PGE ARENA Grupę GPEC I PGE ARENĘ

MAGAZYN PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY / GDANSK LECH WALESA AIRPORT MAGAZINE

06 (72) / 2014 ISSN 1899-5098

FREE COPY pobierz na lotnisku FREELIVE&TRAVEL

W NUMERZE / THIS ISSUE

WYDAWCA

ASZ-reklama ul. Kościuszki 61 81-703 Sopot e-mail: [email protected] tel.: 58 719 23 25 fax: 58 719 39 20

Wydawca: Marcin Ranuszkiewicz Redaktor naczelny: Jakub Milszewski Dyrektor artystyczny: Michał Witucki Dyrektor ds. reklamy: Magdalena Słomka-Stażewska Projekty biznesowe: Łukasz Tamkun Tłumaczenie: Paulina Chojnowska Zespół redakcyjny: Agata Braun, Mateusz Kołos, Kajetan Kusina, Katarzyna Szewczyk

Redakcja nie zwraca niezamówionych tekstów i materiałów redakcyjnych oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść nadesłanych ogłoszeń reklamowych. Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania tekstów.

NA ZLECENIE

Port Lotniczy Gdańsk Sp. z o.o. ul. Słowackiego 200 STREFA VIP PODRÓŻE KUCHNIA 10 Joanna Klimas: 16 Sanktuarium 52 Letni Luz 80-298 Gdańsk www.airport.gdansk.pl Komunikaty w sercu Chin CUISINE www.facebook.com/AirportGdansk VIP ZONE TRAVEL Chill-out summer Joanna Klimas: Messages Sanctuary in the heart of China PARTNER

EuroLOT SA ul. 17 Stycznia 39 00-906 Warszawa www.eurolot.com

PARTNER

PROT Brama Wyżynna Wały Jagiellońskie 2a 80-887 Gdańsk www.prot.gda.pl

PATRONAT

66 DESIGN 70 MODA 72 MODA Arcydzieła A’design Chuligan mody Show must go on... Award brytyjskiej FASHION DESIGN FASHION Show must go on... A’design awards The rebel king of british masterpieces fashion

Gdańsk Gdynia Malbork Sopot

MAGAZYN PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY / GDANSK LECH WALESA AIRPORT MAGAZINE

06 (72) / 2014 ISSN 1899-5098

FREE COPY pobierz na lotnisku FREELIVE&TRAVEL 78 TECHNOLOGIE 100 INWESTOR Normalny samochód Bankowość jak latanie Nasz Magazyn monitorowany jest przez TECHNOLOGIES Instytut Monitorowania Mediów ZDJĘCIE NA OKŁADCE A regular car INVESTOR Banking like flying Monika Szałek 9

W NUMERZE / THIS ISSUE

PISZĄ DLA NAS

ALICJA STAŃSKA- DR ONUR COBANLI MARCIN MATEUSZ PIOTR METZ -STRYJECKA KĘDRYNA KUSZNIEREWICZ Niekwestionowany Człowiek-instytucja, Projektantka i założyciel- autorytet w dziedzinie Zawsze podkreśla, że Człowiek pracy, gdańsz- którego przedstawiać ka marki STANSKA firmy designu. Magister eko- na samochodach się czanin z wyboru. Choć raczej nie trzeba. Dzien- STANSKADECOR. Rzuciła nomii i doktor wzornic- jakoś specjalnie nie zna. większość zna go jako że- nikarz radiowy, prasowy, już drugie studia, by twa przemysłowego, Nie przeszkadza mu glarza i Mistrza Olimpij- w telewizji też o niego doskonalić się w tym co wykładowca Politechniki to w pisaniu o nich, bo skiego, to ma w rękawie nietrudno. Ale przede kocha najbardziej – haute Mediolańskiej. Prowadzi przez dwadzieścia lat jeszcze kilka asów. Jest wszystkim dziennikarz couture w samym jego we włoskim Como studio poniewierki po różnych biznesmenem, społeczni- muzyczny, chodząca sercu, w Paryżu. Uwielbia OMC Design, jest również mediach się nauczył, że kiem, prezesem Fundacji encyklopedia współcze- książki biograficzne, sekretarzem Międzyna- do pisania wiedza nie jest Gdańskiej, prowadzi snej muzyki. Jeśli poleca filmy dokumentalne, rodowego Stowarzysze- przydatna. Ba, wskaza- szkolenia i wykłady mo- jakąś płytę to znaczy, tatuaże, Depeche Mode nia Projektantów (IAD) na. Zresztą, czy tylko tywacyjne. Na dodatek że nie można obok niej i Titusa z Acid Drinkers. a także koordynatorem w mediach? gra w golfa i w dalszym przejść obojętnie.

Na co dzień otacza się prestiżowej A’Design FOT. JACEK PIĄTEK ciągu pływa, pomimo FOT. WOJCIECH DUSZENKO przyjaciółmi, mężem Award&Competition. choroby morskiej. Nie

i swoim największym FOT. MAT. PRASOWE narzeka na nudę. szczęściem, kotem Bo- ENGLISH TEXT ENGLISH TEXT FOT. SYLWESTER CISZEK bem. Bezgranicznie odda- na miłości do Salvadora ENGLISH TEXT He always stresses that A one-man institution, Dalego i Gabriel Chanel. he doesn’t necessarily ENGLISH TEXT who needs no introduc- Undisputed authority in know a lot about cars. tion, especially in Poland. the world of design. Hol- Which does not prevent A working man and A radio reporter and ENGLISH TEXT ding MA in Economics him from writing about a citizen of Gdansk by a journalist, often seen on and PhD in Design, he them, because for twenty choice. Most of us know TV, as well. But most of all The designer and the teaches Industrial Design years of wandering round him as a sailor and an Piotr Metz is a music jour- founder of the brand at Politecnico di Milano different media he has Olympic Champion, but nalist, a real encyclopedia STANSKA belonging to STAN- University. He runs OMC learnt that knowledge is he has several more aces of contemporary music. SKADECOR. She dropped design studio in Como, not useful. It is not even up his sleeve. He is a busi- When he recommends an out of college twice to Italy, is a Secretary of In- recommended. Besides, nessman, a social activist album, you simply cannot develop what she loves ternational Association is it only the case with the and the CEO of Gdansk ignore it. most, haute couture in of Designers and holds media? Foundation. He offers its very heart, Paris. She coordinator position training courses and gives loves biographical books, at A’Design motivational lectures. documentaries, tattoos, Award&Competition. Moreover, he plays golf Depeche Mode and and continues to swim in Titus, leader of the Acid spite of his seasickness. Drinkers band. She Mateusz Kusznierewicz is normally surrounds herself never bored. with friends, her husband and her precious cat Bob. She is unconditionally devoted to Salvador Dali and Gabriel Chanel. 10

STREFA VIP / VIP ZONE KOMUNIKATY

Droga od psychologii do mody jest krótsza, niż nam się wydaje. Joanna Klimas grzebanie w ludzkich duszach zamieniła na grzebanie w tkaninie.

ROZMAWIAŁ ZDJĘCIA Grzegorz Kapla Monika Szałek

MAKIJAŻ Joanna Łukijańczuk www.makeupandmore.pl

Do czego człowiekowi jest potrzebna a potem je wyrzucamy, to jesteśmy po nie udaję. Trudno żeby to nie był biznes sko- moda? jednej stronie. Mnie również moda w takim ro wszyscy ludzie na całym świecie muszą To taka druga skóra… Człowiek musi gdzieś rozumieniu nie interesuje. Mnie interesuje nosić jakieś stroje. Podobnie w niektórych mieszkać, musi coś jeść i musi się jakoś ubranie. Ja projektuję ubrania. Nie modę. częściach świata muszą mieć auto. Więc nie się okryć. Gdybyśmy wszyscy okrywali Bez mieszkania, jedzenia i ubrania nie da uważam, żeby to było niemoralne. się praktycznym, tanim mundurkiem, się żyć. życie byłoby makabrycznie nudne. Proszę Tego nie powiedziałem. spróbować to sobie wyobrazić. Jeden kolor, Prawda. Ale ustawił pan to w kontrze do potrzeb jedna forma. To tak samo jak z architekturą. Ubranie jest komunikatem. Gdybym za- duchowych. Czy możemy wyobrazić sobie, że żyjemy wiązała panu teraz oczy i wywiozła gdzieś wszyscy w podobnych do siebie domach? daleko, do obcego miasta, i zdjęła opaskę Ale mnie chodzi o komunikat, jaki niesie Koszmar! to zobaczyłby pan architekturę i ubrania. ubranie. Jaki komunikat niesie to, że Drugą skórę. To jest ogromny ładunek infor- ubieramy się w ciuchy polecane przez Nie przekonuje mnie to. Czy moda macyjny. Bo i samo ubranie daje się opisać. tanie pisma modowe? służy czemuś więcej niż nakręcaniu I sposób w jaki jest noszone niesie mnóstwo Że „jesteśmy kretynką, która bezmyślnie koniunktury? Rozumiem, że napędza ten wiedzy. pozwala komuś na kształtowanie samej sie- konsumpcyjny biznes, spiralę kupowania. bie”. To też jest jakiś komunikat, czyż nie? Kiedyś strój służył temu, żebyśmy mogli To ciekawe… Świadoma siebie kobieta nie musi przekony- rozpoznać kto do jakiej należy kasty. Weźmy za przykład paryżanki. Noszą szare wać kogokolwiek, że jest piękna, inteligent- Grupy. Religijnej, militarnej, społecznej. i czarne barwy. Tam nie ma bogactwa tren- na i zmysłowa, nie musi się spinać i nie musi A dziś? dów. Ale noszą to w taki sposób niezwykły. nikogo naśladować. Nie pójdzie za modą. Dziś mówi o tym samym: komunikuje do Niezależnie od tego czy dziewczyna ma 20 jakiej należymy grupy. Zdecydowanie. czy 64 lata, trzyma proste plecy i idzie jakby Będzie „Francuzką”. Wystarczy założyć Komunikuje, co chcemy światu powiedzieć płynęła. I wszystko na nich leży tak cudow- mundur, żeby poczuć się kimś innym? o sobie. Niezależnie od tego, czy umiemy nie, jakby to były najpiękniejsze kolory Oczywiście. Dlatego lekarze wyglądają ten komunikat jakoś sformułować. i kroje. Ubranie i ona tworzą spójną całość. tak atrakcyjnie w swoich kitlach. A kiedy Zapytałam kiedyś francuską projektantkę je zdejmują… Zdarza się, że to jednak łysi Jesteśmy z pokolenia, które zadawało skąd paryżanki mają taki styl. Odpowiedzia- nudziarze. sobie pytanie: „mieć czy być?”. Dziś, ła, że Francuzki wyglądają, jakby nosiły te między innymi przez ten modowy biznes, wszystkie ubrania zupełnie mimochodem, A więc komponuje pani komunikaty zamieniliśmy je na pytanie „jak mieć choć wkładają w to wrażenie dużo wysiłku. innym ludziom? więcej?”. Kiedyś czytaliśmy „Ulissesa” Ale za nimi stoi tradycja. Ich oczy są przy- Kobietom. Daję im narzędzie do budo- a dziś brandy na torebkach. zwyczajone do piękna i one nie muszą się wania tego przekazu. Pije pan do mego Ale to nie jest tylko sprawa mody, ale świata upiększać. Szukają innego języka do komu- wykształcenia. w jakim żyjemy. Cały świat zajmuje się jed- nikowania siebie. nym: sprzedażą i promocją sprzedaży. Jeśli Nie piję, ale intryguje mnie co takiego modę traktujemy jako budzenie pożądania Rozumiem, że odróżnienie ubrania i mody interesującego jest w projektowaniu, posiadania coraz to nowszych, pięknych jest dla Pani istotne. że porzuciła Pani dla tej czynności przedmiotów, nakręcania spirali pragnień Oczywiście. Interesuje mnie ubranie a nie najciekawszą przygodę życia? przedmiotów, które chcemy mieć na chwilę, moda. Ubranie też jest biznesem, ja niczego Jaką? 11

ENGLISH TEXT STARTS AT PAGE 13 12

STREFA VIP / VIP ZONE

Grzebanie w ludzkich duszach. dystans istnieje. Bo ubrania trzeba sprze- żeby pomóc, może nawet często, trzeba być Nie mogłam być tak kreatywna w procesie dać. Inaczej nie zapłacę rachunków. twardym. Ale bywało też ryzyko, że pacjent terapeutycznym jak w procesie projek- może podjąć decyzję o samobójstwie. towania. Miałam potrzebę tworzenia. Im Z pisaniem jest dokładnie tak samo. Ale Dziś myślę, że byłam w pewien sposób więcej poznaję kobiet, tym bardziej mnie jest coraz lepiej, mam nadzieję? zbyt wrażliwa na tę pracę. Chyba zawsze to pociąga. Na początku nie pracowałam Jest coraz lepiej, bo przychodzą do mnie marzyłam o tworzeniu, o kreacji, o sztuce. indywidualnie z klientkami. Chciałam kobiety, które mnie znają z pokazów, Moda jest dla mnie taką namiastką sztuki. zmienić oblicze Polski. wywiadów i publikacji. Wiedzą, czego się Komunikowania o tym, co jest dla mnie można spodziewać. Rozumieją, że nie za- ważne, jak widzę świat przez ubranie. I to się udało, ale potem pani zniknęła. proponuję im kiecki z dekoltem do połowy Okazałam się zbyt wrażliwa żeby to dłużej Wróciłam w 2009. Ten czas to także nowe pośladków, ale coś co pomoże im poczuć nieść. Tutaj, w procesie tworzenia, panuję dla mnie doświadczenia. Bo odnalazłam, się dobrze i atrakcyjnie we własnej skórze. nad światem. I to jest bezpieczne. I dobre. że najbardziej pociąga mnie indywidualna Rysuję to, co chcę. Teraz literki. praca. Kiedyś się obawiałam tego zderze- Jednym słowem psychoterapia? nia mojego marzenia, mojej wizji z real- Hm… To była moja ogromna pasja. Choć Nowy motyw na Pani tkaninach. nymi potrzebami kobiety. Ale odkryłam, nie największa, bo tak naprawdę chciałam Logo „GAME”. Rok temu miałam pokaz. że praca z realnymi kobietami jest równie być reżyserem filmowym. Ale wtedy przed Scenografia składała się z kilku ekranów. twórcza i satysfakcjonująca, jak przygoto- egzaminami na reżyserię należało ukoń- Plan był taki, że będą tam moje zdjęcia. Ale wywanie nowej kolekcji pokazowej. Lubię nie chciałam. To może logo? Ale to nie jest to przekładanie języka kreacji na język w dobrym stylu. Pomyślałam o literach. potrzeb i ciała kobiet. Ubieram osoby zna- I kiedy tak płynęły po ekranach powoli ne, ubieram tzw. celebrytki. To część mojej zrozumiałam, że to jest naprawdę inspiru- pracy, część promocji, która jest niezbęd- jące. Że otwiera mnóstwo możliwości, że na w tym biznesie. Ale staram się, żeby Ubranie jest ma potencjał. Na przykład ułożony z literek wyglądały tak, jak ja lubię. Gwiazdy też komunikatem. portret mojego psa… Na początek zrobiłam się zmieniają. Też ubierają się coraz lepiej. serię tiszertów dla moich fanek, których na Ale to, co mnie najbardziej cieszy to to, Gdybym zawiązała kreacje jeszcze nie stać. To jest coś wyraź- że moje klientki ubierają się coraz lepiej. panu teraz nie dotkniętego moją ręką. Chciałam, żeby Oczywiście zamawiają przede wszystkim było to dostępne cenowo i wysmakowane suknie i sukienki. Także ślubne. To jest oczy i wywiozła estetycznie. A ponieważ kobiety i dziew- rodzaj ubrania, na które polska kobieta jest czyny, które lubią Klimas, mieszkają w ca- skłonna wydać pieniądze. Ale jest coraz gdzieś daleko, do łej Polsce, postanowiłam otworzyć sklep więcej klientek, które chcą chcą wyglą- obcego miasta, internetowy. Wchodzi się do niego z mojej dać interesująco w pracy, a także na czas strony internetowej. po pracy, w tzw. weekend. I na te okazje i zdjęła opaskę szukają nowego rodzaju ubrania, czyli ko- to zobaczyłby I chwyciło? munikatu. Garnitur lub klasyczny kostium Niewiarygodnie. Tutaj, do atelier podjeżdża przestaje być jedynym ubraniem na sytu- pan architekturę inny klient, niż ten, który wertuje internet. acje w pracy. Ja kreuję i tworzę. I ubieram Ale powiem panu, że moje klientki, którym kobiety realne. Jedno nie jest przeciwień- i ubrania. Drugą projektuję indywidualnie, bardzo lubią te stwem drugiego. Ale odkryłam w tym nie- skórę. To jest tiszerty. samowite piękno, choć muszę myśleć teraz bardziej kryteriami potrzeb konkretnych ogromny ładunek Coś od Klimas… osób zamiast potrzebą ekspresji siebie. Tak. Choć ja mam do tego dystans. „Wielcy kreatorzy” ubierają celebrytki informacyjny. w jakieś niebywałe sukienki, a ja już nie Doprawdy? chcę. Ja chcę czegoś prawdziwego. Polka Zrobiłam coś takiego na ostatnim pokazie. jeśli ma wydać pieniądze, to na sukienkę, Maison Klimas na pupie modelki. na wyjątkową okazję, jeszcze nie dojrzała czyć jakiś wydział. Wybrałam psychologię. do tego, żeby kupować dobre ubrania na co A potem jakoś się to rozmyło. Urodziłam Autoironia? dzień. A ja nie chcę być projektantką dla córkę. Wsiąknęłam w psychoterapię. Żart z tej całej mody. Ja traktuję ubrania celebrytek, ale dla realnych kobiet. Długo bardzo, bardzo poważnie. Jednocześnie do tego dojrzewałam. A może to kobiety Ale jak można było tę przygodę porzucić śmieszy mnie to, jak projektanci rozczulają musiały dojrzeć do tego momentu, że pora u szczytu sławy!? się nad sobą jakimi są kreatorami i artysta- zadbać o ubranie? Wyjeżdżają, zwiedzają Jakiej sławy?? Chciałam mieć poczucie, mi. Moje logo ma już swoją historię. Zostało świat, poznają inne kultury, widzą różnicę. że tworzę, że reżyseruję. Choćby tylko zaprojektowane przez profesora Marka Zauważyłam, że nawet celebrytki zaczyna- na tym małym czymś, czym jest mane- Stańczyka w 1996 roku. Jest mi miło, kiedy ją się ubierać z głową. A od moich klientek kin. Na ubraniowym polskim światku. No młodzi graficy mówią, że jest piękne. I ja to słyszę czasem „a może tak byśmy zasza- a psychoterapia to praca na emocjach. Na logo wystrzeliłam, rozebrałam, zdekon- lały”? Dystans między moim marzeniem emocjach własnych i pacjentów. Wychodzi- struowałam. I się nim bawię. Nawet mam o artystycznej twórczości i oczekiwaniami li, a ja nie wiedziałam, czy to, co robiłam ochotę do tej zabawy zaprosić prawdzi- moich klientek jest coraz mniejszy. Ale ten było sensowne. Jak to przerobią. Czasem wych artystów.  13

We are from a generation that asked extraordinary manner. No matter whether ENGLISH TEXT itself the question: “to have or to she is 20 or 64 years old, every woman keeps be?”. And today, we have changed this a straight back and glides gracefully across MESSAGES question into “how to have more?” the streets. And all clothes fit her so per- also for example because of the fashion fectly as if they were in the most beautiful The road from psychology to business. Once we read Ulysses, today we colours and cuts. She and her clothes make fashion is shorter than it seems. read brands on bags. a coherent whole. I once asked a French Joanna Klimas has turned But it is not only the matter of fashion but designer where Parisian women had that tampering with human souls the whole world we live in. The whole world style from. She answered that they looked into tampering with fabrics. is occupied with one thing: selling and pro- as though they were dressing up in passing moting sales. If we treat fashion like some- when in fact they put a lot of effort into it. Why do people need fashion? thing stimulating the desire to have newer But they have tradition behind them. Their It is a kind of a second skin... People have to and more beautiful things all the time, giv- eyes are accustomed to beauty, and they do live somewhere, eat something and cover ing impetus to a spiral of desire for objects not have to beautify themselves. They look themselves with something. If all of us we want just for a moment to throw them for a different language to communicate covered ourselves with practical things like away afterwards, we are on the one side. I’m themselves in. cheap uniforms, our lives would be awfully not interested in fashion in this sense either. boring. Just try to imagine that. One colour, I am interested in clothing. I design clothes. I understand that differentiating between one form. The same goes for architecture. Not fashion. One cannot live without a flat, clothes and fashion is important to you. Could anyone imagine all of us living in food and clothes. Of course. I am interested in clothes, not much the same houses? Terrible! fashion. Clothes are also business, I don’t You’re right. pretend they are not. They have to be one I am not quite convinced. Does fashion Clothes are a message. If I blindfolded if people in the whole world need to dress serve anything more than just fuelling you now, took you somewhere far away to somehow. Just like they need cars in some the economy? I understand that it a foreign city and took the blindfold off, you parts of the world. So I don’t think it is stimulates business and shopping frenzy. would see architecture and clothes. The sec- immoral. Once clothes were used to recognize who ond skin. They’re a mine of information. Be- belonged to which caste, which religious, cause clothes themselves can be described, I did not say that. military or social group. And what about and the way they are worn carries a wealth But you put it in opposition to spiritual today? of knowledge. needs. Today, they do the same thing: they tell us what group we belong to. Definitely. Clothes Interesting... But I am talking about the messages communicate what we would like to tell the Take Parisian women for example. They clothes convey. What does wearing world about ourselves, regardless of wheth- wear greys and blacks. There is no abun- clothes recommended by cheap fashion er we can formulate this message or not. dance of trends. But they wear clothes in an magazines communicate? 14

STREFA VIP / VIP ZONE

That the woman who does that is an “idiot the so-called weekend. And they look for Sometimes, or even quite often, you have who unthinkingly lets others shape her own clothes, meaning their messages, for such to be tough to help someone. And there was self”. It is a message of some kind, too, isn’t occasions. A suit or a classic costume are no also the risk of my patients deciding on a suit? A woman who is aware of herself does not longer the only types of clothing acceptable icide. Today I think that I was in a way too have to convince anybody that she is beau- at work. I create and produce. I dress real sensitive for this job. I guess I have always tiful, intelligent and sensual. She does not women. One is not the opposite of the other. been dreaming about creating and art. Fash- have to tense up and copy anyone. She won’t But I have discovered outstanding beauty ion is for me such a taste of art, of commu- follow fashion. in it, although now I have to keep specific nicating what is important for me, how I see people in mind; I can’t focus on the need world through clothes. It turned out I was She will become a “French woman”. Is to express myself. “Great designers” dress too sensitive and couldn’t bear it any longer. donning a uniform enough for someone to celebrities in some unprecedented dresses, Here, during the process of creation, I con- feel he is somebody else? and I don’t want to do that anymore. I want trol the world. And it’s safe and good. I draw Of course it is. This is why doctors look so something real. If a Polish woman is to what I want. Now I draw letters. attractive in their lab coats. And when they spend money, she spends it on a dress for take them off... they sometimes become a special occasion. Poles are not yet mature A new motif on your fabrics. bold bores. enough to buy good clothes for everyday The logo “GAME”. I had a show a year ago. use. And I don’t want to be a designer for The scenery consisted of several screens. So you compose messages for other celebrities but for real women. I have been The plan was to put my photographs there. people? maturing to that for a long time. Or perhaps But I didn’t want to. So maybe a logo? But For women. I give them a tool to build their it is women that needed to realize that it was it’s not in good style. I thought about letters. messages. You are referring to my educa- time to take care of their wardrobe. They And when they were floating across the tion, aren’t you? leave, explore the whole world, meet new screens, I understood that it was really cultures and see the difference. I’ve noticed inspiring. It can raise so many possibilities No, I’m not. I am just curious what is so that celebrities start to use their common and has such a huge potential. For example interesting about designing that you gave sense when choosing clothes. And I some- a portrait of my dog arranged from letters... up the most interesting adventure in your times hear my clients say: “let’s splash out!”. To begin with, I made a series of T-shirts for life for that. The gap between my dream about artistic my fans who cannot afford my dresses yet. It What adventure? creativity and my clients’ needs is narrow- is something I clearly touched. I wanted it to ing down. But it still exists. Because I have be financially accessible and aesthetically Tampering with human souls. to sell clothes. Otherwise, I wouldn’t be able sophisticated. And since women and girls I couldn’t be as creative during the thera- to pay the bills. who like Klimas live in the whole Poland, peutic process as I am when I design. I had I decided to open an online shop. One can the need for creating. The more women It is exactly the same with writing. But it access it through my website. I meet, the more it helps me. In the begin- gets better, I hope? ning, I wasn’t cooperating with individual It gets better because women who know me And was it successful? clients. I wanted to change the face of from shows, interviews and publications Extremely. The clients who come here, to Poland. come to me. They know what to expect. They my atelier, differ from those who search understand that I will not offer them a dress the Internet. But I have to tell you that my And you succeeded but then disappeared. with a neckline to the half of their buttocks clients for whom I design individual clothes I came back in 2009. This time has been but something that would make them feel like those T-shirts very much. a new experience for me, too. Because good and attractive in their own skin. I have realized that individual work is Something from Klimas... what attracts me most. I was once afraid of In a word, psychotherapy. Yes. Although I still keep a distance from this clash of my dreams and visions with Hm... It was my huge passion. Though still that. women’s real needs. But I have discovered not the biggest one because the truth is that working with real women is as creative I wanted to become a film director. One had Really? and satisfying as preparing a new show to graduate from any faculty before taking I did something like that during my last collection. I like translating this language the entrance exams for direction. I chose show: Maison Klimas on a model’s bottom. of creation into the language of women’s psychology. And then it somehow blurred. bodies and needs. I dress famous people I gave birth to a daughter and soaked in Self-mockery? and the so-called celebrities. This is a part of psychotherapy. Mocking the whole fashion. I treat clothes my work, a part of promotion I need in this very, very seriously. And at the same time it business. But I try to make them look the But how could you give up this adventure makes me laugh when designers get soppy way I like. Stars also change. They dress bet- at the peak of fame? about them being such great creators and ter and better now. But what I’m most glad What fame? I wanted to have the feeling that artists. My logo has its own history. It was about is that my clients dress increasingly I create and direct. Even in the case of such designed by Professor Marek Stańczyk in better. They obviously order most of all a small thing as a dummy or the small Polish 1996. And I am always happy to hear graph- gowns and skirts. And weddings, too. This clothing world. And psychotherapy involves ic artists tell me it’s beautiful. And I have is a type of clothing a Polish woman is prone working with emotions. My own and my dismantled and deconstructed this logo. to spend money on. But there are also more patients’ emotions. The left, and I didn’t And now I keep playing with it. I even feel and more clients who want to look inter- know if what I was doing was reasonable like inviting true artists to play this game esting both at work and after work, during and if they would make use of it anyhow. with me, too.  Największe i najnowocześniejsze centrum handlowe w Trójmieście (Gdańsk, Sopot, Gdynia)

· 70,000 m² na dwóch poziomach · 250 sklepów · strefa restauracyjna · wydarzenia artystyczne · lokalizacja w centrum Gdyni

Centrum Riviera Kazimierza Górskiego 2, Gdynia GPS: 54.5046N, 18.5327E www.centrumriviera.pl 16

PODRÓŻE / TRAVEL

Lugu Hu (Hu to „jezioro”, Lugu to „wpadać do wody”) uchodzi za jedno z najpiękniejszych miejsc w Chinach. Lugu Lake (Lugu means “falling into the water”) is considered one of the most beautiful places in China. 17

PODRÓŻE / TRAVEL

ENGLISH TEXT STARTS AT PAGE 20

Na południu Syczuanu jest mała (jak na skalę chińską) kraina, dalej nie dość dobrze znana polskiemu turyście. To błąd, bo skrywa niezwykłe skarby tak natury, jak i kultury.

TEKST ZDJĘCIA Łukasz Tamkun Adam Kaleński 18

PODRÓŻE / TRAVEL

Kobieta z ludu Yi sprzedaje na targu czerwony agat, Region słynie z bogato zdobionego rękodzieła, jedno z licznych bogactw naturalnych Liangshan. pokrywanego specjalnym lakierem. A Yi woman sells red agate, one of Liangshan’s The region is famous for elaborately decorated abundant natural resources. handicraft covered with special varnish.

iangshan to autonomiczna prefektura ludu Yi w południowej części Syczuanu, ważnej prowincji w centralnych Chinach. L W prefekturze odbija się cała złożoność współczesnych Chin, zawieszo- nych między przeszłością a przyszłością. Liangshan to kraina niebiańskiego spokoju, monumentalnych gór i niewzruszonych tafli jezior oraz żyjącego zgodnie z tradycją i kalendarzem natury ludem. Z drugiej strony, tutaj właśnie mieści się chińskie centrum kosmiczne. Wielu prognozuje, że w przyszłości spokojne wzgórza Liangshan staną się największym na świecie kosmodromem. Tymczasem jednak życie płynie swoim własnym, spokojnym trybem.

Spośród ponad siedmiu i pół miliona Yi rozproszonych po Azji, ponad dwa miliony mieszkają wła- śnie w Liangshan. Ten górski lud słynie z bogatych strojów, unikalnej kuchni oraz słynnego likieru Guangguang. Bogate stroje ludu Yi są bardzo widowiskowe. Rich and spectacular Yi clothes. 19

PODRÓŻE / TRAVEL

Oficjalne prefekturalne grupy artystyczne towarzyszą obchodom większości świąt lokalnych i państwowych. Official artistic groups from the prefecture accompany the celebrations of most local and national holidays.

Yi praktykują własną, narodową religię – bimoizm. Ten szamanistyczny kult zawiera elementy tradycyjnych chińskich wierzeń, Do Liangshan ściągają Yi z całych Chin aby ale posiada też wiele DOM LUDU YI wziąć udział w tej radosnej celebracji ognia. Spośród ponad siedmiu i pół miliona Yi The Yi from the whole China gather in Liangshan unikalnych cech. rozproszonych po Azji, ponad dwa miliony to take part in this joyful celebration of fire. mieszkają właśnie w Liangshan. Ten górski lud słynie z bogatych strojów, unikalnej kuchni oraz słynnego likieru Guangguang. Tradycyjny taniec jest jednym z najważniejszych elementów święta pochodni. Yi praktykują własną, narodową religię – Traditional dance is one of the most bimoizm. Ten szamanistyczny kult zawiera important elements of the Torch Festival. elementy tradycyjnych chińskich wierzeń, ale posiada też wiele unikalnych cech. Yi są ludem żyjącym blisko natury, co znajduje odzwierciedlenie w ich religii. Poza kultem przodków czczone są strumienie, drzewa, jeziora czy skały, wiele rytuałów związanych jest też z naturalnym kołem życia. Ważną rolę w bimoizmie pełni też ogień.

BOGACTWO KULTURY Yi to wesoły i barwny lud, daleko im do suro- wości charakterystycznej dla wielu innych górskich narodów. Rząd Chin po czasach re- presji w ostatnich latach zaczął wspierać kul- turę Yi, dzięki czemu w prefekturze powstały bardzo popularne zespoły artystyczne. Ma to dla narodu duże znaczenie, gdyż taniec 20

PODRÓŻE / TRAVEL

Jezioro Qionghai i góra Luoji tworzą niezwykły tandem. Qionghai Lake and Mount Luoji make an exceptional duo.

ancestors, they worship streams, trees, lakes or rocks, and many rituals are connected with the natural circle of life. Fire also plays a prominent role in Bimoism.

WEALTH OF CULTURE The Yi are a cheerful and colourful people. They are far from the severity characteristic of many other nations

ENGLISH TEXT living in the mountains. After last years’ repressions, the Chinese government has started to support the Yi culture. As SANCTUARY IN THE a result, many popular artistic groups HEART OF CHINA have been established in the prefecture. It is of huge importance for the nation, There is a small (for the Chinese which considers dance both artistically scale) region in the south of and religiously important. The Yi dance is Sichuan. In fact, many Polish also particularly spectacular and famous tourists know hardly anything in the whole country – many think it is the pełni ważną rolę dla Yi, nie tylko artystycz- about it. Which is a mistake greatest attraction of the region. ną, ale i religijną. Jest to również niesamowi- since it holds both natural and te widowisko, sławne w całych Chinach – dla cultural secrets. MOST IMPORTANT HOLIDAYS wielu jest to największa atrakcja regionu. The Torch Festival is the most important Liangshan is an autonomous prefecture holiday of the Yi people. Legend has it NAJWAŻNIEJSZE ZE ŚWIĄT for the Yi people, located in the south of that the heavenly king sent his servant to Święto pochodni to najważniejsze święto Sichuan, an important province in central the earth, but the latter fell in battle. In ludu Yi. Legenda mówi, że niebiański król China. The prefecture reflects a whole revenge, the king sent a plague of insects wysłał swego sługę na ziemię, który jednak complexity of contemporary China sus- which covered the earth. Then the Yi poległ w czasie pojedynku. W zemście król pended between the past and the present. people climbed local hills and lit torches zesłał plagę owadów, która przykryła ziemię. Liangshan is a land of heavenly peace, which burnt the insects. In memory of Yi wspięli się wówczas na okoliczne wzgórza mighty mountains, glassy lake surfaces these events, the Yi gather in summer i zapalili pochodnie, które spaliły owady. and people living in accordance with train Liangshan during a festival to honour Na pamiątkę tego lud Yi zbiera się latem ditions and the nature’s calendar. And on the holy fire. The holiday is all the more w Liangshan na festiwal, który ma uhonoro- the other hand, this is where the Chinese important because it joins together the wać święty ogień. Jest to święto tym bardziej space centre is located. Many forecast whole nation scattered across the Asian ważne, że spaja rozproszony po azjatyckich that the calm hills of Liangshan will be- mountains. górach naród. come the biggest spaceport in the world. In the meantime, local people live their BEAUTY OF NATURE PIĘKNO NATURY own, quiet life. Mountainous Liangshan with its mild, Pocięty górami Liangshan o łagodnym, sub- subtropical climate, is unquestionably tropikalnym klimacie to bezdyskusyjnie je- YI HOME the most beautiful region in China. Mount den z najpiękniejszych regionów w Chinach. Above two million out of more than Luoji, which is 4358 metres high, is one Do najważniejszych jego atrakcji należy seven and half a million Yi people scat- of its major attractions. Its extraordinary, mierząca 4359 m góra Luoji. Jej niezwykły, tered throughout the whole Asia live spiral shape is a distinctive element of spiralny kształt jest łatwo rozpoznawalnym in Liangshan. This highland people is the local landscape, accompanied by elementem krajobrazu, towarzyszy mu polo- famous for rich clothes, unique cuisine postglacial Qionghai Lake, which arouses dowcowe jezioro Qionghai, które budzi zain- and the famous Guangguang Liquor. The interest of both tourists and scientists. teresowanie tak turystów, jak i naukowców. Yi practise their own, national religion – The second symbol of Liangshan beauty is Drugim symbolem piękna natury Liangshan Bimoism. This shamanistic cult is a com- Lugu Lake, located on the border between jest Lugu Hu. To wyjątkowe jezioro jest poło- bination of traditional Chinese beliefs Sichuan and Yunnan at an elevation of żone na granicy Syczuanu i Yunnan na wyso- and its own, unique features. The Yi live 2685 metres. This exceptional lake is kości 2685 metrów, słynie z malowniczych close to nature, which is reflected in their well-known for its picturesque islands and wysp i tego, że jest niezwykle spokojne.  religion. Apart from veneration of their imperturbable calmness.

WYDARZENIA / EVENTS

GDAŃSK DOCFILM FESTIVAL 2014

Na trzy czerwcowe dni Gdańsk zamienił się w polską stolicę filmu dokumentalnego dzięki 12. edycji Gdańsk DocFilm Festivalu.

ZDJĘCIA źródło: materiały prasowe

egoroczny Gdańsk Poza samym konkursem festiwalowym select the best production among those DocFilm Festival to na imprezie nominowano także filmy do entered for the contest. DocFilm is some- łącznie blisko 60 filmów, Nagrody im. Jana Machulskiego. W kate- thing more, it encompasses accompanying dwie sale kinowe, 13 gorii „najlepszy film” nominację otrzyma- events like the show of After Fukushima, pokazów specjalnych, 12 ła „Joanna” Anety Kopacz. Za najlepsze Eva Weber’s Film Review or the show of gości specjalnych oraz 3 zdjęcia i montaż nominowano obraz Twenty Feet From Stardom, the movie jurorów, których „Moja wola”.  which won the Oscar Award last years and T zadaniem było wyłonić which has not been showed in Poland yet. najlepszą produkcję spośród zgłoszonych do ENGLISH TEXT The main award, The Great Gate Of konkursu. DocFilm to także wydarzenia Freedom and 20 thousand zlotys went to towarzyszące, jak choćby pokaz specjalny GDAŃSK DOCFILM the creators of the film, Blood. Special „Po Fukushimie”, przegląd filmów Evy FESTIVAL 2014 mentions were given to the movies My Weber, czy pokaz „O krok od sławy” – filmu, name is salt, Killing Time, Joanna. The który w ubiegłym roku otrzymał Oscara, Gdańsk changed into Polish capital city Public Award went to the film, Fish’r’us a jeszcze nigdy nie był wyświetlany of documentary film for three days directed by Maciej Głowiński. w Polsce. in June thanks to the 12th edition of Apart from the main festival contest, Główna nagroda „Wielka Brama DocFilm Festival. the jury nominated some movies for the Wolności” i 20 tys. złotych powędrowała na Jan Machulski Young Cinema Award. In konto twórców filmu „Krew”. Wyróżnienia This year’s edition of Gdańsk DocFilm the category, Best documentary, a movie otrzymały filmy „Jesteśmy z soli”, Festival included in total almost sixty directed by Aneta Kopacz, Joanna, was „Joanna” i „Czas zabijania”. Nagrodę films, two theatre halls, thirteen special nominated. The movie, A Dream in the publiczności wygrał obraz „Robaczymy” shows, twelve special guests and three Making was nominated in the categories, w reżyserii Macieja Głowińskiego. members of jury who were responsible for Best Cinematography and Best Editing.  23

WYDARZENIA / EVENTS

LADIES’ JAZZ FESTIVAL 2014

Dziesięcioro głównych wykonawców, koncerty zarówno w salach, jak i przestrzeni publicznej Gdyni oraz pierwszy raz koncert w Filharmonii Kaszubskiej w Wejherowie – tak zapowiada się tegoroczny Ladies’ Jazz Festival.

ZDJĘCIE źródło: materiały prasowe

dynia po raz kolejny Wcześniej Ladies’ Jazz Festival bę- and 19 July. This is when Gdynia and the zamieni się w stolicę dzie gościł kolumbijską grupę Monsieur Kashubian Philharmonic in Wejherowo kobiecego jazzu Perine, Monikę Borzym, Krystynę will resound with music women love. w dniach 11–19 lipca. Stańko i Jej Jobim. Ponadtą wystąpią The biggest star of this year’s edition is Wtedy to Gdynia oraz także Hanna Woźniak, Saksofonarium, Nikki Yanofsky from Canada. This young Filharmonia Agnieszka Maciaszczyk, Karolina Śleziak artist began her career at the age of 12 at Kaszubska i Bardotka Trio.  the jazz festival in Montreal. She releases G w Wejherowie a new album this year. In Europe, she is rozbrzmiewać będą najlepszą ENGLISH TEXT going to perform only twice, including one kobiecą muzyką. concert in Gdynia. Największą gwiazdą tegorocznej LADIES’ JAZZ And Wejherowo is going to hear edycji będzie Kanadyjka Nikki Yanofsky. FESTIVAL 2014 Banda Magda, a group from New York Młodziutka artystka w wieku 12 lat zdo- led by Magda Giannikou from Greece. minowała słynny festiwal w szwajcarskim Ten main performers and Their concert will include a combination Montreau. W tym roku wydaje swój drugi concerts taking place both inside of French music, Argentine tango and krążek, a w Europie wystąpi tylko dwa and outdoors and for the first Brazilian bossa. razy, w tym raz w Gdyni. time also at the Kashubian Other artists appearing at the Ladies’ W Wejherowie wystąpi z kolei Banda Philharmonic in Wejherowo – this Jazz Festival include Monsieur Perine from Magda, nowojorska grupa dowodzona is what this year’s Ladies’ Jazz Columbia, Monika Borzym, Krystyna przez Greczynkę Magdę Giannikou, Festival is going to look like. Stańko and Jej Jobim, as well as Hanna która zaproponuje nam seans z piosenką Woźniak, Saksofonarium, Agnieszka francuską, argentyńskim tangiem, bra- Gdynia is going to turn into the capital Maciaszczyk, Karolina Śleziak and zylijską bossą. of women’s jazz once again between 11 Bardotka Trio.  24

WYDARZENIA / EVENTS

SOPOT OD KUCHNI

W ostatni weekend czerwca molo w Sopocie stanie się sceną jednego z najciekawszych wydarzeń świata slow food w kraju. Nie może przegapić go nikt, kto lubi dobrze zjeść. BALTIC

ZDJĘCIE źródło: materiały prasowe SAIL 2014 by podziwiać kunszt mistrzów patelni i wziąć udział w wydarzeniu zjadą się członkowie Slow Food Największa międzynarodowa impreza Polska, artyści, celebryci, blogerzy kulinarni, żeglarska w Gdańsku, zlot Baltic Sail, odbędzie Prezydent miasta Sopotu, Marszałek Województwa się w tym roku w dniach 3-6 lipca. Pomorskiego, Wojewoda Gdański, grupa

skandynawskich dziennikarzy kulinarnych, czy ZDJĘCIE A źródło: materiały prasowe młodzi, zdolni pasjonaci gotowania. W najsmaczniejszy weekend Sopotu goście będą mieli okazję za symboliczne 5 złotych spróbować najlepszych dań, przygoto- o miasta wpłyną wtedy majestatyczne żaglowce wanych z najlepszych regionalnych składników przez najlepszych ze wszystkich krajów bałtyckich. Wiadomo już, że szefów kuchni. Za jakość tegorocznej, drugiej już edycji odpowiada pasażerów na rejsy zabierać będzie m.in. organizator – Slow Food Pomorze i jego szef, Wojciech Radtke. żaglowiec Libava, który w poprzednich latach Produkcja: Agencja Niepytaj, Akademia Kulinarna Fumenti; również witał na gdańskich wodach. Nie partnerzy: Urząd Miasta Sopot, PROT, Hotel Sheraton, Pomorskie D zabraknie także naszego Generała Zaruskiego. Culinary Prestige, Kąpielisko Morskie Sopot. Bon appetit!  Zapisy na rejsy oraz zgłoszenia żaglowców wciąż trwają – w najbliższych dniach poznamy zatem pełną obsadę

ENGLISH TEXT tegorocznego Baltic Sail. Jedną z atrakcji imprezy będzie także wyścig o Bursztynowy Puchar Neptuna, w którym udział weźmie SOPOT OD KUCHNI – między innymi Zbigniew Gutkowski na jachcie Energa.  SLOW FOOD FESTIVAL ENGLISH TEXT The Sopot pier is going to become the scene of one of the most interesting slow food events in the country BALTIC SAIL 2014 in the last weekend of June. It is a must for anyone appreciating good food. Baltic Sail, the biggest international sailing event in Gdansk, will take place between 3 and 6 July. Guests coming to Sopot to admire the culinary art and take part in the event include members of Slow Food Polska, artists, Majestic sailing ships from all the Baltic states will arrive at the celebrities, cooking bloggers, the Mayor of Sopot, the Marshal of city. We already know that passengers will have a chance to set off the Pomeranian Voivodeship, the Pomeranian Voivode, a group on cruises aboard for example Libava, a ship that visited Gdansk of Scandinavian culinary journalists and young and talented waters last year as well. Our STS Generał Zaruski will certainly cooking lovers. appear, too. One can still sign up for cruises or enter sailing ships. Slow Food Pomorze, the organizer of the event, and its So in several days’ time we are going to know the full line-up for director Wojciech Radtke are responsible for the quality of this year’s Baltic Sail. One of its attractions will be the Neptune’s this year’s edition. Production: Agencja Niepytaj, Akademia Amber Cup. The participants to this race include for example Kulinarna Fumenti (Fumenti Culinary Academy); partners: Zbigniew Gutkowski aboard Energa.  Urząd Miasta Sopot (Sopot City Hall), PROT, Hotel Sheraton, Pomorskie Culinary Prestige, Kąpielisko Morskie Sopot (Sopot Bathing Beach). Event is open for the public so feel free to taste Pomorskie. Bon appétit! 25

WYDARZENIA / EVENTS

SOPOT FILM FESTIVAL 2014

Już między 12 a 20 lipca między innymi na słynnym sopockim Monciaku oraz na plaży odbędą się projekcje w ramach Sopot Film Festiwal 2014.

tym właśnie czasie na wszystkich miłośników kina czeka ponad 100 pokazów filmowych, w których znaleźć będzie można wszystko, od filmów fabularnych, poprzez dokumenty, 03 ARTLOOP krótkometrażówki, aż po kino nieme W prezentowane przy muzyce koncertowej. Tegoroczny program SFF zapowiada się ciekawie. Znajdą się FESTIVAL w nim dzieła nagradzane na najważniejszych międzynarodowych festiwalach filmowych, takich jak Cannes, Wenecja, Berlin czy Sundance. Przez kilka lipcowych dni można będzie zapoznać Na początku września w Sopocie odbędzie się z tak mało znaną w Polsce, a ciekawą kinematografią fińską, się trzecia edycja Artloop Festival. Główną filmami, animacjami i dokumentami dotyczącymi sztuki, muzyki gwiazdą będzie w tym roku brytyjska legenda i mody oraz najbardziej kontrowersyjnymi pozycjami minionego muzyki alternatywnej – Portishead. sezonu.

Jak co roku Sopot Film Festival odbywać się będzie równolegle ZDJĘCIE w najważniejszych miejscach kulturalnych Sopotu. W tym roku źródło: materiały prasowe będą to: Multikino, Państwowa Galeria Sztuki, Scena Kameralna Teatru Wybrzeże, Opera Leśna, Teatr na Plaży. ortishead, którym towarzyszyć będzie polski Magazyn „Live&Travel” jest patronem medialnym tego wyda- Skalpel, wystąpią 5 września w Operze Leśnej rzenia. Po szczegóły zapraszamy na stronę www.sff.pl.  w Sopocie. Będzie to jedyny koncert grupy w Polsce. Koncert Portishead i Skalpela to tylko część Artloop

ENGLISH TEXT Festivalu. W ciągu 4 dni miasto wypełni się sztuką, P a sztuka miastem. Program imprezy oparty jest SOPOT FILM FESTIVAL 2014 o cztery główne bloki: Sekcja Urbanator to sztuka w przestrzeni publicznej i design, Sekcja Screen obejmuje kino i sztuki Sopot Film Festival 2014 screenings will take place, wizualne, Sekcja Soundspace to przede wszystkim muzyka, zaś among others, on the famous Bohaterów Monte Cassino Sekcja Art Lab wypełni się tematami związanymi z edukacją. Po street and on the beach in Sopot already between 12 więcej informacji zapraszamy na www.artloop.pl.  and 20 July. ENGLISH TEXT More than 100 film screenings will be waiting for cinema lovers during the Festival. They include everything: from feature films 03 ARTLOOP FESTIVAL through documentaries and shorts to silent cinema presented with the accompaniment of concert music. The third edition of the Artloop Festival will take place This year’s edition will include movies awarded on the most in Sopot at the beginning of September. This year’s important international film festivals, such as the festivals in main star at the festival is Portishead, a British legend Cannes, Venice and Berlin or Sundance Festival. In addition, of alternative music. Finnish cinematography will be presented, which is so little-known in Poland, including films, animations and documen- Portishead, accompanied by the Polish band Skalpel, will play taries concerning arts, music and fashion, as well as the most at the Forest Opera in Sopot on 5 September. It is going to be the controversial works of the last season. group’s only concert in Poland. But the concert by Portishead and As every year, Sopot Film Festival is going to take place Skalpel are only a part of the Artloop Festival. Within 4 days, the simultaneously in the most important culture venues in Sopot. city will fill up with art, and art – with the city. The programme This year, they include: Multikino cinema, the National Gallery for the event is based on four main sections: Urbanator includes in Sopot, the Chamber Stage of the Wybrzeże Theatre, the Forest art in the public sphere and design, the section named Screen Opera and the Theatre on the Beach. concerns cinema and visual art, Soundspace is most of all music, Live&Travel magazine is the media patron of the event. whereas Art Lab includes topics connected with education. For For details see: www.sff.pl. more information see: www.artloop.pl.  26

WYDARZENIA / EVENTS CIESZANÓW ROCK FESTIWAL 2014

Pod koniec sierpnia przez 4 dni w podkarpackim Cieszanowie na scenach Cieszanów Rock Festiwal gościć będą polskie i zagraniczne gwiazdy rocka.

Tegoroczna edycja Cieszanów Rock Festiwal zawitają na Podkarpacie fińscy folk-metalow- increasingly better performers with each będzie to mały jubileusz imprezy – w ciągu cy Korpiklaani, zaś ze wschodu legenda tejże passing year. 5 lat organizatorom udało się stworzyć stylistyki – rosyjska grupa Arkona. Na głów- This year’s festival is going to feature rockowy festiwal cieszący się znakomitą re- nej scenie wystąpi także grupa Sebastian foreign stars, including for example G.B.H., nomą u fanów gitarowej (i nie tylko) muzyki. Riedel & Cree.  a British punk rock legend, as well as Dzięki znakomitemu klimatowi imprezy, the cult American band Agnostic Front. pięknemu położeniu oraz doskonałej orga- Special concerts of Polish artists will be nizacji CRF zagościł na stałe na festiwalowej equally exciting. Lao Che from Płock is mapie Polski i każdego roku ściąga coraz going to present its special repertoire więcej uczestników oraz coraz lepszych Karnety na całość trwania festiwalu kosztują from the album Powstanie Warszawskie wykonawców. 70 zł, zaś bilety jednodniowe 40 zł. (which is going to be the band’s only

W składzie tegorocznej edycji nie zabraknie concert with this album on the occasion Więcej informacji na zagranicznych gwiazd. Organizatorzy www.cieszanowrockfestiwal.pl of the 70th anniversary of the outbreak zaprosili m.in. brytyjską legendę punk oraz na www.facebook.com/ of the Warsaw Uprising), Acid Drinkers rocka G.B.H. oraz kultowy amerykański cieszanowrockfestival. are going to celebrate the 20th anniver- Agnostic Front. Dużym wydarzeniem Magazyn Live&Travel jest patronem sary of their Infernal Connection, and będą koncerty specjalne polskich gwiazd. medialnym festiwalu. Happysad – the 10th birthday of their Płockie Lao Che zaprezentuje się ze spe- album Wszystko jedno. Muniek Staszczyk

cjalnym repertuarem z płyty „Powstanie ENGLISH TEXT will perform three times in Cieszanów. Warszawskie” (będzie to jedyny koncert The project “3xMuniek” includes concerts z tym albumem z okazji 70. rocznicy CIESZANÓW ROCK by T.Love Alternative, Szwagierkolaska wybuchu Powstania Warszawskiego), FESTIVAL and Shamboo+Muniek ensemble, as well Acid Drinkers będą na scenie świętować as the first nationwide T.Love Alternative 20-lecie płyty „Infernal Connection”, zaś The stages of Cieszanów Rock Festival Fans’ Rally. Apart from the already-men- Happysad dziesiąte urodziny krążka in the region of Podkarpacie are going tioned bands, the following musicians „Wszystko jedno”. Trzy razy w Cieszanowie to be taken by Polish and foreign rock are also going to hit the stage between 21 zaprezentuje się Muniek Staszczyk. Projekt stars for 4 days towards the end of and 24 August during the CRF: Hungarian „3xMuniek” obejmuje koncerty T.Love September. Paddy and the Rats, Polish KSU, Armia, Alternative, Szwagierkolaski i ansamblu Łąki Łan, R.U.T.A/Paprika Korps, Maleo Shamboo+Muniek oraz pierwszy ogólnopol- This year’s edition of Cieszanów Rock Reggae Rockers, Magnificent Muttley and ski Zlot Fanów T.Love Alternative. Poza tymi Festival will be also a small anniversary for Orthodox, as well as Belorussian Dzieciuki. zespołami na scenach CRF 21-24 sierpnia the event – within 5 years its organizers But that’s not everything. The organizers zaprezentują się także węgierscy Paddy have managed to create a rock festival have recently announced three more stars and the Rats, polskie KSU, Armia, Łąki enjoying excellent reputation among fans to appear at CRF. The Finnish folk-met- Łan, R.U.T.A/Paprika Korps, Maleo Reggae of not only guitar music. Thanks to the al band Korpiklaani is going to come to Rockers, Magnificent Muttley, Orthodox great atmosphere maintained during the Podkarpacie from the North, and Arkona, i białoruskie Dzieciuki. event, its beautiful location and excellent a Russian legend of the same music style, To jednak nie wszystko. Organizatorzy organization, CFR has appeared on the is coming from the East. Another group niedawno ogłosili kolejne trzy gwiazdy, Polish festival map for good and gathers to perform at the main stage is Sebastian jakie wystąpią na deskach CRF. Z północy an increasing number of participants and Riedel & Cree. 

PATRONAT MEDIALNY:

ENGLISH TEXT STARTS AT PAGE 30 FOT. P. POŻAKOWSKI

czasie trwania tournée muzycy odwiedzili 5 ORKIESTRA PFB metropolii, miejsc ważnych dla życia PODBIŁA SERCA PUBLICZNOŚCI W kulturalnego i gospodarczego Chin. Orkiestra Symfoniczna PFB NA KONCERTACH W CHINACH zaprezentowała się w wielkich i prestiżo- wych salach koncertowych. Występy artystyczne rozpoczęły się w Szanghaju, Podczas swojej pierwszej wizyty w Chinach gdańscy muzycy gdzie Orkiestra Symfoniczna PFB zagrali aż siedem koncertów. Była to najdłuższa zagraniczna trasa zaprezentowała się na pierwszym koncercie koncertowa w prawie 70-letniej historii Orkiestry Symfonicznej PFB. w Shanghai Oriental Art Center. Swoim wystąpieniem zainaugurowała Spring International Music Festival, wydarzenie TEKST ZDJĘCIA Paulina Orczykowska źródło: Archiwum PFB muzyczne o światowej sławie. Wielkim wydarzeniem był także występ w samym sercu Szanghaju – na otwartej scenie pod wieżą telewizyjną Pudong the Oriental Pearl TV Tower Square. Wieża ta jest przykładem chińskiego boomu architekto- nicznego z lat 90. To szósta na świecie i druga najwyższa wieża telewizyjna i radiowa Chin. Koncert zarejestrowany przez szanghajską telewizję, wyemitowano 25 maja na kanale Channel of Fine Arts. Ostatni występ miał miejsce w Pekinie w Beijing Concert Hall, sali, w której koncertowało wiele gwiazd światowej muzyki klasycznej, m.in. amery- kański wirtuoz skrzypiec Yehudi Menuhin. Dowodem na wirtuozerię i zaangażowa-

FOT. P. POŻAKOWSKI P. FOT. nie muzyków było ogromne zainteresowanie 29

KULTURA / CULTURE

Bądźmy dumni z Orkiestry! FOT. P. POŻAKOWSKI P. FOT. Dyrektor Artystyczny Orkiestry PFB Ernst van Tiel dzieli się z „Live&Travel” wrażeniami po tournée.

Paulina Orczykowska: Kilka miesięcy temu Oczywiście. Na szczęście Orkiestra mówił Pan, że tournée po Chinach będzie poradziła sobie wspaniale, czego dla Orskiestry Symfonicznej PFB dużym dowodem są filmy oraz relacje. Co

FOT. LEWANDOWSKA FOT. wyzwaniem, ale muzycy są na nie gotowi. zatem było dla Państwa najbardziej Co sądzi Pan teraz, po zakończeniu trasy satysfakcjonujące? chińskiej publiczności. Bilety sprzedawały się koncertowej? Czy Orkiestra faktycznie Najwięcej radości i satysfakcji sprawiła wspaniale, przez cały czas trwania tournée była gotowa na tę trasę? mi atmosfera i ogromna energia, jaka nie artyści nie narzekali na brak zainteresowania Ernst van Tiel: Tak, z pełną świadomością opuszczała nikogo przez całe dwa tygodnie. audytorium. W każdym kolejnym miejscu mogę powiedzieć, że Orkiestra była w 100% Wśród muzyków czuć było ducha współ- FOT. P. POŻAKOWSKI Orkiestra Symfoniczna przyjmowana była gotowa. Przed wyjazdem obawialiśmy się, że pracy. Wszyscy starali się nie poddawać bardzo ciepło i entuzjastycznie. Wszystkim tournée może okazać się zbyt wymagające, zmęczeniu. Byli zadowoleni, co od razu koncertom towarzyszyły towarzyszyły ale okazało się, że niepotrzebnie. Graliśmy powodowało, że każdy możliwy problem owacje na stojąco. Dodatkowo Orkiestra siedem koncertów w niewielkich odstępach nie wydawał się aż tak wielki i ważny. Symfoniczna PFB dwukrotnie występowała czasowych. Jeździliśmy od miasta do miasta pod batutą chińskich dyrygentów z towarzy- i dużo ćwiczyliśmy. Jednakże muzycy spisali Co sądzi Pan o chińskiej publiczności? szeniem chińskich muzyków. się znakomicie. Każdy koncert zagrali pro- Jest wspaniała. Muzyka, którą propo- Po zakończeniu trasy koncertowej z wiel- fesjonalnie, z werwą i wyczuciem. Wszyscy nowaliśmy i nasze występy spotkały się ką radością możemy przekazać, że Orkiestra możemy być z nich dumni! z aprobatą i entuzjazmem. Podczas trasy Symfoniczna Polskiej Filharmonii Bałtyckiej koncertowej nie zdarzyło się, byśmy zeszli im. Fryderyka Chopina pod batutą Ernsta van Czy może Pan powiedzieć, co okazało ze sceny bez bisu, co wielokrotnie podkre- Tiela, dyrygenta i Dyrektora Artystycznego się najtrudniejsze? ślają także muzycy Orkiestry. Dodatkowo Orkiestry Symfonicznej PFB podbiła serca Jak mówiłem wcześniej – intensywność relacje z chińską publicznością układały mieszkańców Chin. – To był bardzo owocny tournée. Duża ilość koncertów i prób to się po prostu fantastycznie. artystycznie wyjazd. Wykonaliśmy około nie wszystko. Musieliśmy wziąć także pod sześciu godzin różnorodnego programu mu- uwagę długie podróże od miasta do miasta. Czy chciałby Pan powtórzyć tournée? zycznego. Mamy znakomity zespół, który jest Oczywiście chcieliśmy zaprezentować się Oczywiście! Myślę, że byłoby to jak naj- wizytówką Pomorza, ale myślę, że także i kul- publiczności w wielu miastach, dlatego bardziej wskazane. Może wolałbym tylko tury polskiej – twierdzi prof. Roman Perucki, przemieszczanie się było nieuniknione. trochę mniej podróżować między Dyrektor Naczelny Filharmonii.  Niemniej było też bardzo wyczerpujące. koncertami. 

ORGANIZATORZY:

China-Europa-America International Polska Filharmonia Bałtycka im. Fryderyka Chopina w Gdańsku Kultur & Handels GmbH Agencja Artystyczna All Muses Sp. z o.o.

SPONSORZY: PATRONI MEDIALNI: 30

KULTURA / CULTURE

ENGLISH TEXT PBP ORCHESTRA WON LISTENERS’ HEARTS AT CONCERTS IN CHINA

The musicians from Gdansk performed as many as seven concerts on their first visit to China. It was the longest foreign concert tour in the almost 70-year history of the PBP Symphonic Orchestra.

The tour included visits to 5 metropolis- es, places of crucial importance for the Chinese cultural and economic life. The PBP Symphonic Orchestra performed in vast, prestigious concert halls. The tour began in Shanghai, where the Symphonic Orchestra played its first concert at the Shanghai Oriental Art Center. This concert inaugurat- ed the Spring International Music Festival, a musical event of worldwide renown. Another important concert took place in the very heart of Shanghai – at the open POŻAKOWSKI P. FOT. stage under the Oriental Pearl Radio & TV Tower in the Pudong district. The tower is an example of Chinese architectural boom Proud of the and rehearsals is not everything. We had from the 1990s. It is the sixth tallest TV and to take into account long rides from one radio tower in the world and the second Orchestra city to another. Of course, we wanted to tallest one in China. The concert, recorded perform in many places, which is why we by Shanghai Television, was broadcast on had to be on the move. Still, it was very The Artistic Director of the PBP Orchestra 25 May on the Channel of Fine Arts. The exhausting. Ernst van Tiel shares his impressions last performance took place at the Beijing about the tour with Live&Travel. Concert Hall. Many world classical music Of course. Fortunately, the Orchestra stars performed here, for example the achieved a true success proved by various American violinist Yehudi Menuhin. films and reports. What was for you the The virtuosity and commitment of PBP most satisfying thing in the tour? musicians were appreciated by the Chinese Paulina Orczykowska: Several months ago I was most happy and satisfied with the audience. Tickets were selling well, and the you said that the tour of China would be atmosphere and endless energy that never artists could not complain about the listen- a huge challenge for the PBP Symphonic left anybody during this fortnight. I could ers’ lack of interest during the whole tour. Orchestra and that even so the musicians feel a sense of cooperation among the The Symphonic Orchestra was given a very were ready for that. What do you think musicians. They all tried to fight tiredness. warm and enthusiastic welcome and stand- now, when the concert tour is over? Was And they were satisfied, which immediate- ing ovations during all of its concerts. What the Orchestra really prepared for the tour? ly made each problem seem less serious is more, the PBP Orchestra performed twice Ernst van Tiel: Yes, I can say in full con- and important. under the baton of Chinese conductors and sciousness that the Orchestra was 100% together with Chinese musicians. ready. Before the tour, we were afraid What do you think about the Chinese Now the concert tour is over, it is with that it could be too demanding. But, as it audience? great pleasure that we can inform you that appeared, our concern was unfounded. It is excellent. The music we proposed the Symphonic Orchestra of the Polish We played sever concerts at short inter- and our performances met with approval Baltic Frederic Chopin Philharmonic under vals. We drove from one city to another and enthusiasm. It never happened on the baton of Ernst van Tiel, the conductor and rehearsed a lot. But the musicians the tour that we left the stage without an and Artistic Director of the PBP Symphonic performed well. They played each concert encore, which is what is often emphasized Orchestra, won the Chinese hearts. “The professionally and sensitively and at the also by the musicians from the Orchestra. tour was artistically very fruitful. We per- same time with true verve. We can all be Moreover, we got on really well with the formed various music for about six hours proud of them! Chinese listeners. altogether. We have an excellent team, which is a showpiece to Pomerania but I think that Could you tell us what posed the greatest Would you like to repeat the tour? to the whole Polish culture as well,” says difficulty? I’d love to! I think it would be a good thing Prof. Roman Perucki, Chief Manager of the As I already said, it was the intensity of to do. But I would like to travel less in be- Philharmonic. the tour. The large number of concerts tween concerts. 

KULTURA / CULTURE

ierwszy występ dostępny był dla gości strefy Lechia Gdańsk Prestige Club. Zaraz po meczu Lechia Gdańsk – Wisła Kraków, kończącym sezon na gdańskim stadionie, P goście Lechia Gdańsk Prestige Club byli uczestnikami ekskluzywnego koncertu Zwycięzcy IV edycji The Voice of Poland – Juana Carlosa Cano. Wokalista wystąpił na PGE ARENIE razem ze swoim zespołem Enclose i w samych superlatywach wypowiadał się na temat okazanej mu w Gdańsku gościnności. – Jestem bardzo zadowolony, że mogłem tu wystąpić i wdzięczny za gorące przyjęcie – mówił po koncercie Juan Carlos Cano – Byliśmy traktowani zgodnie z tym, co mieliśmy napisane na opaskach na rękę, czyli jak VIP i wszystko zrobiło na nas tu wielkie wrażenie. Równie imponujący występ dał następny wykonawca występujący na PGE ARENIE. 1 czerwca, na koniec bogatego w atrakcje festynu zorganizowanego na stadionie z okazji Dnia Dziecka, na scenę główną imprezy wszedł idol nastolatek Dawid Kwiatkowski. – Chyba nigdy wcześniej nie mieliśmy aż tak trudnego zadania do wykonania – mówili nam po tym koncercie ochroniarze pracujący przy scenie – Fanki Dawida były jak zahipnotyzowane. Płakały, mdlały, pisz- czały za swoim idolem. Napór na barierki oddzielające widzów od sceny był trudno do opanowania. Przy tych emocjach kibice w czasie meczów Ekstraklasy są spokojną, flegmatyczną wręcz grupą. Jeszcze zanim Dawid wszedł na scenę, ŹRÓDŁO: MJM PRESTIGEŹRÓDŁO: MJM 40 osobowa grupa wybrańców spotka- ła się z nim na zamkniętym spotkaniu. Uczestnikami spotkania byli zwycięzcy kon- kursów przeprowadzonych na Facebooku przez organizatorów Dnia Dziecka na PGE ARENIE: Miasto Gdańsk, ZKM Gdańsk, PGE ARENA Grupę GPEC i PGE ARENĘ. – Spełniło się moje marzenie, to był najpiękniejszy dzień w moim życiu – powiedziała po spotkaniu PRZYCIĄGA ARTYSTÓW! 15-letnia Julia – Mogłam widzieć Dawida z tak bliska, zadać mu pytanie, dostać jego autograf. Nie zapomnę nigdy tego dnia i tego wspaniałego koncertu. Mimo że to dopiero czerwiec, stadion w Gdańsku przygotowuje Patrząc na emocje jakie wywołał na się już na przyjęcie amerykańskiej gwiazdy wielkiego formatu – widowni Dawid Kwiatkowski można spodzie- Justina Timberlake’a. PGE ARENA poznaje pierwsze szczegóły wać się prawdziwego szału na PGE ARENIE z ridera artysty, zapisując skrupulatnie listę wszystkich potrzebnych podczas koncertu światowej sławy gwiazdy rzeczy do jego ugoszczenia w sierpniu. Przygotowania do wielkiego – Justina Timberlake’a. Amerykański wo- show już trwają, a w międzyczasie, na przestrzeni tylko dwóch kalista znany również jako świetnie radzący tygodni, odbyły się na PGE ARENIE dwa inne koncerty! sobie aktor i genialny tancerz, wystąpi na stadionie już 19 sierpnia. – Nie mamy wątpli- wości, że wybór tego artysty był prawdzi- TEKST wym strzałem w dziesiątkę – mówi Tomasz Agnieszka Weissgerber Kowalski, prezes Arena Gdańsk Operator, 33

KULTURA / CULTURE

the main stage on 1 June to end the great Children’s Day celebrations organized at the stadium. “I think it was the most difficult task we have ever had,” guards working by the stage told us after the concert. “Dawid’s fans were as if hypnotized. They were crying, fainting and shrieking for their idol. We could barely control the pressure exerted on the railings separating the audience from the stage. Compared with such emotions, football fans watching major league matches are a calm, almost phlegmatic group.” Even before Dawid took the stage, a group of 40 chosen ones met him during a closed meeting. They won Facebook contests held by the organizers of the Children’s Day at PGE ARENA: the City of Gdansk, ZKM ŹRÓDŁO: ARENY ARCHIWUM PGE Gdansk, GPEC Group and PGE ARENA. “My dream came true. It was the most beautiful i trochę markowego alkoholu: piwa Old day in my life,” said 15-year-old Julia. “I could Jamaica, czerwonego wina, Jacka Danielsa see Dawid from close up, ask him a question oraz 901 Tequili. and get his autograph. I will never forget this PGE Arena Gdańsk staje się Areną day and this wonderful concert.” Gwiazd i wszystko wskazuje na to, że w kolej- To look at the emotions evoked by Dawid nych latach będzie świecić jeszcze jaśniej.  Kwiatkowski among the audience, one could expect a true frenzy at PGE ARENA ENGLISH TEXT during the concert of a world star, Justin PGE ARENA Timberlake. The American singer and at the same time an accomplished actor and ATTRACTS ARTSTS! excellent dancer is going to perform at the Although it is only June, the stadium in stadium already on 19 August. “There is no Gdansk prepares for the performance doubt that choosing this artist was a brilliant of a big-name American star – Justin move,” says Tomasz Kowalski, CEO at Arena Timberlake. PGE ARENA familiarizes Gdansk Operator, which organizes the event itself with the artist’s rider and notes in cooperation with MJM Prestige Agency. down meticulously all the requirements “We already know that the concert is going ŹRÓDŁO: ARCHIWUMARENY PGE needed for him to feel well in Poland to attract 40 thousand fans to the stadium. in August. Preparations for this huge There are no tickets left neither for the field która razem z Agencją MJM Prestige jest show have already started, and in the not for the upper tiers. There are only several organizatorem wydarzenia. – Już teraz wie- meantime PGE ARENA hosted two other seats in the lower tiers available.” my, że koncert sprowadzi na stadion 40 ty- concerts within the last two weeks. First requirements from the artists’ rider sięczną widownię. Biletów nie ma już ani na concerning his dressing room have already płytę, ani na górne sektory trybun. Zostały The first performance was available to guests reached the Gdansk stadium. “For the time jeszcze tylko nieliczne miejsca na dolnych of Lechia Gdansk Prestige Club. Right after being, they mostly concern the menu for trybunach. the football match between Lechia Gdansk Justin and his team.” says Mateusz Pawlicki Do Gdańska trafiły już również pierw- and Wisła Kraków, which ended the season from the concert agency Prestige MJM. sze zapisy z ridera dotyczące tego, co arty- at the Gdansk stadium, Lechia Gdansk “Clearly, the artist appreciates healthy food. sta życzy sobie mieć w swojej garderobie. Prestige Club guests took part in an exclusi- First of all we have to prepare lots of fruit.” – Na razie mówimy głównie o menu dla ve concert given by Juan Carlos Cano, who The singer expects for example: apples, Justina i jego ekipy – wyjaśnia Mateusz won the 4th edition of the Voice of Poland. At bananas, limes and strawberries. “What is Pawlicki z agencji koncertowej Prestige PGE ARENA, he performed together with his more, his dressing room should be equipped MJM. – Widać, że artysta ceni sobie zdrowe band, Enclose, and spoke highly of the hospi- with organic honey, rice milk, a jar of jelly, jedzenie. Musimy przygotować dla niego tality offered him in Gdansk: “I’m very hap- sliced white bread and several snacks such przede wszystkim bardzo dużo owoców. Na py I could perform here and grateful for your as thin crisps and special candies fetched stole znaleźć muszą się m.in.: jabłka, bana- warm welcome,” said Juan Carlos Cano after from the USA,” says Mateusz Pawlicki. As far ny, limonki i truskawki. – Poza tym, w gar- the concert. “We were treated according as drinks are concerned, Timberlake orde- derobie musi być miód organiczny, mleko to what was written on our wristbands: like red Fiji water, Cola Zero and some quality ryżowe, słoik galaretki, biały pokrojony VIPs. And everything here made a profound alcohol: Old Jamaica beer, red wine, Jack chleb, a także kilka przekąsek, takich jak impression on us.” Daniels and 901 Tequila. cienko krojone chipsy i specjalne, sprowa- The next artist invited to PGE ARENA It looks like PGE ARENA is becoming a ga- dzane z USA cukierki – wymienia Mateusz gave an equally impressive performance. laxy of stars, and all the evidence points that Pawlicki. Do picia zaś woda Fiji, Cola Zero The teenage idol Dawid Kwiatkowski hit it will shine even brighter in the future.  POLSKA FILHARMONIA KAMERALNA SOPOT W OPERZE LEŚNEJ

Opera Leśna w Sopocie kojarzy się szerokiej publiczności głównie z wielkimi festiwalami muzyki rozrywkowej, tymi z przeszłości oraz tymi obecnymi, które prezentują muzykę i artystów obecnych na listach przebojów. Polska Filharmonia Kameralna Sopot chciałaby jednak nawiązać do historycznych początków tego miejsca. Latem zaprasza bowiem melomanów na koncerty muzyki klasycznej.

ŹRÓDŁO ZDJĘCIA PFK Sopot Edyta Rembała

uż 20 lipca odbędzie się Do wzięcia udziału w Gali Operowej przez publiczność, by wspomnieć choćby koncert pt. „Gala Operowa”, zostali zaproszeni soliści, którzy goszczą „Carmen”, „Traviatę” czy „Toscę”. który zapowiada kolejną na co dzień na scenach operowych w Polsce Jako wydarzenie wprowadzające w edycję Festiwalu Sopot i za granicą. Wśród nich będą Barbara atmosferę klasycznych koncertów Festiwalu Classic. Na deskach Kubiak (sopran), Iryna Zhytynska (mezzo- Sopot Classic, koncert pt. Gala Operowa sopockiego amfiteatru sopran), Tadeusz Szlenkier (tenor) oraz pragnie zgromadzić publiczność, która ceni zabrzmią arie, duety i sceny Łukasz Goliński (bas-baryton). Solistom sobie obcowanie z muzyką w najlepszych z oper wybitnych towarzyszyć będzie Polska Filharmonia wykonaniach. Warto wspomnieć, że pod- Jkompozytorów, m.in. Verdiego, Mozarta, Kameralna Sopot, zaś całość poprowadzi czas poprzednich edycji Festiwalu Sopot Pucciniego czy Bizeta. Opera Leśna zamieni dyrektor bydgoskiej Opery Nova maestro Classic słuchacze mieli okazję spotkać się tego wieczoru w wielki teatr z najpiękniej- Maciej Figas. Koncert jest okazją, by posłu- wyjątkowych artystów, wśród nich m.in.: szą muzyką mistrzów operowego gatunku. chać wyjątków z oper znanych i kochanych Petera Jablonskiego, Irynę Zhytynską, 35

KULTURA / CULTURE

Sopot i solistów, którzy przyjęli zaprosze- Alexander Peskanov, Leticia Moreno, nie Dyrektora Artystycznego Festiwalu, Katarzyna Myćka, Michael Martin Kofler maestro Wojciecha Rajskiego. and Andrzej Seweryn. The festival featured 4. Międzynarodowy Festiwal Sopot also the great Cappella Mediterranea en- GALA OPEROWA Classic powstaje dzięki wsparciu finan- semble playing baroque music. 20 lipca, godz. 20:00, sowemu Miasta Sopotu. Sponsorem The Inaugural Concert of this year’s edi- Opera Leśna, Sopot Festiwalu Sopot Classic 2014 jest Grupa tion will be a true feast of music composed ENERGA.  by Ludwig van Beethoven, the greatest classic and at the same time a precursor of

ENGLISH TEXT musical romanticism. The concert taking place in the Forest Opera on 3 August will POLISH CHAMBER be filled with maestro’s compositions. This PHILHARMONIC unique evening will end with the finale of the Symphony No. 9 in D minor performed ORCHESTRA SOPOT by soloists and Polski Chór Kameralny. The 4. Międzynarodowy IN THE FOREST OPERA whole event will be led by Maestro Gabriel Chmura. The concert will be also a chance Festiwal The Forest Opera in Sopot is mainly to learn about the composer’s life and his SOPOT CLASSIC associated with huge light music festivals both from the past and from sources of inspiration thanks to a narrative 3–10 sierpnia 2014 the present. They most often feature presented by the excellent actor Kszysztof music and artists from the charts. Gosztyła. But the Polish Chamber Philharmonic The next concerts organized as part of Orchestra Sopot wants to return to the 4th edition of the Sopot Classic Festival are music meetings between the Polish Koncert the historical beginnings of this place. Chamber Philharmonic Orchestra Sopot inauguracyjny And to do so, it invites all music lovers to classical music concerts taking and soloists who have accepted the invi- 3 sierpnia, godz. 20:00, place in the summer. tation from Maestro Wojciech Rajski, the Opera Leśna Sopot Artistic Director of the Festival. The first concert under the name of “Opera The 4th International Music Festival Gala” will take place already on 20 July. Sopot Classic is organized with financial It announces the next edition of the Sopot support from the City of Sopot. ENERGA SPONSOR FESTIWALU SOPOT CLASSIC: Classic Festival. The amphitheatre in Group is the sponsor of the Sopot Classic Sopot will hear arias, duets and scenes Festival 2014.  from operas by leading composers, including for example Verdi, Mozart, Puccini and Bizet. This evening, the Forest Opera will turn into a huge theatre with the most beautiful music composed by the greatest maestros of opera. Alexandra Pescanova, Leticię Moreno, Great soloists appearing every day at Katarzynę Myćkę, Michaela Martina opera houses in Poland and abroad were Koflera, Andrzeja Seweryna. Festiwal gościł invited to take part in the Opera Gala. także wspaniały zespół muzyki barokowej They include Barbara Kubiak (sopra- Cappella Mediterranea. no), Iryna Zhytynska (mezzo-soprano), W tym roku Koncert inauguracyjny Tadeusz Szlenkier (tenor) and Łukasz Festiwalu będzie wielkim świętem muzyki Goliński (bass-baritone). The soloists will największego z klasyków, a zarazem prekur- be accompanied by the Polish Chamber sora muzycznego romantyzmu – Ludwiga Philharmonic Orchestra Sopot, and the van Beethovena. Koncert, który odbędzie whole event will be led by Maestro Maciej się w Operze Leśnej 3 sierpnia wypełnią Figas, director of Opera Nova in Bydgoszcz. kompozycje mistrza, a na zakończenie The concert is a chance to hear unique piec- wieczoru wraz z solistami i Polskim Chórem es from famous and popular operas, such as Kameralnym wykonany zostanie Finał Carmen, La traviata or Tosca. IX Symfonii d-moll. Całość poprowadzi As an event introducing the atmosphere maestro Gabriel Chmura. Koncert będzie of the Sopot Classic Festival and its clas- również okazją do zapoznania się z wydarze- sical concerts, the event entitled “Opera niami z życia i źródłami inspiracji kompo- Gala” wants to gather an audience that zytora poprzez narrację, którą przedstawi appreciates beautifully performed music. znakomity aktor Krzysztof Gosztyła. It is worth mentioning that during the pre- Kolejne koncerty czwartej edycji vious editions of the Sopot Classic Festival Festiwalu Sopot Classic to muzyczne spo- its listeners could hear such unique artists tkania Polskiej Filharmonii Kameralnej as: Peter Jablonski, Iryna Zhytynska, 36

KULTURA / CULTURE

TR ME O T I Z

o a l c e

poleca FOT. WOJCIECH DUSZENKO

Black Keys – Turn Blue Santana – Corazon wyd. Warner wyd. Sony

Po ozdobionym Grammy mainstreamo- Teoretycznie to kontynuacja komer- wym megasukcesie poprzedniej płyty duet cyjnego sukcesu Santany sprzed 15 lat. Black Keys sprostał trudnemu wyzwaniu Puryści krzywili się i wtedy, i pewnie jej następcy, nagrywając swój ósmy album pomarudzą teraz, jednak grzeszne w nowych rejonach brzmieniowych. przyjemności Carlos potrafi obronić Danger Mouse przedefiniował na tej Soyka – Strug, Leśmian, Soyka klasą i stylem. „Corazon” to, mimo kilku płycie rolę producenta, nie tylko grając wyd. Universal momentów obniżających poprzeczkę, na klawiszach, ale i współkomponując bardzo ambitna i w zasadzie pierwsza wszystkie utwory i stając się w ten sposób Wśród wielu dotychczasowych „tematycz- próba projektu integrującego muzykę de facto trzecim członkiem grupy. nych” płytach Soyki, od sonetów Szekspi- wszystkich trzech Ameryk, co zresztą Tak brzmi blues Anno Domini 2014, ra do Miłosza, to pozycja wyjątkowa i zde- w pewnym sensie Santana robił od swych psychodeliczny, funkowy i osadzony cydowanie najlepsza. Być może dlatego, początków w okresie Woodstock. Ziggy w tradycji. Black Keys są już instytucją. że znalazł tu godnego partnera, drugi głos Marley z raperami z Kolumbii, Gloria To ich najlepszy album. – Andrzeja Struga, który muzyczny flirt Estefan śpiewająca Cesarię Evorę, czy z Leśmianem (podobnie jak epizodycznie wreszcie sam Carlos jako gościnny gita- ENGLISH TEXT Soyka) miał już wcześniej. Unikatowe rzysta u znakomitych Argentyńczyków kompozycje i opracowania koncentrują z Fabulous Cadillacs. I dużo więcej. Black Keys – Turn Blue się tu na niezwykłej teologiczno-erotycz- released by Warner nej warstwie poezji Leśmiana; ocierające ENGLISH TEXT się często prawie o psychodelię metafi- After the Grammy-winning, main- zyka i fantastyka pojawiają się tu raczej Santana – Corazon stream mega-success of its last album, między słowami. released by Sony The Black Keys rose to the challenge and recorded their eighth album in new ENGLISH TEXT Theoretically, this record is a continu- sound areas. ation of the success Santana achieved Not only playing the keyboards but also Soyka – Strug, Leśmian, Soyka 15 years ago. Despite several moments co-composing all songs, Danger Mouse released by Universal lowering general standards, Corazon has redefined the producer’s role on is a very ambitious and in principle the this album. In fact, he has become as if Soyka has already recorded many themat- first attempt at bringing together music the third member of the band. ic albums ranging from Shakespeare’s from three Americas, which is in a way This is how the blues of 2014 Anno sonnets to Miłosz’s poetry, but this is the what Santana has been doing since his Domini sounds like: psychedelic, most unique and undoubtedly the best beginnings in Woodstock times. Ziggy funky and deeply set in tradition. The one. Perhaps because Soyka has found Marley with rappers from Columbia, Black Keys are already an institution. an equal partner here, his second voice, Gloria Estefan singing Cesaria Evora or This is the group’s best album ever. As Andrzej Strug, who had already enjoyed finally Carlos himself as a guest guitar they claim themselves, it’s perfect for a music flirtation with Bolesław Leśmian player in songs of excellent Argentines delighting in headphones. Which I defi- before (as Soyka episodically did, too). from Fabulous Cadillacs. And much nitely recommend.  Yet it has never been so fully attended more.  to. Soyka’s unique compositions and interpretations focus on the extraordinary theological and erotic layer of Leśmian’s poetry. Metaphysics and fantasy, almost reaching psychedelia, can be traced here only between the words. 

WIĘCEJ a początku lipca do Sopotu przypłynie Lagoon 52. Przez całe wakacje będzie można wyczarterować go na terenie Morza Bałtyckiego. Spędzić spokojny romantycz- NIŻ CZARTER. ny weekend... lub zorganizować szaloną imprezę. W ciągu dnia może przebywać na nim nawet 40 osób. Słońce, morze, szam- WIĘCEJ pan... i możliwość przeniesienia zabawy prosto do Mollo Club położonego przy NIŻ IMPREZA Monte Cassino. TROCHĘ SZCZEGÓŁÓW TECHNICZNYCH. ALE TYLKO TYCH CIEKAWYCH Nadchodzący sezon w Sopocie zapowiada się bardzo Jacht jest wyposażony w Rib Parker, sku- ciekawie. Szczególnie dla wymagających klientów. tery podwodne, narty wodne, wakebo- Powstaje nowe przedsięwzięcie ProjektSopot.pl, ard, koło i banan, dwuosobowe kajaki, skupiające centrum czarterowe, klub i restaurację. kompresor do nurkowania oraz zestawu ośmiu butli wraz z akwalungami (rurki, maski, płetwy, pianki). Ciekawą atrakcją jest letnie kino na górnym pokładzie. Na jachcie jest dostęp do telewizji i telefonu ŹRÓDŁO SBB Sopot satelitarnego. Każda z sześciu kabin jest w pełni wypo- sażona, z prywatną łazienką i prysznicem. 39

MIEJSCA / PLACES

Duże podwójne łóżka, telewizja, kino załogi może dołączyć 12 chętnych. Rejs domowe, radio. Kabiny są klimatyzowane. trwa trzy tygodnie. Jachty mają do pokona- Wygoda i funkcjonalność na najwyższym nia trasę liczącą 2700 Mm przez Atlantyk. Więcej informacji znajdziecie na poziomie. Start w okolicy Las Palmas na Wyspach www.facebook.com/MolloClubSopot W przestronnej kuchni znajdziemy Kanaryjskich, meta na Karaibach: www.molloclub.pl odsolarkę do wody morskiej, sześciopalni- w Rodney Bay na Santa Lucii. Zabawa www.facebook.com/LagoonCharterpl www.czarteryjachtu.com kową kuchenkę, piekarnik, mikrofalówkę i emocje gwarantowane. i zewnętrzny grill lawowy. Nie pozostaje nic Na zimę szczególnie polecamy Karaiby. SBB SOPOT innego, jak przyrządzić wspaniałą kolację Najlepszy czas do żeglowania to okres od Plac Zdrojowy 2 81-718 Sopot dla przyjaciół lub skorzystać z cateringu... listopada do czerwca. Ceny wcale nie są Czartery: 724 555 666 i zjeść pod gołym niebem. wygórowane. Nawet od 3 tysięcy euro za Mollo Club: 724 500 600 osobę.

NIE TYLKO SOPOT. NIE TYLKO LAGOON 52 Wachlarz możliwości jest jednak jeszcze IMPREZA ? NIE TYLKO NA JACHCIE suszone szynki to tylko jeden ze smaków, większy. Oprócz Lagoon 52 można wyczar- Idealnym uzupełnieniem będą imprezy którym uraczy swoich gości. terować też inne jednostki. Trzykabinowy w Mollo Club, czyli nowym klubie, który Lagoon 450 stacjonujący przez cały rok powstanie w Sopocie na pierwszym piętrze na Morzu Śródziemnym w takich portach restauracji White House (Plac Zdrojowy 2). DOBRE BRZMIENIE jak Ibiza, Sardynia, Korsyka, Majorka. Będzie to wyjątkowo eleganckie miejsce. – Chcemy oferować rozrywkę na naj- Kultowy maxi katamaran Romana Paszki Projekt inspirowany najnowszymi trenda- wyższym poziomie. Nastawiamy się na Gemini 3, czy też jacht motorowy Princess mi prosto z Nowego Jorku czy Ibizy został wymagającego i świadomego muzycznie V45, dostępny cały rok w sopockiej mari- stworzony przez Studio Kaczmarek. Do klienta. Dominować będzie muzyka house. nie, mieszczący 15 pasażerów lub mniejszą morskiego klimatu nawiązują szafiro- Najlepsi lokalni Dj-e i światowe gwiazdy. łódź motorową Bayliner 320, idealną dla 10 we elementy w modnym kolorze petrol A do tego najlepsze nagłośnienie na rynku. osób. Zamiast nazw lepiej obejrzeć zdjęcia wykończone luksusową miedzią i złotem. Będzie dobre brzmienie! – opowiadają na www.czarteryjachtu.pl. Łatwiej będzie Zapowiada się wybornie. I elitarnie. pomysłodawcy projektu: Sylwester Ołdak wyobrazić sobie idealne wakacje. Nowe odsłona restauracji White House i Bartosz Głowacki. Restaurant & Lounge to kameralne, Otwarcie planowane jest na koniec ascetyczne wnętrze z przestronnym maja. Katamaran dostępny będzie od lipca. WIĘCEJ EMOCJI ogródkiem letnim, zaledwie kilka kroków Jedno jest pewne, zapowiadają się ciekawe Potrzebujesz więcej emocji? To też zapew- od sopockiego molo. Zespół kucharzy wakacje. Zapraszamy więc do Sopotu.  nia Projekt Sopot. W ofercie rejs wzdłuż pod wodzą doświadczonego Szefa Kuchni wybrzeży Europy. Ponad dwa tygodnie na Rafała Kopickiego zachwyci gości menu pełnym morzu z opcją postoju w najbar- uwzględniającym najnowsze trendy ga- ENGLISH TEXT dziej popularnych portach, takich jak stronomiczne. To mieszanka elementów Bornholm, Kilonia, Amsterdam, Hawr, kuchni regionalnej w nowoczesnym wyda- MORE THAN CHARTER. Wyspy Jersey, Lizbona, Gibraltar, Alicante, niu, z owocami morza, której przyświeca MORE THAN PARTY Valencia, Barcelona. idea slow food. – Chcemy zachwycić gości Jeśli to nadal za mało, istnieje moż- świeżością i unikalnym smakiem – mówi The oncoming season in Sopot promises liwość wzięcia udziału w największych Rafał Kopicki, Szef Kuchni White House to be very interesting, especially for regatach jachtów turystycznych ARC. Do Restaurant & Lounge. Własnej produkcji demanding clients. A new initiative called ProjektSopot.pl gathering a charter centre, a club and a restaurant is being opened. Lagoon 52 is going to put in to Sopot at the beginning of July. It will be available for charter at the Baltic Sea for the whole summer holidays. We can spend there a romantic weekend... or organize a crazy party. The yacht can hold even 40 people during the day. Sunshine, sea, champagne... and the opportunity of moving our party straight to Mollo Club located on Monte Cassino street.

SOME TECHNICAL DETAILS. BUT ONLY THE INTERESTING ONES The yacht is equipped with a Rib Parker, un- derwater scooters, water skis, a wakeboard, a ring, a banana, two-man kayaks, a diving 40

MIEJSCA / PLACES

compressor and eight sets of cylinders with a cruise at high sea along the European of cooks under the leadership of experi- aqualungs (snorkels, masks, fins and wet- coasts. The cruise lasts two weeks and enced chef Rafał Kopicki will delight the suits).Another interesting attraction is sum- includes possibilities of entering the restaurant’s guest with menu composed mer cinema on the upper deck. There is also most popular ports like Bornholm, according to the current trends in gastron- access to television and satellite telephone. Kiel, Amsterdam, Le Havre, Jersey, omy. It is a mixture of elements of regional Each of the six cabins is fully equipped. Lisbon, Gibraltar, Alicante, Valencia and cuisine in a modern seafood dressing with They have separate bathrooms and show- Barcelona. slow food philosophy in mind. ‘We would ers, as well as large double beds, TV and ra- If it is still not enough, you can take part like to rapture our guests with freshness dio sets and home cinema. The cabins are in the largest cruiser yacht race, the ARC and unique tastes’ sais Rafał Kopicki, also air-conditioned. In a word, high-stand- (Atlantic Rally for Cruisers). 12 people can White House Restaurant & Lounge’s chef. ard comfort and functionality. join the crew if interested. The cruise lasts Dried ham prepared by himself is just one The spacious kitchen is equipped with three weeks, and yachts have to sail 2700 of the broad palette of tastes he will regale a watermaker, a six-burner cooker, an NM across the Atlantic. The race begins his guests with. oven, a microwave and an outdoor lava near Las Palmas on the Canary Islands and grill. There is nothing else to do but do the ends in Rodney Bay in Santa Lucia on the shopping in a port and prepare a delicious Caribbean Islands. It is a perfect chance to GOOD MUSIC dinner for our friends or order catering... have fun and enjoy thrilling and unforget- “We want to offer top-quality entertain- and eat outdoors. table moments. ment. We anticipate demanding and In winter we recommend the musically-aware clients. Our dominant Caribbean. The best time to sail is between music will be house, represented by the NOT ONLY SOPOT NOT ONLY LAGOON 52 November and June. And the prices are best local DJs and world stars. Plus the best But the range of possibilities is much not exorbitant at all: they start from even 3 PA system on the market. We are going to broader. We can charter also other units thousand Euro per person. hear good music!,” say the originators of apart from the Lagoon 52. One of them is this project: Sylwester Ołdak and Bartosz the three-cabin Lagoon 450, which anchors Głowacki. on the Mediterranean Sea throughout PARTY? NOT ONLY ABOARD A YACHT Its opening is planned for the end of the whole year in such ports as Ibiza, Parties in Mollo Club ideally complement May. The catamaran will be available from Sardinia, Corsica and Mallorca. There is relaxation aboard a yacht. It is a new club July. One thing is certain: we are going to also Gemini 3, a cult maxi catamaran for- to be opened in Sopot on the first floor of have interesting holidays. So feel invited to merly belonging to Roman Paszka, a motor White House restaurant (Plac Zdrojowy Sopot!  yacht Princess V 45 for up to 15 passengers, 2). Exceptionally elegant, the place was which is available all year round in the designed by Studio Kaczmarek, whose marina in Sopot, and a smaller motor designers had drawn their inspiration boat Bayliner 320 – ideal for 10 people. As from the newest trends straight from New For more information see names may tell you nothing, it is better to York and Ibiza. Sapphire elements in fash- www.facebook.com/MolloClubSopot see photographs on www.czarteryjachtu. ionable petrol blue with drops of luxury www.molloclub.pl pl. You will find it easier to imagine your copper and gold refer www.facebook.com/LagoonCharterpl perfect holidays. to the marine climate. It seems perfect. www.czarteryjachtu.com And exclusive. SBB SOPOT New looks of the White House Plac Zdrojowy 2 MORE EMOTIONS Restaurant & Lounge reveals an intimate, 81-718 Sopot Charters: +48 724 555 666 Do you need even more emotions? Projekt ascetic space with spatious outdoor, just Mollo Club: +48 724 500 600 Sopot can evoke them, too. It offers few steps away from the Sopot Pier. Team 1 miejsce w kategorii: Najlepszy samorząd miasta powyżej 100 tys. mieszkańców 2 miejsce w kategorii: Najlepszy włodarz miasta powyżej 100 tys. mieszkańców

Ranking Dziennika Gazeta Prawna „Perły Samorządów”, czerwiec 2014 42

MIEJSCA / PLACES

ENGLISH TEXT PRZESTRZEŃ SPACE Space. What do you see when you hear ZDJĘCIA this word? Is it the comfort you feel when Źródło: materiały prasowe you are at home? Or is it the peace you find in a view seen from a window? Or rzestrzeń. Co wyobrażasz jedno jest pewne – twoja przestrzeń nie perhaps it is other people you want to sobie, kiedy słyszysz to może być byle jaka. A miejscem, w którym share this space with? Regardless of what słowo? Czy jest to komfort szczególnie zadbano o „przestrzeń”, są you see, one thing is certain – your space związany z przebywaniem Apartamenty Conrada. cannot be just any type of space. And the we własnych czterech Wyobraź sobie mieszkanie, w którym place where space is really taken care of kątach? Czy może widok zatroszczono się o każdy, nawet najmniejszy are Conrada Apartments. P z okna, który napełnia cię estetyczny aspekt. Wyobraź sobie prostą, Imagine a flat where every, even the spokojem? A może przestrzeń to inni nienarzucającą się elegancję, dyskret- tiniest aesthetic detail is seen to. Imagine ludzie, z którymi przede wszystkim chcesz ny urok stonowanych kolorów. Wyobraź simple, delicate elegance and the quiet ją dzielić? Niezależnie od tego, co myślisz, sobie przestronne, jasne wnętrza i niczym charm of soft colours. Imagine spacious niezakłóconą panoramę Zatoki Gdańskiej. and bright interiors and the magnificent Wyobraź sobie, że wszystkie twoje codzien- panorama of Gdansk Bay. Imagine you ne sprawy, od zakupów po wyjście na basen, can handle all everyday issues, from doing możesz załatwić stąd od ręki. Myślisz, że shopping to going to the pool, on the spot Kameralność to sytuacja, która nie ma prawa zaistnieć? right from here. You think your thoughts W Apartamentach Conrada to standard. have no right to come true? In Conrada bez uciekania Kameralność bez uciekania poza gra- Apartments, it is a standard. nice aglomeracji – to nowe spojrzenie na Cosiness without fleeing the agglom- poza granice mieszkanie w dzisiejszym mieście. Kiedy eration – this is the new look at living aglomeracji – to chcesz, uczestniczysz w jego biegu, kiedy in today’s city. You join its hurry when potrzebujesz, zostawiasz je na chwilę w ostę- you want or leave it and visit the Tricity nowe spojrzenie pach Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Landscape Park when you need a rest. na mieszkanie A przede wszystkim cieszysz się własną But most of all you enjoy your own space, przestrzenią – niezależnie od tego, czy irrespective of whether you share it with w dzisiejszym będziesz ją dzielił sam ze sobą, czy z najbliż- yourself only or with your loved ones. szymi. Apartamenty Conrada są dla wszyst- Conrada Apartments are for all those who mieście. kich tych, którzy od przestrzeni oczekują expect something more from space. And czegoś więcej. Warto się w tę przestrzeń this space is worth sinking into before it zagłębić, zanim przykuje uwagę innych.  grabs others’ attention. 

DESTINATION: POMORSKIE

R y b a l u b i pływać nocą

O tym, że ryba lubi pływać zwłaszcza po zmroku i jak długa jest droga przemiany bałtyckich skarbów w prawdziwie królewskie dania przekonała się ostatnio redakcja Live&Travel w czasie wydarzenia kulinarnego organizowanego w ramach projektu Gdańsk-Pomorskie Culinarny Prestige.

TEKST ZDJĘCIA Kajetan Kusina Joanna Ogórek 45

ełne zrozumienie historii różnych browarów, a o znaczeniu złotego regionalnej kuchni trunku najlepiej świadczy gdański Żuraw. gwarantują działające od Największy w średniowiecznej Europie wieków gdańska Hala dźwig swój rozmiar zawdzięcza Targowa i Zielony Rynek. konieczności przeładowywania beczek Tak jak w dawnych czasach, z piwem. tak i dzisiaj zaopatrują one Jak naprawdę smakuje tradycja przeko- Pmieszkańców miasta w świeże produkty od nać się można w lokalu, który uchodzi na lokalnych producentów. Ale Gdańsk to najstarszą restaurację w Gdańsku – „Pod również bogate tradycje browarnicze, które Łososiem”. To w tym miejscu holenderski podtrzymywane są w małych lokalnych emigrant Ambrozius Vermoolen opraco- warzelniach, takich jak np. Browar Piwna. wał recepturę najsłynniejszego pomorskie- Ulokowany jest on na ulicy Piwnej, która go napitku, czyli złocistego Goldwassera. przed wojną nosiła nazwę Jopengasse Głodny? „Pod Łososiem” to miejsce, w którym pochodzącą od piwa jopejskiego, przez Sprawdź, gdzie warto się wybrać: przykłada się wyjątkową wagę do elegancji stulecia będącego eksportową chlubą www.pomorskie-prestige.eu i jakości serwowanych potraw. Dowodem miasta. W szczytowym momencie na to może być krem z kalarepy podany w portowym mieście funkcjonowało 350 w jej bulwie, delikatny łosoś z szparagami 46

(„Kokieteria”), gdańskie risotto czyli ka- począwszy aż od pozyskania zdrowych sza pęczak z dodatkiem szyjek rakowych i naturalnych składników. Dzięki temu i kaparów, czy perliczka, foie gras ze śliw- możemy raczyć się daniami z naturalnych ką i chips z jęczmienia („Filharmonia”). produktów, uciekającymi od sztuczności Noc Restauracji to wydarzenie wyjątkowe, dzisiejszej żywności. Na Pomorzu filozofia ale każdy z wymienionych lokali stara się ta zdobywa coraz więcej zwolenników, co o jak najwyższy poziom swoich dań przez widać między innymi po odrodzeniu się cały rok. Smakosze szukający regional- lokalnych hodowli zwierząt, producentów nych smaków mogą odwiedzać te miejsca serów, warzyw i innych produktów. Ale bez żadnego zastanowienia, bo ich apetyty co innego wyrwać rzodkiewkę z ziemi, na wyjątkowe przeżycia gastronomiczne a co innego wybrać się najprawdziwszym na pewno zostaną zaspokojone. kutrem rybackim na łowiska i łowić prosto To jednak nie koniec, bo Gdańsk może z morza! W końcu nie ma nic bardziej cha- i sosem holenderskim oraz oparte na bab- zaoferować także swoją własną wersję rakterystycznego dla pomorskiej kuchni, cinym przepisie racuchy z malinami. „Pod filozofii „farm to table”. Polega ona na niż ryba. A później już tylko oprawianie, Łososiem” to miejsce bardzo przywią- samodzielnym przyrządzaniu posiłku filetowanie, wędzenie i uczta gotowa.  zane do tradycji, ale w Gdańsku istnieją także restauracje, które śmielej poczynają sobie z smakami oferowanymi przez ich region. Dobrze to widać podczas Nocy Restauracji, cyklicznej akcji kulinarnej, w której udział wzięły tylko wyselekcjo- nowane restauracje oferujące kuchnię autorską. Przykładami dań, które oferowa- ne są w czasie takiego wydarzenia, mogą być kaszanka z sandacza polana sosem piernikowym (restauracja „Da Mario”), klasyczny śledź smażony doprawiony solą i usmażony na oleju rzepakowym

Ale co innego wyrwac rzodkiewkę z ziemi, a co innego wybrać się najprawdziwszym kutrem rybackim na łowi- ska i łowić prosto z morza! W końcu nie ma nic bardziej charakterystyczne- go dla pomorskiej kuchni, niż ryba. A później już tylko oprawianie, filetowanie, wędzenie i uczta gotowa. 47

ENGLISH TEXT drink is proved best by the crane in Gdansk. foie gras with prunes and barley chips The largest one in medieval Europe, the (“Filharmonia”). The Night of Restaurants FISH LIKE SWIMMING crane owes its size to the need for moving is a unique event, but each of the mentioned AT NIGHT barrels of beer. restaurants tries to maintain the highest You can taste tradition yourself in “Pod quality of its menu throughout the whole During a recent culinary event Łososiem”, which is considered the oldest year. Connoisseurs of regional tastes can organized as part of the project restaurant in Gdansk. This is where Ambro- always visit these places without thinking, Gdansk-Pomorskie Culinary Prestige, zius Vermoolen, a Dutch emigrant, devised and their appetites for invaluable culinary Live&Travel learned that fish like a recipe for the most famous Pomeranian experiences will be definitely sated. swimming especially after dark and that drink, Goldwasser. “Pod Łososiem” attaches But that’s not all because Gdansk can it takes treasures of the Baltic a long a lot of weight to elegance and quality of also offer its own version of the philosophy way to become truly wonderful dishes. its dishes. Its menu features for example “farm to table”. It consists in preparing dish- cream of kohlrabi served in its bulb, delicate es totally on one’s own, starting with finding Hala Targowa (Market Hall) and Zielony salmon with asparagus and Dutch sauce healthy and natural ingredients. As a result, Rynek (Green Market), which have been and drop scones with raspberries made we can enjoy dishes made of natural prod- opened in Gdansk for centuries, help to to a traditional recipe. “Pod Łososiem” is ucts, which are far from the artificiality of to- understand the history of regional cuisine. a place respecting tradition, but there are day’s food. This attitude has been attracting Just like in the old times, they provide the also other restaurants in Gdansk that treat more and more followers in Pomorskie as inhabitants of the city with fresh goods from regional tastes more daringly. They can be well, which is visible for example in the re- local producers. But Gdansk has also rich explored during the Night of Restaurants, naissance of breeding farms and producers brewery traditions, which are preserved a cyclic culinary event featuring only select- of cheese, vegetables and other products. in small, local breweries, like for example ed restaurants offering original cuisine. Ex- But picking radishes cannot be compared Browar Piwna. It is located in Piwna street, amples of dishes served during one of such to setting off to fisheries aboard true fishing which – before the war – used to be called events include zander blood sausage with boats and fishing straight from the sea! After Jopengasse after Jopen beer exported by gingerbread sauce (“Da Mario” restaurant), all, there is nothing more characteristic of Gdansk for years. At its crowning moment, classic herring with salt fried with rape oil the Pomeranian cuisine than fish. And later there were as many as 350 breweries oper- (“Kokieteria”), risotto from Gdansk, pearl it is just flaying, boning and smoking. And ating in the city, and the significance of this barley with crayfish and caper, guineafowl, the feast is ready. 48

KUCHNIA / CUISINE

DOSKONAŁOŚĆ zamknięta w wagyu

Głęboko na Kaszubach hodowca-wizjoner stworzył pierwsze i jedyne w kraju miejsce, gdzie żyje i dorasta najlepsza japońska rasa bydła wagyu, z której mięso jest jednym z najbardziej cenionych na świecie przysmaków. Z Wiesławem Stopą rozmawiał Łukasz Tamkun.

ROZMAWIAŁ ZDJĘCIA Łukasz Tamkun Adam Joachimowski

Po pierwsze – skąd pomysł na tak To jest absolutnie najlepsze z najlepszych marmurkowatości, gdzie ten tłuszcz wcho- niezwykłą hodowlę? mięs. Nie ma w świecie wołowiny nic lep- dzi w skład mięsa. Należą do nich angus, W tej chwili hodowla wagyu jest już na pew- szego niż wagyu, choć jego hodowla jest hereford, murray grey i właśnie wagyu. no w Belgii, Niemczech i pewnie każdym niezwykle trudna i kosztowna. Poza tym, nasze zwierzęta dorastają bardzo większym kraju w Europie. Kiedy jednak długo, a ich mięso nabiera szlachetności zaczynaliśmy kilkanaście lat temu, to Czym takie mięso różni się od zwykłej w czasie, kiedy większość hodowców dawno faktycznie było novum. Pomysł na hodowlę wołowiny ze sklepu mięsnego? wysłałaby je do rzeźni. najlepszego bydła wziął się z USA, gdzie Marmurkowatość. Wagyu ma mięso przero- hoduje się przede wszystkim rasę angus. śnięte tłuszczem. Jeśli ten tłuszcz kumuluje Czemu właśnie ta japońska rasa jest właśnie I my się tego podjęliśmy – nasze pierwsze się na zewnątrz, to jest to właściwie psu na tak wyjątkowa, nawet wśród najlepszych? stado to były właśnie angusy, ale sprowadzi- budę. To sam łój, nie nadaje się do spożycia. Japonia nie kojarzy się z bydłem, prawda? liśmy też aż z Australii zarodki rasy wagyu. Dobre steki robi się tylko z ras o wysokiej To mocno zurbanizowany i górzysty kraj, 49

KUCHNIA / CUISINE

oni nawet nie mają miejsca na pastwiska, że noble with them all that time. Most breeders już nie wspomnę o masowej hodowli. Mają would send them to a slaughterhouse much za to tradycję. Wagyu jest hodowane przez earlier. indywidualnych hodowców, po parę sztuk, często tylko dwie, dzięki czemu ich cena Why is this Japanese breed so unique, jest bardzo wysoka i niewiele tej wołowiny even among the best ones? trafia na rynek. Mogą się za to z nimi pie- Japan isn’t associated with cattle, is it? It is ścić. Na przykład, jest u nich często bardzo a very urbanized and mountainous country. gorąco i bydło traci apetyt. Japończycy They have no space left for pastures, not to częstują je więc piwem. mention mass breeding. But what they do Wagyu nie przypomina zresztą bydła, have is tradition. Wagyu cattle is bred by do którego jesteśmy przyzwyczajeni. individual breeders, who keep only several, Amerykańskie steki robione są najczęściej sometimes two heads, which is why their z angusa, który jest potężnym, imponu- price is very high and little beef reaches jącym zwierzęciem. I to jest znakomite the market. But this is why they can cosset mięso, ale nie o to nam chodzi. Nasze them. For example, it is often very hot in bydło jest drobniejsze, nie nadające się do Japan, and on such days the cattle loses masowej hodowli i przypomina raczej to, co their appetite. So the Japanese give their widzimy na starożytnych, np. asyryjskich animals beer. płaskorzeźbach. Actually, Wagyu does not resemble the cattle we are used to. American steaks are Da się taką hodowlę przenieść na nasze ENGLISH TEXT usually made from Angus cattle, which are warunki? mighty and impressive animals. And their Kupiliśmy 120 hektarów ziemi na WAGYU – UTTER beef is excellent, but that’s not our point. Kaszubach, jest to teraz obszar Natura2000. PERFECTION Our cattle is smaller, unsuitable for mass Starannie dobraliśmy lokalizację, z dala od breeding and resembles rather what we can wszelkiego przemysłu, dzięki czemu może- Deep in Kashubia lives a visionary see in ancient, for example Assyrian, low my naszym zwierzętom zapewnić warunki breeder who has created the one and only reliefs. naprawdę zbliżone do naturalnych. Mają place in the whole country where the best bardzo dużo przestrzeni, swobodnie mogą Japanese breed cattle is raised. Wagyu Can such breeding be transferred into our sobie pobiegać. Są też karmione w sposób beef is one of the most appreciated conditions? ekologiczny. Wszystko, co jedzą, przyrządza- delicacies in the world. Łukasz Tamkun We have bought 120 hectares of land in my sami – sianokiszonkę, siano, zboże. To, interviews Wiesław Stopa. Kashubia, which is now a part of the Natura czego nam brakuje, kupujemy wyłącznie od 2000 network. We have chosen our location okolicznych rolników, a i tylko wtedy, kiedy First of all, where did the idea for such an very carefully and made certain it was mamy pewność, że nie stosują żadnych unusual breeding farm come from? a long way from every possible industry, herbicydów, a nawozu tyle, ile potrzeba – nie Currently, Wagyu is bred in Belgium, which is why we can provide our animals więcej. Zresztą, nam przecież nie chodzi Germany and probably every larger country with conditions resembling their natural o masę, bo to nie przekłada się na jakość in Europe. When we were starting more habitat. They have plenty of space and can mięsa. Ostatecznie liczy się to, że nasze than ten years ago, it was a novelty indeed. freely run around. They are also fed in an wagyu jest zdrowe i szczęśliwe. Gdybym był The idea for breeding the best cattle came organic way. Everything they eat is made by krową, chciałbym żyć w naszej hodowli.  from the US, where Angus cattle is mainly us – haylage, hay and cereal. And when we bred. And we undertook that as well – our lack something, we buy it from local farmers first herd consisted precisely of Angus cat- but solely when we are certain that they do tle, but we brought Wagyu embryos from as not use herbicides and use no more than far as Australia, too. This is absolutely the the necessary amount of fertilizers. After crème de la crème of beef. There is no bet- all, what we care about is not mass because ter beef than Wagyu in the world, although it translates into the quality of beef. What breeding this cattle is extremely difficult ultimately matters is that our Wagyu are and expensive. healthy and happy. If I was a cow, I would like to live in our farm.  How does such beef differ from the usual one bought at the butcher’s? Wagyu przyrządzane jest ze Marbling. Wagyu beef is streaky. If fat starannością godną tak szlachetnego accumulates outside, it is as a matter of fact Wagyu beef is prepared with elaborate mięsa w restauracji Delmonico Cut. a dead loss. It’s just suet unfit to be eaten. care worthy of such a noble type of Good steaks are made only from breeds meat in Delmonico Cut Steakhouse. ul. Stanisława Moniuszki 10 with highly marbled beef, where this fat is (przy hotelu Opera) located throughout meat. Such breeds are Stanisława Moniuszki 10 (near Hotel Opera) 81-829 Sopot Angus, Hereford, Murray Grey and precise- 81-829 Sopot

tel: 58 5555 604 ly Wagyu. What is more, our animals grow phone no.: +48 58 5555 604 tel. kom.: 608 576 505 up for a very long time, and their meat grows mobile phone no.: +48 608 576 505 50

KUCHNIA miejsce uniwersalne

Jeśli nie pracujesz w gastronomii, ale obejrzałeś parę programów i wydaje ci się, że wiesz o branży wszystko, to zapewniamy cię – nie wiesz nic. Na szczęście przed nami nic się nie ukryje. Akademia Kulinarna Fumenti i „Live&Travel” wspólnie pokazują nagą prawdę o kuchni od kuchni.

TEKST ZDJĘCIE Kamil Sadkowski, Archiwum redakcji Jakub Milszewski 51

KUCHNIA / CUISINE

akub Maj kreuje rzeczywi- Największy kac, niekoniecznie fizyczny, But generally supplies are never the same, stość kulinarną Trójmiasta po rezerwacji? though they assure you otherwise. And prices od kilkunastu lat. Pracował Sytuacja, która mnie wkurzyła? Nie jestem aren’t the same either. The more they assure na każdym stanowisku osobą, która chodzi na ciśnieniu. Ale pa- you that if you order more, the prices will be w restauracji – od zmywaka miętam, że była kiedyś fajna rezerwacja na better, the more it is completely the other way po właściciela kilku lokali wesele, przyszła teściowa z piórkiem w dupie round. Meeting deadlines is another problem- gastronomicznych. Podróżnik biegała... Okazało się w kościele, że młodzi atic thing. Especially in the summer season, J kulinarny. się jednak nie kochają i nie chcą brać ślubu. when the catering business is more busy, Nie zadzwonili nawet, a my mieliśmy wszyst- and since it’s more busy, you have to prepare Uprawiałeś kiedyś seks w pracy? ko przygotowane. Zrobiliśmy imprezę dla everything earlier. And they come at 6 pm Tak, normalnemu człowiekowi powinno się pracowników, wpadli znajomi. and express their total surprise. And I could to zdarzyć chociaż raz w życiu. Milej jest go on and on. We have our supplier who has tuż przed pracą, niż po pracy. Biorąc pod Kuchnia w domu to miejsce najlepszych been delivering products to us for 8 years uwagę co się dzieje na nocnych bankietach, imprez, czy miejsce odpoczynku? already – Chuck for special assignments. We można się czasami zagubić. Kuchnia jest miejscem do wszystkiego, po- have been supporting each other for so long. cząwszy od gotowania...  But since large shops count so heavily on Największe wałki dostawców supplying, perhaps they’ll change something. produktów? ENGLISH TEXT It seems a good solution. Ja pier..., wszystko! Niektórzy się starają. Generalnie towar nigdy nie jest równy, KITCHEN – UNIVERSAL What about quality and prices – does mimo tego, że cię zapewniają, że tak PLACE junk sell better? jest. Ceny tym bardziej nie są równe. Im In Poland, junk sells better, we’re not a culi- bardziej, cię zapewniają, że jak będziesz If you don’t work in the catering nary Mecca. When you walk down our swag więcej zamawiał to i ceny będą lepsze, business but have seen several TV streets, you can see people paying not incon- tym bardziej jest zupełnie odwrotnie. programmes about cooking and siderable sums for things from shabby-look- Terminowość dostaw kuleje. Zwłaszcza think you know everything about the ing stands. There is obviously the second, w sezonie letnim, gdzie ta gastronomia bar- industry, we can assure you that you more conscious group. You can see them in dziej żyje i skoro żyje, to trzeba wcześniej actually don’t know anything at all. restaurants. The group’s not that large, but wszystko przygotować. A oni przyjeżdżają Fortunately, nothing can hide from those people know what they want. Conscious zdziwieni o godzinie 18. Dużo by mówić. us. Fumenti Culinary Academy and customers know what goes with what and that Mamy swojego zaopatrzeniowca, który od Live&Travel together reveal the naked they have to pay more for some things. 8 lat codziennie przywozi nam produkty – truth about cooking. Chucka do zadań specjalnych. Wspieramy The biggest hangover, not necessarily się już od tylu lat. Chociaż skoro duże skle- Jakub Maj has been creating the culinary a physical one, after a booking? py idą mocno w dowóz, to może będą z tego reality in Tricity for more than ten years. He Something that got on my nerves? I’m not KUCHNIA ludzie. Wydaje mi się, że jest to sposób. carried out all possible duties in a restaurant that kind of person who would stay under – from dishwashing to owning several restau- pressure. But I remember there was once Jakość do ceny – ścierwo się lepiej rants himself. He is a culinary traveller. a nice booking for a wedding; the future moth- miejsce uniwersalne sprzedaje? er-in-law was rushed off her feet. But then, W kraju lepiej sprzedaje się ścierwo, nie Have you ever had sex at work? in the church, it turned out that the young jesteśmy mekką kulinarną. Kiedy chodzisz Yes, I did. It should happen at least once in couple didn’t love each other and didn’t want po naszych lanserskich ulicach to widzisz, a lifetime to any normal person. It’s better to marry. They didn’t even call, while we had że ludzie dostają na papiaku coś tam i płacą before work than after. Taking into account everything ready. So we threw a party for our za to niemałe pieniądze. Jest oczywiście what’s happening at night banquets, you can employees, and our friends came, too. druga grupa, świadoma. Widzisz ich w re- sometimes really get lost. stauracjach. Ta grupa nie jest wielka, ale Is kitchen a better place for the best ci ludzie wiedzą, czego chcą. Świadomi What are the biggest fiddles suppliers parties or for a good rest? klienci wiedzą co z czym się je i że za wiele are on? Kitchen is good for everything, from cooking rzeczy trzeba sporo zapłacić. It’s f***ing everything! Some of them do try. onwards... 52

i e t n l u L z

Lato to okres, w którym zapominam o całym świecie, nawet kulinarnym. Magia kuchni nie absorbuje mnie tak, jak w dniach, kiedy pojawia się chłód. Niewiele potrzeba w letnie dni, aby być szczęśliwym przy stole czy na plaży. Nie chodzi nawet o prozaiczny brak apetytu, bo jak tu futrować bez umiaru, gdy słońce w zenicie? 53

KUCHNIA / CUISINE

chwilę. Potem zalewamy zimną wodą i dajemy mu odpocząć. Zabieramy się za banany i mleko ko- kosowe. Słodkie to zapewne będzie jak pierwszy pocałunek, więc dobre. Obieramy banany i miąższ miksujemy z mlekiem kokosowym, proporcje dobieramy takie, aby uzyskać konsystencję lekko płynną. Dodajemy odrobinę cynamonu dla podkre- TEKST ZDJĘCIA ślenia smaku i zarazem jako symbol oporu przed głupotą urzędników UE. Stwierdzili KAMIL SADKOWSKI JOANNA OGÓREK ostatnio, że jest szkodliwy i chcą zakazać jego używania. Zdecydowanie za dużo gał- Codziennie gotuje ambitny posi- Fotograf kulinarny i dziennikarz. ki muszkatołowej połykali... łek dla bliskich. Jego konikiem Zawsze w biegu, zadaje mnóstwo pytań. jest kuchnia japońska, którą ubó- Aktualnie współpracuje z lokalną prasą, Mieszamy odcedzony makaron stwia i wznosi na piedestały. Nie magazynami, a przede wszystkim z tym słodziutkim sosem, ale delikatnie. z jednego pieca jadał chleb, podró- szefami kuchni, uwieczniając ich dania. Przekładamy do głębokiego talerza i zabie- żując u boku Roberta Makłowicza, Zajmuje się wyłącznie fotografią kulinar- ramy się za owoce. zaglądając w zakamarki miejsc ną, bowiem wciąż jest głodna... nowych zakazanych dla zwykłego śmier- zdjęć. Najlepiej pracuje jej się w restau- Owoce weźcie takie, jakie kochacie, telnika. Chwile spędzone w tych racyjnej kuchni. Lepszego obiektu do Wasze ulubione. Ja zrobiłem sobie mały ogrodach rozkoszy kulinarnych sfotografowania niż jedzenie dotychczas owocowy mezalians. Piękne truskawki, zawsze nosi w pamięci. Kulinarny nie znalazła, oczywiście nie licząc syna. które są przede wszystkim bombą wita- obieżyświat i poszukiwacz inten- Do swoich szczególnych umiejętności minową, ale dla mnie również to element sywnych smaków. Współzałoży- zalicza bieganie na obcasach, a za cel ciel Akademii Kulinarnej Fumenti zawodowy obrała tworzenie zdjęć, które dobrej zabawy – nic tak nie pasuje do w Gdańsku. oddają zapach i smak. szampana jak truskawki. Dorodne borówki amerykańskie, których de facto jesteśmy

aktycznie, to jeden z najlepszych momentów, aby zostawić mięso na zawsze, co w dzisiejszych czasach nawet jest uzasadnione nie tylko F jakością mięsa, ale również czystą ekonomią. Próbowałem się rozstać z soczystymi kawałkami, znam kilku, którzy bardzo dobrze funkcjonują bez zwierzęcego białka, ale cóż. Nie dla mnie ta droga. Latem jednak mogę swój głód oszukać zieleniną, przecież to czas, gdy życie jest tak kolorowe. Co ciekawsze, gdy ciepło, moja kreatywność kulinarna jest tak pro- sta jak szczypiorek. Lenistwo ogarnia mnie wielkie, więc dzisiaj będzie strawa z połu- dniowym podejściem. Kocham pasty, tak samo jak japońską prostotę podania. Dzisiaj zatem pochylam się nad jednym z moich ulubionych makaronów, o dziwnie dla nas brzmiącej nazwie Soba. Cienkie to i ciemne, ale pyszne i proste w przygoto- waniu. Gryczany makaron to łatwostraw- na postać pasty, którą bezpodstawnie amatorzy uważają za tuczące składniki diety. Soba jest uważany za symbol długo- wieczności w Japonii, niech więc lato trwa wiecznie. Gotujemy ten ciemny makaron w wodzie, na luzie, nawet bez soli. Trwa to 54

KUCHNIA / CUISINE

trzecim producentem na świecie. Co naj- Owoce weźcie takie, jakie kochacie, Wasze ważniejsze, są nazywane naturalnym lekar- ulubione. Ja zrobiłem sobie mały owocowy stwem, mają mnóstwo przeciwutleniaczy. mezalians. Piękne truskawki, które są przede Dobry lek na oczy, tak więc jak chcecie dobrze widzieć co się dzieje wokół letnią wszystkim bombą witaminową, ale dla mnie porą, należy nie zapominać o jagodach. również to element dobrej zabawy – nic Jeszcze jedyne w swoim rodzaju maliny. Lato w pełni na talerzu nie byłoby bez tak nie pasuje do szampana jak truskawki. mięty, tak więc chcę poczuć miętę do tego Dorodne borówki amerykańskie, których frywolnego dania. Posypujemy makaron tymi kolorowymi de facto jesteśmy trzecim producentem na dodatkami i delektujemy się, bez pośpie- świecie. Co najważniejsze, są nazywane chu, przecież nie wystygnie. naturalnym lekarstwem, mają mnóstwo Błogie delektowanie się latem i prostymi potrawami to jedna z lepszych rzeczy w ży- przeciwutleniaczy. ciu. Tak więc korzystajcie i bez zbędnych słów namawiam Was, aby brać pełnymi gar- ściami z życia co piękne, naprawdę warto. 55

KUCHNIA / CUISINE

ENGLISH TEXT I love pasta, just as I love the Japanese No it’s time for fruit. Take your favouri- simplicity in serving dishes. te ones. I made a small fruit mésalliance. CHILL-OUT SUMMER So today I’m focusing on one of my I took beautiful strawberries, which are favourite pastas under the strange name of a true vitamin bomb but also – for me – an I always forget about the whole world Soba. It looks thin and dark, but it’s delicio- element of great fun because nothing goes (even the culinary one!) in the summer. us and easy to make. Buckwheat noodles as well with champagne as strawberries. I’m not that absorbed in the magic of are an easily digestible type of pasta, which Then I added blueberries. As a matter of cuisine like on cooler days. I don’t need is often wrongfully considered fattening fact, Poland is their third producer in the much in summertime to be happy at by various amateurs. Soba is known as world. What is the most important thing the table or on a beach. And it’s not a symbol of longevity in Japan, so long live about them is that they are a natural me- even about the prosaic lack of appetite the summer! Simply boil these thin nood- dicine and contain plenty of antioxidants. After all, how can you gorge yourself les in water, without any salt. It takes just They’re good for eyes, so if you want to see when the Sun is in its zenith? a moment. Then pour cold water over the clearly what’s going on around you in the noodles and let them rest a while. summertime, don’t forget about blueber- Indeed, it is one of the best moments to leave Now take bananas and coconut milk. ries. Raspberries are also the only ones of meat for good, which today seems reasonable It’s probably going to be as sweet as a first their kind, and mint is a must on a high-su- because of not only the quality of meat but also kiss, which means delicious. Peel the mmer plat. So I’m going to put this flirtatio- pure economy. I tried to part with juicy bits, bananas and mix them with coconut milk us dish in mint condition. and I know some who live on quite well without in such proportions as to get a slightly Sprinkle the pasta with all these colo- animal proteins. Well... That’s not for me. fluid consistency. Add some cinnamon urful ingredients and eat with relish. Don’t But I can stave off hunger with some to enhance the taste and to oppose the hurry. It won’t cool off. greens in the summer – life is so colourful stupidity of EU officials. They have recently Blissful delight in the summer and then. Interestingly enough, when it’s announced that cinnamon is harmful and simple dishes are one of the best things in warm, my culinary creativity isn’t as stra- want to ban its use. Clearly, they swallowed life. So seize opportunities. And without ight as chives. I indulge in huge laziness. too much nutmeg. unnecessary words I encourage you to take This is why I’m going to present fare with Now gently mix the drained pasta with liberally the beauties of life because it’s a southern attitude today. the sweet sauce. Put it onto a soup plate. simply worth it. 

REKLAMA

Wino to opowieść, historia człowieka i emocje. Odkrywamy je teraz na nowo. Wine is a story, a history of a human being and emotions. We explore it all over again now.

Zakupy przez internet, Sklep stacjonarny, Online shopping, Retail shop, Oferta B2B, Szkolenia i eventy B2B offer, Trainings and events

KONDRAT Wina Wybrane KONDRAT Selected Wine www.marekkondrat.pl Wybieramy i pomagamy w wyborze We choose and help choosing 56

FELIETON / COLUMN

ENGLISH TEXT CO Z TYM WHAT ABOUT THE MĘŻEM, MATKO HUSBAND, MOTHER SMAKOTERAPIO? TASTETHERAPY?

IWONA ZASUWA Ano właśnie. Już się kobitka ogarnęła, Precisely. She has already tidied herself

FOT. MAGDALENA PAWLAK zakasała rękawy, poćwiczyła prażenie up, pitched up, and practiced roasting and i gotowanie tej zdrowej kaszy. I… Nic. cooking these healthy groats. And… noth- food designer Chętnych w domu na spróbowanie – zero. ing. Volunteers for tasting the dish – none. (blog: Smakoterapia.pl), zafascynowana leczeniem za No dobrze, spróbowała po raz kolejny. So okay, she tried once again. She read pomocą naturalnego żywienia, Naczytała się, nakombinowała, urobiła po a lot, pondered much, knocked herself out autorka warsztatów kulinar- łokcie – znowu klops. Nie poddała się. Na – again nothing. She didn’t give up. On the nych dotyczących zdrowego warsztatach z Matką Smakoterapią zaraziła workshops with Mother Tastetherapy, she odżywiania, mama małego alergika, muzyk i pedagog. Na się pozytywną energią uczestników, spró- became infected with positive energy of the co dzień pracuje na scenie, od bowała jaglanej czekolady i mleka, upiekła participants, she tried millet chocolate and 17 lat u boku Kayah. Posiada chlebki, ciasteczka i… Dzieci kupione. Ale milk, baked bread, cookies… and children niezwykłą łatwość wymyślania ten mąż?! are bought. But what about her husband?! ciekawych przepisów mimo „Matko Smakoterapio, co z mężem? “Mother Tastetherapy, what about my ograniczeń dietetycznych, jakie musiała zastosować w swojej Mam sabotażystę w domu. On je tylko husband? I have a saboteur at home. He kuchni. Przez Czytelników na- golonkę! Mój nie chce tknąć kaszy! A nawet would eat only pork knuckle! He doesn’t zywana Królową Kaszy Jaglanej. dzieci podburza!” want to touch the groats! He even instigates Pracuje nad pierwszą częścią No cóż, panie drogie… Mogę powtórzyć our children!” książki. tylko jedno: nie ewangelizujemy kulinarnie Well, ladies… I can only repeat one całej swojej rodziny, kolegów i koleżanek sentence: we do not evangelize culinary w pracy, sąsiadów i znajomych! Dzieci our whole families, friends and colleagues, z alergiami, wyzwaniami dietetycznymi, neighbors and acquaintances! Children chorujące, pokasłujące i wszystkie te, with allergies, dietetic challenges, being które chcemy „hodować w zdrowiu z pełną ill, coughing and all those who we want świadomością profilaktyki” – tak! Toż to “raise in health with full awareness of ja, Matka Smakoterapia, ratuję swojemu prevention” – yes! Who, if not me, Mother potomkowi życie! Z takiego przynajmniej Tastetherapy saves my child’s life! At least, założenia wychodzę. Mężowi pozosta- I believe so. I leave my husband a free rein. wiam wolną rękę. Ale nie martwcie się. Na But don’t worry. Fortunately, we have some szczęście mamy trochę asów w rękawie aces up our sleeves which most of men smakujących większości panów: jaglane like: millet burgers, vegan lard and spreads burgery, wegańskie smalczyki i pasty (usually, they do not recognize the ingre- No cóż, panie (zazwyczaj nie rozpoznają składników, dients, so we shouldn’t boast about them drogie… Mogę zatem nie chwalimy się wcześniej co jest first), wonderful tiramisu with almond z czego), cudowne tiramisu z migdałowym mascarpone, rum chocolates made of… powtórzyć tylko mascarpone, rumowe czekoladki z… fasoli. beans. A king’s ransom to whoever guesses jedno: nie ewange- Naprawdę konia z rzędem temu, kto odgad- the ingredients, really. Before you, dear nie ich skład! Zanim jednak, drogie panie, ladies, give your husbands something dif- lizujemy kulinarnie podacie mężom coś innego, pozwólcie by ferent, let them decide on their own if they sami zdecydowali czy tego chcą. really want it. całej swojej rodziny, Cudownie jest gościć i obserwować It’s wonderful to have some couples kolegów i koleżanek pary małżeńskie uczestniczące w warsz- staying and to observe them taking part tatach Matki Smakoterapii. Mężczyźni in the workshops of Mother Tastethera- w pracy, sąsiadów sprawdzają się na nich doskonale. Być py. Men perform really well. Maybe the może receptę na rodzinny sukces kuli- recipe for the family cooking success i znajomych! narny zdradził nam jeden z uczestników, was revealed by one of the participants, czarujący przedstawiciel grupy emerytów. a charming member of senior group. When Stojąc przy swojej małżonce, wyszeptał standing next to his wife, he whispered zaciekawionym małolatom: „panie drogie, to curious kids: “Dear ladies, you need to męża to sobie trzeba trochę wychować!”. train your husband a little bit!” Well, what No cóż! Gratulacje dla żony!  can I say, congratulations to his wife! 

58 FOT: OLLY - FOTOLIA.COM - OLLY FOT: MIESZAJ, jeśli wola

Są ludzie, dla których dodanie czegokolwiek do whisky jest zbrodnią. Są tacy, ale to już absolutna mniejszość, którzy źle patrzą na mieszania whisky z innymi whisky. Ale tak się jakoś składa, że gdy o mieszanie zapyta się kogoś, kto o whisky wie najwięcej, czyli kogoś, kto się zajmuje jej produkcją, to odpowie: ależ mieszaj z czym chcesz, jak chcesz i kiedy chcesz (byle odpowiedzialnie). Bo whisky nie jest napojem wyłącznie dla snobów. 59

KUCHNIA / CUISINE

eżeli więc ktoś będzie wam Napoje takie są idealną bazą do drinków, tłumaczył, że whisky to można je też pić tylko z lodem. A dają tylko z kropelką wody lepszy smakowy efekt, gdyż jeżeli smaki określonej marki bądź mieszamy podczas produkcji, np. leżakując połową kostki lodu whisky z macerowaną skórką brazylijskiej z alpejskiego lodowca, limonki, głębia smaku jest o wiele większa odpowiedzcie, że wolicie niż gdybyśmy bezpośrednio przed poda- pić po swojemu. Np. z colą. niem dodawali (nie daj Boże – sztuczny) A jeżeli będzie na was koncentrat smakowy. Jkrzywo patrzył pokażcie mu co ostatnio Świat nie stoi w miejscu. Ludzie szukają wypuszczają na rynek producenci – bardzo nowych smaków. Dobrze więc, że producenci modne napoje alkoholowe produkowane alkoholi wychodzą im naprzeciw i to, co za- w oparciu o whisky. czerpną, miksują w zupełnie nowy sposób. 

i Spróbuj Flower O’Brasil z kroplą syropu nk z kwiatu białego bzu, Highland Samba ri z odrobiną lemoniady czy Ballantine’s Brasil d s Sour z miodem i poczuj latynoską radość e kim tylu i oc życia oraz orzeźwiający smak limonek k k w nowych, inspirujących połączeniach. s z j s B i e’s rasi l w tin l y an z ll a a r B

Ballentine’s Ballentine’s Brasil Sour Brasil Smach

SKŁADNIKI: SKŁADNIKI: • 40 ml Brasil • 40 ml Brasil • 20 ml miód płynny • 10 ml syrop cukrowy • 10 ml sok z limonki • Cząstki pomarańczy BB Libre Flower Highland O’Brasil Samba PRZYGOTOWANIE: PRZYGOTOWANIE: SKŁADNIKI: Całość łączymy Ugniatamy cząstki • Ballantine’s Brasil SKŁADNIKI: SKŁADNIKI: w shakerze, przecedzamy pomarańczy wraz • Lód • Dwie miarki • Ballantine’s Brasil do szkła typu z lodem, z syropem cukrowym, • Coca-cola Ballantine’s Brasil • Lód dekorujemy cząstką dodajemy Brasil BALLANTINE’S : • Jedna miara syropu • Lemoniada / Sprite limonki i kruszony lód, z kwiatu białego bzu dekorujemy plasterkiem

ŹRÓDŁO ZDJĘĆ ŹRÓDŁO • Zest limonki pomarańczy. 60

FELIETON / COLUMN

CHCĘ TYLKO ENGLISH TEXT WSZYSTKIEGO ALL I WANT IS JUST EVERYTHING

I often sit wondering what gives me hap- może wyjść na jaw w przyszłości sylwetką piness. And then I get frustrated because typu superfit, ale nikt właściwie nie powie- I think about something else each time. dział, że tak będzie. I tak w kółko, zawsze, The paradox and the spiritual crisis here is wszędzie i ze wszystkim, życie polega na that I somehow can’t make up my mind. Is it morderczym zamęczaniu siebie w celu pod- a simple or a colourful lifestyle that should jęcia decyzji, czy chcesz być szczęśliwy stale be the measure of my volatile, messed up Sierra Golf Club i codziennie, czy codziennie pozwolisz sobie happiness? Should I wake up swollen in the na bycie nieszczęśliwym, żeby ewentualnie morning, look at my sauté self, smile at World class golf in Poland być happy w przyszłości. Uniwersalne być a drop of spring rain, say “hello” to people albo nie być kimś, z kimś czy przed kimś, I don’t know and eat unwashed apples? Or żyje więc i będzie miało się dobrze i ciepło should I spring out of bed for some trendy

TEKST do końca świata albo, daj Bóg, do momen- morning jogging, eat a modish lunch, strive ZUZANNA CISZEWSKA tu, aż chociaż jeden ześwirowany człowiek after fame and try reaching the limits of zrozumie, że chyba trzeba małe szczęścia my own endurance with the saying “not zbierać do kieszeni, bo tak samo uniwersal- enough” always in my head? The biggest Często siedzę i myślę o tym, co daje mi ne „tu i teraz” nie jest tylko powiedzonkiem problem of crazy schizophrenics (to which szczęście. Strasznie jestem wtedy sfrustro- rzucanym na wiatr.  I clearly belong) is probably chronic envy wana, bo za każdym takim razem wychodzi, at peace and quiet when there’s a hard slog że myślę o czymś innym. Paradoks i kryzys or at stardom when you’ve finally got some wartości polega tu niejako na tym, że nie time to read Balzac in the country. I bet the mogę się zdecydować. Czy miarą mojego po- noble circle of people believing in the rule papranego szczęścia, które jest niestałe, ma “all I want is just everything” expands in Sierra Apartments być życie proste, czy kolorful lajfstajl. Czy direct proportion to the growing craziness budzić się spuchnięta rano, patrzeć na saute Założę się, że of this world, which serves up its ideals from siebie i śmiać do kropli wiosennego deszczu, szlachetne breakfast till the evening toilet. And try to Sierra Apartments is a new investment being built in the area mówić „cześć” ludziom, których nie znam be nice and normal when you really don’t of one of the most exclusive golf fields in Europe – Sierra Golf i jeść niemyte jabłka. Czy wyskakiwać z łóż- grono państwa know if you’d become happy eating heaps Club. The investment comprises four 2-storey buildings with ka na poranny jogging na lansie, jeść obiad of ice-cream (because after all it’s just mo- a usable loft, completely with a basement in which there are na propsie, dążyć do sławy na baunsie wyznających mentary happiness that would finally settle altogether 104 residential premises. In each building there will be i skakać po granicach własnych możliwości zasadę „chcę tylko on your hips) or eating a box of radish sprin- about 26 apartments with a different surface area and structure. mając we łbie ciągle: „za mało”. Najwięk- kled with a pack of sunflower sprouts and Thanks to this differentiation, everyone can choose an apartment szym problemem walniętych schizofreni- moisturized with sauce made of nothing, wszystkiego” that optimally suits their needs and requirements. In the offer of ków (czyli najwyraźniej również i moim) believing that your true happiness in the Sierra Apartments there will be 1,2,3-room flats with an entresol jest chyba chroniczna zazdrość to o święty rozrasta się wprost form of a super-slim figure would eventually or without it of a surface area from 35.9 to 64.8 m2 and an spokój, kiedy masz zapieprz, to o aleję sław, proporcjonalnie come to light in the future when in fact no gdy już siedzisz na tyłku czytając Balza- one actually said it would. And so on. Eve- underground parking space. An underground parking area will ca na wsi. Założę się, że szlachetne grono do zwiększającego rywhere and with everything. Life consists also be available for residents and guests. państwa wyznających zasadę „chcę tylko in exhausting oneself completely in order wszystkiego” rozrasta się wprost proporcjo- się, przepraszam, to make a decision whether you want to be Sierra Apartments is also a dreamed place and proposal for those nalnie do zwiększającego się, przepraszam, porąbania świata, happy everyday and all the time or whether who treat golf like a natural duty. A possibility to rent gives an porąbania świata, który ideały serwuje nam you want to be unhappy now to probably be- unlimited opportunities for advanced and beginner players. od śniadania do wieczornej toalety. I bądź który ideały serwuje come happy in the future. The universal “to Everyone who plays or wants to play golf will be able to do it tu człowieku fajny i normalny, kiedy serio nam od śniadania be or not to be someone, with someone or within our Center from very early hours until dusk. An added nie wiesz, czy szczęście da ci, jak zjesz kupę before someone” is still alive. And it’s going value is breakfast and morning coffee in the terrace with a view lodów, bo to przecież chwilowe szczęście co do wieczornej to be quite fine and dandy until the end of to the golf field, without a necessity to go there. się osiądzie zawistnie na biodrach, czy bę- time or, God willing, until at least one crazy dziesz cieszył twarz, jak zjesz pudło kiełków toalety. man understands that you have to collect rzodkiewki, posypanych paczką kiełków brief moments of happiness because the słonecznika i do smaku polanych sosem equally universal “here and now” isn’t just z niczego, kiedy tak naprawdę szczęście a bunch of waste words.  SIERRA GOLF CLUB PHONE +48 58 778 49 00 PĘTKOWICE FAX +48 58 778 49 01 84-200 WEJHEROWO [email protected] WWW.SIERRAGOLF.PL Sierra Golf Club World class golf in Poland

Sierra Apartments

Sierra Apartments is a new investment being built in the area of one of the most exclusive golf fields in Europe – Sierra Golf Club. The investment comprises four 2-storey buildings with a usable loft, completely with a basement in which there are altogether 104 residential premises. In each building there will be about 26 apartments with a different surface area and structure. Thanks to this differentiation, everyone can choose an apartment that optimally suits their needs and requirements. In the offer of Sierra Apartments there will be 1,2,3-room flats with an entresol or without it of a surface area from 35.9 to 64.8 m2 and an underground parking space. An underground parking area will also be available for residents and guests.

Sierra Apartments is also a dreamed place and proposal for those who treat golf like a natural duty. A possibility to rent gives an unlimited opportunities for advanced and beginner players. Everyone who plays or wants to play golf will be able to do it within our Center from very early hours until dusk. An added value is breakfast and morning coffee in the terrace with a view to the golf field, without a necessity to go there.

SIERRA GOLF CLUB PHONE +48 58 778 49 00 PĘTKOWICE FAX +48 58 778 49 01 84-200 WEJHEROWO [email protected] WWW.SIERRAGOLF.PL 62

FELIETON / COLUMN LITERATURA ratuje życie

kamizelka weselnego gościa, który jak high, boosted dramatically, but I fortunately zwykle przesadził. W czasie standardowego managed to control the oncoming cascade of zabiegu pojawia się komplikacja, której nie words of the gutter or even real untreated sew- było w podręcznikach ani instruktarzach age. Calm down. Before you say something, video. Lekarzowi na gwałt potrzebna jest start watching. Almost every guest at the umiejętność przewidywania, co będzie, gdy restaurant was tapping against something or skalpelem natnie ten a nie inny „kabelek”. moving their fingers across some flat surface. Oczywiście tego przypadku nie poruszało They kept reading news, the so-called do- żadne fachowe pismo, ale zwykła literatura mestic and international reports, on mobile już tak. Nic w niej przecież nie jest nigdy devices. But none of them actually stopped to oczywiste, daje ona tą zdolność do dobrego focus on anything for a while. They were all MARCIN GŁUSZEK wyczucia przyszłej akcji. W zależności od taking part in a race for sending messages to Właściciel firmy autora, ta ostatnia może wciąż wymagać od the people they knew with texts they hadn’t Plantacja Wizerunku czytelnika zgadywania jej przebiegu i pod- even finished reading themselves. I couldn’t świadomego mocnego trenowania głowy, see newspapers nor books. nawet przy tak banalnym zapytaniu krymi- And I said to my guest: “Well. I would Siedziałem niespełna miesiąc temu w miej- nału „kto zabił?”. Człowiek, który trzyma like to defend the old truth that books are scowości typowo wypoczynkowej, na tak dosłownie twoje flaki, ale i życie w swoich needful. Imagine yourself at the operating zwanej małej czarnej, a właściwie białej. Na rękach, mówię do mojego nieco pobladłego table. You’re cut open like the waistcoat stole poza kawą i, co podkreślam, wyciszo- rozmówcy, kiedyś czytał mało i dziś nawet of a wedding guest who, as usual, overdid nym i odwróconym awersem do dołu telefo- jakby chciał, to popatrz – zatoczyłem ręką drinking. A serious complication occurs nem, spoczywała książka, jedna z kolejnych wokół sali – będzie niczym dinozaur w świe- during quite a routine surgery. No textbook nabytych w tym tygodniu. Mój kawiarniany cie, gdzie na wszystko jest gotowy szybki or video training has ever mentioned such gość wziął ją do ręki z niedowierzaniem, internetowy przepis. Niestety w wypadku a problem. The doctor urgently needs the jakby ponad 20 lat temu oglądał pierwszy jego fachu tak to nie działa. Człowiek w bia- ability to predict what would happen if he telefon komórkowy i zapytał z miną męża łym kitlu musi umieć wiązać fakty, a nade cut this or that ‘cord’. Of course, this case wracającego do domu o nieśmiertelnej wszystko ćwiczyć różne scenariusze wypad- was not raised by any specialist magazine. 16.00 – Eee... Ktoś jeszcze czyta książki? ków, a to zapewnia literatura. But it was described in literature. Because Zmarniałem, zdrętwiałem i osłupiałem. Na koniec, powiedziałem spolegliwie – nothing it covers is obvious. Literature gives Poziom i tak już wysokiego cholesterolu znam wielu lekarzy i na twoje szczęście mają the ability to sense future. Depending on the poszybował poza skalę i w porę opanowa- pokaźnie biblioteki. author, the latter may demand that readers łem cisnący się na usta słowotok nawet nie guess its plot. As a result, we subconscious- z rynsztoka, ale prawdziwej cywilizowa- ENGLISH TEXT ly train our minds. Eveen while reading nej cuchnącej kanalizy. Spokojnie, zanim a crime novel we ask ourselves such simple coś powiesz, zacznij obserwację. W lokalu questions as ‘who’s the murderer?’. A man prawie każdy siedzący w coś stukał, pukał, LITERATURE who literally holds your guts and your life jeździł palcem na płaskiej powierzchni. SAVES LIVES in his hands once used to read very little,” Na urządzeniach mobilnych rozpoczynali It was nearly a month ago. I was sitting in a ty- I said to my pale listener. “And today even if czytać wiadomości, jak to się kiedyś mówi- pical holiday resort drinking a small white he wanted to change this, he would be like ło, doniesienia z kraju i ze świata. Jednak coffee. Apart from the coffee and my phone, a dinosaur in a world where there is a quick nikt na dłużej nad niczym nie przystanął, which was – I say this most emphatically – Internet recipe for everything. Just look at wszyscy gnali w wyścigu przekazania drogą muted and put screen down, there was only this place. Unfortunately, it doesn’t work elektroniczną innym swoim znajomym nie a book on the table, another one I had bought like that with such a profession. The man in doczytanych do końca tekstów, ba nawet that week. My cafe guest grabbed it in disbe- a white gown has to know how to connect dobrze nie rozpoczętych. Gazet czy książek lief, as if he was looking at the first mobile facts, and – above all – he has to consider nie uświadczyłem. phone more than 20 years ago, and – with the various scenarios, which is where literature No dobrze, powiedziałem do gościa, expression of a husband coming back home comes to his aid.” chciałbym niczym Częstochowę obronić after work – asked: “Who on earth keeps I ended my statement with a note of starą prawdę, że książki są potrzebne. reading books nowadays?”. trustworthiness: “I know many doctors, Wyobraź sobie siebie na stole operacyjnym, I was paralysed. Shocked. My cholesterol who – luckily for you – have quite impres- jesteś otwarty niczym smętnie rozpięta level, which in fact had been already quite sive libraries.”

DESIGN / DESIGN

ARCYDZIEŁA A’Design Award

TEKST To już druga odsłona serii artykułów, w których prezentujemy DR ONUR COBANLI najbardziej innowacyjne projekty uhonorowane w 2014 roku nagrodą A’Design Award. Są jak zawsze wyjątkowe, zaskakujące, inspirujące i naprawdę przemyślane.

Tango Pouch autorstwa Anne-Christin Schmitt

Pomysł nie jest bynajmniej nowy. Sięga lat 20. XX wieku, kiedy tego typu torby worki były w Europie bardzo modne. Ale Tango Pouch to wyszukana reinterpretac- ja dawnego pomysłu. Dzięki nowatorsk- iemu, składanemu zapięciu przypomina nieco akordeon. Składa się perfekcyjnie za każdym razem, ponieważ fałdy wyko- nano niezwykle starannie i skrupulatnie. Torebka inspirowana była także naturą i kształtem liści. 

ZDJĘCIA MiAna GmbH&Co. KG -Gretchen-

Blossom Cava autorstwa zespołu PACKLAB

Inspiracją dla tego projektu było przekonanie, że czasem wystarczy tak niewiele, by zrobić tak wiele. Tu wystarczyło dodać nieco od siebie i... obrócić podarunek do góry nogami. Autorzy chcą w sposób humorystyczny zachęcać klienta, by odwrócił butelkę do góry nogami i tym samym podarował nie tylko wino, ale także kwiaty i uśmiech. 

ZDJĘCIA Juho Viironen 67

DESIGN / DESIGN

ENGLISH TEXT

A’DESIGN AWARD MASTERPIECES ARCYDZIEŁA This is a second showcase from a series in which we present most innovative A’Design Award design projects, worthy of 2014 A’ Design Award. As always – they are unique, sur- prising, inspiring and truly thought out. Blossom Cava by PACKLAB team Inspiracją dla tego projektu było przekonanie, że czasem wystarczy tak niewiele, by zrobić tak wiele. Tu wystarczyło dodać nieco od siebie i... obrócić podarunek do góry nogami. Autorzy chcą w sposób humorystyczny zachę- cać klienta, by odwrócił butelkę do góry nogami i tym samym podarował nie tylko wino, ale także kwiaty i uśmiech. 

PHOTOS Juho Viironen Tango Pouch by Anne-Christin Schmitt The idea is not new, it dates back to the 1920s when this type of pouch bag was very much in fashion in Europe. But the pouch is a very elaborate re-interpretation of the concept, it has a very redefined foldable closure, a bit Hotel Indigo like the music instrument the accordion. It folds together so precisely every time again, Hong Kong Island because the folds and pleats are constructed autorstwa Maxa Connopa (Aedas) with a lot of attention to detail. The pouch was also inspired by the nature and shapes Początkowe bryły hotelu analizowano z wykorzysta- from leaves.  niem programu umożliwiającego symulację oświetle- PHOTOS MiAna GmbH&Co. KG -Gretchen- nia. W rezultacie na fasadzie budynku zainstalowano specjalne zadaszenia w kolorze lśniącego brązu w miejscach, gdzie cień jest najbardziej potrzebny. Ostatec- Hotel Indigo zna forma zadaszeń przypomina smoka oplatającego budynek, co wpisuje się doskonale w azjatycką kulturę Hong Kong Island i tradycje. Zlokalizowany na dachu basen wspornikowy by Max Connop (Aedas) o szklanym dnie mieni się nocą niczym lśniąca perła kojarzona często z chińskimi smokami.  The initial massing concepts for the hotel ZDJĘCIA Aedas were analysed using a solar/lighting programme. The results allowed the selective installation of burnished bronze solar fins to the façade to shield where it needs most. The resultant form resembled the image of a dragon wrapping the building, further rooting the building into the culture and traditions of Asia. The dramatic glass bottomed cantilevered pool on the roof top, shimmers at night, is considered to be like the gleaming pearl often associated with the Chinese dragons. 

PHOTOS Aedas 68

TRENDY / TRENDS MAKIJAŻ MODELKA Beata Lidzbarska

ZDJĘCIA MAKIJAŻYSTA BIZNESOWY Agnieszka Potocka Katarzyna Zalewska Makijażysta Regionalny Douglas Polska

Jest elegancki i zrównoważony. Opiera się na naturalnych kolorach: beżach, brązach, szarościach, odcieniach morelowych i różach. W tym makijażu żaden element nie wysuwa się na pierwszy plan. Oczy i usta są delikatnie zaakcentowane i idealnie ze sobą współgrają.

KROK I Oczyść skórę oczu i twarzy płynem micelarnym (Douglas Large xsmall). Zaaplikuj krem pod oczy (SENSAI SILK Moisture Supply Eye Cream) oraz na twarz lotion i emulsję o roztarciu granic. Zrobisz to korektora, którego wcześniej KOISHIMARU, tak jak wszyst- z tej samej linii pielęgnacyjnej, za pomocą pędzelka „kopytka” używałyśmy jako bazy pod kie produkty tej marki. Do po- rozgrzewając je w dłoniach (7P). Wytuszuj (Dual Ended cienie. Swoją uwagę skupiamy prawek w ciągu dnia przyda się i przekładając na twarz. Mascara Bobbi Brown) rzęsy na kąciku wewnętrznym, z pewnością puder prasowany Doznasz uczucia niesamowi- dolne, a następnie górne, ponieważ to miejsce wymaga (Sheer Finish Pressed Powder tego komfortu, nawilżenia pamiętając o właściwej ilości zazwyczaj największej korekty. Pale Yellow1 Bobbi Brown). i ukojenia. tuszu. Aplikując kolejne war- Do tego potrzebujemy pędzelka Uśmiechnij się i na wystającą stwy nie czekaj, aż wyschną. z włosia syntetycznego (18P), część kości policzkowej nałóż Zapobiegnie to sklejaniu rzęs który nie wchłania dużej ilości róż (Bush 16 Peony Bobbi podczas aplikacji. Zaznacz produktu. Brown), a następnie rozetrzyj brwi paletą cieni (Bobbi Brown Rozświetlamy tym samym ko- okrężnymi ruchami w kierun- Brow Kit Cement/Birch), która rektorem środek czoła, grzbiet ku ucha. W ten sposób uzy- da bardzo subtelny i naturalny nosa, środek brody. Następnie skasz świeży, dziewczęcy efekt. efekt. rozcieramy granicę pomiędzy korektorem a naszą skórą. Na strefę T (czoło,nos,broda) KROK II aplikujemy kompakt (Long- Nałóż korektor (Bobbi Brown Wear Even Finish Compact Creamy Concealer Kit Foundation Porcelain) pędzel- Porcelain) na całą powie- kiem do podkładu, a resztę kę od nasady rzęs aż pod skóry pokrywamy mniejszą ilo- łuk brwiowy, a następnie ścią produktu. To da nam efekt zaaplikuj matowy cień w ten makijażu bardzo trwałego. Na KROK IV sam sposób. Na powiekę ru- KROK III koniec wszystko pokrywamy Zanim nałożysz pomadkę chomą nałóż cień w odcieniu Oczyszczamy skórę pod sypkim pudrem SENSAI (LOS (ART-STICK Bobbi Brown) morelowym (CHANEL 92 oczami z osypanych cieni. POWDER TRANSLUCEND), któ- wypielęgnuj usta balsamem Ombre Essentielle). Pamiętaj Przechodzimy do aplikacji ry ma w swoim składzie jedwab (Lip Balm Spf15) tej samej 69

TRENDY / TRENDS

marki. Pomadkę tę z powo- utrwalić pudrem sypkim lub dzeniem można wykorzystać prasowanym. również jako produkt na kości policzkowe. Pamiętaj jednak, „Niech piękno towarzyszy Ci że taką formułę należy nałożyć w życiu” dzięki makijażowi na mokry podkład, a następnie z Perfumerią DOUGLAS.

ENGLISH TEXT BUSINESS MAKE-UP ` It is elegant, balanced and used as the base for the shadows. based on natural colours: beige, Focus on the inner corner, which brown, grey, shades of apricot usually demands particular at- and pink. Nothing comes to the tention. You will need a synthetic forefront in this make-up. Eyes brush which does not absorb and lips are gently stressed and much cosmetic (18P). perfectly match each other. Use the same concealer to brighten up the centre of your STEP 1 forehead, nose and chin. Now Cleanse your facial skin with blur the lines between the micellar water (Douglas Large concealer and your skin. Use xsmall). Apply some cream a foundation brush to apply (SENSAI SILK Moisture Supply compact (Long-Wear Even Eye Cream) under your eyes Finish Compact Foundation and lotion from the same Porcelain) to your T-zone, and moisturizing line of cosmetics. cover the rest of your skin Warm them up in your hands with a smaller amount of the beforehand. You will get a per- product. This will make your fectly comfortable and sooth- make-up permanent. Finally, ing feeling. cover everything with SENSAI powder (LOOSE POWDER, STEP 2 TRANSLUCENT), which – as all Apply concealer (Bobbi Brown products of the brand, contains Creamy Concealer Kit Porcelain) KOISHIMARU silk. Pressed pow- to your whole eyelid from the eye- der (Bobbi Brown Sheer Finish lash roots to the eyebrow ridge. Pressed Powder Pale Yellow1) Do the same thing with a matt will certainly come in handy eye shadow. Apply an apricot during the day. shadow (CHANEL 92 Ombre Smile and apply blush (Bobbi Essentielle) to your upper eyelid. Brown Blush 16 Peony) to the Remember to blur the bounda- prominent parts of your cheek- ries. You can do this with the use bones. Spread the blush towards of an angled brush (7P). Apply your ears in a circular motion. mascara (Bobbi Brown Dual This way you will give yourself Ended Mascara) to your lower a fresh, girlish look. and upper eyelashes. Remember to use the right amount of the STEP 4 cosmetic. Do not wait for subse- Before you apply the lipstick quent layers to go dry to prevent (Bobbi Brown ART-STICK), use your eyelashes from sticking some lotion from the same brand together. Stress your eyebrows (Lip Balm Spf15). You can use with the use of a shadow palette the lipstick to stress your cheek- (Bobbi Brown Brow Kit Cement/ bones as well. But remember to Birch), which will produce a very apply it on liquid foundation and subtle and natural effect. only then use loose or pressed powder. STEP 3 Clean the shadow that has fallen “Let beauty accompany down on your face. Now apply you” thanks to make-up with the concealer you previously DOUGLAS Perfumery!  REKLAMA 70

MODA / FASHION

ALEXANDER MCQUEEN CHULIGAN MODY BRYTYJSKIEJ

Anderson&Sheppard. To tu w wieku 16 lat Alexander rozpoczyna swoją naukę krawiectwa, aby potem w wieku 20 lat rozpocząć pracę w Angels The Costumiers przy tworzeniu najbardziej wymagających kostiumów teatralnych. Nauka metod wykrajania XVI-wiecznych krojów melodramatycznych, w których osiąga mistrzostwo, staje się wkrótce jego znakiem rozpoznawczym.

ZDJĘCIA źródło: wikimedia commons FOT: THESMARTSTYLIST.COM / FLICKR.COM THESMARTSTYLIST.COM/ FOT:

ego kolejnym przystankiem jest w każdym kolejnym pokazie. Od tej pory staje się Mediolan. Tu przez śpi codziennie w swojej pracowni. Do tego chwilę jest asystentem wystarczy mu tylko łóżko umieszczone za Romeo Gigli. Jednak dość kotarą rozdzielającą stanowiska pracy od szybko wraca do Londynu, miejsca spoczynku. W swoich szokujących aby ukończyć dyplom na kolekcjach stosuje poroża, pióra, metal, skó- kierunku projektowania ry, wszelkiego rodzaju zdobienia, ale przede mody w Central Saint wszystkim niepowtarzalne konstrukcje. Martin. Już teraz jest gotowy W 1996 roku McQueen zostaje głównym TEKST Jdo pierwszej własnej kolekcji. Zaczyna swoją projektantem francuskiego domu mody ciężką i często bardzo ponurą podróż przez Givenchy Haute Couture. Dla marki o tak ALICJA STAŃSKA-STRYJECKA świat mody, którego tak naprawdę silnej pozycji pracuje do 2001 roku. Mimo nienawidził z całego serca. On chciał tylko to zarabia o wiele mniej niż jego poprzedni- www.stanska.eu tworzyć, niekoniecznie grać w szalenie cy. Nie zna bogactwa ani luksusów na jakie trudną grę z całą resztą elity modowej. mogą pozwolić sobie francuscy projektanci. Na jego pierwszy pokaz w 1992 roku Jego pierwszy osobisty pokaz haute zawita modowa arystokratka, naczelna naj- couture jest początkiem depresji. Prasa znakomitszych magazynów modowych Isa- francuska swoją opinią miażdży psychikę bella Blow, która jako pierwsza odkryje jego delikatnego Alexandra. To właśnie Paryż talent. Mówi się o niej, że ma oko. Jak sama jest jego pierwszą porażką, z którą nie może wspomina później „oglądając pierwszy sobie poradzić. Ból stara się ukoić wszelkie- pokaz McQueena widziałam jak kostiumy go rodzaju używkami. poruszają się w sposób, którego nigdy nie Przez kolejne 3 lata Alexander wydaje aż widziałam na innych pokazach”. Jej decyzja 30 kolekcji. Traci pracę w Givenchy i w ra- stawia Alexandra na podium, postanawia mach zemsty przechodzi do Gucci. Dom kupić całą kolekcję. Krawiec w tych czasach mody pozwala mu tworzyć co chce, pod wa- desperacko potrzebuje pieniędzy. Jednak runkiem, że będzie tworzył kreacje, które prócz samych pieniędzy zdobywa także przyniosą zyski. To właśnie w tych czasach kontakty, których Isabella ma tysiące. Tak McQueen zdobywa pieniądze. Całkowicie zaczyna się piękna i zarazem toksyczna zmienia swój styl. Teraz nosi się elegancko, przyjaźń dwójki najbardziej depresyjnych zaczyna dbać o własny wygląd, zachwyca osób w świecie mody. codziennie. Mimo sukcesu traci kontrolę Po pokazie Alexander przenosi się do nad własną psychiką. Jest przepracowany Hoxton Square i tworzy swoje własne studio. i zbyt obciążony obowiązkami. Jego talent krawiecki, chęć szokowania, za- W tym samym czasie jego przyjaciółka

FOT: THESMARTSTYLIST.COM / FLICKR.COM THESMARTSTYLIST.COM/ FOT: miłowanie do natury i ciemności widocznie Isabella traci kontrakt wydawcy. Nie widzi 71

MODA / FASHION

już dla siebie przyszłości. Na domiar wszystkiego rozwodzi się ze swoim mężem. Te wydarzenia doprowadzają do depresji. To właśnie Alexander namawia ją na leczenie i opłaca jej rachunki. Oboje potrzebują pomocy. Spotykają się, aby załagodzić swoje cierpienia. Wyjeżdżają do cichych małych miejscowości, aby pomóc sobie nawzajem. Mimo wspólnych rozmów w 2006 roku Isa- bella targnie się na swoje życie aż 3 razy. Na początku 2007 roku otrzyma pracę, jednak depresja popchnie ją do kolejnej próby sa- mobójczej, tym razem skutecznej. Isabella zostanie pochowana w kreacji, którą wykona dla niej sam Alexander McQueen.

Prócz Isabelli Blow w jego życiu jest jesz- WESLEY CHAU FOT: cze jedna kobieta. To najważniejsza kobieta w jego prywatnym świecie, mama Joyce. Zawsze wspiera syna i pomaga mu w depre- Isabella Blow, a fashion aristocrat and to Gucci in revenge. The fashion brand sjach. Niestety choroba, która zabiera ją the editor of one of the most outstanding let him create what he wanted as long z jego świata w wieku 75 lat, pociąga za sobą fashion magazines, came to his first show as it would generate profit. This is when tragiczne konsekwencje. Dokładnie dzie- in 1992 and discovered his talent. They McQueen started obtaining money. He więć dni po jej śmierci Alexander popełnia said she had observant eyes. Later she said changed his style completely, now wearing samobójstwo w swoim mieszkaniu na West herself: “when I was watching McQueen’s elegant clothes and taking care of his own Endzie. Ma wtedy 40 lat. Utrata przyjaciół- first show, I saw costumes move the way I’d looks. Despite the success, he lost control ki, śmierć mamy i niewyobrażalnie potężna never seen during any show before”. Her over his psyche again because of too much presja świata mody wyniszczyła McQueena decision put Alexander on the podium. She workload and too many duties. doszczętnie. Świat traci twórcę doskonałe- bought his whole collection, and the tailor At the same time, his friend Isabella go. Krawca, artystę na poziomie mistrzow- desperately needed money in those days. lost her editor’s position. She could no lon- skim. Do tej pory nikt nie jest w stanie zastą- But apart from that, he also gained thou- ger see any future for herself, all the more pić tego chuligana mody brytyjskiej.  sands of connections Isabella had. This is so because she divorced her husband. All how the beautiful but at the same time toxic those events led her to depression, and ENGLISH TEXT friendship between the two most depressive Alexander was the one to encourage her people in the world of fashion began. to have a therapy and the one who paid her After the show, Alexander moved to bills. They both needed help and met to ALEXANDER Hoxton Square and finished his own studio. soothe their pain. They left for small, quiet MCQUEEN His talent for tailoring, need to shock and towns to help each other. But despite their THE REBEL KING love for nature and darkness were visible conversations, Isabella tried to take her OF BRITISH FASHION in each of his shows. Since then, he slept in life as many as 3 times in 2006. Although his atelier every day. A bed behind a curtain she got a job at the beginning of 2007, Anderson&Sheppard. It was there separating it from his workstation was depression led her to another attempt at that the 16-year-old Alexander began enough. In his shocking collections, he suicide, this time a successful one. She learning sewing. And when he was 20, used antlers, feathers, metal, leathers, all was buried dressed in what Alexander Mc- he started working at Angels The Cos- kinds of ornaments and most of all unique Queen himself prepared especially for her. tumiers on creating the most demand- constructions. For McQueen there was only one more ing theatrical costumes. The skills of In 1996, McQueen became the main de- woman except Isabella Blow. The most cutting 16th-century melodrama attire signer at Givenchy Haute Couture. He was important one in his private world, his he developed there soon made him working for this major brand up until 2001, mother, Joyce. She always supported her a great and world-famous expert. and yet he earned much less than his pre- son and helped him cope with depression. decessors. He didn’t know the wealth and Unfortunately, her illness, which took her His next stop was Milan, where he served as luxury French designers could afford. from this world at the age of 75, led to cata- Romeo Gigli’s assistant for a while. But he His first personal haute couture show strophic consequences. Exactly nine days soon came back to London to study fashion was the beginning of his depression. The after her death, Alexander committed design at Central Saint Martins. And then opinions of French press crushed the deli- suicide in his flat in West End. He was 40 he was already prepared for his first col- cate Alexander’s psyche. It was precisely in years old. Losing his friend and his moth- lection. He began his arduous and gloomy Paris that he experienced his first defeat he er, as well as the huge intolerable pressure journey through the world of fashion he couldn’t cope with and soon started trying of the world of fashion completely de- actually absolutely hated. All he wanted to ease the pain with various substances. stroyed McQueen. The world lost a perfect was creating, not necessarily playing the Alexander produced as many as 30 designer. A brilliant tailor and artist. So particularly difficult game with the rest of collections during the subsequent 3 years. far, no one has been able to replace this the whole fashion elite. He lost his job at Givenchy and moved rebel of British fashion.  72

MODA / FASHION show must go on...

ZDJĘCIA / PHOTOS: STYLISTA / STYLIST: FRYZURY / HAIR: Koty 2 (www.koty2.com) Różena Grey Bartłomiej Grześ

MODELKA / MODEL: MAKIJAŻ / MAKE-UP : MIEJSCE / PLACE: Izabella Sipko @Orange Eevi Makeup Studio MAKATA STUDIO, Warszawa

UBRANIA / CLOTHES: własność stylistki / stylist own

TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES NORMALNY SAMOCHÓD

Kiedy człowiek pisze o samochodach, po jakimś czasie zaczyna być traktowany jak ktoś, kto o nich ma pojęcie. Jak autorytet. Z tym że jedyne, co ludzie chcą od niego usłyszeć, to potwierdzenie własnych wyborów. (Tak, Passat B5 to najlepszy samochód na świecie). Bardzo rzadko pojawia się możliwość realnej pomocy – doradzenia czegoś konkretnego.

ZDJĘCIA Źródło: Materiały prasowe

hodziłem po zadowolony. Bo samochód z tym silnikiem Palacio de Ferias y mniej pali i tak samo dobrze jeździ. I tak się Congresos de Malaga stało. Maciek kupił XC60 z silnikiem D4. oglądając telewizor Upłynęło trochę czasu i je też wsiadłem Samsunga o krzywym do samochodu z takim silnikiem. Z tym ekranie, kiedy że był to najlepiej znany mi model Volvo – zadzwonił telefon. To S60. No i tak ciągu paru miesięcy jeździłem Cbył Maciek, księgowy z bardzo ważnej trzema sześćdziesiątkami. Wspaniałą: instytucji kultury. Poprosił mnie o radę, S60T6, bezsensowną (hybrydą) V60D6 a tak naprawdę potwierdzenie, że ma sobie i zwykłą S60D4 – z polecanym przez Stasz- kupić volvo XC60 z silnikiem D5.Żona mi ka, dwulitrowym, 181-konnym dieslem. od dawna powtarza, że uciekam od Cóż mogę o tym ostatnim samochodzie

TEKST odpowiedzialności, coś w tym musi być, bo napisać? Nie jeździ tak jak T6, ale kiedy poprosiłem o czas i zadzwoniłem z tym trzeba, też potrafi przyspieszyć. Potrafi pytaniem do Staszka z Volvo. spalić mniej niż hybryda, jest do tego od MARCIN KĘDRYNA Staszek odpowiedział: niech weźmie niej tańszy. Tu muszę się poprawić – hybry- FOT. JACEK PIĄTEK z nowym D4. Zapłaci mniej, a będzie bardziej da jest „plugin”, więc jeżeli nie przekroczy 79

TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES

Volvo w przyszłym roku ma zamiar robić wyłącznie silniki się zasięgu akumulatorów – pali wręcz nic. less, but he would be more satisfied with it. Ale i tak wszyscy wybiorą S60D4. czterocylindrowe. Since a car with a newer engine consumes Volvo w przyszłym roku ma zamiar less fuel and drives equally well.” And so he robić wyłącznie silniki czterocylindrowe. I – o ile rezygnacji did. Maciek bought XC60 with D4 engine. I – o ile rezygnacji z dużych silników ben- z dużych silników It took a little while and I also got into zynowych nie mogę im darować, to uwa- a car with the same engine. However, it was żam, że ten diesel jest godny polecenia. Ale benzynowych nie the model of Volvo I knew best which is S jakie ma znaczenie to, co uważam? To jest mogę im darować, to 60. And during a couple of months, I was ten rodzaj samochodu, który ludzie kupują, driving three Volvo 60s – the great one: bo chcą taki mieć i są zadowoleni. Dobry uważam, że ten diesel S60T6, the pointless (hybrid) one: V60D6 silnik jest bonusem. jest godny polecenia. and the regular one: S60D4 having the re- Jakiś czas później spotkałem Maćka. commended by Staszek a 2.0-litre and 181 Jest zadowolony ze swojej XC60. Poprosił Ale jakie ma znaczenie hp diesel engine. mnie tylko, żebym powiedział Staszkowi, że to, co uważam? To jest What can I say about the latter one? It auto w mieście pali więcej niż piszą na stro- doesn’t drive like T6, but when it is needed, nie. Maciek, jak wcześniej napisałem – jest ten rodzaj samochodu, it’s able to speed up. It can consume less księgowym. Wierzy w zapisane cyferki. który ludzie kupują, fuel than the hybrid, and additionally, it’s cheaper than the hybrid. I must correct ENGLISH TEXT bo chcą taki mieć i są myself here – the hybrid is a plug-in vehic- zadowoleni. Dobry le, so when you do not utilize the batteries, A REGULAR CAR it consumes almost nothing. Everyone silnik jest bonusem. would choose S60D4 anyway. When a man writes about cars, after Volvo is willing to focus only on the some time, he is treated like some kind 4-cylinder engines next year. And, as long of a professional in this field. As an au- as I cannot forgive them the resignation thority. But the only thing that people from big petrol engines, I think that this want to hear from him is an approval of diesel vehicle is worth recommending. But their own choices. (Yes, Passat B5 is the cultural institution. He asked me for advi- it doesn’t matter what I think. This is the best car in the world.) A chance of real ce, or actually, for approval of his buying type of car that people buy, since they want help occurs really rarely that is advising Volvo XC60 D5 engine. My wife has been to have it and they are satisfied with it. something precise. telling me for a long time that I am dodging A good engine is a bonus. responsibility, and there is something abo- After some time, I met Maciek. He is I was walking around Palacio de Ferias ut it, since I asked for some time and made satisfied with his XC60. He only asked me y Congresos de Malaga and watching a phone call to Staszek working for Volvo to tell Staszek that the car consumes more Samsung TV with curved screen, when my to ask about his opinion. fuel than it is written on the Volvo website. telephone rang. It was Maciek calling, an Staszek answered that my friend “shall Maciek, as I already said, is an accountant. accountant working in a very important buy one with new D4 engine. He will pay He believes in the digits.  80

ENGLISH TEXT STARTS AT PAGE 82 BĄDŹ GOTÓW NA ZMIANĘ 81

LUDZIE / PEOPLE

Czy chcemy zmian w życiu? Czasem chcemy, a czasem one po prostu się dzieją i musimy na nie mądrze zareagować. Jak przez nie przejść bez szwanku, a nawet wzmocnionym? W tym pomoże nam portal „Zmiany w życiu”. Opowiada o nim jego założycielka Anna Węgrzyn, coach i trener biznesu.

TEKST ZDJĘCIE Jakub Milszewski Igor Drozdowski

Ja będę sceptyczny w sprawie coachingu, w ich zmianie. Dlatego też jestem sceptycz- siebie celu, pomoc w opracowaniu strategii a Ty się broń. Jak to jest, że przychodzą na w stosunku do szkoleń i coachów, którzy wprowadzenia zmiany. Chcę podkreślić, jacyś znani ludzie, dziennikarze, byli głoszą, że w tydzień albo weekend zmienią jak bardzo istotną rolę pełni doprecyzowa- sportowcy i mówią mi jak mam żyć? twoje życie. Nie zmienią. Coach może nie celu klienta. To trochę tak jak z kup- Po pierwsze, oni nie przychodzą, tylko ty pomóc usystematyzować nasze zasoby po nem butów. Jeśli powiem, że idę do sklepu idziesz do nich. Po drugie, oni nie mówią, to, byśmy mogli w pełni wykorzystać je dla kupić czerwone szpilki to wracam do domu jak masz żyć, tylko dzięki nim i ich pyta- siebie. Rolą coacha nie jest rozwiązanie z czerwonymi szpilkami, a jeśli mówię „idę niom sam sobie odpowiadasz na to, jak problemu, ale doprecyzowanie, co w danej kupić buty” to często wracam z kilkoma chcesz żyć, jakie masz możliwości i sam sprawie jest najistotniejsze, zmobilizowanie parami albo nie kupuję żadnej. Tak samo podejmujesz decyzje. klienta do osiągnięcia zamierzonego przez jest z innymi sprawami w życiu. Czasem jest nam źle, ale nie wiemy, gdzie tkwi problem. Czy to nie jest substytut psychologa? Musimy doprecyzować i wybrać to, co dla Nie należy mylić coacha z psychologiem lub nas najlepsze. W tym pomoże portal „Zmia- psychoterapeutą. Psychoterapeuta pomaga ny w życiu”. w problemach natury psychologicznej, w zaburzeniach, deficytach funkcjonowa- Rolą coacha nie Czyli coach to trener pozytywnego nia na co dzień. W coachingu mamy inną jest rozwiązanie myślenia nakierowujący klienta na tor, sytuację wyjściową. Pracujemy z osobami którego on sam szuka? zdrowymi, radzącymi sobie w życiu. Z tego problemu, ale Trochę tak, ale zdecydowanie nie tylko. względu koncentrujemy się na tym, co jest Ponoć mamy w Polsce tendencję do narze- tu i teraz. Szukamy rozwiązań, aby jak doprecyzowanie, kania i do negowania wszystkiego. W ten najpełniej wykorzystać posiadane zasoby co w danej sprawie sposób często nie doceniamy tego, co już w celu rozwiązania aktualnej lub nadcho- mamy. Coaching między innymi pozwala dzącej sytuacji. Skłaniamy klienta, aby np. jest najistotniejsze, zwrócić uwagę na te drobne rzeczy, które przeanalizował możliwości wykorzystania zmobilizowanie są obok nas. Na faktyczne potrzeby, które swojego doświadczenia z życia prywatnego stoją za naszymi celami, alternatywne w życiu zawodowym lub odwrotnie. Wiara klienta do osiągnię- rozwiązania tematów, z którymi się bory- w możliwości klienta i wzięcie przez niego kamy, metody postępowania wypróbowane odpowiedzialności za wypracowane rozwią- cia zamierzonego z sukcesem w przeszłości, to tylko niektóre zania to podstawowe zasady pracy coacha. przez siebie celu, z tych pozytywnych elementów, o których niestety zbyt często zapominamy, a których Z czym właściwie można przyjść pomoc w opracowa- brak w naszym życiu nie pozwala nam cie- do coacha? szyć się nim. Biegnąc na oślep do nowego Coaching to proces, którego celem jest po- niu strategii wpro- warto pamiętać, że kiedyś właśnie to co jest kazanie osobie sytuacji z różnych perspek- wadzenia zmiany. teraz było w strefie naszych marzeń. Jaką tyw, czasem uświadomienie jej nawyków mamy więc gwarancję, że to kolejne nowe i jeśli to pomocne dla klienta, wsparcie nam tę radość da? 82

LUDZIE / PEOPLE

Czy do tego nawiązuje nazwa portalu autorów będzie m.in. Rafał Nykiel, licen- względów bardzo często nie pomagają im „Zmiany w życiu”? cjonowany trener International Coaching w tym rodzice czy szkoły. My chcemy, żeby Nieodłącznym elementem życia są emocje, Community, Norbert Grzybek i Maciek otrzymali wsparcie, wartościowe porady od one pozwalają nam dostrzegać życie takim, Cichocki z „Mogę Móc”, którzy w prowoka- specjalisty, a nie od koleżanki czy kolegi. jakie jest. Przyczyną emocji jest również tywny sposób pokazują, że niemożliwe jest W temacie edukacji młodzieży jest bardzo zmiana. Śmieję się, bo wydarzyło się coś możliwe, Agnieszka Brukszo, właścicielka dużo do zrobienia i wierzę, że portal „Zmia- fantastycznego, płaczę, bo ktoś mnie firmy „Brand U”, coach i ekspert budowa- ny w życiu” może pełnić ważną rolę również skrzywdził i jest mi źle. Emocje mijają. Stan nia marki, Justyna Dawiskiba-Spaleniak, w tym procesie. może trwać dłużej, ale nawet on może się doświadczona coach i psycholog zmienić pod wpływem naszych myśli. , Kancelaria Prawnicza „Rachelski i Wspól- ENGLISH TEXT Portal „Zmiany w życiu” prezentuje holi- nicy”, których podobnie profesjonalne styczne spojrzenie na człowieka. Nie można i etyczne podejście do człowieka trudno BE READY skupić się na jednej części życia, np. na znaleźć w dzisiejszej dobie. Mecenas Stani- FOR A CHANGE karierze, a zapomnieć o życiu osobistym. sław Rachelski w publikacjach prawnych Tak samo sprawy związane z myśleniem, pochyla się np. nad takimi tematami jak Do we want changes in our lives? podejmowanie decyzji nierozerwalnie łączy ważność słowa „dziękuję” w codziennych Sometimes we want, but sometimes się z uczuciami. Jeśli np. mamy partnera kontaktach. Ponadto wśród autorów znaj- they simply happen and we need i dzieci, to często mamy również potrze- dzie się wielu doświadczonych coachów, to react to the wisely. How to go bę realizacji siebie, zobaczenia samego psychologów, podróżników, artystów, through them without any harm or siebie w swoim życiu. Warto dbać na co a przede wszystkim pasjonatów życia. Aby even stronger? A web portal, Zmiany dzień o rzeczywiste poczucie własnej szybciej i efektywniej pójść za zainicjowa- w życiu (literally: Changes in life) wartości a nie poczucie wartości budowa- ną zmianą, ze wszystkimi osobami będzie will help us in it. Its founder, Anna ne na zewnętrznych atrybutach tj. status można umówić się na spotkanie za pośred- Węgrzyn, a coach and business trainer majątkowy, mąż, dziecko kariera, sukcesy nictwem portalu. tells us about it. sportowe. Nam się czasem wydaje, że jeste- śmy tym, co mamy napisane na wizytówce. Jak chcesz zachęcić czytelników do I would be rather skeptical about Lubimy ładne, poważnie brzmiące nazwy, odwiedzin na portalu „Zmiany w Życiu”? coaching, and you need to defend prezes, dyrektor, szczególnie po angielsku. Ja patrzę na to inaczej. Nie będę zachęcać, yourself. Why is it so that some famous W ten sposób wpływamy na swój system namawiać. Zadbam przede wszystkim o to, people like journalists, former sportsmen wartości. A jeśli ktoś nie ma wizytówki to by jak największa liczba osób dowiedziała come and tell me how to live? co, nie istnieje? A jeśli ktoś w pracy jest się o istnieniu portalu. To tak jak w coachin- First of all, they do not come, you go to prezesem, to w domu też jest prezesem, czy gu. Nie można powiedzieć: „chodź, zrobię them. Secondly, they do not tell you how to może raczej mężem, ojcem? ci coaching”. To klient, a w tym przypadku live, thanks to them and their questions, Często boimy się zmian. Jedne z nich może- odwiedzający nasz portal, ma poczuć, że you answer the question on your own my zaplanować, innych nie. Celem portalu chce tu być. Wierzę, że przekazane na nim how you would like to live and what are „Zmiany w życiu” jest oswojenie zmiany, treści, wspaniała atmosfera i zapraszani your capabilities and you make your own polubienie jej, nawet przekucie jej w osobi- goście sprawią, że jak ktoś raz zajrzy, to już decisions. sty sukces każdego czytelnika. To nasz cel będzie wracał i powiadomi o nas swoich i do tego będziemy dążyć. znajomych. Isn’t it a substitution for a psychologist? Samo życie jest przecież zmianą. Spotkamy You cannot confuse a coach with a psy- kogoś i nasze życie może się odwrócić o 180 Czytelnicy będą mogli brać udział chologist or a psychotherapist. A psy- stopni. Każda czynność jest zmianą. Czas w rozwoju portalu? chotherapist helps you with problems of jest zmianą. Dla mnie było bardzo ważne, żeby ten psychological nature, disturbances, and portal był dla ludzi i o ludziach. Chciałam deficits in functioning on the daily basis. W jaki sposób przekuć to wszystko na zaangażować odwiedzających portal, by We have a different initial situation in zawartość portalu? Co użytkownik będzie proponowali tematy, które ich interesują. coaching. We work with healthy people mógł tam znaleźć? Będziemy podążać za potrzebą. Wierzę, having a way with their lives. For this Przede wszystkim ogromnie się cieszę, że że ten sposób będziemy najlepiej służyć reason, we concentrate on the things that zaproszenie do współpracy przyjęło tak czytelnikom. Oni również sami będą mogli happen now and here. We seek for solutions wielu fantastycznych ludzi. Nie ma czegoś opisać swoje historie. Dzięki pokazywa- to use fully our resources in order to solve takiego jak jedna złota myśl dla wszystkich. niu własnych przeżyć, że wszyscy mamy the present or up-coming situation. We Każdy z nas jest inny. Dlatego też oferujemy tak samo, będziemy czuli się na stronie induce our clients for example to analyze mnogość perspektyw i rozwiązań. Będzie- jak w domu. Będzie można również na tej possibilities of using their own experiences my w duchu coachingu zadawać pytania, bazie skorzystać z doświadczenia innych. from their personal lives in their profession- ale też omawiać dany temat z różnych Na portalu jest też specjalne miejsce dla al lives or the other way round. A belief in punktów widzenia. Portal, tak jak dobry młodzieży. Uważam, że ciągle mało jest the capabilities of the client and taking the coach, nie ma na celu nikogo i niczego miejsc, w których mogą poczytać na responsibility for developed solutions are uczyć. Chciałabym, żeby każdy czytelnik ważne dla siebie tematy. Na dowód tego the basic rules of coach’s work. poprzez treści na stronie sam odnalazł wystarczy z nimi porozmawiać, poczytać wartościowy kawałek dla siebie. Wierzę, że fora czy ich wpisy na portalach społecz- What can you come to the coach with? tak się stanie, ponieważ na portalu pisywać nościowych. Drogę muszą odnajdywać Coaching is a process which aim is to show będą ciekawi i doświadczeni ludzie. Wśród sami lub z pomocą rówieśników. Z różnych the other person a situation from different 83

LUDZIE / PEOPLE

perspectives, sometimes to make them focus on one part of your life, for example Office whom you won’t easily find today aware of their habits and, if it is helpful for on the career and forget about your person- such a professional and ethical approach to the client, to support them in changing al life. The same happens with the issues a man similar to. The barrister, Stanisław the habits. This is why I am skeptical about connected with thinking, making decisions Rachelski in his legislative publications the trainings and coaches who say that which are intrinsic to emotions. For exam- pays attention to the subjects like for exam- they can change your life within a week or ple if we have a partner and children, we ple the importance of the ‘thank you’ word a weekend. They won’t. A coach can help often have also a need to fulfill ourselves, in everyday contacts. Moreover, among us organize our resources so that we could to see ourselves in our life. It’s worth taking the authors, there are many experienced fully use them for ourselves. The role of care about our real self-esteem level on coaches, psychologists, travelers, artists a coach is not to solve the problem, but to the daily basis, not about the self-esteem and last but not least, the fiends of life. crystalize what is the most important in level built on the external attributes like There will be a chance to arrange a meeting the exact situation, to motivate the client to material status, a husband, a child, career with all those people via the page in order to achieve the intended goal and to help to de- or sport achievements. It often seems to follow the initiated change faster and more velop a strategy to introduce the changes. us that we are what we have printed on effectively. I want to stress the importance of crystalli- our business card. We like nice, seriously zation of the client’s goal. It is more or less sounding names like a chairman, a manag- What would you like to do to encourage similar to buying a pair of shoes. If I say er, especially written in English. Thus we the potential readers to visit the page, that I go to the shop to buy red stilettos, influence on our value system. And suppose Zmiany w życiu? I will come back home with red stilettos, someone doesn’t have a business card, so I perceive it a bit different. I would not and if I say “I go to buy some shoes”, I often what, he would not exist? And if a person is encourage or persuade anyone. First of come back with a couple of pairs or with a chairman at work, is he still a chairman at all, I would take care about the fact that none. It happens the same with other issues home or is he a husband and father? the possible biggest number of people got in our life. Sometimes we feel bad, but we We are often anxious about changes. We informed about the page. It works the same don’t know where our problem is. We must can plan some of them, but not all of them. as in coaching. You cannot say: “come and crystalize it and choose what is best for us. The purpose of the portal, Zmiany w życiu I’ll coach you.” It is the client, and in this The web portal, Zmiany w życiu might be is to accustom people with a change, make example the visitor of our page, who is go- helpful with it. them like it, even to turn it into a personal ing to feel the need to be here. I believe that success of every reader. This is our aim and the content of the page, great atmosphere So a coach is like a trainer of positive we are going to achieve it. and invited guest would make people who thinking putting the client on the right The very life is a change after all. We meet visited the page once keep returning and track which he is looking for, am I right? someone and our life can make a U-turn. tell their friends about it. More or less, but that is not all. Reportedly, Every activity is a change. Time is a change. we have a tendency in Poland to complain Would the readers have an opportunity about and to deny everything. Thus we How is it possible to turn all of it to the to take part in the page development? often do not appreciate what we already content of the portal? What would users It was very important to me that the page have. Among other things, coaching allows find there? is for people and about people. I wanted to to focus our attention on those tiny things First of all, I am very happy that so many engage the visitors to offer the subjects they which surround us. On those factual needs amazing people received the invitation to are interested in. we would follow the need. which stand behind our goals, alternative cooperate with us. There is no such thing I believe that this is the best way to serve solutions of the issues we are dealing with, like words of wisdom suitable for all people. the readers. They also would have a chance the methods of acting successfully tried Every single one of us is different. That is to write about their own stories. Thanks in the past are only some of those positive why we offer a multitude of perspectives to showing their own experiences and that elements which we unfortunately forget too and solutions. We would ask questions in everyone has the same ones, we would feel often and which lack in our life does not al- the spirit of coaching as well as discuss like home online. Having this base, the visi- low us to enjoy it. When running headlong a certain topic taking into consideration tors would use the experience of the others. to something new, it’s worth remembering different angles. The portal, just like a good There is also a special place for young peo- that the state we have now was once in the coach, doesn’t aim to teach anything to ple. I think that there are still not so many sphere of our dreams. So what is our guar- anyone. I would like every reader to find the places where they can read stories and texts antee that another new would bring us joy? valuable piece for themselves by reading with subjects important for them. To prove the content of the page. I believe that it will this, it’s enough to talk to them, read some Does the name of the web portal, Zmiany happen, since some interesting and experi- threads on some forums or their posts on w życiu refer to what you are saying? enced people are going to post their texts. the social media. They need to find their The inherent elements of our life are emo- Among other authors, there would be Rafał own way or with the help of their peers. It is tions, they make us see life what it truly Nykiel, a certified International Coaching very often so that their parents or school do is. The source of emotions can also be Community trainer, Norbert Grzybek and not help those young people due to different a change. I am laughing because something Maciek Cichocki from ‘Mogę pomóc,’ who reasons. We want to give them support, amazing happened, I am crying since some- show in a very provocative way that the im- valuable advices from the experts, not one hurt me and I feel bad. Emotions go by. possible is possible, Agnieszka Brukszo, the from a peer friend. In terms of education A state can last longer, but it can change owner of ‘Brand U,’ a coach and an expert of young people, there is still much to do under the influence of our thoughts. of creating the brand, Justyna Dawiski- and I believe that the web portal, Zmiany The web portal, Zmiany w życiu presents ba-Spaleniak, an experienced coach and w życiu may play a significant role in this an overall picture of a man. You cannot psychologist, ‘Rachelski i Wspólnicy’ Law process as well.  84

LUDZIE / PEOPLE

Cyfrowy nomada wyrwał się z korporacyjnego kubika, by podróżować po świecie spełniając marzenie każdego z nas – być wolnym i doświadczać świata we wszystkich jego odcieniach. Współczesny koczownik to nie heros o nadludzkich zdolnościach i nieprzeciętnie grubym portfelu. Nie zmanierowany rentier po kolei zaliczający modne kurorty, od Monaco po Hamptons. To wolny człowiek.

TEKST ZDJĘCIA Piotr Bucki Danka Peter CYFROWI Jak żyje i pracuje

tóż nie marzy realnymi wyrzeczeniami, okraszonych doświadczeń i życia, na jakie mamy ochotę. o rzuceniu nużącej substytutem wolności w postaci dwutygo- Nomada pochodzi od starogreckiego nomás pracy i wyruszeniu dniowego urlopu Aga i Cez postanowili i oznacza wędrującego w poszukiwaniu pa- w podróż dookoła rzucić polski sen i ruszyć w drogę. stwisk. Dziś nomada szuka „pastwisk” ze zle- świata. Snujemy Kierunek: Chiny. Co może robić Polak ceniami od klientów na całym świecie i łącza plany, które zderzają w Chinach? Uczyć angielskiego. Tak internetowego, by owe zlecenia realizować. się z kredytem we rozpoczęła się przygoda, która Aga i Cez Aga i Cez początkowo skupili się na ucze- frankach,K szczotkowaniem zębów opisują na swoim blogu eTramping.com. niu angielskiego, z czasem jednak zaczęli i zaległym raportem dla szefa. Agnieszka rozwijać bloga, którego nie bez przyczy- i Cez wybrali inną ścieżkę. Dwójka młodych SĄ WŚRÓD NAS ny nazwali właśnie eTramping. Nomadzi ludzi z Polski postawiła na non konfor- Nomadyzm to nic nowego. Pierwotnie – tryb korzystają z techniki. Ich biznesy to często mizm, który wybiera coraz większa liczba życia polegający na przemieszczaniu się w po- e-biznesy. Pracują, porozumiewają się ludzi na świecie. Zamiast brnąć w korpora- szukiwaniu dogodnych pastwisk lub łowisk. i wędrują wirtualnie, w cyberprzestrzeni re- cyjne bagno pseudo-sukcesów okupionych Dziś to nieograniczona wolność poszukiwania alizując wyzwania zawodowe. Przemierzają NOMADZI współczesny koczownik w sieci

świat, bo tam, gdzie jest łącze, jest ich dom. cztery miesiące. Colin mówi wprost – nie nurkowie, jak Nadia Aly, która swoją pasję Internet sprawił, że świat mamy w zasię- wyobraża sobie innego życia. Nawet jego do nurkowania przekuła w prosperujący biz- gu ręki, a w zasadzie w zasięgu kliknięcia relacje intymne są nomadyczne. To seryjny nes – oferuje nurkowe wyprawy w różnych myszką. Dlaczego więc przywiązywać się monogamista, który ceni sobie wolność, miejscach na całym świecie. Tam gdzie jej do jednego biura czy miasta? której granicę wyznaczają łącza internetu klienci, tam i ona. Aga, Cez, Colin czy Nadia i jego umiejętności oraz… czytelnicy bloga, – różne historie, które łączy umiłowanie TECHNIKA PRZETRWANIA którzy nadal głosują, w jakim kierunku ma wolności i samostanowienia. Czy jednak Colin Wright to autor, e-biznesmen, szkole- się udać. bycie nomadą jest łatwe? Nomadyzm daje niowiec, mówca i designer. Gdzie pracuje? Kto może zostać współczesnym koczow- niewątpliwie wolność, ale ona niesie za sobą Wszędzie, gdzie ma ochotę. Pewnego dnia nikiem? Teoretycznie każdy. Najwięcej wyzwania. Trzeba szukać zleceń, oriento- wyruszył w podróż, której kierunek nadali wśród nomadów wszelkiej maści freelan- wać się w często trudnej i niezrozumiałej internauci. Na swoim blogu exilelifestyle. cerów, szczególnie pracujących w branży wielokulturowej rzeczywistości. Przekonał com zadał czytelnikom pytanie – „gdzie kreatywnej. Są projektanci graficzni, web się o tym Cez, kiedy po ciężkim wypadku jechać?”. Wybrali Argentynę, gdzie spędził developerzy, fotograficy, blogerzy, ale też… wylądował w chińskim szpitalu. 86

LUDZIE / PEOPLE

STRACH MA WIELKIE OCZY Everyone dreams about quitting their bor- mainly all sorts of freelancers, especial- Ci, którzy się odważyli zmienić swoje życie ing jobs and setting off on a journey around ly those working in creative industries. i rozpocząć wędrówkę po świecie, przy- the world. We devise plans that collide with These are graphic artists, web develop- znają, że najtrudniejsze jest pokonanie Swiss franc loans, tooth brushing and an ers, photographers, bloggers but also... lęku przed nieznanym. Lęk to naturalna unfinished report for our boss. Aga and divers. Like Nadia Aly, who has translated emocja. Towarzyszy nam od zarania dzie- Cez have chosen a different path. The two her passion for diving into a profitable jów. Kiedyś chronił przed nadmiernym ry- young people from Poland have picked non- business – she offers diving excursions in zykiem, dziś zbyt często ogranicza nasze conformism, which nowadays enjoys an various places in the world. She is wherever wybory i marzenia. Colin, Cez, Aga i Nadia increasing popularity in the whole world. her clients are. Aga, Cez, Colin or Nadia postawili wszystko na jedną kartę, ale pa- Instead of getting themselves into the cor- represent various stories but one love for trząc racjonalnie nie ryzykowali przecież porate mess of pseudo-success achieved at freedom and self-determination. But is życia. Wybór życia współczesnego koczow- the price of tremendous sacrifices, spiced being a nomad actually easy? Nomadism nika wiąże się dziś z o wiele mniejszym up with a substitute for freedom in the form certainly provides freedom, but freedom ryzykiem, niż za czasów pożartego przez of two weeks off, Aga and Cez have decided raises challenges. You have to keep looking kanibali Magellana. Owszem, rezygnacja to abandon the Polish dream and set off. for contract jobs and grasp the often diffi- ze stałej pracy, wygodnego życia i sieci Destination: China What can a Pole do in cult and incomprehensible multicultural społecznej może się wydawać przerażającą China? Teach English. This is how the ad- reality. Cez could experience that when he perspektywą. Szybko okazuje się, że to ta- venture Aga and Cez describe on their blog ended up in Chinese hospital after a seri- kie wyzwania sprawiają, że żyjemy pełniej. eTramping.com began. ous accident.

NIE TAKI DIABEŁ STRASZNY THEY’RE AMONG US FEAR MAKES COWARDS Życie być może jest jedno, natomiast Nomadism is nothing new. Originally, it OF US ALL wielość scenariuszy pozwala nam wybrać was a lifestyle consisting in living from one Those who have found the courage to ten, który odpowiada nam najbardziej. place to another in search of good pastures change their lives and begin their wander Co więcej, wybór jednego scenariusza nie or hunting grounds. Today, it is the unlimit- round the world claim that the most dif- determinuje całości naszej egzystencji. ed freedom of looking for experiences and ficult thing is to conquer the fear of the Czasem aby przekonać się, czy nomadyzm life we want. The name nomad comes from unknown. Fear is something natural. It has nam odpowiada, warto taki tryb życia Greek nomás, meaning one roaming about accompanied us from the dawn of history. przetestować. Na całym świecie coraz for pasture. Contemporary nomads look Once it protected us from excess risk, to- większą popularnością cieszy się tzw. gap for pastures rich in orders from customers day it often restricts us in our dreams and year – rok na poszukiwanie siebie, swojej around the whole world and for Internet choices. Colin, Cez, Aga and Nadia staked drogi życiowej, podczas której podróżuje- connections to execute these orders. everything on one card, but – rationally my, pracujemy i określamy tożsamość. Initially, Aga and Cez focused on teaching thinking – they did not risk their lives. To- Spróbować zawsze warto. Historie noma- English but soon started their blog, which day, choosing the life of a nomad involves dów to dowód na to, że każdy może wybrać they called eTramping not without reason. much less risk than in the times of Magel- swoją drogę bez realizowania rutynowego Nomads use technology. Their business lan eaten by cannibals. Indeed, giving up scenariusza – szkoła, studia, praca, eme- is often e-business. They work, communi- a regular job, comfortable life and social rytura… Cez, Aga, Colin i Nadia to jedni cate and wander virtually and solve their network may seem a scary prospect. But z wielu. Pora podążyć własną ścieżką i stać professional challenges in cyberspace. it quickly turns out that such challenges się cyfrowym nomadą.  They roam the world because home is make us live a fuller life. where connection is. The Internet made us have the whole world within arm’s (or even THE DEVIL’S NOT SO ENGLISH TEXT mouse click’s) reach. So why should we BLACK AS HE IS PAINTED grow attached to one office or city. You may only live once, but you can choose DIGITAL from a number of possible scenarios to NOMADISM. SURVIVAL SCHOOL find the one that suits you best. What is Colin Wright is a writer, e-businessman, more, the choice of one scenario does not THE LIFE AND trainer, speaker and designer. Where have to determine your whole existence. WORK OF MODERN does he work? Wherever he wants. One Sometimes it is worth testing nomadism ONLINE NOMADS day he set out on a journey directed by to see whether you would enjoy such a life- Internet-users. He asked people on his blog style. Gap years have recently enjoyed an The digital nomad has escaped from exilelifestyle.com the question: “Where increasing popularity in the whole world. the corporate box to travel around the should I go?”. They chose Argentina, where They give time to find one’s own identity world and achieve what everyone of he spent four months. Colin says frankly and way of life while travelling or working. us dreams about – become free and that he cannot imagine living a different It’s always worth a try. Nomads’ stories experience the world in all its shades. life. Even his intimate relations are nomad- prove that everyone can choose their own The modern nomad is not a hero with ic. He is a serial monogamist who values path, which does not necessarily have to superhuman abilities and an immense freedom limited only by the Internet, his follow the routine scenario – school, uni- amount of money. He is not a preten- abilities and... blog readers, who still vote versity, work, retirement... Cez, Aga, Colin tious rentier who does fashionable re- on the direction he should take. and Nadia are just four of many. It’s high sorts one after another from Monaco Who can become a contemporary nomad? time to take your own path and become to the Hamptons. He is a free man. Theoretically everyone. Nomads include a digital nomad.

FELIETON / COLUMN

ENGLISH TEXT DISCOVERING DIAMONDS

A sailing adventure as part of classes? I have always been dreaming about it! I know that passions play a huge role in young people’s development. Perhaps this is why I wanted to introduce a sailing programme to schools in Gdansk so much.

Sailing talents, as any other predisposition, FOT: MATERIAŁY PRASOWE PROGRAMU EDUKACJI MORSKIEJ W GDAŃSKU. should be discovered as early as possible. I am the best example for that. I have come up with the idea of the Maritime Education Program- me on the basis of my own experiences and ODKRYWANIE DIAMENTÓW the interesting observations I made on my journeys around the whole world. The Pro- Przygoda pod żaglami w ramach zajęć szkolnych? Zawsze o tym marzyłem. Wiem, gramme, thanks to which first-class students że pasja w rozwoju młodego człowieka jest niezmiernie ważna. Może dlatego tak from secondary schools in Gdansk can go on bardzo zależało mi na wprowadzeniu programu żeglarskiego w gdańskich szkołach. several-hours-long cruises around Gdansk Bay, was launched in 2010. Each participant can discover the maritime world, experience a sea adventure with his or her friends and learn a lot. During the voyage, students plumb okazja, aby poznać swoje miasto od strony the mysteries of sailing and expand their wody i dowiedzieć się więcej o roli, jaką knowledge on geography, biology and history. w życiu ponad 1000-letniego Gdańska pełni It is also a perfect chance to learn something i zawsze pełniło Morze Bałtyckie. about their city from the perspective of water Nie trzeba nikogo przekonywać, że mamy and get to know more about the role the Baltic w Polsce wielu zdolnych, młodych ludzi. Sea has served in the life of the thousand-year- Program Edukacji Morskiej w Gdańsku to -old Gdansk. swego rodzaju próbnik – pozwala odkryć We all know that we have many talented pasjonatów i prawdziwe talenty już na etapie young people in Poland. The Maritime Educa- szkoły gimnazjalnej. Tym bardziej, że rejsy tion Programme in Gdansk is a kind of a tester są absolutnie darmowe dla uczestników, co – it helps to discover true enthusiasts and real jest możliwe dzięki zaangażowaniu Miasta talents already at the secondary education MATEUSZ Gdańsk oraz wsparciu sponsorów, firmy level. All the more so since the cruises are KUSZNIEREWICZ Ferrero Polska sponsora akcji Kinder+Sport entirely free for their participants, which is

FOT. SYLWESTER CISZEK oraz Grupy LOTOS S.A. possible thanks to the involvement of the City Do tej pory żaglówki Programu zabrały of Gdansk and support coming from Ferrero w rejs po wodach Zatoki ponad 14 000 Polska, which sponsors the Kinder+Sport Talent żeglarski, jak zresztą wszystkie pre- uczniów klas pierwszych gimnazjów. campaign, and LOTOS Group. dyspozycje, musi być odkrywany tak wcze- W sezonie każdego dnia trwania progra- So far our sailing boats have taken more śnie jak to możliwe. Jestem tego najlepszym mu w rejsy wypływa około 60 uczniów. Co than 14,000 first-class students from seconda- przykładem. Na podstawie moich doświad- ciekawe, łódki pokonały już łącznie ponad ry schools on a cruise around the Bay. About czeń i ciekawych obserwacji poczynionych 28 000 mil morskich! 60 students set sail every day in the season as podczas podróży po całym świecie zrodził Jestem całkowicie pewien, że niebawem part of the Programme. Interestingly enough, się pomysł powołania do życia Programu na ekranach naszych telewizorów będzie- our boats have already covered altogether Edukacji Morskiej. W 2010 roku Program, my oglądać nowych mistrzów świata, Euro- more than 28,000 nautical miles. dzięki któremu uczniowie pierwszych klas py i mistrzów olimpijskich, którzy pierwsze I am absolutely sure that soon we will see gdańskich gimnazjów wypływają w kil- rejsy swojej kariery odbywali właśnie na on TV new world, European and Olympic kugodzinne rejsy po Zatoce Gdańskiej, niedużych biało – czerwonych łódkach, champions who took their first cruises aboard został uruchomiony. Każdy z uczestników wypływających z Mariny na Motławie. the small white and red boats sailing out from odkrywa świat morza, ma szansę przeżyć Jeśli więc Państwa dziecko wypłynie w rejs the Marina in Gdansk. So if your child sets morską przygodę w gronie przyjaciół i wiele z Programem Edukacji Morskiej i złapie off on a cruise with the Maritime Education się nauczyć. Podczas wypraw uczniowie żeglarskiego bakcyla, warto pielęgnować Programme and catches the sailing bug, it is poznają tajniki sztuki żeglarskiej, ale także i rozwijać w nim ten talent. worth cultivating and developing this talent. poszerzają swoją wiedzę z zakresu geogra- Zachęcam do odwiedzenia strony I encourage you to visit the website fii, biologii i historii. Jest to też doskonała www.programedukacjimorskiej.pl.  www.programedukacjimorskiej.pl. 

INWESTOR / INVESTOR

Otwarcie drugiej części Podkarpackiego Parku Logistyczego

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom W magazynach funkcjonuje system range of possibilities for many companies rynku Grupa Omega Pilzno zainwestowa- WMS – magazynowy system informatyczny so far forced to look for storage space in ła w przedsięwzięcie na ogromną skalę, (ang. Warehouse Management System), the centre of the country. “The Omega jakim jest Podkarpacki Park Logistyczny koordynujący wszystkie prace i usprawnia- Pilzno Group has existed for 20 years so we jący zachodzące w magazynach procesy. have great experience in the TFL industry – największa tego typu inwestycja Dzięki jego zastosowaniu można bezbłędnie and know its expectations. We have the w Polsce południowo-wschodniej. zlokalizować każdy towar (każde, nawet naj- largest storage area in the Podkarpackie W dwóch magazynach najwyższej mniejsze pudełko) i kontrolować przebieg region, which is why our position on the klasy A (w Mokrzcu i Podgrodziu) obrotu magazynowego. Podkarpacki Park market has improved considerably,” o łącznej powierzchni 100 tys. metrów Logistyczny wyposażony jest również w ter- says Paweł Skotniczny, director of the kwadratowych miejsce na składowanie minale radiowe – za pomocą zintegrowane- Podkarpackie Logistics Park. “Setting up swoich towarów mogą znaleźć duże go czytnika odczytuje się kolektorem kody the Podkarpackie Logistics Park places kreskowe z towarów, gniazd  Omega Pilzno Group among the leading firmy i korporacje wszystkich branż. logistics operators.” The Podkarpackie Logistics Park offers ŹRÓDŁO storage area and full logistics support for all Omega Pilzno industries. Apart from the storage possibilities, companies can also use such services Dogodna lokalizacja tranzytowa na trasie as transport, unloading, loading, repacking, E-40 Rzeszów-Kraków bezpośrednio przy palletization and labelling. zjeździe z obwodnicy Pilzna stwarza wa- The Podkarpackie Logistics Park chlarz możliwości dla wielu firm, które do consists of class A warehouses. They are tej pory zmuszone były szukać powierzchni heated and equipped with anti-dust floors magazynowej w głębi kraju. – Jako Grupa and an air-drying system. The warehouse Omega Pilzno istniejemy ponad 20 lat, więc in Mokrzec is classified as a public customs mamy ogromne doświadczenie w branży Agencja Celno-Portowa Gdynia warehouse (type A), which means that any- TSL i znamy jej oczekiwania. Posiadamy one can use it to store their goods. There is największą na Podkarpaciu powierzchnię ul. Janka Wiśniewskiego 31/18 a customs agency operating within its area, magazynową, dzięki czemu nasza pozycja 81-156 Gdynia and handling goods takes place under the Tel/fax: 0048 58 621 36 84 na rynku znacznie wzrosła – mówi Paweł Tel.: 0048 58 621 36 85 supervision of a customs officer. Skotniczny, dyrektor Podkarpackiego e-mail: [email protected] A Warehouse Management System Parku Logistycznego. – Powstanie (WMS) functions in both warehouses. It Podkarpackiego Parku Logistycznego coordinates all activities and facilitates pro- ENGLISH TEXT sytuuje Grupę Omega Pilzno w gronie czoło- cesses taking place in the buildings. Thanks wych operatorów logistycznych. OPENING OF THE SECOND to its presence, one can correctly localize Podkarpacki Park Logistyczny to miejsce any product (even the smallest box) and magazynowania i kompleksowego serwisu PART OF PODKARPACKIE easily control warehousing turnover. The logistycznego dla wszystkich branż. Oprócz LOGISTICS PARK Podkarpackie Logistics Park is also equip- magazynowania firmy mogą skorzystać Omega Pilzno Group has decided to come up ped with radio terminals – with the use of an z transportu, rozładunku, załadunku, prze- to the market’s expectations and invested integrated reader one can scan bar codes on pakowywania, paletyzacji, etykietowania in an undertaking on a huge scale, the goods, pallet blocks and cargo units, which i metkowania. Podkarpackie Logistics Park, which is the speeds up the processes of receiving and Podkarpacki Park Logistyczny to ma- largest investment of this kind in south- issuing of goods, as well as stock-taking.  gazyny klasy A, ogrzewane, wyposażone eastern Poland. Two class A warehouses (in w posadzkę niepylącą oraz w instalację Mokrzec and Podgrodzie) with a total area osuszania powietrza. Magazyn w Mokrzcu of 100 thousand square metres give room posiada uprawnienia składu celnego typu for goods produced by large companies and Gdynia Customs and Port Agency A, czyli składu publicznego, z którego corporations operating in any industry. może korzystać każdy w celu składowania Janka Wiśniewskiego 31/18 81-156 Gdynia towarów. Na terenie magazynu funkcjonuje The convenient location by the E-40 Tel/fax: 0048 58 621 36 84 agencja celna – przeładunek odbywa się pod Rzeszow-Cracow route directly next to an Tel.: 0048 58 621 36 85 nadzorem celnika. exit from the Pilzno bypass produces a wide e-mail: [email protected] 91

INWESTOR / INVESTOR

ENGLISH TEXT

MEASURABLE VALUE Łukasz Tamkun talks with Tomasz Harackiewicz, Member of the Board of Gdansk Foundation for Management Development (GFKM), about the ways to create an attractive educational offer for business. GFKM is the largest private school for managerial staff in Pomorskie. It has been a member of the Employers of Pomerania for many years.

Public colleges and universities have vast stores of knowledge and qualified specialists. Why isn’t their offer attractive for business? One has to adapt to clients’ changing needs. University structures are fossilized, although they do evolve in the right direction. It is not only a Polish problem but rather a kind of a European tradition that universities are bureaucratic units, which means they act slowly. This makes their cooperation with business problematic. In business, decisions are made fast, and this is also what business expects from its partners.

And still Western European universities A jednak na uczelniach Europy cooperate with business much more MIERZALNA Zachodniej współpraca z biznesem efficiently. przebiega sprawniej – dlaczego? Separate business schools are established WARTOŚĆ Na Zachodzie tworzy się przy uczelniach at universities in the West. And they are oddzielne szkoły biznesu. Nawet nieko- not necessarily separate in legal terms but O tym, jak stworzyć atrakcyjną ofertę niecznie w sensie prawnym, ale przede most of all in organizational ones – this edukacyjną dla biznesu, opowia- wszystkim organizacyjnym – to daje więk- gives them bigger flexibility and possibility da Tomasz Harackiewicz, członek szą elastyczność, możliwość szybszego of responding to market needs quickly. In zarządu Gdańskiej Fundacji Kształce- reagowania na potrzeby rynku. W Polsce, Poland, apart from postgraduate and MBA poza studiami podyplomowymi i MBA, studies, universities hardly function on nia Menedżerów. GFKM to najwięk- uczelnie słabo funkcjonują na rynku usług the business education market, while in sza w Pomorskim prywatna szkoła edukacyjnych dla biznesu, podczas gdy many Western countries business schools dla kadry zarządzającej i wieloletni w wielu krajach Zachodu szkoły biznesu attached to universities are market leaders. członek Pracodawców Pomorza. przy uniwersytetach są liderami rynku. This is what the Polish market is like. It has Jest to specyfika polskiego rynku, który been dominated by private companies,

ROZMAWIAŁ ZDJĘCIE został zdominowany przez mniejsze – a za- which are smaller but at the same time more Łukasz Tamkun źródło: GFKM tem sprawniejsze – firmy prywatne. efficient.

Uczelnie publiczne mają duże zasoby Da się w ogóle sprzedać praktycznemu Can anyone at all sell academic wiedzy i świetnych specjalistów. Czemu z natury biznesowi wiedzę akademicką? knowledge to business, which is practical ich oferta nie trafia do biznesu? U nas uczą ludzie, którzy są nie tylko do- by nature? Trzeba umieć dostosować się do zmienia- świadczonymi menedżerami, ale mają też Our teachers are not only experienced jących się potrzeb klientów. Struktury solidne podstawy teoretyczne. Nasi klienci managers. They have also sound theoretical uniwersyteckie są skostniałe, choć ewolu- oczekują praktycznych rozwiązań – każdy, knowledge. Our clients expect practical solu- ują w dobrą stronę. To nie tylko polski pro- kto zarządza firmą wie, że inwestycja musi tions – everyone managing a company knows blem, a swego rodzaju europejska tradycja, przynieść mierzalny zwrot w dającym się that investments should lead to measurable że uczelnie są jednostkami biurokratycz- przewidzieć okresie. Dlatego efekt naszych turns in a foreseeable time. This is why the ef- nymi i związku z tym wolnymi w działaniu. usług musi się przekładać na sprawniejsze fects of our services must translate into more To sprawia kłopoty we współpracy z bizne- zarządzanie i w efekcie – większe zyski. efficient management and, as a result, higher sem, gdzie decyzje zapadają szybko i takich Tak się dzieje i to jest jedno ze źródeł nasze- profits. And it happens, which is one of the właśnie oczekuje się partnerów. go sukcesu.  sources of our success.  92

INWESTOR / INVESTOR ZDJĘCIA: MTG SA MTG ZDJĘCIA:

BALT MILITARY z Wielkiej Brytanii i Izraela. Do złożenia oficjalnej wizyty na targach Ministerstwo Obrony Narodowej wspólnie z organiza- EXPO 2014 torami zaprosiło kilkadziesiąt delegacji zagranicznych szczebla ministerialnego. Tradycyjnie targi wizytowane są przez licz- Rozmowa z Andrzejem Kasprzakiem, prezesem ną delegację attaché wojskowych akredy- Zarządu Międzynarodowych Targów Gdańskich SA, towanych w Polsce. Program modernizacji organizatora BALT MILITARY EXPO 2014. Marynarki Wojennej i pozostałych rodzajów Sił Zbrojnych RP spowodował wzrost zain-

ROZMAWIAŁ teresowania polskim rynkiem zbrojenio- Roman Kolicki FOT: KOSYCARZ FOTO PRESS KFP RZECZNIK PRASOWY MTG SA wym wielu firm zagranicznych z całego świata, choć głównie europejskich. Targi wizytowane są także przez przedstawicieli Na bazie „Koncepcji rozwoju MW do roku RP, Wojskom Specjalnym, Żandarmerii Ministerstwa Obrony Narodowej, Inspekto- 2022 z perspektywą do 2030” realizo- Wojskowej, Inspektoratowi Uzbrojenia, In- ratu Marynarki Wojennej, oficerów Sztabu wany jest obecnie Program Operacyjny spektoratowi Wsparcia, Straży Granicznej, Generalnego, przedstawicieli Ministerstwa – zwalczanie zagrożeń na morzu w latach Policji, Państwowej Straży Pożarnej. O ich Spraw Zagranicznych, Biura Bezpieczeń- 2013-2022/30, który poprzez budowę lub szczególnej pozycji przesądza fakt, że to stwa Narodowego, KG Straży Granicznej czy zakup nowoczesnego uzbrojenia morskie- jedyne w Polsce i jedne z niewielu w krajach KG Policji, dzięki czemu zarówno wystawcy go przeniesie polską flotę wojenną w inny basenu Morza Bałtyckiego targi poświęco- krajowi jak i zagraniczni mają możliwość wymiar technologiczny. Jaka jest misja ne głównie marynarce wojennej. prezentacji swoich produktów osobom naj- BME i znaczenie tych targów w kontek- bardziej decyzyjnym w zakresie obronności ście innych projektów o tematyce wojsko- Przedstawiciele jakich krajów szczególnie i bezpieczeństwa. Ma to szczególne zna- wej w Polsce? zainteresowani są polskim rynkiem czenie w kontekście procesu modernizacji Bałtyckie Targi Militarne (organizowane i odwiedzą BME? polskiej Marynarki Wojennej. od 1998 roku) koncentrują się na tema- Wystawcy targów BME pochodzą głównie tyce militarnej obrony i bezpieczeństwa z Europy. Obok polskich najliczniej pre- Co odwiedzających BALT MILITARY morskiego oraz granic morskich, a także zentującą się grupą są firmy niemieckie, EXPO w dniach 24-26 czerwca na problemach ratownictwa na morzu i lą- francuskie i skandynawskie. W tym roku br. w Centrum Wystawienniczo- dzie. Dedykowane są Marynarce Wojennej swoją ofertę prezentować będą także firmy Kongresowym AmberExpo w Gdańsku 93

INWESTOR / INVESTOR

może szczególnie zainteresować? Organised since 1998, the BME Baltic in the context of the Polish Navy’s moderni- Balt Military Expo to szczególna pozycja Military Fair focuses on the military issues sation process. w kalendarzu imprez targowych w Pol- of naval defence and security, on the defence sce. Na uwagę zasługuje bardzo ciekawy and security of sea borders and on sea and What can BALT MILITARY EXPO visitors i rozbudowany program targów, na czele land based rescue. The event is dedicat- find of special interest when they visit z VI edycją Międzynarodowej Konferen- ed to the Polish Navy, Special Operations the AmberExpo Exhibition & Convention cji Naukowo-Technicznej „Technologie Command, Military Gendarmerie, Centre, Gdańsk, on June 24-26 this year? morskie dla obronności i bezpieczeństwa” Inspectorate for Armament, Inspectorate Balt Military Expo is a special item in NATCON, która jest efektem współpracy for Armed Forces Support, Border Guard, Poland’s trade show calendar. It has a very Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Centrum Police and the State Fire Service. It has interesting and extensive programme, no- Techniki Morskiej S.A., Akademii Mary- special standing as Poland’s only trade fair tably featuring the 6th edition of NATCON, narki Wojennej oraz Międzynarodowych dedicated mainly to naval forces and one of the International Science and Technology Targów Gdańskich S.A. Kolejne edycje tej the few such events in the Baltic Sea Region. Conference on Naval Technologies for konferencji zyskały opinię prestiżowych, Defence and Security, which is the result of wytyczających nowe trendy, profesjo- Representatives of which countries show a partnership between the CTM SA Maritime nalnych spotkań i jak można oceniać na a special interest in the Polish market and Technology Research and Development podstawie programu tegorocznej konfe- will visit BME? Centre of Gdynia, the Polish Naval Academy rencji – również ona stanie się istotnym The BME exhibitors come mainly from and the MTG SA Gdańsk International Fair międzynarodowym wydarzeniem poświę- Europe. Next to Polish companies, the Co. All the editions of this conference were conym problematyce technologii morskich largest exhibitor contingents come from acclaimed as prestigious and trendsetting w służbie obronności. Germany, France and Scandinavia. This events and—judging by the NATCON 2014 W Programie BME 2014 znajdzie się także year, we will also have exhibitors from the programme—this year’s conference will be II edycja Międzynarodowej Konferencji United Kingdom and Israel. The Ministry of no exception, as an important international i Wystawy Ratownictwa Medycznego RE- National Defence and the BME organisers event dedicated to defence-oriented naval SCUE EXPO 2014 – impreza wspierająca have invited several dozen ministerial-level technologies. potrzeby wszystkich podmiotów działają- foreign delegations to pay an official visit. BME 2014 will feature the second edition cych w sferze Państwowego Ratownictwa BME has always been visited by a large del- of RESCUE EXPO 2014, the International Medycznego – systemu powołanego do egation of military attachés accredited in Conference and Exhibition of Medical ratowania życia i zdrowia ludzkiego. BME Poland. The programme to modernise the Rescue—an event to support all the play- 2014 to także szereg ćwiczeń i pokazów, Polish Navy and Poland’s Armed Forces in ers in the national Emergency Medical w tym tych najbardziej widowiskowych – general has generated increased interest in Services, a system introduced in Poland to zintegrowanych pokazów działań antyter- the Polish arms market from many compa- save human life and health. BME also in- rorystycznych i ratowniczych na wodach nies worldwide, with the European ones in cludes a number of exercises and practical morskiego portu w Gdyni, z udziałem the lead. BME is also visited by representa- demonstrations, including the most spec- wszystkich służb bezpieczeństwa państwa tions from Poland’s Ministry of National tacular ones: integrated counter-terrorist uczestniczących w targach. W 2012 roku Defence, the Polish Naval Inspectorate, and rescue operations on the waters of the pokazy takie oglądało ponad 3 tysiące General Staff officers, Ministry of Foreign sea port of Gdynia, with participation from osób. Biorąc pod uwagę listę uczestników Affairs, BBN National Security Bureau, the all the national security services attending oraz program można oczekiwać, że tego- Border Guard HQ and Police HQ, which is BME. In 2012, these shows attracted more roczna edycja targów Balt Military Expo why exhibitors from Poland and elsewhere than 3000 spectators. Given its list of par- będzie jedną z najlepszych w historii.  have the opportunity to showcase their ticipants and agenda, we may expect this products to the key defence and security de- year’s edition of Balt Military Expo to be ENGLISH TEXT cision-makers. This is especially important one of the best ever. 

BALT MILITARY EXPO 2014 An interview with Andrzej Kasprzak, President of the Board, MTG SA Gdańsk International Fair Co., BALT MILITARY EXPO 2014 organiser.

The Polish Navy Development Concept until 2022, with a 2030 Outlook is the basis for the currently ongoing Countering Threats at Sea 2013- 2022/2030 Operational Programme, which will take the Polish naval fleet into a new technological dimension, as state-of-the-art naval armament is built or purchased. What is BME’s mission and its significance in the context of other

military-themed projects in Poland? FOT: MTG SA ENGLISH TEXT STARTS AT PAGE 96

SIŁA DZIECIĘCEJ KREATYWNOŚCI

Pięcioletni synek znajomej po obejrzeniu bajki o gorylach, przez kilka dni prosił rodziców, by kupili mu jego własną małpkę. Mama wytłumaczyła mu, że nie wie, czym należałoby tak egzotyczne zwierzątko żywić. Mały zamyślił się na chwilę, po czym odpowiedział „Kup mi taką z zoo. Ich i tak nie wolno karmić!”.

TEKST ZDJĘCIA Anna Wirecka źródło: RoboNET Group LLC

zieci postrzegają świat wyobraźnię i często wymyślają rozwiązania Dorośli rzadko doceniają dziecięcą kre- w nieskomplikowany problemów, na które nie wpadliby dorośli. atywność. Pomysł żyrafy-robota czy kup- sposób. Pojawił się Jeden z naszych małych podopiecznych na małpki z zoo wydają się uroczo niereal- problem? Rozwiązanie podczas wycieczki do ZOO usłyszał ne. Warto jednak pamiętać, że dziecięce, na pewno jest blisko. o problemach z transportem żyraf: nieschematyczne myślenie to niezwykle Wojciech Syrocki, zwierzęta te ogromnie stresują się podczas cenna umiejętność. Dorośli posiadają wiceprezes firmy podróży. Przejęty, zaprojektował żyrafę-ro- o wiele większą wiedzę o świecie, mają Dorganizującej zajęcia z robotyki RoboCAMP, bota, którego można na czas transportu po jednak tendencje do podążania wyuczo- tłumaczy: –Dzieci mają ogromną prostu wyłączyć. nymi ścieżkami, omijając tym samym 95

INWESTOR / INVESTOR

niestandardowe rozwiązania. Tymczasem inicjatyw, konkursów czy warsztatów, pomysły kilkuletnich myślicieli mogą oka- Rob o C A M P na których rozwija się pomysły młodych zać się zaskakująco użyteczne. innowatorów. Słyszeliście o Samie Houghtonie? półkolonie i eventy edukacyjne – co roku organizujemy dla dzieci kon- Mając trzy lata, Sam obserwował swojego oraz nastawione na rozwój kurs, w którym przyszli wynalazcy mogą ojca, gdy ten zamiatał trawnik. Houghton kreatywności i naukę programowania. puścić wodze fantazji i zaprojektować senior postępował tak samo od lat: naj- Firma mieści się na terenie Gdańskiego swojego własnego robota, który później pierw używał dużych grabi do usunięcia Parku Naukowo Technologicznego. Zajęcia trafi do realizacji do biura projektowego większych odpadków, a następnie małą prowadzi na terenie Trójmiasta, Warszawy, RoboCAMP – opowiada Wojciech Syrocki Łodzi i innych dużych miast w Polsce. miotełką wyciągał ze źdźbeł trawy to – W zeszłym roku dostaliśmy ciekawy pro- wszystko, czego duże grabie nie dosięgły. jekt od Adama marzącego o robocie-przy- Cały proces był bardzo pracochłonny, jacielu, który pomagałby mu w szkole zabierał też sporo czasu. Tymczasem Sam, ze szklanki) zdobył w wieku zaledwie czte- i z którym można by porozmawiać. Zapro- obserwując ojca któregoś dnia, zapytał rech lat! Nieletni wynalazcy, jak widać, jektował więc robota Kolegę. Starannie po prostu: „dlaczego nie spiąć grabi i mio- nie należą do rzadkości. Co więcej, ich zaplanował, jak robot powinien wyglą- tełki razem? Zadziałają jak mechaniczna dzieła to nie tylko ułatwiające życie ga- dać, z czego być zbudowany, jak wysoko łapa!”. Ojciec pomysłowego chłopca wziął dżety, jak w przypadku Sama czy Johna. skakać i iloma językami mówić. Projekt sobie tę uwagę do serca i wspólnie zabrali Mało kto wie, że Louis Braille swój alfabet wysłał na konkurs RoboCAMP. Chociaż się za tworzenie prototypu. Dwa lata stworzył w wieku zaledwie 15 lat. Również naturalnie nie wszystkie założenia mo- później gotowe urządzenie (o poważnej windsurfing zawdzięczamy dziecku – Pe- gliśmy spełnić, dostrzegliśmy potencjał nazwie: Urządzenie Zamiatające z Dwie- terowi Chilversowi, który w wieku 12 lat w dziecięcym projekcie i dziś robota ma Głowicami) zostało opatentowane na postanowił spróbować pływania na desce Kolegę nasi uczniowie mogą zbudować na nazwisko Sama Houghtona. z naprędce przymocowanym żaglem. zajęciach z robotyki. Samowi przypadł zaszczytny tytuł Ulepszając swój wynalazek zapoczątkował Czy projekt Kolegi to początek kariery najmłodszego posiadacza patentu w Eu- nową dziedzinę sportu. Adama-wynalazcy? Może równie dobrze ropie, ale nie na świecie – wyprzedził Gdzie w Polsce możemy spotkać okazać się, że to pierwszy szkic przyszłego go Amerykanin, John J.Stone-Parker, małych wynalazców? Chociaż w szkole inżyniera albo dzieło przyszłego malarza-fu- który patent na swoje urządzenie (gadżet niewiele jest zajęć wspierających dziecię- turysty. Jest to jednak niepodważalny dowód zabezpieczający lód przed wypadnięciem cą kreatywność, nie brakuje prywatnych dziecięcej kreatywności i wyobraźni.  96

INWESTOR / INVESTOR

obtained the patent for his device (a gadget to prevent ice from slipping out of a glass) when he was only four years old! As can be seen, under-age inventors are not that rare. What is more, their works are often more than just gadgets that can simplify one’s life, like in the case of Sam or John. Hardly anyone knows that Louis Braille invented his alphabet at the age of 15. We owe windsurfing to a kid as well. Peter Chilvers tried surfing on a board with a rough and ready sail when he was 12.And as he improved his invention, he introduced a new sports discipline. Where can we meet young inventors in Poland? Although schools lack classes stimulating children’s creativity, there are many initiatives, contests and workshops that help young innovators develop their ideas. “Every year, we organize a competition for children during which future inventors can give free rein to their imagination and design their own robots whose realization will be ENGLISH TEXT later considered in RoboCAMP’s design sweep up the lawn. Houghton senior had studio,” says Wojciech Syrocki. “Last year, THE POWER OF been doing it the same way for years: first we received an interesting design from Adam he was using a bigger rake to remove larger dreaming about a robot friend to help him at CHILDREN’S CREATIVITY garbage, and later he took a smaller broom school and simply be someone the boy could Once my friend’s five-year-old son to pick up what the rake left in the grass. talk to. So he designed his robot Buddy. He watched a tale about gorillas and later The whole process was very laborious and paid close attention to how the robot should kept asking his parents for several days time-consuming. And when one day Sam look like, what it should be composed of, how to buy him his own monkey. His mother was observing his father, he simply asked: high it should jump and how many languages explained to him that she did not know “Why not strap the rake and broom togeth- it should speak. He sent his design to the what such an exotic animal should er? They will be like a mechanical paw!”. RoboCAMP competition. Even though we ob- eat. The child thought a moment and The inventive kid’s father took this remark viously could not follow all his guidelines, we said: “Buy me one from the zoo. They to heart, and soon they both got down to recognized a potential in this design. Today, shouldn’t be fed anyway!”. creating a prototype. Two years later, Sam our students can build Buddy during their Houghton was granted a patent for the robotics classes.” Children perceive the world in an uncompli- ready device (under the serious name of Is Buddy’s design the beginning of Adam’s cated way. A problem has just occurred? The a “Sweeping Device With Two Heads”). career as an inventor? It can equally well turn solution must be somewhere near. Wojciech This way, the boy earned the honorific title out to be the first sketch of a future engineer Syrocki, vice-president at RoboCAMP, of the youngest patent owner in Europe but or the first work of a future Futurist painter. In a company organizing robotics classes, says: not in the whole world – he was outdistanced any event, it is a conclusive evidence of chil- “Children have a strong imagination and often by John J. Stone-Parker, an American who dren’s creativity and imagination.  come up with solutions to various problems adults would never think about. During a visit to the zoo, one of our small pupils heard about problems with transporting giraffes: these animals become very stressed during any journey. He was so absorbed with what he had heard that he designed a robot giraffe which could be simply turned off when transported.” Adults rarely appreciate children’s creativity. The ideas of a robot giraffe or buying a monkey from the zoo seem charmingly unreal. But it is worth remembering that children’s un- conventional thinking is a very valuable skill. Adults have much greater knowledge about the world, but they tend to follow well-trodden paths and at the same time pass by non-standard solutions. In fact, few-years-old thinkers’ ideas can prove surprisingly useful. Have you ever heard about Sam Houghton? At the age of three, Sam saw his father

INWESTOR / INVESTOR

prywatne. Jednym z powodów jest fakt, że do kluczowych kryteriów przyznawania środ- ków należy wartość dodana dla społeczności lokalnej. Wszystkie przyznane środki są inwestowane w taki sposób, aby – poza zwro- tem finansowym – niosły ze sobą potencjał zmiany lokalnej przestrzeni na lepsze. JESSICA w Polsce to już ponad 100 zawar- ŹRÓDŁO ZDJĘCIA: SŁAWOMIR LEWANDOWSKI SŁAWOMIR ZDJĘCIA: ŹRÓDŁO / URZĄD MARSZAŁKOWSKI/ WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO tych umów inwestycyjnych, z czego prawie dwie trzecie za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego. W Gdańsku, Gdyni, Sopocie i Słupsku, a więc miastach I N I C JAT Y WA na prawach powiatu, udzielono 15 pożyczek o wartości od 90 tys. do około 42 mln zł – łącznie na około 173 mln zł. Ze środków J E S S I C A JESSICA realizowane są takie inwestycje jak rewitalizacja Dworca PKP w Sopocie, utworzenie Muzeum Emigracji w Gdyni ZMIENIA POMORSKIE i budowa Centrum Administracyjno- Usługowego na terenie Pomorskiego Centrum Logistycznego w Gdańsku, ale też 2 czerwca w gdańskim hotelu Radisson Blu odbyła się konferencja i szereg inwestycji prywatnych, jak Garnizon podsumowująca dotychczasowe efekty wdrażania Inicjatywy JESSICA Kultury w Gdańsku-Wrzeszczu, realizowany w województwie pomorskim i całej Polsce. Spotkanie, któremu towarzyszyła przez Grupę Inwestycyjną HOSSA S.A. dyskusja panelowa oraz podpisanie trzech nowych umów inwestycyjnych, W czasie konferencji podpisano również zostało zorganizowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego trzy kolejne umowy inwestycyjne. Dwie pierwsze dotyczyły termomodernizacji oraz Bank Gospodarstwa Krajowego, pełniący rolę Funduszu Rozwoju obiektów mieszkalnych i zostały podpisane Obszarów Miejskich dla miast na prawach powiatu województwa pomorskiego. przez wspólnoty mieszkaniowe z Gdańska i Gdyni. Uczestnicy spotkania podkreślali, że właśnie wspólnoty są jednym z najbardziej pożądanych podmiotów do współpracy. – Są to umowy szczególne, pierwsze JESSICA to skrót od Joint European dotacji czy grantów, ale nisko oprocentowa- w Polsce pożyczki ze środków Inicjatywy Support for Sustainable Investment In City nych pożyczek, udzielanych (w przypadku JESSICA udzielone wspólnotom mieszkanio- Areas (Wspólne Europejskie Wsparcie na woj. pomorskiego) za pośrednictwem Banku wym – podkreślił Marszałek Województwa Rzecz Trwałych Inwestycji na Obszarach Gospodarstwa Krajowego oraz Banku Pomorskiego Mieczysław Struk. – Pomimo Miejskich). Koncepcja Inicjatywy została Ochrony Środowiska S.A. JESSICA jest me- że wartość umów jest stosunkowo niewielka, opracowana przez Komisję Europejską oraz chanizmem wieloletnim, a raz zainwestowa- ich podpisanie ma ogromny wymiar społecz- Europejski Bank Inwestycyjny. Kluczowym ne środki wracają do pożyczkodawcy, dzięki ny, gdyż pokazuje, że na pomorskim rynku jej elementem jest właśnie owa trwałość. czemu można spożytkować je ponownie. pojawił się realny i trwały produkt finanso- W przeciwieństwie do wielu innych progra- – Polska jest liderem we wdrażaniu wy, który jest w stanie wspierać działania mów, wsparcie odbywa się na drodze nie Inicjatywy JESSICA w Europie, zarówno z zakresu efektywności energetycznej, także jeśli chodzi o liczbę inwestycji, jak i poziom w budynkach wielorodzinnych. Kolejne alokacji środków – podkreśla Kamila Kaleta tego typu przedsięwzięcia są na końcowym z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. etapie weryfikacji przez Bank Gospodarstwa Mimo fazy pilotażowej, program spotkał Krajowego. Jestem przekonany, że ich reali- się z bardzo dobrym przyjęciem w Polsce, zacja, dzięki sumie niewielkich, ale konkret- a szczególnie w województwie pomorskim, nych oszczędności energetycznych, pozwoli gdzie realizowanych jest wiele różnorod- wspólnie osiągnąć wymierny efekt. Zarząd nych inwestycji w przestrzeni miejskiej. Województwa Pomorskiego przeznaczył Samorządy i instytucje publiczne wykazały ponad 135 mln EUR w ramach Regionalnego się większą skutecznością w pozyskiwaniu Programu Operacyjnego dla Województwa

FOT. MARJAN PALIUŠKEVIČ MARJAN FOT. środków z funduszu JESSICA niż podmioty Pomorskiego na lata 2014 – 2020 na 99

INWESTOR / INVESTOR

działania związane z poprawą efektywności JESSICA stands for Joint European Support During the conference three new invest- energetycznej, w tym działania termomoder- for Sustainable Investment in City Areas. It ment agreements were signed. The first two nizacyjne budynków użyteczności publicz- was developed by the European Commission concerned thermo-modernisation of the nej i mieszkaniowych. Ostatnia podpisana together with the European Investment multi-apartment buildings and were signed tego dnia umowa inwestycyjna umożliwi Bank. Its key element is precisely the sustain- by the housing cooperatives of Gdańsk and sfinansowanie budowy Hotelu Hevelius ability. Unlike many other programmes, the Gdynia. Participants to the meeting stressed w okolicach dawnego browaru Heweliusz support is offered not in the form of subsidies that the housing cooperatives are one of the w Gdańsku-Wrzeszczu. Inwestorem jest or grants but as loans with low interest most welcomed beneficiaries. firma Górski Energia. rates, granted (in the case of the Pomorskie “These agreements are unique, since these Po podpisaniu umów nastąpiła dyskusja Region) through Bank Gospodarstwa are the first loans in Poland from the JESSICA panelowa pt. „Finansowanie rozwoju miast Krajowego and Bank Ochrony Środowiska Initiative resources granted to the housing w kontekście nowej perspektywy finansowej S.A. JESSICA is a multi-annual mechanism, cooperatives,” said Mieczysław Struk, Marshal UE – doświadczenia i plany na przyszłość”, which allows the creditor to recycle once of the Pomorskie Region. “Although the value w ramach której eksperci z zaproszonych invested resources. of these agreements is relatively small, their instytucji dyskutowali o roli instrumentów “Poland is a leader in the implementa- signature is of a huge social importance as it zwrotnego finansowania ze środkówUE . tion of the JESSICA Initiative in Europe as shows that a viable and sustainable financial Choć konferencja miała charakter podsumo- regards both the number of investments and product has appeared on the Pomorskie wujący, nie oznacza to końca funkcjono- the level of allocation of the resources”, em- market that can support activities aiming wania Inicjatywy. Inwestycje zrealizowane phasizes Kamila Kaleta from the European at improvement of energy efficiency, also in ze środków JESSICA będą w trwały sposób Investment Bank. Despite its pilot phase, the multi-apartment buildings. Also other under- odmieniać oblicza miast, natomiast ich programme was very well received in Poland, takings of this kind are in the final stage of ver- zwrotny charakter gwarantuje, że wraz ze in the Pomorskie Region in particular, where ification by Bank Gospodarstwa Krajowego. spłatą pożyczek pojawią się nowe środki na many various urban development projects I am convinced that implementation of these realizację kolejnych przedsięwzięć.  are being implemented. Local authorities projects, thanks to the sum of small but and public institutions have proved to be concrete energy savings will help to achieve more effective than private promoters in an altogether tangible effect . The Board of securing the JESSICA resources. One of the Pomorskie Voivodeship has allocated more reasons behind it is the fact that creation of than EUR 135 million as part of the Regional an added value for the community is among Operational Programme for the Pomorskie the key criteria determining reception of Region 2014 – 2020 for activities related to the the funds. All the resources are invested in improvement of energy efficiency, including such a way as to bring not only the financial thermo-modernisation of public and mul- returns but also a potential for an upgrade of ti-apartment buildings.” The last investment a local urban space. agreement signed on this day enables financ- ŹRÓDŁO ZDJĘCIA: SŁAWOMIR LEWANDOWSKI / URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO JESSICA in Poland means already more ing of construction of the Hotel Hevelius than 100 investment agreements, out of near the old Hevelius’s brewery in Gdańsk ENGLISH TEXT which nearly two thirds have been con- Wrzeszcz. Its promoter is Górski Energia. cluded by Bank Gospodarstwa Krajowego. The signing of investment agreements JESSICA INITIATIVE In Gdańsk, Gdynia, Sopot and Słupsk, was followed by a panel discussion entitled CHANGES POMORSKIE i.e. poviat cities, 15 loans were granted “Funding of the urban development in the amounting from PLN 90 thousand to PLN context of the new EU financial perspective A conference summarizing the results of 42 million with a total value of PLN 173 – experiences and perspectives for the fu- implementation of the JESSICA Initiative million. JESSICA funds are used to carry ture” during which experts from the invited in the Pomorskie Region and Poland out projects such as revitalisation of the institutions discussed the role of repayable in general was held on 2 June in the railway station in Sopot, development financial instruments stemming from the Radisson Blu Hotel in Gdańsk. The meet- of the Emigration Museum in Gdynia EU funds. Although the conference was of ing, including a panel discussion and sign- and construction of an Administration a conclusive character, it does not mean the ing of the three new investment agree- & Services Centre within the Pomorskie end of the Initiative. The projects financed ments, was organized by the Marshal’s Logistics Centre in Gdańsk, as well as a se- from the JESSICA resources will perma- Office of the Pomorskie Region and Bank ries of private investments, for instance the nently impact the cities’ images, whilst the Gospodarstwa Krajowego, acting as an Garrison of Culture in Gdańsk Wrzeszcz repayable character of funding ensures that, Urban Development Fund for the poviat implemented by the Investment Group once the loans will have been repaid, there cities in the Pomorskie Region. HOSSA S.A. will be funds for new investments.  ENGLISH TEXT STARTS AT PAGE 102 BANKOWOŚĆ JAK LATANIE

Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich, zdradza, dlaczego chciałby latać szybowcem, które lotniska lubi najbardziej i jak poznał Alana Greenspana.

ROZMAWIAŁ ZDJĘCIA Marcin Kędryna źródło: Związek Banków Polskich 101

INWESTOR / INVESTOR

Powiadają, że czas to pieniądz. Potrafi ale zacząłem rozglądać się za stewardes- Pan znaleźć czas? są, żeby to zgłosić. Po paru sekundach ten Oczywiście, choć nie ma tego zbyt wiele. biały obłok został wchłonięty przez system Kilka lat temu próbowałem znajdować wentylacyjny. Pomyślałem, że śnię. Kiedyś czas na golf. Dobrze wpływa na samo- LOT w ramach konsultacji zapytał pasa- poczucie i kondycję. Lubię każdą wolną żerów, którzy wyjątkowo często latają, jak chwilę spędzać na łonie przyrody, bez powinna się zachowywać załoga. Ułożyłem hałasu i tłoku, a to jest sport właśnie dla sobie taki optymalny scenariusz zachowa- takich osób. Mam nadzieję, że będę miał nia załogi, który przełamywał pierwsze lęki To był chyba wyjazd więcej czasu w przyszłości. czy obawy. Wydaje mi się, że każdy szmer do Indii z delegacją ma dla takiego pasażera ogromne znacze- Czyli jeśli latanie, to raczej szybowcem? nie i uprzedzenie o tym, że czekają nas rządową. Inspirująca, Szczerze powiedziawszy tak. Kiedy mu- turbulencje czy inne nietypowe sytuacje ale też szokująca siałem odpowiedzieć na pytanie, jakie i problemy jest szczególnie istotne. Taka podróż (...). Na jednych umiejętności chciałbym zdobyć, pomyśla- informacja oznacza zorientowanie załogi łem właśnie o tym. Mój znajomy, sławny w sytuacji, jej panowanie nad maszyną ze świateł słyszę, że poznański profesor, jest doświadczonym i chociaż trochę poprawia poczucie bezpie- ktoś stuka w okno szybownikiem. Umawiamy się, że znajdę czeństwa. Najczęściej boimy się tego, co czas, aby tego spróbować. Nie boję się nieznane i sam miałem kilka przypadków, i widzę 2,5 letnie latać odkąd dwadzieścia lat temu przy- kiedy musiałem trzymać nerwy na wodzy, dziecko, trzymane jaciele ze Związku Banków i Bankierów wtedy gdy czuje się ogromne siły natury. Amerykańskich zaprosili mnie na konwen- Okazało się, że ten biały dym to było czysz- przez matkę. Dziecko cję na Hawajach. Było to połączone z kilku- czenie klimatyzacji. to nie miało ręki i tym nastodniowym stażem w stanie Wisconsin. kikutem właśnie Musiałem w krótkim czasie odbyć kilkana- A najbardziej pouczająca podróż? ście lotów. I stało się dla mnie obojętne, czy To był chyba wyjazd do Indii z delegacją stukało w szybę. Moim jestem w powietrzu, czy na ziemi. Bardzo rządową. Inspirująca, ale też szokująca pierwszym odruchem mnie to oswoiło z lataniem. I tym, że podróż. W tym czasie w Polsce uważało świat ma różne odcienie. Przed wyjazdem się, że kraj jest w tak złym stanie, media było sięgnięcie po nie wiedziałem jak się ubrać na oficjalny głosiły, że jesteśmy wyjątkowo zacofanym pieniądze, miałem bankiet na Hawajach, wypytywałem znajo- państwem – daleko za krajami trzeciego mych w MSZ, zaopatrzyłem się w odpo- świata. Znałem dobrze kraje naszego tylko banknoty. wiedni strój, tymczasem na przedostatniej regionu i wiedziałem jak ogromne wy- Usłyszałem wtedy przesiadce w LA mój bagaż nie przyleciał. stępuje zróżnicowanie kulturowe i eko- bardzo stanowczy Złożyłem reklamację podkreślając, że nomiczne. W USA byłem jeszcze wtedy, bagaż jest mi niezbędny rano w Honolulu. kiedy Nowy Jork był w stanie rozkładu. głos doświadczonego „Proszę się nie martwić, bagaż będzie Zanim Giuliani zrobił tam porządek. Ale dyplomaty, że nie jutro o 12:00” – uzyskałem odpowiedź. w Indiach ujrzałem rozpaczliwą, krzyczą- Problem w tym, że oficjalne spotkanie było cą nędzę i biedę, a z drugiej strony prze- wolno mi tego zrobić, o… 8:00! Obsługa lotniska zaproponowała jawy przepychu. To było nie do opisania. jeśli mamy wyjść pomoc, trafiłem do wielkiego magazynu, Jechaliśmy z lotniska do centrum w spe- gdzie było, jak sądzę, kilkaset ubrań, w tym cjalnych samochodach wzdłuż wybrzeża, z tego cało. kilkadziesiąt marynarek, wśród których gdzie kilka razy zatrzymywaliśmy się na znalazła się klubowa marynarka w moim światłach. Pojawiały się tam osoby, które rozmiarze. Kupiłem wtedy najdroższą ko- domagały się jałmużny. Taksówkarze szulę w moim życiu! Ale rano, na spotkaniu i inni prywatni posiadacze aut mają toreb- tylko trzy osoby nosiły garnitury! Siłą rze- ki z drobnymi monetami i je im wręczają. czy musieliśmy się poznać. Jednym z nich Na jednych ze świateł słyszę, że ktoś stuka był Alan Greenspan. w okno i widzę 2,5 letnie dziecko, trzymane przez matkę. Dziecko to nie miało ręki Która podróż była najbardziej i tym kikutem właśnie stukało w szybę. niesamowita? Moim pierwszym odruchem było sięgnię- Lot do Stanów Zjednoczonych w 1977 roku, cie po pieniądze, miałem tylko banknoty. kiedy na pokładzie samolotu towarzy- Usłyszałem wtedy bardzo stanowczy głos stwo spało, a ja wyglądałem przez okno doświadczonego dyplomaty, że nie wolno i nagle z systemu wentylacyjnego zaczął mi tego zrobić, jeśli mamy wyjść wydobywać się… biały dym. Wtedy nieźle z tego cało. Pod żadnym pozorem nie najadłem się strachu, a to był mój pierwszy wolno było pokazać znaczących kwot lot na takiej trasie. Nie wpadłem w panikę, i opuścić szyby... 102

INWESTOR / INVESTOR

Ma Pan ulubione lotniska? zazwyczaj przez błędy w gospodarce, ale ENGLISH TEXT Z ogromną sympatią myślę o niektórych bywa także inaczej. W ostatnim przypad- lotniskach polskich. Jako osoba, która ku po 2008 roku źródłem pierwotnym nie lubi tłumów, pod względem estetyki, kryzysu była nieodpowiedzialna polityka BANKING komfortu, z przyjemnością przebywam regulacyjno-nadzorcza, monetarna i go- LIKE FLYING na lotnisku wrocławskim czy gdańskim. spodarcza, ale też nieodpowiedzialność Krzysztof Pietraszkiewicz, Nie zawsze podobały mi się procedury niektórych instytucji finansowych. W tej President of the Polish Bank kontrolne, bo są zróżnicowane. Staram się pierwszej części przyjęto strategię, że Association, tells us why he would zakładać buty, których nie muszę zdejmo- siły rynkowe i samoregulacja wystarczą. like to glide, which airports he wać, mieć zestaw kosmetyków, których W przypadku tak ogromnych liczb ope- likes most and how he met Alan nie trzeba rozpakowywać, płaszcze czy racji, nagromadzenia oszczędności oraz Greenspan. karty tak poukładane, żeby było łatwiej wielkiego kredytowania, należy umiejętnie dla sprawdzającego. Ale niestety to nie jest łączyć swobodę działania z profesjonalnym They say time is money. Do you manage takie łatwe, bo przepisy nie są ustandary- solidnym nadzorem. Polityka monetarna, to find enough time? zowane. Z ogromną przykrością stwier- zalewanie gospodarki łatwym pieniądzem Yes, of course, although I do not have dzam, że podróże z Katowic zawsze wiążą musi powodować, że w różnych miejscach much of it. Several years ago I tried to się z jakąś traumą, zazwyczaj opóźnieniem powstają nierównowagi. W przypadku find some time for golf. It has a positive czy odwołaniem lotu, a dla osób z napiętym polityki gospodarczej, kiedy jest zbyt effect on one’s form and well-being. I like kalendarzem są to najgorsze scenariusze. nadmierna stymulacja gospodarki albo spending all of my free time in the bosom Gdyby to były względy pogodowe – to jest zbyt długie i nieodpowiednie schładzanie, of nature, without noise or crowds. And usprawiedliwienie. Ale zazwyczaj są to wtedy konsekwencje bywają trudne do this sport is specifically for such people. problemy z koordynacją albo problemy opisania. Szczęśliwie w Polsce nie popełni- I hope I will have more time in the future. techniczne. Lubię lotniska we Frankfurcie liśmy zbyt wielu błędów, byliśmy mądrzy czy Brukseli. Ale czasami są takie proble- „przed szkodą”. Konstytucyjna autonomia If flying, would you choose gliding? my z tłumami i przemieszczaniem się, że NBP i ograniczenia dotyczące długu pu- Honestly speaking, yes. When I was to powoduje dyskomfort. Był taki czas, blicznego, solidny nadzór, odpowiedzialne asked about the skills I would like to ac- kiedy podobało mi się Heathrow, ale kiedyś profesjonalne kierownictwa banków to quire, I thought precisely about gliding. premier Blair wylatywał za granicę, więc źródła naszego sukcesu.  A friend of mine, a famous professor from wprowadzono specjalne procedury. Na Poznań, is an experienced glider. We have niebie było niepełne zachmurzenie, białe arranged to meet so that I could give it cumullusy i widać było z okna mojego sa- a try. I have not been afraid of flying since molotu kilkanaście maszyn krążących na my friends from the American Bank and rożnych wysokościach oczekujących na po- Bankers Association invited me for a con- zwolenie schodzenia do lądowania. To jest vention in Hawaii twenty years ago. It was widok robiący wrażenie, ale też pokazujący combined with a several days’ internship kunszt i skoordynowanie pilotów i całej in Wisconsin. I had to take more than ten obsługi wieży kontroli lotów. Natomiast in- flights within a really short time. And I be- nym razem we Frankfurcie podczas wichu- came indifferent to whether I was on the ry czekało na nasze lądowanie dziesiątki ground or in the air. It really accustomed wozów strażackich i karetek .Jak widzi się me to flying. And to the fact that the world taką ilość samochodów przygotowanych W ramach Związku Banków Polskich działa has various shades. I was wondering what do akcji, to robi wrażenie. Także muszę także Akademia Sportu Klubu Bankowca. I should wear during a formal banquet in powiedzieć, że... W tym roku jej członkowie będą grać Hawaii before the trip. I asked my friends między innymi w golfa w ramach Ligi Golfa at the Ministry of Foreign Affairs, got an …że bankowość jest łatwiejsza, Bankowców. Projekt ma na celu integrację appropriate outfit and meanwhile my niż latanie. środowiska bankowego, finansowego oraz baggage was lost during the last but one Zarówno latanie, jak i budowa czy serwi- szeroko rozumianego świata biznesu, change in LA. I made a complaint and sowanie samolotów wymaga tak samo w tym wypadku poprzez spotkanie stressed that I needed the baggage in wielkiego kunsztu i odpowiedzialności, i rywalizację na polach golfowych. Istnieje Honolulu in the morning. “Don’t worry, jak bankowość. Natomiast poza stanami również możliwość wzięcia udziału the baggage will come tomorrow at 12:00”, katastrof finansowych czy kryzysów, jakie w klasyfikacji Indywidualnej oraz Open – I was told. The problem was that I had my miały miejsce ostatnio w różnych krajach, dla osób niezrzeszonych ze środowiskiem. formal meeting at... 8:00 am! The airport bankowość bywa mniej widowiskowa. staff offered help and took me to a huge Imprezy składać się będą z części storehouse with about several hundred A w Polsce jest możliwy taki kryzys? turniejowej oraz części szkoleniowej pieces of clothing, including several dozen Po II wojnie światowej było ponad 150 w ramach Akademii Golfa. Spotkania jackets. There was also a formal jacket in sytuacji kryzysu finansowego o różnych na polu golfowym dedykowane są więc my size. I bought the most expensive shirt rozmiarach. Są one także wyrazem fazy również osobom, które nie miały wcześniej then! But eventually there were only three rozwoju gospodarki – instytucje finan- kontaktu z golfem. people wearing suits during the meeting sowe wzrastają lub upadają z gospodar- Szczegóły na stronie: in the morning! Naturally, we had to meet. ką. Kryzysy finansowe wywoływane są www.klubbankowca.pl/akademia-sportu.html One of them was Alan Greenspan. 103

INWESTOR / INVESTOR

Which of your journeys was the most amazing one? The flight to the United States in 1977, when all people onboard were sleeping, I was looking out of the window and suddenly white smoke started to pour outside the ventilation system. I was filled with fear. This was my first flight on such a long route. I did not go into a blind panic but started looking out for a stewardess to tell her about what I had just seen. A few seconds later this white cloud was absorbed back by the ventilation. I thought I was dreaming. Once LOT asked passengers who fly a lot for their advice on how the crew should behave. I developed an optimum scenario in which the crew could allay passengers’ first fears or concerns. I think that for such a passenger each murmur is of crucial not do that if we were to come out of it in one ...banking is easier than flying. importance, as is each warning about the piece. Under no circumstances could one Both flying and constructing or servicing approaching turbulence or other untypical show bigger sums or roll the window down... aircrafts demand huge artistry and re- situation or problem. If the crew provides sponsibility, just like banking. But apart passengers with such information, they see Do you have your favourite airports? from financial disasters or crises that have that the crew is well aware of the situation I have a liking for some Polish airports. As recently taken place in some countries, and controls the machine. As a result, they someone who does not like crowds but appre- banking is less spectacular. gain at least a bit stronger sense of security. ciates aesthetics and comfort, I find the air- What we are most often afraid of is the un- ports in Wroclaw or Gdansk really pleasant. And is this type of crisis possible in known. I also experienced several moments Security control procedures is what I am not Poland? when I had to hold my nerves in check be- always fond of. They vary a lot. I try to wear There were more than 150 situations of cause of the tremendous power of nature. It shoes I would not have to take off, take sets financial crisis varying in size after the turned out that this white smoke was simply of cosmetics I would not have to open and Second World War. They are an indication cleaning the air conditioning system. arrange my coats or cards in such a way as to of economic development – financial make it easier for security agents. But it is not institutions rise or fall together with the And what about your most salutary trip? that simple because there are no standard economy. Financial crises are usually trig- I guess it was the trip to India with the gov- regulations. I regret to say that travelling gered by mistakes in the economy, but it ernment delegation. It was inspiring but at from Katowice always includes some kind is not always the case. The last crisis after the same time shocking. Those days people of trauma, usually a delay or cancellation 2008 was initially caused by irresponsible here claimed that Poland was in a pitiful of a flight, which are the worst scenarios for regulating and supervising, monetary and condition. Media stated that we were an people with busy timetables. If it happened economic policies and by lack of respon- extremely backward country, far behind out of weather reasons, it could be justified. sibility of some financial institutions. the Third World. I knew countries in our But these are usually coordination or techni- Firstly, they adopted a strategy based on region very well and saw their great cultural cal problems. I like airports in Frankfurt and the assumption that market forces and and economic diversity. I was in the United Brussels. But there are sometimes so huge self-regulation were enough. In the case States still when New York was in a state of difficulties with moving around in crowds of such a great number of operations, decay. Before Giuliani set it in order. But that I feel deep discomfort. There was a time accumulation of savings and huge credits, what I saw in India was on the one hand when I liked Heathrow, but once Prime one should skilfully combine leeway with desperate, grinding poverty and on the other Minister Blair travelled abroad, and they professional, strict supervision. Monetary – signs of splendour. It was indescribable. introduced special procedures. It was partly policy and flooding the economy with We drove from the airport to the centre in cloudy, there were white cumulus clouds in easy money is bound to cause imbalance special cars along the coast and stopped at the sky and from the window of my plane in some areas. And as far as economic the lights several times. There were people I could see more than ten machines circling policy is concerned, when the economy begging for alms approaching the cars. Taxi at various heights around the airport waiting is stimulated too strongly or slowed inap- drivers and private car owners had purses for a landing permission. It was an impressive propriately for too long, the consequences with coins they gave to the beggars. At one sight, which also showed the artistry and defy description. Luckily, we have not lights I heard someone knock at the window coordination of both pilots and the whole air made many mistakes in Poland. We were and saw a two-and-a-half-year-old child held traffic control staff. Some other time I was wise before the event. The constitutional by its mother. It had no hand and used this flying to Frankfurt during a gale and saw doz- autonomy of the National Bank of Poland stump to knock on the window. My first im- ens of fire engines and ambulances waiting and restrictions concerning the national pulse was to reach out for some money, but for our plane to land. When you see so many debt, careful supervision and responsible, I had only banknotes. Then I heard one expe- cars prepared to act, you must be impressed. professional bank management are the rienced diplomat saying firmly that I could So I must say that... sources of our success.  104

INWESTOR / INVESTOR

5 LAT TURYSTYKI BIZNESOWEJ W POLSCE ANNA GÓRSKA Ponad 89 460 spotkań biznesowych, w których uczestniczyło 16 570 738 Prezes zarządu Gdańskiej gości z kraju i ze świata – w swoim jubileuszowym raporcie Poland Convention Organizacji Turystycznej Bureau POT podsumowało ostatnie 5 lat turystyki biznesowej w Polsce.

Z raportu Poland Convention Bureau stawia Gdańsk i pomorskie w czołówce development of cities and regions cannot POT wyraźnie widać, jak dynamicznie polskich destynacji kongresowych, obok be overestimated, which is illustrated for rozwinął się przemysł spotkań w Polsce Warszawy i Krakowa. instance on the example of business tour- na przestrzeni ostatnich 5 lat. Podczas Poland Convention Bureau POT wyko- ists’ expenses. According to the research gdy w 2009 roku raport uwzględniał 4 000 rzystało również podsumowanie ostatnich conducted by PCB, sales of accommodation spotkań biznesowych, już w 2013 roku 5 lat polskiego przemysłu spotkań do próby services alone amounted to PLN 1,195 mil- było ich 18 100. Wyraźnie zwiększyła spojrzenia w przyszłość. Trzej eksperci lion in 2013. Moreover, the meeting indus- się też liczba delegatów odwiedzających związani z turystyką biznesową wymienili try helped to create more than 7,700 jobs, Polskę – z 132 1062 w 2009 roku do ponad pośród najważniejszych trendów, które whose value added is estimated at about 4 023 533 w roku ubiegłym. I choć polski będą miały wpływ na polski przemysł PLN 580 million on the national scale. If przemysł spotkań jest obecnie bardziej na spotkań większą profesjonalizację branży, we were to add the transfer of knowledge, etapie stabilizacji niż dynamicznego wzro- rozwój nowych technologii, ale jednocze- extended tourist season and more effective stu, rola turystyki biznesowej w rozwoju śnie – pomimo wirtualizacji kontaktów use of the existing hotel and conference in- miast i regionów jest nie do przecenienia, biznesowych – ciągłą chęć kontaktu bez- frastructure to the economic influence, we na co wskazują choćby wydatki turystów pośredniego. W końcu przemysł spotkań to would clearly see that business tourism is biznesowych. Według badań prowa- przede wszystkim ludzie.  and will be an important factor affecting de- dzonych przez PCB w 2013 roku sama velopment of cities, regions and countries. wielkość sprzedaży usług noclegowych ENGLISH TEXT Gdansk has also effectively marked its wyniosła 1 195 mln PLN. Przemysł spotkań presence on the map of the most attractive przyczynił się również do utworzenia 5 YEARS OF BUSINESS Polish conference destinations in the recent miejsc pracy dla ponad 7 700 osób, a wy- years. The number of business meetings tworzoną przez nie wartość dodaną sza- TOURISM IN POLAND (fairs, conventions, conferences, training cuje się na ok. 580 mln PLN w skali całego More than 89,460 business meetings courses and so on) increased from 3,220 in kraju. Jeżeli do wpływu ekonomicznego attended by 16,570,738 guests 2010 to more than 7,000 in 2013! More than dodać transfer wiedzy, przedłużenie se- from the country and abroad – 1,646,998 business tourists visited Gdansk, zonu turystycznego i bardziej efektywne Poland Convention Bureau POT Gdynia, Sopot and the remaining part of wykorzystanie istniejącej infrastruktury has summarized the last 5 years of the Pomorskie Voivodeship within the last hotelowej i konferencyjnej, wyraźnie wi- business tourism in Poland in its 4 years. This places Gdansk and Pomorskie dać, że turystyka biznesowa jest i będzie jubilee report. among the leading Polish convention desti- ważnym czynnikiem rozwoju miast, regio- nations, right next to Warsaw and Cracow. nów i krajów. The report by Poland Convention Bureau Summarizing the last 5 years in the W ostatnich latach również Gdańsk POT clearly shows that the meeting in- Polish meeting industry was also a chance wyraźnie zaznaczył swoją obecność na dustry in Poland developed dynamically for Poland Convention Bureau POT to look mapie najbardziej atrakcyjnych polskich over the last 5 years. In 2009, the report ahead. Three experts in business tourism destynacji konferencyjnych. Liczba spo- listed 4,000 business meetings, while in mentioned the most important trends to tkań biznesowych – targów, kongresów, 2013 there were already as many as 18,100 influence the Polish meeting industry: konferencji, szkoleń i innych wzrosła od events. The number of delegates visiting increasing professionalization of the in- 3 220 w 2010 roku do ponad 7 000 w roku Poland rose as well – from 1,321,062 in dustry, development of new technologies 2013! W ciągu ostatnich 4 lat Gdańsk, ale 2009 to above 4,023,533 in the last year. and at the same time – despite virtualizing też Gdynię, Sopot i pozostałą część woje- And although the Polish meeting industry business contacts – constant need for di- wództwa pomorskiego odwiedziło ponad is currently rather stabilizing than radically rect contact. After all, the meeting industry 1 646 998 turystów biznesowych. To expanding, the role of business tourism in consists of people.  INWESTOR investor

Przychody Stadionu Narodowego w I półroczu 2014: +121% Trasy szybkiego ruchu w Polsce liczą

2500 km To 2,5 razy więcej niż w 2007 roku.

„Ocena gospodarczych efektów Euro 2012 po dwóch latach od zakończenia turnieju ma wciąż charakter cząstkowy, gdyż większość tych efektów zmaterializuje się w dłuższej perspektywie. Można jednak postawić tezę, że oczekiwane korzyści z organizacji tej imprezy nie odbiegają istotnie od oszacowań przedstawionych w 2012 roku po zakończeniu turnieju” – pisze Jakub Borowski.

To będzie pozytywna opowieść. Na pohybel – jakże licznym wtedy – malkontentom. W niedzielę miną dokładnie dwa lata od pierwszego gwizdka na Stadionie Narodowym, gdzie rozpoczęły się mistrzostwa Euro- py w piłce nożnej Polska – Ukraina 2012. Dziś największa polska arena sama już na siebie zarabia, autostrady ułatwiają podjęcie decyzji zagranicznym inwestorom, a do Polski przyjeżdża o setki tysięcy tury- stów więcej, niż zakładano. Autorzy słynnego raportu „Impact” – o wpływie Euro 2012 na polską gospodarkę – w napisanym do niego specjalnie dla „Businessweeka” postscriptum również przyznają: dobrze się stało. Tylko ta branża budowlana i polska reprezentacja w piłce nożnej…

Od kwietnia do grudnia ubiegłego roku do Gdańska przyjechało

1,9 mln turystów. O 36 proc. więcej niż w całym 2012 roku. ZDJĘCIA: 123RF ZDJĘCIA: ZYSK NA Wrocław NARODOWYM Były pośmiewiskiem krytyków podczas ich budowy. Wytykano im niepotrzebny rozmach i wysokie koszty. Po Euro 2012 miały się stać – jak w Portugalii – przynoszącym straty wstydliwym symbolem jednorazowych igrzysk. Przepowiednie się nie sprawdziły.

Jeszcze w rok po Euro niemal wszyscy się naśmiewali, że stadiony przynoszą same straty. Wicepremier Janusz Piechociński mówił wprost, że budowa Stadionu Naro- dowego była błędem: „Wyciągajmy z tego wnioski. Przygotowując się do nowych wy- zwań, trzeba mierzyć siły i zamiary właściwie, aby one były maksymalnie rynkowe”. Stałe wpływy, Dziś będzie musiał chyba odwołać swoje słowa. choć adekwatne do jakości, za- Przynajmniej w kontekście Stadionu Narodowego. Z nieoficjalnych ustaleń „Bu-

RAPORT: 2 LATA PO EURO PO LATA 2 RAPORT: pewniają mecze

sinessweeka” wynika bowiem, że właśnie zaczął na siebie zarabiać. W maju tego roku piłki nożnej. 2 Narodowy po raz pierwszy zanotował zysk – 1,6 mln zł. Czerwiec również będzie na Tyle mln zł wyniosła strata plusie – w wysokości 800 tys. zł. Oznacza to, że obiekt nie będzie już finansowany za 2013 rok. z podatków Kowalskiego. Zarząd spółki PL.2012+ (kieruje nią ten sam zespół, który odpowiadał za orga- nizację Euro 2012 w Polsce) komentuje: „Od początku naszej pracy, czyli od stycznia 2013 roku, jako zespół PL.2012+ konsekwentnie realizujemy wdrożoną przez nas stra- tegię zarządzania Stadionem Narodowym jako nowoczesną areną wielofunkcyjną. 17 „Mogę potwierdzić: maj miesięcy temu wyznaczyliśmy sobie cel – Stadion Narodowy w gronie najlepszych, i czerwiec 2014 roku to najlepiej zarządzanych aren w Europie, również w bardzo ważnym wymiarze wyni- pierwsze miesiące, w których ków finansowych. Mogę dziś rzeczywiście potwierdzić, że ten cel zrealizowaliśmy: Narodowy jest na plusie” maj i czerwiec 2014 roku to pierwsze miesiące, w których Narodowy jest na plusie, – Marcin Herra, prezes w których wypracowaliśmy zysk operacyjny” – mówi Marcin Herra, prezes PL.2012+. PL.2012+ Wg naszych informacji w I półroczu tego roku przychody stadionu wzro - sły w porównaniu z podobnym okresem w 2013 roku o 121 proc. – z 8,4 mln zł do 18,6 mln zł. Wpływy z tytułu organizacji imprez całostadionowych zwiększy - ły się o 51 proc., konferencji i kongresów o 164 proc., sponsorzy i wynajmujący loże zostawili o 218 proc. więcej pieniędzy. Z drugiej strony, koszty utrzymania obiektu spadły o 23 proc. Stadion zorganizuje w tym roku 400 imprez – dwa razy więcej niż w roku ubiegłym. Mało tego, spółka poprawiła wynik za ubiegły rok – strata będzie Gdańsk mniejsza o 8,5 mln zł. Na innych arenach zbudowanych na Euro rentowność biznesu to jesz - cze niestety tylko plan, a nie rzeczywistość. W Gdańsku rok obrotowy za - rządcy stadionu, Arena Gdańsk Operator, zaczyna się w lipcu, a kończy w czerwcu. Za rok 2011/2012 – stadion stracił 5,8 mln zł przy przychodach prze - kraczających 9 mln. Rok później strata stopniała do 3,6 mln zł, a do kasy AGO wpłynęło 12 mln zł. Stadionowi udało się zorganizować w ubiegłym roku 32 imprezy – 18 z nich to rozgrywki Le - chii Gdańsk, pozostałe to imprezy maso - we – mówi Agnieszka Weissgerber, rzecznik Arena Gdańsk Operator, Wpływy z tytułu zarządcy PGE Areny. Ale też sły - praw do nazwy chać głosy, że „gdyby nie słupek, obiektu idą gdyby nie poprzeczka…”. „Rentow- jednak do kasy ność byłaby już dziś osiągnięta, ale miasta. Debata nad wyburzeniem części sta- przychody z tytułu praw do nazwy dionów zbudowanych na Euro 2004 stadionu w Gdańsku czerpie właści- przetoczyła się przez Portugalię, ciel obiektu [miasto Gdańsk – red.], gdy kraj znalazł się w tarapatach a nie operator – tłumaczy Weissgerber. Dla budżetowych i nie stać go było na porównania prawa do nazwy Stadionu utrzymanie deficytowych obiektów. Narodowego, w Poznaniu i Wrocławiu są Frekwencja podczas meczów wynosi w spółkach zarządzających tymi obiektami. ledwie 25 proc. Ostatecznie 10 aren 9 i 3,6 (za 600 mln euro) ocalało, jednak Wg naszych ustaleń zarządcy tych obiektów Tyle mln zł musiały drastycznie ciąć koszty. płacą również nieporównywalnie mniejsze wynosiła strata czynsze. Gdańsk – 2 mln zł i 5 proc. przy- w 2011/2012 chodów rocznie. i 2012/2013. 400 Tyle imprez odbędzie się tu Warszawa w tym roku.

Poznań wynegocjował niższy czynsz rok temu. Za- miast 3,1 mln zł rocznie operator stadionu – konsorcjum Lecha i spółki Marcelin Management (należy do Amiki Wronki, którą z kolei kontroluje Jacek Rutkowski, wła- ściciel Lecha) – płaci miastu jedynie 600 tys. zł. Spadły też kwoty odprowadzane po każdej imprezie – zamiast 7,5 proc. przychodów miasto kasuje 4,5 proc. Zrezygno- wało też z 30–procentowego udziału w przychodach od sprzedaży praw do nazwy stadionu. Poznański ratusz zgodził się na gorsze warunki, bo nie chciał brać na siebie utrzymania stadionu. Lech odmówił jednak „Businessweekowi” udostęp- W pierwszym nienia oficjalnych wyników finansowych stadionu, za- półroczu tego słaniając się tajemnicą firmy. „Mogę jednak zapewnić, roku przychody że pierwszy stadion otwarty na UEFA Euro 2012 roz- wzrosły o 119 proc. wija się w dobrym tempie” – napisał w e–mailu rzecznik Lecha Łukasz Boro - wicz. Pytanie, czy owo dobre tempo dotyczy rozwoju zysków czy strat, pozostaje bez odpowiedzi. – Stadion we Wrocła- wiu ma zacząć się bilan- sować w 2016 roku. Mie- Liczebność stadionów na Euro 2008 sięcznie jego utrzymanie w Austrii i Szwajcarii została zredukowana kosztuje ok. 800 tys. zł, tuż po turnieju. Tylko ze stadionem w Kla- rocznie ma to być maksy- genfurcie były problemy – władze Karyntii malnie 10 mln. Tyle jeste- ustaliły, że przy jego rozbudowie zdefrau- śmy w stanie wygenero- dowano niemal 21 mln euro. wać – mówi z kolei Adam Burak, rzecznik operatora obiektu. Wynik za 2013 rok: koszty – 12 mln zł, przychody – 10 mln zł. Zarabiania na stadionach w Polsce wszyscy dopiero się uczą. Miało powstać stowarzyszenie operatorów tych obiektów, ale… każdy idzie własną drogą. I bio- rąc pod uwagę nasze nieoficjalne informacje, najlepszą wybrał Stadion Narodo- wy. Zarabia już na siebie, mimo że nie ma – jak pozostali – stałego współloka- 1,61,6Zysk Stadionu Narodowego w maju (w mln zł). tora w postaci klubu piłkarskiego. Docenia to Europa. Spółka PL.2012+ została zaproszona do ekskluzywnego grona operatorów stadionów na kontynencie Eu- ropean Stadia Experts Group. Operatorzy stadionów kładą więc główny nacisk na organizację imprez ma- sowych, targów, konferencji oraz współpracę z biznesem. „Europejska średnia to 26 wielkich imprez w ciągu roku, uwzględniając dni potrzebne na rozłoże- nie i złożenie sprzętu, daje to jeden event całostadionowy na tydzień. W 2013 Poznań roku mieliśmy w planach 10 wydarzeń, zrealizowaliśmy 20” – mówi Mikołaj Piotrowski, rzecznik PL.2012+. Tu też nie ma reguły co do metody, jak zarabiać. Na przykład Wrocław, nie chcąc ponosić ryzyka, zadowala się opłatą od organizatora wydarzenia. W War- szawie próbują różnych rozwiązań. Najnowsze – 30 sierpnia na Stadionie Naro- dowym odbędzie się ceremonia i mecz otwarcia mistrzostw świata w siatkówce. Operator obniżył stawkę wynajmu, a w zamian dostał od Polskiego Związku Zarządcy odmó- Piłki Siatkowej 15 proc. udziału w zyskach ze sprzedaży biletów. Już wiadomo, wili nam podania że PL.2012+ dobrze na tym wyjdzie. wyników finan- 600 O wiele więcej czasu zajmie natomiast odrabianie strat po Euro 2012… pił- Taki czynsz sowych. pobiera miasto karzom. Monitorujący rynek portal Transfermarkt.com szacuje, że wartość za- za stadion. wodników reprezentacji Polski spadła z 94,8 mln euro w 2012 roku do 38,8 mln Rocznie, w tym sezonie ligowym. w tysiącach. —— Łukasz Majchrzyk, Paweł Sołtys ZDJĘCIA: 123RF, AFP,JASKÓŁKA/REPORTER MARTAFOTORZEPA,PAWEŁ BOGACZ/

AUTOSTRADĄ

linii Virgin America Virgin linii

DO NIEBAAmerica Virgin linii

Prezentacja Prezentacja

2009 2009

Przyspieszenie w budowie dróg pomo- gło wszystkim, którzy przewożą po nich towary i przemieszczają się za pracą po całej Polsce. Tylko w branży budowlanej wspomnienia lata 2012 roku przy- wołują koszmary. RAPORT: 2 LATA PO EURO PO LATA 2 RAPORT:

Szwajcarzy i Austriacy mieli łatwo – gęsta sieć dróg i nowoczesne stadiony sprawiły, że cał kowity koszt realizacji turnieju zamknął się w obu krajach w kwocie 600 mln euro. Czyli nie co więcej, niż kosztował sam Stadion Narodowy. Zyski z imprezy specjaliści z firmy Rutter Consultants & Partner oszacowali na 358 mln euro w Szwajcarii i 369 mln euro w Austrii. Dlatego największym kosztem organizacji Euro 2012 była budowa dróg, które w niemal - 0,3 połowie sfinansowano ze środków publicznych (resztę dołożono z funduszy strukturalnych Tyle proc. PKB UE). Wydano na to w latach 2007–2012 ponad 53 mld zł. EfektPKB – podczaswzrośnie gdy – z powodu w 2007 roku wybudo zaoszczędziliśmy Polska miała zaledwie 700 km autostrad i 300 km dróg ekspresowych, sześć lat później było do 2013 roku dzięki - nowym drogom. ich łącznie 2,5 razy więcej. W przygotowanym tuż po Euro raporcie „Impact” (trzy strony dalej jego autorzy napisali postscriptum) oszacowano, że w latach 2008–2020 polski wania nowych dróg i tym samym powiększeniaPKB potencjału– wyliczyła gospodarczego firma doradcza kraju PwC. – o 15,8Samo mld skróce zł. To trzy czwarte łącznego „efektu Euro”, który ma wynieść 21,3 mld zł. - Ale już teraz widać efekty. W latach 2007–2013 gospodarka zaoszczędziła w efekcie budowy autostrad i dróg ekspresowych 0,3 proc. . nie czasu przejazdu między miastamiPKB (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w sierpniu 2013 roku szacowało ten spadek na poziomie 11,7 proc.) dało gospodarce oszczędności na poziomie Tyle mld zł 1,3–2 mld zł, czyli ok. 0,1 proc. - oszczędności – Jeszcze przez kilka lat budowa infrastruktury drogowej będzie zwiększała potencjał go dało skrócenie spodarczy Polski. Te inwestycje były potrzebne i dobrze, że zostały zrealizowane podaje, że– mówiw powiatach podróży. główny ekonomista Plus Banku Wiktor Wojciechowski. – W tejGDDKiA beczce miodu jest jednak łyżka dziegciu: to tylko jeden z elementów, który poprawia gospodarkę. Samymi drogami się nie prowadzi biznesu – zastrzega. W wyniku infrastrukturalnej ekspansji wzrosła też zamożność mieszkańców miejscowo ści, które znalazły się w pobliżu nowo wybudowanych tras. 2 przylegających do nowych dróg szybkiego ruchu wpływy do lokalnych budżetów z podatku PIT wzrosły średnio o 3,3 pkt proc., podczas gdy w skali kraju praktycznie stoją w miejscu. Nowe drogi obniżyły też bezrobocie: zatrudnienie na przyległych terenach rosło o 2,6 pkt proc. 3,3 szybciej niż w powiatach zlokalizowanych z dala od nowych dróg. O tyle pkt proc. 2,6 wzrosły wpływy O tyle proc. z lokalnych spadło podatków. bezrobocie na terenach przy autostradach. Początkowo wydawało się, że eksplozja publicznych wydatków na drogi wzmocni też branżę budowlaną, która biła się o realizację kontraktów. Potwierdzały to dane GUS–u: produkcja budowlana w projektach infrastrukturalnych wzrosła od początku 2008 do końca 2011 roku (a więc w szczycie wydatków) aż o 100 proc. Od początku było jednak wiadomo, że w końcu kran z pieniędzmi zostanie zakrę- cony i że stanie się to jeszcze przed samymi mistrzostwami, co jasno wynikało z harmo- nogramu prac – w większości kończących się tuż przed turniejem. I rzeczywiście – w 2012 roku rząd zacieśnił wydatki fiskalne o 1,5–2,4 proc. PKB, w ubiegłym o kolejny 1 proc. PKB. Te cięcia odpowiadały wg ekonomistów PKO BP za ok. 70 proc. spowolnienia między IV kwartałem 2011 roku a II kwartałem 2013 roku. W bu- dowlance zadziałał efekt domina: „Opóźnienia w realizacji projektów stawały się coraz większe. (…) Ze względu na długie terminy realizacji obawy przesuwano »na później«. Problemy ujawniały się w masowej skali w 2012 roku, kiedy terminy oddawania obiektów nie były dotrzymywane, pieniądze na wypłaty podwykonawcom ograniczano, (…) rosło zadłużenie, powstawały zatory płatnicze, a brak płynności finansowej i opóźnienia płat- ności podwykonawcom doprowadzały do upadłości przedsiębiorstwa budowlane do nie- dawna dobrze funkcjonujące na rynku” – napisali eksperci budowlani w opublikowanej w ubiegłym roku „Białej Księdze Infrastruktury”. – Ta spirala doprowadziła do tego, że w latach 2012–2013 w polskim budownictwie mieliśmy ujemne marże na poziomie –1,6 proc. – mówi Jan Styliński, adwokat w kancelarii Lewandowski Styliński i Wspólnicy. 35–45 proc. przedsiębiorstw z branży przyniosło straty w 2012 roku, zbankrutowało ok. 250–270, w tym te najbardziej znane: Hydrobudowa (budowała m.in. Stadion Narodowy), PBG i Aprivia budujące autostrady A1 i A4 oraz Dolnośląskie Surowce Skalne, pracujące na A2. Z wyliczeń firmy doradczej EY wynika, że od początku 2012 roku do końca III kwartału 2013 roku produkcja budowlana w infrastrukturze skurczyła się aż o 38,7 proc. 15 O tyle proc. – Nie jest to jednak, moim zdaniem, wina Euro 2012, raczej efektywności zarządzania skurczyła się – komentuje prof. Elżbieta Mączyńska z SGH, prezes Polskiego Towarzystwa Ekono- produkcja micznego. Ale Jan Styliński uważa, że nikt w porę nie zapobiegł wojnie cenowej w bu- budowlana dowlance i do tej pory jest z tym źle. – Polski rynek jest niesamowicie otwarty. Hiszpanie, w 2012–2013. Niemcy, Holendrzy przymykają swój rynek. My wpuszczamy: Chińczyków, Hindusów, Azerbejdżan, Macedonię, Turków, bo wydawało się, że ceny na pewno są zawyżone. Z tymi firmami muszą konkurować nasze, bo albo przestaną ofertować w przetargach i stracą wiele pieniędzy, albo będą walczyli ceną – mówi Jan Styliński. Zapaść z lat 2012–2013 pozostawiła trwałe piętno na branży. U progu nowej perspektywy finansowej UE do 2020 roku, w której znowu na budowę infrastruktury popłyną unijne miliardy – przedsiębiorstwa są w bardzo złym stanie i może być im ciężko stanąć w szranki do boju o kolejne kontrakty. „Banki uważają budownictwo za sektor podwyż- szonego ryzyka” – czytamy w „Białej Księdze…”. – „Przedsiębiorstwa mają i będą miały trudności z uzyskaniem kredytów”. —— Łukasz Majchrzyk, Paweł Sołtys

270 Tyle firm z branży budowlanej zbankrutowało w 2012 roku. Głównym źródłem korzyści związanych z Euro 2012 było przyspieszenie (przesunięcie w czasie) nakła- dów na infrastrukturę transportową (odpowiada- ły one za 74,2 proc. skumulowanego dodatkowego WYSZŁO NAM przyrostu PKB w latach 2008–2020), w szczególno- ści na drogi. Tuż po turnieju, w ostatniej aktualizacji raportu na temat wpływu organizacji Euro 2012 na polską gospodarkę uwzględniliśmy dużo wol- niejsze niż w pierwotnych założeniach oddawanie NA DOBRE do użytku kolejnych odcinków autostrad oraz zwią- zane z tym późniejsze korzyści w postaci wzrostu produktywności i napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Odnotowany w latach 2012 i 2013 spadek inwestycji publicznych oraz prognozowany przez rząd w Aktualizacji Programu Konwergen- JAKUB BOROWSKI cji wzrost publicznych nakładów na infrastrukturę – główny ekonomista (głównie drogową) w latach 2014 i 2015 odpowied- banku Crédit Agricole, nio o 2,8 proc. i 4,9 proc. w ujęciu rocznym wskazu- szef zespołu, który ją, że w średnim terminie po zakończeniu Euro 2012 przygotował raport dynamika nakładów na infrastrukturę drogową nie „Impact” będzie więc odbiegać w istotny sposób od ścieżki założonej w naszym raporcie. RAPORT: 2 LATA PO EURO PO LATA 2 RAPORT: Drugim spodziewanym źródłem znaczących korzyści gospodarczych związanych z turniejem były dodatkowe przychody z turystyki zagranicznej

Autorzy raportu „Impact” 8,1 MLD ZŁ 766 66 wyliczyli, że gdyby nie TYS. TYS. wpływów urlopowiczów nowych miejsc zorganizowano Euro, z turystyki 2 3 4z zagranicy 5 prac6 do 2020 roku nie mielibyśmy... zagranicznej 7

w 2012 roku (wydatki kibiców) oraz w kolejnych ośmiu latach. „Efekt czych efektów Euro 2012 ma jedynie pierwszy z wymienionych, a więc barceloński” (zwiększony napływ turystów na skutek wzrostu atrakcyj- wzrost aktywności związany z wydarzeniami organizowanymi na no- ności turystycznej miejsca) odpowiadał łącznie za 13,1 proc. skumulo- wych stadionach. wanego przyrostu PKB. Na podstawie wyników badań empirycznych Dostępne dziś informacje wskazują, że stadiony, na których zorga- założyliśmy, że Euro 2012 przyczyni się do zwiększenia liczby turystów nizowano turniej, osiągnęły już (jak Stadion Narodowy) lub w nieodle- odwiedzających Polskę w celach wypoczynkowych o 766 tys. rocznie, głej perspektywie osiągną przychody pokrywające koszty ich utrzyma- przy czym ze względu na globalny kryzys finansowy efekt ten zmate- nia. Wskazuje to na istotne prawdopodobieństwo zmaterializowania się rializuje się w pełni dopiero po 2017 roku. przyjętych w raporcie założeń dotyczących wzro- Dostępne dane wskazują, że w 2013 roku „Nadal oczekuję, stu wartości dodanej w usługach w wyniku wyko- Polskę odwiedziło o 1 mln turystów więcej niż że ekonomicznym rzystania nowej infrastruktury stadionowej. w 2012 roku. Sugeruje to, że na razie nie ma efektem UEFA Euro Można zatem postawić tezę, że po dwóch la- mocnych podstaw zrewidowania założeń doty- tach od organizacji Euro 2012 oczekiwane korzy- czących skali „efektu barcelońskiego” w latach 2012 będzie przyrost ści z organizacji tej imprezy nie odbiegają istot- 2013–2020. PKB o 1,3 proc. nie od oszacowań tych efektów przedstawionych Pozostałe „skutki” Euro 2012 obejmują bu- jego wielkości w 2012 roku po zakończeniu turnieju. Nadal ocze- dowę stadionów i centrów pobytowych (8,6 proc. z 2012 roku, kuję, że ekonomicznym efektem UEFA Euro 2012 przyrostu PKB), dodatkowy napływ bezpośred- rozłożony na lata będzie przyrost PKB o 1,3 proc. jego wielkości nich inwestycji zagranicznych na skutek zwięk- do 2020 roku”. z roku 2012 i przyrost ten będzie rozłożony na lata szenia krajowej infrastruktury drogowej (2,9 2008–2020. Co ważne, na skumulowany wzrost proc.) oraz koszty organizacyjne przygotowań PKB w latach 2008–2020 w ponad 80 proc. złożą i przeprowadzenia mistrzostw (1,1 proc.). W ra- się tzw. efekty podażowe, a więc zwiększenie po- mach tej grupy istotny wpływ na skalę gospodar- tencjału gospodarczego.

przyrostu powiększenie się 9 10 618 13 14 konsumpcji o 15 +1,3 gospodarki o MLN ZŁ PROC. dodatkowych wzrostu PKB, 11,2 21,3 inwestycji co oznacza... MLD ZŁ MLD ZŁ zagranicznych ZDJĘCIA: MAŁGORZATA PSTRĄGOWSKA, TOMASZ JODŁOWSKI/FOTORZEPA TOMASZ PSTRĄGOWSKA, MAŁGORZATA ZDJĘCIA: Biuro Transferu Technologii (BTT) www.citt.prz.edu.pl/btt tel.:+48 17 743 21 18, +48 17 743 21 16

YOUR PA RTNER IN BEAUTY Finał konkursu Zostań Douglas!twarzą

Druga edycja międzynaro- dowego castingu Douglas Beauty Star już za nami. Zobaczcie jak pięknie i wyjąt- kowo było podczas wielkiego finału w C.H. Stary Browar!

Dziękujemy przede wszystkim naszym przepięknym finalistkom! Składamy także podziękowa- nia głównym partnerom wydarzenia – marce Estee Lauder Polska i Clinique oraz pozostałym, którzy zadbali o to, aby ten dzień był wyjątkowy pod każdym względem! Projektanci Hec- tor & Karger swoją śmiałą kolekcją odsłonili elegancką i uwodzicielską stronę kandydatek. Marka SPORTOFINO (www.sportofino.pl) zadała dziewczynom sportowego szyku. Marki KAZAR i Orska - biżuteria - zadbały o dopełnienie wizerunku olśniewającymi butami i ory- nelec ginalnymi dodatkami. Ultrakobiece fryzury to zasługa profesjonalistów z Hair Bazaar Stu- studio dio, a za uwiecznienie niezapomnianych chwil i pomocny głos w jury - dziękujemy NELEC photo graphy STUDIO photography. Piękna

i nieoczywista

Wielki Casting Douglas miał wyłonić kobietę wyjątkową. Polską ambasadorkę marki Douglas na 2014 i 2015 rok. Piękną, niebanalną, nastawioną na rozwój. Oto zwyciężczyni – Marianna Skupień. Właśnie spełniło się pierwsze z jej listy życzeń. Przed nią profesjonalna sesja zdjęciowa w jednej z europejskich metropolii.

Rozmawiała: Monika Cieślik

To nie był więc przypadek, że wzięłaś modelek. Pomyślałam, że warto spróbo- doświadczyć. Dzięki rodzicom jestem udział w castingu. wać. Oczywiście, nigdy nie uważałam optymistycznie nastawiona do życia Nie, zupełnie nie. Moje zainteresowanie się za osobę bliską ideału. Nie jestem i cokolwiek robię, poświęcam się temu modelingiem zrodziło się pod koniec próżna i jak prawie każdy kiedyś widzia- w stu procentach. Może dlatego, stojąc trzeciej klasy gimnazjum, kiedy jedna łam w sobie wiele wad, ale zamiast przed obiektywem, nie odczuwam z moich koleżanek założyła konto na narzekać, pracuję nad sobą. Chcę od paraliżującej tremy. Obecność innych jednym z portali społecznościowych dla życia więcej. Więcej zobaczyć, przeżyć, osób działa na mnie motywująco. Pozu- Marianna Skupień ma 19 lat, pochodzi z Rzeszowa, dopiero co zdała maturę i odpo- czywa na najdłuższych wakacjach w życiu. Od października rozpoczyna studia w Krako- wie na dość zaskakującym kierunku. W Aka- demii Górniczo-Hutniczej będzie się uczyć… budowy maszyn. Mechaniką interesuje się niemal od dziecka. Ulubiona zabawa z dzie- ciństwa? Naprawianie zepsutych urządzeń.

Modeling pojawił się później, ale traktuje go równie poważnie. Opowiadając o swoich planach i marzeniach związanych z pozowa- niem przed obiektywem, przywołuje wszystkie liczące się w tej branży nazwiska. Ma swoich ulubionych projektantów, modelki i foto- grafów. Z pasją opowiada o sesjach zdjęcio- wych, w których chciałaby wziąć udział. Kam- pania sieci Douglas jest jedną z nich. jąc, zawsze staram się nawiązać kontakt z fotografem. Wiem, że ode mnie też bardzo dużo zależy. Chcę postępować tak, żeby ostateczny efekt był jak najlepszy.

Słuchając Cię, myślę, że Twoim drugim imieniem mogłaby być: Ambicja. Albo odwaga (śmiech). Chcę odkrywać w sobie i świecie wszystko, co nowe i interesujące. Jednocześnie mam duży dystans do siebie, więc nawet jeśli sprawy nie układają się po mojej myśli, traktuję to jak motywację. Problemy czy niedogodności nie są w stanie zniechę- cić mnie do działania. Nie poddaję się zbyt łatwo. Już rok temu jedna z moich koleżanek poinformowała mnie o castingu Douglas. Niestety, gdy się o nim dowie- działam, było już za późno, aby wziąć ku. Świat fashion bardzo mnie interesuje Chyba rok temu w mediach dyskutowa- udział. Dlatego w tym roku znów posta- i chciałabym być jego częścią. no o moim pokoleniu. Magazyn „Time” nowiłam spróbować swoich sił. Idąc opublikował kontrowersyjny artykuł, tam z przyjaciółką, pomyślałam, że to Jak pogodzisz studia z modelingiem? w którym sugerowano, że ludzie uro- może być „mój” dzień. Wykorzystam swój wspomniany zmysł dzeni po 1985 roku, tzw. millennialsi, nie techniczny, a tak poważnie mówiąc, są w stanie myśleć o kimś innym poza Do dwóch razy sztuka? myślę, że nie ma w życiu rzeczy niemoż- sobą. Są rozpieszczeni i właśnie W moim przypadku tak. Casting wspo- liwych. Jest przecież zawsze możliwość niesamodzielni. minam bardzo miło, pełny profesjona- studiowania w systemie zaocznym. lizm i świetna atmosfera. Zgłosiło się Teraz trudno mi wyrokować, czy oce- Jak rozumiem, Ty nie chcesz taka być? wiele pięknych kobiet, wiedziałam, że niać przyszłość. Mam swoje marzenia Nie. Nie jestem taka. Wolę sama decy- konkurencja będzie bardzo duża. Zasko- i plany, ale pamiętam też, co powiedział dować o sobie. Chcę też polegać na czeniem było już dla mnie to, że dosta- Woody Allen. Jeśli chcesz rozśmieszyć sobie. Oczywiście doceniam tych, któ- łam się do finału. Traktowałam to Boga, opowiedz mu o swoich planach. rzy mnie otaczają. Wzorem do naślado- poważnie, ale raczej w kategoriach przy- Najważniejsza w życiu jest więc dla wania jest dla mnie moja starsza siostra. gody. Gdy ogłoszono wyniki, przez mnie przede wszystkim odwaga i samo- Imponuje mi pod każdym względem. chwilę myślałam, że śnię (śmiech). To dla dzielność. Wyjazd na studia do Krako- Studiuje w Krakowie, a ja wkrótce do mnie dodatkowa motywacja, by jeszcze wa jest pierwszym krokiem, jaki wyko- niej dołączę. Oby gród Kraka to prze- intensywniej rozwijać się w tym kierun- nuję w tym kierunku. trwał (śmiech).

Douglas Beauty Street 2014 Kobiece piękno to materia bardzo delikatna, dlatego nie warto eksperymentować. Lepiej zaufać ekspertom w danej dziedzinie. Ale czy przeciętna kobieta ma szansę, żeby zasięgnąć porad prawdziwych specjalistów w dziedzinie urody? Oczywiście, że tak! Dzięki Douglas Beauty Street 2014. Douglas Beauty Street to niepowtarzal- dajemy gwarancję, że każda z uczestni- zakupi kosmetyki marek partnerujących na okazja, by każda kobieta mogła spo- czek Douglas Beauty Street będzie Perfumeriom Douglas w Douglas Beau- tkać się z prawdziwymi i uznanymi profe- miała okazję poczuć się niesamowicie. ty Street, będzie mogła wziąć udział sjonalistami w dziedzinie makijażu i pie- Partnerami kosmetycznymi wydarzenia w profesjonalnej sesji zdjęciowej i tym lęgnacji. Dzięki nim panie mają szansę są marki Bourjois, Clinique, Collistar, samym uwiecznić swoją metamorfozę. zmienić swój wizerunek, a jednocześnie Dermika, Estee Lauder, Rouge Bunny Panie chętne do zmiany swojego nie zaszkodzić swojemu zdrowiu. Rouge, Givenchy. Wszystkie spotkania wizerunku poprzez udział w naszej Perfumerie Douglas organizują tego z ekspertami danych firm są kompletnie akcji zachęcamy do rezerwacji termi- typu spotkania w swoich punktach na darmowe. Wystarczy jedynie uprzednio nu spotkania w Perfumerii Douglas terenie całej Polski. Na każdą uczest- zarezerwować miejsce oraz wybrać (kontakt do perfumerii w zależności niczkę czekają wtedy makijażyści, styli- specjalistę, z którym chcemy się spo- od miasta). Najbliższe spotkania ści fryzur, konsultanci ds. pielęgnacji tkać. Na panie biorące udział w Douglas z cyklu Douglas Beauty Street odbę- i eksperci ds. zapachów – ich zadaniem Beauty Street czekają wyśmienite dą się w Perfumeriach Douglas jest dokonać prawdziwej metamorfozy i gorące kawy Segafredo oraz wino w Bielsko Białej, Gliwicach, Rumi, uczestniczek i wydobyć ich naturalne musujące Cin-Cin, które umilą czas spę- Toruniu i Częstochowie. Zachęcamy piękno. Każda kobieta wie, że dobrze dzony w perfumeriach. do śledzenia pozostałych miejsc i ter- dobrana fryzura czy make-up sprawia- To jednak nie koniec atrakcji. Każda minów na www.douglas.pl oraz na ją, że czuje się wyjątkowo. Dlatego też z pań biorących udział w akcji, która profilu Douglas na Facebooku. Douglas

makijażuuczy

Umiejętność wykonania różnych rodzajów makijażu to dziś podstawowy oręż każdej kobiety. Jeśli chcesz się weń uzbroić zapisz się do Akademii Makijażu Douglas.

Akademia Makijażu Douglas rusza kosmetycznych. Panie zdobywają cenne podczas zapisów wybierają typ makija- w Polskę. Od początku roku w Perfume- wskazówki na temat make-upu i odpo- żu, którego wykonania chcą się nauczyć. riach Douglas w całym kraju odbywają wiedniej pielęgnacji oraz samodzielnie Zapisy do Akademii Makijażu Douglas się warsztaty, podczas których każda wykonują doskonały makijaż rozświetla- są bezpłatne. Można to zrobić telefo- uczestniczka dowiaduje się, jak szybko jący, biznesowy lub smoky eyes pod nicznie lub osobiście na miejscu, wykonać efektowny makijaż dzienny, oiem ekspertów. w wybranych Perfumeriach Douglas. biznesowy lub na specjalną okazję. Dwugodzinne warsztaty z wizażystami Zapraszamy do śledzenia miejsc oraz Warsztaty odbywają się na zasadzie Douglas odbywają się w ponad 30 mia- terminów Akademii Makijażu Douglas indywidualnych lekcji z wizażystami per- stach Polski. W każdym z miejsc Akade- poprzez facebookowy profil Douglas fumerii Douglas i najlepszych marek mia Makijażu trwa trzy dni – uczestniczki oraz stronę www.douglas.pl. 46778_655-MD-205x280 -Douglas Absolute.indd 1 6/17/14 4:22 PM zero przesiadek

odprawy online, nawet na 2 h przed odlotem STAŁY DODATEK PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY

REGULAR SECTION OF GDANSK LECH WALESA AIRPORT BEZPŁATNY PARKING KISS&FLY

/ FREE OF CHARGE KISS&FLY CAR PARK

Kierowcy dowożący pasażerów na samolot / Passenger Terminal z gdańskiego lotniska, skorzystać mogą / legend / DEPARTURES z parkingu przed terminalem, który umożliwia Długoterminowy / Long-term bezpłatny postój pojazdu do 10 minut. / Parking ticket dispenser Krótkoterminowy / Parking reception / Short term Drivers taking the passengers to Gdansk airport are permitted to use parking facilities in front of / Public transport buses the terminal up to 10 minutes.

/ Buses of organised groups, supply upon do 10 min do 20 min każde następne 10 min / to 10 min / up to 20 min / each next 10 min advance appointment

bezpłatnie / free 20,00 PLN 10,00 PLN / Passenger Terminal / Tri-city Ring Road Średnioterminowy / ARRIVALS / Medium-term / A1 highway

pierwsze 2 godziny za każde rozpoczęte 30 minut następna godzina, za każdą rozpoczętą godzinę doba, więcej niż 8 godzin i nie dłużej niż 24 godziny / first two hours, for every 30 minutes / subsequent hour, for each commenced hour / more than 8 hours and less than 24 hours

4,00 PLN 6,00 PLN 60,00 PLN

3,00 PLN 5,00 PLN 50,00 PLN WYKAZ WYBRANYCH PUNKTÓW 2,00 PLN 4,00 PLN 35,00 PLN HANDLOWO-USŁUGOWYCH W TERMINALACH T1 I T2:

A LIST OF SELECTED COMMERCIAL AND SERVICE POINTS AT TERMINAL T1 AND T2: DANE TELEADRESOWE LOTNISKA T1 – PARTER / AIRPORT TELEADDRESS DATA / HOL OGÓLNODOSTĘPNY GROUND FLOOR / HALL

801 066 808 • Kantor / Exchange office Całodobowa Informacja lotniskowa / Airport Information 24/7 • Wypożyczalnie samochodów / Rent a car + 48 525 673 531 (32,33) • Papa Bistro (gastronomia / gastronomy)

Informacja turystyczna / Tourist Information + 48 58 348 13 68 T1 – I PIĘTRO / FIRST FLOOR Odloty non-Schengen Dział Cargo / Cargo Department + 48 58 348 12 02 / Departures non-Schengen + 48 58 348 12 75 • Baltona (sklep wolnocłowy / duty free shop) Executive Lounge + 48 58 348 11 99 • Flying Bisto (gastronomia / gastronomy) • Baltona (salon prasowy / news-stand) Urząd Celny / Customs Office + 48 58 348 12 78 T2 – PARTER / HOL OGÓLNODOSTĘPNY Straż Graniczna / Border Guard Control + 48 58 348 12 33 GROUND FLOOR / HALL Służba Ochrony Lotniska / Airport Security Guard + 48 58 348 11 32 • Business Shark (gastronomia / gastronomy) • Relay (salon prasowy / news-stand) Zakładowa Lotniskowa Straż Pożarna / Fire Brigade + 48 58 348 11 23 • Linie lotnicze / Airlines LOT / SAS Sekretariat Zarządu Portu / Secretariat of Management Board + 48 58 348 11 54 • Rainbow Tours (biuro podróży / travel agency) • SO!COFFEE (gastronomia / gastronomy) Polska Agencja Żeglugi Powietrznej • Mario Violucci (butik / boutique) + 48 58 348 11 56 / Polish Air Navigation Services Agency • Starter (sklep / shop) • Baltona (sklep ogólnobranżowy / shop) • Nordea Bank TERMINAL MIASTO / CITY TERMINAL • Interchange (kantor / exchange office) KASY BILETOWE LOTNISKA / AIRPORT TICKET OFFICE • Poczta Polska / Post Office • Wypożyczalnie samochodów / Rent a car 80-890 Gdańsk, ul. Heweliusza 13/17

T2 – I PIĘTRO / FIRST FLOOR Punkt sprzedaży biletów + 48 608 047 794, Odloty Schengen / Departures Schengen / Airport Ticket Office + 48 (58) 526 88 00, [email protected]

• The Flame (gastronomia / gastronomy) Terminal Miasto / City Terminal + 48 58 526 88 03 • Baltona (sklep wolnocłowy / duty free shop) Check-in + 48 (58) 526 88 04 • Silver & Amber (jubiler / jeweller’s) • Virgin (salon prasowy / news-stand) • Coffee Express (gastronomia / gastronomy) RECEPCJA PARKINGU / CAR PARK RECEPTION DESK • „I  Poland” (sklep z pamiątkami / souvenir-shop) • Executive Lounge + 48 58 348 12 31 • Interchange (kantor / exchange office) • Coffee Corner (gastronomia / gastronomy) Szczegółowe informacje o aktualnych cenach i promocjach znajdą Państwo na www.airport.gdansk.pl / Further information about current prices and promotions on www.airport.gdansk.pl Sopot Zatoka Gdańska DOJAZDChwaszczyno DO PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY Sopot Wyścigi

HOW TO GET TO GDANSK LECH WALESA AIRPORT

Gdańsk Oliwa Grunwaldzka / Passenger Terminal Kołobrzeska / legend Gdańsk Przymorze Uniw. / DEPARTURES Długoterminowy / Long-term / Parking ticket dispenser Gdańsk Zaspa Krótkoterminowy / Parking reception / Short term Wrzeszcz / Public transport buses S6 Gdańsk Wrzeszcz Słowackiego Gdańsk Politechnika / Buses of organised groups, supply upon advance appointment Słowackiego Gdańsk Stocznia Rakoczego / Passenger Terminal / Tri-city Ring Road Średnioterminowy Nowatorów / ARRIVALS / Medium-term / A1 highway Gdańsk Główny

Jana III Sobieskiego Gdańsk Kartuska 7

7 7 Armii Krajowej

MINIBUSY Z PORTU LOTNICZEGO 221 1 MINIBUS FROM AIRPORT

SAMOCHODEM AIR-TRANSFER.PL / BY CAR Firma Handlowo Usługowa Michał Chmiel Air-transfer.pl • z kierunku Banina (zachód) – ul. Nowatorów • from Banino (west) – Nowatorów St. Robert Szemro, tel 502 323 396 • z kierunku Gdyni/Sopotu (północ) – trasa S6 • from Gdynia/Sopot (north) – route S6 [email protected] • z kierunku Tczewa (południe) – trasa S6 • from Tczew (south) – route S6 • z kierunku Gdańska (północ) – ul. Słowackiego • from Gdansk (north) – Słowackiego St. "DAW" MARCIN WÓJCIK • z kierunku Torunia, Bydgoszczy – trasa A1 • from Torun, Bydgoszcz – route A1 Marcin Wójcik 600 218 795

AD-MAR TAXI Usługi Transportowe TAKSÓWKĄ Marian Górecki / BY TAXI ul. Jana III Sobieskiego 13/20 86-300 Grudziądz Taxi rekomendowane przez Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy NIWO TRANS SŁUPSK Marcin Wichański tel. 515 044 180 Taxi recommended by Gdansk Lech Walesa Airport WAGNER TRANSPORT MONIKA WAGNER AUTOBUSEM Monika Wagner 510 033 473 / BY BUS

AUTOBUSY Z/DO GDAŃSKA

BUSES FROM/TO GDANSK (szczegółowy rozkład www.ztm.gda.pl): (detailed timetable www.ztm.gda.pl):

• z Dworca Głównego PKP Gdańsk Główny / from PKP Gdańsk Główny Station Jeśli masz pytania lub uwagi na temat • linia 210 (czas dojazdu ok. 35 min.) / 210 bus line (journey time approx. 35 min.) • linia nocna N3 (czas dojazdu ok. 40 min.) / N3 night bus line (journey time approx. 40 min.) funkcjonowania Portu Lotniczego • z Dworca PKP Gdańsk Wrzeszcz / from PKP Gdańsk Wrzeszcz Station Gdańsk i Terminalu Miasto, napisz • linia 110 (czas dojazdu ok. 35 min.) / 110 bus line (journey time approx. 35 min.) do nas: [email protected] AUTOBUSY Z / DO GDYNI If you have any questions or suggestions about the functioning of Gdansk Airport BUSES FROM / TO GDYNIA (szczegółowy rozkład www.zkmgdynia.pl): and the City Terminal, e-mail us: ZKMGDYNIA (detailed timetable www.zkmgdynia.pl): [email protected] • z Dworca Głównego PKP Gdynia Główna / from Gdynia Główna PKP Station • linia 510 (czas dojazdu ok. 40 min.) / 510 bus line (journey time approx. 40 min.) KIERUNKI LOTÓW FLIGHT DESTINATIONS TRONDHEIM ALESUND NORWEGIA / NORWAY

ALESUND www.avinor.no BERGEN OSLO HAUGESUND OSLO-RYGGE BERGEN www.avinor.no/en/airport/bergen TURKU OSLO-TORP STAVANGER SZTOKHOLM-SKAVSTA AUSTRIA / AUSTRIA HAUGESUND www.avinor.no/en/airport/haugesund EDYNBURG KRISTIANSAND SALZBURG www.salzburg-airport.com GLASGOW-PRESTWICK KRISTIANSAND www.avinor.no/en/airport/kristiansand GÖTEBORG OSLO www.osl.no CHORWACJA / CROATIA DUBLIN LEEDS-BRADFORD AARHUS OSLO-RYGGE www.en.ryg.no MANCHESTER CORK LIVERPOOL DONCASTER-SHEFFIELD DUBROWNIK www.airport-dubrovnik.hr KOPENHAGA OSLO-TORP www.torp.no BIRMINGHAM MALMÖ - STURUP RIJEKA www.rijeka-airport.hr www.avinor.no/en/stavanger STAVANGER LONDYN-STANSTED HAMBURG-LUBEKA BRISTOL SPLIT www.split-airport.hr LONDYN-LUTON www.avinor.no/en/airport/trondheim TRONDHEIM AMSTERDAM ZADAR www.zadar-airport.hr GDAŃSK EINDHOVEN BERLIN SZWECJA / SWEDEN DANIA / DENMARK DORTMUND ZIELONA GÓRA GÖTEBORG www.goteborgairport.se PARYŻ-BEAUVAIS WARSZAWA KOLONIA-BONN AARHUS www.aar.dk WROCŁAW FRANKFURT MALMÖ-STURUP www.lfv.se/sv/Malmo LUBLIN KOPENHAGA www.cph.dk SZTOKHOLM-SKAVSTA www.skavsta.se KRAKÓW

FINLANDIA / FINLAND MONACHIUM WIELKA BRYTANIA / GREAT BRITAIN SALZBURG TURKU www.finavia.fi/airports/airport_turku BIRMINGHAM www.birminghamairport.co.uk

FRANCJA / FRANCE BRISTOL www.bristolairport.co.uk MEDIOLAN-BERGAMO

PARYŻ-BEAUVAIS www.aeroportbeauvais.com DONCASTER-SHEFFIELD www.robinhoodairport.com RIJEKA EDYNBURG www.edinburghairport.com HISZPANIA / SPAIN GIRONA ZADAR GLASGOW-PRESTWICK www.gpia.co.uk BARCELONA RZYM-CIAMPINO BARCELONA www.barcelona-airport.com LEEDS-BRADFORD www.leedsbradfordairport.co.uk SPLIT GIRONA www.girona-airport.net DUBROWNIK LIVERPOOL www.liverpoolairport.com

LONDYN-LUTON www.london-luton.co.uk HOLANDIA / NETHERLANDS LONDYN-STANSTED www.stanstedairport.com AMSTERDAM www.schiphol.com MANCHESTER www.manchesterairport.co.uk EINDHOVEN www.eindhovenairport.com WŁOCHY / ITALY IRLANDIA / IRELAND MEDIOLAN-BERGAMO www.sacbo.it

CORK www.corkairport.com RZYM-CIAMPINO www.adr.it DUBLIN www.dublinairport.com POLSKA / POLAND NIEMCY / GERMANY KRAKÓW www.krakowairport.pl BERLIN www.berlin-airport.de LUBLIN www.portlotniczy.lublin.pl DORTMUND www.dortmund-airport.de RZESZÓW www.rzeszowairport.pl

FRANKFURT www.frankfurt-airport.de WARSZAWA www.lotnisko-chopina.pl

HAMBURG-LUBEKA www.fhl-web.de WARSZAWA - MODLIN www.modlinairport.pl

KOLONIA-BOHN www.koeln-bonn-airport.de WROCŁAW www.airport.wroclaw.pl

MONACHIUM www.munich-airport.de ZIELONA GÓRA www.lotnisko.lubuskie.pl FLIGHT DESTINATIONS TRONDHEIM ALESUND

BERGEN OSLO HAUGESUND OSLO-RYGGE TURKU OSLO-TORP STAVANGER SZTOKHOLM-SKAVSTA EDYNBURG KRISTIANSAND GLASGOW-PRESTWICK GÖTEBORG

DUBLIN LEEDS-BRADFORD AARHUS MANCHESTER CORK LIVERPOOL DONCASTER-SHEFFIELD KOPENHAGA BIRMINGHAM MALMÖ - STURUP

LONDYN-STANSTED HAMBURG-LUBEKA BRISTOL LONDYN-LUTON AMSTERDAM GDAŃSK

EINDHOVEN BERLIN

DORTMUND ZIELONA GÓRA PARYŻ-BEAUVAIS WARSZAWA KOLONIA-BONN WROCŁAW FRANKFURT LUBLIN

KRAKÓW

MONACHIUM

SALZBURG

MEDIOLAN-BERGAMO

RIJEKA

GIRONA ZADAR BARCELONA RZYM-CIAMPINO SPLIT DUBROWNIK

Szczegółowy rozkład połączeń znajdą Państwo na stronie: ? Detailed flight schedule available on: www.airport.gdansk.pl/schedule/departures-schedule TERMINAL

MIASTO TO: www.sxc.hufot.

• licencjonowane biuro IATA, członek Polskiej Izby Turystyki CITY TERMINAL MEANS: • komfortowa odprawa na 24 godziny przed odlotem • the accredited office of IATA, a member (do 3 godzin przed odlotem dla pasażerów of Polish Chamber of Tourism z bagażem rejestrowanym* i do 4 godzin dla • comfortable check-in 24 hours before departure pasażerów z bagażem rejestrowanym linii WizzAir (up to 3 hours before departure for passengers oraz do 1,5 godziny dla pasażerów z bagażem with registered* baggage and up to 4 hours for nierejestrowanym) passengers with registered baggage flying with • minimum niezbędnych formalności WizzAir and up to 1.5 hours for passengers with • możliwość zakupu biletów na dowolną trasę, unregistered baggage) dowolnych linii lotniczych oraz wykupu • minimum necessary formalities ubezpieczenia • possibility of purchasing tickets for any route, • dogodna lokalizacja w samym centrum miasta by any airline or taking out insurance (naprzeciwko hotelu Mercure Hevelius) • convenient location in the city centre (opposite • możliwość skorzystania z usług restauracji Kansai Mercure Hevelius hotel) Sushi podczas oczekiwania • access to the services of Kansai Sushi restaurant • więcej czasu w mieście while waiting • uniknięcie konieczności dojazdu na lotnisko • more time in the city z ciężkimi bagażami • no necessity to get to the airport with heavy * nie dotyczy linii SAS, Ryanair, Finnair luggage * n/a SAS, Ryanair, Finnair

GODZINY OTWARCIA TERMINALU MIASTO OPENING HOURS OF CITY TERMINAL: Kasy Biletowe Lotniska otwarte są: Airport Ticket Office: am pm pn.–pt. 09:00 – 17:00 Monday–Friday 9 –5 am pm w sob. 10:00 – 14:00 i niedz. – nieczynne Saturday 10 –2 and Sunday - closed am pm Check in: pn-ndz 9:00 – 17:00 Check in: Monday–Sunday 9 –5

KONTAKT: CONTACT: ul. Heweliusza 13-17 ul. Heweliusza 13-17 80-890 Gdańsk 80-890 Gdańsk Kasy Biletowe Lotniska Tel. +48 58 526 88 00, Airport Ticket Office: tel. +48 58 526 88 00, +48 58 526 88 03 Fax: +48 58 526 88 01 +48 58 526 88 03 | fax: +48 58 526 88 01 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] Check-in +48 58 526 88 04 Check-in: +48 58 526 88 04 AKTUALNOŚCI PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY

GDANSK LECH WALESA AIRPORT NEWS

CITY TERMINAL MEANS: ENGLISH Change in traffic Zmiana organizacji ruchu TEXT przy Terminalu T2 organization by Terminal T2

Ze względu na postępujące prace nad rozbudową Terminalu On account of the progressive works on the extension to T2 Port Lotniczy zmuszony jest do wprowadzenia tymcza- Terminal T2, the Airport is forced to introduce temporary sowych zmian organizacji ruchu przy budynku. W najbliż- changes in the organization of traffic near the building. Con- szym czasie instalowane będą dźwigary konstrukcji. W tym struction girders are soon going to be installed there, which celu na placu budowy pojawi się olbrzymi żuraw o udźwi- is why a large crane with a hoisting capacity of 500 tons and gu do 500 ton i 40-metrowym zasięgu ramienia. Aby praca a span of 40 metres will appear on the construction site. To żurawia była bezpieczna w dniach 28 maja – 20 lipca podjazd ensure safety, the driveway up Terminal T2 and the Kiss & pod Terminal T2 z wjazdem do strefy Kiss & Fly będzie za- Fly zone will be closed between 28 May and 20 July. Traffic mknięty. Ruch samochodowy skierowany zostanie do strefy will be directed to the Kiss & Fly zone in front of the old Ter- Kiss & Fly przed starym Terminalem T1. Dodatkowo znie- minal T1. Additionally, there will be no parking fees for cars sione zostaną opłaty parkingowe na czerwonym parkingu P2 left on the red parking lot P2 (in front of the old terminal) for (przed starym terminalem) za postój poniżej 10 minut.  less than 10 minutes. 

ENGLISH Kolejne statystyki TEXT More statistics

W maju 2014 roku Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Gdansk Lech Walesa Airport served 289,652 Wałęsy obsłużył 289 652 pasażerów. W ciągu pięciu passengers in May. Their total number amounted to pierwszych miesięcy 2014 roku ich całkowita liczba 1,131,972 in the first five months of 2014. wyniosła 1 131 972.

“We are almost sure that 2014 will be another milestone in – Jesteśmy już niemal pewni, że rok 2014 będzie kolejnym the history of our airport. In May, we celebrated three unique kamieniem milowym w historii naszego lotniska. W maju jubilees, that is three round anniversaries: the 40th anniver- zbiegły nam się wyjątkowe jubileusze, bo aż trzy okrągłe sary of the airport’s existence in its current location, the 20th daty: 40-lecie istnienia lotniska w bieżącej lokalizacji, 20-le- anniversary of the Company and the 10th anniversary of cie rozpoczęcia działalności przez Spółkę oraz 10-lecia na- naming the airport after Lech Wałęsa. We obviously cannot dania imienia Lecha Wałęsy. Oczywiście nie spoczęliśmy rest on our laurels. We did not focus solely on celebrating, na laurach, ani nie skupiliśmy się tylko na świętowaniu. either. Only in that month, we served 11% passengers more Tylko w tym miesiącu obsłużyliśmy o 11% więcej pasażerów than a year before. At the same time, counting from the be- niż w zeszłym roku. Tym samym, licząc od początku 2014 ginning of 2014, we have reached an impressive increase of roku osiągnęliśmy wzrost na imponującym poziomie 6,6%. 6.6%. It is almost certain that the year 2014 will be our first Oznacza to z dużą pewnością, że rok 2014 będzie pierwszym one in the forty-year history of the Airport to serve 3 million w 40-letniej historii naszego lotniska, kiedy obsłużymy 3 mi- passengers. These are of course only our predictions, but we liony pasażerów. Oczywiście to są nasze prognozy, ale nie must admit we have an appetite for even more!” says Tomasz ukrywamy, że mamy apetyt na jeszcze więcej! – zapowiada Kloskowski, Chairman of the Board of the Airport. Prezes Zarządu Portu Lotniczego Tomasz Kloskowski. The number of 3 million passengers can be exceeded even Liczba 3 milionów pasażerów może być nawet przekroczona with an excess thanks to the increased frequency of Wizz z naddatkiem dzięki zwiększeniu częstotliwości lotów linii Air’s flights and the opening of a Ryanair’s base planned for Wizz Air oraz planowanemu uruchomieniu w listopadzie November.  bazy linii Ryanair.  Dynamiczny rozwój oznacza także ciągłe ulepszanie oferty przygotowanej w oparciu o realne potrzeby pasażerów, proces wymiany floty na najnowocześniejsze typy samolotów (Boeing i Airbus), czy sukcesywne wprowadzanie nowoczesnych roz- wiązań mobilnych. Z wielu oferowanych przez SAS udogod- nień chętnie korzystają również podróżni z Gdańska. Obecnie SAS realizuje na trasie z Gdańska do Kopenhagi 25 rejsów tygodniowo – cztery loty dziennie w dni powsze- dnie, dwa w soboty i trzy w niedziele. Rejsy realizowane są przez samoloty CRJ900 i Airbus 319. Dodatkowo przewoźnik oferuje z Gdańska bezpośrednie połączenia do stolicy Norwe- gii – Oslo, w ilości 5 rejsów tygodniowo obsługiwanych przez zabierające ponad 100 pasażerów Boeingi. fot. Sebastian Elijasz Sebastian fot. Korzyści oferty SAS PLUS Wraz ze zwiększeniem ruchu pasażerskiego w Gdańsku ob- serwuje się wzrost zainteresowania przelotami w taryfach SAS PLUS, co oznacza, że pasażerowie coraz bardziej doceniają przywileje podróży kojarzone dotychczas z drogą klasą biznes, dostępne teraz w SAS przy rezerwacji z wyprzedzeniem za re- latywnie niewielką dopłatą do taryfy podstawowej – SAS GO. Popularność SAS PLUS wiąże się również z tym, że podróżni coraz wyraźniej uświadamiają sobie liczne korzyści związane z kal- kulacją łącznych kosztów podróży, a nie kierują się wyłącznie SAS niską ceną biletu. Przypomnijmy, że taryfy PLUS obejmują bez- płatnie m.in. podwójną ilość bagażu rejestrowanego, korzystanie Podróż na PLUS! z szybkiej kontroli bezpieczeństwa Fast Track, wstęp do kom- fortowych poczekalni lotniskowych, wybór miejsca w samolocie podczas dokonywania rezerwacji, posiłek na pokładzie, pełny SAS jest jedną z wiodących linii zwrot kosztów niewykorzystanego biletu czy brak opłat za zmia- lotniczych w Europie i jednym nę rezerwacji, a także możliwość wykupienia biletu w dowolnym z najprężniej rozwijających się momencie po dokonaniu rezerwacji. przewoźników na rynku polskim. Linia Przez Kopenhagę w świat systematycznie poprawia wyniki i notuje Dzięki dużej częstotliwości lotów z Gdańska do Kopenha- wzrost ilości pasażerów i sprzedaży gi i dogodnie skomunikowanym połączeniom do Skandynawii biletów, również na trasach z Gdańska. i licznych miast w Europie, Azji i Stanach Zjednoczonych, wielu pasażerów wykorzystuje port Kastrup jako wygodne lotnisko tranzytowe. Główny hub SAS-u jest jednocześnie najwięk- Tekst: Elwira Sabatowska Źródło zdjęć: Materiały prasowe SAS szym portem lotniczym Skandynawii i jednym z największych lotnisk przesiadkowych w Europie Północnej z 24,1 milionami ENGLISH pasażerów obsłużonych w 2013 roku. Niewątpliwie lotnisko to TEXT SAS plus more jest też obiektem o wyjątkowym charakterze. Rokrocznie jest laureatem prestiżowych nagród, przyznawanych zarówno przez podróżnych, jak i ekspertów branży lotniczej. SAS is one of the leading airlines in Europe and Warto zaznaczyć, że leżący blisko centrum Kopenhagi port one of the most dynamically developing air car- Kastrup jest bardzo dogodnie skomunikowany z miastem. riers on the Polish market. The airline is con- Z hali przylotów można przejść na peron kolei lub do stacji me- sistently improving its results and recording an tra a przejazd do Centrum zajmuje tylko około 20 minut. Po- increasing number of passengers and increased nadto w terminalu znajduje się mnóstwo restauracji i barów oraz ticket sales also on its routes from Gdansk. jedno z najatrakcyjniejszych centrów zakupowych w Europie, oferujące produkty wolnocłowe, zarówno najbardziej luksusowe The company’s dynamic development involves constantly im- marki, jak i towary na każdą kieszeń. proving its offer prepared with passengers’ real needs in mind, Zaprezentowany na początku 2014 roku projekt rozbudowy changing the fleet for more modern types of airplanes (Boeing portu pozwoli jeszcze bardziej usprawnić poruszanie się po lot- and Airbus) or successively introducing up-to-date mobile solu- nisku i zwiększyć liczbę obsługiwanych podróżnych. tions. Passengers from Gdansk are among those who can enjoy the conveniences offered bySAS . Uproszczone zasady i niższe ceny przewozu bagażu Currently, SAS realizes 25 flights per week on the route from SAS ceni sobie dbałość o komfort i wygodę podróżnych. Wszyst- Gdansk to Copenhagen – four flights a day on weekdays, two kim pasażerom przysługuje możliwość przewozu bezpłatnego flights on Saturdays and three on Sundays. The flights are made bagażu rejestrowanego (1x23 kg w taryfieSAS GO) i podręcz- by a CRJ900 and an Airbus 319. Moreover, the carrier offers nego (1x8 kg). W kwietniu Skandynawskie Linie Lotnicze SAS direct flights from Gdansk to the capital city of Norway. There ponownie wyszły naprzeciw oczekiwaniom pasażerów i znacz- are 5 flights a week to Oslo operated by Boeings taking 100 nie obniżyły opłatę za ewentualny dodatkowy bagaż rejestrowa- passengers aboard. ny oraz radykalnie uprościły zasady dotyczące przewozu bagażu specjalnego. Przy opłatach za nadbagaż pasażerowie zyskują naj- Benefits of SAS PLUS więcej dokonując płatności przez Internet lub w samoobsługo- Along with increasing passenger traffic, Gdansk sees also an wych automatach na lotniskach. increasing interest in SAS PLUS. It means that passengers more Przewóz bagażu specjalnego, czyli np. odpowiednio zapa- and more often appreciate privileges associated with business kowanych nart, kijów golfowych, roweru, sprzętu wędkarskie- class, which are now available in SAS in advance reservations go czy instrumentu muzycznego nie podlega teraz dodatkowej for a small amount of extra money compared with the basic opłacie, jeżeli mieści się w ramach określonego w bilecie limitu rate SAS GO The popularity of SAS PLUS indicates also that bagażu. Jedynym ograniczeniem przewozu w takiej sytuacji jest passengers are now more aware of the numerous benefits con- miejsce dostępne w bagażniku danego samolotu. nected with calculating total travel expenses, and that low ticket costs are not the main factor influencing their choices. Nowa generacja EuroBonus Let us remind that SAS PLUS rates include a double amount of Troska o pasażerów to także lojalność wobec nich. O najnow- checked baggage, access to Fast Track security control, access szej propozycji w programie SAS EuroBonus, nowych usługach to comfortable airport waiting rooms, selection of plane seats i licznych korzyściach związanych z uczestnictwem w programie during the reservation, food and drink onboard, a full refund można przeczytać na stronie: www.flysas.pl/EuroBonus. for unused tickets, lack of additional costs for changes in reser- Zapraszamy na pokłady samolotów SAS – wg. Flightstats naj- vations and the possibility of paying for tickets any time after bardziej punktualnej linii lotniczej świata w kwietniu 2014!  the reservation. Through Copenhagen into the world Simplified rules and lower baggage costs Thanks to extremely frequent flights from Gdansk to Copen- SAS values its customers’ comfort and convenience. Its passen- hagen and well-communicated connections to Scandinavia and gers are entitled to free checked baggage (1 piece of up to 23kg in other cities in Europe, Asia and the United States, many pas- SAS GO) and free cabin baggage (1x8kg). In April, Scandina- sengers use Kastrup as a comfortable transit airport. SAS main vian Airlines once again made an effort to meet passengers’ ex- hub is at the same time the biggest Scandinavian airport and pectations. SAS considerably reduced fees for additional checked one of the largest airline hubs in the Northern Europe with 24.1 baggage and simplified rules governing special baggage. When million passengers served in 2013. This airport has an undoubt- passengers are charged for extra baggage, they benefit most from edly unique character as well. It receives prestigious awards from paying for it online or at SAS Self-Service kiosks at airports. both passengers and aviation experts every year. Special baggage, like for example skis, golf clubs, a bicycle, It is worth mentioning that Kastrup Airport located near fishing equipment or a musical instrument (which should be care- Copenhagen is well-communicated with the city. Leaving the fully packed), is subject to no additional charge as long as it stays arrivals hall, one can go to the train or metro station. It takes within the baggage limits applying to a given ticket. The only lim- around 20 minutes to reach the city centre. Moreover, its ter- itation here is the space available in the hold of an aircraft. minal houses many restaurants and bars, as well as one of the most attractive shopping centres in Europe, which offers du- New generation of EuroBonus ty-free products, including both luxury goods and those anyone Caring for passengers means also remaining loyal to them. You can afford. can read about recent EuroBonus offers, new services and various The airport announced its development project at the begin- benefits of the programme on: www.flysas.pl/EuroBonus. ning of 2014, which is going to facilitate moving around the You are most warmly invited to join SAS aboard its airplanes. Ac- airport and allow to serve even more passengers. cording to Flightstats, it was world most punctual airline in April! 

REKLAMA

VIP SERVICES

Odlatujesz lub przylatujesz - skorzystaj z usług VIP Departuring or arriving - use the VIP service

Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy oferuje szeroki zakres Gdansk Lech Walesa Airport offers a vast range usług VIP. Do skorzystania z oferty zapraszamy pasażerów of VIP services. The offer is dedicated to passengers of sched- podróżujących samolotami rejsowymi oraz prywatnymi, uled and private flights on domestic and international routes. zarówno w ruchu krajowym jak i międzynarodowym. VIP services offer: W ramach usługi VIP zapewniamy Państwu: • a private, discreet security control point, • osobny, dyskretny punkt kontroli bezpieczeństwa, • complex check-in, customs clearance and passport control, • kompleksową odprawę biletowo – bagażową, celną oraz paszportową, • comfortable condition for rest or efficient work at the VIP Lounge, • komfortowe warunki do wypoczynku bądź efektywnej pracy • a rich selection of groceries and drinks, podczas przebywania w Saloniku VIP, • a possibility of using Wi-Fi, office devices, TV, or holding serious talks in • bogatą ofertę artykułów spożywczych oraz napojów, a private room, • możliwość skorzystania z bezprzewodowego Internetu, urządzeń biurowych, • individual transport to/from the aircraft, TV, a także przeprowadzenia ważnych rozmów w osobnym pomieszczeniu, • a possibility of using parking places neighbouring the VIP Lounge. • indywidualny transport do/z samolotu, • możliwość skorzystania z miejsc parkingowych w sąsiedztwie Saloniku VIP. For more information please call:

+48 608 047 635 Dodatkowe informacje można uzyskać pod następującym numerem telefonu: [email protected]

+48 608 047 635 [email protected] www.airport.gdansk.pl