Jaarverslag 2017 Centrum Voor Parlementaire Geschiedenis
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
jaarverslag 2017 centrum voor parlementaire geschiedenis 2 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Het CPG: onderzoeks- en expertisecentrum 6 Organisatiestructuur 7 Onderzoeksresultaten 9 Lopend onderzoek 12 Toekomstig onderzoek 14 Valorisatie 15 Nationale en internationale congressen en workshops 17 Samenwerking 19 Onderzoeksgroep ‘The Seventies’ 21 Onderwijs 22 Summary 24 Bijlagen 1 Publicaties 26 2 Lezingen, gastcolleges en debatbijdragen 29 3 Overige activiteiten 31 4 EUparl.net Board 35 3 4 Voorwoord Het verslagjaar 2017 was voor het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis met name op ‘valoriserend’ terrein – zijn maatschappelijke taak betreffend – een zeer vruchtbaar jaar. In 2017 vonden verkiezingen plaats voor leden van de Tweede Kamer, alsook de formatie van het kabinet-Rutte III en de herdenking van honderd jaar algemeen (mannen)kiesrecht. Naar aanleiding van al deze gebeurtenissen ondernam het CPG activiteiten. Medewerkers ver- zorgden lezingen, mediaoptredens en conferenties, publiceerden (samen met partners in Den Haag en Nijmegen) de publieksbrochure Nieuwe kiezers, nieuwe kansen. Honderd jaar algemeen kiesrecht en kozen voor het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2017 het thema: De burger spreekt. Daarnaast was ondergetekende de voorzitter van het ‘historisch onderzoeksteam grond- wettelijke uitkering’ in opdracht van de minister-president. Het historisch onderzoeksteam presenteerde op 1 december 2017 zijn rapport: Het inkomen van de Koning. De totstandko- ming en ontwikkeling van het financieel statuut van het koninklijk huis (1972). De mediabe- langstelling hiervoor was groot. De CPG-directeur was (en is) voorts lid van de ‘staatscommissie parlementair stelsel’ die in opdracht van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onderzoekt in hoe- verre het Nederlandse parlementaire stelsel toekomstbestendig is. De piek van de CPG-publicaties lag tussen medio november en begin december 2017; in een tijdsbestek van drie weken verschenen vier boeken. Reeds genoemd: het jaarboek en het onderzoeksrapport, en verder de studie (in samenwerking met het aan de Westfälische Wil- helms Universität Münster verbonden Zentrum für Niederlande-Studien) Eine zersplitterte Landschaft. Beiträge zur Geschichte und Gegenwart niederländischer politischer Parteien. Deze studie verscheen tevens in het Nederlands. Over al deze activiteiten gaat het jaarverslag van het CPG, alsook, uiteraard, over het lopen- de wetenschappelijke onderzoek over de parlementaire geschiedenis (ten behoeve van mo- nografieën, waaronder dissertaties, en artikelen), het toekomstige onderzoek en het onder- wijs. Graag dank ik eenieder die zich in 2017 heeft ingezet voor het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis. Carla van Baalen Directeur 5 Het CPG: onderzoeks- en expertisecentrum De doelstelling van het in 1970 opgerichte Centrum voor Parlementaire Geschiedenis luidt: het doen van onderzoek naar de parlementaire geschiedenis van Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog en het publiceren van de resultaten van dit onderzoek. Het Centrum wordt door de Stichting Parlementaire Geschiedenis, gevestigd te Den Haag, en de Stichting Katholieke Universiteit, gevestigd te Nijmegen, gezamenlijk geëxploiteerd. Het Centrum is ondergebracht bij de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit. Het CPG is een uniek onderzoeksinstituut op het gebied van de parlementaire geschiedenis van Nederland. Het verricht systematisch wetenschappelijk onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse democratie in het algemeen, naar de positie van en de beraadslagingen in het natio- nale parlement in het bijzonder. Dit alles geplaatst in de bredere context van nationale en interna- tionale maatschappelijke ontwikkelingen. De resultaten worden gepubliceerd in monografieën, met name in de serie Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 en daarnaast ook in (peer reviewed) tijdschriften. Voorts geeft het CPG sinds 1999 het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis uit, waarin actuele maatschappelijke thema’s vanuit parlementair-historische invalshoek worden belicht. Door de aldus verworven kennis en inzichten is het CPG uitgegroeid tot het Nederlandse expertise- centrum op het terrein van de contemporaine parlementaire geschiedenis. Vanuit overheid en sa- menleving wordt met grote regelmaat een beroep op het Centrum gedaan, zowel voor directe ken- nisvragen als voor advies, alsook voor onderzoek in opdracht. Daarmee heeft het CPG een belang- rijke maatschappelijke taak verworven. Het Centrum heeft een eigen website, die onder meer het laatste politieke nieuws voorziet van historische achtergrondinformatie. Ten slotte verzorgt het Centrum ook onderwijs in de parlementaire geschiedenis en verwerft het subsidies voor ‘flankerend wetenschappelijk onderzoek’, zoals biografieën van ministers- presidenten, en de parlementaire geschiedenis van deelonderwerpen (aftredende ministers; het sociale zekerheidsstelsel). Sinds 2007 werkt het CPG samen met Europese zusterinstituten in het, mede door het CPG opge- richte, European Information and Research Network on Parliamentary History, bekend onder de afkorting EuParl.net. 6 Organisatiestructuur Bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis Mr. Th.C. de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen en voorzitter van de fractie van D66 in de Eerste Kamer, voorzitter; Mr. S. van Haersma Buma, voorzitter van de fractie van het CDA in de Tweede Kamer, vice- voorzitter; Dr. R.S. Zwart, historicus en zelfstandig adviseur, secretaris-penningmeester; Dr. K.M. Buitenweg, lid van de GroenLinks-fractie in de Tweede Kamer, zal lid worden per 1 januari 2018; Drs. A.M.C. Eijsink, tot 23 maart 2017 lid van de fractie van de PvdA in de Tweede Kamer, lid tot 1 december 2017; Mr. F.H.G. de Grave, lid van de VVD-fractie in de Eerste Kamer, ; Drs. A. Slob, directeur van het Historisch Centrum Overijssel te Zwolle en voormalig voorzitter van de fractie van de ChristenUnie in de Tweede Kamer, lid tot 26 oktober 2017, op welke dag hij tot minister werd benoemd; Mr. C.G. van der Staaij, voorzitter van de fractie van de SGP in de Tweede Kamer, lid sinds 1 decem- ber 2017. Bestuur van de Faculteit der Letteren Prof. dr. M.J.P. van Mulken, hoogleraar internationale bedrijfscommunicatie, decaan; Prof. dr. W.P.M.S. Spooren, hoogleraar taalbeheersing van het Nederlands, vicedecaan; Dr. M.M. Jagtman, directeur bedrijfsvoering; Drs. A.M. Schaap, secretaris. Wetenschappelijke Raad Prof. dr. R.A.M. Aerts, hoogleraar Nederlandse geschiedenis, Universiteit van Amsterdam, voor- zitter, trad terug op 1 september 2017; Prof. mr. P.P.T. Bovend’Eert, hoogleraar staatsrecht, Radboud Universiteit, lid; Prof. dr. R.A. Koole, hoogleraar politieke wetenschap, Universiteit Leiden, lid; Prof. dr. G. Voerman, hoogleraar ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel en directeur Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Rijksuniversiteit Groningen, lid; Prof. dr. W. van Meurs, hoogleraar Europese politieke geschiedenis, Radboud Universiteit, lid per 1 september 2017. 7 Personeel in 2017 Vaste wetenschappelijke staf Prof. dr. C.C. van Baalen 1,0 fte Drs. A.S. Bos 1,0 fte Dr. J.W.L. Brouwer 1,0 fte Dr. A.C.M.W. van Kessel 1,0 fte Mr. dr. J.C.F.J. van Merriënboer 1,0 fte Drs. J.J.M. Ramakers 0,8 fte Dr. H. Reiding 0,8 fte Tijdelijk wetenschappelijk personeel Drs. L.J. van Damme 1,0 fte Drs. J.S. Harmsma 0,8 fte (van 1 september tot en met 31 december 2017) Drs. M.G.A. Jacobs 0,2 fte (van 1 mei tot en met 31 december 2017) Drs. J. Rodenburg 1,0 fte (m.i.v. 15 augustus 2017) Dr. B.J. Stol 0,6 fte (m.i.v. 15 augustus 2017) Coördinerend personeel Dr. M.W.F. van der Steen 0,1 fte (tot 1 december 2017) Administratief personeel H.F.M.J. Helsen 1,0 fte Student-assistenten F. Meijer 0,2 fte (tot 31 december 2017) R.H.T. Jansen 0,2 fte (m.i.v. 15 augustus 2017) Stagiairs H. Lavell 0,4 fte (september tot en met 16 november 2017) M. Ghielen 0,6 fte (vanaf 20 november 2017) 8 Onderzoeksresultaten Het inkomen van de Koning Op 1 december heeft het historisch onderzoeksteam grondwettelijke uitkering (de commissie-Van Baalen) de resultaten van het onder- zoek naar het inkomen van de Kroon gepresenteerd. Aanleiding voor dit onderzoek, verricht in opdracht van minister-president Rutte, was de berichtgeving van RTL Nieuws in oktober 2016 over een ver- meende belastingdeal van het kabinet-De Jong met het Koninklijk Huis, en daarop gevolgde Kamervragen. In het onderzoeksrapport, getiteld Het inkomen van de Koning. De totstandkoming en ontwikkeling van het financieel statuut van het Koninklijk huis (1972), wordt beschreven hoe het kabinet-De Jong (1967-1971) een nieuwe regeling ontwierp die zowel de koninklijke financiën op orde bracht als tegemoetkwam aan de wensen van de volksvertegenwoordiging. Deze regeling geldt in grote lijnen nog steeds. De conclusie van het onderzoek luidde dat de nieuwe regeling weliswaar bijzonder moeizaam tot stand was gekomen – het onderhandelingstraject nam circa zeven jaar in beslag — maar dat er geen sprake was van een geheime deal. De gemaakte afspraken werden met het parlement ge- deeld. Samenstelling onderzoekscommissie: Carla van Baalen (voorzitter), Paul Bovend'Eert en Alexander van Kessel (secretaris), alle drie verbonden aan de Radboud Universiteit te Nijmegen; Mark van Twist en Nancy Chin-A-Fat, beiden verbonden aan de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur in Den Haag. Van links naar rechts: Alexander van Kessel, Mark van Twist, Carla van Baalen, Mark Rutte, Paul Bovend'Eert en Nancy Chin-A-Fat. Foto: ANP 9 Jaarboek Traditiegetrouw