KADRİYE 08.01.2018 Teslim Edilmiş.Pdf (1.400Mb)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH (TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİ) ANABİLİM DALI TBMM’NİN 19. DÖNEM, 20. DÖNEM ve 21. DÖNEM YAPISI VE FAALİYETLERİ Yüksek Lisans Tezi Kadriye AKTAY Ankara - 2017 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH (TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİ) ANABİLİM DALI TBMM’NİN 19. DÖNEM, 20. DÖNEM ve 21. DÖNEM YAPISI VE FAALİYETLERİ Yüksek Lisans Tezi Kadriye AKTAY Tez Danışmanı Prof. Dr. Azmi SÜSLÜ Ankara – 2017 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH (TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİ) ANABİLİM DALI TBMM’NİN 19. DÖNEM, 20. DÖNEM ve 21. DÖNEM YAPISI VE FAALİYETLERİ Yüksek Lisans Tezi Tez Danışmanı: Prof. Dr. Azmi SÜSLÜ Tez Jürisi Üyeleri: Adı ve Soyadı İmzası .................................................................. ........................................ .................................................................... ........................................ .................................................................... ........................................ .................................................................... ........................................ .................................................................... ........................................ Tez Sınavı Tarihi: …./…./…. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Bu belge ile bu tezdeki bütün bilgilerin akademik kurallara ve etik davranış ilkelerine uygun olarak toplanıp sunulduğunu beyan ederim. Bu kural ve ilkelerin gereği olarak, çalışmada bana ait olmayan tüm veri, düşünce ve sonuçları andığımı ve kaynağını gösterdiğimi ayrıca beyan ederim. (…/…/2017) Tezi Hazırlayan Öğrencinin Kadriye AKTAY I ÖNSÖZ Türkiye Cumhuriyeti tarihinde önemli bir yer tutan Türkiye Büyük Millet Meclisinin 19, 20 ve 21’nci Dönemi gerek Türk siyasi tarihindeki önemi açısından gerekse Türkiye’deki koalisyon hükûmetleri açısından incelenmeye değer bir konudur. Türkiye’nin 1991 ve 2002 yılları arasındaki önemli bir zaman aralığını kapsayan Türkiye Büyük Millet Meclisinin bu 3 dönemi siyasi konjonktür, yaşanan siyasi gelişmeler ve Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceği açısından önemli bir çalışma alanıdır. Konuyu değerlendirmeye başlamadan önce, “Meclis” kavramı ve tarihsel gelişimi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, milletvekilliği ve denetim konularına da yer verilmiştir. Tez çalışmasında Türkiye Büyük Millet Meclisinin dönem içindeki oturum ve birleşim sayısına, tutanak sayfa sayısına, çalışma süresine değinilmiştir. Tez çalışmaları süresince engin bilgi birikimini, desteğini hiçbir zaman esirgemeyen Değerli Hocam Profesör Doktor Azmi Süslü’ye sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Görüş ve önerilerinden yararlandığım Hocam Profesör Doktor Neşe Özden’e çok teşekkür ederim. Tez çalışmam sırasında görüş ve önerilerinden, bilgi birikimi ve deneyiminden yararlandığım Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Hizmetleri Başkanı Doğan Aytop’a çok teşekkür ederim. Benden desteğini esirgemeyen Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Hizmetleri Başkan Yardımcıları Yunus Özdemir’e, Rıza Yurddaş’a ve Musa Keskin’e çok teşekkür ederim. Tez çalışmam sırasında kullandığım kaynakları ve başvuru eserlerini edinmeme yardım eden Türkiye Büyük II Millet Meclisi Kütüphanesi çalışanlarına teşekkür ederim. Hayatımın her döneminde benimle olan ve benden desteğini esirgemeyen sevgili aileme çok teşekkür ederim. Kadriye Aktay Ankara 2017 III İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ......................................................................................................................................... II İÇİNDEKİLER ........................................................................................................................... IV KISALTMALAR ....................................................................................................................... VII GİRİŞ ............................................................................................................................................ 1 TÜRK SİYASİ HAYATINDA MECLİSİN GELİŞİMİ .............................................. 3 Meclis (Parlamento) Kavramı ....................................................................................... 3 Osmanlı Siyasi Hayatında Meclis ................................................................................. 4 Tanzimât ve Meşrutiyet Dönemi .................................................................................. 5 Millî Mücadele Dönemi .............................................................................................. 11 TBMM’nin Görev ve Yetkileri ................................................................................... 12 Milletvekilliği ............................................................................................................. 14 Denetim ....................................................................................................................... 15 1. BÖLÜM .................................................................................................................................. 18 19. DÖNEM TBMM’NİN YAPISI VE FAALİYETLERİ ......................................................... 18 1.1. 1991 Milletvekili Genel Seçimleri ve Siyasi Konjonktür .................................... 18 1.2. 19. Dönem TBMM Hükûmetleri ve Hükûmetlerin Kuruluşu ............................. 25 1.3. 19. Dönem TBMM Başkanlık Divanı ve Kuruluşu ............................................. 31 1.4. 19. Dönem TBMM Komisyonları, Uluslararası Grupları, Dostluk Grupları ...... 32 1.5. 19. Dönem TBMM’nin Denetim Faaliyetleri ...................................................... 33 1.5.1. Yazılı ve Sözlü Sorular ............................................................................................. 33 1.5.2. Genel Görüşmeler ..................................................................................................... 34 1.5.3. Meclis Araştırması .................................................................................................... 34 1.5.4. Gensoru Önergeleri ................................................................................................... 34 1.5.5. Meclis Soruşturması ile İlgili İşlemler ...................................................................... 34 1.6. 19. Dönem TBMM’nin Yasama Faaliyetleri ....................................................... 34 1.7. 19. Dönem TBMM Milletvekillerinin Yapısal Analizi ve Özellikleri ......................... 35 2. BÖLÜM .................................................................................................................................. 39 20. DÖNEM TBMM’NİN YAPISI VE FAALİYETLERİ ......................................................... 39 2.1. 1995 Milletvekili Genel Seçimleri ve Siyasi Konjonktür .................................... 39 2.2. 20. Dönem TBMM Hükûmetleri ve Hükûmetlerin Kuruluşu ............................. 47 2.3. 20. Dönem TBMM Başkanlık Divanı ve Kuruluşu ............................................. 52 2.4. 20. Dönem TBMM’nin Yasama Faaliyetleri ....................................................... 52 2.5. 20. Dönem TBMM’nin Denetim Faaliyetleri ...................................................... 53 IV 2.5.1. Genel Görüşmeler ..................................................................................................... 53 2.5.2. Meclis Araştırması .................................................................................................... 53 2.5.3. Gensoru Önergeleri ................................................................................................... 54 2.5.4. Meclis Soruşturması İle İlgili İşlemler ...................................................................... 54 2.6. 20. Dönem TBMM Milletvekillerinin Yapısal Analizi ve Özellikleri ................ 54 3. BÖLÜM .................................................................................................................................. 58 21. DÖNEM TBMM’NİN YAPISI VE FAALİYETLERİ ......................................................... 58 3.1. 1999 Milletvekili Genel Seçimleri ve Siyasi Konjonktür .................................... 58 3.2. 21. Dönem TBMM Hükûmetleri ve Hükûmetlerin Kuruluşu ............................. 66 3.3. 21. Dönem TBMM Başkanlık Divanı ve Kuruluşu ............................................. 68 3.4. 21. Dönem TBMM Komisyonları, Uluslararası Grupları, Dostluk Grupları ...... 69 3.5. 21. Dönem TBMM’nin Yasama Faaliyetleri ....................................................... 69 3.6. 21. Dönem TBMM’nin Denetim Faaliyetleri ...................................................... 70 3.6.1. Yazılı ve Sözlü Sorular ............................................................................................. 70 3.6.2. Genel Görüşmeler ..................................................................................................... 70 3.6.3. Meclis Araştırması .................................................................................................... 71 3.6.4. Gensoru Önergeleri ................................................................................................... 71 3.6.5. Meclis Soruşturması ile İlgili İşlemler ...................................................................... 71 3.7. 21. Dönem TBMM Milletvekillerinin Yapısal Analizi ve Özellikleri ................ 71 SONUÇ ......................................................................................................................................