Hoeveel Leed Kan Een Mens Aan? Inhoud
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Brandveiligheid Een klinisch onder druk door kinder- toenemende Dirk de Vries: patholoog aan vergrijzing Niemand is het woord van steen 2018 • JAARGANG 13 NUMMER 1 HOEVEEL LEED KAN EEN MENS AAN? INHOUD EEN GOEDE COLLEGIALE SFEER VUURWERKTRADITIE IS AAN BEVORDERT DE VERWERKING VERANDERING TOE Prof. dr. Paul Boelen, hoogleraar Klinische Om de veiligheid tijdens de jaarwisseling te psychologie, legt uit hoe gedupeerden en vergroten, moet er een verbod komen op 4hulpverleners schokkende gebeurtenissen 7vuurwerk dat veel letsel veroorzaakt, bijvoorbeeld kunnen meemaken en wat hen kan helpen bij de vuurpijlen, vindt Kathalijne Buitenweg van verwerking. GroenLinks. STERK UIT DE BRAND GEKOMEN Een gesprek met Lou Snoek over zijn ervaringen met de hulpverlening, meteen na de brand, in het ziekenhuis en later in 22 psychosociale zin. De Stichting Salvage biedt snelle, praktische hulp en opvang na een calamiteit. We bieden deze unieke service namens de gezamenlijke Nederlandse brandverzekeraars. In Uit de Brand leest u over onze werkzaamheden en toegevoegde waarde voor gedupeerden en stakeholders. Ook ventileren we onze visie op actuele ontwikkelingen en discussies en laten we stakeholders en professionals uit aangrenzende vakgebieden aan het woord. Zo ontstaat een levendige discussie die tegengestelde of gelijke standpunten inzichtelijk maakt. Uit de Brand verschijnt tweemaal per jaar. Wilt u meediscussiëren of hebt u een uitgesproken mening over een van de besproken onderwerpen, laat het ons dan weten per mail naar [email protected] of bel 055 526 19 30. VOORWOORD 3 HOEVEEL LEED KAN EEN MENS AAN? BRANDVEILIGHEID ONDER DRUK DOOR TOENEMENDE VERGRIJZING l gedurende meer dan dertig jaar staan Ik zag dat bij de brand in wooncomplex De wij mensen bij in de moeilijkste uren van Notenhout in Nijmegen. Vanwege de Zonder adequate maatregelen hun leven. Het is nauwelijks te bevatten hulpbehoevendheid van de bewoners duurde wat er in hen omgaat wanneer zij in het het lang voordat iedereen uit het pand was zal het aantal oudere midden van de nacht getuige zijn van het gered. Dat had grote impact op de brand- 10branddoden in de komende afbranden van hun huis. Welke kostbare zaken weermensen. Enkele dagen later waren ze decenia flink stijgen, aldus René Hagen. gaan in vlammen op? Welke dierbare daarom weer bij het pand als onderdeel van herinneringen gaan voor altijd verloren? Hoe hun verwerkingsproces. moet het nu verder in de komende dagen en weken? Zullen zij hier ooit helemaal bovenop Onze Salvagecoördinatoren krijgen hier ook komen? Groter leed is nauwelijks voorstelbaar. mee te maken. Soms worden zij met een verbrand lichaam geconfronteerd wanneer zij Een alles verwoestende brand is vreselijk. Vaak op de onheilsplek arriveren. Regelmatig echter gaat bij een brand niet alles verloren. krijgen ze te maken met de emoties van Bovendien kan veel schade worden hersteld familieleden, nabestaanden, buren of andere of worden weggenomen dankzij de kennis en betrokkenen die het slachtoffer kennen. De kunde van reconditioneringsbedrijven. Niet in impact van zo’n dramatisch incident kan groot de laatste plaats zijn de meeste mensen goed zijn. Wanneer dat nodig is, ondersteunt EEN VERBRAND LICHAAM ROEPT verzekerd. De woning kan worden herbouwd, Stichting Salvage een coördinator met VEEL VRAGEN OP de inboedel kan nieuw worden aangeschaft. psychische klachten met een verwijzing naar Maar de brand zelf blijft in het geheugen een daarvoor bedoeld instituut. Forensisch patholoog gegrift. Ik merkte dat in een radio-uitzending dr. Vidija Soerdjbalie-Maikoe toen gedupeerden van een brand konden rea- Ook voor andere hulpverleners in bijvoor- over forensisch onderzoek geren. Branden van jaren geleden stonden beeld ziekenhuizen, brandwondencentra of 18 nog levendig op hun netvlies. “Het beeld forensisch onderzoek kunnen de gevolgen verdwijnt nooit meer”, hoorde ik vaak zeggen. van een fatale brand zeer ingrijpend zijn. Vele malen erger is het wanneer bij de brand Het meeste leed echter hebben de ernstig dodelijke of ernstig gewonde slachtoffers gewonden te verduren. Soms worden zij VERDER vallen. Wie dan midden in de nacht naar zijn wekenlang in coma gehouden, om in die brandende woning staat te kijken, zal zich periode de ene na de andere operatie te 13 In het werk van de brand- helemaal niet om kostbare zaken of dierbare ondergaan, waarna zij, eenmaal weer bij weer rijgen schokkende herinneringen bekommeren. Alle gedachten bewustzijn, weten dat zij voor altijd getekend gebeurtenissen zich aaneen. gaan dan uit naar degene die in het pand is door het leven moeten gaan. achtergebleven. Kan iemand die weet dat een kind of een geliefde zich niet zal kunnen In deze editie van ‘Uit de brand’ blijkt dat leed 16 Nederland als koploper in redden, nog wel denken of handelen? Wat heel persoonlijk wordt verwerkt. Steun uit de het voorkomen van fatale gaat er dan in mensen om? omgeving is hierbij van onschatbare waarde: woningbranden van collega’s, lotgenoten, ziekenhuisperso- Zo’n situatie is ook verschrikkelijk voor de neel en natuurlijk het thuisfront en vrienden. 20 Coördinatoren hulpverleners ter plaatse. Brandweermensen Samen delen verlicht. Jerôme Bongers en zijn getraind en hebben de vastberadenheid Danny Tibbertsma over om mensen uit brandende panden te redden, Brenda Reinders, maar moeten soms toch machteloos toezien. directeur van Stichting Salvage brand met overlijden JULI 2018 4 BRANDPUNT EEN GOEDE COLLEGIALE SFEER BEVORDERT DE VERWERKING JULI 2018 4 BRANDPUNT BRANDPUNT 5 Prof. dr. Paul Boelen is hoogleraar Klinische psychologie bij nis ook is, vooral geneigd zijn zo goed mogelijk te handelen, dus mensen te redden de afdeling Klinische psychologie van de Universiteit Utrecht en schade te beperken. Boelen: “Juist omdat en bij Arq Psychotrauma Expert Groep. Veel van zijn weten- het voor deze mensen fantastisch werk is om in dergelijke gruwelijke situaties iets goeds schappelijk onderzoek gaat over ‘traumatische rouw’: de te kunnen doen, geeft hun dat een enorme verwerking door mensen van het verlies van een dierbare kracht en motivatie.” door moord, zelfdoding of een verkeersongeval. Boelen zoekt Onverwerkt weggeschreven daarbij onder meer naar mogelijke interventies wanneer “Natuurlijk worden ook zij intens geraakt en wellicht gechoqueerd door wat ze zien en deze mensen een mix van rouwreacties en posttraumatische meemaken”, vervolgt Paul Boelen, “maar op stressreacties vertonen. Zijn onderzoek draagt eraan bij dat dat moment is er geen ruimte om dat te verwerken. Misschien is dat wel kenmerkend deze mensen het juiste type zorg aangeboden krijgen. In een voor het meemaken van choquerende gebeurtenissen. Er is een enorme veelheid vraaggesprek voor ‘Uit de brand’ besprak Paul Boelen vanuit van stimuli, er zijn heel veel beelden en deze achtergrond hoe gedupeerden en hulpverleners schok- gewaarwordingen, en ten tijde van zo’n traumatische gebeurtenis biedt het werkge- kende gebeurtenissen kunnen meemaken en verwerken. heugen geen ruimte om die te verwerken. Dan wordt wel gezegd dat ze als het ware onverwerkt naar het langetermijngeheugen oe mensen zich tijdens een schokkende meemaakt, kan troost worden geboden worden weggeschreven. Tijdens zo’n gebeurtenis zullen gedragen en hoe zij of veiligheid in psychologische zin, aldus ingrijpende gebeurtenis zijn mensen vooral daarop zullen reageren, is in zijn Boelen, maar direct na zo’n gebeurtenis is bezig met hun werk zo goed mogelijk te algemeenheid redelijk onvoorspelbaar. Wel een concrete, altijd effectieve vorm van doen, ze komen in een soort handelings- zal een getrainde en ervaren hulpverlener ondersteuning niet voor de hand liggend. stand te staan en alles wat ze zien en daar vanzelfsprekend anders mee omgaan meemaken slaan ze ergens in hun langeter- dan de onvoorbereide gedupeerde van Voorbereid zijn mijngeheugen op. Later in de tijd dienen die bijvoorbeeld een brand, die zijn huis in Getrainde en ervaren hulpverleners gaan vlammen ziet opgaan en weet dat zijn vanzelfsprekend anders om met schokkende geliefde of zijn kind daarin is achtergebleven. gebeurtenissen. “Het maakt enorm veel uit Gedupeerden die dit meemaken, vertonen als je weet wat je te wachten kan staan”, zegt “Wie een ingrijpende nogal eens ‘flight-, fight- of freeze-reacties’: Paul Boelen. “Vooral de kennis en verhalen ramp meemaakt, mensen vluchten of ze gaan knokken, in van mensen die zelf in dergelijke situaties figuurlijke zin, of ze bevriezen als het ware. zijn geweest, zijn heel belangrijk. Het gaat kan troost worden Paul Boelen: “Wanneer mensen getuige zijn erom mensen zo veel mogelijk voor te geboden of veiligheid van een enorm schokkende gebeurtenis, kan bereiden door hun te vertellen over en dat een acute shock of een acute bevriezing beelden te laten zien van allerlei mogelijke in psychologische zin” teweegbrengen. We gebruiken hiervoor ook akelige scenario’s en voorvallen. In dat wel de term acute dissociatie. Mensen opleidingstraject kunnen mensen dan ook hebben het gevoel dat ze zich helemaal niet ervaren of zij überhaupt dergelijke situaties gewaarwordingen en ervaringen zich weer in de realiteit bevinden, dat ze het onwerke- kunnen verdragen of niet. Daarnaast geldt aan en gaan mensen ze verwerken, integre- lijke meemaken en als het ware in een droom dat mensen niet overal op kunnen worden ren en er een verhaal van maken. In de verkeren. Dat onwerkelijkheidsgevoel is een voorbereid. Er kunnen zich situaties voor- meeste gevallen gaat dat goed. Als bijvoor- veelvoorkomende reactie – overigens niet doen die veel overweldigender