Gregorian 1.P65

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Gregorian 1.P65 POLISH-GEORGIAN LAW REVIEW 123 UWM 1/2015 Adam Æwik³a University of Warmia and Mazury in Olsztyn Status of peasants in Poland of 19th century Peasants issue at the end of 19th century Issue of Polish peasants in 19th century cannot be discussed without elaborating on their status at the end of 18th century. Until the Constitution of May 3, 1791 was adopted, the issue of peasants had been addressed by many writers of the century. They placed the postulate to grant personal freedom to the peasants, through total elimination or at least limitation of serfdom. Just before the first partition, Gabriel Mably and Jan Jakub Rousseau claimed that the emancipation of serfdom is of utmost importance. The process was not supposed to be sudden, because the politi- cal situation enabled only a gradual emancipation of peasants and granting them rights. Józef Wybicki took similar stance and in his Polish letters (1777) proposed to revive the law of Jan Olbracht, which limited the freedom of peasants, but would have definitely served as a relief to them, because to a small extent it allowed part of peasantrys offspring to freely decide about themselves1. Most of the initiatives aiming at the change of peasants situation were taken by private owners. Duchess Jab³onowska for example, on issuing her decision about the estate in Siemiatycze, podlaskie province, determined new legal and social status of peasants2. She made a new division of land, limited the admission of voids into farms activities and reduced the annexation of non-occupied farms. She moreover allowed the peasant to leave the farm, provided he presented a worthy successor3. In 1776, Sejm summoned Andrzej Zamoyski, a former chancellor, to prepare and present codicem civilem within two years. Zamoyski succeeded to do so with the help of bishop of P³ock, Krzysztof Szembek, vice-chancellor of Lithuania Joachim Chreptowicz4 and treasury chancellor Feliks £ojko. The text was edited by 1 J. Rutkowski, Sprawa w³ociañska w Polsce w XVIII i XIX wieku, Warszawa 1922, p. 19. 2 I.L. Goremykin, Zarys historii w³ocian w Polsce, [Sant] Petersburg 1898, pp. 164171; see also: J. Rutkowski, Sprawa w³ociañska..., p. 27. 3 D. Szpoper, Kwestia ch³opska w Cesarstwie Rosyjskim oraz w Królestwie Polskim w dobie panowa- nia Aleksandra I, [in:] L. Ma¿ewski (ed.), System polityczny, prawo, konstytucja i ustrój Królestwa Polskiego 18151830, W przededniu dwusetnej rocznicy powstania unii rosyjsko-polskiej, Radzymin 2013, p. 32. 4 K. Tracki, Ostatni kanclerz litewski, Joachim Litawor Chreptowicz w okresie sejmu czterolet- niego 17881792, Wilno 2007, pp. 4243. 124 Adam Æwik³a Józef Wybicki. In 1778, the draft of the code was printed; it was divided according to the roman institutions into 3 parts. First part encompassed 33 articles on states law, king, institutions, second part was devoted to private law and the third one to courts organisation, trial and the law of promissory note5. The nobility perceived the attempts to improve the status of peasants as the limitation of their own freedom and rights, it was even seen as treason. This is the reason why two or three opinions voiced in sejm in 18th c. that were in favour of the changes in the status of peasants resulted in heavy criticism. Chancellor Andrzej Zamoyski failed during sejm session of 1780 on presenting the draft of changes in peasantry relations. The nobility treated it as an action detrimental to the state6. Under the provisions of constitution of 1784 it was decided that in case a peasant was mudered by a nobleman the matter would have to be initiated by the courts from office under this Act. Polish peasants experienced significant changes not directly thanks to Polish sejm, but thanks to the Russian government. Until the very last years of independent existence of Polish state, practically nothing had been done on the improvement of peasant existence7. Status of peasants in the legislation of the Constitution of May 3 and the Kosciuszko Uprising At the end of the 18th c., when both the Age of Enlightenment and Polish- Lithuanian Commonwealth were coming to an end, there was an attempt to change the political system. In the last years of Commonwealth, the Constitution of May 3 had been created. The principal act was passed in 1791 and consisted of eleven 5 S. Kutrzeba, Historia róde³ dawnego prawa polskiego, vol. I, Kraków 1925, p. 228; see also: P. D¹bkowski, Prawo prywatne polskie, vol. I, Lwów 1910, p. 540. 6 I.L. Goremykin, op. cit., p. 166, see also: J. Bardach, Sejm dawnej Rzeczpospolitej, [in:] J. Bardach, S. Grodziski, A. Gwi¿d¿, A. Jankiewicz, K. Dzia³ocha, R. Kraczkowski, J. Wawrzyniak, Dzieje Sejmu polskiego, Warszawa 1997, p. 79; see also: P. Bobek, Przegl¹d dziejów ch³opa polskiego, Kraków 1934, p. 84; which states that in 1776 former Chancellor Andrzej Zamojski was responsible for the development of a set of generally applicable laws, who with extraordinary diligence improved the status of the serf, in a draft form. The peasants were divided into bondsman and freeman. The former were more numerous and Zamojski paid more attention to them. Killing a peasant or a deliberate lethal injury was subject to the death penalty and the payment of 1,000 zloty to the victims family, and the family was supposed to get freedom. In contrast, free peasants had the right to sue the lord for not keeping the agreement or apply to municipal court. Moreover, he had the right to take land on lease and take it in pledge. This project he insured free, and is subject to allow the courts. At the same time he hated the advantage of lords judiciary over bondsman. The owner was still able to freely punish the serf with the exception of the death penalty. Fathers and children accounted for runaways and the restrictions on freedom of marriage of peasants daughters remained. The draft of Andrzej Zamoyski project was discussed by Sejm only in 1780, where he caused such a storm among the nobility that was not accepted and was then on always repealed, not to be discussed on any Sejm ever again. 7 I.L. Goremykin, op. cit., pp. 173174. Status of peasants in Poland of 19th century 125 articles. Lawmakers drew up the rules of the political system based on the doctrine of Jean-Jacques Rousseau and Montesquieu8. The great advantage of the constitu- tion was that the content remained concrete9. The issue of peasants was formulated in Article IV of the Constitution, which announced that peasants would be taken care of by laws and the government. Adoption of this provision was designed to be in nobilitys interest, therefore should be accepted by them. The state from then on was supposed to intervene in the relations between peasantry and the court, but only in the scope of future agreements entered into voluntarily. Broader develop- ment of Constitution objectives can be found in the Act on the sale of crown lands of April 1792, which guaranteed a perpetual ownership of land, as well as the opportunity to leave these lands after the termination of ties connecting them to a landowner. Personal freedom was also granted to landless and not bind by any other contracts. State power had interfered in terms of the agreements, with the sales of the crown lands, in determining the duty and obligations of the peasant, while encouraging a shift to money rent. In the last years of the Republic, it can be concluded that the reforms had begun to seek to develop the commodity and mone- tary economy, with some reservations in the relationships on the line village court, which derived from English relations. On the basis of the St. Petersburg Convention of 15 (26) January 1797, the process of division of Polish-Lithuanian Commonwe- alth was completed, and its existing residents became subjects of the three powers of Russia, Prussia and Austria10. If to take into account the draft placed at sejm in 1780 by Chancellor Andrzej Zamoyski, which was worth more than the whole article devoted to peasants in the Constitution of May 3, certainly the issue of peasantry would look much more favourable11. 1793, after the second partition of Poland, is not the only the time of a political disaster, but most of all the time of economic crisis. Communal economy was in a state of almost total decomposition, with the collapse of manufacturing and ban- king meltdown leading to increased public discontent. The rural population had been burdened by benefits for the Tsarist army, which later lead to protests of the oppressed peasantry12. The internal situation clearly made it apparent for the activists preparing armed action, that without basing the social system on democratic principles, fight for independence against the occupant armies would not be possible. Tadeusz Kosciusz- 8 D. Szpoper, Kwestia ch³opska w myli politycznej rodowiska zachowawczego Królestwa Pol- skiego w XIX wieku, Gdañskie Studia Prawnicze. 35-lecie Wydzia³u Prawa i Administracji Uniwersyte- tu Gdañskiego, A. Szmyt (ed.), vol. XIV, Gdañsk 2005, pp. 4546. 9 J. Bardach, Sejm dawnej Rzeczpospolitej..., p. 86. 10 D. Szpoper, Kwestia ch³opska w myli politycznej..., pp. 4546; see also: W. Grabski, Historia Towarzystwa Rolniczego 18581861 r., vol. I: Historia rozwoju rolnictwa i sprawy w³ociañskiej w pierw- szej po³owie XIX wieku, Warszawa 1904, p. 6. 11 S. Uruski, Sprawa w³ociañska, vol. I, Warszawa 1858, p. 5. 12 J.A. Gierowski, Historia Polski 17641864, Warszawa 1982, p. 90. 126 Adam Æwik³a ko as Head of State, during the preparation for the Insurrection, paid special atten- tion to arming the peasants, who became backbone of the military.
Recommended publications
  • Marriage, Inheritance, and Family Discord: French Elite and the Transformation of the Polish Szlachta
    Blackburn: Marriage, Inheritance, and Family Discord 2 WORLD HISTORY REVIEW / Summer 2004 MARRIAGE, INHERITANCE, AND FAmily DISCORD: FRENCH ELITE AND THE TRANSFORMATION OF THE POLISH SZLACHTA by Christopher Blackburn [M. Damon to M. Wisdom] As to philosophy, you should know that our present age is one of enlightenment. Along with English frock coats, philosophy has come into vogue. In the boudoirs of the most fashionable ladies, right next to embroidery hoops and face powder you will find volumes of M. Rousseau, the philosophical works of Voltaire, and other writings of that sort. —Ignacy Krasicki (1776) Several important themes permeate Monsieur Damon’s instruc- tions to his aristocratic pupil. Most significant is not that Poland was a part of the general European Enlightenment, but that Polish enlight- ened thought resided primarily within “fashionable” elite circles and was ultimately based on the writings of the French philosophes. The wholesale acceptance of French culture brought a clear and conscious change to the szlachta’s traditionally Sarmatian character, while at the same time the szlachta family was unconsciously transformed by the more subtle Western notions of kinship and affective individual- ism, a process that culminated with the reign of the last enlightened despot—Napoleon Bonaparte.2 The mentalité of the Polish nobility was recast in the eighteenth century as its membership embraced selectively certain aspects of both the Enlightenment and ancien régime France. The piecemeal acceptance of these ideas by the traditionally Sarmatian nobility led to the evolution of an ideology resembling Enlightened Sarmatianism—one that embraced formal education, individualism, and Western appearance, which coexisted with agrarianism, anti-urbanism, and devotion to the Church.3 Once again the szlachta displayed its paradoxical nature by Produced by The Berkeley Electronic Press, 2003 1 World History Review, Vol.
    [Show full text]
  • CENZURA W DAWNEJ POLSCE Między Prasą Drukarską a Stosem
    Paulina Buchwald-Pelcowa CENZURA W DAWNEJ POLSCE Między prasą drukarską a stosem WYDAWNICTWO Ф NAUKA-DYDAKTYKA-PRAKTYKA CENZURA W DAWNEJ POLSCE Polish Librarians Association пП Ш А € ^ Paulina Buchwald-Pelcowa THE CENSORSHIP IN ANCIENT POLAND Between the printing and the stake WYDAWNICTWO SBP Warsaw 1997 Л \ Komitet Redakcyjny serii wydawniczej < <NAUKA—DYDAKTYKA— PRARTYKA> > Marcin DRZEWIECKI (przewodniczący). Stanisław CZAJF\A. Zofia GACA- DĄBROWShlA, Janusz ^i4P4ŚCłIV, Danuta F\ONIECZNA, Krzysztof iVlIGON. Mieczysław MUR4SZKIEWICZ, Janusz NOWICKI (sekretarz). Wanda PIiNDLOWA. Maria PRÓCHNICłvĄ. Barbara STEFANIAK. Hanna TADEUSIEWICZ. Zbigniew ŻMIGRODZKI. Redakcja techniczna i korekta Anna LIS Ksie^żka wydana staraniem Stow ar^zenia Bibliotekarz Polskich przy finan- ^ wsparciu Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych j Uniwersytetu Warszawskiego © Copyright by Stowarzyszenie BibHotekarzy Polskich ISBN 83-85778-80-2 CIP — Biblioteka Narodowa Buchwakl-Pelcowa Paulina Cenzura w dawnej Polsce: między prasą drukarską a stosem / Paulina Buchwald- Peicowa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. - Warszawa: W^daw. SBP. 1997. - (Nauka, Dydaktyka, Praktyka: t. 24) Wydawnictwo SBP. Warszawa 1997. Wydanie I. Ark. wyd. 19.6Л A\rk. druk. 18,25 Skład i łamanie Ryszard LIPNICKI Druk i oprawa: W'arszawska Drukarnia Naukowa, ul. Śniadeckich 8, 0()-()56 W'arszaw’a, tel. 628-87-77 W ST ĘP ............................................................................................................ 13 I. EDYim-1 INGERENCJE KRÓLEWSKIE ..............................................25
    [Show full text]
  • Księstwa Rzeczpospolitej Państwo Magnackie Jako Region Polityczny
    1 INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK PRACE GEOGRAFICZNE NR 238 2 GEOGRAPHICAL STUDIES No. 238 THE DUCHIES OF THE POLISH-LITHUANIAN COMMONWEALTH THE MAGNATE LORDSHIP AS A POLITICAL REGION 3 INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK PRACE GEOGRAFICZNE NR 238 Mariusz Kowalski KSIĘSTWA RZECZPOSPOLITEJ PAŃSTWO MAGNACKIE JAKO REGION POLITYCZNY WARSZAWA 2013 4 KOMITET REDAKCYJNY REDAKTOR: Grzegorz Węcławowicz CZŁONKOWIE: Jerzy Grzeszczak, Barbara Krawczyk, Jan Matuszkiewicz, Jerzy J. Parysek RADA REDAKCYJNA Bolesław Domański, Adam Kotarba, Jan Łoboda, Andrzej Richling, Jan S. Kowalski, Andrzej Lisowski, Eamonn Judge, Lydia Coudroy RECENZENCI TOMU Urszula Augustyniak, Marek Sobczyński ADRES REDAKCJI PRAC GEOGRAFICZNYCH IGiPZ PAN ul. Twarda 51/55, 00–818 Warszawa Zgłoszenie pracy do druku jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na opublikowanie w wersji papierowej i elektronicznej Opracowanie redakcyjne i techniczne: Ewa Jankowska Zdjęcie na okładce: fragment mapy Magni Ducatus Lithuaniae... (wydanie z 1613 r.) © Copyright by Instytut Geografi i i Przestrzennego Zagospodarowania PAN im. Stanisława Leszczyckiego, Warszawa 2013 PL ISSN 0373-6547 ISBN 978-83-61590-27-9 Łamanie wykonano w IGiPZ PAN Druk i oprawa: Drukarnia Klimiuk ul. Zwierzyniecka 8A, 00-719 Warszawa 5 SPIS TREŚCI 1. Wstęp ...............................................................................................................................9 2. Perspektywa
    [Show full text]
  • Bibliografia Pracowników Za Rok 2005
    Bibliografia pracowników za rok 2005 ADAMCZYK Jacek 1. 30 not rec.: Acta Poloniae Historica 2005 vol. 91-92. 2. Sekretarz Red. czasopisma: Przegląd Historyczny T. 96: 2005 z. 1-3. 3. Streszczenie: W: La femme dans la société médiévale et moderne. (Actes du colloque de Nieborów 6-8 juin 2002). Ed. Perrine Mane, Françoise Piponnier, Małgorzata Wilska, Marta Piber-Zbieranowska. Varsovie 2005 Institut d’Histoire Académie Polonaise des Sciences (ss. 242) s. 237-241. W streszczeniu wykorzystano komunikat z konferencji nieborowskiej, opublikowany w: Mazowieckie Studia Humanistyczne 2003 nr 1/2 s. 261-264, stąd zawiera ono wzmiankę o referacie Hanny Zaremskiej, zaprezentowanym na konferecji, a niepublikowanym w tej książce. ARTYMOWSKI Stefan 1. „Żołnierz Wolności” patrzy na Praską Wiosnę. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej 2003 nr 8/9. 2. Współautor: Zrzeszenie Studentów Polskich w latach sześćdziesiątych. Między stołówką, klubem i „transmisją do mas”. Teka Historyka. Materiały Studenckiego Koła Naukowego Historyków 2004 z. 24. Wspólnie z: Grudnik Bartłomiej, Jung Martin, Kula Marcin, Łuczak Aleksandra, Mazan Kazimierz, Tomaszewski Paweł, Wróbel Adam, Ziątek Michał. 3. Współoprac. indeksu: W: Księga świadectw. Skazani na karę śmierci w czasach stalinowskich i ich losy. Pod red. Krzysztofa Madeja, Jana Żaryna i Jacka Żurka. Warszawa 2003 Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Relacje i Wspomnienia. T. 5. Wspólnie z: Madej Anna. 4. Oprac. indeksu: W: Kula Marcin: Krótki raport o użytkowaniu historii. Warszawa 2004 Wydawn. Naukowe PWN. 5. Graficzne opracowanie wyników badań: W: Kamińska Krystyna: Samorządy lokalne wobec wdrażania obowiązku edukacyjnego sześciolatków. Warszawa 2004 Instytut Spraw Publicznych. Ekspertyzy, Rekomendacje, Raporty z Badań. BAŃBOR Jan 1. Zwalczanie Solidarności i opozycji demokratycznej w latach osiemdziesiątych XX wieku przez komunistyczne służby specjalne na przykładzie współpracy SB i wschodnioniemieckiej Stasi.
    [Show full text]
  • O Nieistniejących Kościołach Zamojskich
    ANNA BARTKO-MALINOWSKA (doktorantka KUL) O NIEISTNIEJĄCYCH KOŚCIOŁACH ZAMOJSKICH Zamość jest miastem chętnie odwiedzanym przez turystów nie tylko polskich, ale też zagranicznych, zafascynowanych ideą wielkiego Hetmana, Jana Zamoyskiego, który objął sobie za cel wybudowanie od podstaw miasta zgodnie z ówczesnymi ideami humanizmu1. Idealne miasto na planie ośmioboku, z centralnym rynkiem i siatką ulic prze- cinających się pod kątem prostym, którego architektura miała być wzorowana na architekturze włoskiej Padwy zaczęło powstawać od 1580 roku, na mocy przywileju lokacyjnego wydanego przez jego założyciela. Zamoyski, światły i wykształcony humanista uległ idei antropomorficznego układu miasta, polegającego na rozplanowaniu obiektów na wzór członków ludzkiego ciała2. W tym precyzyjnie rozplanowanym układzie najważniejszą świąty- nią miasta miała być kolegiata, której kanclerz poświęcił wiele uwagi i troski powierzając zadanie zaprojektowania jej i budowy architektowi miasta, Włochowi Bernardo Morando3, który zadanie to spełniał pod bacznym okiem fundatora decydującego o najdrobniejszych szczegó- łach dotyczących jej wystroju4. Kolegiata, obecnie katedra, jest głów- nym i najczęściej odwiedzanym kościołem miasta, mimo, że Zamość posiada także inne zabytkowe świątynie, jak kościół pobazyliański, pod wezwaniem św. Mikołaja, czy kościół franciszkanów, będący najwięk- szą świątynią w mieście, dziś zachwycającą opracowaniem detalu, a wzbudzającą prawdziwy podziw na dawnych fotografiach. ———— 1 Zob. T. Z a r ę b s k a, Zamość - miasto idealne i jego realizacja, [w:] Zamość – miasto idealne. Studia z dziejów rozwoju przestrzennego i architektury, red. J. K o- w a l c z y k a, Lublin 1980, s. 7-77. 2 J. K o w a l c z y k, O wzajemnych relacjach planu miasta Zamościa i kolegiaty zamojskiej, „Biuletyn Historii Sztuki”, R.
    [Show full text]
  • Apollo Korzeniowski's Poland and Muscovy
    APOLLO KORZENIOWSKI’S POLAND AND MUSCOVY Jerzy Zdrada The Jagiellonian University, Cracow Apollo Korzeniowski’s treatise entitled Poland and Muscovy has escaped the attention of scholars writing about the attitudes of Poles towards Russia in the post-partition era; to date only general summaries of the work have appeared in biographical notes on this “forgotten poet”. Presenting the essential idea of Korzeniowski’s “treatise-cum-memoir”, Czesław Miłosz rightly warns us against the rash tendency to ascribe nationalism to its author.1 In his turn, Roman Taborski, while granting the work “some documentary value”, defi nes it as “a sad testimony to a loss of perspicacity in this writer, who used to be so discerning in evaluating social phenomena”, adding that the treatise is “a historiosophic study which is imbued with extreme national chauvinism and continues the traditions of messianist ideology” by idealising Poland’s historical past and vilifying the Russian nation.2 In his pithy observation, Zdzisław Najder aptly emphasises the fact that “this embittered disquisition […] deals, in passionate tones, with Russo-Polish relations from the time of the fi rst partition” and with Russia’s place in Europe. Korzeniowski, Najder adds, shows Russia against the historical background of “a struggle between barbarism and civilization” as “a contemporary embodiment of Asiatic, Tartar, and Byzantine bar- barism”, thus accusing Western Europe of a “cowardly or naive attitude towards Russia”.3 However true these views may seem, they fail to do adequate justice to the con- tent, the character and the aim of Korzeniowski’s Poland and Muscovy. They do not take into account the connection between Apollo’s refl ections and the views, or rather 1 Czesław Miłosz.
    [Show full text]
  • Biblioteka, Której Nie Ma
    BIBLIOTEKA, KTÓREJ NIE MA... \NDRZEJ EDWARD KOŹMIAN I JEGO KSI/^ŻKI Polish Librarians Association H) ^ THE LIBRARY THAT IS NO MORE ANDRZEJ EDWARD KOZMIAN AND HIS BOOKS Agnieszka Chamera-Nowak W arsaw2015 Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich BIBLIOTEKA, KTÓREJ NIE MA... ANDRZEJ EDWARD KOZMIAN I JEGO KSIĄŻKI Agnieszka Chamera-Nowak Warszawa 2015 Komitet Redakcyjny serii wydawniczej « NAUKA - DYDAKTYKA - PRAKTYKA >> Jacek WOJCIECHOWSKI (przewodniczący), Stanisław CZAJKA, Artur JAZDON, Barbara KOREDCZUK, Dariusz KUŹMINA, Krzysztof MIGOŃ, Mieczysław MURASZKIEWICZ, Janusz NOWICKI (sekretarz), Michał ROGOŻ, Maria PRÓCHNICKA, Jadwiga SADOWSKA, Barbara SOSIŃSKA-KAI.Al A, Remigiusz SAPA, Elżbieta STEEAŃCZYK, Anna TOKARSKA, JANUSZ TONDEL. Publikacja dofinansowana przez Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego Recenzenci dr hab. Maria Pidłypczak-Majerowic/ dr hab. Anna Kamler, prof. UW dr hab. Dariusz Kuźmina, prof. UW Redakcja Maria Przastek Samokowa Projekt okładki Andrzej 1'omaszewski Projekt graficzny i skład Justyna Grzymała Zdjęcia z archiwum Janusza Przewłockiego, zdjęcie na s. 29 z zasobów CBN Palona © Copyright by Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich IS13N 978-83-6420.3-.51-0 CIP - Biblioteka Narodowa Chamera-Nowak, Agnieszka Biblioteka, której nie m a...: Andrzej Edward Koźmian i jego książki / Agnieszka Chamera-Nowak ; Stowarzy.sz.enie Bibliotekarzy Polskich. - Warszawa ; Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 201.5. - (Nauka, Dydaktyka, Praktyka ; 159) Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 00 355 Warszawa, ul. Konopczyńskiego 5/7, lei. 22 827-52-96 Warszawa 2015. Wyd. I. Ark. wyd. 24. Ark. druk. 27. Druk i oprawa: Fabryka Druku Sp. z o.o. ul. Zgrupowania AK „Kampinos” 6, 01-94.3 Warszawa [email protected] SPIS TREŚCI w p r ()w a d z i:n ii: .................................................................................................................................................11 ROZDZIAł.
    [Show full text]
  • Adam Andrzej Witusik (1940-2008) – Historyk UMCS W Lublinie, Autor Publikacji O Zamoyskich I Zamościu – 75
    Adam Andrzej Witusik (1940-2008) – historyk UMCS w Lublinie, autor publikacji o Zamoyskich i Zamościu – 75. rocznica urodzin I. Bibliografia podmiotu: ARTYKUŁY: 1. Afekty miłosne Kościuszki. – (Z raptularza historyka). – Fot. // Kurier Lubelski. – 1976, nr 30, s. 5 2. Akademia Zamojska i jej pierwsi profesorowie. – Il. // Mówią Wieki. – 1980, nr 12, s. 1-5 3. Arakiełowicz i jego kronika [Zachariasz Arakiełowicz]. – (Z raptularza historyka) // Kurier Lubelski. – 1978, nr 5, s. 4 4. Bitwa pod Byczyną [1588 r.]. – (Z raptularza historyka). – Fot. // Kurier Lubelski. – 1978, nr 226, s. 3 5. Bitwa pod Gołębiem. – (Z raptularza historyka). – Fot. // Kurier Lubelski. – 1977, nr 284, s. 5 6. Bitwa pod Dubienką [18 lipca 1792 r.]. – Il. // Gazeta Wyborcza. – 1992, nr 151, dod. „Gazeta w Lublinie”, s. 5 7. Bohaterowie polskiego hymnu narodowego // W: Z epoki Legionów i Mazurka Dąbrowskiego / red. Wiesław Śladkowski. – Lublin : Wydaw. UMCS, 2000. – S. 179-198 8. Bryką po drogach Lubelszczyzny. – (Z raptularza historyka) // Kurier Lubelski. – 1977, nr 17, s. 4 9. Budowniczy Zamościa. – (Z raptularza historyka). – Fot. // Kurier Lubelski. – 1977, nr 125, s. 5 10. Był lampartem, to jest świnią, co się sobą delektował. – Portr. // Kamena. – 1988, nr 18, s. 13 11. Chełm pachniał szabasowymi specjałami… [o reportażach Stanisława Reymonta]. – Fot. // Tygodnik Chełmski Zwierciadło. – 1982, nr 35, s. 8 12. Chełm w oczach Reymonta. – (Z raptularza historyka) // Kurier Lubelski. – 1976, nr 182, s. 5 13. Chmielnicki pod murami Zamościa [Bohdan Chmielnicki]. – Rys. // Kurier Lubelski. – 1977, nr 160, s. 5-6 14. Chrzest bojowy zamojskiej twierdzy // Tygodnik Zamojski. – 1979, nr 2, s. 10 Fragment książki "Zamość. Z przeszłości twierdzy i miasta". 15.
    [Show full text]
  • Jane Porter's Thaddeus of Warsaw As Evidence of Polish–British
    Maciej Laskowski Jane Porter’s Thaddeus of Warsaw as evidence of Polish-British relationships Praca doktorska napisana w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza pod kierunkiem prof. dr hab. Wojciecha Lipońskiego Poznań, 2012 OŚWIADCZENIE Ja, niżej podpisany Maciej Laskowski oświadczam, że przedkładaną pracę doktorską pt. „Jane Porter’s Thaddeus of Warsaw as evidence of Polish-British relation- ships” napisałem samodzielnie. Oznacza to, że przy pisaniu pracy, poza niezbędnymi konsultacjami, nie korzy- stałem z pomocy innych osób, a w szczególności nie zlecałem opracowania roz- prawy lub jej istotnych części innym osobom, ani nie odpisywałem tej rozprawy lub jej istotnych części od innych osób. Jednocześnie przyjmuję do wiadomości, że gdyby powyższe oświadczenie oka- zało się nieprawdziwe, decyzja o wydaniu mi dyplomu zostanie cofnięta. (miejscowość, data) (czytelny podpis) 2 Table of contents TABLE OF CONTENTS……………………………………………………………....3 LIST OF ABBREVIATIONS ........................................................................................ 5 INTRODUCTION .......................................................................................................... 6 CHAPTER 1: "SHE HAS NOT LIVED IN VAIN": BIOGRAPHY OF JANE PORTER ........................................................................................................................ 20 1.1. JANE PORTER AND HER FAMILY ............................................................................ 20 1.2. JANE PORTER AND HER WORKS ............................................................................
    [Show full text]
  • Historia Budowy Miasta Bieżunia. Bieżuń Nie Doczekał Się Jeszcze Monografii Obejmującej Wszystkie Aspekty Historii Miasta
    Eleonora Bergman Historia budowy miasta Bieżunia. Bieżuń nie doczekał się jeszcze monografii obejmującej wszystkie aspekty historii miasta. Ukazało się jednak nieco publikacji, które świadczą, iż od daw­ na wzbudzał zainteresowanie badaczy z różnych dziedzin nauki. Wincenty Hi­ polit Gawarecki już w 1828 r. opublikował przywilej króla Stanisława Augusta nadany Bieżuniowi w 1767 r.1} Pierwsze krótkie zarysy historii miasta zawdzię­ czamy Łukaszowi Gołębiowskiemu2) oraz Kazimierzowi Stronczyńskiemu.3’ Do końca XIX wieku najpełniejsze wiadomości podawał znakomity „Słownik Ge- ograficzny”.4) W lokalnej prasie płockiej w latach 1878— 1885 kilkakrotnie zamieszczano krótką historię miasta, ze szczególnym uwzględnieniem jego ostatnich właścicieli; artykuły te miały na celu poruszenie opinii publicznej wobec postępującego zniszczenia jednego z najpiękniejszych majątków w Płoc­ kiem.^ Odpowiedni rozdział „Krótkiej monografii” Jacques'a Leonarda de Verdmon z 1902 r. zawierał nieco danych o stanie miasta w tymże roku.6) W 1929 r. plan Bieżunia znalazł się wśród planów stu innych miast w pio­ nierskiej publikacji Adama Kuncewicza,7’ zaś w 1936 r. jeden z czołowych polskich architektów i historyków architektury, Oskar Sosnowski, w zwięzłej; a trafnej charakterystyce wysoko ocenił układ urbanistyczny miasta, zapowia­ dając równocześnie szersze studium na jego temat;8) tego planu nie zdążył zre­ alizować, zginął 24 IX 1939 r. 1) Wincenty Hipolit Gawarecki, Przywileje, nadania i swobody udzielone miastom województwa płockiego, Warszawa 1828, s. 27—36. 2) Łukasz Gołębiowski, Opisanie Historyczne i Statystyczne Województwa Płockiego, 1828, s. 489—570. 3) Kazimierz Stronczyński, Opisy zabytków starożytności guberni płockiej, Warszawa 1853, t. V, s. 564. 4) Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880, t. I,s. 224.
    [Show full text]
  • How the May 3, 1791 Constitution Framers Defined What the People Is and Handled the Duality of the Commonwealth of the Two Nations
    Open Political Science, 2019; 2: 96–107 Research Article Arnaud Parent* “People”, “Peoples” - How the May 3, 1791 Constitution framers defined what the People is and handled the duality of the Commonwealth of the Two Nations https://doi.org/10.1515/openps-2019-0010 received December 27, 2018; accepted November 4, 2019. Abstract: In the Commonwealth of the Two Nations, significant legal texts were implemented under the rule of King Stanislaw August, the most important being the Constitution of May 3, 1791, adopted during the Four-Year Sejm (1788- 1792). Its framers faced numerous challenges, first, because then only nobles were considered as constituting the Republic, one was to define who should be considered as a member of the People, who could be elected deputy to the Sejm, and at which condition. Second, since the 1569 Union of Lublin the Commonwealth is made of two distinct states: Poland (the Crown) and the Grand-Duchy of Lithuania, drafters had to handle Lithuanian statehood in a Constitution, which was primarily seen as a way to enhance unification of the two nations. Third, the Grand-Duchy of Lithuania having its own legislation, enclosed in the Lithuanian statute, (adopted in 1529, followed with a Second Statute in 1566, and a Third Statute in 1588), the question of its maintaining or not too had to be taken into consideration by framers. We hope that considering how these different issues were handled will shed a new light on the permanence of Lithuanian laws and political tradition in the May 3 Constitution. Keywords: Commonwealth of the Two Nations; May 3 1791 Constitution; voting rights 1 Introduction Under the rule of King Stanislaw August, significant reforms took place in the Commonwealth of the Two Nations, a “republica mixta”, showing monarchy, aristocracy and democracy features1.
    [Show full text]
  • Mecenat Kulturalny W Polsce
    DR. STANISŁAW ŁEMPICKI PROF. UNIW. JANA KAZIMIERZA MECENAT KULTURALNY W POLSCE (PROBLEM I POSTULATY) KRAKÓW 1928 MECENAT KULTURALNY W POLSCE (PROBLEM I POSTULATY) DR. STANISŁAW ŁEMPICKI PROF. UN1W. JANA KAZIMIERZA MECENAT KULTURALNY W POLSCE (PROBLEM I POSTULATY) KRAKÓW 1928 OSOBNE ODBICIE ZE STUDJÓW STAROPOLSKICH KSIĘGI KU CZCI ALEKSANDRA BRUCKNERA ą ) KRAKÓW — DRUK W. L. ANCZYCA I SPÓŁKI. I IE POTRZEBA dzisiaj nikogo przekonywać o tern, że pi­ śmiennictwo każdego narodu czy epoki pozostaje w jak naj­ N ściślejszym związku ze stanem kultury umysłowej w danym momencie dziejów, że z fundamentu tej kultury piśmiennictwo (czy inna twórczość duchowa) wyrasta, czerpie z niej swoje soki, swoje tendencje i wyraz swego oblicza. Bez znajomości kultury duchowej średniowiecza niepodobna rozprawiać o ogromnem piśmiennictwie medjewalnem, tak samo, jak nie można badać należycie i charak­ teryzować trafnie literatury renesansowej czy romantycznej, nie wniknąwszy wprzód w prądy duchowe, w stosunki umysłowe i życie literackie tych czasów. Literatura jest potężnym organem kultury współczesności, zapomocą którego ta kultura się wypo­ wiada, formułuje swoje dążenia typowe, czy wyjątkowe. To samo powiedzieć można o dziedzinie szkolnictwa i wychowania, a w znacz­ nej mierze i o sztuce. Jednem z zagadnień historyczno-kulturalnych, mających szczególniejsze znaczenie dla wszelkiej twórczości duchowej, a w pierwszym rzędzie dla piśmiennictwa, jest kwestja tak zwa­ nego mecenatu kulturalnego, t. j. opiekuństwa, roztacza­ nego przez jednostki możne i wybitne nad dziedziną nauki i lite­ ratury, nad sferą twórczej pracy ducha wogóle (pomijamy tu cały wielki dział sztuki). Mecenat kulturalny, wzięty w najogólniej szem tego terminu znaczeniu, jest niemal czemś wieczystem, czemś pradawnem i ogól- noludzkiem, uwarunkowanem jedjmie przez pewien stopień uspo­ łecznienia i udoskonalenia duchowego dotyczącej zbiorowości.
    [Show full text]