3 Aby stać się dobrze wychowanym widzem, trzeba wiedzieć, jak należy zachowywać się w miejscach To be a good spectator, you should know how to behave in places where art is being shown. przeznaczonych do odbioru sztuki. Poniżej kilka wskazówek określających, czego oczekuje się od odbiorcy. Below are a few guidelines on what people expect of a viewer. 1 7 1 7 Ludzie sztuki to osoby wrażliwe – dlate- W szanujących się teatrach drzwi zamyka Artist are sensitive people. If you have decid- Many theatres close their doors when a go jeśli zdecydowałeś się obejrzeć prace, się z chwilą rozpoczęcia przedstawienia, ed to look at their works, make sure to keep spectacle begins, out of respect for the other powstrzymaj się od negatywnych uwag – bo respektuje się tam spokój punktualnych the negative comments to yourself – you spectators and the actors, who do not like it nie przyszedłeś tu oceniać, a doświadczać widzów i pracę aktorów, którym przepycha- did not come here to judge, but to experi- when people squeeze between the rows or sztukę. Powstrzymaj się również przed nie się między rzędami, szuranie krzesłami ence art. Also, try not to express your dislike scrape their chairs. wyrażaniem niechęci swoją mimiką. z pewnością nie pomaga. through facial expressions. 8 2 8 2 If you bring your child to the theatre, prepare Nigdy nie mów: „Potrafi łbym to zrobić”. Przyprowadzając dziecko na spektakl, na- Never say, “I could do that”. them beforehand by telling them about the- Prawdopodobnie nie potrafi łbyś. leży wytłumaczyć mu, że powinno być Chances are you can’t. atre manners. Explain that they should be 3 cicho, siedzieć spokojnie, uważnie słuchać 3 quiet, sit still, and not disturb others around Obok uznanych twórców, którzy już odnaleźli i nie śmiać się w momentach smutnych lub Besides famous artists who have already them. If it is a serious play, tell them to lis- swój język wyrazu, w galerii możesz spotkać w innym niewłaściwym czasie. Powinno też found their own forms of expression, galler- ten carefully and not laugh at the sad parts też twórców początkujących, poszukujących zatrzymać dla siebie negatywne komenta- ies also exhibit up-and-coming artists who or other inappropriate times. They need to własnego, oryginalnego języka przeka- rze, przynajmniej do czasu, gdy nie opuści are looking for their own unique language. keep any negative comments to themselves, zu. Sposób wyrazu, uczuć, przekonań, wizji teatru. Aktorzy ciężko pracowali, by przygo- The way they express their feelings, beliefs until they get in the car or home. Actors artysty może być wstrząsający, dosadny, tować spektakl, i nie należy ranić ich uczuć. or visions may be distressing, abrupt or even have worked hard to prepare the play, and it a nawet obrazoburczy. Dobrze jest zapoznać Jeśli dziecko przeszkadza widzom, musimy blasphemous. It is good to get to know an will hurt their feelings. If your child disturbs się z treścią wystawy – przeczytaj krót- wyprowadzić je do foyer. exhibition before you visit: read a short de- the audience, take them to the lobby. ką notkę na temat przesłania ekspozycji, 9 scription about the exhibition’s and/or the 9 inspiracji twórcy, spróbuj dowiedzieć się, Należy szczerze reagować na przedsta- artist’s inspiration. Try to learn which forms Respond! This is a live performance before jakie środki wyrazu preferuje artysta. wienie, jest to zdarzenie wykonywane of expression the artist tends to use. a live audience. Your part is to let the actors 4 specjalnie dla nas przez aktorów na żywo. 4 know that you appreciate the show. That Przeczytaj recenzję wystawy – niekiedy Zadaniem widza jest okazanie aktorom, Read a review of the exhibition: contempo- means laughing at funny parts, cheering współcześni twórcy przekraczają granice że docenia ich występ. To oznacza: śmianie rary artists sometimes cross the bounda- when it’s called for, applauding when you „dobrego smaku”, by szokować, choć nie za- się w zabawnym momentach, wydawanie ries of “good taste” to shock viewers, even like something, and perhaps even shriek- wsze jest to potrzebne. z siebie okrzyków radości, jeśli jest taka though it is not always necessary. ing when you are scared. Remember to sugestia, oklaskiwanie szczególnie upodo- always respond respectfully and appropri- 5 banych scen, dopuszczane nawet są piski 5 ately. These are live actors and their perfor- Galeria na ogół nie zezwala, aby doty- przerażenia w momentach grozy. Należy A fi ne art museum will not allow you to mance will be affected by your reactions. kać dzieł sztuki. Niektóre galerie posiadają touch the works of art. Some even have pamiętać, by każda reakcja była adekwatna 10 nawet alarmy z czujnikiem ruchu. Plamy na i respektująca artystów. alarms that are set off by movement. Oil twoich rękach mogą uszkodzić dzieło sztuki, from your hands will damage the exhibits, so Be quiet when needed! Often in the theatre więc trzymaj ręce przy sobie. 10 keep your hands to yourself. we pretend the audience is not there. That’s Wskazane jest zachowanie ciszy. W teatrze why we put the audience in the dark. You 6 często udajemy, że widownia jest czwartą 6 have to be quiet and play along. Sometimes Posiadanie ołówka (długopisy często nie ścianą, dlatego też zaciemnia się miejsca na Having a pencil (often pens are not per- you need to pretend you are listening in but są dozwolone) i kartki papieru do noto- widowni. Widz powinien stwarzać wrażenie mitted) and paper to take notes or draw is not letting anyone know you are there. wania albo rysowania jest zawsze dobrym always a good idea. You may want to re- zasłuchanego w spektakl, ale w żaden spo- 11 pomysłem. Może będziesz chciał zapa- sób nie zwracać uwagi na swoją obecność. member the name of something so you can miętać nazwę czegoś albo dowiedzieć się learn more about it when you get home! Applaud! When the performance is over, więcej o tym, kiedy wrócisz do domu! 11 it’s important to show your appreciation Należy bić brawo po zakończeniu spekta- by applauding for the performers. In some klu. Jest bardzo ważne dla twórców, by wi- performances, you might hear people ap- dzowie okazali swoje zadowolenie poprzez plaud or cheer during the performance, and oklaski. W niektórych przedstawieniach sometimes that’s OK. But often the audience można usłyszeć oklaski w trakcie trwania holds their applause until after the perfor- spektaklu. Na ogół jednak widownia mance has ended. When you do applaud, powinna wstrzymać się z oklaskami do respond enthusiastically. zakończenia spektaklu. Gdy przychodzi czas na brawa, należy klaskać entuzjastycznie. 4 5 Powyższy spis to kompilacja The list above is a compilation autentycznych zapisów do- of authentic records posted on tyczących etykiety, publiko- the Internet by some theaters wanych w internecie przez and galleries. wybrane teatry i galerie. Wedle Michaela Ashera instytucjonalizacja sztuki nie Tak jak w przypadku przyczepy – funkcjonującej jako According to Michael Asher, the institutionalization of of contact with the artwork; it is a creative interpreta- oznacza jedynie praktyki, jaką jest wtłoczenie dzieł w stróżówka Pawła Ochla przy projekcie Dotleniacz Jo- art is not limited to the practice of forcing works of art tion of this art. The spectator’s personal comment is organizację muzeum czy innej instytucji sztuki, jest też anny Rajkowskiej – która, ze swoją historią, staje się into the organization of a museum or another art in- the only trace of the project. Just like in the case of zintegrowana i ucieleśniona w samych odbiorcach – relacją obserwatora-uczestnika. Przetransportowana stitution; it is also integrated and embodied in the re- the trailer - which served as Paweł Ochel’s guard- w ich kompetencjach i modelach postrzegania sztuki, przed budynek galerii Veletržni Palác ze wszystkimi cipients themselves: in their competence and models house alongside Joanna Rajkowska’s Oxygenator w samym kontakcie z dziełem oraz sposobem reago- detalami, w niezmienionym kształcie, stanowi nama- of art perception, in the very contact with the work of project - which, with its history, becomes the report of wania na nie. Instytucjonalizacja jest próbą utrzymania calny ślad po obecności człowieka i jego komentarz art, and in the way of responding to it. Institutionaliza- an observer-participant. Transported before the build- rzeczy, aktywności oraz ludzi na właściwych im miej- na temat życia codziennego. Jest przeniesieniem jego tion is an attempt to keep things, activities and peo- ing of the Veletržni Palác gallery with all its details, scach. Wskazaniem i zdefi niowaniem co sztuką jest, realnego wkładu w projekt: „Paweł Ochel przeprowa- ple in their respective places, and a way of identifying in an unaltered shape, it constitutes a tangible trace of a co nie, jest władzą narzuconego przekazu, określo- dził się z Zakopanego do Warszawy, żeby móc czuwać and defi ning what art is and what it is not. It is the au- the presence of man and his commentary on everyday nego odbioru dzieła sztuki, reakcji i obyczajowości na nad aparaturą, dolewać wodę, podlewać trawę, kar- thority of an imposed message, of a specifi c reception life. It is a transposition of his real contribution into the widowni oraz jednoznacznego sposobu wyjaśniania mić ryby i zbierać historyjki, którymi Dotleniacz powoli of a work of art, of the reactions and mores among project: “Paweł Ochel moved from Zakopane to War- świata. Emancypacja zaczyna się od zasady równo- obrastał”. Otoczenie parkingu miejskiego w Pradze the audience and of an unequivocal way of explain- saw, to watch over the apparatus, add water, water ści, od zwolnienia widza z wszelkich Nakazów, także pozwala przyczepie wtopić się w miasto i jednocze- ing the world. Emancipation starts with the principle the grass, feed the fi sh and collect stories which slowly tych dotyczących zniesienia bierności i nakazu bycia śnie na to miasto oddziaływać. Sprawi, że nie będzie of equality, with the exemption of the spectator from began enveloping Oxygenator”.