VOX PATRUM 36 (2016) t. 66 Ireneusz ŁUĆ* ŻOŁNIERZE SCHOLAE PALATINAE – „NOWI PRETORIANIE” PÓŹNEGO CESARSTWA** Powstanie oddziałów scholae palatinae1, jako nowej formacji straży przy- bocznej cesarzy rzymskich, łączy się z okresem tetrarchii i z faktem definityw- nego rozwiązania kohort pretoriańskich (cohortes praetoriae) w Rzymie. Taką decyzję po bitwie przy Moście Mulwijskim (28 X 312) podjął Konstantyn I, zwany Wielkim2, wykorzystując fakt, że pretorianie i jeźdźcy należący do jednostki equites singulares Augusti, walczyli przeciwko jego armii po stronie Maksencjusza3. Gwardziści z obu tych formacji zostali najpierw rozbrojeni, a następnie zmuszeni do opuszczenia Rzymu. Zniszczeniu uległy baraki ulo- kowane na terenie koszar pretoriańskich (castra praetoria). Wyburzony został, co podkreśla Michael Speidel, kompleks „Nowego Obozu” equites singulares Augusti. Zniszczono też cmentarz żołnierzy tej jednostki przy Via Labicana4. * Dr hab. Ireneusz Łuć – adiunkt w Zakładzie Historii Starożytnej w Instytucie Historii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; e-mail: ireneusz.
[email protected]. ** Zarys niniejszego tekstu został zaprezentowany na posiedzeniu Komisji Bizantynologicznej PTH, które odbyło się w dnia 28 listopada 2015 r. w Collegium Joannis Pauli II Katolickiego Uni- wersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. 1 Por. O. Seeck, Scholae Palatinae, RE II A.1 621-624; R.I. Frank, Scholae Palatinae. The Pa- lace Guards of the Later Roman Empire, Ann Arbor (Mi.) 1965, passim; K. Narloch, Jazda rzymska od połowy III wieku po podział cesarstwa, Oświęcim 2014, 70, 75 i 77-80. 2 Gaius Flavius Valerius Constantinus, por. PLRE I 223-224; E. Konik, Cesarz Konstantyn I, zwany Wielkim, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1523, „Classica Wratislaviensia” 17 (1993) 133-134.