12° 3 woensdag 15 november 2017 nederlandsdagblad jaargang 75 nr. 19.692 www.nd.nl [email protected] 088 1 999 999 leven Leven voor YouTube de Bellinga’s pagina 6 Halve eeuw Lelystad ‘De stad wordt langzamerhand volwassener’ Historicus Mari Smits pagina 4 Jonathan Witteman / vk nd.nl/economie Schrikbarende stijging van aantal burn-outs ▶Amsterdam Het aantal burn-outs is in twee jaar van tijdelijke contracten. ‘Uit ons on- van nu zijn met hoge verwachtingen tijd behoorlijk gestegen. 15 procent derzoek blijkt ook dat mensen met aan hun carrière begonnen, om dan advertentie van de Nederlandse vrouwen zegt een vast dienstverband minder risico dikwijls tot de conclusie te komen dat een burn-out te hebben of te heb- lopen op een burn-out. Hetzelfde de wereld wat harder is dan ze zich Niet Jezus, ben gehad. Twee jaar geleden was geldt voor tweeverdieners, die kun- hadden voorgesteld.’ dit nog 9,4 procent. Het aantal op- nen terugvallen op het inkomen van Vrouwen krijgen veel vaker een burn- maar Xi gebrande of overspannen mannen hun partner, en voor hoogopgeleiden. out dan mannen. Van Muijen ver- steeg in diezelfde periode van 6 Hoe groter de inkomensonzekerheid, moedt dat vrouwen naast hun werk moet Chinese naar 9 procent. des te groter het burn-outrisico.’ op veel meer borden tegelijk moeten Een verband bewijzen is evenwel las- spelen dan mannen. ‘Denk aan op- huiskamer in Dit blijkt uit het Nationaal Salaris On- tig, zegt Toon Taris, hoogleraar ar- voeding en mantelzorg.’ derzoek, waarvoor universiteit Nyen- beids- en organisatiepsychologie aan Het verschil tussen mannen en vrou- pagina 8 rode en het digitale tijdschrift Inter- de universiteit Utrecht. ‘Het kan ook wen kan ook te maken hebben met mediair afgelopen voorjaar 72.000 de andere kant op werken: mensen beroepskeuze, denkt Taris. ‘Vrouwen werknemers een enquête lieten invul- met een vast contract kunnen zich kiezen vaker een emotioneel belas- Willeke len, meldt de Volkskrant. Bijzonder aan makkelijker ziek melden, bijvoor- tend beroep, zoals onderwijs en zorg.’ advertentie nd.nl/cartoons de enquête is dat de werknemers niet beeld met een burn-out. Ze lopen im- Qua burn-outgevaar scoren onder- alleen rapporteerden of ze in eigen mers minder kans op ontslag dan ie- wijs en zorg inderdaad hoog in het ogen met een burn-out kamp(t)en, mand met een tijdelijk contract.’ Nationaal Salaris Onderzoek, hoewel maar ook of de burn-out was vastge- uit de enquête blijkt dat werknemers steld door de bedrijfs- of huisarts. Dat werkdruk in de horeca en detailhandel het bleek bij 92 procent van de burn-out- Taris noemt de aantrekkende ar- grootste gevaar lopen om opgebrand slachtoffers het geval te zijn. Het CBS beidsmarkt als verklaring. ‘De groei te raken, gevolgd door journalisten en en TNO doen al langer onderzoek op van het aantal burn-outs in de laatste ontwerpers. dit terrein, maar zij richten zich op paar jaar loopt synchroon met de eco- Psychiater en stressexpert Christiaan burn-outklachten, niet specifiek op nomische groei. Mogelijk hebben Vinkers van het Hersencentrum in door artsen gediagnosticeerde burn- mensen simpelweg meer werk, met het UMC Utrecht noemt het hoge outs. Ook uit de CBS- en TNO-cijfers stijgende werkdruk als gevolg.’ aantal burn-outs een ‘reëel pro- blijkt een groeiend probleem: het aan- Een andere hypothese is dat de hui- bleem’, maar vindt nuancering op zijn tal Nederlanders met burn-outklach- dige generatie twintigers en dertigers plaats. ‘Vooral ernstige burn-outs zijn ten steeg van 12,4 procent in 2013 – de leeftijdscategorie met het groot- moeilijk te onderscheiden van de- naar 14,6 procent vorig jaar. ste burn-outrisico – meer ‘gepam- pressies. Maar op depressies rust nog Als verklaring voor de toename van perd’ is dan eerdere generaties, op- steeds een enorm taboe — in ander- burn-outs noemt Nyenrode-onder- pert zijn Utrechtse collega Wilmar mans ogen gelden ze vaak als teken zoeker Jaap van Muijen de wildgroei Schaufeli. ‘De twintigers en dertigers van zwakte.’ < prijs € 1,75 zaterdag € 3,00 Niet naïef zijn over Russische propaganda commentaar pagina 3 2 nederlands dagblad woensdag 15 november 2017 Reinier Zoutendijk nd.nl/nederland Snelgroeiende universiteiten scoren slechter ▶Leiden Veel universiteiten kunnen de snel- dus Steenkamp. ‘Als je studenten in- zegt Steenkamp. Bij de Erasmus Uni- onder meer het studieprogramma, de le groei van het aantal studenten tensief begeleidt en met kleine groe- versiteit Rotterdam leidde een groei- begeleiding, faciliteiten en toetsing. theologie niet aan. Snelgroeiende universi- pen blijft werken, hoeft groei geen spurt en onderwijsvernieuwing tot Bij zowel experts als studenten scoort Van de Nederlandse theologie op- teiten daalden in de beoordeling probleem te zijn. Wel moeten univer- een lagere beoordeling: de universi- Wageningen Universiteit het hoogste. leidingen scoort de Theologische van de Keuzegids Universiteiten siteiten zich afvragen of er genoeg teit verloor de meeste punten en be- Volgens de Keuzegids blijft ondanks Universiteit Apeldoorn (TUA) het 2018. werk is voor tweemaal zoveel studen- landde onderaan de ranglijst. Volgens de groei de onderwijskwaliteit in Wa- beste. De TUA scoort in de Keuze- ten van een bepaalde studie.’ de Keuzegids laat het tekort aan stu- geningen onovertroffen. Steenkamp gids 94 punten. De Theologische ‘Ongeremde groei van studentenaan- Behalve studentengroei kan ook on- dieplekken zien dat de groei in Rot- legt uit dat Wageningen haar succes Universiteit Kampen en de Protes- tallen leidt altijd tot een verslechte- derwijsvernieuwing zorgen voor een terdam niet goed is opgevangen. te danken heeft aan het groeien vol- tantse Theologische Universiteit ring van het onderwijs’, licht Frank lagere beoordeling. De eerste jaren gens een menselijke maat. ‘De om- scoren respectievelijk 62 en 58 Steenkamp toe. Hij is hoofdredacteur bevatten de lesprogramma’s vaak studenten en experts gang is altijd overzichtelijk gebleven, punten. De Keuzegids behandelt van de Keuzegids Universiteiten die kinderziektes die leiden tot ontevre- Het oordeel van de Keuzegids is geba- ook al is het aantal eerstejaars stu- ook baankansen, en die zijn voor vandaag verschijnt. Bij de drie univer- denheid of studievertraging. ‘De Uni- seerd op studentenbeoordelingen, denten de afgelopen tien jaar verdub- theologen momenteel slecht. De siteiten die het sterkst daalden (Eind- versiteit Twente heeft vier jaar gele- het oordeel van experts van de Ne- beld. Ze werken nog steeds met kleine komende jaren gaan veel theolo- hoven, Rotterdam en Leiden) steeg den haar onderwijs ingrijpend derlands Vlaamse Accreditatie Orga- groepen.’ Ook heeft Wageningen de gen met emeritaat, wat de kansen het aantal eerstejaars de afgelopen vernieuwd. Toen daalde ze in de be- nisatie en het studiesucces. Dat is het meeste topopleidingen: dat zijn stu- op een baan de komende jaren ten zes jaar met meer dan 30 procent. ‘De oordeling. Maar nu zijn die kinder- percentage studenten dat na het eer- dies die op een schaal van 20 tot 100 goede komt. groei moet beheersbaar blijven’, al- ziektes eruit en stijgt ze weer fors’, ste jaar overblijft. Experts beoordelen meer dan 75 punten halen. < Eymeke Verhoeven nd.nl/economie beeld Hartstichting Stressbestendig blijven door kunst en cultuur …Kunst en cultuur zijn goed voor het werkplezier en de productiviteit van de werknemer. …Werkgevers kunnen daarop in- springen, zo blijkt op de eerste Dag van Kunst en Cultuur: ‘Laat bijvoor- beeld een kunstenaar aanschuiven om mee te praten over dat vastge- roeste beleidsprobleem.’ ▶Amsterdam ‘Noem eens een vis met de g.’ Rob Urgert, bekend van televisieshow De Kwis, kijkt zijn publiek vragend aan. Zeventig personeelsmedewerkers, wetenschappers en start-uponderne- mers staren terug. Veel verder dan ‘gup’, ‘goudvis’ en ‘geep’ komt de zaal niet. Tot iemand ‘rog’ oppert. ‘Ja!’, reageert Urgert. ‘Dat is al creatiever denkwerk: de g hoeft niet aan het begin van het woord te zitten.’ De presentator zijn eigen suggesties: kibbeling en ... Gerrit Zalm. De toe- schouwers lachen. Ze zijn op deze ochtend in het EYE Filmmuseum voor meer kennis over toepasbaarheid van kunst en cultuur in het bedrijfsleven. Want het belang daarvan zien de aanwezigen, midden in de Week van de Werkstress, wel in. Kunst en cultuur dragen op een Leden van het Residentie Orkest traden dinsdag op voor medewerkers van de Hartstichting. positieve manier bij aan het dage- lijkse werkplezier en de productivi- nog maar: ruim die troep eens op!’ Aukje Nauta wijst in de ene lezing op aan bij Rijkswaterstaat en de ge- gebracht op diverse bedrijfslocaties. teit van werknemer. Bovendien, zo Om jeugdige creativiteit terug te het belang van autonomie en verbin- meente Almere, toen die worstelden Zo traden leden van het Residentie vertelt CultuurWerkt!-directeur winnen, raadt Urgert drie dingen ding. Bij Google besteden werkne- met klachten over een omleidings- Orkest op voor medewerkers van de Esther Jousma, voorspelt het World aan: volg je hart, onderscheid je en mers volgens haar 20 procent van route voor fietsers. Dat werd vooral Hartstichting, terwijl bij uitvaartor- Economic Forum dat creativiteit in bouw piramides. Met dat laatste be- hun werktijd aan leren en experi- als een infrastructureel probleem ge- ganisatie Yarden een dansworkshop 2020 in de top drie van de meest be- doelt hij het bedenken van een berg menteren. In de andere sessie komt zien, terwijl Goudswaard ontdekte plaatsvond. Ton Broekhuis, perso- langrijke vaardigheden staat. ideeën, waarvan uiteindelijk alleen Tabo Goudswaard aan het woord. Hij dat het de fietsers vooral om sociale neelsmanager bij Yarden: ‘Mijn Jousma: ‘Ik hoop dan ook dat deze de top — het beste deel — gebruikt noemt zichzelf social designer: een veiligheid ging. En dus kwam er be- vrouw zal wel verbaasd zijn, maar ik eerste editie van de Dag van Kunst en wordt. ‘Voor elke aflevering van De kunstenaar die nieuwe manieren tere verlichting, werd struikgewas heb ook meegedanst.’ Hij denkt dat Cultuur het begin is van een traditie.’ Kwis verzinnen we zo’n zes- tot ze- ontwerpt om te kijken naar maat- teruggesnoeid en bedachten scholie- kunst en cultuur ‘absoluut’ kunnen venhonderd grappen; daarvan halen schappelijke vraagstukken.