersteuning. Beleid, thema’s benoemd waar het Fonds zich algemene voorwaarden, criteria en specifiek op richt: financiële educatie, speerpunten voor projecten op het gebied ondernemen, geletterdheid/mediawijsheid van podiumkunsten, visuele kunsten, en cultuur met een sociaal-maatschappelijk technologie & kunst en literaire kunsten zijn doel. Uitgangspunt is om de maatschappelijke op de website te vinden. Met name vanuit de kansen van de doelgroep te verbeteren en de podiumkunsten, een sector waar het Fonds zelfredzaamheid te vergroten. Door het traditioneel veel aanvragen voor ontvangt, ontbreken van enkele grote projectaanvragen werd in 2013 veelvuldig een beroep gedaan werd in 2013 niet het volledig donatiebudget op het Fonds. Sinds de beleidswijziging in mei Jongeren & Maatschappij benut. Werd in 2011 steunt het Fonds op het gebied van 2012 voor € 3.147.946 aan sociaal- amateurkunst alleen nog projecten waarbij maatschappelijke projecten gedoneerd, amateurs nadrukkelijk de samenwerking in 2013 was dit € 2.717.066. zoeken met zeer goede professionals. Bij cultureel erfgoed kiest het Fonds specifiek voor het bijdragen aan restauraties van bijzondere monumenten en voor het (mede) ondersteunen van aankopen die behoren tot wat de ‘Collectie Nederland’ wordt genoemd. Er is in het beleid van het Fonds speciale aandacht voor jongere carrières binnen de podiumkunsten, ondernemerschap van de aanvrager, maar ook voor experiment en vernieuwing. Het Fonds wil zich helder blijven profileren richting aanvragers via de projecten die worden ondersteund en blijft met het beleid inhaken op wat er in de SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 7 maatschappij actueel is. De basiswaarden, in 2013 een behandeltermijn van vier actualiteit en kwaliteit, zijn leidend voor het maanden gehanteerd. Regelmatig vroeg benoemen van voorkeuren en speerpunten. het Fonds aanvragers meer of specifiekere De kern is dat het Fonds bijdraagt aan díe gegevens aan te leveren. gezelschappen, ensembles, orkesten, musea, festivals en andersoortige instellingen die Aanvraag- en behandelproces met een tijdelijke ondersteuning extra activiteiten kunnen ontplooien om daarmee Om de kwaliteit van de advisering te waar­ een publiek te bereiken. borgen wordt veel tijd en energie besteed aan het proces van de besluitvorming. Zodra een Advies aanvraag volledig in de projectadministratie is opgenomen, beoordeelt een adviseur van Het Fonds verwachtte door overheidsbezuini­ het Fonds de aanvraag op basis van inhoude­ gingen een toename in het aantal aanvragen. lijke en financiële criteria. Er vinden meerdere Dit gebeurde echter niet. In 2013 daalde het overlegmomenten plaats en indien nodig, aantal aanvragen dat binnenkwam bij de zoeken we afstemming met andere (private) projectadministratie ten opzichte van 2012 fondsen. De lijnen hiervoor zijn kort. Bij met 2,8% naar 1450. specialismen die onvoldoende aanwezig zijn bij het Fonds, wordt een externe adviseur Aantal ontvangen aanvragen geconsulteerd. In 2013 gebeurde dit 14 keer, in 2012 was dit 12 keer. De beoordeling 2012 2011 2010 1.492 1.585 1.744 wordt, voorzien van een advies, voorgelegd aan de Directie, en/of Commissie Toewijzing Het gemiddeld aangevraagde bedrag daalde en/of het Bestuur. Afrekening van de toege­ met 4,4% ten opzichte van 2012. Gemiddeld zegde donatie geschiedt na afloop van het vroeg men € 20.859 aan. In 2012 was dat project. De behandelend adviseur controleert € 21.814. Het gemiddeld gehonoreerde hierbij, na ontvangst van het betalings­verzoek, bedrag daalde met 15% van € 30.819 in 2012 de inhoudelijke en financiële verantwoording tot € 26.169 in 2013. van het project. Wachtten aanvragers in 2012 nog gemiddeld Op verzoek kan een voorschot worden ver­ 71 dagen op de beslissingsbrief, in 2013 was leend. Het Fonds ziet steeds scherp toe op dit gemiddeld 48 dagen. Ondanks het feit dat een correcte financiële verantwoording. de doorlooptijd korter wordt, heeft het Fonds Waar nodig wordt een toelichting gevraagd. Het Fonds biedt aanvragers de mogelijkheid SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 8 om van de adviseur een toelichting te krijgen overleg van de Vereniging van Fondsen in op de overwegingen om een aanvraag niet te Nederland (FIN). Samen met VSBfonds nam honoreren. Regelmatig maken aanvragers SNS REAAL Fonds het initiatief tot een van deze mogelijkheid gebruik. Het Fonds onderzoeksstage naar de publieksbeleving kent geen formele bezwaarprocedure. Indien bij culturele festivals. De belangrijkste een aanvrager van mening is dat er proce­ conclusies zijn in een artikel opgenomen dat durele onjuistheden zijn opgetreden bij de is gepubliceerd op de websites van beide behandeling van de aanvraag, kan de aan­ fondsen. SNS REAAL Fonds heeft zich in 2013 vrager zich wenden tot het Bestuur van de als nieuwe partner verbonden aan de regeling stichting. Ultrakort van het Nederlands Filmfonds. Binnen deze regeling werd bijgedragen aan Aanvragers krijgen tijdig uitsluitsel of hun vier ultrakorte animatiefilms van ongeveer project door het Fonds financieel wordt twee minuten. De animatiefilms werden in ondersteund. De grote hoeveelheid aan­ 22 Pathé bioscopen met 170 zalen in het vragen en ‘vooraanvragen’ worden binnen voorprogramma van de grote zomer- en een termijn van drie tot vier maanden herfstfilm getoond aan een breed publiek. behandeld. Zowel richting de aanvrager als intern is gewerkt aan een goede balans Programmaregelingen tussen de werkvoorraad en de kwaliteit van de advisering. Om proactief in te kunnen spelen op vragen die vanuit de sector worden gesteld, heeft De afdeling projectadvies was in 2013 SNS REAAL Fonds in 2012 voor het eerst een volledig bezet. zogenaamde programmaregeling geïnitieerd met de focus op digitale innovatie in musea. Samenwerking In 2013 is deze programmaregeling uitgebreid met twee nieuwe calls, genaamd ‘Take Over!’ SNS REAAL Fonds hecht belang aan een en ‘Kijk op Media’. Deze laatste programma­ goede verstandhouding en samenwerking regeling viel binnen de pijler Jongeren & met andere fondsen. Zo is er regelmatig Maatschappij. De programmaregeling informeel contact met private en publieke ‘Digitale innovatie in musea’ kreeg ook een fondsen. We overleggen over relevante vervolg in 2013. Aan de programmaregelingen ontwikkelingen en wisselen informatie uit. gaat een intensief traject vooraf waarin met Ook neemt SNS REAAL Fonds deel aan het betrokken partijen uit het veld, potentiële

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 9 aanvragers en kennisinstituten informatie toegekende bedragen. Dit bedrag bestaat wordt uitgewisseld. Op die manier kan een vooral uit donaties aan projecten die uitein­de­ passende en weloverwogen regeling worden lijk niet doorgingen of projecten waarvoor ontwikkeld, waarbij de stem van de sector minder geld nodig was dan begroot. In 2013 een grote rol speelt in de afwegingen rondom kende het Fonds een vrijval van € 498.256. de programmaregeling. In totaal zijn binnen de programmaregelingen Communicatie in 2013 112 aanvragen ontvangen, daarvan werden 28 aanvragen gehonoreerd met een Extern gemiddelde donatiebijdrage van € 25.994. De belangrijkste doelgroep van het Fonds zijn Resultaten de (potentiële) aanvragers. Met verschillende communicatiemiddelen worden zij zo goed In 2013 heeft SNS REAAL Fonds met een mogelijk op de hoogte gehouden van het financiële bijdrage een breed scala aan donatiebeleid. De website (snsreaalfonds.nl) projecten mede mogelijk gemaakt, 493 in speelt hierin een belangrijke rol. Hier staan totaal. Hieraan heeft het Fonds € 12,9 de voorwaarden en voorkeurscriteria die het miljoen besteed. Dit zijn meer projecten dan Fonds hanteert bij de behandeling van aan­ in 2012 toen 459 projecten werden vragen. Het volledige proces van het indienen ondersteund met € 14,1 miljoen. van een aanvraag verloopt via de website van het Fonds. Voor het Fonds is het belangrijk Resultaten om aanvragen binnen te krijgen die passen in 2013 2012 Bruto toegekend bedrag €12,9 mln €14,1 mln het donatiebeleid. Daarom commu­niceren we Aantal ondersteunde projecten 493 459 zo helder mogelijk over voor­waar­den, criteria Gemiddeld donatiebedrag €26.169 €30.819 en speerpunten. Ook het communi­ceren over door het Fonds ondersteunde projecten Door aanscherping van het beleid moesten behoort tot de communicatiestrategie. veel aanvragers teleurgesteld worden. Het gemiddeld toegekende donatiebedrag daalde In 2013 is, sterker dan voorheen, ingezet op ten opzichte van 2012 met 15%. Het verschil online communicatie. Naast de website is tussen het bruto toegekende bedrag en het netto veelvuldig gebruik gemaakt van social media, toegekende bedrag is de vrijval van eerder zoals Twitter met 2322 volgers (2012: ruim 1500) en Facebook. Voor de drie programma­

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 10 regelingen zijn aparte Facebookpagina’s Intern ingericht, die het mogelijk maakten om sneller en directer met de doelgroep te communi­ceren. Het Fonds vindt het belangrijk dat alle Vanwege de goede ervaringen heeft het Fonds medewerkers­ goed op de hoogte zijn van besloten om in 2014 met een Facebookpagina de acti­­­viteiten. Intern doen directie en voor het hele Fonds te starten. adviseurs verslag van de bezoeken in het veld. Zo wordt de informatie optimaal uitge­ Van de (digitale) nieuwsbrief van het Fonds wisseld en weet iedereen wat er speelt. zijn 13 edities verzonden. Negen edities waren reguliere nieuwsbrieven, zes edities Personeel waren gewijd aan de drie programma­ regelingen. De nieuwsbrieven zijn verzonden Als gevolg van de nationalisatie van SNS aan gemiddeld 1482 adressen. Reaal op 1 februari 2013 was 2013 voor onze medewerkers een uiterst onrustig jaar waarin De website SNSREAALFonds.nl is in 2013 onzekerheid over de toekomst een grote rol in totaal 269.926 keer bezocht. Na de speelde. Regelmatig communiceren over de homepage, werden de aanvraagpagina’s en stand van zaken met betrekking tot de moge­ het aanvraagformulier het meest bezocht. lijke gevolgen van de nationalisatie heeft de Het totaal aantal bekeken pagina’s bedroeg onzekerheid bij medewerkers niet kunnen 411.191. Deze cijfers komen vrijwel overeen wegnemen. Toch is er met plezier en overgave met de cijfers van 2012. Ook is het netwerk gewerkt om het donatiebeleid in goede banen van het Fonds verder uitgebreid. Directie en te leiden. Een groot compliment aan allen die adviseurs zijn actief naar buiten getreden en zich zo hebben ingezet is hier op zijn plaats. de communicatie met aanvragers is toege­ Kijk voor een volledige lijst van medewerkers nomen. Directie en adviseurs bezochten veel op p. 28. ondersteunde projecten, voerden gesprek­ ken met (potentiële) aanvragers en lieten Marie Hélène Cornips, algemeen directeur zich informeren door organisaties die binnen SNS REAAL Fonds, juni 2014 de verschillende pijlers en sectoren actief zijn.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 11 Financieel verslag • Balans per 31 december 2013 Ref 31–12–2013 31–12–2012 Jaarrekening ACTIVA Immateriële vaste activa Software 4 − − Website 4 − − − − Materiële vaste activa Inventaris 5 11.299 77.544 Hardware 5 7.169 21.122 18.468 98.666

Vorderingen en overlopende activa Stichting Beheer SNS REAAL 6 17.586.597 16.364.337 Overige 12.526 1.096 17.599.123 16.365.433

Liquide middelen 7 453.448 449.469

18.071.039 16.913.568

PASSIVA Reserves en fondsen − − Langlopende schulden 8 Toegezegde donaties 2014 − 1.073.965 Toegezegde donaties 2015 840.000 440.000 Toegezegde donaties 2016 720.000 340.000 Toegezegde donaties 2017 315.000 300.000 1.875.000 2.153.965 Kortlopende schulden 9 Toegezegde donaties 15.976.572 14.594.753 Belastingen en premies 10 25.148 39.448 Overige 194.319 125.402 16.196.039 14.759.603

18.071.039 16.913.568

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 12 • Staat van baten en lasten over 2013 • Kasstroomoverzicht over 2013

Ref 2013 2013 2012 Ref 2013 2012 realisatie begroting realisatie Kasstroom uit operationele BATEN activiteiten Bijdrage Stichting Beheer 12 14.222.260 16.212.000 15.430.342 Resultaat boekjaar − − SNS REAAL Aanpassing voor: afschrijvingen 4/5 80.198 95.903 LASTEN mutaties langlopende Besteding aan de doelstelling 13 schulden 8 − 278.965 215.965 Toegezegde donaties 12.901.318 14.000.000 14.145.948 mutaties werkkapitaal Vrijval reeds toegezegde donaties − 498.256 − − 839.383 - vorderingen 6 − 1.233.690 573.563 12.403.062 14.000.000 13.306.565 - kortlopende schulden 9/10 1.436.436 − 651.955 Uitvoeringskosten 3.979 233.476 eigen organisatie 14 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Personeelskosten 1.102.654 1.389.000 1.270.604 Investeringen in immateriële Huisvestingskosten 285.884 317.000 284.518 vaste activa 4 − − Kantoorkosten en algemene kosten 56.649 110.000 85.056 Investeringen in materiële Accountants- en advieskosten 49.269 57.000 78.734 vaste activa 5 − − Kosten Bestuur en Commissie Toewijzing 53.091 50.000 40.852 − − Automatiseringskosten 68.100 90.000 55.410 Mutatie liquide middelen 3.979 233.476 Communicatiekosten en PR 122.823 100.000 96.941 Beheerkosten kunstcollectie NOG – – 115.210 Stand liquide middelen 1 januari 449.469 215.993 Rente en bankkosten 530 1.000 549 Stand liquide middelen 31 december 453.448 449.469 Afschrijvingen 4/5 80.198 98.000 95.903 1.819.198 2.212.000 2.123.777 Mutatie liquide middelen 7 3.979 233.476

14.222.260 16.212.000 15.430.342

Resultaat − − −

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 13 Toelichting bij de jaarrekening Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van de 1 Algemene toelichting waardering van activa en passiva en de grondslagen voor de bepaling van het Activiteiten resultaat zijn niet gewijzigd ten opzichte De activiteiten van het Fonds betreffen van het voorgaande boekjaar. het bevorderen van culturele en sociaal- maatschappelijke activiteiten door middel Kasstroomoverzicht van het toekennen van donaties in de pijlers Het kasstroomoverzicht is opgesteld Kunst & Cultuur en Jongeren & volgens de indirecte methode. Maatschappij. Schattingen Verbonden partijen De directie van SNS REAAL Fonds maakt Stichting Beheer SNS REAAL te Utrecht is een schattingen die van belang zijn voor de in de verbonden partij van SNS REAAL Fonds. De jaarrekening opgenomen bedragen. Indien aard van de verbondenheid is gelegen in het het voor het inzicht noodzakelijk is, worden feit dat 2 van de 5 bestuursleden van SNS deze schattingen vermeld bij de toelichting REAAL Fonds worden benoemd op voordracht op de betreffende posten. van Stichting Beheer SNS REAAL. 2 Grondslagen van de waardering van Stichting Beheer SNS REAAL heeft zich activa en passiva contractueel verbonden, binnen de grenzen van een jaarlijks vast te stellen budget, De jaarrekening 2013 is opgesteld in de bestedingen van SNS REAAL Fonds te overeenstemming met RJ 640, Verslaggeving vergoeden. De omvang van de financiële voor organisaties zonder winststreven, zoals verhouding en transacties met Stichting deze in 2007 is vastgesteld. Beheer SNS REAAL zijn in de balans en de staat van baten en lasten tot uitdrukking Immateriële en materiële vaste activa gebracht. De immateriële en materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de aanschaf- of vervaardigingsprijs onder aftrek van jaarlijkse lineaire afschrijvingen.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 14 Bijzondere waardeverminderingen Langlopende en kortlopende schulden van vaste activa Langlopende en kortlopende schulden worden Er zijn geen indicaties dat de vaste activa gewaardeerd tegen de reële waarde. op balansdatum aan bijzondere waarde­ vermindering onderhevig zijn. Verplichtingen inzake toegezegde donaties Verplichtingen worden ten laste gebracht Vorderingen en overlopende activa van het boekjaar waarin het besluit tot Vorderingen en overlopende activa worden toekenning­ schriftelijk aan de aanvrager is gewaardeerd tegen de reële waarde van de medegedeeld, ongeacht in welk boekjaar tegenprestatie. Indien sprake is van de toezegging wordt uitgekeerd. mogelijke oninbaarheid wordt een De toegezegde donaties aan aanvragers zijn voorziening getroffen welke in mindering opgenomen voor de nominaal toegezegde wordt gebracht op de boekwaarde van de bedragen onder aftrek van betaalde vordering. voorschotten. De verplichtingen worden verlaagd indien Liquide middelen en voor zover toegezegde donaties geheel De liquide middelen zijn gewaardeerd of gedeeltelijk komen te vervallen. tegen nominale waarde. Operationele leasing Reserves en fondsen Verplichtingen uit hoofde van operationele Op grond van een overeenkomst wordt leasing worden op lineaire basis verwerkt in jaarlijks, binnen de grenzen van de de staat van baten en lasten gedurende de toezegging, een zodanig bedrag gesuppleerd looptijd van het contract. door Stichting Beheer SNS REAAL dat het resultaat van het Fonds nihil is. Als gevolg 3 Grondslagen voor de bepaling van hiervan kent het Fonds geen reserves en het resultaat vermogen. Stichting Beheer SNS REAAL staat garant voor de verplichtingen aangegaan Alle baten en lasten worden verantwoord door Stichting SNS REAAL Fonds, tot een in de staat van baten en lasten. maximum van het jaarlijkse toekenningen­ budget en het budget voor operationele Ontvangsten en uitgaven worden in de staat kosten zoals opgenomen in de goedgekeurde van baten en lasten toegerekend aan de begroting. periode waarop ze betrekking hebben.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 15 Bij de toerekening wordt een bestendige Pensioenlasten gedragslijn gevolgd. Dit houdt in dat in de SNS REAAL Fonds heeft de pensioenregeling balans rekening wordt gehouden met de aan verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. een periode toe te rekenen bedragen die in De over het boekjaar verschuldigde premie een andere periode zijn of worden ontvangen, wordt als last verantwoord. dan wel betaald. De pensioenregeling van SNS REAAL Fonds De toegezegde donaties worden in het jaar valt onder de Nederlandse Pensioenwet. waarin het besluit tot toekenning schriftelijk SNS REAAL Fonds betaalt op contractuele aan de aanvrager is medegedeeld, als last in basis premie aan het Pensioenfonds. de staat van baten en lasten opgenomen. De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd Toegezegde donaties die door aanvragers zijn. Vooruitbetaalde premies worden niet worden opgevraagd, worden na het opgenomen onder de overlopende activa verstrijken van de afrekentermijn ingetrok­ indien zij leiden tot een terugstorting of tot ken en als bate in de staat van baten en vermindering van toekomstige betalingen. lasten opgenomen onder de post ‘Vrijval Premies die verschuldigd zijn maar nog niet reeds toegezegde donaties’. Eveneens wordt betaald, worden als verplichting op de balans hieronder opgenomen het verschil tussen opgenomen. toegezegde garanties en de lagere werkelijke afrekening. De pensioenregeling van SNS REAAL Fonds is ondergebracht bij SNS REAAL Pensioenfonds. Afschrijvingen Met SNS REAAL Pensioenfonds is een uitvoe­ Immateriële en materiële vaste activa worden ringsovereenkomst­ gesloten. vanaf het moment van ingebruik­neming lineair afgeschreven over de verwachte De pensioenregeling betreft een middelloon­ toekomstige gebruiksduur van het actief. regeling waarvan de kosten gezamenlijk worden gedragen door de werkgever en de Personeelskosten werknemer. Salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de Het Bestuur van het Pensioenfonds beslist staat van baten en lasten voor zover ze jaarlijks of, en in hoeverre de pensioenrechten verschuldigd zijn aan de medewerkers. en pensioenaanspraken worden geïndexeerd

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 16 op basis van maximaal de Consumentenprijs­ • Toelichting op de balans per 31 december 2013 index alle huishoudens. De indexatie wordt gefinancierd vanuit het 4 Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gebruikt ten behoeve van de bedrijfsvoer- beleggingsrendement, er is geen reserve voor ing van het Fonds ook al zijn zij inmiddels volledig afgeschreven. Het verloop is gevormd en er wordt geen premie voor als volgt: betaald. software website totaal Stand per 1 januari De dekkingsgraad van SNS REAAL Pensioen­ Aanschafwaarde 141.378 141.970 283.348 fonds bedraagt ultimo 2013 121,2% hetgeen Minus geheel afgeschreven − 141.378 − 141.970 − 283.348 hoger is dan de vereiste dekkingsgraad van 110,9%. Het betreft de voorlopige cijfers van Boekwaarde − − − SNS REAAL Pensioenfonds. Mutaties Investeringen − − − Rente en bankkosten Afschrijvingen − − − Rentebaten en rentelasten worden tijds­ evenredig verwerkt, rekening houdend met Saldo − − − de effectieve rentevoet van de betreffende Stand per 31 december activa en passiva. Aanschafwaarde 141.378 141.970 283.348 Cumulatieve afschrijvingen − 141.378 − 141.970 − 283.348

Boekwaarde − − −

Afschrijvingstermijn 3 jaar 3 jaar

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 17 5 Materiële vaste activa 6 Vorderingen en overlopende activa De materiële vaste activa worden gebruikt ten behoeve van de bedrijfsvoering De vordering op Stichting Beheer SNS REAAL is niet rentedragend. Van de van het Fonds. Het verloop is als volgt: vordering heeft € 1.875.000 een langlopend karakter. De ontvangst van de vordering is afhankelijk van de liquiditeitsbehoefte van SNS REAAL Fonds. inventaris hardware totaal Er zijn geen aanvullende contractuele bepalingen en er zijn geen zekerheden Stand per 1 januari gesteld. Aanschafwaarde 383.842 96.711 480.553 Het verloop van de rekening courant met Stichting Beheer SNS REAAL is als Cumulatieve afschrijvingen − 306.298 − 75.589 − 381.887 volgt:

Boekwaarde 77.544 21.122 98.666 2013 2012 Stand per 1 januari 16.364.337 16.933.995 Mutaties Resultaatsuppletie 14.222.260 15.430.342 Investeringen − − − Stortingen − 13.000.000 − 16.000.000 Afschrijvingen − 66.245 − 13.953 − 80.198 Stand per 31 december 17.586.597 16.364.337 Saldo − 66.245 − 13.953 − 80.198

Stand per 31 december 7 Liquide middelen Aanschafwaarde 383.842 96.711 480.553 Het betreft direct opvraagbare banktegoeden. Cumulatieve afschrijvingen − 372.543 − 89.542 − 462.085 8 Langlopende schulden Boekwaarde 11.299 7.169 18.468 Van de toegezegde donaties aan aanvragers is het deel dat betrekking heeft op de jaren na 2014 verantwoord onder de langlopende schulden. De langlopende Afschrijvingstermijn 5 jaar 3 jaar schulden hebben een looptijd van meer dan één en minder dan vijf jaar.

9 Kortlopende schulden De toegezegde donaties aan aanvragers, betrekking hebbend op de jaren tot en met 2014, zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. Eventuele voorschotbetalingen zijn in mindering gebracht. De overige kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan één jaar.

10 Belastingen en premies 2013 2012 Loonbelasting en premieheffing 25.148 35.492 Pensioenpremie − 3.956

25.148 39.448

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 18 11 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen • Toelichting op de staat van baten en lasten over 2013 Huurverplichtingen Het bureau van het Fonds is gevestigd aan de Maliebaan 14 te Utrecht welk 2013 2013 2012 pand met ingang van 1 november 2008 is gehuurd voor een periode van 5 jaar realisatie begroting realisatie plus een aansluitende periode van 5 jaar tegen een te indexeren huursom van 12 Bijdrage van Stichting Beheer SNS REAAL € 180.000 per jaar. Stichting Beheer SNS REAAL heeft zich contractueel verbonden de totale bestedingen van het Fonds in 2013 te vergoeden. De specificatie van de huurverplichtingen is als volgt: 13 Besteding aan de doelstelling Te betalen binnen 1 jaar 193.378 Toegezegde donaties 12.901.318 14.000.000 12.145.948 Te betalen tussen 1 en 5 jaar 741.284 Vrijval reeds toegezegde Te betalen na 5 jaar − donaties wegens annulering of Totaal verplichting (exclusief indexatie) 934.662 lagere afrekening − 498.256 − − 839.383

12.403.062 14.000.000 13.306.565 Operationale leasing Er wordt een auto en een copier geleased met als vervaldata 14 november 2015 Aantal toezeggingen 493 – 459 en 18 februari 2015. Het jaarlijkse leasebedrag bedraagt in totaal € 26.516. 14 Uitvoeringskosten eigen organisatie Personeelskosten De specificatie van de verplichtingen uit hoofde van operationele leasing is als Bruto salarissen 677.424 955.000 893.961 volgt: Sociale lasten 88.740 120.000 114.404 Pensioenlasten 102.029 130.000 131.148 Te betalen binnen 1 jaar 26.516 Overige personeelskosten 234.461 184.000 131.091 Te betalen tussen 1 en 5 jaar 17.413 1.102.654 1.389.000 1.270.604 Totaal verplichting (exclusief indexatie) 43.929 Gemiddeld aantal FTE 11,6 13,3 14,5 Gedurende het verslagjaar zijn de volgende betalingen inzake operationele leasing in de staat van baten en lasten verwerkt: De personeelskosten zijn lager dan in 2012 en lager dan begroot als gevolg van kostenbesparingen. Auto 18.698 Copier 7.752 Beloningsbeleid Het beloningsbeleid van de medewerkers van SNS REAAL Fonds is vastgelegd in Totaal lasten (inclusief BTW) 26.450 en gebaseerd op de Arbeidsvoorwaardenregeling. De beloning van de directeur wordt vastgesteld door het bestuur en valt buiten de Arbeidsvoorwaardenrege- ling. Zie navolgend onder 'overige kosten' voor het beleid ten aanzien van de beloningen van leden van het bestuur en de commissies.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 19 Overige kosten Overige gegevens De overige kosten zijn lager dan in 2012 en lager dan begroot als gevolg van kostenbesparingen. Gebeurtenissen na balansdatum De structuur van belonen van leden van het bestuur is gewijzigd in 2012. Bestuurders ontvangen een vergoeding op basis van de geschatte tijdsbeste- ding met inachtneming van het bepaalde in het Besluit 6 april 2010 inzake ANBI, Reorganisatiebesluit bestuur in 2014 het Besluit Vergoedingen Adviescolleges en Commissie en het Bezoldigings- besluit Burgerlijke Rijksambtenaren 1984. Bestuurders die tevens bezoldigd Op 31 januari 2014 is door de directie van worden als bestuurder van Stichting Beheer SNS REAAL of SNS REAAL NV ontvangen geen vergoeding van SNS REAAL Fonds. SNS REAAL Fonds een besluit genomen tot reorganisatie op bedrijfseconomische Commissieleden ontvangen met ingang van december 2012 een vergoeding op gronden. Medewerkers van het Fonds zijn basis van de geschatte tijdsbesteding per vergadering waar zij aanwezig zijn gedurende januari en februari 2014 met inachtneming van het bepaalde in het Besluit 6 april 2010 inzake ANBI, het geïnformeerd over de gevolgen van deze Besluit Vergoedingen Adviescolleges en Commissie en het Bezoldigingsbesluit Burgerlijke Rijksambtenaren 1984. Commissieleden die tevens bezoldigd reorganisatie. Aangezien het besluit en worden als bestuurder van Stichting Beheer SNS REAAL of SNS REAAL NV de communicatie omtrent de reorganisatie ontvangen geen vergoeding van SNS REAAL Fonds. in 2014 hebben plaatsgevonden, zijn de financiële gevolgen van de reorganisatie Utrecht, 10 maart 2014 niet verwerkt in het boekjaar 2013.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 20 Controleverklaring van Verantwoordelijkheid van de accountant de onafhankelijke accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van Aan: het Bestuur van Stichting een oordeel over de jaarrekening op basis van SNS REAAL Fonds onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands Wij hebben de in dit rapport opgenomen recht, waaronder de Nederlandse controle­ jaarrekening 2013 van Stichting SNS REAAL standaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan Fonds te Utrecht gecontroleerd. Deze de voor ons geldende ethische voorschriften jaarrekening bestaat uit de balans per en dat wij onze controle zodanig plannen en 31 december 2013 en de staat van baten en uitvoeren dat een redelijke mate van zeker­ lasten over 2013 en de toelichting, waarin heid wordt verkregen dat de jaarrekening zijn opgenomen een overzicht van de geen afwijkingen van materieel belang bevat. grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Een controle omvat het uitvoeren van werk­ zaamheden ter verkrijging van controle- Verantwoordelijkheid van het Bestuur informatie over de bedragen en de toe­lich­ Het Bestuur van de Stichting is verantwoor- tingen in de jaarrekening. De geselecteerde delijk voor het opmaken van de jaarrekening werkzaamheden zijn afhankelijk van de door die het vermogen en het resultaat getrouw de accountant toegepaste oordeelsvorming, dient weer te geven in overeenstemming met met inbegrip van het inschatten van de Richtlijn 640 ‘Organisaties zonder winst­ risico’s dat de jaarrekening een afwijking van streven’ van de Nederlandse Raad voor de materieel belang bevat als gevolg van fraude Jaarverslaggeving. Het Bestuur is tevens of fouten. verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het Bestuur noodzakelijk acht Bij het maken van deze risico-inschattingen om het opmaken van de jaarrekening neemt de accountant de interne beheersing mogelijk te maken zonder afwijkingen van in aanmerking die relevant is voor het materieel belang als gevolg van fraude of opmaken van de jaarrekening en voor het fouten. getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 21 over de effectiviteit van de interne beheersing van de Stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het Bestuur van de Stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samen­ stelling van het vermogen van Stichting SNS REAAL Fonds per 31 december 2013 en het resultaat over 2013 in overeenstemming met Richtlijn 640 ‘Organisaties zonder winst­ streven’ van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. Utrecht, 10 maart 2014 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door M.H.A. Bauman RA

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 22 Risicomanagement Risicomanagement & Governance Algemeen SNS REAAL Fonds hanteert en onderhoudt een stelsel van systemen, procedures, limieten, rapportages en controles om de risico’s te beheersen. De structuur en organisatie van de processen zijn ingericht conform de geldende wet- en regelgeving en de eigen doelstellingen. De risico’s van het Fonds worden vastgesteld door de Directie en het Bestuur. Monitoring van het risico­ management is ondergebracht bij de Directie en het hoofd van de Financiële Administratie. Zij analyseren de risico’s, bereiden beleids- en richtlijnen voor en coördineren het risicomanagement. Operationeel risico SNS REAAL Fonds loopt in zijn bedrijfsvoering operationele risico’s. Het operationele risico heeft betrekking op de kans dat het Fonds schade of verlies leidt als gevolg van inadequate of falende processen, systemen, menselijk gedrag of externe gebeurtenissen. Het Fonds tracht deze risico’s zoveel mogelijk te beperken door te zorgen voor duidelijke beleidslijnen, rapportages en procedures voor alle bedrijfs­ processen. Veel beheers­maatregelen zijn ingebed in IT-systemen en vastgelegd in procedures en werkinstructies. Opleiding, ervaringsniveau en betrokkenheid van de medewerkers werken hierbij onder­steunend.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 23 De omvang van de organisatie brengt een aanvragen te onderkennen. De projecten beperkte mate van afhankelijkheid van worden zowel van tevoren als achteraf bepaalde belangrijke personen met zich mee. geanalyseerd en de bevindingen van deze Een speciaal onderdeel van het opera­tioneel analyse worden vastgelegd in het IT-systeem. risicomanagement is IT-beveilig­ing en bedrijfs- Bij eventuele vervolgaanvragen wordt de continuïteit. De werkzaamheden om risico’s eerdere gang van zaken meegewogen in de te beheren worden uitgevoerd onder verant­ oordeelsvorming. Projectrisico’s worden woor­delijk­ ­heid van de algemeen directeur. tevens beperkt door het werken met Bij strategische beslissingen worden de voorwaardelijkheid van toezeggingen. Zeker con­sequenties met betrekking tot de opera­- ingeval van meerjarige toekenningen kan tio­nele risico’s consequent in beeld gebracht door middel van het regelmatig toetsen van en gemonitord. de werkelijkheid aan de voorwaarden het projectrisico worden beperkt. Projectrisico Door aanvragers ingediende projectvoorstellen Risico’s en financiële omvang worden afgewogen, beoordeeld en geëvalueerd. van samen­werkingsverbanden Onderdeel van de besluitvorming is de beoor­ SNS REAAL Fonds is voor zijn financiering deling van de mogelijkheid dat het Fonds niet afhankelijk van Stichting Beheer SNS REAAL. correct wordt voorgelicht en de beslissing Indien door Stichting Beheer wordt besloten over het al dan niet toekennen van een bij­ de financiering van SNS REAAL Fonds te drage neemt op basis van onjuiste informatie. beëindigen, wordt de mogelijkheid geboden Een ander element van het projectrisico, is gedurende twee jaar na aankondiging van het mogelijke afbreukrisico van projecten. de beëindiging de lopende verplichtingen Hierbij wordt niet alleen gekeken naar het af te wikkelen. afbreukrisico van projecten voor het Fonds, maar ook voor SNS REAAL. Het proces van oordeel- en besluitvorming is vastgelegd in beleid van het Fonds en vertaald naar werk­ procedures en een bevoegdhedenmatrix. Beslissingen omtrent het toekennen van projecten worden genomen op basis van mandaten, waarbij de verschillende niveaus geacht worden de pro’s en contra’s van

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 24 Financiële risico’s Toekomstinformatie, belangrijkste Het financieel resultaat van SNS REAAL Fonds variabelen in de begroting is opgebouwd uit drie posten: ∙ Resultaatsuppletie Stichting Beheer Toekenningen SNS REAAL SNS REAAL Fonds is voor zijn budget ∙ Besteed aan de doelstelling toekenningen afhankelijk van de financiële (toekenningen minus vrijval van ruimte die Stichting Beheer SNS REAAL biedt. eerder toegekende bedragen) Deze ruimte wordt telkens voor één jaar ∙ Bureaukosten geboden waarbij het tweede halfjaar gedurende het boekjaar definitief wordt Resultaatsuppletie toegekend. Anderzijds probeert het Fonds Resultaatsuppletie door Stichting Beheer zijn gelden uit te zetten na beoordeling van SNS REAAL vindt plaats conform de statuten. aanvragen. Het Fonds waakt voor een voldoende kwaliteit van de toekenningen. Toekenningen en vrijval van eerder Hierbij gaat het Fonds voor inhoudelijke toegekende bedragen kwaliteit en voor een brede financiering van Toekenningen vinden plaats conform de projecten in plaats van eenzijdige afhanke­ begroting. Vrijval van eerder toegezegde lijkheid van het Fonds. SNS REAAL Fonds bedragen kunnen in principe worden her­ streeft ernaar zo min mogelijk meer­jarige besteed in hetzelfde jaar. Volgens procedure toekenningen te verrichten. Dit heeft te worden projecten die achterstallig zijn met maken met het niet willen aangaan van betrekking tot de afrekening, gerappelleerd. langjarige verplichtingen in de toekomst in verband met de afhankelijkheid van de Bureaukosten financiering door Stichting Beheer. Een deel Ook in 2013 is scherp gelet op de bureau­ van het risico wordt opgelost door meerjarige kosten. Het Fonds wil de ratio tussen verplichtingen voorwaardelijk te maken bureaukosten en toekenningen en bureau­ zodat bijvoorbeeld jaarlijks een inhoudelijke kosten en totale lasten meer in lijn brengen toetsing van de toekenning kan plaatsvinden. met de gangbare percentages hiervoor. Ook vinden Directie en Bestuur dat een meer sobere Bureaukosten organisatie past in het huidige tijdsgewricht. Circa 70% van de bureaukosten betreft vaste kosten. Het gaat hierbij met name om de personeelskosten van medewerkers met een

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 25 vast dienstverband, huurverplichtingen en Compliance en integriteit leaseverplichtingen. Ook ten aanzien van SNS REAAL Fonds kent interne beleidsregels andere kosten bestaan er vaste verplich­ en procedures die waarborgen dat de tingen zoals de contracten voor de schoon­- bedrijfsvoering plaatsvindt overeenkomstig maak en beveiliging van het pand aan de relevante wet- en regelgeving inzake klanten Maliebaan, licenties voor het gebruik van de en zakelijke partners. Daarnaast wordt ICT-systemen, jaarcontracten voor het toezicht gehouden op de mate waarin het gebruik van telefoon. 30% van de kosten is Fonds zijn eigen regels en procedures aan te merken als variabel. Deze kosten naleeft. De interne aspecten van integriteit worden gemaakt om de bureauorganisatie te betreffen het voorkomen en zo nodig kunnen uitvoeren, maar zijn niet gebaseerd transparant beheren van tegenstrijdige op vaste contracten. belangen en het afschermen van vertrouwe­ lijke informatie. De externe aspecten van Reputatierisico integriteit hebben vooral betrekking op het Binnen de organisatie wordt door middel van toekennen van donaties. In 2013 zijn er geen bewustwording en betrokkenheid van incidenten geweest op het gebied van com­ medewerkers getracht het reputatierisico te pliance en integriteit. SNS REAAL Fonds is minimaliseren. Dit omvat onder andere het niet betrokken geweest bij gerechtelijke opleiden van medewerkers, het zo transparant procedures of sancties die samenhangen mogelijk afleggen van verantwoording over met het niet nakomen van wet- en activiteiten en het zorgvuldig selecteren regelgeving. van samenwerkingsverbanden. Speciaal onderdeel van het reputatierisico is het risico dat nevenfuncties van bestuursleden, Directie en medewerkers meebrengen. Door middel van het monitoren van de hoofd- en nevenfuncties wordt het reputatierisico zoveel mogelijk beperkt. In geval van calamiteiten zorgt het Fonds voor tijdige en juiste informatie en communiceert het actief.

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 26 R.R. Latenstein (1964) Nevenfuncties Voorzitter Raad van Bestuur SNS REAAL N.V. Lid Raad van Commissarissen Sligro Food Group N.V. bestuursleden Voorzitter Bestuur Verbond van Verzekeraar Bestuurslid DB VNO-NCW Relevante (neven-)functies per 31 december 2013 Lid Bankraad DNB Bestuurslid (penningmeester) Oranje Fonds E.H. Swaab (1946), voorzitter Bestuurslid Stichting Weet Wat Je Besteedt Advocaat, arbiter/mediator verbonden aan Reuling Schutte Lid Commissie van Toezicht Stichting Gedragscode J.M. Overmeer (1946) Farmaceutische Bedrijfstak Voormalig lid directie Aegon Nederland N.V. Lid Tuchtraad Financiële Dienstverlening Lid Raad van Commissarissen Allianz Holland Voorzitter Stichting Democratie en Media Paraplufonds N.V. Voorzitter Raad van Advies Maarsen Groep Lid Raad van Commissarissen Blue Sky Group Lid Raad van Commissarissen CED Holding Voorzitter bestuur Stichting Beheer SNS REAAL Lid Raad van Advies Nederlandse Orde van Advocaten Lid Dagelijks Bestuur Stichting Ubbo Emmius Fonds Vicevoorzitter en secretaris Raad van Toezicht Stichting Extern adviseur Bestuurscommissie Investments Anthonie van Leeuwenhoek Ziekenhuis Pensioenfonds Zorg en Welzijn Voorzitter Pensioenraad Zorg en Welzijn Investment Advisor Petunia Capital BV Lid bestuur STAK Goudse Verzekeringen BV Lid Raad van Toezicht Gerrit Rietveld Academie Voorzitter Raad van Toezicht Oerol festival, Terschelling A.H.A. Hoevenaars (1949) Voorzitter Raad van Commissarissen Waarborgfonds Lid Raad van Toezicht Unilever Pensioenfonds ‘Progress’ Sociale Woningbouw Chairman of the Board Tungsten Corporation PLC Voorzitter College van Regenten Fonds Sluyterman Voorzitter Commissie Intern Toezicht Pensioenfonds voor van Loo Zorg en Welzijn Lid bestuur Stichting Beheer SNS REAAL N. Albayrak (1968), vice-voorzitter Vice President External Communications Upstream International, Royal Dutch Shell Lid Raad van Toezicht Concert- en congresgebouw De Doelen Bestuurslid Stichting Kunsthal Rotterdam Lid Raad van Advies M4B, Military Talent for Business Solutions

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 27 Medewerkers

Medewerkers SNS REAAL Fonds per 31–12–2013 Directie Marie Hélène Cornips

Secretariaat Irene Ittmann Projectadvies Frank Verhagen, hoofd Jorien Basart Marijke Evers Mijke Godschalk Rinske Hordijk Marieke van der Kruijs Job Rijneveld Projectcoördinatie en -ondersteuning Femke Hammer Marit de Beer Financiële administratie & facilitaire zaken Marjolein Nijman, hoofd Diana Duym Yurda Toktas Freelance adviseur SNS REAAL Fonds in 2013 Corine van den Broek Freelance adviseur Communicatie Mieke Plaschek (freelance)

SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 28 KUNST&CULTUUR

29 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Acteursgroep Wunderbaum Landelijk Asko|Schönberg Serie concerten rond Haydn Hospital Co-productie met Festival Twee Louis Andriessen 75 en zijn tijdgenoten € 40.000 Turven Hoog; tekstloze € 20.000 Landelijk muziektheatervoorstelling voor Noord-Holland Barokopera Amsterdam Theatervoorstelling over de kinderen van één tot en met drie Retrospectief rond het werk van Dido & Aeneas, liefde en hel privatisering in de jaar componist Louis Andriessen € 13.000 gezondheidszorg Landelijk Amsterdam Baroque Orchestra Asteriks Serie concerten door jonge Afrovibes & Choir Welcome to the Village makers, met als basis Dido en Afrovibes Festival 2013 Oorwurm - concert met een € 15.000 Aeneas van Purcell € 20.000 verhaal Friesland Landelijk € 25.000 Nieuw festival in De Groene Ster Berg&Bos theaterproducties Meerdaags multidisciplinair Landelijk bij Leeuwarden Epifanie festival met theater- dans- en Landelijke concertserie met € 10.000 muziekproducties in het teken educatietraject voor kinderen Axesjazzpower Landelijk van de internationale vanaf zes jaar Mouvement Voorstelling van theatermakers uitwisseling tussen makers en € 5.000 Maurits van den Berg en performers uit Zuidelijk Afrika Amsterdamse Cello Biënnale Brabant Rik van den Bos en Nederland 2014 Interdisciplinair hedendaags € 110.000 muziek project uitgevoerd op Berg&Bos theaterproducties Akkers & Velden Noord-Holland bijzondere locaties Een geschenk uit de hemel Son (zoon) Veelzijdig festival rond de cello € 7.500 € 2.500 met concerten van bekende Barokensemble Eik en Linde Utrecht Friesland musici en jong talent, een Bach en het Concerto Moderne Tsjechov op locatie Voorstelling van twee jonge uitgebreide randprogrammering € 2.000 makers geïnspireerd op de en een artist in residence Noord-Holland Boutique klassieker ‘De Dood van een Concertserie rond werk La Boutique en Route: Handelsreiziger’ Appelsap van de familie Bach la Tournée des Eglises Talents on Appelsap 2013 € 8.500 Alle Hoeken van € 15.000 Barokensemble Eik en Linde Landelijk de Kamermuziek Noord-Holland Onstuimig Wenen, Sturm und Drang Serie concerten uit verschil­lende Woei! Eéndaags festival met focus onder Haydn’s kwartetvrienden muziekgenres (pop/jazz/klassiek) € 10.000 op urban music € 3.500 uitgevoerd in kerken Noord-Holland PODIUMKUNSTEN 30 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Boventoon Theater Landelijk Den Haag en Amsterdam en De Helling Tick, Tick, Boom! Circustheatervoorstelling landelijke toernee Honderd nachten, honderd jaren Bijna dertig en nog niks bereikt € 15.000 € 20.000 Crash DansBrabant Noord-Holland Landelijk Waterlanders A Mood for Deep Longing Muziektheaterproductie Muziektheatervoorstelling over € 10.000 € 7.000 geïnspireerd op het Japanse Noh keuzestress en dertigersdillemma’s Noord-Holland Landelijk theater Jeugdtheatervoorstelling tegen de Interdisciplinaire Camerata Amsterdam achtergrond van een nieuwe dansvoorstelling De Hollanders Hänsel & Gretel watersnoodramp Absinthe € 5.000 Dansvoorziening Noord € 18.000 Utrecht Cross-linx ‘Naked Lunch’ Noord-Holland Nederlandstalige bewerking van Cross-linx 2014 € 35.000 Voorstelling geschreven door opera van Engelbert Humperdinck € 20.000 Landelijk Arthur Japin gebaseerd op de uitgevoerd door jonge vocalisten Brabant Interdisciplinaire dansvoorstelling Tachtigers Festival in vijf steden gericht op gericht op een jong publiek Circus Treurdier cross-overs tussen avant-garde De Kosmonaut Het Eeuwige Nachtcafe 2013 popmuziek en hedendaagse De Betovering Vertigo III € 25.000 klassieke muziek Festival de Betovering 2013 € 8.000 Landelijk € 25.000 Zuid-Holland De theatrale nachtclub van Circus CV De Brand Zuid-Holland Festival voor nieuwe Treurdier, een mix tussen Stofhappers Podiumkunsten festival in theaterteksten voorstelling en café chantant € 20.000 Den Haag gericht op een jonge Landelijk doelgroep van twee tot twaalf jaar De Stilte Circus Treurdier Kleutertheatervoorstelling die het 2e Internationaal Stiltefestival Spektakel X thema benauwdheid en astma De Diamantfabriek-Productiehuis € 25.000 € 17.500 blootlegt voor een jonge doelgroep Conversations with my mother Brabant Landelijk € 25.000 Festival met programma van Quasi-commerciële, Dancing On The Edge Noord-Holland jeugddansvoorstellingen voor een dystopische spektakelshow Dote 2013 Muziektheatervoorstelling van publiek van vier tot twaalf jaar Circuswerkplaats Boost € 40.000 componist Benedict Weisser en Redonda Landelijk regisseur Matthias Mooij De Theatertroep € 10.000 Meerdaags dansfestival in Groot en Klein PODIUMKUNSTEN 31 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR € 7.500 Amsterdam Eindelijk! Theater Fantasten Noord-Holland € 15.000 Fort G Isolement Bewerking van de toneelklassieker Landelijk € 8.000 € 17.500 van Botho Strauss Uitwisseling tussen Nederlandse Noord-Holland Landelijk dansers en dansers uit Senegal Voorstelling over een klein eiland Muziektheatervoorstelling voor De Toneelmakerij uitmondend in voorstelling dat bedreigd wordt door een jonge doelgroep over isolement Verkocht enorme vloedgolf € 25.000 Dutch Harp Festival Feikes Huis Noord-Holland Dutch Harp Festival & Concours Emke Idema Rothko Chapel Locatievoorstelling in het kader 2014: No Harp, No Story Rule € 10.000 van herdenking Afschaffing € 20.000 € 10.000 Noord-Holland Slavernij en Afschaffing Utrecht Landelijk Muziektheatrale installatie slavenhandel Meerdaags festival met concours Voorstelling in de vorm gespeeld door één performer van politiek filosofisch waarbij gebruik wordt gemaakt van dOeK Eburon Uitgeverij BV gezelschapsspel dat door het licht, geluid en objecten dOeK ontmoet Sounds of the Metamorphoses, the art of the publiek wordt gespeeld Underground romantic virtuoso piano Festival de Keuze € 7.500 transcription Ensemble Klang Festival de Keuze 2013 Noord-Holland € 3.000 Klang+Knalpot: Maximal Music € 45.000 Kleinschalig festival met veel Zuid-Holland € 5.000 Zuid-Holland aandacht voor jong talent dat de Uitgave over pianotranscripties Zuid-Holland Interdisciplinair internationaal grenzen van improvisatiemuziek naar aanleiding van Minimal Music uitvoering door theater- dans en performancefestival opzoekt wetenschappelijk onderzoek door twee jonge ensembles pianist Rian de Waal Festival De Oversteek Domein11 Entrée Vereniging Jong Publiek Festival De Oversteek 2013 Campana Egidius Concertgebouw & KCO € 7.500 € 7.900 De Leidse Koorboeken Codex D KCO meets José James Gelderland Utrecht ‘Feest’ € 10.000 Kleinschalig interdisciplinair Experimentele muziektheater- € 22.000 Noord-Holland festival langs de oevers van voorstelling in Museum Speelklok Landelijk Cross-over concert, met als de Waal rond Nijmegen Presentatie deel vier (Codex D) doel een jong en nieuw Flauto Nuovo Friesland Don’t Hit Mama Leidse Koorboeken publiek te bereiken Erik Bosgraaf in Dokkum War & Peace–from Dakar to € 2.000 PODIUMKUNSTEN 32 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Friesland Opschaling van de serie Tracks, Muziektheaterproductie van Internationaal Masterclasses en concert door gericht op het bereiken van een amateurgezelschap in podiumkunstenfestival blokfluitist Erik Bosgraaf en zijn nieuw en jong publiek samenwerking met professionals ensemble Cordevento Hongerige Wolf Het Jagthuis Kamermuziek Het Nieuwe Strijkkwartet Festival Hongerige Wolf 2013 Gasthuis Frascati JagthuisFestival 2013 – Het Eigentijdse Nederlandse € 10.000 Breakin’Walls 2013 Benjamin Britten Strijkkwartet bij de 32ste editie van Noord-Holland € 35.000 € 2.000 Dag in de Branding Multidisciplinair festival in het dorp Noord-Holland Noord-Holland € 7.500 Hongerige Wolf Jongerenlabel van Frascati Kleinschalig kamermuziekfestival Zuid-Holland waarbinnen festivals, met 20ste eeuws repertoire Tweedaags evenement waarin het Huis der Kunsten/PodiumBloos voorstellingen en sideshows voor Nederlands strijkkwartet centraal Festival 39 Graden een jong publiek plaatsvinden Het Magogo Kamerorkest staat € 2.000 Magogo Moves: innovatie van de Brabant Gaudeamus Muziekweek concertpraktijk HipHopHuis Holland Tweedaags theaterfestival voor en Gaudeamus Muziekweek 2013 € 15.000 Street Science 2013 door jongeren, met een € 30.000 Brabant € 15.000 randprogrammering van Utrecht Serie cross-over projecten gericht Zuid-Holland verschillende disciplines zoals film, Festival op het gebied van op jonge doelgroep, uitgevoerd door Hiphopfestival in Rotterdam dans en muziek hedendaagse muziek met aandacht jonge musici besteedt voor jonge componisten Holland Dance Festival I Compani het Nederlands Studenten Orkes Holland Dance Festival Verdi 2.00 Grachtenfestival Dichtbij NSO 2014 € 35.000 € 10.000 Winterspecial 2013–2014 € 10.000 Zuid-Holland Landelijk € 5.000 Utrecht Tweejaarlijks dansfestival in Den Hertaling van muziek van Verdi naar Noord-Holland Concertreeks in de elf mooiste Haag dat de relevante hedendaagse jazzmuziek Concertserie met jonge zalen van het land ontwikkelingen in de professionele musici (internationale) hedendaagse dans I-2,3 Het Nederlands Zangtheater presenteert Zeemist Het Concertgebouw Fonds Kaiser W. - Een zondag op een € 7.500 Tracks 2014 Nederlands perron Holland Festival Noord-Holland € 25.000 € 3.000 Holland Festival 2014–2016 Voorstelling voor kinderen over Noord-Holland Noord-Holland € 1.050.000 sterfelijkheid Noord-Holland PODIUMKUNSTEN 33 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR IJ Producties Internationaal festival met i.s.m. muziekensemble Batida Kamermuziek Limburg Over het IJ Festival 2013 hedendaagse orgelmuziek Orlando Festival 2013 € 50.000 JeugdOrkest Nederland € 20.000 Noord-Holland Internationale Masterclass Ape Vier Jaargetijden Limburg Jaarlijks zomertheaterfestival dat Internationale Stichting € 7.500 Meerdaags kamermuziekfestival op en rondom de NDSM-werf Masterclass Apeldoorn Landelijk met concerten door topmusici en plaatsvindt € 5.000 Uitvoering van de vier jaargetijden masterclasses voor jonge talenten Gelderland van Vivaldi aangevuld met nieuwe en amateurs Insomnio Concerten en masterclasses composities Yellow Shark- Insomnio door jonge en gevestigde musici Karnatic Lab € 15.000 Jonge Harten Storylines Utrecht Introdans Jonge Harten 2013 € 8.000 Serie concerten met werk van De Groene Tafel - Kurt Jooss € 35.000 Landelijk Zappa en Ferrari € 20.000 Groningen Concerten met nieuwe Gelderland Meerdaags theaterfestival voor composities voor blokfluit Internationaal Uitvoeringen van choreografie jongeren van 12 t/m 29 jaar kamermuziekfestival van Kurt Jooss met live Kata 12e editie van het Internationaal begeleiding van twee vleugels Julidans Woe Kamermuziekfestival Julidans 2013 € 13.000 Schiermonnikoog Jazzpodium Middelburg € 50.000 Noord-Holland € 10.000 International Jazz Festival Noord-Holland Nieuwste theatervoorstelling van Friesland Middelburg 2013 Festival dat de actuele Edit Kaldor over Zesdaags internationaal € 10.000 internationale stand van zaken op kindermishandeling gespeeld door kamermuziekfestival met Zeeland het gebied van hedendaagse dans drie jonge performers concerten en randprogrammering Jazzfestival met cross-over presenteert programmering en aandacht Kindred Internationaal Orgelfestival voor jong talent Julius Leeft! Summer Dance Forever 2013 Haarlem Hoe duur was de suiker € 25.000 Internationaal Orgelfestival Jens van Daele € 20.000 Noord-Holland Haarlem 2014 - 50e editie, A Spring Tide Nederlandse-Antillen Urban dansfestival met workshops, jubileum € 15.000 Theaterproject op Aruba en op battles, showcases en € 9.000 Gelderland Curaçao onder artistieke leiding voorstellingen Noord-Holland Theatrale dansvoorstelling van John Leerdam PODIUMKUNSTEN 34 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Korzo Leo Smit Wende Snijders en facetten van minimal music, met Jiri Kylian festival Uilenburger Concerten Gerard Bouwhuis op piano topmusici en jonge talenten € 10.000 € 5.000 Zuid-Holland Utrecht Motel Mozaïque Muziektheater Hollands Diep Festival rond choreograaf Jiri Serie concerten met muziek van in Motel Mozaïque 2013 Klaagliedjes Kylian met een aantal premières de vergetelheid geraakte Joodse € 40.000 € 24.000 componisten en nieuw werk van Zuid-Holland Landelijk Kweksilber hedendaagse componisten Meerdaags festival met Muziektheatervoorstelling met De DKBB wortelt in de Nederlandse popmuziek, beeldende kunst, nieuw repertoire geschreven door samenleving Lisztconcours architectuur, theater, Judith Herzberg € 25.000 Internationaal Liszt Pianoconcours performances, gidsentochten Noord-Holland (2012-2014) en debatten Nachtgasten Educatief pilotproject € 150.000 Nachtgasten 2014 Speelafspraak met Bimhuis en Landelijk Musica Sacra Maastricht € 15.000 Muziekgebouw aan het IJ voor Concours gericht op internationaal Musica Sacra 2013: Inkeer, Noord-Holland basisschoolleerlingenen piano toptalent tussen 17 en 29 ommekeer, bekering Improvisatietheater door jaar € 20.000 professionele acteurs op basis van Landgoedconcerten Oranjewoud Limburg nieuw geschreven verhalen Landgoedconcerten Oranjewoud Matangi Quartet Kunst- en cultuurfestival met een € 5.000 De Mannen van Minsk actueel sacraal thema NBprojects Friesland € 24.000 ; 4: Still Life Festival met concerten op Landelijk Muzette € 10.000 erfgoedlocaties Muziektheatervoorstelling voor Festival Vocallis Noord-Holland kinderen vanaf zes jaar in € 7.500 Danstheatervoorstelling LentePodium Blokzijl samenwerking met Oorkaan en Limburg van Nicole Beutler Samen musiceren Firma Rieks Swarte Kleinschalig kamermuziekfestival € 1.000 voor vocalisten Nederlands Blazers Ensemble Overijssel Mes In het Water De Ring Podium voor jonge talenten onder Wende zingt Winterreise Muziekgebouw aan ’t IJ € 20.000 begeleiding van profs, voor een € 10.000 World Minimal Music Festival 2013 Noord-Holland jong publiek Landelijk € 35.000 Serie concerten met bewerking van Concert uitgevoerd door Landelijk ‘De Ring’ van Wagner in Meerdaags festival met alle samenwerking met theatergroep Hotel Modern PODIUMKUNSTEN 35 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Nederlands Jeugd Accordeon Drie concerten door jonge fluitisten Nieuw Leiden Noord-Holland Orkest met medewerking van Pieter Goed Bedoeld Familievoorstelling in de In dialoog met... Wispelwey en Emiley Beynon € 7.500 Hollandsche Manege € 5.000 Landelijk Zuid-Holland Nieuw Amsterdams Kinderkoor Voorstelling met een OFF Projects Concerttournee van het Nederlands Kerstspel thematisch randprogramma over OFFline Jeugd Accordeon Orkest i.s.m. € 5.000 medelijden en mededogen € 4.375 componist Gerie Daanen en het duo Noord-Holland Zuid-Holland Van Amsterdam Een muzikale kerstvoorstelling met Nieuw West Interdisciplinair dansproject medewerking van Amsterdam De Avond Nederlands Theater Festival Baroque Orchestra en Ton Koopman € 10.000 Oink/Artvark Saxophone Quart Het Nederlands Theater Festival Landelijk Het Polderbeest 2013 Nieuw Amsterdams Peil Voorstelling geïnspireerd op de € 10.000 € 75.000 Narcissus bijna gelijknamige roman van Zuid-Holland Noord-Holland € 6.000 Gerard Reve Interdisciplinaire Meerdaags festival dat artistieke Landelijk muziektheaterproductie van ontwikkelingen op theatergebied Uitvoeringen van nieuwe NJO Artvark SQ met acteur John toont compositie van Calliope Tsoupaki NJO Muziekzomer 2013 Buijsman gebaseerd op Griekse mythe € 40.000 Nederlandse Dansdagen Landelijk Oog van de Dag Festival de Nederlandse Nieuw Ensemble Meerdaags festival voor Mata Hari Dansdagen 2013 An Evening of Today talentvolle musici € 7.500 € 35.000 € 5.000 Friesland Limburg Noord-Holland November Music Muziektheatervoorstelling over het Driedaags festival dat Concert met nieuwe werken van Festival November Music 2013 leven van Mata Hari een breed overzicht van jonge componisten € 35.000 ontwikkelingen in de Nederlandse Brabant Opera Rotterdam danswereld toont Nieuw Haags Ensemble Festival op het gebied van Operadagen Rotterdam 2013, OPERAtie Nieuws hedendaagse muziek Jonge Makers & Opera en de Stad Nederlandse Fluit Academie € 20.000 € 35.000 Muziek speel je voor het publiek! Zuid-Holland NOW-Productions Zuid-Holland € 4.000 Operaproductie in co-productie met Elize Meerdaags operafestival met Utrecht de Balie € 17.500 aandacht voor nieuw publiek en PODIUMKUNSTEN 36 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR jonge makers op bijzondere koor van bewerking van met concerten, masterclasses en Landelijk reizend festival voor locaties Goldbergvariaties van Bach lezingen opkomende talentvolle popacts uit diverse genres Opera Rotterdam Pauni Trio Plan d-/Andreas Denk Operadagen Rotterdam 2014: Melk en Honing Buurman in de winter Prime Jonge Makers en Opera en de Stad € 10.000 € 20.000 Soundsofmusic festival 2013 € 35.000 Landelijk Landelijk € 5.000 Zuid-Holland Concerten door jong zangtrio met Dansvoorstelling voor kinderen Groningen Meerdaags operafestival met polyfone zang van bewerkingen vanaf vier jaar over twee Kleinschalig festival met aandacht voor nieuw publiek en van liederen uit oude bronnen buurmannen die zich opmaken voor hedendaagse muziek jonge makers op bijzondere de winter locaties Per Quanti? Pro Pro Producties Water PodiumMuziek Tutu OPERA2DAY € 5.000 Half The Horizon € 10.000 La troupe d’Orphée Landelijk € 10.000 Noord-Holland € 15.000 Serie concerten met nieuw werk Landelijk Live gemaakte stomme film Zuid-Holland van Guus Janssen en Robert Autobiografische Multidisciplinaire Zuidam en een video-installatie van muziektheatervoorstelling over Productiehuis Rotterdam locatievoorstelling over het rijke Sigalit Landau Paul de Nooijer met film, live Schwalbe zoekt massa operaleven in 17e-eeuws Den Haag projecties en live muziek € 30.000 PerpetuumM Zuid-Holland Organisatie Oude Muziek Intermezzo Flamenco Serie Pompei Theatervoorstelling waarin Festival Oude Muziek Utrecht 2013 € 10.000 Onze Huiskamer Schwalbe onderzoekt hoe ze zich € 90.000 Noord-Holland € 10.000 als groep ten opzichte van de Utrecht Serie concerten in het tussenjaar Flevoland massa verhoudt Meerdaags muziekfestival van de Flamenco Biënnale Muziektheatervoorstelling, waarbij gebruik wordt gemaakt van vier Project Sally Maastricht PA’dam koor Peter de Grote Festival filmschermen, een acteur en live Bull’s-eye, talentontwikkeling PA’dam zingt(!) de Peter de Grote Festival 2013 muziek binnen de jeugddans Goldbergvariaties € 10.000 € 15.000 € 10.000 Groningen Popwaarts Limburg Noord-Holland Kamermuziekfestival door jonge Popronde 2013 Hedendaagse dansvoorstelling Uitvoering door jong professioneel professionele musici en topmusici € 25.000 voor een jongeren publiek Landelijk PODIUMKUNSTEN 37 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Project Wildeman Zuid-Holland lunchconcerten, een SHARP Wij Russische muziek met Valery familievoorstelling en een I is an Other € 10.000 Gergiev, Rotterdams educatietraject voor jonge kinderen € 10.000 Noord-Holland Philharmonisch Orkest en koor en Brabant Muziektheatervoorstelling van orkest Mariinsky Theater en Rumor Dansvoorstelling waarbij onder­zocht Project Wildeman uitvoering Der Fliegende Hollaender Rumor 2013 word hoe metaforen in onze herse­ met videokunst van Shaun Gladwell € 5.000 nen werken in relatie tot het publiek Putting It Together Utrecht Putting It Together Rotterdam Young Ensemble Concertserie met hedendaagse SOUK € 30.000 Re:Tro muziek en alternatieve jazz/pop SOUK Dutch Arabic Music & Dance Landelijk € 6.000 € 50.000 Muziektheaterproductie met werk Zuid-Holland Samba Salad Noord-Holland van Stephen Sondheim Serie concerten met merendeels In Het Wild Concerten met randprogrammering hedendaags repertoire door jong € 15.000 in het Concertgebouw en Reizend MuziekGezelschap professioneel ensemble Noord-Holland samenwerkingsprojecten met Kamermuziek Festival tussen Muziektheatervoorstelling met de andere culturele instellingen Maas en Waal Rotterdams Jazz Orkest nadruk op wereldmuziek voor € 4.000 New Rotterdam Jazz Orchestra kinderen vanaf twee jaar en Spanga Gelderland meets master-cellist Ernst educatieproject Gianni Schicchi Driedaags kamermuziekfestival Reijseger € 20.000 met musici van het Reizend Muziek € 7.500 Schatkameropera Noord-Holland Gezelschap en jonge talenten Landelijk Dora, een liefdesgeschiedenis Voorstellingen op standplaats Jazz/impro concerten door jong € 3.000 Spanga, in Rotterdam en op het Rotterdam International Fringe ensemble in samenwerking met Overijssel Festival Zeeuws Vlaanderen- North Sea Round Town 2014 cellist Ernst Reijsiger Kleinschalige operaproductie op Klassiek € 20.000 basis van werk van Toon Tellegen SPRING Zuid-Holland ROtterdamse OrgelDAgen Sexton Creeps SPRING - Performing Arts Festival Meerdaags jazzfestival met ROtterdamse orgelDAgen 2013 King 2013 cross-overs en jonge talenten € 15.000 € 3.000 € 40.000 Zuid-Holland Groningen Utrecht Rotterdam Philharmonic Festival Meerdaags festival met spannende Muzikale voorstelling van de Festival met hedendaagse dans en Gergiev Festival 2013 cross-overconcerten, innovatie Sexton Creeps theater met veel aandacht voor € 20.000 spannende avondconcerten, jonge carrières PODIUMKUNSTEN 38 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Starvinsky € 5.000 Theatervoorstelling waarin op Noord-Holland Rosefire Noord-Holland toegankelijke wijze duurzaamheid Over tweede generatie migranten € 10.000 Jeugdtheaterdag waarbij jonge en klimaatverandering wordt en hun worsteling met twee Noord-Holland doelgroep meer actief wordt bevraagd culturen Multidisciplinaire muziekproductie ingezet bij de invulling van rond Martin Fondse deze dag Susies Haarlok Terschellings Oerol Festival Anderman Algemene Programmabijdrage Stedelijk Museum Storioni Festival € 20.000 2013 ‘s-Hertogenbosch Storioni Festival 2014 Noord-Holland € 80.000 Dries Verhoeven – Emergency on € 20.000 Een ode aan de nieuwsgierigheid Friesland Planet Earth Brabant naar de ander Jaarlijks locatietheaterfestival € 25.000 Internationaal Brabant kamermuziekfestival Symbiosis Terschellings Oerol Festival Een theatrale installatie over het Dust Algemene Programmabijdrage menselijk lijden in de 21e eeuw Storm € 5.000 2014 Tweetakt 2014 Landelijk € 90.000 Stift International Music Festival € 60.000 Twee werken voor Friesland Stift Festival 2013: Intieme Brieven Utrecht gamelanensemble, live- Jaarlijks locatietheaterfestival – tussen Moldau en Donau Podiumkunstenfestival voor electronica, gezongen en € 9.500 kinderen en jongeren gesproken tekst in een theatrale, Terug naar het begin Gelderland multimediale setting Terug naar het begin Kleinschalig kamermuziekfestival Strotbrock Industri € 12.500 Schots en Scheef/ Syrène Saxofoonkwartet Groningen STIP theaterproducties Higgledy-Piggledy Der Tod und vier Mädchen Meerdaags interdisciplinair festival in Niet Huppelen € 5.000 € 7.500 kerken, borgen en industrieel erfgoed € 22.500 Zuid-Holland Landelijk Landelijk Concertenreeks improvisatie Concertserie rond het thema TgECHO Theatervoorstelling over het ensemble The Noo Ones vergankelijkheid door jong Stel je bent een koe bepalen van grenzen en regels voor saxofoonkwartet € 10.000 kinderen van vijf jaar en ouder Studio Dubbelagent Noord-Holland Longen t Beemstervarken Voorstelling waarin pleidooi voor STIP theaterproducties € 5.000 Kapsalon fatsoenlijk en biologisch eten wordt TF Jong Noord-Holland € 25.000 gehouden PODIUMKUNSTEN 39 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Theater Artemis Gelderland musical, verteltheater, Trouble Man Wagenspel #3 Goed Kwaad Mobiele theatervoorstelling workshops, lezing, etc Hollandse Luchten 1: € 7.500 gebaseerd op het gelijknamige Jeremia Noord-Holland boek van Armando THIM € 12.500 Voorstelling in mobiele wagen voor Vals Noord-Holland kinderen van zes tot acht jaar Theatergroep MES € 15.000 Voorstelling waarin onderzocht Schreeuw Landelijk wordt hoe en waarom de boze Theater Instituut Nederland € 10.000 Interdisciplinaire burger zijn ontevredenheid uit De Theaterencyclopedie als ons Zuid-Holland muziektheatervoorstelling over in de digitale media levend geheugen Voorstelling over het kunst, vervalsing en verraad € 35.000 groeiend individualisme Tryater Landelijk in de maatschappij Tijd van de Wolf Straatopera, de sneeuwkoningin Eénmalig project waarmee The Zone € 25.000 Theaterencyclopedie.nl blijvend Theatergroep Slapelozen € 30.000 Friesland wordt gepositioneerd Familie Nederland Noord-Holland Straatopera die wordt uitgevoerd € 10.000 Ervaringstheater op verschillende op locatie in een woonwijk Theaterfestival Boulevard Noord-Holland locaties in de stad Theaterfestival Boulevard 2013 Voorstellingenreeks waarin het TryTone € 50.000 thema ‘Familie’ bevraagd wordt Toneelgroep Amsterdam Basklarinet Festijn Brabant Bloedbruiloft € 3.500 Meerdaag festival op verschillende Theaterproductiehuis Zeelandia € 20.000 Landelijk locaties in de stad Zeeland Nazomerfestival Noord-Holland Serie jazzconcerten door Theatergroep Ilay € 35.000 Nieuwste voorstelling van professionele musici met Het Beloofde Feest deel 6 Zeeland regisseur Julie van den Berghe masterclass en basklarinetdag € 16.000 Meerdaags festival op diverse voor amateurs Landelijk locaties Toneelschuur Producties Zesde en laatste voorstelling Michiel de Regt/Cruel and Tender Turbae uit de reeks Het Beloofde Feest van Theaterprojecten € 25.000 Arifa and Voices of the East theatermaker Ilay den Boer Sprookjesfestival 2013 Landelijk € 4.500 € 20.000 Voorstelling van regisseur Michiel Noord-Holland Theatergroep Kwatta Gelderland de Regt gebaseerd op een tragedie Serie concerten door jong Dierenpraat Meerdaags festival met ondermeer van Sofokles wereldmuziekensemble € 7.500 theater, dans, muziek, film, PODIUMKUNSTEN 40 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Uitgast € 20.000 mij m’n stal terug en Het wonder Zina Platform Uitgast festival 2013 Noord-Holland van de Oude Markt De Oversteek € 5.000 Hedendaags muziekfestival rond € 20.000 € 25.000 Flevoland Reinbert de Leeuw Overijssel Landelijk Muziekfestival in Natuurpark Muzikaal kerstfeest voor alle Honderd wijkbewoners worden Lelystad Vertellus inwoners van Enschede en betrokken bij ‘Dantons Dood’ van Dierenverhalen omgeving, uitgevoerd door Toneelgroep Amsterdam Urban Explorers € 4.500 amateurs en professionals Urban Explorers festival Groningen Zinaplatform € 10.000 Theatrale vertelvoorstelling voor YoungGangsters WijkSafari Utrecht Zuid-Holland kinderen uit groep 3 en 4 van het The New Rambo Generation € 25.000 Multidisciplinair festival op basisonderwijs, gebaseerd op de € 10.000 Utrecht onverwachte locaties in de verhalen van Toon Tellegen Landelijk Theatrale tocht onder artistieke stedelijke omgeving De oorlog wordt met special effects leiding van Adelheid Roosen door Villa Stolz en uitbundige gevechten als een drie Utrechtse wijken Urban Myth A Love Unsung, muziek actiefilm ten tonele gebracht Kid Dynamite op het ritme van het hart ZomerJazzFietsTour € 7.500 € 17.500 Zeebelt ZomerJazzFietsTour 2013 Noord-Holland Landelijk Spoken Beat Night € 5.000 Stand-up theatervoorstelling Muziektheatervoorstelling met € 4.000 Groningen over identiteit nieuwe compositie van Rob Zuidam Noord-Holland Jazzfestival op locatie waarbij de Reeks cross-over concerten waarin bezoekers zich per fiets van de ene Veenfabriek Vliegwiel Producties jazz, spoken word, wereldmuziek, naar de andere locatie verplaatsen Hyllos Schuim, een bruisende voordracht, live animatie en € 40.000 theateropera funky beats mengen Landelijk € 7.000 Nieuwe Griekse tragedie Overijssel Zeister Muziekdagen geschreven door Herman Altena Theateropera uitgevoerd door Zeister Muziekdagen uitgevoerd door Veenfabriek jonge kunstenaars € 5.000 i.s.m. Asko Schonberg Utrecht Wilminktheater en Muziekcentrum Kamermuziekfestival met Venancio Enschede aandacht voor jonge talenten en Festival Reinbert Woar geet ‘t opan met Kesmis–Geef gevestigde namen PODIUMKUNSTEN 41 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR ABAN foundation Zesdelige lezingenreeks door zes Interactieve onderdelen bij Tentoonstelling OIKOS met Ik ben niet te koop internationaal gerenommeerde tentoonstelling ‘Surreële werelden’ randprogrammering € 35.000 kunstenaars Landelijk Centrum Beeldende Kunst Drenthe Cultural Connections Performances, exposities, Beeckestijn Charlotte Schleiffert ‘Nieuwe kansen voor de galerijflat’ workshops en productie van “Zomeren op de buitenplaats” € 4.345 € 6.000 nieuwe maskers en krachtbeelden € 30.000 Drenthe Noord-Holland via 3D-technologie Noord-Holland Recent werk van Charlotte Publicatie waarin een nieuw beeld Tentoonstelling met hedendaagse Schleiffert en educatief programma van de galerijflatgebouwen in Amsterdam Museum follies in de stijltuinen van Nederland wordt geschetst Van Oostsanen, De Eerste de historische Buitenplaats Cobra Museum voor Moderne Kunst Hollandse Meester Beeckestijn Hundertwasser De Appel arts centre € 75.000 € 35.000 Artificial Amsterdam Noord-Holland BONAS Noord-Holland € 30.000 Tentoonstelling op drie locaties F.P.J. Peutz architect (1896–1974) Tentoonstelling rond het vroege Noord-Holland over de laat-middeleeuwse € 7.500 werk van Hundertwasser en zijn Hedendaagse kunstmanifestatie kunstenaar Jacob van Oostsanen Landelijk tijdgenoten in de Appel Publicatie over architect ARCAM - Architectuurcentrum F.P.J. Peutz Cobra Museum voor Moderne Kunst de Ridder Amsterdam Art of Another Kind, Guggenheim De Ridder, een huis voor Sweets CBK Drenthe collectiepresentatie contemporaine kunst € 8.500 Vice-Versa € 75.000 € 30.000 Noord-Holland € 7.000 Noord-Holland Limburg Tentoonstelling over de Drenthe Collectie van Guggenheim Researchproject voor een architectuur en de mogelijke Tentoonstelling van hedendaagse Museum New York waarin een samenwerkingsmodel tussen herbestemming van 28 kunst, waarbij betrokkenheid van overzicht wordt gegeven van de kunstenaars, kunstprofessionals brugwachtershuisjes bewoners uitgangspunt is internationale abstracte kunst uit en aspirant verzamelaars van de periode 1949–1960 20-30 jaar Ateliers Support Fund Centraal Museum Indian Summer Lectures 2013 Surreële werelden, surrealisme in Cooperatieve Melk Marrum Dertien Hectare € 5.000 Nederland 1920 tot nu Oikos Winterlab op de grens Ctrl + Alt + Del (de toekomst nu) Noord-Holland € 20.000 € 25.000 € 10.000 Utrecht Friesland Brabant VISUELE KUNSTEN 42 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Tentoonstelling met vijftien Dorpscommissie Den Hoorn Gemeentemuseum Helmond Huis Bergh deelnemende kunstenaars op Klifhanger 2013 Eve Arnold–A Tribute – Photos Schoonheid op perkament, de meerdere locaties rond drie € 3.250 1950-1985 mooiste handschriften van Huis ‘haarden’ in Heeswijk-Dinther met Noord-Holland € 5.000 Bergh op maat ontwikkeld lesmateriaal Kunstmanifestatie op Texel, waarbij Brabant € 15.000 kunstwerken op locatie rond het Tentoonstelling met Gelderland DesignerCafé dorp Hoorn worden getoond randprogrammering met werk van Tentoonstelling van de collectie In-Fashion Magnumfotografe Eve Arnold Middeleeuwse handschriften van € 5.000 Dutch Doc Photo Huis Bergh Utrecht Dutch Doc Award 2013 Gemeentemuseum Helmond Driedaags festival dat een podium € 15.000 Getekende Helden Humanity House biedt aan jonge (mode)ontwerpers Noord-Holland € 10.000 Fair Made Fashion Lab en samenwerking stimuleert Tentoonstelling en andere Brabant € 30.000 tussen ondernemers, ontwerpers activiteiten rondom de Dutch Doc Interactieve familietentoonstelling Zuid-Holland en culturele instellingen Award voor documentaire fotografie over illustrator Fiep Westendorp Expositie met rand- en educatieprogramma waarin Dordrechts Museum Fashionclash GR-ID vormgevers, trendwatchers, Kunst van het Opvoeden Fashionclash Maastricht 2013 Max Kisman. Beeld – Taal kunstenaars en bezoekers op € 30.000 € 20.000 € 5.000 zoek gaan naar oplossingen voor Zuid-Holland Limburg Groningen de humanitaire problemen in de Crossmediaal tentoonstellings­ Internationaal georiënteerd en Expositie met het grafische kledingindustrie project en 8-delige NTR serie over multidisciplinair mode-event voor werk van Max Kisman met de kunst van het opvoeden jonge ontwerpers randprogramma Joods Historisch Museum ‘Nieuwe Tonen en Rare (verf) Dordrechts Museum Frankendael Foundation het Nederlands Persmuseum Streken. Willem II – Kunstkoning Mijn derde land | Thuis in een wereld ‘Eigenlijk is het nog niet af’: € 40.000 € 75.000 in beweging De wonderen van Eppo Doeve Noord-Holland Zuid-Holland € 10.000 € 5.000 Tentoonstelling over de muziek, Tentoonstelling over de Noord-Holland Noord-Holland muziektheorie en beeldende kunst kunstcollectie en het kleurrijke Tentoonstelling en activiteiten Overzichtstentoonstelling met van Arnold Schönberg, Wassily leven van koning Willem II en het waarbij naar nieuwe vormen van werk van graficus Eppo Doeve Kandinsky en tijdgenoten publieksparticipatieprogramma ‘thuis’ gezocht wordt ‘the extended museum’ VISUELE KUNSTEN 43 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR KiK tentoonstellingen, verhalencafés € 20.000 Museum De Lakenhal Soilsample – erasing nature en boottochten over het kanaal Noord-Holland Utopia, Expressionisme en € 5.000 Ontwikkelen van digitale beeldbank Constructivisme 1900–1940 Drenthe Kunstfort bij Vijfhuizen en publieke/educatieve ontsluiting € 45.000 Groepstentoonstelling over het Stellingname van de fotografische archieven van Zuid-Holland artificiële landschap samengesteld € 10.000 Paul Huf, Bert Nienhuis en Lex van Tentoonstelling over het door acht hedendaagse Noord-Holland Rossen expressionisme en het kunstenaars/duo’s Tentoonstelling met constructivisme als utopische randprogrammering over het Museon bewegingen aan het begin van de KOP innemen van nieuwe posities #stadvandetoekomst 20e eeuw As seen on TV voor onze omgang met water en € 10.000 € 5.000 landschap Zuid-Holland Museum Meermanno Brabant Co-creatie sessies leidend tot een Strips! Twee eeuwen beeldverhaal Tentoonstelling met werk van de Kunsthal Rotterdam tentoonstelling over de stad van de in Nederland laatste generatie kunstenaars Van velerlei pluimage toekomst € 25.000 die opgroeide met televisie in de € 25.000 Zuid-Holland huiskamer Zuid-Holland Museum Boijmans Van Beuningen Tentoonstelling, publicatie en Tentoonstelling met bijbehorend Oskar Kokoschka – Mensen en publieksprogramma over de Kröller-Müller Museum educatieprogramma over de beesten geschiedenis van het Nederlandse Tentoonstellling Seurat, reis van 17e eeuwse kunstenaar € 50.000 beeldverhaal ‘De essentie verbeeld’ Andries Beeckman naar Batavia, Zuid-Holland € 100.000 Madagaskar en Zuid-Afrika Tentoonstelling over de expres­ Gelderland sionis­tische kunstenaar Oskar Museum voor Moderne Kunst Overzichtstentoonstelling van Kunstvereniging Diepenheim Kokoschka Arnhem schilderijen en tekeningen van de Easy Living Threads Franse kunstenaar Georges Seurat € 14.000 Museum de Fundatie € 15.000 (1859–1891) Overijssel Dans op de Vulkaan, kunst en leven Gelderland Tentoonstelling met in de Republiek van Weimar Tentoonstelling met werk van Kunstenaarscentrum Bergen randprogrammering over de € 25.000 kunstenaars en vormgevers die NHBNL13-14 bikercultuur Overijssel textiel als uitgangspunt nemen € 30.000 Tentoonstelling over het Noord-Holland Maria Austria Instituut kunstenaarsklimaat ten tijde van Nai010 uitgevers/publishers Noord-Holland Biennale: erfgoed- Boegbeelden de politieke en sociale onrust in Pastoe 100 jaar Berlijn in het Interbellum € 20.000 VISUELE KUNSTEN 44 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Zuid-Holland Hedendaagse kunsttentoonstelling € 350.000 ‘We are the World’ Jubileumpublicatie over 100 over duo’s in de visuele kunsten Noord Holland jaar Pastoe en vernieuwing in Kunstenprijs die de ontwikkeling Rotterdam Festivals vormgeving NoorderBeeld van kunstenaars en Future Food House Wad - en Design Festival kunstenaarsschap faciliteert met € 25.000 Nationaal Glasmuseum Schiermonnikoog als doel professionalisering en Zuid-Holland Een zee van glas € 5.000 excellentie Tentoonstelling met activiteiten € 35.000 Friesland over ontwerpdenken bekeken Zuid-Holland Festival rond duurzaam design en Rijksakademie van Beeldende vanuit de wereldwijde Tentoonstelling rond het werk van mode met presentaties over het Kunsten voedselproblematiek zoöloog Ernst Haeckel en de door eiland RijksakademieOPEN 2013 hem geïnspireerde (glas)kunst in € 20.000 SCHUNCK* de afgelopen eeuw Paradox Noord-Holland Van Heist in Heerlen ME WE - The Circle of Life Vijfdaagse kunstmanifestatie € 25.000 Nederlands Fotomuseum € 28.000 met 50 kunstenaarspresentaties, Limburg Via PanAm Zuid-Holland performances en interventies Tentoonstelling met en over € 35.000 Overzichtstentoonstelling Koos het werk van modeontwerpster Zuid-Holland Breukel in Fotomuseum Den Haag RKD Nederlands Instituut voor Monique van Heist Tentoonstelling Via PanAm van met als thema ‘Het Portret’ Kunstgeschiedenis Kadir van Lohuizen Mondriaanproject Stadsarchief Amsterdam Pride Photo Award € 162.000 Fotostudio Merkelbach Nederlands Fotomuseum Pride Photo Award 2013 Zuid-Holland € 25.000 Wit € 25.000 Pilot gericht op de beoogde uitgave Noord-Holland € 30.000 Noord-Holland van de complete correspondentie Tentoonstelling over de Zuid-Holland Fototentoonstelling en en theoretische geschriften van Amsterdamse fotostudio Tentoonstelling rond het thema internationale fotowedstrijd om Piet Mondriaan (1872 - 1944) Merkelbach en werk van ‘wit’ in fotografie, kunst, design, maatschappelijke tolerantie en hedendaagse fotografen Erwin mode en film acceptatie van seksuele diversiteit Roodkapje Olaf, Blommers/Schumm en Petra en gender te vergroten We are the world Stavast Nieuw Dakota € 25.000 Art Duo/Duo Art Rijksakademie (Stichting Zuid-Holland Stedelijk Museum Schiedam € 5.000 Trustfonds) Serie van zes tentoonstellingen Ik hou van Holland, Nederlandse Noord-Holland Prix de Rome (2011-2014) rondom het thema kunst na 1945. VISUELE KUNSTEN 45 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR € 40.000 TwentseWelle Uitgeverij Aspekt Van Abbemuseum Zuid-Holland De Stad van Straks Spotprenten Jan Sluijters Soundwalk Tentoonstelling met activiteiten om € 20.000 € 4.000 € 25.000 het museum meer te profileren als Overijssel Overijssel Brabant museum van naoorlogse kunst Participatieactiviteiten in het kader Publicatie over de politiek Theatrale geluidswandeling over de van de tentoonstelilng ‘De Stad van geëngageerde spotprenten in verborgen verhalen van het gebouw Teylers Museum Straks’ steendruk die kunstenaar Jan en de collectie Tentoonstelling De Romantische Sluijters tijdens WO I publiceerde in Ziel TwentseWelle De Nieuwe Amsterdammer VHDG € 40.000 Kadinlar Lexicon/Leksikon Noord-Holland € 40.000 Uitgeverij Ploegsma BV € 12.000 Tentoonstelling met werken uit de Overijssel Foto! - bijzondere foto’s maken kun Friesland Romantiek in samenwerking met Tentoonstelling met historische je leren Tentoonstelling over taal en de de Tretyakov Gallery Moskou en objecten, hedendaagse kunst en € 7.500 omgang met taal in sociale context privéverzamelaar J. Rademakers activiteitenprogramma over de rol Landelijk van de vrouw in opeenvolgende Boek over fotografie om kinderen West Trichis Publishers culturen in Anatolië en Turkije vanaf tien jaar goed te leren kijken Volkspaleis Ze zien, ze zien, wat jij niet ziet en te stimuleren goede foto’s te € 25.000 € 7.500 Uit de Kunst maken Zuid-Holland Landelijk Kunst te Gast 2013 Multidisciplinaire tentoonstelling in Publicatie voor volwassenen € 4.000 Unfold de EON Electriciteitscentrale in Den als handvat bij het praten met Groningen REWIRE Festival 2013 Haag, met de wereldpremière van kinderen over moderne beeldende Beeldende kunst festival met als € 17.500 ‘The Lost’ van Reynolds kunst thema ‘mobiliteit en beweging’ Zuid-Holland waarbij de koetshuizen en garages Festival met programma van What Design Can Do Tropenmuseum van particuliere huizen worden hedendaagse muziek en beeldende What Design Can Do 2013 M.C. Escher meets Islamic art opengesteld kunst € 25.000 € 35.000 Noord-Holland Noord-Holland Tweedaagse multidisciplinaire Tentoonstelling die de invloed van conferentie over de maatschap­ Islamitische kunst op het werk van pelijke relevantie van design Escher belicht

VISUELE KUNSTEN 46 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Wim Crouwel Instituut Zeeuws Museum Grafisch geld, tentoonstelling en Bescherm mij! boekpresentatie ter gelegenheid € 25.000 van het 200-jarig bestaan Zeeland € 15.000 Kleding en accessoires voor Noord-Holland lichaam en ziel, streekdrachten Tentoonstelling en publicatie over en etnografica gecombineerd met de geschiedenis van de vormgeving mode van het Nederlands bankbiljet

VISUELE KUNSTEN 47 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR AFFF die inzicht geven in het leven Zuid-Holland EYE Film Instituut Nederland De Keuken van Pruttel & Proef van vluchtelingen Interdisciplinair festival dat Cinema Remake (Fantastisch Kinderfilm Festival actuele thema’s centraal stelt in € 35.000 2014) Cinedans de context van de technologische Noord-Holland € 30.000 Cinedans Festival 2013 cultuur Tentoonstelling over het Landelijk € 25.000 cinematografische begrip ‘remake’ Filmfestival voor kinderen waarbij Landelijk Digitale Werkplaats de fantastische film centraal staat Filmfestival met focus op de Rezone: Playful Intervention Film by the Sea verbinding van dans met film en € 12.500 Jongerenjury/educatieprogramma Amsterdam Museum nieuwe media Brabant € 30.000 ModeMuze Interdisciplinaire samenwerking Zeeland € 110.000 Cobos Films tussen gamedesigners en Filmfestival met focus op Landelijk Doe maar jongen! architecten om te komen tot playful literatuurverfilmingen Landelijk online platform gericht Louis Andriessen en zijn Mysterien interventions, leidend tot een op het permanent toegankelijk € 30.000 expositie Film in Friesland maken van museale deelcollecties Noord-Holland Noordelijk Film Festival 2013 historische en eigentijdse mode en Documentaire waarin Louis Elifli Film € 40.000 kostuums Andriessen wordt gevolgd in een Margaret Staal-Kropholler Friesland bijzondere samenwerking met het € 15.000 Filmfestival met focus op regionale Architecture Film Festival Concertgebouworkest Landelijk films uit de hele wereld Rotterdam Documentaire over Margaret Time Machine – AFFR Editie 2013 CTM Lev Pictures Staal-Kropholler (1891-1966), de Happy Ship € 20.000 Symmetry eerste vrouwelijke architect van ‘Ultrakort’ WILD! Zuid-Holland € 25.000 Nederland € 24.000 Filmfestival gericht op architectuur Landelijk Landelijk en stedenbouw Dans- en muziekfilmproductie Erfgoedlab Korte animatiefilm die gedeeltelijk speelt in CERN, Meerhierover ASKV/Steunpunt het grootste wetenschappelijk € 50.000 Het Verbond Theaterproducties Vluchtelingen instituut ter wereld Landelijk Alleman 2.0 Tolerant Amsterdam Mobiele website gekoppeld aan € 12.500 € 3.000 DEAF een QR-tag waarmee bijzondere Landelijk Noord-Holland Dutch Electronic Art Festival 2014 erfgoedlocaties ter plekke worden Remake van de film van Bert Multimediale wandelingen € 35.000 ontsloten voor het publiek Haanstra live uitgevoerd TECHNOLOGIE EN KUNST 48 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Holland Animation Film Festival Multidisciplinair festival Keek € 24.000 HAFF 2013 gericht op independent culture Like Me Noord-Holland € 25.000 € 7.500 Korte animatiefilm Utrecht Interakt Zuid-Holland Animatiefilmfestival Ik ben de enige Ervaringsvoorstelling van Judith Latin American Film Festival € 15.000 Hofland die veel weg heeft van Latin American Film Festival 2013 Il Luster Films Landelijk een reality game en speelt op € 25.000 Ultrakort: Mac ‘n’ Cheese - Dansfilm van Barbara Makkinga in theaterfestivals Landelijk Supermarket samenwerking met choreograaf Festival met focus op de Latijns- € 24.000 Toer van Schayk KeyDocs Amerikaanse cinema Utrecht Erbarme dich Korte animatiefilm International Documentary Film € 50.000 Latin American Film Festival IDFA 2013 Noord-Holland Latin American Film Festival 2013 Il Luster Films € 100.000 Documentair filmessay over de € 5.000 Ultrakort: Pommes Frites Noord-Holland Matthaus-Passion Utrecht € 24.000 Publieksprogrammering van het Aanvullende bijdrage aan het Noord-Holland International Documentary Film KingAnimal festival 2013 Korte animatiefilm Festival Amsterdam Duif € 3.500 Liberia/SPACE Impakt International Film Festival Limburg Remember The Good Times Impakt Festival 2013: Capitalism Rotterdam Crossover project over de € 22.500 Catch-22 Signals 2014 verdwijnende volkssport Noord-Holland € 35.000 € 100.000 duivenmelken Locatietheaterproject in een Utrecht Zuid-Holland industrieel monument waarbij Festival dat vernieuwende Thematische KLIK! Amsterdam Animation één dag uit het leven van een mediakunst toont in een verdiepingsprogramma’s als Festival verdwenen werkgemeenschap tot interdisciplinaire context onderdeel van het IFFR KLIK! 2013 leven wordt gewekt € 20.000 Incubate Job, Joris & Marieke Noord-Holland Maatschappij van Weldadigheid De Hybride Kunstenaar Ultrakort 2014: A Single Life Filmfestival met focus op animatie Koloniën van Weldadigheid. Een € 30.000 € 24.000 bewoningsgeschiedenis in kaart Landelijk Utrecht Klomp! Animation € 5.000 Korte animatiefilm Ultrakort 2014: Haring Drenthe TECHNOLOGIE EN KUNST 49 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Multitouchtafel waarop Gijs en Emmy alledaagse leven wordt bevraagd Openlucht filmfestival met de geschiedenis van € 15.000 middels het tonen van speculatieve internationale speelfilms, kolonistenfamilies uit Drenthe in Noord-Holland nanotechnologie producten documentaires, korte films en beeld wordt gebracht Publicatie en documentaire animaties over ontwerpersduo Gijs Bakker Noisivision Movies that Matter en Emmy van Leersum en hun E-Pulse 2013 SAVAN Movies that Matter Festival 2014 legendarische sieraden- en € 5.000 Beeld voor Beeld 2013 € 60.000 modeshow in 1967 in het Stedelijk Brabant € 10.000 Zuid-Holland Museum Amsterdam Mediakunstfestival Noord-Holland Filmfestival met focus op films Documentairefestival met focus op waarin mensenrechtenkwesties Nederlands Film Festival PLANETART interculturele beeldvorming centraal staan, gekoppeld aan NFF 2013 GOGBOT 2013 inhoudelijk debat € 75.000 € 40.000 Selfmade Films Landelijk Overijssel Levende Klederdracht Musch & Tinbergen Programma met focus op Festival dat nieuwe ontwikkelingen € 25.000 Ultrakort Trampoline digitale beeldcultuur plus op het gebied van (multi) Noord-Holland € 24.000 educatieprogramma als onderdeel mediakunst en technologie Documentaire over het culturele Landelijk van Nederlands Film Festival presenteert erfgoed klederdracht, als onderdeel Korte animatiefilm van een DVD-box met het oeuvre Nederlands Instituut voor Pleinmuseum van regisseur Niek Koppen, Museum Boymans Van Beuningen, Beeld en Geluid The Kinect Art Challenge 2013 uitgegeven door Instituut voor Stedelijk Museum Amsterdam, Jouw leven onder een vergrootglas € 25.000 Beeld & Geluid Gemeentemuseum Den Haag, € 20.000 Noord-Holland De Pont tilburg, MHKA Antwerpen Brabant Project waarin de mogelijkheden SETUP/Medialab Utrecht ArtTube (2012–2014) Educatief randprogramma bij de voor toepassing van kinect in de De Digitale kunstroof € 40.0000 tentoonstelling ‘Leven met Oranje’ openbare ruimte wordt onderzocht € 5.000 Landelijk middels vernieuwende game- Utrecht Online videokanaal over kunst en Next Nature concepten Expositie van 3D geprinte cultuur, beheerd, geproduceerd en Nano Supermarket Tour 2013–2014 kopstukken uit de collecties van gepromoot door vijf musea € 25.000 Pluk de Nacht Utrechtse musea Noord-Holland Pluk de Nacht 2013 Nai010 uitgevers Mobiele expositie waarin de impact € 15.000 Social Beta Documentaire De show van van nanotechnologie op ons Landelijk Social Beta Event TECHNOLOGIE EN KUNST 50 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR € 12.000 Noord-Holland Viking Film Limburg Festival met focus op Ultrakort 2014: Trailer Evenement waarbij de wetenschapsfilms € 24.000 maatschappelijke impact van Noord-Holland nieuwe media en technologie TodaysArt Festival Korte animatiefilm centraal staat TodaysArt Festival 2013 € 40.000 VPRO Soundtrackcities Zuid-Holland Zo Volwassen, Zo Beleefd: De Jeugd Aan de Amsterdamse Grachten Interdisciplinair festival met een van Tegenwoordig € 7.000 programma van podiumkunsten, € 25.000 Noord-Holland visuele kunsten, architectuur, Landelijk Audiowandeling over de grachten vormgeving en hedendaagse Documentaire over De Jeugd van in samenwerking met het creativiteit Tegenwoordig Stadsarchief Traktor Wijken voor kunst/Rijnlands Sphinx Art Productions Love Radio - Episodes of Love and Wanderen Festival Cinéma Arabe 2013 Hate € 5.000 € 20.000 € 40.000 Noord-Holland Noord-Holland Landelijk Theatrale smartphone applicatie Filmfestival met focus op films uit Multimediaal project met over de architectuur en ruimtelijke Arabische landen en van Arabische een interactieve productie, planning van de wijk Merenwijk in makers tentoonstelling in FOAM en mobiele Leiden mini-stories, met als inhoudelijk Tamago uitgangspunt de populaire Camera Japan Festival 2013 Rwandese radiosoap ‘Musekeweya’ € 15.000 Zuid-Holland Valk Producties Festival met focus op de Japanse Ultrakort 2014: iDog cultuur in brede zin € 24.000 Noord-Holland Theater Adhoc Korte animatiefilm SPAFF 2013 € 5.000 TECHNOLOGIE EN KUNST 51 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Amsterdam Poëziefestival Brabant Poëziefestival met jonge talenten Tentoonstelling over leven en werk Amsterdam Poëziefestival Literair festival in Tilburg en gevestigde namen van illustrator Sieb Posthuma € 20.000 Noord-Holland Broedstraten De Tekstsmederij Literaire Activiteiten Groningen Poëziefestival in de dichtersbuurt Noorderwoord De Tekstsmederij, publieks­ Poëziefestival Dichters in de in Amsterdam € 3.000 programma’s Prinsentuin 2013 Noord-Holland € 8.000 € 6.000 Anna Bijns (Stichting) Literair variétéprogramma Noord-Holland Groningen Anna Bijns Prijs 2009 met schrijvers, dichters, Ontmoetingsplaats voor jonge Driedaags poëziefestival op € 75.000 theatermakers, muzikanten, en theaterschrijvers en regisseurs bijzondere locaties Noord-Holland cabaretiers Literatuurprijs voor vrouwelijke E. du Perron Genootschap Literaire Activiteiten Groningen schrijvers Das Magazin eduperron.nl Het Grote Gebeuren 2013 - Feest Das Magazin Festival € 15.000 van horen, zien en schrijven Behoud de Begeerte € 10.000 Landelijk € 5.000 Saint Amour - Hugo Claus Noord-Holland Website waarop het integrale werk Groningen € 14.000 Literair festival op basis van van en literatuur over E. du Perron Literair festival Landelijk leesclubidee gericht op jonge te lezen is Landelijke literaire tournee in doelgroep MuziekPodium Zeeland/Nieuwe theatrale setting met focus op KunstZee Muziek Zeeland Hugo Claus De Kosmonaut Lichte Dagen Wat de zee uitbraakt in Vlissingen Vertigo II € 2.500 € 7.500 Boekids € 5.000 Noord-Holland Landelijk Boekids 2014 Zuid-Holland Meerdaags festival in periode half Literair-muzikaal project met € 24.000 Project gericht op de ontwikkeling juni- half juli met Poëziekunst- gedichten van Ginsberg en muziek Zuid-Holland van jonge theaterschrijvers wandeling, concerten en van het Mondriaan Kwartet Literair festival dat zich richt op gekoppeld aan een muziek-poëzie jeugd van vier tot en met publieksprogramma Nowhere twaalf jaar Letterkundig Museum/ Poetry Circles Landelijk Netwerk De Nieuwe Liefde Kinderboekenmuseum € 25.000 Book Awake Poëziefestival De Nieuwe Liefde Een Vijver vol Inkt Landelijk TiLT € 10.000 € 25.000 Versteviging van de landelijke € 7.500 Noord-Holland Zuid-Holland uitrol van de Poetry Circle Nowhere, LITERAIRE KUNSTEN 52 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR de productiegroep voor jonge Landelijk ZNS schrijvende performers Muziektheaterproductie over Dichters in Muiden auto’s en poëzie op locatie in € 1.850 Sitchting De Jazz van het autogarages Noord-Holland Bankroet Poëzieproject met nieuw werk in Timbertown Groningen 1914–1918 Uitgeverij Balans relatie tot dat van PC Hooft € 5.000 John Jansen van Galen - De Gouden Groningen Jaren van Vrij Nederland - Boek en DVD over een 1962–1984 interneringskamp in Groningen € 13.000 waar vier jaar lang Engelsen Landelijk verbleven tijdens de Eerste Publicatie De Gouden Jaren van Vrij Wereldoorlog Nederland - 1962-1984

Storytelling Centre Uitgeverij International Theatre Internationaal Storytelling Festival Bookshop Amsterdam Herinneringen van een regisseur € 10.000 € 9.000 Noord-Holland Noord-Holland Festival gericht op de ontwikkeling Publicatie met analyses van werk van storytelling in Nederland van regisseur Erik Vos, afgewisseld met persoonlijke herinneringen en Ta Grammata kunsthistorische beschouwingen Julianus de Afvallige, keuze uit zijn werk Uitgeverij Prometheus € 6.300 Kunstenaars van de Kultuurkamer, Groningen geschiedenis en herinnering Publicatie van de vertaling uit het € 4.000 werken van Julianus Landelijk Publicatie van proefschrift van Theatergroep Flint cultuurfilosoof Claartje Wesselink Garagepozie € 13.500 LITERAIRE KUNSTEN 53 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Museum Boijmans Van Beuningen Rijksmuseum Aankoop drieluik Verwerving Jan Mostaert € 100.000 € 250.000 Zuid-Holland Noord-Holland Aankoop drieluik Verwerving schilderij ‘De verovering van Amerika’ van Jan Mostaert Pierre Palla Concertorgel Restauratie rijksmonument Pierre Schouwburg Kunstmin Palla Concertorgel Restauratie Rijksmonument € 100.000 Schouwburg Kunstmin Noord-Holland € 25.000 Restauratie van Pierre Palla Zuid-Holland Concertorgel Restauratie van Schouwburg Kunstmin Protestantse Gemeente te Deventer Grote- of Lebuïnuskerk te Deventer € 20.000 Overijssel Restauratie rijksmonument

ERFGOED 54 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Afrika Museum Borneo Architectuur Centrum EYE Film Instituut Nederland Het Klooster Taante Ontdekkers van de IJ-landen EYE MovieZone, het filmmerk Artist in residence 2.0/Beat It! € 25.000 € 5.000 voor jongeren € 8.900 Gelderland Noord-Holland € 475.000 Noord-Holland Ontwikkeling van nieuwe Educatief programma over Landelijk Danseducatieproject onder leiding educatieve lijn en activiteiten in de architectuur, erfgoed en Digitale leeromgeving en van choreograaf/danser Jaakko het museum voor kinderen van vier geschiedenis over het Oostelijk educatieve activiteiten voor Toivonen tot twaalf jaar Havengebied van Amsterdam jongeren van twaalf tot achttien jaar Holland Opera Allemaal Muziek BRISK Van Boek tot Podium SAM! Kinderconcerten Druk Werk FOAM € 20.000 € 5.000 € 7.000 Foam_Lab Next Generation Utrecht Noord-Holland Landelijk € 94.000 Muziektheatervoorstelling Maandelijkse concerten/ Muziektheatervoorstelling voor Noord-Holland door leerlingen. De educatieve muziekvoorstellingen voor kinderen vanaf zeven jaar Peer to peer educatietraject gericht voorstelling wordt uitgevoerd in kinderen (2+), ouders en voor op peer-to-peer educatie waarbij de het voorprogramma van de HO- basisschoolklassen Danstheater AYA deelnemers o.a. zelf evenementen voorstelling Dans- en filmparticipatie organiseren ARCAM Eerste Keer Holy Bekijk je Wijk € 10.000 Hai Nun Clips over Slavernij € 25.000 Landelijk Kill Your Darlings € 17.500 Noord-Holland Dans- en filmparticipatietraject € 5.000 Noord-Holland Educatief programma voor PO en VO voor leerlingen van 12 tot 18 jaar bij Noord-Holland Educatieproject waarbij jongeren over architectuur en stedenbouw in de dansvoorstelling ‘Eerste Keer’ Speelfilm gemaakt door jongeren animatieclips maken rond de de verschillende deelgemeenten begeleid door filmprofessionals viering van 150 jaar afschaffing En...Actie slavernij Art Generation UNICEF KinderRechten FilmFestival Herinneringscentrum Kamp Den Haag Danst Door De Tijd € 12.500 Westerbork Indisch Herinneringscentrum € 5.000 Landelijk Educatief Programma “De Trein” Tentoonstelling ‘De Terugkeer’ Zuid-Holland Filmeducatieproject voor kinderen € 50.000 € 20.000 Danseducatieproject geënt op de tussen tien en dertien jaar Drenthe Gelderland dansgeschiedenis van Den Haag Educatief programma voor het Reizende educatieve voortgezet onderwijs tentoonstelling over de EDUCATIE 55 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Tweede Wereldoorlog in voormalig Limburg € 40.000 Het Feest! Nederlands-Indië en de nasleep Festival in het teken van de Zuid-Holland € 20.000 daarvan hoorn, Ensemble in Residence is Tentoonstelling met actief Landelijk hoornensemble Flexible Horns educatie- en publieksprogramma Tournee van in totaal 29 Jazz Orchestra of the over oud en nieuw vakmanschap en voorstellingen in de plaatsen Concertgebouw Landgoed Borg Verhildersum hand made design Groningen, Leeuwarden, Drachten, Jazz In Paradise Verhalen maken een landgoed Emmen, Assen, Stadskanaal, € 15.000 € 10.000 Musicon Producties Hoogeveen en Meppel Landelijk Groningen Your Stage 2013 Jazz educatie programma voor Oral history project met als doel € 15.000 OorlogsVerzetsMuseum Rotterdam jonge amateur jazzmusici i.s.m. de collectie van het museum Zuid-Holland Rotterdam Reset profs aan verhalen uit de omgeving Masterclasstraject en afsluitend € 25.000 te koppelen evenement waar jongeren kennis Zuid-Holland Jeugdtheater Amsterdam/Jeugd maken met kunst en cultuur Educatieve tentoonstelling over het Van Toeschouwer naar Speler - Leerorkest (Stichting) bombardement van Rotterdam Circus Rouda Impuls aan kennisoverdracht, Muziekgebouw aan ’t IJ € 4.500 ontwikkelen, delen & verbinden Afdeling Educatie Muziekgebouw Residentie Orkest Noord-Holland (2012–2014) aan ’t IJ Ontdek het Orkest 2012–2013 Basisschoolleerlingen bewerken en € 100.000 € 35.000 € 11.000 spelen de voorstelling Circus Rouda Landelijk Noord-Holland Zuid-Holland van de Toneelmakerij Impuls aan de uitrol van de visie Educatief traject voor met name Muziekeducatieproject voor en ervaring van het Leerorkest VMBO leerlingen groepen zes tot en met acht van Kinderkunstweek middels het Expertisecentrum het basisonderwijs Pilotproject Kinderkunstweek NiNsee € 5.500 Media Art Friesland Educatief stripboek over slavernij Rijksmuseum Zeeland Media Art Festival € 25.000 De Teekenschool (2013–2017) Kinderkunstweek 2013 in de € 5.000 Landelijk € 1.500.000 provincie Zeeland met als thema Friesland Educatief stripboek en Noord-Holland Licht Mediakunstfestival met focus op ondersteunend lesmateriaal over Educatieprogramma waar jong talent en jong publiek het Nederlandse slavernijverleden verdieping van de Rijksmuseum­ Koninklijke Harmonie Heerlen collectie centraal staat, met een FEEL hoorn Museum Boijmans Van Beuningen Noord Nederlands Orkest beeldend atelier, een multimedia € 5.000 Hand Made, lang leve het ambacht Pieter Roelf Jeugdconcert 2013: atelier en een ‘Gouden Eeuw’ atelier EDUCATIE 56 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 KUNST&CULTUUR Rijksmuseum voor Volkenkunde Noord-Holland Theatergroep Aluin uitgedaagd worden webvideo’s te Kinderlijn, Kinderruimte en Peer-to-peer Ken je Klassiekers II selecteren aan de hand van een Kidsclub The Tribe Rijksmuseum cultuureducatieproject voor (de 10 beste Bijbelverhalen thema Volkenkunde jongeren in het museum in 1 uur) € 80.000 € 10.000 Wereld Pers Foto Groningen Zuid-Holland Tafel van Vijf Landelijk Clear Fotofestival Groningen Ontwikkeling van het nieuwe Mama Moesa Bijbelverhalen worden middels € 5.000 educatieve programma voor € 10.000 een theatervoorstelling bij een Groningen kinderen van zeven tot en met Landelijk jonge doelgroep onder de aandacht Educatief programma bij de World twaalf jaar, met educatieve Muziektheatervoorstelling gebracht Press Photo Tentoonstelling tentoonstelling, workshop- en voor kinderen vanaf 7 jaar, met ontdekruimte en activiteitenclub daarnaast een educatief traject to the Etch WG Kunst in samenwerking met het Joods De Etsbus Tentoonstelling “Vogeltjesboom - Rotterdams Philharmonisch Orkest Historisch Museum € 1.650 Harrie Geelen” King of games Gelderland € 4.200 € 20.000 The Pancake Gallery Foundation Cultuureducatieproject waarbij Noord-Holland Zuid-Holland Art Rules Aruba 2013 workshops etsen door beeldend Tentoonstelling en Educatieve voorstellingen € 15.000 kunstenaars op of dichtbij school cultuureducatieve workshops over voor de hele familie Noord-Holland worden aangeboden aan kinderen het beeldend werk van schrijver/ Internationaal, educatief die minder vanzelfsprekend in illustrator Harrie Geelen Salon- dans- en Filmorkest Max kunstprogramma waarbij een aanraking komen met kunst Ik ben een Goochelaar intensief zomer workshopproject ZEP-Projecten € 25.000 wordt geboden aan jongeren op Unieke Zaken ‘FEEKS’ en ‘FEEKS@School’ Noord-Holland Aruba Buzz 1 - Odyssee € 25.000 Muziektheatervoorstelling met € 12.500 Landelijk educatiepakket voor kinderen Theater- en Productiehuis Alme Noord-Holland Voorstelling met educatief project vanaf vijf jaar gebaseerd op het Brutale Portretten Educatief traject over Odysseus voor vmbo-jongeren boek ‘Ik ben een Goochelaar’ van € 15.000 Ted van Lieshout Flevoland Upload Cinema Workshops en voorstelling Upload Cinema Junior Stedelijk Museum Amsterdam gebaseerd op de belevingswereld € 5.000 Blikopeners (2011–2013) van kinderen Landelijk € 500.000 Educatief project waarbij leerlingen EDUCATIE 57 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 JONGEREN&MAATSCHAPPIJ

58 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 JONGEREN&MAATSCHAPPIJ 5D verzamelen, vast te leggen Metro54 Pameijer Festival 5D 2013 en te helpen presenteren Metro54 Blockjam Kabouterkwaad – zomer 2014 € 50.000 € 5.000 € 6.000 Noord-Holland De NWE Vorst Noord-Holland Zuid-Holland Cultuurfestival met Vorstvrij Straatevenement voor lokale Voorstelling door mensen leerwerkplekken voor mensen met € 5.000 artiesten en jong publiek uit met en zonder beperking met en zonder handicap Brabant Amsterdam Zuidoost educatieprogramma Meerdaags festival, bestaande uit 5D twee voorstellingen, twee nieuwe New Dutch Connections Powerplay (Stichting) Festival 5D 2014 creaties, een debat en een open Act 4 Your Life Genius! (2012–2013) € 50.000 podium € 15.000 € 65.000 Noord-Holland Utrecht Overijssel Cultuurfestival met Electrical Films Workshops theater, dans en Coachingstraject voor leerwerkplekken voor jongeren met Tolstoj en de weerbarstige schutter fotografie voor jonge vluchtelingen talentvolle theatermakers uit en zonder handicap € 7.500 met eindpresentatie op evenement achterstandssituaties Landelijk B-Challenged Radiodocumentaire over de eerste Omroepvereniging Vara ROER EventHands B-Challenged Nederlandse dienstweigeraar Bandido’s Radio509 Supplement € 60.000 en diens correspondentie met € 70.000 € 25.000 Noord-Holland schrijver Tolstoj, waardoor hij Landelijk Landelijk Participatietraject waarin zich ontwikkelt tot sociaal- Vierdelige documentaireserie Radiocursussen voor jongeren met kwetsbare jongeren ervaring anarchistisch vakbondsman met educatieprogramma over de een visuele beperking opdoen in het organiseren van pogingen van enkele jonge ex- evenementen IDTV Docs militairen om hun weg te vinden in Skyway Bikkels de burgermaatschappij Sencity Rotterdam - 10-jarig Bevordering Maatschappelijke € 55.000 jubileum Participatie (Stichting) Landelijk Oranje Fonds € 15.000 Vluchtelingen Oral History project Documentaireserie met Kinderen Maken Muziek Zuid-Holland (2012–2014) educatiemateriaal over jonge € 200.000 Muziekevenement en filmfestival € 708.709 mantelzorgers Landelijk met trainingstraject voor dove Landelijk Bijdrage aan de programmaregeling jongeren Opleidingstraject voor jonge vluchtelingen om verhalen te CULTUUR 59 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 JONGEREN&MAATSCHAPPIJ Skyway Studio 52nd Senself ‘Crossing Borders’ Playmaking Special Edition 2013 € 30.000 € 17.500 Zuid-Holland Noord-Holland Trainingstraject, workshops en Theaterproject voor jongeren in een culturele belevingsdag voor gesloten jeugdinrichting, waarin jongeren met een beperking zij theaterteksten schrijven en samen met professionals van Skyway Wunderbaum de voorstelling spelen Sencity Arnhem € 15.000 Brabant Zintuigprikkelend evenement en trainingstraject voor jongeren met en zonder gehoorbeperking

CULTUUR 60 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 JONGEREN&MAATSCHAPPIJ Bibliotheken Menterwolde, Defence for Children International Toegepast onderzoek naar activiteitenprogramma waarin Pekela en Veen Mediawise, 21st century skills voor de effecten van leesmehode voor jongeren kennismaken met creatief De Veendammer jongeren in gesloten instellingen hoogste klas basisschool en schrijven in verschillende vormen, € 4.950 € 95.000 brugklas VMBO zoals verhalen, gedichten en raps Groningen Landelijk Mediawijsheidproject waarin Mediawijsheid project MEE Friesland School der Poezie jongeren een pagina in de lokale waarin jongeren in gesloten App, note, mouse Poëzie van binnen naar buiten krant samenstellen jeugdinrichting leren zichzelf online € 20.000 (2013–2015) te presenteren en informatie te Friesland € 120.000 Butch & Sundance Media zoeken Cursus social media voor jongeren Landelijk On The Ground Reporter Indonesie met een lichte handicap Meerjarig, landelijk project voor € 45.000 DROPSTUFF.nl VMBO-leerlingen waarbij zij via Noord-Holland Workshop Social Media MOTI, museum of the image poezië in contact komen met Educatieve mediawijsheid game € 22.500 Waanzien bedrijven, bibliotheek en lokale over afkomst met landelijke Noord-Holland € 45.000 organisaties challenge voor MBO leerlingen Workshop en game over social Brabant media Interactieve leeromgeving over De Rode Hoed beeldcultuur Debatteren kun je leren Hoedje van Papier € 30.000 Wijktijgers/UCee Rotterdam 2013 Nederlands Debat Instituut Noord-Holland € 30.000 VMBO Debattoernooi 2014 Debattraining met live Zuid-Holland € 45.000 debatten voor jongeren uit Mediawijsheidproject waarin jonge Noord-Holland achterstandswijken reporters worden opgeleid en Landelijke debatwedstrijd voor ingezet in achterstandswijken VMBO-scholen met educatief De Schoolschrijver voortraject De Schoolschrijver, vierde editie IWAL - Rudolf Berlin Center € 45.000 #BOOK: Training ter Noordjes Kinderkunst Landelijk leesbevordering voor jongeren uit Verhaalstrijders Professionele schrijvers lezen voor aandachtswijken € 20.000 en doen schrijfopdrachten met € 25.000 Noord-Holland leerlingen in achterstandswijken Noord-Holland Buitenschools

GELETTERDHEID MEDIAWIJSHEID61 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 JONGEREN&MAATSCHAPPIJ De Jonge Krijger Maas Theater en Dans Upact Pay it Forward Educatieprogramma CASH - follow U Exchange € 37.500 the money € 16.450 Zuid-Holland € 15.000 Landelijk Workshops budgettering voor het Zuid-Holland Online aandelenspel voor het VMBO en persoonlijke coaching Educatieproject rondom een voortgezet onderwijs over geld, buitenschools voor jongeren met jongerentheatervoorstelling over aandelen en de werking van de schulden omgaan met geld wereldmarkt Masters that Matter Diversiteitsland Financiële zelfredzaamheid bij Weet Wat Je Besteedt (Stichting) Droom je rijk?! jongeren met schulden Programma Weet Wat Je Besteedt € 20.000 € 9.000 (2009–2013) Noord-Holland Zuid-Holland € 900.000 Serie workshops over omgaan met Co-creatieproject voor interventie Landelijk geld en toekomstperspectieven die financiële zelfredzaamheid van Programma dat in samenwerking voor jongeren jongeren vergroot met jongeren inzicht biedt in het financieel handelen van jongeren Het Instituut Universteit Utrecht Upload Schuld Het Spel van de Gouden Eeuw voor € 10.000 Iedereen! Noord-Holland € 41.000 Mobiele videocabine met Landelijk persoonlijke verhalen van jongeren Opschaling van gebruik serious over schuld en tentoonstelling game over omgaan met geld in de Gouden Eeuw naar het VMBO

FINANCIËLE EDUCATIE 62 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 JONGEREN&MAATSCHAPPIJ Ambachtsplein ondernemingsplan schrijven en Ons Bedrijf SVGB kenniscentrum Online Ambachtsplein badges verdienen als beloning ATC De Glind Opleiding Collectiebeheer € 50.000 € 25.000 € 85.000 Gelderland Dagjelesgeven Gelderland Utrecht Online publicatie van een serie De Ondernemende School Leerwerktraject voor jongeren Pilot voor kleinschalige opleiding leerobjecten voor jongeren en € 20.000 in houtbewerking Collectiebeheer leermeesters in het ambacht Utrecht Ondernemerschapsproject met Skills Netherlands Technolab Leiden Backstage gastlessen uit het bedrijfsleven Skills! Spotlight op Vaktalenten Willie Wortel Wedstrijd 2013-2014 VMBO On Stage voor middelbare scholen in de Regio € 10.000 € 106.000 € 175.000 Noord-Holland Landelijk DordtYart Landelijk Uitvinderswedstrijd voor Ondernemerschapsproject Jongeren geïnspireerd voor Landelijk project waarin VMBO- middelbare scholieren met voor VMBO-jongeren in acht vakmanschap leerlingen door deelname aan bedrijvenbezoek en tentoonstelling gemeenten, met workshops, € 24.950 vakwedstrijden kennismaken met van de winnaars netwerkevenement en Zuid-Holland ambacht en vakmanschap bedrijvenbezoek Leerwerktraject waarin jongeren The New Entrepreneur het vakwerk van kunstenaars Stichting Hout van Jou ZomerOndernemer Bibliotheekservice Fryslân ondersteunen Leren door hout € 50.000 FryskLab € 44.000 Landelijk € 20.000 Goed Bezig in Groningen Zuid-Holland Zomerprogramma waarin jongeren Friesland Leerwerkprojecten Leerwerktraject in houtbewerking in meerdere regio’s kennis maken Mobiel onderwijsprogramma waarin € 15.000 voor jongeren met zelfstandig ondernemerschap leerlingen kennis maken met Groningen ondernemen en vervaardiging van Leerwerktrajecten voor jongeren Stimulering Jong Ondernemerschap Timu Kota prototypes zonder startkwalificatie Buzinezzclub Drechtsteden Your Bricks 2014 € 80.000 € 73.000 Codename Future HipHopHuis Zuid-Holland Landelijk Onderneem en Pitch Jezelf! Tussen scene en sector Ondernemerschapscoaching voor Landelijk coachingstraject over € 70.000 € 20.000 jongeren sociaal ondernemerschap voor Zuid-Holland Zuid-Holland jongeren, waarin zij begeleid Ondernemerschapsproject voor Coachingstraject voor jonge worden in de opzet van hun eigen VMBO waarin leerlingen een eigen ondernemers in de hiphop scene ondernemingsplan ONDERNEMERSCHAP 63 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 JONGEREN&MAATSCHAPPIJ Track the Talent Track the Talent € 15.000 Noord-Holland Ontwikkeling van een toolkit voor landelijke opschaling van coachingsprogramma voor laagopgeleide jongeren

ONDERNEMERSCHAP 64 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 JONGEREN&MAATSCHAPPIJ Biografie Instituut Rijksuniversiteit Special Arts (Stichting) Groningen Het Andere Gedicht Biografie André van der Louw € 25.000 € 45.000 Landelijk Groningen Publicatie gedichtenbundel en Onderzoek en schrijven van een uitvoering van gedichten op wetenschappelijk verantwoorde festival door gehandicapten biografie van André van der Louw Special Arts (Stichting) Maatwerk bij Terugkeer Kenniscentrum Kunst en Handicap Connect to the Future (2010–2014) € 46.000 € 105.000 Landelijk Utrecht Empowerment en Realisatie van het kenniscentrum ondernemerschap training voor Kunst en Handicap alleenstaande minderjarige Willem Drees-Lezing vreemdelingen Willem Drees-Lezing (2013–2015) € 21.000 Utrecht Voortzetting van jaarlijkse lezing over sociaal-democratie

SOCIAAL MAATSCHAPPELIJK65 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 JONGEREN&MAATSCHAPPIJ Click F1 Lezen & Schrijven (Stichting) Massa Talent Programma Lezen en schrijven met Dolfje € 60.000 Weerwolfje (2013–2015) Landelijk € 500.000 Media-educatie en Landelijk talentontwikkeling in Landelijk meerjarig mediaproductie voor en door VMBO educatieprogramma ter preventie en MBO jongeren van laaggeletterdheid, met gebruik van het karakter Dolfje Weerwolfje Cognitief Talent (Stichting) Ontplooiing cognitief talent Tropenmuseum (2012–2014) Emancipatie in Zwart-Wit € 75.000 € 45.000 Landelijk Noord-Holland Jaarlijkse organisatie van de Tentoonstelling met Toptoets, de digitale Topschool en educatieprogramma over het Toptoetsers op Pad, met speciale slavernijverleden aandacht voor migrantenkinderen Waag Society Lezen (Stichting) FabSchool SNS Reaalfonds Dichterstournee € 40.000 € 30.000 Noord-Holland Landelijk Onderzoek naar de aansluiting van Vijfdaagse tournee met tien Fablabs in het onderwijs met pilots optredens door het hele land in twee steden gecombineerd met educatieve programma’s en een slotoptreden tijdens de Poëzieweek 2013

EDUCATIE 66 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 WETENSCHAP Academische Jaarprijs (Stichting) Brabant Onderzoek naar Jan Wolkers Academische Jaarprijs Leerstoel voor de resulterend in een biografie (2012–2013) laatmiddeleeuwse schilderkunst € 100.000 in het algemeen en in het bijzonder Universiteit van Amsterdam Landelijk werk vanJheronimus Bosch Rondleiden is een vak! Prijs voor de beste vertaling van € 125.000 wetenschappelijk onderzoek naar Kirsten Broekman Noord-Holland een breed publiek Onderzoek Community theater en Toepassingsgericht onderzoek ontwikkelingstheater naar de professionalisering EMGO instituut, VUMC Amsterdam € 1.875 van museumrondleiders Implementatie DOiT-programma Landelijk in samenwerking tussen (2010–2013) Laatste deel promotie onderzoek onderzoeksinstelling en drie musea € 200.000 Landelijk KNAW Vereniging Very Disco Interventieprogramma met als doel KNAW Merian Prijs (2009–2013) Discovery Festival het terugbrengen van overgewicht € 270.000 € 25.000 onder jongeren Noord Holland Noord-Holland Tweejaarlijkse prijs voor excellente Festival dat vernieuwende Jheronimus Bosch 500 (Stichting) vrouwen in de wetenschap experimenten in wetenschap, Jheronimus Bosch and his patrons/ kunst en muziek toont in drie collectors in a European context; Nederlands Herseninstituut steden PhD proposal Art of Neuroscience 2013 € 60.000 € 2.500 Vrije Universiteit, faculteit Brabant Noord-Holland Psychologie & Pedagogiek Promotieonderzoek over Evenement tijdens international Beyond Music Education Jheronimusch Bosch en zijn relatie brain awareness week, waar € 60.000 tot zijn werk, opdrachtgevers en kunstenaars en wetenschappers Landelijk verzamelaars spreken over raakvlakken Bijdrage aan promotieonderzoek Arthur Jaschke Jheronimus Bosch 500 (Stichting) Onno Blom Leerstoel Jheronimus Bosch Biografie Jan Wolkers (2011–2016) € 50.000 € 240.000 Landelijk

67 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 PROGRAMMAREGELINGEN

68 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 PROGRAMMA CJP en museumprofessionals werkt Stadsschouwburg Amsterdam Inspiratiedag Take Over een groep jongeren toe naar een Stadsschouwburg Amsterdam € 19.393 tentoonstelling of presentatie Take Over! Utrecht € 25.000 Inspiratiedag bij Filmtheater ‘t Hoogt Noord-Holland programmaregeling Take Over! Jong! Programma om de activiteiten € 15.000 van SSBA Salon, een bestaand Concert- en congresgebouw Utrecht jongereninitiatief in de de Doelen Een groep van zes tot acht jongeren schouwburg, en de jonge doelgroep Vonk! organiseert in opdracht van van de Salon beter te koppelen aan € 25.000 filmtheaters ’t Hoogt Utrecht en de reguliere programmering Zuid-Holland Focus Arnhem avonden met film als Ontwikkelen en onderzoeken van uitgangspunt Toneelschuur Producties nieuwe presentatievormen voor Our Glorious Bastards symfonische muziek samen met Museum Jan Cunen € 25.000 jongeren Museumschool Noord-Holland € 25.000 Verbreding van de doelgroep De Meervaart Brabant van het jongerenprogramma Our Meervaart Studio meets Meervaart Verdieping van het bestaande Glorious Bastards, waarin jongeren Theater concept Museumschool door theater en film leren kijken en € 25.000 dit te verplaatsen van school naar maken en zelf programma’s maken Noord-Holland het museum Inzetten van junior programmeurs Tryater om een brug te slaan tussen Rotterdamse Schouwburg Try This! de activiteiten van Meervaart Live Magazine € 30.000 Studio en de programmering van € 25.000 Friesland Meervaart Theater Zuid-Holland Jongeren in studentenleeftijd Maken van een maandelijks worden betrokken bij het Dordrechts Museum late night cultureel programma friestalig theater van Tryater, en Take pART en radiomagazine door en voor maken randprogramma’s bij een € 25.000 twintigers in de hal van de voorstelling en een productie met Zuid-Holland Rotterdamse Schouwburg een eigen visie Onder begeleiding van kunstenaars TAKE OVER! 69 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 PROGRAMMA Flipje en Streekmuseum Tiel wijze als één geheel kunnen Nederlands Instituut voor Rijksmuseum van Oudheden Verzameluh!/Richt ‘t in! ervaren Beeld en Geluid De laatste ijstijd € 25.000 Ander Nieuws: een multimediale € 25.000 Gelderland Mondriaanhuis Amersfoort verhalenvertelmachine Zuid-Holland Twee inhoudelijke tools die Renovatie Parijse atelier € 24.500 Publicatie en tentoonstelling leerlingen in zeven van de acht € 6.000 Noord-Holland die complementair werken leerjaren binnen de digitale leerlijn Utrecht Interactieve database/installatie ‘Reizen in de Tijd’ gebruiken Digitale projecties van de waarbij journaalitems vanaf Van Gogh Museum schilder Mondriaan in zijn 1956 nieuwe kennis en ervaring Prentenwereld in Parijs Groninger Museum atelier ter versterking van de opleveren € 25.000 CSI Groninger Museum publieksbeleving Noord-Holland € 25.000 NEMO Online platform waar de collectie Groningen Nationaal Bevrijdingsmuseum Ontdek Je Wereld Franse avant-garde prentkunst op Interactieve game geschikt 1944–1945 € 25.000 een intuïtieve manier voor en door voor Google Glass over de Bevrijdingsmuseum app De Noord-Holland het publiek wordt ontsloten kunst en het gebouw van het Grootste Schat van Nederland Interactieve belevingsroute in het Groninger Museum € 23.000 vernieuwde NEMO die ook thuis Virtueel Platforrm Gelderland online te bezoeken is Moving Stories Het Nieuwe Instituut App die je onderdompelt in de € 20.890 Moving Stories Feedforwarddag belangrijkste oorlogsverhalen door Noord-Holland € 9.324 je mee te nemen in een beeld- en Kennisdeeldagen van de Zuid-Holland geluidsbelevingsreis programmaregeling Digitale Inspiratiemiddag Innovatie in Musea programmaregeling Digitale Nederland Stoommachine Museum Innovatie in Musea 2013 Water en Vuur € 25.000 Landgoed Borg Verhildersum Noord-Holland Het Van Starkenborghmysterie Ontwikkeling van het transmediale € 25.000 ‘Water en Vuur’ verhaal, over de Groningen werking van stoommachines, met Interactief project waarbij lespakket bezoekers het landgoed en de bijgebouwen op humoristische DIGITALE INNOVATIE IN MUSEA70 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 PROGRAMMA Cinema Oostereiland Lokaal Mondiaal Rotslab Coöperatie U.A. Talent in de Buurt Echt waar?! Hoe media werken RotsRadio - Een community € 50.000 € 40.000 webradio project met subtlemobs Noord-Holland Gelderland van voor en door jongeren Scholieren in Noord-Holland uit Journalisten en leerlingen uit € 20.000 de onderbouw van het voortgezet achterstandswijken in Amsterdam, Utrecht onderwijs brengen beroepen Rotterdam, Den Haag en Gouda Jongeren van scholen in Utrecht in de buurt in beeld leren elkaars perspectief kennen maken radio en interactieve in een onderwijsprogramma i.s.m. hoorspelen, waarbij ze de CliniClowns Nederland peer educators van Diversion resultaten delen via verschillende CliniClowns in de Klas media € 39.716 CodeName Future Utrecht Sociaal met media Chronisch zieke en gehandicapte € 25.000 jongeren in heel Nederland worden Landelijk begeleid in het verkennen van Leerlingen in de onderbouw maken online media een promotiecampagne voor een maatschappelijke organisatie of Digital Playground een goed doel Slim, verstandig en handig met media! Nederlands Instituut voor € 35.000 Beeld en Geluid Zuid-Holland Inspiratiemiddag Leerlingen in het praktijkonderwijs Programmaregeling Kijk op Media in de regio Rotterdam werken € 20.000 aan een campagne over Noord-Holland verschillende aspecten van Inspiratiemiddag mediawijsheid, met gebruik Programmaregeling van Webwalk Kijk op Media

KIJK OP MEDIA 71 SNS REAAL Fonds · Jaarverslag 2013 COLOFON SNS REAAL Fonds, Utrecht Tekst: SNS REAAL Fonds Ontwerp: Irma Boom Office 2014