00-God Vrijzinnigheid 137X213
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
god houdt niet van vrijzinnigheid Paul Cliteur God houdt niet van vrijzinnigheid Verzamelde columns en krantenartikelen 1993-2004 2004 Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam © 2004 Paul Cliteur Omslagontwerp Marieke Oele Illustratie omslag Caravaggio, De ongelovige Thomas, Bridgeman Art Library Foto auteur Klaas Koppe www.uitgeverijbertbakker.nl isbn 90 351 2629 7 inhoud Woord vooraf 11 BUITENHOF-columns Máxima 15 Crackpot Messiah 16 Bolkestein en Berlusconi 18 Beginselpolitiek 19 Sympathie voor fundamentalisme 20 Gerard Reve en zijn vriend 21 Openbaar Ministerie en bouwfraude 22 Een Internationaal Strafhof voor dieren 24 Jezus Christus en Epicurus 25 De Korthals-doctrine 26 Pim Fortuyn en Máxima 27 Reclame voor politieke partijen 28 Weg met de gevestigde politieke partijen 29 Loekie wil niet 31 Jezus Christus als probleem 32 Een land van kleine gebaren 33 Nederland verveelt zich 34 Wat een uitslag 35 Nee mevrouw, ik ben geen terrorist 36 Haatzaaiende imams 37 De lpf zonder pf 39 Nederland, word wakker! 40 Een groot fan van onze minister van Economische Zaken 41 Kabinet gevallen 42 De prins der Nederlanden heeft uit het hart gesproken 43 De afschaffing van artikel 23 van de Grondwet 44 De geboorte van Jezus Christus 45 Europees Hof van Justitie overbelast 46 Tegen respect 47 Cohen behoudt vertrouwen in Amsterdam 49 Krijgt Bin Laden de doodstraf? 50 De gezichtssluier bij wet verbieden graag 51 Ik heb een probleem 52 De Arabisch-Europese Liga nog eens goed bezien 53 Demonstreren voor de vrede 54 Met één voet in Bagdad 56 De Amsterdamse rechtbank over Volkert van der G. 57 Een dag van rouw 58 Een leuk kabinet 59 Stierengevechten 60 Salarissen van topmanagers 61 Lijden aan het leven 62 Rotterdam heeft gelijk 63 De toekomst van de monarchie 64 Het jaar 372 na Spinoza 65 Lof voor Balkenende 66 Genoeg van het anti-Amerikanisme 67 Brown vs. Board of Education in de polder 69 Moet Saddam Hoessein de doodstraf krijgen? 70 De laïcité of de scheiding van kerk en staat 71 cultuur Behoedzaam gemodder 75 Eerlijk zeggen waar je staat 76 De vernieling van de Newman: een mijlpaal? 79 Who is afraid of God? 82 Nationale identiteit 84 Het soevereine ik 86 De rol van de columnist 87 Welluidende gemeenplaatsen 88 De vooruitgang 90 De terugkeer van de ideologie 91 De mensenrechten zijn jarig 93 Universele waarden zijn onmisbaar 95 De academicus moet net zo vrij zijn als de rechter 99 politiek De wetenschapper van de partij moet weer in zijn hok 105 Een beetje netjes in de krant 109 Een vraag als wanhoopsdaad 111 Neusje om de hoek 112 Amok maken 114 Hoornse taart 116 De happy homo 117 Voor het homohuwelijk 119 Kiezen tussen hetzelfde 121 Voorzitter, effe dimme 122 Het wordt nooit wat met die conservatieven 123 Niets menselijks is mij vreemd 125 Het einde van de politiek 126 Hedendaags republicanisme 128 Anton Constandse 131 De conservatieven hebben een revolutie nodig 136 Jammer dat ie dood is, hè? 139 Nieuwkomers wijzen ons de weg 142 Drie modellen van integratie 146 filosofie De bekering van Bolkestein 153 Taslima Nasrin 156 Epicurus 159 Geen kijkje over de schutting 161 Het relativisme van D66 is geen basis voor een gezonde politieke ideologie 162 Diogenes van Sinope 166 Isaiah Berlin 167 Pythagoras 169 Nietzsche 170 Een wereld van schijn 172 Lof en kritiek der wijsbegeerte 173 Diogenes als patroonheilige 175 Kwispelstaartend bij de tijd 177 Hoe men de filosofie een dienst bewijst 178 Mensenrechten zijn een moreel Esperanto 179 William James 184 R.M. Hare 185 Weg met het cultuurrelativisme 187 Kalma dacht: hoe komt Scheffer toch weer op het rechte pad? 192 Niet alle culturen zijn gelijkwaardig 193 Alleen oecumenisch humanisme brengt licht 197 recht Weed-echtpaar 205 Een rubberen octopus 206 Wanneer doet Van Mierlo iets voor Rushdie? 208 Red de grondwet 209 Recht op seks 211 Nederland de spiegel voorgehouden 213 Gratie door het volk 215 Is ons parlementair stelsel tot ondergang gedoemd? 216 In één adem een pleidooi voor en tegen regels 218 Thomas More 219 Geen verantwoordelijkheid zonder bevoegdheid 221 ‘Arrestaties Eurotop onwettig’ 223 Islamitische universiteit 224 Generatiediscriminatie 226 Messenverbod toch proberen 227 Recht op roes 229 Met een rijzweep in de hand 230 Privé en publiek – een frisse kijk 232 Begrip voor pedofilie 234 Het recht op rechten is ontspoord 235 De auto kan niet zomaar een grondrecht worden 237 Een grondrecht op veiligheid hoort niet in de grondwet 239 Veiligheid als grondrecht sympathiek maar onzinnig 242 God is dood en in Zijn kielzog neemt Hij de koning mee 244 Opzij en de Zwolse rechter hebben gelijk 255 Kwetsen is essentieel voor een democratie 257 De doodstraf mag geen taboe zijn 261 Welk grondrecht is het belangrijkst? 263 Seks met een kind geldt nu eenmaal als pervers 265 religie Voor de moraal is het christendom overbodig 271 Goddeloze moraal 275 Een zelfbewust baasje 278 Discriminatie van godsdienstigen 280 Bodar als paus 281 Geloven de Friezen in God? 283 De gedateerde raad van Pascal 285 Geestelijke verzorging die niemand vertegenwoordigt 287 Mediasociologisch paradijs 288 Een natuurkundig wonder 290 De ongelovige Thomas 291 Weer een onderzoek 293 Zielsverhuizing 294 Geloofsdiscriminatie 296 Homoseksuelen en dieven 298 Bisschop Bomers en het Agnostisch-Democratisch Appèl 299 Sssjt 301 Hedendaagse ketters 302 Te scheutig, te zuinig 304 Gesubsidieerd kritiseren 305 Voor het bidden op school is geen apart lokaal nodig 307 Een hoofddoekje past niet bij een neutrale rechter 308 De brandstapel is bij ons passé 311 De onzichtbare religie 313 Was Jezus Caesar? 317 dierenwelzijn en dierenrechten Ecce Aap 323 Het dier kan toch lijden? 328 Onze morele blinde vlek 330 Inconsequent 336 Het jaar 200 na Darwin 338 Na-apen 340 Ook een chimpansee kan lijden wanneer hij gefolterd wordt 341 Vrijheid van godsdienst voor de boterbloem 347 Geef productiedieren fundamentele rechten 349 Open brief van een inwoner van Amsterdam aan zijn burgemeester 353 Register 359 woord vooraf De stukken die in God houdt niet van vrijzinnigheid zijn gebundeld, hebben betrekking op de afgelopen tien jaar. Een groot deel daarvan verscheen in Trouw. Een ander deel werd als gesproken column uitge- zonden in het televisieprogramma Buitenhof. De overige stukken ver- schenen in kranten als NRC Handelsblad, Het Parool, de Volkskrant, het Algemeen Dagblad en in de tijdschriften Liberaal Reveil, Christen- Democratische Verkenningen en Humanist. Veel gaat over religie en filosofie. Meer in het bijzonder over de vraag: wat moet onze houding zijn tegenover religie in het publieke domein? Naar mijn idee wordt dit onderwerp door de politiek onderschat. Men- sen die zelf niet gelovig zijn, hebben de neiging zich niet in te laten met het onderwerp ‘geloof’. Men denkt ongeveer als volgt: Als je zelf niet naar Spanje wilt of je wilt jezelf niet overgeven aan de golfsport, dan ga je toch ook geen boeken lezen over Spanje of proberen uit te leggen waarom je niet aan de golfsport doet? Er is zelfs een impliciete overtui- ging dat zoiets onbeleefd zou zijn. Je gaat het onschuldig enthousiasme van anderen toch niet bederven? Deze houding is een beetje kortzichtig. Sinds Nederland geconfron- teerd wordt met allerlei nieuwe godsdienstige overtuigingen (islam) zul- len de overheid en de politiek er niet onderuit kunnen daarover na te denken. Men zal een standpunt moeten bepalen over de grenzen van de godsdienstvrijheid, over de vraag of we religie mogen en kunnen gebrui- ken bij integratie, over de vraag of we hoofddoekjes bij de rechterlijke macht kunnen toestaan, en meer van dat soort kwesties. Dat zijn lastige problemen. Vervelend ook om over te moeten praten, want de gemoe- deren raken snel verhit. Omdat onze bestuurders tot nu toe niet geneigd zijn serieus na te denken over deze onderwerpen, krijgen we van die pappen en nathouden commentaren. Dan horen we dat we een beetje ‘respect moeten hebben’ voor elkaar, dat we de ‘dialoog moeten open- houden’, dat we niet onze eigen normen aan anderen ‘opdringen’ of dat 11 we elkaar de ‘ruimte moeten geven’. Allemaal heel schattig natuurlijk, maar ook uitdrukkingen die eerder getuigen van verlegenheid met het onderwerp dan dat zij een manifestatie zijn van ruimdenkendheid. Veel van de stukken heb ik in chronologische volgorde laten staan. Zo krijgt men – hoop ik – ook een soort tijdsbeeld, hoewel: het is natuurlijk de tijd gezien door mijn ogen en dus met mijn preoccupaties. Toch heb ik de chronologie niet helemaal als richtsnoer genomen en enkele ru- brieken geïntroduceerd. Ook zijn in dit boek mijn Buitenhof-columns gebundeld tot aan ja - nuari 2004. Deze heb ik bij elkaar laten staan, maar om een andere reden dan dat het verwante thematiek betreft. Dit zijn gesproken columns. Die moeten kort zijn. Zij moeten een duidelijk punt hebben (op het ‘onge- nuanceerde’ af). Zij moeten syntactisch geen moeilijke constructies be- vatten. Kortom, de vorm wijkt enigszins af van die van de andere stukken. Sommige gebeurtenissen waarnaar verwezen wordt zijn na tien jaar niet meer bekend. In cursieve stukjes tekst heb ik geprobeerd het geheu- gen van de lezer weer op te frissen. Ook heb ik hier en daar geantwoord op kritiek. Het is erg moeilijk om dan niet pedant over te komen. Wie oud werk bundelt, staat voor een lastig dilemma. Als je niet antwoordt op interessante kritiek ben je arrogant. Als je wel antwoordt wordt dat vaak pedant gevonden. Ik probeer tussen de Scylla en Charybdis door te varen door heel kort soms iets terug te zeggen zonder een al te gelijkhebberige toon aan te slaan. Maar het zou mij verbazen wanneer ik daarin geslaagd was. Dit project is begonnen bij Pierre Vinken. Hij kwam als eerste met de vraag: ‘Heb je je columns al uitgegeven? En heb je al een uitgever?’ Er waren nog niet eerder korte stukken van mij uitgegeven en over het zoe- ken van een uitgever heeft Pierre zich ontfermd.