nr.3 Kyrkjeblad for Gloppen juni 2020 Årgang 50
Krise? Juni 2020
Krise heiter det, og vi har verkeleg ikkje opplevd maken! Mykje kan vi godta om det ikkje varer for lenge. Og Kyrkjebladet er i rute, så det finst noko som er normalt. Kanskje blir det meste som før? Det vesle viruset grip inn i alle sitt liv, som smitte og sjukdom for nokon og som stengsel og smitteverntiltak bestemt av styres- maktene for resten.
TEMA Det var ikkje til å unngå: Denne til- standen må bli tema for bladet vårt denne gongen, men vi hadde lite lyst å bruke det rette Mange har fått med seg gudstenester via dataskjermen den siste tida. kongekrone-namnet Les Gunn Hole sin artikkel om digitale gudstenester på side 11. som overskrift. Takk til han som hadde ideen og han som TEMA: ALT BLIR BRA måla den optimistiske versjonen på fjellveggen i Gullkista (eller preste- Andakt om verkeleg og usynleg av Fritz Schjølberg 3 svingen som somme seier), slik du Leiarartikkel om samhald og avstand av Tore Myklebust 5 ser det på framsida: Alt blir bra! Kva trøystar og oppmuntrar deg? Av Gunn Hole 8 Slik blir digitale gudstenester til. Tekst av Gunn Hole. 11 TING SKAL SKJE Ein gong ... Dikt av Solveig Johanne Grønstøl 12 Men det er vanskeleg å garantere at Tankar i tida av spaltist Olaf Sigurd Gundersen 41 alt kan bli slik det står i gudstenes- telista, så vi viser til lokalavisa og FOR TANKE OG TRU kunngjeringar på gudstenester og på kyrkja si heimeside. Dette har vi gjort. Ettervisitasrapport 26 Asbjørgs klipp er frå Erich Fromm 27 KVEN VANN? Kyrkjeverja informerer 28 Liberale krefter i mest alle parti har Helsing frå Etiopia 1983 32 opna for nye måtar å ordne seg på Skattejakt i salmeboka ved Harald Aske 40 når barn skal bli til og kome til ver- da. Nokon kalla det kvinnekamp og Min salme: O store Gud. Av Helene Lothe 42 brukte ord som «kvinna sjølv» i si høgrøysta argumentering. Men når MØTE MED MENNESKE det gjeld livet til eit foster, er det då Kantor Anders Rinde takkar for seg. 12 kvinna som er sjølv? Kva med den Olav Fykse Tveit, ny preses med solid teologisk ballast. Arvid Jordanger 19 andre parten i gen-leveringa, man- Asbjørn Gjengedal er 80 år ung. Oddvar Almenning 20 nen? Og viss kvinna har fått både Møt misjonærpioneren Olafur Olafsson. Bokmelding av Harald Aske 29 egg og sæd frå ukjende donorar, så det veksande mennesket får låne liv- Harald Aske skriv om misjonærsonen og misjonæren Haraldur Olafsson 30 mor av ei anna enn mor si, kven er Arvid Jordanger skriv om biskop Halvor på heimebane 17 det då som er «sjølv»? Og kven skal her i landet i framtida ha mot til å TING SKAL SKJE føde eit menneske med kromosom- Sunnivafestival og Bergenjubileum. Arvid Jordanger 33 feil, når eit fleirtal på Stortinget har Sorggrupper til hausten av Ingebjørg Isane Fure 34 bestemt at det skal leggast til rette Ny giv for Nesholmen i følgje Asbjørn Gjengedal 36 for å velje det bort? Vi ser det som krenking av menneskeverdet og ved- MEST FOR MORO tak som medfører meir tap og svik i framtida, det som skjedde i Det nor- Barnesider av Aud Marit Skarrebo Holmen 24 ske Storting i mai 2020! Friske fråspark 27 Red. Løysing på kryssordet i påskebladet 39 Storemannen av Einar Gimmestad 15
2 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Andakt
Fritz Schjølberg
Det(n) usynlige og virkelige
VIRUS TIL DØD Og mange bryr seg. Kontakter hverandre digitalt. Sprer Et usynlig og smittefarlig virus har på få uker parkert en sin varme og velsignelse gjennom meldinger og foldede hel verden og satt det meste av hverdagens normale gjø- hender. Sender oppmuntringspost. Stopper opp i vegkant remål på vent. Mange tusen mennesker har måttet bøte og på handelshus og spør kor det går. Bekrefter ordtaket med livet, andre kjemper fortsatt en desperat kamp for å om at kjærlighet oppfinnsom gjør. overleve. Covid-19-viruset herjer fortsatt i mange deler av verden. Også i Norge har koronaepidemien tatt for seg «Når ein heilt vanleg gråversdag har av levende liv. Og selv om vi er blant de heldige land som stjerner over seg», skriver B.B. Mæland videre, i disse dager gradvis åpner opp samfunnsfunksjonene «Når nokon har sett at vi er til. Kanskje var det igjen, så blinker vær-varsom-plakatene på alle bauger og bare i forbifarten. I travelheten. Eit uventa smil, kanter. Oppfordringa om å følge de fire H-er har nådd de ein open varme, kanskje bare eit sekunds stogg. fleste nordmenn; hold avstand, host i papir, hjemmeopp- Nokon som hugsa noko godt, og takka …» hold ved sykdom, håndvask og god hygiene. Klar tale mot en usynlig livsfiende som i siste instans ønsker å stanse Først gjennom kjærlighetsbrillene får vi øye på pulsslagene i kroppene våre. menneskene bak fasadene, våger å lytte oss inn i deres ver- den, rekke fram hender, tilby hjelp og bety en forskjell. Det er med hjertet vi ser hverandre på ordentlig. KJÆRLIGHET TIL LIV «Nå må vi holde sammen ved å holde avstand», sa den KRISTUS TIL MIDTPUNKT danske statsministeren. Vi er alle skjøre og veike om vi I 33 år oppholdt Gud seg synlig mellom menneskene. blir smitta. Det er tid for å ta vare på hverandre, dem- Deretter ble han usynlig, men uten å forsvinne. Gjennom pe frykt, senke angstnivå og minne hverandre på løftene alle enkeltmenneskers livshistorie er Jesus levende til stede, fra Gud: «Jeg slipper deg ikke og forlater deg ikke» (Hebr selv om ingen ser han med det blotte øyet. «For han som 13,5b). «Jeg tenker alltid på deg og våker over alt som an- steg ned», sier Paulus i Efeserbrevet, «er den samme som går deg, sier Herren» (1 Pet 5,7b). steg opp over alle himler for å fylle altet (tilværelsen) med Midt i det usikre og omskiftelige, mens kriser og epide- sitt nærvær.» mier pågår, og mange mister fotfeste i en unormal hverdag, Sagt med andre ord: Jesus fyller pr. i dag alt liv og alle finnes det et stabilt midtpunkt i tilværelsen: «Jesus Kristus mennesker med sin usynlige, men virkelige tilstedeværelse. er i går og i dag den samme, ja, til evig tid». «Til dere blir Han er som oksygenet som omgir oss. Vi ser ikke O2-gas- gamle er jeg den samme, til håret gråner vil jeg bære dere. sen, men vi nyter godt av effekten når vi puster den inn i Det har jeg gjort, og det vil jeg gjøre. Jeg vil bære og berge lungene våre. dere» (Jes 46,4). Til han kan vi trygt og tillitsfullt vende oss Guds yttergrenser har ingen funnet, har en sagt, men med stort og smått, vesentlig eller bagatellmessig. Gud slår hans midtpunkt (Kristus) er overalt. Også i våre hverdags- aldri handa av oss. Han møter oss med respekt og varsom- fortellinger, livshistorier, våre sorger, bekymringer, skuf- het, alltid som en nådig far som vil oss det beste. Alltid, til felser og gleder er han skjult tilstede. Midt i våre levde liv alle tider. møter han oss med sin godhet. «Tyven kommer bare for å myrde, stjele og ødelegge (den åndelige koronatyven tyner «Eg ønskjer meg ein epidemi av livsgnisten av oss), men jeg er kommet for at dere skal ha liv smittsam kjærleik», skriver Bente B. Mæland. og overflod» (Joh 10,10). «Guds godhet varer dagen lang» «Menneske som med rause liv (Salme 52,3b). sprer tilgjeving og håp. Menneske som veit at kjærleik «Så lat då koma kva koma vil, eg veit den stad eg skal kjem tilbake i fleirfold springa til. Der eg med Jesus åleine er, kven kan då standa så ingenting treng haldast tilbake.» imot oss her?» (Matias Orheim)
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 3 Redaksjonelt
Ny organist Peter Rødel er søkjar til organist- stillinga som blir ledig etter Anders Rinde. Han er 55 år gammal, er kan- tor i Hemsedal og Nesbyen, kjem frå Nederland og har norsk kone, og er norsk statsborgar. Han har tidlega- re arbeidd som kantor i Høyanger kommune. Han er oppteken av kor og korsong, og lagar eigen musikk i fritida.
Gjevartenesta i Gloppen sokn Gloppen sokneråd er glad for at 20 personar har registrert seg som fas- te gjevarar i den nye ordninga som vart starta opp i slutten av februar i Kyrkjebladet rettar år. Dette gjev soknet faste månadlege inntekter på 6800 kroner. Pengane I påskenummeret hadde vi ein artik- blir brukte til mellom anna trusopp- kel om Even Hole på side 15 og 16, læringa og diakoniarbeidet, som er der bildetekstane ikkje kom med. avhengige av bidrag ut over offentleg Her kjem difor eit tilbakeblikk med finansiering. bildetekstane. Vi hadde planlagt ein stor infor- masjonskampanje med sikte på å Bilete over: Even Hole og sonen Ei- rekruttere 100 faste gjevarar i soknet rik mellom trolla som er utskorne av vårt. Dette vart som mykje anna lagt Johannes Hjelmeland, Førde. 1992. litt på is i den spesielle situasjonen vi Foto: Firda Tidend. er komne i. Vi drøfta dette på sokne- rådet sitt møte no i mai, og ser at på Bilete t.h. Reidun, Even, Menny, gudstenestene framover vert det my- Oddmund og Bjørn Hole. kje fokus på smittevern og reglar og rutinar i høve dette. Så vi kom fram til at vi ventar til etter sommaren med å gje vervekampanjen for gje- vartenesta fullt fokus. Men - det er sjølvsagt veldig kjekt Ny dato for om mange allereie no går inn på www.gloppen.kyrkja.no og registre- diakonvigsling rer seg som faste gjevarar. Ein fyller ut eit enkelt skjema på nett, og sig- igslinga av diakon Ingebjørg Isane Fure som ha ein utvida kyrkjekaffi i etterkant. Vi ser nerer det med sin BankId på vanleg Vvar planlagt i mars, måtte utsettast på uansett fram mot denne dagen med vigsling måte. Der på kyrkja si nettside vert grunn av korona-situasjonen. Kyrkja planlegg og besøk av biskopen! Og vi håpar at det vil ein og leia til meir detaljert infor- no vigslingsgudsteneste 21. juni klokka 11 i verte høve for flest mogleg å få delta på den masjon om gjevartenesta. Det som Vereide kyrkje. Arrangementet vil bli gjennom- høgtidlege gudstenesta. Følg med på www. er nytt for gjevarane sin del, er at dei ført med gjeldande smitteverntiltak. Det er ut- gloppen.kyrkja.no og i Firda Tidend når det no får skattefrådrag for gåvene etter sikter til og håp om fleire enn 50 deltakarar etter nærmar seg. vanlege reglar. 15. juni. Du treng altså ikkje vente til haus- Biskop Halvor Nordhaug kjem for å vig- ten, gå gjerne inn på kyrkja sine nett- sle. Prost Vidar Bjotveit, sokneprest Tore sider og registrer deg der allereie no. Myklebust og kantor Anders Rinde er også STØTT KYRKJEBLADET delaktige i gudstenesta. Vereide kyrkjekor Kontonr. 3710 15 85388 Gloppen sokneråd deltek med song. Det vil vise seg om det vert VIPPS 554210 mogleg ut ifrå gjeldande smittervernreglar å
4 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Leiar
Å stå saman når vi skal halde avstand
AV TORE MYKLEBUST
et var merkeleg å feire 17. mai i år, i ei tid der at det kjem for mange til kyrkje. Men vi taklar det og. Vi skal mottoet er "å halde avstand". 17. mai er dagen prøve å gjere det slik at alle som kan og vil, skal få kome til Dfor å stå saman og dagen for å kome i lag. Saman gudsteneste. Vi skal finne måtar å ha samtalegudsteneste på. for land og folk. Saman for fridom og rettferd, saman for Vonleg lærer vi noko av det som har skjedd. Vi har fått auka bygda vår. den digitale kunnskapen vår. I rekordfart har vi teke i bruk Eg sakna å gå i tog til kyrkja, treffe folk og ete rømmegraut i nye plattformer. Videokonferanse vart lansert for ca. 20 år si- Breimshallen og alt det andre som eg og min familie brukar å dan. Dei siste åra har mange av oss brukt verktøy som skype gjere på nasjonaldagen i lag med veldig mange andre i Breim. og messenger. Men det er først no dei fleste av oss verkeleg har No hadde vi ein fin annleis 17. mai, og eg vonar det var ein teke det i bruk. Det kan ikkje erstatte menneskeleg kontakt. god dag for andre også. Stor takk til alle som stilte opp, korps Men det er i alle fall ein god måte å samhandle på. Og eg ten- og kor, dei som organiserte for tog, og Kulturkanalen. kjer at vi skal vere takksame for at vi har dei moglegheitene Som det har blitt sagt tallause gongar dei siste veke- vi har; ikkje berre kan vi snakke saman, men vi kan sjå ne, så er det å halde avstand også ein måte å vise kvarandre, og avstand spelar inga rolle. samhald på. Og det har nytta. Vi har stoppa Eg synest det er fint å kunne møtast på viruset i å spreie seg. Dei aller fleste av oss snapchat og andre digitale plattformer. Ein har ikkje blitt smitta, og då heller ikkje fordel med digitale løysingar er at av- blitt sjuke. stand ikkje spelar noka rolle, slekta på Eg tenkjer vi har grunn til å vere Austlandet eller i Nord-Norge er like takksame. Eg synest det er all grunn nær som dei i Nordfjord. Mange synest til å støtte opp om regjeringa og eit nok at det blir for utfordrande med alt samla storting sine avgjerder. Dei er eit det nye, både privat og i jobb. Dei aller uttrykk for at samfunnet også set livet fleste kan i alle fall snakke i telefonen. så høgt. Det er verd alle pengane som blir Så minner denne epidemien oss på at sette inn. Så vil det kanskje i etterkant vise vi er sårbare. Det er ikkje alt vi rår med. seg at nokre av tinga ein har gjort, ikkje var Det har vi vel alltid visst. Vi tek lett ting som nødvendige. Men det er summen av alt som har sjølvsagde. gjort at vi har greidd det. Teksten på 17. mai i år var Salomo sine ord frå Salme Alle tiltaka har sin pris, det har kosta. For mange handlar 127: «Dersom Herren ikkje byggjer huset, arbeider bygnings- det om arbeid og bekymring for om ein har arbeid i framti- mennene fåfengt. Dersom Herren ikkje vaktar byen, vaker vakt- da. Mange som er aleine har blitt veldig mykje meir einsame. mannen fåfengt.» Mange har ikkje kunna fått besøk i det heile. Eg veit at det Å la Herren vere bygningsmann betyr i alle fall at vi spør verkeleg røyner på for mange. etter Guds vilje, som individ og når vi skal forme lovene våre. For oss alle har dagane vore annleis mange veker no. Det er Det må bety at vi lyttar til korleis Gud vil vi skal tenkje om ting fleire dagar vi skulle ha feira. No skulle vi hatt konfirmasjon. og korleis Gud vil vi skal bruke liva våre. Det viktigaste Guds Det vart tidleg utsett til hausten. Eg har stor forståing for at vi ord lærer oss om oss menneske er at menneskelivet er uende- ikkje kunne opne opp for dei vanlege store feiringane. Og det leg verdifullt, ja, meir verd enn all verdas rikdom. har fungert. Å vise omsorg for kvarandre er også konsekvensen av å gje- Så er det heldigvis slik at vi no kan begynne å bevege oss re Guds vilje. Både ved å vise solidaritet ved å halde avstand, mot det normale. Vi kan få klipt håret. Og i kyrkja kan vi hal- og ikkje minst at vi bruker dei høva som er. Besøk nokon når de gudstenester, vonleg med fleire enn 50 om ikkje lenge. For det er mogleg eller blir mogleg, og bruk dei digitale alternativa meg er det ein ganske absurd tanke at vi skal bekymre oss om som finst!
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 5 Kva trøystar og oppmuntrar deg?
TEKST: GUNN HOLE
iva våre har vore annleis ei god stund ternett og delta på digitale møteplassar, seier Vi kan også kjenne på eit behov for trøyst. no. Her i Gloppen har vi heldigvis dei, og særleg viktig er det med ein-til-ein- Men trøysta vi tyr til, kan vere falsk. For- Lhatt få sjukdomstilfelle, likevel påver- kontakt på nett eller telefon for å snakke om brukarsamfunnet tilbyr konsum som trøyst: kar pandemien oss sterkt. Vi har vore dykti- tankar og kjensler. mat, sjokolade, shopping, alkohol, tablettar ge til å følgje råda frå det offentlege, eller andre rusmiddel. Ingenting men det har kosta, også på det per- av dette gir ekte sinnsro som varer. sonlege plan. Så kva set vi vår lit til Som menneske lever vi under dei i vanskelege tider? Korleis held vi same vilkåra, men dei truande har håpet oppe om at det kjem lysare sitt ankerfeste hos Gud, uansett kva dagar? som skjer i livet. Dette er ein trygg Vi har spurd to kvinner og ein ballast å ha i livet. Bibelord og stro- mann kva som har vore til trøyst og fer frå songar og salmar dukkar opp oppmuntring for dei i denne tida. som trøyst. Innhaldet får ny, aktuell Dei store avisene publiserer sine tyding og blir noko ein kan kvile i. tragiske nyhende i raudt og svart Gud skriv vanlegvis ikkje på him- med stor skrift. Raudt står for dra- melen, men vi kan tru oss omgitt av matikk og er ein av dei fargane som hans gode kraft også i utfordrande auget lettast registrerer, og svart er tider. alvoret og sorga sin farge. Får vi slik Vi har spurt to kvinner og ein informasjon mykje og ofte, kan det mann om å dele tankar kring trøyst skape uro og frykt. Vi kan med rette og oppmuntring i den tida vi er etterlyse dei gode nyhenda presen- inne i nett no. terte på ein like fengjande måte. Vi har lært å vere meir heime og SIGRID MOLDESTAD er kompo- halde avstand når vi møter folk ute. nist, formidlar og folkemusikar frå Det vanlege sosiale livet har vore Breim svært avgrensa, og vi har sakna opne kyrkjer, treningssenter, kafear Det er vanskeleg å trøyste nokon. og mykje meir. Vi har lengta etter For kva er trøyst? Kva er kjærleik? å naturleg kunne treffast med fa- Eg har skrive ein song som heiter milie og venner rundt eit kaffibord. “Ordlaus ven”. Om å kjenne seg util- Sjølvsagt gjer dette noko med oss. strekkeleg når nokon som står ein Undersøkingar fortel at 37 prosent nær er i krise. I desse dagar står vi har kjent seg einsame under denne alle i ulike utfordringar. Slik vi alltid krisa. Psykologane har oppfordra oss til å Stilt overfor alvorlige situasjonar som gjer. Bak alle auge, smil og handlingar skjuler halde på våre daglege rutinar, og til å bruke pandemien er, kjem også dei store, eksis- vi historier. Alle taklar sine ulikt. Alle har rett alle sjansar til sosial kontakt som vi kan ha. tensielle spørsmåla i livet. Det vert viktig å og feil. Vi er menneske. Og det ein krev av an- Ta ein telefon, nytt forskjellige media på in- finne ut kva ein kan tru på og setje sin lit til. dre i forsoning, forståing eller forklaring må
6 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 ne, eller av og til berre for å «blåse tale, få høyre at dei var friske og hadde det hovudet tomt». Det kan vere alt i frå bra, har vore den største trøysta og påfyll for country i traktoren når eg bur i den- hjartet. ne under onnene, til Metallica på full guffe når eg berre treng å reinske opp i hovud og tankar. Dei siste vekene har også ein del av våre kjende salmar kome fram og gjeve ny og forsterka meining. «Deg være ære» er for meg ein av dei aller, aller flottaste salmane vi har, og den- ne går eg ofte og nynnar på og finn styrke i. Men i det siste, og kanskje er det på grunn av at eg er småbarnsfar med ungar i søndagsskulealder, er det ein enkel song frå søndagssku- len som har blitt viktig for meg, og denne har vore god å ha når det vert tungt og vanskeleg. Det er «Når det stormer».
Når det stormer, når det stormer, når det stormer rundt omkring. Sigrid Moldestad. Foto ved Ingvill Skeie-Ljones. Han er sterk og jeg er svak, hjelper meg, tar nye tak. ein vere villig til å gje sjølv. Vere rause. Rause Når det stormer, når det stormer, med at alle lever ulikt og vel ulike løysingar på når det stormer rundt omkring. sine utfordringar. Sine sorger og liv. For ikkje Laila Bergheim Ommedal. Foto ved Sigmund Ommedal. å seie sine gleder og alt det fine vi har kring LAILA BERGHEIM OMMEDAL er saks- oss. For lyset er der. Som Leonard Cohen sei- handsamar for idrett og friluftsliv i Sunn- Det har og gjort godt å kunne følgje med er; “There is a crack in everything, that’s how fjord kommune og bur på Sandane på andakter og konsertar som Den norske the light gets in.” Den siste tida har bydd oss kyrkja har lagt ut på Facebook og sjølvsagt utfordringar, ikkje minst i den skremmande Telefonen og digitale plattformer har vore gudstenestene som har vore sende frå våre tanken på alt vi ikkje har kontroll på. For er viktige for meg gjennom koronakrisa. Pås- eigne kyrkjer. I tillegg har eg fått med meg det noko vi ynskjer oss i vår tid, så er det kon- ka, der vi elles pleier å ha besøk av barn og mange fine direktesende konsertar, både lo- troll. På livet, døden og kjærleiken. Men desse barnebarn, vart veldig spesiell, og saknet var kale og frå landet elles. Å kunne sitte koro- kreftene let seg ikkje temme, og eg trur vi er merkbart. Det å då kunne sende eller få ei natrygt i si eiga stove å få slike opplevingar, her for å lære det fine i det som ligg i den bru- tekstmelding, ein snap eller ein videosam- det har vore påfyll for sjela. Oppi alt er eg tale sanninga. Det viktigaste er jo at vi svært takksam for at vi bur her vi bur, med er. Der ligg trøysta. Vi er her. For oss den flotte naturen og turmoglegheitene vi sjølve og for andre. Med og utan ord. har rundt oss. Det har vore utnytta til fulle! Og i møte med kvarandre kan vi alltid Utandørs har vi kunna møte naboar og ven- sjå noko av oss sjølv. Eg trur at det er ner på trygg avstand, det har vore verdifullt der, i det møtet og den erkjenninga, vi påfyll for både kropp, hjarte og sjel. finn kjærleiken.
Ordlaus ven “Og eg veit at langt der framme vil mørkret dra sin veg Og eg veit at langt der framme vil lyset finne veg Og eg veit at langt der framme vil allting ordne seg - og då står eg her og er med deg.”
LEIDULF GLOPPESTAD er bonde og ordførar i Gloppen kommune Vi menneske vert heile tida sett i ulike stemningar og situasjonar som varierer med kva vi gjer, har opplevd eller held på med. Eg brukar ofte musikk for å halde på, bearbeide eller bygge opp under desse kjensle- Leidulf Gloppestad. Foto ved Siv Kvalsvik Haugen.
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 7 Opptak med sokneprest Tore Myklebust i Breim kyrkje.
Stor tilstrøyming til digitale gudstenester TEKST: GUNN HOLE FOTO: RUNAR SANDNES
Då kyrkjene måtte stenge, var det ikkje lenge før ein tok til å sakne høvet til fritt å kunne samlast til gudstenester og andre samlingar. Det vi før hadde sett på som ei sjølvfølgje, var ingen rett lenger. Dei fleste av oss hadde aldri opplevd slike restriksjonar, og undra oss på korleis dette skulle bli. Men der det er behov, skapast det oftast svar.
Då landet vårt vart stengt ned, tok kyrkja i ta seg fram til overføringar frå ulike guds- fellesskapet kyrkjelydane har måtta unnve- bruk Internett for å nå folk, og folk har kun- hus kringom i landet. Oslo domkirke har til re. Tilsette og frivillige har stilt opp på ein na ta del i eit digitalt fellesskap på sosiale dømes hatt over 50 000 visingar på fleire av imponerande måte. Så sit vi gjerne og lurer media uansett kvar dei budde. Mange har sine gudstenestesendingar, og kyrkjer her i litt på ein del ting knytt til sendingane. Kor- opplevd det som kjært og kjent å få sendin- soknet har også opplevd høge sjåartal. Dei leis opplever presten å skulle preike til men- gar frå eiga kyrkje med dei lokale prestane digitale gudstenestene har verkeleg erstat- neske som ikkje fysisk er til stades? Korleis og deira medhjelparar, medan andre har lei- ta mykje av det åndelege og menneskelege jobbar fotografen? Vi har fått fotograf Runar
8 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Sandnes og sokneprest Tore Myklebust i tale for å få eit innblikk i dette arbeidet sett frå to ulike vinklar. Først ein prat med fotografen: Digitale gudstenester er nytt her hos oss. Korleis vart du, Runar, involvert i dette? - Det starta med at prost Vidar Bjotveit tok kontakt med meg i etterkant av ei grav- ferd der eg hjelpte til med strøyming i høve korona-restriksjonar. Han såg behovet for å gjere noko kring dei tradisjonsrike guds- tenestene i påska og lurte på om eg hadde høve til å hjelpe til med nokre digitale ver- sjonar. Dette ville eg sjølvsagt vere med på. Korleis førebur du deg på opptak i kyrkja? - Eg startar med liturgien for gudstenesta og går igjennom denne for å kartlegge inn- haldet. Når ein skal filme ei gudsteneste som skal redigerast saman seinare, blir opptaka Vereide kyrkjekor under opptak på galleriet i Vereide kyrkje. Fotograf Runar Sandnes i aksjon heilt til gjerne gjort i den rekkefølgja som er mest venstre. Foto: Vidar Bjotveit. praktisk. Kronologien tek ein i etterarbeidet. Vi forsøkjer å filme på ein måte som gjer at tert tilbake frå dei lyse veggane i kyrkja. men dette krev kanskje meir enn det smakar dei som medverkar, slepp å vente for mykje. Lyd er viktig, så der brukar eg både kabla førebels. Teknologien utviklar seg raskt, og T.d. filmar vi salmane samla for seg, og det og trådlause mikrofonsystem. det vil kanskje bli endå enklare å finne fram som skal gå føre seg ved alteret i ein annan Filmproduksjonane syr eg saman med eit innhaldet i tida framover. Om du kjenner bolk. Når ein skal filme på denne måten, er redigeringsprogram som heiter Davinci Re- nokon som kanskje kunne ha hatt lyst til å det viktig å tenke på scriptet eller kontinu- solve. Men til sjuande og sist er det korleis sjå gudstenesta, så inviter dei gjerne heim på iteten. Dette går på korleis ein bevegar seg, du brukar desse reiskapane som avgjer det ein kopp kaffi og eit kakestykke! kva gjenstandar ein flyttar på undervegs ferdige resultatet. Ein spør sjeldan ein forfat- - Nokre kyrkjelege handlingar er blitt (talarstol, lysglobe), og om tekstlesarane tek tar om kva type skrivemaskin vedkomman- strøyma til utvalde grupper. Fortel litt om med seg Bibelen fram eller tilbake frå talar- de skreiv boka si på. Det er innhaldet som korleis dette går føre seg. stolen. Det kan fort bli litt forstyrrande om er det viktigaste, og alt det andre du gjer må Alt kan i utgangspunktet strøymast. Eg har ein gjenstand brått forsvinn eller dukkar støtte opp om dette. filma og strøyma fleire gravferder, i tillegg til opp, utan at vi ser kven som har flytta han. I Har du medhjelparar undervegs? direktesende gudstenester. For å strøyme er filmbransjen er det eigne personar som ber- - Eg har vore så heldig å få med meg ein avhengig av nettverk, og mange av kyr- re har som oppgåve å passe på slike ting. Svein Petter Tveit som lydmann, og han kjene har dessverre ikkje så mykje nettverk å Elles sjekkar eg vêrmeldinga. Skiftande avlastar meg mykje, spesielt når det gjeld skryte av. Då må ein strøyme via 4G-nettet skydekke kan vere litt utfordrande, då lys- oppmikking av kor/song og orgel. Han har (mobilnett). Dette har heldigvis vorte enkla- forholda inne i kyrkja brått kan endre seg. hjelpt meg med lydopptaka til desse, og lyd- re og enklare med åra, og opplastingshastig- Eg løyser denne utfordringa ved å sjekke po- filene han har sendt meg er nydelege. Eg har heita på 4G-nettet er mange stader raskare sisjonen til sola i forhold til vindauga, og tek ofte hatt med meg sonen min Nicolai som enn breibanda i mange heimar. Når 5G-net- arbeidet vidare derifrå. assistent. Han er god å ha som berehjelp, og tet kjem for fullt i åra som kjem, vil problema Til slutt gjer eg meg mine tankar om ka- han plukkar opp stadig meir kunnskap inn- med å laste opp stort sett vere eliminerte. Eg meraposisjonar, synsvinklar og lyd. Sist- an styring av kamera og opprigging av ut- gjer uansett eit opptak av straumen, i tilfelle nemnde er noko av det viktigaste. Eit opptak styr. Slikt sparar meg for mykje arbeid. Og nettverket skulle svikte. Når ein strøymer via med knallbra bilete og dårleg lyd kan vere så må eg ikkje gløyme alle dei som legg til eit sosialt medium, er det enkelt å bestemme veldig forstyrrande. Men om lyden er bra, er rette for gudstenesta. Prest, kantor, organist, kven som skal vere publikum. Enten ved at det faktisk ikkje så nøye med biletkvaliteten, kyrkjetenarar, kyrkjekoret og medliturgane. ein sender til ei lukka side/gruppe, eller via etter det eg har erfart. Eg etterstrevar sjølv- Det krevst ein kyrkjelyd for å få arrangert ei ein sikker link. Nokre arrangement høver til sagt høg kvalitet på både lyd og bilete. gudsteneste! offentleg bruk, andre held ein gjerne innan Kva utstyr brukar du? - Gudstenestene er annonserte på Face- ein lukka krins. - Eg nyttar gjerne to eller tre kamera sam- book og publiserte på YouTube, men ikkje - Kva samla erfaring sit du att med etter stundes, og desse er dedikerte kamera be- alle er fortrulege med desse programma. desse vekene? rekna for filmproduksjon. Kan ein publisere på andre stader som er Det har vore spennande oppdrag som har Når det gjeld lys, så forsøkjer eg først å endå lettare tilgjengelege? kravd gode rutinar både innan kamera, lyd, legge merke til kva som finst av allereie ek- Førebels er Facebook og YouTube dei to lys, regi, klipping og grafisk utforming. Ein sisterande lys. Om det er behov for det, for- største, og kanskje enklaste, plattformane å lærer noko nytt kvar gong, og det handlar sterkar eg så dette lyset med eige filmlys, slik publisere på. Fordelen med desse er at det om å vere fleksibel og problemløysande. Om at resultatet vert naturleg. God lyssetting er er ganske enkelt å sende ein videolink via nokon spør meg om noko er mogleg å få til, ei lyssetting du ikkje legg merke til. Ofte tek tekstmelding eller e-post, og så kan du sjå så svarar eg som regel ja, og så får vi heller eg vekk lys for å skape ekstra kontrast. Dette gudstenesta direkte via mobil, nettbrett, da- tenke oss litt om korleis vi skal få det til! gjer eg ved hjelp av store svarte tekstilar som tamaskin eller via smart-TV. Det er òg mog- Korona-situasjonen har tvinga oss til å ”syg” til seg lyset slik at det ikkje blir reflek- leg å lage eigne skreddarsydde løysingar, tenke på andre måtar, finne alternative løy-
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 9 Samfunnet opnar gradvis opp igjen, og prost Vidar Bjotveit kan halde preike for frammøtte i Sandane kyrkje. singar og vere utforskande og søkande etter er ikkje den mykje annleis. Utgangspunktet ne er denne dynamikken mellom predikant nye måtar å kommunisere på. Dette ser vi er som vanleg preiketeksten. Den treng kan- og tilhøyrar borte. Det direkte samspelet og allereie døme på innan skulevesenet og ar- skje litt forklaring, og ein må gjerne velje ut responsen er fråverande. Det som likevel er beidslivet, der digitalisering, nettundervis- eitt eller fleire element. Elles leitar eg alltid gledeleg, er at veldig mange har fått med seg ning og videokonferansar verkeleg har teke etter eit innsteg som kan fange merksemda, sendingane. Vi har fått gode tilbakemeldin- av. Og kanskje vi i tida framover vil legge til dømes kastenota som eg hadde med på gar i ettertid om at folk har verdsett desse merke til at det ofte ikkje lenger er snakk gudstenesta frå Hyen. Ut frå teksten prøver opptaka frå deira eigne, kjende kyrkjer. om erstatning, men supplement. Vi må bru- eg å formulere eit tema. Eg ønskjer alltid å Kven har delteke for å lage sendingane? ke erfaringane vi no har gjort oss til å ska- aktualisere bodskapen, eller formulert på - Prestar og organistar har arbeidd my- pe eit betre tilbod, og eit annleis tilbod. Vi ein annan måte: Kva har dette å seie for oss kje med dette, og i tillegg har andre tilsette har mange fine tradisjonar rundt oss som i dag? Det som er mest annleis ved digitale teke på seg oppgåver. Kyrkjelydspedagog vi sjølvsagt ønskjer å ha med oss vidare. Og gudstenester, er at dei skal vere kortare, og Lars-Bjarte Osland har vore fotograf og pro- så blir utfordringa korleis vi kan ta vare på dermed må ein freiste å formulere seg meir dusent på gudstenestene frå Hyen og Gim- tradisjonane, og vidareføre dei på nye måtar. presist for å få fram poenget. mestad. Svein Petter Tveit, som har eit enga- Ikkje enten eller, men både og. Korleis opplever du å ha gudsteneste utan sjement knytt til kyrkjegardane, har vore ein Takk til Runar Sandnes for eit glimt bak å kunne sjå tilhøyrarane? fantastisk ressurs på lyd. Vi har også henta sendingane frå hans ståstad. Sokneprest - Det som fungerer i kyrkja, fungerer inn folk som syng eller kan vere forsongarar. Tore Myklebust er klar til å fortelje frå sitt også som regel på opptak, men det er ein Dette har vore veldig fine innslag i sendinga- utgangspunkt: markert skilnad: Ei vanleg gudsteneste har ne. Konfirmantar og medliturgar har delteke Korleis har du som prest førebudd deg til eit ganske stort spekter av samspel mellom slik dei elles ville ha gjort. Og ikkje minst digitale gudstenester? liturg og kyrkjelyd. Når ein gjer opptak til har vi leigd inn Runar Sandnes, som er pro- - Det vi har sett for oss, er å lage ei foren- gudsteneste utan frammøtte, er dette sam- fesjonell fotograf, ved fleire høve. kla gudsteneste. Det inneber stort sett å kut- spelet naturleg nok mest ikkje til stades. Ved Det har vore mykje nytt å setje seg inn i? te element. Det har også vore avgrensingar førebuing til "preika" veit ein heller ikkje til - Det gode oppi alt dette er at både eg og på kor mange som kan møtast. Basert på vanleg heilt kven som kjem på gudstenesta, dei andre tilsette i kyrkja, staben, har lært kven som deltek, har vi så laga ein opptaks- men då har ein høve til å justere seg i forhold ganske mykje undervegs. Dette vil vi kun- og sendeplan. Når det gjeld sjølve preika, så til dei frammøtte. Ved dei digitale sendinga- ne gjere oss nytte av seinare. Eg har dess-
10 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Audhild Bogstad var medliturg langfredag i Breim kyrkje. utan friska opp datakunnskap og lagt inn TONO avgrensar tida på grunn av at vi nyt- blitt gjort opptak. Ingen av dei er blitt direk- eit script på kyrkja si heimeside, slik at dei tar salmar. te overførte, men delte med aktuelle pårø- klargjorde videoane dukkar opp der på det Det har vore ulike typar digitale overfø- rande. Samla er det ganske mange prosjekt tidspunktet som er sett. For meg personleg ringar frå soknet? som vi har fått til i lag, og eg seier stor takk har det å kunne bruke arbeidstid på å lære - Ja, det første vi la ut på sidene våre var til alle som har delteke på ulike måtar! data vore ei glede og kome andre til nytte. organist Janne Øisang Grinaker som spelte Mange har fått med seg dei digitale sen- nokre av salmane vi skulle ha brukt i Hyen dingane. Bør ein halde fram med sendinga- på den første gudstenesta som vart avlyst. ne også no når samfunnet og dermed kyrkje- Det blei lagt merke til av ganske mange. Det ne gradvis vert opna opp igjen? neste var frå Vereide kyrkje, "Hvis alt hadde - Viruspandemien fører til at nokre fram- vært som vanlig", med song av Margot Me- leis vil verte rådde frå å møte opp på arran- ling Nesgård og Morten Leirgul på piano. gement, slik det ser ut i dag. Dessutan er det Den har blitt sett oppimot 2700 gonger på ein del som til vanleg heller ikkje lenger kan YouTube. Flott var det også med søndags- delta på gudstenester. Andre stader har ein skule for alle dagane i påska frå Vereide lenge hatt overføringar til omsorgssenter og søndagsskule. Diakon Ingebjørg Isane Fure liknande. Det er i høgste grad aktuelt for oss delte tankar kring skjærtorsdag, det var på- også å strøyme, som betyr å sende direkte. skeaftan-refleksjon ved Sigurd Vengen, og Dette kan førebels berre gjerast frå Sanda- vi har sendt nettgudstenester langfredag, ne kyrkje, sidan der er internett-tilgang. Eg påskedag og dei to påfølgjande søndagane. I kan legge til at videoane ligg ute i to veker. nokre gravferder her i Gloppen har det også
• Aktivitetane framover finn du på nettsida til Kyrkja i Gloppen: www.gloppen.kyrkja.no. Der ligg også dei siste digitale opptaka frå gudstenestene • På YouTube ligg fleire av videoane som er omtala i artikkelen. Søk der på «Kyrkja i Gloppen»
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 11 Kantor Anders Rinde takkar for seg etter 37 år i Gloppen
TEKST OG FOTO: HARALD ASKE
- Eg har alltid kjent arbeidet som ei velsigning. Eg har også kjent det som eit kall, og trur at det er heilt i tråd med luthersk kall- stanke. Dessutan har eg likt å spele til gudsteneste – til ein syngande kyrkjelyd. Å ha Vereide kyrkje, spesielt, som arbeidsstad, har vore eit privilegium. Eg sluttar ikkje fordi eg er lei, men fordi eg har nådd pensjonsalderen og trur det er best å gje seg mens leiken er god.
udrun og Knut Rinde fekk fire born: Rinde. Far kjøpte trøorgel med Præsttun nist i Vereide ein vinter, men det var på eit Eva, Anders, Magne og Anne-Berit. som konsulent, men den einaste som kunne harmonium på folkehøgskulen. Notane var GAnders fortel at i heimen på Vereide spele på det, var mor mi, Gudrun, som had- «Ved orglet» nr. 1-10. Ein sommar medan var det mykje song og musikk. - Begge mine de fått litt opplæring i barndomen. Eva og eg gjekk på gymnaset var eg saman med ein foreldre var aktive i songkoret Jubilo i alle eg gjekk opp bakkane heim til Ivar Glomnes kamerat som foreslo at vi skulle gå inn i Ver- dei år, og etter kvart vart vi med der alle fire og fekk speletimar med han. Det gjorde vi to eidskyrkja og spele orgel. Han skaffa nøk- borna, men ikkje samstundes. Far min var vintrar. Seinare var eg orgellærar for Magne kel, og vi gjekk inn og spelte på orgelet. Vel i Bergen i embets medfør og kom i kontakt og Anne Berit, men med vekslande resultat. heime igjen måtte eg fortelje kvar eg hadde med Trygve Præsttun, dåverande domorga- Når begynte du å spele kyrkjeorgel og fekk vore. «Vi har spelt på orgelet i kyrkja», kun- nist. Dei kjende kvarandre frå før, for under forståing for at det var den vegen du skulle gå? ne Anders fortelje til mor og far. - Vi snak- krigen var ungane til Præsttun-familien på – Eg spelte med Per Valø, dåverande orga- ka med organisten og fekk det inn i lovlege
12 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Sigrun og Anders ute i hagen heime på Rinde. fødd i Drammen, men har budd ulike stadar vik, Salme 100 av Cesar Franck, Pilgrim- i landet. - Pappa var utdanna teolog, men har smesse og Allehelgensmesse av Hovland, alltid arbeidd i skulen, fortel Sigrun. delar av Messias av Händel, Missa Brevis former. Korleis trefte de kvarandre? av Karlsen, Rydd vei for Herren og Missa Hausten 1971 var mine foreldre bedne - Anders og eg song i same koret, Jubilo, i Sancta Sunniva av Kverno, Förklädd Gud av opp til Aske. Då var organist Ragnar Aske Oslo, og vi trefte kvarandre der. Vi gifte oss Larsson, Messe i G-dur av Mozart, La livets der, og dei avtalte at eg skulle få timar med då eg var ferdig med sjukepleiarutdanninga, kilde rinne av Sundberg, Visst skal våren han. I desember 1971 fekk eg sertifikat, og men då hadde Anders eitt år igjen. komme av Sigvald Tveit, og fleire. Til guds- frå januar 1972 køyrde eg til Folkestad, tok Anders skyt inn: - I dei to siste studieåra tenester og konsertar har koret sunge nær ferja til Volda og fekk orgeltimar med Rag- var eg organist og korleiar i Misjonssalen. 300 ulike songar. nar ein gong i månaden. Då fyrst vart det Der hadde dei eit ganske godt orgel, og i den skikk på orgelspelet med pedal. stillinga følgde det med ei leilegheit. Sigrun NORDFJORD ORATORIEKOR Eg var russ våren 1973, og deretter vart held fram: - Dermed fekk vi bu der, og den I tillegg starta Anders Nordfjord oratori- det militærteneste. Der spelte eg orgel heile dagen Anders skulle spele eksamen, fekk vi ekor som han dirigerte i 15 år. Her kunne tida, både på rekruttskulen på Evjemoen og vår førstefødde, Steinar Andreas. Etter kvart ein framføre større verk med kor og orkester seinare i Kirkenes. Der var eg med på å star- kom også Øystein og Kristin. saman med dyktige solistar. Anders la ned te opp att Kirkenes kirkekor. I Kirkenes var I 1979 flytta familien til Øvre Årdal. Far- eit stort arbeid også på dette feltet. Etter at eg med i ei gruppe som deltok i eit musikk- nes kyrkje var ei fin kyrkje og kunne brukast oratoriekoret vart lagt ned, har ein bygt på program som heitte «Musikk landet rundt», til mangt, men akustikken var vanskeleg. Vereide kyrkjekor som ein stamme og henta så då debuterte eg i NRK, fortel Anders. Tor Strand hadde vore organist der i ti år inn støttesongarar til eit meir slagkraftig kor Gjekk du rett vidare til organistutdanning og starta eit motettkor. Geir og Petra Eike- når større ting skulle framførast. etter dette? nes budde også i Årdal, og Anders og Geir Kva har vore drivkrafta i arbeidet? - Nei, det gjekk ikkje an, for opptaka der hadde fleire konsertar saman på ulike stadar. - Eg har alltid kjent arbeidet som ei vel- skjer mellom jul og påske, og då var det som- Anders dirigerte Øvre Årdal skulekor, og signing. Eg har også kjent det som eit kall, mar, og eg var dessutan langt frå kvalifisert. Geir hadde aspirantane til dette koret. Sig- og trur at det er heilt i tråd med luthersk Men eg kunne godt tenkje meg å studere run strekar under at tida i Øvre Årdal var ei kallstanke. Dessutan har eg likt å spele til musikk, så det enda med at eg reiste til Oslo veldig kjekk tid. 1982-83 vart det eit studieår gudsteneste – til ein syngande kyrkjelyd. og gjekk på musikklinja på Fjellhaug. Der i Stavanger, der Anders tok songpedagogisk Å ha Vereide kyrkje, spesielt, som arbeids- fekk eg orgeltimar med Nils Bjerkestrand, utdanning med Aud Halle som lærar. stad, har vore eit privilegium. Eg sluttar organist i Sinsen. Etter dette året kunne eg Kvifor kom du til Vereide? ikkje fordi eg er lei, men fordi eg har nådd kvalifisere meg gjennom opptaksprøve på Sigrun er rask frampå: - Det var barn- pensjonsalderen og trur det er best å gje seg Norges Musikkhøgskole. Opptaksprøva var domsheimen Rinde som drog! Men Anders mens leiken er god. Dessutan er det ikkje så svært krevjande. På høgskulen hadde vi for- legg vekt på at han var imponert over at ein lett å få søkjarar til stillinga, og fortset ut- skjellege lærarar i ulike disiplinar. Eg hugsar hadde fått til eit så tenleg galleri med eit flott viklinga i same lei, så blir det berre verre. framfor andre Søren Gangfløt. Han var ein orgel. - Eg fekk ei 76,2 prosent stilling som No har vi heldigvis ein søkjar, og eg vonar einar i sin generasjon. Søren Gangfløt vart organist og resten i kulturskulen. Då Per vedkomande vert motteken like godt som første professor i kyrkjemusikk då Musikk- Mardal slutta i 2001, vart stillinga regulert eg vart det. Det gjeld blant medarbeidarane høgskolen vart etablert i 1973, men sa opp til 100 prosent. i kyrkja (som det er fleire av no enn då eg stillinga året etter og gjekk tilbake til stil- Å vere organist er i første omgang å spele starta), og i musikk- og kulturlivet generelt i linga som domkantor i Fredrikstad. Eg trur til kyrkjelege handlingar som gudstenester, kommunen. Dei ytre tilhøva ligg vel til rette han tykte det vart for mykje administrasjon gravferder og bryllaup, men i di stilling var – her er relativt gode orgel (særleg Vereide i professorstillinga. Men han heldt fram som der lagt inn ein god del arbeid med kor. Kva og Breim) og interesse for korsong. Her er timelærar, og eg fekk han som hovudlærar i har det betydd for ditt arbeid å ha kyrkje- mange dyktige musikarar i kommunen, dis- orgelspel. Litt kuriøst er det kanskje at den kor? triktsmusikarar og andre tilsette i kultursku- som har bygt orgelet i Vereide, er sonen til - Koret har vore eit verktøy i gudstenesta, len og på Firda, som det har vore ei glede Søren Gangfløt. Søren var her i februar 1982 om lag som orgelet (ordet orgel tyder verktøy). å arbeide saman med. Her er også eit godt og spelte konsert i samband med vigslinga Vi har hatt som mål at koret skal delta på medarbeidarfellesskap. Staben er litt utvida av det nye orgelet. Men det var før eg kom ei gudsteneste i månaden. Men koret har no i høve til då eg starta. Då var det i før- til Gloppen. Det var eit sjokk å begynne på også hatt andre oppdrag, også konsertar. ste rekkje prestane eg samarbeidde med. Eg Musikkhøgskolen. Der var så mange flinke Eg hugsar frå studietida i samband med at har aldri opplevd «vanskelege» prestar. Tvert folk der. Ein av medelevane spelte Ess-dur- vi innstuderte og framførte ei Bach-kantate, imot. Men gjennom vervet som tillitsvald preludiet av Bach til opptak. Det fortel litt at noko slikt var heilt urealistisk å få til på for organistane og kantorane i Nordfjord om nivået. Og ikkje var det alltid så lett å fin- landsbygda (eg tenkte at eg ville hamne i ei prosti om lag heile tida (i dei første åra for ne øvingslokale. Eg sykla ein time kvar veg bygd, bylivet freista ikkje). Likevel framfør- heile Sogn og Fjordane), veit eg litt om kon- frå der eg budde, og det hende at både eg og te vi ei Bach-kantate allereie medan vi var troversar og konfliktar som kan oppstå også andre øvde om natta. i Øvre Årdal. Sidan er det blitt fleire store i kyrkjeleg samanheng. Sigrun og Anders er fødde same året – verk. Så mine forventningar på det området 1953. Sigrun tek framleis ei og anna vakta er til overmål oppfylte. LITURGIREFORMER I KYRKJA ved Nordfjord psykiatrisenter på Nordfjord- Til hausten har Anders dirigert Vereide Viss vi reknar inn studietida mi, og det bør eid. Sigrun kan fortelje at ho voks opp i ein kyrkjekor i 37 år. Kyrkjekoret har gjennom vi, for allereie då spelte eg til gudstenester heim med mykje musikk. - Far min spelte desse åra vore med på å framføre heile eller både i Oslo og her heime i feriane, så har eg fele og mor var pianist. Anders skyt inn: delar av større verk som Juleoratoriet og tre i mitt virke som kyrkjemusikar opplevd to - Svigermora mi var flink til å spele. Sigrun er kantater av Bach, Julekantate av Arne Dags- store og gjennomgripande liturgirevisjonar,
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 13 No hadde alle salmar notar til første vers. Nynorsk salmebok og Landstads reviderte hadde notar berre i skuleutgåva. Salmar var pensum i skulen, og då måtte notane vere med. Men no er det slutt med det, og vi må lære melodiane i kyrkja, i gudstenesta. Då treng vi notane. Eg var mellom dei som meinte at siste sal- mebokrevisjon (2013) var unødvendig. Vi kunne godt nytte 1985 nokre år til. I staden kunne vi få ei ny tilleggsbok til erstatning for Salmer 1997. Det nye og eventuelt eksperi- mentelle kunne få plass i tilleggsboka til ut- prøving. Slik gjekk det ikkje, og vi lever vel godt med det, sjølv om vi kan sakne litt av det som ikkje lenger er med, som t.d. salmen «Den som i alt let Herren råde» i omsetjing av Kari Arnestad. Det er ein salme som har vore i våre bøker sidan Guldbergs salmebok, i ulike former og omsetjingar. Eg synest også å merke ein tendens som for alvor slo igjennom i Salmer 1997: Ein del melodiar som er lite eigna til fellessong er tekne med. Dette er også antyda i forordet til høyringsdokumentet (1996) til Salmer 1997. Tendensen er kraftig forsterka i den aller nyaste salmeboka. Det speglar vel sam- funnet og tida vi lever i. Vi syng mindre enn før, og særleg gjeld dette allsongen.
INSTRUMENTA I KYRKJENE VÅRE Nokre ord om orgelparken i Gloppen. Jamt over er orgla i kyrkjene i god stand. Orge- let i Gimmestad er det som fuskar mest. Det kjem av at spelepulten er elektrisk og at kontaktane er utsette for 70 års slitasje. Or- gelet i Breim kyrkje er det eldste, frå 1904. Det er dessutan ikkje endra sidan starten, med unntak av at vindforsyninga er blitt elektrisk. Då orgelet var 100 år i 2004, vart Anders Rinde på orgelkrakken i Vereide kyrkje. det eit høve for meg til å spele inn ei plate, «Bløm fagert opp i meg», som for ettertida tre hovudsalmebøker og to tilleggssalmebø- musikken, det vil seie melodiane til dei faste dokumenterer den fine klangen i dette orge- ker. Eg hugsar også godt den såkalla «prø- ledda, ordinarieledda. Den enkelte kyrkje- let. Men i Vereide står flaggskipet blant orgla veliturgien» som vi hadde ei tid i Vereide musikar vart faktisk oppmuntra til å kom- i Gloppen. Dessverre gjekk firmaet som byg- (1969). Det var ein del av prosessen fram ponere sine eigne melodiar og prøve dei ut. de orgelet konkurs få år etterpå. Det var ein mot liturgien som vart innført i 1978/79 Så viste det seg etter kvart at Kyrkjemøtet til svært god og lovande orgelbyggar. Men så og som avløyste 1920-liturgien. I studietida slutt skulle vedta ei ordning for heile landet står orgelet også i det beste konsertlokalet i følgde vi nøye med i arbeidet med ny liturgi, (det hadde stått med lita skrift heile tida). Gloppen for akustisk musikk. ikkje minst fordi fleire av lærarane våre var Det har dei no gjort (2017), og vår nove- Utanom den vanlege jobben Anders direkte involverte. I det heile trur eg også at rande ordning må justerast. Eit av dei mest har, er han med i styret for Gloppen mu- engasjementet blant folk flest i slike spørsmål positive elementa i den nye ordninga er etter sikkfest, har 12 år i styret for Norges Kir- var større då enn i dag. Den siste revisjonen mitt syn innføring av medliturgar, sjølv om kesangforbund, to år i deltidsstilling som (2014) kan det seiast mykje om, særleg om det truleg hadde vore rom for medliturgar forbundssekretær og er styremedlem i eit prosessen. Kyrkjerådet hadde vel ein tanke også i den gamle ordninga. politisk parti. Han er med andre ord ein om at flest mogleg skulle bli engasjerte i ar- samfunnsinteressert mann! beidet og lukkast vel med det, men eg trur SALMEBOKREVISJONAR Men Sigrun, du har vore aktiv korsongar mange opplevde det som ein slitsam prosess. Av salmebokfornying vil eg særleg nemne heile livet ditt. Har du spesielle opplevingar Det vart skapt eit inntrykk av at kvart enkelt den boka som vi tok i bruk i 1985. Det er du har lyst til å ta fram? sokn no kunne vedta si eiga gudstenesteord- nok den mest radikale revisjonen i mi tid – Det må bli framføringa av Anton ning berre dei følgde ein viss overordna mal som kyrkjemusikar. Tida var då overmoden Bruckners verk Christus factus est med (ordo), jamfør eit av honnørorda i reforma, for ei ny bok, både med omsyn til innhald koret Jubilo i Oslo. Det var fantastisk. Elles «stedegengjøring». Dette skulle også gjelde og språk. Utstyret hadde også endra seg: er det å synge Messias stort! Men å synge i
14 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 kyrkjekoret har alltid vore kjekt for meg. de nokre planar de vil dele med oss i Kyrkje- konserten som var tillyst 3. mai (i Kyrkjebla- På spørsmål om Sigrun spelar noko sær- bladet? det nr. 2) kan gjennomførast siste søndag i leg piano no, svarar ho: - Nei, ikkje så mykje – Vi har ikkje konkrete planar, men vi har juni med inntil 200 tilhøyrarar. Konserten no. - Du jobba som sjukepleiar før du spesi- fem barneborn, tre i Molde og to i Kristian- med kyrkjekoret 7. juni derimot, må utset- aliserte deg innan psykiatrien? – Ja, arbeidet sand, så det er eit mål å sjå dei litt meir. Elles jast til hausten. Smitteverntiltaka vil ikkje på Nordfjord psykiatrisenter har vore svært nemner dei elvecruise, bygge drivhus, at dei vere over, så ting kan endre seg til den tid, gjevande, og eg har lært mykje. har stor eigedom som skal stellast, og stelle men folk må følgje med i avisa etter kvart. Fagleg kunnskap er viktig, og ein må vere frukttrea betre. Uansett reknar vi med at Anders får høve tolmodig, legg Sigrun til, - og bere håpet for Anders avsluttar: - Koronaepidemien har til å øve langsmed, og at vi får høyre han spele dei ein skal hjelpe. ført til endra planar for avslutninga av mitt orgel framleis. Når de no vert pensjonistar begge to, har yrkesaktive liv. Men no ser det ut til at den
Storemannen
EINAR GIMMESTAD
jennom eit langt liv er det visse ting eit perspektiv over seg og er så velformulert seg, - ei naturoppleving som gjorde godt, og ein ikkje kjem utanom, mellom at det vert verande i minnet. Ikkje på grunn også fekk fram tankar og refleksjonar. Ganna gravferder. Det er ein del av av mange ord og veltalande formuleringar. Medan dei sat med niste og kaffi og tok livet som møter ein frå tid til anna. Nei, det vert ståande i kraft av det enkle, innover seg naturen kring dei, kom det frå Død og gravferd lever sitt eige liv. Eit audmjuke og kvardagslege som mange den no avlidne turkameraten: «Storeman- innhald alle slike samlingar har til felles, er kjenner på, men ikkje får gjeve uttrykk for. nen har lagt det godt til rette føre oss i dag!» godord og minne om den som har gått bort, Det er mange år sidan no, på minnestunda - Ei lovprising av naturen og av dagen. Men ord som vert borne fram enten i kyrkja eller var det ein slektning og turkamerat som sa og ei erkjenning av større krefter bak det under den lettare delen på minnestunda. nokre ord om sin avlidne ven gjennom man- heile, krefter som ein i undring aner. Det var Same kor velformulerte, velmeinte og att- ge år. Han fortalde om ein av dei mange fjell- dette høgstemte, men og kvardagslege som kjennande desse minneorda er, har dei al- turane dei hadde saman. Dei hadde streva seg den avlidne kalla Storemannen som hadde ler fleste det til felles at kort tid etter er dei opp mot fjella, hadde gått opp bratte lier, van- lagt så vel til rette for desse to som vandra gløymde. dra frå høgdedrag til høgdedrag, hatt fjell og i fjellet og naturen sin mektige katedral, ka- Men nokre få gonger har det som vert sagt vidde framføre seg og bygda og fjorden under meraten tok fram i minneordet.
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 15 Ein gong ...
Ein gong skal vi sitja der med oldebarna på fanget og fortelja om den gongen vi alle heldt pusten då vi gjekk forbi kvarandre på butikken, og korleis vi gjekk i sirklar for å ikkje koma nær. Ein gong skal vi sitja der og mimra om den gongen vi ikkje kunne klemma eller ta i handa. Den gongen vi helste med foten og albogen og korleis vi ein og annan gong gløymde oss og gav nokon ein klem likevel. Ein gong skal vi sitja der og sjå attende og tenkja kor rar denne tida var då vi lærte oss at dopapir tilsynelatande er det viktigaste ein kan ha i skapet, og at det finaste vi kan gje ein nabo i naud er ein pakke gjær og litt kveitemjøl. At det går heilt fint å berre vera heime hos seg sjølv veke etter veke, månad etter månad. At det går an å gjera ting på måtar vi ikkje har gjort før. At det går an å vera saman på avstand, men at det gjer ganske vondt å ikkje ta på nokon. At det gjer vondt å ikkje kunne gje ein klem. Og til slutt skal vi sei noko om at vi menneske venner oss til det aller meste, og at sjølv det rareste i denne verda kan bli ein slags normalitet til slutt.
Solveig Johanne Grønstøl 2020 Oddny Irene Miljeteig og biskop Halvor Nordhaug hadde ein alvorleg samtale med mykje humør på Litteraturhuset. Skjermdump frå kirken.no
Med biskop Halvor Nordhaug på heimebane «På trua laus»
TEKST: ARVID JORDANGER
ange har gode minne frå bispe- «Kvifor lar Gud alt dette hende?» Dersom leg nok fått tittelen «Med Jesus i hjartet og visitasen i 2019. Vi fekk møte Gud er allmektig og kjærleg, kvifor finst hjartet til venstre». Samtalen kan du sjå på Mbiskop Halvor Nordhaug som det så mykje vondt i verda? Etter ein times Vimeo eller på under aktuelt under Bjørgvin forkynnar og foredragshaldar, nokre også foredrag av Nordhaug, er det ei panelsam- bispedøme på kirken.no. til samtaler. Han er ikkje redd for å stille tale med biskopen, filosof og human-etikar I møtet med Linda Eide er tittelen «Sis- dei vanskelege spørsmåla. Nyleg gav han ut Svein Salhus og sokneprest Kjersti Gaute- te ord er aldri sagt». Her skal dei samtale boka «Men hva med de andre?» Her stiller stad Norheim. om ordets makt, alvor og skjemt, og om han mellom anna spørsmålet om frelsa også «Gud – usynleg, men verkeleg?» Om Gud, menneskeord og gudsord. Dette møtet var kan gjevast til dei som aldri fekk høyre evan- vitskap og det fattige språket. Etter biskopen planlagt til 29. april, men er utsett. geliet, og difor heller ikkje kunne tru. sitt foredrag, er det samtale med han, redak- Av tidlegare gjester hos biskopen kan Dersom ein går inn på nettsida til Bjørgvin tør Frøy Gudbrandsen i Bergens Tidende og vi nemne professor Frank Aarebrot, som bispedøme og klikkar på «Aktuelt», vil ein fin- domprost Gudmund Waaler. snakkar om Luther og reformasjonen, Bjørn ne mykje interessant. Biskopen inviterer mar- Eidsvåg, forfattar Olaug Nilssen og skode- kante og modige menneske til samtale om tru «PÅ TRUA LAUS» spelar Bjarte Hjelmeland. Teatersjef Agne- og ikkje-tru, med håp om at både han og vi blir Denne møteserien er frå Litteraturhuset i te Haaland og Oslo-biskop Kari Veiteberg rikare. Her er noko av det vi kan finne: Bergen, der biskopen ønskjer å sleppe trua snakkar om «Kyrkja og teateret». laus frå kyrkja sitt indre rom og utsetje ho Biskop Nordhaug er ein kunnskapsrik «MED BISKOPEN PÅ HEIMEBANE» for spørsmål, kritikk og forsvar. og flink foredragshaldar og ein lun og god I samtale med domprost Gudmund Waaler Dette året har han så langt hatt ein gjest, samtalepartnar for gjestene sine. Dersom vi er tema nattverden og kampen i Getsemane Oddny Miljeteig. Miljeteig er SV-politikar tek ein tur innom nettsida til Bjørgvin bispe- (frå Fana kyrkje) og Jesu død og oppstode og medlem i Bjørgvin bispedømeråd. Ut- døme, kan vi risikere å bli både meir kunn- (frå Mariakirken). Kvart av innslaga varer gangspunktet for samtalen er biografien om skapsrike og klokare. Kan tilrådast! ein liten halvtime. henne, «Hjartebank». Samtalen har høve-
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 17 Ny prost i Nordfjord
Det er tilsett ny prost i Nordfjord prosti, og han har sendt denne helsinga til kyrkjelydane. Kjære brødre og søstre i Kristus
et er med stor spenning og glede jeg seg selv - en avgudsdyrkelse. Det motsatte kjærligheten til nettopp den sårbare krop- ser frem til å begynne min tjenes- av kjøtt er ikke ånd, men stein. Vår kropp pen, det skjøre kjøttet. Når den hellige Ka- te som prost til høsten, og ikke så er sårbar, ikke bare fordi den er bokstave- tarina (1347-1380) omfavnet den spedalske, Drent lite ærefrykt for den tillit som blir vist lig talt mulig å skade rent fysisk, men også elsket hun mannen, personen, som ble møtt meg. Jeg skal introdusere meg selv noe mer fordi vår indre sårbarhet påvirkes av det vi i - ikke over eller bak - kroppen hans. De- inngående når jeg tiltrer, men for nå ønsker absorberer gjennom vår kropp: det vi hører sto mer vi forsøker å distansere oss selv fra jeg å sende dere alle en liten hilsen ifra Irak, og det vi ser. Likevel lover Gud oss et hjerte vår sårbare kropp, desto mer står vi i fare for der min nåværende menighet lever i en mu- av kjøtt! Han lover at selve senteret i oss skal å falle inn under Esekiels dom; å få hjerter ligens større isolasjon enn de aller fleste der være noe radikalt sårbart. Hva slags løfte er av stein. Hjerter som vi ofrer på våre egne hjemme. det? Det er et løfte om at Gud vil gjøre oss til konstruerte alter. Men ”vi har et alter”, sier De siste månedene med unntakstilstand en del av menneskeheten, verken mer eller forfatteren av Hebreerbrevet, og det er der og stor grad av isolasjon fra mennesker mindre. Det er et løfte om å gjøre oss kapa- Kristus er. Vår Gud har møtt oss i kjøtt. I rundt oss har satt mange ting i perspektiv. ble til å lytte, tale og dele med de utstøtte, de kropp. I en kjent bønn hører vi til og med ”I Det å være avskåret fra kroppslig kontakt i syke og de uten rettsbeskyttelse; et løfte om dine sår, gjem meg”, for der er vår trygghet. stor grad; håndslag, klemmer og nærhet har berørt strenger inne i de fleste av oss som kanskje ga mer lyd enn det vi trodde. Også i kirken. Hvordan skal et folk som er, bok- stavelig talt, kallet til fellesskap leve i en tid med separasjon og adskillelse? Pandemien som fremdeles rammer store deler av ver- den minnet også oss på, i vårt rike, avanserte og trygge industriland, at noen sykdommer rammer fremdeles uten diskriminering. Den minnet oss på at også vi er sårbare. Vår kropp er skjør og sårbar. Mange av oss har også blitt minnet på at det er gjennom kroppen vi kommuniserer med andre men- nesker. I det øyeblikket vi ikke lenger kan ta en venn i hånden eller gi noen vi er glad i en klem, så ser vi hvor mye av vår kommu- nikasjon med andre som egentlig skjer ved hjelp av kroppen vår. ”Jeg vil gi dere hjer- ter av kjøtt”, sier Esekiel. For det første kan at vi skal tilhøre den samme verden som de I disse krevende tider har vi alle følt på hvor man lure på hvorfor man får dette bibelske fattige og de uten håp og verge. Med et hjerte sårbar vår kropp egentlig er, og hvor avhen- løftet om noe som vi ganske innlysende al- og en kropp som kommuniserer. gige vi er av kroppslig kontakt og nærhet lerede har, men også på hvorfor Gud ønsker Å tilhøre Gud er å lære å også tilhøre min med andre mennesker. Derfor ber vi vår in- at selve senteret i oss selv skal være noe så egen kropp, min egen sårbarhet, og å lære karnerte Gud om å få inkarnasjonens gave: skjørt og sårbart? Og går vi til Paulus kan å akseptere den kroppen. Det handler om å hjerter av kjøtt, for å alltid minne oss på vår vi finne noen lite oppmuntrende ord om innse at det selvet som Gud elsker og hand- sårbarhet og vår solidaritet med de syke, de kjødet som noe relativt suspekt og ofte di- ler med ikke er en fjern filosofisk ide langt ensomme og de som lengter etter kontakt. rekte negativt. Både sårbarheten og de rett inne i meg en plass, men min kropp. Jeg er Ta godt vare på hverandre, ring noen som ut negative omtalene av kjøttet hos Paulus, den kroppen, enten jeg er ung eller gammel, kanskje trenger det, så sees vi alle etter hvert gjør at vi ofte ønsker å være noe mer enn frisk eller syk. Jeg kan likevel ha et ambi- til høsten. Jeg ser veldig frem til å komme på kjøtt. Likevel insisterer Esekiel på at dersom valent forhold til den, og mennesker med plass hos dere. vi nekter å være kropp og kjøtt, blir vi min- kroniske sykdommer, kreft, AIDS og ulike dre, ikke mer menneskelige. Vi får isteden handikap kan ofte føle at de er fremmede for Pax et Bonum et hjerte av stein. Et hjerte som ikke er av sin egen kropp, og de kan ha et sterkt ønske kjøtt vil heller ikke være åpent for berøring om å være noe mer enn denne kroppen. Og Stian Heggedal og læring. Det vil ikke være åpent for å føle de har selvfølgelig rett. De er mer. Mye mer. og å dele. Det vil derfor ikke ha noe annet Men det kristne mennesket vil si at dette 29. april 2020, minnedagen for Katarina av Siena, objektiv enn seg selv, intet annet å tilbe enn ”mer” finnes i det første møtet og den første Anbar IRAK
18 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Ny leiar mellom biskopane
Søndag 10. mai i Nidarosdomen: Olav Fykse Tveit (f. 1960) vigsla til biskop og preses i Bispemøtet
TEKST: ARVID JORDANGER
om preses, eller leiande biskop i norske kyrkja er medlem. Eit av desse er Kir- skal vere. Han har jobba mykje strategisk i Bispemøtet, overtek han etter Helga kenes Verdensråd. Her har Olav Fykse Tveit Kirkenes Verdensråd, og det trur eg han vil SHaugland Byfuglien, som har hatt dei siste ti åra vore generalsekretær. Dette gjere i Den norske kyrkja framover.» Og ho denne stillinga sidan 2011. Sjølv om få var er den største økumeniske organisasjonen legg til: «Han har gjennom arbeidet sitt i til stades i Nidarosdomen, følgde mange i verda. Han omfattar 350 kyrkjesamfunn mange år vore viktig i både det å halde sa- gudstenesta framfor fjernsynsskjermen. med meir enn 500 millionar kristne i 110 man og å få mange til å føle at dei høyrer til.» land. Det er ingen dårleg attest å få! Han var sterkt ønskt i denne stillinga. Bispemøtet, som hadde høve til å nominere EIN VISJONÆR LEIAR tre kandidatar, nominerte berre han. Kyrkje- Kyrkjerådsleiar Kristin Gunleiksrud Raaum rådet følgde denne innstillinga og gjorde seier dette om Tveit: «Han er ein visjonær den formelle tilsettinga. Preses har sete i leiar, og veldig god til å formulere kva kyrkja Trondheim, med kontor i Erkebispegården. Han har Nidaros domprosti som sitt tilsyns- område.
KJENNER LANDET OG DET KYRKJELEGE LANDSKAPET Som presteson hadde han oppveksten sin på fleire stader i landet, på Bømlo, Dale og Gol. Etter at han var ferdig utdanna ved Menighetsfakultetet, var han feltprest og sokneprest i Haram på Sunnmøre. I 2002 fullførte han den teologiske doktorgraden. Han har vore sekretær for kyrkja si lære- nemnd og i kyrkje-stat-utvalet.
KJENNER VERDA I åra 2002-2009 var han generalsekretær i Mellomkyrkjeleg råd. Dette rådet vart opp- retta i 1970, og har som oppgåve å samordne og fremje kontakten mellom Den norske kyrkja og kyrkjer utanfor Noreg sine grenser. Ei viktig oppgåve er å ha samband med Ny preses i Nidaros prest og dr. theol. Olav Fykse Tveit (59) (t.v.).Til høgre leiar i Kyrkjerådet Kristin internasjonale kyrkjelege organ der Den Gunleiksruud Raaum. Foto: Ole Martin Wold / NTB scanpix
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 19 Asbjørn Gjengedal, ein ung åttiårsjubilant
TEKST: ODDVAR ALMENNING
Det er ikkje til å tru: Asbjørn Gjengedal har fylt 80! Alle vi som kjenner han, og det er mange, veit at han er lett i kroppen, har spenst i steget, smil i hugen og stort spenn i tanken. Når han etter eit flittig og dugande presteliv kunne ha sett seg i godstolen og sett tilbake på eit rikt liv, og hatt fint utsyn lenge, er han framleis aktiv i kyrkja, i lag og organisasjonar og i «gode gjernin- gar» for unge og gamle, vener og slekt og andre menneske i Gloppen, Noreg og i heile verda! Heldige er vi her i bygdene som får ha denne familien buande i bygda og får møte dei og kjenne dei og oppleve dei som grannar, vener eller medlemer av kyrkjelyden! Når vi seier «dei», er det Olaug vi tenkjer på, kone og ven og nær samarbeidar gjennom alle år. Vi let det bli «solo Asbjørn», denne gongen, likevel.
sbjørn Gjengedal var komen til Br- - Røyrvika ligg i Vestredalen og Gjenge- var då over 20 år. I 1924 fekk han skøyta i eim, og ein av grannane hadde helst dalen i Austredalen. Kvifor heitte far din Røyrvika, og han blei sjølveigande bonde. Apå den nye presten og prata med Gjengedal når han hadde gard i Røyrvika? Seinare kom det ei nesten jamaldra jente til han. Etterpå sa han: «Den som ikkje likar Forklar litt om namn og slekt. Hyen som lærar, m.a. i Røyrvik skule. Ho den nye presten, likar ikkje folk!» Likande Far heitte Johan Gjengedal og vaks opp i heitte Magnhild Lote, og kom frå Lote. kar. Kjekk prest for gamle og unge. Ein som Gjengedalen. Av spesielle grunnar som du (Vi nemner her at mor hennar, Inga, var likar folk, likar å lytte og likar å hjelpe. Ein kan lese om i bygdeboka, fekk far tilbod om frå Vereide, og var syster til Anna i «gara» mann med kunnskap og mot og eit umåte- å overta garden etter farbror sin. Han had- som var den store søndagsskulepioneren i leg tolmod. Ein som får folk til å le eller til å de venta på å få gå Nordfjord ungdomsskule Nordfjord, og til Abraham Vereide som for kjenne seg trygge. Ein som torer å set- til USA og dreiv kristeleg arbeid mel- je ei stemning der frontar er frosne og lom høgtståande forretningsfolk og po- samtalen har tagna. Ein som kjenner litikarar. Han fekk etablert såkalla bø- sitt fag og kan å kommunisere. Vi tek nefrukost, og framleis blir det arrangert det frå starten og fram til i dag: National Prayer Breakfast årleg, der mellom andre den amerikanske presi- BARNDOM I HYEN denten tek del. Dette har Asbjørn skrive Røyrvika er ei avgøymd grend i Hyen, bok om.) langt frå sjøen og langt frå andre gren- - Far likte den nye lærarinna, og hel- der. Her vart Asbjørn fødd våren 1940, digvis ville ho gjerne bli bondekone i berre nokre dagar etter at andre verds- Røyrvika. Dermed gifte dei seg i 1930, krigen hadde brote ut. Og sjølv i denne og snart kom det born til verda. Eg var «avkroken» måtte dei blende, så ikkje nummer fire av fem og har ein bror og det slapp ut lys. Det var spente tider i tre systrer. Far var ein drivande kar, og landet og i slekta. Morbror Asbjørn var Asbjørn med foreldre og søsken. Far Johan had- å vekse opp på gard, betyr at du må tid- reist for å slåst mot tyskarane, og dei var vel de tinga fotografering hos Lyslo foto. Det måtte leg lære deg å arbeide. Eg er takksam og glad redde for at han aldri skulle kome heim, så gjerast i løpet av den stunda rutebåten låg til kai for alt eg lærte av praktisk arbeid heime. Far då den nye guten kom til verda, kom kom- på Sandane. Vi ser frå v.: Asbjørn Magne, Far Jo- var interessert i skog og tømmer. Han kjøp- mentaren: No har vi fått oss ein ny Asbjørn! han Gjengedal, Bergljot med Arne framfor, mor te skog på rot, leigde med seg folk og fekk Og Asbjørn blei han heitande, sjølv om det Magnhild med Ingebjørg, og Ingegjerd til høgre. tømmeret felt og framkøyrt. Han kjøpte ein var meininga han skulle heite Anders etter eigedom nede ved fjorden, på Neset i Hyen, morfar sin, og sjølv om onkel Asbjørn kom (Nordfjord folkehøgskule), og han var elev der han sette opp eit sagbruk og seinare også heim frå krigen. vinteren 1923-24, det året skulen starta. Han eit bustadhus.
20 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 - Kanskje han ville lage deg ei framtid i i Oslo. Gresk har følgt meg si- sagbruksdrift, sidan Arne, bror din, skulle dan. Eg les alltid grunnteksten overta garden? Eller hadde du allereie då på gresk når eg skal preike frå bestemt deg for å bli prest? Det nye testamentet. Latin las Nei, det veit eg ikkje. Det var aldri noko eg eitt semester medan eg var press til kva vi skulle bli. Det var lite snakk heime i Gloppen. Der var lek- om slikt. No seinare har eg kome på ein liten tor Øvrelid til god hjelp. replikk frå mor ein gong i mine barneår. Eg spurde henne når vi var for oss sjølve kva ho OLAUG KJEM INN I LIVET meinte eg skulle bli. Ho tenkte litt, og så sa Siste året mitt på Firda var der ho forsiktig: Prest, kanskje? Men det snakka ei vakker og kjekk jente i før- vi ikkje meir om. ste klasse på treårig gymnas. - Eg veit at mor di dreiv søndagsskule i Olaug Bakke frå Balestrand Røyrvika. Du fekk vel trua inn «med mors- hadde gått realskule heime, mjølka»? men kom no til Sandane. Både mor og far var interesserte i kris- Vi gjekk turar i fureskogen teleg arbeid, og emissærar, misjonærar og i Mona og fann ut at vi likte sekretærar budde alltid hos oss når dei var kvarandre, og det har vi gjort i Røyrvika og heldt møte. Både misjon og sidan den tid! Vi gifte oss i fråhaldssak var viktig, og ikkje minst arbeid 1964. Då hadde eg studert to blant unge. Heime arbeidde dei sterkt for å år i Oslo. Så blei det Bales- få Nesholmen i stand, og denne staden har trand, der vi var lærarar på vore viktig for meg heile livet. Balestrand statsrealskule eitt år. Tanken var å lese kyrkje- FIRDA GYMNAS soge ved sidan av arbeid og - Men du skulle bli prest? familieliv. Men det var mykje Det var viktig å få seg utdanning, og far arbeid å vere lærar, store klas- sytte for at vi i alle fall måtte få eit år på Ljos- ser og mange skriftlege innle- borg, folkehøgskulen på Vereide. Vona var veringar å rette attåt førebuing at vi skulle bli «skikkeleg kristna». Eller sagt til undervisninga, så det blei på ein annan måte: - at vi skulle få frimod lite tid til kyrkjesoge. Hausten til å seie frå kva vi trudde på, slik han had- 1965 kom Jarle til verda. Eg de fått då han gjekk der. Eg var ung og ikkje reiste til Oslo, medan Olaug spesielt tidleg vaksen. Eg har alltid likt å få var heime. Nesholmen har vore viktig i Asbjørn sitt liv. Her ser vi han som folk til å le, og det var vel mykje «øsning», - Olaug blei lærar. Prest og leiar på ein leir. Han var tidleg brukande både som bibeltime- tenkjer eg. Det var mykje snakk om å vere lærar er vel ein god kombina- haldar og som underhaldningsfaktor. Foto frå «Liv i leiren». «kalla», og eg tykte ikkje eg hadde noko kall, sjon? men eg ville gjerne vere ein kristen, og fekk Ja, då er det rimeleg lett å få arbeid på nande oppgåve. Eg var ein del av feltartille- frimod til å «seie frå» om det. Eg trur eg kan same plassen. I alle fall viss læraren er villig riet og var med på øvingar både vinter og seie at far oppnådde det han tenkte. til å følgje dit presten dreg. For oss har dette sommar. Prestens time hugsar eg med glede, Eg hadde alltid likt å gå på skule, og hadde fungert fint! Eg var ferdig prest i 1967, sam- og ikkje minst arbeidet i det kristne soldat- nok lett for å lære. Eitt år med arbeid heime tidig med Kolbjørn Aske, og vi blei ordinerte laget. Ein periode fekk eg mest for mykje å og på saga tok eg, før eg søkte på Firda fire- i Vereidskyrkja i lag. gjere. Velferdsoffiseren hadde permisjon årige landsgymnas på Sandane. Det var nok - I dag er det mange som held fram studia- utan at det blei sett inn vikar, og mange sosi- i denne tida det blei klart at prestegjerninga ne direkte, gjerne for å ta ein doktorgrad el- alsaker hamna då hos meg. var aktuell. Ikkje minst var det kristne sku- ler to, og såleis bygge seg ei akademisk fram- lelaget Concordia viktig. Her var det fleire tid. Du som hadde gode eksamenar kunne RESIDERANDE KAPELLAN I BREIM som visste at dei ville studere teologi: Johnny vel tenke det same? Vi er komne til 1969, og Leif Sjursen har og Kåre Bakke, Anfinn Skaaheim, Kjell Fa- Det var aldri aktuelt. Det var prest eg skul- avslutta tida si i Breim. Sokneprest Johnny restveit, Kolbjørn Aske, og ikkje minst Knut le vere. Og far og ektemann. Bakke tek kontakt og overtalar Asbjørn til å Sigurd Åsebø. Det gjekk an å korte ned den søkje på stillinga, og prestefamilien på fire lange studietida ved å arbeide meir. Før vi TO ÅR I TROMS finn i juni sin nye heim i prestegarden på kunne ta til på sjølve teologistudiet, måtte Men militærtenesta hadde eg ikkje gjort meg Flølo. Vi spør om korleis dei blei mottekne. vi bestå førebuande eksamenar i filosofi/ ferdig med. Det var fleire stader eg kunne ha Vi kjende oss velkomne frå første stund, idehistorie, latin, hebraisk og gresk. Etter fått plass som militærprest. På Setermoen i både mellom dei nære grannane og i heile gymnaset var eg halv framhaldsskulelærar Troms følgde det bustad med stillinga, og bygda. Ja, i heile prestegjeldet for den del. eit halvt år. Knut Sigurd Åsebø og eg delte det høvde godt for ein liten familie som tal- Kapellanen hadde gudstenester både i Ver- eit vikariat i framhaldsskulen på Sandane. de tre då dei kom og fire då dei reiste att, for eide, Gimmestad og Hyen, så eg fekk tidleg Den hausten las vi filosofihistorie til førebu- då var Hildegunn komen til verda. Men vi prøvd meg som «profet i eiga heimbygd», ande. Men så kom Olav Landstad og overtok måtte då bli der i to år. Det var ei interessant som det heiter. Det vil seie: Nokon profet vikarstillinga ved nyttår. I vårsemesteret las tid, og blei på ein måte praktikum nr. 2. Å med refsande ord til folket har eg aldri tenkt Knut Sigurd og eg gresk med prost Bakke. vere offiser blant offiserar og prest både for å vere. I tillegg til gravferder og gudstenes- Fleire kveldar for veka sat vi i prestegarden meinige og befal, var ei mangesidig og spen- ter, skulle gjerne presten vere talar eller an- og las gresk. Det gjekk fint. Vi tok eksamen
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 21 daktshaldar på juletrefestar og basarar rundt Av natur har eg ikkje lett for å egse meg eg ynskjer å vere. Olaug hadde studert desse i alle krinsar i bygda. Det var dessutan ei rik opp. Eg har ikkje kjent meg som ein kon- åra i Oslo og var no klar til å få seg arbeid i tid med mykje som skjedde blant dei unge. fliktperson. På praktikum hadde vi ei tilstel- skulen. Eg kom rundt i alle delar av bygda, og kjen- ling ein gong, der ein person hadde sett opp de meg godt på plass som prest. Eg vart vel karakteristikkar. Han sa om meg: Du er den PROST I ÅLESUND litt overraska då eg fekk beskjed om at eg snillaste av oss. Eg søkte på ei stilling som sokneprest i var vald inn i kommunestyret, frå min plass Ålesund og prost i Nordre Sunnmøre pro- langt nede på samlingsliste for Breim. Det GENERALSEKRETÆR KFUK-KFUM sti, og fekk stillinga. Også her kjende vi oss blei utgangspunkt for medlemskap i skule- - Eg hadde vore krinssekretær i KFUK- godt mottekne. Men det var stor skilnad på styre og sosialstyre. KFUM og var blitt kjend med Kjell Grønner, å vere prest i Gloppen og i Ålesund. Åle- som var generalsekretær i organisasjonen. sund kyrkje, ein vakker og ærverdig byg- FRÅ FLØLO TIL VEREIDE Han ringde til meg og sa at "noen" hadde ning i jugendstil i jugendbyen var ein flott - To av dine forgjengarar som sokneprest i nemnt deg som mogleg etterfølgjar i ge- arbeidsplass med gode tradisjonar og mange Gloppen, kom til Vereide prestegard frå pre- neralsekretærstillinga. No ville han ha ein ressursar. KFUK-KFUM hadde lange tradi- stegarden på Flølo. Hadde du lagt den same hemmeleg samtale om dine leiarevner. Eg sjonar i byen, med eige hus, Ynglingen. Men planen? kunne ikkje seie anna enn det som sant var, dei mest aktive og unge hadde flytta innover Det var nok ikkje planlagt, men då stillin- at du har eit klårt hovud og eit varmt hjarte, i byen, og kyrkjelyden var prega av ei aldran- ga brått vart ledig, fann vi ut at eg kunne sø- og ei utprega evne til å samle og inspirere, de befolkning. Det blei mange gravferder. I kje. Dermed flytte vi inn i Vereide prestegard og skape semje og entusiasme. Eg veit at det desse åra vart fleire radiogudstenester sende hausten 1976. Tida i Gloppen var ei rik tid, måtte meir til enn mi tilråding, men du blei frå Ålesund, og eg heldt morgonandakten i på ei god tid i livet. Eit rikt kyrkjeliv, mykje kalla til stillinga, og eg kjende meg litt skul- NRK ein del gonger. Frå gammalt av hadde aktivitet i det frivillige kristne arbeidet både dig i at vi miste presten vår. Hadde du venta kyrkja også "menighetspleien", med tilsette blant unge og gamle, utfordrande møte med på dette kallet? sjukepleiarar å ha ansvar for. Eg skulle og marxist-leninistane i kristendomstimar på - På ingen måte. Men når det kom, måt- vere prost i Nordre Sunnmøre prosti, med Firda, samvær med familiar og bygging av te vi sjå på det som nettopp det, eit kall frå mange prestar å administrere. Medan vi var livslange venskap, alt var med på å gjere det- Gud. Og i august i 1982 flytte vi inn i gene- i Ålesund, blei det bygd ny arbeidskyrkje i te til ei rik tid. Det var i denne tida vi starta ralsekretærbustaden i Oslo. Min forgjengar Skarbøvika. Dei hadde samla inn pengar opp Kyrkjeblad for Gloppen, og! likte å omtale organisasjonen som "radikal lenge. Dette var eit arbeid eg engasjerte meg Dei siste sokneprestane i Vereide bortsett i arbeidsmåter og konservativ i teologien". i, så det medførte både ansvar og arbeids- frå deg, blei verande lenge. Då det var klart Det blir likevel lett slik at KFUK-KFUM blir innsats. Det blei etter kvart meir ansvar og at de skulle reise, hadde Kyrkjebladet eit in- den organisasjonen som tiltrekker seg dei administrasjon for prosten, som fekk nye og tervju der det står at ein har visst at de tenkte mest ytterleggåande både teologisk og poli- utvida oppgåver. Det var mykje å gjere heile på å flytte. Kva slag planar var det? tisk. I alle fall var det slik at eg kom til ein tida, og det blei lite tid til anna enn å vere Ikkje noko anna enn det generelle, at ein organisasjon med store spenningar. Det vik- prest. prest alltid må vurdere når det er best å byte tigaste og største spørsmålet, nåden i Kris- arbeidsplass, både for sin eigen del og for tus, var det nok semje om, i pakt med Den NESTEN BISKOP kyrkjelyden. Og for familien, sjølvsagt. norske kyrkja. Organisasjonen har likt å Ole Nordhaug var biskop i Møre, far til vår - Du er ein diplomatisk type som likar at definere seg som "kyrkja sitt barne- og ung- biskop Halvor. Så gjekk han av, og ny skul- folk blir samde eller i alle fall vil halde fred domsarbeid". Diskusjonane gjekk om adia- le tilsetjast. Eg blei innstilt til stillinga, og med kvarandre, ser det ut til. Ein gong sa ein fora som dans og alkohol, om arbeidsformer til slutt stod det mellom Odd Bondevik og møteleiar: Så vil Asbjørn Gjengedal avrunde og aksjonstema, der nye utspel og aksjonar meg. Odd blei biskop, og eg heldt fram som kvelden for oss! Då sa du nokre ord om at du ville ta over for eldre, innarbeidde arbeids- prost og sokneprest. kunne kjenne på at du kunne bli for rund, at måtar og organiseringar. Eg angrar på at eg - Men de reiste frå Ålesund, og. Kvifor det? det kunne vere ei freisting å ikkje seie tyde- ikkje endå sterkare gjekk inn for at KFUK- Etter over ni år som sokneprest og prost, leg nok frå når det var det som trongst. Kva KFUM skulle hjelpe Den norske kyrkja og i ein alder midt i femtiåra ein stad, var det seier du til det no? med å skape sunne oppvekstmiljø for unge i på tide å vurdere om det var tid for å skifte konfirmasjonsalderen. Meir arbeid. Vi såg på ulike stillingar, både her enn å drive politikk eller og der. Vi hadde kjøpt oss hus på Sandane, ASBJØRN MAGNE GJENGEDAL likestillingskamp er det å og tenkte oss eit tilvære som pensjonistar i Fødd i Røyrvik, Hyen 18. april 1940 hjelpe unge menneske til eit Gloppen. Det blei lyst ut ei stilling som vi- Elev ved Nordfjord ungdomsskule 1955-56 liv i nåden det aller viktigas- karprest i Nordfjord prosti, og den søkte eg Ex. art. ved Firda landsgymnas 1961 te. Å hjelpe born og unge til og fekk. Tok til på teologistudiet på Menighetsfakultetet 1962 trua på Kristus er det å vere - Du hadde stige i gradene i kyrkja og nes- Gifte seg med Olaug Bakke 1964 kyrkje i vår tid. Dette er like ten blitt biskop, og så søkte du på ei vikar- Teologisk embetseksamen og ordinasjon 1967 viktig no som det har vore. stilling her? Er det rett retning i ein karrie- Soldatprest på Setermoen 1967 til 1969 Så kom sommaren 1987. re? Det kunne bli fleire ledige stillingar som Res. kap. i Breim 1969–1976 Organisasjonen hadde ein biskop! Sokneprest i Gloppen 1976–1982 vanskeleg økonomi. Nokon Generalsekretær KFUK-KFUM 1982-1987 meinte at KFUK-KFUM PROSTIPREST I NORDFJORD Prost og sokneprest i Ålesund 1987-1996 trong ein sterkare leiar. Vi Eg har aldri vore oppteken av å gjere karrie- Vikarprest i Nordfjord prosti 1996-2007 hadde vore i Oslo i fem år, re, eller bli ein "kar i ære" for å bruke eit ord- Aktivt pensjonistliv frå 2007 og eg kjende at det er fyrst spel eg laga meg i ei preike. Så det var ei gle- og fremst kyrkjelydsprest de og ein lette den dagen vi kunne etablere
22 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 oss i eige hus i Åsen og starte på ei variert og rik teneste i heile Nordfjord og på Nordfjord sjukehus som sjukehusprest ein dag for veka. Eg har hatt gravferder og gudstenester i alle kyrkjer i Nordfjord og er blitt kjend med folk i kyrkjelydane i heile fjorden. Og samti- dig kom vi tilbake til Gloppen som vi beg- ge er glade i, fekk vere nær slekta og kunne finne att mange gode vener frå tidlegare. Vi kjende oss heldige og takksame!
IKKJE PÅ LATSIDA Asbjørn skriv med venstre handa. Men det er det same kva side han ligg på, så ligg han aldri på latsida. Han har ikkje latside. Han tek gjerne på seg å halde gravferder eller gudstenester. Han er talar og andaktshal- dar. Han har sidan han kom heim engasjert seg i misjonsarbeid både lokalt og i vidare samanheng. Han har vore medlem av Ver- eide kyrkjekor, og han engasjerer seg i Ope hus for ungdom i Sandane kyrkje og driv arbeid blant dei gamle. Ein periode var han med i kommunestyret, innvald for KrF, og han dansar med sine jamaldra i Seniordan- sen. Når han talar, snakkar han lett og på ein naturleg måte. Du kjem nesten ikkje på at det er ei preike du høyrer, før du tenker deg om og oppdagar at orda var vel valde og tankane klårt tenkte, og talen komponert og disponert på akademisk vis, men til innvor- tes bruk og brød for livet for vanlege folk. På same måten glir det lett og uanstrengt når han skriv, og tekstane hans er prega av flyt, logikk, folkelege kommentarar og psykolo- gisk innsikt. Det er mykje vi kunne ha skrive. Vi kun- ne ha skrive om studiereise til USA og boka om Abraham Vereide. Vi har ikkje nemnt Asbjørn som underhaldar, til dømes med sitt eige Oluf-show med skinnlue. Påfunna i Firda Maskinlag saman med Kolbjørn Aske og Anfinn Skaaheim kunne ha vore eit ka- Asbjørn har framleis glimtet i auget! Foto: Olaug Gjengedal pittel for seg sjølv, og det same kan ein seie om leirstaden Nesholmen. Sjå faktaboksane og les bildetekstane. Vi kunne ha skrive meir BØKER OG SKRIFTER om Olaug eller borna og barneborna. Men det er Asbjørn som har fylt 80! 1971 Kyrkjeblad for Gloppen
IKKJE GAMMAL, MEST TAKKSAM 1981 Gamlemisjonen 100 år. Asbjørn Gjengedal var formann i Sogn og Fjordane - Korleis er det å vere ein gamling? krins av NMS då det vart valt ein komite som skulle gje ut soga om Nordfjord sam- Det veit eg ikkje noko om. Eg kjenner meg skipnad av NMS. ikkje gammal. Eg blei fødd under krigen, ei vanskeleg tid prega av at framtida var ukjend 2010 100 år i og omkring Gimmestad kyrkje. Gjengedal var hovudredaktør for boka. og usikker. No er ei ny krise komen, viruset som ingen vil bli smitta av. Mellom desse 2011 Alv Nyland: eit fargerikt liv : festskriv ved 100-årsminnet om kunstmålar Alv krisetidene i verda har eg fått leve mitt åt- Nylands fødsel. Asbjørn var hovudredaktør for heftet tiårige, rike og fredelege liv. Eg har mange grunnar til å takke både Gud og menneske 2002 Liv i leiren: Nesholmen 50 år. Oddvin Lotsberg hadde levert manuskript til ei for alt godt eg har opplevd. Og så takkar eg 50-årssoge, men det blei ikkje sytt for å få boka trykt før Asbjørn Gjengedal blei vald for at eg enno får vere med i livet i lag med til formann i styret for Nesholmen. Då blei det samla bilde, laga bildetekstar og bestilt alle mine kjære. trykking. Asbjørn var redaktør for denne delen av arbeidet.
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 23 Barnesider Å skape gjev glede
Foto, tekst, teikning: Aud Marit Skarrebo Holmen
På denne sida ser du steinar som har vorte til Snigel måla med akrylmåling små skulpturar og overraskingar i naturen. Kjekke å lage, og kjekke å finne, eller å få. Du lagar dine variantar ut frå steinane du finn.
Du treng:
Slik gjer du: - reine, tørre steinar - blyant og viskelêr 1. Finn nokre fine steinar med ulike - penslar, vatn til å reingjere penslar, formar og størrelser. tørkepapir 2. Vask steinane med såpe og vatn. La - akrylmåling, eller vassfargar, eller dei tørke heilt. vassfaste tusjar 3. Sjå på kvar enkelt stein; kva kan - valfritt: lakk Snigelen sett forfrå denne steine bli til? Skal den få ord på - fantasi og eigne idéar seg, eller er det eit hovud kan hende? 4. Teikn opp med blyant på steinen om du vil ha mønster. 5. Du kan òg måle heile eller delar av steinen i ein farge, og la det tørke før du teiknar opp mønster, auge eller anna. Så kan du måle det. 6. Om du brukar vassfargar kan du få ein vaksen til å hjelpe deg å lakkere utan på, slik at dei måla steinane held seg betre.
Litt usikker, den her..., akrylmåling Denne steinen er teikna på med vassfaste tusjar
Smile-fjes, med akrylmåling Ugle med barn, med akrylmåling Her har eg brukt vassfargar. Du kan lakkere utan på
24 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Bibel-quiz for barn Due og eld er to symbol på Den Heilage Ande 1. Kva var det fyrste Gud skapte? 2. Kva blei hagen som Adam og Klarar du quizen? Eva budde i kalla? 3. Kva land flykta Maria, Josef Om du gjer kryssordet på kaka - finn og Jesus til da Jesus var eit lite du ut at kyrkja har bursdag når det barn? er..... 4. I kva by veks Jesus opp? 5. Kor mange disiplar hadde Vil du fargeleggje teikningane på Jesus? denne sida? 6. Kva heiter sjøen der Jesus stilla stormen? 7. Kva namn hadde mannen som klatra opp i eit morbærtre for å sjå Jesus? 8. Kven lærar oss bøna «Vår far i himmelen»? Er det kong David, Jesus eller døyparen Johannes? 9. Var Jesus saman med disiplane sine i Jerusalem den fyrste pinsedagen? 10. Når fekk disiplane Den Heilage Ande? Var det da Jesus vart døypt, da Jesus tok disiplane med på eit høgt fjell, eller var
det på pinsedagen?
Bibel.no) (etter
På den fyrste pinsedagen (Apg 2) 2) (Apg pinsedagen fyrste den På 10.
himmelen til opp for Jesus
at etter dagar 10 var pinsedag Nei, 9.
6,7-13) (Matt Jesus 8.
Sakkeus (Luk 19, 1-10) 19, (Luk Sakkeus 7.
8,23-28) (Matt Genesaretsjøen 6.
10,1-4) (Matt 12 5.
Nasaret (Luk 2,39-40) (Luk Nasaret 4.
2,13–15) (Matt Egypt 3.
Eden (1 Mos 2,8) Mos (1 Eden 2.
Ljoset (1 Mos 1,3) Mos (1 Ljoset 1. Svar: Svar:
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 25 Dette har vi gjort, biskop Halvor
Du hugsar kanskje visitasen for litt over eitt år sidan? Som alltid når biskopen fører tilsyn, avsluttar han besøket med eit fore- drag. Som regel er det ei oppsummering av det han har sett, med kommentarar. Denne gongen gav han og nokre råd eller framlegg til endringar, og bad om rapport når eitt år var gått. No har kyrkjeverje, prestar og sokneråd sendt ein felles rapport som Kyrkjebladet har fått sjå. Nedanfor tek vi med det meste av rapporten.
ETTERVISITASRAPPORT GLOPPEN fast nattverdmedhjelpar. Slikt gjev rikdom Breim sokn har starta/planlegg temakvel- Visitasen 8. mai-12. mai 2019 var ei god i gudstenestefeiringa. Det vart oppnemnt dar med undervisning i lag med diakonen. hending for kyrkjelydane i Hyen, Breim og ein liten komité som tok ansvar for desse Hyen sokn og Hyen Normisjon har arran- Gloppen sokn. Vi minnest gode dagar der samlingane. Dei har hatt førebuing og eva- gert bibeltimar i lag, og dette samarbeidet vi møttest i fine arrangement og til gode luering for kvart arrangement. Vi har freista held fram. samtaler. Vi vil summarisk rapportere på å lage ei familiegudsteneste i vid forstand, dei seks utfordringane vi fekk frå Biskopen og har hatt god tid til enkel kyrkjekaffi 5. Søk den ærlege og konstruktive dialogen i Bjørgvin. med brettspel som eit fast innslag. Fleire av med Møtepunkt B om felles utfordringar. gudstenestene har kome i passeleg tid etter Visitasmeldinga og samtalene under visita- 1. Gå til gudsteneste regelmessig, for di trusopplæringstiltak, slik at det har vore lett sen synleggjorde at det var ei utfordring i eiga skuld og for Guds skuld. å invitere «tilbake» til gudsteneste. Det har samarbeidet mellom kyrkja og bedehuset. Delvis er dette ei utfordring som er målbar også vore samarbeid med søndagsskulen og Kyrkja har kalla inn til to dialogmøte med gjennom statistikk. Men korleis det blir opp- Soul Children. I snitt har det vore 96 delta- Møtepunkt B. Her har tilsette i kyrkja, re- levt å gå til gudstenesta for eiga skuld og for karar og 79 til nattverd. Komitéen har plan- presentantar frå soknerådet og representan- Guds skuld kan ikkje målast i tal. I strategi- lagt ei evaluering av opplegget. tar frå Møtepunkt B møtt til samtale. Dette dokumentet til Gloppen står det: «Vi vil ha trur vi har vore avklarande og konstruktivt. varierte, relevante og involverande gudste- 3. Ungdom etter konfirmantalder må få eit Samtalene har resultert i samarbeid om nester.» Hadde vi lukkast med dette, skulle tilbod om samlingar og leiartrening. to Alpha-kurs. Vi arrangerte også ei felles det ha vore mange som tok imot utfordringa I år fullførte heile seks deltakarar leiartre- gudsteneste, men vi er usikre på om dette er med å gå til gudsteneste regelmessig. Kyrkje- ning og var med på ulike arrangement, t.d. noko vi skal gjere på fast basis. Kanskje har bladet har tatt det opp som tema, og det har i konfirmasjonsundervisninga. Vi hadde året som har gått og samtalene vi har hatt, vore samtalt om dette. Fleire gode tiltak har også stor påmelding til ein skileir for ung- modna fram ei erkjenning av at vi er to ulike prøvd å svare på denne utfordringa. Familie- dom frå konfirmantalder og oppover. Vi har fellesskap som kan samarbeide om noko og gudsteneste i Sandane kyrkje, auka fokus på ikkje lukkast så godt med ungdomsarbeidet la vere på andre ting. Det er planlagt eit nytt ulike former i gudstenesta og fleire medver- dei siste åra, så vi er godt nøgde med denne dialogmøte i august. kande for å nemne noko. Vi lukkast delvis i å utviklinga. Dessverre førte covid-19 til avly- halde på ein god stamme, men når framleis sing av leiren. Denne våren har det også vore 6. Få i gang ei målretta gjevarteneste, og ikkje dei yngste segmenta. Noko av forkla- Alpha-kurs for ungdom i Gloppen. Normi- forkynn fram gjevargleda. ringa kan vere at kyrkja si form ikkje passer sjon si forsamling Møtepunkt B tok initiativ Dette var ei utfordring som var forventa og for denne aldersgruppa. […] Ein nøkkel er til dette, og ein av trusmedarbeidarane i kyr- som gav oss litt pågangsmot til å finne gode å i endå større grad få fleire til å bidra på kja deltok. løysingar. Det nye soknerådet i Gloppen har ulike måtar på gudstenestene. Samstundes teikna avtale med eit firma som skal handte- er det viktig å ha andre samlingar, som har 4. Set i gang med samlingar med undervis- re gjevartenesta. Dette er omtalt i Kyrkjebla- sin eigenverdi og kan vere rekrutterande til ning for vaksne utanom gudstenesta. det, og dei faste gjevarane vi allereie hadde, gudstenestefellesskapet. Saman med Møtepunkt B arrangerte vi er informerte. Vi hadde planar om å lansere hausten 2019 eit Alpha-kurs. Det var mel- ordninga i ulike kanalar og gjere ein innsats 2. Prøv ut gudstenester eller samlingar for lom 10 og 15 som deltok. Vi har planar om å for å rekruttere gjevarar då kyrkjene vart unge familiar i Sandane kyrkje søndag et- gjennomføre eit nytt kurs hausten 2020. stengde. Dette arbeidet vil bli tatt opp igjen termiddag. I Gloppen sokn har ei gruppe som kallar når vi kan møtast andlet til andlet. Målet Vi har hatt fem gudstenester i perioden frå seg «Samtaler rundt komande søndag sine vårt er 100 faste gjevarar, og vi har fått 20 oktober til mars med ein enklare mal enn tekstar og salmar» starta opp. Ho er leia av allereie før vervekampanjen. Breim og Hyen vi nyttar til hovudgudstenestene. […] Born frivillige som er fulle av bibelkunnskap og sokn arbeider også med løysingar for gjevar- og vaksne har vore medliturgar saman. Det finn stor glede i vår rikhaldige salmeskatt. teneste. har alltid vore nattverd, og ein ungdom som […] Frå hausten 2020 vil gruppa vidareutvi- har vore trufast i ungdomsarbeidet har vore klast i samarbeid med diakonen.
26 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Asbjørgs klipp
Kjærlighetens objekt
Klippet er henta frå Erich Fromm si bok: Om kjærlighet. Dreyers forlag 1976. Kjærlighet er ikke først og fremst et forhold til en spesiell person, men en livsholdning, en karakterens oriente- ring som skaper en kjærlig innstilling til omverdenen, ikke bare til et kjær- lighetsobjekt. Hvis et menneske elsker bare et annet menneske og ellers er li- kegyldig innstilt til sine medmennesker, er denne kjærlighet ikke virkelig kjær- lighet, men et symbiotisk forhold eller en utvidet egoisme. Broderlig kjærlighet (Dette omgrepet kan erstattast med «nestekjærleik») Den mest fundamentale kjærlighet, som er en understrøm i alle former for kjærlighet, er broderlig kjærlighet. Med det mener jeg ansvar, omsorg, respekt og forståelse for ens medmennesker og ønsket om å hjelpe dem i livet. Det er denne form for kjærlighet det tales om i Bibelen: Elsk din neste som deg selv. Broderlig kjærlighet er kjærlighet til alle mennesker. Det som kjenneteg- ner den, er at den ikke utelukker noen. Hvis min evne til å elske er utviklet, kan jeg ikke la være å elske mine brødre. I den broderlige kjærlighet opplever jeg en forening med alle mennesker, en Friske fråspark menneskelig solidaritet, at menneske- heten er ett. Forskjellen i begavelse, intelligens og innsikt er ubetydelig Humoren kan variere frå landsdel til lands- - Nei, de ‘kje fordi du æ so pen’e. Men dei sammenlignet med den menneskelige del. Historiene frå Sunnmøre er nok saftiga- he’ vel aldri før sett kvalross trille sild! identitet som er kjernen i oss alle og re enn dei fleste frå våre trakter. I 1974 kom - - - - - forener oss alle. Ivar Grimstad med ei bok som fortel om slit Laurits og Lars i Sande var grannar. Men …………. og strev i sunnmørsbygdene, men og om hu- dei kunne sant å seie styre kjærleiken sin til Først i kjærligheten til det som ikke moren som følgde med livet deira. «Velsigne kvarandre. Den dagen Laurits fylte 70 år, tjener et formål, begynner kjærligheten kjæften din, prest» er tittelen på boka. stod flaggstonga naken i Larsgarden til langt å utfolde seg. Betegnende nok er det - - - - - framover føremiddagen. sentrale objekt for menneskekjærlig- D/S «Skarbak» av Brandal låg ved den - Du ska’ no vel heise flagget, Lars? spurde het i Det Gamle Testamente de fattige, sunnmørske sildoljefabrikken i Akureyri på kona prøvande. – Ej he’ tenkt å heise dæ eit den fremmede, enker og faderløse og Nord-Island og leverte sild. Sveitte og skitne, stykkje, svara Lars mutt. i siste instans arvefiendene egypterne sommars dag som det var, byttest Gudleik - - - - - og edomittene. Gjennom å ha medli- og Georg – grannegutar heimanfrå - om å Det var 70-årsfeiring for mannen i Gjæra, denhet med den hjelpeløse, begynner trille sild til bingane. Då kjem det eit reise- som hadde vore både ordførar og medlem mennesket å utvikle nestekjærlighet. I følgje med amerikanske turistar gjennom i fylkesutvalet. Talarrekkja var lang, og mo- sin kjærlighet til seg selv elsker det også fabrikkområdet. Dei ser verda gjennom fo- menta skrokk i hop etter kvart. Då var det den som trenger hjelp, det forsvarsløse tolinsa, som deira vis er, og Georg, tannlaus brått ein som kom på «hinnje på kjøkena»: og hjelpeløse mennesket. Medlidenhet i overkjeften, med berre hjørnetennene att - - Ja, dæ he’ vore sagt mykje gøtt åt ‘nå Tore forutsetter en viss forståelse og identifi- stiller seg i posisjon med sildetrilla. Glisen i kveld, og han he’ so visst fortent alle godor- sering. «I kjenner den fremmedes hjer- er formidabel! da, men enj teng vil ej seie: Mitt i gledesfesta te,» sier Det Gamle Testamente, «for I - De æ fordi oss æ so pæne de’ dei foto- må kje oss gløyme hinnje so he’ vore hans var selv fremmede i Egyptens land, … grafra’ oss, blunka han til Gudleik. utmerkede medhustru i snart femti år … elsk derfor den fremmede!» Men då får han svar:
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 27 Kyrkjeverja informerer
Kyrkjeverje Audun Mundal
Gravminne med fundament i betong er ikkje sikra i høve til for- skrifta. Foto: Åse Skrøvset, gravplassen.no
Feste av graver og festar sitt ansvar
Lovgrunnlag: Vedtekter for gravplassa- 10 år. Når det er gått 60 år etter siste gravminnet, men det stemmer då ikkje. ne i Gloppen (vedtekne i Gloppen kyr- gravlegging, kan det ikkje festet lengast Vi skal gje beskjed til festar dersom grav- kjelege fellesråd 15.10.2002. Godkjende utan etter særskild søknad og samtykke minnet er på ein slik måte at det kan ut- av Bjørgvin bispedømeråd). Sjå elles frå fellesrådet. Festet kan ikkje lengast gjere fare for andre. forskriftene til lov «om kirkegårdene, utover 60 år etter siste gravleggingsdato. kremasjon og gravferd» §§ 20-25 (Grav- Dårleg sikra gravminne utgjer ein risiko ferdslova). 3.3 I god tid før festetida er ute skal fes- både for brukarar av og tilsette på grav- tar varslast. Er ikkje festet fornya innan plassane. Gravminne som kvelvar over Vedtektene våre seier dette: 6 månader, går grava attende til kyrkje- kan i verste tilfelle ende med dødsulyk- garden. Festar pliktar å melde adresse- ker. Vi har eksempel på dette frå Noreg i § 3 Feste av grav endring til kyrkjeverja. 2002, Sverige i 2011 og Danmark seinast i 2016. 3.1 Når grav blir teken i bruk, er det høve 3.4 Ingen må gravleggjast i festa grav til å feste ei grav ved sida av. Desse gra- utan løyve frå festar. Dersom løyve frå Gravferdsforskrifta set tydelege krav til vene utgjer samla ein gravstad. I særlege festar ikkje er tilgjengeleg, kan kyrkje- sikring av gravminne. Likevel er grav- høve kan kyrkjeleg fellesråd gje løyve til verja ta avgjerd om gravlegging i sam- minne som kvelvar eit gjentakande pro- å feste fleire enn to graver. Når grav vert svar med fylgjande norm; i festa grav- blem på mange gravplassar. Ofte skjer teken i bruk skal skyldfolket nemne opp stad må det ikkje gravleggjast andre det i samband med telehiv om våren, ein ansvarleg festar overfor kyrkjeverja. enn festar og ektemake, slekt i opp- og men det kan og vere andre grunnar til at Festar har rett til å fastsetje kven som i nedstigande linje, første sidelinje og like gravminne kvelvar. hans/hennar festetid skal gravleggjast i nære inngifte. grava, og setje opp gravminne i samsvar med dei av fellesrådet fastsette reglar. Festar av grava har ansvar for å halde Festaren pliktar å halde grava i hevd. gravminnet og området rundt i hevd (§ Ingen kan på førehand feste gravplass. 3.1). Er for eksempel gravminnet blitt skeivt, er dette festar sitt ansvar. Mange 3.2 Festetida si lengd er 10 år. Når fes- trur i dag at dette er gravplassmynde sitt tetida er ute kan festet leigast med nye ansvar og ventar på at vi skal rette opp
28 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Bokmelding
«Når Gud vil» - Misjonspioneren Olafur Olafsson
TEKST OG FOTO: HARALD ASKE
omme tider er det forunderleg korleis vik og kona Hansine er barnlause, og han Olafur og vert som ein språklærar for han, ting dukkar opp, og forunderleg kva vil snakke med kona si om dei to kan hjelpe men i mai året etter vert Arne sjuk og døyr. Sdet kan føre til. I desse koronatider er ungguten til å studere. Vel heime på Ellings- Han får si grav mellom 20 andre norske det mange som har gått til bokhandlarane øya vert spørsmålet fort brakt på bane, og misjonærbarn. Olafur skreiv minneord i Ki- og fornya boksamlinga si. På bokhandelen ekteparet er snart einige om at dei vil hjelpe neseren og sørgde over tapet. Olafur reknar på Sandane dukka det opp ein tittel og no- han. Han får etter kvart eit nært og godt for- dei to første åra som ei læretid for å kunne kre namn som vekte interesse. Olafur Olafs- hold til desse to, og han vert mest som ein språket. son. Kan det vere far til Haraldur Olafsson fosterson å rekne. I 1923 finn vi han på Skuleheimen. Der som budde på Lote ei tid? Vi hugsa islen- Kravet til å kome inn på Misjonsskulen i er også Herborg Eldevik komen som lærar dingen som bygde seg hus der og dreiv med Stavanger var uoppnåeleg, så det vart vidare for misjonærborna. Han kjenner igjen jen- bibelomsetjing til eit etiopisk språk. Dette skulegang på Fjellhaug – der han gjekk i flei- ta som hadde sunnmørsbunad på Fjellhaug, måtte sjekkast! Forfattaren Per Ove Aarseth re år. Støtta kom frå Slotsvik. og dei to vert gifte i 1926. Vi kan lese om er forkynnar i Norsk Luthersk Misjonssam- Laurdag 21. august misjonsarbeid og un- band og journalist i bladet Utsyn. Det er han 1920 er Fjellhaug kledd dervisning, men òg som har samla saman og redigert boka «Når i sin fagraste skrud. 16 om store vanskar med Gud vil». unge – blant dei ein røvarbandar som her- Olafur Olafsson var fødd i Borgarfjörður islending som nettopp jar i området. Kinami- sørvest på Island i 1895. Han vart fødd i eit har fylt 25 år, skal den- sjonsforbundets mis- vanleg landsens torvhus som var i heller ne kvelden innviast til jonærar forlet feltet i dårleg stand. Familien må kjempe for sitt misjonærar, kan ein 1927. 52 vaksne og 30 daglege brød. Der er seks eldre sysken, og lese i bladet Kinese- born vert fordelte på ti uår og svolt gjer at dei etter kvart må flytte ren. Ei av dei som var båtar. Olafur reiser til til andre slektningar. Fem somrar på rad må til stades på festen, Norge og Island. På Is- Olafur vere sauegjetar, og han får ros for job- var Herborg Eldevik, i land vart dei hjarteleg ben han gjer. «Oli greier seg, han kjedar seg sunnmørsbunad. Alle mottekne av Sigurd- ikkje», vart det sagt. desse 16 vart sende bjørn Gislason og blei Kallet til å bli misjonær kjem som lyn frå til eitt års vidareut- straks med på med- klår himmel nokre månader før han fyller danning i Amerika lemsfest i KFUM-byg- 19 år. Saman med folkehøgskulen han går før dei reiste vidare get. på, er han på gudsteneste i Bø kyrkje første til Kina. Frå Amerika I 1929 reiser Olafur pinsedag i 1914. Og det er her han har ei gjekk reisa vidare med med familie ut att til oppleving som forandrar alt i løpet av mi- eit russisk skip med Kina. Målet er det in- nutt og plantar misjonskallet i sinn og tanke. namnet «Empress of dre av Kina, men her Der er ikkje noko misjonsselskap på Is- Russia» med kurs for Shanghai. Reisa går overlet vi til den einskilde å følgje denne rei- land som kan sende han ut som misjonær. vidare oppover Yangtseelva, som er så diger sa og lese boka vidare sjølv. Etter 14 år som Han har ingen bakgrunn som skulle tilseie at dei lurer på om dei er på rett veg. Men kinamisjonær kom han tilbake på Island og at han skulle få det til, men han troppar opp dei kjem fram til Hankou, som seinare har gjorde viktig misjonsteneste der. Han reiste hos teologen Sigurbjørn A. Gislason med fått namnet Wuhan. Derifrå ventar tre ve- veldig mykje. Han forkynte Guds ord og var dette spørsmålet: «Kan du hjelpe meg til å ker på nokre elvebåtar som vart karakteri- m.a. ivrig med i spreiinga av Bibelen, skreiv bli misjonær blant heidningane?» Kallet er serte som verkeleg kinesiske. Der er trongt, bøker og heldt foredrag i radioen. kraftig og har slege rot djupt inne i han. der er rotter, og der er harde briskar å ligge Eit familiebilete frå 1940-talet viser mor Sunnmørsbåten «Barden» med skipper på. Men dei når Laohekou og vert ynskte og far saman med fem born, to gutar og tre Lars Slotsvik ligg på Island og lossar fis- velkomne av misjonærstaben som er glade jenter. Og vi har fått svar på spørsmålet vårt: kefangsten sin. Olafur kjem i kontakt med for forsterkningar. Dei vert fordelte på dei Haraldur er ein av dei, han som seinare bu- denne skipperen, og Olafur fortel historia tre stasjonane Kinamisjonsforbundet har på sette seg på Lote. Begge sønene vart i vaksen si, om bakgrunnen og om kallet. Det endar staden, og Olafur vert plassert hos Anna og alder misjonærar i Etiopia. «Når Gud vil» med at han får lov å vere med båten tilbake Even Staurseth, saman med Henrik Lille- er ei bok vi vil anbefale deg å lese. Det er ei til Ellingsøya. På vegen over havet har skip- tvedt og Jakob Straume. Sonen i huset, Arne sterk historie om korleis Gud grip tak i og peren og ungdomen viktige samtalar. Slots- Staurseth på tre år, leikar mykje saman med kan leie eit menneske i si teneste.
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 29 På besøk i Kristiansand: Frå venstre Haraldur Olafsson, Reidar Årskog, Bjørg Olafsson og Maria Årskog. Misjonærsonen frå Island som busette seg på Lote
TEKST: HARALD ASKE. FOTO: RANVEIG ÅRSKOG
araldur fekk utdanning på Fjell- Oddrun var dotter til Malena og Karl Åsebø hatt eit ynskje: Tenk om nokre trøytte mis- haug, gifte seg med Bjørg Bø og på Vereide. Då den tragiske ulukka hende jonærar kunne kome og bu her. Slik gjekk Hflytte til misjons-stasjonen Neghelle med Oddrun, der ho vart skoten, var det det til at dei kom til Lotsberg og budde der i Borana i 1963. Der oppdaga dei at der ikkje Haraldur som køyrde kista til Addis Abeba. til dei bygde sitt eige hus i Årskogen på Lote. var noka skriftleg form av stammespråket Ragnhild, dotter til Haraldur og Bjørg, skriv borana. Haraldur sette seg ned saman med til Kyrkjebladet at desse to familiane hadde I 1973 var familien Haraldur plassert på ein ung etiopiar og fann nye formuleringar god kontakt der ute, og at hendinga prega stasjonen Mega i Borana. Der opplevde dei av Fadervår. Formuleringa fall i god jord dei sterkt. Då dei kom til Noreg på slutten ein hungerkatastrofe og slo alarm! Kirkens og er framleis i bruk. Deretter tok han føre av 1960-talet, besøkte dei Malena og Karl Nødhjelp kom inn, og Haraldur hjelpte til seg truvedkjenninga og Luthers forklaring. Åsebø på Vereide. Dei opplevde møtet med i arbeidet. I 1982-83 var Haraldur leiar for Arbeidet med å gje boranastammen Guds Nordfjord positivt, så då Haraldur og fami- Kirkens Nødhjelp sitt arbeid i Addis Abeba. ord på sitt eige språk, hadde starta. Og lien skulle heim frå Etiopia etter andre pe- Det var igjen stor hungersnaud i landet. I arbeidet heldt han fram med etter at han rioden ute i 1976, ynskte dei å busetje seg i den samanheng fekk Reidar Årskog i opp- flytte til Lote. Nordfjord. Karl sette inn ein annonse i Firda drag å produsere vasskranar for Kirkens Tidend der misjonærane søkte husrom. Sva- Nødhjelp. På spørsmål om kor mange han KVIFOR KOM HARALDUR TIL LOTE? ret på annonsen kom frå Larstunet på Lots- laga og sende med Haraldur, svara han: - Haraldur og Bjørg budde i same byen berg. Ei gammal faster, Marte, hadde bygt eit Nei, det hugsar eg ikkje, men det var veldig som Oddrun (f. Åsebø) og Svein Tjåland. hus på garden, og før ho døydde, hadde ho mange. Kravet var at kranane skulle vere ro-
30 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Bilete over: Matteusevangeliet på borana-språket. Bilete til høgre: Liggande krane slik Reidar laga dei. Bilete nede til venstre: Igjenskrudd krane. Bilete nede til høgre: Krane med synleg ventil.
buste. Det var eit stort problem at dei inn- fødde braut sund kranane så dei vart tette eller vart ståande og renne.
I 2011 var det fest i Borana. Dei kunne feire at Det nye testamentet var trykt på deira eige språk. Trykkinga stod Det islandske bibel- selskap for, og den 76-årige Haraldur var til stades. Han var visstnok ikkje med på siste del av arbeidet. På dette tidspunktet hadde dei flytta til Kristiansand, der Maria og Rei- dar Årskog besøkte dei i 2016.
Kjelder: 1. «Når Gud vil». 2. Ragnhild Olafsson, dotter til Ha- raldur og Bjørg. 3. Reidar Årskog, med god hjelp frå Ranveig Årskog. Takk til alle.
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 31 Frå minneboka
Helsing frå Etiopia
REDIGERT AV HARALD ASKE
araldur Olafsson bur med famili- re mest nytte for oss. ikkje hjelpe alle, men glede oss over at vi kan en sin på Lote. Han leier for tida Ei gruppe frå det britiske Redd Barna var hjelpe nokre få av dei som lid. Heit prosjekt for Kirkens Nødhjelp i i byen Korem i Wollo-regionen. Der var 12 Men vi skal ikkje vere nøgde berre med å Etiopia. Kyrkjebladet har fått denne helsinga 000 menneske samla i von om å få seg mat. berge folk frå ein hungerkatastrofe. Vi må gå frå familien Olafsson i samband med Faste- Der var regnbyer og kald vinter med natte- vidare og hjelpe dei til ei tryggare og betre aksjonen 1983. Faste. Fastegudsteneste. Fasteaksjon. Fas- tebøsse. Orda er kjende, men kva ligg bak desse orda? I vår samanheng er faste dei siste vekene før påske. Liturgien i kyrkja er noko endra, og det er ein annan liturgisk farge som høyrer til denne tida enn den før og etter. For dei fleste av oss har faste ikkje anna innhald. Etter at eg kom til Etiopia, lærte eg kva som eigentleg ligg i ordet faste, for i den koptiske kyrkja legg dei stor vekt på faste. Frå borna er 5-7 år gamle skal dei faste to gonger i veka, som farisearen i tempelet, sju veker før påske og to veker om hausten. I fasta skal dei ikkje ete noko mat av dyr, som t.d. kjøt, smør osb., berre planteføde. For ein vanleg koptisk kristen er det mykje om å gje- re å halde fasta, for det er ein viktig del av dei religiøse pliktene. Det som var tenkt som ei hjelp for oss til å kome nærare Gud, har på denne måten vorte ein del av ein sjølvlaga frelsesveg. Men Gud møter oss nett der vi er, anten I 1983 hadde Kyrkjebladet med denne helsingar frå Haraldur Olafsson. Temaet for bladet var Faste- vi er gode eller låke, og tilbyr si frelse gratis. aksjonen Brød for verda, slik framsida av det same bladet antyder. Teiknar er Oddvar Almenning. For oss er det berre å ta imot og takke. Dette er det vi kan kalle «friviljug faste». temperatur ned mot fem grader. Lite med framtid. Her i Etiopia har vi eit fint døme Her i Etiopia er det åt å verte ei stor grup- klede gjer problemet endå større. Ved fanst på korleis naudhjelp gjekk over i utviklings- pe menneske som er inne i ei tvungen faste. nesten ikkje. Folk fekk utdelt umale korn, hjelp. Etter tørkekatastrofen i Sør-Etiopia i Faste som varer 365 dagar i året, pluss ein som dei for det meste steikte, og det går for 1973-75, som er den største aksjonen til Kir- dag når det er skotår. I år reknar ein med at det meste ufordøya gjennom dei. Gruppa kens Nødhjelp, gjekk Kirkens Nødhjelp inn det i alle fall er fem millionar menneske som frå britiske Redd Barna rekna med at mange i samarbeid med Mekane Yesus-kyrkja og svelt, berre her i Etiopia. Av desse kan ein born stod i fare for å døy. Misjonssambandet om utviklingsprosjekt. rekne med at 1,5 millionar er i fare for å døy Dette er berre ein stad i Etiopia, og der er Tanken var at dei skulle freiste å hindre lik- av svolt. mange slike. Det er ei naud som er vanskeleg nande katastrofar i framtida, eller i alle høve I går, 18. januar, hadde eg møte med den å forklare eller skildre. Heile befolknings- avgrense verknaden av dei. Nokre av desse statlege hjelpeorganisasjonen og gav lovnad grupper som svelt og ein stor del av dei i fare prosjekta har hatt stor innverknad på folket. om hjelp frå Kirkens Nødhjelp. I første om- for å døy, anten på grunn av mangel på mat Kan hende er tida inne til at vi går inn i gang skal vi inn med om lag 200 000 kroner eller mangel på sunn mat. Einskildpersonar ein friviljug fasteaksjon 365 dagar i året? For til transport av mat til Nord-Etiopia. Elles som svelt kan vi gjerne oppfatte, men her er verda si naud er vårt ansvar. følgjer eg godt med utviklinga og kjem til å det meir folk enn i heile Noreg. be om større løyvingar når vi får betre over- Kva kan vi gjere? seier sikkert einkvan. Vi Addis Abeba, 19. januar 1983. sikt over stoda i nord og veit kvar vi kan gje- skal hjelpe! Det er det vi skal gjere. Vi kan Haraldur Olafsson
32 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Luftfoto frå boka «Bergen sett frå oven», av Lasse Tur. Vi ser den kjende Håkonshallen i Bergen, og like nord/nordvest syner, i nedste venstre hjørne grunnplanet av Kristkyrkja, med steinsett midtgang og kor-parti, og med veggane/murane markerte med ein hekk. Håkonshallen var ikkje bygd då det heilage relikvieskrinet blei ført frå Selje til Bergen og fekk plass i Kristkyrkja, som var domkyrkja i Bjørgvin. Kyrkja var bygd i Olav Kyrre si tid, og var dermed om lag hundre år gammal i 1170 då Bergen blei bispesete og Sunnivas relikvier blei plasserte i kyrkja. Det skulle enno gå nesten hundre år før Håkonshallen blei bygd, og begge husa stod der på det som var og er eit festningsområde, Bergenhus. Kyrkja blei riven like etter 1500. (Tekst oa) Sunnivafestivalen Jubileumsåret 2020
AV ARVID JORDANGER
or dei som likar å planlegge litt fram er det 850 år sidan denne historiske og vik- taktar alt frå Finnmark i nord til Tyskland i i tid, kan det vere greitt å merke seg tige hendinga for Bergen og for Vestlandet. sør, frå Island i vest til Finland i aust.» Fdagane 4.-9. september. Arrangørane Hovudmarkeringa av jubileet er lagt til da- Det vert lagt opp til eit omfattande pro- av markeringa skriv: «Den kyrkjehistoris- gane rundt translasjonsdagen 7. september. gram med kystpilegrims-seglas frå Selje ke bakgrunnen for Sankta Sunniva-jubileet I 361 år vart Sunniva-skrinet ståande opp- til Bergen, pilegrimsvandringar i Bergen, 2020 er at Sunniva-relikvien, altså det som høgd i Kristkyrkja. I løpet av denne tida vaks gudstenester, utstillingar, forfattarseminar, vert rekna som Den heilage Sunnivas kropp, Sankta Sunniva seg inn som ein integrert del foredrag og konsertar, også med musikarar i 1170 vart overført 850-årsmarkeringa av Sunniva-translasjonen av mellomal- frå Irland. frå Selja i Nordfjord og 950-årsjubileet for Bergen by. derbyen Ber- Feiringa av Bergen by sitt 950-årsjubileum til Bergen. Overfø- gen. Sunniva vert markert gjennom heile året. Så langt ringa vert i det liturgiske språket gjerne kalla vart vernehelgen for Bergen by og bispe- har mange av arrangementa vorte avlyste Sunnivas translatio. Den 7. september 1170 døme, men ho vart i dei liturgiske tekstane på grunn av smitteverntiltak. Så får vi håpe vart relikvien motteken i høgtideleg prose- også omtala som heile Noregs verje. Bergen at «alt blir bra» til hausten. Kanskje på tide sjon og ført inn i dåverande Bergen domkyr- vart ein pilegrimsby, og Sunniva-kulten vart med ein tur til Bergen? kje, den store Kristkyrkja som i mellomalde- i ein viss grad spreidd, ikkje berre i Bergen ren låg på det noverande Bergenhus. I 2020 bispedøme, men via Bergens handelskon-
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 33 Sorggruppe til hausten
TEKST: INGEBJØRG ISANE FURE
miste ein person som står oss nær, bestemmer sjølv kor mykje ein vil dele. Slik Ingebjørg, tlf. 966 18 048, eller Britt Randi, fører med seg sorg. Sorg er person- kan ein finne styrke til å gå vidare, og få vere tlf. 908 47 592. Det kan bli oppstart av éi Åleg og individuell, og ulike reaksjo- til støtte og hjelp for kvarandre. Tilbodet er gruppe tidleg på hausten, i september. Ein nar kan melde seg. Sorg tek tid og må gjen- for alle uavhengig av livssyn. vil planlegge og gjennomføre ut frå gjeldan- nomlevast. Vi snakkar om eit sorgarbeid, ein Nye sorggrupper startar etter kvart som de smittevernreglar. prosess vi går igjennom. Sorgarbeid tek på ein har fått nok deltakarar. Gruppa blir sett kreftene og går gjerne i bølgjer. Sjølv etter saman ut frå alder og sorgsituasjonar som månadar og år må vi vere innstilte på å gje liknar kvarandre. Behovet for å dele sorg sorga rom. Sorg handlar ikkje om å bli fer- med andre som har opplevd om lag det same dig med, men om å innlemme også denne som ein sjølv, kan kjennast sterkt anten sor- erfaringa i livet. ga er ny eller gamal. Sorggruppa skal vere eit Kyrkja i Gloppen ønskjer å vere til hjelp trygt fellesskap og har ei fast ramme. Kvar for dei som opplever sorg, og vil på nytt gje samling varer ca. to timar, og talet på sam- tilbod om å delta i sorggruppe. Det er ei lingar varierer med gruppestorleiken, gjerne samtalegruppe der ein kan få setje ord på seks til åtte gongar. Britt Randi Heggheim, tankar, kjensler og reaksjonar som ein kjen- som har lang erfaring med sorggruppear- ner på etter å ha mista ein nærståande per- beid, vil leie gruppa saman med diakon In- son. Ein kan dele gode minne, få snakke om gebjørg. noko av det som har vore, om det ein saknar Dersom du kan tenkje deg å delta i ei sorg- eller opplever vondt og vanskeleg, og kva gruppe eller ønskjer meir informasjon om ein ønskjer for livet framover. Den enkelte tilbodet, er du velkomen til å ta kontakt med
34 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Sorg
Eit landskap å vandre i som ein ikkje har valt sjølv. Landskapet kom til deg brått eller gradvis då du måtte ta farvel med den du vandra saman med.
Det kan vere nytt eller gammalt terreng for deg eller kanskje kjenner du igjen konturane frå ein annan gong du måtte ta farvel. Det kan vere krevjande å finne fram her, det kan vere hardt å bere den tunge sekken når ein ønskjer at ein var i eit anna landskap.
Det kunne freiste med sjumilsstøvlar som førte ein raskt igjennom til solskinsdagar, men sorglandskapet byr sjeldan på lettvint reise. Derimot kan du sleppe å gå heile vegen åleine. Nokon kan vere der når du opnar sekken, og anerkjenne børa du ber på.
Når du ikkje veit vegen vidare kan du få setje deg ned og seie det som det er. Kanskje kan tårer eller ord som får kome fram vere med og klårne blikket ditt så du ser at der finst ein farbar veg sjølv om terrenget er ulendt og vêret kan vere surt.
Du må få gå i ditt tempo på din veg. Du er ikkje svak om du deler det du ber på, det er styrke å vere ærleg. Saman med nokon kan det vere lettare å sjå at det også i landskap av tap og sorg kan vekse spirar av håp og liv.
Ingebjørg Isane Fure
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 35 Magni Aa Berge, styreleiar, og Anne Berit Selle, dagleg leiar, er begge sterkt motiverte for «ny giv» på Nesholmen. Ny giv for Nesholmen
AV ASBJØRN GJENGEDAL
er er vakkert i all slags ver, men Anne Berit Selle, veterinær og bondeko- jobben for å vere dagleg leiar. Saman med særleg når sola skin på snøkvite ne i Røyrvika, og mangeårig speidarleiar dei andre i styret er ho no i gang med få inn Dfjell. Slik såg vi staden fredag 22. i Hyen, tar på seg deltids styrarstilling på mest mogeleg brukarar av Nesholmen alle- mai då vi var der på dugnad. Fleire hadde Nesholmen! Det er gladmeldinga som no reie denne sommaren. Det er tale om utleige vore der mange dagar før oss og kome godt kan sendast ut. Den gleda deler eg gjerne av rom til familiar og grupper, innanfor dei i gang med klargjering for ny sesong. Men med dei snart 500 medlemmene i Face- restriksjonar som høyrer med i koronatida. der er alltid bruk for fleire flittige hender! Kafe-lokalet er nett pussa opp og vil kunne Koronasmitten stengde også Nesholmen eigne seg godt til helgebesøk og tilskipin- i mars. Planlagde leirar og andre arrange- gar elles. Det gjeld også kapellet, matsal og ment måtte avlysast. Men snart står dørene andre fellesrom. I vår var Nesholmen tinga på vid vegg igjen, og ute er det rikeleg plass. til åtte konfirmasjonsselskap. Nokre av dei Styret er samansett av engasjerte og kreati- kan takast att til hausten i samband med at ve medlemmer som veit å legge planar og konfirmasjonane blei utsette til då. Heimesi- setje dei i verk under nye tilhøve. Det var da på nettet blir no oppdatert så folk kan få oppmuntrande å merke då eg fekk ein prat naudsynleg informasjon om kva Nesholmen med to av dei; Magni Aa Berge og Anne Be- har å by på. Anne Berit må naturleg nok ha rit Selle. Som nyvald styreleiar fekk Magni fleire gode medarbeidarar både på kjøkenet koronakrisa «i fanget». Heldigvis hadde ho og elles. Dette er ho alt godt i gang med å få særleg god støtte av Anne Berit, som sidan Aud Kari Solheim, tidlegare styrar, syter fram- til. Det kan vere sommarjobb for ungdom, styrarstillinga blei ledig sist haust, har vore leis for god mat til dugnadsfolket. Ho har sett eller helgejobb for gode hjelparar elles. Fri- den daglege kontaktpersonen for Neshol- gode spor som Anne Berit gjerne følgjer. villige er det alltid bruk for. Badestrendene men. Naturleg nok var det «hell i uhell» at er innbydande, kanoar og båtar blir leigde ingen var tilsett ved starten av koronakrisa. book-gruppa «Hjarte for Nesholmen» og ut, og heile området innbyr til trivelege sam- Det er lett å skjøne at økonomien for leir- dei mange andre med same hjartelag. Grup- vær! Så kom til Nesholmen! staden blei ekstra tung når denne krisa kom. pa har plass til endå fleire! Anne Berit vil Men no blir det ny giv for Nesholmen! redusere så mykje som må til av veterinær-
36 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Sigrid Ommedal, Narve Eimhjellen, Bjarte Eimhjellen, Eli Myrhol Devik, Kari Eimhjellen og Margret Aa Djupvik ladar opp til endå ei arbeidsøkt.
Oddvar Bjørlo er «altmulegmannen» som stadig er i sving med arbeid på Nesholmen.
Far og son Standal nærmar seg mønet. Forts. neste side.
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 37 Så er også badestranda rydda for vinterrusk. Asbjørn Gjengedal med trillebåra.
38 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Kryssord med feil
Det kom mange rette svar på kryssordet i påskenummeret, sjølv om det hadde ein lei feil. Eitt av stikkorda var plassert ei rute for langt ned. Sjå illustrasjonen. Mange hadde forstått det, og løyst kryssordet der etter. Vi har trekt ein vinnar og premien er utdelt.
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 39 Skattejakt i salmeboka
Skattejakt i salmeboka
TEKST: HARALD ASKE
«I all sin glans nu stråler solen, livslyset som daler, alt virkes av den Ånd som taler.» «Det ånder himmelsk over støvet, det vif- over nådestolen, nu er det pinseliljetid, nu Ofte høyrer ein forkynt at det evige livet ter hjemlig gjennom løvet, det lufter liflig har vi sommer lys og blid, nu spår oss mer er noko som er der framme, eit himmelhåp, under sky. Nu åpnes paradis på ny, og yndig enn englerøst i Jesu navn en gyllen høst!» men Jesus forkynte: Guds rike er kome nær! risler ved vår fot en bekk av livets klare flod.» Det er den danske diktarpresten Grundtvig Det tyder at Guds rike har alt starta, her og Du finn denne salmen på nr. 232 i Norsk som jublar ut si glede over skaparverket, vå- no. Gud er til stades ved sin Ande her og no, salmebok, og det er ein annan danske som ren og Guds ande over alt det skapte. Dette midt mellom pinseliljer, i skogen eller i som- har sett ein herleg melodi til: Henrik Rung. er den mest danske av alle danske salmar, er marnatta. Han var songar, musikar og komponist. det sagt. «Salmen er pinsesalmen over alle pinsesalmar. Det er vanskeleg å førestille seg ei gudsteneste ein pinsesøndag i ein dansk- syngande kyrkjelyd utan at han vert sungen», uttalar den danske teologen Kristian M. An- dersen. Og salmen er brukt av alle kyrkje- samfunn anten det er frikyrkjer, protestantar, baptistar, katolikkar eller reformerte. Salmen kan kanskje oppfattast som ein salme som fyrst og fremst skildrar naturen med liljer, sommarlys, fuglesong, lauv og herleg luft. Men skildringane er bilete som fortel om verknaden av Den heilage ande, om underet i pinsa. «Alt skapes av den Ånd
NIKOLAI FREDRIK SEVERIN GRUNDTVIG (1783-1872) er rekna for å vere ein av dei mest betyd- ningsfulle personane i dansk åndsliv på 1800-talet – ved sida av Kierke- gaard. Han skreiv meir enn 1500 salmar. 28 av desse har fått plass i vår salmebok, i tillegg kjem fire han har omsett. Fleire av salmane er plasserte under pinse. Han tok mål av seg til å gjenreise levande kristendom i Danmark, noko som førte til ein del konfliktar med andre teologar, men etter kvart fekk han nesten heltestatus i landet. Han kjempa for ei ny skuleform, og det resulterte i at der vart oppretta folkehøgskular, noko som spreidde seg til Noreg også.
Kjelder: Norsk salmebok 2013 Vidar Kristensen: Stevnemøte med salmeboka. Maleri av N.F.S. Grundtvig i Den Hirschsprungske Samling i København.
40 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Spaltisten
Olaf Sigurd Gundersen
Tankar i tida
i har vel aldri vore så mediaavhengige som kropp. Det kan lukkast land og kulturar å gløyme no. Koronanytt pregar nyheitsbildet. Statis- avslutninga. Men no lever vi i ei tid då det er vanske- Vtikkar over tal på smitta, innlagde og døde leg for alle på denne jord å gløyme avslutninga. Så er tilgjengelege på augneblinken. Oppgraderingska- må vi våge, også i vonde tider, å tale om himmelen. rusellen gjer kvardagen frustrerande. SJØLV OM I starten vart skrekktal presenterte. Vi bada i usikkerheit Det er mykje som herjar og jagar oss frå kvarandre. og i ein kald dusj av angst. No er kranen skrudd noko Vi vert plaga av tunge tankar, og lir under vår eiga igjen. Pest og plage har ikkje høyrt til vår del av verda. hjelpeløyse. I mørkret er vi framande for kvarandre, I ei krise vert det tydeleg kven vi er. Vi har høve til vert lett såra i kvardagens konfliktar. å tenkje gjennom kva som styrer liva våre. Det som Strengt vert vi minte om våre grenser. verkeleg er øydeleggjande for liva våre, er ikkje dø- Vi vert skjemde over lidingane til våre medsøsken. den, men vår frykt for døden. Ikkje berre no, men alltid, er døden nærverande. Med ei katastrofe av bi- LIKEVEL belske dimensjonar, meiner vi ei frykteleg katastro- Vi er uendeleg trygge, og du leier oss alltid. fe. Korleis kunne profetane orke å varsle noko slikt? Ditt nærvær omgjev oss dag og natt. Dei visste at dei høyrde heime i to dimensjonar: den Du hentar oss inn frå ville vegar. foranderlege og den evige, fullstendig dødelege og I svolten nærar du oss med ditt ord. fullstendig udødelege. Den som ikkje er stengd inne Du kjenner oss, knyter våre namn saman med ditt. i det foranderlege, men også kjenner det uforander- Du sigrar for oss over mørke makter. lege, kan sjå avslutninga i møte. Di hand rekk gjennom dødens mur. For evig meiner du det godt med oss. Mykje i våre liv er forsøk på å sjå vekk frå avslutnin- Vi er uendeleg trygge, for du er alltid hjå oss. ga. Men det går ikkje, for vi ber døden med oss i vår
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 41 Blomster og hagesenter telefon 57 86 51 07
BYGGEVAREN BYRKJELO AS Ryssdal kraft Tlf. 57 02 01 60 / Mob. 908 90 791 Gamlevegen 2 – 6826 BYRKJELO
Annonsere i kyrkjebladet? Ta kontakt med Anders Rinde på 997 20 238
42 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 M A S K I N E N T R E P R E N Ø R Torleiv Straume AS 6829 HYEN - Mob: 950 75 366
LEDIG PLASS LEDIG PLASS
Ann-1_Layout 1 11.07.11 09.31 Side 1
4 FIRDA TIDEND • onsdag 29. november 2006
CChristinahristina oogg Christina og AArnerne JJosteinostein GGimmestadimmestad Arne Jostein Gimmestad TelefonTelefon 91157 8 629 78 81873 Telefon 57 86 78 73 www.sandanegravferd.no ViVi hj ehjelperlper de gdeg og sogsåå med med:: Vi hjelper deg også med: DITT BYRÅ I BYGDA - Gravstein - Gravstein – Gravstein www.sandanegravferd.noDitt byrå i bygda - Oppussing og tilføying av namn Ditt byrå i bygda - Oppussing og tilføying av namn [email protected] – Oppussing og tilføying av namn
MARKISER/PERSIENNER Få GRATIS gode råd og Leif Lote elektro Firda elektro løsningsforslag fra: FASADEPRODUKTER Ring BJØRN 952 56 348
Onsdag 13. juli startar sommarens
Postboks 194, 6821 Sandane Tlf: 57 86 64 22 SALG 1/2 PRIS På ei mengd sommarvarer
Elles har vi som vanleg FAST LAVPRIS
4 kviger til sals. PÅ ALLE Kalvingstid frå MERKEVARER 29.08 til 07.10
Tlf.578 67 794 LEIKER - BOKHANDEL - KONTORREKVISITA(kveld)
Ope 10-18 (15) Nordstrandsvegen 10 6823 Sandane Tannlege EIDSGATA 3, NORDFJORDEID Tlf. 57 88 44 10 Tlf: 57 86 17 15 www.bergset.no Øyvind Seim [email protected] Norlisandane I sentrum sidan 1915 www.norli.no Tlf: 57 86 50 24 Vågsøy kommune ligg i ytre Nordfjord og har ca. 6.000 innbyggjarar. Måløy har ca. 3.000 innbyggjarar. Kommunen har eit godt utbygd barnehage- og skoletilbod, og gode tilhøve for friluftsliv. Vi har eit aktivt kulturliv og har VÅGSØY ein fleirbrukshall med tilbod om varierte KOMMUNE idrettsaktivitetar. I kommunen er det vidare- gåande skole. Sjå www.vagsoy.kommune.no nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 43
PRO Område Vågsøy- vernepleietenesta Vernepleier og rekrutteringsstilling helg - for tida i langturnus Vernepleier 55% fast Det er ønskjeleg med vernepleiar men andre med helse- og sosialfagleg utdanning kan og søkje. Rekrutteringsstilling helg 2 x 18,3% assistent - gjerne skuleelevar Arbeid i til kvar tid gjeldande turnus, for tida er dette i langturnus med 13 t/vakter og arbeid kvar 4 helg. Fullstendig annonse finn du på www.vagsoy.kommune.no og www.nav.no For spørsmål kontakt : Tenesteleiar Jeanette Jensen tlf. 57 84 55 34/ 979 60 915. Vi gjer merksam på at etter offentleglova § 25 kan opplysningar om søkjaren bli offentlege sjølv om søkjaren har oppmoda om ikkje å bli ført opp på søkjarlista. Søknad skal sendast elektronisk. Søknadsskjema finn du på www.vagsoy.kommune.no Merk søknaden med sak nr 11/1102 i feltet for arkivsaknr. Gje opp kva stilling du søkjer. Søknadsfrist: 31.07.2011 Min salme
HELENE LOTHE
O store Gud, når jeg i undring aner
almen eg har valt, er eg godt borna lærer når dei er små. I løpet av takksam for at eg lever. Eg tenkjer kjent med frå heimlandet mitt, eit par år kan dei språket. Eller når vi vi menneske har potensial til å gjere SAusterrike. Mitt namn er Hele- ser på universet med dets forskjellige mykje godt, men at det er avhengig ne Lothe, og eg kom til Norge i 1992 galaksar, og kor utruleg alt fungerar, av korleis vi brukar dette potensialet. og til Gloppen i 1993. Eg er gift med alt ifrå tyngdekrafta til atmosfæren Jenny Myklebust vil skrive Min Johnny Lothe, bur på Breim og har vi har på jorda. Eg vert audmjuk og salme i neste nummer. to vaksne søner. Til dagleg jobbar eg som fagarbeidar i Skei barnehage. O store Gud, når jeg i undring aner Hobbyane mine er å sysle i hagen med Norsk salmebok 2013 no. 284 både blomar og diverse frukt og bær. Å lage mat er og noko eg likar svært O store Gud, når jeg i undring aner hva du har skapt i verden ved ditt ord, godt. Sidan vi bur på gard, har vi hus ser universet med de mange baner og vet alt liv oppholdes ved ditt bord, og fleire bygningar som treng vedlike- :/: da bryter lovsang ifra sjelen ut: O store Gud, o store Gud! :/: hald, så det er alltid noko å drive med. Teksten til “O store Gud“ blei skri- Når jeg i Skriften ser de mange under som Gud har gjort fra første Adams tid, ven av Carl Gustav Boberg frå Sve- og ser hvor trofast Herren alle stunder har ført sitt folk igjennom livets strid; rige i 1885. Melodien er ein svensk Refr. folkemelodi. Salmen “O store Gud“ er ein song som rører hjartet mitt og Når jeg så vet at Kristus lot seg føde, ja, at han gikk omkring og gjorde vel, minner meg om naturen og andre inntil han sonet verdens synd og døde og oppsto for å frelse hver en sjel; menneske. Han får meg til å tenkje Refr. på kor stort livet eigentleg er. Særleg i jobben med born ser ein det utru- Når så til slutt hvert tidens slør må falle, og troens mål er nådd, så jeg får se, lege mangfaldet og kreativiteten som vil evighetens klokker sjelen kalle for tronen mellom skaren hvit som sne. ligg i oss menneske. F.eks. kor fort :/: Da bryter lovsang ifra sjelen ut: Takk, store Gud, takk, store Gud! :/:
44 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Døypte Frå vogge til grav
VEREIDE BREIM
03.05.2020 26.04.2020 ALIDA ERIKSTAD INGRID RISHOLM DRAGE SARA MARIE TYSTAD ANNIKA RISHOLM JON-ARNE ERIKSTAD STIG ANDRÉ DRAGE Andre Erikstad Cato Risholm Laila Karin Solheim Renate Eikenes Grov Elise Tystad Sissel Therese Ness Even Erikstad Miriam Drage Anne Kvile Van Wyk 03.05.2020 MARKUS SOLHEIM TYSTAD 10.05.2020 LAILA KARIN SOLHEIM AXEL SJØTHUN SKINLO ØYVIND FJELLESTAD SOLHEIM MAY-HILDE FRISTAD Eli Evebø SEBASTIAN SKINLO Lars Erik Fjellestad Tystad Ida Fristad Sjøthun Christine Lillesalt Helga Therese Sjøthun Terje Mardal Kårstad Joakim Skinlo Sara Marie Tystad Joar Sjøthun
Gravlagde og bisette
BREIM Nils Støyva 11.03.1940 13.03.2020 19.03.2020 Alf Bjarne Aaland 11.12.1943 21.04.2020 30.04.2020
VEREIDE Ole Gaute Hovstad 21.10.1970 15.03.2020 24.03.2020 Jostein Lote 13.11.1933 27.03.2020 02.04.2020 Aud Kaale 26.05.1925 29.03.2020 03.04.2020 Oddrun Austrheim 11.06.1930 13.04.2020 17.04.2020
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 45 Kyrkja i Gloppen
GLOPPEN SOKN Leiar i soknerådet: Berit Aasebø Hauge tlf. 934 99 289 Kyrkjetenar: Benny Aasen, tlf: 950 22 917 / [email protected]
BREIM SOKN Leiar i soknerådet: Audhild Bogstad tlf. 970 24 913 Kyrkjetenar: Audhild Bogstad, tlf. 970 24 913
HYEN SOKN Leiar i soknerådet: Kurt Djupvik Tlf: 902 06 828 / [email protected] Kyrkjetenar: Ola Jan Birkeland Vi møtest i kyrkja Tlf: 57 86 98 32/ 975 91 747
Sokneprest i Gloppen sokn Vidar Bjotveit, tlf. 958 80 030 [email protected] Gudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. Nattverd. 11:00 Vereide Takkoffer til Norsk Luthersk Misjonssamband. Kontorstad: Sandane kyrkjekontor Maks. 50 personar. 14. juni Sokneprest i Breim og Hyen sokn 2. sundag i treeinings- Gudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. Takkoffer til Norsk Luthersk Misjonssamband. Maks. 50 Tore Myklebust, tlf. 456 01 260 tida Matt 3,11-12 16:00 Sandane personar. Merk: Meld interesse på facebook [email protected] eller sms til soknepresten, grunna maks.-tal for Kontorstad: Sandane kyrkjekontor deltakarar.
Vigsling av Ingebjørg Isane Fure til diakon. 21. juni Kyrkjeverje Biskop Halvor Nordhaug, Tore Myklebust og 3. sundag i treeinings- 11:00 Vereide Audun Mundal, [email protected] Vidar Bjotveit m.fl. deltek. Nattverd. Takkoffer tida Luk 14,15-24 Kontorstad: Sandane kyrkjekontor til diakoniarbeidet. Song av Vereide kyrkjekor. Tlf kontor: 57 86 56 16. Gudsteneste. Liturg: Tore Myklebust. Nat- 11:00 Gimmestad tverd. Takkoffer til Kantor Nesholmen leirstad. 28. juni Anders Rinde, mobil: 997 20 238 4. sundag i treeinings- 16:00 Breim Gudsteneste. Liturg: Tore Myklebust. Nattverd. [email protected] tida 1 Kor 9,24-27 Kontorstad: Sandane kyrkjekontor Konsert. Anders Rinde, orgel. Steinar Andreas 20:00 Vereide Rinde, fiolin. Hanne Oftedal, diktlesing (sjå omtale i Kyrkjebladet nr. 2). Organist Janne Øisang Grinaker, mobil: 920 25 472 Gudsteneste. Liturg: Tore Myklebust. 5. juli 11:00 Vereide [email protected] Nattverd. Takkoffer til Modum Bad. 5. sundag i treeinings- Støylsgudsteneste på Årdalsstøylen. Liturg: tida Matt 7,15-20 15:00 Breim/Årdal Kyrkjelydspedagog Tore Myklebust. Lars-Bjarte Osland, tlf 990 03 077 19. juli [email protected] 7. sundag i treeinings- 15:00 Støyl/Gloppen Støylsgudsteneste. Liturg: Tore Myklebust. Kontorstad: Sandane kyrkjekontor tida Luk 15,1-10 Hyen/ Støylsgudsteneste på Ommedalsstøylen. 12:00 Trusmedarbeidar: 26. juli Ommedal Liturg: Vidar Bjotveit. Ingrid Bjørnereim, tlf. 988 03 053 8. sundag i treeinings- Gudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. Takkoffer tida Matt 6,19-24 18:00 Gimmestad [email protected] til kyrkjelydsarbeidet. Kontorstad: Sandane kyrkjekontor Gudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. Takkoffer. 11:00 Vereide 2. august Nattverd. Diakon 9. sundag i treeinings- Gudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. Takkoffer Ingebjørg Isane Fure, tlf. 966 18 048 tida Rom 8,31-39 16:00 Breim [email protected] til Sjømannskirken. Nattverd. Kontorstad: Sandane kyrkjekontor 9. august Gudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. Takkoffer. 10. sundag i treeinings- 11:00 Sandane Nattverd. Gravar/ kyrkjegardsarbeidar tida Luk 5,27-32 Olav Bjørn Tystad, tlf.: 977 21 662 16. august Gudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. Takkoffer. [email protected] 11. sundag i treeinings- 11:00 Vereide Nattverd. tida Matt 23,37-39
Nesholmen Gudsteneste. Liturg: Knut Gjengedal. Takkof- 12:00 23. august leirstad fer til Nesholmen. Nattverd. 12. sundag i treeinings- Gudsteneste. Liturg: Knut Gjengedal. Takkof- tida Matt 6,24-34 16:00 Gimmestad fer. Nattverd.
46 | Kyrkjeblad for Gloppen nr. 3, 2020 Kontaktinformasjon
Kyrkjeblad for Gloppen www.gloppen.kyrkja.no
Utgjeve av sokneråda i Breim, Gloppen og Hyen. Kjem ut minst 6 gongar i året på Sandane. Betaling etter ønske. Bankkonto: 3710.15.85388 VIPPS: 554210
Redaktør: Oddvar Almenning Tlf. 400 04 377 E-post: [email protected]
COVID-19 Grafisk design: Innholdspartner AS v/Bjørnar Aske Sidan det er uvisst kva Tlf. 901 37 252 restriksjonar som gjeld til E-post: [email protected] kvar tid, kan det kome end- Trykk: ringar. Sjå Firda Tidend og United Press, Riga, Latvia Facebook for oppdateringar kvar veke. Kasserar: Anders Rinde, administrasjonen Tlf. 57 86 93 06 / 997 20 238 E-post: [email protected]
Distribusjonsansvarleg: Harald Aske Tlf. 970 24 915
11:00 Vereide Gudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. Redaksjonsnemnd: 30. august 13. sundag i treeinings- Gudsteneste. Liturg: Tore Myklebust. Takkoffer Tore Myklebust tida Matt 25,14-30 11:00 Breim til Søndagsskolen Norge, Bergen krets. Tlf. 456 01 260 Nattverd. E-post: [email protected] 5. september Konfirmasjonsgudsteneste. Liturg: Vidar Bjot- 14. sundag i treeinings- 11:00 Gimmestad Vidar Bjotveit veit. Takkoffer kyrkjelydsarbeidet. tida Matt 20,1-16 Tlf. 958 80 030 6. september 15:00 Vereide Konsert. Avslutning Gloppen musikkfest. E-post: [email protected]
Konfirmasjonsgudsteneste. Liturg: Tore Mykle- 11:00 Breim Anders Rinde, administrasjonen 13. september bust. Takkoffer til kyrkjelydsarbeidet. 15. sundag i treeinings- Tlf. 997 20 238 Familiegudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. tida Fil 1,9-11 11:00 Sandane E-post: [email protected] Takkoffer. Nattverd.
Konfirmasjonsgudsteneste. Liturg: Vidar Bjot- Harald Aske, Gloppen sokn 10:00 Vereide veit. Takkoffer til kyrkjelydsarbeidet. 19. september Tlf. 970 24 915 E-post: [email protected] Mark 7,31-37 Konfirmasjonsgudsteneste. Liturg: Vidar Bjot- 12:00 Vereide veit. Takkoffer til kyrkjelydsarbeidet. Gunn Hole, Gloppen sokn Gudsteneste. Liturg: Tore Myklebust. Takkoffer 20. september 16:00 Breim Tlf. 454 23 728 til Nesholmen. Nattverd. 16. sundag i treeinings- E-post: [email protected] tida Mark 7,31-37 11:00 Eid kyrkje Innsetting av ny prost Stian Heggedal. Arvid Jordanger, Breim sokn 11:00 Gimmestad Gudsteneste. Liturg: Vidar Bjotveit. Takkoffer. 27. september Tlf. 976 09 633 17. sundag i treeinings- Konsert. Vereide kyrkjekor, solistar og orkester. 19:00 Vereide E-post: [email protected] tida Joh 11,17-29 Anders Rinde.
18:00 Musikkandakt i høve konfirmantjubileum. Rønnaug Ryssdal, korrekturlesar 3. oktober Gimmestad Andakt ved Vidar Bjotveit. Tlf. 950 72 392 Konfirmasjonsgudsteneste. Liturg: Tore Mykle- E-post: [email protected] 11:00 Hyen 4. oktober bust. Takkoffer til kyrkjelydsarbeidet. 18. sundag i treeinings- Gudsteneste med konfirmantjubileum. Liturg: tida Matt 8,14-17 Vereide 11:00 Vidar Bjotveit. Takkoffer til kyrkjelydsarbeidet.
nr. 3, 2020 Kyrkjeblad for Gloppen | 47 Stødig fundament
Stien snor seg kring steinar og stubbar kring kronglete røter og lyngkledde tuer innunder glinsande flåg og stupbratte bergasider
vender ein blikket opp stemmest sinnet i naturen sin eigen toneart dei vakraste fargar kling som i ein atterljom og fyller hugen smale bruer over djupe gjel er ikkje skremmande når fundamentet er stødig
med blikket fast trør foten lett på vandringa inn i det ukjende
Akvarell og dikt "Stødig fundament” ved kunstnaren Bjørg Frøisok Bjøberg, laga for Kyrkjebladet mai 2020.