Maria Cieśla-Korytowska – Biobibliografia

Marian Zaczyński Uniwersytet Jagielloński

Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

Maria Elżbieta Cieśla, córka Adolfa (inżyniera architekta oraz muzyka) i Stanisławy z d. Batko, urodziła się w Krakowie 7 grudnia 1947 r. Po ukończeniu szkoły podstawowej nr 43 w r. 1961 podjęła naukę w IX Liceum Ogólnokształcącym im. Józefy Joteyko, po jego rozwiąza- niu (1962) – w VII Liceum im. Zofii Nałkowskiej. Od 1965 r. studiowała polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uczęszczała na seminarium magisterskie Kazimierza Wyki, pod które- go kierunkiem napisała pracę magisterską pt. Wierzenia i obrzędy Sło- wian w świetle „Króla-Ducha” Juliusza Słowackiego. Kazimierz Wyka tak ocenił pracę Marii Cieśli: W pracy Marii Cieśli Wierzenia i obrzędy Słowian w świetle „Króla-Ducha” Ju- liusza Słowackiego chodziło o podwójny cel badawczy. Pierwszym zadaniem było usystematyzować i w określony porządek ułożyć to wszystko, co w wy- darzeniach fabularnych poematu może być podciągnięte pod kategorię ujętą w tytule rozprawy. Drugim zadaniem było – w miarę możliwości – wskazać, na jakich autorach czytanych i na jakim własnym, realnym doświadczeniu folk- lorystycznym mógł się poeta opierać, konstruując zespół obrzędowo-wierze- niowy Króla-Ducha. Do drugiego z tych zadań liczne i kompletne wskazówki znalazła młoda autorka u dotychczasowych komentatorów i badaczy poematu (Pawlikowski, Piątkiewicz, Kleiner, Sinko), ale zakres ich postrzeżeń po- ważnie poszerzyła, a także w niejednym przypadku zrektyfikowała i uściśliła. Cel badawczy, polegający na systematyzacji świata wierzeniowo-obrzędo- wego poematu, został przez autorkę osiągnięty samodzielnie – nikt dotąd ze znawców Słowackiego nim się nie zajął. I chociaż niejedno z twierdzeń (z czego Maria Cieśla z należną skromnością zdaje sobie sprawę) wypadnie poszerzyć lub ugruntować, wynika z rozprawy jasno – że Słowacki materiały osiągnięte u kronikarzy, u historyków, z autopsji folklorystycznej komponował w system

~ 393 ~ Marian Zaczyński

własny. Czynił z tych materiałów składnik założonego przez siebie mitu o pra- dawnej Polsce. Szczególnym w tym względzie mistrzem okazał się w stosunku do folkloru, dokonując jego zupełnie nowoczesnej strukturalizacji. Wykonanie recenzowanej pracy wymagało nieprzeciętnego oczytania w źródłach dostępnych poecie. Autorka to oczytanie wykazuje. Wymagało znajomości nowoczesnych metod badania mitów i baśni. Także i w tym autorka się orientuje. Wymagało wreszcie wrażliwości na tekst poematu i jego zasadzki. Tutaj specjalnie wypada pochwalić piszącą: dowodnie wykazała ona, że nawet w patetycznych i mitologizujących oktawach Króla-Ducha nie opuszczała poety ironia romantyczna. Słowem, niewątpliwy talent badawczy (autorka kończy również romanistykę), któremu należy zapewnić możliwość pracy naukowej. Rozprawa Marii Cieśli Wierzenia... zasługuje na przyjęcie jako magisterska ze stopniem bardzo dobrym. Kazimierz Wyka Kraków, 6. VI. 19701 Egzamin magisterski odbył się 23 czerwca. Przewodniczył Henryk Markiewicz, członkami komisji byli: Kazimierz Wyka, Tomasz Weiss i Marian Tatara. Magistrantka odpowiadała na pytania:

1. Kontaminacja Olimpu słowiańskiego z antycznym w Królu-Duchu; 2. Falsyfikaty archeologiczne i literackie doby Oświecenia i Roman- tyzmu; 3. Związki Słowackiego z literaturą francuską; 4. Styl biblijny w literaturze francuskiej i polskiej. Wynik egzaminu: bardzo dobrze – i konkluzja: „Wydać dyplom ukończenia studiów polonistycznych z wyróż nieniem”2.

W latach 1968–1972 Maria Cieśla studiowała także romanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Egzamin magisterski zdała 19 czerwca 1972 r. na podstawie pracy Quatre voix du „Manuscrit trouvé à Sara- gosse” de Jean Potocki.

1 Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego WFlg 166; praca magisterska była podstawą artykułu: Folklorystyczny aspekt „Króla-Ducha” Juliusza Słowackiego, w: Ludowość dawniej i dziś. Studia folklorystyczne pod redakcją Ryszarda Górskiego i Juliana Krzyżanowskie- go, Wrocław 1973, s. 57–77; zob. poz. 2 bibliografii. 2 Ibidem.

~ 394 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

Maria Strzałkowa w ocenie pracy podkreślała: Rozprawa M. Cieślanki jest pod każdym względem nietypowa. Najpierw dla- tego, że temat (zaczerpnięty z tzw. pogranicza literatur francuskiej i polskiej) został przez autorkę opracowany samodzielnie, tj. że przy znajomości źródeł krytycznych i współczesnej literatury obcej, autorka przedstawiła własną koncepcję interpretacyjną i udokumentowała ją w sposób wystarczający3, zaś Elżbieta Willman: Temat rozprawy jest niezmierne ciekawy, jakkolwiek nietypowy dla studiów romanistycznych. St[udentka] Cieśla wykazała się szeroką znajomością obcych literatur oraz dzieł fantastycznych, z którymi porównuje Rękopis Potoc kiego4. W październiku 1970 r. Maria Cieśla została zatrudniona jako asy- stentka w Instytucie Filologii Polskiej UJ. 16 kwietnia 1973 r. prosi Radę Wydziału Filologicznego UJ o otwar cie przewodu doktorskiego (deklarując jasno określone zainteresowania badawcze: romantyzm i komparatystyka literacka) na temat Mi- tyczna struktura wyobraźni Słowackiego pod opieką naukową Kazimierza Wyki. Wyka wyraził „gotowość objęcia funkcji promotora” (bardzo po- chlebnie oceniając pracę dydaktyczną i naukową doktorantki) i propo- nując jako recenzentów Marię Janion i Juliana Maślankę5 (ostatecznie recenzentami zostali Jan Nowakowski i Jan Błoński). Przygotowanie dysertacji doktorskiej trwało niespełna dwa lata. 20 grudnia 1974 r. Maria Cieśla składa egzamin doktorski z filozofii marksistowskiej (w obecności promotora, Kazimierza Wyki) przed Zbigniewem Kuderowiczem (1. Spór materializmu z idealizmem w historii filozofii; 2. Stosunek bytu społecznego i świadomości społecznej; 3. Znaczenie materializmu dialektycznego dla badań literackich), zaś 12 marca 1975 r. – egzamin kierunkowy „Literatura polskiego romantyzmu na tle porównawczym” przed komisją w składzie: Ryszard Łuż- ny, Olga Dobija-Witczakowa, Maria Strzałkowa, Tomasz Weiss; egza- minatorami byli Jan Nowakowski i Marian Tatara. Funkcję promotora,

3 AUJ WFlg 1969 romanistyka. 4 Ibidem; polskojęzyczna wersja tej rozprawy opublikowana została pt. „Rękopis znaleziony w Saragossie” rozpisany na głosy, „Pamiętnik Literacki” 1973, z. 4, s. 43–68; zob. poz. 3 bibliografii. 5 AUJ WFlg 155.

~ 395 ~ Marian Zaczyński zastępując zmarłego niespodziewanie 19 stycznia Kazimierza Wykę – sprawował Julian Maślanka. Doktorantka odpowiadała na pytania: 1. Polsko-francuskie związki literackie w okresie romantyzmu; 2. Rola wierzeń ludowych w romantyzmie polskim i obcym; 3. Rozumienie mitu w dobie romantyzmu. Tegoż dnia na nadzwyczajnym publicznym posiedzeniu Komisji Wy- działu Filologicznego UJ odbyła się publiczna obrona pracy doktorskiej Marii Cieśli. Przewodniczył Julian Maślanka („w zastępstwie zmarłego promotora prof. dr. Kazimierza Wyki zaprezentował sylwetkę nauko- wą doktorantki”6), członkami Komisji byli: Olga Dobija-Witczakowa, Maria Strzałkowa, Tomasz Weiss, Ryszard Łużny, Marian Tatara, Jan Nowakowski.

W Autoreferacie doktorantka przedstawiła główne tezy doktoratu. W trakcie lektury dzieł Słowackiego daje się zauważyć ścisłe powiązanie wielu ich fragmentów z mitami. Przy wnikliwszym czytaniu ujawnia się wieloraki charakter tych powiązań; częstość i powtarzalność ich występowania powoduje wrażenie pewnej prawidłowości, co z kolei powoduje chęć ustalenia jej rodzaju7. Dowodziła, że czymś oczywistym jest stwierdzenie różnorodnych związków twórczości poety z różnymi mitami: Niewątpliwie czerpał poeta ze skarbnicy wątków i motywów mitycznych hoj- ną ręką – podobnie postępował z folklorem, szeroko pojętą ikonografią czy z literaturą. Samo jednak zidentyfikowanie pierwowzorów niewiele daje, gdyż nie odpowiada na pytanie o sposób ich funkcjonowania u Słowackiego. Konieczne jest zrekonstruowanie „struktury wyobraźni poetyckiej” poety, struktury dwoiście rozumianej: statycznie i dynamicznie: „wza- jemny układ elementów składających się na pewną całość” i „sposób uorganizowania pewnych elementów, wielorako ze sobą powiązanych, stanowiących harmonijną całość”. Podstawowe metodologiczne punkty odniesienia to poglądy Ern- sta Cassirera (mit jako forma myślenia, świadomości, intuicji i życia)

6 Ibidem. 7 Ibidem. Autoreferat opublikowany także został w Biuletynie Polonistycznym 1976, nr 1; zob. poz. 6 bibliografii.

~ 396 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia oraz Mircei Eliadego (koncepcja „ontologiczna”, mit jako opowieść). Zdaniem autorki myślenie Cassirera i Eliadego nie wykluczają się, nie wchodzą w sprzeczność – mit można bowiem traktować jako postawę, sposób myślenia oraz opowieść; twórczość Słowackiego jest „postawą” i „opowieścią” zarazem. Materiał poetycki (zgromadzony „pod kątem mityczności”) podzie- liła autorka na „wyznaczniki” i „składniki” mitu. Podsumowaniem rozważań autorki jest próba odpowiedzi na pytanie, „na ile struktura omawianych elementów pozwala uznać wyob- raźnię Słowackiego za mityczną, biorąc pod uwagę cztery podstawowe rodzaje związków jego dzieła z mitem”: czerpanie z mitów konkretnych elementów; kreacja na wzór mitu; logika mitu jako logika wyobrażone- go; analogie między wyobrażeniami epoki i mitu.

Jan Błoński8 w swojej recenzji zwraca uwagę nade wszystko na walory metodologiczne rozprawy (sięgnięcie do Cassirera i Eliadego): „oryginalne i nowatorskie”; podkreśla, że słusznie odróżnia autorka „wyob- raźnię” od „wyobrażonego”. Dla literaturoznawcy najciekawsza jest odpowiedź na pytanie: czy da się udo- wodnić, że dzieła wyobraźni Słowackiego są formalnie spokrewnione z mitem, tzn. że można uchwycić pokrewieństwo, abstrahując niejako od zawartości późnych utworów Słowackiego: nie przez zestawienie ich z rozmaitymi legen- dami, opowieściami religijnymi itd., ale przez uchwycenie wyznaczników czy cech immanentnie właściwych mitowi? Odpowiedź na to pytanie to „najciekawsza i najbardziej przekony- wająca część pracy”. Recenzent prezentuje (merytorycznie dyskutując z autorką) analizy wyznaczników i składników mitu, podkreślając wagę ustaleń w tej mierze Cassirera i Eliadego precyzyjnie wykorzystanych przez autorkę. W konkluzjach stwierdza: W sumie jest to praca niewątpliwie oryginalna. (...) Tak Słowackiego nie ba- dano, a współczesność wręcz do tego zapraszała, dzięki rozwojowi badań an- tropologicznych, religioznawczych itd. Wrażeniu oryginalności towarzyszy nie mniej silne przeświadczenie o słuszności stwierdzeń autorki; jej najogól-

8 J. Błoński, Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Marii Cieśli „Mityczna struktura wyobraźni Słowackiego”, AUJ WFlg 155.

~ 397 ~ Marian Zaczyński

niejszy wniosek – późne dzieła Słowackiego nabywają jasności i czytelności jako opowieści mityczne – zostanie na pewno przyjęty jako rzetelny wkład do wiedzy o Słowackim. W zakończeniu, niejako na marginesie, Błoński zauważa: Zwięzłość i jasność wykładu poczytałbym za zaletę – coraz rzadszą niestety. Jan Nowakowski9 wiele uwagi poświęca ogólnym kwestiom meto- dologicznym. Zwraca uwagę na napięcie między „metodą” a osobistymi dyspozycjami badacza – dotyczy to zwłaszcza „pogranicza” literatury i mitu; sama autorka odwołuje się do dwu – „wcale nie analogicznych” – koncepcji mitu: Cassirera i Eliadego (przywołując też poglądy Gilberta Duranda). Mimo potencjalnych pułapek co do „zborności odmiennych sposobów rozumienia mitu” rezultat analiz autorki jest „zborny”, przy- nosi „cenne rezultaty zarówno porządkujące, jak i interpretujące skom- plikowany imaginaire mistycznego poety-wizjonera”. Autorka dysertacji podjęła zadanie dotąd na naszym gruncie w sposób syste- matyczny i możliwie kompletny nie rozwiązane. Wyrażając uznanie dla dzieła autorki – recenzent ubolewa, że, z jego punktu widzenia, „idiografizm posunięty za daleko” nie pozwala na wyeksponowanie „zewnętrznych” wobec rozważań, ogólniejszych aspektów – a przecież, jak Maria Cieśla sama stwierdza, „czołowe idee romantyzmu związane są ściśle z mitem. Romantyzm wyszedł od niego – Słowacki do niego wraca”.

W czasie publicznej dyskusji Tomasz Weiss pytał m.in., „czy przedsta- wiona praca doktorska stanowi rekonesans badawczy i czy uznać ją można za punkt wyjścia dla zbudowania szerzej pojętego światopoglą- du romantycznego”. Olga Dobija-Witczakowa „wyraziła wątpliwość, czy wszystkie wymienione w pracy kategorie i treści myślenia należy w sposób konieczny przyporządkować myśleniu mitycznemu”; zwró- ciła też uwagę „na ewentualne pokrewieństwa i zależności między Sło- wackim a innymi pisarzami epoki”. Maria Strzałkowa zauważyła wpły- wy literatury romantycznej francuskiej.

9 J. Nowakowski, Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Marii Cieśli pt. „Mityczna struktura wyobraźni Słowackiego”, ibidem.

~ 398 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

Odpowiadając na uwagi recenzentów, Maria Cieśla „podtrzyma- ła swoją wyjściową tezę o możliwości połączenia dwu różnych pojęć mitu – Cassirera i Eliadego jako funkcjonalnego i sprawdzającego się na empirii tekstów Słowackiego”. W odpowiedzi na pytanie Tomasza Weissa stwierdziła, „że badanie wyobraźni pozwala dotrzeć do sensów nie dających się opisać w katego- riach filozoficznych i uchwycić dyskursywnie”. Odpowiadając na uwagi Olgi Dobiji-Witczakowej i Marii Strzałkowej, „przyznała, że problem oryginalności wyobraźni Słowackiego i zagadnienie wpływów pozosta- wało poza zasięgiem jej zainteresowań, w przyszłości jednak zamierza podjąć badania komparatystyczne dotyczące wyobraźni romantycznej” (sic!).

Członkowie Komisji jednomyślnie zaakceptowali wniosek Juliana Ma- ślanki o przyjęcie pracy doktorskiej Marii Cieśli, co Rada Wydziału Filo- logicznego UJ uchwałą z dnia 20 marca 1975 r. potwierdziła; jako promotor pracy występuje prof. dr Kazimierz Wyka, wz. – prof. dr Henryk Markiewicz.

29 października 1986 r. dr Maria Korytowska zwraca się do Rady Wy- działu Filologicznego z prośbą o otwarcie przewodu habilitacyjnego na podstawie rozprawy Romantyczna poezja mistyczna: Ballanche, Novalis, Słowacki (przyjętej do druku w Wydawnictwie Znak)10. W załączonej Opinii z 20 października 1986 r. Dyrektor Instytutu Filologii Polskiej UJ prof. dr Tomasz Weiss pisze: Pani dr Maria Korytowska jest pracownikiem naukowym odznaczającym się szerokim horyzontem i śmiałością interpretacyjną. Jej dorobek liczy się w nauce o literaturze. Dzięki ukończonej romanistyce rozszerza zakres swoich badań na teren komparatystyki. Bierze udział w sesjach ogólnopolskich i zagranicznych, inicjuje i organizuje konferencje polsko-francuskie o charakterze komparatystycznym11. 18 grudnia 1986 r. Rada Wydziału powołała Komisję Wydziałową ds. nadania st. nauk. dr. hab. dr Marii Korytowskiej w składzie: Julian

10 Rozprawa ta, pt. Romantyczna poezja mistyczna. Ballanche, Novalis, Słowacki, ukazała się w 1989 r.; zob. poz. 26 bibliografii. 11 AUJ Wydział Filologiczny. Maria Korytowska (habilitacja).

~ 399 ~ Marian Zaczyński

Maślanka, Jan Błoński, Maria Podraza-Kwiatkowska (przewodniczą- ca), Olga Dobija-Witczakowa, Anna Drzewicka, Marian Tatara. Po posiedzeniu 16 stycznia 1987 roku wydała rekomendację: Praca habilitacyjna spełnia wszelkie warunki wymagane od tego typu prac. Świadczy ona o ewolucji metodologicznej dr Marii Korytowskiej od badań wy- obraźni poetyckiej ku historii idei, wskazuje na związki z francuską krytyką tematyczną. Komisja doszła do wniosku, że uprawia ona zaniedbaną w Polsce dziedzi- nę badań porównawczych, że dorobek jej jest obfity, że rozprawy jej są dru- kowane za granicą, że publikuje również w języku francuskim. (...) Komisja jednomyślnie stwierdziła, że dorobek naukowy dr Marii Korytowskiej upo- ważnia do wszczęcia przewodu habilitacyjnego i jednomyślnie występuje do Rady Wydziału o otwarcie przewodu habilitacyjnego i powołanie następują- cych recenzentów: Alina Kowalczykowa (Instytut Badań Literackich), Mie- czysława Sekrecka (Katolicki Uniwersytet Lubelski), Eugeniusz Klin (Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Górze) i Maria Żmigrodzka (Instytut Badań Literackich, Uniwersytet Jagielloński). Na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Wydziału Filologicznego UJ 9 marca 1988 r. na wniosek Komisji przedstawiony przez Marię Podrazę-Kwiatkowską podjęto decyzję o dopuszczeniu dr Marii Kory- towskiej do kolokwium habilitacyjnego. Alina Kowalczykowa12 podkreślała: Rozprawa zawiera więcej, niż by sugerował jej tytuł; nie tylko analizę dzieł Ballanche’a, Novalisa i Słowackiego, jest przede wszystkim poszukiwaniem metody, odpowiedniej dla interpretacji tekstów literatury mistycznej. I to, jak sądzę, jest największym walorem pracy: poszukująca postawa Autorki, jej własne, przemyślane propozycje, wytyczające drogi dla dalszych podobnych badań. Uderza żywość protestu przeciw praktykom interpretatorów, sprowa- dzających swe wysiłki bądź do uporządkowania zawartych w dziele mistycz- nym idei filozoficznych, bądź traktujących te dzieła jako tylko czysty wytwór poetyckiej wyobraźni. (...) Ogólne idee badawcze zawarte w omawianej rozprawie wydają się bardzo interesujące. Polemiczne uwagi Kowalczykowej wywołuje wybór dzieł poddawa- nych interpretacji, wybór

12 A. Kowalczykowa, Ocena rozprawy habilitacyjnej p. Marii Korytowskiej „Poezja mistyczna. Ballanche – Novalis – Słowacki”, ibidem.

~ 400 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

Świadomie niekonwencjonalny – każdy autor prezentuje inną narodowość, inną fazę rozwoju romantyzmu, każde dzieło przynależy do innego gatunku literackiego. Łączy je szczególna ważna rola, przypisywana poezji i poecie, w oczywisty sposób natomiast różni sposób wprowadzania w obręb tekstów problematyki mistycznej: gdy u Słowackiego ma to być zapis objawienia (fa- buła jest tyko jego składnikiem), to Novalis posłużył się formą powieści z bohaterem i narratorem, a Ballanche – upoetyzowanym esejem filozoficznym. Mimo wszystko jednak Przeprowadzona przez Autorkę interpretacja mistycznych idei i obrazów wi- zyjnych nie tylko stanowić może wzór dla następnych tego typu badań, lecz i wnosi wiele nowych przemyśleń na temat romantycznej wersji poezji mistycznej, romantycznej koncepcji poezji i poety. Mieczysława Sekrecka13 zwraca uwagę na konsekwentną pracę twórczą autorki – począwszy od pracy magisterskiej, przez rozprawę doktorską i inne jej teksty koncentruje się na takich zagadnieniach, jak wyobraźnia, mit, mesjanizm, mistycyzm; rozprawa habilitacyjna jest swoistym ich ukoronowaniem. Na uwagę zasługuje jasna, logiczna, klarowna konstrukcja rozprawy. Sekrecka – jako romanistka – skupia uwagę na rozważaniach po- święconych twórczości Ballanche’a. Drobne polemiczne uwagi dotyczą rozdziału Gnoza czy mistyka – według recenzentki należało raczej rozważyć związki (także genetyczne) mistycyzmu Ballanche’a z kontekstem myśli mistycznej współczes- nym, nie zaś z „odległym prądem myśli, jakim była gnoza”.

Eugeniusz Klin14 – germanista – koncentruje się na fragmentach doty- czących twórczości Novalisa (i aspektu kompozycyjnego pracy). Co prawda, twierdzi, może budzić zdziwienie koncentrowanie się autorki na trzech tylko dziełach – Orfeuszu Ballanche’a, Henryku von Ofterdingenie Novalisa i Królu-Duchu Słowackiego; zdaniem recenzenta jest to podstawa zbyt wąska. Wszak w przypadku Novalisa wybitnie mistyczny charakter mają takie dzieła, jak Hymny do Nocy, Fragmenty czy Pieśni Duchowne... Klin stwierdza jednak dobitnie w podsumowaniu:

13 M. Sekrecka, Ocena rozprawy habilitacyjnej dr Marii Korytowskiej pt. „Poezja mistyczna: Ballanche, Novalis, Słowacki”, s. 333, ibidem. 14 E. Klin, Recenzja pracy habilitacyjnej dr Marii Cieśli-Korytowskiej pt. „Poezja mistyczna (Ballanche, Novalis, Słowacki)”, ibidem.

~ 401 ~ Marian Zaczyński

Do największych zalet rozprawy zaliczyłbym nowoczesne zastosowanie wy- mogów komparatystyki literackiej. Autorka nie wpada w pułapki „wpływologii”, w jej rozważaniach nie pojawia się „oddziaływanie genetyczne”.

Maria Żmigrodzka15, akceptując założenia metodologiczne pracy, stawia pytanie: dlaczego nie uwzględniono poematów Williama Blake’a? Za szczególnie „cenne i oryginalne”, „wnikliwe” uważa partie ana- lityczne; doniosłe z perspektywy badacza literatury są rozważania zawarte w rozdziale Poeta-prorok-wizjoner; poezja-proroctwo-wizja, który poświęcony jest (...) omówieniu charakteru centralnego podmiotu mówiącego dzieła i wystę- pującej w nim mistycznej rewelacji. Rozprawa, zdaniem Marii Żmigrodzkiej, Pozwala stwierdzić, że dr Maria Cieśla-Korytowska jest badaczką literatury samodzielną i rzetelną, gruntownie i wszechstronnie wykształconą, oryginal- ną i pełną inwencji w podejmowaniu i realizowaniu zamierzeń naukowych. Opanowała też w pełni wszystkie fachowe sprawności teoretyka i historyka literatury, oraz historyka idei. Posiada sprecyzowane zainteresowania badawcze, a swój warsztat naukowy buduje od dawna w sposób przemyślany i kon- sekwentny. Na kolokwium habilitacyjnym recenzenci zadawali habilitantce py- tania16. Mieczysława Sekrecka pytała o związki mistyki Ballanche’a z misty- ką jego epoki oraz o stowarzyszenia mistyczne we Francji na przełomie XVIII i XIX wieku – Maria Korytowska wymieniła szkoły, ich przedsta- wicieli, na „plan pierwszy wysunęła Fabre’a d’Olivet, eksponując, jako najbardziej charakterystyczne idee – ezoteryzm, orfizm, pitagoreizm, kwestie języka”. Maria Żmigrodzka – ponownie prosiła o szersze uzasadnienie

15 M. Żmigrodzka, Recenzja rozprawy habilitacyjnej dr Marii Cieśli-Korytowskiej pt. „Poe- zja mistyczna (Ballanche, Novalis, Słowacki)”, ibidem. 16 Zob. Protokół z nadzwyczajnego posiedzenia Rady Wydziału Filologicznego UJ poświęco- nego sprawom przewodu habilitacyjnego dr Marii Cieśli-Korytowskiej, które odbyło się w dniu 9 marca 1988 r. w Sali nr 26 Collegium Novum, ibidem.

~ 402 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

(...) pominięcia w pracy wśród dzieł analizowanych dorobku Williama Blake’a i związków analizowanych poetów z twórczością angielskiego mistyka. W odpowiedzi Korytowska stwierdziła, że mistycyzm Blake’a jest w sposób szczególny zalegoryzowany, w związku z czym trudne jest zbu- dowanie wspólnej płaszczyzny; równocześnie – Blake stworzył „swoi- stą mitologię, kilkaset postaci o niejednoznacznych sensach”; wpraw- dzie Blake zgodny jest z romantykami w koncepcji poety, choć inaczej niż oni rozumie istotę natury.

Alina Kowalczykowa „prosiła o szersze rozwinięcie problemu wzajem- nego stosunku romantyzmu i mistycyzmu”. Maria Korytowska zwróci- ła uwagę na „nieprecyzyjność obu pojęć”; „można wyróżnić dwa prądy mistycyzmu: a) dążenie do pełnego zjednoczenia z Bogiem, b) włącze- nie do dwójcy człowiek-Bóg jako elementu pośredniego natury, poprzez którą można dojść do Boga. W pierwszym rozumieniu mistycyzm to przede wszystkim przeżycie, w drugim rozumieniu – poznanie”. Romantyków doświadczenie mistycyzmu było intensywne, „powiąza- nia typologiczne” mistycyzmu i romantyzmu to, przede wszystkim, poznanie, koncepcja natury, koncepcja poety i poezji.

Eugeniusz Klin poprosił o scharakteryzowanie utworów Novalisa nie- uwzględnionych szerzej w rozprawie, a w których mistycyzm jest obec- ny. Korytowska omówiła w tym kontekście takie utwory, jak Fragmen- ty, Uczniowie z Saïs, Hymny do Nocy, Geistliche Lieder. Recenzenci byli usatysfakcjonowani odpowiedziami habilitantki (Klin: znajomość twórczości Novalisa u polonistki jest na poziomie germanistki). W dyskusji zabrali głos także członkowie Rady Wydziału. Włodzi- mierz Maciąg, podkreślając walory wystąpienia habilitantki, stwierdził, że „wynik to nie tylko erudycji, ale również syntetyzującej wyobraź- ni. Jest to talent humanistyczny nie każdemu dany”. Maria Podraza- -Kwiatkowska „dała także wyraz zadowoleniu z powodu wysokiego poziomu habilitacji”.

Po przyjęciu kolokwium habilitantka wygłosiła wykład Romantyczne sposoby poznania (zaproponowała także tematy: Jedność i harmonia

~ 403 ~ Marian Zaczyński wszechświata – z dziejów idei; Mickiewicz a mistycyzm; Nauka na usługach mitu. „Bajka Klingsohra” Novalisa). Recenzenci wysoko ocenili wykład (Sekrecka: wykład był jasny, dobrze skonstruowany; Żmigrodzka: wykład „bogaty, interesujący”, choć – powinien nosić tytuł „Problemy romantycznej epistemologii”; Kowalczykowa: oryginalne, indywidualne ujęcie problematyki; Klin: wysoko oceniając wykład, podkreślił, „iż scharakteryzowany przez ha- bilitantkę stosunek Goethego do problemów poznania dostarcza jeszcze jednego argumentu, że niemieckiego poety nie można uważać za romantyka”). W końcowym głosowaniu Rada Wydziału przyjęła uchwałę o nada- niu Marii Cieśli-Korytowskiej stopnia doktora habilitowanego.

6 lutego 1999 r. odbyło się posiedzenie Komisji Wydziału Filologicz- nego Uniwersytetu Jagiellońskiego do rozpatrzenia sprawy nadania dr hab. Marii Korytowskiej tytułu profesora nauk humanistycznych. Komisja w składzie: Olga Dobija-Witczakowa, Julian Maślanka, Ewa Miodońska-Brookes (przewodnicząca) – po zapoznaniu się z recenzja- mi dorobku naukowego dr hab. Marii Korytowskiej autorstwa: Marii Żmigrodzkiej (Instytut Badań Literackich oraz Uniwersytet Jagielloń- ski), Marii Podrazy-Kwiatkowskiej (Uniwersytet Jagielloński) i Stani- sława Makowskiego (Uniwersytet Warszawski) przyjęła stanowisko: Wszystkie recenzje przynoszą wnikliwą analizę [dorobku naukowego Ma- rii Korytowskiej], podkreślają jego obszerność, konsekwencję skupiania się badaczki wokół wyraźnie skonkretyzowanego kręgu szeroko pojętej kultury umysłowej epoki romantyzmu w Polsce i Europie. Recenzenci zgodnie wyrażają przekonanie o wysokiej wartości i dojrzałości postawy badawczej, o wytrwałym i owocnym budowaniu warsztatu naukowego pozwalającego na prowadzenie badań komparatystycznych; szczególnie dobitnie podkreślają inspiratorską rolę publikacji doc. Korytowskiej w stosunku do środowiska polskich literaturoznawców; bardzo wysoko oceniają determinację do podejmowania tematów trudnych, zawikłanych, pomijanych przez innych badaczy i słabo dotąd rozpoznanych. Wszyscy też zwracają uwagę na intensywność udziału doc. Korytowskiej w krajowych i międzynarodowych konferencjach literaturoznawczych17.

17 Protokół z posiedzenia Komisji Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego do rozpatrzenia sprawy nadania dr hab. Marii Korytowskiej tytułu profesora nauk humanistycznych, AUJ Wydz. Filol. – teczka profesorska. Maria Korytowska.

~ 404 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

Maria Żmigrodzka18 przypomina: Dr hab. Maria Cieśla-Korytowska należała do grona wyróżniających się ucz- niów Kazimierza Wyki. Pod jego kierunkiem uzyskała dyplom magisterski (...) oraz napisała pracę doktorską (...). Ze szkoły znakomitego badacza romantyzmu wyniosła nie tylko solidne przygotowanie warsztatowe i erudycyjne, lecz i ambicję intelektualną, skłaniającą do podejmowania tematów doniosłych, lecz słabo jeszcze opracowanych w praktyce polonistycznej. Żmigrodzka przypomina walory rozprawy habilitacyjnej i wagę jej ustaleń (utwór literacki jako dzieło mistyczne); po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego Maria Cieśla-Korytowska „poszerzyła wy- datnie krąg swych zainteresowań” – nade wszystko o najwybitniej- sze dzieła polskiego romantyzmu (szczególnie Adama Mickiewicza) w kontekście europejskim (tendencje słowianofilskie i nacjonalistycz- ne, Słowianie w oczach Zachodu i słowiańskie wyobrażenia kultury za- chodniej, narodowy i ponadnarodowy charakter literatury); szczególne znaczenie mają całościowe analizy Dziadów. Za najważniejszą pozycję w dorobku Marii Cieśli-Korytowskiej re- cenzentka uważa wydaną w 1997 r. książkę O romantycznym pozna- niu19 – „na gruncie polonistycznym robotę pionierską”: Publikacja O romantycznym poznaniu, najlepsza jak dotąd praca dr hab. Ma- rii Cieśli-Korytowskiej, potwierdza w pełni naukową dojrzałość badaczki, jej gruntowną erudycję, rzetelność i sumienność jej efektywnych działań naukowych i dydaktycznych oraz jej pozytywną rolę w życiu dyscypliny. Trzeba też pamiętać, podkreśla Maria Żmigrodzka, o organizator- skiej działalności Marii Korytowskiej: zorganizowała Zakład Kompara- tystyki Literackiej na krakowskiej polonistyce, założyła Polskie Towa- rzystwo Komparatystyczne.

Maria Podraza-Kwiatkowska20 przypomniała: Maria Korytowska jest polonistką i romanistką, jej zainteresowania badawcze są rozległe – nie tylko literatura, ale i, kontekstowo, filozofia, religia, folklor; zna języki

18 M. Żmigrodzka, Ocena dorobku naukowego dr hab. Marii Cieśli-Korytowskiej, ibidem. 19 Maria Cieśla-Korytowska, O romantycznym poznaniu, Biblioteka Romantyczna pod redakcją Marii Janion, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1997; zob. poz. 46 bibliografii. 20 M. Podraza-Kwiatkowska, Ocena dorobku naukowego i dydaktycznego dr hab. doc. Marii Korytowskiej w związku z wnioskiem o nadanie tytułu naukowego profesora, ibidem.

~ 405 ~ Marian Zaczyński obce (cztery czynnie, dwa biernie), w związku z czym jest autorytetem w zaniedbywanej do niedawna u nas komparatystyce. Podkreśla: Całe swoje dotychczasowe życie naukowe poświęciła doc. Korytowska roman- tyzmowi. Uczennica prof. Wyki, właśnie u niego zrobiła dyplom magisterski. Przypominając dotychczasowy dorobek naukowy (od magisterium poprzez doktorat i habilitację), stwierdza: Daje się zauważyć pewna ważna cecha osobowości badawczej doc. Korytow- skiej: podejmuje ona mianowicie tematy trudne, nawet kontrowersyjne, ale dzięki rozległej erudycji, wnikliwym badaniom i umiejętności interpretacyjnej potrafi im sprostać. Za najważniejszą publikację Korytowskiej (po habilitacji) uważa, podobnie jak Maria Żmigrodzka, książkę O romantycznym poznaniu, w której autorka podejmuje temat „trudny i w naszej literaturze naukowej dotychczas całościowo nie podejmowany”. Rozprawa ta ma charakter komparatystyczny „specjalnego jednak rodzaju: polega mianowicie nie na porównywaniu poszczególnych utworów, lecz na traktowaniu europejskiej literatury romantycznej jako pewnej całości”.

Stanisław Makowski21 wysoko ocenia dotychczasowe osiągnięcia naukowe Korytowskiej („zawsze odkrywcze, dobrze uzasadnione, stro- niące jednak od sformułowań definiujących zwłaszcza takie pojęcia ogólne jak romantyzm czy mistyka”), podkreśla jej wkład w rozwój, od- rodzenie polskiej komparatystyki literackiej (także w wymiarze „orga- nizatorskim”: zakład komparatystyki na polonistyce uniwersyteckiej, założenie Polskiego Towarzystwa Komparatystycznego stanowiącego oddział International Comparative Association, organizację między narodowych konferencji naukowych, których plonem były księgi zbio- rowe); wysoko ocenia też jej pracę dydaktyczną.

Komisja jednogłośnie „stawia wniosek o nadanie dr hab. Marii Ko- rytowskiej tytułu profesora nauk humanistycznych”. Rada Wydziału Filologicznego UJ na posiedzeniu 25 lutego 1999 r. poparła wniosek Komisji – 16 sierpnia 1999 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

21 S. Makowski, Ocena dorobku naukowego dr hab. Marii Korytowskiej (w związku z postę- powaniem o nadanie tytułu naukowego profesora), ibidem.

~ 406 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

Aleksander Kwaśniewski nadał Marii Cieśli-Korytowskiej tytuł profesora nauk humanistycznych22.

Tak, w porządku chronologicznym, przedstawia się droga naukowa Ma- rii Cieśli-Korytowskiej. Cały czas związana z Uniwersytetem Jagielloń- skim: w latach 1970–1973 – asystent; 1973–1975 – starszy asystent; 1975–1988 – adiunkt; 1988–1999 – docent; 2000–2005 – profesor nadzwyczajny; od 2006 – profesor zwyczajny. W latach 1975–1977 pracowała jako lektorka języka polskiego na Uni- versité Nancy II; w 1985 r. przebywała na stypendium Oxford Colleges Hospitality Scheme. Brała udział w międzynarodowych konferencjach naukowych (Paryż, Lille, Grenoble, Nancy, Londyn, Oxford, Lejda, Fry- burg, Ateny, Stambuł). W 1990 r. założyła (i kierowała) w Instytucie Fi- lologii Polskiej Zakład Komparatystyki Literackiej, w 2000 r. przekształ- cony w Katedrę. Z jej inicjatywy na UJ powstały najpierw specjalność (2001), a potem nowy kierunek studiów: polonistyka–komparatystyka (2012). W 1993 r. założyła Polskie Towarzystwo Komparatystyczne (związane z International Comparative Literature Association).

Maria Cieśla-Korytowska (tak podpisuje swoje prace po 1985 r., kiedy wyszła za mąż), uczennica Kazimierza Wyki, jako nauczyciel akademic ki sprawowała opiekę nad licznymi pracami magisterskimi (nie tylko na polonistyce, ale także na romanistyce). Wypromowała też czterna- stu doktorów nauk humanistycznych; warto przytoczyć ich nazwiska (czynię to w porządku alfabetycznym), bowiem wielu z nich zajmuje już znaczącą pozycję w polskim literaturoznawstwie: Magdalena Bąk- -Wołoszyn, Anita Całek, Jakub Czernik, Ewa Kochanowska-Szlęzak, Małgorzata Kostuchowska, Michał Kuziak, Monika Makowska, Ewa Nawrocka, Olga Płaszczewska, Magdalena Siwiec, Małgorzata Sokal- ska, Elżbieta Wichrowska, Aleksandra Wojda, Elżbieta Zarych. Od r. 2013 jest członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1998), odznaką Zasłużo- ny Działacz Kultury (2000), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2002), Złotym Medalem za Długoletnią Służbę (2011), Nagrodami

22 Zob. Kronika wydarzeń, „Alma Mater. Czasopismo Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1999, nr 16, s. 15.

~ 407 ~ Marian Zaczyński

Rektorskimi UJ I stopnia (2011) i II stopnia (2012), Krzyżem Wolności i Solidarności (2011). Od 2009 r. jest członkiem Społecznego Komitetu Odnowy Zabyt- ków Krakowa.

Jest autorką ośmiu książek autorskich: Mityczna struktura wyobraźni Słowackiego, Wrocław 1979 Romantyczna poezja mistyczna. Ballanche, Novalis, Słowacki, Kraków 1989 „Dziady” Adama Mickiewicza, Biblioteka Analiz Literackich, [nr] 79, Warszawa 1995 (wyd. II – 1998) O romantycznym poznaniu, Biblioteka Romantyczna pod redakcją Marii Janion, Kraków 1997 O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999 Romantyczne przechadzki pograniczem, Kraków 2004 Autor, autor!, Kraków 2010 Te książki zbójeckie..., Kraków 2011

Zredagowała piętnaście prac zbiorowych. Od 2007 r. redaguje zało- żoną przez siebie serię wydawniczą Komparatystyka Polska. Tradycja i Współczesność (do r. 2016 ukazało się osiemnaście tomów). Prace swoje zamieszczała też w czasopismach krajowych i zagranicznych, to- mach zbiorowych i zagranicznych.

Bibliografie

Katarzyna Batora, Korytowska Maria, w: Polscy pisarze i badacze literatury przeło- mu XX i XXI wieku. Słownik biobibliograficzny, opracował zespół pod redakcją Alicji Szałagan, tom trzeci, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2016, s. 140– 143

~ 408 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

Maria Cieśla-Korytowska – bibliografia podmiotowo-przedmiotowa

Bibliografia sporządzona została w porządku chronologicznym, bez wyodręb- niania poszczególnych gatunków piśmienniczych; w porządku czasu prezentuje twórczość uczonej i jej recepcję.

1970 1) Dino Buzzati, Trzeba było się uczyć. Tłumaczyła Maria Cieśla, „Przekrój” 1970, nr 1331, s. 13 1972 2) Maria Cieśla, Antynomie romantyzmu i romantyzm antynomii, „Teksty”. Teoria literatury, krytyka, interpretacja 1972, nr 5, s. 177– 180 (rec.) Maria Janion, Romantyzm. Sztuka o ideach i stylu, Warszawa 1969, PIW, ss. 361 1973 3) Maria Cieśla, Folklorystyczny aspekt „Króla-Ducha” Juliusza Sło- wackiego, w: Ludowość dawniej i dziś. Studia folklorystyczne, pod redak- cją Ryszarda Górskiego i Juliana Krzyżanowskiego, Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich, Zakład Narodowy imienia Ossoliń- skich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa– Kraków–Gdańsk 1973, s. 57–77 4) Maria Cieśla, „Rękopis znaleziony w Saragossie” rozpisany na gło- sy, „Pamiętnik Literacki”. Czasopismo Kwartalne Poświęcone Historii i Krytyce Literatury Polskiej R. LXIV (1973), z. 4, s. 43–68 Nadb.

1974 5) Maria Cieśla, Słowackiego mit o sobie, „Teksty” 1974, nr 3 (15), s. 80–92

~ 409 ~ Marian Zaczyński

6) Maria Cieśla, Z dziejów pewnego upiora, „Teksty” 1974, nr 5 (17), s. 140–142 (rec.) Marta Piwińska, Legenda romantyczna i szydercy, Warszawa 1973, PIW, ss. 453, IBL PAN 1976 7) Streszczenia prac doktorskich, Biuletyn Polonistyczny. Kwartalnik R. XIX (1976), z. 1 (59), s. 16–18 Maria Cieśla, Mityczna struktura wyobraźni Słowackiego. Promotor: prof. K. Wyka (UJ). Recenzenci: doc. J. Błoński (UJ), prof. J. Nowakowski (WSP Kraków). Uni- wersytet Jagielloński, 1975 8) Maria Cieśla, Paryska noc u Barraulta, „Literatura” 1976, nr 18 (220), s. 12 O inscenizacji Nocy paryskich Rétifa przez Jeana-Louisa Barraulta w Paryżu 1977 9) Maria Cieśla, Karnawał w Nancy, „Literatura” R. VI (1977), nr 22, s. 14 O Światowym Festiwalu Teatralnym w Nancy (28 kwietnia – 8 maja 1977) 1978 10) Maria Cieśla, „Beatryks Cenci” – czerwona tragedia, „Ruch Literac ki”. Dwumiesięcznik R. XIX (1978), z. 1 (106), s. 45–53 Nadb. 11) Maria Cieśla, L’univers mystique d’un poète polonais, „Romantisme”. Revue du Dix-Neuvième Siècle (Paris) 1978, Vol. 8, no 19, p. 64–73 1979 12) Maria Cieśla, Ballanche – prorok nieśmiały, „Teksty” 1979, nr 6 (48), s. 131–151 Na marginesie: Ballanche: La Vision d’Hébal, chef d’un clan écossiais. Genève-Paris 1969, s. 115

~ 410 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

Zawartość: I. Ten, który poznaje: voyant, initié, poète; II. To, co poznawane: l’univers tel quel; III. Poznanie (voir – savoir). 13) Maria Cieśla, Mityczna struktura wyobraźni Słowackiego. Z Prac Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Polska Aka- demia Nauk Komitet Nauk o Literaturze Polskiej. Rozprawy Literackie. Komitet Redakcyjny Michał Głowiński (przewodn.), Stanisław Jawor- ski, Przemysława Matuszewska, Ryszard Nycz (sekr.), Aleksandra Oko- pień-Sławińska, Edward Pieścikowski, Jadwiga Rytel, Alina Witkowska, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akade- mii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 114, 1 nl. Zawartość: Wstęp – rozważania nad tytułem. Rozdział I. Wyznaczniki mitu; 1. Czas i przestrzeń; 2. Liczba; 3. Dialektyka mitu; 4. Kosmiczny charakter mitu; 5. Społeczne zakorzenienie mitu; 6. Harmonijna budowa świata. Rozdział II. Składniki mitu kreowanego przez poetę; 1. Mit pieśni; 2. Poeta jako re- welator mitu (autokreacja – mit o sobie); 3. Mit genezyjski; 4. Historiozofia mityczna; 5. Szatan; 6. Grzech – ofiara; 7. Rola „wiecznej kobiecości”; 8. Jeruzalem Słoneczna. Rozdział III. Świadomość mityczna Słowackiego; 1. Świadomość mitograficzna; 2. Świadoma kreacja mitu. Zakończenie Recenzje: Ewa Łubieniewska, „Pamiętnik Literacki” R. LXXII, 181, z. 4, s. 411–419 1980 14) Wielki Słownik Francusko-Polski. Grand Dictionaire Français- -Polonais. Opracowali Stefania Ciesielska-Borkowska, Maria Cieśla, Jerzy Dobrzyński, Jolanta Dutkowska, Bogusława Frosztęga, Jadwiga Gałusz- ka, Anna Jedlińska, Bronisława Ligara, Zygmunt Matkowski, Tadeusz Michalski, Jan Prokop, Krystyna Sieroszewska, Jolanta Sikora-Panazzi, Aleksandra Suchocka, Krystyna Zaleska, Tomasz Ziółkowski. Redakto- rzy Jerzy Dobrzyński, Anna Dutka, Bogusława Frosztęga, Irena Kaczura, Janina Karma. Tom I–II, Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1980, s. XV, 1048; 1173, 3 nl. Słownik wielokrotnie wznawiany

~ 411 ~ Marian Zaczyński

15) Maria Cieśla, Między naiwnością a cynizmem, „Magazyn Kultu- ralny”. Kwartalnik 1980, nr 2, s. 19–21 O twórczości Alfreda de Musset 1981 16) Maria Cieśla, Romantyczne powroty, „Pismo”. Miesięcznik R. I (1981), nr 3, s. 105–114 (rec.) Alina Kowalczykowa: Ciemne drogi szaleństwa, Kraków 1978, s. 315; Ryszard Przybylski, Ogrody romantyków, Kraków 1978, s. 404; Maria Janion, Reduta, Kra- ków 197, s. 575; Alina Witkowska, Ja, głupi Słowianin, Kraków 1980, s. 451 17) Maria Cieśla, Topika i symbolika przedmistycznych i mistycznych pism Słowackiego, w: Słowacki mistyczny. Propozycje i dyskusje sympozjum. Warszawa 10–11 grudnia 1979. Pod redakcją Marii Janion i Marii Żmi- grodzkiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981, s. 160–170 Przedruk (pt. Topika i symbolika mistycznych pism Słowackiego) w: eadem, O Mickie- wiczu i Słowackim, Kraków 1999 1982 18) Maria Cieśla, Z badań nad mistycyzmem. (O potrzebie uściślenia znaczeń), „Ruch Literacki” R. XXIII (1982), z. 5–6 (134–135), s. 247– 261 Nadb. 19) Maria Cieśla, Ja – prorok. O mistycznej twórczości Juliusza Słowackiego , w: Studia o twórczości Słowackiego pod redakcją Ireneusza Opackiego. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uni- wersytet Śląski, Katowice 1982, s. 127–160 1983 20) Maria Cieśla, Polski romantyk w poszukiwaniu tożsamości, „Znak”. Miesięcznik R. XXXV (1983), nr 345 (8), s. 1294–1312 Przedruk w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999

~ 412 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

1986 21) Maria Cieśla-Korytowska, O wolności mesjasza – „Samuel Zbo- rowski” Juliusza Słowackiego, „Znak” R. XXXVIII (1986), nr 380–381 (7–8), s. 106–126 Zawartość: 1. Lucyfer – człowiek zbuntowany i wolny; 2. Poznanie i czyn [A. Dążenie wzwyż; B. Apokatastaza; C. Poznanie konieczne i niemożliwe]; 3. Miłość; 4. Dobro, zło, ofiara i cierpienie; 5. Prawo i wola; 7 (!). Zbawienie; 8. Historia i eschatologia Przedruk w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999. 22) Maria Cieśla-Korytowska, Gnostyczny aspekt romantyzmu: Sło- wacki, Novalis, Ballanche, Rocznik Komisji Historycznoliterackiej XXIII (1986). Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie Komisja Histo- rycznoliteracka, s. 37–63

23) Maria Cieśla, [bez tytułu – głos w dyskusji nad referatem Aliny Kowalczykowej Samobójcy romantyczni], w: Style zachowań romantycznych. Propozycje i dyskusje sympozjum Warszawa 6–7 grudnia 1982 r. Pod redakcją Marii Janion i Marty Zielińskiej, Państwowy Instytut Wydaw- niczy, Warszawa 1986, s. 258–260 1987 24) Maria Cieśla-Korytowska, O pojęciu wolności w romantyzmie, Ję- zyk Polski w Szkole Średniej R. II (1987/88), z. 1 (5), s. 22–29

25) Maria Cieśla-Korytowska, Polski mesjanizm romantyczny, Język Polski w Szkole Średniej R. II (1987/88), z. 2 (6), s. 175–182

26) Messianisme et slavophilie. Colloque polono-français 2–7 octobre 1985, Cracovie, Université Jagellonne. Rédaction: Maria Cieśla-Kory- towska. Varia CCXXVII, Nr 1303,Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiel- lońskiego, Kraków 1987, s. 206, 1 nl. Zawartość: Maria Cieśla-Korytowska, Avant-propos. Andrzej Borowski, Les „Sarmates” ou la préhistoire du messianisme polonais; Francis Conte, Les messianismes du monde slave ancient; Maria Wodzyńska-Walicka, L’histoire

~ 413 ~ Marian Zaczyński d’une amitié intellectuelle: Mickiewicz, Quinet, Michelet; Michel Cadot, Michelet, Mic kiewicz et la Russie: un moment privilégié dans l’approche française des questions slaves; Jean-Claude Drouin, Les grands thèmes de la pensée messianique en France de Wroński à Esquiros: christanisme ou laïcisme?; Maria Cieśla-Korytowska, L’aspect éthique du messianisme de Jules Słowacki; Anne-Marie Perrin-Naffakh, La rhétorique au service du messianisme. Remarques sur des textes en français de Tchaadaev et de Tioutchev; Grażyna Królikiewicz, „Comédie Non-Divine”: Krasiński contre les saint-simoniens; Włodzimierz Szturc, Le grain mystique dans le symbolisme du sacrifices: le messianisme polonais – Mickiewicz, Towiański, Słowacki; Małgorzata Sugiera, Le messianisme du „serviteur souffrant” chez Norwid; Andrzej Nowak, La Grande Emigration polnaise à la recherche d’une idée de la Russie; Alicja Kulecka, Le stéréotype du Slave dans l’idéologie des slavophiles varsoviens (1832–1856); Halina Kozłowska-Sabatowska, Slavophi- lie et panslavisme: les tendances de la pensée politique après 1864; Anna Raźny, La nation dans l’oeuvre de Dostojewski; Guy Verret, Un messianisme de circonstance: le comte Aleksej Nikolaevič Tolstoj et la révolution russe (1917–1923); Lucjan Suchanek, Pierre Tchaadaev sur la mission de la Russie; Andrzej Chwalba, Le „messianisme” des socialistes polonais; Jan Skoczyński, Slavophiles cracoviens; Jean Bonamour, Entre les messianismes slavophiles et les Eurasiens: remarques sur K. Leon’ev Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej (L’aspect éthique du messianisme de Jules Słowacki) na s. 67–76 Polska wersja (pt. Etyczny aspekt mesjanizmu Juliusza Słowackiego) w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999 Recenzje: Peter Dreus, „Revue de Littérature Comparée” 1993, nr 2, p. 235 1989 27) Maria Cieśla-Korytowska, Romantyczna poezja mistyczna. Bal- lanche, Novalis, Słowacki, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kra- ków 1989, s. 271, 1 nl Zawartość: I. Wstęp; II. Proroctwo Ballanche’a; III. Wtajemniczenie Novalisa; IV. Wizja Słowac kiego; V. Poeta – prorok – wizjoner, poezja – proroctwo – wizja; VI. Symbolika światła i dźwięku; VII. Jedność – upadek – zbawienie; VIII. Gnoza czy mistyka; IX. Zakończe- nie; Przypisy Recenzje: Stanisław Burkot, „Ruch Literacki” R. XXI (1990), z. 4–5 (181–182), s. 370–371 Dorota Siwicka, Słowacki i słońce, „Teksty Drugie” 1990, nr 5/6, s. 116–119 Antonin Mest’an, „Revue de Littérature Comparée” 1993, nr 2, p. 301–302

~ 414 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

1991 28) Maria Cieśla-Korytowska, Mit, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku. Pod redakcją Józefa Bachórza i Aliny Kowalczykowej. Va- demecum Polonisty. Redaktor naukowy serii Janusz Sławiński, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław–Warszawa– Kraków 1991, s. 560–564 1992 29) Maria Cieśla-Korytowska, Zagadnienie poznania w „Dziadach”, „Ruch Literacki” R. XXXIII (1992), z. 6 (195), s. 621–629 Nadb. Przedruk w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999; „Dziady” Adama Mickiewicza. Poemat adaptacje tradycje, redakcja Bogusław Dopart, Kraków 1999 30) Maria Cieśla-Korytowska, Rozkład formy dramatycznej „Samue- la Zborowskiego” pod wpływem mistycyzmu Słowackiego, w: Dramat i teatr romantyczny I. Redaktor naukowy Dobrochna Ratajczak. Dramat w Teatrze Teatr w Dramacie. Studia, rozprawy, artykuły pod redakcją Jana Błońskiego, Janusz Deglera, Jacka Popiela, Dobrochny Ratajczak [Tom] 4, Wydawnictwo Wiedza o Kulturze Fundacji dla Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992, s. 93–107 Przedruk (pt. O formie dramatycznej „Samuela Zborowskiego”) w: eadem, O Mickie- wiczu i Słowackim, Kraków 1999 Recenzje: Grażyna Królikiewicz, „Ruch Literacki” R. XXXIV (1993), z. 6 (201), s. 822–825 31) The Slavs in the Eyes of the Occident, the Occident in the Eyes of the Slavs ed. by Maria Cieśla-Korytowska. East European Monographs No. CCCLU, Association of Academic Authors and Publishers Universitas, East European Monographs, Kraków 1992, p. 127 Zawartość: Maria Cieśla Korytowska, Preface. George P. Majeska, Tsar’grad: The image of Byzantium in the Popular Lore Medieval Russia; Tsuguo Togawa, The Japanese View on Russia Before and After the Meiji Restoration; Wasilij Szczukin, Vissarion Biélinski et sa recontre avec de l’Occident; Michel Cadot, Un livre injustement oublié: La Russie et l’Europe d’Henri Martin (1866); Andrzej Walicki, Catholicism and the Eastern Church in Russian Religious

~ 415 ~ Marian Zaczyński and Philosophical Thought; Lucjan Suchanek, Les idées vraies et les idées fausses: de la théorie de Paul Morozov; Anna Raźny, Vladimir Boukovski – la lutte avec l’Occident pour l’Occident; Maria Cieśla-Korytowska, Mickiewicz et les Slaves: que peuvent-ils offir à l’Occident?; Anna Drzewicka, „La Chanson de Roland” en polonaise: adoptions et refus d’un ideal; Gabriela Matuszek, Die Rolle des Slawenturns bei Rezeption der Deutschen um die Jahrhundertwende XIX/XX (Stanisław Przybyszewski al seine „ech- te Slawische Erscheinung”); Zofia Mitosek,L’Allemand proverbial (stereotype éthique dans la radition populaire polonaise) Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej (Mickiewicz et les Slaves: que peuvent-ils offrir à l’Occident?) na s. 83–93 Polska wersja (pt. Co Mickiewicz i Słowianie mają do ofiarowania Zachodowi?) w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999. Recenzje: Simon Dixon, „The Slavonic and East European Review” 1994, Vol. 72, No 2, p. 339–340 Peter Dreus, „Revue de Littérature Comparée” 1994, nr 3, p. 366–367 32) Feliks Jasieński i jego „Manggha”. Wstęp i opracowanie: Ewa Miodońska-Brookes. Wybór tekstów francuskich i polskich: Ma- ria Cieśla-Korytowska i Ewa Miodońska-Brookes. Przekład tekstów z j. francuskiego: Maria Cieśla-Korytowska. Wybór i układ ilustracji: Ewa Miodońska-Brookes, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Na- ukowych Universitas, Kraków 1992, s. 381, 3 nl., k. 20 Zawartość: I. Feliks Jasieński – osobowość i dzieło. Wstęp. 1. Między powołaniem artysty i rolą konesera; czyli życie dla sztuki; 2. Utopijny ideał społeczeństwa artystów; czyli czego uczy nas sztuka japońska; 3. „Piszę nie po to, by się wam podobać”; czyli krytyka kultury współczesnej; 4. Esej, silva rerum, gawęda; czyli jak rozmawiać przy pomocy książ- ki; Przypisy; Nota biograficzna; II. Felix, Manggha, Promenades à travers le monde, l’art. Et les idées. Wybór; III. Feliks Jasieński, Manggha. Urywek z rękopisu. Tom II – wybór; Przypisy; Indeks ważniejszych nazwisk; Spis ilustracji; Summary translated by Joanna Błońska; Contenu traduit par Maria Cieśla-Korytowska Recenzje: Marta Wyka, Lektury kwartalne, „Zeszyty Literackie” R. XI (1993), nr 3 (43), s. 137–140 Waldemar Odorowski, „Manggha” wskrzeszona, „Nowe Książki” 1994, nr 2 (900), s. 56 Zob. też A. Kobos, Wielki czarny ptak – Feliks „Manggha”Jasieński, „Zwoje”. Periodyk Kultu- ralny 2000, nr 3 (23) [pismo internetowe www. zwoje-scrolls.com]

~ 416 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

1993 33) Maria Cieśla-Korytowska, O polskim bohaterze romantycznym po latach, „Znak” R. XLV (1993), nr 463 (12), s. 18–27 Przedruk w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999

1994 34) Maria Cieśla-Korytowska, Spór jako element kreacji świata przedstawionego w „Dziadach”, „Pamiętnik Literacki” R. LXXXV (1994), s. 4, s. 27–38 Nadb. Przedruk w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999 35) Manfred Schmeling, Powab odmienności. Idea Europy u André Gide’a i Tomasza Manna. Tłum. Maria Korytowska, „Ruch Literacki” R. XXXV (1994), z. 5–6 (206–207), s. 457–468 1995 36) Maria Cieśla-Korytowska, O „Dziadach” Adama Mickiewicza, „Teksty Drugie” 1995, nr 2 (32), s. 103–105 Wypowiedź w ankiecie w sprawie podręczników do historii literatury 37) Maria Cieśla-Korytowska, Komparatystyka w Polsce, „Ruch Lite- racki” R. XXXVI (1995), z. 4 (211), s. 521–530 Nadb. Referat wygłoszony na Zjeździe Polonistów w Warszawie 24 V 1995 r. Toż zob. w: Wiedza o literaturze i edukacji. Księga referatów Zjazdu Polonistów War- szawa 1995, Warszawa 1996 38) Maria Cieśla-Korytowska, L’Apocalypse romantique: „Samuel Zborowski” de Jules Słowacki, „Iris” (Grenoble) 1995, no 15

39) Maria Cieśla-Korytowska, „Dziady” Adama Mickiewicza. Wy- danie pierwsze. Biblioteka Analiz Literackich [nr] 79, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995, s. 183, 1 nl.

~ 417 ~ Marian Zaczyński

Zawartość: I. Dzieje powstania dramatu i jego budowa; II. Romantyczna ludowość; III. Fantazja czy metafizyka?; IV. Bohater romantyczny. Charakterystyka i ewolucja; V. Miłość; VI. Zbiorowość bohaterem dramatu. Zbiorowość a jednostka. Człowiek; VII. Problema- tyka moralna i aksjologia; VIII. Światopogląd romantyczny; IX. Wielka Improwizacja. Wydanie drugie: 1998

1996 40) Maria Cieśla-Korytowska, O wzniosłości „Dziadów”, „Teksty Drugie” 1996, nr 2/3 (38/39), s. 24–49 Przedruk w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999 41) O Kazimierzu Wyce. W dwudziestolecie śmierci. Materiały z sympozjum poświęconego Kazimierzowi Wyce. Modlnica 1995 r. pod redakcją Marii Cieśli-Korytowskiej, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 1996, s. 85, 2 nl., k. 3 (fotogr.). Zawiera wystąpienia następujących uczestników sympozjum w Modlnicy 2 czerwca 1995 r.: Stanisław Balbus, Eugenia Basara-Lipiec, Jan Błoński, Andrzej Borowski, Aleksander Fiut, Maria Korytowska, Maria Korzeniewicz, Piotr Kra- kowski, Grażyna Królikiewicz, Wojciech Ligęza, Włodzimierz Maciąg, Henryk Markiewicz, Krzysztof Miklaszewski, Maria Podraza-Kwiatkowska, Włodzimierz Próchnicki, Marian Tatara, Stanisław Urbańczyk Wypowiedź Marii Korytowskiej: s. 7–8; 83–85 Recenzje: Zabierowski S., „Ruch Literacki” 1997, Z. 6 42) Maria Cieśla-Korytowska, Komparatystyka w Polsce, w: Wie- dza o literaturze i edukacji. Księga referatów Zjazdu Polonistów Warsza- wa 1995. Pod redakcją Teresy Michałowskiej, Zbigniewa Golińskiego, Zbigniewa Jarosińskiego. Komitet Nauk o Literaturze Polskiej Polskiej Akademii Nauk, Instytut Badań Literackich Wydawnictwo, Warszawa 1996, s. 614–623 Pierwodruk: „Ruch Literacki” R. XXXVI (1995), z. 4 (211) 43) La littérature comparée en Pologne, Bulletin de Littérature Générale et Comparée (Paris) 1996, no 19

~ 418 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

44) Narodowy i ponadnarodowy charakter literatury. National and supranational character of literature. Nationaler und übernationaler Cha- rakter der Literatur. Le caractère national et supranational de la littéra- ture studia i rozprawy pod redakcją Marii Cieśli-Korytowskiej, Towa- rzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 1996, s. 476 Zawiera materiały z sesji naukowej Narodowy i ponadnarodowy charakter literatury, zorganizowanej przez Zakład Komparatystyki Instytutu Filologii Polskiej Uni- wersytetu Jagiellońskiego (Kraków, 15–18 listopada 1995). Zamieszczono teksty w dwóch wersjach językowych. Maria Cieśla-Korytowska, Wstęp; Introduction. Jacques Boulogne, La mythologie grecque: un cas de littérature universelle dans l’antiquité; Mitologia grecka – przykład uniwersalnej literatury w starożytności; An- drzej Borowski, Sarmatyzm w dawnej i współczesnej świadomości narodowej Polaków; Sarmatism in Historical and Contemporary Polish National Awareness; Jean-Louis Backès, Fierté nationale et imitation des Anciens; Narodowa duma a naśladowanie starożytności; Teresa Kostkiewiczowa, Jak badać swoistość epoki piśmiennictwa narodowego? Oświecenie polskie wobec europejskiej „Epoki Świateł”; Comment étudier la spécificité d’une époque de la littérature nationale? Le siècle des Lumières en en Po- logne et les Lumières européennes; Danièle Chauvin, Albion dans la poésie de William Blake: un mythe national?; Albion w poezji Williama Blake’a – mit narodowy?; Maria Cieśla-Korytowska, Narodowy i ponadnarodowy charakter „Dziadów” Mickiewicza; La caractère national et supranational des „Aïeux” d’Adam Mickiewicz; Grażyna Kró- likiewicz, Tajemniczy jeździec czyli... o retoryce narodowości i uniwersalności w polskiej publicystyce literackiej doby romantyzmu; Un cavalier mystérieux ou rhétorique du national et de l’universel dans le romantisme polonais; Włodzimierz Szturc, Pojęcie narodowości i powszechności literatury w ujęciu romantycznych szkół krytycznych; La notion de nationalité et d’universalité de la littérature dans l’optique des écoles critiques de l’époque romantique; Katarzyna Mroczkowska-Brand, Narodowe i ponadnarodowe aspekty honoru w „Lekarzu swego honoru” Calderona i w „Mazepie” Słowackiego; Na- tional and Supranational Aspects of Honour in Calderon’s „El médico de su honra” and Słowacki’s „Mazepa”; Uwe Dethloff, Der nationale Charakter des programmatischen Realismus in Frankreich; Narodowy charakter realizmu programowego we Francji; Wa- silij Szczukin, „Wojna i pokój” Lwa Tołstoja – epopeja narodowa czy dzieło o wymowie uniwersalnej?; Tolstoy’s „War and Peace”: National Epic or Universally Valid Creation?; Alois Woldan, Adam Czerniawski – Ein Dichter zwischen zwei Nationen?; Adam Czer- niawski – poeta między dwoma narodami?; Wiesław Krajka, Transnarodowy motyw „obcego” w „Amy Foster” Josepha Conrada i „Malowanym ptaku” Jerzego Kosińskie- go; Transnational Motif of the Stranger in Joseph Conrad’s „Amy Foster” and Jerzy Kosiński’s „The Painted Bird”; Aleksander Fiut, Białoszewski podróżnik; Białoszewski the Traveller; Andrzej Nowakowski, Tematyka narodowa w sztuce polskiej II połowy XIX wieku: Artur Grottger, Jan Matejko; National Subjects in Polish Art. of the Latter

~ 419 ~ Marian Zaczyński

Half of the Nineteenth Century: Artur Grottger and Jan Matejko; Małgorzata Czer- mińska, Symbolika gotyku francuskiego w wyobraźni pisarzy polskich ostatniego stu- lecia; The Symbolism of French Gothic in the Imagination of Polish Writers of the Last Century; Monika Schmitz-Emans, Bi- und multiliguale Dichtung. Erscheinungsfor- men und Interpretationsperspektiven; Poezja dwu- i wielojęzyczna. Postaci i perspektywy interpretacyjne; Louise Vinge, Literature in Dialect – Local Pride and National Prejudice; Literatura pisana w dialekcie – powód do lokalnej dumy i narodowego uprze- dzenia; Horst Albert Glaser, Karneval und Karnevalstheorien – anläßlich Goethes „Das römische Carneval”; O karnawale i teoriach na jego temat – rozważania o „Karna- wale rzymskim” Goethego; Manfred Schmeling, „Du solist Dir kein Bildnis machen...” Kulturelle Fremdheit als Forschungszweig der vergleichenden Literaturwissenschaft; „Nie będziesz czynił żadnego obrazu...” Obcość kulturowa jako dziedzina badań litera- turoznawstwa porównawczego; Lilla Maria Crisafulli Jones, Shelley, Paine Godwin and the Radical Thought; Shelley, Paine, Godwin a myśl radykalna; Marta Wyka, Ideo- gram dwudziestolecia: ojczyzna, naród, państwo; Idéogramme d’entre-les-deux-guerres: la patrie, la nation, l’État; Franciszek Ziejka, Kosmopolityzm a literatura narodowa; Le cosmopolitisme et la littérature nationale; Hana Voisine-Jechova, L’appartenance culturelle des „étrangers”. Exil extérieur et exil intérieur dans les littératures tchèque et polonaise; Przynależność kulturowa „obcych”. Emigracja zewnętrzna i wewnętrzna w literaturze czeskiej i polskiej; Maria Delaperrière, Entre discours national et création universelle. Dilemmes de la littérature de l’Europe médiane; Między dyskursem naro- dowym a kreacją uniwersalną. Dylematy literatury środkowo- i wschodnioeuropejskiej; Stephen Fischer-Galati, National and Supranational Elements in East European Poli- tical Culture. An Historic Perspective; Elementy narodowe i ponadnarodowe w kulturze politycznej Europy Wschodniej w perspektywie historycznej. Recenzje: M.K., „Literatura” 1997, nr 12 (149), s. 12 (nota) 1997 45) Maria Cieśla-Korytowska, O romantycznym poznaniu, „Kwartal- nik Filozoficzny” T. XXV (1997), z. 2, s. 7–28 Zawartość: Jedność i harmonia świata; Sposoby poznania; Poezja; Poeta; Konkluzja. 46) Maria Cieśla-Korytowska, Dlaczego romantycy nienawidzili Newtona. Z dziejów romantycznej gnoseologii: Goethe, Blake, Mickiewicz, w: Między Oświeceniem a Romantyzmem. Kultura polska około 1800 roku. Redakcja naukowa: Jakub Zdzisław Lichański przy współudziale: Bri- gitte Schultze, Hansa Rothego. IV Polsko-Niemiecka Konferencja Polo- nistyczna, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1997, s. 211–218 Przedruk w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999

~ 420 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

47) Maria Cieśla-Korytowska, O romantycznym poznaniu. Bibliote- ka Romantyczna pod redakcją Marii Janion, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1997, s. 635, 1 nl., k. 9 Zawartość: Romantyzm a poznanie (s. 8–201). Antologia. 1. Olśnienie, objawienie. William Blake, Pierwsza Księga Urizena [Fragment]; Novalis, Henryk Ofterdingen [Fragment]; Novalis, Kwietny pył [Fragment]; Pierre Simon Ballanche, Orphée [Fragment]; Victor Hugo, Usta ciemności [Fragment]; Gérard de Nerval, Aurelia [Fragment]; Adam Mickiewicz, Dziady. Część III [Fragment]; Adam Mickiewicz, Widzenie; Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Ułamki [Fragment]; Juliusz Słowacki, Król-Duch [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Beniowski (poema) [Fragment]; Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski [Fragment]; Seweryn Goszczyński, Król zamczyska [Fragmenty]; Cyprian Norwid, Modlitwa [Fragment]. 2. Sen, widzenie. William Blake, Kominiarczyk; Percy Bysshe Shelley, Mont Blanc [Fragment]; Wil- liam Wordsworth, Preludium. Księga V [Fragment]; Novalis, Hymny do Nocy. Hymn 2 i 3 [Fragmenty]; Théophile Gautier, Iettatura [Fragmenty]; Friedrich von Schil- ler, Zbójcy [Fragmenty]; Friedrich von Schiller, Dziewica Orleańska [Fragment]; Friedrich von Schiller, Oblubienica z Messyny [Fragmenty]; Ernst Theodor Ama- deus Hoffmann, Mistrz Pchła. Bajka zawarta w siedmiu przygodach dwóch przyjaciół [Fragmenty]; Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Magnetyzer. Zdarzenia z życia rodzinnego [Fragmenty]; Adam Mickiewicz, Dziady. Część III [Fragment]; Adam Mickiewicz, Sen (Z Lorda Byrona) [Fragment]; Juliusz Słowacki, Król-Duch [Frag- menty]; Juliusz Słowacki, Sen srebrny Salomei [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Sa- muel Zborowski [Fragment]. 3. Miłość, uczucie. Novalis, Hymny do Nocy. Hymn 1 [Fragment]; Johann Wolfgang von Goethe, Ta- jemnice barwy. Do Julii; William Wordsworth, Preludium. Księga II [Fragment]; Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Magnetyzer. Zdarzenia z życia rodzinnego [Fragment]; Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Złoty garnek. Bajka nowożytnych czasów [Fragment]; Cyprian Norwid, W Weronie. 4. Szaleństwo. Gérard de Nerval, Aurelia [Fragmenty]; Adam Mickiewicz, Romantyczność; Zyg- munt Krasiński, Nie-Boska Komedia [Fragment]; Julisz Słowacki, Fragment o Heli- jaszu [Fragment]; Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski [Fragment]; Seweryn Gosz- czyński, Król zamczyska [Fragmenty]. 5. Intuicja, autokontemplacja, instrospekcja. Novalis, Uczniowie z Saïs [Fragment]; Novalis, Henryk Ofterdingen [Fragment]; Friedrich von Schiller, Geniusz; Friedrich von Schiller, Klucz. Ksenie i epigra-

~ 421 ~ Marian Zaczyński maty; William Wordsworth, Preludium [Fragment]; Johann Wolfgang Goethe, Faust. Część I [Fragment]; Johann Wolfgang von Goethe, Wilhelm Meister [Frag- menty]; Théophile Gautier, Iettatura [Fragmenty]; Adam Mickiewicz, Gdzie niebo (Zdania i uwagi); Adam Mickiewicz, Jak słuchać (Zdania i uwagi); Adam Mickie- wicz, Historia – parafraza z Emersona [Fragment]; Juliusz Słowacki, Samuel Zbo- rowski [Fragment]; Juliusz Słowacki, Genezis z Ducha [Fragment]. 6. Księga. Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Księżniczka Brambilla [Fragmenty]; Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Magnetyzer. Zdarzenia z życia rodzinnego [Frag- ment]; Juliusz Słowacki, Walter Stadion [Fragment]; Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski [Fragment]; Seweryn Goszczyński, Król zamczyska [Fragmenty]. 7. Język. Novalis, Uczniowie z Saïs [Fragment]; Pierre Simon Ballanche, Orphée [Fragment]; Johann Wolfgang von Goethe, Metamorfoza roślin [Fragment]; Juliusz Słowacki, Król-Duch [Fragment]; Adam Mickiewicz, Literatura słowiańska [Fragment]; Cy- prian Norwid, Słowotwór; Cyprian Norwid, Rzecz o wolności słowa [Fragmenty]. 9. Symbol, alegoria, szyfr. Novalis, Uczniowie z Saïs [Fragment]; Novalis, Poetycyzmy [Fragmenty]; Novalis, Fragmenty, czyli zadania myślowe [Fragment]; Novalis, Fragmenty cieplickie [Frag- ment]; Gérard de Nerval, Aurelia [Fragment]; Johann Wolfgang von Goethe, Re- fleksje i maksymy [Fragmenty]; Johann Wolfgang von Goethe, Nauka o barwach [Fragmenty]; Pierre Simon Ballanche, Orphée [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Dia- log troisty [Fragment]. 9. Poezja, poeta. William Blake, Wstęp [Fragment]; William Blake, Pamiętna fantazja [Fragment]; Novalis, Henryk Ofterdingen [Fragmenty]; Novalis, Uczniowie z Saïs [Fragmenty]; Novalis, Kwietny pył [Fragment]; Percy Bysshe Shelley, Obrona poezji [Fragmen- ty]; Pierre Simon Ballanche, Orphée [Fragmenty]; Friedrich Hölderlin, Pod brze- mieniem mego losu [Fragment]; Robert Browning, „Transcendentalizm” (Poemat w dwunastu księgach) [Fragment]; Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Złoty garnek. Bajka nowożytnych czasów [Fragment]; Juliusz Słowacki, Beniowski [Fragmen- ty]; Juliusz Słowacki, Król-Duch [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Poeta i natchnienie [Fragmenty]; Adam Mickiewicz, Arcy-Mistrz; Józef Bohdan Zaleski, Pieśń słowo; Cyprian Norwid, Promethidion [Fragment]; Cyprian Norwid, Rzecz o wolności sło- wa [Fragment]; Cyprian Norwid, Ogólniki. 10. Wyobraźnia, natchnienie. William Wordsworth, Preludium. Księga VI [Fragment]; Samuel Taylor Coleridge, Przygnębienie oda napisana 4 kwietnia 1802 [Fragment]; William Blake, Wstęp. (Pieśni doświadczenia) [Fragment]; Juliusz Słowacki, [„Przez furie jestem targa ja, Orfeusz...”]; Juliusz Słowacki, Dialog troisty [Fragment]. 11. Nauka. Robert Browning, Głuchy i niemy (grupa Woolnera) [Fragment]; Juliusz Słowacki, Raptularz [Fragment]; Juliusz Słowacki, Dialog troisty [Fragment]; Adam Mickie- wicz, Mędrcy. (Zdania i uwagi) [Fragment].

~ 422 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

12. Jedność i harmonia. William Blake, Wróżby niewinności [Fragment]; William Wordsworth, Preludium. Księgi VI, VIII, XII [Fragmenty]; Percy Bysshe Shelley, Hymn Apollina [Fragment]; Victor Hugo, Legenda wieków [Fragmenty]; Novalis, Uczniowie z Saïs [Fragmen- ty]; Gérard de Nerval, Aurelia [Fragment]; Adam Mickiewicz, Mikrokosmos, mikro biblia. (Zdania i uwagi); Adam Mickiewicz, Historia i profetia. (Zdania i uwagi); Juliusz Słowacki, Dialog troisty [Fragment]; Juliusz Słowacki, List do J.N. Rem- bowskiego [Fragment]. 13. Muzyka. Robert Browning, Abt Vogler. (Po jego improwizacji na instrumencie własnego po- mysłu) [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Król-Duch [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Beniowski (poema) [Fragment]; Juliusz Słowacki, Poeta i natchnienie [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, List do J.N. Rembowskiego [Fragment]. 14. Podmiot poznający. William Blake, Baranek; William Wordsworth, Oda o przeczuciach nieśmiertelności ze wspomnień wczesnego dzieciństwa. Księga V i VIII [Fragmenty]; Johann Wolf- gang von Goethe, Wilhelm Meister [Fragment]; Juliusz Słowacki, Król-Duch [Frag- menty]; Juliusz Słowacki, Beniowski (poema) [Fragmenty]; Cyprian Norwid, Pieśń od ziemi naszej. 15. Umysł ludzki. Novalis, Uczniowie z Saïs [Fragmenty]; Novalis, Kwietny pył [Fragment]; Novalis, Poetycyzmy [Fragment]; William Wordsworth, Preludium. Księga I i II [Fragmenty]; Thomas de Quincey, Palimpsest. Suspiria de Profundis [Fragmenty]; Friedrich von Schiller, Listy o estetycznym wychowaniu człowieka... [Fragmenty]; Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Diable eliksiry [Fragmenty]; Ernst Theodor Amadeus Hoff- mann, Mistrz Pchła. Bajka zawarta w siedmiu przygodach dwóch przyjaciół [Frag- menty]; Juliusz Słowacki, [„To było w duchu, ojcze! a tymczasem...” [Fragment]; Ju- liusz Słowacki, Dialog troisty [Fragment]. 16. Przyroda źródłem poznania. Novalis, Uczniowie z Saïs [Fragmenty]; William Blake, Księga Thel. (Z Ksiąg proroczych) [Fragmenty]; William Wordsworth, Pięknym za nadobne; Samuel Taylor Coleridge, Mróz o północy [Fragment]; Percy Bysshe Shelley, Alastor, czyli duch sa- motności [Fragment]; Victor Hugo, Stella [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Beniow- ski (poema) [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Poeta i natchnienie [Fragment]; Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Genezis z Ducha [Frag- menty]. 17. Poznanie pokusą i zagrożeniem. Ludwig Achim von Arnim, Clemens Brentano, Kiedy dziecko chce za dużo wiedzieć; William Blake, Księga Thel. (Z Ksiąg proroczych) [Fragment]; Percy Bysshe Shelley, Alastor, czyli duch samotności [Fragment]; George Gordon Noel Byron, Kain [Frag- menty]; Gérard de Nerval, Aurelia [Fragmenty]; Ernst Theodor Amadeus Hoff- mann, Diable eliksiry [Fragment]; Victor Hugo, Straszliwy rok [Fragment]; Adam Mickiewicz, Cur? (Zdania i uwagi); Adam Mickiewicz, Dziady. Część III [Frag-

~ 423 ~ Marian Zaczyński ment]; Juliusz Słowacki, Beniowski (poema) [Fragment]; Juliusz Słowacki, Król- -Duch [Fragment]; Juliusz Słowacki, [„Na drzewie zawisł wąż...”]; Juliusz Słowacki, Samuel Zborowski [Fragment]; Juliusz Słowacki, Fragment o Helijaszu [Fragment]; Juliusz Słowacki, Genezis z Ducha [Fragment]. 18. Poznawalność świata, sceptycyzm. Novalis, Kwietny pył [Fragment]; Johann Wolfgang von Goethe, Ultimatum; Jo- hann Wolfgang von Goethe, Ksenia ugłaskane [Fragment]; Johann Wolfgang von Goethe, Faust. Część I [Fragmenty]; George Gordon Noel Byron, Manfred [Frag- menty]; Percy Bysshe Shelley, Alegoria [Fragmenty]; Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu [Fragment]; Adam Mickiewicz, Dziady. Część III [Frag- ment]; Adam Mickiewicz, [„Broń mnie przed sobą samym...”] (Zdania i uwagi). 19. Przeciw rozumowi. William Blake, Głos dawnego poety; William Blake, [„Śmiejcie się, śmiejcie, Rousseau, Wolterze...”]; Adam Mickiewicz, Mędrcy, Adam Mickiewicz, Rozum im wiara. 20. Wiedza, mądrość. Novalis, Uczniowie z Saïs [Fragmenty]; William Wordsworth, [„Spojrzyj, wędrow- cze! Wiąż samotny rośnie...”] [Fragment]; William Wordsworth, Preludium [Frag- ment]; Cyprian Norwid, Rzecz o wolności słowa [Fragment]. 21. Prawda. William Blake, Przysłowia piekielne; William Blake, Wróżby niewinności [Frag- ment]; Friedrich von Schiller, Światło i ciepło; Johann Wolfgang von Goethe, Refleksje i maksymy [Fragment]; Alfred de Vigny, Rozważania o prawdzie w sztuce [Fragment]; Adam Mickiewicz, Stopnie prawd (Zdania i uwagi); Adam Mickiewicz, Reszta prawd (Zdania i uwagi); Juliusz Słowacki, Próby poematu filozoficznego [Frag- ment]; Cyprian Norwid, Cywilizacja [Fragment]; Cyprian Norwid, Idee i prawda. Przypisy do Antologii. Recenzje: Jacek Leociak, Pragnienie objęcia całości, „Nowe Książki” 1998, nr 7 (953), s. 16 Jerzy Borowczyk, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 1998, t. V (XXV), s. 366–367 Katarzyna Turaj-Kalińska, Nagi Newton, „Universitas”. Twórczość Wiedza Wy- kształcenie 1998, nr 21 (właśc. 22), s. 91–93 1998 48) Maria Cieśla-Korytowska, Zosia z barankiem a intertekstualizm, w: Lustra historii. Rozprawy i eseje ofiarowane Profesor Marii Żmigrodz- kiej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej pod redakcją Marii Kali- nowskiej i Elżbiety Kiślak, Instytut Badań Literackich Wydawnictwo, Warszawa 1998, s. 75–78

~ 424 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

49) Maria Cieśla-Korytowska, Mickiewicz a muzyka, muzyka a Mic kiewicz, w: Mickiewicz w pieśni/in song na głos i fortepian/for Voice and Piano wybór/selected by Barbara Stryszewska, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1998, s. 8–11

50) Maria Cieśla-Korytowska, „Dziady” Adama Mickiewicza. Wyda- nie drugie. Biblioteka Analiz Literackich [nr] 79, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995, s. 183, 1 nl. Zawartość: I. Dzieje powstania dramatu i jego budowa; II. Romantyczna ludowość; III. Fantazja czy metafizyka?; IV. Bohater romantyczny. Charakterystyka i ewolucja; V. Miłość; VI. Zbiorowość bohaterem dramatu. Zbiorowość a jednostka. Człowiek; VII. Problema- tyka moralna i aksjologia; VIII. Światopogląd romantyczny; IX. Wielka Improwizacja. Wydanie pierwsze: 1995 51) Adam Mickiewicz, Dziady opracowała Maria Cieśla-Korytow- ska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 1998, s. 359, 1 nl. Zawartość: I. Dlaczego jedne „Dziady”?; II. Kompozycja „Dziadów”; III. Konstrukcja wewnętrzna; I V. Improwizacja; V. Najważniejsze idee romantyczne; VI. Główne idee Mickiewiczow- skie; VII. Mickiewiczowski świat wartości. Aneks; Bibliografia. „Dziady”. Upiór; Część II; Część IV; Część I; Część III; „Dziadów” części III „Ustęp”. Objaśnienia [poety]

1999 52) Zagadnienie poznania w „Dziadach”, w: „Dziady” Adama Mickie- wicza. Poemat adaptacje tradycje redakcja Bogusław Dopart, Towarzy- stwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 1999, s. 38–47 Pierwodruk: Toż w: eadem, O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków 1999 53) Maria Cieśla-Korytowska, La conception mickiewiczienne de l’homme (d’après les „Aïeux”), in: Adam Mickiewicz. Kontext und Wirkung.

~ 425 ~ Marian Zaczyński

Materialien der Mickiewicz-Konferenz in Freiburg/Schweiz 14.–17. Ja- nuar 1998. Adam Mickiewicz. Contexte et rayonnement. Actes du colloque Mickiewicz à Fribourg en Suisse, 14 au 17 janvier 1998. Rolf Fieguth (Hrsg.), Universitätsverlag Freiburg Schweiz, Freiburg 1999, p. 103–115

54) Maria Cieśla-Korytowska, O Mickiewiczu i Słowackim, Towa- rzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 1999, s. 225, 1 nl. Zawartość: Wstęp. Topika i symbolika mistycznych pism Słowackiego; Metaforyka poznania u Słowackie- go; O wolności mesjasza – „Samuel Zborowski” Juliusza Słowackiego; Etyczny aspekt mesjanizmu Juliusza Słowackiego; O formie dramatycznej „Samuela Zborowskiego”; Słowiańszczyzna w oczach polskich romantyków; Co Mickiewicz i Słowianie mają do ofiarowania Zachodowi?; Polski romantyk w poszukiwaniu tożsamości; O polskim bohaterze romantycznym po latach; Spór jako element kreacji świata przedstawionego w „Dziadach”; Zagadnienie poznania w „Dziadach”; Dlaczego romantycy nienawidzili Newtona (z dziejów romantycznej gnoseologii: Goethe, Blake, Mickiewicz); O wznio- słości „Dziadów” Recenzje: „Alma Mater”. Czasopismo Uniwersytetu Jagiellońskiego 1999, nr 16, s. 60 (nota)

55) Maria Korytowska, Kordian par Juliusz Słowacki, in: Le héros romantique et l’histoire. Aspects de la dramaturgie romantique chez Kleist, Musset et Słowacki. Etudes réunies par Bernard Franco. Avec la collabo- ration de Gérard Laudin, Gérard Schneilin, Gérard Gengembre, Anne Ubersfeld, Anna Falkiewicz-Saignes, Maria Korytowska. Collection Unichamp 88, Honoré Champion Éditeur, Paris 1999, p. 169–190

56) Maria Cieśla-Korytowska, Un comparatiste polonais au Collège de France, in: Littérature comparée. Théorie et pratique. Actes du colloque international tenu à l’Université de Paris XII-Val de Marne et à la fon- dation Gulbenkian les 1 er et 2 avril 1993. Textes réunies par André Lorant et Jean Bessière. Champion-Varia no 28, Honoré Champion Éditeur, Paris 1999, p. 93–107

~ 426 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

2000 57) Maria Korytowska, La spécificité du romantisme polonais, in: Identity and alterity in literature, 18th–20th c., Vol. 1, Athens (USA) 2000, p. 235–245

58) Maria Cieśla-Korytowska, Dlaczego się minęli: Chopin i Słowacki, w: Słowacki współczesnych i potomnych. W 150 rocznicę śmierci Poety. Pod redakcją naukową Jerzego Borowczyka i Zbigniewa Przychodniaka. Prace Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewi- cza. Biblioteka Literacka „Poznańskich Studiów Polonistycznych”. Ze- spół redakcyjny Barbara Sienkiewicz, Mateusz Kareński-Tschurl, tom 26, Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Literacka, Poznań 2000, s. 151–169 Przedruk (pt. Dlaczego się minęli?) w: eadem, Romantyczne przechadzki pograniczem, Kraków 2004 Recenzje: Jerzy Borowczyk, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 2001, t. VIII (XXVIII), s. 274–275 59) Juliusz Słowacki – poeta europejski. Redakcja Maria Cieśla-Kory- towska, Włodzimierz Szturc, Agnieszka Ziołowicz, Towarzystwo Auto- rów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2000, s. 205, 1 nl. Zawartość: Maria Cieśla-Korytowska, Wstęp. Zofia Stefanowska, Słowacki jako nowoczesny inteligent; Maria Kalinowska, Słowackiego greckie sny o Polsce; Maria Cieśla-Korytowska, Słowacki i Wordsworth o dojrzewaniu; Magdalena Siwiec, Orfizm Słowackiego. Romantyczna koncepcja poezji orfickiej i jej twórcy w deklaracji poetyckiej „Przez furie jestem targan ja, Orfeusz...”; Olga Płaszczewska, Słowacki a Manzoni: analiza porównawcza dwóch dramatów; Grażyna Królikiewicz, Symboliczność i elegijność w liryce Słowackiego. Rozważania nie tylko wokół wiersza „Do Teofila Januszewskiego”; Agnieszka Ziołowicz, „Ja” w mistycznej dramaturgii Juliusza Słowackiego; Hana Voisine-Jechova, Przenośnia Słowackiego w kontekście sztuki nowoczesnej; Katarzyna Mroczkowska-Brand, Sło- wacki i Calderon: „Książę niezłomny”. Od imitacji idealnego rycerza do imitacji Chry- stusa (studium translatologiczne); Krystyna Poklewska, Romantyczny podróżnik, czyli rzeczywistość w poezję przemieniona. O wierszu „Na szczycie piramid”; Elżbieta Nowicka, Czytać i słyszeć (o tekście autografu „Księdza Marka” Juliusza Słowackie-

~ 427 ~ Marian Zaczyński go); Jolanta Żurawska, „Oda do wolności”. Reinterpretacja krytyczna; Włodzimierz Szturc, Juliusz Słowacki – Europejczyk i dandys (pomiędzy książką a garderobą); Ma- ria Korzeniewicz-Davies, Blake i Słowacki – rekonesans; Małgorzata Frankiewicz, Toksyczni bohaterowie dramatów Słowackiego (czyli poeta w szponach postmoderni- zmu); Aleksander Wilkoń, Język poetycki Słowackiego; Oleg Łojko, Juliusz Słowacki i Janka Kupała. Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej (Słowacki i Wordsworth o dojrzewaniu) na s. 28–40 Recenzje: Jerzy Borowczyk, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 2001, t. VIII (XXVIII), s. 273–274 2002 60) Maria Cieśla-Korytowska, Czy Norwid tańczył krakowiaka?, w: Rozjaśnianie ciemności. Studia i szkice o Norwidzie redakcja Jacek Brzozowski, Barbara Stelmaszczyk, Towarzystwo Autorów i Wydaw- ców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2002, s. 9–27 Przedruk w: eadem, Romantyczne przechadzki pograniczem, Kraków 2004; Autor, autor!, Kraków 2010 61) Maria Cieśla-Korytowska, Duch czy „kałkuł”?, w: Romantyzm, poezja, historia. Prace ofiarowane Zofii Stefanowskiej pod redakcją Ma- rii Prusak i Zofii Trojanowiczowej, Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, Warszawa 2002, s. 246–263 Przedruk w: eadem, Romantyczne przechadzki pograniczem, Kraków 2004; Autor, autor!, Kraków 2010 62) Maria Cieśla-Korytowska On the Romantic Cognition, in: Ro- mantic Poetry. Edited by Angela Esterhammer. A Comparative History of Literatures in European Languages XVII. Romanticism, Volume 3, John Benjamins Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia 2002, p. 39–54 2003 63) Maria Cieśla-Korytowska, Słowacki a kalokagathia, w: Antyk ro- mantyków – model europejski i wariant polski. Rekonesans pod redakcją Marii Kalinowskiej i Bogny Paprockiej-Podlasiak. Seria: Antyk Roman- tyków. Redaktor naczelny serii: Maria Kalinowska, Wydawnictwo Na- ukowe Grado, Toruń 2003, s. 263–270

~ 428 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

64) Maria Cieśla-Korytowska, Szmery i trzaski w „Panu Tadeuszu”, „Pamiętnik Literacki” R. XCIV (2003), z. 4, s. 27–50 Przedruk w: eadem, Romantyczne przechadzki pograniczem, Kraków 2004. 65) Maria Cieśla-Korytowska, Chopin in Vienna, in: Austria and Au- strians: Images in World Literature. Wolfgang Görtschacher/Holger Kle- in (eds.). Studies in English and Comparative Literature 2003 Band 18, p. 221–231 2004 66) Maria Cieśla-Korytowska, Romantyczne przechadzki pograniczem, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2004, s. 366, 2 nl., k. 9 I. Z kim się muzyką podzielę?; II. Szmery i trzaski w „Panu Tadeuszu”; III. Jak wyrazić smutek?; IV. Dlaczego się minęli?; V. Duch czy „kałkuł”?; VI. Czy Norwid tańczył krakowiaka?; VII. Dlaczego tu nikt nie śpiewa?; VIII. Słowa muzyka; IX. Wypowiedzieć muzykę. Spis ilustracji. Rozdział IX (Wypowiedzieć muzykę) opatrzony obszernym Aneksem (s. 229–364) zawierającym osiemdziesiąt wierszy poświęconych Fryderykowi Chopinowi, jego muzyce (z XIX i XX wieku). Recenzje: Kazimierz Maciąg, Romantyczne pogranicza, czyli o muzycznych zainteresowaniach Mickiewicza i literackich talentach Chopina, „Fraza” 2005, nr 4 (50), s. 303–305 Justyna Dąbrowska, „Ruch Literacki” R. XLVII (2006), z. 6 (279), s. 639–643 2007 67) Maria Cieśla-Korytowska, Od autobiografii do... w „Czarnych” i „Białych kwiatach”, w: Biografie romantycznych poetów. Redakcja Zofia Trojanowiczowa, Jerzy Borowczyk. Poznańskie Towarzystwo Przy- jaciół Nauk Wydział Filologiczno-Filozoficzny. Prace Komisji Filolo- gicznej Tom 49, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2007, s. 263–276

68) Archipelag porównań. Szkice komparatystyczne. Redakcja Maria Cieśla-Korytowska. Komparatystyka Polska. Tradycja i Współczesność.

~ 429 ~ Marian Zaczyński

Redaktor serii Maria Cieśla-Korytowska, Towarzystwo Autorów i Wy- dawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2007, s. 298, 1 nl., k.6 Zawartość: Maria Cieśla-Korytowska, Comparaison n’est pas raison; Grażyna Kró- likiewicz, Zagadka i tajemnica w trylogii detektywistycznej Edgara Allana Poe; Gra- żyna Królikiewicz, Ideowe poprzedniki ogrodowego krasnala; Katarzyna Mroczkow- ska-Brand, Skrzydlate postacie mocno stąpające po ziemi (G.G. Marquez, A. Carter); Andrzej Nowakowski, Opis i obraz – klasycystyczne początki i dalej; Olga Płasz- czewska, Podróż włoska jako dialog z literaturą (J. Iwaszkiewicz, M. Zagańczyk); Olga Płaszczewska, O Italii Hansa Christiana Andersena; Iwona Puchalska, Mickiewicz i pani de Krüdener; Iwona Puchalska, O pożytkach ilustracji literackiej („Maria” Anto- niego Malczewskiego); Magdalena Siwiec, Musseta i Słowackiego noce z Muzą; Mag- dalena Siwiec, „Album Orbis” Norwida a Nervalowska „Podróż na Wschód”; Alek- sandra Wojda, Z Wilhelma Meistra; Maria Cieśla-Korytowska, Czy komparatyście wolno kochać?. Spis ilustracji Teksty Marii Cieśli-Korytowskiej: Comparaison n’est pas raison na s. 9–25; Czy komparatyście wolno kochać? na s. 283–296

69) Dziedzictwo Odyseusza. Podróż, obcość i tożsamość, identyfikacja, przestrzeń. Redakcja Maria Cieśla-Korytowska, Olga Płaszczewska. Komparatystyka Polska. Tradycja i Współczesność. Redaktor serii Ma- ria Cieśla-Korytowska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Na- ukowych Universitas, Kraków 2007, s. 459, 1 nl., k.13 W 2007 – dwa wydania. Zawartość: Spis ilustracji. Od Redakcji. Ryszard Kapuściński, Słowo wstępne. Magdalena Horodecka, Instynkt i filozofia podróżowania w twórczości Ryszarda Ka- puścińskiego; Dorota Kozicka, Podróż jako czytanie świata. Ryszarda Kapuścińskiego wędrówki z Herodotem. Carlos Garcia Gual, Gościnność w „Odysei”. Tłumaczenie z języka angielskiego Małgorzata Majewska; Hanna Kowalska-Stus, Drogi i bezdroża kultury rusko- -bizantyjskiej; Katarzyna Mroczkowska-Brand, Podróż jako weryfikacja tożsa- mości? Hiszpańskie, angielskie i francuskie teksty z wieków XVI i XVII, dotyczące odkrycia Nowego Świata; David Hernández de la Fuente, Odyseusz w literaturze hiszpańskiej: humanizm na scenę. Tłumaczenie z języka angielskiego Małgorzata Majewska; Maja Pawłowska, Podróż w twórczości Cyrana de Bergerac na podstawie

~ 430 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

„Państw i cesarstwa Księżyca”; Bruno Donderi, Stereotyp i humor w podróży włoskiej Thomasa Graya; Hana Voisine-Jechova, Podróż jako doświadczenie, marzenie oraz poszukiwanie sensu egzystencji w prozie 1760–1820; Justyna Łukaszewicz, Prze- strzeń, czas i tożsamość w „Cinq jours à Clermont” Chateaubrianda; Barbara Sosień, Francuski romantyk na wyspach greckich; Iwona Puchalska, Muzyczne drogowska- zy. O podróżach melomana (Stendhal); Andrzej Waśko, Odyseusz i Don Juan. Dwa wzorce doświadczenia podróży; Aleksandra Wojda, Obraz, śpiew i zima. Wilhelm Müller i Franz Schubert o wędrowaniu; Małgorzata Sokalska, Stanisław Barańczak – „Podróż zimowa” śladami Schuberta i Müllera; Michał Kuziak, O „Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu” Juliusza Słowackiego. Próba lektury (po)nowoczesnej; Magdalena Siwiec, Przestrzeń onirycznych ogrodów: Krasiński i Nerval; Maria Cieśla-Korytow- ska, „Uciec z duszą na listek...” O Mickiewiczowskiej podróży; Rolf Fieguth, Podróż i problematyczny zachwyt. O dwu wątkach w „Kwiatach zła” Baudelaire’a i w „Vade- -mecum” Norwida; Olga Płaszczewska, Romantyk-naturalista, czyli Karola Darwina koncepcja podróży; Marta Mielcarek, Wiek XIX w podróży dramatyczno-teatralnej. Na podstawie librett dziewiętnastowiecznych wodewilów; Maurizio Mazzini, Dzie- więtnastowieczne podróże Polaków do dolnośląskich wód; Aleksandra Kijak, Odyseja po „kresach lasów”. Semantyczna funkcja podróży w syberyjskich utworach Wacła- wa Sieroszewskiego; Katarzyna Biernacka-Licznar, Podróże Antonia Fogazzara do Szwajcarii; Anna Czabanowska-Wróbel, Odyseusz i Penelopa – figury ludzkiego losu – figury poezji w twórczości Leopolda Staffa; Anna Krasnowolska, Polacy w Iranie w czasie II wojny światowej. Stereotypy i doświadczenia; Eugeniusz Sobol, Podróże Jarosława Iwaszkiewicza na Ukrainę w okresie powojennym; Elżbieta Skłodowska, Alchemia przestrzeni: w poszukiwaniu literackiej Hawany. Tłumaczenie z języka angielskiego Małgorzata Majewska; Grzegorz Czerwiński, Droga jako figura wygna- nia w prozie Włodzimierza Odojewskiego. Funkcjonalność przestrzeni artystycznej; Diana Kozińska-Donderi, Przestrzenie włoskie w twórczości Włodzimierza Odojew- skiego; Ewa Nawrocka, Wędrówki meksykańskiego Telemacha czyli o poszukiwaniu tożsamości kulturowej w Meksyku; Agnieszka Gondor-Wiercioch, Ścieżka na granicy dwóch światów; Heinrich Olschowsky, Arkadia i Hades. Podróże wydziedziczonych po kataklizmie wojny. Tadeusz Różewicz „Et in Arcadia ego” (1961) i Günther Anders „Besuch im Hades” (1966) Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej pt. „Uciec z duszą na listek...” O Mickiewiczowskiej podróży na s. 265–278 70) Maria Cieśla-Korytowska, O bohaterach Juliusza Słowackiego, w: Tradycja romantyczna w teatrze polskim pod redakcją Dariusza Ko- sińskiego, Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, Kraków 2007, s. 93–111 Przedruk w: eadem, Autor, autor!, Kraków 2010

~ 431 ~ Marian Zaczyński

2008 71) Maria Cieśla-Korytowska, Piękno oblicza, piękno ducha, w: Piękno wieku dziewiętnastego. Studia i szkice z historii literatury i estetyki. Redak- cja Elżbieta Nowicka i Zbigniew Przychodniak. Poznańskie Towarzy- stwo Przyjaciół Nauk Wydział Filologiczno-Filozoficzny. Prace Komisji Filologicznej Tom 54, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przy- jaciół Nauk, Poznań 2008, s. 37–50 Przedruk w: eadem, Autor, autor!, Kraków 2010 72) Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele pod redakcją Marii Cieśli-Korytowskiej, Iwony Puchalskiej, Magdaleny Siwiec. Kompara- tystyka Polska. Tradycja i Współczesność. Redaktor serii Maria Cieśla- -Korytowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, s. 624, k. 17 Zawartość: Od Redakcji. Kazimierz Korus, Narcyz i Plotyn: od piękna ku Pięknu; Andrzej Borowski, O renesan- sowej Filautii; Katarzyna Mroczkowska-Brand, Don Kichote – Narcyz i Cervantes – anty-Narcyz; Maria Cieśla-Korytowska, „Sadźmy, przyjacielu, róże...”, czyli o optymizmie; Jacek Brzozowski, Obraz autora w lirykach lozańskich; Michał Kuziak, Ślad Mickiewicza; Michał Masłowski, Kilka uwag o hymnie „Smutno mi, Boże!...” Juliusza Słowackiego oraz o aporiach tłumaczenia; Kwiryna Ziemba, Juliusz Słowacki w „Po- dróży do Ziemi Świętej z Neapolu” i w „Beniowskim”; Agnieszka Ziołowicz, Auto- portret i cywilizacyjna parabola. Kreacja poety w dramatach współczesnych Cypria- na Norwida; Barbara Sosień, Narcyz romantyczny, czyli co można zobaczyć w lustrze (proza Théophile’a Gautier); Magdalena Siwiec, Oblicza Narcyzy. Czy romantyczna poetka jest poetą? O „Szczęściu poety” Narcyzy Żmichowskiej; Iwona Puchalska, De- otyma – „ja” improwizatorki; Elżbieta Nowicka, Zwierciadlane odbicia? Autor i wy- konawca w dziewiętnastowiecznej kulturze; Iwona Węgrzyn, W labiryntach własnej biografii. Ludwik Sztyrmer – Wincenty Pantofel – Eleonora Sztyrmer; Anna Czaba- nowska-Wróbel, Odbicia i powtórzenia. Młodopolski „traktat o Narcyzie”; Joëlle Prungnaud, Miasto-zwierciadło: refleksja na temat sztuki; Olga Płaszczewska, O za- cieraniu granic między fikcją a rzeczywistością: Gabriele D’Annunzio – mistrz autokreacji; Dorota Wojda, Kobieta przed lustrem. Reprezentacje narcystyczne Bolesława Leśmiana i Sylvii Plath; Hana Voisine-Jechova, Obcy albo wieloraki. Kilka rozważań na temat motywu tożsamości w powieściach pierwszej połowy XX wieku; Stanisław Jaworski, W lustrze postaci; Marcin Wołk, Sygnatury ukryte: Rudnicki, Stryjkowski, Brandys; Brigitte Gautier, Refleksja miłosna: temat Narcyza u Valéry’ego i Herberta; Marcin Całbecki, „a wszystko to ty”. Narcyzm Czechowicza; Tomasz Kunz, Zasnu-

~ 432 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia wanie pustki. Wokół projektu poetyckiego autoportretu Tadeusza Różewicza; Jakub Momro, Spojrzenia negatywności (Blanchot, Giacometti, Beckett); Justyna Mikla- szewska, Obecność autora w dziele filozoficznym: od metodologii – do metafizyki; Izabela Szyroka, „Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej” Stanisława Brzozow- skiego jako filozoficzny pamiętnik; Andrzej Zawadzki, Rysy autora. Ślad jako nowa formuła obecności podmiotu w tekście; Monika Schmitz-Emans, Refleksje pisarzy na temat własnej obecności w tekstach literackich; Dorota Kozicka, Czy krytyk musi być kochany, czyli o narcystycznych skłonnościach krytyki literackiej; Elżbieta Taba- kowska, Obecność tłumacza w tekście – spojrzenie językoznawcy; Dorota Kudelska, Oni, żony i sztuka. Jacka Malczewskiego i Stanisława Wyspiańskiego autoportrety małżeńskie; Wojciech Bałus, Pustoszenie i ujarzmianie. Stanisław Wyspiański wobec umierania; Grażyna Królikiewicz, „Ja” w zwierciadle ogrodu. Kilka uwag o geniuszu ogrodowym Brytyjczyków; Jarosław Mianowski, Kompozytor w zwierciadle liturgii, czyli kilka uwag o agnostyckich mszach. Mozart – Schubert – Rossini; Leszek Polo- ny, Autobiograficzne rysy twórczości Mieczysława Karłowicza; Bartosz Dąbrowski, Narcyz i echo. Obsesja muzyczna i fantazmat autobiograficzny we wczesnych pismach Karola Szymanowskiego; Aleksandra Wojda, Głos kompozytora w wierszu: o podmio- towości cyklu „Les Nuits d’Eté” Hectora Berlioza do słów Théophile’a Gautier. Spis ilustracji Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej pt. „Sadźmy, przyjacielu, róże...”, czyli o optymizmie na s. 51–66 73) Jan Gwalbert Pawlikowski, Mistyka Słowackiego pod redakcją Marii Cieśli-Korytowskiej. Komparatystyka Polska. Tradycja i Współ- czesność. Redaktor serii Maria Cieśla-Korytowska, Wydawnictwo Uni- wersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, s. XXII, 423 Zawartość: Karol Tarnowski, Przedmowa. Maria Cieśla-Korytowska, Wstęp. Jan Gwalbert Pawlikowski, Studiów nad „Królem-Duchem” część pierwsza: Mistyka Słowackiego. Rozdział I: Podłoże duchowe; Rozdział II: Nauka; Rozdział III: Źródła i pokrewieństwa mistyki Słowackiego; Zakończenie 2009 74) Maria Cieśla-Korytowska, „To wszystko trwa jak Szopen...” w poezji polskiej, w: Chopin w kulturze polskiej. Redakcja Maciej Gołąb. Acta Universitatis Wratislavensis No 3138, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009, s. 193–218

~ 433 ~ Marian Zaczyński

2010 75) Ja – poeta. Juliusz Słowacki pod redakcją Marii Cieśli-Kory- towskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010, s. 203 Zawartość: Maria Cieśla-Korytowska, Od redakcji; Iwona Puchalska, Inspiracja kreowana, czyli o walorach improwizacyjnych w poezji Słowackiego; Anita Całek, Między zależnością a autonomią – o dojrzewaniu Słowackiego; Maria Cieśla-Korytowska, Miłość romantyczna Słowackiego – mit czy kompleks?; Maria Cieśla-Korytowska, Brzydota (u) Słowackiego; Magdalena Siwiec, Pożegnanie z Muzą. Słowackiego redefinicja poezji; Małgorzata Kostuchowska, Chrystologia Juliusza Słowackiego w „Liście do Rem- bowskiego”; Małgorzata Sokalska, Teatralność Słowackiego. W świecie teatru i opery; Olga Płaszczewska, O (nie)przekładalności Słowackiego. Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej pt. Miłość romantyczna Słowackiego – mit czy kompleks? na s. 63–78; przedruk w: eadem, Autor, autor!, Kraków 2010 Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej pt. Brzydota (u) Słowackiego na s. 79–102; przedruk w: eadem, Autor, autor!, Kraków 2010

76) Maria Cieśla-Korytowska, Autor, autor!, Wydawnictwo Uniwer- sytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010, s. 238 Zawartość: „W poezji liliowym oparze”, czyli krytyk w lustrze literatury; Co mnie dziwi w „Widze- niu” Mickiewicza; Jak wyrazić smutek?; „Uciec z duszą na listek...”; Czy Norwid tańczył krakowiaka?; Duch czy „kałkuł”?; Pułapka Norwida; O bohaterach Juliusza Słowackie- go; Brzydota (u) Słowackiego; Miłość romantyczna Słowackiego – mit czy kompleks?; Piękno oblicza, piękno ducha; O mężnych kobietach romantyzmu; „Sadźmy, przyjacielu, róże!” – czyli o optymizmie; „Comparaison n’est pas raison”; Czy komparatyście wolno kochać?; Nieskończenie subtelnie. Indeks nazwisk.

77) Persefona, czyli dwie strony rzeczywistości pod redakcją Marii Cieśli-Korytowskiej, Małgorzaty Sokalskiej. Komparatystyka Polska. Tradycja i Współczesność. Redaktor serii Maria Cieśla-Korytowska, Wy- dawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010, s. 552, k. 10 Zawartość: Persefona... Krzysztof Bielawski, Dawny żal (palaion penthos) Persefony – twarze Kory w kulcie i micie starożytnej Grecji; Kazimierz Korus, Żart, śmiech, zabawa w micie o Demeter

~ 434 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia i Persefonie; Andrzej Borowski, Ciężka Prozerpina, zła Persefona...; Grażyna Hal- kiewicz-Sojak, Ślad Persefony w późnych utworach Juliusza Słowackiego i Cypriana Norwida; Barbara Sosień, Persefona czy Eurydyka? Antyteza czy inwersja? Francuski romantyzm; Anna Czabanowska-Wróbel, „Wspomnienie Persefony...”. O dwoistości w poezji Leopolda Staffa; Maciej Urbanowski, Persefona w polskiej poezji i dramacie 1918–1939; Monika Schmitz-Emans, Przemiany i zniknięcia Persefony – rozważa- nia o Hadesie świata sztuki; Marta Skwara, Groteskowe powroty do życia – Persefona wyśmiana?; Dorota Kudelska, Obraz i figura – nowożytne wędrówki Demeter i Per- sefony; Joanna Maleszyńska, Słodki owoc zapomnienia. Persefona w popkulturze; Elżbieta Tabakowska, Mit o Persefonie jako amalgamat pojęciowy. ...dwie strony rzeczywistości Barbara Marczuk, Delectatio morosa: mroczny wymiar francuskich narracji renesan- sowych; Iwona Węgrzyn, Romantyczna powieść polska na szlaku wędrówek między światem żywych i umarłych; Michał Kuziak, Romantyczne doświadczenie podwójno- ści; Maria Cieśla-Korytowska, Hic Mulier? O mężnych kobietach romantyzmu; Olga Płaszczewska, Cienie Południa i blaski Północy, czyli o literaturze i geografii; Magda- lena Siwiec, Melancholia i bunt. O dwuznacznym stosunku romantyków do tradycji; Wojciech Ligęza, Podziemne krainy poetów emigracyjnych; Magdalena Popiel, O lek- kości ciężkości bytu; Katarzyna Mroczkowska-Brand, Powroty z Hadesu w kontek- ście postkolonialnym (Toni Morrison, Louise Erdrich); Jan Andrzej Kłoczowski, OP, Człowiek wobec boskości – dwie twarze wolności (Edyp i Hiob); Miłowit Kuniński, Kartezjusz i Sartre o fałszu, prawdzie i wolności; Ryszard Legutko, O tyranii wol- ności; Beata Szymańska, Yin – yang jako zasada rzeczywistości w myśli Chin; Maria Poprzęcka, Po ciemnej stronie; Leszek Polony, Antynomie doświadczenia muzycznego w „Czarodziejskiej górze” Thomasa Manna; Elżbieta Nowicka, Królowa cieni – cień w dramacie i teatrze; Iwona Puchalska, Przeciwieństwa i podwojenia w „Czarodziej- skim flecie”; Małgorzata Sokalska, Miłość grzeszna i miłość święta, czyli Tannhäuser na rozstajach; Grażyna Stachówna, Persefona w podziemiach Palais Garnier; Alek- sandra Tokarz, Blask i ciemność. Antynomie emocjonalne w procesie twórczym; Anita Całek, Kto pisze wielkie dzieła? O świadomości i nieświadomości w procesie twórczym; Jean-Jacques Wunenburger, Dwoisty język: antynomia i ambiwalencja; Renata Przybylska, Kategoria przeciwieństwa (antynomii) w ogólnym języku polskim. Indeks nazwisk; Spis ilustracji Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej pt. Hic Mulier? O mężnych kobietach romantyzmu na s. 231–245 2011 78) Maria Cieśla-Korytowska, Te książki zbójeckie... Komparatysty- ka Polska. Tradycja i Współczesność. Redaktor serii Maria Cieśla-Ko- rytowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011, s. 251

~ 435 ~ Marian Zaczyński

Zawartość – w żywej paginie: Mickiewicz, Dziady; Cervantes, Don Kichote; Dante, Piekło; Listy Abelarda i Helo- izy; Rousseau, Nowa Heloiza; Goethe, Cierpienia młodego Wertera; Tristan i Izolda; Schiller, Zbójcy; Byron, Don Juan; Kierkegaard, Dziennik uwodziciela; Choderlos de Laclos, Niebezpieczne związki; Stendhal, Czerwone i czarne; Flaubert, Pani Bovary; Tołstoj, Anna Karenina

79) Maria Cieśla-Korytowska, My wszyscy z niego. Jan Gwalbert Paw- likowski „Mistyka Słowackiego”, w: Słowacki mistyczny. Rewizje po latach. Pod redakcją Andrzeja Fabianowskiego i Ewy Hoffmann-Piotrowskiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 261– 269

80) Maria Cieśla-Korytowska, Spór jako element kreacji świata przedstawionego w „Dziadach”, w: Mickiewicz w „Pamiętniku Literackim”. Przedmowa, wybór i opracowanie Stanisław Rosiek, słowo/obraz tery- toria, Gdańsk 2011, s. 256–268

81) Rozmowa „Wielogłosu”. O problemach współczesnej komparatystyki rozmawiają Maria Korytowska, Marta Skwara, Olga Płaszczewska, Bo- gusław Bakuła, Tomasz Bilczewski, Andrzej Borowski, Andrzej Hejmej i Tadeusz Sławek, „Wielogłos”. Pismo Wydziału Polonistyki UJ 2010, nr 1–2 (7–8) (Kraków 2011), s. 7–38 2012 82) Prace Herkulesa – człowiek wobec wyzwań, prób i przeciwności pod redakcją Marii Cieśli-Korytowskiej, Olgi Płaszczewskiej. Komparaty- styka Polska. Tradycja i Współczesność. Redaktor serii: prof. dr hab. Maria Cieśla-Korytowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskie- go, Kraków 2012, s. 645, 1 nl., k. 4 Zawartość: Krzysztof Bielawski, (Nie)sława Hery: Paradoksy Heraklesowego mitu; Joanna Pie- trzak-Thébault, Herkules na rozdrożu – między ideałem rycerza a „męża szlachetne- go” i monarchy nowych czasów; Joanna Gorecka-Kalita, Heroizm między świętością a szaleństwem: rycerz Wiwian w starofrancuskiej epopei cyklu Wilhelma; Barbara Marczuk, Hercules Lybius, Gallicus, Christianus: Pierre Ronsard wobec legendy i ale- gorezy; Magdalena Koźluk, Bivium virtutis et vitii – èthos Herkulesa w szesnasto- i siedemnastowiecznej ars emblematica; David Hernández de la Fuente, Herkules

~ 436 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia w Hiszpanii: szkic o mitologii i symbolizmie; Roman Dąbrowski, Między Marsem a Minerwą. Zwycięski heroizm w oświeceniowej epopei; Justyna Łukaszewicz, Mit Herkulesa w kulturze polskiego oświecenia; Aleksandra Wojda, Konstruktorzy pa- mięci. O etosie heroicznym w „Śpiewach historycznych” Juliana Ursyna Niemcewicza; Monika Schmitz-Emans, Autor jako nowy Herkules. Ślady Herkulesa u Jean Paula; Barbara Sosień, Lwia skóra, maczuga i kądziel: Herkules, Omfale i rokoko (Théophile Gautier, „Omphale”, 1835); Marek Stanisz, Na tropie nowego Herkulesa. Romantycz- na krytyka literacka w poszukiwaniu bohatera heroicznego; Magdalena Siwiec, Her- kules na rozstajach dróg, czyli „albo-albo”. Miejsce heroizmu w autokreacji Juliusza Słowackiego; Michał Kuziak, Fantazmat heroiczny i praca w korespondencji Zygmun- ta Krasińskiego; Ewa Hoffmann-Piotrowska, Świętość według Mickiewicza; Jakub Czernik, Romantyczny heroizm i herosi romantyzmu (Thomas Carlyle, Ralph Waldo Emerson, Adam Mickiewicz; Iwona Puchalska, „Oszalały Herakles”, czyli o bohater- stwie ekspiacyjnym w polskich narracjach dziewiętnastowiecznych (Adam Mickiewicz, Walery Łoziński, Henryk Sienkiewicz); Miłowit Kuniński, Filozofia jako praca Her- kulesa; Krzysztof Koehler, Cherlawy Herkules: próba diagnozy zespołu chorobowe- go kultury współczesnej; Maria Cieśla-Korytowska, Sprostać wyzwaniom; Dariusz Pniewski, Jezus – Herkules nowych czasów. Reinterpretacja figury Jezusa w koncepcjach socjalistów utopijnych oraz w estetyce około 1830 roku; Helena Carvalhão Buescu, Barwa polityczna: nowożytny heroizm „Czerwonego i czarnego”; Ryszard Kasperowicz, „Hercules am Scheidewege” Erwina Panofskiego jako symbol walki o nową metodę; Nancy Mowll Mathews, Herkules w Nowym Jorku: sztuka amery- kańska i prace imigrantów, 1900–1910; Katarzyna Mroczkowska-Brand, Heroizm przetrwania a heroizm samobójstwa. Kontekst kolonialny obrazu zachowań heroicz- nych w wybranych powieściach Louise Erdrich, Toni Morrison i Simone Schwartz-Bart; Danuta Quirini-Popławska, Losy chrześcijańskich jeńców w Turcji: pomiędzy asymi- lacją a wolnością; Tadeusz Budrewicz, Asnyka cykl „Herakles”; Olga Płaszczewska, Władysław Orkan i jego „Herkules nowożytny” (1904); Anna Czabanowska-Wróbel, Młodopolski heroizm – fantazmaty męskości; Iwona Węgrzyn, Jak zdobyć męża? Herkulesowe prace romantycznych panien na wydaniu; Andrzej Waśko, „Miłość do mocy” w twórczości i legendzie Józefa Piłsudskiego; Hana Voisine-Jechova, Konflikty tytana. „Herakles” Otokara Fischera w kontekście europejskim; Małgorzata Sokal- ska, Herkules i kobiety. Postać herosa w operze barokowej (Francesco Cavalli, Antonio Vivaldi); Leszek Polony, Mit heroiczny w muzyce Beethovena; Magdalena Dziadek, Heroiczny mit Beethovena w polskim piśmiennictwie muzycznym XIX wieku; Grażyna Stachówna, Filmowe trudy Herkulesa; Anita Całek, Sytuacje graniczne w antyuto- pii: od heroizmu do konformizmu; Elżbieta Tabakowska, Hercules contra plures, czyli o dwunastu pracach tłumacza. Spis ilustracji; Indeks ważniejszych nazwisk występujących w tekście głównym Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej pt. Sprostać wyzwaniom na s. 331–355

~ 437 ~ Marian Zaczyński

83) Maria Cieśla-Korytowska, Tragiczny Irydion?, w: Wokół Krasiń- skiego. Pod redakcją Małgorzaty Sokalskiej, Wydawnictwo Uniwersyte- tu Jagiellońskiego, Kraków 2012, s. 91–114

84) Maria Cieśla-Korytowska, Mickiewicz et l’Europe, in: Mickiewicz – Turcja – Europa. Mickiewicz – Türkiye – Avrupa. Redakcja/editör Joanna Pietrzak-Thébault. Współpraca – teksty w jęz. tureckim/Türkçe yazıilmış metinler Seyyal Körpe, Antoni Sarkady, Agnieszka Ayşen Kaim. Seria Naukowa Zbliżenia – Yaklaşım, Muzeum Literatury Ada- ma Mickiewicza w Warszawie/Oficyna Wydawnicza „Errata”, Varşova Adam Mickiewicz Edebiyat Müzesi/Errata Yayınevi, Warszawa/Varşo- va 2012, p. 221–230 2013 85) Maria Cieśla-Korytowska, Co zabiło Gustawa?, w: Dziady nasze mają to szczególnie... Studia i szkice współczesne o dramacie Adama Mic kiewicza. Redakcja naukowa Andrzej Fabianowski, Ewa Hoffmann-Pio- trowska, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013, s. 83–97 2014 86) Olimp – ideał, doskonałość, absolut pod redakcją Marii Cieśli- -Korytowskiej, Iwony Puchalskiej. Komparatystyka Polska. Tradycja i Współczesność. Redaktor serii: Maria Cieśla-Korytowska, Wydawnic two Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014, s. 534, 1 nl. ISBN 978-83-233-3757-7 Zawartość: Kazimierz Korus, Tęsknota za wolnością w zmysłowych obrazach Arystofanejskiej komedii; Krzysztof Bielawski, Prostota, oczywistość, materia. Olimp w greckiej wyob- raźni religijnej i literackiej; Miłowit Kuniński, Trudy filozoficznej wędrówki na szczyt; Kwiryna Zięba, Lęk przed naśladowaniem a wyobrażenia doskonałości w „Państwie” Platona; Andrzej Borowski, Paideia – dole i niedole cnoty; Maria Cieśla-Korytowska, Mistrz i uczeń; Andrzej Waśko, Siedziba Olimpijczyka. Dom Goethego w Weimarze jako rezydencja idealna; Iwona Puchalska, Miasto idealne – miasto jako ideał; Ag- nieszka Budzińska-Bennet, Wizje Jeruzalem w anonimowych łacińskich pieśniach z dwunastowiecznej Akwitanii oraz u Hildegardy z Bingen; Leszek Polony, Roman- tyczne Edeny Muzyki. Z dziejów pojęcia doskonałości w estetyce muzycznej XVIII

~ 438 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia i XIX wieku; Małgorzata Sokalska, Ideał artysty romantycznego, ideał artysty polskiego, czyli Fryderyk Chopin idealnie wytłumaczony; Alina Borkowska-Rychlewska, „Un’immagine sacro”. Ideał i doskonałość w operach Giuseppe Verdiego; Katarzyna Mroczkowska-Brand, Aktor za sztukę swą na Olimp zaproszony – czyli o szukaniu perfekcji w aktorstwie i konsekwencjach nie zawsze szczęśliwych, na przykładzie „Rzymskiego aktora” Phillipa Massingera i „Na niby – naprawdę” Lopego de Vegi; Gra- żyna Urban-Godziek, Jana Kochanowskiego elizejski krąg poetów samobójców i jego źródła literackie, czyli od eschatologii epickiej do elegijnej; Roman Dąbrowski, „Złote wieki Astrei” i „Adamowe rajskie ogrody”. Poeci oświeceniowi o złotym wieku i raju; Elżbieta Koziołkiewicz, Ideał żony, ideał męża, ideał małżeństwa; Jakub Czernik, Amerykański renesans i nowy ideał człowieka; Michał Kuziak, Romantyczna soma- tyczność. Ideał i inne wcielenia; Magdalena Siwiec, Czas doskonały? O romantycznych przedstawieniach wieczności; Edyta Żyrek, Dziennikarz na literackim Olimpie? Ideał romantycznego literata-publicysty wobec ówczesnego ideału poety; Marek Stanisz, Ideał sztuki według Andrzeja Towiańskiego; Olga Płaszczewska, „Ideał w sztuce” w koncepcjach dziewiętnastowiecznych myślicieli (J. Ruskin, H. Taine); Katarzyna Trzeciak, „Marmurowy faun”, czyli monument, pismo i (nie)doskonałość rozwoju; Ewa Skorupa, Lavaterovski ideał doskonałości. Piękno u Orzeszkowej – teoria Lavatera czy greckie kalos kagathos?; Arent van Nieukerken, Olimp i Walhalla w poezji holender- skiego pokolenia „Tachtigers” („poetów lat osiemdziesiątych”); Anita Całek, Ludzie jak bogowie: koncepcje „człowieka przyszłości” w utopiach i antyutopiach od Herberta George’a Wellsa do Margaret Atwood; Marta Skwara, Różewicz, Jeffers, Larkin – strą- ceni z Miłoszowego Olimpu poezji?; Maciej Urbanowski, Apetyt na arcydzieło w polskiej krytyce literackiej po 1945 roku (Kijowski – Burek – Wencel); Monika Schmitz- -Emans, Anioły i światy anielskie: odbicia i przekształcenia tradycyjnych wyobrażeń. Michel Serres „La légende des anges” (1993), Raoul Schroot/Arnold Maria Dall’O „Das Geschlecht der Engel, der Himmel, der Heiligen. Ein Brevier” (2001); Franciszek Ziej- ka, Panteony Narodowe w Europie; Grażyna Stachówna, Śmiertelni bogowie z filmo- wego Olimpu; Andrzej Hejmej, „Literatura absolutna” – interpretacja – hermeneuty- ka; Elżbieta Tabakowska, Przekład kongenialny, czyli wspinaczka na Olimp Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej pt. Mistrz i uczeń na s. 85–107 2015 87) Maria Cieśla-Korytowska, Tragizm w „Panu Tadeuszu”, „Ruch Li- teracki”. Dwumiesięcznik. Wydawnictwo Komisji Historycznoliterac kiej Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie i Wydziału Poloni- styki UJ R. LVI (2015), z. 2 (329), s. 143–153

88) Maria Cieśla-Korytowska, Raz tylko... Polenlieder, Rocznik Kom- paratystyczny. Comparative Yearbook 2015, nr 6, s. 109–138

~ 439 ~ Marian Zaczyński

2016 89) Maria Cieśla-Korytowska, Akrasja w filozofii i literaturze, „Kwar- talnik Filozoficzny” Tom XLIV (2016), z. 1, s. 5–27

90) toż w: Filozofia w literaturze. Literatura w filozofii 2. Światy możli- we. Interpretacje redakcja naukowa Agnieszka Iskra-Paczkowska, Stani- sław Gałkowski, Marek Stanisz, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszow- skiego, Rzeszów 2016, s. 10–30

91) Literatura polska z innej perspektywy. Z prof. Marią Cieślą-Kory- towską rozmawia Janusz M. Paluch, „Kraków”. Miesięcznik Społeczno- -Kulturalny 2016, nr 6 (140), s. 36–37

92) Mnemosyne. Pamięć jako źródło dzieła sztuki pod redakcją Marii Cieśli-Korytowskiej, Jakuba Czernika. Komparatystyka Polska. Trady- cja i Współczesność. Redaktor serii: Maria Cieśla-Korytowska, Wydaw- nictwo Avalon, Kraków 2016, s. 533, 2 nl. Zawartość: Mnemosyne. Pamięć jako źródło dzieła sztuki. Krystyna Bartol, Mnemosyne w mitycznej i społecznej przestrzeni Grecji starożyt- nej; Kazimierz Korus, Mnemosyne w greckiej polityce i kulturze; Andrzej Borowski, Pamięć, niepamięć i nowożytne wyobrażenia na temat „Średniowiecza”; Jan K. Os- trowski, Od pars pro toto do naturalistycznego odwzorowania. Nietypowe metody upamiętniania zmarłych w średniowiecznej i nowożytnej Europie; Wojciech Ryczek, Bliźniacza siostra literatury. O metaforze tekstu pamięci; Dorothy Figueira, Uporząd- kować własne życie i życie innych: Matteo Ricci i tradycja technik mnemotechnicznych przeł. Maria Cieśla-Korytowska; Miłowit Kuniński, Pamięć własna i cudza jako źródło tożsamości podmiotu moralnego; Elżbieta Nowicka, Pamięć teatru – pamięć w teatrze; Marek Stanisz, „Serce boli, lecz opowiadać trzeba”. Strategie upamiętnia- nia w przedmowach do poematów romantycznych; Krzysztof Trybuś, Zima roman- tyków. O pejzażach pamięci raz jeszcze; Magdalena Bąk-Wołoszyn, Romantyczne metafory pamięci – „ogród o rozwidlających się ścieżkach” (Wordsworth i Mickiewicz); Maria Cieśla-Korytowska, Matka Boska od Pamięci. O cnocie roztropności w „Panu Tadeuszu”; Magdalena Siwiec, Lieu de mémoire – lieu de folie. O „Królu zamczyska” Seweryna Goszczyńskiego; Agata Seweryn, Upamiętniane, rekonstruowane, transpo- nowane. Na marginesie Norwidowskich ekfraz; Elżbieta Koziołkiewicz, Gdzie sięga pamięć: kobieca, męska i autorska. „Perswazje” Jane Austin i „Cranford” Elizabeth Ga- skell; Alina Borkowska-Rychlewska, Odległość uświęca piękno. Eugeniusza Delacroix uwagi o pamięci; Franciszek Ziejka, Artur Grottger dłutem rzeźbiarzy upamiętniony;

~ 440 ~ Maria Cieśla-Korytowska – biobibliografia

Ewa Skorupa, Wymazywanie pamięci a obowiązek pamięci; Małgorzata Sokalska, Skąd, jakimi drogi, na skrzydłach jakiej miłości i pamięci? – pieśń jako nośnik pamięci w literaturze XIX i początków XX wieku; Andrzej Waśko, Sześćdziesiąt lat temu. Pa- mięć i dystans epicki w powieści historycznej; Joanna Wojnicka, Pańska Polska czy bratni Naród? Fałszowanie pamięci historycznej jako narzędzie propagandy na przy- kładzie „tematyki polskiej” w sowieckim kinie fabularnym; Monika Schmitz-Emans, Fotografia i pamięć w dziełach Wilhelma Genazino, W.G. Sebalda i Gerharda Rotha, przeł. Maria Cieśla-Korytowska; Olga Płaszczewska, Sztuka i pamięć w „La casa della vita” Mario Praza; Iwona Puchalska, Fonografia jako źródło muzycznej (nie) pamięci; Anna Czabanowska-Wróbel, Oddajcie mi moje dzieciństwo... Pamięć i zapo- mnienie w twórczości Adama Zagajewskiego; Krystyna Ziemba, Paweł Huelle: pamięć jako zadanie i przeznaczenie; Maciej Urbanowski, Pamięć komunizmu w najnowszej literaturze polskiej; Anita Całek, Władza pamięci w „Ostatnim rozdaniu” Wiesława Myśliwskiego i „Podróżach po skryptorium” Paula Austera; Jakub Czernik, Historia – pamięć – narracja – tożsamość. „Dzieci północy” Salmana Rushdiego; Marta Skwara, Czy istnieje pamięć o literaturze polskiej w literaturze światowej?; Elżbieta Tabakow- ska, Tłumacz we władzy Mnemosyne. Indeks Tekst Marii Cieśli-Korytowskiej pt. Matka Boska od Pamięci. O cnocie roztropności w „Panu Tadeuszu” na s. 193–220