GODS TROUW EN GOEDHEID PRIJZEN © 2010 Guido De Brès-Stichting, Gouda
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
GODS TROUW EN GOEDHEID PRIJZEN © 2010 Guido de Brès-Stichting, Gouda www.wi.sgp.nl ISBN 978-90-78323-14-3 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij digitaal, elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, digital, electronic, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher. Ir. B.J. van der Vlies e.a. GODS TROUW EN GOEDHEID PRIJZEN SGP-PARTIJREDES 1987 – 2010 Gehouden op de Algemene Vergaderingen van de Staatkundig Gereformeerde Partij door ir. B.J. van der Vlies, voorzitter van de SGP-fractie in de Tweede Kamer der Staten-Generaal van 1986 tot 2010 ingeleid en toegelicht door drs. J.W. van Berkum, mr. G. Holdijk, dr. C.S.L. Janse en drs. J.A. Schippers (eindredactie) GUIDO DE BRÈS-STICHTING – GOUDA in samenwerking met de STAATKUNDIG GEREFORMEERDE PARTIJ INHOUD Het ‘tijdperk’ Van der Vlies 9 Inleidende beschouwing over de periode 1986-2010 9 Kabinet Lubbers-II (1986-1989) 25 1987 - Welgebaande wegen 27 1988 - Zijn Naam en deugden roemen 44 1989 - Gehoorzaamheid ontzegd 58 Kabinet Lubbers-III (1989-1994) 74 1990 - Al wiss’len haar tonelen 76 1991 - Door geen aards vermogen 92 1992 - Ten schild gezet 109 1993 - In ‘t midden der gevaren 125 1994 - Elk moet Hem eren 140 Kabinet Kok-I (1994-1998) 157 1995 - Veel sterker dan ‘t geweld der waat’ren 159 1996 - Zijn macht is groot 176 1997 - Het wankelt al, wat zeker is 195 1998 - Op Gods trouw volstandig bouwen 213 Kabinet Kok-II (1998-2002) 231 1999 - Vol recht en wijs beleid 233 2000 - Hij zal eeuw uit eeuw in regeren 254 2001 - Snode ontwerpen gesmeed 273 2002 - Tot Uw dienst 294 Kabinet Balkenende-I (2002-2003) 316 2003 - Een Toevlucht t’ allen tijde 318 SGP-Partijredes 1987-2010 | 5 Kabinetten Balkenende-II en III (2003-2007) 341 2004 - Zijn rechten in het oog 343 2005 - Hun geeft Hij moed en krachten, die hopend op Hem wachten 365 2006 - Vernieuwde kracht 384 Kabinet Balkenende-IV (2007-2010) 407 2007 - Uw gunst, Uw trouw, Uw woord 409 2008 - Trouw, in vreugde of smart 427 2009 - Geen ijdele zorg 445 2010 - Zijn trouw en goedheid prijzen! 464 “Ik heb het Kamerlidmaatschap ervaren als een roeping.” 484 Fragmenten uit interviews met ir. B.J. van der Vlies 484 Curriculum vitae B.J. van der Vlies 493 6 | Gods trouw en goedheid prijzen WOORD vooraf De Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) heeft voor de zesde keer afscheid genomen van een politieke leider. Gelet op het feit dat de partij 92 jaar bestaat, betekent dit dat de voorzitters van de SGP-fractie in de Tweede Kamer gemiddeld ruim 15 jaar die functie hebben bekleed. Ir. B.J. van der Vlies, de politiek leider die in 1986 aantrad en in 2010 werd uitgezwaaid, is 24 jaar lang het boegbeeld van de partij geweest. Hij komt daarmee ver boven het gemid- delde uit. Evenals zijn voorgangers ds. G.H. Kersten, ds. P. Zandt, ir. C.N. van Dis, ds. H.G. Abma en ir. H. van Rossum, hield ir. B.J. van der Vlies jaarlijks een toespraak voor de algemene ledenvergadering van de Staatkundig Gereformeerde Partij. Zijn partijredes zijn te beschouwen als jaarlijkse politieke en maatschappelijke barometers in de pe- riode van 1986 tot 2010. Niet alleen nationale en internationale thema’s kwamen ter sprake, ook partij-interne aangelegenheden en kwesties die speelden in de reformato- rische achterban passeerden de revue. In deze redes komt Van der Vlies naar voren als een betrokken partijleider. Uit de ma- nier waarop hij bepaalde zaken aan de orde stelde, valt op te maken dat de politieke en maatschappelijke ontwikkelingen hem ter harte gingen. Daarom zijn de toespraken niet louter te beschouwen als knappe staaltjes van analyse, interpretatie en visionair leiderschap, maar ze geven ook uiting aan persoonlijke betrokkenheid bij het wel en wee van ons land. Vooral het geestelijk welzijn had zijn aandacht. Daarbij was de Bijbel als openbaring van God, uitgangspunt. Die principiële benadering vormde de duidelijk aanwezige rode draad in al zijn politieke activiteiten. De oproep om gehoor te geven aan de heilzame geboden die vanuit de Bijbel tot iedereen komen, was ken- merkend voor zijn werk in woord en geschrift. Het bestuur van de Guido de Brès-Stichting, het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP, heeft ter gelegenheid van het afscheid van volksvertegenwoordiger Van der Vlies het initiatief genomen om de partijredes die hij in de loop van de jaren heeft uitgespro- SGP-Partijredes 1987-2010 | 7 ken, te bundelen. Een commissie, bestaande uit drs. J.W. van Berkum, mr. G. Holdijk, dr. C.S.L. Janse en drs. J.A. Schippers, heeft de redes van annotaties voorzien. Tevens zijn illustratieve kaderteksten opgenomen over de kabinetsperioden en is een summier overzicht van de politieke ontwikkelingen tussen 1986 en 2010 geschreven, zodat de toespraken in hun politieke en historische context gelezen kunnen worden. Tenslotte is een selectie uit diverse interviews met Van der Vlies opgenomen. Met deze uitgave willen we onze hartelijke waardering uitspreken voor het vele werk dat Bas van der Vlies voor de SGP heeft gedaan. Veel heeft hij voor de partij mogen betekenen. Daarbij was hij er wars van om zichzelf in het middelpunt te plaatsen. In zijn laatste rede bracht hij dat treffend onder woorden: “Zie toch af van de mens, maar op tot God Die in niets van wat Hij zegt in Zijn bedreiging en belofte, achterblijft.” We besluiten met de slotzin van de genoemde toespraak, waaraan ook de titel voor dit boek is ontleend: “Het is mijn [Van der Vlies’] oprechte wens dat Gods trouw en goedheid om dit alles in al die jaren wordt geprezen.” Dr. W. Fieret, Voorzitter van de Guido de Brès-Stichting. 8 | Gods trouw en goedheid prijzen HET ‘TIJDPERK’ VAN DER VLIES Inleidende beschouwing over de periode 1986-2010 “Na het Evangelie is er op aarde geen zeldzamer schat, geen groter kostbaarheid, geen rijker aalmoes, geen schoner instelling, geen fijner goud, dan een overheid, die het recht geeft en handhaaft.” Maarten Luther (1483-1546)1 In het jaar 1986 toen Van der Vlies als lijsttrekker van de SGP aantrad, zag de Nederlandse samenleving er op een fors aantal punten anders uit dan tegenwoordig. In de loop van bijna vijf en twintig jaren is de ‘werkomgeving’ van een fractievoorzit- ter danig gewijzigd. Om een indruk daarvan te geven, passeert - bij wijze van inleiding - een aantal fenomenen de revue die anno 2010 niet meer tot de dagelijkse, politieke realiteit behoren. Veranderingen Allereerst was in 1986 het verschijnsel van de Koude Oorlog bepalend voor de in- ternationale geopolitieke verhoudingen. Al vrij spoedig na de Tweede Wereldoorlog ontstond een permanent conflict tussen West (Noord-Amerika, West-Europa e.a., met de NAVO2 en Europese Gemeenschap) en Oost (Sovjet-Unie, landen in Midden- en Oost-Europa, China e.a., met Warschau-Pact en Comecon3). De Berlijnse Muur, het symbool van de Koude Oorlog, opgericht in 1962, stond in 1986 nog fier overeind. Niemand kon toen vermoeden dat deze drie jaar later omver zou worden gehaald. In Nederland verscheen nog steeds het communistische dagblad De Waarheid, al slonk het abonneebestand ervan wel. 1 Uit Ecclesiastes Salomonis cum Annotationibus (1526), geciteerd bij W. Aalders, Luther en de angst van het Westen. Een pleidooi voor de rechtsstaat, Den Haag 1982, p. 107. 2 Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, opgericht in 1949. Het hoofdkwartier is gevestigd te Brussel. 3 Het Warschau-Pact was een militair bondgenootschap van communistische landen dat in 1955 tot stand kwam, als reactie op de vorming van de NAVO. Het Warschau-Pact werd in 1991 officieel ont- bonden. De Comecon (afkorting van: Raad voor wederzijdse economische hulp) was een initiatief van de Sovjet-Unie in reactie op de Amerikaanse Marshallhulp aan West-Europese landen. De Sovjet-Unie vormde in 1949 dit economisch samenwerkingsverband met de communistische landen in Midden- en Oost-Europa, met Cuba, Mongolië en Vietnam. SGP-Partijredes 1987-2010 | 9 Het politieke landschap zag er ook anders uit dan anno 2010. Zo bestonden de politie- ke partijen CPN, PPR, PSP en EVP4 nog, evenals GPV en RPF5, de Centrumdemocraten en de net opgerichte Centrumpartij ’86.6 Zuid-Afrika kende het politieke systeem van de apartheid, wat leidde tot verhitte discussies over de wenselijkheid en het effect van politieke en economische sancties tegen dat land. Op de werkplek van een Tweede Kamerlid stond apparatuur die vandaag de dag als ouderwets beschouwd zou worden. Brieven, nota’s, lezingen, moties en amendementen typten medewerkers uit op de typemachine. Een telefax was een handig hulpmiddel om een brief of geschreven boodschap zo spoedig mogelijk bij een ander te bezorgen. Een persoonlijke elektronische postbus voor elke fractiemedewerker was toen een on- gedachte optie. De personal computer, cd-speler en magnetrontechniek stonden nog in de kinderschoenen. Een mobiele telefoon heette in de jaren ’80 autotelefoon, het ap- paraat was zo groot als een bescheiden attachékoffer. En, last but not least, de Tweede Kamer vergaderde in de Oude Zaal met de karakteristieke groene bankjes. Ontwikkelingen In deze inleidende beschouwing gaat de aandacht vooral uit naar de bredere politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in de afgelopen decennia. Het tijdvak overziend kunnen twee gebeurtenissen met verstrekkende gevolgen voor de (inter)nationale po- litiek worden gemarkeerd: de val van de Berlijnse Muur op 9 november 1989 (§ 1) en de aanslagen van islamitische terroristen in de Verenigde Staten op 11 september 2001 (§2).