Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Biblioqrafiya

Bakı – 2018

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

KBT Я19:Т3(2А)7-36 UOT 016:94(479.24) “ХХ”

Tərtib edənlər: Mədinə Vəliyeva Zəminə Əhmədova Aytən Hüseynova

Elmi redaktor: Kərim Tahirov, professor, Əməkdar mədəniyyət işçisi

Redaktor: Gülbəniz Səfərəliyeva, Əməkdar mədəniyyət işçisi

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100: biblioqrafiya / Tərt. ed.: M.Vəliyeva, Z.Əhmədova, A.Hüseynova; elmi red. K.Tahirov; red. G.Səfərəli- yeva.- Bakı, 2018.- 560 s.

M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasının tərtib etdiyi “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100” biblioqrafik göstərici ADR-in yaranmasının 100 illiyinə həsr edilmişdir. Biblioqrafiyada Demokratik Respublikanın yaranması, fəaliyyəti və qurucuları haqqında zəngin material toplanmışdır. Kitab tədqiqatçı-alimlər, kitabxanaçı-biblioqraflar və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

ISBN 478 9952 476 79 8

©Azərbaycan Milli Kitabxanası, 2018

2 Biblioqrafiya

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi haqqında

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI

2018-ci il may ayının 28-də müsəlman Şərqində ilk parlamentli respublikanın – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100 illiyi tamam olur. Qədim və zəngin dövlətçilik ənənələrinə malik Azərbaycan xalqı keçmişi- nin müəyyən dövrlərində tarixin hökmü ilə böyük imperiyalar tərkibinə qatıl- maq məcburiyyətində qalmışdır. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti məhz dünya- nın siyasi nizamının yenidən qurulduğu bir vaxtda, XIX əsrin axırları və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın yaşadığı parlaq mədəni yüksəliş mərhələsinin məntiqi yekunu kimi meydana çıxmışdır. XIX əsrin birinci yarısından etibarən maarifçilik ideyalarının yayılması ilə Azərbaycanda baş vermiş köklü ictimai-siyasi və mədəni dəyişikliklər yeni tipli teatrın, məktəbin və mətbuatın yaranmasını təmin etməklə milli özünüdər- kin gerçəkləşməsi üçün zəmin hazırladı. Abbasqulu ağa Bakıxanov və Mirzə Fətəli Axundzadə ilə başlayan bu yolu yeni tarixi mərhələdə Həsən bəy Zərda- bi, Cəlil Məmmədquluzadə, Mirzə Ələkbər Sabir, Əli bəy Hüseynzadə və digər görkəmli şəxsiyyətlər davam etdirərək milli məfkurənin təşəkkülü və inkişafına mühüm təsir göstərirdilər. Həmin dövrdə güclü sahibkarlar təbəqəsinin forma- laşdığı neft şəhəri Bakı, eyni zamanda, milli ruhlu ziyalılar nəslinin yetişdiyi ictimai-siyasi fikir mərkəzinə çevrilmişdi. Rusiyanın Dövlət dumalarına və Müəssislər məclisinə seçilmiş azərbaycanlılar müstəmləkədən azad, demok- ratik dövlət sistemi yaratmağa hazır idilər. Bununla yanaşı, Rusiyada çarizmin süqutundan sonra bolşeviklərin haki- miyyəti ələ keçirməsi ilə keçmiş imperiya ərazisində mürəkkəb geosiyasi vəziyyət yaranmışdı. Dünyanın aparıcı dövlətlərinin Bakı neftinə marağının siyasi çarpışmaları daha da gərginləşdirdiyi belə bir şəraitdə Azərbaycanın tərəqqipərvər siyasi elitası müstəqil milli dövlətçiliyin yaradılması naminə birləşdi. 1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycanın müstəqilliyini bəyan edən İstiqlal bəyannaməsi qəbul edildi. Yeni qurulan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti öz üzərinə götürdüyü çətin tarixi vəzifəni imkanlarının ən son həddində çalışaraq şərəflə yerinə yetirdi. Azərbaycanın ilk Parlamenti və Hökuməti, dövlət aparatı 3 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 təşkil edildi, ölkənin sərhədləri müəyyənləşdirildi, bayrağı, himni və gerbi yaradıldı, ana dili dövlət dili elan edildi, dövlət quruculuğu sahəsində ciddi tədbirlər həyata keçirildi. Ölkənin ərazi bütövlüyü və milli təhlükəsizliyi təmin edildi, qısa müddətdə yüksək döyüş qabiliyyətli hərbi hissələr yaradıldı, milli tələblərə və demokratik prinsiplərə uyğun dövlət orqanları quruldu, maarifin və mədəniyyətin inkişafına xüsusi diqqət yetirildi, Azərbaycanın ilk universiteti təsis olundu, təhsil milliləşdirildi, xalqın sonrakı illərdə mədəni yüksəlişi üçün zəmin hazırlayan, ictimai fikir tarixi baxımından müstəsna əhəmiyyətli işlər görüldü. Mövcudluğunun ilk günlərindən xalq hakimiyyəti və insanların bəra- bərliyi prinsiplərinə əsaslanan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti bütün ölkə vətəndaşlarına eyni hüquqlar verərək irqi, milli, dini, sinfi bərabərsizliyi or- tadan qaldırdı. Cümhuriyyət parlamentinin il yarımlıq fəaliyyəti boyunca qəbul etdiyi qanunlar milli dövlətin müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsinə, siyasi və iqtisadi inkişafa, mədəniyyət və maarif sahələrində sürətli irəliləyişə imkan verdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti daim sülhsevər siyasət apararaq bütün dövlətlərlə qarşılıqlı əməkdaşlıq əlaqələri yaratmağa və bir-birinin hüquqlarına hörmət prinsipləri əsasında münasibətlər qurmağa cəhd göstərirdi. Dünya birliyi tərəfindən tanınmış Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyəti sayəsində Azərbay- canın beynəlxalq hüququn subyekti olması 1920-ci ilin aprel ayındakı bolşevik işğalından sonra Azərbaycanın bir dövlət kimi dünyanın siyasi xəritəsindən silinməsinin qarşısını aldı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti təcavüzə məruz qaldığı üçün qarşıya qoy- duğu məqsədlərə tam müvəffəq ola bilmədən süquta uğrasa da, onun şüurlarda bərqərar etdiyi müstəqillik ideyası unudulmadı. Azərbaycan xalqı ötən dövr ərzində milli dövlətçilik atributlarının bir çoxunu qoruyub saxlaya bildi. Ümummilli lider Heydər Əliyevin respublikada uğurla gerçəkləşdirdiyi siyasət xalqımızın tarixi-mədəni yaddaşını özünə qaytararaq milli mənlik şüurunu inkişaf etdirdi, azərbaycançılıq məfkurəsi işığında müstəqillik arzularının güclənməsi və yaxın gələcəkdə yenidən həqiqətə çevrilməsinə zəmin yaratdı. 1991-ci ildə müstəqilliyinin bərpasına nail olarkən müasir Azərbaycan Respublikası özünün qədim dövlətçilik ənənələrinə sadiq qaldığını göstərdi, Xalq Cümhuriyyətinin siyasi və mənəvi varisi olmaqla onun üçrəngli bayrağı- nı, gerbini, himnini qəbul etdi. Xalqımız Cümhuriyyətin istiqlalını dünyaya yaydığı 28 May gününü həmin vaxtdan Respublika Günü olaraq təntənə ilə qeyd edir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, milli dövlətçilik salnaməsini müstəsna dərəcədə zəngin- ləşdirmiş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinin layiqincə keçirilmə-

4 Biblioqrafiya sini təmin etmək məqsədi ilə qərara alıram: 1. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasının 100 illik yubileyi respublikada dövlət səviyyəsində geniş qeyd edilsin. 2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirsin. 3. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyəti Parlamentinin yaranmasının 100 illik yubileyi münasibətilə xüsusi iclasın keçirilməsi tövsiyə edilsin.

İlham ƏLİYEV, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Bakı şəhəri, 16 may 2017-ci il

5 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2018-ci ilin Azərbaycan Respublikasında “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edilməsi haqqında

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI

1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan xalqının həyatında misilsiz hadisə baş vermiş, Müsəlman Şərqində ilk parlamentli respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurulmuşdur. Cəmi iki ilə yaxın yaşamış Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyəti zəngin dövlət quruculuğu təcrübəsi ilə milli dövlətçilik tarixində silinməz izlər qoymuş, xalqın qəlbində azadlıq və istiqlal duyğularını güclən- dirməklə respublikanın gələcək müstəqilliyi üçün etibarlı zəmin hazırlamışdır. 2018-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100-cü ildönümü tamam olur. Bu əlamətdar hadisənin dövlət səviyyəsində layiqincə qeyd edilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi haqqında” 2017-ci il 16 may tarixli 2867 nömrəli Sərəncamına əsasən, Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabi- netinə müvafiq tədbirlər planının hazırlanıb həyata keçirilməsi tapşırılmışdır. Bu tədbirlərlə yanaşı, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100-cü ildönümü ilə əlaqədar ölkədə və ölkə xaricində silsilə tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram: 2018-ci il Azərbaycan Respublikasında “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edilsin.

İlham Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Bakı şəhəri, 10 yanvar 2018-ci il

6 Biblioqrafiya

Göstərici haqqında

1991-ci ildə öz müstəqilliyini bərpa edən müasir Azərbaycan Respublikası, 1918-1920-ci illərdə 23 ay ərzində mövcud olan və müsəlman Şərqində ilk dünyəvi, demokratik dövlət kimi tarixə düşən Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin siyasi varisidir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xalqımızın qədim dövlətçilik ənənələrini yaşadaraq, həmin dövr üçün mütərəqqi hesab edilən dövlət təsisatlarının yaradılmasına nail olmuş, gərgin və mürəkkəb ictimai- siyasi şəraitdə fəaliyyət göstərmiş, demokratik dövlət quruculuğu, iqtisadiyyat, mədəniyyət, təhsil, hərbi quruculuq və digər sahələrdə həyata keçirdiyi işlərlə Azərbaycan xalqının tarixində parlaq iz qoymuşdur. M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası tərəfindən tərtib olun- muş bu biblioqrafik göstərici ADR-in yaranmasının 100 illiyinə həsr edilmiş- dir. Biblioqrafiyada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasını, fəaliyyə- tini və süqutunu, onun ictimai-siyasi xadimlərinin həyat və fəaliyyətini əks etdirən kitablar, məcmuələrdə və dövri mətbuatda nəşr edilmiş materiallar öz əksini tapmışdır. ADR haqqında ilk vəsait Milli Kitabxana tərəfindən 2008-ci ildə nəşr edil- mişdir (Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 90 (1918-1920): biblioqrafiya / Azərb. Resp. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi; M.F.Axundov ad. Azərb. Milli Kitabxanası; tərt. ed. Ş.Nağıyeva; ixt. red. K.Tahirov; red. G.Səfərəliyeva).- Bakı, 2008.- 266 s.). Bu fundamental biblioqrafik vəsait yenidən işlənmiş, daha da təkmilləşdirilmış, yeni bölmələr yaradılmış, son on ilin materialları göstəriciyə əlavə edilmişdir. Biblioqrafiyaya daxil edilmiş materiallar xronoloji ardıcıllıqla verilmiş, daxildə isə əlifba sırası ilə qruplaşdırılmışdır. Göstəricinin sonunda oxu- culara kömək və biblioqrafiyadan istifadəni asanlaşdırmaq məqsədilə müəlliflərin əlifba göstəricisi tərtib edilmişdir. ADR-in tarixi irsini öyrənənlər üçün dəyərli bir mənbə olan bu vəsait, tarixçi-alimlər, tədqiqatçılar, kitabxanaçılar və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Göstərici haqqında rəy və təkliflərini göndərən mütəxəssislərə və oxucula- ra əvvəlcədən minnətdarlığımızı bildirir və arzu və iradlarını M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasına göndərmələrini xahiş edirik. Ünvan: AZ-1000, Bakı şəhəri, Xaqani küçəsi, 57. E-mail: [email protected]

7 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyətinin əsas tarixləri

1917-ci il 27 fevral - Rusiyada Federal burjua-demokratik inqilabı baş vermişdir.

3 mart - Bakı şəhəri İctimai təşkilatları İcraiyyə komitəsi təşkil edil- mişdir.

6 mart - Əsgər, fəhlə və zabit deputatları Soveti təşkil edilmişdir.

9 mart - Müvəqqəti hökumət tərəfindən Qafqaz canişinliyi ləğv edilmiş və Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsi təşkil edilmişdir.

27 mart - Müsəlman İctimai Təşkilatları Şurası və onun müvəqqəti komitəsi təşkil edilmişdir.

15-20 aprel - Bakıda Qafqaz müsəlmanlarının qurultayı keçirilmişdir.

11-17 may - Moskvada I Ümumrusiya müsəlman qurultayı keçirilmişdir.

İyun - “Müsavat” partiyası və “Türk-Ədəmi Mərkəziyyət” parti- yası “Türk-Ədəmi Mərkəziyyət Müsavat” adı altında bir- ləşmişdir.

Sentyabr - “İntihad- Rusiyada müsəlmanlıq” partiyası təşkil edilmişdir.

22 oktyabr - Bakı fəhlə və hərbi deputatları Sovetinə seçkilər keçiril- mişdir.

25-29 oktyabr - “Müsavat” partiyasının I qurultayı keçirilmişdir.

25 oktyabr - Petroqradda bolşevik çevrilişi baş vermişdir.

27 oktyabr - Bakı fəhlə və hərbi deputatları Sovetinin iclası keçirilmişdir.

31 oktyabr - Bakı fəhlə və hərbi deputatları Soveti yeganə inqilabi və qanunverici orqan elan edilmişdir. 8 Biblioqrafiya

2 noyabr - Bolşeviklər tərəfindən Bakı Soveti İcraiyyə Komitəsi rəh- bərliyi ələ keçirilmişdir.

15 noyabr - Zaqafqaziya Komissarlığı təşkil edilmişdir.

22 noyabr - Bakı şəhəri ictimai təşkilatları İcraiyyə Komitəsi ləğv edil- mişdir.

26 noyabr - Azərbaycanda və bütün Cənubi Qafqazda Müəssisələr məc- lisinə seçkilər keçirilmişdir.

5 dekabr - Osmanlı ordusu Qafqaz cəbhəsi komandanlığı və Zaqaf- qaziya Komissarlığı arasında Ərzincan barışığının imza- lanması.

12-13 dekabr - Bakı fəhlə və hərbi deputatları Sovetinə seçkilər keçiril- mişdir.

18 dekabr - V.İ.Lenin tərəfindən S.Şaumyan Qafqazın Fövqəladə ko- missarı təyin edilmişdir.

1918-ci il

7-9 yanvar - Rusiya Ordusunun əsgərləri və Cənubi Qafqaz hərbi his- sələri arasında Şamxor və Dəllər stansiyalarında toqquşma baş vermişdir.

23 fevral - Zaqafqaziya Seymi açılmış, Gegeçkorinin başçılığı ilə Zaqafqaziya hökuməti təşkil edilmişdir.

7 mart - Zaqafqaziya Seymi tərəfindən aqrar qanun qəbul edilmişdir.

Mart-aprel-may- Bolşevik-daşnak qüvvələri tərəfindən Azərbaycanlıların Soyqırımı törədilmişdir.

13 aprel - Zaqafqaziya seymi tərəfindən Türkiyəyə müharibə elan olunmuşdur.

20 aprel - Knyaz Maqalovun komandanlığı altında Cənubi Qafqaz qo- şunları Kürdəmirə geri çəkilmişdir. 9 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

22 aprel - Zaqafqaziya Seymi tərəfindən Zaqafqaziyanın müstəqilliyi elan edilmişdir.

25 aprel - Bakı Soveti Xalq Komissarları Şurası təşkil edilmişdir.

26 aprel - Zaqafqaziya Seymi tərəfindən Çxengelinin başçılığı ilə yeni Zaqafqaziya hökuməti təsdiq edilmişdir.

30 aprel - Bakı şəhər Duması İnqilabi Müdafiə Komitəsi tərəfindən ləğv edilmişdir.

1 may - Quba Bakı Soveti Qoşunları tərəfindən tutulmuşdur.

11 may-4 iyun - Batum Sülh Konfransı keçirilmişdir.

26 may - Bakı qəzası kənd deputatları sovetlərinin qurultayı, Zaqaf- qaziya Seyminin son iclası keçirilmişdir.

27 may - Azərbaycan Milli Şurası təşkil edilmişdir.

28 may - Azərbaycanın Müstəqillik aktı qəbul edilmiş, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti elan edilmişdir.

28 may-17 iyun - F. Xoyskinin başçılığı altında I Hökumət Kabineti təşkil edilmişdir.

4 iyun - Azərbaycan və Osmanlı hökumətləri arasında Sülh və Dostluq müqaviləsi imzalanmışdır.

5 iyun - Türk ordusu Yelizavetpola daxil olmuşdur.

16 iyun - Azərbaycan Cümhuriyyəti Milli Şurası və hökuməti Tiflis- dən Gəncəyə köçmüşdür.

17 iyun - Milli Şura buraxılmışdır.

8 iyun-7 dekabr - F.Xoyskinin başçılığı altında II Hökumət Kabineti fəaliyyət göstərmişdir.

23 iyun - Azərbaycanda hərbi vəziyyət elan edilmişdir.

10 Biblioqrafiya

26 iyun - Müsəlman korpusunun Azərbaycan korpusuna çevrilməsi haqqında Azərbaycan hökuməti qərar qəbul etmişdir. - Azərbaycan Milli Ordusu yaradılmışdır. - Zaqatala Quberniyası yaradılmışdır.

27 iyun - Qafqaz İslam Ordusu Göyçay yaxınlığında Bakı Sovet qo- şunları üzərində qələbə çalmışdır. - Azərbaycan (türk) dili Azərbaycan Cümhuriyyətinin Dövlət Dili elan edilmişdir.

30 iyun - Yelizavetpol şəhərinə yenidən Gəncə adı verilmişdir.

10 iyul - Qafqaz İslam Ordusu tərəfindən Kürdəmir və Şamaxı azad edilmişdir.

11 iyul - Azərbaycan hökuməti ümumi səfərbərlik haqqında qərar qəbul etmişdir.

25 iyul - Bakı Soveti tərəfindən ingilislərin Bakıya dəvət edilməsi haqqında qərar qəbul edilmişdir.

31 iyul - Bakı Xalq Komissarları Şurası süqut etmişdir.

1 avqust - Sentrokaspi Diktaturası və Fəhlə Əsgər Deputatları So- vetinin Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin birgə hökuməti təşkil edilmişdir.

4 avqust - İlk ingilis qoşun dəstəsi Bakıya gəlmişdir.

28 avqust - Azərbaycan dilinin tədris edilməsi haqqında Nazirlər Şura- sı qərar qəbul etmişdir.

4 sentyabr - İngilis qoşunları Bakını tərk etmişdir.

9 sentyabr - Azərbaycan Respublikasının üçrəngli Dövlət bayrağı haq- qında qanun qəbul edilmişdir

15 sentyabr -Qafqaz İslam Ordusu Bakı şəhərini azad etmişdir.

17 sentyabr - Azərbaycan hökuməti Bakıda fəaliyyətə başlamışdir.

11 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

5 oktyabr - Azərbaycan hökuməti neft sənayesinin dövlətsizləşdirilməsi haqqında qərar qəbul etmişdir.

18 oktyabr - Bakı şəhərində “Türk Ocağı” Cəmiyyəti yaranmışdır.

30 oktyabr - Türkiyə və Antanta ölkələri arasında Mudros sülh müqa- viləsi imzalanmışdır.

7 noyabr - Azərbaycanın Hərbi Nazirliyi təsis edilmişdir.

9 noyabr - Azərbaycan Cümhuriyyəti Dövlət Bayrağı haqqında qanun qəbul edilmişdir.

16 noyabr - Azərbaycan Milli Şurası bərpa edilmişdir.

17 noyabr - General Tomsonun başçılıq etdiyi ingilis qoşunları Mudros müqaviləsinə əsasən Azərbaycana daxil olmuşlar.

19 noyabr - Azərbaycan cümhuriyyəti Parlamentinin yaradılması haq- qında qanun qəbul edilmişdir.

29 noyabr - Xəzər Donanması ticarət gəmiləri ingilis komandanlığının ixtiyarına keçmişdir. - “İngilis dəniz transportu” yaranmışdır.

7 dekabr -Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamentinin açılışı olmuşdur.

12 dekabr - Bakı-Batum neft kəməri fəaliyyətə başlamışdır.

15 dekabr - Bakı fəhlə Konfransı təşkilatı bərpa olunmuşdur.

26 dekabr - F.Xoyskinin başçılığı ilə III Hökumət Kabineti təşkil edil- mişdir. -Gürcüstan və Azərbaycan arasında tranzit müqaviləsi bağ- lanmışdır.

28 dekabr - Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin yeganə qanuni hö- kumət kimi tanınması haqqında Bakı general-qubernatoru Tomson deklarasiya imzalamışdır.

12 Biblioqrafiya

1919-cu il

15 yanvar - Qarabağ general-qubernatorluğu yaradılmışdır. - Azərbaycan Cümhuriyyəti Silahlı Qüvvələri Baş Qərar- gahı təşkil edilmişdir.

4 fevral - Parlamentin Aqrar Komissiyası təşkil edilmişdir.

6 fevral - “İttihad”ın lideri Q.Qarabəyov hakimiyyətə etimadsızlıq votu ilə çıxış etmişdir.

25 fevral - F.Xoyskinin III Hökumət Kabineti istefa vermişdir.

19 mart - Fəhlə məsələsi üzrə xüsusi müşavirənin keçirilməsi par- lament tərəfindən təsdiq edilmişdir.

5 aprel - Hərbi Nazirlik Bakıya köçürülmuşdür.

14 aprel - Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamenti N.Yusifbəyli başda olmaqla IV Hökumət Kabinetini təsdiq etmişdir.

24 aprel - Cənubi Qafqazda müttəfiq qoşunlarının baş komandanı general Tomson vəzifəsindən azad edilib yerinə general Şatervort təyin edilmişdir.

28 may - Azərbaycan nümayəndə heyəti Paris Sülh Konfransında ABŞ prezidenti Vilsonla görüşmüşdür.

29 may-31 may - Cənubi Qafqaz Respublikalarının Tiflis kohfransı keçirilmişdir. - Arbitraj orqanının yaradılması haqqında qərar qəbul edilmişdir.

11 iyun - Hökumət Dövlət Müdafiə Komitəsinin təşkili haqqında qərar qəbul etmişdir. - Dövlət Müdafiə Komitəsi tərəfindən Azərbaycan Cümhu- riyyəti ərazisində hərbi vəziyyət elan edilmişdir.

13 iyun - Paris Sülh Konfransında Kolçakın Rusiya ərazisində ali hakimiyyətinin tanınması haqqında sənədin qəbul edilməsinə Azərbaycan, Gürcüstan, Şimali Qafqaz, Belarusiya Ukrayna, Estoniya və Latviya nümayəndələri etiraz etmişlər. - İngilislərə qarşı Bakıda nümayişlər keçirilmişdir.

13 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

14 iyun - Dövlət Müdafiə Komitəsi tərəfindən Azərbaycan ərazisində hərbi vəziyyət elan edilmişdir.

16 iyun - Azərbaycan-Gürcüstan arasında hərbi müdafiə aktı imzalan- mışdır.

27 iyun - Ərazi bütövlüyünü birgə qorumaq haqqında Azərbaycan- Gürcüstan müqaviləsini Parlament təsdiq etmişdir.

6 avqust - General Tomson Xəzər Hərbi Donanmasını Denikinin könü- llülər ordusuna vermək barədə sərəncam imzalamışdır.

11 avqust - Cümhuriyyət Parlamenti Azərbaycan vətəndaşlığı haq- qında qanun qəbul etmişdir.

24 avqust - İngilislər Bakını tərk etmişlər.

28 avqust - Azərbaycan Dövlət Bankının yaradılması haqqında qanun qəbul edilmişdir.

1 sentyabr - Bakı Dövlət Universitetinin açılması haqqında qanun qəbul edilmişdir.

13 sentyabr - Baş nazir N.Yusifbəyli IV Hökumətin sədri vəzifəsindən istefa vermişdir.

25 sentyabr - Qazax qəzası kəndlilərinin I qurultayı açılmışdır.

25 oktyabr - Azərbaycan Dövlət Bankının açılışı olmuşdur. 23 noyabr - Tiflisdə Azərbaycan və Ermənistan tərəfləri arasında baş verən bütün münaqişələrə son qoyulması və sərhəd məsələsinin sülh yolu ilə həll edilməsini nəzərdə tutan müqavilə imzalanmışdır.

2-11 dekabr - Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Müsavat partiyasının II qurultayı keçirilmişdir.

22 dekabr - Parlament N.Yusifbəylinin başçılığı ilə V Hökumət Kabineti tərkibi təsdiq etmişdir.

14 Biblioqrafiya

1920-ci il

2 yanvar - Sovet Rusiyası Denikinə qarşı birgə mübarizə aparmaq təklifi ilə Azərbaycan Cümhuriyyətinə birinci dəfə Nota vermişdir.

11 yanvar - Azərbaycanın müstəqilliyini Paris Sülh Konfransında Antanta Ali Şurası de-fakto tanımışdır.

14 yanvar - F.Xoyski Rusiyanın Denikinlə mübarizəsinin onun daxili işi olması haqqında Çiçerinə Nota vermişdir.

Yanvar - Paris Sülh Konfransı Azərbaycan Cümhuriyyətinə kömək göstərilməsi haqqında qərar qəbul etmişdir.

23 yanvar - Q.Çiçerin Azərbaycan hökumətinə Denikinə qarşı mübarizə ilə əlaqədar ikinci Nota vermişdir.

1 fevral - F.Xoyski Çiçerinə RSFSR ilə Azərbaycan Respublikası ara- sında danışıqların başlanması üçün bir-birlərinin müstəqillik və suverenliyini qeyd-şərtsiz tanımaları haqqında II cavab Notası vermişdir.

11-12 fevral - Azərbaycan Kommunist Partiyasının I təsis qurultayı keçi- rilmişdir.

18 fevral - M.H.Hacınski Daxili İşlər naziri vəzifəsindən istefa ver- mişdir.

20 mart - Azərbaycan- arasında müqavilə bağlanmışdır. Bu mü- qaviləyə əsasən Azərbaycan İran tərəfindən de-yure tanınmışdır.

23 mart - Əmək və Ziraət naziri Ə.C.Pepinov vəzifəsindən istefa vermişdir. - Azərbaycan və Gürcüstan arasında ticarət müqaviləsi imza- lanmışdır.

15 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

9 aprel - Poçt və Teleqraf naziri C.Hacınski vəzifəsindən istefa vermişdir. - Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistanın iştirakı ilə Tiflisdə konfrans keçirilmişdir.

15 aprel - A.Qardaşov “Əhrar” partiyasının hökumət koalisiyasından çıxdığını bəyan etmişdir. - F.Xoyski Q.Çiçerinə Rusiya qoşun hissələrinin Azərbaycan sərhədlərində cəmləşməsi ilə bağlı Azərbaycan dövlətinin narahatlığını ifadə edən Nota göndərmişdir.

27 aprel - XI Qızıl Ordu Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti ərazisinə daxil olmuşdur.

28 aprel - Şimali Azərbaycan rus-bolşevik qoşunları tərəfindən işğal edilmişdir. - Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamenti Azərbaycan İnqilab Komitəsinin hakimiyyəti ona təhvil verməsi haqqında ultima- tumu qəbul etmişdir.

1943-cü il

6 noyabr - Berlində Əbdürrəhman bəy Fətəlibəylinin başçılığı ilə keçirilən Milli Azərbaycan Qurultayında Azərbaycanın bay- rağı qaldırılmış və Azərbaycanın müstəqilliyinin bərpa edil- məsi qərara alınmışdır.

1956-cı il

28 may - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətin yaranışını məxsusi qeyd edən Cahid Hilaloğlu Bakıda Qız Qalasının başına Cümhuriyyət bayrağını sancmışdır.

1991-ci il

18 oktyabr - Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı dağıldıqdan sonra Ali Sovetin sessiyasında tarixi sənəd – Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı qəbul edilmişdir. Konstitusiya Aktında göstərilmişdir ki, müstəqil Azərbaycan dövləti 1918- 1920-ci illərdə mövcud olmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin hüquqi varisidir.

16 Biblioqrafiya

1997-ci il

27 may - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan olunmasının 79-cu ildönümünə həsr olunmuş təntənəli yığıncaq keçirilmişdir.

1998-ci il

30 yanvar - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyev Sərəncam imzalamışdır.

22 fevral - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş əsərlərin nəşr edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyev Sərəncam imzalamışdır.

22 may - Prezidentin Fərmanına əsasən Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyəti dövründə Milli Ordunun yarandığı 26 iyun günü Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Günü kimi qeyd edilir.

24 may - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş ümumrespublika mərasiminin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyev Sərəncam imzalamışdır.

26 may - Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illyi münasibəti ilə bəyanat vermişdir.

27 may - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş təntənəli mərasim keçirilmişdir.

11 dekabr - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin 80 illiyi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi qərar qəbul etmişdir.

2003-cü il

1 fevral - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə abidə ucaldılması haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti Sərəncam imzalamışdır.

17 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2004-cü il

- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyasının I cildi çapdan çıxmışdır. 2005-ci il

- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyasının II cildi çapdan çıxmışdır.

2007-ci il

25 may - Bakının İstiqlaliyyət küçəsində Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin şərəfinə ucaldılmış İstiqlal bəyannaməsi abidəsinin açılışı olmuşdur.

2008-ci il

15 fevral - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illik yubileyi haq- qında Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev Sərəncam imzalamışdır.

2017-ci il

16 may - Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev Azər- baycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinin keçiril- məsi haqqında sərəncam imzalamışdır.

2018-ci il

Yanvar - Azərbaycan Respublikası Prezidenti 2018-ci ilin Azər- baycan Respublikasında “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır; - Parisdə Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Bakı Media Mərkəzi tərəfindən hazırlanan “Əbədi ezamiyyət” sənədli filminin nümayişi olmuşdur; - Akademik Ramiz Mehdiyevin müəllifi olduğu “ADR-İran diplomatik münasibətləri Qafqaz Fövqəladə Komissiyasının sənədləri işığında (1919-1920-ci illər)” adlı kitabın təqdimatı keçirilmişdir;

18 Biblioqrafiya

- Nyu-Meksiko ştatının Nümayəndələr Palatası tərəfindən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə əlaqədar qətnamə qəbul edilmişdir;

Fevral - AMEA-nın A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunda “Azər- baycan” qəzetinin 100 illiyinə həsr olunmuş elmi konfrans keçirilmişdir;

Mart - AMEA-nın Tarix İnstitutu və Misir Mədəniyyət və Təhsil Əlaqələri Mərkəzinin birgə təşkilatçılığı ilə “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100” mövzusunda elmi konfrans keçirilmişdir;

- Ərzurumda konfrans keçirilib və “Azərbaycan bulvarı” açılmışdır;

Aprel - Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 100” loqotipi hazırlanmışdır; - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi Nyu Yorkda qeyd edilmişdir; - Moskvada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunan elmi-praktik konfrans keçirilmişdir; - Macarıstanda “Davamlı regional inkişaf” mövzusunda elmi konfrans keçirilmişdir;

May - Ankarada TÜRKSOY tərəfindən Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin 100 illiyi münasibətilə yubiley mərasimi keçiril- mişdir; - Vyetnamda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi bağlı tədbir keçirilmişdir; - “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalının təsis edilməsi ilə əlaqədar “Azərbaycan Respublikasının orden və medal- larının təsis edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respub- likasının Qanunu imzalanmışdır; - Azərbaycan Respublikasının 2018-ci il 1 may tarixli Qanunu ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı haqqında Əsasnamə təsdiq edilmişdir;

19 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

- Azərbaycan Respublikasının 2018-ci il 1 may tarixli Qanunu ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalının təsviri təsdiq edilmişdir; - Azərbaycan Respublikası Prezidenti “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)” Azərbaycan Res- publikasının yubiley medalının təsis edilməsi ilə əlaqədar “Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 2018-ci il 1 may tarixli 1092-VQD nömrəli Qanununun tət- biqi haqqında fərman imzalamışdır; - Nəsiman Yaqublunun “Cümhuriyyətin qurucuları” kitabının təqdimat mərasimi keçirilmişdir; - Hüseyn Cavidin ev-muzeyində Azərbaycan romantikləri və Xalq Cümhuriyyəti adlı konfrans keçirilmişdir; - Ankaradakı Heydər Əliyev Parkında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin və Silahlı Qüvvələrinin yaranmasının 100 illiyi qeyd olunmuşdur; - Madriddə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş təntənəli qəbul təşkil edilmişdir; - Mərkəzi Bankda yeni pul nişanlarının təqdimat mərasimi keçirilmişdir; - Heydər Əliyev Mərkəzində Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin 100 illiyinə həsr edilən “Son iclas” bədii-sənədli filminin təqdimatı olmuşdur; - Cümhuriyyətin 100 illiyi Belqradda qeyd edilmişdir; - ABŞ-ın Nyu Meksika ştatının Santa Fe şəhərində 28 May Azərbaycan Milli Günü elan edilmişdir; - ABŞ-ın Nevada ştatının qubernatoru Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı bəyannamə imzalamışdır; - Cümhuriyyətin 100 illiyi Qazaxıstanda qeyd edilmişdir; - ABŞ konqresmeni Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ya- ranmasının 100 illiyi münasibətilə bəyanatla çıxış etmişdir; - Azərbaycan Respublikası Prezidenti “Məhkum edilmiş bir sıra şəxslərin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi münasibətilə əfv olunması haqqında” Sərəncam imzalamışdır; - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentində asılan Dövlət bayrağı Türkiyədən Azərbaycana gətirilərək hökumətə təqdim olunmuşdur;

20 Biblioqrafiya

- Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə əlaqədar keçirilən Azərbaycan Qadınlarının V Forumunun iştirakçılarına təbrik məktubu göndərmişdir; - Azərbaycan Respublikasının Rusiya Federasiyasındakı səfirliyi tərəfindən Moskvada Azərbaycanın milli bayramı – Respublika Günü və AXC-nin 100 illik yubileyi münasibətilə təntənəli qəbul keçirilmişdir; - Bakı Kristal Zalında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə həsr edilən təntənəli konsert keçirilmişdir; - Cümhuriyyətin yubileyi şərəfinə Türkiyədə “İyirmi lirə” xatirə gümüş pul sikkəsi buraxılmışdır; - Cümhuriyyətin yubileyi Təbrizdə qeyd edilmişdir; - Ukraynada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı poçt markası dövriyyəyə buraxılmışdır; - AXC-nin 100 illiyinə həsr olunmuş süvari və gəmi yürüşləri təşkil olunmuşdur; - Bakıda Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin (DQİDK) təşkilatçılığı ilə “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: dövlət-din münasibətləri” mövzusunda konfrans keçirilmişdir; - Bolqarıstanda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi qeyd olunmuşdur; - Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi Parisdə təntənə ilə qeyd edilmişdir;

İyun - Rejissor Elxan Cəfərovun quruluşunda ADR xadimlərinə həsr olunmuş “Cümhuriyyətin 9 şəkli” bədii-sənədli filmin təqdimatı keçirilmişdir; - Nizami Kino Mərkəzində Oleq Şommerin quruluşunda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr edilən “Birinci dubldan” sənədli filminin təqdimatı keçirilmişdir; - Şəmkir Rayon İcra Hakimiyyətinin təşkilatçılığı ilə Azər- baycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunmuş elmi-praktiki konfrans keçirilmişdir; - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunan Sabir Şahtaxtının “Azadlıq nəğməsi” siyasi-tarixi romanı çap edilmişdir;

21 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

- Akif Aşırlının “Cümhuriyyət dövründə səfərbərlik və hərbi çağırış (1918-1920)” kitabının təqdimatı olmışdur; - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi münasibətilə AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnsititutunda “Azərbay- can əlyazmaları dünya kitabxanalarında” adlı konfrans keçirilmişdir; - Səmərqənddə “Azərbaycan mədəniyyəti həftəsi” keçirilmişdir; - AXC-nin 100 illiyinə həsr olunmuş kitabların təqdimatı və “Libraff” mağazasının açılışı olmuşdur;

İyul - Mədəniyyət Nazirliyinin təşəbbüsü ilə “100 illik tariximiz” devizi altında “Bölgələrdən bölgələrə” festivalı keçirilmişdir; - Bakıda Beynəlxalq Media Forumu keçirilmişdir; - Masallıda “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili”nin elan olunması ilə əlaqədar konfrans keçirilmişdir;

Sentyabr - Milli Məclisdə Azərbaycan parlamentinin 100 illiyi mü- nasibətilə keçirilmiş təntənəli iclasda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev nitq söyləmişdir; - Vatikanda Azərbaycan Xalq Cümhüriyyətinin 100 illik yubileyi təntənə ilə qeyd edilmişdir; - Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi Varşavada qeyd edilmişdir; - Romada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi münasibətilə rəsmi ziyafət verilmışdir; - Litvada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 100 illiyi ilə əlaqədar T.Vrublevski adına Elmi kitabxana və Litva Azər- baycanlıları Cəmiyyəti tərəfindən sərgi təşkil olunmuşdur; - Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 1918-ci ildə Azər- baycan Xalq Cümhuriyyətinin rəsmi orqanı kimi fəaliyyətə başlamış “Azərbaycan” qəzetinin kollektivini təbrik etmişdir;

Oktyabr - Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Azərbaycan Prokurorluğunun yaranmasının 100 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycan Respublikası prokurorluq orqan- larının əməkdaşlarına və veteranlarına məktub göndərmişdir; - Özbəkistanda Azərbaycan tarixinə dair muzey açılmışdır; - Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin jurnalistlər arasında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin və

22 Biblioqrafiya

Azərbaycan qadınlarına seçki hüququ verilməsinin 100 illiyi münasibətilə “Azərbaycan qadını: tarixilik və müasirlik” mövzusunda keçirdiyi yazı müsabiqəsinin qalibləri mükafat- landırılmışdır. - Almaniyanın Frankfurt-Mayn şəhərində Azərbaycanın Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycanın Almaniyadakı Səfirliyi, Avropa Mədəniyyətlərarası Əməkdaşlıq Forumu və Azər- baycan Milli Kitabxanasının birgə təşkilatçılığı ilə Azər- baycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilmişdir;

Noyabr - Ankarada TÜRKSOY-un iqamətgahında Azərbaycanın Mədəniyyət Nazirliyi, TÜRKSOY və Azərbaycan Milli Ki- tabxanasının birgə təşkilatçılığı ilə Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin 100 illiyi münasibətilə yubiley tədbiri keçiril- mişdir. Yubiley tədbiri çərçivəsində Azərbaycan Milli Kitab- xanasının fondundan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100” mövzusunda kitab sərgisi təşkil olunmuş və Milli Kitabxa- nanın nəşr etdiyi eyniadlı biblioqrafiyanın təqdimatı keçirilmişdir; - İstanbul Beynəlxalq Kitab Sərgisində Azərbaycanın Mədə- niyyət Nazirliyi, Azərbaycan Milli Kitabxanasının birgə təşkilatçılığı ilə Azərbaycana aid pavilyonda AXC-nin 100 illiyinə aid kitabların sərgisi və Azərbaycan Milli Kitabxanası tərəfindən tərtib edilmiş “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100” biblioqrafik göstəricisinin təqdimatı olmuşdur;

23 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Müsəlman Şərqinin ilk Cümhuriyyəti

Müsəlman Şərqində ilk demokratik respublikanın – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulmasından 100 il keçir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev milli tariximizə xüsusi qayğı və hörmət əlaməti olaraq Cümhuriyyətin yubileyi haqqında 2017-ci il 16 may tarixində müvafiq sərəncam imzalayıb.1 Məlum olduğu kimi, 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan xalqını təmsil edən Milli Şura müsəlman Şərqində ilk dəfə olaraq respublika formasında Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini elan etdi. Zaman etibarilə bu tarixi hadisə- dən uzaqlaşdıqca, onun təkcə Azərbaycan və müsəlman Şərqi deyil, bütün dünya üçün böyük əhəmiyyət daşıdığı daha aydın şəkildə özünü göstərir, Cümhuriyyət irsinə təkrarən müraciət olunur və çoxlu suallara olan cavabları yenidən oxumaq və ibrət almaq lazım gəlir: Cümhuriyyətin yaradılmasına aparan tarixi yol necə olub? Cümhuriyyət necə elan edilib? Buna hansı daxili və beynəlxalq amillər təsir edib? Azərbaycan hökumətinin ölkə daxilində həyata keçirdiyi tədbirlərin əhəmiyyəti nədən ibarət olub? Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətinin xarici siyasəti necə olub? Dövlət müstəqilliyinə necə son qoyulub? Cümhuriyyət dövrü tariximizdən hansı ibrət dərsləri almalıyıq? Heç kəsə sirr deyildir ki, sovet dövründə Azərbaycan tarixinin barəsində yazılmayan və danışılmayan, üstündən sükutla keçilən, yazılan və danışılanda isə kobudcasına təhrif edilən səhifələrindən biri 1918-1920-ci illər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü olub. Bu tarixə dair arxiv sənədləri daim “məxfi”, “tam məxfi” qrifləri altında saxlanıldığından tədqiqatçılar tarixi həqiqətlərin heç də hamısını bilməyiblər, bilənləri isə ideologiyanın təsiri altında onu məqsədli şəkildə, düşünərək təhrif edərək yazıblar. Lakin Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi bərpa edildikdən sonra yaranmış yeni şəraitdə “tam məxfi”, “məxfi” arxiv fondları açıldıqda tamamilə başqa bir mənzərə üzə çıxdı. Cümhuriyyət tarixinə yeni baxış meydana gəldi. Cümhuriyyət tarixinin sistemli şəkildə araşdırılmasında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyi ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin 1998-ci ildə imzaladığı “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında”, “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş əsərlərin nəşr edilməsi haqqında” və

1 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. 16.05. 2017 l // “Azərbaycan” qəzeti, 17.05.2017. 24 Biblioqrafiya

“Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş ümumrespublika mərasiminin keçirilməsi haqqında” sərəncamları mühüm rol oynadı. 2 Məhz həmin sənədlərdə nəzərdə tutulmuş məsələlərin yerinə yetirilməsi nəticəsində sonrakı illərdə Cümhuriyyət dövrü tarixinə həsr olunmuş ciddi, əhatəli və dərin elmi-tədqiqat işləri aparıldı, qiymətli əsərlər yazıldı, xarici siyasət sənədləri, parlamentin stenoqramları və b. nəşr edildi.

Cümhuriyyətin yaradılmasına aparan tarixi yol

Cümhuriyyətin elan edilməsi göydəndüşmə olmadı. Məlumdur ki, çarizmin Azərbaycanın şimalını işğal edib ilhaq edənə qədərki müəyyən dövrdə Azər- baycan xalqının zəngin dövlətçilik ənənələri mövcud idi. Lakin 1828-ci ildə Azərbaycanın şimalı çar Rusiyası tərəfindən xanlıqlar formasında işğal edildikdən sonra tamamilə yeni bir şərait yarandı. Azərbaycanın ərazisi və xalqı iki yerə bölüşdürüldü. Azərbaycan xalqı işğalla barışmadı. İşğala qarşı müqavimət hərəkatı, üsyanlar baş verdi. Amansızlıqla yatırılan üsyanlardan sonra müstəqillik şüurunun, onun daşıyıcılarının sistemli şəkildə məhvinə başlandı. İşğaldan narazı olaraq ona qarşı çıxan şəxsləri amansız Sibir sürgün- ləri və həbsxanalar gözləyirdi. Çarizm orqanları hakimiyyət əleyhinə olan ən xırda təzahürləri amansızlıqla məhv edirdi. Qeyd etmək lazımdır ki, rəsmi məlumatlara görə, bu zaman Sibir sürgünlərində təqribən 5 min nəfər azərbaycanlı var idi.3 İmperiya ərazisində aparılan islahatların başlıca məqsədi çarizmin ümumi müstəmləkəçilik mənafelərini təmin etmək, ucqarların Mərkəzə daha sıx bağlanması idi. Azərbaycanda demoqrafik şəraiti dəyişdirməkdən ötrü qeyri- azərbaycanlılar iri şəhərlərə və müxtəlif yaşayış məntəqlərinə yerləşdirilirdilər. Yadellilərin gəlməsi sadəcə demoqrafik şəraiti dəyişdirmirdi. Gəlmələr yerli əhaliyə məxsus zəngin torpaqlara sahib oldular. Onlar üçün üstün şərait yaradılır, hətta silah gəzdirmələrinə icazə verilirdi. Bütün bunlar təkcə sosial deyil, milli ziddiyyətləri də kəskinləşdirirdi. Sonrakı dövrlərdə baş verən ən böhranlı anlarda məhz köçürülənlər çarizmin müstəmləkəçilik siyasətinin yerlərdə əsas

2 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı. 30.01.1998 // “Azərbaycan” qəzeti, 01.02.1998; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş əsərlərin nəşr edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı. 22.02.1998 // “Azərbaycan” qəzeti, 24.02.1998; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş ümumrespublika mərasiminin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı. 24.05.1998 // “Azərbaycan” qəzeti, 26. 05.1998. 3 Гасымлы М. Азербайджанское консульство в Иркутске // Современные методы и технологии в преподавании международных отношений. Часть 2. Екатеринбург, 1999, с. 67-68. 25 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 dayaqlarına çevrilirdilər. Azərbaycanın qarşılaşdığı bütün milli və ərazi prob- lemlərinin təməlləri məhz işğaldan sonra çar Rusiyası tərəfindən qoyuldu. Özünün ümumi strateji mənafelərini yerinə yetirmək üçün çarizm Azər- baycanda idarəçilik işlərinin aparılmasına kömək edən yerli etibarlı şəxslərdən ibarət məmurların yaradılmasında maraqlı idi. Bütün bunlar çarizmin müs- təmləkəçilik və ruslaşdırma siyasətinə xidmət edirdi. Azərbaycanda müasir məktəblər və mədəni-maarif müəssisələri yaradıldı. İlk milli teatr yaradıldı. Ana dilində ilk qəzet buraxıldı. Çarizmin hansı məqsədlər güdməsindən asılı olmayaraq təhsil və mədəniyyət sahəsində yeridilən siyasət mövcud şərtlər daxilində Azərbaycan xalqının maariflənməsinə, dövrünün elm və mədəniyyət nailiyyətlərindən xəbər tutmasına imkan verirdi. Maarifçilik xalqda milli hisslərin oyanmasında, milli özünüdərkində, milli şüurun inkişafında və nəhayət, milli hərəkatın yaranmasında mühüm rol oynadı. Azərbaycan xalqının millətləşmə prosesini sürətli keçməsində bu amil mühüm rol oynadı. Rusiya tərkibində olan Şimali Azərbaycanda xalqımızın ümmətçilikdən millətçiliyə keçməsi Cənubi Azərbaycana nisbətən daha sürətli oldu. Azərbaycan Rusiya vasitəsi ilə Avropaya daha çox yaxınlaşdı. Abbasqulu Ağa Bakıxanov, Mirzə Fətəli Axundov, Həsən bəy Zərdabi kimi ziyalılar xalqın maariflənməsində əvəzsiz xidmət göstərdilər. Carizm dövründə yaradılmış müxtəlif ictimai təşkilatlar, xeyriyyə cəmiyyətləri xalqın problemlərinin həllinə yardım edilməsində, humanitar əsasda birləşməsində müəyyən rol oynadı. 1905-1907-ci illər inqilabı və ondan sonra baş verən proseslər Azərbay- cana da yeniliklər gətirdi. Bu dövrdə bütün dünyada gedən ictimai-siyasi hərəkatda əsasən iki böyük cərəyan – milli-azadlıq hərəkatı, millətçilik və sosial-demokratiya mövcud idi. Həmin məqsədlərə uyğun olaraq ictimai və siyasi təşkilatlar yaradıldı. Milli-azadlıq hərəkatı son nəticədə imperiyaların dağılmasına, zülm altında inləyən xalqların azad olmasına və müstəqil dövlət- lərinin yaradılması məqsədini güdürdüsə, sosial-demokratiya isə daha çox rejimləri dəyişməklə mahiyyətinə görə, imperiyaların qorunub-saxlanılmasına yönəlmişdi. Azərbaycan xalqının istəklərinin ifadəçiləri, milli-azadlıq hərəkatı- nın öndərləri “Difai”, “Müsavat”, sosial-demokratiyanın təmsilçisi isə “Hüm- mət” oldu. Müxtəlif cərəyanları təmsil edən partiyaların mövcudluğu Azərbay- can siyasi tarixinin zənginliyini və çoxtərəfliliyini göstərir. Çarizm Azərbaycanda pantürkçüləri və panislamçıları, müstəqillik tərəf- darlarını amansızlıqla təqib edirdi. Birinci dünya müharibəsi və ya o zaman deyildiyi kimi, Böyük müharibə xalqları özlərini mühafizə etmək və gələcək həyatlarını necə qurmaq barədə düşünməyə vadar edirdi. İmperiyaların və müstəmləkə zülmü altında inləyən xalqların həyatlarının daha əvvəlki kimi olmayacağı artıq müharibənin əvvəllərindən aydın idi. Heç əbəs deyildir ki,

26 Biblioqrafiya müharibənin sonlarında yaranmış gərgin şəraitdə Azərbaycanın istiqlalı məsə- ləsində çox az saylı azərbaycanlı ziyalılar Əli bəy Hüseynzadə, Əhmədbəy Ağaoğlu, Məhəmmədəmin Rəsulzadə, Əlimərdan bəy Topçubaşov və b. müstəsna rol oynadılar. Onlar xalqın taleyi ilə bağlı məsələlərdə məsuliyyəti üzərlərinə götürdülər. Azərbaycanın gələcəyini düşünən ziyalılar müxtəlif yollar aramağa başladılar. Onlar daxili amillərlə yanaşı xarici amilə də ümid edirdilər. Xarici amil isə Osmanlı dövləti idi. İstanbul dünya türklüyünün və islamın mərkəzi olduğundan azərbaycanlılar da Osmanlıya nicat gözü kimi baxırdılar. Belə mövqe müharibə aparan Osmanlının da strateji niyyətlərinə tam uyğun gəlirdi. Bu məqsədlə bir neçə azərbaycanlı hətta müharibənin ilk illərində Ərzuruma gedərək Ənvər Paşa ilə görüşmüşdülər. Onlar azərbaycanlı- ların çarizmin zülmündən xilas olmalarına kömək göstərilməsini xahiş etmiş- dilər. Eyni zamanda Osmanlı hökuməti də Qafqaz və Mərkəzi Asiya istiqamətində hərəkət etmək üçün bir etibarlı müttəfiqə, sosial dayağa ehtiyac duyurdu. Bu zaman maraqlar üst-üstə düşürdü. 1917-ci ilin fevralında Rusiyada çarizm devrildi. Müvəqqəti hökumət quruldu. Oktyabr ayında isə bolşeviklərin hakimiyyətə gəlməsi tamamilə yeni bir şərait yaratdı. Noyabr ayının əvvəllərində Bakıda bolşeviklər hakimiyyəti ələ aldılar. S.Şaumyan başda olmaqla Bakı Soveti Azərbaycan xalqına qarşı düşmənçilik siyasəti yeridirdi. Bakıda sovet hakimiyyəti elan edildikdən neçə gün sonra Antanta ölkələrinin maliyyə və təşkilati yardımları ilə Tiflisdə Transqafqaz Komissar- lığı yaradıldı. Rusiyada bolşevik hökuməti müharibədən çıxdığını elan etdi. Almaniya bloku ölkələri ilə barışıq imzaladı. Cənubi Qafqazdan Ümumrusiya Müəssislər Məslisinə seçilən deputatlar mərkəzdə fəaliyyətə başlaya bilmədik- lərindən və bu orqan bolşeviklər tərəfindən qovulduqdan sonra onlar 1918-ci il fevralın 23-də Tiflisdə Transqafqaz Seymini (parlamenti) yaratdılar. Seymdə Azərbaycan fraksiyası 44 nəfərdən ibarət idi. Həmin ilin aprelin 22-də Seym Cənubi Qafqazın müstəqilliyini elan edərək Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasını yaratdı. Osmanlı dövləti Cənubi Qafqaz istiqamətində əlverişli imkan qazandı. Azərbaycan uğrunda böyük dövlətlərin mübarizəsi kəskinləşdi. Rus Qafqaz cəbhəsi dağıldı. Ordu hissələri ilə birlikdə geri dönən erməni silahlı bandaları Cənubi Azərbaycanda, Şərqi Anadoluda törətdikləri qırğınları bu dəfə Cənubi Qafqazda davam etdirdilər. Bu qanlı hadisələrin zirvə nöqtəsi 1918-ci ilin martında erməni daşnak və Bakı Soveti qüvvələrinin Bakıda və Bakı qu- berniyasında azərbaycanlılara qarşı törədikləri söyqırımı oldu. Soyqırımının başlıca məqsədi istiqlal tərəfdarlarını məhv etmək, onun sosial dayaqlarını dağıtmaq, müharibənin son mərhələsində döyüşən dövlətlərin strategiyasında mühüm yer tutan Bakı neftinə sahib olmaq, Azərbaycanın Rusiyadan ayrılma-

27 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 sına imkan verməmək, Osmanlı hücumlarının qarşısını almaq idi. Transqafqaz Seymi azərbaycanlılara qarşı törədilən qırğınların qarşısını ala bilmədi və daxili ziddiyyətlər ucbatından süqut dövrünə qədəm qoydu.

İstiqlalın elan edilməsi

Daxili ziddiyyətlər aradan qaldırılmadığından mayın 27-də Azərbaycan fraksiyası ayrıca iclasına toplaşaraq müstəqilliyi elan etmək qərarına gəldi. Fraksiya özünü Azərbaycan Milli Şurası elan etdi.4 Azərbaycan xalqının tarixi istəyi yerinə yetirildi. Bu zaman Osmanlı ilə Zaqafqaziya arasında Batumda keçirilən danışıqla- rında iştirak edən M. Ə. Rəsulzadə qiyabi olaraq Milli Şuranın sədri seçildi. M.Ə.Rəsulzadənin namizədliyini İttihad Partiyasından başqa bütün partiyaların namizədləri dəstəklədilər. Milli Şuranın mayın 28-də Tiflisdə keçirilən iclasın- da Azərbaycanın İstiqlal bəyannaməsi qəbul edildi. 5 Altı maddədən ibarət olan bəyannamədə yazılırdı: 1. Bu gündən etibarən Azərbaycan xalqı hakimiyyət hüququna malik olduğu kimi, Cənub-Şərqi Zaqafqaziyanı əhatə edən Azərbay- can da tam hüquqlu müstəqil bir dövlətdir. 2. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin idarə forması Xalq Cümhuriyyətidir. 3. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti bütün millətlərə, xüsusən qonşu olduğu millətlər və dövlətlərlə mehriban münasibət- lər yaratmaq əzmindədir. 4. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti milliyyətindən, məzhəbindən, sinfindən, silkindən və cinsindən asılı olmayaraq öz sərhədləri daxilində yaşayan bütün vətəndaşlarına siyasi hüquqlar və vətəndaşlıq hüququ təmin edir. 5. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti öz ərazisi daxilində yaşayan bütün millətlərin sərbəst inkişafı üçün geniş imkanlar yaradır. 6. Müəssislər Məclisi toplanana qədər Azərbaycanın başında xalqın seçdiyi Milli Şura və Milli Şura qarşısında məsuliyyət daşıyan müvəqqəti hökumət dayanır”.6 Azərbaycanın idarə forması Xalq Cümhuriyyəti idi. Yeni dövlət bütün qonşularla mehriban münasibətlər qurmaq istəyini bəyan etdi. Ölkə ərazisində yaşayan bütün xalqlar bərabər elan edildilər. Onlar üçün bərabər hüquqlar elan olundu. Azərbaycanın başında xalqın seçdiyi Milli Şura-parlament dayanırdı. Azərbaycan parlamentli respublika idi. Cümhuriyyətin elan edilməsi ilə Azərbaycan xalqı XX əsrdə ilk dəfə olaraq Dövlət Millətinə çevrildi. Əgər Azərbaycanın şimal əraziləri Rusiya

4 Протокол чрезвычайного заседания бывших членов – мусульман Закавказского Сейма. 27 мая // Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivi (ARDA), f. 970, siy. 1, iş 1, v. 46-47. 5 Протокол № 2 заседания Мусульманского Национального Совета. 28.05.1918. Тифлис. Дворец // ARDA, f. 970, siy. 1, iş. 1, v. 49-50. 6 Azərbaycanın istiqlaliyyəti haqqında akt. 28.05.1918 //ARDA, f.970, s.l, i. 4, v.1-2.

28 Biblioqrafiya tərəfindən xanlıqlar formasında işğal edilib imperiyanın tərkibinə qatılmışdısa, 1918-ci ildə onun tərkibindən vahid, müstəqil dövlət kimi çıxdı.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ərazisi və əhalisi

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ərazisi Cənub-Şərqi Zaqafqaziyanı əhatə edirdi. Sonralar Paris sülh konfransına Azərbaycan nümayəndə heyətinin təqdim etdiyi memorandumda Cümhuriyyətin ərazisi aşağıdakı kimi göstəri- lirdi: Bakı quberniyası (Bakı dairəsi ilə birlikdə Bakı qəzası, Cavad qəzası, Göyçay qəzası, Şamaxı qəzası, Quba qəzası, Lənkəran qəzası; Yelizavetpol (Gəncə) quberniyası (Gəncə qəzası, Cavanşir qəzası, Nuxa qəzası, Ərəş qəzası, Şuşa qəzası, Qaryagin (Cəbrayıl) qəzası, Zəngəzur qəzası, Qazax qəzası (bu ərazinin üçdə birini təşkil edən dağlıq hissəsi Ermənistanla Azərbaycan arasında mübahisəli idi); İrəvan quberniyası (Naxçıvan qəzası, Şərur-Dərələyəz qəzası, Sürməli qəzası, Yeni Bəyazid qəzası, Eçmiədzin və Aleksandropol qəzalarının bir hissəsi); Tiflis quberniyasının Borçalı qəzası, Tiflis və Sıqnax qəzalarının bir hissəsi); Zaqatala mahalı; Dağıstan vilayəti (Kürə və Samur nahiyələrini əhatə edən ərazisinin bir hissəsi, habelə Dərbənd şəhəri və onun ətrafı da daxil olmaqla Qaytaq – Tabasaran qəzasının bir hissəsi).7 Eyni zaman- da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Tiflis quberniyasındakı Axalsıx qəzasının Batum, xüsusən Kars əyalətlərini də öz ərazisinə daxil etməyə xüsusi əhəmiyyət verirdi. Cümhuriyyətin ərazisi 113,9 min kv. km idi. Bunun 97,3 min kv. km mübahisəsiz, 16,6 min kv. km mübahisəli idi.8 Bu dövrdə bütün Cənubi Qafqazda 8 mln. 81 min 668 nəfər əhali yaşa- yırdı. Onun 4 mln. 617 min 671 nəfəri Azərbaycanda idi. Azərbaycan əha- lisinin 75,4 faizini və ya 3 mln. 481 min 889 nəfərini azərbaycanlılar təşkil edirdi. Digərləri müxtəlif dövrlərdə çarizmin köçürmə siyasəti nəticəsində Azərbaycana yerləşdirilən gəlmələr idi.

Hökumətin tədbirləri

Cümhuriyyət elan edildikdən dərhal sonra milli hökumət yaradıldı. Nazir- liklər quruldu. Azərbaycanda icraedici hakimiyyəti hökumət həyata keçirirdi. İlk baş nazir Fətəli xan Xoyski oldu.9 Hökumətdə birinci, ikinci və üçüncü kabinəyə Fətəli xan Xoyski, dördüncü və beşinci kabinələrə Nəsib bəy Yusifbəyli başçılıq etdi.

7 Topçubaşov Ə.M. Azərbaycanın təşəkkülü // Azərbaycan EA-nın xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası. Bakı, 1990, № 3. 8 Azərbaycan Cümhuriyyəti. Bakı, 1998, s. 201. 9 Bax: Fətəli xan Xoyski. Həyat və fəaliyyəti. Bakı, 1998. 29 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Tiflisdən müvəqqəti paytaxt olan Gəncəyə köçən hökumətin başlıca məq- səd ölkənin paytaxtı olan Bakı şəhərini yadellilərdən azad etmək idi. Azərbaycan ordusu quruldu. Yardıma gələn türk hərbçilərindən və azərbaycan- lılardan ibarət qurulan Qafqaz İslam Ordusu sentyabrın 15-də Bakını azad etdi. Azərbaycan hökuməti azərbaycanlıların tarixi, siyasi, mədəni, iqtisadi, mənəvi, təbii paytaxtına köçdü. Bakının azad edilməsi Cümhuriyyətin elan edilməsin- dən sonra tarixi əhəmiyyətinə görə ikinci böyük hadisə oldu. Osmanlı dövlətinin müharibədən çıxması yeni bir şərait yaratdı. Mudros barışığından sonra noyabrın 17-də Bakıya müttəfiqlər adından general Tomson başda olmaqla Böyük Britaniya qoşunları gəldi.10 Azərbaycanın siyasi həya- tında yeni bir dövrə qədəm qoyuldu. Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış Milli Şura noyabr ayında Bakıda fəaliyyətə başladı.11 Milli Şura Azərbaycan parlamentini 120 nəfərdən ibarət formalaşdırmağı qərara aldı.12 Azərbaycan parlamentinin yaradılması haqqında qanun 1918-ci il noyabrın 20-də qəbul edildi. Parlamentin tərkibinə əhalinin sayına uyğun olaraq 80 nəfər azərbaycanlı və digər xalqların nümayəndələri daxil edilməli idi. Parlament 1918-ci il dekabrın 7-də Tağıyevin qız məktəbində (indiki Əlyazmalar İnstutunun binasında) Azərbaycan parlamenti açıldı. Parlamentdə 11 fraksiya fəaliyyət göstərirdi. Yerlər aşağıdakı kimi bölüşdürülmüşdü: türk- müsəlman əhali-80; ermənilər-21; ruslar-10; almanlar-1; yəhudilər-1; gürcülər- 1; polyaklar-1; Bakı həmkarlar ittifaqı-3; Bakı neft sənayeçiləri Şurası və Ticarət-Sənaye İttifaqı-2. Lakin Azərbaycanın müstəqilliyini istəməyən ermə- nilər və başqaları parlamentin işində iştirak etmədilər. Parlamentin sonuncu iclası 1920-ci il aprelin 27-də keçirildi. Ümumiyyətlə, parlamentin 155 iclası keçirildi. Parlamentin müzakirəsinə 270-dən çox qanun layihəsi çıxarıldı. Onlardan 230-u qəbul edildi. Parlamentin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşov, müavinləri Həsən bəy Ağayev və Məmməd Yusif Cəfərov idi. Azərbaycan parlamenti milli və dini tolerantlıq baxımından hətta Qərb ölkələri üçün bir model idi. Dövlət atributları – himn və bayraq qəbul edildi. Xarici İşlər Nazirliyi, xüsusi xidmət orqanları yaradıldı. Sərhəd və Gömrük xidməti quruldu. Ordu yaradıldı. Türk dili (Azərbaycan dili) dövlət dili elan edildi. İbtidai və orta məktəblərdə işlərin ana dilində aparılması haqqında qanun qəbul edildi. Bakı

10 Situation on arrival in Transcaucasia. Narrative of first few days in / November 17th – 24th 1918. By Major General W.M.Thomson, Commanding Northern Persian Force. – The Great Britain Archive. CAB 45/107. 11 Azərbaycan Şurayi-Millisinin Bakıda münəqid birinci iclası. 16 təşrini-sani 1334 (16 noyabr 1918) // ARDA, f. 894, siy.1, iş 11, v. 15. 12 Azərbaycan Məclisi-Məbusanı haqqında qanun. 20.11.1918 // ARDA, f. 895, siy. 3, iş 7, v. 1-2. 30 Biblioqrafiya

Dövlət Universiteti yaradıldı. Təhsil və xalq maarifi, səhiyyə sahəsində tədbir- lər həyata keçirildi. Ölkənin hər yerində müxtəlif səviyyəli məktəblər açıldı. Dərsliklər hazırlanmağa başladı. Xaricdən müəllimlər dəvət edildi. Mədəniyyə- tə xüsusi diqqət yetirildi. Teatrlar, kitabxanalar yaradıldı. Ana dilində mətbuat orqanları quruldu. Milli kadrların hazırlanmasına xüsusi diqqət yetirildi. 100 nəfər azərbaycanlı gəncin xarici ölkələrdə oxumağa göndərilməsi barədə qərar qəbul edildi.

Cümhuriyyətin xarici siyasəti

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin xarici siyasətinin başlıca məqsədi yeni yaradılmış dövləti tanıtmaq idi. Buna görə də yeni yaranan höku- mət yarandığı vaxtdan etibarən fəal xarici siyasət yeritməyə başladı. İlk növbədə Avropanın bir sıra ölkələrinə yeni bir dövlətin yaradılması barədə məlumat göndərildi. Hökumət 1918-ci il iyun ayının 4-də Batumda Osmanlı ilə dostluq müqaviləsini bağladı.13 Xarici siyasətdə ilk addım Dördlər İttifaqı ilə Cənubi Qafqaz respublikaları arasında keçirilməsi nəzərdə tutulan İstanbul konfransına Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və Aslan Səfikürdskidən ibarət heyətin göndərilməsi oldu. Avropa ölkələri ilə diplomatik əlaqələri qurmaqdan ötrü Əli Mərdan bəy Topçubaşov səfir kimi İstanbula göndərilmişdi.14 Almaniya və müttəfiqləri müharibədə məğlub olduqdan sonra Bakıya gəlmiş ingilis generalı Tomson, erməni, rus milli şuralarının antiazərbaycan fəaliyyətinə baxmayaraq, Bakıda vəziyyətlə tanış olduqdan sonra bildirdi ki, Azərbaycan hökumətinə və onun baş nazirinə böyük hörmət bəsləyir və yeni koalisiyalı hökumət yaradılana qədər onun hökuməti ölkədə yeganə qanuni hökumət olaraq qalır. Azərbaycan hökumətinin ilk addımlarından biri dekabrın 28-də qalib ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının Paris sülh konfransına göndəriləcək sülh nümayəndə heyətinin tərkibini müəyyənləşdirmək oldu. Parlamenitn sədri kimi Ə.M.Topçubaşov başda olmaqla nümayəndə heyəti İstanbulda bir sıra ölkələrin nümayəndələri ilə görüşlər keçirdikdən sonra Parisə getdi. Azərbaycan məsələsi ilk dəfə olaraq 1919-cu il mayın 2-də Dördlər Şurasının iclasında müzakirə edildi. Azərbaycan nümayəndə heyəti bir sıra görüşlər keçirdi. Mayın 23-də İngiltərə nümayəndə heyətinin üzvü L. Mallet Topçuba- şovla görüşdü. Söhbətdə siyasi, hərbi və iqtisadi vəziyyətlə bağlı fikir mübadiləsi aparıldı. Topçubaşov mayın 28-də günün birinci yarısı ABŞ nüma-

13 Договор дружбы между Императорским Оттоманским Правителством и Азербайджанской Республикойю 04.06.1918 // ARDA, f. 894, siy. 2, iş 88, 1-3. 14 Bax: Qasımlı M., Hüseynova E. Azərbaycanın xarici işlər nazirləri. Bakı, 2013, s.16-40. 31 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 yəndə heyətinin üzvü H. Morgentau, günün ikinci yarısında isə prezident V.Vilson ilə görüşdü. ABŞ prezidentinə Azərbaycanın memorandumu təqdim edildi. ABŞ hökuməti Azərbaycanla əməkdaşlıq etmənin faydalı olacağını qeyd etdi. 1919-cu il iyulun 9-da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Xarici İşlər Nazirliyinin katibliyinə dair əsasnamə qəbul edildi. Nazirliyin strukturu formalaşdırıldı. Bütövlükdə Xarici İşlər Nazirliyində 239 nəfər çalışmışdır.15 1920-ci il yanvarın 11-də Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi böyük dövlətlər tərəfindən de-fakto olaraq tanındı.16 Bu tanınma Cümhuriyyətin elan edilməsindən sonra əhəmiyyətinə görə üçüncü böyük tarixi hadisə olub, Azər- baycan xalqının iradəsinə hörmətin əlaməti idi. Azərbaycana yardım göstəril- məsi barədə qərarlar qəbul edildi. Azərbaycan dövləti beynəlxalq münasibətlər sisteminə daixl olmaq üçün ilk addımlar atdı. Xarici siyasətin mühüm istiqamətlərindən biri qonşu dövlətlərlə münasi- bətlər idi. Yenicə yaradılan Ararat Respublikasının paytaxtı olmadığından Azərbaycan milli sülhün yaradılmasını, digər ərazilərə əsassız iddialar irəli sür- məyəcəyi şərti ilə İrəvanı paytaxt olaraq güzəştə getdi. 17 Lakin bununla kifayətlənməyən erməni dairələri azərbaycanlılara qarşı soyqırımları davam etdirdilər və əsassız ərazi iddialarını genişləndirdilər. Azərbaycan öz müstəqilliyini elan edərkən İran onun müstəqilliyini tanımaqdan imtina etdi. İran tərəfi hətta dövlətin “Azərbaycan” adlandırılması- nın əleyhinə çıxaraq, bunu İran Azərbaycanına iddia kimi qiymətləndirirdi.18 Lakin az sonra Azərbaycanın İran daxilində muxtariyyət olması təklifini irəli sürdü. Həmin təklifə görə, İran daxilində muxtariyyət alacaq Azərbaycan daxili işlərini özü idarə edəcəkdi, xarici siyasəti isə Mərkəzi hökumət tərəfindən həyata keçirilməli idi. Azərbaycan dövlət xadimləri həmin təklifə qəti şəkildə etiraz etdilər. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin İranla münasibət- lərə dair apardığı ardıcıl, məqsədyönlü siyasət nəticəsində artıq 1919-cu ilin dekabr ayından Ağa Seyid Ziyəddin Təbətəbainin başçılığı ilə Azərbaycana gələn İran nümayəndə heyəti ilə Adil xan Ziyadxanov başda olmaqla Azərbay-

15 Bax: Qasımlı M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Xarici İşlər Nazirliyinin şəxsi heyəti. Bakı, 2002. 16 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920). Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I cild. Bakı, 1998,, s. 21. 17 Протокол № 3 заседания Мусульманского Национального Совета. 29.05.1918. Тифлис // ARDA, f. 970, siy.1, iş 83, v. 51-52. 18 Bax: Дипломатические беседы А.А.Топчибашева в Стамбуле (записки чрезвычайного посланника и полномочного министра Азербайджанской Республики). 1918-1919 гг. Баку, 1994. 32 Biblioqrafiya can nümayəndə heyəti arasında aparılan uzun müddətli ikitərəfli danışıqlar uğurla nəticələndi.19 Danışıqların başlanmasına və uğurla nəticələnməsinə bir sıra amillər təsir etdi. İlk növbədə iştirak etmək istəsə də, İranı Paris sülh konfransına burax- madılar. Bildirdilər ki, konfransa müharibədə iştirak edən dövlətlər qatıla bilər, İran isə bitərəf ölkə olmuşdur. İkinci mühüm amil Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin Parisdə tanınması oldu. Məhz həmin tanınma aktından bir neçə ay sonra İran geri çəkildi. 1920-ci il martın 20-də İran və Azərbaycan arasında ilk dəfə olaraq Azərbaycanın de-yure tanınmasını sübut edən dostluq haqqında saziş və habelə konsulluq haqqında, ticarət, poçt-teleqraf əlaqələri, məhkəmə qərarlarının icrası və sair haqqında bir sıra ikitərəfli müqavilələr imzalandı. Həmin saziş və müqavilələr 1920-ci il aprel ayının 15-də parlamentin 141-ci iclasında təsdiq olundu.20

Problemlər

Əlbəttə, ölkədə yeni dövlət quruculuğu problemlərsiz də deyildi. Mürək- kəb və çətin bir şərait mövcud olduğundan aparılan islahatların ardıcıl deyildi. Aqrar islahat həyata keçirilmədi. Cümhuriyyətin sosial dayaqları zəiflədi. Çarizm tərəfindən Azərbaycana köçürülmüş bir sıra xalqlar dövlət müstəqilliyi- ni tanımır, onu Rusiyanın tərkib hissəsi hesab edirdilər. Erməni təcavüzü dövləti zəiflədirdi. Erməni terrorunun, ərazilərin işğalının və kütləvi soyqırım- ların dayandırılması başlıca problemlərdən idi. Beynəlxalq şərait də müstəqil Azərbaycan üçün əlverişsiz idi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 1920-ci il aprelində bolşevik Rusiyasının istilasına uğradı. Cümhuriyyət daxili deyil, xarici amillər səbəbindən məğlub oldu. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin mövcudluğu üçün əlverişli beynəlxalq şərait yox idi. Məğlubiyyətə beynəlxalq amillər, Mustafa Kamal Paşanın bolşevik lideri V.İ. Lenin ilə yaxınlaşması mənfi təsir etdi. Kamalçı Türkiyə və bolşevik Rusiyasının Antanta ölkələrinə qarşı mübarizəsi nəticəsində müttəfiqə çevrilmələri regionda geosiyasi vəziyyəti dəyişdirdi. Bu işğalda Bakı nefti amili, strateji maraqlar mühüm rol oynadı. Rusiya bir neçə il əvvəl Bakını itirməklə böyük dövlət statusunu da itirmişdi. Bu mövqeyi bərpa etməkdən ötrü Rusiya yenidən Azərbaycanı işğal etdi.

19 Bax: ADR-İran diplomatik münasibətləri Qafqaz Fövqəladə Komissiyasının sənədlərində (1918-1920-ci illər). İdeyanın, ön sözün müəllifi, elmi redaktor akademik Ramiz Mehdiyev. Bakı, 2017. 20Azərbaycan parlamentinin 141-ci iclası. 15.04.1920 // “Azərbaycan” qəzeti, 26-27.04.1920. 33 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulmasının beynəlxalq əhəmiyyəti

Cümhuriyyətin yaradılması və fəaliyyəti əhəmiyyətinə görə Azərbaycan sərhədlərini aşaraq daha böyük əhəmiyyət daşıyırdı. Müsəlman dünyasına Res- publika məfhumunu, məfkurəsini və idarə üsulunu Azərbaycan xalqı gətirdi. Azərbaycan xalqı müstəmləkə zülmü altında inləyən xalqlara xilas yolunu göstərdi. Onların ürəyində ümid çırağı yandırdı. Heç əbəs deyil ki, Cümhuriy- yət yaradıldıqdan sonra Sibir sürgünündə azərbaycanlılarla yanaşı zülm çəkən yüzlərlə ərəb, fars, əfqan və başqa xalqların nümayəndəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin vətəndaşı olmaqdan ötrü İrkutskdakı Azərbaycan konsullu- ğuna müraciət etmişdilər.21

İbrət dərsləri

Cümhuriyyət tarixinin öyrənilməsi bəzi ibrət dərslərini almağa imkan verir. Bundan ötrü ilk növbədə həmin dövrdə buraxılan səhvləri bilmək və onlardan müvafiq nəticələr çıxarmaq gərəkdir. Tarixi təcrübə göstərir ki, dövlətin yaradılmasını liberal dəyərlərlə elan etmək olar, amma daxili və xarici təzyiqlərin daim olduğu və olacağı bir şəraitdə liberalizmlə qorumaq mümkün deyildir. Bunun üçün çoxlu amillərin məcmusu tələb olunur. Əgər Azərbaycan- da parlament deyil, prezident respublikası və ya “möhkəm əl” olsaydı, bəlkə də müstəqilliyin ömrü uzun ola bilərdi. Xalq öz dövlətinin mühafizəsinə, güclən- məsinə və tərəqqisinə çalışmalı, milli dövlətini qorumalı, onun maraqlarını hər şeydən uca tutmalıdır. Hakimiyyət qanadları arasında sıx birlik olmalıdır. Dünyanın hansı ölkəsində yaşamasından, hansı siyasi təşkilata mənsublu- ğundan asılı olmayaq, hər bir azərbaycanlı daim Azərbaycanın maraqlarını uca tutmalı, ümumi məqsədlərə xidmət etməlidir. Xaricdə yaşayan soydaşlarımız yalnız Azərbaycanın yanında olduqda böyük, güclü və qüdrətlidirlər. Milli tarixə və keçmişə daim hörmətlə yanaşılmalıdır. Cümhuriyyətin süqutundan sonra siyasi və dövlət xadimlərinin bir qismi xarici ölkələr mühacirət etməyə məcbur oldu. Bir qismi isə erməni və bolşevik terrorunun qurbanı oldu. 20-30-cu illərdə milli düşüncəli ziyalılar repressiya edildilər. Amma sovet repressiya aparatı istiqlal fikrini məhv edə bilmədi. Milli ruhlu ziyalılar 70-80-ci illərdə Heydər Əliyevin qayğıcı ilə əhatə

21 Гасымлы М. Азербайджанское консульство в Иркутске // Современные методы и технологии в преподавании международных отношений. Часть 2. Екатеринбург, 1999, с. 68. 34 Biblioqrafiya olundular. Müstəqil dövlət üçün lazım olan təməllər məhz bu illərdə düşü- nülmüş şəkildə hazırlandı. Nəhayət, Cümhuriyyət artibutları ilk dəfə olaraq rəsmi şəkildə Naxçıvanda Heydər Əliyevin liderliyində qəbul edildi. Naxçıvan müasir Azərbaycan dövlətçiliyinin təməlini oldu. 1991-ci il oktyabrın 18-də Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi bərpa edildi. Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin varisi oldu.

***

Heç kəsə sirr deyildir ki, sovet dövründə Cümhuriyyətin dövlət səviyyəsin- də bayram ediləcəyi xəyallara belə gəlmirdi. Amma ölkəmizdə milli tariximi- zə, milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunub-saxlanılmasına və inkişafına dövlət səviyyəsində xüsusi diqqət yetirilir. Artıq eyde dildiyi kimi, 1998-ci ildə Ümummilli lider, Prezident Heydər Əliyevin imzaladığı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin qeyd edilməsi barədə sərəncamından sonra bu sahədə xeyli işlər görüldü. Cümhuriyyət dövrü tarixinin sistemli araşdırılması- na başladılması məhz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Bu gün ölkəmizdə Cümhuriyyət tariximinə xüsusi qayğı göstərilir. Azər- baycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə ölkəmizin paytaxtında Cümhuriyyət xadimlərimizin şərəfinə abidə ucaldılıb. Onların xatirəsi əbədiləşdirilib. Adlarına küçə, prospekt və qəsəbələr vardır. Görkəmli xadimlər haqqında sənədli filmlər çəkilib. Xarici ölkələrdəki məzarları təmir edilib. Cümhuriyyətimiz 100-cü ildönümü ilə əlaqədar olaraq ölkəmizdə geniş tədbirlər həyata keçirilir.

Musa Qasımlı, AMEA-nın Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü

35 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Görkəmli şəxsiyyətlər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında

Azərbaycan xalqı haqlı olaraq fəxr edir ki, müsəlman aləmində ilk demok- ratik respublika məhz Azərbaycanda yaradılmışdır. Azərbaycanın mütərəqqi nümayəndələri bu respublikanı yaratmışlar. Bu, tarixi hadisə idi. Müsəlman aləmində ilk respublikanın yaradılması böyük hadisə idi və ondan sonra digər müsəlman ölkələrində respublika quruluşu yaradılmışdır. Ancaq ilk təcrübə məhz Azərbaycan xalqının istedadı, zəhməti, uzaqgörənliyi hesabına mümkün olmuşdur. Əfsuslar ki, respublikanın ömrü uzun olmamışdır. Azərbaycan cəmi iki il müstəqil ölkə kimi yaşamışdır. Ancaq bu illər ərzində böyük işlər görül- müşdür. Azərbaycan xalqı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularının xatirəsinə həmişə böyük hörmətlə yanaşır və onların əziz xatirəsi həmişə bizim ürəyimizdədir. O illərdə demokratik təsisatlar qurulmuş, ordu quruculuğu sahəsində böyük işlər görülmüş, qadınlara səsvermə hüququ verilmişdir. Bir sözlə Azərbaycanın gələcək uğurlu inkişafı üçün möhkəm zəmin yaradılmışdır.

*** Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti gərgin və mərəkkəb ictimai-siyasi şəraitdə cəmi 23 ay fəaliyyət göstərsə də, sonrakı nəsillərin yaddaşında xalqımızın tari- xinin ən parlaq səhifələrindən biri kimi həmişə qalacaqdır. O, demokratik dövlət quruculuğu, iqtisadiyyat, mədəniyyət, təhsil, səhiyyə, hərbi quruculuq sahələrində atdığı mühüm addımları başa çatdıra bilməsə də, onun qısa müd- dətdə həyata keçirdiyi tədbirlər xalqımızın tarixində silinməz iz buraxmış, milli dövlətçilik ənənələrimizin bərpası işində böyük rol oynamışdır. Ən əsası odur ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti az yaşasa da, xalqımızda azadlıq, müstəqil- lik fikirlərini daha da gücləndirmiş oldu.

*** Əsrin sonunda öz müstəqilliyini bərpa edən Azərbaycan Respublikası Xalq Cümhuriyyətinin varisi olaraq Üzeyir Hacıbəyovun və Əhməd Cavadın yarat- dıqları dövlət himnini, Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağını və gerbini bərpa elədi. Bu dövlətçilik atributları bu gün də hər bir Azərbaycan vətəndaşı üçün olduqca əzizdir... Bu dövlət, bu quruluş 1918-ci ildə yaranmış ilk xalq cümhuriyyətinin varisidir. Müsəlman Şərqində ilk demokratik cümhuriyyətin məhz Azərbaycan tor- pağında yaranması xalqımızın o dövrdə və o illər ərəfəsində ‒ XIX əsrin

36 Biblioqrafiya sonunda və XX əsrin əvvəllərində milli müstəqillik, azadlıq duyğuları ilə yaşaması ilə bağlıdır. O illərdə xalqımızın qabaqcıl şəxsiyyətləri, mütəfəkkir adamları, ziyalıları xalqımızda milli azadlıq, milli müstəqillik duyğularını gücləndirmiş, milli dirçəliş, milli oyanış əhval-ruhiyyəsi yaymış və bunların hamısı məntiqi olaraq Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasına gətirib çıxarmışdır.

*** 1991-ci ildə dövlət istiqlaliyyətini bərpa edən xalqımız qısa müddət fəaliyyət göstərmiş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin zəngin ənənələrindən istifadə edərək, bu tarixi irsin əsasında müstəqil Azərbaycan dövlətini yaratmışdır.

*** Əgər XX əsrin əvvəlində xalqımız milli azadlıq, dövlət müstəqilliyi yo- lunda ilk dəfə böyük addım atıbsa, XX əsrin sonunda milli azadlığa, dövlət müstəqilliyinə tam nail olubdur. Heydər Əliyev, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması tariximizdə çox əlamətdar və önəmli hadisə idi. İlk dəfə müsəlman aləmində demokratik respublika yaranırdı, Azərbaycan xalqı müstəqilliyə qovuşurdu. Ölkəmiz dünya birliyinə üzv olurdu. Bu çox əlamətdar hadisə idi.

*** Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Avropanın demokratik dəyərləri ilə Şərq mədəniyyətinin xüsusiyyətlərini milli mənəvi dəyərlərimizi üzvi şəkildə birləş- dirən yeni dövlət və cəmiyyət nümunəsi idi. Müsəlman ölkəsi olmaqla yanaşı Azərbaycan bütün tarixi boyu Qərb dəyərlərini, mədəniyyətini məmnuniyyətlə mənimsəmiş Azərbaycanlı ziyalılar və siyasi xadimlər ölkənin gələcəyini müasir təhsildə, elmdə, sivil xalqlar ailəsinə qovuşmaqda görmüşdür.

*** Xalqımız müstəqil dövlətini öz varlığında, ruhunda yaşatdı. Azadlıq mü- barizəsini dayandırmadı. Əsrin əvvəllərində itirdiyimiz müstəqilliyimiz əsrin sonunda – 1991-ci ildə yenidən bərpa olundu. Müasir Azərbaycan Respublikası Xalq Cümhuriyyətinin varisidir. Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbay- cançılıq məfkurəsi xalqımızın tarixi yaddaşını özünə qaytardı, müstəqillik arzularının gerçəkləşməsinə və möhkəmlənməsinə zəmin yaratdı. İstiqlal

37 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Bəyannaməsinin elan edildiyi 28 may ölkəmizdə Respublika Günü kimi qeyd olunur.

*** Bu il biz müstəqilliyimizin yüz illiyini qeyd edəcəyik. Yüz il bundan əvvəl müsəlman aləmində ilk dəfə olaraq demokratik respublika yaradılmışdır. Biz fəxr edirik ki, bu respublikanı Azərbaycan xalqı yaradıb və bir daha bütün dünyaya nümayiş etdirib ki, Azərbaycan xalqı böyük xalqdır, istedadlı xalqdır, azad xalqdır. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması və iki il ərzində fəaliyyəti tarixi hadisə idi. Azərbaycan o ölkələrdəndir ki, hələ yüz il bundan əvvəl ən ülvi demokratik dəyərləri nəinki bəyan edib, öz praktiki fəaliyyətində onları təmin edib. Bugünkü Azərbaycan, müstəqil Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin varisidir. Biz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin bütün demokratik ənənələrinə sadiqik və bu ənənələri yaşadırıq. İlham Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Müstəqillik yolumuz heç də asan və hamar olmamışdır. Bu yolda itkiləri- miz, ağrılarımız, acılarımız kifayət qədər olub. 1918-ci ildə yaradılmış Azər- baycan Xalq Cümhuriyyəti Şərqin ilk demokratik parlament respublikası olmuşdur. Həmin il, həmin dövr Azərbaycan müsəlman dünyası, müsəlman Şərqi üçün əsl mayaka çevrilmişdir. Müsəlman qızları üçün ilk dünyəvi məktəb açılmışdır, Azərbaycan qadınları səsvermə hüququ qazanmışdır. Mehriban Əliyeva, Azərbaycan Respublikasının birinci vitse prezidenti

28 May ilk dəfə olaraq, Türk və İslam dünyasında Cümhuriyyət elan etmişdir: 28 May ilk dəfə olaraq Azərbaycan xalqının siyasi vəhdətini təsbitlə Türk Narsi (Harsi) və millət məfkurəsi üzərinə muesses demokratik bir Cümhuriyyət əsasını qoymuşdur. 28 May Azərbaycan gəncliyinin hərarət və həyəcanla müqəddəs idealı sevgidən şanlı istiqlal bayrağını yüksəltmişdir. Nəhayət, 28 May, Azərbaycan tarixində tamamilə yeni bir nəsil yetişdirən bir dövr açmışdır.

*** 28 May 1918-ci il – Milli Azərbaycan hərəkatının ən böyük günüdür. Bundan 34 il əvvəl Milli Şura tərəfindən Azərbaycanın istiqlalı elan olunmuşdu; bu tarixdə Türk və Müsəlman aləmində ilk dəfə milli xalq hakimiyyətinə dayanan bir Cümhuriyyət qurulmuşdur. Yüz il öncə, ayrı-ayrı 9 xanlıq halında çarlığın hakimiyyəti altına düşən

38 Biblioqrafiya

Azərbaycan, Birinci Dünya hərbi nəticəsində çökən Rusiya imperatorluğunun qalıqları altından siyasi bir bütün, bir millət, bir dövlət olaraq qalxdı.

*** ...Milli azadlığın nə olduğunu başa saldıq. Azca da olsa, milli istiqlal dadızdırdıq. Yüz illik əsarət dərsi ilə iki illik hürriyyət qovğası bizi özümüzə tanıtdı. Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz!.

*** Azadlıq və istiqlaliyyət əsas süngüləri ilə yox, ədəbiyyat və incəsənət vasitəsi ilə əldə olunur.

*** Yalnız din birlyi müasir məna ilə bir millət təşkil edə bilməz. Milliyyəti təşkil edən müştərək əlamətlərin başlıcası dil, din, adət və ədəbiyyatdır. Bu nöqteyi-nəzərdən bütün türklər bir millətdir. Təbii milli olduğu, milliyyətimiz- də yalnız dinlə deyil. Başlıca din üzərinə müstənit hrsən təəssüf eylədiyi qənaə- tiylə biz bu günkü haliylə müttəfiq olan geniş türk dünyasının bir gün gəzib mütəəhhid və müttəfiq bir türk aləmi təşkil edəcəyinə inanırıq. Milli istiqlala malik olmayan bir millət, hürriyyət və mədəniyyətini də hifz edə bilməz. İnsanlara hürriyyət, millətlərə istiqlal!

*** Bəli, artıq Azərbaycan ideyası barədə firqələrimiz arasında fikir ixtilafı yoxdur. Azərbaycan fikri millətin şüurunda yerləşdirilmişdir. Üçrəngli əziz bayrağımız hamımızı siyasətcə birləşdirir. Azərbaycanın istiqlalını müdafiə etmək hamımız üçün ortaq bir proqramdır. Ona görə firqələr Azərbaycan ideyasını propaqanda etməklə deyil, mövcud faktın siyasətən, hüquqən və xaricən müdafiəsi ilə məşğul olmalıdırlar.

*** Milli Azərbaycan bayrağı – iştə bizim çöhrəmiz!

*** Azərbaycançılıq demək, istiqlalçılıq deməkdir. Bir istiqlalçılıq ki, tarixin ən böyük müəssisəsi olan milliyyətin dövlət olmaq üzrə müzəffər yürüşü deməkdir. Azərbaycançılıq demək, böyük türk irqinə mənsub bir millətin istiqlalını qazanmaq üzrə başlanmış şanlı bir mücadilədir. Azərbaycançılıq eyni zamanda bir hürriyyət və mədəniyyət hərəkatıdır ki, onun ən bariz sifəti xalqçılıq və milli hakimiyyət əsasına bağlılıqdır.

39 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

*** Biz istiqlalımız yolunda mübarizə edəriz, nəticədə bizə ya istiqlalımız qalar, ya uçurulmuş daşlar! Fəqət əmin olunuz, müvəqqəti müzəffəriyyət sizin üzərinizdə olsa da zəfər bizimlədir.

*** Azərbaycan xalqının tarixində bu gün 28 May qədər böyük bir dəyərə malikdir. 28 Mayda Cümhuriyyətin istiqlalı bütün cahana elan edilmişsə, 15 sentyabrda bu istiqlal maddətən təyid olunmuş, Azərbaycan hökuməti öz təbii mərkəzinə müvəffəqiyyətlə daxil olunmuşdur.

*** Nəsib bəy Yusifbəyli milli Azərbaycan Demokratiyasının yetişdirdiyi ən tipik müməssillərdən (təmsilçilərdən) biridir. Elə bir müməssil ki, Milli Azərbaycan hərəkatının istiqlala müncər olan qayəsini formulə etmək onun ismi ilə mərbutdur. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, AXC-nin banilərindən biri, ictimai-siyasi və dövlət xadimi

Azərbaycanda görülən bu hürriyyətlər dünyanın hec bir tərəfində mövcud deyildir. Hökumət təbii, müqəddəs olan bu hürriyyətləri mühafizə edəcəkdir. Hər kəs nə yazırsa yazsın, hər kəs nə istəyirsə söyləsin, nərədə ictima edirsə etsin. Yalnız bir məsələ vardır ki, ona əl uzatmağa təhəmmül ediləməz. O da Azərbaycanın istiqlaliyyəti məsələsidir. Nəsib bəy Yusifbəyli, ictimai-siyasi və dövlət xadimi, publisist

Əgər bu gün Anadolu Azərbaycanın azadlığı naminə qan tökürsə, sabah Azərbaycan Anadolunu yoxsulluqdan xilas edə bilər. Azərbaycanı xilas etməklə Anadolu həm də özünü xilas etmiş olur. Əli bəy Hüseynzadə, Azərbaycan ədibi, filosof və ədəbiyyat tənqidçisi

Mən Bakını İstanbulda və İstanbulu Bakıda görüb də özümü o qədər bəxtiyar görürəm ki, daha ölsəm də, o qədər qəmim yoxdur, dünyadan kam almış kimiyəm. Əhməd bəy Ağaoğlu, ictimai xadim, jurnalist, pedaqoq və yazıçı

40 Biblioqrafiya

Sizin (Əlimərdan bəy Topçubaşov) büllur kimi təmiz adınız artıq əbə- diləşib: qızıl hərflərlə yazılmış bu ad Azərbaycan tarixinin salnaməsində birinci yerdə dayanacaq. İbrahim ağa Usubov, general-mayor

Qəhrəman əsgərlər, mən şəxsən Almaniya cəbhəsində bir çox döyüşlərdə olmuşam. Fəqət sizin qədər qəhrəman əsgərlərə az-az təsadüf etmişəm. Siz mənim ümidlərimi qüvvətləndirdiniz. Siz canınızla gənc Azərbaycan ordu- sunun namusunu müdafiə etdiniz. Səməd bəy Mehmandarov, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hərb naziri, Rusiya İmperator ordusunun tam artilleriya generalı

Biz Azərbaycanı və iki milyondan artıq olan Azərbaycan türklərini Yüvro- paya və müttəfiq dövlətlərə indidən tanıtmalıyıq. Özümüzə məxsus tarixə, gözəl və xüsusi bir ədəbiyyata, sənayeyi-nəfisiyə malik olduğumuzu onlara bildirməliyik. Dilimizin firəng dili Yevropada olan kimi, bütün Qafqazda ümümi bir dil olduğunu, məsələn, bir ləzgi ilə bir erməninin və ya bir malakan ilə bir aysorun bir-biri ilə türk-Azərbaycan dili ilə danışmağa məcbur olduğunu isbat etməliyik. Musiqimizin ümumi Qafqaz millətlərinə zövq və ləzzəti-ruhani verən bir musiqi olduğunu bildirməliyik. Yevropa şairlərindən geri qalmayacaq şairlərimizi, müsənniflərimizi, yazıçılarımızı, alimlərimizi birbəbir nişan verməklə xüsusi bir mədəniyyətə malik olduğumuzu əyan və aşkar etməliyik. Üzeyir Hacıbəyli, bəstəkar, musiqişünas-alim, publisist, dramaturq, pedaqoq və ictimai xadim

Qardaş Azərbaycan türkünün mənafeyi hər bir türk üçün müqəddəsdir. Əgər Azərbaycanın azadlığı yolunda yeni qurbanlar lazım olarsa, ona da biz hazırıq. Nuru Paşa, Osmanlı ordusunun generalı, Qafqaz İslam Ordusunun komandanı

Ölkəmizin dövlətçilik tarixində müstəsna yer tutan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (1918-1920) tarixinin və fəaliyyətinin öyrənilməsi həm elmi, həm də siyasi baxımdan çox zəruridir. Xüsusilə, həmin illərdə ölkəmizdə baş verən ictimai-siyasi hadisələrə, Azərbaycan dövlətinin daxili və xarici siyasəti- nə dair o zamankı diplomatik nümayəndəliklərin sənədlərində əks olunan

41 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 materialların araşdırılıb üzə çıxarılması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan 1918-1920-ci illərdə Bakıda rəsmən fəaliyyət göstərən səfirlik və konsulluqların, ölkəmizə səfər etmiş xarici ölkə nümayəndəliklərinin yazış- maları, onların öz dövlətləri üçün göndərdikləri arayış və hesabatlar bu gün qiymətli tarixi mənbədir. Ramiz Mehdiyev, akademik

Xalqımız müstəqil dövlətini öz varlığında, ruhunda yaşatdı. Azadlıq müba- rizəsini dayandırmadı. Əsrin əvvəllərində itirdiyimiz müstəqilliyimiz əsrin sonunda – 1991-ci ildə yenidən bərpa olundu. Müasir Azərbaycan Respublikası Xalq Cümhuriyyətinin varisidir. Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbay- cançılıq məfkurəsi xalqımızın tarixi yaddaşını özünə qaytardı, müstəqillik arzularının gerçəkləşməsinə və möhkəmlənməsinə zəmin yaratdı. İstiqlal Bəyannaməsinin elan edildiyi 28 May ölkəmizdə Respublika Günü kimi qeyd olunur.

*** Tarix İnstitutunda AXC-nin tarixini araşdıran ayrıca şöbə fəaliyyət göstərir. Dünyanın müxtəlif ölkələrindən Cümhuriyyət tarixinə dair ilk mən- bələr və arxiv sənədləri ölkəmizə gətirilir. Cümhuriyyət tarixinə dair çoxsaylı sanballı əsərlər, o cümlədən ikicildlik ensiklopediya nəşr edilib. Ulu öndər Heydər Əliyevin vəsiyyətinə əsasən nəşr edilmiş “Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyəti Ensiklopediyası” cümhuriyyət tarixinin bütün sahələrini əhatə edən ilk fundamental elmi soraq əsəridir.

*** Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xalqın tarixində ən şanlı səhifələrdən biridir. Dünyada yeni demokratik respublikaların yarandığı dövrdə Xalq Cümhuriyyəti parçalanmış Azərbaycan torpağında xalqımızı ayağa qaldıraraq dünyanın ən demokratik dövlətini yaratdı. Bu gün dünyaya cəsarətlə söyləyə bilərik ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti o zaman üçün təkcə Şərqdə demok- ratik parlamentli respublika olaraq qalmayıb, eyni zamanda dünya tarixində ən demokratik respublika idi. Azərbaycanın şimal torpaqlarına Azərbaycan adının dövlət səviyyəsində verilməsi cümhuriyyətlə bağlı idi. Yaqub Mahmudov, akademik

Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev 1993-cü ildə ölkə- mizdə yenidən siyasi hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra Azərbaycan Respubli-

42 Biblioqrafiya kasının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi olduğunu daim çıxışlarında qeyd etmiş və xalq cümhuriyyəti dövrü tarixinin araşdırılmasına ciddi diqqət yetirmişdir. İsmayıl Hacıyev, akademik

M.Ə.Rəsulzadənin yaradıcılığının baş mövzusu Azərbaycandır. Yəni o, məqalə və kitablarının başlığına çıxarıb-çıxarmamasından asılı olmayaraq, bütün əsərlərində Azərbaycanın tarixini, dilini, ədəbiyyatını, ədəbi-mədəni əla- qələrini, xalqımızın mənəvi gücünü, azadlıq eşqini, istiqlaliyyət əzmini tədqiq etmişdir. Bəkir Nəbiyev, akademik

Həqiqətən, bu hadisə bütün Şərq aləmində, türk dünyasında yeni, demokratik prinsiplərə söykənən bir dövlətin yarandığını göstərirdi. Rusiya əsarətində yaşayan türk xalqları içərisində Azadlıq bayrağını ilk dalğalandıran və müstəqil yaşamaq haqqını dünyaya tanıtdıran Azərbaycan oldu. Nəsiman Yaqublu, tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru

1918-ci il. XX əsr Azərbaycan tarixində, bu il bir-birini sürətlə əvəz edən və Azərbaycan xalqının tarixində həlledici sayılan hadisələr – istər əlamətdar, istərsə də faciəvi baxımından ən əhəmiyyətli zaman kəsiyidir. Həmin hadisələ- rin ən yüksək zirvəsi, sözsüz ki, 28 may 1918-ci il tarixi – Azərbaycan dövlət müstəqilliyinin elan edilməsidir. Solmaz Rüstəmova-Tohidi, Tarix elmləri doktoru, professor

Cümhuriyyətin bütün müsəlman Şərqində, türk aləmində ilk dəfə məhz Azərbaycan xalqı tərəfindən yaradılması artıq dünya miqyaslı hadisə sayıla bilər. Bu cahanşümul hadisənin də hər il ümumxalq bayramı səviyyəsində keçirilməsinin tarixi əhəmiyyəti şəksizdir. Firdovsiyyə Əhmədova, tarix üzrə fəlsəfə doktoru

43 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

I FƏSİL

AZƏRBAYCAN XALQ CÜMHURİYYƏTİNİN YARANMASI ƏRƏFƏSİNDƏ SİYASİ VƏZİYYƏT

KİTABLAR

1918 1. Topçubaşov, Ə. Azərbaycanın təşkili / Əlimərdan bəy Topçubaşov.- İstanbul, 1918.- 46 s.- (Ərəb əlifbasında). Kitabda milli hərəkat tariximizin cümhuriyyətə qədərki mərhələsi, cümhuriyyətin yaranması tarixi verilmişdir.

1927 2. Sef, S. 1917-1918-ci illərdə bolşeviklər Bakı rayonunda hakimiyyət başına necə gəldilər? / S.Sef.- Bakı: Azərnəşr, 1927.- 62 s.

1928 3. Rathauzer, Y. Bakıda inqilab və vətəndaş müharibəsi: (1917-1918-ci illər) / Y.Rathauzer; tərcümə edəni Xəlil İbrahim.- Bakı: Azərnəşr, 1928.- 124 s. Kitabda 1917-1918-ci illərdə milli şüurun oyanışı, ölkədə ikihakimiyyətli- lik, mart qırğınları, müsavat firqəsinin mübarizəsi, ingilislərin Bakıya gəlişi, bolşeviklərin məğlubiyyətinin səbəbləri verilmişdir. 4. Steklov, A. Müsavat Azərbaycanı ordusu / A.Steklov.-Bakı, 1928.

1929 5. İnqilab girdabında: Bakı komsomolunun fəaliyyəti haqqında xatirələr / K.L.ALKGİ Mərkəzi və Bakı Komitələrinin Gənclər Tarixini Öyrənən Komissiya.- Bakı: Azərnəşr, 1929.- 102 s. Kitabda 1918-ci il mart hadisələri haqqında geniş məlumat verilmişdir. 6. Rathauzer, Y. Şura Azərbaycanı uğrunda mübarizə: Aprel inqilabının tarixinə dair / Y.Rathauzer; çevirəni N.Ə.Axundov.- Bakı: Azərnəşr, 1929.- 116 s. Kitabda AXC-nin süqutu və bolşevizmin qələbəsi verilmişdir.

44 Biblioqrafiya

1930 7. Ağayev, M. Müsavatın aqrar siyasəti / Mahmud Ağayev.- Bakı: Azərnəşr, 1930.- 64 s.- Mətn köhnə latın qrafikasındadır. Kitabda 1918-ci il mart inqilabından, Zaqafqaziya seyminin torpaqların pulsuz olaraq alınması haqqında qətnaməsindən və kəndli hərəkatından bəhs olunmuş məqalələr toplanmışdlr.

1931 8. Müsavat zülmü altında kənd və kəndli kütlələrinin mübarizəsi.- Bakı, 1931.- 26 s.

1950 9. İbrahimov, Z. İngilis-Amerikan müdaxiləçilərinə qarşı Azərbaycan xalqının mübarizəsi: (1918-1920-ci illər) / Z.İbrahimov; red. H.Teymurov.- Bakı: Azərbaycan uşaq və gənclər ədəbiyyatı nəşriyyatı, 1950.- 114 s.

1955 10. Əbdurrəhmanov, A. Birinci Fəhlə Deputatları Soveti / Asim Əbdür- rəhmanov; [red. H.Əfəndiyev].- Bakı: Azərnəşr, 1955.- 46, [2] s.

1957 11. Əfəndiyev, S. Azərbaycan proletariatının inqilab hərəkatı tarixindən / S.Əfəndiyev.- Bakı, 1957.- 44, [2] s. 12. İbrahimov, Z. Sosialist inqilabı uğrunda Azərbaycan zəhmətkeşləri- nin mübarizəsi: 1917-1918-ci illər / Zülfəli İbrahimov; [red. B.Seyidzadə].- Bakı: Azərnəşr, 1957.- 585, [3] s. Kitaba 1918-ci ilin birinci rübündə Azərbaycanda kəndli hərəkatı, sovet Azərbaycanında beynəlxalq vəziyyət və s. haqqında məqalələr toplanmışdır. 13. İmanzadə, S. Oktyabr Sosialist İnqilabı və Azərbaycanda qadın azad- lığı / Səidə İmanzadə; [red. S.Axundova].- Bakı, 1957.- 105, [3] s. Kitabda 1918-ci ildə RSFSR-in III Sovetlər qurultayında təsdiq olunan Konstitusiyasında zəhmətkeş qadınların məsələsi ilə əlaqədar verilən maddələ- rin Azərbaycanda həyata keçirilməsi məsələləri haqqında mülahizələr verilmişdir. 14. Milman, A. Bakı Soveti – Azərbaycanda proletar diktaturasının orqa- nıdır: (oktyabr 1917-iyul 1918) / Aron Şmuleviç Milman; red. Z.Məmmədov.- Bakı: Azərnəşr, 1957.- 151, [1] s.

1958 15. Böyük Oktyabr və Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti uğrunda mü- barizə = Великий октябрь и борьба за Советскую власть в Азербайджане /

45 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Azərb.SSR EA Tarix İn-tu; red. İ.A.Hüseynov [və b.].- Bakı: AzSSR EA, 1958.- 502, [2] s. Kitabda 1917-1920-ci illərdə Azərbaycanda kəndli hərəkatı, 1917-1920-ci illərdə Sovet hakimiyyəti uğrunda mübarizə, 1920-ci ildə Azərbaycanda mülkədar torpaq sahibliyinin ləğv edilməsinə dair məqalələr toplanmışdır. 16. 26 Bakı Komissarı / Tərt. ed.: M.S.İsgəndərov, C.B.Quliyev, M.Ə.Qazıyev, T.Q.Köçərli; Azərb. KP MK yanında Partiya Tarixi İn-tu.- Bakı: Azərnəşr, 1958.- 442, [2] s. 17. Mədətov, Q. Naxçıvanda Sovet hakimiyyətinin qələbəsi və Naxçıvan MSSR-in yaradılması / Qaraş Mədətov; red. Ə.Salahov.- Bakı, 1958.- 163 s.

1960 18. Əliyev, Ə. Naxçıvanda Sovet hakimiyyətinin qurulması və möhkəm- ləndirilməsi uğrunda mübarizə (1918-1920) /1920-1921-ci illər / Əli Əliyev; red. [Q.Mədətov]; AzSSR Siyasi və Elmi Bilikləri Yayan Cəmiyyət.- Bakı, 1960.- 37, [2] s. Kitabda 1917-1920-ci illər ərzində Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti uğrunda gedən mübarizələrdən bəhs olunur. 19. Hüseynov, İ. Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qələbəsi / İ.Hüseynov; Azərb. SSR Siyasi və Elmi Bilikləri Yayan Cəmiyyət; [red. Q.Mehdiyev].- I ser.- № 12.- Bakı, 1960.- 33, [2] s. Kitab 1920-ci il 28 aprel günü Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurul- ması haqqındadır. 20. Quliyev, Ə. Bakı proletariatı Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti uğrun- da mübarizənin qabaqcıl dəstəsidir / Ə.N.Quliyev; [red. M.İsmayılov]; Azərb. SSR EA Tarix və Fəlsəfə İn-tu.- Bakı, 1960.- 81, [2] s. 21. Quliyev Ə. Lenin və Azərbaycan / Ə.N.Quliyev; [red. F.Köçərli]; Azərb. SSR Siyasi və Elmi bilikləri Yayan Cəmiyyət.- Bakı, 1960.- 46, [2] s.

1961 22. Milman, A. Bakı Soveti – Azərbaycanda proletar diktaturasının or- qanları ilə seçilirdi / Aron Şmuleviç Milman.- Bakı, 1961.- 64 s. 23. Vəzirov, X. Azərbaycanda bolşevik mətbuatı Sovet hakimiyyətinin qələbəsi uğrunda mübarizədə / X.Vəzirov; [red. Ə.Salahov].- Bakı, 1961.- 146, [2] s.

1963 24. Əliyev, P. Qarabağ bolşevikləri Sovet hakimiyyətinin qələbəsi uğrunda mübarizədə / P.Əliyev.- Bakı, 1963.- 106 s. 25. Əlizadə, N. Lənkəran qəzası zəhmətkeşlərinin Sovet hakimiyyətinin

46 Biblioqrafiya qələbəsi və möhkəmləndirilməsi uğrunda mübarizəsi tarixindən / N.Əlizadə.- Bakı, 1963.- 112 s. Kitab 1920-ci il aprelin 28-də müsavat hökumətinin yıxılması və Azərbay- canda Sovet hakimiyyətinin qurulmasından bəhs olunur.

1967 26. Sovet hakimiyyəti uğrunda: xatirələr məcmuəsi / Azərbaycan KP MK Partiya Tarixi İnstitutu – Sov.İKP MK Yanında Marksizm-leninizm İnstitutunun Filialı; red. X.H.Vəzirov; hazırlayan: M.M.Katibli, İ.S.Səmədov.- Bakı, 1967.- 258, [2] s.

1968 27. Bayramov, Q. Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti uğrunda mübarizə dövründə Bakı mədən-zavod komissiyaları: (Mart 1917-iyul 1918 / Qurban Bayramov; AzSSR EA; red. Ə.C.Rəhimov.- Вakı, 1968.- 187 s.

1971 28. Əzimov, H. Azərbaycan qəzalarında sovetlər: (1917-1918-ci illər) / Hacıbaba Əzimov; red. Z.Şıxlinski; Azərb. SSR EA, Tarix İn-tu.- Bakı: Elm, 1971.- 186, [2] s Kitab dövrün tələbinə uyğun yazılsa da, müəllif 1917-1918-ci illərdə ölkədə ikihakimiyyətliliyi, milli-azadlıq hərəkatını, müsavatın fəaliyyətini, türk qoşunlarının Bakıya gəlişini vermişdir.

1973 29. Mirhadıyev, M. Kapitalizmdən sosializmə keçid dövründə Azərbay- canda proletariat diktaturası dövlətinin təşkili və inkişafı (1917-1937): dərs vəsaiti / Miryusif Mirhadiyev; [red. İ.Süleymanov].- Bakı: Maarif, 1973.- 105, [3] s. Kitabda Sosalist İnqilabı dövründə Azərbaycan proletariat diktaturası qur- maq uğrunda mübarizə və proletar təşkilatları (mart 1917-28 aprel 1920) haqqında geniş məlumatlar verilmişdir.

1987 30. Məmmədov, N. Böyük Oktyabr və Azərbaycanda sovet hakimiyyəti- nin qələbəsi / Nuru Məmmədov; [red. Q.Həsənov]; Azərb. SSR “Bilik” Cəmiyyəti.- Bakı, 1987.- 57 s. Kitabda Azərbaycanda Sosialist İnqilabının qələbəsi, sovet hakimiyyətinin möhkəmlənməsinə Böyük Oktyabrın təsiri, 1918-ci il iyulun 31-də Bakı Soveti hakimiyyətinin müvəqqəti süqutu haqqında məlumatlar verilmişdir.

47 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1988 31. Böyuk Oktyabr və Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qələbəsi: (1917-1920).- Bakı, 1988.- 119 s. 32. Hüseynov, Ş. Həqiqət və ədalət carçısı / Şirməmməd Hüseynov; rəyçi M.İsmayılov. - Bakı: Azərnəşr, 1988.- 192 s. Kitab Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinin bu vaxtadək az öyrənilmiş 1903- 1907-ci illər dövrünün tədqiqinə həsr edilmişdir. Kitabda “Hümmət” təşkilatı- nın nəşr etdiyi ilk vərəqə, intibahnamə haqqında geniş məlumat verilmişdir. 33. İbrahimova, A. Azərbaycan Böyük Oktyabr sosialist inqilabının hazırlanması dövründə (mart-oktyabr 1917-ci il): dərs vəsaiti / Almaz İbrahim- ova; S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Un-ti; elmi red. S.B.Musayev; rəyçi. E.A.Tokarjevski, İ.H.Quliyev.- Bakı: ADU, 1988.- 80 s.

1992 34. Zeynaloğlu, C. Müxtəsər Azərbaycan tarixi: elmi-publisistik və tarixi kitab / Cahangir Zeynaloğlu; red. T.İsmayılova.- Bakı: Azərbaycan Dövlət Kitab Palatası, 1992.- 144 s. Kitabda 1918-ci il mart qırğınları, Bakıda olan qırğınlar, Bakının qurtuluşu haqqında məlumat verilmişdir.

1993 35. İsmayılov, R. Azərbaycan tarixi / Rəşid bəy İsmayılov; müasir əlifbaya çevirəni və çapa haz., elmi red.: E.Xəlilova, Q.Qeybullayev; red. S.Cabbarova; rəssamı T.Məlikov.- Bakı: Azərnəşr, 1993.- 163 s. Əsərdə qədim dövrlərdən başlayaraq XI Ordunun işğalınadək Azərbay- canın tarixi, xalqın keçmişinin ən mürəkkəb və ziddiyyətli dövrləri, Vətənin azadlığı və səadəti uğrunda müharibələr və s. işıqlandırılır.

1994 36. Tağıyev, Ə. Azərbaycanda milli hərəkat ideyalarının yaranması və tarixi təkamülü (XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəlləri): metodik vəsait / Ə.Tağı- yev, A.Mustafayev.- Bakı: N.Tusi adına ADPU-nun nəşri, 1994.- 83 s.

1996 37. Məmmədov, X. Azərbaycan Milli hərəkatı: (1875-1918-ci illər) / Xəqani Məmmədov; elmi red.: S.T.Qəndilov; Azərbaycan Respublikası Bakı Biznes Universiteti.- Bakı: Sabah, 1996.- 174 (2) s. Kitabın içindəkilər: Giriş. I Fəsil. Azərbaycan milli hərəkatının oyanış dövrü (1875-1904). Azərbaycan milli hərəkatının sosial-iqtisadi və siyasi təməli; Maarifçilik hərəkatı və milli-mədəni inkişaf. II Fəsil. I rus inqilabı və

48 Biblioqrafiya milli hərəkatın yüksəlişi (1905-1914). I rus inqilabı və Azərbaycan milli- demokratik fikri; Erməni-azərbaycanlı (türk) münaqişəsi və onun milli hərəkatın inkişafına təsiri; “Müsavat” firqəsinin yaranması. III Fəsil. I dünya müharibəsi illərində milli hərəkatın təkamülü (1914-1918). Müharibə dövründə Azərbaycanın sosial-siyasi və iqtisadi həyatı; Fevral inqilabı və istiqlal mübari- zəsinin ümummilli prosesə çevrilməsi; Milli istiqlalın gerçəkləşməsi uğrunda mübarizə; Nəticə.

1997 38. Dəmirli, M. Azərbaycan tarixi: (Mühazirə mətnləri): Ali məktəb tələ- bələri üçün dərs vəsaiti / Mail Dəmirli, Mahal Məmmədli; Azərbaycan Respub- likası Təhsil Nazirliyi, Azərbaycan Dövlət Dillər Universiteti; Azərbaycan “Təfəkkür” Universiteti.- Bakı: Elm, 1997.- 336 s. Kitabın içindəkindən: XII Fəsil. Bakıda daşnak-bolşevik diktaturası sovet imperiyasının Azərbaycanda ilk erməni tipli dövləti yaratmaq təşəbbüsü idi: (oktyabr 1917-iyul 1918): 1.Bakıda daşnak-bolşevik diktaturasının qurulması və onun antiazərbaycan siyasəti. Sentrokaspi diktaturası [S.143-147]; 2.1918-ci ilin mart soyqırımı (genosid) daşnak-bolşevik diktaturasının antiazərbaycan siyasətinin nəticəsi idi [S.147-153]; 3.Mart soyqırımının sovet mənbələrində saxtalaşdırılması [S.153-155]; 4.Zaqafqaziya komissarlığı və Zaqafqaziya seymi [S.155-157]. 39. Göyüşov, A. Azərbaycanda ittihadçılıq / Altay Göyüşov; red.: Ə.Məmmədov; M.Ə.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu.- Bakı, 1997.- 132 s. Təqdim olunan bu kitabda tariximizin olduqca vacib, həm də son dövrə kimi təhrif və təqiblərə məruz qalmış, zəif öyrənilmiş səhifələrindən birinə panislamizm adı ilə tanıdığımız ittihadi-islama həsr edilmişdir. “İttihad” firqəsinin 1917-1920-ci illər fəaliyyəti barədə verilmişdir. 40. Süleymanova, S. Azərbaycanda ictimai-siyasi hərəkat (XIX yüzilliyin sonu, XX yüzilliyin əvvəlləri) / Sevda Süleymanova; elmi red. S.Qəndilov; rəyçi İ.M.Musayev.- Bakı: Azərb. Döv. Kitab Palatası, 1999.- 419 (3) s. Kitabda XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda ictimai- siyasi hərəkatın yaranması və inkişafı, onun xüsusiyyətləri, islamçılıq, türk-çü- lük, liberalizm, sosializm cərəyanları, milli azadlıq hərəkatı və milli parti-ya- ların fəaliyyəti əks edilir.

2008 41. Əliyeva, N. Müstəqillik ərəfəsi və mədəni inqilab dəyərləri: monoqra- fıya / Nurlana Əliyeva; elmi red. və rəyçi B.Nəbiyev.- Bakı: Azərbaycan, 2008.- 367 s.

49 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Monoqrafiyada müstəqillik ərəfəsi və mədəni inqilab dövrünün fikir irsi, müstəqillik məfkurəsində ana dili probleminin yeri, İslama qayıdış və milli təhsil problemi, mədəni inqilab dəyərləri və milli şüurun inkişafı və s. mövzular geniş şəkildə şərh olunur. Kitabın “Müstəqillik məfkurəsində ana dili probleminin yeri” fəslində “Demokratik Cümhuriyyətə qədər ana dili” bölməsi də öz əksini tapmışdır.

Kitablarda, məcmuələrdə və dövri mətbuatda dərc olunmuş məqalələr

1946 42. İbrahimov, Z. 1918-ci ildə Bakıda Sovet hakimiyyəti / Zülfəli İbrahi- mov // ÜİK(b)P MK yanında MELİ Azərbaycan filialının əsərləri.- 1946.- C.2.- S.3-21.

1957 43. İbrahimov, Z. Almaniya və Türkiyənin hökmü ilə Zaqafqaziyanın “müstəqil” elan edilməsi: [1917-ci il Oktyabr Sosialist İnqilabından sonra Azərbaycanda milli azadlıq hərəkatının genişlənməsi haqqında] / Zülfəli İbrahimov // Sosialist inqilabı uğrunda Azərbaycan zəhmətkeşlərinin müba- rizəsi: (1917-1918-ci illər) / Z.İbrahimov.- Bakı, 1957.- S. 365-368. 44. İbrahimov, Z. 1918-ci ilin martında Bakıda vətəndaş müharibəsi / Zülfəli İbrahimov // S.M.Kirov adına ADU-nun Elmi Əsərləri.- 1957.- № 10.- S.121-136.

1958 45. Bu evlərdə “Hümmət” təşkilatı fəaliyyət göstərmişdir: [Elmlər Akademiyası, universitet və 132 nömrəli məktəb binalarında 1904-1917-ci illərdə Bakıda fəaliyyət göstərən ilk milli sosial-demokrat təşkilatı olan “Hüm- mət təşkilatı və qəzeti redaksiyasının fəaliyyəti haqqında] // Azərbaycan gəncləri.- 1958.- 1 avqust.

1967 46. Yefremov, M.Q. Bakı yollarında / M.Q.Yefremov // Sovet hakimiy- yəti uğrunda xatirələr.- Вakı, 1967.- S.92-97.

1969 47. “Hümmət” təşkilatı haqqında yeni materiallar: [1904-1917-ci illər- də Bakıda fəaliyyət göstərən ilk milli sosial-demokrat təşkilatı haqqında] // Azərbaycan gəncləri.- 1969.- 25 oktyabr.

50 Biblioqrafiya

1988 48. Azərbaycana xarici müdaxilə tarixindən. 1918-1920-ci illər. Sənədlər və materialllar // Azərbaycan arxivi.- 1988.- № 1-2 (31-32).- S.15-96.

1989 49. Svyatoxovski, T. Rusiya Azərbaycanı 1905-1920-ci illər: (Kitabdan parçalar) / Teodor Svyatoxovski // Azərbaycan.- 1989.- № 11.- S.117-149.

1990 50. Əhmədov, Ə. Birinci qurultaya doğru: [1918-1920-ci illərdə Azər- baycanda AKP-nin yaranması] / Ə.Əhmədov // Azərbaycan kommunisti.- 1990.- № 4-5.- S.67-76. 51. Rüstəmbəyli, M. İtməyən izlər: (1918-ci ildə daşnakların Azərbay- canda törətdikləri fitnəkarlıq və milli qırğın haqqında) / M.Rüstəmbəyli // Azərbaycan.- 1990.- 14 sentyabr.- S.4.

1991 52. Mirəhmədov, N. Azərbaycanda milli azadlıq hərəkatının əsas istiqa- mətləti və xüsusiyyətləri haqqında: [1917-ci il mart-oktyabr] / N.Mirəhmədov // Tarix.- 1991.- 29 iyun.- S.1. 53. Muxtarov, K. Üç günün üç xəyanəti: [Tarixçi Zülfəli İbrahimovun “Sosialist inqilabı uğrunda Azərbaycan zəhmətkeşlərinin mübarizəsi” (Bakı 1957) kitabında 1917-1918-ci ildə Bakıda və Azərbaycanın digər hissələrində milli azadlıq hərəkatı haqqında) / K.Muxtarov // Yeni fikir.- 1991.- 24 iyul.- S.4.

1992 54. Çıraqzadə, V. Azərbaycanda siyasi vəziyyət (fevral 1917-may 1918- ci il) / Vahid Çıraqzadə // İstiqlal yollarında / V.Çıraqzadə.- Bakı, 1992.- S.5-28.

1994 55. Həsənov, C. 1918-ci ilin martı: vətəndaş müharibəsi, türk müsəlman soyqırımı / Cəmil Həsənov // Azadlıq.- 1994.- 29-31 mart.- S.5 56. Vəliyev, Ş. 1918-ci ilin mart qırğını: (O günləri bir daha unutma) / Ş.Vəliyev // Azərbaycan müəllimi.- 1994.- 2 aprel.

1995 57. Cəfərova, T. “Şimali Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyət (1917- 1920-ci illər)” mövzusunun tədrisinə dair: (1917-ci ildə siyasi şərait və milli hərəkat, siyasi qarşıdurmanın kəskinləşməsi və milli hərəkatın yeni mərhələsi

51 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

(1917 noyabr- 1918 sentyabr) / T.Cəfərova // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.220-221. 58. Əliyev, M. T.Svyatoxovskinin “Rusiya Azərbaycanı 1905-1920” əsərində Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalı problemi: Çarizmin Azərbay- canda yürütdüyü müstəmləkə siyasəti haqqında / M.Əliyev // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.284-285. 59. Həsənov, C. 1918-ci ilin martı: Vətəndaş müharibəsi yoxsa türk- müsəlman soyqırımı? / Cəmil Həsənov // Azadlıq.-1995.- 27,31 mart. 60. İsmayılov, İ. XX əsrin birinci 20 illiyində Azərbaycanda siyasi vəziyyət: (Milli azadlıq hərəkatının güclənməsi, ADR-in siyasi fəaliyyəti, Türkiyə ilə münasibəti haqqında) / İ.İsmayılov // Azərbaycanın XX əsrdə dövlətcilik siyasi məsələləri.- Bakı, 1995.- S.6-55. 61. Oruclu, M. Müsavat Partiyasının fəaliyyəti (1911-1918-ci illər) / M.Oruclu // Müsavat.- 1995.- № 3.- S.63-66; №5.- S. 48-52. 62. Osmanov, H. Mart qırğınına aparan yollar / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 1995.- № 2.- S.66-71.

1997 63. Tarixşünaslıq elminə qiymətli töhfə: [Yeni nəsillər: Anar İsgəndəro- vun “1918-ci il mart qiyamının tarixşünaslığı” adlı monoqrafiyası haqqında] // Panorama.-1997.- 1 noyabr.- S. 6. 64. Yaqublu, N. 1918-ci ildə Azərbaycan istiqlalının elan olunmasında və milli demokratik dövlət quruculuğu prosesində müsavatın rolu / Nəsiman Yaqublu // Müsavat partiyasının tarixi /N.Yaqublu.- Bakı, 1997.- S.70-115.

1998 65. Babayeva, T. Müsavat Partiyasının Azərbaycan Demokratik Respub- likasının yaradılmasında rolu / T.Babayeva // AXC-nin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may. C.II: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S. 167- 168. 66. Hacıyev, S. Zaqafqaziyanın müstəqil Federativ Respublika elan olunması və Osmanlı imperiyası ilə münasibətləri / S.Hacıyev // AXC-in 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may. C.II: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı,1998.- S.71. 67. Quliyev, İ. 1917-ci ilin sonu 1918-ci ilin əvvəllərində Zaqafqaziyada ictimai-siyasi vəziyyət / İ.Ouliyev // AXC-nin 80 illiyinə həsr ounmuş elmi

52 Biblioqrafiya konfransın materialları, 27-29 may.- C.II: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S. 169-170. 68. Məmmədov, X. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasında milli-demokratik partiyaların rolu: [“Müsavat”, “İttihad”, “Müsəlman Sosialist bloku” və “Hümmət” partiyaları] / X.Məmmədov // AXC-nin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- C.II: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S. 23. 69. Məmmədova, L. 1918-ci il mart hadisələri / Lətifə Məmmədova // Hərbi bilik.- 1998.- № 2.- S. 61-63. 70. Şükürov, K. Rusiyada müvəqqəti hökumətin devrilməsindən Azər- baycan Demokratik Respublikasınadək və ya Azərbaycanda birinci ikihakimiy- yətlilik: Zaqafqaziya hökuməti və Bakı Soveti hakimiyyəti (1917-ci il oktyabr – 1918-ci il may) / Şükürov Kərim // Azərbaycan tarixi: Ən qədim zaman- lardan bizim günlərədək: dövrlər, hadisələr, sinxronlaşdırılmış cəd-vəllər.- Hissə 2.- Bakı, 1998.- S.313-320.

2000 71. 1918-ci ilin mart faciəsi. Bu gün üçün dərs / Çapa hazırladı M.Əbdürrəhmanov // Hərbi bilik.- 2000.- № 2.- S.66-69.

2002 72. XIX-XX əsrin əvvəllərində Şimali Azərbaycanda əhalinin sosial iqtisadi vəziyyəti və məişət şəraiti // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 84-cü ildönümünə həsr olunmuş Respubika elmi konfransnın materialları.- Bakı, 2002.- S. 29-31.

2004 73. Şahmar, E. Bunu unutmaq olmaz: [1813, 1828, 1918, 1920, 1991-ci illərdə itirilmiş Azərbaycan torpaqlarının siyahısı haqqında] / Elbrus Şahmar // Ocaq yanğısı /E.Şahmar.- Bakı, 2004.-S.8.

2005 74. Ələkbərzadə, M. Tariximizin 31 Mart adlı Soyqırım Günü: [1918-ci il Mart Soyqırımı və Qafqaz İslam Ordusunun Bakını xilas etməsi haqqında] / Mehriban Ələkbərzadə // Tarixin bir günü və ya bir günün tarixi.- Bakı, 2005.- S.73-96.

2007 75. Rüstəmov, Y. XX əsrdə Azərbaycanda sosial-siyasi və hüquqi fikir: [XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda fəaliyyət göstərən sosial-siyasi fikir

53 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 cərəyanları və onların nümayəndələri haqqında] / Yusif Rüstəmov // Sosial- siyasi və hüquqi təlimlər tarixi.- Bakı, 2007.- S. 373-419. 76. Rzayeva, R. 1918-ci il soyqırımının əks-sədası / R.Rzayeva // Mədəni-maarif.- 2007.- № 1-2.- S. 18-20.

2010 77. Ağasıyev, İ. 1918-ci ildə Almaniyanın Qafqaz siyasətində alman kolonistlərinin yeri: Tarix və gerçəklik / İkram Ağasıyev // Dirçəliş-XXI əsr.- 2010.- № 143-144.- S.307-319.

2014 78. Əhmədova, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ərəfə- sində regionda vəziyyət: 28 May Respublika Günüdür / Firdovsiyyə Əhmədova // Azərbaycan.- 2014.- 27 may.- S.7.

2015 79. Abışov, V. 1917-1918-ci illərdə Şimali Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyət / Vaqif Abışov // Geostrategiya.- 2015.- № 6.- S. 16-20. 80. Kazım, Ü. Müstəqillik ərəfəsində Azərbaycanda siyasi vəziyyət. Azərbaycan fevral inqilabından sonra / Ülvi Kazım // Azərbaycan tarixi: toplu: 4 cilddə / Ü.Kazım.- Cild 3.- Bakı, 2015.- S.159-188. 81. Qafarov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə gedən yol / Vasif Qafarov // Xalq qəzeti.- 2015.- 23 may.- S.11; 24 may.- S.7.

2016 82. Rəhimli, Ə. Azərbaycan demokrat firqəsinin yaranması / Əkrəm Rəhimli // Xalq cəbhəsi.- 2016.- 14 dekabr.- S.14.

2017 83. Aslanov, Q. Bakı Xalq Komissarları Sovetinin tarixi xarici tarixşünaslıqda / Qədir Aslanov // Geostrategiya.- 2017.- № 2.- S.59-61. 84. Quliyev, V. Bakı uğrunda savaş – General Denstervillin gündəliklə- rindən / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 16, 23 sentyabr.- S.16-17.

2018 85. Abışov, V. 1917-1918-ci illərdə Şimali Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyət: II yazı / Vahid Abışov // Xalq cəbhəsi.- 2 may, № 77.- S.14; 3 may, № 78.- S.14. 86. İsmayılov, F. Erməni-Azərbaycan münaqişəsinin tarixi və geosiyasi kökləri / F.İsmayılov // Bizim yol.- 2018.- 3-5 aprel.- S.15.

54 Biblioqrafiya

II FƏSİL

AZƏRBAYCAN XALQ CÜMHURİYYƏTİNİN YARANMASI VƏ FƏALİYYƏTİ

Kitablar

1919 87. İstiqlal məcmuəsi № 1: (Azərbaycan Cümhuriyyətinin 1 illiyinə həsr olunur).- Bakı, 1919.- 112 s.

1927 88. Quliyev, M. Azərbaycanda oktyabr düşmənləri / Mustafa Quliyev.- Bakı: Azərnəşr, 1927.- 55 s.- Mətn köhnə latın qrafikasındadır.

1972 89. Köçərli, T. Tarixi saxtalaşdıranların əleyhinə / Tofiq Köçərli; red. N.Bağırov.- Вakı: Azərnəşr, 1972.- 184 s. Kitabda Azərbaycanda Böyük Oktyabrdan sonra yaranmış vəziyyətin və Bakı kommunası tarixinin, Azərbaycanda xarici hərbi müdaxilə və müsavat hökmranlığı dövrü tarixinin burjua ədəbiyyatında saxtalaşdırılması məsələlə- rinə toxunulmuşdur.

1999 90. Osmanlı, H. Şimal sərhədləri və Bakı rayonunun müdafiəsi tarixin- dən: (1918-1920-ci illər) / Həsən Osmanlı; elmi red. S.Qəndilov.- Bakı: AyTac, 1999.- 123 (4) s. Kitabın içindəkilər: 1918-ci ilin ikinci yarısı – 1919-cu ilin birinci yarı- sında respublikada hərbi-siyasi vəziyyət və ilk tədbirlər; Hərbi-siyasi vəziyyə- tin gərginləşməsi və respublikanın ərazi bütövlüyü üçün təhlükə; Ordunun möhkəmləndirilməsinin zəruriliyi və ilk tədbirlər: 1919-cu ilin ikinci yarısında şimal sərhədlərində təhlükənin artması və ilkin müdafiə tədbirləri: Denikin təhlükəsinin artması və şimal sərhədlərinin möhkəmləndirilməsi; Bakı rayonu və onun hüdudlarının qorunması ilə əlaqədar görülən müdafiə tədbirləri: Şimaldan yeni təhlükə. XI Ordunun hücumu və Bakının işğalı. Diplomatik təzyiq və bolşevik təhlükəsinin artması; Bakının XI Ordu tərəfindən işğalı.

55 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1978 91. Əzimov, H. İnqilab əsgərləri: Azərbaycanda əsgər təşkilatları və əsgərlərin inqilabi hərəkatı (1917-1918) / Hacıbaba Əzimov.- Bakı: Azərnəşr, 1978.- 104 s. Kitabdakı faktlar göstərir ki, sovetlərin əksinqilabçı xırda burjuaziya adlandırdığı müsavatçıları milli dövlət və ordu quruculuğunda xalq dəstəklə- miş, Türkiyə qoşunları işğalçı deyil, Azərbaycana dostluq yardımı göstərmiş, ikihakimiyyətlilik dövründə Bakı Kommunası süqut etmiş, Azərbaycanda AXC qələbə çalmışdır.

1989 92. Bakı Dövlət Darülfununun təsisi: (Sənədlər toplusu) / Tərt. ed. və ön söz. müəl. S.İbrahimov.- Bakı: Azərbaycan Universitetinin nəşr., 1989.- 88 s. ADU-nun 70 illiyi münasibətilə nəşr olunan bu topluya Universitetin 1919-cu ildə yaradılmasına aid ilkin rəsmi sənədlər daxil olmaqla yanaşı, kitaba yazılmış ön sözdə dövrün ictimai-siyasi mənzərəsi, xalqın maariflənməsi yolunda fəal iştirak edən ziyalıların və ictimai xadimlərin, həmçinin bəzi mətbuat orqanlarının fəaliyyəti yığcam şəkildə şərh olunur.

1990 93. Azərbaycan Cümhuriyyəti.- Bakı: Elm, 1990.- 116 s. 94. Azərbaycan Demokratik Respublikası: Tarix, ictimai-siyasi, ədəbi- mədəni həyat: [elmi sessiyanın gündəliyi] /Azərb. SSR EA, Ədəbiyyat və Tarix İnstitutları, Yazıçılar İttifaqı.- Bakı, 1990.- 4 s. - Mətn paralel azərb., və rus dillərindədir. 95. Nəsibzadə, N. Azərbaycan Demokratik Respublikası: Məqalələr və sənədlər / Nəsib Nəsibzadə; red. Aydın Hümbətoğlu.- Bakı: Elm, 1990.- 112 s. Kitabın içindəkilər: Ön söz. İstiqlal sorağında; İstiqlal bəyannəməsi; Ərazi bütövlüyü problemi; Azərbaycan ordusu; Azərbaycan parlamenti; Son söz yerinə.- Sənədlər: Azərbaycan parlamentinin tərkibi; Azərbaycan hökumətinin tərkibi; M.Ə.Rəsulzadənin Azərbaycan parlamentinin açılışında nitqi; Dövlət dili haqqında; Milli bayraq haqqında.

1991 96. Atakişiyev, A. M.Ə.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetinin tari- xi: 2 hissədə / Aslan Atakişiyev; məsul red.: R.A.Orucov, Y.Ə.Seyidov.- Hissə 1.- Bakı: BUN, 1991.- 528 s. Kitabın içindəkindən: Universitetin yaradılması: (1919-cu il sentyabrın 1- də “Bakı şəhərində universitetin təsis edilməsi haqqında” qəbul etdiyi qanuna əsasən) [S.61-94].

56 Biblioqrafiya

97. Hacıyev, H. İstiqlalın əzablı yolu: Azərbaycan De- mokratik Respub- likası tarixinin bəzi səhifələri / Hacı Hacıyev.- Bakı: Azərbaycan Jurnalistlər İttifaqı, 1991.- 32 s. Kitabda 90 illik çar əsarətindən sonra bütün müsəlman Şərqində ilk Demokratik Respublika olan Azərbaycanın 23 aylıq istiqlal ömrünün süqutuna daxili faktların deyil, məhz xarici müdaxilənin səbəb olması sübut edilir. 98. Həsənov, C. “Ağ ləkə”lərin qara kölgəsi / Cəmil Həsənov; rəyçi R.Orucov; red. V.Məcidov.- Bakı, 1991.- 199 s. Kitabda tariximizin bir sıra problemləri – 1918-20-ci illərdə Azərbaycanda siyasi vəziyyət, ayrı-ayrı tarixi şəxsiyyətlərin həyat və fəaliyyətlərinin düyünlü nöqtələri, “37-ci il” fenomeninin Azərbaycan xalqının taleyinə saldığı kölgəli səhifələr öz əksini tapmışdır. 99. XX əsrin siyasi tarixi: mühazirə kursu / Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, Azərbaycan Tibb Universitetinin Siyasi tarix kafedraları; müəlliflər kollektivinin rəhbəri və baş red.: S.R.Aslanov, S.T.Qəndilov.- Bakı, 1991.- 416 s. 100. Rüstəmbəyli, M. Çarpışan qüvvələr / Məmməd Rüstəmbəyli.- Bakı: Maarif, 1991.- 188 s. Kitab Rusiya və Azərbaycan zəhmətkeşlərinin inqilabi mübarizəsi fonunda bilavasitə Quba qəzası bolşeviklərinin rəhbərliyi altında (1917-1921-ci illərdə) yenicə yaradılmış Azərbaycan Demokratik Respublikasına qarşı mübarizəsi verilir.

1992 101. Azərbaycan Demokratik Respublikası: Tarix, ictimai-siyasi və ədəbi-mədəni həyat: [Məqalələr toplusu] / Red. heyəti.: V.Quliyev və b.; tərt. ed. və elmi red. V.Quliyev; rəs. X.Mirzəyev.- Bakı: Azərnəşr, 1992.- 191 s. Kitab 1990-cı il mayın 23-24-də Azərbaycan Respublikası EA-da keçiril- miş elmi sessiyanın materialları əsasında hazırlanmışdır. Kitabın içindəkilər: Tərtibçidən; Yaşar Qarayev. Azərbaycan Respubli- kası [S.6]; Əziz Mirəhmədov. Azərbaycan Mütəfəkkirinin milli intibah arzu- ları [S.19]; Aydın Balayev. 1917-1920-ci illər Azərbaycan milli hərəkatında müxtəlif siyasi partiyaların rolu [S.29]; Qasım Qasımzadə. Milli istiqlala inamla [S.35]; Vilayət Quliyev. Azərbaycan Demokratik Respublikası xarici mənbələrdə [S.47]; Şövkət Tağıyeva, Nəsib Nəsibzadə. 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan-İran münasibətləri və “Azadistan” məsələsi [S.63]; Nigar Ağama- lıyeva. Azərbaycan Demokratik Respublikası parlamentinin fəaliyyətinə dair [S.73]; Kamran Əliyev. Demokratik Respublika dövründə inqilabi realist və romantik bədii fikir [S.91]; Asif Rüstəmov. “Müsavat” partiyası mətbu orqanlarının ədəbi-mədəni istiqaməti [S.98]; Safura Quliyeva. Poeziyada milli

57 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 azadlıq motivləri [S.108]; İslam Ağayev. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan poeziyasında milli azadlıq ideyaları [S.116]; Mirabbas Aslanov. Ü.Hacıbəyov “Azərbaycan” qəzetinin redaktoru kimi [S.125]; Rəhim Əliyev. C.Cabbarlı inqilablar dövründə [S.131]; Şamil Əliyev. “Yaşıl qələm” ədəbi cəmiyyətinin fəaliyyəti [S.139]; Aybəniz Əliyeva. Əhməd Cavadın 1918-1920-ci illər yaradıcılığı [S.146]; Mövsüm Əliyev. Məmməd Əmin Rəsulzadə [S.151]; Əlavə. Parisdəki Sülh konfransına Qafqaz Azərbaycanı Sülh nümayəndəliyinin tələbləri [S.162]. 102. Azərbaycan Demokratik Respublikasının rəmzləri: (1918-1920) = Символы Азербайджанской Демократической Республики 1918-1920: albom / Tərtib ed. X.Əliyev; giriş mətninin müəl. M.Abdullayev; fotoqraf. R.Qəmbərov; red.: S.Quliyev, M.Əmirova.- Bakı: İşıq, 1992. - 50 s.- Azərbay- can və rus dilində. Kitabda ilk müstəqil respublika olan ADR-in (1918-1920) fəaliyyətindən, onun dövlət gerbi, bayrağı, orden, medal və fərqlənmə nişanlarının təsis edil- məsi üçün keçirilən müsabiqədən nadir nümunələr verilmişdir. 103. Azərbaycan tarixi problemlərinin cavan tədqiqatçıların ikinci respublika elmi konfransının məruzələri: 27-28 mart / Red. heyəti Əliyev və b. Azərbaycan tarixi problemləri üzrə məruzələr məcmuəsi.- Bakı: Azərbaycan Dövlət İqtisad İnstitutunun mətbəəsi, 1992.- 345 (1) s. Konfrans materiallarında Azərbaycan tarixinin digər dövrləri ilə yanaşı, ADR-in də problemləri məruzəçi alimlərin çıxışlarında öz əksini tapmışdır. 104. Baykara, H. Azərbaycan istiqlal mübarizəsi tarixi / Hüseyn Baykara; tərc. E.Əbülhəsənli; red. M.Əsədova.- Bakı: Azərnəşr, 1992.- 278 s. Kitab ilk dəfə 1975-ci ildə İstanbulda türk dilində nəşr olunmuşdur. Əsərdə Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalı, yeni yaranan dövlətin problem- ləri, ermənilərin və bolşeviklərin törətdikləri qırğın, türklərin hərbi yardımı öz əksini tapmışdır. Kitabda həmçinin Azərbaycanın mühacirətdə olan ziyalıları haqqında da geniş məlumat vardır. Kitabın içindəkindən: Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsinə (28 may, 1918-ci il) qədərki torpaq rejimi [S.32-35]; Milli-Azadlıq dövründə dövlət hakimiyyətinin torpaq layihəsi [S.35-36]; XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda siyasi hərəkatlar [S.70-74]. 105. Çıraqzadə, V. İstiqlal yollarında: tarixi oçerklər / Vahid Çıraqzadə; rəyçi F.Əhmədov; red. M.Əsədova; rəssamı T.Məlikov.- Bakı: Azərnəşr, 1992.- 82 s. Kitab Stalin “sosializmin” və durğunluq dövrlərinin böhtanlarına və hücumlarına tab göstərmiş bir xalqın cəmi 23 ay fəaliyyət göstərmiş milli, suverən, beynəlxalq aləmdə tanınmış dövlət qurumunun – onun ictimai-siyasi, mədəni sahədə, ərazi bütövlüyünü təmin etmək üçün apardığı mübarizənin tarixinə həsr edilmişdir.

58 Biblioqrafiya

106. Həşimova, A. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin siyasi fəaliyyəti haqqında: (XX əsrin birinci yarısında Azərbaycan mühacirəti 30-cu illərin sonlarına qədər) / A.Həşimova.- Bakı: Bilik, 1992.- 168 s. Kitabda ADR-in yaranması, süqutu və Sovet Rusiyasının Azərbaycanı işğal edəndən sonra ölkədə sosial-siyasi vəziyyət, müsavatın mühacirət həyatı verilmişdir. 107. Nəcəfov, B. Azərbaycan Demokratik Respublikası: daxili və xarici siyasət / Bəxtiyar Nəcəfov; elmi red. S.N.Qarayev; Azərbaycan “Bilik” Maarifçilik Cəmiyyəti.- Bakı: Bilik, 1992.- 77 s. Kitabda Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması, onun mürək- kəb və ziddiyyətli inkişaf yolu, süqutunun səbəbləri, daxili və xarici siyasəti haqqında geniş məlumat verilir. 108. Nərimanov, N. Ucqarlarda inqilabımızın tarixinə dair İ.V.Stalinə məktub / Nəriman Nərimanov; red. M.Əsədova.- Bakı: Azərnəşr, 1992.- 80 s. Kitabda Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin ilk illərində həyata keçirilən milli siyasətin bir sıra məsələləri, milli dövlət, sosial-iqtisadi və mədəni quruculuğunun xüsusiyyətləri tənqidi surətdə təhlil edilmişdir. Kitabın içindəkilər: ADR-in yaranması və daxili siyasəti; ADR-in xarici siyasəti: Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri; ADR-in Ermənistanla münasibət- ləri; Azərbaycan Respublikası ilə Gürcüstan münasibətləri; Azərbaycan-ingilis münasibətləri; ADR-İran münasibətləri; Azərbaycan nümayəndə heyətinin Paris sülh konfransında iştirakı; Azərbaycan-Sovet Rusiyası münasibətləri və Demokratik respublikanın süqutu.

1993 109. Cəfərov, N. Milli-ictimai fikir tariximizdən: 14 fevral 1917 / Nizami Cəfərov; rəyçi t.e.n. N.Nəsibzadə; Red. Sədaqət Cabbarova.- Bakı: Azərnəşr, 1993.- 80 s. Kitabın içindəkilər: Ön söz; I fəsil. Sosial azadlıq problem; II fəsil. Maarif və mədəniyyətin sosial tərəqqiyə təsiri; Nəticə. 110. Həsənov, C. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində: (1918- 1920-ci illər) / Cəmil Həsənov; elmi red. S.Əliyarov; red. M.Əsədova.- Bakı: Azərnəşr, 1993.- 361 (3) s. Kitabın içindəkilər: I Fəsil. Müstəqillik ərəfəsində Azərbaycan diplomatik çəkişmələrdə. 1.Rus inqilabından sonra Transqafqazda vəziyyət. 2.Trabzon danışıqlarında Azərbaycanın mənafeyini şərtləndirən amillər. 3.Batum kon- fransı. Transqafqaz Seyminin dağılması. II Fəsil. Dünya müharibəsinin son mərhələsində Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunması uğrunda diplomatik mübarizə. 1.Müstəqilliyin elan edilməsi və Azərbaycan diplomatiyasının ilk addımları. 2.Bakının azad edilməsi ilə bağlı diplomatik mübarizə. 3.Berlin və

59 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

İstanbul danışıqları. Alman-türk blokunun məğlubiyyəti, müttəfiqlərin Bakıya girməsi. III Fəsil. Azərbaycan Respublikası Paris Sülh konfransında. 1.Sülh konfransına hazırlıq. 2.Versada ilk diplomatik addımlar. 3.“Vahid və bölünməz Rusiya” təhlükəsinə qarşı mübarizə. 4.Versal müzakirələrində “Böyük Ermə- nistan” iddialarının dəf edilməsi. IV fəsil. Qərb mandatlığı və Azərbaycan. 1.Fransa, İtaliya və Böyük Britaniya mandatlığına Azərbaycanın münasibəti 2.ABŞ-ın Qafqaz və Azərbaycan mandatı uğrunda mübarizəsi. V Fəsil. Versal Ali Şurası tərəfindən Azərbaycanın istiqlaliyyətinin tanınması. Aprel böhranı ərəfəsində respublikanın beynəlxalq vəziyyəti. 1.ABŞ və Qərbi Avropada təbliğat işlərinin genişlənməsi, Qafqaza münasibətdə yeni meyillərin yaranma- sı. 2.Versal Ali şurası tərəfindən Azərbaycanın tanınması. 3.Aprel böhranı ərəfəsində Azərbaycanın beynəlxalq vəziyyəti. 111. Ziyadxanov, A. Azərbaycan / Adilxan Ziyadxanov; red. Vasif Quliyev.- Bakı: Azərbaycan, 1993.- 175 (1) s. Kitabda ADR-in tarixindən, onun mürəkkəb və keşməkeşli mövcudluq mübarizəsindən söhbət açılır.

1994 112. Hacıyev, A. Qars və Araz-Türk respublikalarının tarixindən /Aydın Hacıyev; red. S.Cabbarova.- Bakı, 1994.- 124 s. Kitab 1918-1920-ci illərdə Qars və Araz-Türk respublikalarının faciəli ta- leyindən bəhs edir. Antanta ölkələrinin, xüsusilə də Böyük Britaniyanın müda- fiə etdiyi Ermənistanın təcavüzünə qarşı bu respublikaların göstərdikləri müqavimətdə Türkiyə və Azərbaycanın oynadığı rol işıqlandırılır. Kitabda arxiv materiallarına əsaslanan tarixi faktlar ilk dəfə dərc olunur. 113. Məmmədzadə, M. Azərbaycanın diplomatik mübarizəsi: Milli hərə- katı, 27 aprel işğalı və Müsavat / M.Məmmədzadə.- Bakı, 1994.- 19 s. Kitabda ADR-in süqutundan sonra xaricə mühacirət etmiş müsavatçıların istilaya qarşı mübarizələri haqqında məlumat verilir. 114. Orucov, N. 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Demokratik Respubli- kasında əmək hüququ münasibətlərinin nizama salınması / Nəcəf Orucov; elmi red. İ.İsmayılov; AREA Fəlsəfə və Hüquq İn-tu.- Bakı, 1994.- 103 (1) s.

1995 115. Həmidova, İ. Azərbaycan Demokratik Respublikasının milli siyasə- tinin nəzəri problemləri / İlahə Həmidova; elmi red. A.Şükürov.- Bakı, 1995.- 101(1) s. Kitabın içindəkilər: Redaktordan; Giriş; I Fəsil. Milli müstəqillik uğrunda “Müsavat” partiyasının mübarizəsi. 1. Fevral inqilabı və milli oyanma prosesi. 2. Milli dövlət yaratmaq ideyası və partiyaların buna münasibəti. II Fəsil.

60 Biblioqrafiya

M.Ə.Rəsulzadə və ADR-in müstəqil dövlət fəaliyyəti. 1.ADR-in milli dövlət quruculuğu prinsipləri. 2.ADR-də demokratiya və federalizm xəttinin həyata keçi- rilməsi. 3.İqtisadi müstəqillik milli müstəqilliyin əsasıdır. Xülasə: Şərqdə ilk demokratik respublikadır. Əlikram Tağıyev sözardı: Qiymətli elmi-tədqiqat əsəri. 116. Rəfiyev, B. Aysberqin sualtı hissəsi: 20-ci illər / Bəxtiyar Rəfiyev; red. M.Əsədova; ön söz. C.Həsənov.- Bakı: Azərnəşr, 1995.- 56 s. Kitabda Azərbaycanda bolşeviklərin hakimiyyəti ələ alması, onların dövlət çevrilişinə gedən yolu, Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici təcavüzün qurbanı olması, milli fəlakətimiz uzun müddət gizli qalan sənədlərin dili ilə açılır.

1996 117. Hacıyev, H. İstiqlalın əzablı yolu: Azərbaycan Demokratik Respubli- kası tarixinin bəzi səhifələri / Hacı Hacıyev- Bakı: Boz oğuz, Nicat, 1996.- 165 s. Kitaba daxil olan publisistik məqalələrdə ADR-in yaranma tarixindən, fəaliyyətindən, xalqımızın istiqlal uğrunda mübarizəsindən, dövrün xadimlə- rinin mücadiləsindən bəhs olunur. 118. Hüseynov, Ş. Müstəqilliyin çətin yolu / Şirməmməd Hüseynov.- Bakı, 1996.- 326 s. Kitaba müəllifin 1988-1993-cü illərdə yazılmış AXC-nin fəaliyyətinə dair bir sıra sənədlər, məqalələr daxil edilmişdir. 119. İbrahimli, X. Azərbaycan siyasi mühacirəti: (1920-1991) / Xaləddin İbrahimli; elmi red. S.Qəndilov; Azərb. Araşdırmaları Vəqfi.- Bakı: Elm, 1996.- 304 (3) s.- (Azərbaycan tarixi ser.: 2). Kitabın içindəkindən: Giriş. Azərbaycan siyasi mühacirətinin yeni mərhələsi, onu yaradan şərait və səbəblər: 1920-ci il 27 aprel işğalından sonra Azərbaycanda ümumi vəziyyət, üsyanlar və kəndli hərəkatı; Siyasi təşkilatların gizli fəaliyyətə keçməsi; Azərbaycan siyasi mühacirətinin tarixi kökləri və yeni mərhələsi.- Siyasi mühacirətin təşkilatlanması: Siyasi təşkilatların və dərnək- lərin yaranması. Mühacirətdə ixtilaflar; Azərbaycan siyasi mühacirətinin “Prometey” Birliyi və “Qafqaz Konfederasiyası Şurası”nda yeri.- Nəticə. Biblioqrafiya. 120. Mir Yaqub (Mehdizadə). Qafqazın problemləri / Mir Yaqub (Mehdi- zadə); red. V.Quliyev; fransızcadan tərc. ed. Ə.Gözəlsoy; ön söz. Ə.Cəfər- zadə.- Bakı: Azərbaycan, 1996.- 103 (1) s. Əsərdə bizə məlum olmayan bir sıra sənədlər əsasında erməni məsələsi, onun Türkiyə və Qafqaz hadisələrində, faciələrində rolu, ermənilərin gah rus, gah da ingilis cahangirləri əlində alətə çevrilməsi haqqında fikirlər söylənil- mişdir. Kitabda Qafqazın Rusiya tərəfindən işğalı, Şimali Qafqazda milli hərəkat, erməni məsələsi, Milli respublikaların yaranması, Qafqaz respublikala- rının müstəqilliyinin tanınması haqqında məlumat verilir.

61 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

121. Nəsibzadə, N. Azərbaycanın xarici siyasəti (1918-1920) / Nəsib Nəsibzadə; rəy.: D.Qüdrətov, S.Əliyarlı, M.Əliyev və b.; Azərbaycan Araşdırma- ları Vəqfi.- Bakı: Ay-Ulduz, 1996.- 302 (2) s. Kitabın içindəkilər: Giriş.- Birinci fəsil. Müstəqil Azərbaycan Dövlətinin təşəkkülü və Osmanlı imperiyası: 1.Fevral inqilabından sonra Azərbaycanda siyasi vəziyyət və Osmanlı nümayəndələri ilə təmaslar; 2.İstiqlal bəyannaməsi və Azərbaycan diplomatiyasının ilk addımları; 3.Hərbi sahədə Azərbaycan- Osmanlı əməkdaşlığı. İkinci fəsil. Azərbaycanın Antanta ölkələri ilə əlaqələr- inin yaranması: 1.Bakının Müttəfiqlər tərəfindən işğalı və ona müqavimət; 2.İtaliya mandatı məsələsi. Üçüncü fəsil. Azərbaycanın qonşu ölkələrlə münasibətləri: 1.Azərbaycan-Gürcüstan münasibətləri və Borçalı məsələsi 4.2.Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri və Qarabağ məsələsi; 3. Cənub- Qərbi Qafqaz Respublikası ilə əlaqlər və Naxçıvan məsələsi; 4.Azərbaycan- Dağıstan münasibətləri və Denikin təhlükəsi; 5.Azərbaycan-İran münasibətləri. Dördüncü fəsil. Azərbaycan istiqlalının tanınması və itirilməsi: 1.Azərbaycan nümayəndə heyətinin Paris sülh konfransında iştirakı; 2. Azərbaycan-Rusiya münasibətləri və Aprel işğalı.

1997 122. Dəmirli, M. Azərbaycan tarixi: Mühazirə mətnləri: Ali məktəb tələbələri üçün dərs vəsaiti / Mail Dəmirli, Mahal Məmmədli; Azərbaycan Dövlət Dillər Universiteti, Azərbaycan “Təfəkkür” Universiteti; elmi red. T.Vəliyev; rəy.: S.Məmmədov və b.- Bakı: Elm,1997.- 336 s. “Mühazirə mətnləri” “Azərbaycan tarixi” proqramı əsasında hazırlanmış- dır. Mətnlər xronoloji ardıcıllıq və problem prinsipləri əsasında yazılmışdır. Kitabda “Azərbaycan Respublikası (1918-1920)” adlı mühazirə mətni də verilmişdir. 123. Dəmirov, M. Azərbaycan prokurorluğu: Tarix və müasirlik / Mail Dəmirov; rəy.: Ç.H.Mövsümov; E.Həsənov.- Bakı: Azərnəşr, 1997.- 171 s. Kitabda ADR-in prokurorluq-istintaq orqanlarının təşkili və strukturu, Azərbaycan prokurorluğunun rəhbərləri haqqında məlumat verilmişdir. 124. Əliyev, Ə. Əlincə yaddaşı: Naxçıvan – 1914-1992 / Əli Əliyev; red.: S.Sərxanl; A.Əliyev; rəssam A.Ələkbərov.- Bakı: Gənclik, 1997.- 304 s. 125. Əzizov, T. Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: Ümumi tarixi icmal / Türyan Əzizov; elmi red. X.Köçərli; rəy.: Q.Bayramov, S.Allahverdiyev.- Bakı: Zaman, 1997.- 256 s. Kitab 1901-aprel 1920-ci illərdə Azərbaycanın iqtisadi-sosial və ictimai- siyasi həyatından, mədəniyyətindən bəhs edir. Bu dövrün hadisə və məsələləri hazırki milli müstəqillik şəraitində təşəkkül tapmış elmi konsepsiyalara uyğun surətdə gözdən keçirilir.

62 Biblioqrafiya

126. İbrahimov, N. XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində Bakı şəhərinin siyasi və mədəni həyatı / Nizami İbrahimov; elmi red. M.Ə.İsmayılov; rəyçi S.N.Qarayev.- Bakı: Ozan, 1997.- 132 s. Monoqrafiya zəngin arxiv materiallarına istinadən yazılmış, tariximizin yığcam dövrünə işıq salan maraqlı materiallar toplanmışdır. 127. Nəsrəddin Tusi adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Şamaxı filialının və Azərbaycan tarix qurumunun Azərbaycan Cümhuriy- yətinin yaranmasının 79-cu ildönümünə həsr olunmuş birgə elmi konfran- sın materialları / Elmi red. V.Arzumanlı; ön söz. müəl. K.Nərimanoğlu.- Bakı: Elm, 1997.- 131 (1) s. Konfrans 1997-ci il 31 may-1 iyun tarixlərində Şamaxı şəhərində keçiril- miş, konfrans materialları Azərbaycan tarixinin müxtəlif dövrlərini əhatə etmişdir.

1998 128. Azərbaycan Cümhuriyyəti (1918-1920) / Azərbaycan Cümhuriyyəti- nin 80 illiyinin keçirilməsi üzrə Dövlət Komissiyası; Azərb. Resp. EA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu; red. hey.: F.Maqsudov, L.Əliyev; N.Ağamalı- yeva.- Bakı: Elm, 1998.- 336 s. Kitabda XX əsr Azərbaycan milli hərəkatının təşəkkülünün əsas mərhələ- ləri, gənc Azərbaycan Cümhuriyyətinin müxtəlif sahələrdə apardığı fəaliyyəti, süqutunun səbəbləri, tarixi əhəmiyyəti elmi şəkildə araşdırılmışdır. 129. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920): 1998-ci il mayın 12- 13-də Azərbaycan Dövlət Dillər İnstitutunda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin 80 illik yubileyinə həsr edilmiş elmi-nəzəri konfransın materialları / Azər- baycan Dövlət Dillər İnstitutu Tarix kafedrası; elmi red.: Q.Quliyev, M.Məm- mədli.- Bakı: Gənclik, 1998.- 76 s. 130. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920): Parlament: stenoq- rafik hesabatlar [2 cilddə] / Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin Keçirilməsi Üzrə Dövlət Komissiyası; Azərbaycan Respublikası Nazirlər Ka- binetinin Yanında Baş Arxiv İdarəsi.- Cild 1.- Bakı: Azərbaycan, 1998.- 976 s. Kitabın içindəkilər: Giriş; 1918-ci il; 1919-cu il. Bu çoxcildli sənədlər toplusunda müsəlman Şərqində ilk dəfə olaraq demokratik respublika qurmaq prinsipini qarşısına məqsəd qoymuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (1918- 1920) dövlət quruculuğu, xarici siyasət ordu quruculuğu və başqa sahələrdə gördüyü işlər, qanunvericilik fəaliyyəti öz əksini tapmışdır. 131. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920): 2 cilddə: Parlament: (Stenoqrafik hesabatlar) / Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin keçirilməsi üzrə Dövlət Komissiyası, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabi- neti yanında Baş Arxiv İdarəsi.- Cild 2.- Bakı: Azərbaycan, 1998.- 991 (1) s.

63 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

132. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: ədəbiyyat, dil, mədəniyyət qurucu- luğu /Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin Keçirilməsi Üzrə Dövlət Komissiyası; Azərbaycan EA Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu; red. heyəti: F.Maqsudov, C.Quliyev, B.Nəbiyev və b.; məsul red. Y.Qarayev.- Bakı, 1998.- 298 s. Kitabın içindəkilər: Redaktordan; Cümhuriyyətə qədərki ədəbiyyatda milli intibah və istiqlal ideyaları; İsteqlal düşüncəsi Xalq Cümhuriyyəti dövründə: ədəbiyyat, dil, mədəniyyət quruculuğu; İctimai gerçəklik və mənəvi-ideoloji mühit; Cari ədəbi proses: mətbuat, publisistika, poeziya, nəsr, dramaturgiya və tənqid. 133. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 80: Gənc tədqiqatçıların məqalələr toplusu / Red. heyəti: M.C.Mərdanov, B.M.Əsgərov və b.; baş red.: Y.M.Mah- mudov; Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı : Bakı Universiteti, 1998.- 160 s. 134. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 80: sənədlər və mənbələr toplusu / Azərb. EA M.Füzuli ad. Əlyazmalar İn-tu; red. M.Adilov.- Bakı: Örnək, 1998.- 65 s. 135. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin milli siyasəti / Tərt. ed. və elmi red. V.Arzumanlı.- Bakı: Qartal, 1998.- 200 s. ADR-in 80 illiyi münasibətilə hazırlanmış kitaba əsasən Cümhuriyyətin milli siyasətini, dövlət quruculuğu məsələlərini, ilk demokratik dövlət qurumu- nun ictimai-siyasi fəaliyyətinin bir sıra maraqlı səhifələrini əhatə edən araşdırmalar daxil edilmişdir. 136. Azərbaycan tarixinin parlaq səhifələri (Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin 80-illiyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Preziden- tinin Sərəncamı).- Bakı: Azərbaycan, 1998.- 63 (1) s. Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin keçirilməsi haq- qında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Sərəncamı və “Bügünkü müstəqil dövlətimiz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin layiqli varisidir” adlı yubiley nitqi verilmişdir. 137. Birinci Dünya müharibəsində Osmanlı ordusunun Qafqaz hərəka- tı, Azərbaycan Milli Ordusunun yaradılması və Azərbaycanın istiqlalını qazanması / Bakı Ali Birləşmiş Komandanlıq Məktəbi.- Bakı: [s.n.], 1998.- 57 s. 138. Əlyarlı, İ. Müstəqil Azərbaycan polisinin yaranması və fəaliyyəti (1918-1920-ci illər) / İltifat Əlyarlı, T.R.Behbudov; elmi red. A.Paşayev.- Bakı: Qismət, 1998.- 160 s. Kitabda ilkin polis orqanlarının yaranması, inkişafı, tarixi rolu və əhəmiy- yətindən bəhs olunur. Görkəmli generallarımız və şəxsiyyətlərimiz haqqında məlumatlar da verilir. 139. Köcərli, T. İstiqlal və suverenlik / Tofiq Köçərli; red. N.Hacızadə.- Bakı: Diplomat, 1998. - 41(1) s.

64 Biblioqrafiya

Kitabda AXC-nin xarici dövlətlərlə münasibətlərində Azərbaycanın ardıcıl və prinsipial mövqeyi əks olunmuşdur. 140. Müstəqil Azərbaycan 80 il tarix səhnəsində: (Sənədlər, məqalələr toplusu) / Tərtib edən Q.Qurban İbrahimoğıu.- Bakı: Vətən, 1998.- 215 s. Kitabda ilk Demokratik Azərbaycan Respublikasının elan edilməsi, xarici və daxili siyasəti verilmişdir. 141. N.Tusi adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Şamaxı filialının II ənənəvi elmi konfransının materialları: (Konfrans Azərbaycan Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş və 1998-ci ilin mayın 23-də Şamaxı şəhərində keçirilmişdir).- Bakı: Elm,1998.- 151 (1) s. Konfrans materiallarında AXC-yə qarşı erməni terrorunun tarixi, 1920-ci ildə Azərbaycan istiqlalının itirilməsinin bəzi səbəbləri, ADR-in mövzusunun tədrisi verilmişdir. 142. Seyidzadə, D. Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: Müstəqilliyə aparan yollar / Dilarə Seyidzadə.- Bakı: Azərbaycan Respublikasının Kitab Cəmiyyəti, 1998.- 253 s. AXC-nin yaranması dövrünü tədqiq edən bu kitabda Azərbaycanda cərəyan edən ictimai-siyasi proseslərin geniş mənzərəsi öz əksini tapmış, mükəmməl təhlil olunmuşdur. 143. Süleymanov, M. Azərbaycan ordusu (1918-1920) / Mehman Süleymanov; elmi red. P.Darabadi.- Bakı: Hərbi nəşriyyat, 1998.- 487 (1) s. Kitab Azərbaycan xalqının qəhrəmanlıq tarixinin şərəfli səhifələrindən biri olan Cümhuriyyət ordusunun formalaşmasına, onun möhkəmlənməsinə və respublikanın ərazi bütövlüyü uğrunda yorulmaz mübarizəsinə həsr edilmişdir. 144. Vəkilov, R. Azərbaycan Respublikasının yaranma tarixi / Rafiq Vəkilov; red. Ç.Quliyev.- Bakı: Elm, 1998.- 68 s. 1918-1920-ci illərin fəal iştirakçılarından biri olmuş müəllif, 1916-cı ilin sonlarından 1919-cu ilin dekabrına qədər Rusiya və Zaqafqaziyadakı hadisələr fonunda Azərbaycan Respublikasının yaranma və formalaşma tarixini qısa şəkildə şərh etmişdir.

1999 145. Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi və Azərbaycan Elmlər Akademiyasının birgə keçirdiyi Gənc Alimlərin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr edilmiş Ümumrespublika elmi konfransının materialları / Azərb. EA. Təşk. Komitəsi; F.Q.Maqsudov və b.- Bakı: Elm, 1999.- 79 s. 146. Qasımov, C. Yaddaşın bərpası / Cəlal Qasımov; elmi red. Y.Qarayev; rəy.: B.Vahabzadə, K.Əliyev.- Bakı: Mütərcim, 1999.- 256 s. 65 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Kitabın içindəkilər: AXC-nin və onun təhlükəsizlik orqanlarının yara- dılması; Azərbaycanın bolşevikləşdirilməsi və ona qarşı mübarizə. 147. Quliyev, İ. İstiqlalın sabahına doğru / İlqar Quliyev; N.Qədirov; məsləhətçi A.Novruzov; red. T.Kərimli.- Bakı: Elm, 1999.- 188 s. Kitabda Azərbaycan Sərhəd Qoşunlarının AXC dövründə təşəkkülü, formalaşması, respublikanın suverenliyinin qorunması işində şərəfli fəaliyyəti və keçdiyi şanlı yol işıqlandırılır. Kitabın içindəkindən: A.Novruzov. İstiqlalımız dönməzdir (ön söz əvəzi); Həsən Osmanov. ADR dövründə sərhəd məsələsi; Lətif Şükürov. Azərbaycanın ilk sərhəd mühafizə qüvvələrinin yaradılması haqqında bəzi mülahizələr. 148. Süleymanov, M. Müsəlman dünyasında ilk Xalq Cümhuriyyəti / Manaf Süleymanov.- Bakı: Hüquq ədəbiyyatı, 1999.- 164 s. 149. Şüküroğlu, L. Azərbaycanın sərhəd tarixindən / Lətif Şüküroğlu; red. F.İsgəndərov; məsl. və ön söz. müəl. A.Novruzov.- Bakı: Şirvannəşr, 1999.- 95 (1) s. Kitabda 1918-1920-ci illərdə Azərbaycanda dövlət sərhədlərinin müha- fizəsi üçün hökumət qərarlarının qəbul edilməsindən bəhs edilir.

2000 150. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 82-ci ildönümünə həsr olunmuş Respublika elmi konfransının materialları / Red. hey. T.T.Mustafazadə, T.B.Qafarov və b.- Bakı: Elm, 2000.- 130 s. Kitabda ADR-də ordu quruculuğundan, Osmanlı imperatorluğunun Azər- baycana hərbi yardımından, Denikinin ağ ordusunun Şimali Qafqazı işğalı dönəmində Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin dağlı xalqlarına qardaşlıq yardımından bəhs olunur. 151. Azərbaycanda dövlətçilik və onun rəmzləri / Azərbaycan EA Azərbaycan Tarixi Muzeyi; tərt. və mətnin müəl. N.Vəlixanlı.- Bakı, 2000.- 95 (1) s.- Azərbaycan və rus dilində. Kitabda beş minillik tarixi əhatə edir, dövlətçiliyin rəmzləri olan sərhədlər, hökmdarlar, dövlət xadimləri, şəhərlər, pul nişanları, rəmzlər haqqında məlumat verilir. 152. Bayrağımız, gerbimiz, himnimiz / Tərtib ed. H.Cəmilzadə Xudiyev.- Bakı: Nağıl evi, 2000.- 19 s. Kitabçada Azərbaycan Respublikasının dövlət atributlarının təbliği işinin gücləndirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin sərən- camı, 1918-1920-ci illərdə ADR-in qəbul etdiyi dövlət rəmzləri haqqında məlumat verilir və Azərbaycanın 2-ci müstəqillik dövründə də həmin atributların müstəqilliyinin simvolu kimi qəbul etdiyi göstərilir.

66 Biblioqrafiya

153. Dəmirli, M. Azərbaycan tarixi: Mühazirə mətnləri: Ali məktəb tələbələri üçün dərs vəsaiti / Mail Dəmirli, Mahal Məmmədli; Azərbaycan Dövlət Dillər Universiteti, Azərbaycan “Təfəkkür” Universiteti; elmi red. T.Vəliyev.- İkinci nəşr.- Bakı: Təfəkkür, 2000.- 472 s. Kitabın içindəkindən: Hümmət [S.229]; Əhrar [S.239]; AXC-nin yaradılması və onun ilk tədbirləri [S.278-284]; Mübahisəli ərazilərin milli mənafeyə uyğun həlli uğrunda AXC-nin barışmaz mübarizəsi [S.285-290]; Azərbaycanın mübahisəsiz əraziləri [S.291-292]; Ordu quruculuğu sahəsində cümhuriyyətin fəaliyyəti [S.293-296]; Cümhuriyyətin xarici dövlətlərlə diplo- matik münasibətləri [S.296-298]; AXC-nin nümayəndə heyəti Paris sülh kon- fransında [S.298-304]; Milli tariximizin tədrisi sahəsində AXC-nin təcrübəsi [S.304-307]; AXC-nin xəritəsi [S.307-310]; Azərbaycan hökumətinin II-V kabinələrinin tərkibi [S.311-314]; “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin keçirilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı (30 yanvar 1998) [S.314-315]. 154. Qoca, E. Azərbaycanın təhlükəsizlik və xüsüsi xidmət orqanları (1918-1920) / Elşad Qoca; red. F.İsgəndərov.- Bakı: Şuşa, 2000.- 143 (1) s. Kitabın içindəkilər: Giriş; Ölkədə siyasi-hərbi vəziyyət və təklükəsizlik orqanlarının yaradılması; Əks-kəşfiyyat və kəşfiyyat bölməsi; Əks-kəşfiyyat işi; Kəşfiyyat işi; Əks inqilabla Mübarizə Təşkilatı; İnformasiya şöbəsi; Mübarizə dəstəsi; Ölkənin işğalı və bolşevik repressiyası; Nəticə; Qaynaqlar. 155. Süleymanov, M. Azərbaycanda ilk Milli Hərbiyyə Məktəbi (1918) / Mehman Süleymanov; elmi red. T.Qafarov, N.Maksvel.- Bakı: Hərbi nəşriyyat, 2000.- 175 (1) s. Kitabın içindəkilər: Ön söz: Giriş; Azərbaycan müstəqilliyinin elan edilməsi ərəfəsində Cənubi Qafqazda hərbi-siyasi şərait və milli hərbi kadrların hazırlığının zəruriliyi; Milli hərbi kadrlar hazırlanmasında Türkiyənin yardımları; İlk Hərbiyyə məktəbinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə fəaliyyəti; İlk Hərbi məktəbin Sovet dövründə fəaliyyəti; Nəticə; İstifadə olunmuş mənbə.

2001 156. Azərbaycan Respublikasının tarixi günləri və milli bayramları: metodik vəsait /tərtib ed. S.Zamanlı.- Bakı, 2001.- 94 s. Metodik vəsaitdə digər milli bayramlarla yanaşı “İsiqlaliyyət Günü” “Azərbaycan Respublikasının Konstitutsiya Günü”, milli bayrağımızın tari- xindən, atributlarımızdan, milli ordumuzdan, Azərbaycan Demokratik Respub- likasının dövlət xadimlərindən məlumat verilir. 157. Azərbaycan tarixi: 7 cilddə.- Cild 5: (1900-1920-ci illər).- Bakı: Elm, 2001.- 672 s.

67 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

AXC-nin qurulması ilə nəticələnən, milli-azadlıq hərəkatından geniş bəhs edən bu cilddə cümhuriyyətin müxtəlif sahələrdəki fəaliyyəti və onun süqutuna səbəb olan amillərlə yanaşı, milli dövlət quruculuğunda mühüm tarixi-siyasi əhəmiyyəti şərh edilir. 158. Əliyev, İ. “Azərbaycanda Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi siyasəti” mövzusunun tədrisinə dair metodiki tövsiyə / İ.Əliyev; elmi rəhb. H.F.Cəfərov; Azərb. Resp. Təhsil Problemləri İnstitutu; Azərbaycan İqtisad Universiteti.- Bakı, 2001.- 24 s. Müəllif bu mövzunun tədrisində AXC dövründə Azərbaycanın sosial- iqtisadi vəziyyətini, hökumətin aqrar və sənaye sahəsində siyasətinin öyrənil- məsini tövsiyə edir. 159. Qoca, E. Tariximiz, taleyimiz / Elşad Qoca; red. M.Talıblı.- Bakı: Şuşa, 2001.- 176 s. Kitabda verilmiş materiallar 1918-1920 və 1920-1940-cı illəri əhatə edir. Burada müstəqil Azərbaycan kəşfiyyatının tarixindən, Vətəndən kənarda öz dövləti və milləti naminə çətin, lakin şərəfli həyat yolu keçmiş ilk kəşfiyyat- çıların fəaliyyətindən, tanınmış ziyalıların, hərbiçilərin qırmızı imperiya nü- mayəndələri tərəfindən repressiyalara məruz qalmalarından və erməni zorakılı- ğını əks etdirən materiallardan söhbət açılır. 160. 1918-1920-ci illərdə azərbaycanlıların soyqırımı: Sənədlər və materiallar / Tərt. ed. və çapa hazır. V.Şirinoğlu; Azərbaycan MEA Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutu.- Bakı: Qartal, 2001.- 175 s. Mətn Azərbaycan və rus dillindədir. Kitabda AXC tərəfindən yaradılmış istintaq komissiyasının topladığı materiallar əsasında ermənilərin Azərbaycan türklərinə qarşı dəhşətli qırğın- larından bəhs edilir. 161. Müstəqil dövlətimiz və parlamentimiz / Tərt. ed. Aqşin Babayev, Hafiz Babayev; məsul red. M.Ələsgərov; ingiliscəyə məsul A.Qasımov.- Bakı: Milli Məclisin nəşri, 2001.- 552 (1) s.- Mətn Azərbaycan və ingilis dilindədir. Kitabın içindəkindən: Murtuz Ələsgərov. Müstəqil dövlətimiz və parlamentimiz 83 il öncə və bu gün [S.49-65]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk parlamentli respublika [S.198-206]; Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin parlament təcrübəsindən [S. 222-246]. 162. Oruclu, M. Azərbaycanda və mühacirətdə “Müsavat” Partiyasının fəaliyyəti (1911-1992) / Məryəm Oruclu.- Bakı: Adiloğlu, 2001.- 310 s. Əsərin tədqiqat obyekti “Müsavat” partiyasının fəaliyyətinin əsas istiqa- mətlərindəndir. Kitabda ADR-in yaranmasında və idarə edilməsində partiyanın yeri və rolu araşdırılır, onun ölkə daxilində və mühacirətdə fəaliyyəti diqqət mərkəzinə gətirilir. 163. Paşayev, A. Açılmamış səhifələrin izi ilə / Ataxan Paşayev.- Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 2001.- 536 s.

68 Biblioqrafiya

Kitabın içindəkindən: Müəllifdən. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tari- xindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti [S.13]; Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin Parlamenti [S.31]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Xalq Maarifi [S.54]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixini öyrənmək üçün əsas mənbələr [S.66]; Azərbaycanda ilk təhlükəsizlik orqanının yaradılması haqqında [S.75]; Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası; “Azərbaycan” qəzeti necə yarandı? [S.89]; Bakını necə qorudular? [S.111]; Fatali xan Xoyskiy – pervıy rukovoditel ADR [S.116]. 164. Seyidov, F. Maarifimizin təkrarsız xəzinəsi: Qazax seminariyası və onun məzunları / Fikrət Seyidov; elmi red. A.Eminov.- Kitab 2.- Bakı, 2001.- 272 s. Kitabda Qazax Müəllimlər Seminariyası və onun məzunları haqqında geniş məlumat verilmişdir. Kitabda ADR-ə qədər müəllim hazırlığının vəziyyəti və bu sahədə Azərbaycan maarifpərvərlərin mübarizəsi, Azərbaycan Demokratik Respublikasının süqutu və bolşevik hökumətinin müəllim hazırlığı ilə əlaqədar həyata keçirdiyi tədbirlər haqqında geniş məlumat verilmişdir. 165. Tahirli, A. Sözlə yarananlar, sözü yaşadanlar / Abid Tahirli; red.: M.Qasımlı, A.Rüstəmli.- Bakı: Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2001.- 308 s. Kitabda ötən yüzilliyin 80-ci illərin sonu və 90-cı illərin əvvəllərində Azərbaycan xalqının tarixində və taleyində iz qoyan hadisələrə milli şüur, milli hərəkat, milli ideologiya, konteksində nəzər salınır, cəmiyyətdə cərəyan edən proseslərə ciddi münasibət bildirilir, söz, sənət sahiblərinin, siyasət adamlarının fəaliyyətindən, həmçinin müəllifin son illərdəki tədqiqatlarından bəhs olunur.

2002 166. Atabəyi, T. Azərbaycan: etnik mənsubiyyəti və İranda qüdrət uğrunda mübarizəsi / Turac Atabəyi; tərc. N.E.Mədətli; elmi red. Y.M.Mahmudlu.- Bakı: Təhsil, 2002.- 248 s. Kitabda Səttar xan və Məşrutə hərəkatı, Şeyx Məhəmməd Xiyabadi hərəkatı, AXC-nin tarixi, S.C.Pişəvarinin başçılığı ilə Azərbaycan Milli hökumətinin yaranması və süqutu məsələləri küll halında oxucuların mühaki- məsinə verilir. 167. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 84-cü ildönümünə həsr olun- muş Respublika Elmi Konfransının materialları / Nəşriyyat red. E.Ə.Məhərrəmov; red. hey. T.T.Mustafazadə [və b.].- Bakı: Ağrıdağ, 2002.- 157 s. Kitabda AMEA-nın A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutunun Azərbaycan Tarix Qurumunun keçirdiyi konfransın materialları toplanmışdır.

69 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

168. Əliyeva, A. “Azərbaycan” (1918-1920) qəzetində ədəbiyyat məsələlə- ri / Aybəniz Əliyeva; red. K.Talıbzadə; rəyçi H.İsrafilov, İ.Ağayev.- Bakı: Gənclik, 2002.- 114 s. Monoqrafiyada 1918-1920-ci illərin “Azərbaycan” qəzetində ədəbiyyat məsələləri ilk dəfə sistemli elmi tədqiqata cəlb edilir, qəzetdə çap olunmuş poeziya, ədəbi tənqid nümunələri araşdırılır. Kitabın içindəkilər: Ön söz; Milli İstiqlal ədəbiyyatımızın tədqiqi (f.e.d..İ.Ağayev); 1918-1920-ci illərdə ictimai-siyasi, mədəni həyat və “Azər- baycan” qəzeti; “Azərbaycan” qəzetində poeziya məsələləri; Ədəbi tənqid məsələləri; Nəticə. 169. İsmayılov, İ. Azərbaycan xalqının siyasi mədəniyyəti: ХХ əsr / İsrafil İsmayılov; rəy.: İ.Məmmədov, R.Rəcəbov.- Bakı: Zaman, 2002.- 300 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hakimiyyəti illərində xalqın siyasi mədəniyyəti [S.15-31]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin siyasi fəaliyyəti [S.25-31]. 170. Tahirli, A. Azərbaycan mühacirət mətbuatı / Abid Tahirli; red. Y.Qara- yev.- Bakı: Qapp-Poliqraf, 2002.- 160 s. Kitabda Azərbaycan mühacirlərinin İstanbulda, Ankarada, Berlində burax- dıqları nəsrlərin tarixi, mövzusu, ideya istiqaməti və s. haqqında məlumatlar verilmişdir.

2003 171. Azərbaycan Demokratik Respııblikası və Naxçıvan: Heydər Əliyev və milli-tarixi yaddaşın bərpası.- Bakı: Elm, 2003.- 89 s. 172. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti [Elektron resurs]: biblioqrafiya / Tərt. A. İsgəndərov.- Bakı, 2003.- 52 s. Biblioqrafik göstərici ADR-in yaranmasının, fəaliyyətini və süqutunu, onun ictimai-siyasi xadimlərinin həyat və fəaliyyətini əhatə edir. 173. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixinin aktual problemləri: beynəlxalq elmi sessiya (Mart – may 2003) / AMEA.- Bakı, 2003.- 39 s. 174. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Milli Müstəqilliyin ideya-siyasi problemləri: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 85 illiyinə həsr olunmuş elmi-nəzəri konfransın materialları.- Bakı, 2003. -270 s. 175. Bayramoğlu, A. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə ədəbiyyat / Alxan Bayramoğlu; elmi red. B.Nəbiyev.- Bakı: Elm, 2003.- 276 s. Kitabda Cümhuriyyət dövründə ədəbi-ictimai fikri düşündürən taleyüklü problemlərin ideya-estetik dərki dövrün poeziya və nəsr nümunələri əsasında təhlil olunur. 176. Əfəndiyev, S. Şəki Azərbaycanın Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyəti illərində: 1918-1920-ci illər / Sabir Əfəndiyev; red. Mürsəl Cavad.- Bakı, 2003.- 32 s.

70 Biblioqrafiya

Kitabçada Cümhuriyyət illərində Şəki mühiti, oradakı durum, müstəqil- liyimiz uğrunda gedən mübarizə müəyyən qədər öz əksini tapmışdır. 177. İsmayılov, İ. Azərbaycan vətənpərvərliyi XX əsrdə: uğurlar və prob- lemlər / İsrafil İsmayılov; rəy ver. İ.Cəfərzadə, İ.Məmmədov.- Bakı: Mütərcim, 2003.- 200 s. Kitab XX əsrdə Azərbaycan xalqının müstəqillik və milli varlıq uğrunda mübarizəsinin təhlilinə həsr olunmuşdur. 178. Məmmədov, Ç. Birinci Azərbaycan Respublikası. 1918-1920: dərs vəsaiti / Çingiz Məmmədov; elmi red. H.Ə.Hacıyev; rəy.: İ.M.Cəfərov və b.- Bakı: Adiloğlu, 2003.- 120 (1) s. Dərs vəsaitində 1917-1920-ci illərdə Şimali Azərbaycanda gedən ictimai- siyasi proseslər, AXC-nin yaranması, fəaliyyəti və süqutundan danışılır. 179. Mərdanov, M. Azərbaycan təhsili Xalq Cümhuriyyəti illərində (1918-1920) / Misir Mərdanov, Əsgər Quliyev; elmi red. Ə.Ağayev.- Bakı: Çaşıoğlu, 2003.- 240 s. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin milli təhsil quruculuğu sahəsində fəaliyyətinin əsas istiqamətləri: Milli hökumətin təhsil quruculuğu sahəsində ilk tədbirləri və apardığı islahatlar; Qazax Müəllimlər Seminariyasının yaradılması; Bakı Dövlət Universitetinin təsis edilməsi; Son söz əvəzinə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə təhsil quruculuğuna dair sənəd və materiallar: Qanun və qərarlardan seçmələr; Stenoqrafik məlumatlardan seçmələr; Əlavələr. 180. Vəliyeva, S. Milli dövlətçilik hərəkatının yüksəlişi və Xalq Cümhuriy- yəti dövründə azərbaycançılıq ideyası / Sona Vəliyeva; elmi red. N.Q.Cəfərov.- Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 2003.- 128 s. Kitabda maarifçilərin, Xalq Cümhuriyyətinin ictimai-siyasi xadimlərinin əsərlərində bu məsələnin qoyuluşu və mahiyyəti ardıcıl tədqiq olunmuşdur.

2004 181. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası: 2 cilddə / Baş red. Yaqub Mahmudov; red. heyəti: İ.Ağayev, T.Babayev (məsul katib), A.Bağırov və b.- Cild 1.- Bakı: Lider, 2004.- 440 s. Ensiklopediya AXC-nin tarixini əhatə edən ilk fundamental elmi soraq əsəridir. İki cilddən ibarət olan AXC Ensiklopediyasının səhifələrində Azər- baycan xalqının istiqlal mübarizəsi və ictimai fikir tarixinin ən mühüm azad- lıq hərəkatının görkəmli nümayəndələrinin həyat və fəaliyyəti verilmişdir. 182. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 86-cı ildönümünə həsr olun- muş Respublika elmi konfransının materialları / Red. E.Məhərrəmov.- Bakı: Nurlan, 2004.- 199 (1) s.- Mətn Azərbaycan və rus dilindədir. 183. Hüseynov, Ş. Milli haqq və ədalət axtarışında / Şirməmməd Hüseynov; red. Ü.Hüseynova.- Bakı: Adiloğlu, 2004.- 420 s. 71 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Kitaba müəllifin 1988-2000-ci illərdə yazdığı və respublikanın müxtə- lif mətbuat orqanlarında dərc olunmuş ictimai və tarixi əhəmiyyət daşıyan, dövrün cox mühüm problemlərinə həsr olunmuş məqalə, müsahibə, çıxış və s. daxil edilmiş, eləcə də AXC haqqında məqalələr də verilmişdir. 184. Qoca, E. Azərbaycanın təhlükəsizlik və xüsüsi xidmət orqanları (1918-1920): Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarının 85 illiyinə həsr olunur / Elşad Qoca.- Bakı: Şuşa, 2004.- 208 s. Kitabda 1918-1920-ci illərdə kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat xidmətinin yaradılması, həmin təşkilatların fəaliyyəti barədə məlumat verilir. 185. Məmmədli, M. Mənalı həyat yolu (Seçilmiş əsərləri) / Mahal Məmmədli; red. T.Quliyev.- Bakı: Vətən, 2004.- 552 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və milli tariximizin tədrisi təcrübəsi; 1918-1920-ci illərdə Zaqafqaziyada ərazi mübahisələri, sərhəd münasibətləri və onların daşnak-bolşevik sayağı təhlili; İstiqlal günü; 28 may – istiqlal günü; Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə erməni- lərin ərazi iddiaları və Cənubi Qafqazda Sovet hakimiyyətinin qələbəsindən sonra onun daşnak-bolşevik sayağı həlli; Mübahisəli ərazilərin milli mənafeyə uyğun həlli uğrunda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin barışmaz mübarizəsi. 186. Seyidzadə, D. Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: müstəqilliyə aparan yollar / Dilarə Seyidzadə; red. A.Həsənov.- İşlənmiş, əlavələr olunmuş II nəşri.- Bakı: OKA Ofset, 2004.- 348 s. Şərqdə ilk demokratik respublika olan AXC-nin yaranmasına doğru aparan dövrün tədqiq olunduğu bu kitabda XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda cərəyan edən ictimai-siyasi proseslərin geniş mənzərəsi öz əksini tapmış, mükəmməl təhlil olunmuşdur. 187. Yıldız, Ş. Azərbaycan Demokratik Respublikası: 1918-1920: dövlət quruculuğu, hüquqi fəaliyyətlər, Qarabağ problemi / Şükrü Yıldız; red. E.İbrahim.- Bakı: Səda, 2004.- 207 s.

2005 188. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası: 2 cilddə / Baş red. Y.Mahmudov; red. heyəti: İ.Ağayev, T.Babayev, A.Bağırov [və b.].- Cild 2.- Bakı: Lider, 2005.- 472 s. 189. Azərbaycan Respublikasının poçt markalarının kataloqu: 1919- 1923, 1992-2005 / Azərmarka 38 şirkəti; layihə İ.Bağırlı; red. R.Ələkbərov; tərcümə S.Zeynalova; dizayn X.Mirzəyev.- Bakı, 2005.- 216 s. 190. Dünyaminqızı, Q. Cümhuriyyət dövrü, Azərbaycan mətbuatı (1918- 1920) / Qərənfil Dünyaminqizi; elmi red. və ön söz. müəl. A.Bayramoğlu.- Hissə 1.- Bakı: Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin mətbəəsi, 2005.- 129 s.

72 Biblioqrafiya

191. Hacıyeva, M. Azərbaycan dilindən oxu və çalışma mətnləri: (ADİU- nun Türk dünyası işlətmə fakültəsi tələbələri üçün dərs vəsaiti) / Maarifə Hacıyeva; red. K.Quliyev.- Bakı: İqtisad Universitetinin nəşriyyatı, 2005.- 116 (2) s.- Mətn Azərbaycan və türk dilindədir. Kitabda Azərbaycanın Dövlət Bayrağı, Dövlət Gerbi, Dövlət Himninə (Ə.Cavad) dair məlumatlar vardır. 192. Qasımov, K. İyirmi üç ay: (bədii-sənədli, tarixi kinoroman) / Kamran Qasımov; red. Ş.Səlimbəyli.- Bakı: Avropa, 2005.-144 s. Gənc rejissor K.Qasımovun müəllifi olduğu kinoromanda AXC-nin keçdiyi ağır yol, onun qurucularının və görkəmli şəxslərin apardığı mübarizə əks olunmuşdur. 193. Qəhrəmanova, A. Azərbaycan Demokratik Respublikasında xalq maarifinin təşkili yolları / Aytən Qəhrəmanova; elmi red. Ə.Ağayev.- Bakı, 2005.- 156 (2) s. Kitabın içindəkilər: ADR-in yaranması ərəfəsində ictimai siyasi durum və xalq maarifinin vəziyyəti; Şimali Azərbaycan Türkmənçay müqaviləsindən sonra; ADR-in yaranması ərəfəsində maarif sahəsində ilk addımlar; ADR-in yaranması və gənc Azərbaycan dövlətində xalq maarifinin təşkili: ADR-in yaranması; ADR-in maarif sahəsindəki siyasəti; Müsavat Partiyasının proq- ramında maarif məsələləri; Maarif və məktəbin milliləşdirilməsi; ADR-in qadın təhsilinə qayğısı; Müəllim və maarif xadimlərinin ilk qurultayı; Xalq təhsili sisteminin quruluşu və idarə olunması: 1.Ümumtəhsil məktəbləri; 2.Hərbi məktəblər; 3.Orta və ali ixtisas məktəbləri; 4.Bakı universitetinin ya- ranması; 5.Büdcə; 6.Məktəblərin maddi bazasının möhkəmləndirilməsi; 7.Elmi-pedaqoji mətbuat; 9.Təhsilin məzmunu; 10.Tədris planları; 11.Proqram- lar; 12.Dərsliklər. ADR-də müəllim hazırlığı və xalq müəlliminə qayğı: Müəl- lim hazırlığı sahəsində görülən işlər; ADR-in müəllimlərə qayğısı. 194. Məmmədov, X. Azərbaycan xalqının milli istiqlal mübarizəsi: XIX yüzilliyin sonları-XX yüzilliyin əvvələri: dərs vəsaiti / Xəqani Məmmədov; elmi red. S.S.Əliyarlı; rəy.: C.P.Həsənli, F.F.İbrahimli; Bakı Dövlət Univer- siteti.- Bakı: Elm, 2005.- 249 s. Dərs vəsaitində Azərbaycanın sosial-siyasi, iqtisadi və mənəvi vəziyyəti, maarifçilik hərəkatı və milli-mənəvi oyanışın başlanması, milli-demokratik ideyaların formalaşmasında görkəmli ictimai-siyasi xadimlərin rolu şərh olun- muşdur. Vəsaitdə 1918-ci il mart soyqırımının milli istiqlal uğrunda mübarizəsinin inkişafında rolu, Azərbaycan xalq Cümhuriyyətinin yaradılması yeni faktlarla, arxiv sənədləri əsasında araşdırılmışdır. 195. Paşayev, A. Cümhuriyyət parlamentinə gedən yol / Ataxan Paşayev.- Bakı: Adiloğlu, 2005.- 88 s.

73 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Kitabda AXC və onun parlamentinin meydana gəlməsinə qədər xalqın iradəsini ifadə etmiş Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman Fraksiyası və Azərbay- can Milli Şurasının tariximizdəki fəaliyyətini əks etdirən sənədlər verilmişdir. Kitabın içindəkilər: Cümhuriyyət parlamentinə gedən yol; Zaqafqaziya Seymində müsəlman fraksiyası; Azərbaycan Cümhuriyyətinin Milli Şurasının Tiflis və Gəncə dövrü fəaliyyəti; Azərbaycan Milli Şurası fəaliyyətinin Bakı dövrü.

2006 196. Əliyev, R. Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması, fəaliyyəti və süqutu: dərs vəsaiti / Rəhim Əliyev; elmi red. S.Məmmədov; rəy.: E.Hacıyev və b.- Bakı, 2006.- 130 s. Kitabda Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması, fəaliyyəti və süqutu haqqında məlumat verilmişdir. 197. Hüseynov, Ş. Müstəqilliyin çətin yolu... Reallıqlar, düşüncələr / Şirməmməd Hüseynov; red. Ü.Hüseynova.- Bakı: Azərnəşr, 2006.- 328 s. Kitabda AXC-nin fəaliyyətinə dair bir sıra sənədlər, M.Ə.Rəsulzadənin “Tərəqqi” qəzetində çapdan çıxan məqalələri və s. toplanmışdır. 198. Məmmədova, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Yuxarı Qarabağda siyasi vəziyyət: erməni terrorizminin güclənməsi: 1918-1920 / Həvva Məmmədova; elmi red. A.İsgəndərov; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- Bakı: Nağıl evi, 2006.- 150 s. Kitabın içindəkilər: Giriş. I Fəsil. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyəti dövründə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü problemi: I.I.Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları tarixindən; I.II.Qarabağın dağlıq hissəsində erməni separatizminin güclənməsi, erməni-azərbaycanlı münaqişəsinin kəskin- ləşməsi: Cavanşir qəzası; Cəbrayıl qəzası; Zəngəzur qəzası; Şuşa qəzası. II Fəsil: Yuxarı Qarabağda etnik münaqişəni tənzimləmək üçün Azərbaycan hökumətinin tədbirləri: II.I.AXC-nin Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsini dinc yolla həll etmək cəhdləri; II.II.Qarabağda müvəqqəti general-qubernator- luğun yaranması və erməni separatizminin ləğv edilməsi. III Fəsil. Yuxarı Qa- rabağda milli münaqişənin tənzimlənməsi probleminin beynəlxalq aspektləri. 199. Sadıxov, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti illərində milli teatr: metodik vəsait / Rauf Sadıxov; red.: Ş.H.Əliyeva; rəy.: M.Ə.Əlizadə, İ.M.Ağa- yev; Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu; Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti.- Bakı: Azərbaycan, 2006.- 24 s. 200. Ünüvar, V. Naxçıvan: təlatüm və burulğanlar (1920-1921) / Veysəl Ünüvar; elmi məsl. İ.Həbibbəyli; elmi red. İ.Hacıyev; Türkiyə türkc. çevirən və ön söz. müəl. Ə.A.Quliyev.- Naxçıvan: Əcəmi, 2006.- 104 s.

74 Biblioqrafiya

Kitabda müəllif barədə xatirələr verilmişdir. 1918-ci ildə Naxçıvana gəlmiş Kazım Qarabəkir paşanın başçılıq etdiyi türk ordusunun tərkibində torpağımızın erməni quldurlarından təmizlənməsində iştirak etmiş, daha sonra 1920-1921-ci illərdə Türkiyə Cümhuriyyətinin fövqəladə nümayəndəsi sifətilə burada yaşamışdır. 201. Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyası və Azərbaycan Milli Şurası iclaslarının protokolları 1918-ci il = Протоколы заседаний мусуль- манских фракций Закавказского Сейма и Азербайджанского Националь- ного Совета 1918 г. / Azərbaycan Respublikasının Milli Arxiv İdarəsi; məsul red. A.Paşayev.- Bakı: Adiloğlu, 2006.- 216 s.

2007 202. Aşırlı, A. Cümhuriyyət dövrü mətbuatında Qafqaz İslam Ordusu / Akif Aşırlı; rəyçi Ş.Vəliyev.- Bakı: Nurlan, 2007.- 185 s. Kitabın içindəkilər: Cümhuriyyət dövrü mətbuatında Qafqaz İslam Ordusu hərəkatına ideoloji-siyasi yanaşmalar; Ordunun Gəncəyə gəlişi və görülən işlər; Döyüş əməliyyatları mətbuat səhifələrində; Kürdəmirdən başlanan uğurlu mübarizə yolu; Qafqaz İslam Ordusuna qarşı Almaniya-Rusiya diplomatik təzyiqləri mətbuat səhifələrində; “Mərkəzi Xəzər Diktaturası”nın yaranması və məğlubiyyəti; Bakının azad olunmasının mətbuatda təcəssümü; Bakının azad olunması ilə bağlı xarici mətbuatın yazdıqları; Qarabağ hərəkatının mətbuatda əksi; Türkiyəli ziyalıların, şairlərin Azərbaycana gəlişi; Qafqaz İslam Ordusunun qeyri-türklərə qarşı dözümlü etnik siyasəyinin mətbuatda əksi; Türk ordusunun geri çağırılması və onun mətbuatda işıqlan- dırılması; Çap olunmuş sənədlər, arxiv və qəzet materialları. 203. Bərabər yürüdük biz bu yollarda.... Xatirələr, faktlar, sənədlər... / Toplayan və tərtb. ed. Nazim Əkbərov.- Bakı: Çağ, 2007.- 244 (2) s. Kitabın içindəkilər: Nizami Cəfərov. Ön söz; Ənvər Özərən. Təqdim; Nazim Əkbərov. Müqəddimə əvəzinə; I fəsil: Türkiyə ilə Azərbaycan, biri könül, biri can; Vaqif Arzumanlı. 1918-ci ildə Azərbaycanın erməni-daşnak və rus işğalından təmizlənməsində Qafqaz İslam Ordusunun rolu; Anar İsgən- dərov. 1918-1920-ci illərdə türk-müsəlman soyqırımları: Birinci hissə; İkinci hissə; Manaf Süleymanlı. Eşitdiklərim, oxuduqlarım, gördüklərim (xati- rələrindən bir parça); 1916-1920-ci illərdə Bakıda baş verən hadisələr; Erdal Karaman. Azərbaycanda bir türk məzarı; Əli Çərkəzoğlu. Bakıda Osmanlı yadigarı; Rüfət Hüseynzadə. Müqəddəs Kitabımız “Qurani-Kərim”in tərcü- məsi və Türkiyə; Vəkalətnamə; İkinci fəsil: Naxçıvanda doğan günəş – Musa Kazım Qarabəkir Paşa; Lətif Hüseynzadə. Araz şahiddir; Türk ordu generalı Kazım Qarabəkir paşa Naxçıvanda (1918-1920-ci illər) Türkiyədən ilk yardım; Erməni zülmünə qarşı Hüseyn Cavid harayı; Yayçı faciəsi; Qurtuluş günü;

75 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Böyük türk sərkərdəsi Kazım Qarabəkir paşa; Naxçıvanda; Bayraq qaldırma təntənəsi; Kazım Qarabəkir paşa adına Naxçıvan Rüşdiyyə məktəbi; İlk və son dərsimiz; Təbrizin xilası və Paşanın şəninə şənliklər; Naxçıvanda Araz-türk Cümhuriyyəti; Kazım Qarabəkir paşa ilə “Rüşdiyyə” məktəbində son görüş; Paşa ilə son görüş; Türk ordusu Naxçıvandan gedəndən sonra; Xarici müdaxi- ləçilər; Millət vəkili Hüseyn Cavid Bakıda; Naxçıvan qədim türk məskənidir; Qılınc və qələm sahibi Kazım Qarabəkir paşa; Beynəlxalq əhəmiyyətli tarixi müqavilələr; Naxçıvanda “Kazım Qarabəkir” camesi; Əli Əliyev. Əlicə yadda- şı; Azərbaycanın 1918-ci il istiqlal bəyannaməsi; Qars müqaviləsi; Müqavilə- yə əlavələr. 204. Əhmədli, R. Azərbaycan milli-demokratik dövlətçilik məfkurəsi: türkçülük, müasirlik, islamçılıq: monoqrafiya / Rafail Əhmədli; elmi red. Q.Mürşüdlü.- Bakı: Elm, 2007.- 280 s. Monoqrafiyada ilk Azərbaycan dövləti Arattadan XX əsrin 18-20-ci illərində mövcud olmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qədərki Azərbaycan dövlətçiliyi tarixi və Zərdüştdən başlamış XX əsrin əvvəllərində yaşayıb- yaratmış Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri haqqında məqalələr araşdırılır. 205. Nəcəfov, B. Düşmənin iç üzü: XIX-əsrin sonu – XX-əsrin əvvəllərin- də Türkiyə və Cənubi Qafqazda erməni terrorizminin tarixi /Bəxtiyar Nəcəfov; red. N.Seyidəliyev; rəyçi Z.Bünyadov.- Hissə 1.- Bakı: Çaşıoğlu, 2007.- 440 s. Kitabın içindəkindən: 1917-18-ci illərdə Cənubi Qafqazda erməni terro- rizmi; Bolşevik-daşnak bloku. Bakıda 1918-ci ilin “Qara Mart”ı. Zaqafqaziya Federasiyası. Müstəqil dövlətlərin yaranması; Müdaxiləçilər Cənubi Qafqazda. Erməni təcavüzü və Azərbaycan xalqının soyqırımı; Türkiyə ilə sülh. Bakının azad olunması. Birinci Dünya müharibəsinin sonu. İngilislər Cənubi Qafqazda.

2008 206. Azərbaycan dövlətçilik ənənələrinin tarixi: Azərbaycan Cümhuriy- yətinin qurulmasının və Bakının azad olmasının 90 illiyinə həsr edilmiş beynəl- xalq simpoziumunun tezisləri: Bakı şəhəri 13-14 sentyabr / AMEA, A.A.Bakı- xanov ad. Tarix İnstitutu, Azərbaycan Tarix Qurumu; təşkilat komitəsi: Y.M.Mahmudov və b.- Bakı: [Victory], 2008. -90 s. Kitabın içindəkilər: Qasımlı M. Azərbaycanın istiqlalına aparan yol: daxili və xarici amillərin müqayisəli təhlili [S.9-10]; İsmayılov K. Bakının azad edilməsi uğrunda Azərbaycan dövlət xadimlərinin siyasi-diplomatik mübarizəsi [S.10-12]; Rüstəmov R. Azərbaycan milli hərbi qüvvələrinin yaradılması [S.18-19]; Həsənov U. AXC-Türkiyə münasibətləri tarixindən [S.19-22]; İbrahimova G. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində qadın siyasəti [S.22-26]. 207. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Böyük Britaniyanın arxiv sənədləri /Tərt. ed. N.Ə.Maksvell; elmi red. və ön sözün müəl. Y.M.Mahmudov; AMEA

76 Biblioqrafiya

Tarix İn-tu, [Regionların İnkişafı İctimai Birliyi].- Bakı: [Çaşıoğlu],2008.- 573, [3] s. Mətn ingilis, Azərb. dillərindədir. Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixinə dair Böyük Britaniya- nın arxivində indiyədək işıq üzü görməmiş 251 arxiv sənədi toplanmışdır. 208. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918-1920-ci illər: metodik vəsait / Tərtib ed. İ.Cəfərzadə (red.), Ə.Əmirxanov; rəy.: R.M.Məmmədova, E.Ə.Məmmədova; Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası.- Bakı, 2008.- 58 s. Metodik vəsaitdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması, fəaliyyəti, süqutu və tarixdə onun yeri məsələləri geniş işıqlandırılmış və mövzunun öyrənilməsi üçün tövsiyələr verilmişdir. 209. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 90: 1918-1920: biblioqrafiya / Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, M.F.Axundov ad. Azərbaycan Milli Kitabxanası; tərt. Ş.Nağıyeva; ixtisas red. K.M.Tahirov; red. G.C.Səfərəliyeva.- Bakı: M.F.Axundov adına Milli Kitabxana, 2008.- 266 s.- Azərbaycan və rus dillərində. 210. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Qafqaz İslam Ordusu / Qafqaz Universiteti, Qafqaz Araşdırmaları İnstitutu; red. M.Rıhtım, M.Süleymanov elmi red. M.Qasımlı; F.Əhmədova; red. hey. Y.M.Mahmudov və b..- Bakı: Nurlar NPM, 2008.- 695 s. Kitabda Birinci dünya müharibəsi zamanı böyük dövlətlərin Qafqazla əla- qəli siyasətləri və AXC-nin yaranması, Qafqaz İslam Ordusunun təşkili və fəaliyyətləri və s. haqqında söhbət açılır. 211. Azərbaycan Paris Sülh Konfransında: 1919-1920 = at Paris Peace Conference: 1919-1920 = D'Azerbaïdjan à la Conference de Paix à Paris: 1919-1920 / Tərc., tərt. V.M.Quliyev.- Bakı: Ozan, 2008.- 244 s. 212. Əhmədli, R. Azərbaycan dövlətçilik fəlsəfəsi: monoqrafiya / Rafail Əhmədli; elmi red.: L.Mövsümova, M.B.Ağayev.- Bakı: Nurlan, 2008.- 360 s. Monoqrafiyada ilk Azərbaycan dövləti Arattadan XX əsrin 18-20-ci illərində mövcud olmuş AXC-yə qədərki Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində və Zərdüştdən başlamış XX əsrin əvvəllərində yaşayıb-yaratmış Azərbaycan mütəfəkkirlərinədək dövlətçilik məsələlərindən bəhs etmiş görkəmli şəxsiyyət- lərin fikir və mülahizələrindən çıxış edilərək, Azərbaycan fəlsəfəsi və ictimai- siyasi fikir tarixində dövlətçilik məfkurəsinin yaranması, inkişaf məsələləri araşdırılır. 213. Əsədov, O. Azərbaycan Respublikasının parlamenti = The parliament of the Azerbaijan Republic / Oqtay Əsədov, R.K.Cəbrayılov; red. S.Mirzəyev; tərc. ed.: Q.Əhmədov, Q.Bayramov, İ.Qafarova.- Bakı: [Çaşıoğlu], 2008. - 519, [1] s.-Mətn Azərbaycan və ingilis dillərindədir. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Demokratik Respublikası (I Respubli- ka) Parlamenti (1918-1920) [S.15-242].

77 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

214. Musa, İ. Azərbaycanın xarici siyasəti: universitetlərin beynəlxalq mü- nasibətlər fakültələri üçün dərslik: 3 hissədə / İsmayıl Musa; elmi red. A.H.Hacıyeva; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, BDU, “Diplomatiya və müasir inteqrasiya prosesləri” kafedrası.- Hissə 1: Azərbaycan Beynəlxalq münasi- bətlər sistemində (mart 1917 - aprel 1920-ci illər).- Bakı: Bakı Universiteti, 2008.- 310, [1] s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Cümhuriyyəti diplomatiyasının ilk addımları; AXC-nin diplomatiyasın müttəfıqlərin (ingilislərin) “idarəçiliyi” şəraitində; AXC-nin ərazi bütövlüyü uğrunda diplomatik mübarizə; AXC-nin Qafqaz dövlətləri və İranla münasibətləri; AXC-nin xarici siyasətində İranın yeri və dövlətlərarası problemlər; AXC-nin de-fakto tanınması; AXC – Denikin Rusiyası münasibətlərinin durumu. 215. Rəhmanzadə, Ş. Azərbaycan-Gürcüstan münasibətlərində ərazi məsə- lələri: Azərbaycanın şimal-qərb bölgəsinin materialları əsasında, 1917-1930-cu illərin əvvəlləri / Şamil Rəhmanzadə, elmi red. İ.S.Bağırova; AMEA, A.A.Ba- kıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı: Aspoliqraf, 2008.- 375, [1] s. Təqdim olunan monoqrafiya tarixşünaslığımızın nisbətən az öyrənilmiş mövzularından olan Azərbaycanın tarixi ərazilərinə, ən başlıcası isə şimal-qərb bölgəsinə-tarixi Car-Balakən camaatlıqları və İlisu sultanlığının bir hissəsini əhatə edən Zaqatala mahalına gürcü iddialarının tədqiqinə həsr edilmişdir. Kitabda 1918-1920-ci illər Azərbaycan-Gürcüstan münasibətləri geniş təhlil edilmişdir. 216. Yaqublu, N. Bakının qurtuluşu: Bakının Qurtuluşunun 90 illiyinə / Nəsiman Yaqublu; elmi red. S.Məmmədli; rəyçilər: M.Teymur, A.Kənan.- Bakı: Adiloğlu, 2008.- 256 s. Kitabın içindəkilər: Türkiyə Cümhuriyyətinin Böyük elçiliyindən; Müəl- lifdən. Bakı uğrunda mübarizə Azərbaycan İstiqlalının elan edilməsi: Osmanlı dövləti ilə əlaqələrin yaradılması. Bakının azad edilməsinin həyati əhəmiyyəti; Qafqaz İslam Ordusu. Nuru Paşanın fədakarlığı; Bakının Qurtuluşu.- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Bakının Qurtuluşunun dəyərləndiril- məsi: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurucuları; Bakının Qurtuluşu haqqında; Dövlətin rəsmi mətbuatında - “Azərbaycan” (türkcə və rusca) qəzetində 15 sentyabr zəfəri ilə bağlı yazılar; Azərbaycan şair və yazıçılarının türklərin Bakını azad etməsinə həsr olunan bədii əsərləri.- Azərbaycanlı mühacirlərin Bakının Qurtuluşu tarixini yaşatması: Türkiyədə nəşr edilən mətbuat orqanlarında və kitablarda 15 Sentyabr hadisələri; Almaniyada nəşr edilən qəzet və jurnallarda Bakının xilası ilə bağlı yazılar; Müqavilə; Ədəbiyyat siyahısı; Kitabda adı çəkilən şəxsiyyətlər; Sənədlər, fotolar.

78 Biblioqrafiya

2009 217. Ağayev, Y. İstiqlal yürüşü – 1918 / Yusif Ağayev, Səbuhi Əhmədov; elmi red. N.Vəlixanlı; red. Ə.Oğuz; tərt. S.Qəhrəmanov.- Bakı: Altun Kitab, 2009.- 416 s. Kitab Azərbaycan tarixinin ən ağrılı məqamlarından birinə- 1917-ci ilin noyabrından 1918-ci ilin sentyabrınadək olan dövrdə baş vermiş hadisələrə həsr olunmuşdur. 218. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: ədəbiyyat, dil, mədəni quruculuq: monoqrafiya / AMEA Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu; red. hey.: B.Ə.Nəbiyev, N.M.Cabbarlı, A.B.Məmmədov.- Bakı: Qoliot Qkup QSC, 2009.- 335 s. 219. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti: sənədlər məc- muəsi / Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi; red. heyəti: E.M.Məm- mədyarov, B.K.Həsənov.- Bakı: GARISMA MMC, 2009.- 352 s. Məcmuənin ilk buraxılışı Azərbaycan Respublikasının diplomatik xidməti- nin 90 illiyinə həsr olunmuşdur. 220. Cəfərli, E. Naxçıvanda erməni-Azərbaycan münaqişəsi: [monoqrafi- ya] / Elman Cəfərli; elmi red. İ.M.Hacıyev.- Bakı: Nurlan, 2009.- 278, [2] s., [8] s. şək. Monoqrafıyada XX əsrin əvvəllərində, 1905-1907-ci və 1918-1920-ci illərdə ermənilərin Naxçıvan torpağını Azərbaycandan qoparmaq uğrunda cina- yətkar fəaliyyətləri və onların bu divarda azərbaycanlılara qarşı torətdikləri soyqırım və deportasiya siyasətindən danışılır, erməni cinayətlərinin nəticələri təhlil edilir. 221. Əhmədli, R. Azərbaycan dövlətçilik fəlsəfəsinə dair: monoqrafiya / Rafail Əhmədli; elmi red.: L.Mövsümova, M.B.Ağayev.- Bakı: Təknur MMC, 2009.- 380 s. 222. Əliyarlı, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə rabitənin inkişafı: 28 may 1918-27 aprel 1920-ci il: kitab Azərbaycanın müstəqil Rabitə Nazirliyinin yaranmasının 91 illiyinə həsr olunur / İltifat Əliyarlı; baş məsl. Ə.Abbasov; elmi red. və rəy. C.Həsənli; məsl. Ə.Zeynalov.- Bakı: Mütərcim, 2009.- 123 s. 223. Əliyev, N. 1917-1920-ci illərdə Azərbaycanda türk-müsəlman soyqı- rımları ilk mənbələrdə / Nail Əliyev; elmi red. İ.Musa; red. A.Əliyev.- Bakı: Nurlan, 2009.- 203, [1] s. Kitabın içindəkilər: Qaynaqlarda soyqırım məsələsinin əksi; Cəmiyyət də insan kimidir; Erməni məsələsi bərpa olunmuş yaddaşımızda; Transqafqaz Seymi və Osmanlı dövlətinin sənədləri; Güney Qafqaz Seymi və Azərbaycan Milli Şurasının materialları; Azərbaycandakı türk-müsəlman soyqırımları Os- manlı mənbələrində; AXC FİK-in sənəd və materialları; Problemin elmi araşdı- rılmasının başlıca qaynaqları; FİK-in təhqiqat-istintaq materialları; AXC-nin 79 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 dövlət və hökumət astrukturlarının, ictimai birliklərinin sənədləri; Parlamentin stenoqrafik hesabatları; Hökumətin mərkəzi və yerli orqanlarının sənədləri; İctimai birliklərin materialları. 224. Həsənli, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti: 1918- 1920 / Cəmil Həsənli; elmi red. E.R.İsmayılov; Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi.- Bakı: GARISMA MMC, 2009.- 576 s. Kitabda 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan diplomatiyasının keçdiyi çətin və maraqlı yol araşdırılmışdır. Müəllif Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya, ABŞ, Fransa, Böyük Britaniya və digər ölkələrin çox nadir arxiv sənədlərinə əsasən AXC-nin xarici siyasətinin maraqlı mənzərəsini yarada bilmişdir. Kitabda isti- fadə edilən sənəd və materialların bir çoxu ilk dəfə elmi dövriyyəyə gətirilmişdir. 225. Hüseynov, Ş. Müstəqilliyin çətin yolu... Reallıqlar, düşüncələr / Şirməmməd Hüseynov; red. Ü.Hüseynova.- Bakı: Elm, 2009.- 540 s. Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyətinə dair bir sara sənədlər, M.Ə.Rəsulzadənin “Tərəqqi” qəzetində çapdan çıxan məqalələri və s. toplanmışdır. 226. İbrahimova, G. Azərbaycan qadını: tarix və gerçəklik: monoqrafiya / Gülzar İbrahimova; elmi red., ön sözün müəl. H.K.Hüseynova; AMEA İnsan Hüquqları üzrə Elmi-Tədqiqat İnstitutu.- Bakı: Elm, 2009.- 500 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qadın siyasəti [S.172-195]. 227. XX əsr Azərbaycan tarixi: ali məktəblər üçün dərslik / Y.B.Yusifov [və b.]; ümumi red. T.T.Vəliyev; rəy.: R.C.Süleymanov, Q.Ə.Əliyev.- Cild 2.- Bakı: Təhsil, 2009.- 559, [1] s. Kitabın içindəkindən: VIII fəsil: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması və fəaliyyəti [S.177-233]. 228. Məmmədli, S. Azərbaycan Cümhuriyyəti bədii nəsrdə: monoqrafiya / Samirə Məmmədli; elmi red. və ön söz müəl. Q.Namazov.- Bakı: Elm və təhsil, 2009.- 178, [2] s. Monoqrafiyada XX əsr bədii nəsrində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə (1918-1920) həsr olunmuş ədəbi-bədii örnəklər təhlil olunmuşdur. 229. Səməndərov, S. 1917-1920-ci illərdə Azərbaycanda aqrar məsələ / Seyfəddin Səməndərov; elmi red. İ.H.Alıyev; AMEA İqtisadiyyat İnstitutu.- Bakı: Mega-H, 2009.- 261 s. Tarixi hadisə və proseslərlə zəngin olan 1917-1920-ci illərdə Azərbaycanda aqrar məsələnin obyektiv məzmunu araşdırılmış, cəmiyyətin müxtəlif ictimai- siyasi təsisatlarında, hökumət və dövlət orqanlarında, partiya və siyasi qruplarda məsələnin həlli ilə əlaqədar mövqe və münasibətlər tədqiq edilmişdir.

80 Biblioqrafiya

2010 230. Abdullayev, B. Azərbaycanın xarici siyasəti: metodik vəsait / Bəhruz Abdullayev, S.M.İmanova; red. R.M.Qurbanov; Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti.- Bakı: İqtisad Universiteti nəşriyyatı, 2010.- 128 s. Kitabın içindəkindən: AXC diplomatiyasının ilk addımları [S.4-5]; AXC- nin ərazi bütövlüyü uğrunda diplomatik mübarizə [S.5-7]; Azərbaycan Paris (Versal) Sülh konfransında [S.8-11]; Azərbaycan-Rusiya münasibətləri və Aprel işğalı [S.11-14]. 231. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Naxçıvan / Tərt. İ.M.Hacıyev; red. H.Səfərli.- Naxçıvan: Əcəmi NPB, 2010.- 384 s. Kitabın içindəkilər: İsmayıl Hacıyev. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə Naxçıvanın əlaqələrinə dair; Ordubad şəhəri və onun ətrafındakı müsəlman- ların vəziyyətinə dair Azərbaycan Respublikası hökumətinə məruzə-məktub; Azərbaycanın İrandakı diplomatik nümayəndəsi A.X.Ziyadxanovun ermənilə- rin Naxçıvan və Ordubada hücumlarının dayandırılması üçün görülmüş təd- birlər haqqında xarici işlər nazirliyinə raportu; Azərbaycanın Ermənistandakı nümayəndəsi M.X.Təkinskinin erməni qoşunlarının Naxçıvana soxulması xüsusunda notanın onun tərəfindən Ermənistan hökumətinə təqdim edilməsi barəsində nazirlər şurasının sədri N.Y.Yusifbəyova məlumatı; Azərbaycanın Ermənistandakı diplomatik nümayəndəsi M.X.Təkinskinin Britaniya koman- danlığının Şərur-Naxçıvan rayonunu Ermənistana vermək niyyəti barəsində nazirlər şurasının sədri N.Y.Yusifbəyova teleqramı; Azərbaycanın Ermənis- tandakı diplomatik nümayəndəsi M.X.Təkinskinin Naxçıvan əhalisi tərəfindən erməni administrasiyasının baykot edilməsi haqqında xarici işlər naziri M.Y.Cəfərova depeşası; Azərbaycanın Ermənistandakı diplomatik nümayən- dəsi M.X.Təkinskinin Ermənistan tərəfindən gözlənilən düşmənçilik əməllərinə qarşı çaxmaq üçün Şərur-Naxçıvan və Ordubadın birləşmiş milli şurasına yardım göstərilməsi zərurəti haqqında xarici işlər naziri M.Y.Cəfərova teleqramı; Azərbaycanın Ermənistandakı diplomatik nümayəndəsi M.X.Tə- kinskinin Naxçıvan və Şərur-Dərələyəz qəzalarının erməni qoşunları tərəfindən işğal olunması haqqında xarici işlər naziri M.Y.Cəfərova depeşası; Azərbay- canın Ermənistandakı diplomatik nümayəndəsi M.X.Təkinskinin Zaqafqaziya- dakı Britaniya qüvvələri komandanlığının Naxçıvan və Böyük Vedidə azər- baycanlılara qarşı hərbi hərəkətlərin dayandırılmasına dair əmri haqqında xarici işlər naziri M.Y.Cəfərova teleqramı; Qafqazda müttəfiqlərin ali komissarı V.Haşkelin Naxçıvanda Amerika general-qubernatorluğunun yaradılması şərt- ləri haqqında Azərbaycan Respublikası hökumətinin sədri N.Yusifbəyova mək- tubu; Polkovnik Haşkelin Naxçıvan və Şərur-Dərələyəz dairələrinin amerikalı- lara verilməsi tələbinə dair xarici işlər naziri M.Y.Cəfərova teleqramı; Azər- baycan Respublikasının Gürcüstandakı diplomatik nümayəndəsinin Şərur

81 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 rayonunda və Naxçıvanda “neytral” zonanın yaradılması məsələsinə dair polkovnik Haşkellə etdiyi söhbət haqda xarici işlər naziri M.Y.Cəfərova mə- lumatı; Polkovnik Haşkelin xarici işlər naziri M.Y.Cəfərova teleqramı; Xarici işlər naziri M.Y.Cəfərovun müttəfiqlərin ali komissarı polkovnik Haşkelə mək- tubu; Naxçıvan və Şərur-Dərələyəz qəzalarının idarə edilməsi məsələsi üzrə Zaqafqaziyada müttəfiqlərin ali komissarı polkovnik Haşkellə Azərbaycan hö- kuməti arasındakı sazişin layihəsi; Naxçıvanda Amerika general-qubernatorlu- ğunun nəzərdə tutlmuş təşkili haqqında məlumat; Naxçıvanda Amerika general-qubernatorluğunun yaradılması haqqında Zaqafqaziyada müttəfiqlərin ali komissiyasının elanından; Naxçıvanın general-qubernatoru işlərini müvəq- qəti icra edən S.Cəmillinskinin polkovnik Dellinin ABŞ-ın Naxçıvandakı nü- mayəndəsi səlahiyyətlərini almasına dair Azərbaycanın Ermənistandakı nüma- yəndəsi Ə.Haqverdiyevə təliqəsi; Cənub-Qərbi Azərbaycanın müsəlman həm- yerliləri cəmiyyəti rəyasət heyətinin müvəkkili Ə.S.Qasımovun nazirlər şurası- nın sədri N.Y.Yusifbəyova Naxçıvanın qeyri-qanuni həbs olunmuş görkəmli ictimai xadimlərinin dəyişdirilməsi məsələsi ilə bağlı Ermənistan hökuməti ilə danışıqlara köməklik göstərilməsi zəruriliyi haqqında məruzə məktubu; Azər- baycan Respublikasının Nazirlər Şurasının cənab Sədrinə; Qanlı günlərimiz; Əli Əliyev. Araz-türk Respublikası; Araz-türk Respublikasının yaranması və dövlətçiliyin qorunması üçün silahlı mübarizə; İngilislərin bölgələrlə bağlı mövqeyindəki ziddiyyətlər; Naxçıvan mahalında Amerika general-quberna- torluğu məsələsi; Cənub-Qərbi Qafqaz Respublikası ilə əlaqələr və Naxçıvan məsələsi; ABŞ-ın Qafqaza marağının güclənməsi və Azərbaycan; Naxçıvan Araz Respublikası; Batum konfransında Naxçıvan məsələsi; Naxçıvanda türk (Azərbaycan) idarəsinin yaradılması; Naxçıvan türk ordusunun gəlişinə qədər; Andranikin fəaliyyəti və müsəlman əhaliyə edilən zülmlər; Yerli və inzibati təşkilatların yaradılması; Araz-Türk hökumətinin qurulmasına gedən yol; Hökumətin qurulması və fəaliyyəti; Ermənilərə qarşı aparılan mübarizələr; Araz-türk hökumətinin süqutu; Araz-türk hökumətinin Qars Müsəlman Şurası hökumətinə birləşməsi məsələsi; Naxçıvan hökumətləri; Naxçıvan Türkiyə və Azərbaycanın nəzarəti altında; Azərbaycan üçün Naxçıvan məsələsi. 232. Azərbaycan tarixi: mühazirələr kursu /E.B.Muradəliyeva [et al.]; red. A.Ə.Rzayev; Bakı Dövlət Universiteti.- Hissə 2: XIX-XXI əsrin əvvəli.- Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2010.- 544 s. 233. Azərbaycanın Paris Sülh konfransındakı elçiləri = Посланцы Азербайджана на Парижской Мирной конференции /Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Milli Azərbaycan Tarixi Müzeyi; mətnin müəl. Z.Dula- yeva [et al.]; elmi red. N.M.Vəlixanlı.- Bakı: Elm, 2010.- 208 s. Kitabın içindəkilər: Oxucuya xitabən; Hərb və sülh; İmperiyanın sü- qutundan respublika qurulanadək; Üç aya uzanan yol; Gecikmiş tanınma;

82 Biblioqrafiya

“Qürbətin çörəyi acı, pillələri dikdir; Oxucuya daha bir xitab; Fotosənədlər”. 234. Cəbrayılov, İ. Azərbaycan tarixi: dərs vəsaiti /İntiqam Cəbrayılov, T.M.Məmmədov; elmi red. Y.M.Mahmudov; Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu.- Bakı: Maarif, 2010.- 368 s. Kitabın içindəkindən: AXC-nin yaranması və fəaliyyəti [S.308-315]; AXC-nin süqutu [S.315-319]. 235. Çingizoğlu, Ə. Qarabağ 1918-1920-ci illərdə: sənədlərin izi ilə /Ənvər Çingizoğlu, Bəhram Məmmədli; elmi red. Ş.Səlimov.- Sumqayıt: Sumqayıt Dövlət Universiteti, 2010.-129, [1] s. Kitabın içindəkilər: Ön söz; Bəhram Məmmədli. 1918-1920-ci illərdə ermənilərin ərazi iddialarına qarşı mübarizə; Ənvər Çingizoğlu: Şuşa və Şuşa qəzası erməni zülmündə (Arxiv materialları əsasında); Paşayev Ataxan. Qarabağın qara günləri; Daxili İşlər Nazirliyinin Dəftərxanasından ermənilər və Ermənistan Respublikasının qoşunları tərəfindən Qarabağın Müsəlman əhalisi üzərində törədilən zorakılıqlar barəsində çıxarış; Zəngəzur qəzasında son hadisələrə dair ermənilərin müsəlman kəndlərini dağıtmaları barədə rəsmi məlumatların siyahısı; Gəncə Quberniyasının məruzəsi; Azərbaycan Demokra- tik Respublikasının Orqanı olan “Azərbaycan” qəzetindən materiallar (1918- 1919-cu illər); Qarışıq günlərdə Qarabağın vəziyyəti; Məmmədsadıq Axundov. Qarabağ məsələsi. 1919-cu il; Məmməd Sadıq Axundov. Qarabağdan. 1919-cu il; İstintaq materialları: Azərbaycan Fövqəladə İstintaq Komissiyasının üzvü Mixaylovun məruzəsi; Cavanşir qəzası; Cəbrayıl qəzası; Zəngəzur qəzası. 236. Əhmədov, B. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi: 3 cilddə: dərslik / Bədirxan Əhmədov; red. M.K.İmanov [et al.]; Bakı Slavyan Universiteti.- Cild 2: İcmallar, təhlillər, portretlər.- Bakı: Apostrof, 2010.- 436 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı [S.353-365]. 237. Məmmədov, İ. Azərbaycan tarixi: XX əsr – XXI əsrin əvvəlləri: mühazirələr kursu: dərs vəsaiti / İsaq Məmmədov, Ç.İ.Məmmədov; elmi red. Y.M.Mahmudov; rəy. Ş.M.Qasımov [et al.].- Bakı: UniPrint, 2010.- 336 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti [S. 72]: AXC-nin elan olunması və onun fəaliyyətinin Gəncə dövrü [S.73]; AXC-də dövlət quru- culuğu. Azərbaycan Parlamenti və onun fəaliyyəti [S.79]; AXC hakimiyyətinin bütün Şimali Azərbaycan ərazisində bərqərar edilməsi [S.85]; AXC-nin sosial- iqtisadi və mədəni tədbirləri [S.91]; AXC-nin beynəlxalq şəraiti və xarici siyasəti [S.95]; Azərbaycan Cümhuriyyətinin süqutu və tarixdə onun yeri [S.103]; Cənubi Azərbaycanda milli-azadlıq hərəkatı (1917-1920-ci illər) [S.107]. 238. Müstəqilliyə gedən yol: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti [Elektron resurs]: biblioqrafik göstərici: 1918-2009-cu illər / AMEA, Mərkəzi Elmi

83 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Kitabxana; tərt.-müəl. A.Əliyeva-Kəngərli; elmi red. Y.Mahmudov; ixt. red. N.İsmayılov.- Bakı: Elm, 2010.- 423 s. Kitab Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən birinə - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə həsr olunmuşdur. Mənbədə müasir Azərbaycan Respublikası- nın sələfi olan AXC haqqında yarandığı gündən bu günümüzə qədər (1918- 2009-cu illər) işıq üzü görmüş materiallar əhatə olunmuşdur. Biblioqrafik göstəriciyə müasir Azərbaycan dövlətçiliyinin AXC-yə verdiyi qiyməti əks etdirən və cümhuriyyət haqqında mövcud olan digər sənədlər (kitablar, dövri mətbuatda və məcmuələrdə dərc olunan məqalələr, elmi-tədqiqat əsərləri və s.) daxildir. 239. Seyidov, Y. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti dövründə dil, məktəb və tədris problemləri: magistrantlar üçün dərslik / Yusif Seyidov, S.N.Abbasova; elmi red. M.Ə.Abdullayeva; BDU.- Bakı: Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2010.- 188 s. 240. Tapdıqoğlu, N. Azərbaycan faciələrinin təqvimi: hər bir azərbaycanlı üçün yaddaş kitabı / Nazim Tapdıqoğlu; red. M.Məmmədov; məsl. S.Əhmədli.- Bakı, 2010.- 315, [1] s. Kitabda 1918-1920-ci il faciələri də xronoloji ardıcıllıqla verilmişdir. 241. Yaqublu, N. Bakının qurtuluşu / Nəsiman Yaqublu; elmi red. S.R.Məmmədli.- Bakı: Elm və Təhsil, 2010.- 200 s.

2011 242. Abbasov, N. Mədəniyyət siyasəti və mədəni irs: kulturoloji təhlil / Namiq Abbasov; elmi red. V.Cəfərov; rəyçi İ.Hüseynov [və b]; ADMİU.- Bakı: [s.n.], 2011.- 220 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə mədəni siyasət [S.173-177]. 243. Azərbaycan mühacirət irsi / Materialları haz., ön sözün müəl. və elmi red. N.Yaqublu; “Milli Jurnalistika Konqresi” İctimai Birliyi.- Bakı: Elm və təhsil , 2011.- 228, [4] s., [36] v. Kitabda Azərbaycan milli istiqlalı uğrunda mübarizə aparmış, Türkiyədə və Avropanın ayrı-ayrı ölkələrində yaşamış dövlət və mətbuat xadimlərimizə aid məqalələr, sənədlər, arxiv materialları toplanıb. 244. Dünyaminqızı, Q. Cümhuriyyət dövründə Azərbaycan mətbuatı: 1918-1920-ci illər / Qərənfil Dünyaminqızı; elmi red. və məsləhətçi Ş.Vəliyev.- Bakı: Elm, 2011.- 216 s. 245. Qafarov, V. Türkiyə-Rusiya münasibətlərində Azərbaycan məsələsi: 1917-1922: monoqrafiya / Vasif Qafarov; elmi red. C.P.Həsənli.- Bakı: Azərnəşr, 2011.- 474 s.

84 Biblioqrafiya

Kitabın içindəkilər: Osmanlı dövlətinin Qafqaz siyasətində Azərbaycan amili; Rusiyanın Qafqaz siyasətində Azərbaycan amili; Brest-Litovsk sülh konfransında Qafqaz müsəlmanlarının müstəqilliyi məsələsi; 1918-ci ilin yazında Osmanlı dövlətinin Qafqazda fəallaşması və bunun siyasi nəticələri; Batum konfransı və Azərbaycan; Osmanlı-Azərbaycan münasibətlərində “ilhaq” məsələsi; Azərbaycanda Osmanlı-Rusiya qarşıdurması. Bakı məsələsi; Berlin danışıqlarında Azərbaycan məsələsi; Anadolu hərəkatı və Azərbaycan; Rusiya-Azərbaycan münasibətləri və 1920-ci ilin aprel istilası; Türkiyə-Rusiya yaxınlaşması və Azərbaycanın milli dövlətçilk problem; Türkiyə-Rusiya danışıqlarında Azərbaycanın ərazi bütövlüyü məsələsi. Moskva və Qars kon- fransları; Azərbaycanın formal müstəqilliyinin ləğv edilməsi və Türkiyə; Nəticə; Biblioqrafiya. 246. Mahmudlu, Y. Seçilmiş əsərləri / Yaqub Mahmudlu; elmi red. Y.Gözəlova; cildi hazırl.: N.Məmmədova, G.Talıbova, G.Aslanlı, V.Əlləzova.- Cild 7.- Bakı: Təhsil, 2011.- 681, [7] s. Kitabın içindəkindən: Ermənilərin Azərbaycanda, o cümlədən Qarabağda azərbaycanlılara qarşı soyqırımlarına başlaması [S.51-61]; Qarabaq AXC dövründə (1918-1920-ci illər) [S.61-69]; Qarabağ 1920-1980-ci illərdə [S.69- 84]; Azərbaycanın Zəngəzur bölgəsinin Ermənistan tərəfindən ələ keçirilməsi, Naxçıvanın digər Azərbaycan torpaqlarından ayrı salınması [S.84-85]; Qara- bağın digər torpaqlarının inzibati bölgüsündə dəyişikliklər [S.85-87]. 247. Mərdanov, M. Azərbaycan təhsil tarixi / Misir Mərdanov; elmi red. F.A.Rüstəmov.- Cild 1.- Bakı: Təhsil, 2011.- 296 s. Kitabın içindəkindən: XX əsrin əvvəllərində təhsil [S.105]; 1900-1918-ci illərdə Azərbaycanda təhsilin inkişafı [S.105]; Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycanda təhsil [S.186]. 248. Musa, İ. Azərbaycanın xarici siyasəti: dərslik: 3 hissədə / İsmayıl Musa; elmi red. A.H.Hacıyeva; BDU.- Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2011.- Hissə 1: Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində: mart 1917- aprel 1920-ci illər.- 312 s. 249. Nəsibli, N. Azərbaycan Demokratik Respublikasının xarici siyasəti: dərs vəsaiti / Nəsib Nəsibli; red. S.S.Həmidov.- Bakı: Qanun, 2011.- 328 s.

2012 250. Əliyarlı, S. Tariximiz açıqlanmamış mövzuları ilə / Süleyman Əliyarlı; red. E.B.Muradəliyeva.- Bakı: Mütərcim, 2012.- 560 s. Kitabın içindəkindən: Müəllifdən [S.5]; Etnogenezis [S.10]; “Kaqan” titulu haqqında [S.67]; Tariximiz, abidələrimiz, dərsliklərimiz [S.79]; Milli hərəkatımızın ilkin dönəmləri [S.88]; Azərbaycan Cümhuriyeti”nin devlet dili üzerine [S.106]; Azərbaycan”ın Devlet Bağımsızlığı fikri: tarihsel açıdan

85 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

[S.115]; Dede Korkut Kitabı və Türk Tarih Öncesi [S.127]; Etnogenezis və Azərbaycan tarixçiliyi [S.139]. 251. Hacıyev, T. Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi: dərslik / Tofiq Hacıyev; red.Q.A.Abdullayeva.- Hissə 2.- Bakı: Elm, 2012.- 392 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: dil siyasəti və ədəbi dil [S.285-319]. 252. İbrahimli, X. Azərbaycan mühacirəti tarixi / Xaləddin İbrahimli; elmi red. S.S.Əliyarlı.- Bakı: Elm və Təhsil, 2012.- 372 s. Kitabda XIX əsrin əvvəllərində rusların Qafqazı işğal etməsi ilə istiqlalçı Azərbaycan mühacirətinin meydana gəlməsi, mühacirətin 1918-ci il milli istiq- laliyyət əldə olunana qədərki mərhələsi, 1920-ci il 27 aprel işğalı ilə devrilmiş Azərbaycan müstəqilliyinin yenidən bərpası uğrunda mühacirlərin fasiləsiz olaraq 70 ilə yaxın xarici ölkələrdə apardıqları mübarizə, ağır, təhlükəli, əsəbi həyat şəraitində müxtəlif ölkələrdə, onlarla ictimai-siyasi təşkilatın yaradılması şərh edilir. 253. İsgəndərli, A. Azərbaycan həqiqətləri: 1917-1920 / Anar İsgəndərli; ön sözün müəl., rəy. C.Makkarti.- Bakı: Elm və Təhsil, 2012.- 228 s. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan olunması və fəaliyyəti [S.140-199]. 254. Mahmudlu, Y. Seçilmiş əsərləri / Yaqub Mahmudlu; elmi red. Y.H.Gözəlova.- Cild 12 / Tərt. N.B.Məmmədova [et al.].- Bakı: Təhsil, 2012.- 624 s. Cildə tarixçinin Azərbaycanın dövlətçilik və milli-mənəvi mədəniyyət tarixi üzrə 40-dan çox məqaləsi daxil edilmişdir. 255. Türkiyə və Azərbaycanda demokratiya və ikitərəfli münasibətlər haqqında debatlar / Elmi red.: L.Əliyeva, E.Mehdiyev; tərc. ed. M.Vəzir; foto: İ.Həsənli, L.Əliyeva.- [Bakı]: [Qanun], Milli və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzi (MBAM), [2012].- 231, [1] s. Kitab ADR-in yaranışı yubileyi ilə bağlı Türkiyə və Azərbaycanın alim və ekspertlərinin iştirakı ilə keçirilən konfransların nəticəsidir. Kitab ümumi sər- hədləri olan, Avropa və Asiyanın kəsişdiyi yerdə yerləşən bu iki Türk kökənli ölkənin kimlik, siyasət və ikitərəfli münasibətlərini əhatə edən müqayisəli araşdırma toplusudur.

2013 256. Əfəndizadə, M. Azərbaycan və inqilabı / Məhəmməd Əfəndizadə; translit.: T.Hacıyev, E.Əmirov, E.Əliyev; ön sözün müəl. C.Osmanlı; elmi red.: M.Əliyev, M.Qasımlı; “İRƏLİ” İctimai Birliyi Tədqiqatlar Mərkəzi.- Bakı, 2013.- 144 s.

86 Biblioqrafiya

Kitab AXC (1918-1920) dövründə hakimiyyətdaxili ziddiyyətləri, həm- çinin ölkədə yaşanan siyasi-iqtisadi, ideoloji problemləri tənqidi məzmunda işıqlandıran azsaylı mənbələrdən biridir. Kitab hər bir soydaşımızı tariximizin ən şərəfli nailiyyətlərindən olan AXC-nin süqutunu sürətləndirmiş daxili səbəblərlə tanış edir, hakimiyyət nümayəndələri arasındakı çəkişmələrin ölkəni hansı çətinliklərlə üz-üzə qoymasından real faktların dili ilə söz açır. Azərbay- canda ilk dəfə nəşr edilən bu əsərin Xalq Cümhuriyyətinin irsini öyrənən tədqiqatçılar, həmçinin tariximizlə maraqlanan hər kəs üçün maraqlı olacağı şübhə doğurmur. 257. İsgəndərli, A. Azərbaycan həqiqətləri. 1917-1920 / Anar İsgəndərli; rəyçi və ön söz müəll. C.Makkarti; AMEA İnsan Hüquqları İnstitutu.- Bakı: Elm və Təhsil, 2013.- 226, [2] s. Kitabın içindəkindən: AXC-nin elan olunması və fəaliyyəti: AXC-nin Tiflis dövrü: AXC-nin Gəncə dövrü; Qafqaz İslam Ordusunun təşkili və Azər- baycana xilaskarlıq yürüşü; Bakı Xalq Komissarları Sovetinin antiazərbaycan siyasəti; İngilis qüvvələrinin Bakıya daxil olması; Azərbaycan parlamentinin təşkili; Milli hökumətin daxili və xarici siyasəti; Azərbaycan nümayəndə heyə- ti; Paris sülh konfransında; AXC-nin sovet Rusiyası tərəfindən işğalı. Nəticə. Tədqiqatla bağlı. Mənbə və ədəbiyyat. 258. Rəcəbli, Q. Azərbaycan tarixi: oçerklər / Qəzənfər Rəcəbli; elmi red. T.Ə.Bünyadov.- Bakı: Elm və Təhsil, 2013.- 544 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Cümhuriyyəti: Azərbaycan Cümhuriy- yətinin yaranması [S.298-306]; Azərbaycan Cümhuriyyətinin daxili və xarici siyasəti [S.306-317]; Azərbaycan Cümhuriyyətində mədəni quruculuq [S.317- 318]; Azərbaycan Cümhuriyyətinin tarixi əhəmiyyəti [S.318-321]. 259. Rüstəmova-Tohidi, S. 1918. Azərbaycan qırğınları şəkil və sənədlər- də: [kitab-albom] / Solmaz Rüstəmova-Tohidi [ön söz].- Bakı: [ALF qroup DESİGN], 2013.- 166, [1] s. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sənədləri” seriyasından olan bu kitab-albom yeni sənədlər əlavə olunmaqla Heydər Əliyev Mərkəzinin dəstəyi ilə nəşr olunur. Bu kitab-albom I Dünya müharibəsi başlanandan bütün Cənubi Qafqaz ərazisində müsəlman əhalisinə və onun mülkiyyətinə qarşı həyata keçirilmiş zorakılıq, qırğın və soyğunçuluq faktlarının araşdırılması məqsədilə 1918-ci il 15 iyul tarixində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti tərəfindən yaradılmış Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının (FTK) sənədlər silsiləsinə daxildir. Bu topluya 1918-ci il mart- iyul aylarında azğınlaşmış erməni-bolşevik silahlı dəstələri tərəfindən Bakı, Şamaxı şəhərləri və Şamaxı, Göyçay, Cavad qəzalarının kəndlərində törədilmiş talanların faciəli nəticələri – on minlərlə dinc azərbaycanlı əhalinin qətlə yetirilməsi, azərbaycanlılara məxsus memarlıq abidələri, məscidlər, yaşayış

87 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 məhəllələri, kəndlər, sənaye müəssisələri, məktəblər, xəstəxanalar və s. mülki, sosial və ticarət obyektlərinin məhv edilməsini əks etdirən sənədlər və nadir fotoşəkillər daxil olmuşdur. 260. Yaqublu, N. Qafqaz İslam Ordusu Azərbaycanda: dərs vəsaiti / Nəsiman Yaqublu; elmi red. S.Məmmədli.- Bakı: “Ol” MMC, 2013.- 210 s. Kitabda XX əsr Azərbaycan Milli İstiqlal Mübarizəsinin on mühüm hadisələrindən biri olan Bakının Qurtuluşu tarixi araşdırılıb. Müəllif kitabda əsasən tarixi sənədləri, yazıları, faktları olduğu kimi toplayıb oxuculara çatdır- mağa çalışıb. Bundan ötrü o, əvvəlcə AXC (1918-1920-ci illər) dövründə nəşr edilmiş yazıları, sonradan isə mühacirətdə yaşamış azərbaycanlı siyasətçilərin və ziyalıların məqalələrini toplayıb oxucuya təqdim edib.

2014 261. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ensiklopediyası: 2 cilddə / Baş red. Y.Mahmudov; red. heyəti İ.Ağayev, T.Babayev (məsul katib), A.Bağırov [və b.]; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayner N.Nəhmətov; xəritələrin tərtibçisi İ.Süleymanov; baş red. S.Bektaşi].- Təkmilləşdirilmiş 2-ci nəşri.- Cild 1.- Bakı: Şərq-Qərb, 2014.- 471, [1] s. 262. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ensiklopediyası: 2 cilddə / Baş red. Y.Mahmudov; red. heyəti İ.Ağayev, T.Babayev (məsul katib), A.Bağırov [və b.]; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayner N.Nəhmətov; xəritələrin tərtibçisi İ.Süleymanov; baş red. S.Bektaşi].- Təkmilləşdirilmiş 2-ci nəşri.- Cild 2.- Bakı: Şərq-Qərb, 2014.- 471, [1] s., [1] v. 263. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 95 illiyinə həsr edilmiş Res- publika elmi konfransının materialları: 22 may 2013-cü il / A.İsgəndərov [et al.]; red. heyəti: U.K.Ələkbərov [et al.]; bur. məsul F.Əhmədova; Azərbay- can Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası.- Bakı: Elm və Təhsil, 2014.- 264 s. 264. Azərbaycan tarixi: ən qədim zamanlardan – XXI əsrin ilk onil- liklərinədək: dərslik / M.Q.Abdullayev [et al.]; red. M.Q.Abdullayev.- Bakı: Bakı Universiteti nəşr., 2014.- 380 s. 265. Gözəlova, N. Azərbaycanın türk-müsəlman əhalisinin soyqırımı Britaniya Kitabxanasının arxiv sənədlərində (1918-1920) / Nigar Gözəlova; layih. rəhb. və ön söz. müəl. Y.Mahmudov; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı: “Turxan” NPB, 2014.- 76 s. Kitabın içindəkilər: Ön söz; Azərbaycanın türk-müsəlman əhalisinin soyqırımı Britaniya Kitabxanasının arxiv sənədlərində (1918-1920); Giriş; Böyük Britaniyanın Cənub Qafqaz siyasətində erməni amili (1917-ci il dekabr – 1918-ci il avqust); Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı Böyük Britaniyanın rəsmi sənədlərində (1918-ci il noyabr – 1920-ci il aprel); Nəticə; İstifadə

88 Biblioqrafiya olunmuş ədəbiyyat; Arxiv sənədləri; İslam İnformasiya Bürosunun məlumatı. Ermənilər tərəfindən törədilən kütləvi müsəlman qırğınları (yanvar, 1918); İran hökumətinin memorandumu (25 yanvar, 1919); Böyük Britaniya XİN-nin şahzadə sultan alilərinə məktubu (27 yanvar, 1919); Admiral Kaltorpun məlumatı (29 iyul, 1919); Cənab O.Uordropun 46 saylı məlumatı (8 oktyabr, 1919); Cənab O.Uordropun 8 oktyabr 1919-cu il tarixli 46 saylı məlumatına əlavə; Ser P.Koksun məlumatı (Tehran 25 oktyabr, 1919); İranın xarici işlər nazirliyindən məktub. Ermənilər tərəfindən törədilən kütləvi müsəlman qırğınları (Tehran 21 oktyabr, 1919); Cənab O.Uordropun “açıq mətnlə” teleqramı (18 noyabr, 1919); Cənab O.Uordropun 173 saylı məlumatı (3 dekabr, 1919); Cənab O.Uordropun 179 saylı məlumatı (4 dekabr, 1919); Cənab O.Uordropun 196 saylı məlumatı (11 dekabr, 1919); Cənab O.Uordropun 202 saylı məlumatı (15 dekabr, 1919); Cənab O.Uordropun teleqramı (17 dekabr, 1919); Cənab O.Uordropun “açıq mətnlə” teleqramı (30 dekabr, 1919); Cənab Qrandinin 50 saylı məlumatı (25 yanvar, 1920); Cənab Qrandinin 52 saylı mə- lumatı (28 yanvar, 1920); Cənab Qrandinin 54 saylı şifrəli teleqramı (29 yanvar, 1920); Cənab O.Uordropun məlumatı (11 mart, 1920); Cənab O.Uordropun məlumatı (1 aprel, 1920). 266. Hacıyev, Q. Qarabağ tarixi: dərs vəsaiti / Qasım Hacıyev; elmi red. Y.M.Mahmudlu.- Bakı: Təknur, 2014.- 228 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycanın Qarabağ regionu 20-ci yüzilliyin əvvəllərində (1900-1917) [S.117-122]; Qarabağ regionu AXC dövründə (1918- 1920-ci illər): Qarabağ AXC yarandığı dövrdə [S.122-137]. 267. XX əsr Azərbaycan tarixi: dərslik / Y.B.Yusifov [etal.]; red. T.T.Vəliyev.- Cild 2.- Bakı: Apostrof, 2014.- 560 s. Kitabın içindəkindən: VIII fəsil. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ya- ranması və fəaliyyəti: AXC-nin yaranması [S.177-182]; Azərbaycan Cümhu- riyyətinin daxili siyasəti [S.182-190]; Azərbaycan milli ordusu [S.190-197]; Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici siyasəti [S.197-205]; Ermənistanın Azər- baycana qarşı ərazi iddiaları və hərbi təcavüzü [S.205-209]; Beynəlxalq və daxili siyasi vəziyyət [209-216]; Azərbaycan Cümhuriyyətinin devrilməsi [S.216-222]; Azərbaycan hökumətinin mədəniyyət sahəsindəki tədbirləri [S.222-232]. 268. Süleymanov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb tarixi / Mehman Süleymanov; elmi red. P.Q.Darabadi; rəy. N.Ə.Maksvell.- Cild 1.- Tehran: Firuzan, 2014.- 760 s. Kitab XX əsrin əvvəllərində Şərqdə ilk olaraq müstəqilliyini əldə etmiş və demokratik dövlət quruculuğuna başlamış AXC-nin istiqlaliyyətinin hərbi müdafiəsinin təşkili problemlərinə həsr olunmuşdur. Osmanlı qoşun hissələri Azərbaycanı tərk edəndən sonra cümhuriyyət ordusunun formalaşması, bu

89 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 ordunun kadr, təchizat və təminat məsələlərinin həll edilməsi və ölkənin ərazi bütövlüyü uğrunda apardığı mübarizə geniş şəkildə araşdırılmışdır. 269. Süleymanov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb tarixi /Mehman Süleymanov; elmi red. P.Q.Darabadi; rəy. N.Ə.Maksvell.- Cild 2.- Tehran: Firuzan, 2014.- 696 s. Kitab XX əsrin əvvəllərində Şərqdə ilkin olaraq müstəqilliyini əldə etmiş və demokratik dövlət quruculuğuna başlamış AXC-nin istiqlaliyyətinin hərbi müdafiəsinin təşkili problemlərinə həsr olunmuşdur. Ölkənin hərb tarixi üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edən Osmanlı Türkyəsi ilə hərbi əməkdaşlıq bə bunun nəticəsi kimi Qafqaz İslam Ordusunun təşkili, bu Ordunun mürəkkəb beynəl- xalq şəraitdə Azərbaycanın istiqlaliyyəti uğrunda fəaliyyəti kitabda geniş şəkildə araşdırılmışdır. 270. Şərqdə ilk Demokratik Respublika: “28 May – Respublika Günü” ilə əlaqədar elmi-praktik konfrans: məqalələr toplusu / “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi; elmi red. V.Quliyeva.- Bakı: Elm və Təhsil, 2014.- 224 s. 271. Şərqdə ilk Demokratik Respublika: “28 May – Respublika Günü” ilə əlaqədar elmi-praktik konfrans: tezislər toplusu / “İçərişəhər” Dövlət Tarix- Memarlıq Qoruğu İdarəsi; elmi red. V.Quliyeva.- Bakı: Elm və Təhsil, 2014.- 64 s.

2015 272. “Azərbaycan” qəzetində parlament hesabatları və şərhlər: noyabr 1918 – Aprel 1920 / Araşdırıb topl., ərəb əlifb. latın əlifb. çevir., ön söz. müəl., lüğətin tərt. Ş.Hüseynov; translit. red.: Ş.Vəliyev, S.Xalidoğlu (Mirzəyev).- Cild 1.- Bakı: [Qanun], 2015.- 655, [1] s. Neçə minillik dövlətçilik tarixi və ənənəsi olan Vətənimizdə ilk dəfə “Azərbaycan” adlı müstəqil Xalq Cümhuriyyətinin ilk parlamanı – Məclisi- Məbusanının fəaliyyətinə dair “Azərbaycan” qəzetində dərc olunmuş hesa- batlar və şərhlərdən bəhs edən bu kitab cümhuriyyətin qarşıdan gələn 100 illik yubileyinə həsr olunur. Məlumdur ki, “Azərbaycan” qəzeti 23 ay fəaliyyət göstərmiş müstəqil Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin salnaməsi olmuşdur. Qəzetin 443 nömrəsində xüsusilə parlament həyatına aid dəyərli hesabatlar və şərhlər vardır. Kitabın içindəkilər: Ön söz; Azərbaycan Parlamanı; Parlaman sədrinə məktub; Azərbaycan Şurayi-Millisi rəyasətindən; Azərbaycan Parlamanı dəvəti münasibətilə; Azərbaycan Parlamanı dəvəti münasibətilə; Şürayi-Milli rəya- sətindən; Azərbaycan Şürayi-Millisi tarixindən; Azərbaycan Parlamanında; Azərbaycan Milli Şurasında Birinci iclas (keçən nömrədən mabəd); Azərbay- can Milli Şurasına təbrik; Azərbaycan Milli Şurasında; Azərbaycan Məclisi- 90 Biblioqrafiya

Məbusani təsisi haqqində qanun; Bütün Azərbaycan əhalisinə!; Azərbaycan parlamanı; Azərbaycan Parlamanı ətrafında; Bakı, 7 Qanuni-Əvvəl; Tarixi günümüz; Azərbaycan Parlamanı dəvəti münasibətilə; Parlamandan nə tələb olunur; “Prometey”; Salam Sizə; Məclisi-Məbusan güşadını təbrik ediyorum!; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Təəssürat; Azərbaycan Məclisi-Məbu- sanında; Bütün Azərbaycan vətəndaşlarına; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (2-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (2-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında Türk Ədəmi-Mərkəziyyət “Müsqavat” firqəsi Məclisi- Məbusan şöbəsinin bəyannaməsi; Parlaman ətrafında; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında “ittihad” firqəsinin bəyannaməsi; Təəssürat; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında Alişan Fətəli xan Xoyski Hüzuri-alilərinə; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında Xan Xoyskinin cavabı; Təəssürat; Azərbaycan Məclisi-Məbusa- nında Məxaric smetası; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında Yeni kabinə təşkili; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (4-cü iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (4-cü iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında Yeni kabinə təşkili; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında Yeni kabinə təşkili; İstiqlal və istiqbal ümidi; Azərbaycan Məclisi-Məbusa- nında (6-cı iclas); Cəmaət köməkliği; Sülh konqresinə gedən Heyəti- mürəxxəsənin əziməti; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (7-ci iclas); Təəssü- rat; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında İrəvan quberniyası müsəlmanları həq- qində; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında Fəhlə məsələsi; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında “Əhrar” fraksiyası bəyannaməsi; “Müsavat”ın Parlaman fraksiyasında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (8-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (8-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (9-cu iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (9-cu iclas); Azərbaycan Məclisi- Məbusanında (9-cu iclasın mabədi); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında “İttihad” rəisinin sorğusu; Məclisi-Məbusan və müxaliflər; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (10-cu iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (10-cu iclas); Yanlış bir avaz; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (10-cu iclas); Təəssürat; Azərbay- can Məclisi-Məbusanında (10-cu iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (10- cu iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (10-cu iclas); Azərbaycan Məclisi- Məbusanında (10-cu iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (10-cu iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (10-cu iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbu- sanında Birinci dövri-ictima (11-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (11-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusa- nında (11-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında (11-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (11-ci iclas);

91 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (12-ci iclas); Məclisi-Məbusanında (12-ci iclas); Yeni böhran; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (12-ci iclas); Azər- baycan Məclisi-Məbusanında (12-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Təəssürat; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (12-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında Hərbiyyə nazirinin nitqi; Hökumətdən sonra parlaman əngəlləri; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (15-ci iclas); Düz yol; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında Denikinin Dağıstana hücumu məsələsi; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (17-ci iclas); Yeni kabinə təşkilinə dair; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Parlaman ətrafında; Azərbay- can Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (18-ci iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (19-cu iclas); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (19-cu iclas); Azərbaycan Məclisi- Məbusanında; Elan; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında (14 aprel iclası); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (14 aprel iclası); Siyasi imtahan; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (12 mayıs iclası); Azərbaycan Məclisi-Məbusanında (12 mayıs iclası). 273. Cabbarlı, N. Mühacirət və XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri / Nikpur Cabbarlı; elmi red. Ş.Körpülü; AMEA Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı: Elm və Təhsil, 2015.- 56 s. 274. İbrahimli, X. Azərbaycan mühacirəti tarixi / Xaləddin İbrahimli; elmi red. S.S.Əliyarlı.- II nəşr.- Bakı: Teas Press, 2015.- 264 s. Kitabda XIX əsrin əvvəllərində rusların Qafqazı işğal etməsi ilə istiqlalçı Azərbaycan mühacirətinin meydana gəlməsi, mühacirətin 1918-ci il milli istiqlaliyyət əldə olunana qədərki mərhələsi, 1920-ci il 27 aprel işğalı ilə devril- miş Azərbaycan müstəqilliyinin yenidən bərpası uğrunda mühacirlərin fasiləsiz olaraq 70 ilə yaxın xarici ölkələrdə apardıqları mübarizə, ağır, təhlükəli, əsəbi həyat şəraitində müxtəlif ölkələrdə, onlarla ictimai-siyasi təşkilatın yaradılması şərh edilir. 275. Quliyev, R. Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində gömrük işi: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920): monoqrafiya / Rüfət Quliyev; elmi red. İ.Hacıyev; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı: [Turxan NPB], 2015.- 359, [1] s. Kitabda AXC dövründə milli gömrük xidmətinin yaradılması, qısa vaxt ərzində daha da təkmilləşdirilməsi prosesi sistemli şəkildə təhlil olunur. Əsərdə həmçinin Azərbaycan Parlamenti və hökumətinin ölkənin quru və dəniz sər- hədlərində gömrük nəzarəti və gömrük baxımından sərhəd mühafizəsi xidməti- nin təşkili, xarici ticarətin gömrük tənzimlənməsinin hüquqi əsaslarının yaradılması sahəsində fəaliyyəti işıqlandırılır. 92 Biblioqrafiya

276. Kazım, Ü. Azərbaycan tarixi: toplu: 4 cilddə / Ülvi Kazım.- Cild 3.- Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 2015.- 712 s. Kitabın içindəkindən: VI Fəsil: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsi. Birinci Dünya müharibəsinin başa çatmasi dövründə Azərbaycan uğrunda böyük dövlətlərin diplomatik mübarizəsi [S.188-205]; VII Fəsil. Azərbaycanda Milli dövlətçiliyin bərqərar olmas;. Azərbaycan cəmiyyətində demokratik dəyişikliklərin başlanması [S.205-238]; VIII Fəsil. Azərbaycan ordusunun qurulması. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə [S.238-271]; IX Fəsil. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi siyasəti [S.271-292]; X fəsil. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində mədəni quruculuq [S.292-307]. XI Fəsil. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutu [S.307-325]. 277. Rəhmanzadə, F. Bu isimdə bir can...: Azərbaycanın XX yüzildəki intibahı ilə bağlı tarixi-nəzəri, bədii-sənədli, publisistik qeydlər / Fazil Rəhmanzadə; red. heyəti: R.B.Hüseynov [et al.]; baş red. R.B.Hüseynov; red. Ş.F.Rəhmanzadə.- Kitab 1.- Bakı: Apostrof, 2015.- 584 s. Kitabda qədim və zəngin tarixə malik Azərbaycanın XX əsrdəki intibahını sərgiləyən vacib məqamlardan, misilsiz nailiyyətlərindən, bəşər mədəniyyətinə və elminə bəxş etdiyi nadir insanlardan, töhfələrdən, dünya çapında oynadığı böyük və inkarolunmaz rolundan söhbət açılır. Əsərdə 1918-1920-ci illərdə AXC-nin fəaliyyəti haqqında da geniş məlumatlar verilmişdir.

2016 278. “Azərbaycan” qəzetində parlament hesabatları və şərhlər: noyabr 1918-Aprel 1920 / Araşdırıb topl., ərəb əlifb. latın əlifb. çevir., ön söz. müəl., lüğətin tərt. Ş.Hüseynov; translit. red.: Ş.Vəliyev, S.Xalidoğlu (Mirzəyev).- Cild 2.- Bakı: [Qanun], 2016.- 559 s. İcindəkilər: Ön söz; “Azərbaycan”ın birinci sənayi-davamiyyəsi; Hadisə- lərin mənası; Dördgöz olmalıyıq; Millətimiz özünü göstərəcəkdir!; Azərbaycan Parlamentinin tarixinə dair qiymətli kitab; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Böhtanlarla böyük işlər görürlər; Təkzib; Dağıstana imdad; Zaqafqaziya konfransına dair; Azərbaycan Məclisi-Məbu- sanında; Möhkəm idarə möhkəm əxlaqlı istər; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında; Dağıstan və biz; Eyni müamilə gözləyirik; Məclisi-Məbusanın qərarı; Məbuslara dair; Türk Ədəmi-Mərkəziyyət “Müsavat” firqəsi tərəfindən; Nə istiyorlar; Yetər artıq; Bayrağımız sarsılmaz; Məclisi-Məbusan və tətil; Siyasi imtahan; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Xatimə; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Vətən gənclərinə bir qaç söz; Siyasiyyat; İndi başa düşürlər; Erməni mətbuatı; İtaliya heyəti rəsmisi polkovnik Qabbanın pay- taxtımıza vürudi; Bildiriş; Naxçıvan və Qarabağ; Ermənistanın vüsəti;

93 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Azərbaycan vətəndaşlarına hökumətin müraciəti; Azərbaycan İstiqlalını Mübin Əqdnamə; İstiqlaliyyət; Nə böyük bayram!; Bir yaş; Şərəfli bayram; Türk şüərası və istiqlal; Azərbaycan istiqlalı; Müvəffəqiyyətlərimiz; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Məmurlarımız həqqində; Azərbaycan Məclisi-Məbusa- nında; Milliləşmək; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Kabinə təşkilinə aid; Nəsib bəyin istefası ətrafında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Daxili işləri- mizdən; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Mühüm məsələ; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbu- sanında; Bildiriş; Heyəti-mürəxxəsəmiz; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azər- baycan Məclisi-Məbusanında; “Corciən meil”in məqaləsi; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında; Bir sual münasibətilə; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azər- baycan Məclisi-Məbusanında; Böhran dolayısilə; Azərbaycan Məclisi-Məbusa- nında; Əsassız tələb. 279. Əsgərov, R. İlk peşə-ixtisas təhsili: problemlər və perspektivlər: [1843-1993-cü illərdə] / Rəsul Əsgərov, M.R.Qurbanov; elmi red. A.N.Abbasov; Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu.- Bakı: Şahin-MB MMC, 2016.- 250 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurulnadək olan dövrdə ilk peşə-ixtisas təhsili (1843-1918-ci illər) [S.12-14]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti illərində ilk peşə-ixtisas təhsili (1918-1920-ci illər) [S.14-16].

2017 280. ADR-İran diplomatik münasibətləri Qafqaz Fövqəladə Komissi- yasının sənədləri işığında. 1919-1920-ci illər / İdeyanın və ön söz müəl., elmi red. R.Mehdiyev; fars dilindən tərc. Ş.Yəhyayev, E.Abdullayev; tarixi qeydlər: E.Əmirov, T.Hacıyev; [burax. məsul S.İsmayılova; dizayner N.Nəhmətov].- Bakı: Şərq-Qərb, 2017.- 389, [3] s. “Qafqaz Fövqəladə Komissiyasının sənədləri” adlanan və ilk dəfə olaraq ana dilimizdə nəşr olunan diplomatik yazışmalar toplusu 1919-1920-ci illərdə İranla AXC-nin siyasi əlaqələrinə dair mühüm tarixi mənbələrdən biridir. Topluda həmin dövrdə Bakıda xüsusi diplomatik tapşırıq əsasında Seyid Ziyaəddin Təbətabainin rəhbərliyi ilə fəaliyyət göstərmiş İran nümayəndə heyətinin öz ölkəsinin rəhbərliyinə ünvanladığı məktublar, hesabat və analitik təhlillər öz əksini tapmışdır. Ümumilikdə 98 sənədin cəmləşdiyi toplu yalnız ADR-İran münasibətlərinin deyil, o dövrdə Qafqaz bölgəsində cərəyan edən siyasi proseslərin tədqiqi baxımından ciddi əhəmiyyətə malikdir. 281. “Azərbaycan” qəzetində parlament hesabatları və şərhlər: noyabr 1918-aprel 1920 / Araşdırıb topl., yazıların böyük qismini ərəb əlifb. latın əlifb.

94 Biblioqrafiya

çevir. Ş.Hüseynov; translit. red. və ərəb əlifb. latın əlifb. çevirən S.Xalidoğlu; translit. red. və məsl. Ş.Vəliyev.- Cild 3.- Bakı: [Qanun], 2017.- 551 s. Kitabın içindəkilər: Ön söz əvəzi; Azərbaycan istiqlalının bayraqdarı; Professor Şirməmməd Hüseynova açıq məktub; Təqaüdünü millətinə xərcləyən kişi; Azərbaycan – 100: İstiqlalımızın yadigarı, həmyaşıdı və tərənnümçüsü; Məmləkətimizin halı nasıldır?; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Gürcüstan- dakı həvadis; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Qonşuluq; Çörək bahalan- ması; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Böhran dolayısilə; Rusiya kommu- nizm inqilabının iki illiyi; Almaniya inqilabının birinci illiyi; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Əhvali-ümumiyyə; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; İngilis siyasəti; Denikin nümayəndəsinin getməsi; Məcburi qərardad həqqində; Zəngəzur məsələsi münasibətilə; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; yenə Kuban və könüllü orduya dair; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Bu gün; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; “Şayiələr” münasibətilə; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan Parlamanının birinci illiyi; Etilaf dövlətləri və bolşeviklər;General Denikinin əmrləri; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Asiyaya doğru; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan-Ermənistan konfransı; Kim qalıb, kim məğlub?; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; İcmali- siyasi; Məclisi-Məbusanda yeni kabinənin bəyannaməsi; Yeni kabinə; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; İcmali-siyası; Azərbaycan Məclisi-Məbusa- nında; Müttəfiq dövlətlərin siyasəti və biz; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; 1920-ci il!; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Vilson və Avropa siyasəti; Elan; Könüllü ordunun həzimətləri; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Sovet hökumətinin təklifi; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Türkiyənin istiqlalı; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Sərvəqt olmalıdır!; Müraciətnamə; Azər- baycan Məclisi-Məbusanında; Azərbaycan ilə Gürcüstanın təsdiqi; Elan!; Azərbaycanın böyük günü; Gözlərininz aydın!; Təbrik teleqrafnamələri; Şura Rusiyasının təklifi; İstiqlal bayramı; Hökumət işləri idarəsindən; “Müsavat”ın bəyannaməsi; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; İstiqlal bayramı; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; İstiqlaliyyətin amilləri və nəticələri; Hökumət rəisi tərəfindən Azərbaycan vətəndaşlarına bəyannamə; Sovet hökumətinin təklifinə cavab; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında;İcmali-siyasi; Bolşevik təhrikatı; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; bahalığa qarşı tədbirlər; Kabinə və siyasi firqələr; Çiçerinin notası münasibətilə; Bolşevizmin təlimi; Bolşeviklər və biz; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Könüllü ordunun “mətanəti” Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Qars məsələsinə dair4 Azərbaycan Məclisi-Məbusanın-

95 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 da; Türkiyə məsələsi; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Yanlış təfsirlər; Əhvali-siyasiyyə; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Batum məsələsi; Azər- baycan Məclisi-Məbusanında; Çiçerinin üçüncü notası münasibətilə; Azər- baycan Məclisi-Məbusanında; “Müsavat” Mərkəzi Komitəsindən; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Ermənistanın qanlı icraatı; Qars faciəsi və Məclisi- Məbusan; Dövri-hürriyyət; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Batum məsə- ləsi; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Qurtuluş günü; Almaniyadakı hərəkat; Surna; Vəziyyətə hakim olmalıdır!; Bir ehtiyac; Azərbaycan Məclisi-Məbusa- nında; Bolşeviklərin tutduğu istiqamət; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Ordumuz zəfərdə; Bu da dostluqmu?; Qarabağ hadisatı; Xariciyyə nazirinin cavabı; Antant baş komissarlarının bir müraciəti; Xariciyyə-nazirinin Ermənis- tan hökumətinə notası; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Hərbmi. Sülhmü?; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Bir həqsizlik; Surna; Azərbaycan Məclisi- Məbusanında; Qismi-rəsmi; Böhrani-vükalə; Surna; Moskva Sovet hökuməti ilə münasibatımız; Məclisi-Müəssisan seçkiləri münasibətilə bütün Azər- baycan; Cümhuriyyəti vətəndaşlarına elan; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Surna; kabinə təşkili həqqində; Almaniya əhvalına bir nəzər; Surna; Daxili siyasətimiz; Surna; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Rusiya Sovet hökuməti və Antant dövlətləri; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında; Birlik lazımdır; Xəlq sədası; Bu barədə ilk dəfə; Əməkdaş həqqində; Əhməd Həmdi mərhum. 282. Cəbiyev, Q. Azərbaycan tarixi: ən qədim zamanlardan müasir dövrə qədər: ali məktəblərin qeyri-ixtisas fakültələrinin bakalavriat pilləsi üçün dərslik / Qafar Cəbiyev, S.Ş.Allahverdiyev; elmi red. S.A.Məmmədov; ADPU.- Bakı: Elm və Təhsil, 2017.- 621 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920) [S.429-459]. 283. Cəfərli, E. Rusiya və Türkiyənin Cənubi Qafqaz siyasətində Naxçı- van: XX əsrin əvvəlləri / Elman Cəfərli; elmi red. F.Səfərli; elmi məsləhətçi İ.Hacıyev.- Naxçıvan: Əcəmi, 2017.- 223, [1] s. Kitabın içindəkilər: Giriş; I Fəsil. Çar Rusiyasının Cənubi Qafqaz siyasətində Naxçıvan: 1.Çar Rusiyasının Cənubi Qafqaz siyasətində “erməni məsələsi”nin yeri. Ermənilərin Naxçıvana köçürülməsi; 2.1905-1907-ci illərdə Naxçıvan əhalisinə qarşı ermənilərin törətdiyi soyqırım; II Fəsil. Sovet Ru- siyasının Cənubi Qafqaz siyasətində Naxçıvan: 1.Sovet Rusiyasının Cənubi Qafqazda milli siyasəti və Naxçıvan; 2. 1918-1920-ci illərdə ermənilərin Naxçıvan əhalisinə qarşı soyqırımı; III Fəsil. Türkiyənin Cənubi Qafqaz

96 Biblioqrafiya siyasətində Naxçıvan: 1.Türkiyənin Cənubi Qafqaz uğrunda hərbi-siyasi mübarizəsi; Türkiyənin Naxçıvana hərbi-siyasi yardımı. 284. Dövlət bayrağına münasibət qaydaları / Tərt.-müəl. Ə.E.Əhmədov.- Bakı: Elm və təhsil, 2017.- 47 s. 285. Həşimli, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə satirik poeziya: dərs vəsaiti / Hüseyn Həşimli; elmi red. İ.Cəfərov; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Un-ti.- Bakı: Elm və təhsil, 2017.- 103, [1] s. Dərs vəsaitində AXC dövrünün satirik poeziyası əhatəli tədqiqata cəlb olunur. S.Mənsur, S.Mümtaz, C.Cabbarlı, Ə.Müznib, Ə.Abid, B.Mürşid, Ə.Qəmküsar, B.Abbaszadə, H.S.Səyyah və digər şairlərin həmin mərhələdə yazdığı satirik şeirlər sistemli şəkildə araşdırılır, onların ideya-bədii xüsu- siyyətləri dəyərləndirilir. Elmi obyektivlik prinsipini qorumaq məqsədilə ilə o illərin satirik poeziyasında az da olsa, özünü göstərən bəzi birtərəfli məqamlar və onların səbəbləri barədə də müvafiq izahlar verilmişdir. 286. Xəlilov, E. XIX əsrdən bu günə / Eldar Xəlilov; red. T.Xəlilova.- Bakı: Elm və təhsil, 2017. - 312 s. Kitabın içindəkindən: Türkçülüyün kiçik Turanı: Azərbaycan Cümhu- riyyəti [S.160-182]. Kitabda AXC, Nuru Paşa, Ü.Hacıbəyli, “Difai” partiyası və s. haqqında geniş məlumat verilmişdir. 287. Zülfüqarlı, M. Azərbaycan tarixinin qəhrəmanlıq səhifəsi: Göyçay döyüşləri: iyun-iyul 1918-ci il / Məhərrəm Zülfüqarlı; layih. rəhb. E.S.Süley- manov; elmi red. F.İ.Babayev; Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişa- fına Yardım Assosiasiyası.- Bakı: AVCİYA, 2017.- 109 s. Kitab Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasi- yasının layihəsi çərçivəsində nəşr olunub. Kitabda bolşevik, erməni-daşnak hərbi birləşmələrinə qarşı 1918-ci ilin iyun-iyul aylarında Göyçay qəzasında Qafqaz İslam Ordusu və Azərbaycan döyüşçülərinin qəhrəman mübarizəsindən bəhs olunur.

2018 288. Aşırlı, A. Cümhuriyyət dövründə səfərbərlik və hərbi çağırış (1918- 1920) / Akif Akif; ideya müəl. A.Rəhimov; buraxıl. məsul E.Həsənli.- [Bakı]: [Printland-MMC], [2018].- 149, [1] s.- fotoşək., portr. Kitab Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinin keçirilməsi barədə imzaladığı sərəncama əsasən hazırlanıb. Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət

97 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Xidmətinin sifarişı əsasında qələmə alınan əsərdə 1918-1920-ci illərdə hərbi çağırış və səfərbərlik sistemi ilk dəfə elmi baxımdan araşdırılır. Arxiv sənədləri və dövrün mətbuat səhifələrindəki faktlar əsasında dərc edilən kitab geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulub. 289. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920): təhsil siyasəti: sənədlər toplusu / Azərb. Resp. Milli Arxiv İdarəsi; məsul red.: A.Ə.Paşayev; red.: Ə.A.Rəsulov.- Bakı: [Elm və təhsil], 2018.- 467, [1] s.- cədv.- Mətn Azərb. və rus dillərindədir. Sənədlər toplusu Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi haqqında” 16 may 2017- ci il tarixli 2867 nömrəli Sərəncamının 2-ci hissəsinin icrasını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin təsdiq etdiyi “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə dair Tədbirlər planı”- na uyğun olaraq hazırlanmışdır. Toplu AXC-nin təhsil və maarif sahəsində fəaliyyətini əks etdirən arxiv sənədləri əsasında hazırlanmış və xronoloji olaraq 1918-ci ilin may ayından 1920-ci ilin aprelinə qədər olan dövrü əhatə edir. 290. Azərbaycan Cümhuriyyəti: tarixi, siyasi və ədəbi-kulturoloji müstəvidə: [elmi məqalələr toplusu: Azərbaycan Cümhuriyyətinin (1918- 1920) yaranmasının 100 illiynə həsr olunur] / Tərt. ed., nəşrə haz. elmi red. və ön söz müəl. V.Sultanlı.- Bakı: Nurlar, 2018.- 343 [1] s. 291. Azərbaycan Cümhuriyyəti – 100: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin yaranmasının 100 illiyinə həsr olunur / İçərişəhər Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi; elmi red. F.Əhmədova ; işçi qrup Ə.Ələkbərov [və b.].- Bakı: Elm və təhsil, 2018.- 511, [1] s. - şək., portr. Kitabda Fevral burjua inqilabı və Azərbaycan, “Açıq söz”: siyasi tribuna tarixi mənbə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə aparan yol, Azərbaycan Milli Hərəkatının ideoloji əsasları və s. məqalələr verilmişdir. Mətnin bir hissəsi rus dilində verilmişdir. 292. Azərbaycan Cümhuriyyəti – 100: Müsəlman Şərqində ilk Parla- mentli Respublika, 21-23 may 2018-ci il Beynəlxalq elmi konfransın xülasələri / Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 2018.- 175 s. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan dilində olan məruzələrin tezisləri: İsgəndərov A. Müsəlman Şərqində İlk Cümhuriyyət; Zeynalov İ. Azərbaycan Cümhuriyyətinin yaranması və fəaliyyətində Fətəli xan Xoyskinin yeri və rolu; Muradəliyeva E. M.Ə.Rəsulzadənin tarixə baxışı: “Azərbaycanın milli şüurunun qatlarında Rusiya işğalı”; Süleymanova S. Azərbaycanın ilk parla-

98 Biblioqrafiya ment sədri – Əlimərdan Bəy Topçubaşov; Adıgözəlova A. Nəsib Bəy Yusif- bəyli görkəmli siyasi xadim kimi; Hüseynova İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlətçiliyimiz tarixində yeri və rolu; Hacıyev İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin erməni təcavüzünə qarşı mübarizəsi; Quliyev Ə. Bakı Dövlət Universitetinin yaradıcılarından biri: Məhəmməd ağa Şahtaxtlı; Xasıyev N. M.Ə.Rəsulzadə XX əsrin əvvəllərində Şimali Azərbaycanı bürü- müş milli oyanış hərakatının lideri kimi; Orucova A. M.Ə.Rəsulzadənin qənaətində “Azərbaycan Cümhuriyyəti”; Aslanlı M. M.Ə.Rəsulzadənin icti- mai-pedaqoji irsində fiziki mədəniyyət və qəhrəmanlıq motivləri; Yunusova G. Məmməd Əmin Rəsulzadə yaradıcılığında Yaponiya mövzusu; Qurbanov Ə. Müstəqil Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin vari- sidir; Hüseynova L. Heydər Əliyev irsində Azərbaycan Cümhuriyyəti tarixi məsələləri; Məmmədov N; Əliyeva V. Heydər Əliyev və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti; Ağazadə Y. “Əsrimizin səyavuşu”yla “əsrin müqaviləsi”ni doğuran ortaq və fərqli cəhətlər; İbrahimova Ü. Səfəvilərin Gürcüstan ilə münasibətləri XVI əsrdə; Cavadova A. XVI əsrdə Səfəvi-Osmanlı münasibət- ləri və Qərb diplomatiyası; İslamova Z. Avropa dövətlərinin Azərbaycan uğrunda mübarizəsi (XVIII əsr mənbələri əsasında); Qəribova A. Səfəvilərin Mərkəzi Asiya dövlətləri ilə siyasi münasibətləri (XVII əsrin II yarısında); Rəhimli G. Səfəvi Şeyxlərinin Osmanlı sultanları ilə münasibətləri; Heydərli G. Şah I Abbasın hakimiyyəti illərində papalıq və Səfəvi əlaqələri; Məlikzadə S. Səfəvi İmperiyasında nüfuz uğrunda Avropa dövlətlərinin mübarizəsi “Karmelit xronikası”nda; Fərhadov Ə. Azərbaycançılıq və tolerantlıqda M.Ə.Rəsulzadə və Heydər Əliyev yolu; Qasımov R. Azərbaycan tənqidi rea- lizmində milli düşüncə konsepsiyası və Azərbaycançılıq; Ələkbərli (Qəzənfər- oğlu) F. “Azərbaycan”, “Azərbaycançılıq”, “Azərbaycan Cümhuriyyəti” ideya- larının milli fəlsəfi dərki; İbrahimov Ə. Azərbaycançılıq milli modernləşmə- nin əsas ideologiyası kimi; Hüseynova Y. Bəxtiyar Vahabzadə: Cümhuriyyət ideyalarını yaşadan şair; Yusifli A. Tariximizin ədəbi dəyərləndirilməsində Əli Bəy Hüseynzadə üslubu; Namazova S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə ictimai-siyasi və ədəbi-bədii düşüncənin formalaşmasında mətbuatın rolu; Məmmədova K. Cəfər Cabbarlının poeziyası cümhuriyyət dövrü mətbu- atında; İbrahimov E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə parlament dilinin bəzi xüsusiyyətləri; Həşimov Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti döv- ründə ədəbi biliklər: yaşıl qələm; Mahmudova M. Azərbaycan Cümhuriyyəti dövründə yazılmış bədii əsərlərdə dil normaları; Dostiyev T. Azərbaycanda

99 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 islam arxeologiyası: başlanğıc, müasir durumu, perspektivləri; Məmmədov Z. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə dövlət-din münasibətləri; Gülmalı- yev B. İslam dini və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qadın hüquqları və təhsil siyasətindəki uyğunluğu; Hüseynli R. Azərbaycan Cümhuriyyəti höku- mətinin ruhaniliyə dair siyasəti; Cəfərov H. Qarabağın erməni işğalı altında qalan tarixi-arxeoloji abidələri haqqında; Seyidov A. Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin mövcud olduğu dövrdə Naxçıvanda erməni talanları (1918-1920); Rzayev F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ərazilərindən zorla qoparılmış ərazilərin toponimik sistemində qədim dil və tariximiz; Əkbərov R. Azərbay- can Xalq Cümhuriyyətinin milli şurasının təsis olunmasının legitim əsasları, statusu və fəaliyyəti; Ülvi (Binnətova) A. Müstəqil azərbaycan dövləti tarixin- də varis şəxsiyyət: Ülvi Bünyadzadə; Qasımbəyli Y. Əhməd Cavad – istiqlal nəğməkarı; Əsgərzadə L. Milli düşüncə əfəndisi – Hüseyn Cavid; Paşayeva A. Cəfər Cabbarlının publisistikası; Talıblı S. AXC-İran münasibətləri (1918- 1920-ci illər); Rüstəmov R. İranda türk mədəni irsinin müasir vəziyyəti; Behbudov S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin aksioloji sistemində “cümhu- riyyət” anlayışının yeri; Həsənov V. Azərbaycanda həmkarlar hərakatının tarixindən (1917-1920-ci illər); Məhərrəmova S. Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyəti parlament tolerantlığın nümunəsidir; Yusifova Ş. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – İran münasibətləri Paris Sülh Konfransında; Həsənzadə F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə qeyri-hökumət təşkilatlarının fəaliy- yəti; Nemanzadə S. 1930-cu illərdə Azərbaycanda milli ideologiya; Kərimli R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixi 1960-ci illərin sovet tarixşünaslı- ğında; Əliyeva H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti irsinin qorunmasında və təbliğində Milli Azərbaycan Muzeyinin rolu; Nəcəfova G. İngilisdilli mənbələr 1918-1920-ci il qırğınları haqqında; Həvilova F. İlk Milli Muzey - “İstiqlal” Muzeyi; Mahmudova H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Azərbaycan arxe- ologiya elminin inkişafı; Məmmədov M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin kitabxanaçlıq işi sahəsində fəaliyyəti; Rzayeva E. XX əsrin əvvəllərində Türkiyədən Azərbaycana gələn müəllimlər; Əliyev Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Şimali Qafqazın dağlı xalqlarının milli-azadlıq mübarizəsinə yardımları (1919-1920-ci illər); Rzayev A., Əziz B. Cümhuriyyət parlamen- tinin qaçqınların vəziyyətini yaxşılaşdırmaq sahəsində fəaliyyəti; Fərzəliyev Y. Qarabağ general-qubernatorluğunun yaranması və onun ilkin tədbirləri; Məmmədov A. AXC dövründə demoqrafik siyasət; Rzayeva A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə dilimizə daxil olan bəzi siyasi terminlər və

100 Biblioqrafiya onların ingilis dilində ekvivalentləri; Abdullayeva M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə dövlət dili və təhsil məsələləri; Hümmətli Ş. Azərbay- can Xalq Cümhuriyyəti, əlifba məsələsi və “son türk əlifba”sı; Əhmədov N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və milli mətbuatımızın dövlətçilik ənənələri; Baxışov M. Avropa İttifaqının “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramında Azərbaycan Respublikasının fəaliyyəti; Cəfərli A. Azərbaycan respublikasının iqtisadi inkişafında sənayenin qeyri-neft sahələrinin rolu; Səlimzadə L. Heydər Əliyevin hakimiyyəti dövründə Azərbaycanın kənd təsərrüfatı; Pirquliyeva Q. Azərbaycan Cümhuriyyətinin əmtəə-pul münasibətləri; Rüstəmova T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulması ərəfəsində Bakı neftinə olan maraqlar; Hacıyev İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə neft sənaye- sində sosial münasibətlər (“Neftyanove delo” qəzetinin materialları əsasında); Babayeva G. “Molla Nəsrəddin” jurnalının demokratik cəmiyyət uğrunda mübarizəsi; Baylan, Hüseynli Z. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti mətbuatında ermənilərin törətdikləri soyqırımların işıqlandırılması; Həsənova E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövri mətbuatında dövlət müstəqilliyi məsələ- ləri; İsmayılova J. Milli istiqlala gedən yol “Açıq söz” qəzetinin materiallarında; Şahverdiyev Ə. 1918-ci il müstəqillik ərəfəsində Azərbaycan- da beynəlxalq-siyasi vəziyyət; Dadaşova R. Ermənistanın işğal etdiyi ərazilərdə tarixi abidələri saxtalaşdırılması istiqamətləri və beynəlxalq hüquq normaları; Rzayev E. Rusiyanın Qafqazda geostrateji maraqları; Hüseynova N. Cümhuriyyət mövzusu Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatının əsas ideya istiqamətlərindən biri kimi; Ağayeva N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: istiqlal və azadlıq carçısı; Mustafayeva G. Türk dnyasının azadlığı, istiqla- liyyəti və inkişafı uğrunda mübarizəsi ictimai və siyasi xadimlərimizin əsərlərində; Babayeva E. Cümhuriyyət dövrü türk romanında ictimai-siyasi konfliktə bir nəzər; Yarəliyeva T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradıl- masının qarşısını almaq üçün erməni-bolşevik qruplaşması tərəfindən törədilən mart soyqırımı (faktlar və sənədlər əsasında); Bayramov A. Milli istiqlalımızın tərənnümçüsü – Əhməd Cavad; Həsənov R. Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin yaranmasında siyasi xadimlərin rolu; Əhmədov R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə xaricdə təhsil alan tələbələrin taleyi; İsmayılova S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yadigarı – BDU-nun Tarix fakültəsi (1919-1950-ci illər); Hətəmov R. 1918-ci ilin yayında Cənubi Qafqazda Almaniya-Osmanlı qarşıdurması; Bağırova A. Trablis müharibəsi – I Dünya Müharibəsi ərəfəsində “kiçik savaş” kimi; Xəndan A. XX əsr türk

101 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 poeziyasında vətənpərvərlik mövzusu; Əhmədova A. Cümhuriyyət dövrünün ədəbi bədii poeziyası; Abdullayev M. Xanlıqlar dövründə Azərbaycanda ali zümrənin tərkibi və statusu; Şabiyev B. Azərbaycan Səfəvilər dövləti və ermənilər; Namazova L. Azərbaycan Səfəvilər Dövləti və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti:müqayisə və paralellər; Həsənov Ə. XVII əsrdə Azərbaycanda məktəb və təhsil; Həmidova N. Böyük Səlcuq imperatorluğunun Azərbaycan dövlətləri ilə siyasi münasibətləri; Qəniyeva F. İdentikliyin formalaşma prosesində dilin əsas simvol kimi qorunması; Qulusoy İ, Quliyeva K. Cəlil Məmmədquluzadənin “Anamın kitabı” pyesində Azərbaycançılıq ideyaları; Qasımlı G. Müstəqillik dövrü Azərbaycan poemalarında istiqlal mücadiləsinin əksi; Sadıqova S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində dil situasiyası və dilə dövlət qayğısı; Fətullayeva S. Cümhuriyyət parlamentində çalışan üç qadından biri; Cəlalzadə B. Cümhuriyyət dövründə gender məsələsi; Hacıyeva A. Abdulla Şaiq və Cümhuriyyət; Məcidova T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycan şeir dili və Ə.Cavadın istiqlal poeziyasında ana dili möv- zusu; Kərimova A. Azərbaycan maarifçisi Muxtar Əfəndizadənin cümhuriyyət dövrü fəaliyyəti; Vəliyeva T. Əhməd bəy Ağaoğlu yaradıcılığında demokratik dövlət quruculuğu bir ideal kimi; Məmmədov X. Əhməd bəy Ağaoğlunun milli-azadlıq hərəkatında rolu; Qurbanova A. Azərbaycan Cümhuriyyətinin gizli qəhrəmanları: Behbud Xan Cavanşir; Manafov N. Məhəmməd Sadiq Bəy Ağabəyzadə ‒ general mayor, nazir müavini, şərqşünas alim; Ağayeva N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarif sahəsində kadr siyasəti; Abbasova A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə xalq ədəbiyyatı; Mirişova F. Milli musiqimiz: milli varlığımızın əsas elementlərindən biri kimi; Əsədova A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə məktəblərin milliləşdirilməsi siya- səti; Əzimova A. Azərbaycan milli siyasi xadimlərinin Bakı şəhər Dumasında fəaliyyətinə dair (noyabr 1917-mart 1918); Məmmədova, Kamandari A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti nümayəndələrinin mühacirətdə fəaliyyəti; Məmmədova Ş. Milli istiqlal çairi Xəlil Rza; Əlizadə A. Dadaş Həsənovun Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpası uğrunda mübarizəsi (1920-1926); İsmayılova E. Türk dövlətlərinin qarşılıqlı əməkdaşlığına dair; Əlizadə M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə dövrü; Baxşəliyev F. Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması və fəaliyyəti; Aslanov E. Cümhuriyyət qurucularının əsərlərində Bakı xalq Komissarları Sovetinin fəaliyyətinə baxış; Əsədov N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Bakını azad etmək uğrunda mübarizəsi; Baxşaliyeva A. Dağıstan və azərbaycanda Cümhuriyyətin möh-

102 Biblioqrafiya kəmlənməsində Qafqaz İslam Ordusunun rolu; İsmayılova A. Qafqaz islam Ordusu və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti; İmanova S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tanıdılması istiqamətində Paris Sülh Konfransında diplomatik fəaliyyət; İbrahimova G. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə qadın hüquqları; Hüseynova S. Müstəqil Azərbaycanda gender bərabərliyi cümhuriy- yətin mənəvi irsi kimi; Qasımova S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə maarifçilik hərəkatından gedən yol: tarixçilik baxımından; Babayev B. XX yüzilliyin əvvəllərində Azərbaycan Demokratik fikrində cümhuriyyətçilik ideyalarının formalaşması; Manaflı H. M.Ə.Rəsulzadə milli ideya və kimlik problemi haqqında; Əhmədova R. İstiqlal günəşi Mirzə Cəlil yaradıcılığında XX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində milli oyanış; Sadıqova S. Azadlıq ideyası təlim-tərbiyə və dil müstəvisində; Əmrahov Z. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin parlamentində milli maraqların qorunmasında partiya fraksiyası və qrupların rolu; Kərimov N. Şərqin ilk demokratik parlamentinə gedən yol; Baxışov V. Azərbaycan cümhuriyyəti Məclisi-Məbusanında Nuxa qəzasını təmsil edən şəxslərin fəaliyyətinə dair; Ağasıyev İ. Kuban Xalq Respublika- sının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə əlaqələri (1918-1920); Qəhrəmanova X. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Ukrayna-Azərbaycan əlaqələri; İsmayılov S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlament sənədlərində Qafqaz dövlətlərinin əməkdaşlıq məsələləri; Quliyeva R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və İran arasında diplomatik münasibətlər; Mürsəlova Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin diplomatik nümayəndəlikləri; Əli qızı, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün milli-demokratik mətbuatı tarixi mənbə kimi; Məmmədova A. Azərbaycanda milli kimlik məsələsi və onun etno-siyasi proseslərə təsiri; Abbasov S. Əhməd Bəy Ağaoğlunun İslam sivilizasiyasındakı problemlərə dair ictimai-siyasi baxışları; Şıxəliyev E. XX əsrin əvvəllərində ingilis-erməni əməkdaşlığının Naxçıvan üzərində təsiri (ingiltərənin arxiv materiallarl əsasında); Əliyeva İ. “Allahım, mən nüçün şair doğuldum?” deyən Almas İldırım; Əliyeva J. Mühacirət poeziyası; Məmməd- ova K. Məmməd Əmin Rəsulzadənin İkinci Dünya müharibəsi dövründəki fəaliyyətinə fərqli yanaşmalar (müqayisəli təhlil); Mikayılov Ü. Azərbaycan mühacirət mətbuatının təşəkkülü; Nağıyeva L. XX əsrin əvvəllərində təhsilin demoktarikləşdirilməsi uğrunda mübarizədə M.Ə.Rəsulzadənin rolu; Musayev D. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin təhsil və maarif sahəsində islahatları; Abdulsəlimli İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dönəmində Azərbaycanda savadsızlığın aradan qaldırılması, təhsilin inkişafı və dünya təhsilinə inteq-

103 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 rasiya istiqamətində atılmış addımlar; Məmmədova M. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin ictimai-siyasi və metodiki görüşləri; Abidi G. Cümhuriyyət ideo- loqlarının mühacirət dönəmində maarifçilik fəaliyyəti (1920-1945); Əliyev M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutunun daxili-siyasi səbəbləri; Paşaye- va A. Azərbaycançılıq məfkurəsinin formalaşmasında Məmməd Əmin Rəsulzadə və ümummilli lider Heydər Əliyevin xidmətləri; Xəlilzadə A. 1918- ci il Quba soyqırımı çağdaş vətən tarixşünaslığında; Nəcəfli R. 1918-1920-ci illərdə Zəngəzur, Cavanşir qəzalarında azərbaycanlıların soyqırımı Kəlbəcər muzeyinin materiallarında; Vəlizadə T. Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının yaradılması və fəaliyyətinə dair; Məmmədli S. 1918-ci ildə bolşevik-daşnak birləşmələri tərəfindən Şamaxı şəhərində həyata keçirilən soyqırım. Azərbay- can Xalq Cümhuriyyəti Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sənədlərində; Quliyev R. 1905-1906-cı illər çarizmin milli siyasətinin öyrənilməsində Mir Möhsün Nəvvab və Mirzə Rəhim Fənanın əsərləri tarixi mənbə kimi; Bağırzadə C. Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi uğrunda Difai partiyasının mübarizəsi; Cəfərov T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qarşı ərazi iddiaları; Seyidov A. Erməni faşizminin tərkib hissəsi: Şərqi Anadolu və Naxçıvanda törədilən soyqırımlar; Cəfərova Ş. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Yuxarı Qarabağ bölgəsində erməni separatizmi; Cəfərova R. Ermənistan- Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin məqamları şahid tarixçinin dili ilə; Hacıyev Q. Azərbaycanda erməni separatizmindən Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların işğalınadək; Orucova E. 1918-1920-ci illərdə Qarabağ bölgəsində türk-müsəlman əhaliyə qarşı həyata keçirilmiş soyqırımın davamı: Ermənistan- Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı yaranmış humanitar problem; Həsənzadə T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti lideri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: tariximiz, ədəbiyyatımımz; İsmayılova Y. Demoqratik Cümhuriy- yət dövründə ədəbiyyat; Aslan V. Cümhuriyyət dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı; Adışirinov K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Şəkidə ədəbi-mədəni mühit; Nəciyev E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarix elminin inkişafında yeri və rolu; Məmmədov A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurucularının tədqiqatlarında Azərbaycanın tarixi demoqrafiya məsələlərinə dair; Həsənova A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin öyrənilməsində kitabxanaların rolu (Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi Prezident Kitabxanasının materialları əsasında); Soltanzadə A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Türkiyə tarixşünaslığında; Bağırova Ş. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Xeyriyyə təşkilatları. Türk dilində olan məruzələrin tezisləri: Prof. Dr.

104 Biblioqrafiya

Şükrü Haluk Akalın. Azerbaycan Cumhuriyeti yıllarının tanığı bir yazar: Şevket Süreyya Aydemir” in kalemindən Azerbaycan Cumhuriyeti; Dr.Afına Barmanbay. 100. Yılında “İblis” piyesində Turan ve Şark meselesi; Dr.Ahmed Niyazov. Kafkas İslam Ordusuna Katılan Ahıskalı Askerler ve Ordunun Okuduğu Bazı Marşlar; Doç. Dr. Özlem Arzu Azer. Asya Altyapı Yatırım Bankasının Sürdürülebilir Enerji Politikaları Bağlamında. Trans Anadolu Dogalgaz Boru Hattı Projesinə Bir Bakış; Nesrin Bayraktar Erten. Türkiye”de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ve Resulzadə üzerine akade- mik bakışlar; Aurelie Stern. Soğuk Savaş Sonrasında Azerbaycan ile Türkiye Cumhuriyeti Arasındaki Kültürel işbirliği; Asem Nauşabayeva Heekimoğlu. Kafkasiya ve Orta Asya”da devletleşme süresi; Azerbaycan ve Kazakistan örnegi; Vecihi Sefa Fuat Hekimoğlu. Türkiyenin fikir aleminde etkin bir Azerbaycan türkü: Hüseynzade Ali Turan; Kerem Karabulut. Türkiye (Milli Mücadele Herekatı) ile Azerbaycan (Halk Cumhuriyyeti) arasındakı ilişkiler; Fərid Cəbiyev. Türkiye (Milli Mücadele Herekatı) ile Azerbaycan (Halk Cumhuriyyeti) arasındaki ekonomik ilişkiler; Aytən Kərimli. ABD”nin Kafkasi”ya Yönelik Dış Politikası ve Azerbaycan; Belkız Dilmaç. Mevlit Süleymanlı”nın “Göç” romanında su ile ilgili halk inançları; Beşir Mustafa- yev. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Milli Ordusunun Ermeni Terörü ile Mücadilesi (1918-1920); Esra Banu Sipahi, Bahar Özsoy. Bakü”nün başkent olma süresi üzerine bir analiz; Dr. Refik Turan. Azerbaybaycan Demokratik Cumhuriyeti”nin kurulmasının. Azerbaycan Ulusal kimliğinin gelişimi üzerin- deki etkileri; Suğra Ceferova. Azərbaycan halk Cümhuriyyetinde Kadın Egitim; Ali Asker. Birinci Cumhuriyet Dönemi Azerbaycan”ın Benimsediği Hükümet Sistemi: Yasama-Yürütme İlişkileri.- Rus dilində olan məruzələrin tezisləri: Гаджиев А.Н. Из истории демократических республик Юго- Западного Кавказа: Карская и Араз-Тюркская (1918-1920); Жигульская Д. Вклад Ахмед-бека Агаева в развитие концепции тюркской идентичнос- ти; Сыздыкова, Ж.С. Вклад тюркского мира в мировую цивилизацию; Матишов, Г.Г., Горюшина Е.М., Кринко Е.Ф. Национально-государст- венные преобразования в Азербайджане в 1918-1920 гг. и их отражение в исторической памяти; Петров И.В., Пученков А.С. Генерал Матвей Адександрович Сулькевич – диктатор Крыма и генерал вооруженных сил АДР; Михайлов В.В. Позиция Великобритании в вопросе признания независимости Азербайджанской демократической республики в 1918- 1920 гг.; Сунгуров Р.Г., Хлыстова А.Г. О вкладе Г.З. Тагиева в

105 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

становление национальной интеллигенции Дагестана; Гебекова А.Н., Ханмагомедов Х.Л. Азербайджанцы в Дагестане: история, вклад в науку, образование, культуру. Сулаев И.Х. Деятельность Дипломатического представителя Азербайджанской Демократической Республики в Горской республике А.Ахвердова и его заместителя Векилева накануне и в период деникинской оккупации Дагестана (апрель-сентябрь 1919 г.); Кидирния- зов Д.С. Азербайджан и Дагестан во внешней политике России, Османской империи и Персии в начале XIX века; Магарамов Ш.А. Е.И. Козубский о торговой деятельности Дербента; Гусейнов Р.Д. Кавказ – территория цивилизаций и культур; Пирмагомедова Э.А. Культурное пространство Кавказа: цивилизованное единство или разнообразие; Алие- ва З.С. Современные подходы к изучению вопросов межкультурного взаимодействия на Кавказ; Шилханова А.Н. Типологическая общность традиционных культур Кавказа в условиях модернизирующейся Россий- ской цивилизации; Мусагалиева А.С. Интеллектуальная элита тюркско- го мира в начале ХХ века: борьба за власть; Медеуова К.А., Сандыбаева У.М. Репрезентация травматической памяти в публичных пространствах (на примере Казахстана и Азербайджана); Мусабекова Р.М. Ссылка, высылка и депортация азербайджанцев в Казахстан (1930-1940 гг.); Толгамбаева Д.Т., Ермаганбетова К.С. Тюркские интеллектуалы первой половины ХХ века:практики памяти в Казахстане и Азербайджана; Досымбаева Айман. Основы традиционного мировоззре- ния тюркских народов Евразии; Кусаинова М.А. Казахский опыт национального противостояния на примере движения «Алаш»; Абдигап- барова Ж.Ж. Освободительные идеи в произведениях деятелей алаша; Жунисханов А. Периодические издания и формирование Казахской идентичности в начале ХХ века; Сыздык С.К. Труд Махмуда Кашгари «Диван луга тат-тюрк» в исследованиях ученых Бакинского государст- венного университета (Б.Чобанзаде, П.Жузе); Захидова С.А. Истоки образования национальной государственности Азербайджана и Туркестана как основа нынешней государственной независимости обеих народов; Байскекызы Ш.З. Истоки современной государственности Казахстана: об исторической роли Туркестанской и Алашской автономии – современниц АДР; Джалилов А. Нефтяная политика правительства Азербайджанской Демократической Республики; Сахиба Мусаева Халил. Легендарный воин Азербайджанской Демократической Респуб-

106 Biblioqrafiya

лики – Тарлан Алиярбеков; Мамедова А.К. Деятельность представителей Азербайджанской Демократической Республики в эмиграции; Гусейнова А. Экономическая политика АДР; Рустамова А. Создание и деятельность библиотеки в первом вузе Азербайджана (двадцатые годы ХХ века); Назарли А. Подготовка национальных кадров учителей в Азербайджан- ской Республике (1918-1920 гг.); Аббасова Б. Реформы народного образования в Азербайджанской Республике в 1918-1920 гг. как глобальный проект; Мамедова Э. Нефтяная стратегия Азербайджанской Демократической Республики – наследие для независимого Азербайджа- на; Гусейнов Ф. Отношения суверенных Азербайджана и России. История и современность; Алиева Г. Роль Али Мардан-бека Топчибаше- ва в формировании Азербайджанской Демократической Республики; Курбанова И. К вопросу о признании независимости АДР на между- народной арене; Наджафова К. Роль интеллигенции в формировании и реализации национального идеала – создания Азербайджанской Демокра- тической Республики; Кафарзаде Л. Мартовский геноцид азербайджан- ского народа в 1918 г. и создание АДР как кульминация национального движения азербайджанского народа в I четверти ХХ в. Rəcəbova N. Зна- чимость образования в период существования АДР; Agayeva N. Публи- цистическая деятельность М.Э. Расулзаде в годы Азербайджанской Демократической Республики; Алиев Н. Военно-политические аспекты деятельности Азербайджанского правительства в 1918-1920 гг.; Сафаров Р. Создание АДР – достойный и неоспоримый ответ фальсификаторам истории Азербайджана; Ахундов Р. Развитие туризма в Азербайджанской республике на современном этапе; Ибрагимова Р. Пережитки первобыт- ных верований в Азербайджане в XIX веке; Камалова Ш. Языковая политика АР в 1918-1920 годы; Мустафаева С. Проект создания американского генерал-губернаторства в Нахчыване; Бежиташвили Г. К 99-годовщине подписания азербайджано-грузинского соглашения о сотрудничестве в военной сфере; Гоголадзе М. Военные деятели Азер- байджанской Демократической Республики – уроженцы Грузии; Гоги- тидзе М. Генералы и офицеры – грузины в вооруженных силах Азер- байджанской Демократической Республики в 1918-1920 гг.; Купатадзе Б. Развитие демократической избирательной системы в Грузии; Султанбе- ков Р. Роль Гайдара Баммата во взаимосвязях Горского правительства в Азербайджанской Демократической Республики (1918-1920 гг.); Мамедо-

107 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

ва А. Развитие культуры в период Азербайджанской Демократической Республики; Мусаев И. Резня мусульман 1918 года и её главные органи- заторы; Джахангирова Т. Достижение освобождения оккупированных территорий Азербайджана, возвращение вынужденных переселенцев к родным очагам и доведение правды о геноциде азербайджанцев до мировой общественности.- İngilis dilində olan məruzələrin tezisləri: Dr. Haila Al-Mekaimi. The İmpact of the ADR as the First Parliamentary Republic. In The Muslim East Modernizing the Current İslamic Political Thought; Samal Sovetovna Aubakir, Raushan Yerkinova, Arynova. A water border: Kazakhstan and Azerbaijan; Elio Brancaforte. Images and I mages and I magination: Depictions of Safavid Azerbaijan in European Travel Accounts; Chelsea L. Cervantes De Blois. What Can We Learn from Azerbaijanı Migration Patterns; Asst. Giorgi Amiranashvili. Unification of European Contract Law and its Potential Influence on the Modernization of Private Law in ; Gunay Guliyeva. Economy of Azerbaijan in the last 100 years; Javadbay Khalilzada. The First Modern Muslim State: Analyzing ADR through the Lens of Theories of Modernity; Lala Aliyeva. Discourse on National Identity of Azerbaijanisthrough historical lens; Mr.James Nadel. “Kavkazer Vohkenblat”: A Yiddish W indow into Russian-Ye wish Life in Republican Baku; Ms. Natia Kentchiashvili. Political Rhetoric According to Georgian Political Discourse (1918-1921); Dr. hab.Pa wel Olsze wski. The policy of the po wers of Entente to wards the Azerbaijan Democratic Republic in 1918-1920; Dr. Monika Rind-Pa wlo wski. Alphabet development for Khinalug; Dr. Serkan Yolaçan. A Man of Three Worlds R’sulzad’ and the Cosmopolitan Roots of the ADR; Dr. Tsypylma Darieva. The saint and the city: Transformation of sacred places in Azerbaijan; Dr. Yu Tachibana. As the heir of ADR: The lesson from ADR experience and 27 years of the Republic of Azerbaijan. 293. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin parlaq səhifəsi: beynəlxalq elmi konfransın materialları = Azerbaijan Democratic Republic: the bright page of Azerbaijan's statehood history: international scientific conference = Азербайджанская Народная Республи- ка: яркая страница истории государственности Азербайджана: материалы международной научной конференции / Ç.Abdullayev [et al.]; baş red. Y.M.Mahmudov; red. heyəti: A.A.Əlizadə [et al.]; AMEA A.A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı: Turxan NPB, 2018.- 546 s.

108 Biblioqrafiya

294. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Dövlət-din münasibətləri / Elnarə Kərimova, Aqşin Axundov, Azad Nəhmədov, Turan Nəsirova, Saleh Arslan; elmi red. Qabil Əliyev; Azərbaycan respublikası Dini Qurumlarla iş üzrə Dövlət Komitəsi.- Bakı: “Nurlar” NPM, 2018.- 320 s. Kitabda Xalq Cümhuriyyəti dövründə dövlətin həyata keçirdiyi din siya- səti, Dini Etiqad Nazirliyi və nazirlər, Cümhuriyyət dövrünün ruhani idarəsi – “Məşyəxət-i İslamiyyə”, ölkənin görkəmli din xadimləri haqqında geniş məlumat verilir. 295. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100: [metodik tövsiyələr] / Azərb. Resp. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Azərb. Milli Kitabxanası; tərt. N.Alışo- va; elmi red. K.M.Tahirov; red. A.Abdullayeva.- Bakı: [n.y.], 2018.- 57, [1] s. 296. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 100 sual, 100 cavab / Tərtib edəni Hacı Abdulla, elmi red. Anar İsgəndərli.- Bakı: Mütərcim, 2018. -149 [3] s. Kitabda Cümhuriyyətimizin tarixi, qurucuları, dövlət atributları, qəbul etdiyi qanun və qərarları, ən mühüm hadisələrin xronologiyası qısa şəkildə əhatə olunmaqla yanaşı, ümummilli lider Heydər Əliyevin və ölkə Prezidenti İlham Əliyevin AXC haqqında fikirləri də əks olunub. 297. Əhməd, D. Bir ildən yüz ilə: yeni fotolar və sənədlər / Dilqəm Əhməd; elmi red. Ə.Tahirzadə.- Bakı: TEAS Press, 2018.- 228 s. 298. Əhmədova, S. Böyük ömrün salnaməsi: monoqrafiya / Salatın Əhmədova; elmi red., ön sözün müəl. N.Cəfərov; AMEA Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu.- Bakı: Ecoprint, 2018.- 192 s. 299. Əliyev, N. 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan hökumətinin fəaliyyətin- də hərbi-dəniz aspektləri / Nurulla Əliyev; elmi red. Q.Hacıyev; elmi məsləhət- çi Y.M.Mahmudov; Azərb. Resp. Silahlı Qüvvələrin Hərbi Akademiyası.- Bakı: [s.n.], 2018.-[AFpoliqraf].- 77, [1] s. Kitabda 1918-1920-ci illərdə Azərbaycanda baş vermiş əsas hərbi-siyasi hadisələr və AXC hökumətinin hərbi-dəniz sahəsindəki fəaliyyəti kompleks şəkildə əks olunub. Həmçinin, Azərbaycanda hərbi-dəniz qüvvələrinin yaran- ması və inkişafı, hərbi-dəniz quruculuq problemləri və ölkənin hərbi-dəniz müdafiəsinin təşkili məsələləri araşdırılır. 300. Əmrahov, Z. Azərbaycan Parlamentarizmi tarixi – 100 / Ziyad Əmrahov; elmi red. A.İsgəndərli; AMEA A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı: Elm və təhsil, 2018.- 268 s. Kitab AXC Parlamentinin yaradılmasının 100 illik yubileyinə həsr olunmuşdur. Kitabda tarixi Azərbaycan ərazilərinin Qacarlar və çar Rusiyası

109 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 arasında ikiyə parçalanmasından sonra Azərbaycan aydınlarının müstəqillik uğrunda mübarizə mərhələləri, 1917-ci ildə çar Rusiyasının dağılmasından sonra Azərbaycanda ilk respublika quruluşunun, Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması və AXC-nin Parlamentinin formalaşdırılması uğrunda çətin müba- rizə, Parlamentli Respublika sisteminin əsasının qoyulması, Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin fəaliyyəti, çıxardığı qanun və qərarlar, arxiv sənədləri, dövri mətbuat və tarixi ədəbiyyat əsasında tədqiq edilmişdir. 301. Hacıyev, İ. Naxçıvan Azərbaycanın dövlətçilik tarixində / İsmayıl Hacıyev; red. E.Şıxəliyev; rəy.: F.Səfərli, V.Baxşəliyev.- Bakı: Elm, 2018.- 371 [1] s. Kitabın içindəkindən: Naxçıvan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrün- də: Naxçıvan Azərbaycanda dövlətin bərpası uğrunda mübarizə dövründə (1917, fevral-1918, may) [S.140]; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Naxçıvan [S.147]; Araz-Türk Respublikası (1918, noyabr-1919, mart) [S.153]; Ermənilə- rin ərazi iddiaları, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə [S.160]. 302. Həsənov, H. Birinci respublikaya aparan yolda: 1917-ci ilin fevralın- dan 1918-ci ilin mayına qədər / Həsən Həsənov; rus dilindən tərc. M.Süleyma- nov; elmi red., ön sözün müəl. İ.S.Bağırova; AMEA A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı: TEAS Press, 2018.- 448 s. 303. Qaraca, B. İstiqlal düşüncələri: Cümhuriyyətə aparan yollar / Bəxtiyar Qaraca, A.Aşırlı; ideya müəl. İ.Məmmədov; elmi red. A.İsgəndərov; red. S.Aslanova, K.Mirzəyeva.- [Zərdabi LTD].- 2018.- 383, [1] s. Kitab Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin 16 may 2017-ci il tarixli Sərəncamına uyğun dövlətçilik tariximizin şanlı səhifəsi olan Azər- baycan Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunub. Son iki əsrdə milli məfkurəni, özünüdərki, azadlıq ideyasını, istiqlal hərəkatını formalaşdıran, proseslərə liderlik edən şəxsiyyətlərin həyat və fəaliyyəti, bütöv dövrün ayrı- ayrı mərhələləri kitabda əksini tapıb. Elmi-publisistik, tarixi oçerklər toplusu olan əsərin əsas ana xətti istiqlal məfkurəsinin daha geniş təbliği və mühafizəsidir. 304. Qasımov, C. Cümhuriyyətin təhlükəsizlik orqanları: (1918-1920) / Cəlal Qasımov; elmi red. və ön söz. müəl. M.Qasımlı; red. A.Məmmədov; dizayner İ.Məhəmmədli; Azərb. Resp-nın Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzi.- Bakı: [VANUR POLİQRAF MMC], 2018.- 169, [1] s. Kitabda Şərqdə ilk demokratik dövlət olan AXC-nin təhlükəsizlik orqan- larının Müdafiə Nazirliyinin tərkibində Kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat bölməsinin,

110 Biblioqrafiya bir qədər sonra Əksinqilabla Mübarizə Təşkilatının təsis edilməsi, həmin təhlükəsizlik orqanlarının hansı zərurətdən yaradılması, süqutu, əməkdaşlarının taleyi və digər bu kimi məsələlər dövrün mətbuat orqanları və arxiv material- ları əsasında tədqiq edilmişdir. 305. Qasımov, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Osmanlı münasibət- ləri: Osmanlı mənbələri əsasında: [monoqrafiya] / Rəşad Qasımov; elmi red. A.C.İsgəndərov.- Bakı: Mütərcim, 2018.- 273, [2] s. Müəllifin oxuculara təqdim etdiyi bu əsəri Azərbaycan tarixinin olduqca mühüm və mürəkkəb bir dövrünə həsr olunmuşdur. Monoqrafiyada AXC ilə Osmanlı dövləti arasında siyasi, hərbi, iqtisadi, sosial və mədəni sahələrdə mövcud olmuş münasibətlər Osmanlı mənbələri əsasında tədqiq edilmişdir. 306. Qəniyev, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (28 may 1918-ci il-27 aprel 1920-cin il) 100 il / Həsən Qəniyev, Elvin Talışinski; elmi red. A.İskəndərov; rəy.: Q.Hacıyev, L.Əliyeva.- Bakı: Mütərcim, 2018.- 78, [4] s. Kitabda AXC-nin yaranması, fəaliyyəti, onun daxili və xarici siyasəti, süqutu və tarixdə yeri məsələləri geniş işıqlandırılmışdır. 307. Qoca, E. Azərbaycan kəşfiyyatı və əks-kəşfiyyatı 1918-1920 = İntelligence and counter-intelligence of Azerbaijan 1918-1920 = Разведка и контрразведка Азербайджана 1918-1920 / Elşad Qoca; red. A.İsgəndərov; ing. və rus dil. tərc. ed. Ş.Rzayev.- Bakı: [Elgün], 2018.- 87, [1] s.- Üz qabığı və mətn paralel Azərb., ing. və rus dillərindədir. Qısa məlumat xarakteri daşıyan kitabda AXC-nin (1918-1920) kəşfiyyat və əkskəşfiyyat orqanlarının təşkili, fəaliyyəti və burada çalışmış fədakar insanların taleyi və çoxsaylı arxiv materiallarına əsasən araşdırılır. 308. Qoca, E. Yüz ilin işığında / Elşad Qoca; red. A.İsgəndərov.- Bakı, 2018.- 154 s. Kitabda AXC-nin (1918-1920) dövlət və təhlükəsizlik orqanlarında çalış- mış fədakar insanların taleyi, onların fəaliyyəti və digər vacib məsələlər çoxsaylı arxiv materiallarına əsasən araşdırılır. 309. Məmmədov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün etnik mən- zərəsi və dil siyasəti / Aqşin Məmmədov; Azərb. Resp. Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzi. Bakı: Costco Company, 2018.- 87, [1] s. portr., şək., cədv., xəritə. Kitabda AXC dövründə əhalinin etnik mozaikası, müxtəlif səbəblərdən əhalinin etnik tərkibində baş verən dəyişikliklər və informasiyalar, “millət- ərazi-dövlət” triadası, milli-siyasi identikliyin ərazi identikliyi ilə sıx əlaqəsi

111 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 nəzərdən keçirilir, AXC-nin dil siyasəti, parlamentdə bu sahədə aparılan müza- kirələr, qəbul edilən mühüm qərarlar və bunun orduda, siyasi-mədəni həyatda, mətbuatda tətbiqi araşdırılır. 310. Nəzirli, Ş. Azərbaycan Milli Ordusunun 100 illiyi / Şəmistan Nəzirli; rəy. Ç.Məmmədov.- Bakı, 2018.- 416 s. Kitabın içindəkilər: Qılman İlkin. Uğurlu araşdırmalar [S.3-10]. I Hissə: 1918-ci ildə Azərbaycanın Milli Ordusu necə yaranıb?; Şimaldan təhlükə; Qardaş qardaşa borc verməz; Bolşeviklərə qarşı üsyanlar; İnsan qanına susamış bolşevik Hacı İlyas; Bolşeviklərin ölüm “Düyün”ü; Aci tale yaşamış zabitləri- miz; Belə adam sovet hökumətinin düşməni ola bilməz; Hərbi təhsil dalınca; Uzaq Şərqdə; Port-Arturun Azərbaycanlı qəhrəmanları; General Səməd bəy Mehmandarov Port-Artur döyüşlərində; General Əli ağa Şıxlinski Port-Artur döyüşlərində; General Səməd bəy Mehmandarov Birinci Dünya müharibəsin- də; Lev Tolstoyun qızının general Səməd bəy Mehmandarovla görüşü; General Səməd bəy Mehmandarovun anketi; Təlatümlü günlərdə; Səməd bəy Mehman- darov Cümhuriyyət dövründə; Sənədlərin izilə; Bolşevizmə qarşı mübarizədə; Lənkəran qəza sakinlərinə müraciətnamə; Türk irsini öyrədən general; Azərbaycan hərbi məktəbinin ikinci buraxılışı haqqında; Bu gün də müasir səslənən tarixi sənədlər; Zati-Aliləri Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Naziri cənablarına; Azərbaycan Məclisi-Məbusanında hərbiyyə nazirinin nitqi; Gəncə praporşiklər məktəbinin rəisinə; Azərbaycan Respublikası hökumətinə; Nazirlər Sovetinin sədrinə raport; Dövlət Müdafiə Komitəsinin sədrinə raport; Lənkəran qəzası sakinlərinə müraciətnamə; Dövlət Müdafiə Komitəsinin sədrinə 4091 saylı raport; İlk Milli Ordu generalımız; Möhtərəm bir generalın ölümü; General Süleyman bəy; Yeni açılan arxivdən; 1920-ci ildə Qarabağ döyüşləri; Polkovnik Bəhram bəyin igidliyi; Qəhrəman alay; Düşmən təslim olmayanda; General Səməd bəy narahatdır; Azərbaycan Milli Ordusunu yaradanlar. II Hissə: General Səməd bəy Mehmandarovun silahdaşları; Alim- general; Milli Ordu quruculuğunda; General Həbib bəy Səlimov; Qarabağ döyüşləri haqqında məlumat; General Murad Gəray bəy Tlexas; İki şahidin dedikləri; General Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı; N.Nərimanov: “Heç kəs güllələnməsin...”; Azərbaycana etibar olunmur; 1937-ci ilin general qurbanları; General-mayor Qambay Vəzirov; Komissar Heydər Vəzirov; Sahibə xanımla söhbət; General Cəmşid xan Naxçıvanski; İğtişaşlı illərin həyəcanı; Dörd qardaşın faciəsi; Şahzadə Xosrov Mirzə Qacar; Vaxtsız gələn gecə qonağı; Səfirin erməni himayəçiliyi; Şahzadənin Peterburq səfəri; İrana qayıdış; Şəki

112 Biblioqrafiya

üsyanının Balakən səhifəsi; Əşrəf bəy Qarxunlu; Birinci istintaq; Həbsxana, ikinci istintaq; Şər ayaq tutar, amma yeriməz. 311. Rəhimov, E. Azərbaycan: Müsəlman Şərqində ilk demokratik Res- publikanın yaranmasının 100 illiyi / Emil Rəhimov.- Bakı: Şərq-Qərb, 2018.- 144 s. Kitabda 2018-ci ilin Azərbaycan Respublikasında “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti- nin Sərəncamı, AXC-nin qurulmasında müstəsna rol oynamış M.Ə.Rəsulzadə, F.Xoyski, Ə.Topçubaşov kimi görkəmli şəxsiyyətlərin fəaliyyəti, eyni zaman- da, Azərbaycan diplomatiyasının uğurları, habelə AXC-nin mənəvi varisi sayılan müasir Azərbaycanın banisi ümummilli lider Heydər Əliyevin müstəs- na xidmətləri, həmçinin, Azərbaycanın beynəlxalq müstəvidə tanıdılması, inkişafı və tərəqqisində əsas rol oynayan və Ulu öndərin siyasi kursunu davam etdirən cənab İlham Əliyevin fəaliyyətinə toxunulmuşdur. Giriş, beş fəsil – “Azərbaycanın coğrafi mövqeyi, təbii sərvətləri və strateji əhəmiyyəti”, “Azər- baycan: Müsəlman şərqində ilk demokratik respublika (1918-1920)”, “Azər- baycan Sovet Sosialist Respublikası (1920-1991)”, “Azərbaycanın yenidən öz müstəqilliyini bərpa etməsi (1991-2003)”, “Azərbaycan yeni minilliyin astana- sında (2003-2018)” və nəticədən ibarət olan kitabda oxucular Azərbaycanın 1918-ci ildən 2018-ci ilə qədər olan dövrü ilə bağlı məlumatlar əldə edəcəklər. 312. Şahtaxtı, S. Azadlıq nəğməsi: tarixi-siyasi roman / Sabir Şahtaxtı; red. B.D.Eyvazlı; ön söz. müəl. Əlabbas; məsl. S.Vəliyeva.- Bakı: [Zərdabi LTD] , 2018.- 238, [2] s. - portr. Əsər yüksək əxlaqi dəyərlərə, tərbiyə və intellektə malik azərbaycanlı gənc cütlüyün real həyat hekayəsidir. Müəllif Azərbaycan xalqının milli-azadlıq hərəkatininh əzəmətini, yaşadığımız acıları və bütün bunların fonunda əldə etdiyimiz müstəqilliyi, azadlığımızı böyük ədəbi ustalıqla tərənnüm edib. Azərbaycan təqvimindəki dörd qara gün - 1918-ci ilin mart qırğınları, 1920-ci ilin aprel işğalı, 1990-cı ilin 20 Yanvar faciəsi, 1992-ci il Xocalı soyqırımının törədilməsi səbəbləri, bunların Azərbaycan xalqının taleyindəki yeri və psixologiyamıza təsiri bir ailənin həyatında aydınlığı ilə təsvir edilib.

113 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Kitablarda, məcmuələrdə və dövri mətbuatda dərc olunan məqalələr

1918 313. Azərbaycan şurayi-millisi tarixindən // Azərbaycan.-1918.- № 41, 16 noyabr. 314. Bütün Azərbaycan vətəndaşlarına!...: [Azərbaycan Cümhuriyyəti- nin Məclisi-Məbusanının açılması münasibətilə] // Azərbaycan.- 1918.- 10 qanuni əvvəl, № 61.- S.3.

1919 315. Azərbaycan Cümhuriyyəti Hökumətinin qanun və binagüzarlıq məcmuəsi.- Bakı, 1919.- № 1. 316. İstiqlal bayramı: Azərbaycan Demokratik Respublikasının ildönümü münasibətilə // Azərbaycan.- 1919.- 30 mayıs, № 191.- S.3. 317. Məclisi-Məbusanda yeni kabinənin bəyannaməsi // Azərbaycan.- 1919.- №352, 24 dekabr.

1920 318. Azərbaycan istiqlalının təsdiqi ətrafında: Azərbaycan istiqlalının təsdiqi Türkiyə mətbuatında // Azərbaycan.- 1920.- 8 şubat, № 26.- S.3. 319. İstiqlal bayramı! // Azərbaycan.- 1920.- №12, 14 yanvar. 320. Müsavatın bəyannaməsi: Azad Azərbaycan vətəndaşlarına // Azər- baycan.- 1920.- №12, 14 yanvar. 321. Torpaq qanunu: Müsavat firqəsinin parlamana təklif olunan layihəsi // Azərbaycan.- 1920.- 27 Şubat, № 41.- S.4.

1921 322. Ağababazadə, A. Milli bayram münasibətilə / A.Ağababazadə // Azərbaycan.- 1921.- 28 may.

1932 323. Cəfəroğlu, Ə. Azərbaycan ədəbiyyatında istiqlal mücadiləsi izləri / Əhməd Cəfəroğlu // Azərbaycan yurd bilgisi.- 1932.- № 8, 9, 10, 11, 12.

1933 324. Cəfəroğlu, Ə. Azərbaycanın böyük matəmi – 27 aprel / Əhməd Cəfəroğlu // Azərbaycan yurd bilgisi.- 1933.- № 16.

114 Biblioqrafiya

325. Cəfəroğlu, Ə. Milli Azərbaycan Cümhuriyyətinin 15 illiyi / Əhməd Cəfəroğlu // Azərbaycan yurd bilgisi.- 1933.- № 17.

1934 326. Cəfəroğlu, Ə. Azərbaycanın milli matəmi – 27 aprel, 1920-ci il / Əhməd Cəfəroğlu // Azərbaycan yurd bilgisi.- 1934.- № 28. 327. Cəfəroğlu, Ə. 28 may 1920-ci il / Əhməd Cəfəroğlu // Azərbaycan yurd bilgisi.- 1934.- № 29.

1988 328. Azərbaycana xarici müdaxilə tarixindən. 1918-1920-ci illər. Sənəd- lər və materialllar // Azərbaycan arxivi, 1988.- № 1-2 (31-32).- S.15-96.

1989 329. Azərbaycan Demokratik Respublikası Parlamentinin hakimiyyə- ti kommunistlərə verməsi haqqında Qərar: 27 aprel 1920-ci il // Xəzər.- 1989.- № 1.- S.58. 330. Azərbaycan Demokratik Respublikasının gerbi və bayrağı: [şəkil] // Qobustan.- 1989.- № 3.- S.36. 331. 1918-1920-ci illər dövrünün bəzi məsələləri: (“Dəyirmi stol” arxa- sında alimlərimizin söhbəti) // Kommunist.- 1989.- 6 iyun. 332. Nəsibzadə, N. Azərbaycan Demokratik Respublikası: İstiqlal sorağında / Nəsib Nəsibzadə // Elm.- 1989.- 12, 19 avqust.- S.2; 26 avqust.- S.3; 2, 9 sentyabr.- S.2; Odlar yurdu.-1989.- № 17, sentyabr.- S.2. 333. Nəsibzadə, N. Azərbaycan ordusu: 1918-1920-ci illər Azərbaycan tarixi / Nəsib Nəsibzadə // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1989.- 15 dekabr.- S.7. 334. Nəsibzadə, N. İstiqlal bəyannaməsi / Nəsib Nəsibzadə // Elm.- 1989.- 27 may.- S.3. 335. Nəsibzadə, N. Sərhədlər: [ADR-in xarici dövlətlərlə diplomatik münasibətləri haqqında] / Nəsib Nəsibzadə // Elm.- 1989.- 17 iyun.- S.2.

1990 336. Amaşov, Ə. Xalq tarixindən ayrılmazdır: Azərbaycan Demokratik Respublikası / Ə.Amaşov // Kommunist.- 1990.- 27 may. 337. Arpaçaylı, A. İstiqlal günü: Azərbaycan Demokratik Respublikası / A.Arpaçaylı // Azərbaycan müəllimi.- 1990.- 30 may. 338. Aslan, K. Gənc tarixçilər Azərbaycan Demokratik Respublikasını öyrənirlər / Kənan Aslan // Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 26 may. 339. Azərbaycan: Azərbaycan Demokratik Respublikasının 72-ci ildönü- münə həsr edilir: (mahnı: sözləri Şəhriyarın; musiqisi Rəşid Şəfəqindir) // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 25 may.- S.3.

115 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

340. Azərbaycan, Azərbaycan!...: Səndən ötrü can verməyə cümlə hazı- rız... // Tərəqqi.- 1990.- 16 may. 341. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin himni (1918-ci il) // Vətən səsi.- 1990.- 23 may. 342. Azərbaycan Demokratik Respublikası: demokratik dəyişikliklərin başlanğıcı: [Azərbaycan Demokratik Respublikasının ildönümü ilə əlaqədar elmi sessiyanın keçirilməsi haqqında] // Kommunist.- 1990.- 27 may.- S.2; Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 29 may.- S.2. 343. Azərbaycan Demokratik Respublikası: (1918-1920-ci illər) // Dialoq.- 1990.- № 15.- S.14. 344. Azərbaycan Demokratik Respublikası: tarix, ictimai-siyasi və ədəbi-mədəni həyat: (Azərbaycan SSR EA-nın iclas zalında Azərbaycan SSR EA Ədəbiyyat və Tarix İnstitutlarının, habelə Azərbaycan Yazıçılar İtti- faqının Azərbaycan Demokratik Respublikasının ildönümünə və Milli İstiqlal Günü olan 28 Maya həsr edilmiş elmi sessiyadakı məruzə və çıxışların qısa icmalı) // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 22 iyun.- S.2. 345. Azərbaycan Demokratik Respublikasına həsr olunmuş geniş elmi sessiya keçirilmişdir // Elm.- 1990.- 9 iyun. 346. Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranmasının siyasi səbəbləri və mahiyyəti // Elm və həyat.- 1990.- № 8.-S.1-5. 347. Azərbaycan hökumətinin tərkibi: (1918-1920-ci illərdə) // Dialoq.- 1990.- №15.- S.15-16. 348. Azərbaycan İstiqlalının elanı // Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 24 may.- S.4. 349. Bayramov, Q. Azərbaycan Demokratik Respublikası: Tariximizin açılmamış səhifələri / Q.Bayramov // Kommunist.-1990.- 11 may.- S.2. 350. Behrudi, R. Diz çökmüş bayrağın o üç rənginə / Rüstəm Behrudi // Azərbaycan.- 1990.- 25 may. 351. Cabbarlı, C. Azərbaycan bayrağı: şeir / Cəfər Cabbarlı // Elm.-1990.- 1 dekabr.- S.5. 352. Əhmədov, Ə. Birinci qurultaya doğru: 1918-1920-ci illərdə Azərbay- canda AKP-nin yaranması / Ə.Əhmədov // Azərbaycan kommunisti.- 1990.- № 4-5.- S.67-76. 353. Əli, Ə. Kim kimə möhtac idi?..: [1920-ci ildə XI Qızıl Ordunun Azər- baycana daxil olması haqqında] / Ə.Əli // Azərbaycan.- 1990.- 13 iyul.- S.3. 354. Əliyarov, S. Azərbaycan Demokratik Respublikası haqqında söz / S.Əliyarov; müsahibəni apardı Abid Tahir // Odlar yurdu.- 1990.- 18 may. 355. Əliyev, M. 28 May Azərbaycanın İstiqlal Günüdür / M.Əliyev // Açıq söz.- 1990.- № 4.- S.5-6.

116 Biblioqrafiya

356. Əliyev, M. Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin Versal (Paris) Sülh konfransında iştirak etmiş nümayəndə heyətinin fəaliyyətinə aid iki yeni sənəd / M.Əliyev // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə, hüquq seriyası.- 1990.- № 4.- S.34-36. 357. Əliyev, M. Azərbaycan Demokratik Respublikası: Gerb, himn / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1990.- № 11.- S.3. 358. Əliyev, M. Azərbaycan Demokratik Respublikasının pulları və istiqraz vərəqi (1918-1920) / M.Əliyev // Qobustan.- 1990.- № 2.- S.76-81. 359. Əliyev, M. Azərbaycanın istiqlal günü: (Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranma tarixindən) / M.Əliyev // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 25 may.- S.2. 360. Əliyev, M. Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz!!!: (28 May Azərbaycanın İstiqlal Günüdür) / M.Əliyev // Gənclik.- 1990.- № 4.- S.4-10. 361. Əliyev, T. Xəritəmiz təsəllidir: [ADR-in xəritəsi haqqında] / T.Əliyev // İnşaatçı.- 1990.- 26 may.- S.3. 362. Əlizadə, M. Üçrəngli bayrağın yüksəlişi nə deyir?: 70 il bundan əvvəl və indi / M.Əlizadə // Aydınlıq.- 1990.- 18 avqust.- S.4-5. 363. Əzizov, B. Mədəniyyət tariximizə bir nəzər: (1918-1920-ci illər) / B.Əzizov // Mədəni maarif işi.- 1990.- № 1.- S.5-7. 364. Gəncəli, S. İllərə bərabər dirçəliş / Sabir Gəncəli // Azərbaycan qadını.- 1990.- № 8.- S.20-22. 365. Hacıyev, H. İstiqlalın əzablı yolu / H.Hacıyev // Açıq söz.- 1990.- № 5.- S. 2-8. 366. Hüseynov, Ş. Xalqın ruhundan doğan hadisə: [ADR-in elan edilməsinin 72 ili] / Ş.Hüseynov // Bakı.- 1990.- 28 may.- S.3. 367. Hüseynov, Ş. Milli Cümhuriyyətin ikinci paytaxtı: [paytaxtın Gəncədən Bakıya köçürülməsi haqqında] / Ş.Hüseynov // Azərbaycan.- 1990.- 14 sentyabr.- S.1. 368. Xudiyev, R. ADR-in yaranmasının siyasi səbəbləri və mahiyyəti / R.Xudiyev // Elm və həyat.- 1990.- № 8.- S.l. 369. Xudiyev, R. Cəmi 23 ay demokratiya / R.Xudiyev // İnşaatçı.- 1990.- 26 may.- S.2-3. 370. İbrahimov, S. Azərbaycan Demokratik Respublikası / S.İbrahimov // Tarix, ictimaiyyət, coğrafiya tədrisi.- 1990.- № 1.- S.13-20. 371. İmanov, R. Milli müstəqillik uğrunda mübarizədə! / R.İmanov // Dialoq.- 1990.- № 18.- S.23-26. 372. Knyaz, A. Gənc tarixçilər: Azərbaycan Demokratik Respublikasını öyrənənlər / A.Knyaz // Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 26 may.- S.3. 373. Köçərli, T. Azərbaycan Demokratik Respublikası və Azərbaycan ərazisi bütövlüyü məsələləri / Tofiq Köçərli // Kommunist.- 1990.- 30 sentyabr.

117 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

374. Qarayev, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / R.Qarayev // Azərbaycan.- 1990.- № 11.- S.168-174; Ədəbiyyat qəzeti.- 1990.- 16 iyun. 375. Qarayev, Y. Azərbaycan Cümhuriyyəti: [may ayının 23-24-də Ədəb- iyyat və Tarix İnstitutlarının Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı ilə birlikdə “Azər- baycan Demokratik Respublikası” mövzusunda keçirdikləri ikigünlük elmi sessiyada müəllifin çıxışı] / Yaşar Qarayev // Elm.- 1990.- 9, 16 iyun.- S.3. 376. Qəhrəmanov, H. Yeddi qıfıl arxası: [ADR-in XI Qızıl Ordu tərəfin- dən devrilməsi haqqında] / H.Qəhrəmanov // Gənclik.-1990.- № 4.- S.11-13. 377. Quliyev, V. Apreldən əvvəl başlanan may / V.Quliyev // Azərbaycan.- 1990.- 25 may.- S.7. 378. Mədətov, Q. Azərbaycan Cümhuriyyəti: 28 May Azərbaycan Dövlət quruluşunun dirçəliş günüdür / Q.Mədətov // Azərbaycan müəllimi.- 1990.- 25 may. 379. Məmmədoğlu, R. Təlatümlü 20-ci il...: (faktlar nə deyir) / R.Məmmədoğlu // Aydınlıq.- 1990.- 4 avqust.- S.6. 380. Məmmədov, A. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə ədə- bi fikrin əsas istiqamətlərinə dair / A.Məmmədov // Elm.- 1990.- 8 fevral.- S.4. 381. Məmmədov, A. Azərbaycan Demokratik Respublikası Dövründə ədəbiyyat / Alxan Məmmədov // Ulduz.-1990.- № 5. -S.70-79. 382. Məmmədov, A. Azərbaycan ədəbiyyatı 1918 – aprel 1920-ci illərdə / Alxan Məmmədov // Dialoq.-1990 № 22.- S.33-37; № 23, S. 28-32. 383. Muxtaroğlu, B. Azərbaycan Demokratik Respublikası haqqında həqi- qət: [N.Nəsibzadənin “Azərbaycan Demokratik Respublikası” kitabı haqqında] / B.Muxtaroğlu // Elm.- 1990.- 26 may.- S.3. 384. Nəsibzadə, N. Azərbaycan hökuməti / Nəsib Nəsibzadə // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 4 may.- S.2. 385. Nəsibzadə, N. Azərbaycan Parlamenti: Tarixin ağ səhifələri / Nəsib Nəsibzadə // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 12 yanvar.- S.7. 386. Nəsibzadə, N. Gəncə üsyanı / Nəsib Nəsibzadə // Azərbaycan.- 1990.- 7 dekabr.- S.5. 387. Nəsibzadə, N. İnqilab, yoxsa işğal? / Nəsib Nəsibzadə // Tarix.- 1990.- № 3, 4.- S.3. 388. Nəsibzadə, N. Vahid Azərbaycan: idealı və gerçəklik: (Azərbaycan İran münasibətləri 1918-1920) / Nəsib Nəsibzadə // Elm.- 1990.- 17 mart.- S.3. 389. Paşayev, A. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti: (yaranma tarixindən) / Ataxan Paşayev // Azərbaycan gəncləri.-1990.- 26 may.- S.2. 390. Rəhimov, Ə. Tarixi hadisələrin bədii ədəbiyyatda əksi: (İkinci məqalə): (1918-1920-ci illər) / Ə.Rəhimov // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbər- ləri. Tarix, fəlsəfə, hüquq seriyası.- 1990.- № 3.- S.60-72. 391. Rüstəmxanlı, S. Birinci Millətlərarası Böyük Azərbaycan Konqresi: mayın 28-də Türkiyədə keçirilmişdir / Sabir Rüstəmxanlı // Azərbaycan.- 1990.- 15 iyun.- S.1-4; 22 iyun.- S.4-5.

118 Biblioqrafiya

392. Sərhədlərimizin dünəni // Vətən səsi.- 1990.- 16 may.- S.2. 393. Şükürov, K. Azərbaycan Demokratik Respublikası / K.Şükürov // Kitablar aləmində.- 1990.- № 2.- S.2-4. 394. Vahabzadə, B. Tarix unutmur: (Azərbaycan Demokratik Respublika- sının elan edilməsinin 72-ci ildönümü münasibətilə) / Bəxtiyar Vahabzadə // Bakı.- 1990.- 28 may.- S.3.

1991 395. Abbasoğlu, A. Qafqazda türk cümhuriyyətləri / A.Abbasoğlu // Ədəbiyyat qəzeti.- 1991.- 4 yanvar. 396. Abdullayeva, S. Azərbaycan Demokratik Respublikası: bu günün gözü ilə / S.Abdullayeva // Dirçəliş.- 1991.- № 7-9.- S.73-76. 397. Ağamalıyeva, N. İlk Azərbaycan parlamenti / N.Ağamalıyeva // Azərbaycan.- 1991.- № 5.- S.9-13. 398. Ağayev, M. Azərbaycan burjua ideologiyasında Milli məsələyə dair bəzi şüarların tənqidi (1917-1920-ci illər) / M.Ağayev // Azərbaycan EA Xəbərləri: Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası.- 1991.- № 2-3.- S.4. 399. Azərbaycan Demokratik Respublikasının tarixinə yeni elmi nəzər: [Milli dövlət qurumunun ildönümü qarşısında] // Kommunist.- 1991.- 4 may.- S.2. 400. Azərbaycan hökuməti və onun devrilməsinin səbəb- ləri // Elm.- 1991.- 25 may. 401. Azərbaycan istiqlaliyyəti haqqında anket; İstiqlal bəyannaməsi // Kommunist.- 1991.- 23 may.- S.3. 402. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı haqqında Əsasnamə // Kommunist.- 1991.- 8 fevral.- S.1. 403. Bolşevik hökuməti: (“İstiqlal” qəzeti, 5 fevral, 1920-ci il; çapa hazırladı Əli Əliyev // Azərbaycan.- 1991.- 9 avqust.- S.3. 404. Bünyadov, Z. Azərbaycan hökuməti və onun devrilməsi səbəbləri: 28 May – Azərbaycanın Dirçəliş Günü / Ziya Bünyadov // Elm.- 1991.- 25 may.- S.1-2. 405. Bünyadov, Z. Azərbaycan Parlamentinin son saatları: Azərbaycan Demokratik Respublikası Parlamentinin sonuncu fövqəladə iclası / Ziya Bünyadov // Elm.- 1991.- 11 may.- S.3-6. 406. Bünyadov, Z. “28 aprel istiladır” / Ziya Bünyadov // Azadlıq.- 1991.- 26 aprel.- S.3. 407. Cahangirli, A. Bir nəslin nəsibi / A.Cahangirli // Odlar yurdu.- 1991.- İyun, № 11.- S.2. 408. Çaxmaqlı, L. İstiqlal və azadlıq: 28 May – Azərbaycan müstəqilliyi / L.Çaxmaqlı // Vətən səsi.- 1991.- 28 may.

119 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

409. Darabadi, P. Azərbaycan Demokratik Respublikasının hərbi qüvvələ- ri haqqında: (1918-1920-ci illər): Xülasə / Pərvin Darabadi // Azərbaycan EA- nın Xəbərləri: Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası.- 1991.- №1.- S.34. 410. Elçin. Azərbaycan mühacirəti haqqında / Elçin // Odlar yurdu.- 1991.- aprel. 411. Əbülhəsənli, E. Müstəqil Azərbaycanın beynəlxalq vəziyyəti / E.Əbülhəsənli // Aydınlıq.- 1991.- 11 oktyabr.- S.4. 412. Əbülsəlimzadə, Q. Addımlar uğurlu idi: [Azərbaycan Demokratik Respublikasına həsr olunmuş müşavirə haqqında] / Q.Əbülsəlimzadə // Azərbaycan.- 1991.- № 54.- S.7-9. 413. Əqdnamə: Azərbaycan xalqının istiqlal bəyannaməsi / təqdim edən Səfər İbrahimov // Ədəbiyyat qəzeti.- 1991.- 18 yanvar.- S.8. 414. Əliyev, M. Azərbaycan Milli Müsavat Xalq partiyası: (yaranmasının 80 illiyi qarşısında) / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1991.- iyul, № 14.- S.2. 415. Əliyev, M. İstiqlalımızın çıtin yolu / Mövsüm Əliyev; müsahibəni apardı İ.Qardaşlı // Bakı.- 1991.- 27 may.- S.2. 416. Əliyev, M. Versal Sülh Konfransında / M.Əliyev // Tarix.- 1991.- 26 yanvar.- S.1; 23 fevral.- S.1. 417. Əmiraslanov, V. ADR və qaçqınlar problemi / V.Əmiraslanov, B.Əzizov // Azərbaycan.- 1991.- 30 avqust. 418. Əzizbəyova, P. “Müsəlmanlar İrəvandan başlayaraq məhv olur...” və ya təcavüzün tarixinə dair: [”Azərbaycan Demokratik Respublikası: sənədlər, materiallar, faktlar” məcmuəsində Ermənistanın azərbaycanlılar yaşayan tor- paqlarında, həm də Azərbaycanda erməni quldur dəstələrinin törətdikləri cina- yətlərə həsr edilmiş sənədlərin şərhi] / Püstəxanım Əzizbəyova, M.Əzizbəyov // Azərbaycan.- 1991.- 14 noyabr.- S.4. 419. Əzizov, B. Azərbaycan və qaçqınlar problemi: [1918-1920-ci illərdə Ermənistan və Qarabağdan didərgin salınmış azərbaycanlılara kömək məqsədi- lə ADR-in nəzdində yaradılmış Himayəçilik Nazirliyinin fəaliyyəti haqqında] / B.Əzizov, V.Əmiraslanov // Azərbaycan.- 1991.- 30 avqust.- S.3. 420. Gəncəli, S. Adı da, amalı da yaşayır / Sabir Gəncəli // Azərbaycan qadını.- 1991.- № 5.- S.1. 421. Hafiz, S. Azərbaycan Demokratik Respublikasının səhiyyə fəaliyyəti / S.Hafiz // Şəfqət.- 1991.-may, № 19.- S.1-4. 422. Haşımova, S. “Açıq söz” (1915) qəzetində Azərbaycanın daxili vəziyyəti / S.Haşımova // Tarix.- 1991.- 21 sentyabr.- S.1-2. 423. Həsənov, C. İstiqlaliyyətin çətin yolu: Diplomatiya tariximizdən: [28 May Azərbaycanın Milli Dirçəliş Günüdür] / Cəmil Həsənov // Azərbaycan.- 1991.- 23 may.- S.1-8; 28 may.- S.8; 7 iyun.- S.8.

120 Biblioqrafiya

424. Həsənov, C. Təlatümlü iki il: [Azərbaycanın tarixinin ən şərəfli, lakin, mürəkkəb və ziddiyyətli dövrü olan 1918-1920-ci illər haqqında] / Cəmil Həsənov // Ağ ləkələrin qara kölkəsi / C.Həsənov.- Bakı, 1991.- S.10-98. 425. Hüseynov, Ş. Bir kərə yüksələn bayraq / Şirməmməd Hüseynov // Mədəniyyət qəzeti.- 1991.- 30 yanvar. 426. Xoylu, Z. Bir nəslin nəsibi: [Nyu-Yorkdan məktub] / Z.Xoylu // Odlar yurdu.- 1991.- iyun, № 12.- S.2. 427. İbrahimov, S. Tariximizin əlamətdar səhifələrindən: Azərbaycan məclisi-məbusanının fövqəladə təntənəli iclası: [1919-cu ildə ADR-in ildönü- mü münasibətilə keçirilən iclasın protokolu] / S.İbrahimov // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1991.- 24 may.- S.2. 428. İbrahimov, S. Tariximizin iki günü: Azərbaycan Demokratik Respub- likasının 73-cü ildönümü / S.İbrahimov // Bərəkət.- 1991.- 17 may.- S.2. 429. İstiqlalımızın çətin yolu // Bakı.- 1991.- 27 may.- S.3. 430. Katibli, M. Bir kərə yüksələn bayraq / M.Katibli // Elm və həyat.- 1991.- № 4.- S.3. 431. Katibli, M. Yaddaşımızdan silinməyən iki il / M.Katibli // Azərbay- can gəncləri.- 1991.- 28 may.- S.1-2. 432. Kazımoğlu, N. Arxiv sənədləri şahidlik edir / N.Kazımoğlu // Tarix.- 1991.- 21 sentyabr.- S.1-4. 433. Kazımov, A. Belə bir muzey lazımdırmı?: [“Azərbaycanda inqilabi- demokratik hərəkat tarixi” muzeyinin fəaliyyəti barədə] / A.Kazımov // Azərbaycan gəncləri.- 1991.- 14 noyabr.- S.3. 434. Kərimov, X. Azərbaycan Demokratik Respublikasının iqtisadi platforması / X.Kazımov // Bakı.- 1991.- 27 may.- S.2. 435. Qaraca, Ə. “Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz”: [Türkiyədəki Azərbaycan Milli Məclisinin, eləcə də Azərbaycan Kültur Dərnəyinin baş katibi ilə söhbət] / Ə.Qaraca; söhbəti yazdı Atababa İsmayıloğlu // Ədəbiyyat qəzeti.- 1991.- 22 fevral.- S.3. 436. Qəribli, İ. Nə halda idik və nə haldayıq! / İ.Qəribli // Azərbaycan.- 1991.- 1 may.- S.7. 437. Quliyev, D. Azərbaycan Respublikasının Parlamenti (1918-ci il) / D.Quliyev // Bərəkət.- 1991.- 25 may.- S.1-2; 28 may.- S.1-2. 438. Quliyev, V. 1920-ci il Azərbaycan türk diplomatının gözü ilə / V.Quliyev // Aydınlıq.- 1991.- 1 noyabr.- S.1, 4, 5; 8 noyabr.- S.4-5; 15 noyabr.- S.4-5; 22 noyabr.- S.4; 30 noyabr.- S.4-5. 439. Qurbanov, Ş. Mübarizə yollarında / Ş.Qurbanov // Ədəbiyyat qəzeti.- 1991.- 27 mart. 440. Məmməd, A. Yenidən başımız üstündə / A.Məmməd // Bakı.- 1991.- 27 may.- S.1.

121 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

441. Məmmədli, A. Gün aydın, istiqlal günüm / A.Məmmədli // Şəfqət.- 1991.- May, № 19.- S.1. 442. Məmmədli, Ş. Borçalıda erməni-gürcü torpaq davası və... / Şurəddin Məmmədli // Parçalanmış Borçalı və ya 1918-ci il Ermənistan-Gürcüstan müharibələrinin acı nəticələri /Ş.Məmmədli.- Bakı, 1991.- S.14-21. 443. Məmmədov, A. Azərbaycanın böyük günü: [ADR-in 73-cü ildönümü ilə əlaqədar] / A.Məmmədov // Bakı.- 1991.- 27 may.- S.2. 444. Məmmədov, A. Qurtuluş sevinci: Müsavat dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı / A.Məmmədov // Azərbaycan.- 1991.- № 5.- S.16-17. 445. Məmmədov, A. Yaşanmış gözəl günlər / Alxan Məmmədov // Hikmət.- 1991.- 28 may. 446. 1920-ci il 28 aprel günü Azərbaycan salnaməsində tarixi mərhələ- dir: [Bakı Ali Partiya məktəbində elmi-nəzəri konfrans] // Kommunist.- 1991.- 27 aprel.- S.1-3. 447. Muxtarlı, Q. Tərtər üsyanı: Bolşevik cinayətlərinin xronikası: 1920-ci il / Q.Muxtarlı // Azadlıq.- 1991.- 26 aprel. 448. Rəhimov, Ə. Ən yaxşı müəllim tarixçidir: 28 May Azərbaycan Dövlət Quruluşunun Dirçəlişi Günüdür / Ə.Rəhimov // Bərəkət.- 1991.- 9 aprel.- S.1-2. 449. Rüstəmbəyli, Ş. 27 nisan 1920-ci il / Ş.Rüstəmbəyli // Ulduz.- 1991.- № 4.- S.3-5. 450. Rüstəmov, A. Milli səadət: [“Müsavat” partiyası mətbu orqanlarının fəaliyyəti haqqında] / A.Rüstəmov // Azərbaycan.-1991.- № 5.- S.13-15. 451. Rüstəmov, F. Milli maarifimizin qaranquşları: [1918-ci ildə ADR dövründə məktəb tarixi] / Fərrux Rüstəmov // Azərbaycan məktəbi.- 1991.- № 2-3.- S.54-60. 452. Rüstəmova, N. Dirçəliş günü: [ADR-in 73-cü ildönümü] / N.Rüstəm- ova // Bakı.- 1991.- 27 may.- S.1. 453. Sumbatzadə, Ə. Azərbaycanın dövlət tarixində dönüş mərhələsi /Ə.Sumbatzadə // Kommunist.- 1991.- 25 may.- S. 2. 454. Tariximizin əlamətdar səhifələrindən: Azərbaycan məclisi-məbusa- nın fövqəladə təntənəli iclası // Ədəbiyyat.- 1991.- 24 may.- S. 2. 455. Vəliyev, Ş. Yaşıl qələm unudulmadı: [ADR dövründə yaranan cəmiyyətlər haqqında] /Ş.Vəliyev // Azərbaycan.- 1991.- № 5.- S. 18-19. 456. Yusifzadə Ş. Bayram əhval-ruhiyyəsi ilə: [ADR-in 73 illiyi ilə əlaqədar] /Ş.Yusifzadə // Bakı.- 1991.- 27 may.- S. 1.

1992 457. Abbasov, Q. Azad-Türk Respublikası (1918-1920-ci illər): Azərbay- canda yaradılmış respublikanın tarixindən / Q.Abbasov // Açıq söz.- 1992.- 13 mart.

122 Biblioqrafiya

458. Ağalarova, M. Azərbaycan Demokratik Respublikası və xalq maarifi / M.Ağalarova // Azərbaycan məktəbi.- 1992.- № 3-6.- S.56-58. 459. Ağamalıyeva, N. Azərbaycan Demokratik Respubikası parlamentinin fəaliyyətinə dair / N.Ağamalıyeva // Azərbaycan Demokratik Respublikası.- Bakı, 1992.- S. 73-90. 460. Ağayev, İ. Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması tarixşünaslıqda / İslam Ağayev // Tarix.- 1992.- İyun, № 8.- S.1-2. 461. Ağayev, İ. Vətən mücahidlərindən biri: Azərbaycan Demokratik Respublikası / İslam Ağayev // Elm və həyat.- 1992.-№ 9-10.- S.93. 462. Ağayeva, N. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti və teatr: (1918- 1920-ci illər) / N.Ağayeva // Mədəniyyət.- 1992.- 2 iyul.- S.2. 463. Aslanov, S. Bayrağımız enmədi: 28 May istiqlal günü qarşısında / S.Aslanov // Xalq qəzeti.- 1992.- 27 may. 464. Azərbaycan Demokratik Respublikası “Gənclik”də: (“Gənclik” nəşriyyatının “ADR-in görkəmli xadimləri” seriyasından buraxdığı kitablar haqqında) // Həyat.- 1992.- 28 may.- S.3. 465. Azərbaycan Demokratik Respublikasının rəmzləri: [“İşıq” nəşriyyatında çapdan buraxılmış eyniadlı albom haqqında] // Bakı.- 1992.- 30 may.- S.1. 466. Azərbaycan muxtariyyəti: ayılın, toplaşın – türk millətinə xitab (1918-1920-ci illər) // Ulduz.- 1992.- № 5-6. 467. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Ali Məclisinin Azərbaycan Demokratik Respublikasının 74-cü ildönümü münasibətilə xalqa müraciəti // Ədəbiyyat qəzeti.- 1992.- 29 may.- S.1. 468. Bahəddinoğlu, F. İstiqlalımızın qənimləri / F.Bahəddinoğlu // Aydınlıq.- 1992.- 24 yanvar.- S.7. 469. Bakilər, Y.B. Azərbaycan ürəyimdə bir şahdamardır: [şeir] / Yavuz Bülənd Bakilər // Ulduz. - 1992. - № 5-6.- S. 26. 470. Bayramov, İ. Unutqanlıq faciədir: Azərbaycan Demokratik Respub- likası / İ.Bayramov // Zəka.- 1992.- № 2.- S.27-28. 471. Bayramov, Q. 28 May Respublika Günüdür: birinci Azərbaycan Respublikası / Q.Bayramov // Respublika.- 1992.- 28 may. 472. Bayramov, Q. ADR xarici mənbələrdə / Q.Bayramov // Yurddaş.- 1992.- 5; 15; 29 yanvar. 473. Bəşirova S. 28 May taleyimizdir / S.Bəşirova, M.Musaoğlu // Azərbaycan gəncləri.- 1992.- 27 may. 474. Bozyel, İ. 1918-1990-cı illər arasında Azərbaycanda gəlişmələr /İ.Bozyel; təqdim etdi Maarifə Hacıyeva // Tarix.- 1992.- İyun, № 8.- S.4-5. 475. Bünyadov, Z. Azərbaycan Parlamentinin son saatları; Azərbaycan hökumətinin devrilməsi /Ziya Bünyadov // Yeddi möhür altında: (Sənədlər məcmuəsi).- Bakı, 1992.- S.1-18.

123 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

476. Çıraqzadə, V. Sovet Rusiyasının müstəqil Azərbaycan dövlətinə mü- nasibəti. Azərbaycan Demokratik Respublikasının süqutu (yanvar-aprel 1920- ci il) / Vahid Çıraqzadə // İstiqlal yollarında / V.Çıraqzadə.- Bakı, 1992.- S.69- 81. 477. Demokratik hərəkatımızın səhifələri: Azərbaycan Demokratik Res- publikası // Bakı.- 1992.- 30 may. 478. Əbdülsəlimzadə, Q. ADR-in iqtisadi-sosial platforması / Q.Əbdülsə- limzadə // Xalq qəzeti.- 1992.- 15 may.- S.2. 479. Əfəndiyev, P. Azərbaycan Demokratik Respublikasının mahnıları: (1919-cu ildə nəşr edilmiş “Mahnılar” kitabı haqqında) / P.Əfəndiyev // Xalq qəzeti.- 1992.- 25 yanvar.- S.3. 480. Əliyev, M. Azərbaycan Milli Müsavat Xalq Partiyası: Yaranmasının 80 illiyi münasibəti ilə / M.Əliyev // İncəsənət.-1992.- 14 yanvar.- S.4; 5 fevral.- S.7. 481. Əliyev, M. İstiqlal günü / M.Əliyev // İncəsənət.- 1992.- 3 iyun.- S.1. 482. Hacıyev, A. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Ali Məclisinin Azərbaycan Demokratik Respublikasının 74-cü ildönümü münasibətilə xalqa müraciəti / A.Hacıyev // Bakı.- 1992.- 28 may.- S.1. 483. Həsənov, C. 1918-ci ildə Azərbaycan-Almaniya münasibətləri / C.Həsənov // Azərbaycan tarixi problemlərinin cavan tədqiqatçılarının ikinci Respublika elmi konfransının məruzələri.- 27-28 mart 1992.- Bakı, 1992.- S.172-174. 484. Həsənov, C. Diplomatik əlaqələr / C.Həsənov // Xalq qəzeti.- 1992.- 11 iyul.- S. 2; 16 iyul.- S.2. 485. Həsənov, V. Şərqdə ilk demokratik respublika / Vəkil Həsənov // İqtisadçı.- 1992.- № 14. 486. Həşimova, A. 1920-ci il aprel işğalından sonra Azərbaycanda yaranmış sosial-siyasi vəziyyət və gizli müsavatın fəaliyyəti / Aygün Həşimova // XX əsrin birinci yarısında Azərbaycan mühacirəti (30-cu illərin sonlarına qədər) /A.Həşimova.- Bakı, 1992.- S.90-113. 487. Hüseynov, A. Müstəqilliyimizin düşmənləri: ADR və erməni fitnəkarlığı: Tariximizin açılmamış səhifələri / A.Hüseynov // Xalq qəzeti.- 1992.- 1 avqust.- S. 2. 488. Xatirə lövhəsi açılmışdır: Respublikamız Azərbaycan Milli Dövlət Quruluşunun Dirçəlişi Gününü bayram edir: [1918-1920-ci illərdə ADR parla- menti binasında (AMEA-nın Əlyazmalar İnstitutu) xatirə lövhəsinin aşılışı haqqında] // Kommunist.- 1990. - 29 may. 489. Xəlilov, V. 1918-1920-ci illər Azərbaycan İran münasibətlərinə dair / V.Xəlilov // Azərbaycan tarixi problemlərinin cavan tədqiqatçılarının ikinci Respublika elmi konfransının məruzələri.- Bakı, 1992.-S. 168-170.

124 Biblioqrafiya

490. İbrahimi, E. İkinci dəfə yüksələn bayraq: [ADR-in 74-cü ildönümü münasibətilə şair-publisistlə müsahibə] / E.İbrahimli; müsahibəni yazdı A.Cə- mil // Bakı.- 1992.- 28 may.-S.2. 491. İsayev, Ə. “Gəncə qiyamı”: 1920-ci ilin may üsyanı haqqında nə bilirik, yoxsa heç nəyi bilmirik / Ə.İsayev // Həyat.- 1992.- 8 may.- S. 3. 492. İsayev, Ə. İstiqlalın Gəncə səfəri / Ə.İsayev // Həyat.-1992.- 28 may.- S. 2. 493. İsayev, Ə. Müsavat yuvası: Dünyada ilk müsəlman Respublikası olan ADR-in ilk paytaxtı Gəncə: 28 May Milli İstiqlal Günü / Ə.İsayev // Həyat.- 1992.- 6 may.- S. 3. 494. Qəmbər, İ. 28 May – İstiqlal Günü münasibətilə Azərbaycan Respub- likasının Prezidentinin səlahiyyətini həyata keçirən Azərbaycan Respublikası- nın Ali Sovetinin sədri İsa Qəmbərovun xalqa müraciəti: [ADR-in yaranması- nın 74-cü ildönümü münasibətilə] / İsa Qəmbər // Xalq qəzeti.- 1992.- 30 may; Bakı.- 1992.- 2 iyun. 495. 28 Mayıs // Ulduz. - 1992. - № 5-6. - S. 2-3. 496. Kazımov, N. Bolşevizm Azərbaycanı: mart 1918-ci il, aprtel 1920-ci il, yanvar 1990-cı il / N.Kazımov // Gənclik.- 1992.- № 6.- S.3. 497. Kəngərli, M. Azərbaycanda qanlı istiqlalın 70 ili: 27 nisan 1920-27 nisan 1990 / M.Kəngərli // Aydınlıq.- 1992.- 24 aprel.- S.2. 498. Krımlı, C. Azərbaycan istilası / C.Krımlı // Azərbaycan.- 1992.- 27 may.- S.1, 6. 499. Qarayev, Y. Azərbaycan Respublikası / Yaşar Qarayev // Azərbaycan Demokratik Respublikası.- Bakı, 1992.- S.6-18. 500. Qasımzadə, Q. Azərbaycan Demokratik Respublikası / Qasım Qasım- zadə // Ədəbiyyat qəzeti.- 1992.- 22 may. 501. Quliyev, D. Tarix şahiddir ki...: [1918-1920-ci illərin hadisələri bu günün gözü ilə: faktlar və şərhlər] / D.Quliyev // Həyat.- 1992.- 22 may.- S.4; 23 may.- S.2; 26 may.- S.3; 27 may.- S.3; 28 may.- S.3. 502. Quliyev, V. Azərbaycan Demokratik Respublikası xarici mənbələrdə / V.Quliyev // Yurddaş.- 1992.- 8, 15, 29 yanvar. 503. Mahmudov, Y. Bayrağımız enmədi: 28 May İstiqlal Günü qarşısında / Y.Mahmudov // Xalq qəzeti.- 1992.- 23, 27 may.- S.2; 28 may.- S.1-2. 504. Maksvell, N. Azərbaycan Demokratik Respublikası Parlamentinin fəaliyyətinə dair / Nigar Maksvell // Azərbaycan Demokratik Respublikası: tarix, ictimai-siyasi və ədəbi-mədəni həyat.- Bakı, 1992.- S.89-93. 505. Mədətli, E. Naxçıvan Araz Türk Respublikası (1918-1920-ci il) / E.Mədətli // İki sahil. - 1992.- 2,9 iyul. - S.7. 506. Məmmədov, A. Cümhuriyyət dövründə qazandığımız… / Alxan Məmmədov // Azərbaycan.-1992.-23 sentyabr .

125 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

507. Məmmədov, A. Müsavatın mübarizə tarixindən bir səhifə / Alxan Məmmədov // Azərbaycan.- 1992.- 14 noyabr. 508. Muxtaroğlu, V. Əsrin məhkəməsi: [1918-ci ildə erməni qırğınları ilə əlaqədar türklərin Bakıya gəlməsi] / V.Muxtaroğlu // Ədalət.- 1992.- 24, 31 yanvar.- S. 2; 14 fevral.- S.3; 3; 6 mart.- S. 3. 509. Nəsibzadə, N. Azərbaycanın siyasi mühacirəti / N.Nəsibzadə // Ədəbiyyat.- 1992.- 7 fevral.- S. 1-2. 510. Oğurlanmış istiqlaliyyəti qaytara biləcəklər: (Azərbaycan Milli Birlik Komitəsinin Münhendə nəşr olunan “Azərbaycan” jurnalında 1952-ci ildə İstiqlal Gününə həsr olunmuş materiallardan seçmələr) // Bakı.- 1992.- 30 may.- S.3. 511. Onk, N. Yeni Azərbaycan Cümhuriyyəti qurularkən: (1918-ci il) / N.Onk // Azərbaycan.- 1992.- 8 may.- S.4. 512. Rəfiyev, B. Milli istiqlalın tanınması: (Tariximizin açılmamış səhifələri) / B.Rəfiyev // Xalq qəzeti.- 1992.- 16 iyun.- S.2. 513. Səmədli, Ş. “Müsavat” mühacirətdə / Ş.Səmədli // Qala.-1992.- 3 mart. 514. Süleyman, T. Azərbaycan istiqlal mübarizəsində Rəsulzadəsiz keçən 30 il / T.Süleyman // Odlar yurdu.- 1992.-Dekabr, № 35-36.- S.5-6. 515. Süleymanov, T. ADR Ordusunun döyüş əməliyyatları: (1918-1920) / T.Süleymanov // Azərbaycan tarixi problemlərinin cavan tədqiqatçılarının ikinci Respublika elmi konfransının məruzələri. 27-28 mart 1992.- Bakı, 1992.- S. 103-105. 516. Sultanov, N. Demokratik Respublikanın kitabxanaçılığa qayğısı / N.Sultanov // Mədəniyyət.- 1992.- 23 aprel.- S.4. 517. Teymurov, M. Bir şəklin tarixçəsi: [Mərkəzi Dövlət Ədəbiyyat və İn- cəsənət Arxivində saxlanılan bir şəklin tarixi haqqında] / M.Teymurov; söhbəti yazdı P.Quluoğlu // Bakı.- 1992.- 28 may.- S.2. 518. Ünal, C. Türk ordusunun Qafqaz hərəkatı və Bakının xilas edilməsi /C.Ünal // Oğuz eli.- 1992.- 4-10 fevral.

1993 519. Elçibəy, Ə. Azərbaycan Cümhuriyyətinin 75 illiyi münasibətilə Respublika Prezidenti Əbülfəz Elçibəyin mayın 28-də Azərbaycan xalqına televiziya ilə müraciəti / Əbülfəz Elçibəy // Azərbaycan.- 1993.- 1 iyun.- S.1-2.

*** 520. ADR-in yubileyinə həsr olunur: [ADR-in 75 illiyi münasibətilə Respublika EA-nın keçirdiyi elmi sessiya və Bakı Sosial İdarəetmə və Poli- tologiya İnstitutunun təşkil etdiyi tələbə elmi-praktiki konfransı haqqında] // Bakı.- 1993.- 27 may.- S.1.

126 Biblioqrafiya

521. Azərbaycanın rəngarəng mənzərəsi: [S.Bəhlulzadə ad. Sərgi Salo- nunda ADR-in 75 illiyinə həsr olunmuş sərgi haqqında] // Bakı.- 1993.- 5 iyun.- S.3. 522. Balayev, A. Azərbaycan Demokratik Respublikası: (1918-1920-ci illər) / A.Balayev // Azərbaycan tarixi ən qədim dövrlərdən XX əsrin əvvəllərinə qədər.- Bakı, 1993.- S.243-265. 523. Bünyadov, Z. Azərbaycan Parlamentinin son saatları: ADR-in süqutu / Ziya Bünyadov // 7 gün.- 1993.- 26 iyun.- S.4; 10 iyul.- S.4. 524. Əliyarov, İ. Milli dövlətçiliyimiz və onun tarixində Azərbaycan De- mokratik Cümhuriyyətinin yeri / İ.Əliyarov // Azərbaycan.- 1993.- 30 iyun.- S.1, 3. 525. Əliyev, F. Sənədlərin ikinci həyatı: (Mərkəzi Dövlət Arxivinin direk- toru ilə ADR-in 75 illiyi münasibətilə müsahibə) / Fikrət Əliyev; müsahibəni apardı P.Quluoğlu // Bakı.- 1993.- 27 may.- S.1. 526. Heydəroğlu, Q. İstiqlaliyyətin iki ili və... / Q.Heydəroğlu // Bakı.- 1993.- 27 may.- S.2. 527. Həsənov, C. Azərbaycan-Amerika: tarixin yaddaşından (1918-1920): Diplomatiya tariximizdən / C.Həsənov // Azərbaycan.- 1993.- 8, 9, 12, 13, 14; 15 yanvar.- S. 3. 528. Kərimli, Ə. Əsl demokratiyadan öyrənməliyik: (ADR-in iqtisadiyyatı haqqında) / Ə.Kərimli // Bakı.- 1993.- 27 may.- S.3. 529. Kərimov, Ə. Tarix təkrar olunur: Ancaq 1918-1920-ci illərin tarixi təcrübəsindən çox şey öyrənmişik / Ə.Kərimov // Azərbaycan.- 1993.- 20 fevral.- S.4. 530. Klinton, U. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ə.Elçibəyə təbrik: (İstiqlal Günü münasibətilə, 21 may 1993-cü il) / Uilyam Klinton // Bakı.- 1993.- 27 may.- S.1. 531. Qəhrəmanova, A. Azərbaycan Demokratik Respublikasının ümum- təhsil məktəbləri / A.Qəhrəmanova // Təhsil.- 1993.- 20 mart.- S.2. 532. Qulubəyli, A. Azərbaycan Ordusu 1918-1920-ci illərdə: (ordu quru- culuğu tarixindən) / A.Qulubəyli // Azərbaycan ordusu.- 1993.- 3 sentyabr.- S.1-2. 533. Mehriban. Tariximizin bir il on bir ayı və bir il on bir günü haqqında nağıl: 1919 28 may - 1920 28 iyun; 1992 7 iyun-1993 18 iyun / Mehriban // 7 gün.- 1993.- 18 iyun.- S.3. 534. Məmmədov, A. İstiqlalımız və istiqbalımız naminə / Alxan Məmmədov // Dünya.-1993.-№ 3.-S. 82-84. 535. “Müsavat”ın ilk proqramı // Müsavat.- 1993.- № 1.- S.5. 536. Orucov, H. Azərbaycan Demokratik Respublikasının iş və istirahət vaxtı ilə bağlı ilk tədbirləri / H.Orucov // Elm.- 1993.- 10 aprel. 537. Rüstəmzadə, Q. Elimizin şad günü: [ADR-in 75 illiyi münasibətilə

127 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Bakıda keçirilən şənliklər haqqında] / Q.Rüstəmzadə // Bakı.- 1993.- 1 iyun.- S.1. 538. Zeynalov, R. Müsavat Partiyasının 1920-ci il 27 aprel istilasından sonrakı fəaliyyəti tarixindən / R.Zeynalov, X.İbrahimov // Müsavat.- 1993.- № 1.- S.6-16.

1994 539. Aslanov, M. Mədəniyyət carçısı (1918-1920-ci illər) / M.Aslanov // Azərbaycan.- 1994.- 28 sentyabr. 540. Azərbaycan Demokratik Respublikasının diplomatiyası (1918- 1920-ci illər) // İdrak.- 1994.- 16 aprel. 541. Azərbaycan Respublikası (1918-1920-ci illər): Xəritə // Azərbaycan tarixi xəritələri. Atlas.- Bakı, 1994.- S.21. 542. Baxşəliyev, T. Azərbaycan Demokratik Respublikası və ziyalılar / T.Baxşəliyev // Mədəni maarif.- 1994.- № 1-2.- S.18-21. 543. Cəfərov, V. Bir kərə yüksələn bayraq / V.Cəfərov // Hərbi bilik.- 1994.- № 4-5.- S.84-85. 544. Darabadi, P. 1918-1920-ci illərdə Azərbaycanda baş verən hərbi- siyasi hadisələr: ADR-də hərbi quruculuq / Pərvin Darabadi // Hərbi bilik.- 1994.- № 4-5.- S.95-104. 545. Həsənli, E. Biz sələflərimizdən fərqlənirikmi?: [1918-ci ildə Şimali Azərbaycanda demokratik, müstəqil, milli dövlətin yaradılması haqqında] / E.Həsənli // Müxalifət.- 1994.- 28 may.- S. 1,5. 546. Hüseynov, Ş. İstiqlal düşüncələri: 28 May-Milli İstiqlal Günü / Şirməmməd Hüseynov // Xalq qəzeti.- 1994.- 27 may. 547. İsayev, Ə. Əlvida Gəncə: [Azərbaycan Cümhuriyyəti Milli Şurasının 1918-ci il 17 iyun tarixli son yığıncağından qeydlər] / Ə.İsayev // Azərbaycan.- 1994.- 29 yanvar.- S.3-4. 548. Kərimli, Ə. Azərbaycan Demokratik Respublikasında müstəqil maliy- yə siyasəti necə quruldu: arxiv rəflərindən / Ə.Kərimli // Azərbaycan.- 1994.- 13 may. 549. Məmmədli, M. 1918-1920-ci illərdə Zaqafqaziyada ərazi mübahisə- ləri, sərhəd münaqişələri və onların daşnak-bolşeviksayağı həlli / M.Məmmədli // Borçalı.- 1994.- № 1 (2).-S.3-5. 550. Məmmədli, M. İstiqlal günü / M.Məmmədli // Kəndin səsi.- 1994.- 28 may. 551. Osmanov, H. ADR dövründə Qafqaz məsələsi / H.Osmanov // Sərhəd.- 1994.- 27 may.- S.2. 552. Osmanov, H. ADR dövründə Şimal sərhədlərinin və Bakı rayonunun müdafiəsi tarixindən: [general-mayor İ.Usubovun komandanlıq etdiyi diviziya haqqında] / H.Osmanov // Sərhəd.- 1994.- 20 iyul.- S.2; 27 iyul.- S.3; 4

128 Biblioqrafiya avqust.- S.2; 10 avqust.- S. 2; 18 avqust.- S.2; 24 avqust.- S.2; 1 sentyabr.- S.4; 7 sentyabr.- S.2; 14 sentyabr.- S.2; 21 sentyabr.- S.2; 28 sentyabr.- S.2. 553. Osmanov, H. Denikin təhlükəsi və Azərbaycan sərhədləri / H.Osmanov // Sərhəd.- 1994.- 15 iyun.- S.2. 554. Teymurov, M. İstiqlalımızın bədii salnaməsi: (Azərbaycan Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivinin direktoru ilə müsahibə) / Maarif Teymurov; müsahibəni apardı M.Abdullayev // Bakı.- 1994.- 26 may.- S.2. 555. Yaqublu, N. 28 May İstiqlalının mənası / Nəsiman Yaqublu // Müxalifət.- 1994.- 28 may.- S.1,4.

1995 556. Əliyev, H. Azərbaycanın milli azadlığı və dövlət müstəqilliyi əbədi və sarsılmazdır: Respublika Sarayında təntənəli yığıncaqda Azərbaycan Respub- likasının Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi / Heydər Əliyev // Azərbaycan.- 1995.- 30 may.- S.1-2.

*** 557. Abdullayev, N. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə pul- maliyyə siyasəti və bank işi / N.Abdullayev // Müsavat.- 1995.- № 4.- S.62-64. 558. Ağayev, V. Yoxsullara qayğı Bakı sahibkarlarının ənə- nəsidir: 28 May Respublika Günü münasibətilə / V.Ağayev // Günay.- 1995.- 27 may. 559. Aslan, K. Azadlığın əzablı yolu: 28 May Respublika günüdür / K.Aslan // Azərbaycan Ordusu.- 1995.- 27 may. 560. Aslan, K. Tariximizin dönüş çağı: Azərbaycan Res- publikasınm dövlət müstəqilliyi günü / Kənan Aslan // Azərbaycan ordusu.- 1994.- 26 oktyabr. 561. Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması və onun tarixdə yeri // Siyasi tarix.- Bakı, 1995.- S.112 -125. 562. Bayramlı, M. Azərbaycan hökuməti necə quruldu: ADR-in tarixindən / M.Bayramlı // Yeni dünya.- 1995.- 25 may.-S.2. 563. Behbu, T. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə daxili işlər orqanlarının inkişafı / T.Behbu // Günay.- 1995.- 7 sentyabr. 564. Cəfərova, T. “Şimali Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyət (1917- 1920-ci illər)” mövzusunun tədrisinə dair. 1917-ci ildə siyasi şərait və milli hərəkat, siyasi qarşıdurmanın kəskinləşməsi və milli hərəkatın yeni mərhələsi (1917 noyabr - 1918 sentyabr) /T.Cəfərova // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3- cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.220-221. 565. Əbdürrəhmanlı, N. Azərbaycan 1918-ci ilin son rübünün hərbi-siyasi hadisələri içində: [Antanta dövlətlərinin Azərbaycanı işğalı] / N.Əbdürrəhmanlı // Hərbi bilik.- 1995.- № 6.- S. 70-75.

129 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

566. Əbdürrəhmanlı, N. Bakının qurtuluşu: Nuru Paşanın-Türk ordusunun Bakıya gəlişi] / N.Əbdürrəhmanlı // Hərbi bilik.-1995.- № 5.- S. 66-73. 567. Əbürrəhmanlı, N. İstiqlala aparan yollar / N.Əbdürrəhmanlı // Hərbi bilik.- 1995.- № 3.- S.82-90. 568. Əbdürrəhmanlı, N. 1920-ci ilin aprel xronikası /N.Əbdürrəhmanlı // Hərbi bilik.- 1995.- № 2.- S.82-89. 569. Əliyev, M. T.Svyatoxovskinin “Rusiya Azərbaycanı (1905-1920-ci illər)” əsərində Azərbaycanın Rusiya tərəfındən işğalı problemi: çarizmin Azərbaycanda yürütdüyü müstəmləkə siyasəti haqqında / M.Əliyev // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problem- lərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü respublika elmi kontransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.284-285. 570. Əlizamin. İstiqlalın çətin yolu: (Azərbaycan Demokratik Cümhuriy- yətinin yarandığı tarixi gün) / Əlizamin // Yeni dünya.- 1995.- 25 may.- S.2. 571. Həsən, O. Ordu və dövlət dili: [1918-ci ildə ADR-in türk dilini dövlət dili kimi qəbul etməsi ilə əlaqədar Hərbi Nazirliyin verdiyi əmrlər haqqında] / O.Həsən // Hərbi bilik.-1995.- № 1.- S.99-100. 572. Həsənov, C. Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması və onun tarixdə yeri / Cəmil Həsənov // Siyasi tarix.- Bakı, 1995.- S.112-125. 573. Hüseynov, Ş. Bir daha üçrəngli bayrağımız haqqında / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 1995.- 23 sentyabr. 574. İsayev, N. ADR və Azərbaycan teatrının inkişafı məsələsi / N.İsayev // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respulika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.132-134. 575. İsgəndərov, A. Azərbaycan Demokratik Respublikası 20-30-cu illər tarixşünaslığında: [Xarici müəlliflərin müsavatın və ADR-in fəaliyyəti haqqın- da yazdıqları əsərlər haqqında] / Anar İsgəndərov // Tarixi keçmişsiz bu günü- müz və gələcəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc təd- qiqatçılarının 3-cü respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S. 222-224. 576. Kərimov, X. Azərbaycan Demokratik Respublikasının sosial iqtisadi siyasətinin elmi-nəzəri əsasları və əsas istiqamətləri / X.Kərimov, M.Salahov // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi prob- lemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.211-212. 577. Kərimov, Z. Azərbaycan Demokratik mətbuatı: (1917-1920-ci illərdə “Azərbaycan” və XX əsrin əvələrində çıxan digər mətbuat orqanları haqqında) / Z.Kərimov // Elturan.-1995.-№1-2.- S.40-43.

130 Biblioqrafiya

578. Knyaz, A. Azadlığın əzablı yolu: [ADR-in 77-ci ildönümü münasibətilə] / A.Knyaz // Azərbaycan ordusu.- 1995.- 27 may.- S.1. 579. Köçərli, T. Azərbaycan Cümhuriyyətinin təşkili və rəsmi adı haqqında / T.Köçərli // Bakı.- 1995.- 20 may.- S.3. 580. Qasımov, A. ADR dövründə ermənilərin təxribatçılıq fəaliyyəti / A.Qasımov // Səs.- 1995.- 13 aprel.- S.4; 24 may.- S.2; 27 may.- S.1-2. 581. Qasımov, A. Əmək hüququ üzrə mütəxəssis üçün: [Nəcəf Orucovun “1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Demokratik Respublikasında əmək hüququ münasibətlərinin nizama salınması” adlı kitabının çapdan çıxması haqqında] / A.Qasımov // Azərbaycan.- 1995.- 23 iyun.- S.4. 582. Qasımov, T. Azadlığa gedən yol: [ADR-in yaranması və istiqlal bəyannaməsinin 77-ci ildönümü münasibətilə] / T.Qasımov // Yeni dünya.- 1995.- 25 may. 583. Quliyev, E. Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri tarixinə dair (1920-1922-ci illər) / E.Quliyev // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcə- yimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.120-122. 584. Məmmədli, M. Azərbaycan tarixi dərindən öyrənilməlidir / M.Məm- mədli // Azərbaycan müəllimi.- 1995.- 26 sentyabr. 585. Məmmədli, M. 28 May – İstiqlal Günü / M.Məmmədli // Vətənin səsi.- 1995.- 27 may. 586. Məmmədov, C. Müasir dövrdə tələbə gənclər Azərbaycanın müstəqil- liyi və ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizədə: [Azərbaycan Demokratik Respub- likası xadimlərindən nümunə götürülməsinin gərəkliyi haqqında] / C.Məmməd- ov // Tarixi keçmişimiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur. Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.224-226. 587. Musayev, İ. Azərbaycan Demokratik Respublikasının iqtisadi müha- sirəsi / İ.Musayev // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.122-124; Azərbaycan tarixi- nin problemləri, müasir tədris və elmi nəşrlərdə onların əksi” konfransı, 15 aprel 1995-ci il.- Bakı, 1995.- S.127-130. 588. Musayev, İ. 1919-cu il Azərbaycan Ermənistan müqaviləsi, onun nəticə və dərsləri: Zəngəzur torpaqlarının bir hissəsinin Ermənistana bağışlan- ması haqqında / İ.Musayev // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur. Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S. 282-284. 589. Nəbili, M. Tariximiz, bağımsızlığımız, bayrağımız..: Uydurmalar, gerçəklər / M.Nəbili // Azərbaycan.- 1995.- 17 oktyabr.- S.3.

131 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

590. Osmanov, H. İlk hərbi bayrağımız: 1919-cu il Azərbaycan Ordusunun ilk hərbi yürüşü / H.Osmanov // Azərbaycan ordusu.- 1995.- 27 may.- S.2. 591. Osmanov, H. Mart qırğınına aparan yollar: (1920-ci il) / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 1995.- № 2.- S. 66-71. 592. Osmanov, H. 1920-ci ilin təlatümlü yanvarı / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 1995.- № 1.- S. 101. 593. Rasim, M. Klassik və çağdaş müsavat (etüdlər) / M.Rasim // Müsavat.- 1995.- № 3.- S.84-86. 594. Rəfiyev, B. Vətən uğrunda ölənlər unudulmur: [Azərbaycanın sovet- ləşdirilməsindən sonra Müsavat Partiyasının gizli fəaliyyəti, mübarizəsi və onlara qarşı yürüdülən ittihamlar] / B.Rəfiyev // Müsavat.- 1995.- № 4.- S. 58-61. 595. Süleymanov, T. Muğan Sovet Respublikasının ləğvində ADR silahlı qüvvələrinin iştirakı / T.Süleymanov // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələ- cəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.220-221. 596. Şükürov, A. Demokratik Respublika: uğurları və həyata keçirdiyi tədbirlərin fəlsəfi-tarixi mahiyyəti: [ön söz] / Ağayar Şükürov // Azərbaycan Demokratik Respublikasının milli siyasətinin nəzəri problemləri /İ.Həmidova.- Bakı, 1995.- S.3-7. 597. Ülvi, A. “Vicdammızın sevdiyi dildari-vətəndir”: 28 May Respublika Günüdür / Almaz Ülvi // Vətəndaş.- 1995.- 26 may. 598. Yaqublu, N. Azərbaycanın ilk Parlamenti / N.Yaqublu // Yeni müsavat.- 1995.- 24 avqust.- S. 2. 599. Yaqublu, N. Azərbaycanın Milli Şurası. (Parlamentin tarixindən) / N.Yaqublu // Yeni müsavat.- 1995.-10 avqust.- S.2. 600. Yaqublu, N. 27 aprel – Azərbaycanın işğal günü / N.Yaqublu // Yeni Müsavat.- 1995.- 27 aprel.- S. 1. 601. Zeynalov, R. Müsavat Partiyasının 1920-ci il 27 aprel istilasından sonrakı fəaliyyəti tarixindən: [Müsavatın Lənkəran Qəza Komitəsinin fəaliyyə- ti] / R.Zeynalov, X.İbrahimov // Müsavat.- 1995.- № 3.- S. 57-62; № 4.- S.53-57.

1996 602. Əliyev, H. Azərbaycan dövlət müstəqilliyi əbədi və sarsılmazdır: Res- publika Sarayında təntənəli yığıncaq. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi /Heydər Əliyev // Azərbaycan.- 1996.- 30 may.- S.1, 2.

*** 603. Abdullayeva, A. 1918-ci ilin axırında – 1920-ci ilin əvvəllərində Azərbaycanda mədəni-maarif müəssisələrinin işi / Akima Abdullayeva // AMEA Xəbərləri.- 1996.- № 2.- S.24-41.

132 Biblioqrafiya

604. Başkeçidli, B. Azərbaycan Ordusu: 1918-1920-ci illər / B.Başkeçidli // Azərbaycan ordusu.- 1996.- 26 may.- S.1. 605. Bünyadov, Z. Azərbaycan Demokratik Respublikası parlamentinin son saatları (1920-ci il) / Ziya Bünyadov // Günay.- 1996.- 13 iyun. 606. Bünyadov, Z. Azərbaycan Demokratik Respublikasının tarixindən: [Müəllifin 1992-ci ildə “Za semyu peçatyami” məcmuəsində dərc olunmuş “Azərbaycan hökuməti və onun devrilməsi səbəbləri” adlı yazısı] / Ziya Bünyadov // Yeni Azərbaycan.- 1996.- 14 avqust. 607. Cəfərov, M. ADR: kəşfiyyat və əks-kəşfıyyat / M.Cəfərov // Panorama.- 1996.- 21 may. 608. Darabadi, P. İngiltərə və Azərbaycan: 1918-1919-cu ilin hadisələri / Pərvin Darabadi // Hərbi bilik.- 1996.- № 6.- S.73-76. 609. Əbdürrəhmanlı, N. İstiqlaliyyətin çətin yolu / N.Əbdürrəhmanlı // Hərbi bilik.- 1996.- № 1.- S. 68-74. 610. Gülmalıyev, M. Azərbaycan Demokratik Respublikası və Şimali Qaf- qaz xalqlarının milli azadlıq mübarizəsi (1918-1919-cu illər) / M.Gülmalıyev // Elturan.- 1996.- № 1-2.- S.17. 611. Hacıyev, H. Dövlətçilik haqqında mülahizələrim (1918-1920-ci illər) /Hacı Hacıyev // Millət.- 1996.- 28 sentyabr. 612. Hacızadə, H. Demokratiya haqqında 150 000 işarə: [H.Hacızadənin eyniadlı kitabının Türkiyədə çapdan çıxması] /H.Hacızadə // Qanun.- 1996.- № 5.- S.41-48. 613. Həqq, M. Azərbaycan Demokratik Respublikası və Almaniya / M.Həqq // Yeni Azərbaycan.- 1996.- 3 iyul.- S.2. 614. Həsənov, N. Azərbaycan Demokratik Respublikası Parlamentinin yaranması və fəaliyyəti: (1918-1920-ci illər) / N.Həsənov // Azərbaycan.- 1996.- 26 may.- S.2. 615. Hüseynov, Ş. Azərbaycanın böyük günlərindən biri: [1920-ci il yanvarın 12-də Antanta tərəfindən Azərbaycan istiqlalının tanınması haqqında] / Ş.Hüseynov, C.Həsənov // Azadlıq.- 1996.- 13 yanvar.- S.5. 616. Hüseynov, Ş. Milli Cümhuriyyətimizin ikinci paytaxtı / Şirməmməd Hüseynov // Müstəqilliyin çətin yolu... Biz hara gedirik? /Ş.Hüseynov.- Bakı, 1996.- S.46-47. 617. İsaoğlu, F. İstiqlalımız, bayrağımız və bir azca da özümüz haqqında / F.İsaoğlu // Naxçıvan.- 1996.- 20 noyabr.- S.2-3. 618. İsayev, E. Arxiv sənədləri nə deyir: Azərbaycan Demokratik Respub- likası / E.İsayev // Sərhəd.- 1996.- 30 aprel. 619. İsmayılov, İ. Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin dövlətçilik siyasəti / İsrafil İsmayılov // Azərbaycanda dövlətçilik fikri: oçerklər /İ.İsrafilov.- Bakı, 1996.- S. 60-73.

133 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

620. Köçərli, T. İran Azərbaycan Cümhuriyyətini necə tanıdı? / T.Köçərli // Xalq qəzeti.- 1996.- 5 mart.- S.1-2. 621. Qasımov, C. ADR dövründə təhlükəsizlik xidməti / C.Qasımov // Sərhəd.- 1996.- 2 mart.- S.1. 622. Qasımov, M. Azərbaycan-ABŞ münasibətləri: [Mə-qalədə ABŞ-la Azərbaycanın münasibətlərinin 1919-cu il mayın 28-dən başladığı göstərilir] / C.Qasımov // Xalq qəzeti.- 1996.- 11 sentyabr.- S. 3-4; 12 sentyabr.- S. 2. 623. Nəzirli, Ş. Hərbi mətbuat tariximizdən (1918-1920-ci illər) / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan Ordusu.- 1996.- 2 avqust. 624. Osmanov, H. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə partizan dəstələri / H.Osmanov // Azərbaycan ordusu.-1996.- 23 fevral.- S.2. 625. Osmanov, H. Azərbaycan Demokratik Respublikası Hərbiyyə Nazirliyinin Gəncə dövrü (1918-1919-cu illər) / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 1996.- № 6.- S.57-59. 626. Osmanov, H. Bakı möhkəmləndirilmiş rayonunun təşkili / H.Osman- ov // Hərbi bilik.- 1996.- № 5.- S.52-54. 627. Osmanov, H. Cümhuriyyət dövrünün ilk könüllü batalyonu / H.Os- manov // Hərbi bilik.- 1996.- № 1.- S.91-92. 628. Osmanova, R. Azərbaycan hökumətinin Gəncə dövrü və Bakının qurtuluşu uğrunda mübarizə / R.Osmanova, K.Sadıqova // Hərbi bilik.- 1996.- № 5.- S.55-56. 629. Paşayev, A. Azərbaycanda ilk təhlükəsizlik orqanlarının yaradılması haqqında / A.Paşayev // Azərbaycan.- 1996.- 11 iyun. S.3; 14 iyun.- S.3. 630. Səmədoğlu, H. Azərbaycan ordusunun qərargahları (1918-1920-ci illər) / H.Səmədoğlu // Hərbi bilik.- 1996.- № 2.- S.48-50. 631. Tarixi ildönümünə həsr olunur: [Azərbaycan EA Milli Münasibətlər İnstitutunda Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaradılmasının 78-ci ildönümünə həsr olunmuş elmi-praktik konfransın keçirilməsi haqqında] // Azərbaycan.- 1996.- 26 may.- S.1. 632. Vəliyev, T. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti hansı əsasa söykənmişdi / Teymur Vəliyev; söhbəti apardı A.Ülvi // Xalq qəzeti.- 1996.- 3 dekabr.- S. 2.

1997 633. Əliyev, H. Azərbaycanın İstiqlal bayramına – Respublika Gününə həsr olunmus təntənəli yığıncaqda nitq: 27 may 1994-cü il, Respublika sarayı / Heydər Əliyev // Heydər Əliyev. Müstəqilliyimiz əbədidir.- Kitab 2: May 1994 - dekabr 1994.- Bakı, 1997.- S.5-13. 634. Əliyev, H. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi: [Azərbaycanın müstəqilliyi – Respublika Günü münasibətilə keçirilən təntənəli yığıncaqda] / Heydər Əliyev // Azərbycan.- 1997.- 28 may.- S.1-2.

134 Biblioqrafiya

*** 635. Abdullayeva, A. Azərbaycanda mədəni-maarifçilik (1918-ci ilin sonlarından 1920-ci ilin aprelinə qədər) / Akima Abdullayeva // AMEA-nın Xəbərləri.- Bakı, 1997.- № 2- S.24. 636. Ağbabalı, S. Dövlət müstəqilliyi – Heydər Əliyev fe- nomeni: 28 May Azərbaycanın istiqlal günüdür / S.Ağbabalı // Respublika.- 1997.- 25 may. 637. Cümşüdov, F. Azərbaycan Demokratik Respublikasının istehkam məktəbi / F.Cümşüdov, H.Osmanov // Hərbi bilik.- 1997.- № 5.- S.91-92. 638. Darabadi, P. Cümhuriyyətin alayları (1918-1920-ci illər): Azərbay- can dövlətində ordu quruculuğu / Pərvin Darabadi, E.İbrahimov // Xalq qəzeti.- 1997.- 27 may.- S.3. 639. Əhmədov, H. Azərbaycan Demokratik Respublikası tərəfindən xaricə göndərilmiş bir qrup tələbənin taleyi / H.Əhmədov // Azərbaycan müəllimi.- 1997.- 27 may.- S.2. 640. Əhmədov, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və çox- partiyalılıq / Q.Əhmədov // Yeni Azərbaycan.- 1997.- 24 may. 641. Əlizadə, M. Azadlığa aparan yollar /Məmməd Əlizadə // İstiqlala doğru /M.Əlizadə.- Bakı, 1997.- S.11-13. 642. Əsədov, A. Dövlət necə yaranır və ya Azərbaycan Cümhuriyyətinin banisi kimdir?: (Diskussiya) / A.Əsədov // Qanun.- 1997.- № 11.- S.25-27. 643. Əzizov, T. Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması; Döv- lət quruculuğu; Azərbaycan Respublikasının xarici siyasəti; İqtisadi-sosial vəziyyət: Azərbaycan Demokratik Respulikasının süqutu / Türyan Əzizov // Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində /T.Əzizov.- Bakı, 1997.- S.160-216. 644. Xudiyev, R. Müsavat Partiyası sosializm ideyalarının carçısı idi (1918-1920-ci illər) / R.Xudiyev // Naxçıvan.- 1997.- 11 yanvar. 645. İbrahimov, N. Qürbət də vətən olarmış....: [ADR- in Almaniya hökuməti ilə müqaviləsi haqqında] / Nazim İbrahimov // Azərbaycan tarixinin alman səhifələri /N.İbrahimov.- Bakı, 1997.- S.124-130. 646. İsayev, Ə. Gəncədən ucalan yol: Faktlar, rəqəmlər, xatirələr, sənədlər / Ə.İsayev // Azərbaycan.- 1997.- 27 may.- S.2. 647. İsmayılov, K. ADR Parlamenti və hakimiyyətin bölünməsi prinsipi / Kamran İsmayılov // Azərbaycan Elmlər Akademiyası aspirantlarının elmi konfransının materialları.- Bakı.- 1997.- S.104-106. 648. İsmayılov, K. ADR-in siyasi sistemində partiyaların yeri və əhəmiy- yəti / Kamran İsmayılov // Azərbaycan XIX-XX əsrlər tarixi onun tədrisi problemləri: Respublika elmi-praktik konfransının materialları.- Bakı.- 1997.- S.26-28. 649. İstiqlalımızın bəhrələri: [Azərbaycanın 2-ci dəfə müstəqilliyi haq- qında] // Azərbaycan müəllimi.- 1997.-27 may.- S. 1.

135 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

650. Kərimov, X. Azərbaycan Demokratik Respublikasının milli valyutanı möhkəmləndirmək sahəsində iqtisadi siyasətinə dair / X.Kərimov // “Azərbay- can XXI əsrin astanasında” respublika elmi-praktiki konfransının materialları.- Hissə 1.-Bakı, 1997.- S. 596-597. 651. Qasımov, M. Aprel işğalı nəticəsində Azərbaycanın dövlət müstəqilli- yinin itirilməsinə böyük dövlətlərin münasibəti / M.Qasımov // Xalq qəzeti.- 1997.- 21 oktyabr.- S.2. 652. Qasımov, M. Avropa dövlətləri ilə diplomatik-siyasi münasibətlər və onların Bakıdakı nümayəndəliklərinin ləğv edilməsi (1920-1922-ci illər) / M.Qasımov // Azərb. EA Xəbərləri, Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası.- 1997.- № 1-4.- S.49-55. 653. Qurbanov, Ş. İlk demokratik dövlətimiz (1918- ci il) /Ş.Qurbanov // Xalq qəzeti.- 1997.- 25 may.- S.1-2. 654. Məmmədov, N. Azərbaycan Demokratik Respublikası tarixindən / N.Məmmədov // Yeni Azərbaycan.- 1997.- 4 oktyabr. 655. Mirzəbəyli, İ. Azərbaycanı 28 Maya aparan və oradan keçib gələn istiqlal yolunda / İ.Mirzəbəyli // Xalq qəzeti.- 1997.- 27 may.- S.1, 3. 656. Osmanov, H. Azərbaycan Demokratik Respublikası Hərbiyyə Nazir- liyinin Kəşfiyyat qurumlarının fəaliyyəti tarixindən: (1918-1920) / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 1997.- № 2.- S.74-75. 657. Osmanov, H. Dövlət Müdafiə Komitəsinin yaradılması zərurətləri / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 1997.- № 3.- S.71-74. 658. Səfəroğlu, Z. Azərbaycan Demokratik Respublikasının süqutundan 77 il keçir / Z.Səfəroğlu // Müxalifət.- 1997.- 30 aprel.- S.1, 4. 659. Səmədoğlu, H. Azərbaycan Demokratik Respublikasının hərbi rəmzləri (1918-1920) / H.Səmədoğlu // Hərbi bilik.- 1997.-№ 1.- S.89-90. 660. Sultanova, G. Azərbaycanın dövlətçilik tarixində irsilik / G.Sultanova // “Azərbaycan XXI əsrin astanasında” respublika elmi-praktiki konfransının materialları.- Hissə 1.- Bakı, 1997.- S.841-842. 661. Şəmsizadə, N. İstiqlalımız milli birliyimizdədir / Nizaməddin Şəmsi- zadə // Azərbaycan.- 1997.- 27 may.- S.3. 662. Tarixşünaslıq elminə qiymətli töhfə: [Anar İsgəndərovun “1918-ci il mart qiyamının tarixşünaslığı” adlı monoqrafiyası haqqında] // Panorama.- 1997.- 1 noyabr.- S.6. 663. Yaqublu, N. Azərbaycanda kommunistlərə qarşı silahlı üsyanlar və xalq hərəkatı / Nəsiman Yaqublu // Müxalifət.- 1997.- 19 fevral.- S.4. 664. Yaqublu, N. 1918-ci ildə Azərbaycan istiqlalının elan olunmasında və milli demokratik dövlət quruculuğu prosesində müsavatın rolu / Nəsiman Yaqublu // Müsavat partiyasının tarixi /N.Yaqublu.- Bakı, 1997.- S.70-115.

136 Biblioqrafiya

1998 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 80

665. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyi üzrə dövlət komissiyasının tədbirlər planı haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezi- dentinin 22 fevral 1998-ci il tarixli Sərəncamı // Xalq qəzeti.- 1998.- 24 fevral. 666. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş ümumrespublika mərasiminin keçirilməsi haqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, 24 may 1998-ci il // Azərbaycan.- 1998.-26 may.- S.1; Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 28 may.- S.1; Elturan.- 1998.- № 1-2.- S. 7-8. 667. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş əsər- lərin nəşr edilməsi haqqında: Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Sərəncamı, 22 fevral 1998-ci il // Azərbaycan.- 1998.- 24 fevral.- S.2. 668. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin keçirilməsi haqqın- da Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. 30 yanvar 1998-ci il // Azərbaycan.- 1998.- 31 yanvar.- S.1

*** 669. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyi münasibətilə amnistiya haqqında: Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Qərarı // Azərbaycan.- 1998.- 13 may.

*** 670. Əliyev, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 80: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi / Heydər Əliyev // Bakı.- 1998.- 26 may.- S. 1; İki sahil.- 1998.- 30 may. 671. Əliyev, H. Bizi bu müstəqillik yolundan heç kəs döndərə bilməz: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycan Respublikasınm Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi / Heydər Əliyev // Bakı.- 1998.- 26 may. 672. Əliyev, H. Bugünkü müstəqil dövlətimiz Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin layiqli varisidir: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubile- yinin keçirilməsi üzrə Dövlət Komissiyasının iclasında Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi] / Heydər Əliyev // Azərbaycan.- 1998.- 21 may.- S.1-2. 673. Əliyev, H. Xalqımızın birliyi və dövlətimizin düzgün siyasəti sayə- sində müstəqilliyimizi qoruyub saxlayacaq, daha da möhkəmləndirəcəyik: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş təntənəli mərasimdə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi / Heydər Əliyev // Xalq qəzeti.- 1998.- 28 may.- S.1-2.

137 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

674. Əliyev, H. Milli bayram – Respublika Günü münasibətilə təntənəli yığıncaqda nitq: 26 may 1996-cı il / Heydər Əliyev // Heydər Əliyev. Müstəqilliyimiz əbədidir.- Kitab 6.- Bakı, 1998.- S.307- 321. 675. Əliyev, H. Müstəqil Azərbaycan dövləti yaşayır, bundan sonra da əbədi, uğurla yaşayacaqdır: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyi müna- sibətilə mayın 26-da Milli Məclisin iclasında Azərbaycan Respublikasınm Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi / Heydər Əliyev // Azərbaycan.- 1998.- 27 may 676. Əliyev, H. Müstəqil dövlətimizin və xalqımızın təhlükəsizliyini və müdafiəsini təmin etmək silahlı qüvvələrimizin müqəddəs vəzifəsidir: Azər- baycan Milli Ordusunun yaradılmasının 80 illiyinə həsr olunmuş yubiley mərasimində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin nitqi / Heydər Əliyev // Azərbaycan.- 1998.- 26 iyun.- S.1-2.

______

677. Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin görkəmli xadimlərinin qohumları ilə görüşmüşdür: (Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyi münasibətilə mayın 27-də keçirilmiş təntənəli mərasimdə) // Azərbaycan.- 1998.- 28 may.- S.2.

*** 678. Abdullayev, E. Tarixin dumanlı səhifələri (1918-1920-ci illər) / E.Abdullayev // Azərbaycan.- 1998.- 31 mart. 679. Abdullayev, M. Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enmədi / M.Abdullayev // Azərbaycan.- 1998.- 27 may.- S.5. 680. Abdullayev, M. Ənənəyə sədaqət: Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyi / M.Abdullayeva // Bakı.- 1998.- 26 may.- S.1. 681. Abdullayeva, A. Azərbaycan Cümhuriyyətində mədəni quruculuq / Akima Abdullayeva // Azərbaycan Cümhuriyyəti (1918-1920-ci illər).- Bakı, 1998.- S.139-160 682. Ad günün mübarək, Azərbaycan: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 80 // İki sahil.- 1998.- 28 may. 683. Adıgözəlova, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin inzibati idarəçili- yinə dair / A.Adıgözəlova // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S. 66-68. 684. Adıgözəlova, A. Zaqatalada 1917-1918-ci illərdə siyasi vəziyyətə dair / A.Adıgözəlova // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olun- muş elmi konfransın materialları. 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.22-23.

138 Biblioqrafiya

685. Ağazadə, Z. Azərbaycan tarixinə baxış: [Ukrayna televiziyası ilə AXC-nin 80 illiyinə həsr olunmuş sənədli film göstərilmişdir] / Z.Ağazadə // Azərbaycan.- 1998.- 11 iyun.- S. 2; Xalq qəzeti.- 1998.- 12 iyun.- S.6. 686. Ağazadə, Z. Xəzərdən əsən bahar nəsimi: [Ukraynada AXC-nin 80 illiyinə həsr edilmiş ongünlük haqqında] / Z.Ağazadə // Azərbaycan.- 1998.- 28 may.- S. 3. 687. Aslanov, H. Azərbaycan Demokratik Respublikasının maliyyə və pul kredit sistemi / H.Aslanov, Q.Qasımov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80-illiyinə həsr olunmuş elmi konfrasın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S. 220-221. 688. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin himni (1918-ci il) // Qanun.- 1998.- № 1-2.- S.21. 689. Azərbaycan Demokratik Respublikası: Tarixin parlaq səhifəsi // Azərbaycan reklamının tarixi.- 1998.- № 1.- S.12-13. 690. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 80: Azərbaycan EA-da Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi konfrans // Elm.- 1998.- 11-12 aprel. 691. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-ci il) // Elm və həyat.- 1998.- № 5.- S.l. 692. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: (Elmlər Akademiyasının “Elm” Redaksiya Nəşriyyat və Poliqrafiya Mərkəzində “Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yəti” (ədəbiyyat, dil, mədəniyyət quruculuğu)” kitabının çapdan çıxması haqqında) // Azərbaycan.- 1998.- 27 may.- S.5. 693. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixindən: keçmişin ibrət dərsləri // Zaman.- 1998.- 13 iyun. 694. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyi münasibətilə Milli Məclisin təntənəli iclası // Azərbaycan.- 1998.- 27 may.- S. 1,4. 695. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyi // Bakı.- 1998.- 26 may.- S.1. 696. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyi Gürcüstanda da qeyd ediləcək: (Prezident Eduard Şevardnadze bu barədə xüsusi Sərəncam vermiş- dir) // Azərbaycan.- 1998.- 19 may.- S.1, 3. 697. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyi münasibətilə Azər- baycan Respublikası Milli Məclisinin bəyanatı // Azərbaycan.- 1998.- 28 may.- S. 3. 698. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edildiyi binada yubiley mərasimi: [Ölkəmizin Gürcüstandakı səfirliyində Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin elan edildiyi binada Cümhuriyyətin 80 illiyi münasibətilə keçirilən mərasim haqqında] // Azərbaycan.- 1998.- 31 may.- S. 2

139 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

699. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yubileyi Gürcüstanda da qeyd olunur // Azərbaycan.- 1998.- 6 may.- S.3; 8 may.- S.1-2; 31 may.- S.2. 700. Azərbaycan Milli korpusunun yaradılması // Birinci dünya mühari- bəsində Osmanlı Ordusunun Qafqaz hərəkatı. Azərbaycan Milli ordusunun yaradılması və Azərbaycanın istiqlalının qazanılması.- Bakı, 1998.- S. 35-37. 701. Azərbaycan nümayəndə heyəti Gürcüstana gedəcəkdir: AXC-nin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirlər haqqında // Azərbaycan.- 1998.- 5 may.- S. 2. 702. “Azərbaycan XXI əsrin astanasında”: elmi-praktik konfrans // Açıq söz.- 1998.- 30 aprel. 703. Azərbaycana xarici müdaxilə tarixindən (1918-1920-ci illər): sənədlər və materiallar // Azərbaycan arxivi.- 1998.- № 1-2 (31-32).- S.15-196. 704. Azərbaycanda iqtisadi fikir tarixinə dair: [ADR-də və onun süqutundan sonra iqtisadiyyata dair] // Azərbaycan iqtisadiyyatı.- Bakı, 1998.- S.34-41. 705. Azərbaycanın müstəqilliyi əbədidir: Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin 80 illik yubileyi münasibətilə Milli Məclisin təntənəli iclası // Azərbaycan.- 1998.- 28 may.- S.3-4 706. Babayeva, T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması və möhkəmləndirilməsində Müsavat Partiyasının rolu /T.Babayeva // Bakı Uni- versiteti Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası.- 1998.- № 2.- S.86-92; AXC-nin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları (27-29 may).- Bakı, 1998.- C. 2: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- S.167-168. 707. Babayeva, T. Azərbaycan Respublikasının siyasi həyatında müsavatın yeri / T.Babayeva // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyiyinə həsr olunmuş elmi kofransın materialları, 27-29 may. C.II: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S. 62-63. 708. Bakının işğalı və Azərbaycan Demokratik Respublikasının süqutu // Müstəqil Azərbaycan 80 il tarix səhnəsində.- Bakı, 1998.- S.116-138. 709. Bəydəmirova, B. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin xarici iqtisadi əlaqələri / B.Bəydəmirova // “Azərbaycan XXI əsrin astanasında” II Respublika elmi-praktik konfransın materialları.- Hissə 3.- Bakı, 1998.- S.554- 556. 710. Biz ilk demokratik dövlətimizin sədaqətli və layiqli varisləriyik: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş təntənəli mərasim // Azərbaycan.- 1998.- 28 may.- S.1. 711. Bonn. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yubileyi münasibətilə: [Azərbaycanın Almaniyadakı səfırliyində keçirilən qəbul haqqında] / Bonn // Azərbaycan.- 1998.- 6 iyun.

140 Biblioqrafiya

712. Cəbrayılov, İ. “Azərbaycan Demokratik Respublikası” mövzusunun tədrisində milli mənlik şüurunun formalaşdırılması / İ.Cəbrayılov // Azər- baycan müəllimi.- 1998.- 17 mart. 713. Daşdəmirov, R. Gəncə yubileyə gəlir…: [Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı ilə müsahibə] / R.Daşdəmirov; müsahibəni apardı Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 1998.- 24 fevral.- S.2. 714. Dost diyarda: (Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin Gür- cüstanda el bayramı kimi qeyd edilməsi haqqında) // Ədəbiyyat qəzeti.- 1998.- 8 may.- S.1, 6. 715. Əhmədov, O. 1919-cu ildə ADR tərəfindən ali təhsil almaq üçün xaricə göndərilən bir qrup azərbaycanlı tələbələr haqqında / O.Əhmədov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.31. 716. Ələsgərli, C. Elmi-konfrans keçirilmişdir: [M.Ə.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetində AXC-nin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfrans] / C.Əsgərli // Azərbaycan.- 1998.- 28 may.- S. 5-7. 717. Ələsgərov, M. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin sədri Murtuz Ələsgərovun Milli Məclisin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş iclasında çıxışı / Murtuz Ələsgərov // Azərbaycan.- 1998.- 27 may.- S.4. 718. Əliyev, X. Yeni kitabxana açılmışdır: (Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin 80 illiyi münasibətilə Azərbaycan Beynəlxalq Universitetində açılan kitabxana haqqında) / X.Əliyev // Azərbaycan.- 1998.- 5 may.- S. 6. 719. Əliyeva, L. Azərbaycanda demokratik ənənələr və müasirlik / L.Əliyeva // Dirçəliş-XXI əsr.- 1998.- № 10.- S.54-60. 720. Əmirov, M. “Azərbaycan Demokratik Respublikası” mövzusunun tədrisi xüsusiyyətləri / M.Əmirov // Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 10 mart. 721. Əsgərli, Z. Cümhuriyyətin tarixi / Z.Əsgərli // Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 28 may.- S.3. 722. Əzizov, B. ADR dövründə Azərbaycan mədəniyyəti (1918-1920) / B.Əzizov // Müsavat.- 1998.- № 8.- S.16-18. 723. Fərəcullayev, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: [Azərbaycan Elmlər Akademiyası Milli Münasibətlər İnstitutunun “Qartal” nəşriyyatı tərəfindən hazırlanmış “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti” adlı kitab haqqında] / F.Fərəcullayev // Xalq qəzeti.- 1998.- 28 may.- S.12. 724. Gəncəli, S. İllərə bərabər dirçəliş: Azərbaycan Demok-ratik Cümhu- riyyətinin 80 illiyi münasibətilə / S.Gəncəli // Azərbaycan qadını.- 1998.- № 5.- S.1-4.

141 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

725. Göyüşov, A. 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixinə dair / A.Göyüşov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.70-71. 726. Gürcüstan Prezidenti Eduard Şevardnadze Azərbaycan nüma- yəndə heyətini qəbul etmişdir: [AXC-nin 80 illiyinin Gürcüstanda qeyd olunması ilə əlaqədar] // Azərbaycan.- 1998.- 6 may.- S.3. 727. Hacıbabayev, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə torpaq məsələsinin həlli yolları /Elçin Hacıbabayev // Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin 80 illiyi ilə əlaqədar gənc alimlərin keçirdikləri konfransın materialları.- Bakı, 1998.- S.14-15. 728. Hacıbabayev, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi siyasəti /Elçin Hacıbabayev // Azərbaycan Cümhuriyyəti Bakı, 1998.- S.211-222. 729. Hacıyev, X. Xalq Cümhuriyyətinin təcrübəsindən faydalanmaq vətən- daşlıq borcumuzdur: [AXC-nin məhkəmə quruculuğu sahəsində həyata keçir- diyi tədbirlər və islahatlar haqqında] / X.Hacıyev // Azərbaycan.- 1998.- 28 aprel.- S.4. 730. Hacıyev, İ. Dövlət rəmzlərinin işlənmə mexanizmi, tədrisi və təbliği / İ.Hacıyev // Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 28 may.- S.3. 731. Hüseynov, Ş. İstiqlal mücadiləsi və gənclik / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 1998.- 26 may. 732. Hüseynov, Ş. İstiqlal tariximizə dair öndər sözü / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 1998.- 7 fevral. 733. Hüseynov, Ş. 80 il əvvəl, 80 il sonra kim idik, nə olmuşuq? / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 1998.- 28 may. 734. Xalq Cümhuriyyətinin yubileyi azadlıq bayramıdır // Azərbaycan.- 1998.- 27 may.- S.5. 735. Xalqımızın müstəqillik uğrunda mübarizə tarixinin şanlı səhifəsi: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinin keçirilməsi üzrə Dövlət Komissiyasının iclası // Azərbaycan.- 1998.- 22 may.- S.1,5,6. 736. İbişov, F. Azərbaycan Demokratik Respublikasının süqutuna gedən yol: [AK (b) P-nin yaranması və ADR-in süqutu haqqında] / F.İbişov // AXC- in 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materilları, 27-29 may.Humanitar və sosial-siyasi elmlər- Cild 2.- Bakı, 1998.- S.164-165. 737. İsayev, Ə. İstiqlalın ilk günü: Tiflis, 28 may 1918 / Ə.İsayev // Azərbaycan.- 1998.- 5 aprel.- S.3. 738. İsayev, Ə. İstiqlalın son günü: Bakı, 27 aprel 1920 / Ə.İsayev // Azər- baycan.- 1998.- 27 may.- S.5. 739. İsayev, Ə. Tarixin haqq səsi, real mənzərəsi: [M.F.Axundov adına Respublika kitabxanasının “Nadir kitablar” fondunda saxlanılan 1920-ci il

142 Biblioqrafiya

üçün Azərbaycan Respublikasının “Ünvan-təqvim”i toplusu haqqında] / Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 1998.- 11 mart.- S.4. 740. İsgəndərov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixşünaslığına dair / A.İsgəndərov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.69. 741. İsmayılov, X. Azərbaycan Demokratik Respublikasının dövlət apara- tının yaradılması və onun xüsusiyyətləri / X.İsmayılov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may. Cild 2: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı,1998.- S.116-117. 742. İsmayılov, X. Azərbaycan Demokratik Respulikasının qanunvericilik fəaliyyətinin səciyyəvi xüsusiyyətləri / X.İsmayılov // Azərbaycan XXI əsrin astanasında. II Respulika elmi-praktik konfransın materialları.- Hissə 3.- Bakı, 1998.- S.609-611. 743. İsmayılov, K. Azərbaycan Demokratik Respublikası 80 / K.İsmayılov // Naxçıvan.- 1998.- 11, 14 mart. 744. Kərimov, Ə. Tarixin dərslərini unutmayaq: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadiyyat sahəsində apardığı islahatlar barədə] /Ə.Kərimov // Azərbaycan.- 1998.- 29 iyul.- S.6. 745. Kərimov, X. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xarici dövlətlərlə ticarət əlaqələrini necə qururdu / Ə.Kərimov // Azərbaycan.- 1998.- 28 may.- S.6. 746. Kərimov, Ü. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yubileyi şərəfinə: [Respublikamızın İrandakı səfirliyinin AXC-nin 80 illik yubileyi münasibətilə Tehranda rəsmi qəbul təşkil etməsi haqqında] / Ü.Kərimov // Xalq qəzeti.- 1998.- 11 iyun.- S.5. 747. Kətənov, R. Azərbaycanın istiqlaliyyət uğrunda mübarizə tarixindən (1918-ci il) / R.Kətənov // Səs.- 1998.- 16 may. 748. Kətənov, R. 1918-1920-ci illərdə Naxçıvanda ictimai-siyasi vəziyyət: Araz-Türk Respublikasının yaranması və onun aqibəti / R.Kətənov // Səs.- 1998.- 1, 11, 21 fevral; 14, 18, 25 mart. 749. Konfrans başa çatdı: [M.Ə.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universite- tində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş üçgünlük elmi konfrans haqqında] // Azərbaycan.- 1998.- 2 iyun.- S.3. 750. Köçərli, T. İstiqlal və suverenlik keşiyində (1918-1920-ci illər) / Tofiq Köçərli // Respublika.- 1998.- 28 may; 3 iyun. 751. Qardaş Azərbaycanın bayramı münasibətilə: [Azərbaycan Respub- likasının Ankaradakı səfirliyində AXC-nin 80 illik yubileyi münasibətilə keçirilən təntənəli mərasim haqqında] // Azərbaycan.- 1998.- 31 may.- S.2. 752. Qəribov, Ə. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin iqtisadi platformasına dair / Ə.A.Qəribov, B.S.Bəydəmirova, S.Səməndərov və b. // Azərb. EA Xəbərləri: İqtisad elmləri ser.- 1998.- № 4.- S.144-153.

143 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

753. Quliyev, V. Avropaya pəncərə açanlar: Azərbaycan Cümhuriyyətinin nümayəndə heyəti Paris Sülh Konfransında / V.Quliyev // Panorama.- 1998.- 26 may.- S.2.-3; 27 may.- S.2-3; 28 may.- S. 2-3. 754. Quliyev, V. Azərbaycanı dünyaya tanıdan Cümhuriyyət / V.Quliyev // Bakı.- 1998.- 26 may.- S. 1. 755. Qurtulan, E. Türk ordusunun Azərbaycanda qalması məsələsi: [1918-ci il Türk Ordusunun Azərbaycandakı xilaskarlıq missiyası haqqında] / E.Qurtulan // Hərbi bilik.-1998.- № 5.- S. 60-63. 756. Maqsudov, F. Azərbarcan Elmlər Akademiyasının prezidenti F.Maq- sudovun Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinin keçirilməsi üzrə Dövlət Komissiyasının iclasında çıxışı / Fərəməz Maqsudov // Elm.- 1998.- may.- S.1. 757. Maqsudov, O. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində ordu quruculuğu / O.Maqsudov, Ş.Rüstəmov // Azərbaycan.- 1998.- 30 aprel.- S.4. 758. Məmmədli, M. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə ermənilərin ərazi iddiaları və Cənubi Qafqazda Sovet hakimiyyətinin qələbə- sindən sonra onun daşnak-bolşevik sayağı həlli / M.Məmmədli // “Azərbaycan XXI əsrin astanasında”: Elmi-praktik konfransın materialları.- Bakı, 1998.- S.589-592. 759. Məmmədov, Ə. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin süqutun- dan ibrət dərsi götürməliyik / Əli Məmmədov // İki sahil.- 1998.- 28 aprel. 760. Məmmədov, Ə. Müstəqil dövlət quruculuğu hər birimizin başlıca amalıdır: 1918-1920-ci illərdə ədliyyə sahəsində islahatlar milli hökumətin diqqət mərkəzində idi / Ə.Məmmədov // Xalq qəzeti.- 1998.- 24 may- S.2. 761. Məmmədov, X. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasında milli-demokratik partiyaların rolu: “Müsavat”, “İttihad”, “Müsəlman Sosialist bloku” və “Hümmət” partiyaları / X.Məmmədov // AXC-nin 80 illiyinə həsr ounmuş elmi konfransın materialları (27-29 may).- Cild 2: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S. 23. 762. Məmmədov, İ. Xalq Cümhuriyyəti müstəqilliyin cücərtisi / İsmayıl Məmmədov // Azərbaycan.- 1998.- 24 may.- S.4. 763. Məmmədov, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti: (Azərbaycan diplomatiyasının gərgin fəaliyyəti haqqında) / K.Məmmədov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.65-66. 764. Məmmədov, M. Tariximizin qaranlıq səhifələrinə işıq salınır: [AXC- nin yaranmasının 80 illiyi münasibətilə Naxçıvanda C.Məmmədquluzadə ad. Dövlət Dram Teatrında keçirilən toplantı haqqında] / M.Məmmədov // Azər- baycan.- 1998.- 28 may.- S.4.

144 Biblioqrafiya

765. Məmmədov, Ş. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yubileyi: Gürcüs- tanda əsl bayram kimi qeyd edildi / Ş.Məmmədov // Azərbaycan.- 1998.- 7, 8 may.- S.1-2. 766. Məmmədova, G. 28 Aprel: Tarixə gömülmüş tarix / G.Məmmədova // Panorama.- 1998.- 28 aprel.- S.2. 767. Məmmədova, L. Xalqımızın dövlətçilik salnaməsinin parlaq səhifəsi / L.Məmmədova // Dirçəliş-XXI əsr.- 1998.- № 5.- S.14-20. 768. Məmmədova, Ş. 1920-ci il Azərbaycan-Rusiya münasibətləri və aprel çevrilişi / Ş.Məmmədova // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.73. 769. Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi mətbuat xidmətinin məlumatı // Azərbaycan.- 1998.- 30 may.- S.5. 770. 1918: Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti – 80 // Azərbaycan.- 1998.- 5 aprel.- S.3. 771. Muxtarov, K. ADR və türk xalqlarının tarixi problemləri / Kamil Muxtarov // Ana Vətən.- 1998.- 26 noyabr-1 dekabr. 772. Muxtarov, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində milli dövlət quruculuğu / Kamil Muxtarov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin milli siyasəti.- Bakı, 1998.- S.85-102. 773. “Muza” Azərbaycanı tərənnüm edir: [Gürcüstan Mədəniyyət Nazir- liyinin aylıq “Muza” qəzetinin növbəti nömrəsi Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuşdur] // Ədəbiyyat.- 1998.- 15 may.- S.4. 774. Müstəqil dövlətimiz tarixi varisliyə əsaslanır: [Dövlət Tikinti və Arxitektura Komitəsində “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasının, Azərbaycan dövlətinin formalaşmasındakı rolu” mövzusunda elmi-praktik konfrans keçirilmişdir] // Azərbaycan.- 1998.- 21 may.- S.5. 775. Nemət, K. Bəxtiyar Vahabzadə: Bu tarixi günlərdə Türkiyədə olduğuma görə şadam / K.Nemət, Bəxtiyar Vahabzadə // Ədəbiyyat qəzeti.- 1998.- 26 iyun.- S.1. 776. Nərimanoğlu, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti müstəqillik ideyalarımızın tarixi salnaməsidir / M.Nərimanoğlu // İki sahil.- 1998.- 28 may. 777. Nəzirli, Ş. “Dikaya diviziya”, yoxsa...: [Azərbaycan Hərbi Qüvvələri 1918-ci ildə] / Şəmistan Nəzirli // Hərbi bilik.-1998.- № 1.- S.81-85. 778. Novruzov, A. Milli Məclisin iclasında: [AXC Parlamentinin 80 illiyi haqqında] / A.Novruzov, B.İsmayılova // Azərbaycan.- 1998.- 9 dekabr.- S.3. 779. Oruclu, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyi / M.Oruclu // Elm.- 1998.- fevral.- S.5. 780. Osmanlı, H. Altıncı Göyçay alayının və Lənkaran ehtiyat taborunun formalaşdırılması tarixindən / H.Osmanlı // Hərbi bilik.- 1998.- № 4.- S. 84-87.

145 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

781. Osmanov, H. Azərbaycan ordusunun hərbi hissələri / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 1998.- № 3.- S.88-90. 782. Osmanova, R. Şərqin siyasi həyatında ilk Xalq Cümhuriyyəti / R.Osmanova // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.166. 783. Paris Azərbaycanın tarixi günlərini xatırlayır: [Ölkəmizin Parisdəki fövqəladə və səlahiyyətli səfirliyində Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin 80 illiyi ilə əlaqədar bir sıra tədbirlər keçirilmişdir] // Azərbaycan.- 1998.- 7 iyun.- S.5. 784. Paşayev, A. Azərbaycan Cümhuriyyəti və xalq maarifi / Ataxan Paşayev // Azərbaycan.- 1998.- 6 mart.- S.5-6. 785. Paşayev, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Parlamenti / Ataxan Paşayev // Azərbaycan.- 1998.- 21 may.- S.5; 23 may.- S.4. 786. Paşayev, A. Bakıda 1918-ci il Mart faciəsi / Ataxan Paşayev // Azərbaycan.-1998.- 27 fevral.- S. 2-3; 28 fevral.- S.4. 787. Paşayev, A. Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası / Ataxan Paşayev // Azərbaycan.- 1998.- 13 fevral.- S.6. 788. Rəhimov, K. Azərbaycan tarixinin üç anına ötərgi nəzər: [ADR-in yaranması, fəaliyyəti və süqutu haqqında] / Kamran Rəhimov // Məqalələr, məktublar /K.Rəhimov.- Bakı, 1998.- S.56-60. 789. Rüstəmli, A. “Bakı alındı!”: düz 80 il əvvəl Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin paytaxtı erməni-daşnak-bolşevik hərbi qüvvələrindən azad edilmişdir / A.Rüstəmli // Panorama.- 1998.- 15 sentyabr.- S.2. 790. Rüstəmov, F. Xalq Maarifi Cümhuriyyət dövründə / F.Rüstəmov // Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 28 may.- S.1-2. 791. Şahverdiyev, Ə. Oktyabr çevrilişindən sonra Zaqafqaziyada vəziyyət: [Zaqafqaziya Seyminin yaran-ması] / Ə.Şahverdiyev // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80-illiyinə həsr olunmuş elmi konfrasın materialları, 27-29 may. C.II: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S. 72-73. 792. Səlimov, Ə. 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində pul islahatları / Ə.Səlimov // “Azərbaycan XXI əsrin astanasında” II Respub- lika elmi-praktiki konfransının materialları.- Hissə 3.- Bakı, 1998.- S.543-544. 793. Səmədoğlu, H. İlk hərbiyyə məktəblərimizin ilk məzunları / H.Səmədoğlu // Hərbi bilik.- 1998.- № 5.- S.59. 794. Soltanqızı, P. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş konfrans / P.Soltanqızı // Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 23 aprel.- S.1. 795. Süleymanov, M. Azərbaycanda “Dikaya diviziya” olubmu? / M.Süleymanov // Hərbi bilik.- 1998.- № 4.- S.66-69. 796. Süleymanov, M. Cümhuriyyət dövründə hərbi quruculuğun xüsusiy- yətləri / M.Süleymanov // Hərbi bilik.- 1998.- № 4.- S.3-4.

146 Biblioqrafiya

797. Süleymanov, M. Cümhuriyyət ordusunun tarixi düzgün öyrənil- məlidir / M.Süleymanov // Hərbi bilik.- 1998.- № 5.- S.6-9. 798. Süleymanov, M. İlk milli hərbi qüvvələrin formalaşması və onların fəaliyyət göstərdiyi hərbi-siyasi şərait. 2.Xüsusi Azərbaycan Korpusu / Mehman Süleymanov // Azərbaycan ordusu (1918-1920-ci illər) / M.Süley- manov.- Bakı, 1998.- S.81-146. 799. Süleymanov, M. Müsəlman dünyasında Xalq Cümhuriyyəti: (eyniadlı kitabdan parçalar) / Mehman Süleymanov // Azərbaycan.- 1998.- № 9.- S.12- 49; № 10.- S.123-145; № 11.- S.127-144; № 12.- S.121-140; Ədəbiyyat qəzeti.- 1998.- 17 aprel.- S.5. 800. Süleymanov, M. Müstəqil Azərbaycan Ordusunun yaranması tarixin- dən: [1917-1918-ci illərdə Müsəlman Korpusu haqqında] / Mehman Süley- manov // Hərbi bilik.- 1998.- № 3.- S.72-74. 801. Süleymanova, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti milli hərəkatın təkamülünün təntənəsidir / S.Süleymanova // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.163-164. 802. Süleymanova, S. İlk Azərbaycan Parlamentində siyasi partiyalar / S.Süleymanova // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80-illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.68. 803. Şahverdiyev, Ə. Batum konfransında “Cənubi Azərbaycan” və “Bakı” məsələsi (1918 mart-may) / Ə.Şahverdiyev // AXC-nin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Himanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.23. 804. Şərqdə ilk Demokratik Respublikanın tarixi: Yubiley nəşrləri // Panorama.- 1998.- 28 may.- S.3. 805. Şirinova, M. Azərbaycan xalqının tarixində dönüş mərhələsi / M.Şirinova // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfrasın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.211-212. 806. Şükufə. Azadlıq meydanının bayram tərtibatı / Şükufə // Bakı.- 1998.- 26 may.- S.1. 807. Şükürov, K. ADR – dövrü. Birinci Respublika (1918-1920-ci illər): Azərbaycanda ikihakimiyyətlilik haqqında; ADR-in süqutundan müstəqil Azər- baycan dövlətçiliyinədək (1920-1991-ci illər) / Kərim Şükürov // Azərbaycan tarixi. Ən qədim zamanlardan bizim günlərədək: Dövrlər, hadisələr, sinxron- laşdırılmış cədvəllər /K.Şükürov.- Hissə 2.- Bakı, 1998.- S.323-348. 808. Tağızadə, Ş. Çiçəklən, Azərbaycanım!: [Bakı Şəhər Mədəniyyət İdarəsinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr edilmiş tədbirləri haqqında] / Ş.Tağızadə // Azərbaycan.- 1998.- 23 may.- S.4.

147 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

809. Tarixin parlaq səhifəsi: ADR-in 80 illiyi münasibətilə // Azərbaycan reklamının tarixi.- 1998.- № 1.- S.12-13. 810. Təhsil işçiləri Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubile- yini qeyd etmişlər // Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 28 may.- S.1. 811. Vahidov, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və təhsil problemi / F.Vahidov, N.Zeynalova // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.219-220. 812. Varnakova, V. Qələbə günü münasibətilə: [“Hərbi nəşriyyat”da qələbənin ildönümünü və AXC-nin 80 illiyi münasibətilə “Qəhrəmanların xatirəsi yaşayır” adlı kitabın çapı] / V.Varnakova // Azərbaycan.- 1998.- 23 may.- S.6. 813. Yubiley ərəfəsində: [“Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinin keçirilməsi haqqında” Azərbaycan Prezidentinin Sərəncamına uyğun olaraq yaradılmış Dövlət Komissiyasının iclası barədə] // Azərbaycan.- 1998.- 5 fevral.- S.1. 814. Yubiley münasibətilə: [Ali Diplomatiya Kolleci Bakı Sosial İdarəet- mə və Politologiya İnstitutu ilə birlikdə “Azərbaycan Diplomatiyası; Azərbay- can Xalq Cümhuriyyəti dövrü və müasirlik” mövzusunda keçirdiyi elmi-nəzəri konfransı haqqında] // Azərbaycan.- 1998.- 26 may.- S.5. 815. Yubiley nəşrləri ilk Demokratik Respublikamıza mənəvi abidədir: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyi münasibətilə çapdan çıxmış əsərlərin təqdimat mərasimi // Azərbaycan.- 1998.- 7 iyun.- S. 4-5. 816. Yubiley nəşrləri: “Azərbaycan” nəşriyyatı Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin 80 illik yubileyi ərəfəsində “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti” (1918- 1920) kitabının birinci hissəsi “Parlament” rus dilində, “Azərbaycan Demok- ratik Respublikası” topluları; “Xarici siyasət”; “Ordu” və “Qanunvericilik aktları” adlanan üç kitab; “Fətəli Xan Xoyski” (həyat və fəaliyyəti) kitabları dərc edilmişdir // Azərbaycan.- 1998.- 28 may.- S.7. 817. Zeynalov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə sosial-mədəni quruculuq / İ.Zeynalov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 27-29 may.- Cild 2: Humanitar və sosial- siyasi elmlər.- Bakı, 1998.- S.167.

1999 818. Əliyev, H. Azərbaycan Prezidenti H.Əliyevin 28 May – Respublika Günü münasibətilə Azərbaycan xalqına müraciəti / Heydər Əliyev // Azərbay- can.- 1999.- 28 may.- S.1; Respublika.-1999.- 28 may.- S. 1.

***

148 Biblioqrafiya

819. Abdallı, H. Tariximizin şanlı səhifəsi: 28 May Res- publika Günü / H.Abdallı // Vətən səsi.- 1999.- 20 may. 820. Anar. Azərbaycançılıq haqqında düşüncələr: 1918-ci ildən bu günə qədər olan hadisələr / Anar // Ədəbiyyat qəzeti.- 1999.- 10 dekabr. 821. Arzumanlı, V. Qafqaz İslam Ordusu və Azərbaycanm erməni-rus işğalından təmizlənməsi (1918-ci il) / Vaqif Arzumanlı // Elturan.- 1999.-№ 1- 2.- S.7-14. 822. Azərbaycan Milli Şurası İrəvan şəhərini ermənilərə verib: 1918-ci ildə İrəvan şəhəri Ermənistan Respublikasına paytaxt kimi güzəştə gedilib // Səs.- 1999.- 29 aprel. 823. Bayramqızı, T. 28 aprel Azərbaycan müstəqilliyinə təcavüz günüdür: 1920-ci il / T.Bayramqızı // 525-ci qəzet.- 2000.- 28 aprel. 824. Bayramov, Q. Birinci Azərbaycan Respublikası: 28 May Respublika Günüdür / Q.Bayramov // Respublika.- 1999.- 28 may.- S.3. 825. Bədəlov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ordusunda kadr çatışmazlığı probleminin həlli / A.Bədəlov // Hərbi bilik-. 1999.- № 6.- S.3-4. 826. Budaqov, İ. Azərbaycan Demokratik Respublikası xarici mənbələrdə / İ.Budaqov // Səs.- 1999.- 2 iyun. 827. Cavadsoy, Ş. 23 ay yaşayan ADR Parlamentinin sədri kim olub? / Ş.Cavadsoy // Yeni Azərbaycan.- 1999.- 28 may. 828. Cəfərova, T. Azərbaycan Demokratik Respublikasının tarixi dərsləri / T.Cəfərova // Günay.- 1999.- 28 may. 829. Dadaşova, R. 1920-ci il aprel işğalından sonra Avropa dövlətlərinin Azərbaycana münasibəti / R.Dadaşova // Qanun.-1999.- Mart, № 3.- S.66-68. 830. Dünyaminqızı, Q. Vətənpərvərlik mövzusuna geniş yer verilməlidir: (1918-1920-ci illərin mətbuatında Azərbaycanın azadlığını, müstəqilliyini tərənnüm edən poeziya haqqında) / Q.Dünyaminqızı // Azərbaycan.- 1999.- 8 oktyabr. 831. Əhmədova, F. Cümhuriyyətin xarici siyasəti: İstiqlal bəyannamə- sindən aprel çevrilişinədək / F.Əhmədova // Azərbaycan.- 1999.- 28 may.- S. 4. 832. Əliyeva, L. Azərbaycan: demokratik ənənələr və müasirlik / L.Əliyeva // Dirçəliş-XXI əsr.- 1999.- № 10.- S.54-60. 833. Əliyeva, N. Demokratik Cümhuriyyətə qədər ana dili / N.Əliyeva // Müstəqillik ərəfəsi və mədəni inqilab dəyərləri.- Bakı, 2008.- S. 69-80. 834. Əliyeva, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 90: yeni Azərbaycan Partiyasının təşkilatçılığı ilə bu adda keçirilən elmi konfransda bir daha bildirildi ki, AXC-nin yaranması xalqımızın şərəf, qurur tarixidir / Y.Əliyeva // İki sahil.- 2008.- 28 may. 835. Əliyeva, Y. Milli oyanışdan başlanan yol: 90 il bundan əvvəl yaranan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xalqın milli dirçəlişinin məntiqi nəticəsi idi / Y.Əliyeva // İki sahil.- 2008.- 27 may.

149 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

836. Əmirov, M. “Azərbaycan Demokratik Respublikası” mövzusunun oyrədilməsində şagirdlərdə siyasi mədəniyyətinin formalaşdırılması / M.Əmirov // Türkiyə Respublikası “Egitim Bilim”.- 1999.- № 5.- S.3. 837. Fərəcullayev, F. Xalq Cümhuriyyəti və ölkənin müdafiəsi: [Həsən Osmanlının “Şimal sərhədləri və Bakı rayonunun müdafiəsi tarixindən” adlı kitabının nəşri haqqında] / F.Fərəcullayev // Xalq qəzeti.- 1999.- 11 iyul.- S.6. 838. Hacıbabayev, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin aqrar siyasətinin əsas mərhələlərinə dair / Elçin Hacıbabayev // Tarix və onun problemləri.- 1999.- № 2.- S.126-132. 839. Hacıyev, İ. Ön söz // Gümrü, Moskva, Qars müqavilələri və Naxçıvanın taleyi / Tərt. və ön sözün müəl. İ.Hacıyev; red. T.Kərimli.- Bakı, 1999.- S.3-8. 840. Hüseynova, İ. XXI əsrə atılan addımlar / İ.Hüseynova // Azərbaycan.- 1999.- 26 may.- S. 3. 841. Hüseynzadə, M. Azərbaycan Respublikası ADR-in siyasi varisidir / M.Hüseynzadə // Xalq qəzeti.- 1999.- 28 may. 842. Osmanov, H. ADR dövründə sərhəd məsələsi / Həsən Osmanov // İstiqlalın sabahına doğru / İlqar Quliyev, Nizami Qədirov.- Bakı, 1999.- S.9-26. 843. Maqsudov, F. Tarixi yaddaş – milli özünüdərkin vacib tərkib hissəsidir / Fərəməz Maqsudov // “Milli özünüdərketmə” Beynəlxalq elmi kollokviumun tezisləri, 21-24 aprel.1999-cu il.- Bakı, 1999.- S.3-6. 844. Məmmədli, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və milli tariximizin tədrisi təcrübəsi / M.Məmmədli // 525-ci qəzet.- 1999.- 4 fevral. 845. Məmmədov, A. Cümhuriyyət dövründə ədəbiyyatımız: Nəsr / Alxan Məmmədov // Azərbaycan.- 1999.-№ 7.-S.167-174.. 846. Məmmədov, A. Türkiyəli şairlər Azərbaycan Cümhuriyyətində / Alxan Məmmədov // Azərbaycan.- 1999.- 27-28 may. 847. Məmmədov, Ə. Azərbaycanda milli müstəqillik şüurunun təşəkkülü: [ADR-in yaranmasına qədərki ictimai-siyasi vəziyyət, Azərbaycan dövlətçi- liyinin bərpası, Rəsulzadənin müstəqillik uğrundakı mübarizəsi, Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin qələbəsi, ADR-in süqutu haqqında] / Ə.Məmmədov // Müstəqil Azərbaycan dövlətinin bərpası və möhkəmləndirilməsi uğrunda mübarizə /Ə.Məmmədov.- Bakı, 1999.- S.14-19. 848. Məmmədov, Ş. Cümhuriyyətin elan edildiyi binada bayram tədbiri: (Tbilisidə) / Ş.Məmmədov // Azərbaycan.- 1999.- 1 iyun.- S. 4. 849. Muxtarov, K. Türk xalqının cümhuriyyət mücadiləsi tarixindən / Kamil Muxtarov // Elturan.- 1999.- №15.- S.39-42. 850. Müstəqilliyə aparan yollar və illər: [Tarixçi Dilarə Seyidzadənin “Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: müstəqilliyə aparan yollar” kitabı haqqında] // Panorama.- 1999.- 19 yanvar.- S.5.

150 Biblioqrafiya

851. Nəzirli, Ş. Fevral ayında hərb tariximizdə nələr olmuşdur? (1900- 1920-ci illər) / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan.- 1999.- 21 fevral. 852. Novruzov, A. Ön söz / A.Novruzov // İstiqlalın sabahına doğru /İlqar Quliyev, Nizami Qədirov.- Bakı, 1999.- S.5-8. 853. Paşayev, A. Azərbaycan Parlamentinin yaranması və fəaliyyəti / Ataxan Paşayev // Dirçəliş-XXI əsr.- 1999.- fevral.- № 12.- S.67-76. 854. Sadıqov, B. Azadlığın çətin və şərəfli yolu: 28 May Respublika Günüdür / Bəxtiyar Sadıqov // Azərbaycan.- 1999.- 28 may.- S.3. 855. Süleymanov, M. Azərbaycan hərbi hava qüvvələrinin yaranması tarixindən / Mehman Süleymanov // Hərbi bilik.- 1999.- № 1.- S.67. 856. Süleymanov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusunda milli zabit kadrlarının hazlırlanması haqqında / Mehman Süleymanov // Hərbi bilik.- 1999.- № 3.- S.84-85.

2000 857. Əliyev, H. 28 May – Respublika günü münasibətilə keçirilən təntənəli mərasimdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi / Heydər Əliyev // Dirçəliş.- 2000.- № 26.- S.3-14.

*** 858. Abbaslı, R. Qafqaz İslam Ordusu Neftçalada: [Hacı Azər Əbilovun 1918-ci il hadisələrinə həsr etdiyi kitabı haqqında] / R.Abbaslı // Azərbaycan.- 2000.- 25 yanvar.- S.4. 859. Ayşən, Ə. Naxçıvan Andronikə təslim olmadı: Xalq Cümhuriyyəti dönəmində Naxçıvanı Müsəlman Milli Komitəsi idarə edirmiş / Ə.Ayşən // Yeni Azərbaycan.- 2000.- 1 iyun. 860. Cəfərova, Z. “İlk hərbi attaşemiz” / Z.Cəfərova // Sərhəd.- 2000.- 1- 15 yanvar. 861. Cilovdarlı, A. Qarabağ Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə: [ADR-in Qafqaz İslam Ordusu, Azərbaycan Milli korpusunun yaranması; Milli Ordumuzun Qarabağda hərbi yürüşləri haqqında] / A.Cilov- darlı // “Türk yurdu Qarabağ” – yüz il müharibə / A.Cilovdarlı, Ş.Abbasqızı.- Bakı, 2000.- S.21-61. 862. Cümhuriyyət tarixindən bəhs edən kitab: [Lətif Şüküroğlunun “Cümhuriyyət hökuməti repressiya məngənəsində” kitabı haqqında] // Azər- baycan.- 2000.- 1 oktyabr.- S.6. 863. Dəmirli, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması və onun ilk tədbirləri / M.Dəmirli, M.Məmmədli // Açıq söz.- 2000.- 18 oktyabr. 864. Əbiyev, S. Ön söz / S.Əbiyev // Azərbaycanda ilk Milli Hərbiyyə məktəbi / M.Süleymanov.- Bakı, 2000.- S.3-4. 151 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

865. Əhmədova, F. Azərbaycan Cümhuriyyətinin süqutundan 80 il keçir: Aprel çevrilişi: silahlı üsyan, yoxsa hərbi müdaxilə? / Firdovsiyyə Əhmədova // Xalq qəzeti.- 2000.- 28 aprel. 866. İsakov, H. Azərbaycan Respublikası dəniz nəqliyyatının kadrları / Hakim İsakov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 81-ci ildönümünə həsr olunmuş elmi konfrans.- Bakı, 2000.- S.72-74. 867. İsakov, H. Azərbaycan Respublikası dəniz nəqliyyatının maddi- texniki bazası / Hakim İsakov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaran- masının 81-ci ildönümünə həsr olunmuş elmi konfrans.- Bakı, 2000.- S.84-86. 868. İsmayılov, X. Demokratik Respublika dövründə kitabxanaların meto- dik təminat sisteminin komponentlərinin meydana gəlməsi (1918-1920-ci illər) / Xəlil İsmayılov // Azərbaycan Respublikasında kitabxana işinin metodik tə- minat sisteminin inkişaf tarixi: (1918-2000-ci illər) /X.İsmayılov.- Bakı, 2000.- S.11-25. 869. Quliyev, Q. Tarix, müasirlik və ya tariximiz niyə təkrarlanır? ADR-in tarixi təcrübəsi və müasirlik / Qüdrət Quliyev // Nə iqtidar, nə müxalifət / Q.Quliyev.- Bakı, 2000.- S.35-43. 870. Məmmədzadə, N. Sosial böhranın artması şəraitində (aprel 1919- aprel 1920) Azərbaycan Cümhuriyyətinin iqtisadi kursuna siyasi partiyaların təsiri / Natiq Məmmədzadə // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 81-ci ildönü- münə həsr olunmuş respublika elmi konfransının materialları.- Bakı, 2000.- S.78-84. 871. Nərimanoğlu, M. Müstəqilliyimiz əbədidir / M.Nərimanoğlu // Azərbaycan.- 2000.- 27 may.- S.5. 872. Nəzirli, Ş. Mart ayında hərb tariximizdə nələr olmuşdur? (1909-1919- cu illər) / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan.- 2000.- 12, 14 mart. 873. Osmanov, H. BMR və Bakının müdafiəsinin təşkili (1919-cu il) / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 2000.- № 5.- S.79-80. 874. Rüstəmli, N. Yeni kitablar: [Mehman Süleymanovun 1918-1920-ci illərdə Türkiyə Azərbaycan hərbi əməkdaşlığı barədə “Qafqaz İslam Ordusu və Azərbaycan” adlı kitabının nəşr olunması haqqında] / N.Rüstəmli // Respub- lika.- 2000.- 12 yanvar.- S.7. 875. Sultanlı, V. Ankarada istiqlal və hürriyyət bayramı: müsahibə / Vaqif Sultanlı // Azadlıq.- 2000.- 31 may. 876. Süleymanov, M. 1918-ci ilin iyununda Azərbaycanda mövcud olan hərbi vəziyyətin hökumət böhranına təsiri / M.Süleymanov // Hərbi bilik.- 2000.- № 3.- S. 70-71. 877. Svyatoxovski, T. Milli dövlət və ərazi müxtariyyəti: Müstəqil Azər- baycan və Azadıstan / T.Svyatoxovski // Rusiya və Azərbaycan: Sərhədyanı bölgə keçid dövründə / T.Svyatoxovski.- Bakı, 2000.- S.94-130.

152 Biblioqrafiya

2001 878. Əliyev, H. Azərbaycanın sükanı etibarlı əllərdədir, biz müstəqilliyimi- zi yaşadacaq və əbədi edəcəyik: (28 May Respublika Gününə həsr olunmuş təntənəli mərasimdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi) / Heydər Əliyev // Respublika.- 2001.- 27 may.- S.1,2,3.

*** 879. Abbasoğlu, O. Tarixin dolanbacında: [ADR-in 83 illiyi] / O.Abbas- oğlu // Respublika.- 2001.- 30 may.- S.5. 880. Abbasova, X. Azərbaycan parlamentinin yaradılması haqqında (1918- ci il) / X.Abbasova, Ə.Şirinov // Bakı Universitetinin Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası.- 2001.- № 1.- S.119-127. 881. Axundov, Ş. Tarixin ibrət dərsləri, yaxud torpaqdan pay olmaz (1918- 1920-ci illər) / Ş.Axundov, M.Axundov // Azərbaycan.- 2001.- 5 iyul. 882. Astana: 28 May 1918-ci il “Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz” // Ulduz.- 2001.- № 5.- S.2-3. 883. Arzumanlı, V. Tarixin mübahisəli məqamları: Xalq Cümhuriyyətinin yaranması və tarixi / Vaqif Arzumanlı // Arqument.- 2001.- 12 iyul. 884. Azərbaycan Cümhuriyyətində mədəni quruculuq // Azərbaycan tarixi: 7 cilddə / Red. M.Ə.İsmayılov, N.Ə.Maksvell.- Cild 5: 1900-1920-ci illər.- Bakı, 2001.- S.481-504. 885. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: İstiqlaliyyət bəyannaməsi (28 may 1918-ci il) // Demokratiya: Gediləsi uzun bir yol: demokratiya və antidemokratiya antologiyası: e.ə. 430-b.e. 1998 / Tərt. ed. Hikmət Hacızadə.- Bakı, 2001.- S.288-290 886. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsi; Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici siyasəti; Azərbaycan Cümhuriyyətinin iqtisadi siyasəti; Azərbaycan Cümhuriyyətinin süqutu // Azərbaycan tarixi: 7 cilddə / Red. M.Ə.İsmayılov, N.Ə.Maksvell.- Cild 5: 1900-1920-ci illər.- Bakı, 2001.- S.315-525. 887. Azərbaycan müstəqil yaşamağa layiq olduğunu dünyaya sübut edir: 28 May Respublika Günü // İki sahil.- 2001.- 25 may. 888. Babayeva, P. İstiqlaliyyətə gedən yol: 1918-ci il / P.Babayeva // Azərbaycan Ordusu.- 2001.- 24 aprel. 889. Bakıdakı ilk ruhi xəstələr evi və onun fəaliyyəti tarixindən // AXC- nin 83-cü ildönümünə həsr olunmuş Respublika elmi konfransının material- ları.- Bakı, 2001.- S.122-124. 890. Bayramov, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və qonşu respublikalar arasında munasibətlər (1918-1920-ci illər) / Q.Bayramov // Bakı Dövlət Universitetinin Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası.- 2001.- № 1.- S.66-75.

153 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

891. Əlibəyli, H. Milli müstəqilliyin çətin yollarında: 1918- 1920-ci illər / H.Əlibəyli // Respublika.- 2001.- 24 may. 892. Əliyev, E. Müstəqilliyimizin qorunmasında Heydər Əliyev qüdrəti: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında qısa məlumat] / Eldar Əliyev // Qoşa zirvə / E.Əliyev.- Bakı, 2001.- S.74-75. 893. Əliyev, Ə Respublika Günü Parisdə qeyd olunmuşdur / Ə.Əliyev // Azərbaycan.- 2001.- 1 iyun.- S.4. 894. Əsgərov A. Heydər Əliyev və ordu quruculuğu: [Kitabda Azərbaycan Ordusunun 1918-ci ildə yarandığı haqqında da verilmişdir] / Abdulla Ələsgərov // Hərbi komissarlar /A.Ələsgərov.- Bakı, 2001.- S. 7-8. 895. Hacıyev, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti ilə diplomatik əlaqələri / H.Hacıyev // Respublika.- 2001.-26 may.- S.3. 896. Hacıyeva, X. Müstəqilliyimizin möhkəmlənməsində dövlət dilinin rolu / X.Hacıyeva // Elmi axtarışlar: Filologiya, tarix, incəsənət.- Bakı, 2001.- Toplu 6.- S.161-167. 897. İsayev, Ə. Sədaqət simvolu: “Zaqatalanın Azərbaycan Cümhuriyyəti ilə birləşməsi əhalinin məqsəd və mənafelərinə tam müvafiqdir”: Zaqatala Dairə Milli Şurasının iyun 1918-ci il tarixli iclasının protokolunda / Ə.İsayev // Azərbaycan.- 2001.- 27 may.- S.5. 898. Qasımov, A. Müstəqilliyi qoruyub saxlamaq onu qazanmaqdan qat- qat çətindir: [1918-1920 və 1991-1993-cü illərin təcrübələri haqqında] / A.Qasımov // Respublika.- 2001.- 27 may.- S.5. 899. Qasımova, S. 1918-1923-cü illərdə Azərbaycanın pul dövriyyəsində işlədilmiş kağız pullar və qiymətli kağızlar haqqında / S.Qasımova, R.Əhmədov // Azərbaycan Tarix Muzeyi – 80.- Bakı, 2001.- S.103-109. 900. Qoca, E. Azərbaycan kəşfiyyatı 1918-1920-ci illərdə / E.Qoca // Ekspres.- 2001.- 22, 23, 24, 25 may.- S.18; 26-29 may.- S.19. 901. Quliyeva, Z. Üçrəngli bayrağın əzəməti / Z.Quliyeva // Azərbaycan.- 2001.- 27 may.- S.5. 902. Mehdiyev, R. Ön söz: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin müstəqil- lik irsi haqqında] / Ramiz Mehdiyev // Azərbaycan tarixi irs və müstəqillik fəlsəfəsi / R.Mehdiyev.- Bakı, 2001.- S.3. 903. Məmmədov, A. “Bizi xoşbəxtliyə götürəcək yolun Azərbaycandan keçəcəyini bilirdik” / Alxan Məmmədov // AMEA-nın Xəbərləri: Ədəbiyyat, dil, incəsənət seriyası.- 2001.- № 3-4.- S.86-97 904. Məmmədov, Ş. Azərbaycanın milli bayramı münasibətilə Tbilisidə təntənəli yığıncaq / Ş.Məmmədov // Azərbaycan.-2001.- 1 iyun.- S.4. 905. Məmmədova, S. Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı; Azər- baycan Respublikasının dövlət gerbi; Azərbaycan Respublikasının dövlət himni / Sədaqət Məmmədova // Mədəniyyətşünaslıq / S.Məmmədova.- Bakı, 2001.- S.88-103.

154 Biblioqrafiya

906. Mirzəyev, C. Pirhəsənli kəndi: Ailələr və talelər: (Ağsunun Pirhəsənli kəndinin həyatında 1918-ci ildə yaranan AXC-nin tarixi rolu haqqında) / Canalı Mirzəyev // Pirhəsənli kəndi: Ailələr və talelər / C.Mirzəyev.- Bakı, 2001.- S.4-5. 907. Misirxanlı, R. Azərbaycan deyəndə ayağa duraq...: [AXC-nin yaradıl- masının 83-cü ili münasibətilə] / R.Misirxanlı // Azərbaycan.- 2001.- 27 may.- S.4. 908. Mustafa, N. Azərbaycan Respublikası – öz sələflərinə layiq dövlət: 28 May Respublika Günüdür / N.Mustafa // Xalq qəzeti.- 2001.- 27 may.- S.6. 909. Nəsibli, E. İstiqlal Günü münasibətilə bayram tədbiri: [Qazaxda] / E.Nəsibli // Azərbaycan.- 2001.- 27 may.- S.5. 910. Osmanov, H. Azərbaycan Ordusunda hərbi rütbələr: (1918-1920-ci illər) / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 2001.- № 1.- S.108-109. 911. Polis təhsilinin təşəkkülü tarixindən: Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yəti Hökumətinin Milli Polisi haqqında // Polis Akademiyasının tarixi / Azər- baycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi Polis Akademiyası.- Bakı, 2001.- S.7-12. 912. Rzayev, T. Ankarada bayram tədbiri: Respublika Günü münasibətilə / T.Rzayev // Azərbaycan.- 2001.- 1 iyun.- S.4. 913. Tahirli, A. Mühacirət tarixinə bir nəzər; Mühacir qəlbində və qələmində 28 Aprel; Mühacir mətbuatı 28 may haqqında / Abid Tahirli // Azərbaycan mühacirəti: tarixi, mətbuatı, mədəniyyət mərkəzləri /A.Tahirli.- Bakı, 2001.- S.7-43; 325-339. 914. Yaqublu, N. 28 aprel işğalı: kommunistlərin bayram təqvimi / Nəsiman Yaqublu // Yeni müsavat.- 2001.- 29 aprel.- S.11. 915. Yaqublu, N. İstiqlal tariximizin böyük bir anı: Azərbaycanın dünyaya tanıdılması günündən 83 il ötdü / Nəsiman Yaqublu // Yeni Müsavat.- 2001.- 13 yanvar.- S.6. 916. Zülfüqarlı, M. 1920-1922-ci illər tarixi ədəbiyyatda / Məhərrəm Zülfüqarlı // Azərbaycan tarixi. İkinci Respublika dövrünün tarixşünaslığı.- Bakı, 2001.- S.20-68.

2002 917. Əliyev, H. Azərbaycanın milli bayramı – Respublika Günü münasibə- tilə təntənəli yığıncaqda nitq: [27 may 1997-ci il] / Heydər Əliyev // Heydər Əliyev. Müstəqilliyimiz əbədidir.- Kitab 10.- Bakı, 2002.- S.3-5.

*** 918. Arazoğlu. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti: 28 may 1918-27 nisan 1920: [Ermənilərin Türkiyədəki terrorçuluq fəaliyyəti, rusların erməni- lərə himayəçiliyi, Azərbaycandakı “Difai”, “Hümmət”, “Müsavat” partiya-

155 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 larının qısa fəaliyyəti haqqında] / Arazoğlu // Müxtəsər Azərbaycan tarixi /Arazoğlu.- Bakı, 2002.- S.107-113. 919. Aydınoğlu, T. Gəncə və Azərbaycanın Milli istiqlal savaşı (1918- 1920-ci illər) / T.Aydınoğlu // Xalq qəzeti.- 2002.- 26 may. 920. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk parlamentli Respublika (may, 1918-ci il – aprel, 1920-ci il) // Dirçəliş-XXI əsr.- 2002.- № 49.- S.111- 125. 921. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixinin aktual problemləri / AzərTac // İki sahil.- 2002.- 16 aprel. 922. Dövlət müstəqilliyimiz əbədi olacaqdır // Azərbaycan.- 2002.- 26 may.- S.3. 923. Əhmədov, Ə. Azərbaycanda milli dövlətçilik ənənələrinin tarixi kök- ləri (1918-1920-ci illər) / Ə.Əhmədov // Dirçəliş - XXI əsr.- 2002.- № 53.- S.80-92. 924. Əliyev, R. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətin süqutu və onu təmin edən amillər / R.Əliyev // ADPU-nun Xəbərləri: Humanitar, pedaqoji, psixoloji elmlər seriyası.- Bakı, 2002.- № 4.- S.69-77. 925. Əlizadə, N. İstiqlalın Gəncə dövrü: 28 may Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918-ci il) / N.Əlizadə // Elm və həyat.- 2002.- № 3-4.- S.5. 926. Hacıyeva, M. Şərəfli gün: [Heydər Əliyevin 28 may tarixini Res- publika Günü elan etməsi] / Maarifə Hacıyeva və b. // Oxu mətnləri.- Bakı, 2002.- S.8-9. 927. Xəlilov, S. Milli istiqlal və dövlətçilik (1918-1920-ci illər) / S.Xəlilov // Xalq qəzeti.- 2002.- 26 may. 928. İsgəndərov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Anar İsgəndərov // Azərbaycan.- 2002.- 28 may.- S.4. 929. İsmayılov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hakimiyyəti illərində xalqın siyasi mədəniyyəti / İsrafil İsmayılov // Azərbaycan xalqının siyasi mədəniyyəti: XX əsr /İ.İsmayılov.- Bakı, 2002.- S.298. 930. İsrafiloğlu, N.R. Təlatümlü illər: [Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azər- baycanda xaricilər və bolşeviklər tərəfindən aparılan neft siyasəti haqqında] / Nazim Rza İsrafiloğlu // Odlu məmləkət / N.R.İsrafiloğlu.- Bakı, 2002.- S.45-64. 931. Köçərli, T. 1918-1920-ci illərdə Dağlıq Qarabağın statusu haqqında: “Müvəqqəti saziş” / Tofiq Köçərli // Erməni saxtakarlığı /T.Köçərli.- Bakı, 2002.- S.41-54. 932. Qafar, T. İstiqlalımız milli qürur hissi doğurur: 1918-ci il / T.Qafar // İki sahil.- 2002.- 28 may. 933. Qəhrəmanlı, N. XX əsrin əvvəllərində yazı və əlifba məsələləri: [Azərbaycan Demokratik Respublikası əlifbanın dəyişilməsi zərurəti haqqında] / Nazif Qəhramanlı // Köhnə-yeni əlifba /N.Qəhrəmanlı.- Bakı, 2002.- S.17-18.

156 Biblioqrafiya

934. Mahmudov, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk Parla- mentli Respublika (1918-ci il may-1920-ci il aprel) / Y.Mahmudov // Dirçəliş- XXI əsr.- 2002.-№ 3.- S.111-125. 935. Məmmədli, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 84 illiyi ilə əlaqədar bir neçə söz / M.Məmmədli // Poliqlot.- 2002.-5 iyul. 936. Muxtarov, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Kamil Muxtarov // Naxçıvan Ensiklopediyası.- Bakı.- 2002.- S.42-44. 937. Ön söz: [1918-1920-ci illərdə ADR-in Konstitusiyası haqqında məlu- mat verilib] // Azərbaycan Respublikasının Kostitusiyası.- Bakı, 2002.- S.5. 938. Seyidov, F. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə müəllim hazırlığı məsələsi / Fikrət Seyidov // Azərbaycan pedaqoji fikir tarixindən səhifələr / F.Seyidov.- Bakı, 2002.- S.46-53. 939. Seyidov, F. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə sinifdən- xaric oxu üçün milli uşaq ədəbiyyatının yaranması / Fikrət Seyidov // Azər- baycan pedaqoji fikir tarixindən səhifələr / F.Seyidov.- Bakı, 2002.- S.100-109. 940. Seyidov, F. Azərbaycan Demokratik Respublkası dövründə milli dərsliklərin yaranması məsələsi / Fikrət Seyidov // Azərbaycan pedaqoji fikir tarixindən səhifələr / F.Seyidov.- Bakı, 2002.- S.97-100. 941. Seyidov, Y. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti dövründə dil, məktəb və tədris problemləri / Yusif Seyidov // Demokratiyanın uzun yolu / Y.Seyidov.- Kitab 2.- Bakı, 2002.- S.105-123. 942. Süleymanov, T. Milli müstəqilliyimiz və siyasi varislik / T.Süleymanov // Azərbaycan.- 2002.- 28 may.- S.9. 943. Talıbzadə, K. Ön söz: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında] / Kamal Talıbzadə // “Azərbaycan” (1918-1920) qəzetində ədəbiyyat məsələləri /A.Əliyeva.- Bakı, 2002.- S.3-6. 944. Zeynal, V. Bayramın mübarək, müstəqil Azərbaycan / Vəfa Zeynal // Azərbaycan.- 2002.- 28 may.- S. 5.

2003 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 85

945. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə abidə ucaldılması haqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, 1 fevral 2003-cü il // Azərbaycan.- 2003.- 2 fevral.- S.1; Qanunçuluq.- 2003.- № 5.- S.109. 946. Əliyev, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasının 85 illiyi münasibətilə Azərbaycan xalqına müraciəti, 27 may 2003-cü il / Heydər Əliyev // Xalq qəzeti.- 2003.- 28 may.- S.1; Respublika.- 2003.- 28 may.- S.1; Qanunçuluq.- 2003.- № 5.-S.110-111.

157 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

*** 947. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qanun- vericilik fəaliy- yəti tarixindən (1918-20-ci illər) /İ.Abbasov // Dirçəliş.- 2003.- № 60.- S.41-53. 948. Abdullayev, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti beynəlxalq münasi- bətlər sistemində / Mahir Abdullayev // Beynəlxalq münasibətlər tarixi: XX əsr /M.Abdullayev.- Bakı, 2003.- S.64-88. 949. Adıgözəlov, Ş. Heydər Əliyev və milli dövlətçilik ənənələri / Ş.Adıgözəlov // Respublika.- 2003.- 28 may.- S.4. 950. Ağayev, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Türkiyə tarixşünaslığında / İ.Ağayev // Dirçəliş-XXI əsr.- 2003.- № 4.- S.143-150. 951. Aslanov, M. Parlamentdən ilk reportaj: [İlk reportajı Ü.Hacıbəyov 1918-ci il 7 dekabrda “Azərbaycan” qəzetində yazmışdır] / M.Aslanov // Res- publika.- 2003.- 28 may.- S.4 952. Azərbaycan Demokratik Respublikası və Naxçıvan // Heydər Əliyev və milli-tarixi yaddaşın bərpası.- Bakı, 2001.- S.89. 953. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixinin aktual problemləri ilə bağlı beynəlxalq elmi sessiyanm növbəti iclasları keçirilmişdir // Azərbay- can.- 2003.- 21 may 954. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixinin aktual problemlərinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi sessiya başa çatdı: [Bakı Dövlət Universite- tində AXC-nin 85 illiyinə həsr olunmuş sessiya haqqında] // Respublika.- 2003.- 28 may.- S.2. 955. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixinin aktual problemlərinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi sessiyanın VII-VIII iclası // Xalq qəzeti.- 2003.- 16, 24 aprel. 956. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət müstəqilliyinin itiril- məsi” mövzusu müzakirə olundu: [Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında AXC-nin tarixinin aktual prob- lemləri ilə bağlı beynəlxalq elmi sessiyanm XVII iclası keçirilmişdir] // Respublika.- 2003.- 25 may.- S.2. 957. Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin 85-ci ildönümü // Diplomatiya aləmi.- 2003.- № 3.- S.67-74. 958. Babayeva, T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Dövlət quru- culuğu sahəsində fəaliyyəti və onun ilk parlamenti (1918-ci il) / T.Babayeva // Bakı Universitetinin Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası.- 2003.- № 1.- S.114- 124. 959. Əhmədov, R. Şərqdə ilk Cümhuriyyətin yaradılmasında dövrün ideya cərəyanlarının rolu / R.Əhmədov // Dirçəliş-XXI əsr.- 2003.- № 11.- S.93-103. 960. Əhmədova, F. İstilanın fəsadları / Firdovsiyyə Əhmədova // Azərbaycan.- 2003.- 27, 28 may.

158 Biblioqrafiya

961. Əliyev, Ə. Strasburqda 28 May – Respublika Günü qeyd edilmişdir / Ə.Əliyev // Respublika.- 2003.- 27 may.- S.2. 962. Əliyev, M. İstiqlal mücadiləsi tarixində Gəncənin yeri və rolu / M.Əliyev // Respublika.- 2003.- 25 may.- S.3. 963. Hacıyev, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin şanlı yubileyinə baxış / H.Hacıyev // Azərbaycan ordusu.- 2003.- 23 may.- S.1, 3. 964. Hacıyev, H. Dövlətçilik ənənələrinin dirçəlməsinə mühüm töhfə / H.Hacıyev // Respublika.- 2003.- 27 may.- S.3. 965. Hüseynov, Ş. Birinci Respublikamızın qısa, şərəfli və çətin yolu / Şir- məmməd Hüseynov // Günay.- 2003.- 24 may. 966. İsgəndərov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixşünaslığı / Anar İsgəndərov // Xalq qəzeti.- 2003.- 10, 11 aprel.- S.4. 967. İsmayılov, K. Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamentinin qanunveri- cilik fəaliyyətinin həyata keçirilməsində siyasi partiyaların rolu / Kamran İsmayılov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 85 illiyi ilə əlaqədar keçirilmiş beynəlxalq konfransın materialları.- Buraxılış 6.- Bakı, 2003.- S.47-49. 968. İsmayılov, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin rəsmi adı ilə bağlı bəzi mülahizələr / Kamran İsmayılov // Elmi əsərlər. Bakı Ali Pedaqoji Qızlar Seminariyası.- Bakı, 2003.- № 3.- S.81-83. 969. Kəngərli, Q. 28 May – Respublika Günü qeyd edilmişdir: (Fransa, Cenevrə, İran, Qazaxıstanda) / Q.Kəngərli // Respublika.- 2003.- 31 may.- S.6. 970. Kərimov, X. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi platforması / X.Kərimov // Xalq qəzeti.- 2003.- 20 may. 971. Kitabxanada sərgi: (AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasında “Azər- baycan Xalq Cümhuriyyəti – 85” adlı kitab sərgisi keçirilib) // Respublika.- 2003.- 13 aprel. 972. Qafar, T. Salam Respublika! Bu gün Şərqdə ilk dəfə müstəqil respublika olan Azərbaycan Demokratik Respublika- sının 85 illiyi tamam olur / T.Qafar // İki sahil.- 2003.- 28 may. 973. Quliyev, V. Şərqdə ilk Respublika / V.Quliyev // Diplomatiya aləmi.- 2003.- № 3.- S.36-46. 974. Maarif, T. Milli şüur, milli ideya, milli inam... / T.Maarif // Xalq qəzeti.- 2003.- 27 may.- S.3. 975. Mahmudov, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətçilik tariximiz- də. Cümhuriyyətdən əvvəlki dövrdə dövlətçilik tariximizə ümumi baxış / Yaqub Mahmudov // Dirçəliş – XXI əsr.- 2003.- № 64.- S.88-113; № 65.- S.47-56. 976. Mehbalıyev, S. Tariximizin parlaq səhifələri / S.Mehbalıyev // Res- publika.- 2003.- 28 may.- S.4.

159 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

977. Mərdanov, M Azərbaycan təhsili Xalq Cümhuriyyəti illərində / Misir Mərdanov, Ə.Quliyev // Azərbaycan məktəbi.- 2003.- № 2.- S.4-15. 978. Mirzəyev, H. Üçrəngli bayrağımız əbədi dalğalanacaq / H.Mirzəyev // Respublika.- 2003.- 28 may.- S.4. 979. Mustafa, N. Müsəlman Şərqində ilk Demokratik Parlament / Nazim Mustafa // Xalq qəzeti.- 2003.- 7 dekabr.- S. 2. 980. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin bərpası və onun ilk tədbirləri // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 85-ci ildönümünə həsr olunmuş Respublika elmi konfransının materialları / AMEA-nın Tarix institutu.- Bakı, 2003.- S.86-89. 981. Rüstəmova, A. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti” mövzusu kitab- xanalarda / A.Rüstəmova // Yeni Müsavat.- 2003.- 1 iyun. 982. Rzayev, R. Şərqdə ilk Demokratik Respublika / Rauf Rzayev // Qanunçuluq.- 2003.- № 5.- S.114-120. 983. Rzayev, T. Türkiyədə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 85-ci ildö- nümünə həsr olunmuş tədbirlər / T.Rzayev // Respublika.- 2003.- 30 may.- S.4. 984. Saraclı, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dönəmində ədəbi mühit və ədəbi hərəkat / Ə.Saraclı // 525-ci qəzet.- 2003.- 3 iyun. 985. Səməndərov, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin aqrar siyasəti / S.Səməndərov // Xalq qəzeti.- 2003.- 24 may.- S.4. 986. Süleymanlı, H. Müstəqil dövlətimizin sələfi / H.Süleymanlı // Respublika.- 2003.- 31 may.- S.6. 987. Süleymanova, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və müasir hüquqi dövlət quruculuğu / E.Süleymanova // Xalq qəzeti.-2003.- 28 may.- S.4. 988. Tanrıverdiyev, V. Müstəqillik tariximizə ehtiramın ifadəsi / V.Tanrı- verdiyev // Respublika.- 2003.- 25 may.- S.3. 989. Tarixi həqiqətlər xalqa olduğu kimi çatdırılmalıdır: Milli Elmlər Akademiyasında Beynəlxalq elmi sessiya // Qanunçuluq.- 2003.- № 5.- S.112- 113. 990. Təbrizi, (Səbri) Q. Mən Azərbaycan Demokrat Firqəsinin hakimiy- yəti dövründə yaşamışam / Q.Təbrizi (Səbir) // Dünya Azərbaycanlıları.- 2003.- № 1-2.(3).- S.68-71. 991. Valeh, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və milli təhsil problemləri: [Misir Mərdanov və Əsgər Quliyevin “Azərbaycan təhsili Xalq Cümhuriyyəti illərində (1918-1920)” kitabı haqqında] / M.Valeh // Respublika.- 2003.- 20 iyun.- S. 6.

2004 992. Əliyev, İ. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin nitqi: AXC-nin 86-cı ildönümü münasibətilə / İlham Əliyev // Respublika.- 2004.- 28 may.- S.1-2.

160 Biblioqrafiya

*** 993. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qanunvericilik fəaliy- yəti / İ.Abbasov // Xalq qəzeti.- 2004.- 26 may.- S.2; Qanunçuluq.- 2004.- № 6.- S.40-44. 994. Abbasov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixinə daha bir baxış / M.Abbasov // Sosial bilgilər.- 2004.- № 2.- S.3-6 995. Ağayev, R. Ağqoyunlu dövləti ilə Teymurilər dövləti arasında iqtisadi və mədəni əlaqələr haqqında / Ramil Ağayev // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin 86-cı ildönümünə həsr olunmuş Respublika elmi konfransının materialları.- Bakı, 2004.-S.67-70. 996. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xəritəsi: [xəritə kitabın arxa cildindədir] // Zəngəzurda qalan izimiz /V.Əliyev.- Bakı, 2004. 997. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması və fəaliyyəti // XX əsr Azərbaycan tarixi.- Cild 2.- Bakı, 2004.- S.177-254. 998. Azərbaycanın müstəqillik Günü İtaliyada qeyd olunmuşdur // Respublika.- 2004.- 30 may.- S.4. 999. Bakı Dövlət Universiteti: AXC-nin yadigarıdır // Respublika.- 2004.- 28 may.- S.3. 1000. Berlində Azərbaycanın Milli bayramı – Respublika Günü münasibətilə qəbul: (ölkəmizin Almaniyadakı səfirliyində tədbir keçiril- mişdir) // Respublika.- 2004.- 30 may.- S.4. 1001. Eminov, M. Milli oyanışın məntiqi nəticəsi / M.Eminov // Res- publika.- 2004.- 28 may.- S.4. 1002. Əhmədov, Ə. Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması / Ə.Əhmədov // Azərbaycan iqtisadiyyatı / Ə.Əhmədov, M.Hacıyev.- Bakı, 2004.- S.15-16. 1003. Əhmədov, Ə. Azərbaycanın siyasi tarixinə dair qiymətli tədqiqat əsəri: [Dilarə Seyidzadənin “Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində: Müstəqilliyə aparan yollar” kitabı haqqında] / Ə.Əhmədov, L.Məmmədova // Respublika.- 2004.- 16 noyabr. 1004. Həsənov, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətçilik tarixinin şanlı səhifəsi / H.Həsənov // Xalq qəzeti.- 2004.- 27 may. 1005. Hacıyev, H. Şərqdə ilk Demokratik Respublika / H.Hacıyev // Respublika.- 2004.- 28 may.- S.5. 1006. Həsənov, V. Azərbaycan Həmkarlar İttifaqının amirliyinin rejimi dövrü: (XX əsrin 20-30-cu illəri) / V.Həsənov // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Həmkarlar İittifaqı.- Bakı, 2004.- S.34-35. 1007. İsayev, Ə. Xalq Cümhuriyyətinin ilkin paytaxtı Gəncə olub (1918-ci il) / Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 2004.- 28 may. 1008. İsgəndərov, A. Şərqdə Demokratik Respublikanın tarixşünaslığı / Anar İsgəndərov // Dirçəliş-XXI əsr.- 2004.- № 78-79.- S.227.

161 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1009. İsmayılov, S. XX əsrin əvvəllərində və Sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycanda dövlət qulluqçusunun vəzifəsi: [ADR hökumətinin hökumət üzvlərinin sayı və vəzifəsi, partiyaları göstərilmişdir] / Süleyman İsmayılov // Azərbaycanda dövlət qulluğu ənənələri və onun müasir durumu /S.İsmayılov.- Bakı, 2004.- S.34. 1010. İsmayılov, Ş. Yenidən dirçələn tariximiz: 28 May – Respublika Günü / Ş.İsmayılov // Mədəni-maarif.- 2004.- № 4.- S.15-16. 1011. Qədir, A. Tariximizin parlaq səhifələri / Aslan Qədir // Respublika.- 2004.- 28 may. 1012. Quliyev, C. 1918-1920-ci illər dövrünün bəzi məsələləri: [1989-cu il mayda “Kommunist” qəzetinin redaksiyasının keçirdiyi “Dəyirmi stol”da mü- zakirə] / Cəmil Quliyev // Tarix, düçüncələr, mülahizələr, qeydlər / C.Quliyev.- Bakı, 2004.- S.489-492. 1013. Quliyev, C. Azərbaycan Demokratik Respublikası [ADR-in ildönümünə həsr olunmuş sessiyada akademik C.Quliyevin məruzəsində Azərbaycan Demokratik Respublikası haqqında məlumat] / Cəmil Quliyev // Tarix, düşüncələr, mülahizələr, qeydlər / C.Quliyev.- Bakı, 2004.- S.509-513. 1014. Mahmudov, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk parlamentli respublika (1918-ci il may-1920-ci il aprel) / Yaqub Mahmudov // Dirçəliş-XXI əsr.- 2004.- № 49.-S.111-125. 1015. Mahmudlu, Y. Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz / Y.Mahmudlu // Ata yurdu: 5-ci sinif üçün dərslik / Y.Mahmudlu, R.Xəlilov, S.Ağayev.- Bakı, 2004.- S.205-209. 1016. Mahmudlu, Y. Dövlətçilik tariximizin parlaq səhifəsi / Y.Mahmudlu // Azərbaycan.- 2004.- 28 may. 1017. Mahmudlu, Y. Xalqımıza qarşı soyqırımı: (1918-ci il mart qırğını) / Y.Mahmudlu // Ata yurdu: 5-ci sinif üçün dərslik / Y. Mahmudlu, R.Xəlilov, S.Ağayev.- Bakı, 2004.- S.201-205. 1018. Mahmudlu, Y. 28 Aprel faciəsi / Y.Mahmudlu // Ata yurdu: 5-ci sinif üçün dərslik / Y.Mahmudlu, R.Xəlilov, S.Ağayev.- Bakı, 2004.- S.209- 214. 1019. Məmmədov, A. Cümhuriyyət dövrü poeziyamız / Alxan Məmmədov // Ədəbiyyat Məcmuəsi: AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri. XVIII cild. Bakı, 2004.-C.XVIII.- S.242-285. 1020. Məmmədov, Ç. İstiqlalın ilk mühüm addımları: 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan xalqının müstəqillik uğrunda mübarizəsi / Çingiz Məmmədov // Azərbaycan istiqlal yollarında / Ç.Məmmədov.- Bakı, 2004.- S.5-15. 1021. Məmmədov, O. Azərbaycan Demokratik Respubli- kası dövründə iş vaxtının hüquqi tənzimlənməsi / O.Məmmədov // Dirçəliş-XXI əsr.- 2004.- № 78-79.- S.274-278.

162 Biblioqrafiya

1022. Mustafa, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə ərazi bütöv- lüyü problemi / Nazim Mustafa // Xalq qəzeti.- 2004.- 25 may.- S.4. 1023. Mustafazadə, T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və onun dövlətçi- lik tariximizdə yeri / T.Mustafazadə // Xalq qəzeti.-2004.- 28 may.- S.4. 1024. Rəsulov, Ə. Bir kərə yüksələn bayraq... / Ə.Rəsulov // Respublika.- 2004.- 28 may.- S.5. 1025. Rzalı,R. Dekabrın 7-si Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamen- tinin yarandığı gündür / R.Rzalı // Azərbaycan.- 2004.- 7 dekabr.- S.4. 1026. Süleymanova, E. Şərqdə ilk Demokratik Respublika / E.Süleymanova // Xalq qəzeti.- 2004.- 28 may.- S.6. 1027. Veysəlli, F. Azərbaycan Demokratik Respublikasının süqutu / Fəxrəddin Veysəlli // Dil, cəmiyyət və siyasət /F.Veysəlli.- Bakı, 2004.- S.81. 1028. Vəfa, Z. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətçiliyimizin tarixində mühüm yer tutur / Zeynal Vəfa // Azərbaycan.- 2004.- 11 yanvar. 1029. Zəngilanlı, O. İstiqlalımız əbədidir / O.Zəngilanlı // Respublika.- 2004.- 4 iyun.- S. 5.

2005 1030. Əliyev, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş təntənəli mərasimdə nitq: Respublika sarayı, 27 may 1998-ci il / Heydər Əliyev // Heydər Əliyev. Müstəqilliyimiz əbədidir (mart 1998-iyun 1998).- Kitab 15.- Bakı, 2005.- S.389-421. 1031. Əliyev, İ. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 28 May-Respublika Günü münasibətilə Azərbaycan xalqına təbriki / İlham Əliyev // Respublika.- 2005.- 28 may.- S.1; Yeni Azərbaycan.- 2005.- 28 may.- S.2. 1032. Əliyev, İ. 28 May Respublika Günü münasibətilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin adından rəsmi qəbul: Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin nitqi / İlham Əliyev // Respublika.- 2005.- 28 may.- S.1-2.

*** 1033. Abdullayev, A. Tariximizin parlaq səhifələri / A.Abdullayev // Respublika.- 2005.- 27 may.- S.4. 1034. Abdullayev, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə mülkiyyət məsələlərinin həlli / N.Abdullayev // AMEA-nın Xəbərləri. Humanitar və ictimai elmlər seriyası - 2005.- № 1.-S.287-290. 1035. Abdullayev, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin vergilərə dair siyasəti / N.Abdullayev // AMEA-nın Xəbərləri. Humanitar və ictimai elmlər seriyası.- 2005.- № 2.- S.65-69.

163 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1036. Ağayev, Ə. Dəyərli tədqiqat əsəri: [ön söz] / Tufan Əjdər Ağayev // Azərbaycan Demokratik Respublikasında xalq maarifinin təşkili yolları / A.Qəhrəmanova.- Bakı, 2005.- S.4-6. 1037. Arif, Q. Azərbaycanın ilk demokratik Parlamenti /Q.Arif // Xalq qəzeti.- 2005.- 8 dekabr.- S.6. 1038. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin bayrağı: Kataloqda AXC-nin bayrağı ilə yanaşı Milli Azərbaycan Tarix Muzeyinin fondlarında saxlanılan 90-dan artıq bayraq haqqında // Azəbaycan bayraqları.- Bakı, 2005.- S.56 1039. Bayramov, Ə. Milli iftixar günümüz / Ə.Bayramov // Respublika.- 2005.- 28 may.- S.6. 1040. Elçin. 28 aprel – Azərbaycanın işğal günü: [professor Nizaməddin Şəmsizadə və tarixçi-alim Fəzail İbrahimlinin fikirləri] / Elçin // Xalq qəzeti.- 2005.- 27 aprel.- S.11. 1041. Əliqızı, R. Milli azadlıq mübarizəsinin məntiqi nəticəsi 28 May Respublika günüdür / R.Əliqızı // Cəmiyyət və cəza.- 2005.- № 3.- S.19-23. 1042. Fəqanoğlu, Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir: 28 May Respublika Günüdür / Ə.Fəqanoğlu // İki sahil.- 2005.- 28 may. 1043. Haşimi, A. Tariximizdə dönüş nöqtə: (1918-ci il 28 may dövlət müstəqilliyinin tarixi haqqında) / Abdulla Əmir Haşimi // Məqalələr toplusu /A.Ə.Haşimi.- Stokholm, 2005.- S.88-90. 1044. Həsənov, Ə. Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlər sisteminə qatılmaq cəhdləri: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti (1918- 1920-ci illər) / Əli Həsənov // Müasir beynəlxalq münasibətlər və Azərbay- canın xarici siyasəti / Ə.Həsənov.- Bakı, 2005.- S.56-81. 1045. Həsənzadə, N. XX əsr Azərbaycan mədəniyyəti (1918-1991): milli kadr problemi, dövlət dili, dövlət quruculuğu haqqında / Nəriman Həsənzadə // Kulturologiya: (Dünya mədəniyyəti tarixi) /N.Həsənzadə.- Bakı, 2005.- S.241- 262. 1046. İsayev, Ə. İstiqlal tarixinin parlaq səhifəsi: Gəncə üsyanı – 85 / Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 2005.- 2 iyun. 1047. İsgəndərov, A.. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Müsəlman Şərqin- də ilk demokratik respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında / Anar İsgəndərov // Dirçəliş XXI əsr.- 2005.- № 86/87.- S.97-107 . 1048. İsmayılova, V. Şərqdə ilk demokratik dövlət / V.İsmayilova // Azərbaycan.- 2005.- 28 may.- S.6. 1049. Qasımov, K. Xalq Cümhuriyyətinin ekran taleyi / K.Qasımov // Mədəni-maarif.- 2005.- № 1.- S.33-35. 1050. Qocatürk, N. Azadlıq eşqi əsarət zoru ilə üz-üzə: [Azərbaycan xal- qının 1918-ci ildə əldə etdiyi azadlığın itirilmə səbəbləri haqqında] / Nəriman Qocatürk // Türkün yaddaş kitabı / N.Qocatürk.- Bakı, 2005.- S.254-255.

164 Biblioqrafiya

1051. Paşayev, A. Cümhuriyyət Parlamentinə gedən yol / Ataxan Paşayev // Xalq qəzeti.- 2005.- 26 may.- S.9; 28 may.- S.5; 31 may- S.6; 1 iyun.- S.4. 1052. Rəfail. Aprelin 27-si Azərbaycanın işğalı və Cümhuriyyətin süqutu- dur: [“Qızıl Ordu tərəfindən Azərbaycanın işğalı və Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin süqutu” mövzusunda 1991-ci il 27 apreldə keçirilən tədbirdə müxtəlif siyasətçilərin, tarixçilərin çıxışları haqqında] / Rəfail // Xalq cəbhəsi.- 2005.- 28 aprel.- S.5. 1053. Şükürov, V. Müstəqilliyimiz əbədidir / V.Şükürov // Respublika.- 2005.- 27 may.- S.4. 1054. Vəfa, Z. Ermənilər təcavüzkar siyasətlərinə görə cavab verəcəklər (1918-1920-ci illər) / Zeynal Vəfa // Azərbaycan.- 2005.- 26 aprel.

2006 1055. Əliyev, İ. 28 May – Respublika Günü münasibətilə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin adından rəsmi qəbul: [Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin nitqi] / İlham Əliyev // Respublika.- 2006.- 27 may.- S.1.

*** 1056. Abbasov, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti fəaliyyəti dövründə demokratik prinsiplərə sadiqliyini dönə-dönə təsdiqləyib / Yolçu Abbasov // Xalq qəzeti.- 2006.- 26 may.- S.4. 1057. Adıgözəlov, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarif sahəsin- dəki tədbirlərindən / Ə.Adıgözəlov // Elmi məqalələr toplusu /Azərb. Müəl. İns-tu Sumqayıt fılialı.- Bur. 4.- Bakı, 2006.- S.86-91. 1058. ADR dövründə gömrük siyasəti: 23 ay mövcud olmuş hökumət bu sahədə çox işlər görmüşdü // Xalq cəbhəsi.- 2006.- 8 may.- S. 6. 1059. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti. İlk addımlar: (1918-ci il) / haz. F. Əhmədova // Maraq və məntiq.- 2006.- №5.- S. 20-21. 1060. Azərbaycanın milli bayramı – Respublika Günü qeyd olunmuş- dur: [Ankarada, Moskvada, Pekində, İstanbulda, Romada] // Respublika.- 2006.- 28 may.- S.6. 1061. Dəryadan damlalar: [ulu öndər H.Əliyevin 28 Mayı Milli bayram elan etməsi haqqında] // Böyük sənətin böyük dayağı.- Hissə 2.- Bakı, 2006.- S.154. 1062. Elçin. “Ermənilər ADR hökumətini yıxmaq üçün bütün vasitələrdən istifadə ediblər” / Elçin // Xalq cəbhəsi.- 2006.-11 aprel.- S. 14. 1063. Əhmədov, Q. Heydər Əliyevin istiqlalçı dühası: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında] / Q.Əhmədov // Azərbaycan.-2006.- 28 may.- S. 3. 1064. Əsədov, N. Xalqımızın tarixi nailiyyəti / N.Əsədov // Respublika.- 2006.- 26 may.- S.5.

165 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1065. Əzizov, N. Ən böyük xoşbəxtliyimiz müstəqilliyimizdir / N.Əzizov // Respublika.- 2006.- 28 may.- S.5. 1066. Hacıyev, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlət- çiliyimiz tarixində önəmli yer tutur / Hacı Hacıyev // Respublika.- 2006.- 27 may. 1067. Hacıyev, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətçiliyimiz tarixində önəmli yer tutur / Hacı Hacıyev // Respublika.- 2006.- 27 may.- S.5. 1068. Xalq Cümhuriyyəti tarixinə dair dəyərli nəşr: Zaqafqaziya Seyminin Müsəlman Fraksiyasının və Azərbaycan Milli Şurasının iclaslarının protokolları çapdan çıxmışdır // Azərbaycan.- 2006.- 7 aprel.- S.3. 1069. Xələfov, Y. 28 May Respublika Günü Berlində qeyd olunmuşdur / Y.Xələfov // Azərbaycan.- 2006.- 27 may.- S.7. 1070. Xəlilov, C. Giriş hissə: [Müstəqilliyi əldə etmək və qorumaq haqqında] / Xəlilov Cəlil // Milli təhlükəsizlik mənlik şüuru kontekstində.- Bakı, 2006.- S.3-5. 1071. İsayev, Ə. Gəncədən güc aldı milli ordumuz / Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 2006.- 1 iyun.- S.6. 1072. İsgəndərov, A. Xalq Cümhuriyyətinin yaranması və fəaliyyəti XX əsrdə Azərbaycan xalqının tarixində ən mühüm siyasi hadisə idi / Anar İsgəndərov // Azərbaycan.- 2006.- 28 may.- S.4. 1073. Qarayev, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və müasir Azərbaycan Respublikası / S.Qarayev // Xalq qəzeti.- 2006.- 28 may.- S.3. 1074. Qəndilov, S. Azərbaycan dövətçiliyinin simvolu: [Azərbaycanın birinci müstəqilliyi 1918-1920-ci illərdə olmuşdursa, ikinci müstəqilliyi 1991- ci ildə Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır] / Seyfəddin Qəndilov // Müstəqillik illərinin düşüncələri /S.Qəndilov.- Bakı, 2006.- S.461-462. 1075. Qəndilov, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ildönümünə həsr olunmuş yığıncaqda nitqi / Seyfəddin Qəndilov // Müstəqillik illərinin düşüncələri /S.Qəndilov.- Bakı, 2006.- S.94-99. 1076. Qəndilov, S. Beynəlxalq elmi sessiyada “Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyəti və siyasi mühacirət” mövzusunda məruzə / Seyfəddin Qəndilov // Müstəqillik illərinin düşüncələri / S.Qəndilov.- Bakı, 2006.- S.200-222. 1077. Quliyeva, G. Dövlətçilik tariximizin yaddaqalan səhifəsi / G.Quliyeva // Azərbaycan.- 2006.- 31 may.- S.6. 1078. Quluzadə, M. Azərbaycanın sovetləşməsinin ilk mərhələsində islam dininə qarşı mübarizənin başlanması / Musa Quluzadə // Azərbaycan SSR-də dövlət və din münasibətləri (1920-1991-ci illər) /M.Quluzadə.- Bakı, 2006.- S.10-12. 1079. Quluzadə, M. Sovet hakimiyyəti tərəfindən Azərbaycanda din xadimlərinə və müqəddəs yerlərə qarşı aparılan repressiyalar: [məqalədə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində islam dininə, onun ayin və bayramlarına,

166 Biblioqrafiya

şəriət qanunlarına münasibəti haqqında da verilmişdir] / Musa Quluzadə // Azərbaycan SSR-də dövlət və din münasibətləri (1920-1991-ci illər) /M.Quluzadə.- Bakı, 2006.- S.98-100. 1080. Macarıstanda Azərbaycan günləri açılmışdır: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 88-ci ildönümü münasibətilə] // Azərbaycan.- 2006.- 23 may.- S.2. 1081. Məmmədov, A. Türkiyəli şairlər Azərbaycan Cümhuriyyətində / Alxan Məmmədov // Məclis. N.1: Elmi toplu. Nizami adına Ədəbiyyat Muzeyi. -Bakı, 2006.-S.38-47. 1082. Məmmədov, C. Birinci Azərbaycan Respublikası / Çingiz Məm- mədov // Azərbaycanın siyasi tarixi /Ç.Məmmədov.- Bakı, 2006.- S.96-167. 1083. Məmmədov, N. Şərq dünyasının ilk Demokratik Respublikası / N.Məmmədov // Respublika.- 2006.- 28 may.- S.4. 1084. Məmmədov, R. Müstəqilliyimizə əbədi təminat yaradan siyasət: 28 May – Respublika Günü / R.Məmmədov // Respublika.- 2006.- 28 may. 1085. Rəhimov, K. Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası (1920-1991): [AXC-nin istefası haqqında] / Kamran Rəhimov // Azərbaycan: ulu və müasir tariximizə baxış /K.Rəhimov.- Bakı, 2006.- S.184-186. 1086. Rəhimov, K. Azərbaycan dövlətçiliyi və diplomatiya tarixinə qısa nəzər / Kamran Rəhimov // Azərbaycan: ulu və müasir tariximizə baxış /K.Rəhimov.- Bakı, 2006.- S.259-276. 1087. Rəhimov, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: (1918-1920-ci illlər) / Kamran Rəhimov // Azərbaycan: ulu və müasir tariximizə baxış /K.Rəhimov.- Bakı, 2006.- S.250-254. 1088. Rəhimov, K. Mübarizə azadlıq yoludur: [Azərbaycan xalqının demokratik hərəkata qoşulması haqqında] / Kamran Rəhimov // Azərbaycan: ulu və müasir tariximizə baxış /K.Rəhimov.- Bakı, 2006.- S.347-350. 1089. Rəhimov, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: (28 may 1918 – 28 aprel 1920-ci il): [Ermənistan və Gürcüstana verilən torpaqların siyahısı] / Kamran Rəhimov // Azərbaycan: ulu və müasir tariximizə baxış /K.Rəhimov.- Bakı, 2006.- S.178-183. 1090. Rzayev, A. Xalq Cümhuriyyətinin layiqli varisi: 28 May – Respubli- ka Günüdür / A.Rzayev // Respublika.- 2006.- 23 may.- S.2. 1091. Süleymanov, Q. Dövlətimiz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisidir / Q.Süleymanov // Respublika.- 2006.- 28 may.- S.5. 1092. Tağıyeva, X. Milli qürur günümüz / X.Tağıyeva // Respublika.- 2006.- 31 may.- S.5. 1093. Tanrıverdiyev, Y. Cümhuriyyətin ilk paytaxtında... [Gəncədə Res- publika Gününün qeyd olunması haqqında] / Y.Tanrıverdiyev // Respublika.- 2006.- 28 may.- S.5.

167 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1094. Valeh, M. Çağdaş pedaqoji fikir tarixində böyük hadisə: [AXC-nin 85 illik yubuleyinə həsr olunmuş M.Mərdanov və Ə.Quliyevin “Azərbaycan təhsili: Xalq Cümhuriyyəti illərində (1918-1920)” adlı kitabı haqqında] / Mirzə Valeh // Azərbaycan dövlətçiliyinin qoşa qanadı /M.Valeh.- Bakı, 2006.- S.69-86. 1095. Valeh, M. Heydər Əliyev və milli təhsil sistemi: [Azərbaycanda ilk Təhsil Nazirliyi 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin qərarı ilə Xalq Maarif Nazirliyi adı altında yaradılması haqqında] /Mirzə Valeh // Azərbaycan dövlətçiliyimizin qoşa qanadı / M.Valeh.- Bakı, 2006.- S.249.

2007 1096. Əliyev, H. 28 May – Respublika Günü münasibətilə Azərbaycan xalqına müraciət, 28 may 1999-cu il / Heydər Əliyev // Heydər Əliyev. Müstəqilliymız əbədidir.- Kitab 20.- Bakı, 2007.- S.281-289. 1097. Əliyev, İ. 28 May – Respublika Günü münasibətilə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin adından rəsmi qəbul: Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin nitqi / İlham Əliyev // Azərbaycan.- 2007.- 26 may.- S.1-2. 1098. İlham Əliyev İstiqlaliyyət küçəsində Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin şərəfinə ucaldılmış abidənin açılışında iştirak etmişdir // Azərbaycan.- 2007.- 26 may.- S.3.

*** 1099. Allahverdiyev, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyətində iqtisadi məsələlər / Ə.Allahverdiyev // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyəti və beynəlxalq münasibətlərdə yeri: Respublika elmi konfransının materialları.- Sumqayıt, 2007.- S.65-66. 1100. Azərbaycan Respublikasının Milli Bankı: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə bank sistemi] // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan.- Bakı, 2007.- S.493. 1101. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin İstiqlaliyyət bə- yannaməsi (28 may 1918-ci il) // Füyuzat.- 2007.- № 5.- S.56-57. 1102. Azərbaycanda ilk gizir məktəbi: Hərbi tariximizdən: [Gəncədə 1918-ci ildə açılan gizir məktəbi haqqında] (Azərbaycan 1918. 7-11 noyabr № 29-32) // Azərbaycan.- 2007.- 26 iyun .- S. 5. 1103. Cabbarov, F. 1918-ci ildə Bakı neft sənayesində bolşeviksayağı milliləşdirmənin həyata keçirilməsi / F.Cabbarov // AMEA-nın Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası.- 2007.- № 8.- S.259-270. 1104. Cəfərli, R. Milli fəxarət günü / R.Cəfərli // Azərbaycan.- 2007.- 27 may.- S.1.

168 Biblioqrafiya

1105. Əhmədov, S. Qafqaz İslam ordusuna aid əşyalar / S.Əhmədov // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan.- Bakı, 2007.- S.714-715. 1106. Əliyeva, A. Kitabxanalar: [AXC illərində kitabxana işi] / A.Əliyeva // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan.- Bakı, 2007.- S.707. 1107. Əzizli, B. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti mətbuatında döv- lətçilik məsələləri / Bəxtiyar Əzizli // Dirçəliş - XXI əsr.- 2007.- № 110-111.- S.127-132. 1108. Əzizli, B. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti / Bəxtiyar Əzizli // Dirçəliş XXI əsr.- 2007.- № 110/111.- S.127-132. 1109. Hacıalıyev, E. Müsəlman Şərqində ilk Demokratik Respublika / E.Hacıalıyev // Azərbaycan.- 2007.- 27 may.- S.3. 1110. Hicranoğlu, V. 1918-ci il mart faciəsi / V.Hicranoğlu // Füyuzat.- 2007.- May, № 3.- S. 56-58. 1111. Xələfov, A. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti dövründə Azər- baycanda kitabxana işi (1918-1920-ci illər) / Abuzər Xələfov // Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi: dərslik. 3 hissədə / A.Xələfov.- Hissə 2: XX əsrin I yarısında Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi.- Bakı, 2007.- S.132-146. 1112. İsayev, Ə. O keşməkeşli illərdə Gəncə Müsəlman Milli Komitəsi şəhərə rəhbərlik edirdi: müstəqilliyimizin şanlı səhifələri (1918-ci il) / Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 2007.- 30 may. 1113. İsmayılov, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində müstəqil gömrük xidmətinin formalaşdırılması / Kamran İsmayılov // Azərbaycan gömrüyü: tarixi, ənənələr və müasirlik.- Bakı, 2007.- S.136-149. 1114. İsmayılov, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti parlament sənədlərində (1918-ci il) / S.İsmayılov // Bakı Universitetinin Xəbər- ləri. Humanitar elmlər seriyası.- 2007.- № 3.- S.140-150. 1115. İsmayılov, S. Azərbaycan Demokratik Respublikası parlament sə- nədlərində / Samir İsmayılov // Dirçəliş XXI əsr.- 2007.- № 114/115.- S.90-104. 1116. İsrafiloğlu, N.R. Mücadilə: [Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyinə] / Nazim Rza İsrafiloğlu // Bütövlük.-2007.- 24 dekabr.-S.8-9. 1117. Məmmədli, B. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti müstəqil dövlətçilik tariximizin parlaq səhifəsidir / B.Məmmədli // Respublika.- 2007.- 27 may. 1118. Məmmədova, L. 1918-ci il Türk Ordusu Azərbaycanda / Lətifə Məmmədova // Füyuzat.- 2007.- № 3.- S. 46-47. 1119. Məmmədov, N. Azərbaycan dövləti Xalq Cümhuriyyətinin varisidir /N.Məmmədov // Azərbaycan.- 2007.- 27 may.- S.3, 8. 1120. Məmmədova, S. Azərbaycanı dünyaya tanıdan cümhuriyyət / S.Məmmədova // Respublika.- 2007.- 26 may. 1121. Milli təhlükəsizlik: [AXC dövründə Daxili İşlər Nazirliyi, Dövlət Sərhəd xidməti, Xarici İşlər Nazirliyi haqqında] // Azərbaycan Milli Ensiklo- pediyası: Azərbaycan.- Bakı, 2007.- S.360-372.

169 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1122. Qasımlı, M. 1920-ci ilin apreli: Azərbaycan Dövlət müstəqilliyinin itirilməsinə böyük dövlətlərin münasibəti / Musa Qasımlı // 525-ci qəzet.- 2007.- 7, 14, 28 aprel. 1123. Rzalı, R. Ordu quruculuğunun çətin yolları / R.Rzalı // Azərbaycan.- 2007.- 26 iyun.- S.4. 1124. Sultanlı, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə ədəbi tənqid (1918-1920) / Vaqif Sultanlı // Ədəbi tənqidin tədrisi məsələləri /V.Sultanlı.- Bakı, 2007.- S.37-44. 1125. Valehoğlu, İ. “Xalq Cümhuriyyəti dövlətçiliyimizin şanlı səhifə- sidir” / İntiqam Valehoğlu // Olaylar.- 2007.- 28-30 aprel.- № 74.- S.4. 1126. Vəfa, Z. Parlament tariximizin şanlı səhifələri: Azər- baycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasmın 88-ci ildönümü münasibətilə / Zeynal Vəfa // Azərbaycan.- 2007.- 27 may.

2008 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 90 1127. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illik yubleyi haqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, 15 fevral 2008-ci il // Azərbaycan.- 2008.- 16 fevral.- S.1; Ədəbiyyat qəzeti.- 2008.- 22 fevral.- S.1.

*** 1128. Əliyev, İ. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Milli Məclisin Azərbaycan Parlamentinin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş təntənəli yığıncağında nitqi / İlham Əliyev // Azərbaycan; Respublika.- 2008.- 20 iyun. ______

1129. Abbasov, İ. Son iki əsrdə azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə və soyqırımı siyasəti (1918-1923-cü illər) / İ.Abbasov // Xalq qəzeti.- 2008.- 2 aprel 1130. Abbasov, V. Müsəlman şərqinin ilk Parlamentli Respublikası / Vaqif Abışov; söhbəti apardı R.Mikayıloğlu // Xalq cəbhəsi.- 2008.- 25 aprel. 1131. Abdullayev, E. Tarixin qanlı səhifəsi (1917-1920-ci illər) / E.Abdul- layev // Respublika.- 2008.- 1 aprel. 1132. Abdullayev, E. Azərbaycan Parlamenti sələfınin yarımçıq qalmış ideyalarını ləyaqətlə davam etdirir: Azərbaycan Parlamenti – 90 / E.Ab- dullayev // Respublika.- 2008.- 19 iyun 1133. Abışov, V. Müsəlman Şərqinin ilk Parlamentli Respublikası: (AMEA Tarix İnstitutunun elmi əməkdaşı ilə söhbət) / V.Abışov; söhbəti apardı Ramiz Mikayıloğlu // Xalq cəbhəsi.- 2008.- 25 aprel.- S.9.

170 Biblioqrafiya

1134. Ağasıyev, İ. Cənubi Qafqaz alman kolonistlərinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə münasibəti / İkram Ağasıyev // Tarix və Gerçəklik / Azər- baycan Tarix Qurumu.- Bakı, 2008.- № 2 (4).- S.59-68. 1135. Aşırlı, A. 1 aylıq savaş: Qafqaz İslam Ordusu Qarabağı necə azad etdi? / A.Aşırlı // Şərq.- 2008.- 23-24 may. 1136. Aşırlı, A. Cümhuriyyət: 90 il əvvəl və indi / A.Aşırlı // Şərq.- 2008.- 28, 30 may. 1137. Azərbaycan Demokratik Respublikası gender bərabərliyinin yaradılması istiqamətində ilk addımlar atmışdır: Azərbaycan Demokratik Respublikasınm 90 illiyinə həsr olunmuş konfrans keçirilmişdir (Milli Məclisin deputatları, tarixçi alimlər, vətəndaş cəmiyyətləri və b. iştirak etmişdilər) // Respublika.- 2008.- 28 may. 1138. Ayxan. Parisdə Cümhuriyyət bayramı: ADR-in 90 illiyi ilə bağlı Fransa paytaxtında konsert təşkil olunub: [“Champs Elysees” Teatrında Xalq artisti Alim Qasımov və qızı Fərqanə Qasımovanın ifasında] / Ayxan // Ekspress.- 2008.- 5-7 aprel.- S.15. 1139. Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin tarixinə dair qiymətli sənəd toplusu: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası // Xalq qəzeti.- 2008.- 12 iyun. 1140. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 90: tariximizin şanlı səhifəsi // Dönüş.- 2008.- 28 may. 1141. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk demokratik döv- lət” mövzusunda elmi-nəzəri konfrans keçirilmişdir // Xalq qəzeti.- 2008.- 24 may. 1142. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk parlamentli demok- ratik respublika idi // Azərbaycan.- 2008.- 27 may. 1143. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə milli jurnalistika: tarix, ənənə, müasirlik” mövzusunda konfrans // Xalq qəzeti.- 2008.- 24 may. 1144. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin fraksiyaları // Milli Məclis: xüsusi buraxılış: Parlament – 90.- 2008.- S.76-100. 1145. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Qafqaz İslam Ordusu” kitabı təqdim edilmişdir // Xalq qəzeti; 525-ci qəzet.- 2008.- 27 may; Azərbaycan.- 2008.- 28 may. 1146. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illik yubileyinə həsr olun- muş inşa yazı müsabiqəsinin keçirilməsi barədə: [Azərbaycan Respublika- sının Təhsil naziri Misir Mərdanovun əmri] // Azərbaycan müəllimi.- 2008.- 11 aprel.- S.2. 1147. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyi münasibətilə: Arnold Şvartsnekker Amerikada yaşayan azərbaycanlıları təbrik edib // İki sahil.- 2008.- 28 may

171 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1148. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyi Parisdə qeyd oluna- caq // Şərq.- 2008.- 1 aprel. 1149. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamenti // Respublika.- 2008.- 30 may. 1150. Azərbaycan Qafqazda liderlik edən ölkəyə çevrilmişdir // Azər- baycan müəllimi.- 2008.- 28 may-3 iyun. 1151. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Azərbay- can Xalq Cümhuriyyətinin şərəfınə ucaldılmış abidəni ziyarət etmişdir // İki sahil.- 2008.- 28 may. 1152. “Azərbaycan” qəzeti, 28 may 1919-cu il // Azərbaycan.- 2008.- 23 may. 1153. “Azərbaycan”ın yubiley nömrəsi yenidən işıq üzü gördü: [“Azər- baycan Demokratik Cümhuriyyəti” / Ərəb qrafıkasından latın əlifbasına çevirəni: Ş.Hüseynov] // Şərq.- 2008.- 22 may. 1154. Azərbaycançılıq Hərəkatı Birliyi “İstiqlal naminə” ödülünü təqdim etdi: Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranmasının 90 illik yubileyi ilə bağlı dəyirmi masa keçirib // Yeni Azərbaycan.- 2008.- 28 may. 1155. Babayev, E. Dünya Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranma tarixini anacaq / E.Babayev // Kaspi.- 2008.- 24-26 may. 1156. Bağırova, İ. Cənubi Qafqaz ölkələrində istiqlal aktlarının elan olunması tarixindən / İ.Bağırova // AMEA Tarix İn-tunun Elmi Əsərləri.- 2008.- C.25.- S.36-46. 1157. Bayramoğlu, A. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə xalq maarifı: problemlər, vəzifələr, tədbirlər / Alxan Bayramoğlu // Təhsil ocağı.- 2008.- №1.- S.109-113. 1158. Bədəlov, Ə. Böyük tarixi səhv: [Azərbaycan torpaqlarının zaman- zaman Ermənistan tərəfindən işğal olunması haqqında] / Ə.Bədəlov // Xalq qəzeti.- 2008.- 29 yanvar.- S.2. 1159. Bəylərli, T. 28 May – Respublika Günü AMEA Naxçıvan bölmə- sində də qeyd olunub / T.Bəylərli // İki sahil.- 2008.- 28 may. 1160. Bilal, Ə. Milli müstəqilliyin hamar olmayan yolları / Ənsər Bilal // Vətən səsi.- 2008.- 23 may. 1161. Bu gün Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illik yubileyidir: Dövlət başçısı İlham Əliyev bu münasibətlə rəsmi qəbul keçirib // 525-ci qəzet.- 2008.- 28 may. 1162. Cəfərli, E. 1918-1920-ci illərdə Azərbaycanın neft siyasəti: Azər- baycan hökuməti 90 il əvvəl Avropaya neft ixracını nəzərdə tutan Bakı-Batumi kəmərini işə salmışdı / E.Cəfərli // Yeni Azərbaycan.- 2008.- 27 may. 1163. Cəfərli, N. YAP Cümhuriyyət konfransı təşkil etdi / N.Cəfərli // Şərq.- 2008.- 28 may.

172 Biblioqrafiya

1164. Cəfərli, E. Azərbaycanın 1918-1920-ci illərdə beynəlxalq iqtisadi əlaqələri: Türkiyə, İtaliya, Fransa və ABŞ respublikamızın əsas iqtisadi part- nyorları idi / E.Cəfərli // Yeni Azərbaycan.- 2008.- 28 may. 1165. Cəfərli, E. Demokratik Cümhuriyyətin iqtisadi siyasəti: 1918-1920- ci illərdə Azərbaycan hökuməti kompleks iqtisadi islahatlar aparmaqla ciddi irəliləyişlər əldə etmişdi / E.Cəfərli // Yeni Azərbaycan.- 2008.- 24 may. 1166. Cümhuriyyət tarixi ilə bağlı Rusiyada kitab nəşr olunub: Ramiz Abutalıbovun Rusiyada nəşr edilmiş kitabı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyinə həsr olunmuşdur // Şərq.- 2008.- 14 may. 1167. Doxsan (90) yaşlı “Azərbaycan” unudulacaqmı? // Şərq.- 2008.- 24 may. 1168. Dövlət dili Cümhuriyyətin qəbul etdiyi ilk qərarlardan biridir // Şərq.- 2008.- 24 may. 1169. Elşad, M. Azərbaycan Demokratik Respublikasının prinsipləri / Miraləm Elşad // Dirçəliş - XXI əsr.- 2008.- № 120-121.- S.182-187. 1170. Erməni siyasi təşkilatının Azərbaycan dövlətçiliyinə qarşı təxri- batçı fəaliyyəti (1918-1920-ci illər) // Respublika.- 2008.- 21, 22, 23 may. 1171. Əbdülsəlimzadə, Q. Aprelin 28-də Azərbaycan işğal edilib: (müəlliflə müsahibə) / Q.Əbdülsəlimzadə; müsahibəni apardı E.Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi.- 2008.- 29 aprel.- S.14. 1172. Əbdülsəlimzadə, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi- sosial siyasəti / Q.Əbdülsəlimzadə // Xalq qəzeti.- 2008.- 17 may. 1173. Əhmədov, E. Hüquqi dövlət quruculuğunda Heydər Əliyevin rolu və xidmətləri: [Heydər Əliyevin AXC-nin fəaliyyətinə verdiyi yüksək qiymət] / E.Əhmədov // Respublika.- 2008.- 29 aprel.- S. 6; Hərbi bilik.- 2008.- №1.- S.- 101-106. 1174. Əhmədova, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: milli-mədəni quru- culuq / Firdovsiyyə Əhmədova // Milli Azərbaycan tarixi Muzeyi: toplu.- Bakı, 2008.- S.195-204. 1175. Əhmədova, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qanunvericilik siyasəti / Firdovsiyyə Əhmədova // Respublika.-2008.- 7 dekabr. 1176. Əhmədova, F. Gözəlim “Cümhuriyyət – 90” / Firdovsiyyə Əhməd- ova // Anfas.- 2008.- № 3.- S.8-9. 1177. Ələkbərov, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (1918-1920-ci illər) əbədiləşdirilməsində Heydər Əliyevin yeri və rolu / F.Ələkbərov // Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 85-ci ildönümünə həsr edilmiş ümumrespublika elmi-praktik konfransının materialları / AMEA Fəlsəfə və Siyasi-Hüquqi Tədqiqatlar İn-tu; Heydər Əliyev məktəbi.- Bakı, 2008.- S.154-167.

173 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1178. Əliyev, Ə. AŞPA Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin və Parlamentin 90 illiyi ilə bağlı bəyanat qəbul etmişdir / Ə.Əliyev // Xalq qəzeti.- 2008.- 29 iyun. 1179. Əliyev, F. Prokurorluq orqanları: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 90 / F.Əliyev // Respublika.- 2008.- 25 may. 1180. Əliyev, İ. İstiqlalımızın şərəfli yolu / İ.Əliyev // Respublika.- 2008.- 28 may. 1181. Əliyeva, İ. Cümhuriyyət dövründə iqtisadiyyatın inkişafı / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2008.- 28 may. 1182. Əliyeva, İ. Cümhuriyyət dövründə təhsil və səhiyyədə aparılan islahatlar / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2008.- 28 may. 1183. Əmirəhmədov, Ə.B. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni: fəlsəfı-tekstoloji təhlil / Ə.Əmirəhmədov (Hacılı) // Kredo.- 2008.- 28 iyun 1184. Ənsərli, G. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyinə həsr edil- miş elmi konfrans keçirilmişdir: AMEA və Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin birgə təşkil etdiyi elmi konfrans /G.Ənsərli // Elm.- 2008.- 29 may. 1185. Əsədova, Y. Azərbaycan Xalq Cümhüriyyəti 20-30-cu illər sovet tarixşünaslığında / Y.Əsədova // Dirçəliş XXI əsr.- 2008.- № 124/125.- S.326-333. 1186. Fərəcova, Z. Gəncə üsyanı: Azərbaycan layihəsi 1920-ci il / Z.Fərəcova // El.- 2008.- aprel. 1187. Göyçaylı, X. 28 Mayın qısa bioqrafiyası // Mədəniyyət.- 2008.- 31 may.- S.4. 1188. Həsənov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə həmkarlar hərəkatı / Vəkil Həsənov // Ülfət.- 2008.- 24 may. 1189. Xəlilzadə, F. Milli zəfər günü / Flora Xəlilzadə // Azərbaycan.- 2008.- 21, 22 may. 1190. İbrahimli, F. Aprel həqiqətləri: 1920-ci illər tariximizin qaranlıq səhifələrindədir / F.İbrahimli // Azərbaycan.- 2008.-27 aprel.- S.1, 7. 1191. İnsanlara hürriyyət, millətlərə istiqlal!: 1918-ci il may ayının 28- də yaradılmış Azərbaycan Demokratik Respublikasının əsas qayəsi bu idi // İki sahil.- 2008.- 28 may. 1192. İsayev, Ə. Dərd həmin dərddir: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qaçqınlar problemi / Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 2008.- 23 may. 1193. İsgəndərov, A. İlk Azərbaycan Parlamenti: Azərbaycan Parlamenti – 90 / Anar İsgəndərov // Azərbaycan.- 2008.- 19 iyun. 1194. İsmayılov, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ictimai-siyasi, mədəni həyatında gənclərin iştirakı / Kamran İsmayılov // Elmi Əsərlər /MEA Tarix İnstitutu.- 2008.- № 25.- S.78-88. 1195. İsrafiloğlu, N.R. Mücadilə: [Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyinə] / Nazim Rza İsrafiloğlu // Bütövlük.- 2008.- 19 yanvar.-S.6-7; 14 fevral, 8 mart.- S.8-9; 12 aprel.-S.4.

174 Biblioqrafiya

1196. Qarayev, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin neft siyasəti / S.Qarayev // Xalq qəzeti.- 2008.- 7 iyun. 1197. Qədimov, K. Azərbaycan müstəqilliyi əleyhinə Sovet Rusiyasınm hərbi-diplomatik təşəbbüsünün iflasa uğraması (may-sentyabr 1918-ci il) / K.Qədimov // AMEA Tarix İn-nun Elmi Əsərləri.- 2008.- C. 25.- S.151-163. 1198. Quliyev, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili və xarici siyasəti: elmi-praktik konfrans / Q.Quliyev // Xalq qəzeti.- 2008.- 24 may 1199. Quliyev, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin gömrük qanunveri- ciliyi sahəsində təcrübəsindən / R.Quliyev // AMEA Tarix İn-nun Elmi Əsərləri.- 2008.- C.25.- S.62-68. 1200. Qurbanov, A. Ucalan bayraq enməyəcək / A.Qurbanov // Füyuzat.- 2008.- № 3.- S.26- 31. 1201. Los-Ancelesdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illik yubi- leyi qeyd edilmişdir // Azərbaycan.- 2008.- 25 may. 1202. Mahmudov, Y. Azərbaycan xalqının ilk demokratik respublikası / Y.Mahmudov // AMEA Tarix İnstitutunun elmi əsərləri.- 2008.- C.25.- S.4-35; Elm.- 2008.- 29 may; 18 iyul. 1203. Məmmədova, L. Erməni siyasi təşkilatlarının (1918-1920-ci illər) Azərbaycan dövlətçiliyinə qarşı təxribatçı fəaliyyəti / L.Məmmədova // Res- publika.- 2008.- 21, 22, 23, 24, 27, 28 may. 1204. Müstəqil Azərbaycan dövləti əbədi yaşayacaq: Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş mərasimdə iştirak edib // Yeni Azərbaycan.- 2008.- 28 may. 1205. Nazimqızı, R. Azərbaycan Demokratik Respublikasının təhsil siya- səti / R.Nizamiqızı // Yeni Azərbaycan.- 2008.- 23, 24 may. 1206. Paşayev, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Ataxan Paşayev // Respublika.- 2008.- 22 fevral.- S.3. 1207. Rzayev, R. Azərbaycanda məhkəmə sisteminin yaradılması və inki- şafı tarixi / Ramiz Rzayev // Dirçəliş-XXI əsr.- 2008.- № 122-123.- S.81-90. 1208. Seyidəlili, F. 28 May 1919-cu il: bir yaşın sevinci “Azərbaycan” qəzetinin bayram nömrəsi / F.Seyidəlili // 525-ci qəzet.- 2008.- 19 aprel. 1209. Türkel, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti bizim dövlətimiz idi! / Yadigar Türkel // Kredo.- 2008.- 6 sentyabr. 1210. Türkel, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, parlament və siyasi hakimiyyətin kommunistlərə verilməsi haqqında / Yadigar Türkel // Kredo.- 2008.- 10 aprel; 3, 10, 17, 24 may; 7 iyun 1211. Vəfa, Z. Müsəlman Şərqində parlament tipli ilk müstəqil respublika / Zeynal Vəfa // Azərbaycan; Xalq qəzeti.- 2008.- 24 may. 1212. Zamanov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixşünaslığında Naxçıvan problemi / E.Zamanov // AMEA Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri: İctimai və humanitar elmlər seriyası.- 2008.- № 1.- S.75-80.

175 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2009 1213. Əliyev, İ. Azərbaycan öz tarixinə, milli irsinə bağlı olan müasir, dünyəvi dövlətdir: 28 May – Respublika Günü münasibətilə Azərbaycan Republikasının Prezidenti İlham Əliyevin nitqi / İlham Əliyev // Azərbaycan; Respublika; Xalq qəzeti.- 2009.- 28 may.

*** 1214. Abıyev, A. Müstəqil dövlətçilik tariximizin parlaq səhifəsi: 28 may – Respublika Günü / A.Abıyev // Respublika.- 2009.- 28 may. 1215. Alışova, N. Təcrübə göstərir ki... / Nailə Alışova // Mədəni-maarif.- 2009.- № 5/6.- S.12-13. 1216. Azərbaycan Demokratik Respublikası milli dövlətçiliyimizin ilk təcrübəsi kimi // İki sahil.- 2009.- 26 may.- № 96.- S.8. 1217. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Qarabağ // Rabitə dünyası.- 2009.- 28 may, № 19.- S.10. 1218. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti müstəqil dövlətçilik tariximizin parlaq səhifəsidir // Lider Azərbaycan.- 2009.-№ 14.- S.3. 1219. Baxşəliyev, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin işğalının bəzi məqamları / Ərəstun Baxşəliyev // Xalq qəzeti.- 2009.- 27 may, № 113.- S.4. 1220. “Bakı. Mart 1918-ci il. Azərbaycanda talanlar sənədlərin dili ilə” kitabı çapdan çıxmışdır // Elm.- 2009.- 15 aprel. 1221. Cəbrayılov, R. Müstəqil Azərbaycan dövləti Xalq Cümhuriyyətinin varisidir / Rafael Cəbrayılov // Azərbaycan.- 2009.- 29 may, № 114.- S.4. 1222. Əhmədova, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: milli-mədəni quru- culuq / Firdovsiyyə Əhmədova // Füyuzat.- 2009.- № 3 (47).- S. 6-10; Xalq qəzeti.-2009.- 28 may.- S.3. 1223. Əhmədova, F. Cümhuriyyət parlamentinin sonuncu qanunu: gerçək- ləşməyən qanunda itiriləcək Azərbaycan torpaqlarına sahiblik təsbit olunmuşdu / Firdovsiyyə Əhmədova // Füyuzat.- 2009.- № 5 (49). 1224. Əliyev, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Xəzərdə hərbi dənizçilik əməliyyatları / N.Əliyev // Hərbi bilik.- 2009.- № 2.-S.78-90. 1225. Hacızadə, A. Azərbaycanın milli bayramı – Respublika Günü Mosk- vada qeyd olunmuşdur / Asya Hacızadə // Azərbaycan; Respublika; Xalq qəzeti.- 2009.- 30 may. 1226. Həsənli, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Paris sülh konfransı tərəfindən tanınması / Cəmil Həsənli // Diplomatiya aləmi.- 2009.- № 23.- S. 55-65. 1227. Həsənov, B. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti dövründə Yu- xarı Qarabağda siyasi vəziyyət / Bəxtiyar Həsənov // Qarapapaqlar (Tiflis).- 2009.- № 6.- S.8-13.

176 Biblioqrafiya

1228. Həsənov, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti. 91 il / Hacı Həsənov // Azərbaycan tarixində demokratik dəyərlər.-2009.- S.235-270. 1229. İbrahimli, F. 28 May – millətimizin şərəf və ləyaqət tarixidir / F.İbrahimli // Yeni Azərbaycan.- 2009.- 27 may. 1230. İdrisoğlu, A. Şərqin ilk demokratik respublikası / Ağalar İdrisoğlu // Azad Azərbaycan.- 2009.- 22 may, № 69.- S.5. 1231. Qaliboğlu, E. Millətin birliyini və bütünlüyünü qorumaq milli əxlaqın başlıca şərtidir: [“Milli Birlik” adlı kitabın tərtibçisi və elmi redaktoru Yadigar Türkel, ərəb dili məsləhətçisi isə Əmir Teymuroğludur] / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 28 may.- S.14. 1232. Qasımlı, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Xarici İşlər Nazirliyi- nin bağlanması və “yeni xarici siyasət xətti” 1920-1922-ci illər / Musa Qasımlı // Diplomatiya aləmi.- 2009.- № 23.- S.66-74. 1233. Qasımov, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə təhlükəsizlik orqanları / Cəlal Qasımov // Azərbaycan.- 2009.- 7 fevral, № 29.- S.6. 1234. Qəhrəmanov, T. Azərbaycan Milli qurtuluş hərəkatının böyük ideo- loqu: “Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz!” / Tural Qəhrəmanov // Mədəniyyət.- 2009.- 31 yanvar, № 6.- S.6. 1235. Quliyev, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində gömrük sərhədinin mühafizəsi / Röfət Quliyev // Dirçəliş – XXI əsr.- 2009.- № 133-134.- S.373-386. 1236. Los-Ancelesdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasmın 91 illiyinə həsr edilmiş ziyafət və konsert proqramı təşkil edilmişdir // Respublika.- 2009.- 30 may. 1237. Məmmədov, Ş. Xalqın Cümhuriyyəti: “Burada insan nə varına görə haqlı, nə də yoxsulluğuna görə haqsız görünürdü: “Milli Azərbaycan Respubli- kasının qurulduğu 1918-ci ilin 28 mayı qədər çağdaş Azərbaycan tarixinin ünlü bir günü yoxdur” / Şövkət Məmmədov // Azadlıq.- 2009.- 27 may, № 115.- S.12. 1238. Mikayıloğlu, R. Xalq Cümhuriyyətinin 91 yaşı tamam olur: BAXCP-nin mərkəzi qərargahında Milli Demokratik Qüvvələr Birliyinin (MDQB) təşəbbüsüylə “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: tarixi əhəmiyyəti və dərsləri” mövzusunda elmi-praktiki konfrans keçirildi / Ramiz Mikayıloğlu // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 28 may, № 92.- S.8-9. 1239. Rüstəmli, A. Cümhuriyyət dövründə milli mətbuat / Asif Rüstəmli // Xalq qəzeti.- 2009.- 28 may, № 114.- S.4. 1240. Sadayoğlu, P. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk parla- mentli respublika / Pərviz Sayadoğlu // Yeni Azərbaycan.- 2009.- 26 may, № 96.- S.5. 1241. Səməndərov, S. 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Demokratik Cüm- huriyyəti dönəmində qaçqın və məcburi köçkünlərin məskunlaşdırılması işinin təşkili / S.Səməndərov // Xalq qəzeti.- 2009.- 26 may

177 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1242. Şirinova, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – şərəf tarixi / Arzu Şirinova // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 26 may, № 90.- S.9. 1243. Şirinova, A. Cümhuriyyət günü / Arzu Şirinova // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 28 may, № 92.- S.7. 1244. Vahidov, Q. Tariximizin qəhrəmanlıq səhifəsi / Qurban Vahidov // Mingəçevir.- 2009.- 13 oktyabr, № 36.- S.2.

2010 1245. Ağasiyev, İ. 1918-ci ildə Almaniyanın Qafqaz siyasətində alman kolonistlərinin yeri / İkram Ağasiyev // Dirçəliş-XXI əsr.- 2010.- № 141/142.- S.307-319. 1246. Bayramoğlu A. Müstəqilliyin sevinc dolu tərənnümü / Alxan Bay- ramoğlu // Azərbaycan – 90.- Bakı, 2008.- S.48-52; Azərbaycan.- 2008.- 16 sentyabr. 1247. Cavadlı, N. ADR-in süqutuna gürcülər də yardım edib: Cəmil Həsənli: Nərimanovun barışmaz mövqeyi sayəsində Qarabağ ermənilərə veril- mədi / Natiq Cavadlı // Bizim yol.- 2010.- 14 dekabr.- № 226.- S. 7. 1248. Cəmil Həsənli sensasiyalı faktlar açıqladı: Alimin yeni kitabında Rusiya, Fransa və Böyük Britaniya arxivlərindən çoxlu sayda yeni sənədlər dərc edilib // Azadlıq.- 2010.- 18 iyun.- S.7. 1249. Əhmədova, F. Xalq Cümhuriyyətinin süqutu və pərdəarxası oyunlar / Firdovsiyyə Əhmədova // Xalq qəzeti.- 2010.- 2 may, № 94.- S.5. 1250. Əliyarlı, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan 90 il ötür: [Tarix elmləri namizədi, dosent Boran Əzizin müsahibəsi] / Kübra Əliyarlı // Səs.- 2010.- 29 aprel, № 74.- S.10. 1251. Fərəcova, Z. Qürurumuz, and yerimiz...: Azərbaycan Sərhəd Müha- fizəsi / Zöhrə Fərəcova // El.- 2010.- № 88.- S.32-39. 1252. Hacıyev, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Naxçıvan / İsmayıl Hacıyev // AMEA-nın Xəbərləri. İctimai və humanitar elmlər seriyası.- 2010.- № 3.- S.13-26. 1253. İbrahimli, F. 92 yaşlı Azərbaycan Parlamenti: Onun yaranması və ilk fəaliyyəti milli tariximizin əhəmiyyətli məqamlarındandır / Fəzail İbrahimli // Xalq cəbhəsi.- 2010.- 7 dekabr, № 220.- S.11. 1254. Quliyev, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin neft ixracı sahəsində gömrük-tarif siyasəti /Röfət Quliyev // Pedaqoji Universitetin Xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası.- 2010.- № 6.- S.157-163. 1255. Mehparə. Xalq Cümhuriyyətinin mədəniyyətimizə verdiyi töhfələr / Mehparə // Mədəniyyət.- 2010.- 28 may, № 35.- S.7. 1256. Məmmədova, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə drama- turgiyamız / Fatimə Məmmədova // Şərq.- 2010.- 28 may, № 93.- S.11.

178 Biblioqrafiya

1257. Musayeva, T. Azərbaycan tarixindən yeni səhifələr: [AXC-nin fəa- liyyətini əks etdirən 8 cildlik haqqında] / Tamilla Musayeva, A.Məmmədov // Azərbaycan.- 2010.- 24 oktyabr, № 234.- S.8. 1258. Mustafa, N. Müsəlman Şərqində ilk demokratik cümhuriyyət / Nazim Mustafa // Xalq qəzeti.- 2010.- 28 may, № 115.- S.5. 1259. Novruzov, S. Azərbaycan Demokratik Respublikası milli dövlətçili- yimizin ilk təcrübəsi kimi / Siyavuş Novruzov // İki sahil.- 2010.- 27 may, № 93.- S.5. 1260. Teymur, M. Üçrəngli bayrağımızın keçdiyi yol: [Xaricdə yaşamış mühacirlərimiz - soydaşımızdan biri olan Məcid Musazadənin üçrəngli bayra- ğımız haqqında məktubunun surəti ] / Maarif Teymur // Respublika.- 2010.- 11 noyabr.- S. 6. 1261. Vəliyev, A. Qafqaz İslam Ordusunun Azərbaycanın milli və dini azlıqlara münasibəti / Akif Vəliyev // Dirçəliş-XXI əsr.- 2010.- № 141/142.- S.374-378.

2011 1262. Abbasov, İ. Şərqdə ilk parlamentli Respublika / İlham Abbasov // Respublika.- 2011.- 26 may, № 109.- S.2. 1263. Abbasov, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə mədəni siyasət / Namiq Abbasov // Mədəniyyət siyasəti və mədəni irs: kulturoloji təhlil /N.Abbasov.- Bakı, 2011.- S.173-177. 1264. Bayramoğlu, A. Cümhuriyyət hökuməti Qafqaz İslam ordusunun xilaskarlıq missiyasını yüksək qiymətləndirirdi / Alxan Bayramoğlu // Azər- baycan.- 2011.- 28 may. 1265. Cəbrayılov, R. Müsəlman Şərqinin ilk demokratik parlamenti / Rafael Cəbrayılov // Azərbaycan.- 2011.- 27 may, № 114.- S.4. 1266. Cəfərov, H. Cümhuriyyət dövründə gənclərin mədəniyyət quruculu- ğu sahəsində / Həmzə Cəfərov // Tarix və onun problemləri: nəzəri, elmi, metodiki jurnal.- 2011.- № 1.- S.86-90. 1267. Cümşüdlü, F. ADR-in yaranmasından 93 il ötür: Cümhuriyyətin ya- radılması, onun 23 aylıq fəaliyyəti Azərbaycan xalqının taleyində çox mühüm hadisə idi / Firudin Cümşüdlü // Azad Azərbaycan.- 2011.- 27 may, № 74.- S.5. 1268. Cümşüdlü, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti müsəlman Şərqinin ilk demokratik dövləti idi / Firudin Cümşüdlü // Xalq qəzeti.- 2011.- 24 may, № 111.- S.3. 1269. Daşdəmirli, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və maarif ziyası / Ədalət Daşdəmirli // Azərbaycan müəllimi.- 2011.- 27 may, № 20.- S.11. 1270. Əhədova, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və milli mədəni intibah / Sevda Əhədova // İki sahil.- 2011.- 27 may, № 94.- S.7.

179 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1271. Əhmədov, B. Cümhuriyyət dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı /Bədirxan Əhmədov // XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi: dərslik: 3 cilddə /B.Əhməd- ov.- Cild 1.- Bakı, 2011.- S.375-420. 1272. Əhmədov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk demok- ratik respublika /Elçin Əhmədov // Xalq qəzeti.- 2011.- 4 iyun, № 119.- S.4. 1273. Əhmədova, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və demokratik dəyərlər / Firdovsiyyə Əhmədova // Xalq qəzeti.- 2011.- 19 iyun, № 131.- S.5. 1274. Ələkbərov, Ə. Cümhuriyyət dövründə ordu quruculuğu / Əzizağa Ələkbərov // Xalq cəbhəsi.- 2011.- 26 may, № 93.- S.15. 1275. Əliyeva, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin dövlət qu- ruculuğu siyasəti / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2011.- 24 may, № 111.- S.4. 1276. Əliyeva, İ. Cümhuriyyət dövründə hərbi quruculuq / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2011.- 26 iyun, № 137.- S.3. 1277. Əliyeva, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Şərqdə ilk demokratik respublika idi / Vəfa Əliyeva // Xalq qəzeti.- 2011.- 2 iyun, № 117.- S.4. 1278. Feyziyev, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xalqımızın milli oyanışının məntiqi yekunu idi / Cavanşir Feyziyev // Xalq qəzeti.- 2011.- 27 may, № 114.- S.3. 1279. Feyziyev, C. Bir kərə yüksələn bayraq / Cavanşir Feyziyev // Azər- baycan.- 2011.- 28 may, № 115.- S.5. 1280. Hüseyn, V. Azərbaycan Demokratik Respublikasının Xəzər siyasəti və onun beynəlxalq-hüquqi nəticələri: avqust 1919 -aprel 1920 / Vaqif Hüseyn // Elmi əsərlər: AMEA Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq institutu.- 2011.- № 2.- S.252-259. 1281. Qasımlı, M. Müsəlman Şərqinin ilk Cümhuriyyəti / Musa Qasımlı // Xalq qəzeti.- 2011.- 26 may, № 113.- S.3. 1282. 1918-1920-ci illər milli tariximizin şanlı dövrüdür: Nəsib Nəsibli: “Gürcüstanın diplomatları o zaman təkcə Gürcüstanın müstəqilliyi üçün çalış- mırdılar, bolşeviklərlə danışıqlarda həm də Azərbaycanın məsələsini qoyur- dular”: “Mühacir diplomatlarımız Azərbaycan məsələsinin dünyaya tanıdılma- sında böyük işlər gördülər” // Xalq cəbhəsi.- 2011.- 28 aprel, № 74.- S.7. 1283. Novruzov, S. Müstəqil Azərbaycan ADR-in layiqli varisidir / Siyavuş Novruzov // İki sahil.- 2011.- 24 may, № 91.- S.7. 1284. Nuriyev, A. Müsəlman dünyasında ilk demokratik respublika: 93 il öncə Şərq aləmində ilk olaraq Azərbaycanda müstəqilliyin, dövlətçiliyin əsasları quruldu / Azər Nuriyev // Kaspi.- 2011.- 28-30 may, № 94.- S.8. 1285. Şərqdə milli və dini tolerantlığın rəmzi: Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətində dini etiqad nazirliyi fəaliyyət göstərirdi: Hökumətdə milli azlıqlara müxtəlif vəzifələr verilmişdi // Xalq cəbhəsi.- 2011.- 20-22 may, № 89.- S.9.

180 Biblioqrafiya

1286. Zülfüqaroğlu, Ə. “Azərbaycan cümhuriyyətin prinsiplərini uğurla həyata keçirir”: Fəzail İbrahimli: “ADR 23 ay yaşadığı müddətdə 23 illik iş gördü” / Əli Zülfüqaroğlu // Həftə içi.- 2011.- 26 may, № 93.- S.4.

2012 1287. Abioğlu, F. Bakını xilas edənlərin onun işğalında oynadığı rol: Xəlil Paşa kimlərin bolşeviklərlə müttəfiqliyinin ən qanlı qurbanı Azərbaycan olub / F.Abioğlu // Paritet.- 2012.- 26-27; 28-30 aprel- S.12. 1288. Dünyamin qızı, Q. 28 May milli iftixar, milli qürur günümüzdür: Kim onu necə yad edəcək... / Qərənfil Dünyamin qızı // Kaspi.- 2012.- 26-28 may.- S.7. 1289. Əliyev, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk demokratik respublika / Əfqan Əliyev // Xalq qəzeti.- 2012.- 26 may, № 115.- S.8. 1290. Həsənqızı, E. Dövlət himni: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / E.Həsənqızı // Mədəni həyat.- 2012.- № 5.- S.6 1291. İsgəndərov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: müstəqillik tarixi- mizin uca zirvəsi / Anar İsgəndərov // Xalq qəzeti.- 2012.- 27 may, № 116.- S.13. 1292. Quliyev, V. Azərbaycan Cümhuriyyətinin nümayəndə heyəti Paris Sülh konfransında / Vilayət Quliyev // Qarapapaqlar.- 2012.- № 4.- S.6-11. 1293. Mustafa, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə qaçqınlar problemi / Nazim Mustafa // Xalq qəzeti.- 2012.- 25 may, № 114.- S.6. 1294. Nağıyev, A. Çiçəklənən Azərbaycan: Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yəti /A.Nağıyev // Mədəni həyat.- 2012.- № 5.- S.5. 1295. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin beynəlxalq əlaqələri / Vahid Ömərov // Səs.- 2012.- 16 noyabr, № 210.- S.14.

2013 1296. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutunun subyektiv səbəbləri / İlham Abbasov // Dirçəliş-XXI əsr.- 2013.- № 180.- S.319-325. 1297. Adıgözəlova, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə şəhər özünüidarə orqanları / Arifə Adıgözəlova // Tarix və onun problemləri.- 2013.- № 4.- S.79-85. 1298. Adıgözəlzadə, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin demokratik dövlət quruculuğu / Arifə Adıgözəlzadə // Tarix və onun problemləri: nəzəri, elmi, metodiki jurnal.- 2013.- № 2.-S.294-301. 1299. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 95 // İki sahil.- 2013.- 28 may, № 94.- S.16. 1300. Əhmədova, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti / Aytəkin Əhmədova // Qanun.- 2013.- № 7.- S.19-22.

181 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1301. Əliyev, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gürcüstanla iqtisadi əməkdaşlığı: 1918-1920-ci illər / Qabil Əliyev // Geostrategiya.- 2013.- № 3.- S.29-34. 1302. Hacıyev, S. Müsəlman Şərqinin ilk demokratik, hüquqi və dünyəvi dövləti / Sani Hacıyev // Azərbaycan.- 2013.- 29 may, № 115.- S.5. 1303. Heydər Əliyev Fondu ADR dövrü “Azərbaycan” qəzetinin bütün saylarını latın əlifbasına çevirib çap etdirəcək // Milli Məclis.- 2013.- Noyabr-dekabr.- S.61. 1304. İsgəndərov, A. Heydər Əliyev və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Anar İsgəndərov // Dövlət idarəçiliyi.- 2013.- № 1.- S.107-113. 1305. İsmayılova, N. Azərbaycan Demokratik Respublikasında milli təhsi- lin təşəkkülündə qadın maarif xadimlərinin rolu / Nigar İsmayılova // Gənc tədqiqatçıların I Beynəlxalq elmi konfransın materialları / Qafqaz Universiteti, 25-26 aprel 2013-cü il.-Bakı, 2013.- S.653-654. 1306. Qarayev, R. 1920-ci illərin birinci yarısında Azərbaycanda sovet hakimiyyəti əleyhinə ideoloji və siyasi mübarizə / Rafael Qarayev // Tarix və onun problemləri,.- 2013.- № 4.- S.99-105. 1307. Qasımlı, M. Müsəlman Şərqinin ilk cümhuriyyəti / Musa Qasımlı // Xalq qəzeti.- 2013.- 28 may, № 115.- S.6. 1308. Məmmədova, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Yuxarı Qarabağda siyasi vəziyyətin kəskinləşməsi və erməni separatizminə qarşı mübarizə / Həvva Məmmədova // Təfəkkür.- 2013.- № 1.- S.78-87; Xalq qəzeti.- 2013.- 28 may, № 115.- S.5 1309. Mirzəyeva, Z. Ümumtürklük ideologiyasının ədəbi prosesdə davamı (1918-1920-ci illər) / Zibeydə Mirzəyeva // Dil və ədəbiyyat. Beynəlxalq elmi- nəzəri jurnal.- 2013.- S.309-312. 1310. Oqtayqızı, A. “Füyuzat” və “İşıq”a gedən yol... / Afaq Oqtayqızı // Şərq.- 2013.- 5 mart, № 41.- S.10. 1311. Ömərov, V. ADR-İran münasibətləri / Vahid Ömər // Səs.- 2013.- 29 mart, № 54.- S.14. 1312. Ömərov, V. Azərbaycan-Fransa mədəni inteqrasiyası: ADR II Dün- ya müharibəsi illərində / Vahid Ömər // Səs.- 2013.- 24 avqust, № 155.- S.15. 1313. Ömərov, V. Ədəbi-bədii proseslərdə azərbaycançılığın təcəssümü: [AXC dövründə] / Vahid Ömərov // Azad Azərbaycan.- 2013.- 19 iyun.- S.5. 1314. Sultanova, M. Şirməmməd Hüseynov: “ADR dövründə ən güclü qələm sahibləri parlament jurnalistləri idi” / Mehparə Sultanova // Milli Məclis.- 2013.- Noyabr-dekabr.- S.58-60. 1315. Uğur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə ordu quruculuğu: Əzizağa Ələkbərov: “Əhəmiyyətli hərbi strukturlardan biri Bakının möhkəm- ləndirilmiş müdafiə rayonunun yaradılması idi”: Ataxan Paşayev: “Hərbi nazir-

182 Biblioqrafiya lik 1920-ci ildə ordunun şəxsi heyətini 40 min nəfərə çatdırmağa planlaşdı- rırdı” / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 1 mart, № 39.- S.11. 1316. Uğur. “Ümidimiz yalnız Azərbaycan ordusunadır”: Azərbaycan döv- ründə milli ordu quruculuğu / Uğur // Azad Azərbaycan.- 2013.- 26 iyun.-S.14. 1317. Vətəndaş cəmiyyətində dünyəvi təhsil: Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyəti dövründə xarici ölkələrə göndərilən 100 tələbənin vacib ixtisaslara yiyələnib, Vətənə xeyir verməsi düşünülürdü // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 1 may, № 76.- S.11. 1318. Zeynal, V. Müstəqillik yolu çətin, lakin şərəfli və uğurlu olub / Vəfa Zeynal // Azərbaycan.- 2013.- 26 may, № 114.- S.3.

2014 1319. Əliyev, İ. 28 May – Respublika Günü münasibətilə rəsmi qəbul: Prezident İlham Əliyev rəsmi qəbulda iştirak etmişdir: Prezident İlham Əliyevin nitqi / İlham Əliyev // Xalq qəzeti.- 2014.- 28 may.- S.1-3.

*** 1320. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Milli Ordu- nun təşkili və fəaliyyəti / İsa Abbasov // Xalq qəzeti.- 2014.- 26 iyun.- S. 9,12; 3 avqust.- S. 5. 1321. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Milli Təhlü- kəsizlik Orqanlarının təşkili və fəaliyyəti / İsa Abbasov // Respublika.- 2014.- 20 mart, № 59.- S.4. 1322. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə polis orqanla- rının təşkili və fəaliyyəti / İsa Abbasov // Xalq qəzeti.- 2014.- 2 iyul.- S.18; 6 iyul.- S.4. 1323. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə prokurorluq orqanlarının təşkili və fəaliyyəti / İsa Abbasov // Respublika.- 2014.- 25 sentyabr.- S.15; 28 sentyabr.- S.3. 1324. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin təşkili və fəaliyyəti / İsa Abbasov // İki sahil.- 2014.- 28 mart.- S.17. 1325. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin yaradıl- ması milli demokratik dövlət quruculuğunun şərəfli səhifəsidir / İsa Abbasov // Xalq qəzeti.- 2014.- 23 may, № 107.- S.5. 1326. Alışova, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində azərbaycançılıq amili: [professor Əlikram Tağıyev və jurnalist-alim Sona Vəliyevanın mövzu ilə bağlı fikirləri] / N.Alışova // Şərq.- 2014.- 22 may.- S.11. 1327. Arslan, İ. Türkiyənin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə ictimai asa- yişin qorunması sahəsində yardımları / İ.Arslan // Geostrategiya.- 2014.- № 2.- S.46-48.

183 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1328. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tariximizdə şanlı və şərəfli yer tutur: [Milli Məclisin deputatı, tarix elmləri doktoru Fəzail İbrahimlinin www.yap.org.az saytına müsahibəsi] // İki sahil.- 2014.- 27 may, № 92.- S.18. 1329. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin İstiqlal Bəyannaməsinin Azərbaycan və fransız dillərində nüsxələri Milli Azərbaycan Tarixi Muze- yinə təqdim edilmişdir // Xalq qəzeti.- 2014.- 3 may, № 91.- S.2. 1330. Azərbaycanın Tacikistandakı səfirliyində mətbuat konfransı: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə əlaqədar // Xalq qəzeti.- 2014.- 27 may.- S.7. 1331. Babayev, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Avropanın demok- ratik dəyərləri ilə Şərq mədəniyyətini üzvi şəkildə birləşdirən yeni dövlət nümunəsidir / Muxtar Babayev // İki sahil.- 2014.- 22 may, № 89.- S.11. 1332. Cəfərov, T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: İstiqlaliyyət zirvəsində Azərbaycan imzası / Taleh Cəfərov // Xalq qəzeti.- 2014.- 8 iyun, № 120.- S.3. 1333. Dünyamin qızı, Q. Bugünkü mətbuatımız Cümhuriyyət dövrünün xələfidir / Qərənfil Dünyamin qızı // Kaspi.- 2014.- 19 dekabr, № 209.- S.6. 1334. Dünyamin qızı, Q. 28 May – əsrlərə bərabər fəxarətli günümüz: Və ya milli həmrəyliyə gedən yolumuz / Qərənfil Dünyamin qızı // Kaspi.- 2014.- 28 may.- S.7. 1335. Əhmədova, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ərəfə- sində regionda geosiyasi vəziyyət / Firdovsiyyə Əhmədova // Azərbaycan.- 2014.- 27 may.- S.7. 1336. Əhmədova, F. Müasir Azərbaycan dövlətçiliyində Xalq Cümhuriy- yəti ənənələri / Firdovsiyyə Əhmədova // Azərbaycan.- 2014.- 28 may.- S.6. 1337. Ələddinqızı, N. Dünya ölkələrində 28 May Respublika Günü qeyd olunur / Nəzakət Ələddinqızı // Səs.- 2014.- 28 may, № 96.- S.14. 1338. Ələkbərov, F. “Üçrəngli o məğrur bayraq hamımızı birləşdirmişdir” / Faiq Ələkbərov // Cəmiyyət və Din.- 2014.- 30 yanvar-5 fevral, № 4.- S.15. 1339. Əli. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 96: Anar İsgəndərov: “70 illik rejim xalqın qəlbində yaşayan azadlıq atəşini söndürməyə müvəffəq olmadı” / Əli // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 27 may.- S.4. 1340. Əliyev, E. “Müsəlman dünyasına respublika məfhumunu Azərbay- can xalqı gətirdi”: [millət vəkili, professor Musa Qasımlının müsahibəsi] / Elvin Əliyev // Zaman.- 2014.- 28 may.- S.8-9. 1341. Əliyev, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Dağlı Respublikasına yardımları haqqında / Qabil Əliyev // Geostrategiya.- 2014.-№ 4.- S.29-33. 1342. Əsədova, Q. Müstəqillimizin şanlı tarixi / Qətibə Əsədova // Respublika.- 2014.- 28 may.- S.7. 1343. Hacalıyev, E. Müsəlman Şərqinin ilk demokratik Cümhuriyyəti: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Elnur Hacalıyev // Azərbaycan- 2014.- 28 may.- S.6.

184 Biblioqrafiya

1344. İbrahimov, R. Moskva Azərbaycanı digər Şərq ölkələrinə nümunə göstərirdi: İsmayıl Umudlu: “İntibah dövründə yetişən ziyalılarımızın qurduğu dövlətçiliklə hətta bolşevik rəhbərliyi də barışdı” [tərcüməçi, tarixçi-etnoqraf İsmayıl Umudlunun mövzu ilə bağlı fikirləri] / Ramid İbrahimov // Bizim yol.- 2014.- 12 aprel.-S.13. 1345. İsgəndərov, A. Müsəlman Şərqində ilk respublika – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Anar İsgəndərov // Xalq qəzeti.- 2014.- 24 may, № 108.- S. 5; 25 may, № 109.- S.4. 1346. 28 May – Respublika Günü münasibətilə tədbirlər keçirilmişdir // Respublika.- 2014.- 27 may.- S.11. 1347. 23 ay mövcud olan Cümhuriyyət: Yaşar Kələntərli: Fədakar insanların zəhmətinin bəhrəsi olaraq, Azərbaycan dövlətinin ərazisi bizı miras qoyulub // Xalq cəbhəsi. - 2014.-20 may. - № 87. - S. 6. 1348. Kərimova, K. Müstəqillik bizim üçün ən böyük sərvətdir, ən böyük dəyərdir / Könül Kərimova // Yeni Azərbaycan.- 2014.- 31 may, № 95.- S.6. 1349. Qafarov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin milli dövlətçilik tariximizdə yeri / Vasif Qafarov // Xalq qəzeti.- 2014.- 28 may.- S.8. 1350. Qasımlı, M. Azərbaycan Cümhuriyyəti müstəmləkə zülmü altında inləyən xalqlara xilas yolunu göstərdi / Musa Qasımlı // Xalq qəzeti.- 2014.- 28 may, № 111.- S.11. 1351. Qasımov, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə təhlükəsizlik orqanları / Cəlal Qasımov // Respublika.- 2014.- 6 mart, № 49.- S.6. 1352. Qırx günlük mühasirə (2): [Azərbaycan tarixi: 1918-ci ilin sentyabr günləri] // Azərbaycan.- 2014.- 14 sentyabr.- S.7. 1353. Quliyev, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin gömrük-vergi siya- sətində milli maraqların müdafiəsi – neft ixracı kontekstində / Röfət Quliyev // Strateji təhlil.- 2014.- № 2.- S. 215-230. 1354. Quliyev, T. Cümhuriyyətdən başlanmış müstəqillik / Tural Quliyev // Olaylar.- 2014.- 28-29 may.- S.10. 1355. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [tanınmış yazıçı-tədqiqatçı Teyyub Qurbanın “Cümhuriyyət tələbələri” adlı miqyaslı və sanballı arxiv sənədləri əsasında araşdırmalar aparıb] / Teyyub Qurban // Ekspress.- 2014.- 14-17 iyun, № 105.- S.15; 17-19 may, № 86.- S.15. 1356. Məmmədov, R. Müstəqilliyimiz dönməzdir: 28 may tarixi Azər- baycan xalqı və hər bir Azərbaycan vətəndaşı üçün kifayət qədər yüksək dəyər və əhəmiyyət kəsb edir / Rasim Məmmədov // Səs.- 2014.- 31 may.- S.13. 1357. Milli dövlətçilik ənənələrinə sədaqətlə: [Azərbaycanın bölgə- lərində də 28 May – Respublika Günü qeyd edilmişdir] / T.Rüstəmov [et al.] // Xalq qəzeti.- 2014.- 28 may.- S.13.

185 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1358. Ömərov, V. AXC və azərbaycançılığın təcəssümü / Vahid Ömərov // Azad Azərbaycan.- 2014.- 4 iyun, № 77.- S.5. 1359. Paşayev, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqin ilk demok- ratik, parlamentli respublikası / Ataxan Paşayev // Xalq qəzeti.- 2014.- 27 may, № 110.- S.7; 28 may, № 111.- S.7. 1360. Prezident Kitabxanası “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti” adlı elektron resursu internet istifadəçilərinə təqdim etmişdir // Azərbaycan.- 2014.- 27 may.- S.7. 1361. Rüstəmova-Tohidi, S. Bakının azad edilməsi ərəfəsindəki vəziyyət (1) / Solmaz Rüstəmova-Tohidi // Azərbaycan.- 2014.- 13 sentyabr, № 199.- S.10. 1362. Səfərov, Q. Azərbaycanda dövlət quruculuğu: tarixi təcrübə və ənənələr / Q.Səfərov // 525-ci qəzet.- 2014.- 6 iyun.- S.6. 1363. Səfərov, R. Cümhuriyyət ordusunun yaradılması haqqında bəzi qeydlər: Milli Ordunun yaradılmasının 96 illiyinə həsr edilir / Rafiq Səfərov // Kaspi.- 2014.- 26 iyun, № 110.- S.14-15. 1364. Şəymən. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində azərbaycançılıq amili: [professor Əlikram Tağıyev və jurnalist-alim Sona Vəliyevanın mövzu ilə bağlı fikirləri] / Şəymən // Şərq.- 2014.- 22 may.- S.11. 1365. Şəymən. Cümhuriyyət dövrü nəsrində azərbaycançılıq ideyası: “Həmin əsərlər, əsasən, kiçik hekayələrdən, özü də publisist ruhlu hekayələrdən ibarət idi” / Şəymən // Şərq.- 2014.- 28 may.- S. 11. 1366. Şəymən. Gəncə azərbaycançılığın ideoloji, tarixi simvollarındandır: Gəncə xanlığının bayrağında türkçülük və islamçılıq vəhdət təşkil edir / Şəymən // Şərq.- 2014.- 29 noyabr.- S.11. 1367. Tağıyev, B. Azərbaycan-Türkiyə müttəfiqliyi əbədi və sarsılmazdır: Məhz bu birlik sayəsində 96 il əvvəl sentyabrın 15-də Bakı şəhəri erməni- bolşevik işğalından azad edildi / Baba Tağıyev // Respublika.- 2014.- 13 sentyabr.- S.6. 1368. Tahirqızı, Ü. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xüsusi xidmət orqanları: Milli dövlətçiliyə qarşı ermənilərlə yanaşı daha bir qorxulu qüvvə bolşeviklər idi... / Ülviyyə Tahirqızı // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 27 may, № 93.- S.13. 1369. Tahirqızı, Ü. “Cümhuriyyət dövrü mətbuatında Qafqaz İslam Ordusu”: II yazı / Ülviyyə Tahirqızı // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 6 sentyabr.- S. 11. 1370. Tahirqızı, Ü. XX əsrin əvvəllərində milli mətbuatımız: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin orqanı olan məşhur “Azərbaycan” qəzeti ilk rəsmi dövlət qəzeti kimi milli mətbuatın tarixində şərəfli yer tutur] / Ülviyyə Tahirqızı // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 28 iyun, № 113.- S.11. 1371. Tarix klubunun 28 May – Respublika Gününə həsr olunmuş növbəti müzakirəsi keçirilib // Yeni Azərbaycan.- 2014.- 28 may, № 93.- S.6.

186 Biblioqrafiya

2015 1372. Əliyev, İ. 28 May – Respublika Günü münasibətilə rəsmi qəbul keçirilib: Prezident İlham Əliyev rəsmi qəbulda iştirak edib: Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin nitqi / İlham Əliyev // Xalq qəzeti.- 2015.- 28 may, № 113.- S.1-2.

*** 1373. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Bakı Dövlət Universite- tinin yaradıcısıdır/ İlham Abbasov // Qanun.- 2015.- № 1.- S. 20-25. 1374. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə polis orqanla- rının təşkili və fəaliyyəti / İlham Abbasov // Respublika.- 2015.- 2 iyul.- № 140.- S. 6.; İki sahil.- 2015.- 2 iyul.- № 117.- S. 8. 1375. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən qəbul edilmiş hüquqi aktlar / İlham Abbasov // Respublika.- 2015.- 23 yanvar.- S. 9. 1376. Abbasov, İ. Şərqdə ilk Parlamentli Respublika: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / İlham Abbasov // İki sahil.- 2015.- 30 may.- № 96.- S. 21. 1377. Abışov, V. 1917-1918-ci illərdə Şimali Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyət / Vaqif Abışov // Geostrategiya.- 2015.- № 6.- S. 16-20. 1378. Aşırlı, A. Milli matəm günü: [1919-cu ilin martın 31-ni Azərbaycan Cümhuriyyəti Milli Matəm günü elan etməsi də soyqırıma məruz qalan xalqın öz faciəsini tarixdə yaşatmaq üçün atılan bir addım idi] / Akif Aşırlı // Şərq.- 2015.- 25 fevral.- № 36.- S. 5. 1379. Azərbaycan diasporu dünyanın bir çox ölkələrində 28 May Res- publika Gününü təntənə ilə qeyd edib // Paralel.- 2015.- 2 iyun.- № 95.- S. 10. 1380. Cəfəroğlu, Ə. Şərqdə və bütün türk dünyasında ilk demokratik respublika / Ədalət Cəfəroğlu // Müqəssəd varlığımız /Ə. Cəfəroğlu .-Bakı, 2015.-S.25-31. 1381. Əbdülsəlimzadə, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi- sosial siyasəti / Qüdrət Əbdülsəlimzadə // Respublika.- 2015.- 30 may.- № 114.- S. 13. 1382. Əhmədov, İ. Müstəqil Azərbaycanın şanlı tarixi / İlqar Əhmədov // Respublika.- 2015.- 27 may.- № 112.- S. 11. 1383. Ələddinqızı, N. Şərqdə ilk demokratik dövlət /Nəzakət Ələddinqızı // Səs.- 2015.- 27 may.- № 96.- S. 11. 1384. Ələkbərli, Ə. Müstəqillik Azərbaycan xalqının ən qiymətli sərvətidir / Əlmaniz Ələkbərli // Səs.- 2015.- 28 may.- № 97.- S. 12-13. 1385. Əliyeva, İ. İstiqlal hərəkatının şanlı mücahidləri; [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasından 97 il ötür] / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2015.- 28 may.- № 113.- S. 9.

187 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1386. Əsgərov, Q. Azərbaycanın sərhəd mühafizəsinin inkişafı tarixi: 1918-1920-ci illər / Qərib Əsgərov // Gənc tədqiqatçıların III Beynəlxalq elmi konfransının materialları, 17-18 aprel 2015-ci il.- Bakı, 2015.- S.1426-1428. 1387. Hüseynov, Ş. “Azərbaycan” qəzetində parlament hesabatları və şərhlər: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi qarşısında: I cild (noyabr 1918-apre1 1920) / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2015.- 19,26, dekabr.- S. 24-25. 1388. Hüseynov, Ş. Ön söz /Şirməmməd Hüseynov // “Azərbaycan” qəze- tində parlament hesabatları və şərhlər: noyabr 1918-Aprel 1920.- Cild 1.- Bakı, 2015.- S.3-5. 1389. İsgəndərov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ‒ Şərqdə ilk demok- ratik respublika / Anar İsgəndərov // Xalq qəzeti.- 2015.- 28 may.- № 113.- S.8-9. 1390. İsmayılov, R. Azərbaycanın şərəf və ləyaqət tarixi: Fəzail İbrahimli: “Bu, Azərbaycan dovlətciliyinin bərpa olunduğu, xalqımızın istiqlalına qovuş- duğu, öz əzəli torpaqlarına sahib durduğu tarixdir” / Rufik İsmayılov // Kaspi.- 2015.- 28-29 may.- № 95.- S. 6. 1391. Qafarov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə gedən yol: [Azər- baycan xalqının milli istiqlal mübarizəsinin şanlı mərhələsi olan 1917-ci ilin fevralından 1918-ci ilin 28 mayınadək olan dövr milli məfkurə tariximizə cümhuriyyətə gedən yol kimi daxil olmuşdur] / Vasif Qafarov // Xalq qəzeti.- 2015.- 23 may.- № 109.- S. 11; 24 may.- № 110.- S. 7. 1392. Quliyeva, S. İstiqlal yolunun şanlı mücahidləri - Cümhuriyyət dövrünün dövlət və hökumət xadimləri / Samirə Quliyeva// 525-ci qəzet.- 2015.- 22 may.- № 91.- S. 6 1393. Quluzadə, T. Cümhuriyyətin doğum günü / Tural Quluzadə // Qarabağ.- 2015.- 27 may.- № 10.- S. 4. 1394. Laçın, S. İrəvan ermənilərə verilməyə bilərdimi?: [1918-ci ilin mayında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yarandı] / Sultan Laçın // Həftə içi.- 2015.- 28-29 may.- № 54.- S. 4. 1395. Mirzəbəyli, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi olan müasir Azərbaycan dövləti sabitlik və sürətli inkişaf nümunəsidir / İttifaq Mirzəbəyli // Xalq qəzeti.- 2015.- 30 may.- № 114.- S. 7. 1396. Mustafa, N. Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycanın Ermənis- tandakı daimi nümayəndəliyinin fəaliyyəti: Ermənistan rəhbərliyi Azərbaycan diplomatlarını quldurları ilə qarət edirdi / Nazim Mustafa // Xalq qəzeti.- 2015.- 28 may, № 113.- S.9; 30 may, № 114.- S.8. 1397. Paşayev, M. Şərqdə ilk demokratik respublika / Məmmədəli Paşa- yev // Respublika.- 2015.- 26 may, № 111.- S.13.

188 Biblioqrafiya

1398. Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin şərə- finə ucaldılmış abidəni ziyarət edib // Azərbaycan.- 2015.- 28 may.- S.1. 1399. Rüstəmova-Tohidi, S. “Xalqımızın müstəqil yaşaya biləcəyinə inanırıq...” / Solmaz Rüstəmova-Tohidi // Azərbaycan.- 2015.- 14 yanvar.- S.8. 1400. Sarıyeva, İ. Azərbaycan dövlətçilik tarixinin ADR dövrü... / İradə Sarıyeva // Bakı xəbər.- 2015.- 27 may, № 93.- S.15. 1401. Sarıyeva, İ. 1920-ci ildə beşiyində boğulan və 1991-ci ildə yenidən doğulan dövlət müstəqilliyimiz / İradə Sarıyeva // Bakı xəbər.- 2015.- 28-29 may.- S.15. 1402. Seyidov, M. Azərbaycan Cümhuriyyəti parlamentinin qanunvericilik fəaliyyəti / Mirafərim Seyidov // Dövlət idarəçiliyi.- 2015.- № 4.- S.177-184. 1403. Sərdarov, E. Azərbaycan dövlətçiliyinin təməl prinsiplərini Azər- baycan Xalq Cümhuriyyətinin ideoloji sistemi təşkil edir / Emin Sərdarov // Respublika.- 2015.- 28 may, № 113.- S.10. 1404. Süleymanova, E. Müstəqilliyimizi qorumaq borcumuzdur / Elmira Süleymanova // Respublika.- 2015.- 27 may, № 112.- S.10. 1405. Şəfiyeva, G. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: müstəqilliyin çətin yolu / Gülgün Şəfiyeva // Xalq qəzeti.- 2015.- 26 may, № 111.- S.9. 1406. Taleh, T. 28 May milli dövlətçilik tariximizin qürur səhifəsidir / Turqut Taleh // İki sahil.- 2015.- 28 may, № 95.- S.12, 19. 1407. Vəliyev, H. Yaxın Şərqdə ilk demokratik dövlət / Hümbət Vəliyev // Palitra.- 2015.- 28 may, № 95.- S.10-11. 1408. Yusifova, Ş. İranın Azərbaycan xalq Cümhuriyyəti ilə münasibət- lərində tərəddüdlü mövqeyi və bunun səbəbləri / Şəbnəm Yusifova // Gənc tədqiqatçıların III Beynəlxalq elmi konfransının materialları, 17-18 aprel 2015- ci il.- Bakı, 2015.- S.1428-1430. 1409. Yusifzadə, S. Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi və İngiltərənin mövqeyi: 1918-1920-ci illər / Sevinc Yusifzadə // Respublika.- 2015.- 4 fevral.- S.6.

2016 1410. Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin şərə- finə ucaldılmış abidəni ziyarət edib // Xalq qəzeti.- 2016.- 28 may, № 115.- S.3.

*** 1411. Abbasov, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən qəbul edil- miş hüquqi aktlar barədə / İlham Abbasov // Kaspi.- 2016.- 22 dekabr, № 212.- S.14. 1412. Abbasov, İ. Şərqdə ilk parlamentli respublika / İlham Abbasov // İki sahil.- 2016.- 25 may, № 93.- S.10.

189 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1413. Abbasov, İ. Şərqin ilk parlamentli respublikası / İlham Abbasov // Xalq qəzeti.- 2016.- 26 may, № 113.- S.4. 1414. Adıgözəlova, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət mexaniz- minin xüsusiyyətləri / Arifə Adıgözəlova // Dövlət idarəçiliyi.- 2016.- № 2.- S.157-162. 1415. Ağalarlı, M. Səfəvilər dövlətindən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinə: tarixi-siyasi proseslərin təhlili, aradakı böyük zaman fərqinə rəğmən, Cümhuriyyəti Səfəvilər dövlətinin davamçısı kimi görməyə imkan verir / Mübariz Ağalarlı // 525-ci qəzet.- 2016.- 5 noyabr, № 203.- S.15. 1416. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünə işıq salan dəyərli nəşr: [professor Şirməmməd Hüseynovun tərtib etdiyi “Azərbaycan” qəzetində par- lament hesabatları və şərhlər (noyabr 1918 - aprel 1920)” adlı kitabı haqqında] // Azərbaycan.- 2016.- 3 iyul.- S.6. 1417. Dünyaminqızı, Q. Bütün varlığı ilə cümhuriyyətçi olan ədib: belə bir qələbəni Hüseyn Cavid kimi azadlıq aşiqi necə alqışlamaya bilərdi? / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi.- 2016.- 28 dekabr, № 216.- S.15. 1418. Əkbərov, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində ordu quruculu- ğunun qanunvericilik əsasları / Rahib Əkbərov // Dövlət idarəçiliyi.- 2016.- № 1- S.159-166. 1419. Əliyeva, İ. İstiqlalın əzablı yolları / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2016.- 26 may, № 113.- S.7. 1420. Əsədova, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 23 aylıq fəaliyyəti dövründə məktəblərin milliləşdirilməsi / Aytən Əsədova // Gənc tədqiqatçıla- rın IV Beynəlxalq elmi konfransın materialları: Qafqaz Universiteti, 29-30 aprel 2016-cı il.- Bakı, 2016.-Kitab II.- S.998-999. 1421. Feyziyev, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: milli istiqlalın təntə- nəsi / Cavanşir Feyziyev // İki sahil.- 2016.- 28 may, № 96.- S.12-13. 1422. Hacıyev, İ. Araz-Türk Respublikası / İsmayıl Hacıyev // Təfəkkür.- 2016.- № 1.- S.46-60. 1423. Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə çəkilən “Əbədi ezamiyyət” sənədli filminin təqdimatı olacaq // Xalq qəzeti.- 2016.- 22 yanvar.- S.10. 1424. Həmzəyev, M. “Azərbaycan” qəzetində parlament hesabatları və şərhlər: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi qarşısında / Mahir Həmzəyev // 525-ci qəzet.- 2016.- 16 yanvar.- S.10. 1425. Həsənov, A. 1918-1920-ci illərdə Qarabağda erməni təcavüzünün qarşısının alınmasında Cümhuriyyət ordusunun rolu / A.H.Həsənov, G.R.Hüseynova // Milli təhlükəsizlik və hərbi elmlər.- 2016.- № 2.- S.80-86. 1426. Hüseynov, Ş. “Azərbaycan” qəzetində parlament hesabatları və şərhlər: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi qarşısında / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2016.- 9, 16, 23, 30 yanvar; 6, 13, 20, 23 fevral; 5,

190 Biblioqrafiya

12, 19 mart; 2, 9, 16, 23, 30 aprel; 7, 14, 21, 28 may; 4, 18, 25 iyun; 2, 30 iyul; 20, 27 avqust; 3, 10, 17, 24 sentyabr; 1, 8, 15, 22, 29 oktyabr; 5, 12, 18, 26 noyabr; 3, 10, 17, 24, 30 dekabr.- S.21. 1427. İbrahimli, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Fəzail İbrahimli // Milli Məclis.- 2016.- May/İyun.- S.62-67. 1428. İbrahimli, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – şərəf və ləyaqət tariximiz / Fəzail İbrahimli // Azərbaycan.- 2016.- 28 may, № 115.- S.7. 1429. İsmayılqızı, X. Müstəqillik tarixi nailiyyət, qürur mənbəyidir / Xuraman İsmayılqızı // İki sahil.- 2016.- 28 may, № 96.- S.11. 1430. İsmayılov, K. Cümhuriyyət dövründə Azərbaycanın şimal-şərq bölgəsində siyasi vəziyyət: 1918-1920-ci illər / Kamran İsmayılov // AMEA- nın Xəbərləri: ictimai və humanitar elmlər seriyası.- 2016.- № 3.- S.111-119. 1431. 28 May – Respublika Günü Təbrizdə qeyd olunub // Yeni Azərbaycan.- 2016.- 27 may, № 95.- S.5. 1432. Qasımlı, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutuna Böyük Britaniyanın münasibəti / M.Qasımlı // Diplomatiya aləmi.- 2016.- № 42.- S.83-92. 1433. Qasımlı, M. Müsəlman Şərqində ilk demokratik respublika / Musa Qasımlı // Xalq qəzeti.- 2016.- 25 may, № 112.- S.5. 1434. Mahmudov, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Türk-İslam dünya- sında ilk demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət idi / Yaqub Mahmudov // Xalq qəzeti.- 2016.- 28 may, № 115.- S.6-7. 1435. Mikayılqızı, P. Müstəqilliyimiz ən böyük sərvətimizdir / Pərixanım Mikayılqızı // Respublika.- 2016.- 26 may, № 113.- S.7. 1436. Ovçuyeva, F. Şərqdə ilk Demokratik Respublika – Azərbaycan / F.Ovçuyeva // Heydər Əliyev və Azərbaycan tarixi: [Heydər Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümü münasibətilə keçirilmış Səbail məktəblərinin elmi- praktik konfransında dinlənilmiş məruzələr toplusu] / Bakı Şəhəri Səbayıl Rayon İcra Hakimiyyəti.- Bakı, 2016.-S.109-113. 1437. Parisdə ilk diplomatik təhsil alan azərbaycanlı // Kaspi.- 2016.- 16-18 yanvar, № 9.- S.7. 1438. Rəhimli, Ə. Azərbaycan demokrat firqəsinin yaranması / Əkrəm Rəhimli // Xalq cəbhəsi.- 2016.- 14 dekabr, № 227.- S.14. 1439. Rüstəmova-Tohidi, S. Millətimiz özünü göstərəcəkdir! Azərbaycan parlamentinin tarixinə dair qiymətli kitab: [“Azərbaycan” qəzetində parlament hesabatları və şərhlər kitab haqqın] / Solmaz Rüstəmova-Tohidi // Azərbaycan.- 2016, 4 mart. 1440. Salmanlı, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dil siyasəti / Rəhman Salmanlı // Azərbaycan.- 2016.- 27 may, № 114.- S.7.

191 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1441. Sarıyeva, İ. Azərbaycan Demokratik Respublikası və azərbaycançı- lıq ideyasının dövlət konsepsiyasına çevrilməsi... / İradə Sarıyeva // Bakı xəbər.- 2016.- 5/7 mart, № 43.- S.15. 1442. Sarıyeva, İ. Müasir dövlətçilik rəmzlərimizdəki azərbaycançılıq elementlərinin milli tarixə bağlılığı... / İradə Sarıyeva // Bakı xəbər.- 2016.- 15 aprel.- S.15. 1443. Sevinc. AXC-nin gender siyasəti: Hazırda müstəqil Azərbaycan dövlətində bu siyasət uğurla davam etdirilir / Sevinc // Həftə içi.- 2016.- 28-31 may.- S.3. 1444. Süleyman. 1918-ci ildən başlanan şərəfli tarix: Müstəqilliyə gedən çətin yol / Süleyman // Olaylar.- 2016.- 28-31 may, № 96.- S.8. 1445. Süleymanova, E. Müstəqilliyimiz insan hüquqlarının müdafiəsinə xidmət edir / Elmira Süleymanova // Respublika.- 2016.- 28 may.- S.8. 1446. Tağızadə, G. Müstəqilliyimiz əbədi və dönməzdir / Gülnarə Tağı- zadə // Respublika.- 2016.- 28 may.- S.8.

2017 1447. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi haqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, 16 may 2017-ci il // Azərbaycan.- 2017.- 17 may.- S.2; Ədəbiyyat qəzeti.- 2017.- 20 may.-S.1. ______

1448. Əliyev, İ. Müstəqil Azərbaycanın genişmiqyaslı nailiyyətləri digər ölkələr üçün mükəmməl örnəkdir: Prezidenti İlham Əliyevin nitqi: [“Buta” sarayında Azərbaycanın milli bayramı – Respublika Günü münasibətilə rəsmi qəbul keçirilib] / İlham Əliyev // Azərbaycan.- 2017.- 27 may.- S.1-2; Ədəbiyyat qəzeti.- 27 may.- S.2-3. ______

1449. Abdullayev, İ. 28 May Respublika Günü tədrisdə: qürur duyduğu- muz müstəqillik tariximizi şagirdlərə necə öyrədirəm / İlqar Abdullayev // Azərbaycan müəllimi.- 2017.- 26 may.- S.12. 1450. Arazlı, A. Gənclik və istila: [27 aprel 1931-ci il “Odlu-Yurd” dərgi- sində nəşr olunan məqalə haqqında] / A.Arazlı // Azərbaycan.- 2017.- 14 yanvar- S.4. 1451. Aslan, Q. Kiyev şəhərində 28 may – Respublika Günü ilə bağlı təntənəli tədbir / Qədir Aslan // Respublika.- 2017.- 27 yanvar.- S.7. 1452. Aslanov, E. Kiyev şəhərində 28 may – Respublika Günü ilə bağlı təntənəli tədbir / Elşən Aslanov // Respublika.- 2017.- 27 may.- S.7.

192 Biblioqrafiya

1453. Aslanov, Q. Bakı Xalq Komissarları Sovetinin tarixi xarici tarixşünaslıqda / Qədir Aslanov // Geostrategiya.- 2017.- № 2.- S.59-61. 1454. Aşırlı, A. Mustafa Vəkillinin publisistikası – Akif Aşırlı yazır: Azər- baycan Xalq Cümhuriyyəti / Akif Aşırlı // Şərq.- 2017.- 21 oktyabr.- S. 7; 9 noyabr.- S.6. 1455. “Azərbaycan” cümhuriyyət dövrü tarixinin öyrənilməsində qiymətli mənbədir: AMEA-nın A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunda “Azərbaycan” qəzetinin 100 illiyinə həsr olunmuş elmi konfrans keçirildi: [“Cümhuriyyət ili” çərçivəsində] // Azərbaycan.- 2017.- 24 fevral- S.4. 1456. Azərbaycan Cümhuriyyəti - 100 il // Səs.- 2017.- 20 may.- S.7. 1457. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixinin öyrənilməsində “Azərbaycan” qəzetində dərc olunmuş matertialların böyük əhəmiyyəti var: [AMEA-nın Tarix İnstitutunda "Azərbaycan" qəzetinin 100 illiyinə həsr olunmuş elmi konfrans haqqında] // Azərbaycan.-2017.- 22 fevral- S.4. 1458. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinin keçi- rilməsinə dair Tədbirlər Planının layihəsi müzakirə olunub: [Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Milli Kitabxanada keçirilən tədbirdə nazir Əbülfəs Qarayev iştirak edib] // Azərbaycan.- 2017.- 15 iyul.- S.11; Respublika.- 2017.- 15 iyul, № 150.- S.4. 1459. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı sərəncam imzalanıb // Mədəniyyət.- 2017.- 17 may.- S.2. 1460. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi qarşısında // 525-ci qəzet.- 2017.- 27 may; 1 sentyabr.- S.20. 1461. “Azərbaycan” qəzetində parlament hesabatları və şərhlər” kitabının təqdimatı olub: [Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ərəfəsində Ş.Hüseynovun tərtibçisi olduğu kitabın] // Azərbaycan.- 2017.- 9 iyun.- S.3. 1462. Azərbaycanın Respublika və Silahlı Qüvvələr günləri Londonda təntənəli şəkildə qeyd olunub // Azərbaycan.- 2017.- 27 may.- S.3. 1463. Babaoğlu, H. Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin çox mühüm bir səhifəsidir / Hikmət Babaoğlu // Səs.- 2017.- 26 may.- S.8-9. 1464. Cəfərov, N. Azərbaycan parlamenti “Azərbaycan” qəzetində: [pro- fessor Şirməmməd Hüseynovun “Azərbaycan” qəzetində parlament hesabatları və şərhlər” üçcildliyi barədə qeydlər] / Nizami Cəfərov // Azərbaycan.- 2017.- 23 iyun.- S.7. 1465. Cəfərov, V. Cümhuriyyət Parlamentində vətəndaş cəmiyyəti quru- culuğu / Vasif Cəfərov // Ekspress.- 2017.- 10 mart, № 44.- S.10. 1466. Cümhuriyyət irsinə böyük ehtiram: [Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin şərəfinə ucaldılmış abidəni Respublika Günü münasibətilə ziyarət edib] // Azərbaycan.- 2017.- 27 may.- S.1.

193 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1467. Dünyaminqızı, Q. Azad mətbuatımızın ilk təminatçısı: Cümhuriyyət dövründə mətbuatın inkişafı üçün hüquqi bazanın yaradılması istiqamətində mühüm işlər görüldü /Q.Dünyaminqızı // Kaspi.- 2017.- 31 yanvar.- S.15. 1468. Əbədi Cümhuriyyət: Heydər Əliyevin banisi olduğu, Prezident İlham Əliyevin tarixin ən qüdrətli dövrünü yaşatdığı müstəqil Azərbaycanın nailiyyətləri cümhuriyyətçilik prinsiplərinin təntənəsidir // Azərbaycan.- 2017.- 28 may.- S.1, 7. 1469. Əhmədli, B. Cümhuriyyətin üçlü formulu: türkləşmək, müasirləş- mək, islamlaşmaq: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə] / Bədirxan Əhmədli // Azərbaycan.- 2017.- № 11.- S. 13-24. 1470. Əhmədov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Şərqdə ilk demokra- tik parlamentli respublika / Elçin Əhmədov // Xalq qəzeti.- 2017.- 3 iyun.- S.9. 1471. Əhmədova, F. Cümhuriyyət dövründə Azərbaycan – Ermənistan münasibətləri: İkitərəfli danışıqlar təcrübəsi / Firdovsiyyə Əhmədova // Xalq qəzeti.- 2017.- 25 may.- S.8. 1472. Əhmədova, N. Müstəqil Azərbaycan Respublikası AXC-nin siyasi və mənəvi varsidir / N.Əhmədova // Palitra.- 2017.- 27 may.- S.7. 1473. Ələddinqızı, N. İlk respublikamız demokratik dəyərlərə, insan hüquqlarına, sülh və əmin-amanlığa zəmin yaradan dövlət kimi tarixə düşmüş- dür / Nəzakət Ələddinqızı // Səs.- 2017.- 27 may.- S.6. 1474. Ələddinqızı, N. Qafqaz İslam Ordusunun Azərbaycanda xilaskarlıq missiyası / Nəzakət Ələddinqızı // Səs.- 2017.- 15 sentyabr.- S.9. 1475. Ələddinqızı, N. Şərqin ilk demokratik respublikası / Nəzakət Ələd- dinqızı // Səs.- 2017.- 27 may.- S.6. 1476. Feyziyev, C. Milli dövlətçilik tariximizin sivil özünütəsdiq səhifəsi / Cavanşir Feyziyev // Xalq qəzeti.- 2017.- 31 may, № 115.- S.8. 1477. Füzuli. Böyük və mübarək gün: Və Xalq Cümhuriyyətinin şərəfli tarixi / Füzuli // Səs.- 2017.- 27-30 may.- S.4. 1478. Gəncəli, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Azərbaycan qadınlarının taleyində: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ərəfəsində / Sabir Gəncəli // Respublika.- 2017.- 1 sentyabr.- S.3. 1479. Hüseynov, Ş. Azərbaycan dövləti / Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2017.- 12 noyabr.- S.7. 1480. Hüseynov, Ş. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi qarşı- sında / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2017.- 7, 14, 20, 28 yanvar; 4, 11, 18, 25 fevral; 4, 11, 18 mart; 1, 8, 15, 22 aprel; 13 may; 29 iyul; 5, 12, 19, 26 avqust; 1, 9, 16, 23, 30 sentyabr; 7, 14, 21, 28 oktyabr; 4, 11, 18, 25 noyabr; 2, 9, 16, 23, 30 dekabr; 3, 10, 17, 24 iyun; 1, 8, 15, 22, 29 iyul; 5, 12, 19, 26 avqust; 1, 9, 16, 23, 30 sentyabr.- S.20-21. 1481. Hüseynov, Ş. Azəri oğullarına! / Şirməmməd Hüseynov // Azər- baycan.- 2017.-17 oktyabr.- S.8.

194 Biblioqrafiya

1482. Hüseynov, Ş. Mavərayı-Qafqasiyada (Zaqafqaziyada) rus siyasəti / Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2017.- 25 noyabr.- S.7. 1483. Hüseynov, Ş. Mən 100 illiyi bayram eləməyə başlamışam: “Vətən sevgisi insan ömrünü uzadan birinci dərmandır” / Şirməmməd Hüseynov; Elşad Paşasoy // Yeni Müsavat.- 2017.-18 dekabr.- S.6. 1484. Hüseynov, Ş. Oktyabr inqilabı / Şirməmməd Hüseynov // Azərbay- can.- 2017.-19 noyabr.- S.7. 1485. Hüseynov, Ş. Təəssürat / Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2017.- 7 dekabr.- S.7. 1486. Hüseynov, Ş. Vətəncüda bizlər – qardaş Türkiyədə / Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2017.- 21 oktyabr.- S.7. 1487. İbrahimova, A. Şərqdə ilk demokratik respublikanı Azərbaycan xalqı qurub / Aysel İbrahimova // Palitra.- 2017.- 31 may.- S. 12. 1488. İsgəndərov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – dünyada ilk müsəl- man demokratik respublikası / A.İsgəndərov // Xalq qəzeti.- 2017.- 28 may.- S.4-5. 1489. İsgəndərov, A. Heydər Əliyev və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / A.İsgəndərov // Xalq qəzeti.- 2017.- 9 may.- S.8. 1490. İsmayıl. Cümhuriyyət qurucularının məzarları Azərbaycana gətirilə bilər / İsmayıl // Şərq.- 2017.- 19 may.- S.5. 1491. İsmayılbəyli, S. Müstəqillik bizim üçün ən böyük sərvətdir / Süleyman İsmayılbəyli // Olaylar.- 2017.- 27-30 may.- S. 9. 1492. İsmayılqızı, X. Qlobal çağırışlara davamlı inkişafı ilə cavab verən qüdrətli ölkə: milli dövlətçilik ənənələri yaşayır, qorunur, gələcəyə ərməğan edilir / Xuraman İsmayılqızı // İki sahil.- 2017.- 22 avqust.- S.19. 1493. İsmayılqızı, X. Türkiyə-Azərbaycan qardaşlığının zəfər günü / Xuraman İsmayılqızı // İki sahil.- 2017.- 15 sentyabr.- S.16. 1494. İsmayılov, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin təhsil siyasəti / Samir İsmayılov // Tarix və onun problemləri.- 2017.- № 4.- S.114-118. 1495. Kərimov, X. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi inkişaf platforması / Xosrov Kərimov // Xalq qəzeti.- 2017.- 8 iyun.- S.5. 1496. Quliyev, V. Qafqaz respublikaları: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti- nin 100 illiyi qarşısında / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 14 yanvar.- S.10. 1497. Qurbanlı, D. Şərqin ilk demokratik respublikasının yaranmasından 99 il ötür: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətçilik əsasları və demokratik islahatları ilə müsəlman Şərqinin mayakı rolunu oynamağı bacardı / Dəmir Qurbanlı // Azad Azərbaycan.- 2017.- 27 may.- S.2. 1498. Məmmədli, M. Cümhuriyyət və hüquqi dövlət quruculuğu / Murad Məmmədli // Ekspress.- 2017.- 31 may, № 95.- S.10. 1499. Məmmədli, N. Parisdə Azərbaycanın rəmzi ünvanı / Nadir Məm- mədli // Ədəbiyyat qəzeti.- 2017.- 16 sentyabr.- S.4-6.

195 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1500. Məmmədova, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Şərqin ilk demok- ratik respublikası / Həvva Məmmədova // Xalq qəzeti.- 2017.- 27 may.- S.6. 1501. Mirzəbəyli, İ. İlk respublikamız demokratik dəyərlərə, insan hüquq- larına, sülh və əmin-amanlığa zəmin yaradan dövlət kimi tarixə düşmüşdür / İttifaq Mirzəbəyli // Xalq qəzeti.- 2017.- 26 may.- S.5. 1502. Mustafazadə Ü. Azərbaycan Demokratik Respublikası / Ülkər Mustafiyeva // Heydər Əliyev və Azərbaycan tarixi .- Hissə 2.- Bakı, 2017.-.- S.168-176. 1503. Müstəqil Azərbaycan dövləti Xalq Cümhuriyyətinin varisidir // Səs.- 2017.-25 may.- S.7. 1504. Nadir, Z. 99 il yol gələn 28 Mayın şərəf və layaqət ölçüsü: Və Xalq Cümhuriyyətinin şərəfli tarixi / Züleyxa Nadir // Olaylar.- 2017.- 27-30 may.- S.5. 1505. Növbəti mərhələ: dövlət quruculuğunda yüksələn xətt: [Prezident İlham Əliyevin 28 May – Respublika Günü münasibətilə təşkil edilmiş qəbul- dakı çıxışı haqqında] // İki sahil.- 2017.- 30 iyun.- S.21; Xalq qəzeti.- 2017.- 2 iyul.- S.4. 1506. Orucov, Ə. Əmək münasibətlərinin hüquqi tənziminin tarixi-hüquqi aspektləri: 1918-1920-ci illər / Ə.Orucov // Hüquqi dövlət və qanun.- 2017.- № 2.- S.75-79. 1507. Orucova, G. Xalqımız Cümhuriyyətin şanlı tarixi ilə qürur duyur / Gülşən Orucova // Xalq qəzeti.- 2017.- 28 may.- S.6. 1508. Ömərov, V. Azərbaycan dövlətçilik tarixində Xalq Cümhuriyyətinin yeri / Vahid Ömərov // Səs.- 2017.- 18 avqust.- S.15. 1509. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti / Vahid Ömərov // Səs.- 2017.- 23 avqust.- S.15. 1510. Ömərov, V. Azərbaycanda Xalq Cümhuriyyəti parlamentli respub- lika kimi / Vahid Ömərov // Səs.- 2017.- 22 avqust.- S.15. 1511. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili siyasəti / Vahid Ömərov // Səs.- 2017.- 29 avqust.- S.15. 1512. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlətçilik təcrü- bəsinin daha dərindən öyrənilməsi zərurəti / Vahid Ömərov // Səs.- 2017.- 17 avqust.- S.15. 1513. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq cümhuriyyətinin ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizəsi / Vahid Ömərov // Səs.- 2017.- 19 avqust.- S. 15. 1514. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti / Vahid Ömərov // Səs.- 2017.- 31 avqust.- S.15. 1515. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin mədəni siyasəti / Vahid Ömərov // Səs.- 2017.- 1 sentyabr.- S.15. 1516. Paşasoy, E. “Mən Cümhuriyyətimizin 100 illiyinə 50 ildir hazır- laşıram”: Şirməmməd Hüsüynov: “Rəsulzadə bayrağımızı parlamentin üstünə

196 Biblioqrafiya qaldırmışdı, İlham Əliyev də bu bayrağı 162 metr yüksəkliyə qaldırdı” / Elşad Paşasoy // Yeni Müsavat.- 2017.- 26 may.- S.7. 1517. Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin şərə- finə ucaldılmış abidəni ziyarət edib: [26 may 2017-ci il] // Xalq qəzeti.- 2017.- 27 may.- S. 2. 1518. Rəhimov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Şərqdə ilk demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət olmuşdur / Elman Rəhimov // Respublika.- 2017.- 25 may.-S.9; 4 iyun.- S.3. 1519. Rüstəmli, A. Cümhuriyyət adamı: [Mətbuat tarixi kafedrasının pro- fessoru, Əməkdar jurnalist Şirməmməd Hüseynov haqqında] / Asif Rüstəmli // 525-ci qəzet.- 2017.- 7 iyun.- S. 4. 1520. Rza, Z. Azərbaycan inkişaf və tərəqqi yolunda yeni zirvələr fəth edir / Zahid Rza // İki sahil.- 2017.- 27 may, № 94.- S.9. 1521. Sadıqov, B. “Azərbaycan” – 100: İstiqlalımızın yadigarı həmyaşıdı və tərənnümçüsü: 97 il öncə Paris Sülh Konfransının timsalında dünya birliyi tərəfindən dövlət müstəqilliyi rəsmən tanınan Azərbaycanın milli qürur günü “Azərbaycan” qəzetinin 14 yanvar 1920-ci il tarixli xüsusi nömrəsində bayram kimi qeyd edilib / Bəxtiyar Sadıqov // Azərbaycan.- 2017.- 14 yanvar.- S.1,6-7. 1522. Sadıqov, B. Pis kişi olmaqdan qorxmayan kişi: [görkəmli alim və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tədqiqatçısı Şirməmməd Hüseynov haqqın- da] / Bəxtiyar Sadıqov // Azərbaycan.- 2017.- 16 dekabr.- S.10. 1523. Sadıqov, H. Qurtuluş mücadiləsi: Bakının erməni-bolşevik işğalın- dan azad edilməsi XX əsr Azərbaycan tarixinin ən şərəfli səhifələrindəndir / Həsənbala Sadıqov // Azərbaycan.- 2017.- 15 sentyabr.- S. 7. 1524. Salehqızı, Ş. “Cümhuriyyətin və parlamentin 100 illiyi ilə bağlı işlə- rə start verilib”: parlament ödənişli yolların əhatə dairəsini dəqiqləşdirən layihəni qəbul edib: [yeni nəsil şəxsiyyət vəsiqələri yanvarın 1-dən veriləcək] / Şahnaz Salehqızı // Paralel.- 2017.- 18-20 noyabr.- S. 8-9. 1525. Səfərov, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin xarici iqtisadi-ticarət əlaqələri / Rafiq Səfərov // Kaspi.- 2017.- 4; 6 oktyabr.- S.10. 1526. Sərdarov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Şərqdə ilk dünyəvi, demokratik və hüquqi dövlət idi / Emin Sərdarov // Respublika.- 2017.- 31 may.- S.12. 1527. Şərqin və türk dünyasının ən demokratik respublikasını yara- dıb: [AMEA Tarix Institutunun təşkilatçılığı ilə “Azərbaycan tarixin yolayrı- cında: təlatümlü 1917-ci il” mövzusunda beynəlxalq elmi konfrans keçirilib] // Azərbaycan.- 2017.- 3 noyabr.- S.6. 1528. Tahirli, A. “Füyuzat”ın iki yazarı haqqında orijinal tədqiqat / Abid Tahirli // 525-ci qəzet.- 2017.- 4 iyul, № 115.- S.6.

197 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1529. Türkiyədə riyaziyyat elmini inkişaf etdirən azərbaycanlılar": Misir Mərdanov: “AXC ilə bağlı əsəri birnəfəsə oxudum” // Paralel.- 2017.- 7 iyun, № 99.- S.9. 1530. Zakirqızı, A. Azərbaycanın demokratik düşüncə tarixi türkiyəli alim Hilmi Ziya Ülkənin əsərlərində: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti - 100] / Aytək Zakirqızı // Strateji təhlil.- 2017. - № 3/4.- S. 311-321. 1531. Zaqafqaziya Federasyonunda Azərbaycan: [1929-cu il “Odlu- Yurd” dərgisinin 8-ci sayında nəşr olunan məqalə haqqında] // Azərbaycan.- 2017.- 11 fevral- S.6.

2018 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Ümumi məsələlər

1532. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalının təsis edilməsi ilə əlaqədar “Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə: Azərbay- can Respublikasının Qanunu, 1 may 2018-ci il // Azərbaycan.- 2018.- 17 may.- S.7. 1533. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)” Azər- baycan Respublikasının yubiley medalının təsviri: Azərbaycan Respublikasının 2018-ci il 1 may tarixli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir // Azərbaycan.- 2018.- 17 may.- S.7.

*** 1534. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı haqqında Əsasnamə: Azər- baycan Respublikasının 2018-ci il 1 may tarixli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir // Azərbaycan.- 2018.- 17 may.- S.7. ______

1535. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalının təsis edilməsi ilə əlaqədar “Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə” Azər- baycan Respublikasının 2018-ci il 1 may tarixli 1092-VQD nömrəli Qanunu- nun tətbiqi haqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı, 15 may 2018-ci il // Azərbaycan.- 2018.- 17 may.- S.7.

198 Biblioqrafiya

1536. 2018-ci ilin Azərbaycan Respublikasında “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edilməsi haqqında: Azərbaycan Respublikası Prezi- dentinin Sərəncamı, Bakı şəhəri, 10 yanvar 2018-ci il // Azərbaycan.- 2018.-11 yanvar.- S.1. 1537. Məhkum edilmiş bir sıra şəxslərin Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin 100 illiyi münasibətilə əfv olunması haqqında: Azərbaycan Respub- likası Prezidentinin Sərəncamı, 24 may 2018-ci il // Azərbaycan.- 2018.- 25 may.- S. 1; 11; 12; 13; 14.

*** 1538. Əliyev, İ. Azərbaycan dünya xəritəsində uğur nümunəsidir: Prezident İlham Əliyevin nitqi : [Milli Məclisdə Azərbaycan parlamentinin 100 illiyi münasibətilə keçirilmiş təntənəli iclasda ] / İlham Əliyev // Azərbaycan.- 2018.- 22 sentyabr.- S.1-4. 1539. Əliyev, İ. Xalq Cümhuriyyətinin qurucularının arzuları reallığa çev- rilib: İlham Əliyev: “Xalq haqlı olaraq Heydər Əliyevi dövlət müstəqilliyinin banisi, Azərbaycan dövlətinin qurucusu kimi tanıyır”: Prezident İlham Əliyevin nitqi / İlham Əliyev // Azərbaycan.- 2018.- 30 may.- S.1-2. 1540. Əliyev, İ. Azərbaycan Respublikası prokurorluq orqanlarının əmək- daşlarına və veteranlarına: [Azərbaycan Prokurorluğunun yaranmasının 100 illik yubileyi münasibətilə təbrik məktubu] / İlham Əliyev //Azərbaycan.- 2018.- 2 oktyabr.- S.2. 1541. Əliyeva, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə əlaqə- dar keçirilən forum iştirakçılarına təbrik məktubu / Mehriban Əliyeva // Azərbaycan.- 2018.- 31 may.- S.3. ______

1542. Abasov, C. Azərbaycan Cümhuriyyətin 100 illiyinə ciddi hazırlaşır: Elçin Əhmədov: Prezident İlham Əliyev dövlətçilik tarixi və ənənələrinə böyük dəyər verir / Ceyhun Abasov // 525-ci qəzet.- 2018.- 13 yanvar.- S.7. 1543. Abasov, C. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100” mövzusunda elmi konfrans: [AMEA-nın Tarix İnstitutu və Misir Mədəniyyət və Təhsil Əlaqələri Mərkəzinin birgə təşkilatçılığı ilə] / Ceyhun Abasov //525-ci qəzet.- 2018.- 13 mart.- S.3. 1544. Abasov, C. Bolqarıstanda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi qeyd olunub / Ceyhun Abasov // 525-ci qəzet.- 2018.- 9 may.- S.2. 1545. Abdiyev, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətçilik tariximizin şanlı səhifəsidir / Eldəniz Abdiyev // Respublika .-2018.- 14 iyul.- S.5.

199 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1546. Abdullayev, İ. Ən mühüm məsələ məktəb şəbəkəsinin dağılmasının qarşısını almaq idi / İlqar Abdullayev // Azərbaycan müəllimi .-2018.- 7 sentyabr.- S.6. 1547. Abdullayev, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması və fəaliyyəti xalqımızın zəngin dövlətçilik tarixində çox mühüm bir mərhələni təşkil edir: bu gün müstəqil respublikamız 100 il bundan əvvəl təməli qoyulan milli, müasir və demokratik dövlət quruculuğu ənənələrinə sadiqlik nümayiş etdirir və onları yeni mütərəqqi çalarlarla daha da zənginləşdirir / Mübariz Abdullayev // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 14 mart.- № 48.- S. 5. 1548. Abdullayev, M. Vatikanda Azərbaycan Xalq Cümhüriyyətinin 100 illik yubileyi təntənə ilə qeyd edilib / Mübariz Abdullayev // Yeni Azər- baycan.- 2018.- 28 sentyabr.- S.5 1549. Abdullayeva, N. AXC-nin aqrar iqtisadiyyatı: aqrar siyasətin əsas məzmununu əkinçiliklə məşğul olan əhalinin maddi və sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması təşkil edirdi / Nigar Abdullayeva // Palitra.- 2018.- 26 may, № 94.- S.7. 1550. Abiyev, A. Azərbaycanın istiqlal yolu / Ağacan Abiyev // Respub- lika.- 2018.- 19 may.- S.5. 1551. ABŞ konqresmeni Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranma- sının 100 illiyi münasibətilə bəyanatla çıxış edib // Azərbaycan.- 2018.- 23 may.- S.6. 1552. ABŞ-ın Nevada ştatının qubernatoru Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin 100 illiyi ilə bağlı bəyannamə imzalayıb // Azərbaycan.- 2018.- 11 may.- S.7. 1553. ABŞ-ın Nyu Meksika ştatının Santa Fe şəhərində 28 May Azər- baycan Milli Günü elan edilib // Azərbaycan.- 2018.- 12 may.- S.8. 1554. Abşeron rayonunda Heydər Əliyev Mərkəzində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə həsr olunmuş tədbir keçirilib // Xalq qəzeti.- 2018.-8 fevral.- S.8 1555. Adil, N. Heç bir tarixçi iddia edə bilməz ki, Cümhuriyyətlə bağlı hər şey araşdırılıb...: [tarixçi alim Anar İsgəndərovun araşdırmaları] / Nigar Adil // Olaylar.- 2018.- 9-10 may.- S.12-13. 1556. Ağalarlı, M. Dövlətçilik tarixinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qədərki inkişaf yolu / Mübariz Ağalarlı // Respublika.-2018.- 17 avqust.-S.2; 18, 19 avqust.- S.3. 1557. Ağammədov, H. Tariximizin qürür səhifələri / H.Ağammədov // Azad Azərbaycan.- 2018.- 15 may.- S.3. 1558. Ağayev, R. Azərbaycan Demokratik Respublikasına şərəflə xidmət etmiş polyaklar / Rövşən Ağayev // Respublika.- 2018.- 20 may, № 112.- S.6.

200 Biblioqrafiya

1559. Ağayev, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə dövlət-din münasibətləri / S.Ağayev // 525-ci qəzet.- 2018.- 17 aprel.- S.2. 1560. AXC dövründə mətbuat // İqtisadiyyat .-2018.- 19-25 iyul.- S.4-5. 1561. AXC dövründə ölkənin sosial-iqtisadi vəziyyəti // İqtisadiyyat.- 2018.- 4-10 oktyabr.- S.4; 11-17 oktyabr.- S.7. 1562. AXC-nin 100 illiyinə həsr olunmuş kitabların təqdimatı və “Libraff“ mağazasının açılışı olub // Xalq cəbhəsi.-2018.- 9 iyun.- S.2. 1563. Akademik Abel Məhərrəmov: Bakı Dövlət Universiteti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yadigarıdır // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 22 may.- S.6. 1564. Albalıyev, Ş. 2018-ci il -“Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili”. “Cümhuriyyətin təhlükəsizlik orqanları (1918-1920)”: [professor Cəlal Qasım- ovun eyniadlı kitabı haqqında] / Şakir Albalıyev // Kredo.- 2018.- 21 iyun.- S.7. 1565. Alim. AXC-nin demoqrafiya, dil və təhsil siyasəti: Cümhuriyyət Azərbaycan dilini dövlət dili elan etmişdi / Alim // Olaylar.- 2018.- 22 may.- S.8. 1566. Alim. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə mədəni inkişaf / Alim // Olaylar.- 2018.- 25 may.- S.8. 1567. Alim. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin vergi siyasəti: Nəqliyyat sahəsində də ciddi nailiyyətlər əldə edilmişdi / Alim // Olaylar.- 2018.- 23 may.- S.13. 1568. Alışov, M. Mütərəqqi maarifçilik ənənələrinin uğurlu davamı: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə yürüdülən təhsil strategiyasının önə çəkdiyi strateji hədəflər bu gün də aktuallığını qoruyub saxlayır / Mövsüm Alışov // Azərbaycan.- 2018.- 26 may, № 118.- S.1,9. 1569. Alxasova, E. Milli mənafelərə xidmət edən təhsil siyasəti / Elnurə Alxasova // Azərbaycan müəllimi.-2018.- 21 sentyabr.- S.11. 1570. Allahverdiyeva, E. Türk qılıncı parlayanda tarixə istiqlal yazır: 23 aylıq fəaliyyətin nəticəsində 637 ibtidai, 23 orta ixtisas və 1 ali məktəb / Elmira Allahverdiyeva //Azərbaycan müəllimi .-2018.- 3 avqust.- S.4. 1571. Almaniyada Qara Qarayevin 100 illik yubileyi qeyd edilib: [Frankfurt Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində eyni zamanda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100 illiyinə həsr olunmuş tədbir də keçirilib] // Həftə içi .- 2018.- 11 oktyabr.- S.8. 1572. Aranlı, Ş. Yaxşı tanı düşməni, – o məkrli erməni / Ş.Aranlı // Ədalət.- 2018.- 4, 5, 6 aprel.- S.7. 1573. Aslan, A. AXC-nin süqut etməsi fikirlərinin qəti əleyhinəyəm: Solmaz Tohidi: Qanlı döyüşlərdən sonra aprelin 27-də Cümhuriyyət işğal olunub / Aysel Aslan // Şərq.- 2018.- 28 aprel, № 76.- S.6. 1574. Aslan, Q. Kiyev şəhərində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100 illiyinə həsr olunmuş təntənəli bayram tədbiri / Qədir Aslan // Respublika .-2018.- 23 may.- S.6.

201 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1575. Aslan, V. Cümhuriyyət dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı / Vaqif Aslan // Ədalət.- 2018.- 5 iyun.- S.5. 1576. Astana Humanitar Forumunda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tindən söz açılıb: Qazaxıstanın paytaxtı Astanada III Humanitar Forum keçirilib // Mədəniyyət.- 2018.- 22 iyun.- S.8. 1577. Aşırlı, A. Azərbaycan Cümhuriyyəti dönəmində rəsmi və partiyalı qəzetlər / Akif Aşırlı // Şərq.- 2018.- 9 yanvar, № 3.- S.11. 1578. Aşırlı, A. Cümhuriyyət mətbuatında 31 mart soyqırımı / Akif Aşırlı // Şərq.- 2018.- 28 mart, № 53.- S.5. 1579. Aşırlı, A. Cümhuriyyət nədir? / Akif Aşırlı // Şərq.- 2018.- 14 mart, № 48.- S.5-6. 1580. Atakişiyev, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi inkişaf yolu: AXC-nin həyata keçirdiyi islahatlar xalqın güzəranını yüksəltməyi nəzərdə tuturdu / Rövşən Atakişiyev // Xalq qəzeti.- 2018.- 27 may.- S.9. 1581. Avstraliya parlamentində Azərbaycanın uğurlarından danışılıb: [Avstraliya-Azərbaycan parlamentlərarası dostluq qrupunun sədri Kreq Kelli Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100 illiyi münasibətilə Avstraliya parlamentində çıxış edib] // Azərbaycan.-2018.- 31 may.- S.6. 1582. Avşar, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində türkiyəli müəllimlər / Əbdülhəmid Avşar // 525-ci qəzet.- 2018.- 11 may, № 84.- S.4. 1583. Azad. Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə dəyərli töhfə: [akademik Ramiz Mehdiyevin “ADR-İran diplomatik münasibətləri Qafqaz Fövqəladə Komissiyasının sənədləri işığında (1919-1920-ci illər)” kitabı haqqında] / Azad // Həftə içi.- 2018.- 26 yanvar.- S.7; Xalq qəzeti.- 2018.- 26 yanvar.- S.3. 1584. Azad. Müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyətin layiqli varisidir: [tanın- mış israilli ekspert Arye Qutun “The Jerusalem Post” qəzetində nəşr olunmuş “Müstəqil və güclü Azərbaycan dövləti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin layiqli varisidir” sərlövhəli məqaləsi haqqında] / Azad // Həftə içi.- 2018.- 17 yanvar.- S.2. 1585. Azad. Türkiyədə AXC-yə dair unikal nəşrlər / Azad // Həftə içi .- 2018.- 26-29 may.- S.8. 1586. Azərbaycan əlyazmaları dünya kitabxanalarında”: [AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnsititutunda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi münasibətilə keçirilən eyniadlı konfrans haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.-15 iyun.- S.5. 1587. Azərbaycan hərtərəfli inkişaf dövrünü yaşayır: [İqtisadiyyat Nazirliyinin KİV nümayəndələri arasında keçirdiyi “Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyəti dövrünün iqtisadiyyatı” mövzusunda müsabiqə haqqında] // Azər- baycan.-2018.-25 iyul.- S.3; Respublika.-2018.-25 iyul.- S.4.

202 Biblioqrafiya

1588. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə həyata keçirilən sosial siyasət // Hərbi and.- 2018.- 13 aprel, № 14.- S.6. 1589. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə vergi siyasəti // Hərbi and.- 2018.- 1 iyun.- S.12; İki sahil.- 2018.- 1 may.- S.16. 1590. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili // İqtisadiyyat .- 2018.- 7-14 mart.- S.2. 1591. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili – 100 // İqtisadiyyat.- 2018.- 24-30 may.- S.3. 1592. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti irsi milli yaddaşımıza qaytarılır: [AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanasında AXC-yə aid qiymətli arxiv sənədlə- rinin sosiologiya elmləri doktoru Əfqan Vəliyev tərəfindən kitabxanaya təqdim edilməsi haqqında] // Xalq cəbhəsi .-2018.- 12 iyun.- S.13.. 1593. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ölkəmizin dövlətçilik tarixində mühüm yerə malikdir: Elçin Əhmədov: Bu sərəncam Azərbaycan Preziden- tinin dövlətçilik tariximizə və ənənələrimizə böyük dəyər verdiyinin bariz nümunəsidir // Üç nöqtə.- 2018.- 16 yanvar.- S.9. 1594. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və folklorumuz: [Bilik Fondunun “Cümhuriyyət tariximiz qürurumuzdur” layihəsi çərçivəsində Xocavənd rayon Mədəniyyət Evində dosent Ləman Süleymanovanın eyniadlı mövzuda mühazirəsi keçirilib] // 525-ci qəzet .-2018.- 12 iyul.- S.7. 1595. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və təhsil” müsabiqəsinin qalib- ləri mükafatlandırılıblar: [“Azərbaycan müəllimi” qəzeti və “Bank of Baku”- nun birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən eyniadlı yazı müsabiqəsi haqqında] // Azərbaycan.- 2018.- 29 iyun.- S.10. 1596. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 100” loqotipi hazırlanıb: [Mə- dəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən] // Xalq qəzeti.- 2018.- 18 aprel.- S.9. 1597. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 100 sual, 100 cavab: [Azərbay- can Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondunun eyniadlı nəşri haq- qında] // Həftə içi .- 2018.- 6 sentyabr.- S.8. 1598. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: dövlət-din münasibətləri // İki sahil.- 2018.- 25 may.- S.13. 1599. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: maarifçilik və identiklik: [Binə- qədi Rayon İH-də Bilik Fondunun təşkilatçılığı ilə eyni mövzusunda tədbir keçirilib] // Azərbaycan.- 2018.- 20 yanvar.- S.7. 1600. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: tarix və müasirlik: [AMEA- da eyniadlı konfransın keçirilməsi haqqında] // Mədəniyyət.-2018.- 21 fevral .- S.13. 1601. Azərbaycan Xalq Cümhüriyyəti, insan hüquqları və hüquqi dövlət quruculuğu // Səs.- 2018.-4 may.- S.15.

203 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1602. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət rəmzləri // İqtisadiyyat .-2018.- 30 avqust-5 sentyabr.- S.5. 1603. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə dəyərli töhfə: “ADR-İran diplomatik münasibətləri Qafqaz Fövqəladə Komissiyasının sənədləri işığında (1919-1920-ci illər)” kitabının təqdimatı keçirilib // Azərbaycan.- 2018.- 26 yanvar.- S.2; İki sahil.- 2018.- 26 yanvar.- S.4. 1604. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə dəyərli töhfə: [AMEA Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində yubileylə əlaqədar hazırlanan iki plakat haqqında // Palitra .- 2018.- 24 iyul.- S.6. 1605. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi İstanbulda keçiri- lib: [“Hazarfem” dərnəyi, Azərbaycanın İstanbuldakı Baş Konsulluğu, Mədə- niyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə] // Olaylar.- 2018.- 30 yanvar.- S.3. 1606. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi qarşısında: [Azər- baycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında 1917-1918-ci illərdə “Açıq söz”, 1929-cu il “Odlu yurd” qəzetində çap olunmuş məqalələr] / Araşdırıb toplayanı və ərəb əlfbasından tarnslit. ed. Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2018.- 6, 13, 20 yanvar.- S.20-21. 1607. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi Nyu Yorkda qeyd edilib //İki sahil.- 2018.- 11 aprel.- S.6. 1608. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr edilən “Bi- rinci dubldan” sənədli filminin təqdimatı olub: [Nizami Kino Mərkəzində Oleq Şommerin quruluşunda] // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 7 iyun.- S.6. 1609. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr edilmiş kita- bın müzakirəsi keçirilib: [akademik Ramiz Mehdiyevin müəllifi olduğu “ADR-İran diplomatik münasibətləri Qafqaz Fövqəladə Komissiyasının sənədləri işığında (1919-1920-ci illər)” adlı kitab haqqında] // Azərbaycan.- 2018.- 3 fevral.- S.5; Xalq qəzeti.- 2018.- 3 fevral.- S.4. 1610. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunan Sabir Şahtaxtının “Azadlıq nəğməsi” siyasi-tarixi romanı çap edilib // Xalq qəzeti .- 2018.- 29 iyun.- S.11. 1611. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyətində hərbi dəniz aspektlərinə dair kitab çapdan çıxıb // Respublika.- 2018.- 10 aprel.- S.5. 1612. Azərbaycan mədəniyyəti Bolqarıstanda tanıdılıb: [tədbirdə AXC 100 illiyi münasibətilə “Bakı – qədimlik və müasirliyin harmoniyası” adlı fotosərgi təşkil olunub] 1613. Azərbaycan mühacirət mətbuatı // İqtisadiyyat .-2018.-26 iyul-1 avqust.- S.7. 1614. Azərbaycan prezidenti 2018-ci ili Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yəti İli elan etmişdir: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında 1914-cü il “Bəsirət”, 1917-1919-cu illərdə “Açıq söz”, “Qardaş köməyi” məcmuəsi,

204 Biblioqrafiya

1919-cu il “Azərbaycan” qəzetin, “Müsavat”, “Qardaş köməyi”, “Növbahar”, 1923-1927-ci il “Yeni Qafqasiya”, 1929-cu il “Odlu yurd” qəzetində və 1954- cü il “Azərbaycan” dərgisində çap olunmuş məqalələr] / Araşdırıb toplayanı və ərəb əlifbasından translit. ed. Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2018.- 27 yanvar.- S.20-21; 3 fevral.- S.14-15; 10 fevral.- S.28-29; 17, 19, 24, 26 fevral; 3, 10, 31 mart.- S.20-21; 7, 14, 21, 28 aprel.- S.20-21; 5, 12, 26 may.- S.20-21. 1615. Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisidir // İqtisadiyyat.- 2018.- 15-21 fevral.- S.2. 1616. Azərbaycan təhlükəsizlik sahəsində ABŞ-ın aparıcı tərəfdaşıdır: Bu fikir ABŞ Helsinki Komissiyasının sədri Rocer Uikerin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı bəyanatında yer alıb // Azərbaycan.- 2018.- 7 iyun.- S.6. 1617. Azəri, L. Cümhuriyyətin milli dil siyasəti: Dilimiz sərvətimizdir / L.Azəri // Mədəniyyət.- 2018.- 9 fevral.- S.12. 1618. Babanlı, Y. Mütərəqqi milli və bəşəri inkişafa söykənən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə elektrik təsərrüfatına strateji baxış olub / Yəhya Babanlı // Olaylar.- 2018.- 5 iyun.- S.8. 1619. Babayev, Z. Cümhuriyyət tariximiz və çağdaş zaman: təkrarlanan səhvlərimiz / Zabit Babayev // Türküstan.- 2018.- 28 may- 4 iyun.-S.14. 1620. Babayeva, G. “Molla Nəsrəddin” jurnalında demokratik cümhu- riyyət ideyaları / Gülbəniz Babayeva // 525-ci qəzet.- 2018.- 5 aprel.- S.6. 1621. Baxşəliyev, S. Cümhuriyyət dövründə aqrar islahat təşəbbüsləri / Sabir Baxşəliyev // Həftə içi .- 2018.- 26-29 may.- S.6. 1622. Bakı Dövlət Universitetinin təsis edilməsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin gördüyü ən mühüm işlərdən biridir // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 22 fevral.- S.7. 1623. Bakı Kristal Zalında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə həsr edilən təntənəli konsert keçirilib: Prezident İlham Əliyev konsertdə olub // Səs.- 2018.- 30 may.- S.2. 1624. Bakı Media Mərkəzi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr edilmiş filmin çəkilişlərinə başlayıb: [Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi və “BP Azərbaycan” şirkətinin sponsorluğu ilə hazırlanan filmin baş prodüseri Bakı Media Mərkəzinin prezidenti Arzu Əliyevadır] // Azərbaycan.- 2018.- 17 mart.- S.7; Yeni Azərbaycan.- 17 mart.- S.11. 1625. Bakıda “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: dövlət-din münasibət- ləri” mövzusunda konfrans keçirilib: [Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komi- təsinin təşkilatçılığı ilə] // Azərbaycan.-2018.- 25 may.- S.8. 1626. Bakıda Beynəlxalq Media Forumu keçirilib: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100-cü ildönümü və Azərbaycan milli mətbuatının yaranma- sının 143 illiyi münasibətilə] // Azərbaycan.- 2018.- 22 iyul.- S.2.

205 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1627. Bakıda qafqazşünas alimlər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin region ölkələri ilə münasibətlərini araşdırırlar // Xalq qəzeti.- 2018.- 24 may.- S.2. 1628. Bakıda “Sevdiyim” layihəsinin təqdimatı olub: [ulu öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 95, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması- nın 100 illik yubileylərinə həsr olunmuş layihəsinin təqdimat mərasimində Mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayev iştirak edib] // Azərbaycan.- 2018.- 12 may.- S.3; Xalq qəzeti.- 12 may.- S.10; Həftə içi.- 12-14 may.- S.3. 1629. Baykara, H. Azərbaycan milli istiqlal mücadiləsi / Hüseyn Baykara // Xalq cəbhəsi.- 2018.- 9 may.- S.14. 1630. Baykara, H. Xanlıq, çarlıq və milli istiqlal dövründə Azərbaycanda torpaq rejiminə ümumi baxış / Hüseyn Baykara // Xalq cəbhəsi.- 2018.- 12 may.- S.14. 1631. Bayramqızı, Ə. Azərbaycan polisi: cəsurluq, vətənsevərlik və müba- rizlik məktəbi / Əfsanə Bayramqızı // Xalq qəzeti.- 2018.- 30 may.- S.14. 1632. Bayramlı, N. Xalq Cümhuriyyəti Azərbaycanın XX əsr tarixinin parlaq səhifələrindən biridir / Nardar Bayramlı // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 13 mart.- S.5. 1633. Bayramlı, N. Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin həyata keçirdiyi isla- hatlar mədəniyyətin ayrı-ayrı sahələrinin inkişafına təkan verdi: Həmin dövrdə yaradılan yeni mədəniyyət nümunələri Azərbaycanın zəngin mədəni irsinin dəyərli parçasına çevrilib / Nardar Bayramlı // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 10 aprel.- S.3. 1634. Bayramoğlu, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə drama- turgiya / Alxan Bayramoğlu // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 26 may.- S.13. 1635. Bayramoğlu, A. İstiqlalın özü və sözü: Azərbaycan Cümhuriyyəti dövründə ədəbi hərəkat / Alxan Bayramoğlu // Azərbaycan.- 2018.- № 5.- S.48-53. 1636. Bayramov, C. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli”nə həsr olunmuş intellektual oyun üzrə 2018-ci ildə regional məktəb çemionatının keçirilməsi barədə: Azərbaycan Respublikası Təhsil nazirinin əmri; 24 aprel 2018-ci il / Ceyhun Bayramov // Azərbaycan müəllimi.- 2018.- 18 may.- S.3. 1637. Bayramov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi yüksəliş yolu / Mübariz Bayramov // Mövqe .- 2018.- 18 may.- S.6 1638. Bayramov, M. Müsəlman Şərqinin ilk demokratik və hüquqi dövləti: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə əsası qoyulmuş mütərəqqi ədliyyə və məhkəmə-hüquq sistemi bu gün də dinamik inkişaf edir / Müseyib Bayramov // Respublika.- 2018.- 23 may.- S.6. 1639. Bayramov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti milli iqtisadiyyatın inkişafını prioritet vəzifə kimi qarşıya qoymuşdu / Vaqif Bayramov // Xalq qəzeti.- 2018.- 20 may.- S.4.

206 Biblioqrafiya

1640. Bayramov, V. Cümhuriyyət zamanı başlanan iqtisadi islahatlar müasir dövrümüzdə daha geniş şəkildə davam etdirilir / Vüqar Bayramov // Xalq qəzeti.- 2018.- 31 may, № 121.- S.9. 1641. Bayramova, Z. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti gələcək müstəqilli- yimizə zəmin yaratdı / Zümrud Bayramova // Səs.- 2018.- 18 may.- S.10. 1642. Bayramova, Y. İstiqlal düşüncələri. Cümhuriyyətə aparan yol: Bəxtiyar Qaraca və Akif Aşırlının həmmüəllifi olduğu kitabın təqdimat mərasimi keçirildi / Yeganə Bayramova // Şərq.- 2018.- 25 may.- S.5. 1643. Bayramova, Z. Ulu Öndər Heydər Əliyevin 95 və AXC-nin 100 illiyinə həsr olunmuş süvari və gəmi yürüşləri təşkil olunub / Zümrüd Bayramova // Səs.- 2018.- 30 may.- S.11. 1644. Behbud, G. Tarix onu bilməyənləri cəzalandırır... / Gülşən Behbud // Kaspi.- 2018.- 12-14 may.- S.7. 1645. Behbudov, Q. Azərbaycan Xalq Cümhüriyyətində hüquqi dövlət quruculuğu məsələləri və siyasi-hüquqi fikrin inkişafı / Qəhrəman Behbudov // İki sahil.- 2018.- 9 iyun.- S.19. 1646. Bədəlov, Ə. 2018-ci ilin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili” elan edilməsi Prezident səviyyəsində dövlətçilik tariximizə verilən yüksək dəyərin göstəricisidir / Əliqismət Bədəlov // Xalq qəzeti.- 2018.- 17 yanvar.- S.3. 1647. Bəhramov, C. Bakı nefti və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasi taleyi / Cəbi Bəhramov // Xalq qəzeti.- 2018.- 2 iyun.- S.6. 1648. Bəhramov, C. Cümhüriyyət dövrünü tarixçilər daha dəqiq bilir / Cəbi Bəhramov; müsahibəni apardı İsmayıl // Şərq.- 2018.- 2 fevral.- S.6. 1649. Bilman. Xalq Cümhuriyyəti milli dövlətçilik tariximizdə mühüm yer tutur / Bilman // Azad Azərbaycan.- 2018.- 23 may.- S.7. 1650. Birinci dubldan: Cümhuriyyətin 100 illiyinə həsr edilən sənədli filmin təqdimatı: [Nizami Kino Mərkəzində Oleq Şommerin çəkdiyi eyniadlı film haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 8 iyun.- S.8. 1651. Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın İtaliyaya rəsmi səfəri bu ölkənin KİV-lərində geniş işıqlandırılıb: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100 illiyi münasibətilə] // Azərbaycan.- 2018.- 2 oktyabr.- S.4; Respublika.-2018.- 2 oktyabr.- S.1. 1652. “Bölgələrdən bölgələrə” Naftalanda: [Mədəniyyət Nazirliyinin təşəbbüsü ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunmuş yaradıcılıq festivalı haqqında] // Azərbaycan.-2018.- 25 iyul.- S.6. 1653. Burqas şəhərində Azərbaycan mədəniyyəti təqdim: edilib: [ Bolqarıstanın Burqas şəhərində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi münasibətilə keçirilən “Bakı – qədimlik və müasirliyin harmoniyası” adlı fotosərgi çərçivəsində Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla

207 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Əliyevanın icraçı prodüseri olduğu “Əli və Nino” filmi nümayiş olunmuşdur] // Mədəniyyət .- 2018.- 6 iyul.- S. 10; Xalq cəbhəsi .-2018.- 5 iyul.- S. 16. 1654. Cabbarov, F. Cümhuriyyətin iqtisadi siyasətinin bəzi məsələlərinə dair / Fərhad Cabbarov // AMEA-nın Xəbərləri: İctimai elmlər seriyası.- 2018.- № 1.- S.221-229. 1655. Ceyhun Bayramov: Milli kadrların hazırlanması Cümhuriyyətin təhsil siyasətinin əsas tərkib hissəsi olub: [AXC-nin yaranmasının 100 illik yubileyinə həsr olunan təntənəli tədbir haqqında] // Azərbaycan.- 2018.- 26 may.- S.5. 1656. Cəfərli, E. Cümhuriyyət dövründə vergi islahatları və inzibatçılıq / E.Cəfərli // Vergilər.- 2018.- 16 may, № 18.- S.4. 1657. Cəfərli, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xalqımızın gələcək müstəqilliyi üçün zəmin hazırladı: Cümhuriyyəti qurmaqla azərbaycanlılar böyük, istedadlı və azad xalq olduqlarını bütün dünyaya nümayiş etdirdilər / Rəşad Cəfərli // Azərbaycan.- 2018.- 12 yanvar.- S.1; 5. 1658. Cəfərli, R. İlham Əliyev müstəqillik dövrünün ən böyük əfvini elan etdi: Prezident bu dəfə 634 ailəni sevindirdi: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin 100 illiyi münasibəti ilə] / Rəşad Cəfərli // Azərbaycan.- 2018.- 26 may.- S.1, 11. 1659. Cəfərov, E. İnkişafın Azərbaycan modeli Cümhuriyyətin iqtisadi ir- sinin təntənəsidir / Elçin Cəfərov // Azərbaycan.- 2018.- 1 iyun, № 122.- S.1, 10. 1660. Cəfərov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti iqtisadiyyatının forma- laşmasında neft amilinin müstəsna rolu / Müşfiq Cəfərov // Respublika.- 2018.- 25 may.- S.8. 1661. Cəfərov, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yüz illik yubileyi azərbaycançılıq ideologiyasının təntənəsidir / Nizami Cəfərov // Azərbaycan məktəbi.- 2018.- № 1.- S. 6-11; Olaylar.- 2 fevral.- S.4; Respublika.- 6 fevral.- S.5.; Səs.- 1 fevral.- S.8; İki sahil.- 1 fevral, № 20.- S.5,11. 1662. Cəfərov, N. Milli parlamentdə milli dil təəssübkeşliyi: [AXC-nin dilçilik və dövlət dili məsələləri ilə bağlı fəaliyyəti haqqında] / Nizami Cəfərov // Azərbaycan.- 2018.- 18 may.- S.6; Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 18 may.- S.6; 26 may.- S.2-3. 1663. Cəlilov, F. O yaşda kişi hönkür-hönkür ağladı / F.Cəlilov; müsahi- bəni apardı İ.Qocayev // Şərq.- 2018.- 22 fevral.- S.5. 1664. Cümhuriyyət bayramı: [1926-cı il “Yeni Qafqasiya” dərgisinin 3- cü sayında nəşr olunan məqalə haqqında] / Təqdim etdi Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan. 2018.- 24 iyun.- S.6. 1665. Cümhuriyyətin dövlət rəmzləri: [Dövlət bayrağı; Dövlət gerbi; Dövlət himni; Pul vahidi; İstiqlal abidəsi] // Azərbaycan .-2018.-30 may.- S.11.

208 Biblioqrafiya

1666. Cümhuriyyət dövründə mədəni irsin qorunması və tədqiqi // Mədəniyyət.- 2018.- 2 may.- S.12. 1667. Cümhuriyyət dövründə musiqi mövzusunda mühazirə: [Prezi- dent yanında Bilik Fondunda keçirilən tədbir haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 2 may.- S.14. 1668. Cümhuriyyət milli qürur mənbəyidir: [Prezident İlham Əliyev, birinci xanım Mehriban Əliyeva və ailə üzvləri AXC-nin 100 illik yubileyinə həsr edilən təntənəli konsertdə iştirak ediblər] // Azərbaycan.- 2018.-30 may.- S.6. 1669. Cümhuriyyətin dil siyasəti // İqtisadiyyat. 2018.- 27 sentyabr-3 oktyabr.- S.7. 1670. Cümhuriyyətin 100 illik yubileyi münasibətilə Çində konsert proqramı // Mədəniyyət.- 2018.- 20 mart.- S.2. 1671. Cümhuriyyətin 100 illiyi Qazaxıstanda qeyd edilib // Mədəniyyət.- 2018.- 2 may.- S.5. 1672. Cümhuriyyətin 100 illiyi mövzusunda mühazirə dinlənilib: [Esto- niyanın Tartu Universitetinin Yohan Şütte adına Siyasi elmlər məktəbində] // Mədəniyyət.- 2018.- 28 mart.- S.15. 1673. Cümhuriyyətin 100 illiyi münasibətilə Özbəkistanda dostluq konserti // Mədəniyyət.- 2018.- 25 aprel.- S.14. 1674. Cümhuriyyətin süqutunun səbəbləri mövzusunda seminar: [AMEA-nın Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində] // Mədəniyyət.- 2018.- 25 aprel.- S.3. 1675. Cümhuriyyətin yubileyi şərəfinə Türkiyədə xatirə sikkəsi bura- xılıb: [“İyirmi lirə” xatirə gümüş pul sikkəsinin buraxılması haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 23 may.- S.12. 1676. Cümhuriyyətin yubileyi Təbrizdə qeyd edilib // Mədəniyyət.- 2018.- 18 may.- S.12. 1677. Çərkəz, S. Müstəqilliyimizin açdığı üfüq / S.Çərkəz // Ədalət.- 2018.- 16 may.- S.3. 1678. Dadaşova, R. Yüz il əvvəl müsəlman Şərqində parlayan Günəş / Rəna Dadaşova // Xalq qəzeti .- 2018.- 23 may.- S.9. 1679. Dadaşova, Ş. Cümhuriyyət tariximiz dünya dövlətləri tərəfindən tanınır / Şəfiqə Dadaşova // İki sahil.- 2018.- 25 may.- № 100.- S. 8. 1680. Daşkənddə Azərbaycan tarixindən bəhs edən muzey: [Azərbay- can Dövlətçiliyi Tarixi muzeyinin açılış mərasimində AXC-nin 100 illiyi və Azərbaycanın yenidən müstəqillik əldə etməsinin 27-ci ildönümünə həsr edilmiş tədbirin keçirilməsi haqqında] // Mədəniyyət.-2018.- 5 oktyabr.- S.8. 1681. Daşkənddəki soydaşlarımızın bayram tədbiri: [Daşkənddəki Respublika Azərbaycan Milli Mədəniyyət Mərkəzinin AXC-nin 100 illiyi ilə bağlı keçirdiyi tədbir haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 1 iyun.- S.11.

209 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1682. Dilarə Seyidzadə: “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi- nin geniş qeyd edilməsi mühüm siyasi-elmi əhəmiyyət daşıyır”: [Gəncə şəhərində keçirilən beynəlxalq elmi-praktik konfransda haqqında] // Azərbay- can.- 2018.- 29 iyun.- S.9. 1683. Elbay Qasımzadə: “Ulu öndərin ölkəmizin memarlıq sənətinin təbliğində və inkişafında böyük xidmətləri olub”: [Memarlar İttifaqında ümummilli lider Heydər Əliyevin və AXC-nin yubileyilərinə həsr olunmuş plenum haqqında] // Azərbaycan.- 2018.- 13 may.- S.4. 1684. Eyyubov, İ. Şərqdə ilk Demokratik Respublika / İsmayıl Eyyubov // Respublika.- 2018.- 24 may.- S.5. 1685. Ədilzadə, Ə. “AXC – 100” işığında MEK-in Milli Mətbuat İnformasiya blokuna töhvəsi”: [AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasında Milli Mətbuat Günü münasibətilə keçirilən eyniadlı tədbir haqqında] / Ədil Ədilzadə // Ədalət. 2018.- 19 iyul.- S.4. 1686. Ədilzadə, Ə. İqtisadiyyatın Cümhuriyyət dövrü / Ə.Ədilzadə // Əda- lət.- 2018.- 16 may.- S.5. 1687. Əfəndiyev, P. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin mahnıları / R.Əfəndiyev // Kredo.- 2018.- 8 mart.- S.8; 11. 1688. Əhməd, A. AXC-nin iqtisadi modeli...: O dövrdə də neft ölkə iqtisa- diyyatı üçün başlıca gəlir mənbəyi olub / Ayyət Əhməd // Şərq.- 2018.- 31 may.- S.11. 1689. Əhmədov, C. Milli ədliyyə və məhkəmə sistemi mütərəqqi tarixi ənənələr əsasında inkişaf edir / Ceyhun Əhmədov // Respublika.- 2018.- 24 may.- S.5. 1690. Əhmədov, E. Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan xalqı haqlı olaraq fəxr edir ki, bizim xalqımız bu respublikanı yaradıb /Elçin Əhmədov // Xalq qəzeti.- 2018.- 16 yanvar.- S.6. 1691. Əhmədov, S. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində Azərbaycan Demokratik Respublikasına aid eksponatlar / Səbuhi Əhmədov // Azərbaycan xalçaları.- 2018.- № 25.- S.37-45. 1692. Əhmədov, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: mətbuatımızın döv- lətçilik və türkçülük ənənələri / Namiq Əhmədov // Xalq qəzeti.- 2018.- 27 may.- S.7. 1693. Əhmədov, T. Cümhuriyyət dövründə mədəniyyət / Teymur Əhməd- ov // Respublika .-2018.- 2 sentyabr.- S.5; 4 sentyabr.-S.6; 5 sentyabr.-S.4. 1694. Əhmədova, F. Cümhuriyyət Tarixi Muzeyi yaradılmalıdır / Firdovsiy- yə Əhmədova; müsahibəni apardı Tural Turan // Həftə içi.- 2018.- 4 aprel.- S.3. 1695. Əhmədova, F. Xalq Cümhuriyyətinin süqutu və pərdəarxası oyun- lar: Lenin niyə Bakının fəthini zəruri sayırdı? / Firdovsiyyə Əhmədova // Olaylar.- 2018.- 2 may.- S.8.

210 Biblioqrafiya

1696. Əhmədova, F. 2018-ci ilin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili” elan edilməsi Prezident səviyyəsində dövlətçilik tariximizə verilən yüksək dəyərin göstəricisidir / Firdovsiyyə Əhmədova; söhbəti qələmə aldı Əliqismət Bədəlov // Xalq qəzeti.- 2018.-17 yanvar.- S.3. 1697. Əhmədova, F. Nərimanov Bakını kütləvi qırğına etiraz olaraq tərk etdi / Firdovsiyyə Əhmədova; müsahibəni apardı Mahmud Əyyublu // Palitra.- 2018.- 9 may.- S.7. 1698. Əhmədova, F. Nərimanov hesab edirdi ki, xalqı maarifləndirməklə onu xoş gələcəyə çatdırmaq olar / Firdovsiyyə Əhmədova; müsahibəni apardı Mahmud Əyyublu // Palitra.- 2018.- 8 may.- S.13. 1699. Əhmədova, F. Azərbaycan Cümhuriyyətinin təməl addımları / Firdovsiyyə Əhmədova //Olaylar.- 2018.- 19 iyul.- S.10. 1700. Əhmədova, F. İstilanın doğurduğu fəsadlar: “Gülüstan”dan 205, “Türkməncay” dan 190 il kecir /Firdovsiyyə Əhmədova //Respublika.- 2018.- 23 fevral.- S.6. 1701. Əhmədova, İ. Almatıda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə və ümummilli lider Heydər Əliyevin 95 illiyinə həsr olunmuş konfrans keçirilib: Tədbir çərçivəsində Qazaxıstan Milli Universitetində Azərbaycan Tarix və Mədəniyyət Mərkəzi açılıb, dahi dramaturq Huseyn Cavidin 135 illiyinə həsr olunmuş xüsusi konfrans təşkil edilib / İlahə Əhmədova // İki sahil.- 2018.- 18 may.- S.6. 1702. Əhmədova, M. Cümhuriyyət dövründə təhsil prioritet məsələ kimi / Müşəfərim Əhmədova // Azərbaycan müəllimi .-2018.- 13 iyul.- S.6. 1703. Əkbər. Krasnoyarskda AXC-nin 100 illiyi ilə bağlı silsilə tədbirlər keçirilib / Əkbər // Palitra.- 2018.- 16 may.- S.7. 1704. Əkbərov, M. 100 illik dövlətçilik ənənələrinin uğurlu davamı / Məhəmməd Əkbərov // Respublika.- 2018.- 25 may.- S.7. 1705. Ələddinqızı, N. Azərbaycan dövlətçilik ənənələrinə sadiq dövlətdir / Nəzakət Ələddinqızı // Səs.- 2018.- 23 may.- S.6. 1706. Ələddinqızı, N. “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə aqrar islahatlar” mövzusunda elmi-praktik seminar keçirilib: [AMEA-da] / Nəzakət Ələddinqızı // Səs.- 2018.- 23 may.- S.7. 1707. Ələddinqızı, N. Azərbaycan inamlı inkişafını davam etdirir: İlham Əliyev: “Biz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin bütün demokratik ənənələrinə sadiqik və bu ənənələri yaşadırıq” / Nəzakət Ələddinqızı // Səs.- 2018.- 13 yanvar.- S.2. 1708. Ələddinqızı, N. Şərqdə ilk demokratik-hüquqi və dünyəvi dövlət nümunəsi / Nəzakət Ələddinqızı // Səs.- 2018.- 22 may.- S.11. 1709. Ələkbərli, F. Xalqımızın toparlanmasını istəyiriksə, Cümhuriyyət fəlsəfəsini düzgün dərk etməliyık / Faiq Ələkbərli; müsahibəni qələmə aldı İsmayıl // Şərq.- 2018.- 10 fevral.- S.7.

211 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1710. Ələkbərov, F. Mühacir Azərbaycan Türk aydınlarının milli tarixi- fəlsəfi irsi... / Faiq Ələkbərov // Türküstan.- 2018.- 9-15 yanvar.- S.6. 1711. Ələsgərova, İ. Xalqımızın dövlətçilik tarixinin şərəfli səhifəsi / İlahə Ələsgərova // Xalq qəzeti.- 2018.- 1 iyun.- S.10. 1712. Əli. Azərbaycanın ənənələrə söykənən dövlət olduğunu nümayiş etdirir: [Prezident İlham Əliyevin 2018-ci ili ölkəmizdə “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan etməsi haqqında millət vəkillərinin fikirləri] // Xalq cəbhəsi.- 2018.- 12 yanvar.- S.7. 1713. Əlibalayeva, G. 100 il əvvəl olanlar: [C.Cabbarlının AXC hökuməti ilə əməkdaşlığı haqqında] / Gülnarə Əlibalayeva // Olaylar.- 2018.- 22 may.- S.10. 1714. Əliyarlı-Şaxsevənli, İ. Azərbaycan polisinin yaranma tarixi və təşəkkülü (1918-1920-ci illər): müstəqil Azərbaycan Polisinin yaranması və təşəkkülü / İltifat Əliyarlı-Şaxsevənli // Paralel.- 2018.- 8, 9-10, 11, 12-14, 15, 16, 17, 18, 19-21 may.- S.13. 1715. Əliyev, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə beynəlxalq iqtisadi münasibətlər / Azad Əliyev // Həftə içi.- 2018.- 24 may.- S.7. 1716. Əliyev, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti müasir dövlətçilik tarixində / İbrahim Əliyev // Geostrategiya.- 2018.- № 2.- S.3-6. 1717. Əliyev, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin fəaliyyətin- də hərbi dənizçilik aspektləri / Nurulla Əliyev // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 21 fevral.- S.4; 10 mart.- S.5. 1718. Əliyev, S. Cümhuriyyətin Gəncə izləri... / Sabir Əliyev // Azərbay- can.- 2018.- 24 may.- S.1, 4. 1719. Əliyev, Ş. Cumhuriyyət ili... / Şəmsəddin Əliyev // Bakı Xəbər.- 2018.- 16 yanvar.- S.10. 1720. Əliyev, Z. Cümhuriyyət dövrü təsviri sənətimiz / Ziyadxan Əliyev // Mədəniyyət.- 2018.- 18 may.- S.13. 1721. Əliyev, Z. Tarixi keçmişimizə məhəbbətlə: Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyəti təsviri sənətdə / Z.Əliyev // Mədəniyyət.- 2018.- 11 may.- S.13. 1722. Əliyeva, A. AXC: Avropanın demokratik dəyərləri ilə Şərq mədə- niyyətinin xüsusiyyətlərini birləşdirən nümunə : I- II yazı / Aynurə Əliyeva // Türküstan.- 2018.- 10-16 iyul.- S.15; 21-30 iyul.- S.12. 1723. Əliyeva, A. Cümhuriyyət dövrü milli mətbuatımız / Aynurə Əliyeva // Mədəniyyət.- 2018.- 1 iyun, № 43.- S.12. 1724. Əliyeva, A. “Xalq Cümhuriyyəti nəsillərin yaddaşında tariximizin ən parlaq səhifələrindən biri kimi həmişə qalacaq” / Aysel Əliyeva // Palitra.- 2018.- 26 may.- S.10. 1725. Əliyeva, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maliyyə və pul-kredit islahatları / İradə Əliyeva // Azərbaycan .-2018.-7 iyun.- S.11. 1726. Əliyeva, N. Ənənələrə sadiqik və onları yaşadırıq / Nurlanə Əliyeva // Azərbaycan.- 2018.- 31 yanvar, № 22.- S.1, 6.

212 Biblioqrafiya

1727. Əliyeva, S. Cümhuriyyətin 100 illiyinə həsr olunmuş “Bölgələrdən- bölgələrə” yaradıcılıq festivalı başlayır: [Mədəniyyət Nazirliyinin təşəbbüsü ilə “100 illik tariximiz” devizi altında keçirilən festival haqqında] / Samirə Əliyeva // Xalq qəzeti.- 2018.- 23 iyun.- S.9. 1728. Əliyeva, Y. Azərbaycan müstəqil xarici siyasət aparır: [Prezident İ.Əliyevin 2018-ci ili “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan etməsi haqqında] / Yeganə Əliyeva // İki sahil.- 2018.- 17 mart.- S.6. 1729. Əliyeva, Y. Dövlətçilik ənənələrimizə dəyərli töhfə: Dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin 2018-ci ili ölkəmizdə “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan etməsi bu cür dəyərləndirilir / Y.Əliyeva // İki sahil.- 2018.- 7 fevral.- S.4. 1730. Əliyeva, Y. İlham Əliyev: Biz bundan sonra da müstəqillik və qələbələr yolu ilə gedəcəyik / Yeganə Əliyeva // İki sahil.- 2018.- 1 may.- S.8. 1731. Əliyeva, Y. Müstəqillik - əsas dəyərimiz, ən böyük nemətimiz: Dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin bu dəyərləndirməsinin təsdiqi olan 2018- ci ilin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan olunması tarixi paralellər fonunda təhlillər aparmağı bir zərurətə çevirir / Yeganə Əliyeva // İki sahil.- 2018.- 27 fevral.- S.16. 1732. Əhmədov, T. Cümhuriyyət dövründə mədəniyyət / T.Əhmədov // Respublika.-2018.- 2 sentyabr.- S.5; 4 sentyabr.- S.6; 5 sentyabr.- S.4. 1733. Əhmədova, M. Cümhuriyyət dövründə təhsil prioritet məsələ kimi / Müşəfərim Əhmədova // Azərbaycan müəllimi.- 2018.- 13 iyul.- S.6. 1734. Əlizadə, Z. Xalq Cümhuriyyətinin həmyaşıdı: Azərbaycan ədliyyəsi / Zahir Əlizadə // Respublika.- 2018.- 11 oktyabr.- S.4. 1735. Əmircanov, P. Xalq Cümhuriyyəti Azərbaycanın iqtisadi qüdrətinin artırılması istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirirdi / Paşa Əmircanov // Xalq qəzeti.- 2018.- 26 may.- S.8. 1736. Ərzurumda konfrans keçirilib və “Azərbaycan bulvarı” açılıb: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 100 // Mədəniyyət.- 2018.- 14 mart.- S.15. 1737. Əsədli, M. Azərbaycan Demokratik Respublikası və müasir dövrdə məhkəmələr / Mahir Əsədli // Respublika.- 2018.- 25 may.- S.9. 1738. Əsədli, R. Cümhuriyyət dövründə hüquqi dövlət quruculuğu: Vücu- dunu vicdanına qurban vermişləri yad edək! / Röyal Əsədli // Paralel.- 2018.- 30 may.- S.13. 1739. Əsərimi Azərbaycanın gözəlliyinə və tarixinin faciəli səhifələrinə həsr etmişəm: [eston yazıçısı Kersti Kivirüütin AXC-nin 100 illik yubileyinə həsr edilmiş “Küləklər şəhəri” romanı haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 1 iyun.- S.15. 1740. Əvəzoğlu, R. Cümhuriyyət – Milli sərvətimiz! / Rövşən Əvəzoğlu // Şərq.- 2018.- 1 mart.- S.12.

213 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1741. Faxralı, R. Bu tarix yaşadılacaq!: [Əməkdar incəsənət xadimi Abdulla Qurbaninin Gəncədə keçirilmiş “Xalq Cümhuriyyətinin varisləriyik” adlı teatrlaşdırılan tədbiri haqqında] / Rəşid Faxralı // İki sahil.- 2018.- 31 may.- S.19. 1742. Fariz. “Bölgələrdən bölgələrə” Yaradıcılıq Festivalı: Xalq Cümhu- riyyətinin 100 illiyi münasibətilə keçirilən festival regionların mədəni irsinin təbliğinə xidmət edir: [Mədəniyyət Nazirliyinin təşəbbüsü ilə “100 illik tariximiz” devizi altında keçirilən festival haqqında] / Fariz // Mədəniyyət.- 2018.- 29 iyun.- S.8-9. 1743. Feyziyev, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dünya respublikaçılıq irsində / Cavanşir Feyziyev // Xalq qəzeti.- 2018.- 31 may.- S.8. 1744. Feyziyev, C. Dünya respublikaçılıq irsində Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyəti / Cavanşir Feyziyev // İki sahil.- 2018.- 30 may.- S.22, 25. 1745. Feyziyev, C. Qələbə tariximizi özümüz yazmalıyıq... / Cavanşir Feyziyev // Palitra.- 2018.- 3 aprel.- S.13; Kaspi.- 3 aprel.- S.11.; Olaylar.- 3 aprel.- S.12. 1746. Fərəcov, F. Müstəqillik yollarında / F.Fərəcov // Ədalət.- 2018.- 10, 17 fevral.- S.14. 1747. Fərəcov, S. Cümhuriyyət dövründə kitabxana və muzey işi / Savalan Fərəcov // Mədəniyyət.- 2018.- 2 mart.- S.15. 1748. Fərəcov, S. Müasir Azərbaycan Cümhuriyyətin varisidir: [YAP Nərimanov rayon təşkilatının qərargahında MKS-nin təşkilatçılığı ilə “Azər- baycan Xalq Cümhuriyyəti – 100” adlı tədbirin keçirilməsi haqqında] / Savalan Fərəcov // Mədəniyyət.- 2018.- 30 may.- S.6. 1749. Fəttah Heydərov: “Cümhuriyyət Azərbaycan xalqının və bütün müsəlman dünyasının tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb”: [Azərbaycan Ağsaqqallar Şurasının təşkilatçılığı ilə “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti-100 il” adlı tədbir keçirilib] // Azərbaycan.- 2018.- 26 may.- S.3. 1750. Filadelfiyada Azərbaycan bayrağı ucaldılıb: [Pensilvaniya ştatında yaşayan Azərbaycan icmasının fəalları və Filadelfiya şəhər meriyasının birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən tədbir haqında] // Azərbaycan.- 2018.- 15 iyun.- S.11. 1751. Füzuli. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə xüsusi xidmət orqanları / Füzuli // Olaylar.- 2018.- 19 aprel.- S.8. 1752. Füzuli. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə təhsil: Yaxud Bakı Dövlət Universiteti Xalq Cümhuriyyəti zamanından qalan dəyərli mirasdır / Füzuli // Olaylar.- 2018.- 24 may.- S.8. 1753. Gəncədə Xalq Cümhuriyyətinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans: [“Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Azərbaycan dövlətçilik tarixinin parlaq səhifəsi” mövzusunda] // Mədəniyyət.- 2018.- 29 iyun.- S.4.

214 Biblioqrafiya

1754. “Gizli istiqlalçılar” sənədli filminin təqdimatı: [Mətbuat Mər- kəzində Babək Abbaszadənin hazırladığı eyniadlı film AXC-nin 100 illiyinə həsr edilməsi haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 18 may.- S.5. 1755. Hacıyev, H. “AXC İli” ilə bağlı görüləcək işlərimiz var: Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin Mətbuat Xidmətinin rəhbəri Hikmət Hacıyevin SƏS TV-yə müsahibəsi /Hikmət Hacıyev; müsahibəni apardı C.Rasimoğlu // Səs.- 2018.- 17 yanvar.- S. 6. 1756. Hacıyev, İ. Araz-Türk Respublikasının yaranması və bölgənin ermə- ni işğalından gorunması uğrunda mübarizəsi / İsmayıl Hacıyev // Azərbaycan xalçaları.- 2018.- № 25.- S.46-55. 1757. Hacıyev, Q. Azərbaycan milli hökumətinin Dağlıq Qarabağ siyasəti / Qasım Hacıyev // Xalq qəzeti .-2018.- 9 sentyabr.- S.4. 1758. Hacıyev, T. Şərqin ilk Demokratik Respublikası /Tural Hacıyev // Hərbi and.- 2018.- 25 may, № 20.- S.7. 1759. Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi Parisdə təntənə ilə qeyd edilib // Azərbaycan.- 2018.- 25 may.- S.8. 1760. Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi Varşavada qeyd edilib: [tədbirdə Elçin Şirinovun rəhbərlik etdiyi caz qrupu konsert proqramı ilə çıxış edib] // Azərbaycan .- 2018.- 14 sentyabr.- S.6. 1761. Heydər Əliyev Mərkəzində “Son iclas” bədii-sənədli filminin təqdimatı olub: [AXC-nin 100 illiyinə həsr edilən film] // Xalq qəzeti.- 2018.- 26 may.- S.3. 1762. Heydər Əliyevin 95, Cümhuriyyətin 100 illiyi Belqradda qeyd edildi // 525-ci qəzet.- 2018.- 12 may.- S.12. 1763. Həbibbəyli, İ. Müstəqil dövlətçiliyin dərki və təntənəsi: “Azərbay- can Xalq Cümhuriyyəti ili” – müstəqil dövlətin gücü və qüdrətinin xalqla hakimiyyətin möhtəşəm birliyində olmasının siyasi bəyanatıdır / İsa Həbibbəyli // Azərbaycan.- 2018.- 13 yanvar.- S.1-2. 1764. Həmid, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunmuş elmi-praktiki konfrans [Şəmkir Rayon İcra Hakimiyyətinin təşki- latçılığı ilə keçirilən tədbir haqqında] / Eyvaz Həmid // Respublika.-2018.- 7 iyun.- S.6. 1765. Həmidov, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin formalaşması prse- sinə ictimai-siyasi baxış / Habil Həmidov // Xalq qəzeti.- 2018.- 3 iyun.- S.5. 1766. Həmzəyev, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindəki Litva konsu- lunun istiqlal mövzulu əsəri: [Litva yazıçısı görkəmli ədəbiyyatşünas alim Vintsas Kreve-Mitskəviçyusun “Şərq heka-yətləri” adlı kitabı haqqında] / Tərcüməçidən ön söz Mahir Həmzəyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 6 iyun.- S.7.

215 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1767. Həsənqızı, Z. Demokratiyanın gerçək göstəricilərindən biri: Azər- baycan ədliyyəsinin keçdiyi yola bir baxış / Z.Həsənqızı // Ədalət.- 2018.- 11 may.- S.4. 1768. Hikmət Baboğlu: Milli dövlətçilik tariximizə diqqət və qayğının göstəricisi: [Milli Məclisin deputatı Hikmət Babaoğlunun Prezidentin qərarı ilə bağlı fikri] / Hikmət Baboğlu // İki sahil.- 2018.- 11 yanvar.- S.7. 1769. Hümmətli, Ş. “Yüzillik bir tarixə elmi baxış – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: və milli ədəbi dilin inkişaf tarixi (1918-2018)” [Sayalı Sadıqova və Şəbnəm Həsənlinin eyniadlı kitabı haqqında] / Şəlalə Hümmətli // Türküs- tan.-2018.- 26 iyun-2 iyul.- S.13. 1770. Hümbətov, Y. Heydər Əliyev və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Yusif Hümbətov // Xalq qəzeti.- 2018.- 8 may, № 103.- S.6. 1771. Hümbətova, N. Müstəqilik ən böyük sərvətdir / Nuriyyə Hümbətova // Azərbaycan.- 2018.- 27 may.- S.15. 1772. Hüseynli, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün iqtisadiy- yatı: İqtisadi inkişafın Azərbaycan modeli dünya ölkələrinə örnəkdir / Alim Hüseynli // Olaylar.- 2018.- 12-14 may.- S.11. 1773. Hüseynli, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi inkişafında yol və nəqliyyat təsərrüfatı böyük rol oynayıb / Cəmilə Hüseynli // Həftə içi .- 2018.- 23 may.- S.6. 1774. Hüseynli, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi münasibətilə Kiyevdə rəsmi qəbul / Emil Hüseynli // Xalq qəzeti.- 2018.- 22 may.- S.9. 1775. Hüseynli, İ. Cümhuriyyət yaşın mübarək, Azərbaycan Polisi!: Azər- baycanın daxili işlər orqanları – 100 / İxtiyar Hüseynli // Azərbaycan.- 2018.- 30 iyun.- S.1. 1776. Hüseynov, F. Cümhuriyyətin muzeydə qorunan yadigarları: [Tarix Muzeyində] / Fazil Hüseynov // Mədəniyyət.- 2018.- 23 fevral.- S.13. 1777. Hüseynov, Ş. Ayırma siyasəti / Şirməmməd Hüseynov // Azərbay- can.- 2018.- 7 yanvar.- S.4. 1778. Hüseynov, Ş. Azərbaycan Cümhuriyyəti hankı sistem üzərinə qurulmuşdu? / Şirməmməd Hüseynov // Yeni Müsavat.- 2018.- 6 fevral.- S.7. 1779. Hüseynov, Ş. Azərbaycan prezidenti 2018-ci ili Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli elan etmişdir / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2018.- 5,12,19,26 may, 2, 9 iyun.- S.20-21. 1780. Hüseynov, Ş. Gənclik və istila / Şirməmməd Hüseynov // Azərbay- can.- 2018.- 14 yanvar, № 9.- S.4. 1781. Hüseynov, Ş. İstiqlalımızın iqtisadi təməli: [1929-cu il “Odlu-Yurd” dərgisinin 4-cü sayında nəşr olunan məqalə haqqında] / Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2018.- 13 may.- S.6.

216 Biblioqrafiya

1782. Hüseynov, Ş. Tiflislisdə 26-28 may hasidələrinin Bakıda əks-sədası / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2018.- 9 iyun.- S.20-21. 1783. Hüseynov, Ş. Ümumrusiya müsəlman syezdi / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2018.- 17 mart.- S.20-21. 1784. Hüseynova, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – dövlətçilik ənənələ- rinin davamı kimi / İradə Hüseynova // Səs.- 2018.- 12, 15, 16, 17 may.- S.10. 1785. Hüseynova, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlətçiliyimizin tarixində yeri və rolu / İradə Hüseynova // Xalq qəzeti.- 2018.-19, 22 may.- S.7. 1786. Hüseynova, L. Tariximizin şanlı səhifəsi / Lalə Hüseynova // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 14 aprel.- S.5. 1787. Hüseynova, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və təhsil / Mətanət Hüseynova // İqtisadiyyat .-2018.- 28 iyun-4 iyul.- S.7. 1788. Hüseynzadə, F. Astanada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi qeyd olunub / Fuad Hüseynzadə // Palitra.- 2018.- 21 iyun.- S.13. 1789. Hüseynzadə, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin milli iqtisadi modeli / Fuad Hüseynzadə // Palitra.- 2018.- 23 may, № 91.- S.10. 1790. Hüseynzadə, F. Hyuston şəhərində AXC-nin 100 illyi təntənəli şəkildə qeyd edilib / Fuad Hüseynzadə // Palitra.- 2018.- 5 iyun.- S.7. 1791. Hüseynzadə, F. MEK-in yeni layihəsi [Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Mərkəzi Elmi Kitabxanasında (MEK) Milli Mətbuat Günü münasibətilə keçirilən “AXC-100 işığında MEK-in Milli Mətbuat İnformasiya blokuna töhfəsi” adlı tədbir haqqında] / Fuad Hüseynzadə // Palitra.- 2018.- 19 iyul.- S.7. 1792. Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə mərhələsi: [“Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncədə qəbul etdiyi hüquqi aktlar və onun tarixinin izahlı xronologiyası” adlı kitabın çapdan çıxması haqqında] //Mədəniyyət.-2018.-27 aprel.- S.11. 1793. Xalq Cümhuriyyətinin və dahi bəstəkarın 100 illiyi ilə bağlı Xorvatiyada konsert keçirilib // Mədəniyyət.- 2018.- 14 sentyabr.- S.3. 1794. Xalq Cümhuriyyətinin yadigarı olan nadir xalça aşkara çıxarılıb // Azərbaycan.- 2018.- 18 may.- S.6. 1795. Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi şərəfinə: Bakıda ən böyük “Lib- raff Park Akademiya” kitab mağazasının açılışı və “TEAS Press” nəşrlərinin təqdimatı keçirilib // Mədəniyyət.- 2018.- 13 iyun.- S.8. 1796. Xalq maarifi: “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” – 100 // İqtisadiyyat.- 2018.- 20-26 sentyabr.- S.4. 1797. Xalq Təhsili Muzeyində “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti -100” adlı sərgi // Azərbaycan müəllimi.- 2018.- 25 may.- S.6. 1798. Xanoğlan, V. Azərbaycan Xalq Cümhüriyyəti şərəfli tariximizdir / Vəfa Xanoğlan // Respublika.-2018.- 18 may.- S.5.

217 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1799. Xədicə. İstanbulda Azərbaycan Cümhuriyyətinin 100 illiyilə bağlı konsert / Xədicə //525-ci qəzet.- 2018.- 30 yanvar.- S.7. 1800. Xızıda AXC tarixinə həsr olunmuş “dəyirmi masa”: [Bilik Fondunun təşkilatçılığı ilə Xızı rayonunun Şurabad qəsəbəsində keçirilən “dəyirmi masa”da “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili” elan edilməsi, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin, habelə azərbaycanlıların soyqırımının 100 illiyi haqqında dövlətimizin başçısının sərəncamlarından irəli gələn məsələlər müzakirə olunub] // Xalq qəzeti.- 2018.-8 fevral.- S.4 1801. Xorvatiyada Cümhuriyyətin 100 illiyinə həsr olunan tədbir // Mədəniyyət.- 2018.-4 may.- S.3. 1802. İbrahimli, F. 2018-ci ilin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan olunması milli-mənəvi dəyərlərimizə və tariximizə olan münasibətdir / Fəzail İbrahimli // Səs.- 2018.- 12 yanvar.- S.11. 1803. İbrahimli, F. Şərəf və ləyaqət tariximiz / Fəzail İbrahimli // Milli Məclis.- 2018.- Mart/Aprel.- S.52-57. 1804. İbrahimov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və dil məsələləri / Elçin İbrahimov // 525-ci qəzet.- 2018.- 3 fevral, № 22.- S.7, 16. 1805. İbrahimov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və əlifba məsələləri: “Son Türk Əlifbası” Cümhuriyyətin təşəbbüsü kimi / Elçin İbrahimov // 525-ci qəzet. - 2018.- 3 mart.- S.15, 19; Türküstan qəzeti.- 2018.- 28 may-4 iyun.- S.13. 1806. İbrahimov, E. 2018-ci ilin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili” elan edilməsi çox müsbət və təqdirəlayiq hadisədir / Elçin İbrahimov // Xalq qəzeti.- 2018.-31 yanvar.- S.2. 1807. İbrahimov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dil və əlifba qərarları / Elçin İbrahimov // Türküstan .- 2018.- 28 may-4 iyun.- S.13. 1808. İbrahimov, H. Tariximizə və taleyimizə sahiblik hissi /Hacı İbrahimov // 525-ci qəzet.- 2018.- 20 mart.- S.5. 1809. İbrahimov, M. Müasir Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisidir / Mahir İbrahimov // Respublika.- 2018.- 30 may.- S.12. 1810. İqtisadiyyat Nazirliyinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı keçirdiyi müsabiqənin nəticələri açıqlanıb // Yeni Azərbaycan .- 2018.-25 iyul.- S.5. 1811. İlham Əliyevin tapşırığı ilə Xalq Cümhuriyyəti parlamentində asılan Dövlət bayrağı Azərbaycana gətirildi: Baş nazir Novruz Məmmədov: “Xalq Cümhuriyyətinin varisi olan bugünkü müstəqil Azərbaycanın Prezidenti o dövrlə bağlı bütün tarixi hadisələrə həssas yanaşır”: [100 il əvvəl Xalq Cümhuriyyəti parlamentində asılan Dövlət bayrağı Nazirlər Kabinetində Baş nazir Novruz Məmmədova təqdim olunub] // Azərbaycan.-2018.- 25 may.- S.1; 6.

218 Biblioqrafiya

1812. İndoneziyalı jurnalistlər Azərbaycan həqiqətləri barədə məlu- matlandırılıb: [Prezidentin ictimai-siyasi məsələlər üzrə köməkçisi Əli Həsənov indoneziyalı jurnalistlərlə görüşüb] // Azərbaycan.-2018.-30 may.- S.8. 1813. “İRS”in fransız dilində xüsusi buraxılışı Cümhuriyyətin 100 illiyinə həsr olunub // Mədəniyyət.- 2018.- 12 yanvar.- S.8. 1814. İsgəndərov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında bir neçə söz / Anar İsgəndərov // Xalq qəzeti .-2018.- 7 iyul.- S.10. 1815. İsgəndərov, A. Müasir Azərbaycan Cümhuriyyət dövründəki bütün boşluqları aradan qaldırdı / Anar İsgəndərov; müsahibəni apardı: Ş.Dadaşova, Ş.Əliqızı // İki sahil.- 2018.- 20 fevral.- S.12; 15 sentyabr.- S.5. 1816. İsgəndərov, A. Müsəlman Şərqində ilk demokratik dövlət – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Cənubi Qafqazın müstəqilliyi Azərbaycanın vəziyyətində müsbət dəyişiklik yaratmadı / Anar İsgəndərov // Azərbaycan.- 2018.- 22 may.- S.1, 5; 23 may.- S.7. 1817. İsmayıl. Akif Aşırlının Türkiyədə məqaləsi çap olunub: “Türk Yurdu” aprel sayını Azərbaycan Xalq Cümhüriyyətinin 100 illiyinə həsr edib / İsmayıl // Şərq.- 2018.- 2 may.- S.5. 1818. İsmayıl. Cümhuriyyət dövrünün bolşevik mətbuatı...: Bolşeviklər 1917-1920-ci illərdə Azərbaycanda 40-dan artıq mətbuat orqanı nəşr ediblər / İsmayıl // Şərq.- 2018.- 21 aprel.- S.11. 1819. İsmayıl. Cümhuriyyət dövrünün satirik jurnalları...: “Şeypur” və “Zənbur” xalqı elmi biliklərə yiyələnməyə və müasirləşməyə səsləyirdi / İsmayıl // Şərq.- 2018.- 30 may.- S.11. 1820. İsmayıl. Milli mətbuatımızın “Məşəl”i, “Tartan-partan”ı...: [AXC dövründə çap olunan eyniadlı satirik jurnallar barədə] /İsmayıl // Şərq.- 2018.- 5 iyun.- S.11. 1821. İsmayıl. Mühacirət mətbuatımız: Onlar müstəqil dövlət ideyalarının təbliğatçısı idi /İsmayıl //Şərq.- 2018.- 24 aprel.- S.11. 1822. İsmayılbəyli, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün iqtisadiyyatı / Süleyman İsmayılbəyli // Olaylar .- 2018.- 23 may.- S.8. 1823. İsmayılqızı, X. Azadlıq, İstiqlaliyyət hər bir xalqın tarixi haqqıdır / Xuraman İsmayılqızı // İki sahil.- 2018.- 23 may.- S.13. 1824. İsmayılqızı, X. Cümhuriyyət dövründə imperiyaya arxalanaraq azərbaycanlıları qətlə yetirən...: [AXC dövründə və 1990-cı illərdə ermənilərin Azərbaycana qarşı törətdikləri qığınlar haqqında] / Xuraman İsmayılqızı // İki sahil.- 2018.- 9 fevral.- S.20. 1825. İsmayılov, F. Erməni-Azərbaycan münaqişəsinin tarixi və geosiyasi kökləri / F.İsmayılov // Bizim yol.- 2018.- 3, 4, 5 aprel.- S.15. 1826. İsmayılov, K. Xalq Cümhuriyyəti və Azərbaycançılıq məfkurəsi / Kamran İsmayılov // Azərbaycan Veteranı.- 2018.- 28 may.- S.4.

219 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1827. İsmayılova, K. AXC dövrü Azərbaycan xalqının tarixində silinməz izlər qoyub: Ədliyyə Nazirliyinin inkişaf tarixi Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin yaranması ilə bir vaxta təsadüf edir / Kifayət İsmayılova // Azad Azərbaycan.- 2018.- 27 aprel.- S.3. 1828. İsmayılova, Ü. Sələflərin yadigarları :[126 saylı məktəbdə keçirilən bədii tədbir haqqında] / Ülviyyə İsmayılova // Azərbaycan müəllimi .-2018.- 8 iyun.- S.14. 1829. İstanbulda Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi münasibətilə kon- sert: Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblı möhtəşəm proqramla çıxış edib // Mədəniyyət.- 2018.- 31 yanvar.- S.4. 1830. “İstiqlal düşüncələri. Cümhuriyyətə aparan yollar” kitabı təqdim edildi: Sona Vəliyeva: “Bayrağımız dalğalandıqca, dövlətimiz inkişaf etdikcə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularının da ruhu şad olur” // Ədalət .- 2018.- 25 may.- S.2. 1831. İstiqlal irsinə böyük ehtiram: [Prezident İlham Əliyev Respublika Günü münasibətilə AXC-nin şərəfinə ucaldılmış abidəni ziyarət edib] // Azərbaycan.- 2018.-30 may.- S.1. 1832. İstiqlalımızın iqtisadi təməli: [1929-cu il “Odlu-Yurd” dərgisinin 4-cü sayında nəşr olunan məqalə haqqında] /təqdim etdi Şirməmməd Hüseynov //Azərbaycan.- 2018.- 13 may- S.6. 1833. İtaliya Prezident Sarayında Azərbaycan musiqilərindən ibarət konsert: [AXC-nin 100 illiyi və muğamın UNESCO-nun siyahısına daxil edilməsinin 10 illiyi münasibətilə Heydər Əliyev Fondu təşkilatçılığı ilə keçi- rilən konsert haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 12 oktyabr.- S.3. 1834. İtaliya televiziyasında Azərbaycana həsr olunmuş veriliş: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə əlaqədar “Heydər Əliyev və müstəqil Azərbaycan” kitabının təqdimatı ] // Mədəniyyət.- 2018.- 6 iyun.- S.2. 1835. “Jerusalem Post” qəzeti: Müstəqil və güclü Azərbaycan dövləti Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin layiqli varisidir: [Əlcəzair qəzetində] // Səs.- 2018.- 17 yanvar.- S.8-9. 1836. Kaliforniya qubernatoru: Azərbaycan dünyanın ən sürətlə inkişaf edən və çağdaşlaşan dövlətlərindən birinə çevrilib: [Qubernator Edmund Braun Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı təbrik bəyannaməsi imzalayıb] // Azərbaycan.- 2018.- 23 may.- S.6. 1837. Kamal, R. Parlamentin poetikası: gülüş məqamı: [AXC dövründə gülüş-satira haqqında] / Rüstəm Kamal // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 26 may.- S.19. 1838. Kaseinov, D. Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı olmaq üçün yaxşı mənada rəqabət var: Düsen Kaseinov: Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı Türkiyədə keçirilən bütün tədbirlərdə iştirak edəcəyik: [TÜRKSOY-

220 Biblioqrafiya un baş katibi ilə söhbət] / Düsen Kaseinov; söhbəti apardı Mehparə Sultanova // Mədəniyyət.- 2018.- 9 fevral.- S.6. 1839. “Kaspi nəşrləri” seriyasından çap edilən iki yeni nəşrin təqdi- matı keçirildi: [AXC-nin 100 illiyi çərçivəsində çap olunan kitablar haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 2 iyun.- S.3. 1840. Kazımov, M. Azərbaycan ədliyyəsi ölkədə hüququn aliliyinin təmin edilməsinə layiqincə xidmət edir / M.Kazımov // Azərbaycan.- 2018.-26 sentyabr.- S.5. 1841. Kəngərli, R. Türkiyə-Azərbyacan qardaşlığının şanlı salnaməsi: [Bakının işğaldan azad olunması-100] / Rauf Kəngərli // Xalq qəzeti.- 2018.- 15 sentyabr.- S.8. 1842. Kərimli, A. Milli hökumət təhsili milliləşdirdi / Aqşin Kərimli // Azərbaycan müəllimi .-2018.- 10 avqust.- S.1; 4. 1843. Kərimova, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti / Könül Kərimova // Ədalət.- 2018.- 15, 16, 17, 18 may.- S.7; 19 may.- S.4. 1844. Konstitusiya Məhkəməsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi münasibətilə bir sıra tədbirlər təşkil edib // Respublika.- 2018.- 22 may.- S.4. 1845. Küveytdə cümhuriyyətin 100 illiyinə həsr edilmiş konsert // Mədəniyyət.- 2018.- 18 may.- S.12. 1846. Qafarov, V. Batum konfransı və müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyə- tinin yaradılması / Vasif Qafarov // AMEA. Xəbərlər: İctimai elmlər seriyası.- 2018.- № 1.- S.63-83. 1847. Qaliboğlu, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə iqtisadi islahatlar, beynəlxalq iqtisadi əlaqələr / Elçin Qaliboğlu // Xalq Cəbhəsi.- 2018.- 16 may.- S.13. 1848. Qasımlı, M. Xalq Cümhuriyyəti müsəlman Şərqinin Dan Ulduzu oldu: Musa Qasımlı: Azərbaycan xalqı müstəmləkə zülmü altında inləyən xalqlara xilas yolunu göstərdi / Musa Qasımlı //Həftə içi.-2011.- 28-31 may.- S. 8-9. 1849. Qasımlı, M. Müsəlman Şərqinin ilk Cümhuriyyəti / Musa Qasımlı // Azərbaycan.- 2018.- 27 may.- S.1, 6. 1850. Qasımov, C. İlk təhlükəsizlik orqanları: tarix və müasirlik / Cəlal Qasımov // Respublika.- 2018.- 15 fevral.- S.7. 1851. Qasımov, C. Naxçıvan Müxtar Respublikasının iqtisadi inkişafı: Cümhuriyyətimizin 100-cü ilində daha güclü, daha etibarlı / Cavadxan Qasımov // Səs.- 2018.- 31 may.- S.8. 1852. Qasımov, C. Tariximizə verilən böyük dəyər / Cavid Qasımov // Azərbaycan.-2018.- 17 yanvar.- S.5.

221 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1853. Qasımov, R. Cümhuriyyət tariximiz - qürurumuzdur: Bilik Fondu Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə silsilə tədbirlər həsr edir: [Fondun İnforma- siya təminatı sektorunun müdiri Xatirə Hüseynova və mətbuat katibi Ceyhun Musaoğlu qurumun Xalq Cümhuriyyətinə həsr etdikləri tədbirlər barədə fikirləri] / Ramiz Qasımov // 525-ci qəzet.- 2018.- 30 may.- S.5. 1854. Qasımov, R. Milli Azərbaycan polisinin yaranması və fəaliyyəti / Rəşad Qasımov // Respublika.- 2018.- 18 may.- S.4. 1855. Qasımova, A. Müsəlman Şərqinin ilk hüquqi demokratik, dünyəvi dövləti / Arifə Qasımova // Respublika .- 2018.- 20 may.- S.5. 1856. Qədiroğlu, M. Kişinyov şəhərində Azərbaycan Xalq Cümhüriyyə- tinin yaradılmasının 100 illiyinə həsr olunmuş bayram tədbiri / Möhsüm Qədiroğlu // Respublika.-2018.- 2 iyun.- S.4. 1857. Qəhrəmanova, N. Elmi milli sərvət sayan cümhuriyyət / Nərgiz Qəhrəmanova // Azərbaycan müəllimi.- 2018.- 18 may.- S.6. 1858. Qələndərli, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətçilik tariximi- zin şanlı qürur səhifəsidir / Nurlan Qələndərli // Yeni Azərbaycan.-2018.- 26 may.- S.2. 1859. Qələndərli, N. Müstəqil Azərbaycan Şərqin ilk demokratik respubli- kası olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisidir: Xalq Cümhuriyyəti mütərəqqi dövlətçilik ənənələri formalaşdırdı / Nurlan Qələndərli // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 15 mart.- S.6. 1860. Qələndərli, N. Prezident İlham Əliyev: 1918-ci ilin mart-iyul aylarında erməni quldur dəstələri Azərbaycanın, demək olar ki, bütün ərazilərində dinc əhaliyə qarşı soyqırımı törətmişlər: 31 mart soyqırımına dair həqiqətlər dünya ictimaiyyətinə uğurla çatdırılır / Nurlan Qələndərli // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 23 yanvar.- S.4. 1861. Qərb ilə Şərq arasında körpü rolunu oynayan Azərbaycan İtaliyanın tarixi dostudur : Romada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə və Azərbaycan-İtaliya strateji tərəfdaşlıq münasibətlərinə dair konfrans keçirilib: [Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın İtaliya Respublikasına rəsmi səfəri çərçivəsində] // Mədəniyyət.- 2018.- 26 sentyabr.- S. 2. 1862. Qoca, E. Lavrenti Beriya və Xalq Cümhuriyyətinin əks-kəşfiyyatı / Elşad Qoca // Palitra.- 2018.- 28 mart.- S.10. 1863. Qoca, E. Müstəqil dövlətimizin ilk xüsusi xidmət və təhlükəsizlik orqanları / Elşad Qoca // Xalq qəzeti.- 2018.- 11 aprel.- S.5; 19 aprel.- S.13. 1864. Qocayev, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi siyasəti / İsmayıl Qocayev // Şərq.- 2018.- 30 may.- S.10. 1865. Qocayeva, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasət sahəsindəki fəaliyyəti / Ədilə Qocayeva // Yeni Təfəkkür .-2018.- 13 iyul.- S.3.

222 Biblioqrafiya

1866. Quliyev, D. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin 100 illiyi / Dilqəm Quliyev // Təhsil problemləri.- 2018.- 24/28 fevral.- № 15/16.- S. 1-4. 1867. Quliyev, T. Xalq Cümhuriyyətinin ülvi amallarının təntənəsi: müstəqil, müasir və lider Azərbaycan / T.Quliyev // Azad Azərbaycan.- 2018.- 26 may.- S.2. 1868. Quliyev, T. Təhlükəsizliyimiz etibarlı əllərdədir: [AXC dövründə yaradılmış xüsusi xidmət orqanı haqqında] / T.Quliyev // Azad Azərbaycan.- 2018.- 17 mart.- S.2. 1869. Quliyev, V. Azərbaycan Cümhuriyyəti - ABŞ: 99 il əvvəlki zirvə görüşü /Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 26 may.- S.18-19. 1870. Quliyev, V. Bakı uğrunda savaş - General Denstervillin gündəlik- lərindən / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet .-2017.- 16 sentyabr.- S.16-17. 1871. Quliyev, V. Cümhuriyyət sevgisi insanlarımızın ürəklərinə yol tapmalıdır: [Azərbaycanın Macarıstandakı fövqəladə və səlahiyyəti səfiri, tanınmış filoloq-alimlə müsahibə] /Vilayət Quliyev; müsahibəni apardı Dilqəm Əhməd // 525-ci qəzet.- 2018.- 3 aprel.- S.5-6. 1872. Quliyev, V. Əzablı Paris yolçuluğu: Azərbaycan Cümhuriyyəti nü- mayəndə heyətinin Paris sülh konfransında iştirakla bağlı üzləşdiyi çətinliklər /V .Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 7, 14, 28 aprel; 5, 12 may.- S.18-19. 1873. Quliyev, V. Mən bu faktı macarlara danışanda heyrətlənmişdilər : [Azərbaycanın Macarıstandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Vilayət Quliye- vin AXC-nin100 illik yubileyinin elan olunması ilə əlaqədar müsahibəsi] / Vilayət Quliyev // Ədalət.- 2018.- 28 mart.- S.3. 1874. Quliyev, V. 1920-ci ilin sevinc dolu yanvar ayı /Vidadi Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 27 yanvar.- S.18-19; 3 fevral.- S.12-13. 1875. Quliyev, V. Parisə əzablı yol: Azərbaycan Cümhuriyyəti nümayəndə heyətinin Paris sülh konfransında iştirakla bağlı üzləşdiyi çətinliklər /Vilayət Quliyev // AMEA. Xəbərlər: ictimai elmlər seriyası.- 2018.- № 1.- S.189-20; Azərbaycan.- 2018.- № 5.- S.7-19. 1876. Quliyev, V. Yox olmuş cümhuriyyətin sorağında /Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 28 aprel.- S.18-19. 1877. Qurbanlı, M. Dövlət-din münasibətləri Xalq Cümhuriyyəti dövrün- də də mükəmməl tənzimlənirdi / Mübariz Qurbanlı // Azərbaycan.- 2018.- 4 aprel.- S. 1,5. 1878. Qurbanova, N. Cümhuriyyətdən qalanlar / N.Qurbanova // Həftə içi.- 2018.- 3 may.- S.4. 1879. Litvada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə münasibətlərin 100 illiyi qeyd olunur: [T.Vrublevski adına Elmi kitabxana və Litva Azərbay- canlıları Cəmiyyəti tərəfindən birgə təşkil olunmuş sərgi haqqında] // 525-ci qəzet .-2018.- 4 sentyabr.- S.4.

223 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1880. Londonda Cümhuriyyətin 100 illiyinə həsr olunmuş konsert proqramı: Konsertdə Ədilə Hüseynzadənin romansları səsləndirilib // Mədəniyyət.- 2018.- 18 may.- S.2. 1881. Macarıstanda AXC-nin 100 illiyinə həsr edilmiş elmi konfrans: [“Davamlı regional inkişaf” mövzusunda keçirilən mədəni tədbir haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.-2 may.- S.12. 1882. Madriddə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubile- yinə həsr olunmuş təntənəli qəbul təşkil edilib: [tədbir bədii musiqili hissə ilə başa çatıb] // Respublika.- 2018.- 24 may.- S.4. 1883. Mahmudov, M. Azərbaycan ədliyyəsi – 100: Keşməkeşli şanlı tarix / Malik Mahmudov // Ədalət.- 2018.- 26 may.- S.10. 1884. Mahmudov, R. Mən Azərbaycan vətəndaşıyam!: Millət vəkilinin tribunası: [AXC-nin yaradılması haqqında] / Rəşad Mahmudov // Səs.- 2018.- 24 mart.- S.12. 1885. Mahmudov, Y. Akademik Yaqub Mahmudov: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tariximizin ən şanlı səhifəsidir: [Milli Məclisin deputatı, AMEA- nın Tarix İnstitutunun direktoru ilə müsahibə] / Y.Mahmudov; müsahibəni apardı L.Hüseynova // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 14 fevral.- S.6 1886. Mahmudov, Y. Cümhuriyyət dünyaya göstərdi ki...: [akademik ilə müsahibə] / Yaqub Mahmudov; müsahibəni apardı N.Adil // Olaylar.- 2018.- 14 mart.- S.4. 1887. Mahmudov, Y. İstərdim ki, qardaşlıq abidəsi qoyulsun, orada Nuru Paşa ilə Azərbaycan generalları yanaşı dayansınlar: [tarixçi alimlə müsahibə] / Yaqub Mahmudov; müsahibəni apardı A.Turan // Xalq qəzeti.- 2018.- 27 may.- S.7. 1888. Mayın 28-i ABŞ-ın Meyn ştatının Portlend şəhərində Azərbay- can Milli Günü elan olunub // Azərbaycan.- 2018.- 11 may.- S.7. 1889. Mehdiyev, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – İran diplomatik münasibətlərinin tarixinə dair mühüm mənbə / Ramiz Mehdiyev // Respublika.- 2018.- 26 yanvar.- S.2-4. 1890. Mədətli, E. Cümhuriyyət tarixinə dair sənədlər akademik Ramiz Mehdiyevin təhlilində: “ADR-İran diplomatik münasibətləri Qafqaz Fövqəladə Komissiyasının sənədləri işığında (1919-1920-ci illər)” sənədlər toplusu barədə qeydlər / Eynulla Mədətli // Xalq qəzeti.- 2018.- 1 fevral, № 23.- S.5. 1891. Mədətli, E. Heydər Əliyevin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə münasibəti və varislik məsələsi / Eynulla Mədətli // Xalq qəzeti.- 2018.- 23 mart.- S.3. 1892. Mədətoğlu, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yüz il bundan öncəki tarixinə baxış / Əbülfət Mədətoğlu // Ədalət.- 2018.- 24, 25 may.- S.7. 1893. Məhəbbətoğlu, Q. Cümhuriyyət tariximizin qızıl səhifəsi / Qvami Məhəbbətoğlu // İki sahil.- 2018.- 26 aprel.- S.14.

224 Biblioqrafiya

1894. Məhəbbətoğlu, Q. Cümhuriyyətimizin iqtisadi addımları / Qvami Məhəbbətoğlu // İki sahil.- 2018.- 3 aprel.- S.29. 1895. Məhəbbətoğlu, Q. Cümhuriyyətimizin mətbuatı / Qvami Məhəb- bətoğlu // İki sahil.- 2018.- 27 mart.- S.30. 1896. Məhəbbətoğlu, Q. Cümhuriyyətimizin səhiyyəsi /Qvami Məhəbbət- oğlu // İki sahil.- 2018.- 30 may.- S.20. 1897. Məhəbbətoğlu, Q. Gəncə ‒ Cümhuriyyət dövründə və sonra /Qvami Məhəbbətoğlu // İki sahil.- 2018.- 7 aprel.- S.29. 1898. Məhəbbətoğlu, Q. Mədəniyyətimizin cümhuriyyət mərhələsi / Qvami Məhəbbətoğlu // İki sahil.- 2018.- 24 mart.- S.22. 1899. Məhəmməd. Müsəlman dünyasının ilk demokratik respublikası / Məhəmməd // Olaylar.- 2018.- 4 may.- S.9. 1900. Məhərrəmli, B. Xalq Cümhuriyyəti dönəmində dil məsələsi / Baba Məhərrəmli // 525-ci qəzet.- 2018.- 25 may, № 94.- S.7. 1901. Məhərrəmov, İ. Azərbaycan Prokurorluğunun yaranmasının 100 illiyi: Dövlətçiliyin və qanunçuluğun təminatçısı / İsa Məhərrəmov // Olaylar.- 2018.- 19 sentyabr.- S.10. 1902. Məhərrəmova, T. Cümhuriyyət dövrünün ədəbi mühitə təsiri / Təranə Məhərrəmova // Kaspi.- 2018.- 26-29 may.- S.10. 1903. Məmmədəliyev, M. Şərqin ilk demokratik respublikası / Məhəmməd Məmmədəliyev // Respublika.- 2018.- 16, 19 may.- S.5. 1904. Məmmədov, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə dövlət- din münasibətləri / Ceyhun Məmmədov // 525-ci qəzet .-2018.- 21 iyun.- S.6. 1905. Məmmədov, Ç. Mükəmməl hüquqi varislik / Çingiz Məmmədov // Azərbaycan.-2018.- 16 oktyabr.- S.10. 1906. Məmmədov, F. Dövlətçilik tariximizin parlaq səhifəsi / Fikrət Məmmədov // Azərbaycan.- 2018.- 27 may, № 119.- S.5. 1907. Məmmədov, R. Şərqdə doğan Günəş: Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyəti / Rahid Məmmədov // Cəmiyyət və Din.- 2018.- mart, № 3.- S.13. 1908. Məmmədova, A. Cümhuriyyət dövründə kitabxana işi: 1918-1920- ci illərdə Türkiyədən 20 min nüsxədən artıq dərslik, dərs vəsaiti və digər kitablar alınaraq məktəb kitabxanalarına verilib / Arzu Məmmədova // Azərbaycan müəllimi.- 2018.- 25 may.- S.7. 1909. Məmmədova, B. Bu bizim şanlı səhifəmizdir / Bənövşə Məmməd- ova; müsahibəni apardı N.Adil // Olaylar.- 2018.- 5 iyun.- S.10. 1910. Məmmədova, G. “Qan içində işıq”: Tarixi sənədli romandan bir parça / G.Məmmədova // Səs.- 2018.- 21, 24, 25 aprel.- S.10. 1911. Məmmədova, L. Xalqımızın dövlətçilik salnaməsinin parlaq səhifə- si / Lətifə Məmmədova // Hərbi and.- 2018.- 18, 25 may.- S.12; Вышка.- 2018.- 11-17 may.- S.8-9.

225 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1912. Məmmədova, L. Şərqin ilk demokratik dövləti - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Lətifə Məmmədova // Respublika.- 2018.- 27 may.- S.4. 1913. Məmmədova, N. Alovlardan keçən azadlıq / Nəzakət Məmmədova // Respublika.- 2018.- 20 may; Bakı Xəbər.- 2018.- 14-16 aprel.- S.11. 1914. Məmmədzadə, B. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarifçilik ənənələri davam etdirilir / Babək Məmmədzadə // Respublika.- 2018.- 30 may.- S.11. 1915. Məmmədzadə, İ. Dövlətin tarix fəlsəfəsinin dərkində sənədlərin rolu: [Ramiz Mehdiyevin “Ön söz” yazdığı “ADR-İran diplomatik münasibət- ləri Qafqaz Fövqəladə Komissiyasının sənədlər toplusu” haqqında] / İlham Məmmədzadə // Respublika.- 2018.- 28 mart.- S.4. 1916. Məmmədzadə, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ermənilərin törətdikləri qırğınlara qarşı mübarizəsi / Natiq Məmmədzadə // Xalq qəzeti.- 2018.- 31 mart.- S.12. 1917. Mənəvi yenilənmə və mədəni irs: keçmişdən gələcəyə türk dili: Parisdə keçirilən beynəlxalq forumun bir paneli Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə yubileyinə həsr olunub // Mədəniyyət.- 2018.-2 may.- S.9. 1918. Mərkəzi Bankda yeni pul nişanlarının təqdimat mərasimi keçirilib: [ümummilli lider Heydər Əliyevin 95 illiyi və AXC-nin 100 illik yubileyinin əbədiləşdirilməsi məqsədilə] // Respublika.- 2018.- 24 may.- S.5. 1919. Milli istiqlal ruhunu yaşadan nadir xalça: [Azərxalça Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin AXC-nin yadigarı olan nadir xalçanı aşkara çıxarması haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 18 may.- S.9. 1920. Milli Prokurorluğun yaradılmasının 100 illik yubileyi geniş qeyd olunub: [Baş Prokurorluqda keçirilmiş təntənəli mərasim haqqında] // Azərbaycan.- 2018.- 2 oktyabr.- S.3 1921. 1918-20-ci illərdə Azərbaycanın vergi siyasəti // Vergilər.- 2018.- 25 aprel.- S.4. 1922. 1918-ci il 28 may, İstiqlal Bəyannaməsi: Bu gündən etibarən Azərbaycan tamhüquqlu müstəqil dövlətdir // Azərbaycan.- 2018.- 27 may.- S.1, 10. 1923. Mirələmov, H. Düşüncələrdəki istiqlal /Hüseynbala Mirələmov // Azərbaycan.- 2018.- 6 fevral.- S.1,4. 1924. Mirişli, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Maliyyə Nazirliyi: Ya- radılması və fəaliyyəti / Elşən Mirişli // Türküstan.- 2018.- 8-13 avqust.- S.7. 1925. Mirişli, E. Cümhuriyyətin kürəyinə saplanan bıçaq - 27 aprel işğalı / Elşən Mirişli // Türküstan.- 2018.- 15-21 may.- S.7. 1926. Miriyev, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi platforması bütövlükdə sosial yönümlü idi: UNEC rektorunun müşaviri, dosent Elşən

226 Biblioqrafiya

Bağırzadə: AXC hökuməti xarici investisiyaların ölkə iqtisadiyyatının inkişafı baxımından əhəmiyyətini dərk edir və xarici sahibkarlar üçün əlverişli şərait yaradırdı /Anar Miriyev // Palitra.- 2018.- 16 may.- S.6. 1927. Miriyev, A. 1918-ci ilə qədər Cənubi Qafqazda heç zaman erməni dövləti olmayıb: Yaqub Mahmudov: Cümhuriyyət dünyaya göstərdi ki, biz humanist dövlətik” /A.Miriyev // Palitra.- 2018.- 20 mart.- S.13. 1928. Mirməmməd, G. İtkin pyeslər, ədəbi mövzular: Cümhuriyyət döv- ründə səhnəyə qoyulan beş pyesin taleyi barədə qeydlər /G.Mirməmməd // Mədəniyyət.- 2018.- 9 may.- S.12. 1929. Mirməmməd, G. Teatrın böyük dostunun xatirəsinə ehtiramla: [Teatr Xadimləri İttifaqında Heydər Əliyevin anadan olmasının 95 illiyi və AXC-nin 100 illiyinə həsr olunmuş elmi-praktik konfrans keçirilməsi haq- qında] / G.Mirməmməd // Mədəniyyət.- 2018.- 9 may.- S.4. 1930. Mirməmməd, G. Yaşam mücadiləsindən dövlət teatrınadək: [cüm- huriyyət dövründə teatrın inkişafı haqqında] / G.Mirməmməd // Mədəniyyət.- 2018.- 11 aprel.- S.12. 1931. Mirzəbəyli, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə martın 31-i iki dəfə ümummilli matəm günü kimi qeyd edilmişdir: Ümummilli liderimiz isə həmin tarixi Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi əbədiləşdirdi / İttifaq Mirzəbəyli // Xalq qəzeti.- 2018.- 25 mart.- S.3. 1932. Mirzəyev, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və təhsil / Elman Mirzəyev, S.Babayeva // Xalq qəzeti.- 2018.- 13 fevral.- S. 6. 1933. Mirzəzadə, S. “Müstəqillik tariximizlə bir daha qürur duyduq”: [Azərbaycan-Monteneqro Mədəni və İqtisadi Mərkəzin direktoru Seyran Mir- zəzadə ilə müsahibə] / S.Mirzəzadə; müsahibəni apardı F.Hüseynzadə // Palitra.- 2018.- 18 yanvar.- S.7. 1934. Misirin “Əl-Əhram” qəzetində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında məqalə dərc olunub: [Hala Əhməd Zəkinin “Bakı - 100 il bundan öncə həyata keçirilmiş arzunun hekayəsi” adlı məqaləsi haqqında] // Azərbaycan.-2018.- 21 sentyabr.- S.13. 1935. Moskva və Mavərayi-Qafqasiya (Zaqafqasiya) nasiyonal kom- munistləri // Azərbaycan.- 2018.- 5 may.- S.10. 1936. Moskvada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunan elmi-praktiki konfrans keçirilib: [M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin tarix fakültəsində “Rus inqilabı və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixi: 100 ildən sonra baxış” mövzusunda elmi-praktik konfrans KEÇİRİLİB] // Azərbaycan.- 2018.- 20 aprel.- S.8. 1937. Moskvada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr edilən təntənəli qəbul keçirilib: [Azərbaycan Respublikasının Rusiya Federa- siyasındakı səfirliyi tərəfindən Moskvada Azərbaycanın milli bayramı –

227 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Respublika Günü və AXC-nin 100 illik yubileyi münasibətilə təntənəli qəbul keçirilib] // Xalq qəzeti.- 2018.- 30 may.- S.11. 1938. Muradlı, M. Dövlətçilik tariximizin şanlı səhifəsi: Xalq Cümhuriy- yəti: AXC-nin yaranması günü, həm də Azərbaycan Ədliyyəsinin yaranması ilə bir vaxta təsadüf edir / Mirtaleh Muradlı // Azad Azərbaycan.- 2018.- 4 may.- S.3. 1939. Muradov, Z. Cümhuriyyətin proloqu və epiloqu – Gəncə / Zakir Muradov // 525-ci qəzet.- 2018.- 5 iyun.- S.6. 1940. Musaoğlu, C. Şəmkirdəki Cümhuriyyət konfransından görünən Vətən / Ceyhun Musaoğlu // 525-ci qəzet.- 2018.- 5 iyun.- S.5. 1941. Musayev, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi platforması / Akif Musayev // İqtisadiyyat.- 2018.- 7-13 iyun.- S.9. 1942. Mustafa, F. İstiqlalımızın 100-cü yaşı / Fazil Mustafa // Milli Məclis.- 2018.- № 1.- S.60-69. 1943. Mustafa, N. İrəvan quberniyasında azərbaycanlıların müqavimət hərəkatı və AXC-nin xilaskarlıq missiyası / Nazim Mustafa // Xalq qəzeti.- 2018.- 26 may.- S.4. 1944. Mustafa, T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində təhsil / Taleh Mirzəyev // Türküstan .-2018.- 15-20 iyun.- S.16. 1945. Mustafayev, R. Gerçəkliyə çevrilən arzular: Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyəti dövründə din-dövlət münasibətləri / Rövşən Mustafayev // Ədalət.- 2018.- 6 aprel, № 60.- S.4. 1946. Mükərrəmoğlu, M. AXC dövründə milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması / M.Mükərrəmoğlu // Xalq qəzeti.- 2018.- 15 mart.- S.8. 1947. Mükərrəmoğlu, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı Litvada silsilə tədbirlər / M.Mükərrəmoğlu // Xalq qəzeti.- 2018.- 13 mart.- S.10. 1948. Mükərrəmoğlu, M. Frankfurt Beynəlxalq Kitab Sərgisində AXC və Qara Qarayevin 100 illik yubileyləri qeyd olunmuşdur / M. Mükərrəmoğlu // Xalq qəzeti .- 2018.- 12 oktyabr.- S.14. 1949. Mükərrəmoğlu, M. Milli kino sənətimiz AXC dövründə / M.Mükərrəmoğlu // Xalq qəzeti.- 2018.- 27 mart, № 67.- S.10. 1950. Mürşüdlü, M. Ana dilində ilk milli məktəb / M.Mürşüdlü // 525-ci qəzet.- 2018.- 1 mart.- S.4. 1951. Müstəqilliyin əldə olunması uğrunda mücadilə // Hürriyyət.- 2018.- 30 may.- S.14. 1952. Müşfiq, Ş. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə yeni töhfə: “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin “Elmi araş- dırmalar” toplusunda maraqlı məqalələr dərc edilib / Şahanə Müşfiq //525-ci qəzet .-2018.- 15 sentyabr.- S.16.

228 Biblioqrafiya

1953. Müşfiq, Ş. Azərbaycanın gənc yazarlarının əsərləri Türkiyədə.: İLESAM-ın Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 yaşına töhfəsi: :[ “Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası” kitabı haqqında] / Şahanə Müşfiq // 525-ci qəzet.- 2018.- 16 oktyabr. - S.7. 1954. Müşfiq, Ş. Bəyaz pərdədə azadlıq şəfəqləri: “Son iclas” və “İstiq- laliyyət” filmləri Cümhuriyyəti-100 illiyinə misilsiz töhfə oldu: [rejissor Fuad Əlişovun quruluşunda] / Şəhanə Müşfiq // 525-ci qəzet.- 2018.- 30 may.- S.7. 1955. Müşfiq, Ş. Mərkəzi Elmi Kitabxanada Mətbuat Günü qeyd olundu: [“AXC-100 işığında MEK-in Milli Mətbuat İnformasiya blokuna töhfəsi”adlı tədbir haqqında] /Şəhanə Müşfiq // 525-ci qəzet .- 2018.- 19 iyul.- S.7. 1956. Nadir, Z. Yaşıl donlu, al duvaqlı, mavi gözlü sevdiyim...: [Cəfər Cabbarlının AXC-yə həsr olunmuş şeiri] / Züleyxa Nadir // Olaylar.- 2018.- 26-29 may.- S.5. 1957. Nadiroğlu, R. Xalq Cümhuriyyəti dönəmində Azərbaycan iqtisadiy- yatı / Rüfət Nadiroğlu //Mövqe.- 2018.- 22 may.- S.6. 1958. Nağısoylu, M. Cümhuriyyətin dil siyasəti / Möhsün Nağısoylu, S.Sadıqova // Azərbaycan.- 2018.- 25 may, № 117.- S.8. 1959. Naxçıvanda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi qeyd olunub // Xalq qəzeti.- 2018.- 30 may.- S.12. 1960. Nəbi, E. Heydər Əliyev: “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti az yaşasa da, xalqımızda azadlıq, müstəqillik fikirlərini daha da gücləndirmiş oldu” / E.Nəbi // Üç nöqtə.- 2018.- 1 mart.- S.14. 1961. Nəcəfov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü azərbaycançılıq məfkurəsinin inkişafının mühüm mərhələsi kimi / Etibar Nəcəfov // Xalq qəzeti.- 2018.- 27 may, № 119.- S.4. 1962. Nəsirov, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlət quruculuğunun zəngin hüquqi bazasını yaratmışdır / Cahangir Nəsirov // Azərbaycan.- 2018.- 24 mart.- S.5. 1963. Niftəli, E. Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi Varşavada qeyd edilib: [tədbirin bədii hissəsində tanınmış pianoçu Elçin Şirinovun rəhbərlik etdiyi caz qrupu konsert proqramı ilə çıxış edib] / Elgün Niftəli // Respublika .-2018.- 14 sentyabr.- S.5. 1964. Niftəliyev, İ. AXC dövründə Ermənistanla sərhəd məsələsi, Qarabağ və Zəngəzur bölgələrində erməni separatçılığı /İlqar Niftəliyev // Xalq qəzeti.- 2018.- 24 may.- S.8. 1965. Niftəliyev, İ. Azərbaycanla Ermənistanın sərhəd məsələsi: Azərbay- can Xalq Cümhuriyyəti dövründə Qarabağ və Zəngəzur bölgələrində erməni separatçılığı / İlqar Niftəliyev // Azərbaycan.- 2018.- 11 fevral.- S.5. 1966. Niftəliyeva, K. Cümhuriyyətin milli yadigarı: Bakı Dövlət Univer- siteti 100 ilin astanasında / Könül Niftəliyeva // 525-ci qəzet.- 2018.- 10 fevral.- S.20.

229 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1967. Novruzoğlu, N. Tbilisidən 100 il keçmişə / Nicat Novruzoğlu // Ədalət.- 2018.- 31 may.- S.3. 1968. Novruzov, S. Prezident 2018-ci ili “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan etməklə bir daha dövlətçiliyimizə töhfə vermiş oldu / Siyavuş Nov- ruzov // İki sahil.- 2018.- 11 yanvar.- S.7. 1969. Novruzov, S. Şərqin ilk demokratik respublikasının uğurlu varisi: zəngin və qüdrətli Azərbaycan / Siyavuş Novruzov // Azərbaycan.- 2018.- 12 yanvar.- S.5; Xalq qəzeti.- 2018.- 12 yanvar.- S.3; Yeni Azərbaycan.- 2018.- 12 yanvar.- S.7. 1970. Numan Kurtulmuş: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yüz illiyini qeyd etmək bizim də vəzifəmizdir: [Türkiyənin Mədəniyyət və Turizm nazirinin söhbəti] // Xalq qəzeti.- 2018.- 27 yanvar.- S.7; Bizim yol.- 2018.- 27 yanvar.- S.15. 1971. Nuriyev, M. Şərqdə ilk cümhuriyyətin yaranmasından 100 il ötür / Mehman Nuriyev // Azad Azərbaycan.- 2018.- 15 may, № 70.- S.3. 1972. Nurlan. AXC dövlətlərarası münasibətlərdə yeni mərhələnin əsasını qoydu: Qərb və region dövlətlərlə əlaqələr düşünülmüş şəkildə qurulurdu / Nurlan // Olaylar.- 2018.- 19 aprel.- S.4. 1973. Nurlan. AXC xarici xidmət orqanlarının strukturunu necə təkmil- ləşdirdi?: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasətinin əsas istiqa- mətləri hansılar idi? / Nurlan // Olaylar.- 2018.- 18 aprel.- S.4. 1974. Nurlan. AXC-nin daxili siyasəti hansı prinsiplərə əsaslanırdı?: Azərbaycan türkcəsi dövlət dili statusuna malik idi / Nurlan // Olaylar.- 2018.- 4 may.- S.8. 1975. Nurlan. AXC-nin ordu quruculuğu və təhsil siyasəti /Nurlan // Olaylar.- 2018.- 5-7 may.- S.11. 1976. Nurlan. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk demokratik respublika / Nurlan // Olaylar.- 2018.- 3, 4 aprel.- S.6. 1977. Nurlan. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin mədəniyyət siyasəti / Nurlan // Olaylar.- 2018.- 5 iyun.- S.10. 1978. Nyu-Meksiko ştatının Nümayəndələr Palatası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə əlaqədar qətnamə qəbul edib: Qətnamədə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə dəstək ifadə olunub // Azərbaycan.- 2018.- 30 yanvar.- S.7; Xalq qəzeti.- 2018.- 30 yanvar.- S.10. 1979. Nyu Yorkda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi mü- naibətilə bir sıra tədbirlər keçirilib: Xarici İşlər naziri Elmar Məmmədyarov tədbirlərdə iştirak edib // Azərbaycan.- 2018.- 30 may.- S.12. 1980. Nyu-Yorkda Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunmuş konsert: [konsert professor Nərgiz Əliyarovanın yaradıcısı və prezidenti olduğu Milli Musiqi və Qlobal Mədəniyyət Cəmiyyəti tərəfindən təşkil edilib] //Mədəniyyət.- 2018.- 22 iyun.- S.16.

230 Biblioqrafiya

1981. Osmanov, C. Tariximizə verilən böyük dəyər / Cavid Osmanov // Azərbaycan.- 2018.- 17 yanvar, № 11.- S.5. 1982. Ölkəmiz Frankfurt kitab yarmarkasında təmsil olunur : Stendimizdə Xalq Cümhuriyyətinin və görkəmli bəstəkar Qara Qarayevin 100 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib: [beynəlxalq tədbirdə mədəniyyət nazirinin birinci müavini Vaqif Əliyevin rəhbərliyi ilə nümayəndə heyəti iştirak edib] // Mədəniyyət.- 2018.- 12 oktyabr .- S.4. 1983. Ölkəmizdə milli təhsilin təməli Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə qoyulub: [ATU-də keçirilən “Təhsil-tədqiqat-istehsalat mexanizmi- nin qurulması” respublika elmi-texniki konfrans haqqında] // Yeni Azərbay- can.- 2018.- 5 aprel.- S.10. 1984. Ömərov, V. AXC-də dini və dünyəvi təhsil hüququ / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 16 may.- S.15. 1985. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətçilik ənənələrinin bərpasının və milli hüquqlarımızın təzahürüdür / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 8 may.- S.15. 1986. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhüriyyəti dövründə insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinin təminatçısı kimi / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 2,5, 8 may.- S.7. 1987. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti müstəqillik ideyasını şüarlarda yaşatdı / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 24 may.- S.15. 1988. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, insan hüquqları və hüquqi dövlət quruculuğu / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 4 may.- S.15. 1989. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və milli azlıqların hüquqları / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 28 aprel.- S.15. 1990. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində milli və insan haqla- rının müdafiəsinin əsası qoyulub / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 22 may.- S.15. 1991. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qarşı bolşevik- daşnak xəyanəti / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 25 may.- S.15. 1992. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ədəbi-mədəni siya- sətində intibah, istiqlal insan haqları məsələləri / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 30 may, № 102.- S.15. 1993. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizəsi / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 18 may.- S. 15. 1994. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin milli ideologiyası və insan / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 1 may.- S. 15. 1995. Ömərov, V. Azəbaycan Xalq Cümhuriyyətinin milli birlik uğrunda mübarizəsi və əbədi irsi: AXC Qərb və Şərq dəyərlərini, milliliyi və ümum- bəşəriliyi özündə birləşdirən milli birlik uğrunda mübarizə aparan bir dövlət idi / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 26 may.- S.15.

231 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1996. Ömərov, V. Bugünkü Azərbaycan Respublikası Xalq Cümhuriyyə- tinin siyasi varisidir / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 17 may.- S.15. 1997. Ömərov, V. Xalq Cümhuriyyətində insan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində demokratik qanunlar qəbul edilib / Vahid Ömərov // Səs.- 2018.- 23 may.- S. 15. 1998. Özbəkistanda Azərbaycan tarixinə dair muzey açılıb: [“Azərbay- can tarixi və dövlətçiliyi” muzeyinin açılışı AXC-nin 100 illiyi və Azərbay- canın yenidən müstəqillik əldə etməsinin 27-ci ildönümünə həsr edilib] // Xalq cəbhəsi .- 2018.- 2 oktyabr.- S.16. 1999. Pakistanın Lahor şəhərində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə həsr olunan musiqi axşamı keçirilib // Mədəniyyət.- 2018.- 14 mart.- S.15; Azərbaycan.- 2018.- 13 mart- S.5. 2000. Paris Sülh Konfransı // İqtisadiyyat .-2018.- 5-11 iyul.- S.4. 2001. Paris Sülh Konfransı Ali Şurasının qərarı // İqtisadiyyat .-2018.- 12-18 iyul.- S.7. 2002. Parisdə AXC ilə bağlı film nümayiş olunub: [Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Bakı Media Mərkəzi tərəfindən hazırlanan “Əbədi ezamiyyət” sənədli filminin nümayişi haqqında] // Bizim yol.- 2018.- 26 yanvar.- S.15. 2003. Parisdə Azərbaycan gecəsi: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100-cü ildönümü münasibətilə] // Mədəniyyət.- 2018.- 25 may.- S.16. 2004. Pənah, G. Azərbaycanda Xalq Cümhuriyyəti ədəbi həyatda böyük canlanmaya təkan verdi: Bu dövürdə C.Cabbarlının “Ədirnə fəthi”, “Trablis müharibəsi”, yaxud “Ulduz”, “Aydın”, Hüseyn Cavidin “İblis”, C.Məmməd- quluzadənin “Anamın kitabı”, “Kamança” əsərləri cümhuriyyət dövrünün dramaturji əsərləri kimi bədii cəhətdən yüksək qiymətləndirilir: 2-ci yazı / Gülxani Pənah // Xalq cəbhəsi.- 2018.- 20,21 aprel.- S.14. 2005. Pərvanə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli: Keçmişə və dövlətçilik tariximizə böyük ehtiram / Pərvanə // 525-ci qəzet.- 2018.- 12 yanvar.- S.5. 2006. Polşanın “Ambasador” jurnalında Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin 100 illiyi ilə bağlı məqalə dərc edilib // Azərbaycan .-2018.-18 avqust.- S.5. 2007. Prezident Kitabxanasının “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti” elektron nəşri əsaslı surətdə yenilənib // Azərbaycan .-2018.-1 iyun.- S.12. 2008. Prezidentin “Cumhuriyyət ili” qərarı ölkənin siyasi elitasında dərin rezonans doğurub // Bakı xəbər.- 2018.- 11 yanvar.- S.13. 2009. Rəhimova, S. Tarixin və millətin yaddaşına həkk olan 23 ay / Sədaqət Rəhimova // 525-ci qəzet .-2018.- 30 may.- S.8.

232 Biblioqrafiya

2010. Rəhimzadə, V. Möhtərəm Prezidentimizin bu qərarı Azərbaycanın çoxəsrlik dövlətçilik tarixinin təbliğində misilsiz rol oynayacaq / Vüqar Rəhimzadə // İki sahil.- 2018.- 11 yanvar.- S.7. 2011. Rəsulov, Ə. Cümhuriyyət sənədlərinin etibarlı saxlancı / Əsgər Rəsulov // 525-ci qəzet.- 2018.- 26 may.- S.12. 2012. Romada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi münasibətilə rəsmi ziyafət verilib : [Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva rəsmi ziyafətdə iştirak edib] // Azərbaycan.- 2018.- 26 sentyabr.-S.4; Yeni Azərbaycan .-2018.- 26 sentyabr.- S.7. 2013. Romanın tarixi məkanı Heydər Əliyev Fondu tərəfindən bərpa edilib: İtaliya paytaxtında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunan sərgi də açılıb: [Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın İtaliyaya rəsmi səfəri çərçivəsində]: // Mədəniyyət.- 2018.- 28 sentyabr.- S.8. 2014. Ruşanzadə, R. Azərbaycan Cümhuriyyəti quruculuğunda siyasi əxlaq / Ruşan Ruşanzadə // Respublika .-2018.- 3 iyul.- S.5. 2015. Rza, Z. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elm və təhsil siyasəti xal- qımızın tarixində böyük iz buraxıb / Zahid Rza // İki sahil.- 2018.- 22 mart.- S.13. 2016. Rzayeva, A. Tarixin ən qüdrətli Azərbaycanı hər birimizin qürur mənbəyidir: Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə əldə olunan misilsiz nailiyyətlər Xalq Cümhuriyyətinin irsinə böyük töhfədir / Aydan Rzayeva // Azərbaycan.- 2018.- 26 may.- S.9. 2017. Sadayoğlu, P. 2018-ci ilin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edilməsi dövlətçilik tariximizə verilən dəyərin göstəricisidir: [iqtisadçı-ekspert Aydın Hüseynovun söylədikləri] / A.Sadayoğlu // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 16 yanvar.- S.6. 2018. Sadıqov, Ə. Cümhuriyyətin 100 illik yubileyi xarici ölkələrdə də qeyd edilir: [Ukraynanın Dnepropetrovsk şəhərində] / Əli Sadıqov // Respubli- ka.- 2018.- 25 may.- S.9. 2019. Sakramentoda Azərbaycan musiqisi axşamı : [ABŞ-ın Kaliforniya ştatının paytaxtı Sakramento şəhərinin Con Lüteran kilsəsində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunmuş konsert proqramının təqdimatı haqqında] // Mədəniyyət.-2018.- 29 avqust.- S.5. 2020. Sarıyeva, İ. Cumhuriyyət qurucularımızın müasir kino obrazları hələ yaradılmayıb: Yalnız “Əli və Nino” filmində Cumhuriyyət dövründən danışılır: [rejissor Şamil Əliyevin fikirləri] / İradə Sarıyeva //Bakı Xəbər.- 2018.- 10-12 fevral.- S.11. 2021. Sarıyeva, İ. Cumhuriyyət medalı – Azərbaycanın şərəfli tarixinin simvollarından biri kim : [yazıçı-publisist Y.Oğuzun və tarix elmləri doktoru Faiq Ələkbərlinın fikirləri] / İradə Sarıyeva // Bakı Xəbər.- 2018.- 3 may.- S.7.

233 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2022. Seçenov Universitetinin Bakı filialında Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin 100 illiyi qeyd olunub // Azərbaycan.-2018.- 27 may.- S.15. 2023. Seulda Azərbaycan-Koreya dəfiləsi keçirilib: [Cümhuriyyətin yubileyi ərəfəsində] // Mədəniyyət.- 2018.- 9 may.- S.16. 2024. Səfərov, C. AXC-nin qurulmasında fəhlələrin də rolu vardı / Cavid Səfərov // Ülfət.- 2018.- 26 may.- S.1, 4. 2025. Səfərov, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə yaradılmış Qazax Müəllimlər Seminariyasının milli təhsil tariximizdəki yeri və rolu / Rafiq Səfərov // Hərbi and.- 2018.- 30 mart.- S.6; 6 aprel.- S.12. 2026. Səlimzadə, F. 100 ilin polisi... / Fərqanə Səlimzadə // Bakı Xəbər.- 2018.- 11 may.- S.12. 2027. Səma, G. Cümhuriyyət dövrü ədəbiyyatına bir baxış / Gülnar Səma // Kaspi.- 2018.- 26-29 may.- S.14. 2028. Səmərqənddə “Azərbaycan mədəniyyəti həftəsi”: [Xalq Cüm- huriyyətinin 100 illiyi və 15 iyun – Milli Qurtuluş Günü münasibətilə] // Xalq cəbhəsi.-2018.- 9 iyun.- S.16; Mədəniyyət.-2018.- 13 iyun.- S.16. 2029. Sərvaz. Mayın 28-də Heydər Əliyev Mərkəzində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi münasibətilə rəsmi qəbul təşkil olunub / Sərvaz // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 2 iyun.- S.2. 2030. Siracoğlu, R. Cümhuriyyəti devirənlərin aqibəti / Ramazan Sirac- oğlu // Bizim yol.- 2018.- 27, 28 aprel.- S.15; Hürriyyət.- 2018.- 9 may.- S.13. 2031. “Son iclas”ın Bakı Ali Neft Məktəbində təqdimatı keçirilib: [AXC-nin 100 illiyinə həsr olunmuş film haqqında] // Azərbaycan.- 2018.- 1 iyun.- S.12. 2032. Sultanova, M. Cümhuriyyətin 100-cü ildönümü Əskişəhərdə qeyd olunub / M.Sultanova //Mədəniyyət.- 2018.- 2 may.- S.16. 2033. Süleyman. Xalq Cümhuriyyətinə olan ehtiramın təzahürü / Süleyman // Olaylar.- 2018. - 13-15 yanvar.- S.9. 2034. Süleymanlı, M. Milli həmrəylik ideyasını aktuallaşdıran kulturoloji fəaliyyətlər / Mübariz Süleymanlı // Füyuzat.- 2018.- № 1.- S.6-13. 2035. Süleymanov, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maliyyə siyasəti / N.M.Süleymanov // Palitra.- 2018.- 29 sentyabr.- S.7. 2036. Süleymanov, N. Milli dövlətçilik tariximizin şanlı səhifəsi: (Azər- baycan Xalq Cümhuriyyəti) / Nizami Süleymanov // Palitra.- 2018.- 3, 4 oktyabr.- S.7. 2037. Süleymanova, E. Xalq Cümhuriyyəti və insan hüquqları / Elmira Süleymanova // Azərbaycan.- 2018.- 27 may.- S.7. 2038. Şahsevən, İ. Azərbaycan polisinin yaranma tarixi və təşəkkülü / İ.Şahsevən // Ədalət.- 2018.- 2, 3, 4 may.- S.5.

234 Biblioqrafiya

2039. Şəmkirli, M. Tarixin ləkələri silinməlidir! / M.Şəmkirli // Ədalət.- 2018.- 3 aprel.- S.7. 2040. Şərəfli tarixi yol: Xalça Muzeyində Cümhuriyyət dövrünün gömrük tarixindən bəhs edən sərgi // Mədəniyyət.- 2018.- 4 may.- S.8. 2041. Şərqin ilk parlayan ulduzu: Özbəkistanda Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinə həsr olunmuş yazı müsabiqəsi // Mədəniyyət.- 2018.- 10 mart.- S.10. 2042. Şükürov, Ə. Cümhuriyyət xalqımızın azadlıq tarixində dərin iz qoyub: Masallıda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş konfrans keçirilib: [“Şərqdə ilk demokratik Respublika” mövzu- sunda] / Ə.Şükürov // Azad Azərbaycan.- 2018.- 30 may.- S.4. 2043. Şükürov, Ə. 100 illik şanlı tarix: Masallıda “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili”nin elan olunması ilə əlaqədar konfrans keçirilib / Əlihüseyn Şükürov // Azad Azərbaycan .-2018.- 10 iyul .- S.5. 2044. Tağıbəyli, V. Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycanın vergi siyasəti / V.Tağıbəyli // Həftə içi.- 2018.- 15 may.- S.6. 2045. Tağıyev, A. Quba üsyanı / Aydın Tağıyev // Azərbaycan.-2018.- №5.- S.54-59. 2046. Tağıyev, İ. Tarixi günün astanasında: Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin və Ədliyyə Nazirliyinin 100 illiyi / İlyas Tağıyev // Ədalət.- 2018.- 19 may.- S.12-13. 2047. Tahirzadə, Ə. Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti heyəti-mürəxxə- səsi maliyyə heyətinin İstanbuldakı fəaliyyətinə dair: 1918-ci il / Ədalət Tahirzadə // AMEA. Xəbərlər: İctimai elmlər seriyası.- 2018.- № 1.- S.161-179. 2048. Tahirzadə, Ə. Niyə “Azərbaycan Cümhuriyyəti”? / Ədalət Tahirzadə // AMEA. Xəbərlər: İctimai elmlər seriyası.- 2018.- № 1.- S.95-110. 2049. Tarixi mirasımız: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti // Olaylar.- 2018.- 25 yanvar.- S.8. 2050. Təbrizi, Q. Qulamrza Səbri Təbrizi: 2018-ci ilin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili” elan edilməsi diasporumuzun ideyaca daha da mətinləşməsi- nə təsir edəcək // Xalq qəzeti.- 2018.- 17 yanvar.- S.3. 2051. Tofiq, H. Quba bölgəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə: [Quba rayonunda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə həsr olunmuş tədbir barədə] / Hacı Tofiq // Azad Azərbaycan .-2018.- 1 iyun.- S.5. 2052. Turan, A. Azərbaycan bu il daha möhtəşəm uğurlara imza atacaq: Yaqub Mahmudov: Azərbaycan dövlətinin başçısı Xalq Cümhuriyyəti tarixinin tədqiq olunması ilə bağlı institutumuza xüsusi tapşırıq verib / Anar Turan // Xalq qəzeti.- 2018.- 12 yanvar.- S. 4. 2053. Turqut, T. Prezidentdən möhtəşəm qərar: 2018-ci il “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edildi / T.Turqut // İki sahil.- 2018.- 11 yanvar.- S.6.

235 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2054. Türkel, Y. Boşuna çəkişməyin, bəylər: Azərbaycan Respublikasının yüz illiyinə / Yadigar Türkel //Bizim yol.- 2018.- 4, 5 may.- S.13. 2055. Ülkər. Cümhuriyyətin neft sənayesi strategiyası / Ülkər // Vergilər.- 2018.- 30 may.- S.4. 2056. Ukraynada Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı poçt markası dövriyyəyə buraxılıb // Azərbaycan.- 2018.- 17 may- S.10. 2057. Vahidqızı, Ü. Azərbaycan polisinin yaranma tarixi və təşəkkülü / ÜlviyyəVahidqızı // Xalq qəzeti.- 2018.- 27 may.- S.9. 2058. Vahidqızı, Ü. Özbəkistan mətbuatında ölkəmizlə bağlı “İlin ən yaxşı məqaləsi” müsabiqəsi / Ü.Vahidqızı // Xalq qəzeti.- 2018.- 8 fevral.- S.7. 2059. Vatikanda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi təntənə ilə qeyd edilib // Azərbaycan .- 2018.- 28 sentyabr.- S. 9. 2060. Verdiyev, İ. Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti və təhsil / İ.Verdiyev // Üç nöqtə.- 2018.- 8, 9, 11 may.- S.12. 2061. Veysəlli, F. Azərbaycanda əlifba məsələsinə Xalq Cümhuriyyətinin baxışı / F.Veysəlli //525-ci qəzet.- 2018.- 4 may.- S.6. 2062. Vəliyev, X. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövründəki dövlətçi- lik ənənələri müasir müstəvidə / Xanlar Vəliyev // Xalq qəzeti.- 2018.- 25 may.- S.10-11. 2063. Vəliyev, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə hüquqi dövlət quruculuğu / İsaxan Vəliyev // 525-ci qəzet .-2018.- 26 iyul.- S.4,6. 2064. Vəliyeva, Z. Müstəqil Azərbaycan: varislik və yeniliyin vəhdəti / Zülfiyyə Vəliyeva // Palitra.- 2018.- 25 yanvar.- S. 12. 2065. Vəlizadə, R. Tarixinə sahib çıxan xalq məğlubedilməzdir: 1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycanın İstiqlaliyyətinin elan edilməsi xalqımızın tarixində və taleyində çox mühüm siyasi hadisə idi / R.Vəlizadə // Vətən səsi.- 2018.- 26 may.- S.5. 2066. Vyetnamda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı mühazirə oxunub // İki sahil.- 2018.- 10 aprel.- S.11. 2067. Yaqublu, N. Bir daha üçrəngli bayrağımızın mənası haqqında / Nəsiman Yaqublu // AMEA. Xəbərlər: ictimai elmlər seriyası.- 2018.- № 1.- S.156-160. 2068. Yunisli, F. İlk istiqlal dövrümüzün ədəbi salnaməsi / Fariz Yuniasli // Mədəniyyət.- 2018.- 16 may.- S.15. 2069. Yunusoğlu, Q. Hayların azərbaycanlıla qarşı soyqırımı siyasətinin qurbanları : 31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günüdür / Qismət Yunusoğlu // Xalq qəzeti.-2018.- 27 mart.- S.9. 2070. Yunusoğlu, Q. 1918-1920-ci illərdə erməni canilərlə mübarizədə Azərbaycanın el ağsaqqalının da böyük rolu olub / Qismət Yunusoğlu // Bakı Xəbər.- 2018.- 18 may.- S. 15.

236 Biblioqrafiya

2071. Yunusoğlu, Q. Yer adlarında yaşayan erməni vandalizmi / Qismət Yunusoğlu // Cümhuriyət.- 2018.- 29 sentyabr-1 oktyabr.- S. 12. 2072. 100 il əvvəl Azərbaycanda: Polşa jurnalında Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə bağlı məqalə // Mədəniyyət.- 2018.- 22 avqust.- S.6. 2073. Zeynalov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün iqtisadiyyatı /Mahir Zeynalov // Xalq Cəbhəsi.- 2018.- 30 may.- S.12. 2074. Zəka. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün ən demokratik dövləti idi: AXC vətəndaşlara verilən hüquq və azadlıqların miqyasına görə Avropa ölkələrindən öndə idi / Zəka // Olaylar.- 2018.- 10-12 mart.- S.12. 2075. Zəka. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin səhiyyə siyasəti / Zəka // Olaylar.- 2018.- 25 may.- S.13. 2076. Zülfüqaroğlu, Ə. Azərbaycan polisinin yaranma tarixi və təşəkkülü / Əli Zülfüqaroğlu // Xalq Cəbhəsi.- 2018.- 19 aprel.- S. 8. 2077. Zümrüd. Suraxanıda “Azərbaycan Xalq Çümhuriyyəti Azərbaycan dövlətçilik tarixinin parlaq səhifəsidir” mövzusunda tədbir keçirilib / Zümrüd // Səs.-2018.-17 may.- S.12.

Azərbaycan Parlamenti – 100

2078. Abışov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasətində parlamentin yeri: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Vaqif Abışov // Azərbaycan.- 2018.- 18 sentyabr.- S.8. 2079. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti // İqtisadiyyat.- 2018.- 16-29 avqust.- S.5. 2080. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentində asılan Dövlət bayrağı hökumətə təqdim olunub: Baş nazir Novruz Məmmədov: Tarixi bayrağın Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinin qeyd olunduğu ərəfədə Türkiyə- dən Azərbaycana gətirilməsi mühüm hadisədir // Xalq qəzeti.- 2018.- 25 may.- S.4. 2081. Azərbaycan parlamentinin 100 ili: müstəqil dövlətçiliyin əvəz- edilməz dayağı // 525-ci qəzet.- 2018.- 27 sentyabr.- S.5. 2082. Azərbaycan parlamentinin 100 illiyi münasibətilə keçirilən təntə- nəli iclasın iştirakçıları ulu öndər Heydər Əliyevin məzarını və Şəhidlər xiyabanını ziyarət ediblər // Azərbaycan.- 2018.- 22 sentyabr.- S.7. 2083. Baxşəliyev, R. Milli Məclisin modern, müasir və zövqlü siması: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Rəşad Baxşəliyev // Azərbaycan.- 2018.- 21 sentyabr.- S.11. 2084. Cəfərli, R. Milli Məclis Azərbaycanın inkişafına və beynəlxalq aləmdə güclənməsinə böyük töhfələr verir / Rəşad Cəfərli // Azərbaycan.- 2018.- 23 sentyabr.- S.1; 3.

237 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2085. Cəfərov, T. Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin təhsil siyasəti / Taleh Cəfərov // Azərbaycan.- 2018.- 20 sentyabr.- S.6. 2086. Əsədov, O. Azərbaycan Parlamenti: tarix və müasirlik / Oqtay Əsədov // Azərbaycan.- 2018.- 21 sentyabr.- S.1; 4. 2087. Əsgərov, Z. Müsəlman Şərqinin və Azərbaycanın 100 yaşlı parlamenti / Ziyafət Əsgərov // Azərbaycan.- 2018.- 19 sentyabr.- S.1; 8-9. 2088. Fərəcova, Z. Müstəqilliyin və xalqın müqəddəratını həll edən iki iclas: Azərbaycan Parlamenti - 100 / Zöhrə Fərəcova // Azərbaycan.-2018.- 16 oktyabr.- S.14. 2089. İbrahimli, F. Müsəlman Şərqində ilk parlamentli respublika: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Fəzail İbrahimli // Azərbaycan.- 2018.- 23 sentyabr.- S.4. 2090. İbrahimov, E. Aqrar qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsinə diqqət günbəgün artır: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Eldar İbrahimov // Azərbaycan.- 2018.- 19 sentyabr.- S.9. 2091. İbrahimzadə, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin fəaliyyəti / Füzuli İbrahimzadə // Kaspi.- 2018.- 24 may.- S.7, 13. 2092. İlyasov, V. AXC-nin Parlamenti necə yarandı? / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 14 mart.- S.13. 2093. İlyasov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlətçilik ənənələri yaşayır / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 13 yanvar.- S.11. 2094. İmanov, S. Dövlətçilik tariximizin şanlı səhifəsi / Sərdar İmanov // Respublika.- 2018.- 26 may, № 117.- S.6. 2095. İsgəndərov, A. Müsəlman Şərqində ilk demokratik dövlət – Azər- baycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918-ci il dekabrın 7-də Azərbaycan parlamenti təntənəli iclasla açıldı / Anar İsgəndərov // Azərbaycan.- 2018.- 24 may.- S.4. 2096. İsmayılov, K. Azərbaycan Cümhuriyyətinin demokratik parlamenta- rizm təcrübəsindən: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Kamran İsmayılov // Azərbaycan.- 2018.- 25 sentyabr.- S.6. 2097. Quliyev, E. 100 il əvvəl başlanan şərəfli yol: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Eldar Quliyev // Azərbaycan.- 2018.- 21 sentyabr.- S.8. 2098. Məmmədov, C. Şərqin ilk parlament respublikası / Ceyhun Məm- mədov // Respublika.- 2018.- 16 may, № 108.- S.5. 2099. Mirzəyev, S. Milli dövlətçilik və qanunvericilik sistemində mühüm yer tutan Azərbaycan Parlamenti: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Səfa Mirzəyev // Azərbaycan.-2018.- 21 sentyabr.- S.6-8. 2100. Möhbaliyev, S. Dövlətçilik irsimizin parlaq səhifəsi: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Səttar Möhbalıyev // Azərbaycan.-2018.- 21 sentyabr.- S.10. 2101. Muradova, B. 100 ilin Parlamenti, Parlamentin 100 ili: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Bahar Muradova // Azərbaycan.- 2018.- 20 sentyabr.- S.1; 5-6.

238 Biblioqrafiya

2102. Müsəlman Şərqinin ilk demokratik respublikasının parlamenti: [Milli Məclisin deputatı, AMEA-nın müxbir üzvü Musa Qasımlının Azərbay- can Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin tarixi və onun fəaliyyəti barədə məqaləsi] // İki sahil.- 2018.- 14 fevral.- S. 14. 2103. Ömərov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və demokratik parla- mentarizm / Vahid Ömər // Səs .-2018.- 13 iyun.- S.7. 2104. Rəcəbli, H. Parlament mükəmməl sosial qanunvericilik bazasına malikdir : Azərbaycan Parlamenti - 100 / Hadi Rəcəbli // Azərbaycan.- 2018.- 21 sentyabr.- S.9. 2105. Süleymanov, M. Cümhuriyyət parlamenti və ordu quruculuğu məsələləri: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Mehman Süleymanov // Azərbay- can.- 2018.- 7 oktyabr.- S.4. 2106. Zəka. Demokratik parlamentli Cümhuriyyət: Azərbaycanın parla- mentarizm tarixində AXC parlamentinin öz yeri var / Zəka // Olaylar.- 2018.- 13 mart.- S.8.

Azərbaycan Ordusu – 100

2107. Əliyev, İ. Gün gələcək, işğal altındakı torpaqlar azad olunandan sonra orada qaldırılacaq Azərbaycan bayrağı azadlıq meydanına gətiriləcək və hərbi paradda göstəriləcək: Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin nitqi: [Azərbaycan Ordusunun 100 illiyi ilə əlaqədar keçirilən möhtəşəm hərbi paradda ] / İlham Əliyev // Azərbaycan.- 2018.- 28 iyun.- S.1-5.

*** 2108. Ankaradakı Heydər Əliyev Parkında Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətinin və Silahlı Qüvvələrinin yaranmasının 100 illiyi təntənə ilə qeyd olunub // Xalq qəzeti.- 2018.- 16 may.- S.4; Həftə içi.- 2018.- 16 may.- S.3. 2109. Azərbaycan ordusu: “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli – 100” // İqtisadiyyat .-2018.- 21-27 iyun.- S.5. 2110. Cavadov, A. Qardaşlığın 100 illik təntənəsi: [Bakının işğaldan azad edilməsinin 100 illiyi münasibətilə Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin də iştirak etdiyi hərbi parad barədə]: Azərbaycan gəncləri Ali Baş Komandanın döyüş tapşırığını qələbə ilə yekunlaşdırmağa tam hazırdır / Alim Cavadov // Azərbaycan.- 2018.- 20 sentyabr.- S.4. 2111. “Cümhuriyyət dövründə səfərbərlik və hərbi çağırış (1918- 1920)” kitabının təqdimatı olub: [Akif Aşırlının eyniadlı kitabı haqqında] // Xalq qəzeti.- 2018.- 23 iyun.- S.8. 2112. Cəfərli, R. Cənubi Qafqazın ən böyük hərbi gücü: Ulu öndər Heydər Əliyevin banisi olduğu Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 100-cü ildönü-

239 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 münü yüksək nailiyyətlərlə qarşılayır / Rəşad Cəfərli // Azərbaycan.- 2018.- 26 iyun.- S.1; 6. 2113. Əliyev, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin fəaliyyə- tində hərbi dəniz aspektləri / Nurulla Əliyev // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 3 mart.- S.7; 10, 14 mart.- S.5. 2114. Əliyeva, İ. Bir əsrlik rəşadət yolu: [Silahlı Qüvvələrin 100 illik yubileyləri münasibətilə keçirilən hərbi parad haqqında] / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2018.- 30 iyun.- S.1; 6. 2115. Əliyeva, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin fəaliyyə- tində hərbi dəniz aspektləri / Nurlanə Əliyeva // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 21 fevral.- S.4. 2116. Əvəzoğlu, R. Cümhuriyyət dövrü və ordu quruculuğu proqramı / Rövşən Əvəzoğlu // Xalq Cəbhəsi.- 2018.- 1 mart.- S.7-8. 2117. Hüseynov, F. İstiqlalımızın zəfər yürüşünün şəhidləri / Fazil Hüseynov // Mədəniyyət.- 2018.- 27 aprel.- S.6. 2118. Hüseynzadə, F. İlk Milli Ordumuz necə yaradılıb? / Fuad Hüseyn- zadə // Palitra.- 2018.- 5 iyun.- S.12. 2119. İbrahimov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə hərbi diplomatiya / Elçin İbrahimov // 525-ci qəzet.- 2018.- 3 mart.- S.15-19. 2120. İsgəndərov, A. Qafqaz İslam Ordusu və Azərbaycanın xilası / Anar İsgəndərov // Xalq qəzeti.- 2018.- 13 sentyabr.- S.8; 14 sentyabr.-S.6. 2121. Qaliboğlu, E. Hərb tariximizin şanlı dövrü: Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyəti və milli ordu quruculuğu / Elçin Qaliboğlu // Xalq Cəbhəsi.- 2018.- 26 aprel.- S.13. 2122. Quliyev, M. Qardaşlığın 100 illik təntənəsi: [Bakının işğaldan azad edilməsinin 100 illiyi münasibətilə Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin də iştirak etdi- yi hərbi parad barədə] / Musa Quliyeva // Azərbaycan.- 2018.- 19 sentyabr.- S.7. 2123. Mirişli, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində Ordu / Elşən Mirişli // Türküstan.- 2018.- 26 iyun-2 iyul.- S.9. 2124. Nurlan. AXC-nin hərbi diplomatiyasından qaynaqlanan ənənələr / Nurlan // Olaylar .-2018.- 22 may.- S.4. 2125. Nurlan. Azərbaycanın milli hərbi qüvvələri necə yarandı?: Azər- baycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi diplomatiyası / Nurlan // Olaylar.- 2018.- 18 may.- S.4. 2126. 15 sentyabr Bakının azad olunması günüdür // İqtisadiyyat.- 2018.- 6-13 sentyabr.- S.4. 2127. Piriyev, H. Bu gün Azərbaycan Ordusu öz inkişafının ən parlaq dövrünü yaşamaqdadır / Heydər Piriyev // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 22 iyun.- S.6. 2128. Sadıqov, B. Bu, bizim ordudur – Azərbaycan Ordusu / Bəxtiyar Sadıqov // Azərbaycan.- 2018.- 29 iyun.- S.1; 3.

240 Biblioqrafiya

2129. Silahlı Qüvvələrimiz mütəşəkkil hərbi qüvvəyə çevrilib: [“Gülüs- tan” sarayında keçirilmiş tədbir konserti ilə yekunlaşıb] // Azərbaycan.- 2018.- 28 iyun.- S.6. 2130. Sultanova, M. Cümhuriyyətin 100 illiyi Ankarada təntənə ilə qeyd edildi: [Ankaradakı Heydər Əliyev Parkında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin və Silahlı Qüvvələrimizin yaranmasının 100 illiyi münasibətilə keçirilən tədbir haqqında] / Mehparə Sultanova // Mədəniyyət.- 2018.- 16 may.- S.16. 2131. Süleymanov, M. Azərbaycan Ordusu müstəqil dövlətimizin ərazilərinin etibarlı keşikçisidir: Azərbaycan Silahlı qüvvələri – 100 / Mehman Süleymanov // Xalq qəzeti .- 2018.- 26 iyun.- S.5. 2132. Süleymanov, M. Cümhuriyyət Ordusu ilə bağlı yeni fotolar / Mehman Süleymanov // Azərbaycan ordusu .- 2018.-7 iyul.- S.6. 2133. Süleymanov, M. 402-ci milli diviziyanın tarixindən / Mehman Süleymanov // Bilik.- 2017.- № 1.- S.104-112. 2134. Süleymanov, M. Xalq Cümhuriyyəti dövründə ordu quruculuğu / Mehman Süleymanov // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 17 yanvar.- S. 4, 17, 24, 27, 31 yanvar.- S.7. 2135. Süleymanov, M. Qafqaz İslam Ordusunun Bakıya zəfər yürüşü / Mehman Süleymanov // Xalq qəzeti .-2018.-12 sentyabr.- S.3. 2136. Şahbazov, A. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə hərbi diplomatiya / Atamalı Şahbazov // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 3 fevral.- S.5. 2137. Vahabov, T. İftixar doğuran parad: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin 100 illiyi və Silahlı Qüvvələrin yaradılmasının 100 illiyi münasibətilə keçirilən hərbi parad haqqında] / Tamerlan Vahabov // Azərbaycan.- 2018.- 29 iyun.- S.4.

“Azərbaycan” qəzeti – 100

2138. Əliyev İlham “Azərbaycan” qəzetinin kollektivinə: [1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin rəsmi orqanı kimi fəaliyyətə başlamış qəzetin yubileyi münasibətilə təbriki] / İlham Əliyev // Azərbaycan.- 2018.- 15 sentyabr.- S.1; Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 15 sentyabr.- S.2.

*** 2139. “Azərbaycan” Cümhuriyyət dövrü tarixinin öyrənilməsində qiy- mətli mənbədir: AMEA-nın A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunda “Azər- baycan” qəzetinin 100 illiyinə həsr olunmuş elmi konfrans keçirildi // Azərbaycan.- 2018.- 24 fevral.- S. 4. 2140. Bayramov, A. M.Hadi “Azərbaycan” qəzeti səhifələrində: Azərbay- can – 100: İstiqlalımızın yadigarı, həmyaşıdı və tərənnümçüsü / Alxan Bayramov // Azərbaycan.- 2018.- 3 oktyabr.- S.7.

241 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2141. Əhmədov, Ə. “Azərbaycan” milli mətbuatımızın şanlı ənənələrinin bayraqdarıdır: “Azərbaycan” qəzetinin kollektivinə / Əli Əhmədov // Azər- baycan.- 2018.- 15 sentyabr.- S.3. 2142. Əhmədzadə, Ə. “Azərbaycan” qəzetinin dövlət müstəqilliyimizin möhkəmləndirilməsində müstəsna rolu var: Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı, “Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru cənab Bəxtiyar Sadıqova: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaratdığı qəzetin yubileyi ilə əlaqədar] / Əhməd Əhmədzadə //Azərbaycan.-2018.- 15 sentyabr.- S.9. 2143. Həmidov, H. Dövrün salnaməsi: 100 il öncə millət fədailərinin yaratdıqları “Azərbaycan” qəzetinin fəaliyyətinə siyasi-tarixi baxış / Habil Həmidov // Azərbaycan.- 2018.- 16 oktyabr.- S.15. 2144. Qarayev, Ə. “Azərbaycan” qəzeti çağdaş mətbuatımızda özünə- məxsus mövqeyə, böyük nüfuza malikdir: “Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru, Milli Məclisin deputatı cənab Bəxtiyar Sadıqova / Əbülfəs Qarayev // Azərbaycan.- 2018.- 15 sentyabr.- S.8. 2145. Möhbaliyev, S. “Azərbaycan” milli mətbuatımızın avanqardı, bayraqdarıdır: Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı, “Azərbay- can” qəzetinin baş redaktoru cənab Bəxtiyar Sadıqova / Səttar Möhbaliyev // Azərbaycan.- 2018.- 15 sentyabr.- S.12. 2146. Mustafa, N. Xalq Cümhuriyyəti dövründə qaçqınlar problemi: [“Azərbaycan” qəzetinin 100 illiyi münasibətilə] / Nazim Mustafa // Azərbay- can.- 2018.- 16 sentyabr.- S.10. 2147. Mustafayeva, L. “Azərbaycan” qəzetinin dünyaya gəlişi: Şirməm- məd Hüseynov: “Azərbaycan” qəzeti millətə və dövlətə xidmət edirdi” / Ləman Mustafayeva // Azərbaycan.-2018.- 15 sentyabr.- S.12. 2148. Nağısoylu, M. Milli publisistikamızın öndəri, fəxri və iftixarı: "Azərbaycan” qəzetində ana dili məsələləri yaradıcı fəaliyyətin əsas istiqamət- lərindəndir / Möhsün Nağısoylu // Azərbaycan.- 2018.- 12 sentyabr.- S.1; 4. 2149. Nərimanoğlu, M. Əbülfəs Qarayev: “Azərbaycan” qəzetinin tarixi mədəniyyət və mətbuat tariximizin parlaq səhifəsidir”: Mədəniyyət naziri “Azərbaycan” qəzeti redaksiyasının qonağı oldu / Məhəmməd Nərimanoğlu // Azərbaycan.- 2018.- 14 sentyabr.- S.6. 2150. Pənahov, M. “Azərbaycan” əsl jurnalistika məktəbinə çevirilib: Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı, “Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru cənab Bəxtiyar Sadıqova: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaratdığı qəzetin yubileyi ilə əlaqədar] / Məzahir Pənahov // Azərbaycan.- 2018.- 15 sentyabr.- S.9. 2151. Rəcəbli, H. 1 nömrəli qəzet: 100 yaşlı “Azərbaycan” mətbuat tarixi- mizdə təkcə rəsmi statusuna görə deyil, peşəkarlığı, dövlətçiliyə sədaqəti ilə də ən yüksəkdə dayanır / Hadi Rəcəbli // Azərbaycan.- 2018.- 15 sentyabr.- S.10.

242 Biblioqrafiya

2152. Rzayev, R. “Azərbaycan” dövlətçilik ideyalarına sədaqəti ilə müasir jurnalistikamız üçün əsl örnəkdir: Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı, “Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru cənab Bəxtiyar Sadıqova / Rövşən Rzayev //Azərbaycan .-2018.- 15 sentyabr.- S.9. 2153. Sadıqov, B. 100 yaşlı “Azərbaycan” / Bəxtiyar Sadıqov // Azərbay- can.- 2018.- 15 sentyabr.- S.1;7. 2154. Səmədzadə, Z. Azərbaycanımız var olduqca “Azərbaycan”ımız da yaşayacaq / Ziyad Səmədzadə // Azərbaycan.- 2018.- 15 sentyabr.- S.8. 2155. Süleymanova, E. “Azərbaycan” qəzeti milli mənlik şüurunun oya- nışında və dirçəlişimizdə əvəzsiz rol oynayıb: Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı, “Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru cənab Bəxtiyar Sadıqova / Elmira Süleymanova // Azərbaycan.- 2018.- 15 sentyabr.- S.9.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və qadın hüquqları. Azərbaycan Qadınlarının V Forumu

2156. Əliyev, İ. Azərbaycan Qadınlarının V Forumunun iştirakçılarına: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə əlaqədar keçirilən forum iştirakçılarına təbrik məktubu] / İlham Əliyev // Azərbaycan.- 2018.- 31 may.- S.2.

*** 2157. “Azərbaycan qadını: tarixilik və müasirlik” mövzusunda yazı müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb: [Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin jurnalistlər arasında keçirtdiyi müsabiqə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin və Azərbaycan qadınlarına seçki hüququ verilməsinin 100 illiyi münasibətilə təşkil edilib] // Azərbaycan.- 2018.- 11 oktyabr.- S.6; Yeni Azərbaycan.- 2018.- 11 oktyabr.- S.4; İki sahil.- 2018.- 11 oktyabr.- S.5. 2158. Azərbaycan qadını cümhuriyyətə qədər və cümhuriyyət dövrün- də // Ailə. Qadın. Uşaq.- 2018.- № 22.- S.7-11. 2159. Bəşirqızı, Z. Qadınlarımız ölkənin ictimai-siyasi həyatında fəallıq göstərirlər: [AXC dövründə qadın hüquqları haqqında] / Zərifə Bəşirqızı // Xalq qəzeti.- 2018.- 18 avqust.- S.4. 2160. Cəlil, İ. Cümhuriyyət dövründə Azərbaycan qadını: Amerika və Avropa qadınlarının bir əsr boyu öz hökumətlərindən ala bilmədiyi Azərbaycan qadını cəmi bir ildə aldı / İ.Cəlil // Bizim yol.- 2018.- 2 fevral.- S.13; 15. 2161. Dilarə Seyidzadə: Azərbaycanda qadınlara 100 il əvvəl seçki hüququnun verilməsi mühüm tarixi hadisədir // Xalq qəzeti.- 2018.- 2 mart.- S.2.

243 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2162. Füzuli. Xalq Cümhuriyyətinin Azərbaycan qadınlarının həyatında rolu /Füzuli // Olaylar.- 2018.- 14 mart, № 48.- S.11. 2163. Füzuli. Xalq Cümhuriyyətinin humanitar sahədə həyata keçirdiyi islahatlar: Və həmin dövrdə qadınların cəmiyyətdə rolunun artırılması /Füzuli // Olaylar.- 2018.- 17 aprel.- S.4. 2164. Gəncəli, S. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti qadınlarımızın taleyində / Sabir Gəncəli // Respublika.- 2018.- 8 mart.- S.5. 2165. Gəncəli, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Azərbaycan qadınlarının taleyində / Sabir Gəncəli // Respublika .-2017.- 1 sentyabr.- S.3. 2166. Gəncəli, S. O zaman qadınlar cəmiyyətin ön sıralarında idilər / Sabir Gəncəli // Azərbaycan.- 2018.- 14 aprel.- S.7. 2167. Hüseynova, M. “Səs”i ilə tarixə imza atanlar: Azərbaycan qadını: tarixilik və müasirlik / Mətanət Hüseynova // İqtisadiyyat.- 2018.- 12-18 iyul.- S.10. 2168. Nigar. Xalq Cümhuriyyəti xalqımızın tarixində mühüm bir hadisə idi: Sona Vəliyeva: “AXC dövründə qadınlara seçib-seçilmək hüququnun ve- rilməsini xüsusi qeyd etmək lazımdır” / Nigar // Palitra.- 2018.- 15 fevral.- S.6.

244 Biblioqrafiya

III FƏSİL

AZƏRBAYCAN XALQ CÜMHURİYYƏTİNİN QURUCULARI

Kitablar

1918 2169. Çəmənzəminli, Y.V. Biz kimik və istəyimiz nədir? / Yusif bəy Vəzirov (Yusif Vəzir Çəmənzəminli).- Bakı: “Müsavat” Türk Ədəmi Mərkə- ziyyət Firqəsi Nəşriyyatı, 1918.- 15 s. - Ərəb əlifbasında Azərbaycan dilində. Kitabın içindəkilər: Müqəddimə; I.Əsl məqsəd; II.Xarici məsələ; III.Daxili məsələlər; IV.İqtisadi işlər; V.Rəncbərlərə istədiyimiz; VI.İşçilərə və fəhlələrə istədiyimiz; VII.Ədliyyə işləri; VIII.Maarif işləri; IX.Axırkı sözlərim. 2170. Topçubaşov, Ə. Azərbaycanm təşəkkülü /Əlimərdan Topçubaşov - İstanbul, 1918. - 46 s. (Ərəb əlifbasında).

1920 2171. Çəmənzəminli, Y.V. Biz kimik və istəyimiz nədir? /Yusifbəy Vəzirov (Yusif Vəzir Çəmənzəminli).- Bakı: Orucov qardaşlarının elektrik mətbəəsi, 1920.- 15 s. - Ərəb əlifbasında Azərbaycan dilində. Kitabın içindəkilər: Müqəddimə; I.Əsl məqsəd; II.Xarici məsələ; III.Daxili məsələlər; IV.İqtisadi işlər; V.Rəncbərlərə istədiyimiz; VI.İşçilərə və fəhlələrə istədiyimiz; VII.Ədliyyə işləri; VIII.Maarif işləri; IX.Axırkı sözlərim. 2172. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycanın təşkilində Müsavat / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə . -Bakı, 1920.

1923 2173. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Cümhuriyəti: keyfiyyəti-təşəkkülü və şimdiki vəziyyəti / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; [ön söz əvəzi Ə.Hüseyn- zadə].- İstanbul: [Evkaf-ı İslamiye Mətbəəsı], 1923 (1339 h.).- 167 s.- fotoşək., portr., xəritə. Kitabda Azərbaycan milli hərəkatının inkişafı, Azərbaycan Cümhuriyyəti- nin quruluşu və hansı səbəblərdən bolşevik ruslarının əlinə keçdiyi ən yüksək şəkildə bəhs edilir.

245 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1944 2174. Şıxlinski, Ə. Xatirələrim / Əliağa Şıxlinski; müqəd., tərtib. ed. Y.Barsukov.- Bakı: Azərnəşr, 1944.- 210 s. General-leytenant Ə.Şıxlinskinin “Xatirələrim” kitabında onun kadet kor- pusu tələbəliyindən ordu komandanı kimi şərəfli bir vəzifəyə yüksəlməsi və hərbi fəaliyyəti təsvir edilmişdir.

*** 2175. Barsukov, E. Əli Ağa Şıxlinski / E.Z.Barsukov; [red. H.Hüseynov].- Bakı: Azərb. SSR EA nəşr-tı, 1944.- 27 s.

1946 2176. İbrahimbəyli, H. Səməd bəy Mehmandarov / Hacıağa İbrahim- bəyli.- Bakı: Azərb. SSR EA, 1946.- 17 s. Kitabda Səməd bəy Mehmandarovun (1856-1930) rus ordusunun generalı kimi və Azərbaycan Demokratik Respublikasının Milli Ordusundakı fəaliyyəti verilmişdir.

1976 2177. Ağayev, İ. Əliqulu Qəmküsar: həyatı və yaradıcılığı / İslam Ağayev; red. T.Əhmədov; AzSSR EA, Nizami adına Ədəbiyyat İn-tu.- Bakı: Elm, 1976.- 118, [2] s.

1984 2178. Şıxlinski, Ə. Xatirələrim / Əliağa Şıxlinski; müqəd. Y.Barkovun- dur; qeydlər və izahlar Ş.Nəzərlinindir.- Bakı: Azərnəşr, 1984.- 220 s. Kitabda hərb tarixinin görkəmli simalarından olan Şıxlinskinin Xalq Cümhuriyyəti dövründə mənalı xidmət yoluna bir daha nəzər salınır.

1988 2179. Feyzullayeva, A. Maarif carçıları / Aida Feyzullayeva; red. A.A.Hüseynov.- Bakı: Maarif, 1988. - 100 s. Kitabın “Novoye obozreniye”nin Azərbaycanlı əməkdaşları və onların məqalələrinin əsas problematikası” bölməsində Əliağa Şıxlinski və Səməd bəy Mehmandarovun məqalələri də yer almışdır [S.33-37].

1990 2180. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Cümhuriyyəti / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə.- Bakı: Elm, 1990.- 113 (1) s. Kitabın içindəkilər: Ön söz əvəzi; Bir mütaliə; müqəddimə: I. Azərbaycan xəlqi; II.Ədəbi və milli intibah; III.Hərbi-ümumi və ixtilali-kəbir; IV.Qardaş

246 Biblioqrafiya

Türkiyənin imdadı; V.Mondrus mutarikəsinin Qafqasiyadakı nətayici; VI.Məclisi-məbusan və icraatı; VII.Hadisati mühümmə ərəfəsində; VIII. Bolşevik istilası; IX.Şimdiki vəziyyət; X.Qızıl imperialism; XI.İstiqlal məfkurəsi; Azərbaycan qurbanlarından bir listə; Qeydlər; Lüğət. Kitabda tariximizin ağ səhifələri (1918-1920-ci illər) dövrün ictimai- siyasi hadisələri fonunda işıqlandırılmış, Azərbaycan xalqının ADR-dən əvvəlki və sonrakı taleyi yığcam şəkildə əks etdirilmişdir. 2181. Rəsulzadə, M.Ə. Çağdaş Azərbaycan tarixi / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə.- Gəncə, 1990.- 30 s.

*** 2182. Azərbaycan Demokratik Respublikası: Azərbaycan hökuməti: (1918-1920) / Tərtib ed.: B.Allahverdiyev, Ş.Mehdiyev; red. Hidayət.- Bakı: Gənclik, 1990.- 96 s. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan hökuməti; Azərbaycan parlamenti; Cey- hun Hacıbəylinin arxivindən; Məmməd Əmin Rəsulzadə; Fətəli xan Xoyski; Nəsib bəy Yusifbəyli; Məmməd Yusif Cəfərov; Əliağa Şıxlınski; Səməd bəy Mehmandarov; Ceyhun Hacıbəyli; Əlimərdan bəy Topçubaşov; Mustafa bəy Vəkilov; Həsən bəy Ağayev; Mirzə Əsədullayev; Xudadat bəy Rəfibəyov; Məmməd Həsən Hacınski; Nəriman bəy Nərimanbəyli; Behbudağa Cavanşir; Əliağa Həsənov; Camo bəy Hacınski; Xudadat bəy Məlik-Aslanov; Aslan bəy Səfikürdski; Nurməmməd bəy Şahsuvarov; Əbdüləli bəy Əmircanov; Əkbər ağa Şeyxülislamov; Əhməd bəy Pepinov; Həmid bəy Şaxtaxtinski; Azərbaycan istiqlalını mübəyyin əqdnamə; Azərbaycan vətəndaşlarına hökumətin müraciəti; Azərbaycan hökumətinin tərkibi.

1991 2183. Cavad, Ə. Haqq bağıran səs / Əhməd Cavad; tərt. və ön söz A.Əli- yeva; red. M.Səfərli.- Bakı: Nicat, 1991.- 32 s. Kitabda Aybəniz Əliyevanın Əhməd Cavadın həyat və yaradıcılığı haq- qında yazdığı “Azərbaycan istiqlalının tərənnümçüsü” adlı ön söz və Əhməd Cavadın 1918-1919-cu illərdə yazdığı “Mən kiməm?”, “Al bayrağa”,” Azər- baycan bayrağına”; “Gəlmə!”, “Qardaş: Milli şuraya”; “Şəhidlərə”, “Türk ordusuna” və s. adlı şeirləri toplanmışdır. 2184. Rəsulzadə, M.Ə. Əsrimizin Səyavuşu. Çağdaş Azərbaycan ədəbiy- yatı. Çağdaş Azərbaycan tarixi / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; [red. A.Acalov].- Bakı: Gənclik, 1991.- 112 s. M.Ə.Rəsulzadənin bu əsərləri Azərbaycan Demokratik Respublikasının tarixinə, həmin dövrün ətraflı təhlilinə və XX əsrin əvvəllərindən 50-ci illərə qədər Azərbaycanın siyasi, iqtisadi, mədəni vəziyyətindən bəhs edir.

247 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2185. Rəsulzadə, M.Ə. Stalinlə ixtilal xatirələri / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; red. Z.Bünyadov.- Bakı: Elm,1991.-80 (4) s. Kitabça M.Ə.Rəsulzadənin 1954-cü ildə Türkiyədə çap etdirdiyi məqalə- lərdən ibarətdir. Kitabın içindəkilər: Ön söz; M.Əmin Rəsulzadə kimdir?; Çarlığa qarşı mücadilə yarım yüz il öncə; Azərbaycan Cümhuriyyətinin bolşeviklər tərəfin- dən işğalı; Moskva yolunda; Moskvada iki il; Moskvadan fərar; Nəticə.

*** 2186. Nəzirli, Ş. Azərbaycan generalları / Şəmistan Nəzirli; rəyçi Q.Mədətov; red. T.Muxtarova.- B.: Gənclik, 1991.- 208 s. Tarixi sənədlərin şahidliyi ilə yazılan bu əsərdə indiyədək adı heç yerdə çəkilməyən inqilabdan əvvəlki general oğullarımızın əvəzsiz xidmətləri qələmə alınıb. Kitabda ilk dəfə ötən əsrdə döyüşkənliyi ilə ad-san qazanmış Kəngərli, Qazax,Gəncə, Qarabağ və Borçalı süvari alaylarının, həmçinin Sovet dövründə fəaliyyət göstərən azərbaycanlı generalların qəhəmanlığından söhbət açılır. Azərbaycan Demokratik hökumətinin hərb tarixinə parlaq səhifələr yazmış C.Mehmandarovun, Ə,Şıxlinskinin, İ.Vəkilovun, İ. Usubovun misilsiz xidmət- lərindən bəhs olunur. 2187. Yaqublu, N. Məmməd Əmin Rəsulzadə / Nəsiman Yaqublu; rəy. Ş.Qurbanov; red. E.Fərruxzadə.- Bakı: Gənclik, 1991.- 305 (3) s.- (Azərbay- anın görkəmli adamları) Kitabda Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin həyat və fəaliyyətindən, Azər- baycanın müstəqilliyi uğrundakı mübarizəsindən danışılır. Kitabda M.Ə.Rəsul- zadənin İranda, Türkiyədə, Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründəki fəaliyyətinə geniş yer verilib. M.Ə.Rəsulzadənin müxtəlif dövrlərdə Stalinlə, Şaumyanla, Hitlerlə münasibəti də əsərdə öz əksini tapıb.

1992 2188. Məmmədzadə, M.B. Milli Azərbaycan hərəkatı / Mirzə Bala Məmmədzadə; türkcədən azərbaycancaya uyğunlaşdıran R.Əskər; red. H.Hacıyev.- Bakı: Nicat, 1992.- 246 (1) s. ADR-in qurucularından olan Mirzə Bala Məmmədzadə Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Türkiyəyə mühacirət etmiş, orada yazdığı bu kitabda xalqımızın XX əsrin əvvəllərindən başlayaraq rus mübarizəsini göstərmişdir. 2189. Rəsulzadə, M.Ə. Əsərləri / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə / Məmməd Əmin Rəsulzadə; topl., tərt. ed. Ş.Hüseynov.- Cild 1: (1903-1909).- Bakı: Azərnəşr, 1992.- 469 (3) s.

248 Biblioqrafiya

Kitaba Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradıcılarından biri, görkəmli ictimai-siyasi və dövlət xadimi M.Ə.Rəsulzadənin 1903-1909-cu illərdə “Şərqi- Rus”, “Hümmət”, “İrşad”, “Tərəqqi”, “Füyuzat” və s. qəzet və jurnallarda çıxan 280-a yaxın yazısı daxil edilmişdir.

*** 2190. Əhməd Cavad (1892-1937): Buklet / Tərt. və ön söz müəl. Ə.Saləddin.- Bakı: İşıq, 1992.- 23 s. Kitab Əhməd Cavadın 100 illiyi münasibətilə nəşr olunmuş, onun ADR-ın maarif və mədəniyyət quruculuğundakı fəaliyyəti, Azərbaycanla bağlı şeirləri verilmişdir. 2191. Qurbanov, Ş. Ömər Faiq Nemanzadə / Şamil Qurbanov; rəyçi. A.Zamanov; red. E.Fərruxzadə.- Bakı: Gənclik, 1992.- 208 s.- (Azərbaycanın görkəmli adamları). Kitabda Ömər Faiqin həyat və fəaliyyətindən, onun mürtəce qüvvələrə qarşı mübarizəsindən danışılır, Gürcüstan İnqilab Komitəsinin üzvü kimi işlədiyi dövr konkret faktlar əsasında araşdırılır.

1993 2192. Çəmənzəminli, Y. Biz kimik və istədiyimiz nədir? / Yusif Vəzir Çəmənzəminli.- Bakı: Bakı Universiteti nəşriyyatı, 1993.- 12 s. Kitabın içindəkilər: Müqəddimə; I.Əsl məqsəd; II.Xarici məsələ; III.Daxili məsələlər; IV.İqtisadi işlər; V.Rəncbərlərə istədiyimiz; VI.İşçilərə və fəhlələrə istədiyimiz; VII.Ədliyyə işləri; VIII.Maarif işləri; IX.Axırkı sözlərim. Y.V. Çəmənzəminlinin oxuculara təqdm edilən bu kitabına 1918-1919-cu illərdə Azərbaycan Demokratik Respublikası ilə əlaqədar qələmə aldığı “Xarici siyasətimiz”, “Milli və mədəni işlərimiz”, “Biz kimik və istəyimiz nədi?” adlı üç əsəri daxil edilmişdir. 2193. Çəmənzəminli, Y. Xarici siyasətimiz / Y.Çəmənzəminli; tərt. ed. və ön söz. müəl. T.Hüseynoğlu; red. İ.Sadıq; rəssam X.Mirzoyev.- Bakı: Azərnəşr, 1993.- 50 (2) s. Kitabın içindəkilər: Ön söz; Biz kimik və istədiyimiz nədir; Xarici siyasətimiz; Milli və mədəni işlərimiz. 2194. Əliyev, M. Qanlı günlərimiz: 1918-1920 Naxçıvan / Mirzə Bağır Əliyev; müasir əlifbaya çevirən və çapa hazırl. T.Quliyev; elmi red.: H.Əlibəyli, M.Əsədova; rəyçi. Ə.Rəhimov.- Bakı: Azərnəşr, 1993.- 142 s. Kitab Naxçıvanda 1918-1920-ci illərdə baş verən erməni-azərbaycanlı qırğınından bəhs edir. Əsərdə Naxçıvanda ermənilərin törətdikləri soyqırımı, şəhərin özündə və Naxçıvanın müxtəlif bölgələrindəki vəhşilikləri, Andronikin Naxçıvana hücumu, türklərin Naxçıvana gəlməsi və s. təsvir olunur.

249 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

*** 2195. İstiqlal qurbanları / Tərt. və çapa haz. B.Rəfiyev; red. M.Əsədova; rəssam Xosrov Qasımov.- Bakı: Azərnəşr, 1993.- 35 s. Kitabda çap olunan məqalələr xalqımızın rəşadətli oğullarının 1929-cu ildə İstanbulda nəşr etdirdikləri “Odlu yurd” toplusundan götürülmüşdür. 2196. Sultanlı, V. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin ədəbi dünyası: dərs vəsaiti / Vaqif Sultanlı; elmi red.: C.Abdullayev.- Bakı: Bakı Universiteti. 1993.- 153 s

1994 2197. Çəmənzəminli, Y.V. Müstəqilliyimizi istəyiriksə... /Yusif Vəzir Çəmənzəminli; topl., ərəb qraf. translit., tərt., müqəd. və qeyd. müəll. A.Bayramoğlu; red. T.Muxtarova.- Bakı: Gənclik,1994.- 72 s. Kitabın içindəkilər: A.Bayramoğlu. İstiqlal yollarında; Kiyevdən məktub; Kiyevdə millətlər şurası; İki aləm; Kiyevdə “Müsavat” şöbəsi; Zəruri məsə- lələr; Ukrayna müsəlmanlarının nəzər-diqqətinə; Azərbaycan muxtariyyatı; Yusif Vəzirovun məruzəsi; Xarici siyasətimiz; Milli və mədəni işlərimiz; Qeydlər. 2198. Məmmədzadə, M. Azərbaycanın diplomatik mübarizəsi: Milli hərə- katı, 27 aprel işğalı və Müsavat / M.Məmmədzadə.- Bakı, 1994.- 19 s. Kitabda Azərbaycan Demokratik Respublikasının süqutundan sonra xaricə mühacirət etmiş müsavatçıların istilaya qarşı mübarizələri haqqında məlumat verilir. 2199. Rəsulzadə, M.Ə. Bolşeviklərin Şərq siyasəti / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; çevirəni: A.Rüstəmli; red. T.Kərimli; Azərbaycan EA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı: Sabah, 1994.- 134 s. Kitabın içindəkilər: 1. Rusiyada siyasi vəziyyət: Bir müqəddimə; İqtisadi böhran; İctimai və siyasi müvazinə; Milli mücadilə və ayrılma hərakatı; Beynəlmiləl vəziyyət; Rus fəhləsi nə deyir?; Bürokratiya ilə firqə; Hadisələr qarşısında vəzifəmiz.- II. Milliyət məsələsində bolşevik nəzəriyyatı ilə əməliyyatı: Bolşevik firqəsi-materialist və kosmopolit; Milliyət məsələsi bolşeviklər üçün qayə deyil, alətdir; “Sovet federalizmi” və “ayrılmaq haqqı”; “Sovetlər İttifaqı” təşkilat əsasiyyəsi; Sovet hökumət təşkilatlarında ikilik; Milliyət məsələsi yalnız bir göstərişdır; Daxildə mərkəziyyət, xaricdə imperialism: III. Bolşeviklərin şərq siyasəti: Göstərişli şüarlardan biri; Milli istiqlal hərəkatları və bolşevizm; Çin təcrübəsindən alınan dərslər; Buxarinin tərifi, Mahmud bəyin təfsiri; Kommunizm təhlükəsi mövcuddur.- IV Azərbaycan mədəniyyət ənənələri: V. Qeydlər.

*** 2200. Çıraqzadə, V. Aslan bəy Səfikürdski / Vahid Çıraqzadə; red. S.Cabbarova.- Bakı: Azərnəşr, 1994.- 59 s.

250 Biblioqrafiya

Kitabın içindəkilər: Gənc Səfikürdski və Azərbaycandakı siyasi proseslər; Azərbaycan Demokratik Respblikasının yaranmasında A.B.Səfikürdskinin rolu; A.B.Səfikürdskinin Azərbaycan parlamenti və respublika hökumətində fəaliyyəti; Sözardı əvəzi. 2201. Elçin. Məmməd Əmin Rəsulzadə: oçerk / Elçin; red. G.Əmrullah qızı.- Bakı: Şərq-Qərb, 1994.- 21 s. Kitabın içindəkilər: İstiqlal yollarında (A.Bayramoğlu); Kiyevdən məktub; Kiyevdə millətlər şurası; İki aləm; Kiyevdə “Müsavat” şöbəsi; Zəruri məsələ- lər; Ukrayna müsəlmanlarının nəzər-diqqətinə; Azərbaycan muxtariyyəti; Yusif Vəzirovun məruzəsi; Xarici siyasətimiz; Milli və mədəni işlərimiz; Qeydlər.

1995 2202. Hacıbəyli, Ü. Fitnələr qarşısında / Üzeyir Hacıbəyli; topl., ərəb əlifb. translit. ed., ön söz. və sözlüyün müəl. Aslan Kənan; elmi red. T.Həsən- zadə.- Bakı: Azərnəşr, 1995.- 187 s. Kitabda dahi bəstəkar Ü.Hacıbəylinin 1918-1920-ci illərdə çıxan “Azər- baycan” qəzetindəki ədəbi fəaliyyəti və sənətkarın bu günümüzlə səsləşən publisistik yazıları dərc edilmişdir.

*** 2203. Nəzirli, Ş. Cümhuriyyət generalları / Şəmistan Nəzirli; rəyçi Ç.Məmmədov.- Bakı: Hərbi nəşriyyat, 1995.-211 (1) s. Kitabda Azərbaycan Demokratik Hökumətinin sərkərdələri haqqında sənədli hekayələr və oçerklər toplanmışdır.

1996 2204. Əhməd Cavad: (Məqalələr və xatirələr): Anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunur / Tərtib ed. R.Salmanlı; red. Y.Qarayev.- Bakı: Elm, 1996.- 148 s. Kitabda şairin həyat və yaradıcılığından bəhs edən elmi-publisistik materi- allar toplanmışdır. 2205. Hüseynov, R. Rəfibəylilər / Rafael Hüseynov.- Bakı: Azərbay- can,1996.- 672 s. Kitabda XX yüzil Azərbaycanın təlatümlü taleyinin ayrılmaz və rəmzi parçası olan Rəfibəylilərdən, bu nəslin nümayəndəsi olan ADR dövründə Gəncə qubernatoru olmuş Xudadat bəydən danışılır. 2206. Sultanlı, V. Ağır yolun yolçusu: (Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin həyatı və ədəbi fəaliyyəti (portret-monoqrafiya) / Vaqif Sultanlı; elmi red. T.Hüseynoğlu; ön söz. müəl. İ.M.İldırım.- Bakı: Azərnəşr, 1996.- 189 s. Kitabda Azərbaycan dövlətinin banisi, milli qurtuluş hərəkatının ideoloqu,

251 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 xalqımızın ölümsüz lideri, böyük mütəfəkkir Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin həyatı, mühiti, ədəbi-bədii yaradıcılığı təhlil və tədqiq olunmuşdur. Monoq- rafiyada ADR-in xarici siyasətinin əsas prinsipləri verilmişdir.

1997 2207. Keykurun, N. (Şeyxzamanlı). Nağı Şeyxzamanlının xatirələri / N.Keykurun; tərt. ed. və çapa hazırl.: C.Qasımov, M.Ənsərli; red.: H.Məm- mədov, M.Cəfərov; Azərbaycan EA Milli Münasibətlər İnstitutu.- Bakı: Qartal, 1997.- 305 s. Kitabın içindəkilər: Müəllif haqqında bir neçə söz; Azərbaycan İstiqlal Mücadiləsinin xatirələri: Ön söz; Giriş; “Difan” partiyasının yaranmasının səbəbləri; Gəncədəki mübarizə; Gəncə Gənclər Təşkilatının fəaliyyəti; Möhtə- şəm müsamirə; Anarxiyanın doğurduğu hadisələr; 1917-ci il Böyük rus inqilabı; Türkiyənin yardımını təmin etmək; Qəzet icmalı; Qafqaza dönüş; Beriya; Azərbaycan Cümhuriyyətinin süqut olunmasının səbəbləri; Azərbaycan xalqının ənənələri; İstiqlal dövründə hadisələr; Təşəkkür məktubu; Şimali Qafqaz; Nəsib bəy Yusifbəyli; Nəsif bəy haqqında yazılan ən gözəl yazı; Azərbaycan; İstiqlal dövrü; İstiqlal dövründəki hadisələr; Gürcülərlə münasi- bətimiz; Ermənilərlə münasibətimiz; Böyük qardaşım Məmmədbağır ilə son dəfə görüşüb ayrılmağım.- Böyük xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağızadə (xatirə dəftərindən bir yarpaq).- Dərdləşmə: Nağı Keykurun (1883-1967).- İtkilərimiz: Nağı Keykurun (1883-1967). 2208. Rəsulzadə, M.Ə. Mühafizəkar və ya sosialist- mühafizəkar partiyaların tənqidi / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; farscadan tərc. ed. Səqəfi (Hatəmi).- Bakı: Diplomat, 1997.- 36 (4) s. Kitabda sosialist partiyaların qayə və məqsədləri, mühafizəkarların elmi- nəzəri baxışları, xalqın sosial-ədalət istəyi və arzusuna qarşı cevrilmiş meyil və hərəkətlərin tənqidi Ə.Rəsulzadənin 1909-1911-ci illər İran dövrü fəaliyyəti verilmişdir. 2209. Şeyxzamanlı, N. Azərbaycan istiqlal mücadiləsinin xatirələri / Nağı Şeyxzamanlı; red. V.Quliyev; ön söz Anar.- Bakı: Azərbaycan, 1997.- 176 s. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan istiqlala mücadiləsi xatirələri; Anar. Ön söz; X.Bayramov. Nağı Şeyxzamanlı; “Difai” firqəsinin doğum səbəbləri; Gəncədəki mücadilə; Gəncə “Gənclik” təşkilatının fəaliyyəti; Təntənəli yığıncaq; Anarxiyanın törətdiyi hadisələr; 1917-ci il böyük rus inqilabı; Türkiyənin yardımını təmin; Mətbuat xülasəsi; Qafqaza dönüş; Azərbaycan Cümhuriyyətinin süqutunun səbəbləri; Azərbaycan xalqının ənənələri; İstiqlal dövründəki hadisələr; Şimali Qafqaz; Yusifbəyli Nəsib bəy; Nəsib bəy barədə başqalarından eşitdiklərim; Nəsib bəylə son görüşməm; Nəsib bəy haqqında yazılan ən gözəl yazı; Azərbaycan; İstiqlal dövrü; İstiqlal dövründəki hadisələr;

252 Biblioqrafiya

Gürcüləlrlə münasibətimiz; Ermənilərlə münasibətimiz; Böyük qardaşım Məmmədbağır ilə son görüşməyim...ayrılmağım.

*** 2210. Bünyadov, Z. Fətəli xan Xoyski / Ziya Bünyadov, M.Əliyev.- Bakı: Şərq-Qərb, 1997.- 44 s. Kitabda Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin ilk Baş naziri və xarici işlər naziri, görkəmli ictimai siyasi xadim Fətəli xan Xoyskinin həyat və fəaliyyətindən bəhs olunur. 2211. Quliyev, V. Ağaoğlular / Vilayət Quliyev; red.: A.Rüstəmli.- Bakı: Ozan , 1997.- 236 s. Kitabda yazılmış xatirələr Ağaoğlular nəslinin həyat və mübarizələrinə, eyni zamanda, Azərbaycan tarixinin qeyri-obyektiv təqdim olunmuş bir sıra səifələrinin üzərinə işıq salır. 2212. Qurban, T. Dönməzlik: [povest] / Teyyub Qurban; naşir Q.İsabəy- li.- Bakı: Şirvannəşr, 1997.- 113 s. Kitab bütün həyatını Azərbaycan müstəqilliyi uğrunda mübarizəyə həsr etmiş Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə həsr edilmişdir. 2213. Nəzirli, Ş. Tam artilleriya generalı Səməd bəy Mehmandarov / Şəmistan Nəzirli.- Bakı: Hərbi nəşriyyat, 1997.- 120 s. Şəmistan Nəzirlinin “Tam artilleriya generalı Səməd bəy Mehmandarov” kitabında görkəmli sərkərdənin həyat və fəaliyyəti, keçdiyi şərəfli hərbi xidmətləri, ilk dəfə işıq üzü görən tarixi sənədlər öz əksini tapmışdır.

1998 2214. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan davası / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə.- Bakı: Ay-Ulduz, 1998.- 64 s. Kitabda Rəsulzadənin mühacirətdəki əsərləri; Azərbaycan davası; Milli Azərbaycan hərəkatınıın xarakteri; Azərbaycan dövlətinin böyük dövlətlər tərəfindən tanınması; “Amerikanın səsi” radiosu ilə Azərbaycan xalqına müraciətləri və s. verilmişdir. 2215. Şeyxzamanlı, N. Azərbaycan istiqlal mücadiləsi xatirələri /bNağı Şeyxzamanlı; red. V.Quliyev; ön söz Anar.- Bakı: Azərbaycan, 1998.- 176 s. Kitabda Azərbaycan istiqlal mücadiləsi dövrü, qiymətli məlumatlar verilmişdir. 2216. Topçubaşov, Ə. Paris məktubları: Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti Sülh Nümayəndə Heyəti sədrinin Azərbaycan hökumətinə məlumatları (mart 1919-noyabr 1919) / Əlimərdan bəy Topçubaşov; buraxılışa məsul R.Mehdi- yev; tərt. ed. və rus dil. çevir. V.Quliyev; elmi red. Ə.Həsənov.- Bakı: Azərnəşr, 1998.- 118 (2) s.

253 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

*** 2217. Fətəli Xan Xoyski: həyat və fəaliyyəti: sənəd və materiallar = Фатали Хан Хойский: жизнь и деятельность: документы и материалы / Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetini yanında Baş Arxiv İdarəsi.- Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 1998.- 152 s.- Mətn Azərbaycan və rus dillərindədir. Kitabda müsəlman Şərqində ilk dəfə olaraq demokratik respublika qurmaq prinsipini qarşısına məqsəd qoymuş Fətəli Xan Xoyskinin Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin dövlət quruculuğu, xarici siyasət, ordu quruculuğu və başqa sahələrdə gördüyü işlər, qanunvericilik fəaliyyəti sənədlər toplusunda öz geniş əksini tapmışdır. 2218. Hüseynov, Ş. Əhməd bəy Ağaoğlunun dünyagörüşü / Şahnəzər Hüseynov; elmi red.: C.Mustafayev.- Bakı: Azərnəşr,1998.- 128 s. Kitabda ömrünü vətəninin səadətinə həsr etmiş böyük mütəfəkkirimiz Əhməd bəy Ağaoğlunun sosial-fəlsəfi, siyasi, hüquqi, dini-teoloji və s. baxışları işıqlandırılmışdır. 2219. Nəzirli, Ş. Qarxunlu Əşrəf bəy: sənədli povest / Şəmistan Nəzirli; rəyçi: M.İsmayılov; red. M.Mahmudov.- Bakı: Elm və həyat, 1998.- 180 s. Povestdə 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin par- lament üzvü, Ərəs mahalının bəylərbəyi Əşrəf bəy Həsən bəy oğlu Tağıyevin (1867-1930) fəaliyyəti ilə bağlı qiymətli məlumatlar verilir. 2220. Sultanlı, V. Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı / Vaqif Sultanlı; elmi red. Q.Təbrizi; rəy.: C.Abdullayev, M.Qasımlı.- Bakı: Şirvannəşr, 1998.- 170 s Vəsaitdə Azərbaycan mühacirətinin yaratmış olduğu zəngin ədəbi - bədii irs, həmin ədəbiyyatı yaradan və yaşadanların faciyəsi araşdırılır. Kitabda eyni zamanda 1920-ci ilin aprelindən Vətəni tərk etməyə məcbur olmuş müha- cirətdə yazib – yaratmış M.Ə.Rəsulzadə, M.B.Məmmədzadə, Ə.Yurdsevər, Ə.Topçubaşov, Y.V.Çəmənzəminli, C.Hacıbəyli, Ə.Cəfəroğlu, Kərim Odər, H.Baykara, A.İldırım və başqalarının yaradıcılıq irsi tipik örnəklər ilə təhlil edilmişdir.

1999 2221. Ələkbərli, N. Üç budaq: Əhməd Cavad, Mikayıl Müşfiq, Almas İldırım /Nazif Ələkbərli; Rəyçi: H. Vəliyev; Red.: R. Kərimova.- Bakı: Gənclik, 1999.- 192 s. 2222. Məmmədov, X. Aydınlarımızın istiqlal mücadiləsi / Xaqani Məm- mədov; elmi red. C.P.Həsənli; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, Bakı Biznes Un- ti.- Bakı: [Biznes Universiteti],1999.- 88 s. Kitabda Azərbaycan xalqının milli azadlıq mübarizəsində görkəmli rol oy- nayan, maarifçilik hərəkatında, milli demokratik fikrin formalaşmasında, istiq- lal mücadiləsinin ümumi məcraya yönəldilməsində və gerçəkliyə çevril-

254 Biblioqrafiya məsində, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasında əvəzsiz tarixi xid- mətləri olan aydınlarımızın həyat və və fəaliyyəti haqqında məlumat veril- mişdir. 2223. Nəzirli, Ş. Arxivlərin sirri açılır / Şəmistan Nəzirli; red. R.Faxralı.- Bakı: Elm, 1999.- 414 s. Kitabın içindəkilər: İftixar duyğusu – ; Məşhur soyadla- rımız; General Naxçıvanskilər: General Kəlbalı xan Naxçıvanski; General Hüseyn xan Naxçıvanski.- İlk admiralımız İbrahimbəy Aslanbəyov: Sənəd- lərdən soraq aldım; Mənbələrdən gələn səslər; Admiralın ömür yolu; Qəribə və xoş bir təsadüf; Admiral həm də alimdir.- Qacar Sülaləsinin sərkərdələri: Qacarlardan ilk şah; Övladları; M.F.Axundovun qohumu; General Əmir Kazım xan Qacar; General Əmənulla xan Qacar; Şahzadə Xosrov Mirzə Qacar.- General Balakişi bəy Ərəblinski; General Fərəc bəy Ağayev; General Həsən bəy Ağalarov; Nəsli Qayibdən.- Elmin çətin yollarında; Görkəmli riyaziyyatçı; Xoştəb Nazir; Nazirin bir mənzuməsi; İlk hərbi şəfqət baçısı; Ulu vəsiyyəti faydasız olmaz; Yadların etirafı; Poruçikin igidliyi; Cümhuriyyətin səma şahinləri.- “Səməd bəy namında bir kişi gördüm”: Borçalıdan gələn məktub.- Nuru Paşanın Qafqaz Yürüşü; “Dikaya Diviziya”, yoxsa...; Azərbaycan sər- kərdələrinin faciəsi; Polkovnik Daniyal bəy Həlləcov; Polkovnik Şirin bəy Kəsəmənli; İlk hərbi nümayiş; Hərbi mətbuat tariximizdən; Hərbi şərqilərimiz; Üzeyir bəyin hərbi lüğəti; General Tağıyev marşı; Əliağa Vahidin hərbi meyxanası; 37-nin General qurbanları: General Qambay Vəzirov; Komissar Heydər Vəzirov; Komissar Soltanəhməd Paşayev; Sonuncu Kəngərli generalı.- General-Qubernator Məmməd Koxanın acı taleyi: Məmməd Koxa əhvalatı; Namuslu düşmən; Kim olsa da, qonaqdı; Məzəm əhvalatı, operasiya illəri; Həmid bəyin ölümü.- General Cəfər Məmmədzadə; General Mahmud Əbilov; Unutsaq, unudularıq; Növcavanlar var olsun; Şirvanlı şair Naseh; Şair Dilbazoğlu; Kazım ağa salik Şıxlınskinin bayatı boxçasl; Şirin dilli molla zal; Qaçaq Kərəmi doğan ana; Şair Haçı İmam Cənnətzadə; “Annax bəy” şeirinin tarixi; Aşıq Əsədin bir müxəmməsi; Aşıq İbrahimin “Körpülü əhvalatı”; Şair həvəskar Ağköynəkli; Bir Ötərgi qonaq oldu Gəncədə; Günyazı xatırla barı; “Ay çiçək” müəllifi ilə görüş; Qəlbən etiraf edirəm; Bir görüşdən xatirə; Unudulmayan yaxşılıq; Ürəkdən gülən adam; Bir şəklin taleyi; Unuda bil- mərəm; Kişi sözü; Səngər Əhvalatları; Vurğunun babaları deyib; Molla Məhəmmədin dörd hazırcavablığı; Ş.Nəzirli: “Mənim üçün ən qiymətli mükafat general Şıxlınski mükafatıdır...”.. 2224. Süleymanov, M. Nuru Paşa: (Sənədli oçerklər) / Mehman Süleymanov; red. R.Faxralı.- Bakı: Hərbi nəşriyyat, 1999.- 142 (2)s Kitabın içindəkilər: Giriş; Azərbaycana qədər yaşanan ömür; qafqaz islam ordusunun yaradılması; Nuru paşanın Azərbaycanda qarşılanması; Nuru

255 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 paşanın silahdaşları; İlk addımlar; Nuru paşa və Azərbaycan Ordusu; Bakıya qədər uzanan cəbhə yolu; Bakı uğrunda döyüşlər; Sarmaşıqlı məzarlar; Nuru paşanın sonrakı taleyi.- Əlavələr: Nuru paşanın xatirələri; Nuru paşa. Qafqaz İslam Ordusu hərəkatı. I hissə. II hissə. Kitabda XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan-Türkiyə hərbi əməkdaşlığının zirvəsi kimi turk qoşun hissələrinin Azərbaycana yardımından və burada Nuru Paşanın komandanlığı altında Qafqaz İslam Ordusunun təşkilindən bəhs olunur.

2000 2225. Qoca, E. Sibir dərsi / Elşad Qoca; red. F.İsgəndərov; rəy.: Ş.Vəliyev, B.Əhmədov.- Bakı: Şuşa, 2000.- 320 s. Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti süqut etdikdən sonra XI Qızıl Ordunun xüsusi şöbəsi tərəfindən AXC-nin liderlərindən olan Ələkbər xan və Nurməmmədxan Şahsuvarovlar, Cavad bəy Məlikyeqanovlar və digər repres- siya qurbanlarının taleyi istintaq materiallarına əsasən verilmişdir. 2226. Rasim, M. Türkçülüyün babası: Əli bəy Hüseynzadənin fikir dünyası / Mirzə Rasim; elmi red. Y.Qarayev.- Bakı: Elm, 2000.- 172 s. Kitabda dahi şəxsiyyətin ictimai fikir tariximizdə, milli ideologiyanın formalaşmasında, ədəbiyyatımızın və mət- buatımızın inkişafında oynadığı rolu göstərilmişdir. 2227. Süleymanov, M. Azərbaycanda türk şəhidlikləri / Mehman Süley- manov; rəyçi S.Həsənov.- Bakı: Hərbi nəşriyyat, 2000.- 172 s. Kitab 1918-ci ildə türk hərbi hissələrinin Azərbaycanda keçirdiyi döyüş yoluna, döyüşdə şəhid olmuş əsgər və zabitlərin xidmətlərinə həsr olunmuşdur. 2228. Süleymanov, M. Mehmandarov: (Həyatı, xidmət yolu və silahdaşla- rı) / Mehman Süleymanov; elmi red.: P.Darabadi; N.Maksvel; rəy. T.Qafarov.- Bakı: Hərbi nəşriyyat, 2000.- 374 s. Kitabda Azərbaycanın görkəmli hərbi xadimi, məşhur sərkərdə, tam artil- leriya generalı S.Mehmandarovun həyatı, şərəfli xidmət yolu, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərbiyyə naziri kimi fəaliyyəti zəngin arxiv materialları əsasında əks etdirilmişdir. 2229. Şüküroğlu, L. Cümhuriyyət hökuməti repressiya məngənəsində: [2 cilddə] / Lətif Şüküroğlu; red. F.İskəndərov; məsləhətçi. B. Əhmədov.- Cild 1.- Bakı: Şirvannəşr, 2000.- 296 s. - portr., fotoşək. Kitabda 1920-ci ilin aprel çevrilişindən sonra sovet cəza orqanları tərəfin- dən repressiyalara məruz qalmış Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti hökumətinin hər iki sədri, nazirləri və digər yüksək vəzifə sahiblərinin nəsillərə örnək olan həyat və fəaliyyətlərindən bəhs edilir.

256 Biblioqrafiya

2230. Şüküroğlu, L. Cümhuriyyət hökuməti repressiya məngənəsində: [2 cilddə] / Lərif Şüküroğlu; red. F.İskəndərov; məsl. B.Əhmədov.- Cild 2.- Bakı: Şirvannəşr, 2000.- 256 s. Kitabda 1920-ci ilin aprel çevrilişindən sonra sovet cəza orqanları tərəfindən repressiyalara məruz qalmış Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti hökumətinin sədri, nazirləri və digər yüksək vəzifə sahiblərinin nəsillərə örnək olan həyat və fəaliyyətlərindən bəhs edilir. Kitab 1920-ci ilin aprel çevrilişindən sonra sovet cəza orqanları tərəfindən repressiyalara məruz qalmış Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin vəzifə sahiblərinin həyat və fəaliyyətindən bəhs edir.

2001 2231. Bəkirov, N. Dahi sərkərdələr və dahi şəxsiyyətlər / Novruz Bəkirov.- Bakı, 2001.- 71 s. Kitabın içindəkindən: Azərbaycan Respublikasının Dövlət himni [S.3]; Hərbi And [S.4]; Ön söz əvəzi [S.5]; General Bəylərbəyov [S.25]; General Firudin bəy Vəzirov [S.32]; Səməd bəy Mehmandarov [S.34]; General Quber- nator Məmməd Koxa [S.36]; General Əmənullah Xan Qacar [S.38]; General Hüseyn xan Naxçıvanski [S.39]; Əliağa Şıxlinski [S.41]; General Hacı Zeynal- abdin Tağıyev [S.42]; İbrahim ağa Usubov [S.43]; Cavad bəy Şıxlinski [S.51]; General Teymur bəy Novruzov [S.52]. 2232. Qurbanov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadə / Şamil Qurbanov.- Bakı: Nurlan, 2001.- 134 s. Kitab Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaradıcılarından biri Məm- məd Əmin Rəsulzadənin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuşdur. 2233. Paşayev, A. Açılmamış səhifələrin izi ilə / Ataxan Paşayev.- Bakı: Azərnəşr, 2001.- 536 s. Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin tarixi, onun yaradı- cılarının və fəal rəhbərlərinin fəaliyyəti arxiv sənədləri əsasında verilmiş, həm- çinin ermənilərin xalqımıza qarşı soyqırımı və deportasiya tarixindən faktlar göstərilmişdir. 2234. Yaqublu, N. Azərbaycan milli istiqlal mübarizəsi və Məmməd Əmin Rəsulzadə / Nəsiman Yaqublu; rəy. Ş.Hüseynov, İ.Musayev, N.Nəsibli və b.- Bakı, 2001.- 154 s. Kitabda M.Ə.Rəsulzadənin Azərbaycan İstiqlalı uğrunda apardığı mübari- zənin müəyyən məqamları açıqlanır.

2002 2235. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Xarici İşlər Nazirliyinin şəxsi heyəti / Tərt. və ön sözün müəl. M.Qasımov.- Bakı: Azərbaycan Universiteti nəşr., 2002.- 22 s.

257 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Xarici İşlər Nazirliyində işləmiş şəxslərin məlumat siyahısı verilmişdir. 2236. Nəzirli, Ş. Topoqraf general İbrahim ağa Vəkilov / Şəmistan Nəzir- li.- Bakı: Zaman, 2002.- 296 s. Kitabda ötən yüz illiklərdə indiyədək açılmayan səhifələr barədə (Hərb tariximizdə nələr olmuşdur?) oxuculara ilk dəfə məlumat verilir.

2003 2237. Əhmədov, B. Bir istiqlal yolçusu...: Əmin Abid: həyatı, mühiti, yaradıcılığı / Bədirxan Əhmədov; elmi red. Nazif Qəhrəmanlı; АМЕА, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı: Elm, 2003ı- 204 s. Müəllif monoqrafiyada tariximizin görkəmli tədqiqatçısı-folklorşünas, qorqudşünasaxundovşünas və istiqlal şairi Ə.Abidin (Gültəkin) elmi tərcümeyi- halını, ədəbi tənqidi və poetik irsini araşdırmağa nail olub. 2238. Əlizadə, S. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və islam: mülahizələr, şərhlər / Soltan Əlizadə; red. A.Ə.Buzovnalı.- Bakı, 2003.- 166, [2] s. 2239. Fərzəliyeva, M. M.Ə.Rəsulzadə və ana dilimiz / Mətanət Fərzəli- yeva; elmi red. İ.B.Kazımov.- Bakı: Təhsil, 2003.- 72 s. Monoqrafiyada ilk dəfə olaraq XX yüzilliyin əvvəlində Azərbaycan dilinin ictimai-siyasi (publisistik) üslubunun formalaşması və inkişafı (1903- 1909-cu illər) M.Ə.Rəsulzadənin məqalə, məktub və çıxışları əsasında təhlil edilir. 2240. Qasımlı, M. Azərbaycanın Xarici İşlər nazirləri (1918-1985) / Musa Qasımlı, E.Hüseynova; elmi red., rəy.: H.Əlibəyli, N.Axundov.- Bakı: Adiloğlu, 2003.- 110 (2) s. Kitabda 1918-ci ildən 2003-cü ilə kimi Azərbaycanın Xarici İşlər nazirlərinin bioqrafiyası verilmişdir. Kitabın içindəkindən: Ön söz; Məhəmmədhəsən Hacınski; Əlimərdan bəy Topçubaşov; Fətəli xan Xoyski; Məmmədyusif Cəfərov; Nəriman Nərimanov; Mirzədavud Hüseynov. 2241. XVI iclas: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin görkəmli dövlət və siyasi xadimləri (23 may 2003-cü il).- Bakı, 2003.- 39 s.

2004 2242. Azərbaycan diplomatiyasının tarixindən / Tərt. ed. F.S.Şükürov.- Bakı: Cümə, 2004.- 34 s. Kitabda Xalq Cumhuriyyəti dövründən Xarici İşlər Naziri işləmiş – Məmmədhəsən Hacınski, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Fətəli Xan Xoyski haq- qında məlumat verilmişdir. S.1-18

258 Biblioqrafiya

2243. Dadaşov, A. Məhəmməd Həsən Hacinski /Aydın Dadaşov; elmi red. T.Vəliyev.- Bakı: BDU, 2004.- 254 s. Kitabda XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində gənc maarifçi-demokrat- lardan, Hacınskilər ailəsindən bəhs olunur. 2244. Kəngərli, A. İsmayıl bəy Qasprinski: [monoqrafiya] / Aybəniz Kən- gərli; elmi red. B.Həqqi; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu.- Bakı: Nurlan, 2004. - 283 s. 2245. Nəzirli, Ş. General Yadigarov qardaşları / Şəmistan Nəzirli; red.: A.İsabəyli.- Bakı: Şirvannəşr, 2004.- 36 s. 2246. Rüstəmli, A. Ədəbi istiqlalımız / Asif Rüstəmli; red. İ.Ağayev; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu.- Bakı: Elm, 2004.- 384 s. Kitabda müəllifin F.X.Xoyski, M.Ə.Rəsulzadə, A.Ziyadxanov haqqında müxtəlif illərdə yazdığı məqalələri toplanmışdır. 2247. Sofiyev, X. Şərq-Qərb mədəniyyətləri və Əhməd bəy Ağaoğlu / Xaləddin Sofiyev.- Bakı: Ocaq, 2004. - 237 s.

2005 2248. Əlimərdan bəy Topçubaşov Azərbaycan mətbuatı səhifələrində: (Əlimərdan bəy Topçubaşovun anadan olmasının 140 illiyi / Əlimərdan bəy Topçubaşov; topl. və tərt. H.Həsənov; red. M.Adilov (transf. ed.); AMEA M.Füzuli ad. Əlyazmalar İn-tu.- Bakı: Elm, 2005.-155 s. Kitaba görkəmli siyasi xadim, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin banilə- rindən Əlimərdan bəy Topçubaşovun (1865-1934) ictimai-siyasi fəaliyyətinin 1905-1906, qismən 1907-1908-ci illər dövrünü əks etdirən azərbaycandilli mətbuat materialları daxil edilmişdir. 2249. Nəzirli, Ş. General Əliağa Şıxlinski ömrü: [Anadan olmasının 140 illiyinə] /Şəmistan Nəzirli; Kərim Vəliyevin redaktəsilə.- B., 2005.- 248 s. Əsərdə tam artilleriya generalı Əliağa Şıxlinskinin həyat və fəaliyyəti, həyat yoldaşı, ilk azərbaycanlı hərbi şəfqət bacısı Nigar xanım və general Novruzov qardaşları haqqında məlumat verilir. 2250. M.Ə.Rəsulzadə və ictimai-siyasi ideyalar: [M.Ə.Rəsulzadənin 120 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransının materialları 28 yanvar 2004-cü il] / Red. H.İsaxanlı.- Bakı: Xəzər Un-ti, 2005.- 286 s.- Mətn Azərbaycan və rus dilindədir. 2251. Tahirli, A. Azərbaycan mühacirət mətbuatında publisistika: 1921- 1991 / Abid Tahirli; elmi red. Ş.Vəliyev; rəy.: X.Məmmədov, B.Ağayev; Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı: Polygraphic production, 2005.- 528 s. Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra ölkəni tərk etməyə məcbur olan ADR xadimlərinin mühacirətdəki siyasi, elmi-nəzəri- mədəni nəşrləri haqqında məlumat verilir.

259 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Kitabın içindəkindən: Mühacirət publisistikasının mövzusu, ideya-siyasi istiqamətləri [S.123]; İstiqlal və istiqlal qəhrəmanları [S.138]; Mühacirət mət- buatında Qafqaz birliyi ideyası [S.145]; Mühacirət publisistikasında sənətkarlıq məsələləri [S.243]. 2252. Topçubaşov Əlimərdan Azərbaycan mətbuatı səhifələrində: (Əli- mərdan bəy Topçubaşovun anadan olmasının 140 illiyi / Topl. və tərt. H.Həsənov; red. M.Adilov (transf. ed.); AMEA M.Füzuli ad. Əlyazmalar İn- tu.- Bakı: Elm, 2005.- 155 s.

2006 2253. Ağayev, M. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: ictimai-siyasi və fəlsəfi görüşləri / Müstəqil Ağayev; elmi red. Ə.Abbasov; rəy.: Ə.Tağıyev, A.Şükür- ov; AMEA, Fəlsəfə və Siyasi-Hüquqi Tədqiqatlar İn-tu.- Bakı: Nurlan, 2006.- 146 s. 2254. Əhmədov, S. Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət: toplu / Səbuhi Əhmədov; Red. Qasımzsdə İ.; Ekson Azərbaycan Əməliyyat Şirkəti MMM, Ekson Mobilin törəmə şirkəti.- Bakı: Ayna Mətbu Evi, 2006.- 268 s. Kitabda S.Mehmandarov, Ə.Şıxlinski, M.Ə.Rəsulzadə, F. Xoyski haqqında məlumatlar verilir. 2255. İsrafiloğlu, N.R. Mirzə Məhəmməd Axundzadə / Nazim Rza İsrafil- oğlu; elmi red. Ş.Hümmətli; red.: S.Cəfərli, R.Sadıxov; rəy. E.Muradəliyeva; AMEA M.Füzuli ad. Əlyazmalar İnstitutu.- Bakı: Mütərcim, 2006.- 308 s. Kitab görkəmli maarifçi, dramaturq, “Molla Nəsrəddin”çi şair, publisist, pedaqoq, tərcüməçi, xeyriyyəçi, ictimai-siyasi xadim, “Türk Ədəmi-Mərkəziy- yət-Müsavat” partiyasının liderlərindən və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasında əhəmiyyətli rol oynayanlardan biri – Mirzə Məhəmməd Axundzadənin həyat və çoxşaxəli fəaliyyətinə həsr olunmuşdur. 2256. Nəzirli, Ş. Güllələnmiş Azərbaycan generalları: hekayələr, portret- lər, oçerklər, məqalələr / Şəmistan Nəzirli; elmi məsləhətçi: K. Vəliyev; red. M.Süleymanov, Azərb. Silahlı Qüvvələri.- Bakı: Kooperasiya, 2006.- 624 s.- portr., fotoşək. Arxiv sənədləri əsasında yazılan bu kitab Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaradılmasında iştirak etmiş gene- rallar və digər hərbi qulluqçular haqqında tədqiqatlardan bəhs edir.

2007 2257. Bağırzadə, N. Gecikmiş etiraf kimi... / Nəcibə Bağırzadə; red. A.İsabəyli.- Bakı: Şirvannəşr, 2007.-128 s. Kitabda Məmməd Əmin Rəsulzadənin və onun doğmalarının ömür yolu haqqında məlumat verilir.

260 Biblioqrafiya

2258. Bərabər yürüdük biz bu yollarda....: Xatirələr, faktlar, sənədlər... / Topl. və tərt. ed. N.Əkbərov.- Bakı: Çağ, 2007.- 244 (2) s. Kitab Qafqaz İslam Ordusunun Azərbaycanı xilas etməsindən bəhs edir. 2259. Ələkbərov, F. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşü: [mo- noqrafiya] / Faiq Ələkbərov; elmi red. M.Ağayev; AMEA, Fəlsəfə və Siyasət - Hüquqi Tədqiqatlar İn-tu.- Bakı: Elm, 2007. - 270 s. Monoqrafiya Azərbaycanın, bütövlükdə türk dünyasının böyük oğlu, xal- qımızın fəxri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucusu, başçısı, siyasi və dövlət xadimi, ədəbiyyatşünas, mütəfəkkir Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin dünyagörüşünə həsr olunub. Eyni zamanda, bu əsərdə Azərbaycanın ictimai- siyasi və fəlsəfi fikir tarixinin milli ideolojı mənbələri də açıqlanır. 2260. Saraclı, Ə. Azərbaycan yazıçıları Cümhuriyyət dönəmində / Əflatun Saraclı; elmi red. Y.Qarayev; AMEA Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı: Elm, 2007.- 424 s. Kitabın içindəkilər: Şairlərimiz Cümhuriyyət dönəmində: Məhəmməd Hadi; Hüseyn Cavid; Abdulla Şaiq Talıbzadə; Əhməd Cavad; Cəfər Cabbarlı; Gənc istiqlala şairləri. Yazarlarımız Cümhuriyyət dönəmində: Üzeyir bəy Hacıbəyli; Cəlil Məmmədquluzadə; Yusif Vəzir Çəmənzəminli. 2261. Vəzirov, O. Azərbaycan Respublikasının Ukraynada və Türkiyədə ilk səfiri /Orxan Vəzirov.- Bakı: Zaman-3, 2007.-312 s. Kitab Azərbaycanın görkəmli yazıçısı Y.V.Çəmən-zəminlinin həyat və yaradıcılığından, 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qərarı ilə Krımda, sonra isə Türkiyədə səfir olaraq çalışmasından bəhs edir. 2262. Yaqublu, N. Azərbaycan-Polşa əlaqələrində M.Ə.Rəsulzadənin rolu: dərs vəsaiti / Nəsiman Yaqublu; elmi red. S.R.Məmmədli.- Bakı: Adiloğlu, 2007.- 212 s.- Azərbaycan və polyak dillərində Kitabın içindəkilər: Cümhuriyyət dövrü mətbuatında Qafqaz İslam ordusu hərəkatına ideoloji-siyasi yanaşmalar; Ordunun Gəncəyə gəlişi və görülən işlər; Döyüş əməliyyatları mətbuat səhifələrində; Kürdəmirdən başlanan uğurlu mübarizə yolu; Qafqaz İslam Ordusuna qarşı Almaniya-Rusiya diplomatik təzyiqləri mətbuat səhifələrində; “Mərkəzi Xəzər Diktaturası”nın yaranması və məğlubiyyəti; Bakının azad olunmasının mətbuatda təcəssümü; Bakının azad olunması ilə bağlı xarici mətbuatın yazdıqları; Qarabağ hərəkatının mətbuatda əksi; Türkiyəli ziyalıların, şairlərin Azərbaycana gəlişi; Qafqaz İslam Ordusu- nun qeyri-türklərə qarşı dözümlü etnik siyasətinin mətbuatda əksi; Türk ordusunun geri çağırılması və onun mətbuatda işıqlandırılması; Çap olunmuş sənədlər. Arxiv və qəzet materialları.

261 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2008 2263. Behbud xan Cavanşirin məhkəmə prosesi / Müqəd. müəl. və türk nəşrləri əsasında işləyib hazırl. V.Quliyev; elmi məsl. E.Mahmudov; red. A.Rüstəmli.- Bakı: Ozan, 2008.- 352 s. Kitab Azərbaycan Cümhuriyyətinin qurucularından biri, Daxili işlər naziri, 1921-ci ildə İstanbulda erməni terrorçusu Misak Torlakyan tərəfindən qətlə yetrilmiş Behbud xan Cavanşirin (1877-1921) qatili üzərindəki məhkəmə prosesinin stenoqrafik yazısı (müəyyən ixtisarla) verilmişdir. 2264. Qəhrəmanlı, N. Nəsib bəy nümunəsi: Məktublar, məqalələr, çıxışlar və haqqında yazılar / Nazif Qəhrəmanlı; elmi red. X.İbrahimli; rəy.: A.A.Aydın, İ.Ağayev.- Bakı: Nurlan, 2008.- 264 s. Bu kitabın əsas vəzifəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) əsas yaradıcılarından biri, 1920-ci ildə Gürcüstanda daşnak gülləsi ilə şəhid edilmiş Nəsib bəy Yusifbəylinin (1881-1920) həyat epizodları, “Tərcüman” qəzetində çap edilmiş olduğu məqalələr, AXC parlametindəki çıxışları ilə oxucunu tanış etmək, ilk respublikanın 90 illiyində böyük xidmətləri olan bu mütəffəkir insanı, böyük siyasi şəxsiyyəti xatırlamaqdır. Kitaba N.Yusifbəylinin haqqında M.Ə.Rəsulzadənin, M.Əliyevin, N.Mustafanın və b. məqalələri də daxil edilmişdir. 2265. Qurban, T. Dirilik gəmisi: [Tarixi dram, məqalələr, şeirlər, müsahi- bə] /Teyyub Qurban; nəşriyyat red. A.İsabəyli.- Bakı: Şirvannəşr, 2008.- 144 s Kitaba müəllifin Məmməd Əmin Rəsulzadənin həyat və yaradıcılığına həsr etdiyi “Azərbaycan davası” tarixi dramı, “Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və Azərbaycan ədəbi proses”, “Keşməkeşli ömrün unudulmaz anları” məqalələri daxil edilmişdir. 2266. Üzeyir Hacıbəyli. Ömür salnaməsi. 1885-1948: biblioqrafiya / Burax. məs. Ə.Güləliyev; Heydər Əliyev Fondu; Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondu ; [M.F.Axundov ad. Azərb. Milli Kitabxanasının əməkdaşları ; red. K.Tahirov].- Bakı: Şərq-Qərb, 2008.- 390 s. 2267. Yaqublu, N. Cümhuriyyət qurucuları: sənədlər və fotolar / Nəsiman Yaqublu.- Bakı, 2008. 2268. Yaqublu, N. Əbdürrəhman Fətəlibəyli-Düdənginski: Azərbaycan legionunun komandiri, “Azadlıq” radiosu “Azərbaycan” redaksiyasının baş redaktoru / Nəsiman Yaqublu; [elmi məsl.: M.Teymur, R.Abutalıbov, М.Kən- gərli; elmi red. S.Məmmədli].-Bakı: Adiloğlu, 2008.- 262 s. Kitabda Ə.Fətəlibəylinin fəaliyyətinin müxtəlif mərhələləri öz əksini tapmışdır. İkinci Dünya müharibəsindən sonrakı fəaliyyəti, K.Etliyə məşhur məktubu, tanınmış mühacir C.Hacıbəyli ilə ilə yazışmaları, Almaniyada “Azərbaycan” jurnalını Azərbaycan və rus dillərində nəşr etməsi də araşdırılır.

262 Biblioqrafiya

2009 2269. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycanda Milli hərəkat = Национальное дви- жение в Азербайджане / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqd. ed. Ş.Hüseynov; tərc. red. N.Əhmədli; ümumi red. Ü.Hüseynova.- Bakı: Elm, 2009.- 127 s. Kitabda müəllifin 1933-cü ildə yazdığı tarixi əsəri öz əksini tapmışdır. Əsərdə Azərbaycanda Milli hərəkat tarixi araşdırılmışdır. 2270. Rəsulzadə, M.Ə. Milli birlik / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; tərt., elmi red. Y.S.Türkel.- Bakı: Çıraq, 2009.- 176 s. M.Ə.Rəsulzadənin bu əsərində, dili və üslubu eynilə qorunduğu kimi, məqalələrin bu sistem daxilində yeri və tarixləri göstərilmək surətilə kitabda yer almışdır.

*** 2271. Quliyev, M. Şahtaxtinskilər tariximizdə və taleyimizdə / Musa Quliyev; elmi red. İ.Hacıyev.- Naxçıvan:“Əcəmi” NPB, 2010.- 104. s. Kitabda 1918-ci ildə hökumət üzvlərindən biri olan Həmid ağa Şahtaxtinski haqqında da verilmişdir. 2272. Nəbiyev, B. Sahilsiz dəniz / Bəkir Nəbiyev; ön sözün müəl., red. N.M.Cabbarlı; AMEA Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı: Çinar-Çap, 2009.- 556 s. (Seçilmiş əsərləri: 5 cilddə.-C. 4). Kitabda Məhəmməd Əmin Rəsulzadə haqqında da verilmişdir. 2273. Nəzirli, Ş. 1920-ci ildə Qarabağ döyüşləri / Şəmistan Nəzirli; elmi məsl. K.Vəliyev; red. M.Süleymanov.- Bakı: Təfəkkür, 2009.- 432, [48] s. Kitab 1918-1920-ci illərdə erməni daşnaklarına qarşı mərdliklə döyüşən Milli Azərbaycan ordusunun əsgər və zabitləri haqqındadır. 2274. Vəliyeva, F. Azərbaycan mühacirət folklorşünaslığı: monoqrafiya / Fəridə Vəliyeva; elmi red., ön sözün müəl. V.M.Arzumanlı, rəy.: B.A.Abdulla, Q.M.Paşayev.- Bakı: Qartal, 2009.- 176 s. Monorafiyada XX yüzil Azərbaycan mühacirətinin görkəmli nümayəndə- ləri Ə.Ağaoğlu, M.Ə.Rəsulzadə, M.B.Məmmədzadə, Ə.Cəfəroğlu, C.Hacıbəy- li, S.R.Rəfioğlu, N.Keykurun, S.Sənan, M.H.Türəqul, Ə.Yuerdsevər, H.Bayka- ra, Ə.Alpaud, Ə.Özər, İ.Melikoff, B.Həqqi, X.Aslan və başqalarınin folklorşü- naslıq irsi təhlil edilmişdir. 2275. Yaqublu, N. Türkiyənin azərbaycanlılara müstəqillik mücadiləsində dəstəyi (Sovetlər dönəmi: 1920-1991-ci illər) /Nəsiman Yaqublu; elmi red. S.Məmmədli; rəy.: V.Sultanlı, A.Əliqızı, R.Məmmədli, M.Teymur.- Bakı: Abşeronnəşr, 2009.- 264 s. Kitabda Azərbaycan Milli İstiqlal Mübarizəsinin ayrılmaz tərkib hissəsi olan mühacirət dövrü, Türkiyədə yaşamış və orada fəaliyyət göstərmiş azərbay- canlı mühacirlərin nəşr etdiyi mətbuat orqanlarını, eyni zamanda mühacirətdə

263 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 olan M.Ə.Rəsulzadə və Ə.Topçubaşovun xidmətləri zəngin tarixi sənədlər əsasında tədqiq edilmişdir.

2010 2276. Qəhrəmanlı, N. Vətən və istiqlal aşiqi Əli Yusif /Nazif Qəhrəmanlı; elmi red. A.Dadaşov.- Bakı: Avropa, 2010.- 283, [1] s., [XII] s. Kitaba görkəmli şair, alovlu publisist və milli istiqlal uğrunda mübariz Əli Yusifzadənin həyatı, fəaliyyəti və yaradıcılığı ilə bağlı monoqrafiya, habelə əlavələr şəklində poetik və publisistik əsərləri daxil edilmişdir.

2011 2277. Azərbaycan mühacirət irsi / Materialları haz., ön sözün müəl. və elmi red. N.Yaqublu; “Milli Jurnalistika Konqresi” İctimai Birliyi.- Bakı: Elm və təhsil, 2011.- 228, [4] s., [36] v. Kitabda Azərbaycan milli istiqlalı uğrunda mübarizə aparmış, Türkiyədə və Avropanın ayrı-ayrı ölkələrində yaşamış dövlət və mətbuat xadimlərimizə aid məqalələr, sənədlər, arxiv materialları toplanıb. Avropada və Türkiyədə yaşamış azərbaycanlı mühacirlərin bu ölkələrdə nəşr etdiyi qəzet və jurnallar- dan da yazıların bir qismi toplanıb oxuculara çatdırılır. Bu mənada M.Ə.Rəsulzadənin, M.B.Məmmədzadənin, Ə.Cəfəroğlunun, C.Hacıbəylinin, Ə.Yurdsevər və digərlərinin mühacirət mətbuatında sovet rejimi əleyhinə olan və eləcə də mədəniyyətimizi, tariximizi təbliğ edən məqalələri böyük maraq doğurur. 2278. Balayev, A. Məmməd Əmin Rəsulzadə: 1884-1955 / Aydın Bala- yev; elmi red. M.N.Quboqlo.- Bakı: Adiloğlu, 2011.- 288 s. Kitabda XX əsr Azərbaycan siyasi tarixinin ən parlaq simalarından biri olan Məmməd Əmin Rəsulzadənin həyat və fəaliyyətindən bəhs olunur. 2279. Cabbarlı, N. Azərbaycan mühacirət nəsri / Nikpur Cabbarlı; elmi red. Ş.Alışanlı; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu.- Bakı: Elm və təhsil, 2011.- 138, [2] s. Monoqrafiyada Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatının elmi-nəzəri statusu və xronoloji sərhədləri müəyyənləşdirilir, Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin, Əhməd Ağaoğlunun, Mirzə Bala Məhəmmədzadənin, Nağı Şeyxzamanının, Fuad Əmircanın, Abay Dağlının, Teymur Atəşlinin, Məhəmməd Altunbayın mühacirət illərində qələmə aldıqları nəsr əsərləri bir neçə problem ətrafında qruplaşdırılaraq təhlil edilir, onların bədii-estetik dəyəri və ideya-siyasi aktullığı aşkarlanır. 2280. Eyyubov, İ. Azərbaycanın siyasi təlimlər tarixi: dərslik / İsmayıl Eyyubov; elmi red. M.Ə.Əfəndiyev; red. V.Cəfərova.- Bakı, 2011.- 351 s.

264 Biblioqrafiya

Kitabın içindəkindən: ADR dövründə siyasi fikir [S.265]; Məmməd Əmin Rəsulzadə [S.270]; Fətəli Xan Xoyski [S.277]; Əlimərdan bəy Topçubaşov [S.281]; Mirzə Bala Məmmədzadə [S.288]. 2281. Hacıyev, Q. Qarabağlı hərbiçilər: çar və AXC ordusunun zabitləri: tarixi-ensiklopedik tədqiqat: monoqrafiya / Qasun Hacıyev, Ə.Çingizoğlu; elmi red. K.K.Şükürov.- Bakı: Təknur, 2011.- 320 s. 2282. Qurban, T. Dönməzlik: [M.Ə.Rəsulzadə haqqında] / Teyyub Qur- ban; Dalğa Gənclər Hərəkatı.- Bakı: Qanun, 2011.- 144 s. Kitab bütün həyatını Azərbaycan müstəqilliyi uğrunda mübarizəyə həsr etmiş M.Ə.Rəsulzadə haqqında bədii əsərdir. Onun ailəsinin və yaxın adamlarının başına gətirilən müsibətlər də burada öz əksini tapmışdır. 2283. Nəbibəyli, Z. Sultan bəy və Xosrov bəy / Ziyadxan Nəbibəyli; red. İ.Məmmədli.- Bakı: Nurlar, 2011.- 173, [3] s., [24] v. fotoşək. Kitabda Azərbaycanın qədim torpaqlarından olan Zəngəzur mahalının Hacısamlı bölgəsinin bəyi Sultan bəy, qardaşı – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyə- tinin ilk Hərbi naziri, Gəncə və Qarabağın general-qubernatoru Xosrov bəy və atası Paşa bəydən, onların təmsil olunduqları Qarabağ-Zəngəzurun və onun Laçın bölgəsinin etnomənəvi dəyərlər tarixindən bəhs edilir.

2012 2284. Balayev, A. Məmməd Əmin Rəsulzadə: 1884-1955 / Aydın Balayev; elmi red. M.N.Quboqlo.- Bakı: Çıraq, 2012.- 288 s. 2285. Çingizoğlu, C. Böyük Türklər / Ceyhun Çingizoğlu; ön sözün müəl. H.Qafarov; red. V.Musayev.- Bakı, 2012.- 328 s. Kitabda Türk Dünyasının 77 böyük insanın həyatını əks etdirilmişdir. Burada Azərbaycvan Xalq Cünhuriyyətinin qurucuları – Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Üzeyir Hacıbəyli, Nəriman Nərimanov və s. haqqında geniş məlumat verilmişdir. 2286. Nəzirli, Ş. General Əliağa Şıxlinski və silahdaşları: hərb tarixindən araşdırmalar / Şəmistan Nəzirli; elmi. məsl. M.S.Süleymanov; red. P.Səmədo- va.- Bakı, 2012.- 494 s. Müəllif illərlə həyat və fəaliyyətini öyrəndiyi böyük sərkərdə Əli ağa Şıxlinskinin hərbçi nəsli haqqında kitabını oxuculara təqdim edir. Əsərdə generalın həyat yoldaşı ilk azərbaycanlı hərbi şəfqət bacısı Nigar xanım, artilleriya generalı Səməd bəy Mehmandarov, ilk admiral İbrahim bəy Aslanbəyov, unudulmuş topoqraf-general İbrahim ağa Vəkilov və süvari general Yaqub Quliyev haqqında tədqiqatları da oxuculara təqdim olunur.

2013 2287. Rəsulzadə, M.Ə. Əsərləri / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; red. E.Raqifoğlu.- Bakı: Qələm, 2013.- 464 s.

265 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Kitabda Məmməd Əmin Rəsulzadənin 4 əsəri toplanmışdır. Bunlardan “Əsrimizin Siyavuşu” Azərbaycan Demokratik Respublikasının tarixinə həsr edilib. “Çağdaş Azərbaycan tarixi”, “Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı” əsərlərin- də isə XX əsrin əvvəllərindən 50-ci illərə qədər Azərbaycanın siyasi və mədəni vəziyyətindən bəhs edilir. “Azərbaycan şairi Nizami” əsəri isə adından bəlli olduğu kimi şair Nizami Gəncəvinin həyat və yaradıcılığına həsr edilib. 2288. Topçubaşı, Ə. Azərbaycan Cümhuriyyətinin yaradılması / Əlimər- dan Topçubaşı.- Bakı: Təknur, 2013.- 55 s.

*** 2289. Bağırzadə, N. Azərbaycan həsrəti / Nəcibə Bağırzadə; red. T.Qur- ban.- Bakı: “Ol” MMC, 2013.- 72 s. Kitab Şərqdə ilk demokratik dövlətin - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucusu M. Ə. Rəsulzadənin oğlu rəssam Azər Rəsulzadənin ömür yoluna həsr olunub. Kitabda sürgün həyatı yaşamış Azər bəyin doğmaları haqqında bir sıra tarixi əhəmiyyətə malik məlumatlar da əksini tapıb. 2290. Fətullayev-Fiqarov, Ş. Bakıda şəhərsalma, XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində / Şamil Fətullayev-Fiqarov; E.Qasım-zadə; elmi red. V.İ.Pilyav- ski; dizayn N. Novruzov; Azərb. Resp.-nın Memarlar İttifaqı.- Bakı: Şərq- Qərb, 2013. -345 s. Kitabda 1918-1920-ci illərdə Bakının baş memarı Zivər bəy Əhmədbəyov haqqında da verilmişdir. 2291. Fətullayev-Fiqarov, Ş. Mülki mühəndis Zivər bəy Əhmədbəyov: [Kitabda Azərbaycan memarlığının klassiklərindən biri olan mülki mühəndis Zivər bəy Əhmədbəyov haqqında məlumat verilmişdir] / Şamil Fətullayev- Fiqarov; lay. rəhb. E.Qasım-zadə; dizayn N.Novruzov; Azərb. Resp.-nın Memarlar İttifaqı.- Bakı: Şərq-Qərb, 2013.- 43 s. 2292. Həsənli, C. Tarixi şəxsiyyətin tarixi: Əlimərdan bəy Topçubaşov / Cəmil Həsənli; red. H.M.Paşayev; Azərbaycan Diplomatik Akademiyası.- Bakı: Azərbaycan Diplomatik Akademiyası, 2013.- 588 s. Kitab Azərbaycanın böyük dövlət xadimi Əlimərdan bəy Topçubaşovun həyat və fəaliyyəti haqqındadır. Əlimərdan bəy Topçubaşovun mənalı həyatı, 50 illik zəngin ictimai-siyasi fəaliyyəti araşdırılmış, Topçubaşovlar nəslinin iki əsrlik tarixinə ekskurs edilmişdir. 2293. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə / elmi red. A.Əliqızı; red. M.Həsən; Azərb. türkcəsinə uyğ.: M.Həsən (red.), H.Günəşli.- Bakı: Elm və təhsil, 2013. - 161, [3] s. - fotoşək. (Yeni Nəfəs Gənclər Təşkilatı. “Türkün səsi” kitabxanası № 3). Kitab 1955-ci ildə çap olunmuş “Azərbaycan” dərgisinin M.Ə.Rəsulzadə- nin vəfatına həsr olunmuş sayının Azərbaycan türkcəsinə çevrilmiş variantıdır.

266 Biblioqrafiya

Kitabda M.Ə.Rəsulzadənin Azərbaycan istiqlalı uğrunda apardığı mücadilə, onun dostlarının, mücadilə yoldaşlarının dili ilə əks olunur. 2294. Nəsib bəy Yusifbəyli – milli istiqlal və dövlətçilik mücahidi: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 95-ci ildönümünə ithaf olunur / AMEA, Milli Azərb. Tarixi Muzeyi; elmi red. F.Əhmədova.- Bakı: [Ziya], 2013.- 215, [1] s. Kitaba daxil olan məqalələr N.Yusifbəylinin ictimai-siyasi fəaliyyətinin müxtəlif aspektlərini və mərhələlərini əhatə edir. “Yusifbəylilər ocağının yetirməsi” olmasından başlayaraq faciəli ölümünə qədər yaşadığı həyat həm tədqiqatçıların araşdırmalarında, həm Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Nağı Şeyxzamanlı, Əziz Alpoud kimi müasirlərinin xatirələrində, həm də kitaba daxil edilmiş fotoşəkillərdə öz əksini tapmışdır. 2295. Şahsevən, İ. İstiqlal fədailəri – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili işlər nazirləri və silahdaşları: 1918-1920 / İ.Şahsevən, T.Behbudov; red. Z.Şahsevənli; elmi red. Ş.Qasımov; məsləhətçi Y.Əliyev.- Bakı: Mütərcim, 2013.- 493,[1] s. Kitabın içindəkilər: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili işlər nazir- ləri: Fətəli Xan Xoyski (1875-1920); Bühbud Xan Cavanşir (1877-1921); Məhəmməd Sadıq bəy Ağabəyzadə (Ağabəyov) (1866-1940); Xəlil bəy Xas- məmmədov (Xasməmmədli) (1873-1947 (1945); Nəsib bəy Yusifbəyli (1881- 1920); Məhəmməd Həsən Hacinski (1876-1931); Mustafa bəy Vəkilov (1896- 1965).-Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər nazirlərinin silahdaşları: Nazir müavinləri: Mehdi bəy Hacınski; Əliyar bəy Haşımbəyov; İbrahim bəy Heydərov; Şəfi bəy Rüstəmbəyli.- Daxili İşlər nazirliyinin xidmət rəisləri: Ömər Faiq Nemanzadə; Məhəməd Bağır bəy Şeyxzamanlı; Nağı bəy Şeyxza- manlı; Yusif Ziya Talıbzadə.- Parlamentin mühafizə polisi: Nağı bəy Əlizadə.- General-Qubernatorlar: Murad Gəray bəy Tlexas; Teymur bəy Məlik-Aslanov; Məhəmməd Kovxa; Xosrov bəy Sultanov; Bəhram xan Naxçıvanski.- Xudadat bəy Rəfibəyli (1877-1920); Rza bəy Qaraşarlı; Əmiraslan xan Xoyski (1888- 1954); Cavad bəy Məlik-Yeqanov (1878-1942); Əbdül Səməd bəy Cəmillinski (1892-1937).- Qubernatorlar: Müseyib bəy Əxicanov; Rəşid bəy Axundzadə; Əmir bəy Nərimanbəyov; İbrahim ağa Vəkilov; Məhəmməd bəy Şahmalıyev.- Qradonaçalniklər: Quda Qudiyev.- Polismeysterlər: İsmayıl xan Ziyadxanov; Rüstəm bəy Mirzəyev; Mustafa bəy Qabulov; Əli bəy Hacıəlibəyov.- Günüral- Qubernatorların köməkçiləri: Əli bəy Zizikski; Mahmud bəy Səfikürdski; Hüseynqulu xan Xoyski; Kərim xan İrəvanski; Hüseyn bəy Mahmudbəyov; Həmdulla əfəndi Əfəndizadə.- Polismeysterlərin köməkçiləri: Mehrəli bəy Fərzəlibəyov; Mənsur bəy Şıxlinski; Sarə Ələkbər.- Qəza rəisləri: Mikayıl bəy İsrafilbəyov; Lütvəli bəy Zülqədərov; Məmməd bəy Süleymanbəyov; Azad bəy Qocamanbəyov; Talıbxan bəy Talıbxanov; Rüstəm bəy Kərimbəyov;

267 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Əyyub bəy Rəfibəyov; Əşrəf bəy Tağıyev; Qədir bəy Hacıbəyov; Fərəc bəy Məliknamzəliyev; Həbib xan Şəkinski; Ələkbər bəy Bəhrəmbəyov; Bəhram bəy Məlik-Aslanov; Mirzə Məhəmməd Axundov; Rəhim bəy Şıxlinski; İsgən- dər bəy Qəmbərəliyev.- Qəza rəislərinin köməkçiləri: Şahsuvar bəy Kələntər- ov; Qiyas bəy Şıxlinski; Mahmud bəy Fərzəlibəyov.-Pristavlar: İsmayıl bəy Hacıbəyov; Nurəddin bəy Seyidzadə; İsrafil İbrahimov; Abutalıb Sadıqov; Şahzadə Ərdəşir mirzə Qovanlı-Qacar; Ələkbər bəy Qarabəyov; Hüseyn bəy Şıxlinski; Bəylər bəy Əliyarbəyov; Məhəmmədəsən bəy Mirzəcamalov; Ağa bəy Misirxanov; Tərlan bəy Əliyarbəyov; Yusuf bəy Sultanov. 2296. Yaqublu, N. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ensiklopediyası / Nəsi- man Yaqublu; elmi məsl. A.Balayev [və b.] ; translit. red. S.Xalidoğlu; kitabın red. İ.Quliyeva; rəssam R.Rəsulzadə.- Bakı: Kitab Klubu, 2013.- 503, [1] s.- portr., şək., fotoşək. Bu ensiklopediya Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi M.Ə.Rəsulzadə- nin həyat və fəaliyyətinə həsr edilib. İlk dəfədir ki, M.Ə.Rəsulzadənin həm Azərbaycanda, həm də mühacirətdəki fəaliyyəti geniş araşdırılır. Bu ensiklope- diyada M.Ə.Rəsulzadənin bütün yazılarının və əsərlərinin ümumi biblioqrafi- yası da verilib. Kitabda təqdim olunan çoxlu sayda fotolar, arxiv sənədləri və yeni məlumatlar M.Ə.Rəsulzadənin bir şəxsiyyət kimi böyüklüyünü bir daha təsdiqləyir.

2014 2297. Rəsulzadə, M.Ə. Çağımızın Siyavuşu / Məhəmməd Əmin Rəsul- zadə; yenidən işləyib çap edən Y.Türkel.- Bakı: [Təknur], 2014.- 73, [1] s. 2298. Rəsulzadə, M.Ə. Əsərləri / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; araş. topl., ərəb əlifb. 1992-ci ildəki mövcud əlifbaya çev., ön söz. və qeyd. müəl., lüğətin tərt. Ş.Hüseynov; 1992-ci il nəşrinin translit. red.: M.Qarayev, M. Müsəddiq; latın əlifb. trans. red. M.Əvəz qızı; Azərb. Resp. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- C.1 (1903-1909).- Bakı: Təhsil, 2014.- 479, [1] s. Kitabda Azərbaycanın milli istiqlal hərəkatının ideoloqu və lideri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövlətinin yaradılması işinə başçılıq etmiş görkəmli ictimai-siyasi və dövlət xadimi, istedadlı alim, jurnalist və publisist Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 1903-1909-cu illərdə "Şərqi-Rus”, “Hümmət”, “Dəvət”, “İrşad”, “Təkamül”, “Yoldaş”, “Tərəqqi” qəzetlərində, “Füyuzat”, “Volna” jurnallarında çıxan 280-ə yaxın yazısı daxil edilmişdir. 2299. Rəsulzadə, M.Ə. Əsərləri / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; topl. ərəb əlif. latın əlif. çev., ön söz və qeydlərin müəl., lüğətin tərt. Ş.Hüseynov; fars dil. tərc.: Ş.Hatəmi, M.Müsəddiq; translit. red. M.Qarayev, M.Müsəddiq; Azərb. Resp. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- C.2: 1909-1914.- Bakı: Təhsil, 2014. 526, [2] s.

268 Biblioqrafiya

Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasına başçılıq etmiş, 20-ci yüzilliyin görkəmli ictimai-siyasi və dövlət xadimlərindən olan istedadlı alim, jurnalist və publisist, türk dünyasının tanınmış tarixi şəxsiyyətlərindən M. Ə. Rəsulzadənin 1909-1914-cü illərdə Tehran, İstanbul və Bakıda qələmə aldığı, dövri mətbuatda və ayrıca kitabça halında dərc olunmuş 140-a yaxın əsəri daxil edilmişdir. 2300. Rəsulzadə, M.Ə. Əsərləri /Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; topl. ərəb əlif. latın əlif. çev., ön söz və qeydlərin müəl., lüğətin tərt. Ş.Hüseynov; translit. red.: Ş.Vəliyev, S.Xalidoğlu; Azərb. Resp. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- Cild 3: 1915-1916.- Bakı: Təhsil, 2014.- 613, [3] s. Oxuculara təqdim olunan “Əsərlər”in III cildinə M.Ə.Rəsulzadənin 1915- 1916-cı illərdə qələmə aldığı, dövri mətbuatda dərc olunmuş 200-ə yaxın əsəri daxil edilmişdir. 2301. Rəsulzadə, M.Ə. Əsərləri / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; topl. ərəb əlif. latın əlif. çev., ön söz və qeydlərin müəl., lüğətin tərt. Ş.Hüseynov; translit. red.: Ş.Vəliyev, S.Xalidoğlu; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- Cild 4:1917 – aprel, 1918.- Bakı: Təhsil, 2014.- 416 s. Kitabda M.Ə.Rəsulzadənin 1917-ci ilin yanvar – 1918-ci ilin aprelinə qədərki mürəkkəb və gərgin, işıqlı və faciəli dövründə qələmə aldığı yazıları, qurultay, yığıncaq və miniqlərdəki nitq və çıxışlarının, məruzələrinin mətbuat- da dərc olunmuş mətnləri daxil edilmişdir. 2302. Rəsulzadə, M.Ə. Əsərləri / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; ərəb əlif. çev., tərt., ön sözün müəl. Ş. A. Hüseynov, trans., red. Ş. Vəliyev, trans., red. Ş.Mirzəyev; Azərb. Respub. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- II nəşr.- Cild 5: 1918 – aprel 1920.- Bakı: Təhsil, 2014.- 440 s. Bu cildə 1918-ci il fevral-1920-ci il aprel aylarında mətbuatda və rəsmi sənədlərdə dərc edilmiş 100-dən artıq əsəri daxil edilmişdir.

*** 2303. Əhməd, V. Son nəfəsədək Azərbaycan: roman: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə - 130 / Vüqar Əhməd; ön sözün müəl. M.Əhməd; red.: R.Nəbioğlu, M.Cabiroğlu.- Bakı: MBM, 2014.- 336 s. 2304. Fikir və əməl. Böyüklərimiz / Red. hey.: F.Ağasıoğlu, Ə.Tahirzadə, N.Nəsibli; ideya Ə.Obalı.- Bakı: [Nurlar], 2014.- 462, [2] s. -portr. Kitabda Azərbaycanın millətləşmə dövründəki fikir və əməl böyükləri haqqında portret-oçerklər yer almışdır. Buraya Həsən bəy Zərdabi, Şeyx Cəma- ləddin Əfqani, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Əli bəy Hüseynzadə, Əhməd bəy Ağaoğlu, Məhəmmədəmin Rəsulzadə, Fətəli xan Xoyski, Nəsib bəy Yusifbəy- li, Həsən bəy Ağayev, Ceyhun bəy Hacıbəyli, Üzeyir bəy Hacıbəyli, Mirzəbala Məmmədzadə, Şeyx Məhəmməd Xiyabani, Seyid Cəfər Pişəvəri, Məhəmməd-

269 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 tağı Zehtabi, Təbrizli Əli, Sadıq Aran, Əbülfəz Elçibəyin kimi şəxslərin müba- rizəsi və fikirləri daxil edilmişdir. 2305. İstiqlal: 1918-28 Mayıs – 1919: Cümhuriyyətimizin bir illik dövri- istiqlalı münasibətilə təltif edilmiş məcmuə / Nəşrin təşəbbüskarı, ərəb əlifb. latın qrafik. çevir. Ş.Hüseynov; translit. red.: Ş.Hüseynov, S.Xalidoğlu; red. A.Əzimova, S.Xalidoğlu; naşir “Müsavat” firqəsi Mərkəzi Komitəsi.- [Bakı]: [Qanun] , [2014].- 255 s. .-portr., xəritə, not, ill. Məcmuə Cümhuriyyətimizin 1 illik dövri-istiqlalı münasibətilə hazırlan- mış, o dövrün ictimai-siyasi vəziyyətini, siyasi şəxsiyyətlərini özündə əks etdir- mişdir. 2306. Qurban, T. Bir kərə yüksələn bayraq: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə- nin anadan olmasının 130 illliyinə həsr olunur / Teyyub Qurban; red. Ə.Bala- yev.- Bakı: [OL MMC] , 2014.- 189 s. Kitaba müəllifin 1990-cı ildən bəri Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə həsr etdiyi şeirlər, “Bir kərə yüksələn bayraq” adlı dram əsəri və məqalələr daxil edilmişdir. 2307. Məmmədov, Ş. XX əsr Azərbaycanda dövlət və hüquq təlimləri: dərs vəsaiti / Şükur Məmmədov; elmi red. E.Cəfərli; Naxçıvan Dövlət Univer- siteti.- Bakı: Elm və Təhsil, 2014.- 156 s. Kitabın içindəkindən: Əhməd bəy Ağayevin siyasi-hüquqi düşüncələri [S.33-47]; Əli bəy Hüseynzadənin siyasi-hüquqi baxışları [S.47-58]; Məhəm- məd Əmin Rəsulzadənin dovlət və hüquq təlimi [S.58-77]; Nəriman Nərimano- vun dövlət və hüquq təlimi [S.77-100]. 2308. Mirəhmədov, Ə. Əhməd bəy Ağaoğlu: [monoqrafiya] / Əziz Mir- əhmədov; nəşrə haz. və red. D.Ə.Mirəhmədova-Əlizadə.- Bakı: Ərgünəş, 2014.- 264 s. Monoqrafiyada Ə.Ağaoğlunun jurnalistika, siyasət, ictimai fikir, tənqid, bədii ədəbiyyat, elm sahələrində göstərdiyi çoxcəhətli, mürəkkəb, səmərəli fəaliyyəti nəzərdən keçirilmişdir. 2309. Münşi, H. Azərbaycan Cümhuriyyəti: tarixi siyasi təsvir / Hilal Münşi; tərt., ön sözün müəl. Ş.A.Qarabağlı, elmi red. T.Hüseynoğlu.- Bakı: Elm və Təhsil, 2014.- 316 s. Kitabda Hilal Münşinin 1930-cu ildə Berlində çap olunmuş, Azərbaycan mühacir ədəbiyyatı və tarixində xüsusi yeri olan “Azərbaycan Cümhuriyyəti” əsəri ədəbi-elmi ictimaiyyətə təqdim olunur. Həmçinin H.Münşinin və alman alimi prof. Dr.Qotthard Yeşkenin nitqləri Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırılaraq bura daxil edilmişdir. 2310. Sultanlı, V. İstiqlal sevgisi: monoqrafiya / Vaqif Sultanlı; elmi red. T.Hüseynoğlu; ön söz müəl. S.T.Qulamrza.- Bakı: Elm və təhsil, 2014.- 249, [3] s.

270 Biblioqrafiya

Monoqrafiyada böyük siyasi xadim, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucusu Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin (1884-1955) həyatı, mühiti, ədəbi- bədii və nəzəri-kulturoloji yaradıcılığı araşdırılmışdır. 2311. Süleymanov, M. Nuri Paşa və silahdaşları / Mehman Süleymanov; tərt.: M.M.C.Rıhtım, M.A.Nuriyeva; Qafqaz Universiteti, Qafqaz Araşdırma- ları İnstitutu.- Genişləndirilmiş II nəşri.- Bakı: Nurlar NPM, 2014.- 536 s. Bu kitab Şərqdə ilk demokratik dövlət örnəyi olan Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin qurulmasında və ölkənin bolşevik-daşnak qırğınlarından qurtarıl- masında, nəhayət Bakının və Qarabağın düşmən müdaxiləsindən azad olunma- sında böyük xidməti olan qəhrəman Nuri paşaya, habelə Qafqaz İslam Ordusu- nun xilaskar fəaliyyətinə həsr edilmişdir. Əsərdə Nuri paşanın silahdaşları- qardaş Türkiyənin, eləcə də milli hərb xadimlərimizin portretləri canlandırıl- mışdır 2312. Yaqublu, N. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin banisi, Azərbaycan Milli Qurtuluş Hərəkatının ideoloqu = Mehemmed Amin Rasulzade: Founder of Azerbaijan Democratic Republic, Ideologist of Azerbaijani National Liberation Movement / Nəsiman Yaqublu; tərc. T.Bağırlı; layih. rəhb. E.S.Süleymanov; red. V.Əlibəyov; Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyası.- Bakı: AVCİYA, 2014.- 104 s.- Mətn Azərbaycan və ingilis dillərindədir. Bu kitabda Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi M.Ə.Rəsulzadənin həyat və fəaliyyətinin əsas məqamları foto və sənədlərlə oxuculara təqdim edilib. Kitab M.Ə.Rəsulzadənin anadan olmasının 130 illiyinə həsr olunub.

2015 2313. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Cümhuriyyəti / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; tərt. Y.S.Türkel.- Bakı, 2015.- 152 s. Oxuculara təqdim olunan bu kitabda tariximizin ağ səhifələri – 1918-20-ci illər – dövrün ictimai siyasi hadisələri əks etdirilmişdir. M.Ə.Rəsulzadə, bu kitabında başlanğıcından bəri içində olduğu Azərbaycan milli hərəkatının inki- şafını, Azərbaycan Cümhuriyətinin quruluşunu və hansı səbəblərdən Bolşevik ruslarının əlinə keçdiyini ən yüksək şəkildə bəhs edir.

*** 2314. Bağırzadə, N. Uzaqdakı yaxınlar / Nəcibə Bağırzadə; [ön söz Anar]; kitabın rəssamı R.Rəsulzadə.- Bakı: MBM, 2015.-144 s. Kitab Azərbaycanın böyük oğlu, Şərqdə ilk demokratik dövlətin – Azər- baycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucusu Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin ailəsi və doğmalarının həyat yoluna həsr olunub. Kitabda M.Ə.Rəsulzadənin özü, ailə üzvləri və doğmaları haqqında bir sıra tarixi əhəmiyyətə malik məlumatlar da öz əksini tapıb.

271 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2315. Əhməd, D. Fərqlilər: yeni fotolar, yeni sənədlər / Dilqəm Əhməd.- Bakı: Teas Press, 2015.- 216 s Kitabda Azərbaycan Cümhuriyyətinin liderləri M.Ə.Rəsulzadə, Ə.Topçu- başov, siyasət və ədəbiyyat dünyasında fərqlənən Ə.Hüseynzadə, Ə.Ağaoğlu, A.İldırım, Ə.Cəfəroğlu kimi klassiklərimizə aid araşdırmalar, nadir fotolar, əlyazmalar, maraqlı məlumatlar verilib. 2316. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: biblioqrafiya = Mehmet Emin Resul- zade. Bibliyografya = Мухаммед Эмин Расулзаде. Библиорафия / material- ları toplayıb nəşrə haz., giriş sözün müəl. və red. N.Yaqublu; transliterasiya red. S.Xalidoğlu; rəssam R.Rəsulzadə.- Bakı: [Kitab Klubu], 2015.- 463, [2] s.- portr., şək., xəritə.- Azərbaycan, Türk və rus dillərindədir.

2016 2317. Axundzadə, M. Azərbaycan torpağına türbət demişəm. Xatirat / Mirzə Səlim Axundzadə; ərəb qrafik. latın qrafik. çevir. və fars dil. tərc. ed. M.Ə.Muxtari; red. G.İ.Axundova; tərt. ed. və çapa haz., [ön söz] T.İ.Axundov.- Bakı, 2016.- 104, 122, [30] s., Oxuculara təqdim olunan bu kitab azərbaycanda XX əsrin əvvələrində milli dövlətçiliyə aparan yolda cərəyan edən daxili proseslərin, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması və həmin vaxt baş verən hadisələrin iştirak- çısı olmuş Hacı Mirzə Səlim Axund Axundzadənin mühacirətdə olarkən qələmə aldığı “Xatirat” yarımçıq qalmış olsa da, onda canlı əks olunmuş hadisələrin işıqlanması Azərbaycan tarixinin olduqca mühüm olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünü tədqiq etmək üçün qiymətli mənbədir. 2318. Rəsulzadə, M.Ə. Əsərləri: mühacirət dövrü: Türkiyə, 1922-1929 / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; topl. nəşrə haz., ön sözün və məqalələrin müəl., lüğəti və izahları tərt ed., red. N.Yaqublu; translit. red. S.Xalidoğlu; məsl.: C.Ünal, Y.Akpınar.- Cild 1.- Bakı: OL, 2016.- 598, [2] s.- faks., fotoşək. Oxuculara təqdim olunan bu kitabda müəllifin 1920-ci illərdə yazdığı əsərlər toplanıb. Kitabda Azərbaycanın tarixi, müstəqillik mübarizəsi, 1918- 1920-ci ildə mövcud olmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında geniş məlumatlar vardır.

*** 2319. Hacıyev, İ. Behbud Ağa Şahtaxtinski: [Kitabda görkəmli siyasi və dövlət xadimi, diplomat Behbud ağa Şahtaxtinskinin həyatı və çoxcəhətli siyasi və dövlətçilik fəaliyyətinin müxtəlif mərhələlərdən bəhs edilmişdir] / İsmayıl Hacıyev; red. M.Quliyev.- Naxçıvan: “Əcəmi”, 2016.- 78, [2] s. Kitabın içindəkilər: Behbud ağa Şahtaxtinskinin həyatı; Behbud ağa Şahtaxtinskinin jurnalistik fəaliyyəti və publisistikası; Behbud ağa Şahtaxtin-

272 Biblioqrafiya skinin siyasi fəaliyyəti (1917-1920-ci illər); Behbud ağa Şahtaxtinskinin döv- lətçilik və diplomatik fəaliyyəti; Behbud ağa Şahtaxtinski və naxçıvan məsə- ləsi; Behbud ağa Şahtaxtinski və Nəriman Nərimanov. Xronoloji Göstəricilər. 2320. Qürbətdən gələn səslər: Ceyhun bəy Hacıbəylinin mühacirət həyatı / Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi; tərt., ərəb əlifb. çev. K.Aslan; red. P.Kərimov.- Bakı: Şərq-Qərb, 2016.- 512 s. 2321. Tahirzadə, Ə. Azərbaycan Cümhuriyyəti tələbələri: tarixi arayış, bəlgələr, yaşamlar / Ədalət Tahirzadə, Oğuztoğrul Tahirli; red. Ə.M.Quliyev; ön sözün müəl. K.K.Şükürov; Avropa-Azərbaycan Cəmiyyətinin Azərbaycan- şünaslıq Araşdırmalar Mərkəzi.- Bakı : TEAS Press, 2016. - 1222 s. : foto Professor Ədalət Tahirzadə və Oğuztoğrul Tahirlinin kitabı Azərbaycanın təhsil tarixinin indiyədək az öyrənilmiş səhifələrindən birinə ‒ Cümhuriyyətin ali təhsil sahəsində siyasətinin tərkib hissəsi kimi, xaricə tələbələrin göndəril- məsinin təşkilinə, həyata keçirilməsinə və bu tələbələrin sonrakı taleyinə həsr edilmişdir.

2017 2322. Hacıbəyli, C. Seçilmiş əsərləri / Ceyhun Hacıbəyli; tərt. ed., ön söz. və qeyd. müəl. A.Tahirli; cildin məsul red. N.Cabbarlı; AMEA, Nizami Gəncəvi ad. Ədəbiyyat İn-tu.- Bakı: Elm, 2017.- 368 s. Kitabda Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələrindən biri, yazıçı-publisist, tərcüməçi, naşir və ictimai xadim Ceyhun Hacıbəylinin (1891- 1962) mühacirət illərində qələmə aldığı bədii-publisistik əsərlər və elmi araşdırmalar daxil edilmişdir. 2323. Rəsulzadə, M.Ə. Məktublar. Şəfibəyçilik / Məhəmməd Əmin Rəsul- zadə; tərt. ed., ön söz. və izahların müəl. A.Balayev; elmi red. Ə.E.Məmmədli, M.R.Oruclu.- Bakı: [Kitab Klubu], 2017.- 195, [1] s. -portr. Bu topluda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin banisi olan M.Ə.Rəsulza- dənin 50-yə yaxın məktubu, eləcə də onun 1934-cü ildə İstanbulda çap olunmuş “Şəfibəyçilik” əsəri ilk dəfə latın qrafikası ilə Azərbaycan dilində nəşr edilib. Bu sənədlər həm M.Ə.Rəsulzadə irsinin, həmdə Azərbaycan siyasi mühacirəti daxilində ötən əsrin 20-30-cu illərində baş verən proseslərin öyrənilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

*** 2324. Əhməd, D. Mühacirlərin dönüşü: yeni fotolar və sənədlər / Dilqəm Əhməd; elmi red. Ə.Tahirzadə.- Cild 1.- Bakı: TEAS Press, 2017.- 143, [1] s., [16] v., şək. Kitabda Azərbaycan mühacirət tarixi ilə bağlı yeni sənədlər, məktublar, fotoşəkillər yer alır, mühacirlərin həyatından maraqlı fraqmentlər, yeni məlu-

273 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 matlar öz əksini tapır. Məhəmmədəmin Rəsulzadə, Mirzəbala Məhəmmədzadə, Abbasqulu Kazımzadə, Əbdülvahab Yurdsevər, Məhəmmədəli Rəsulzadə, Almas İldırım, Mustafa Vəkiloğlu, Əziz Alpoud, Səməd Ağaoğlu kimi şəxsiy- yətlərə aid materiallar müəllifin yeni araşdırmaları nəticəsində əldə edilib və oxuculara ilk dəfə təqdim olunur. 2325. Hacıyev, İ. Naxçıvanlı diplomatlar [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə] / İsmayıl Hacıyev; Elnur Kəlbizadə. Rəyçilər: F.Səfərli; A.Orucov.- Naxçıvan: “Əcəmi”,2017.-127[1] s. Kitabın içindəkilər: Diplomatik fəaliyyətləri ilə qürur duyulan görkəmli Naxçıvanlılar; Məmməd ağa Şahtaxtılı; Məhəmməd Xan Təkinski; Bəhram xan Naxçıvanski; Əli Səbri Qasımov; Behbud ağa Şahtaxtinski; İbrahim Əbilov; Yusif Ziya Talıbzadə; Qasım bəy Camalbəyov; İsmayıl bəy Camalbəyov; Balabəy Əlibəyov; Rza Təhmasib; Əziz Şərif. 2326. Pəhləvan, Ə. Vətən dahiləri / Əmir Pəhləvan; red. Ə.Tahirov; [ön söz S.Rüstəmxanlı].- Bakı: Elm və təhsil, 2017.- 399 s. Kitabın içindəkindən: Vətən sənə güvənirdi [S.74-76]; Sən tarixi şəxsiy- yətdən ucasan [S.77-79]; Sən uca millətin şah damarıydın [S.80-83]; Şərəfli insanın şərəf tarixi [S.84-87]; Bir ümmansan vətənimin gözündə! [S.93-95]; Vətənin adına yaraşan nazir [S.106-108]; Ulu öndərim – Məhəmməd Əminim mənim [S.130-132]; Halallıq ver millətə, Böyük insan! [S.166-168]; Millətin rütbəsi, simvolu sənsən! [S.176-178]; Sən ulu tarixin ulu yaddaşı [S.181-183]. 2327. Şahsevən, İ. Azərbaycan Cümhuriyyətinin daxili işlər nazirləri və silahdaşları: İstiqlal fədailəri: 1918-1920 / İltifat Şahsevən; red. Z. Şahsevənli; elmi red. Ş. Qasımov.- Bakı: Mütərcim, 2017.- 476 s. Kitab – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə milli istiqlalımızın keşikçiləri olmuş, ölkədə qayda-qanunun, hüquq mühitinin formalaşmasında, ictimai asayişin bərqərar edilməsində və cinayətkarlıqla mübarizəsində müstəs- na xidmətlər göstərmiş daxili işlər nazirləri, onların silahdaşları və məsləkdaş- larının, habelə bu yöndə fəaliyyət göstərmiş digər şəxsiyyətlərin həyat və fəaliyyətindən bəhs edir. Kitabda Cümhuriyyətimizin daxili işlər nazirlərinin həyata keçirdikləri islahatlar, yeniliklər, kadr təyinatları və ictimai asayişin, vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının, şəxsi həyatının qorunması, əmlak toxu- nulmazlıqlarının təmin edilməsi, həmçinin cinayətkarlıqla mübarizə sahəsində gördükləri tədbirlər və s. öz əksini tapmışdır.

2018 2328. Topçubaşov, Ə. ...Xalqımızın müstəqil yaşayacağına inanırdıq / Əlimərdan bəy Topçubaşov; tərt., tərc., müqədimə, izah və şərhlərin müəl. V.Quliyev; red. A.Məsud.- Bakı: Azərbaycan Tərcümə Mərkəzi, 2018.- 687, [1] s.

274 Biblioqrafiya

Çar Rusiyasındakı çoxmilyonlu türk-müsəlman xalqlarının sınanmış lideri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ideoloqlarından və ən fəal xadimlərindən biri, Azərbaycan Parlamentinin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşovun siyasi- publisistik irsi ilk dəfədir ki, geniş şəkildə Azərbaycan oxucusuna təqdim edilir. Kitabda görkəmli ictimai-siyasi xadimin məqalələri, nitqləri, səfər qeydləri, diplomatik yazışmaları, tarixi araşdırmaları, bədii publisistikası və zəngin epistolyar irsindən nümunələr toplanıb.

*** 2329. Cümhuriyyət ili – 100 [Elektron resurs]: 1918-ci il 28 may: [foto- şəkillər].- DVD. Bakı [n. y.], [2018?].- 1 elektron. opt. disk (DVD) / 12 sm. Diskdə M.Ə.Rəsulzadənin 28 may Azərbaycan Gümhuriyyətinin yaranma- sının bəyan edilməsi nitqinin audio yazısı və respublikanın tanınmış elm, mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin fotoşəkilləri verilmişdir. 2330. Cümhuriyyətə işıq saçan qadınlar: araşdırma yazılar toplusu / Red. T.Əhmədov; burax. məsul D.Əliyev; tərtibat. S.Ramizoğlu; dizayn M.Əziz ; [ön söz H.Hüseynova].- Bakı: Nurlar, 2018.- 495, [1] s.- portr., gerb. Kitabın içindəkilər: Hüseynova H. Ön söz; Gəncəli Sabir. Cümhuriyyətə qədərki yaxın dövrdə Azərbaycan qadınlarının fəaliyyəti; Nuriyeva Kəmalə. Türkiyənin Azərbaycan əsilli ilk qadın hüquqşünası; Məmmədova Sədaqət. Cümhuriyyət sevdalı repressiya qurbanı; Səfərov Rafiq. Rəhilə xanım Hacıba- babəyovanın pedaqoji fəaliyyəti; Fərəcova Zöhrə. Baharında qırılan ömür; Quliyeva Aida. 1937-ci ilin 37 yaşlı qurbanı; Şükürov Rəşad. Sərkərdə xanım; Bağırova Şəlalə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində uşaq xeyriyyəçili- yi; Abbasova Sevinc. Mədəniyyət tariximizin səhifələrində fədakar Şahtaxtin- skaya qadınları; Dünyaminqızı Qərənfil. Böyük və təmənnasız xeyirxahlıq; Bayramova Yeganə. Əhməd Cavadın Şükriyyəsi; Rəhnulla Sevinc. Şeyxülis- lam gəlini; Əliyev Seymur. Himn ucalığındakı qadın... yaxud fəth edilən cüm- huriyyətin fəthedilməz vətəndaşı; Xudiyeva Vəzifə. Xədicə xanım Ağayeva – fədakarlığın qadınlaşan simvolu; İzzətli Səbinə. İfa edir 4390 №-li məhbus...; Zeynallı Cavid. Bir qadının işığı və ya “Böyük ana” ucalığı; Niftəliyeva Bədirə. Fədakarlığın ümid ziyası; Əhmədov Aqil. Azərbaycanda qadın təhsili və maarifçiliyi sahəsində xeyriyyəçilik tarixindən (XIX ə. II yarısı, XX ə.ə.); Babayev Ağaddin. “Xalq düşməni” nin arvadı; Binnətova Almaz Ülvi. Üm- gülsüm: ey gözəl, vətənim, sənin eşqinlə!; Mikayılqızı Pərixanım. Ailədən gələn ziyalılıq; Abdullayeva Şəhla. Şəfiqə Əfəndizadə və “Xatirələr”i; Rahtari Mahirə. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda qadın hərəkatı; Məlikova Məfsilə. Maarifçi və xeyriyyəçi Azərbaycan qadını; Nəcəfzadə

275 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

İlkin. Aljir düşüncəsində məhbus olan 44 Azərbaycan qadını; Dadaşova Könül. Şəfiqə xanım Qaspiralı-Yusifbəyli; Ələkbərova Əzizə. Tarixdən od götürən Qayıbovalar; Alıyeva Göyçək. Qız məktəbləri; Cəlil İradə. Cümhu- riyyət dövründə Azərbaycan qadını...; Ömərova Nigar. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qadın siyasəti; Bayramova Zümrüd. Tariximizə iz salan Azərbaycan qadını; Cəlilova Aynur. Mübariz Türk qadınının döyüş salnaməsi: keçili hərəkatı; Piri Arzu. Azərbaycanda qadın xeyriyyə cəmiyyətləri; Bağırova Aytən. “Şərq qadını”nın bir əsrə yaxın taleyi; Şamil Elşad can. Cümhuriyyət dövrünün aktiv qadınları; Babayeva Eşqanə. Ölüm hökmlü tale- lər; Rzayeva Elnurə. “İşıq”a sarı gedənlər...; Nəzərova Gülnar. Azərbaycanın ilk rəssam qadını; Zamanlı Günel. İlk qadın dramaturqumuz Səkinə Axund- zadə; Abdurzaqova Həcər. Azərbaycanın ilk qadın pedaqoqlarında Mədinə xanım Qiyasbəyli; Məmmədova Şirincan. Qadınlarımız Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə; Məmmədzadə Selcan. Azərbaycanda ilk maarifçi xa- nımların fəaliyyəti; İbadova Sevinc. Cümhuriyyətin maarifpərvər qadınları; Zeynalova Gülnar. Qaranlıqdanişağa gedən yol ... Bakı Müsəlman Qız məktə- bi; Nəcəfova Günay. Cümhuriyyətin birinci xanımı Ümbülbanu Rəsulzadə; Əsədova İlhamə. İlk Qız məktəblərinin yaradılmasında qadınlarımızın rolu; Cəfəroğlu Əli. Azərbaycan qadınları repressiya dövründə; Teyyubova Pərva- nə. Mesenat Nabat xanım Aşurbəyli; Məlikzadə Xanımbacı. Tağıyevin qız məktəbi; Bağırova Yasəmən. 200 atlı ilə ermənilərin üstünə gedən Azərbaycanlı qadın; Əmənov Zahir. Ömrü zillətlə keçən qubernatorun arvadı; Günəş Elnarə. Bugünkü ziya alovu odövrün qığılcımıdır!; Qurbanov Veis. İlklərə imza atan Azərbaycan qadınları; Abdullayeva Qumru. Fədakar Azər- baycan qadını Şölə xanım Həsənova; Allahverdiyeva Nübar. Pəri xanım Topçubaşova; Aslan Aysel. Xədicə xanım Əlibəyova: “İşıq” qadın azadlığının yolunu işıqlandırdı; Cəbiyeva Pirdovus. Azərbaycanın ilk maarifçi qadınları; Cəbrayılova Günəş. Məngənələr və Azərbaycan qadını; Həsənova Elmira. Azərbaycanda qız məktəvlərinin yaradılmasında fəal iştirak edən maarifpərvər qadınlar; Azərbaycanın ilk qadın jurnalisti və publisisti; Əzimova Könül. Cümhuriyyətdə doğulmuş rənglər; Cəfərova Gülnarə. “Bir işıq da sən yan- dır”; Heydərli Günay. Azərbaycanın ilk qadın kinorejissoru Qəmər Salamza- də; Qurbanzadə Billurə. Azərbaycanın ilk maarifçi xanımlarından Hənifə xanım Məlikova; Bingöl Namidə. AXC Parlamentinin ali təhsilsiz yeganə qadın əməkdaşı Şəfiqə Əfəndizadə; İsrafilova Şəbnəm. Liza Tuqanova-Mux- tarova; Məmmədova Yeganə. Qızlar məktəbinin Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətində rolu.

276 Biblioqrafiya

2331. Ədalət, S. İstiqlal eşqiylə yanan ürəklər: Poema / Sevinc Ədalət.- Bakı: XAN, 2018.- 90, [2] s. Poema Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin görkəmli xadimlərinə həsr olunmuşdur. 2332. Əhmədova, S. Böyük ömrün salnaməsi: monoqrafiya / Salatın Əh- mədova; elmi red. və ön söz müəl. N.Cəfərov.- Bakı: Ecoprint, 2018.- 192 s. Oxuculara təqdim olunan bu monoqrafiya böyük dövlət xadimi, etnomə- dəni düşüncə sistemində məxsusi yeri olan Səməd ağa Ağamalıoğlunun anadan olmasının 150 illiyinə həsr olunub. Monoqrafiya Azərbaycanın müstəqilliyinin bərpasından sonra S. Ağamalıoğlunun həyat və fəaliyyətinin elmi baxımdan sistemli tədqiqatına edilən ilk cəhddir. Kitab həmçinin Azərbaycan Respublika- sı Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərancamına uyğun Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə töhfədir. 2333. Qurban, T. Dönməzlik: [Məhəmməd Əmin Rəsulzadə haqqında povest] / Teyyub Qurban; red. Ə.Balayev; üz qabığında M.Rəsulzadənin portreti rəssam O.Sadıqzadə; [ön söz əvəzi H.Nasir].- Bakı: [Ecoprint], 2018. 127, [1] s., [8] v. fotoşək.- portr., fotoşək. 2334. Qurban, T. Yüz tələbə, yüz tale / Teyyub Qurban.- Bakı: Şur, 2018.- 254 s. Kitabda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə xarici ölkələrə təhsil almağa göndərilən tələbərin taleyindən bəhs edilir. 2335. Yaqublu, N. Cümhuriyyət qurucuları: 100 il / Nəsiman Yabublu; red. İradə Quliyeva; rəyçilər: Boran Əziz; Aslan Kənan.- Bakı: “Nurlan” Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2018.- 504 s. Kitab Azərbaycan Cümhuriyyətinin qurucuları, əsasən, dövlət idarəçiliyinə başçılıq etmiş nazirlərin həyat və fəaliyyətləri haqqındadır. Arxiv sənədlərin- dən, müxtəlif dillərdə çap olunmuş elmi əsərlərdən faydalanaraq ciddi axtarış- lar aparmış, Azərbaycanın milli, hüquqi və demokratik dövlətçiliyinin əsasını qoymuş şəxslərlə bağlı geniş məlumatlat təqdim edilmişdir.

277 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Kitablarda, məcmuələrdə və dövri mətbuatda dərc olunmuş məqalələr

Ümumi xarakterli materiallar

1918 2336. Ağazadə, F. Parlamandan nə tələb olunur? / Fərhad Ağazadə // Azərbaycan.- 1918.- № 58, 7 dekabr. 2337. Atamalıbəyli, Ə. Parlamanımız münasibətilə / Ə.Atamalıbəyli // Azərbaycan.- 1918.- 10 qanuni əvvəl, № 61.- S.3. 2338. Mirzəcamalov, H. Salam sizə / Hüseyn Mirzəcamalov // Azər- baycan.- 1918.- № 58, 7 dekabr. 2339. Pepinov, Ə.C. Müsəlman sosialistləri fraksiyasının bəyannaməsi: (Məruzəçi Əhməd Cövdət Pepinov cənabları) // Azərbaycan.- 1918.- № 65, 15 dekabr. 2340. Yusif, Ə. “Prometey” / Əli Yusif // Azərbaycan.- 1918.- № 58, 7 dekabr.

1919 2341. Ağababazadə, A. Milli bayram münasibətilə / Ağababa Ağababaza- də // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may. 2342. Ağabəyov, H. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 24 təşrini-sani iclası: [çıxışlar] / Həsən bəy Ağabəyov, Əhməd Cövdət // Azərbaycan.- 1919.- № 333, 30 noyabr. 2343. Ağabəyov, R. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 11 qanuni-əvvəl iclasından mahəd: [çıxışlar] / Rza bəy Ağabəyov, Soltan Məcid Qənizadə, Yusif Əhmədov, Ağa Eminov, Xudadat bəy // Azərbaycan.- 1919.- № 344, 15 dekabr. 2344. Ağabəyov, R. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 3 təşrini-sani iclası: [çıxışlar] / Rza bəy Ağabəyov, Muxtar Əfəndi, Soltan Məcid, Əhməd Cavad, Əliheydər Qarayev, Murtuza Axundov, Mehdi bəy Haclnski, Mehdi bəy Hacıbababəyov // Azərbaycan.- 1919.- №315, 6 noyabr. 2345. Ağaəlizadə, A. İstiqlaliyyət [Hər kəsə istiqlaliyyət lazımdır] / Şeyxülislam Axund Ağa Ağaəlizadə // Azərbaycan.- 1919.- №190, 28 may. 2346. Ağakişizadə, Ə. Vətən Gənclərinə bir kaç söz [İstiqlala nail olmaq üçün hər bir azərbaycanlıya həmrəy olmaq çağrışı] / Əbdülrəhim Ağakişizadə // Azərbaycan.- 1919.- №182, 16 may.

278 Biblioqrafiya

2347. Ağamalı oğlu, S. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 22 qanuni- əvvəl iclası: Mabəd: [çıxışlar] / Səmədağa Ağamalı oğlu, Arşaq Malxazyan, Keşiş Qrafçenkov, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Aslan bəy Səfikürdlü, Qarabəyli Qara bəy // Azərbaycan.- 1919.- № 357, 30 dekabr. 2348. Ağamalı oğlu, S. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 25 təşrini- əvvəl iclası: [çıxışlar] /Səmədağa Ağamalı oğlu, Əliheydər Qarayev, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1919.- № 311, 2 noyabr. 2349. Ağamalı oğlu, S. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 8 təşrini-sani iclası: [çıxışlar] / Səmədağa Ağamalı oğlu, Əbilov İbrahim, Qarayev Əlihey- dər, Rzayev Bağır, Camalbəyov Qasım // Azərbaycan.- 1919.- № 318, 10 noyabr. 2350. Ağamalı oğlu. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 6 təşrini-sani icla- sı: [çıxışlar] / Ağamalı oğlu, Malxazyan, Ağabəyov Rza bəy, Mehdi bəy Hacınski, Əbilov İbrahim, Rza bəy Ağabəyov, Camalbəyov, Ağa Aşurov, Əmircanov, Əhməd Cövdət // Azərbaycan.- 1919.- № 317, 9 noyabr. 2351. Ağazadə, F. Hökumətdən sonra parlaman əngəlləri / Fərhad Ağazadə // Azərbaycan.-1919.-№ 131, 7 mart. 2352. Axundov, B. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 13 noyabr iclası: [çıxışlar] / Doktor Bəhram bəy Axundov, Qasım bəy Camalbəyov, Rza Qara- şarov, Ağabəyov Rza bəy, Sultan Məcid, Əbilov İbrahim // Azərbaycan.- 1919.- № 324, 18 noyabr. 2353. Cövdət, Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 27 təşrini-sani iclası: [çıxışlar] / Əhməd Cövdət, Əfəndizadə Muxtar, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Behbud xan Cavanşir // Azərbaycan.- 1919.-№ 337 4 dekabr. 2354. E. Bayrağımız sarsılmaz: Azərbaycan Demokratik Respublikasının birilliyi münasibətilə /E // Azərbaycan.-1919.- 8 mayıs.- № 175.- S.2. 2355. Əbilov, İ. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 15 təşrini- əvvəl iclası Mətbuat qanunu (Madəd): [çıxışlar] /İbrahim Əbilov, Məhəmməd Əmin Rəsul- zadə, Hacı Kərim Saniyev, Əsədulla Əhmədov, Abdulla bəy Əfəndizadə // Azərbaycan.- 1919.- 3 noyabr. -№ 312, 3 noyabr. 2356. Əbilov, İ. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 27 təşrini-əvvəl iclası: [çıxışlar] / İbrahim Əbilov, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Əhməd Cövdət, Şəfi bəy, Mehdi bəy, Səmədağa Ağamalı oğlu // Azərbaycan.- 1919.- 5 noyabr.- № 314, 5 noyabr. 2357. Əfəndizadə, Ş. Təşkilatın qadınlara təsiri [Kişi-qadın hüquqlarının bərabər olması, qadınların cəmiyyətin həyatında böyük rola sahib olması barədə] / Şəfiqə Əfəndizadə // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may. 2358. Əhmədzadə, Y. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 27 təşrini-sani iclası: [çıxışlar] / Yusif Əhmədzadə, Qarabəyli Qara bəy, Ağamalı oğlu Səmədağa // Azərbaycan.- 1919.- № 336, 3 dekabr.

279 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2359. Əli Yusif. Gənc nəslə: Azərbaycan Demokratik Respublikasının birilliyi münasibətilə / Yusif Əli // Azərbaycan.- 1919.- 28 mayıs, № 190.- S.4. 2360. Əli Yusif. Pəncərə önündə yarım saat: Azərbaycan Demokratik Respublikasının birilliyi münasibətilə / Yusif Əli // Azərbaycan.- 1919.- 30 mayıs, № 191.- S.2-3. 2361. Əliabbas, M. Azərbaycan istiqlalı / M.Əliabbas // Azərbaycan.- 1919.- 28 mayıs.- № 190.- S.3. 2362. Əlili, S. Milli bayramımız münasibətilə / F.A. Seyyid Əlili // Azər- baycan.- 1919.- № 190, 28 may. 2363. F.A. Ermənistanın vüsəti [Ermənilərin “Hayqan” dövlətini yaratmaq yolunda can, mal və qələm ilə çalışmaları, məramlarına nail olmaq üçün böhtan, fitnə, ədalət və insaniyyətdən uzaq şeylərdən çəkinməmələri barədə] / F.A. (Fərhad Ağazadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 187, 25 may. 2364. Heybətqulu. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 18 qanuni-əvvəl iclası: [çıxışlar] / Heybətqulu, Əsədulla Əhmədov, Əliheydər Qarayev, Mehdi bəy Hacıbababəyov, Əmircanov // Azərbaycan.- 1919.- № 349, 21 dekabr. 2365. Heybətqulu. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 18 qanuni-əvvəl iclası: Mabəd: [çıxışı] / Heybətqulu // Azərbaycan.- 1919.- № 350, 22 dekabr. 2366. Həmdi, Ə. Böyük bir gün [Cümhuriyyətin bir yaşı münasibətilə] / Ə.Həmdi // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may. 2367. Həsənov, Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 27 təşrini-sani iclası: [çıxışlar] / Əliağa Həsənov, Qara bəy Qarabəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 339, 8 dekabr. 2368. Həsənov, Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 27 təşrini-sani iclası: [çıxışlar] / Əliağa Həsənov, Səmədağa Ağayev // Azərbaycan.- 1919.- № 340, 9 dekabr. 2369. X.Ə. Milli bayram, xalq bayramı /Ə.X. // Azərbaycan.- 1919.- 30 mayıs, № 191.- S.2. 2370. X.Ə. Şərəfli bayram / Ə.X. // Azərbaycan.- 1919.- 28 mayıs, № 190.- S.2. 2371. Kiçikxanov. Parlaman ətrafında: [Qazaxdan alınan teleqram haqqın- da] / Kiçikxanov // Azərbaycan.- 1919.- № 146, 30 mart. 2372. Qarabəyli, Q. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 22 qanuni-əvvəl axşam iclası: [çıxışlar] / Qara bəy Qarabəyli, Aslan bəy Səfikürdlü, Muxtar Əfəndizadə // Azərbaycan.- 1919.- № 353, 25 dekabr. 2373. Qarayev, Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 24 təşrini-sani icla- sı: [çıxışlar] / Əliheydər Qarayev, Əfəndizadə Muxtar, Malxazyan, Aşurov Ağa // Azərbaycan.- 1919.- № 334, 1 dekabr. 2374. Qarayev, Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 24 təşrini-sani iclası: [çıxışlar] / Əliheydər Qarayev, Əhməd Cövdət, Məhəmməd Əmin

280 Biblioqrafiya

Rəsulzadə, Soltan Məcid Qənizadə // Azərbaycan.- 1919.- № 335, 2 dekabr. 2375. Qasımzadə, H. Böyük bir gün: 28 may bayramı münasibətilə / H.Qasımzadə // Azərbaycan.- 1919.- 2 iyun, № 193.- S. 2-3. 2376. Qənizadə, S. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 13 noyabr iclası: [çıxışlar] / Sultan Məcid Qənizadə, Müseyib bəy Axicanov, Bəhram bəy Axundov, Ağabəyov Rza bəy, Mustafa Mahmudov, Əliheydər Qarayev. Doktor Lənbəranski // Azərbaycan.- 1919.- № 323, 17 noyabr. 2377. Malxazov, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 11 qanuni-əvvəl iclası: [çıxışlar] / Arşaq Malxazov, Rza bəy Ağabəyov, Soltan Məcid Qəni- zadə, Hacı Kərim Saniyev, Yusif Əhmədov, Muxtar Əfəndizadə // Azərbay- can.- 1919.- № 343 , 14 dekabr. 2378. Malxazov, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 15 qanuni-əvvəl iclası: [çıxışlar] / Arşaq Malxazov, Heybətqulu Məhəmmədbəyov, Ağa bəy Rzabəyov, Hacı Kərim Sanıyev, Əsədulla Əhmədov, Ağamalı oğlu Səmədağa, Abdulla bəy Əfəndiyev, Ağa Aşurov, Əliheydər Qarayev // Azərbaycan.- 1919.- № 348, 19 dekabr. 2379. Müznib, Ə. Azərbaycan istiqlalı: [İstiqlaliyətin elan edilməsinin bir yaşı münasibəti ilə ölkənin hər yerində bayram olması bayrədə] / Əliabbas Müznib // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may. 2380. Piri. Yanar dağ…: [Yanar Dağın düşmən tərəfindən işğal edilməsi və oranın azad edilməsi uğrunda mübarizə] / Piri // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may. 2381. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 25 qanuni- əvvəl iclası: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Qarabəyli Qara bəy, Aslan bəy Səfikürdlü, Şəfi bəy Rüstəmbəyov, Arşaq Malxazyan, Ağa Eminov, Rza bəy Ağabəyov // Azərbaycan.- 1919.-№ 358, 31 dekabr. 2382. Soltanov, H. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 18 noyabr iclası: (Mahəd): [çıxışlar] / Hidayət bəy Soltanov, Ağamalı oğlu Səmədağa, Əliheydər Qarayev, Əbilov İbrahim. Muxtar Əfəndi, Məhəmmədbağır Şeyxzamanov // Azərbaycan.- 1919.-№ 325, 19 noyabr. 2383. Talışxanov. Əxzi-əskər idarəsindən: [Müsəlman gənclərini əsgərliyə çağırmaq üçün idarənin yaradılması barədə] / Talışxanov // Azərbaycan.- 1919.- № 215, 3 iyul. 2384. Ümidvar. Böhtanlarla Böyük işlər görülür: [Ermənlərin böhtan və yalanlarla Parisə, Londona qədər çatdırdıqları Qafqaz siyasəti haqqında] / Ümidvar (Ömər Faiq Nemanzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 161, 20 aprel. 2385. Ümidvar. Möhkəm idarə möhkəm əxlaqlı istər: [Azərbaycan hökuməti idarələrinə məsuliyyətli, əxlaqlı məmurlar qoyulması gərəkdiyi barə- də] / Ümidvar (Ömər Faiq Nemanzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 169, 20 aprel.

281 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2386. Ümidvar. Sağ ayağımız da kəsiliyor: [Ermənilərin Zəngəzura olan iddiaları barədə] / Ümidvar (Ömər Faiq Nemanzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 214, 28 iyun. 2387. Yusif, Ə. Gənc nəslə: [Cümhuriyyətin bir yaşı münasibətilə] / Əli Yusif // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may.

1920 2388. Ağabəyli, R. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 12 nisan iclası: [çıxışlar] / Rza bəy Ağabəyli, Abuzər bəy Rzayev, Rza bəy Ağabəyli, Əlihey- dər Qarayev, Səfikürdlü Aslan bəy, Muxtar Əfəndizadə, Yusif Əhmədov, İsmayılzadə // Azərbaycan.- 1920.- № 78, 20 aprel. 2389. Ağabəyov, R. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 15 qanuni-sani iclası: [çıxışlar] / Rza bəy Ağabəyov, Ağa Aşurov, Mustafa Məhəmmədov, Səfikürdlü // Azərbaycan.- 1920.- № 19, 26 yanvar. 2390. Ağamalı oğlu, S. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 9 mart iclası: Qars faciəsi həqqində hökumətə sual (Mabəd): [çıxışlar] / Səmədağa Ağamalı oğlu, Qara bəy Qarabəyli, Muxtar Əfəndizadə // Azərbaycan.- 1920.- 16 mart.- № 55. 2391. Ağayev, H. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: [çıxışlar] / Həsən bəy Ağayev, Mirzə Sadıq Axundzadə, Hacı Kərim Sanıyev, Muxtar Əfəndi, Əliheydər Qarayev // Azərbaycan.- 1920.- № 44, 2 mart. 2392. Ağayev, H. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 1 nisan iclası: [çıxışlar] / Həsən bəy Ağayev, Mustafa Vəkilov, Əliheydər Qarayev, Şəfi bəy // Azərbaycan.- 1920.- № 66, 4 aprel. 2393. Ağayev, H. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 26 şubat iclası: [çıxışlar] / Həsən bəy Ağayev, Mirzə Sadıq Axundzadə // Azərbaycan.- 1920.- № 43, 1 mart. 2394. Aşurov, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 16 şubat iclası: [çıxışlar] / Aşurov Ağa, Abuzər bəy, Şəfi bəy Rüstəmbəyov, Muxtar Əfəndizadə, Hacı Kərim Sanıyev, Həsən bəy Ağayev, Hacı Kərim Saniyev, Muxtar Əfəndizadə // Azərbaycan.- 1920.- № 37, 20 fevral. 2395. Aşurov, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 8 qanuni-sani iclası: [çıxışlar] / Ağa Aşurov, Hacı Hüseyn Əfəndizadə; Rüstəm xan Xoyski, Axundzadə Mirzə Sadıq, Qasım bəy Camalbəyov, Muxtar Əfəndizadə. Səmədağa Ağamalı oğlu. Əliheydər Qarayev, Vəkilov // Azərbaycan.- 1920.- № 11, 13 yanvar. 2396. Aşurov, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: Tənəffüsdən sonra: (mahəd): [çıxışlar] / Ağa Aşurov, İbrahim Əbilov, Rzayev Abuzər, Ağamalı oğlu Səmədağa // Azərbaycan.- 1920.- № 36, 19 fevral.

282 Biblioqrafiya

2397. Camalbəyov, Q. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 19 qanuni-sani iclası: [çıxışlar] / Qasım bəy Camalbəyov, Qarayev, Rza bəy Qaraşarov, Məlikaslanov // Azərbaycan.- 1920.- № 22, 3 fevral. 2398. Eminov, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 15 nisan iclası: [çıxışlar] / Ağa Eminov, Məhəmməd Cəfərov, Mehdi bəy Hacınski // Azərbaycan.- 1920.- № 83, 26 aprel. 2399. Eminov, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 19 şubat 1920-ci il iclası: [çıxışlar] / Ağa Eminov, Aşurov Ağa, Hacı Molla Əhməd, Həsən bəy Ağayev, İsmayılzadə, Səmədağa Ağamalı oğlu, Hacı Molla Əhməd, Əbilov İbrahim, Qarayev, Axundzadə Mirzə Sadıq, Qardaşov Aslan bəy // Azərbay- can.- 1920.- № 38, 23 fevral. 2400. Eminov, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 23 şubat iclası: [çıxışlar] / Ağa Eminov, Həsən bəy Ağayev, Aslan bəy Qardaşov // Azərbay- can.- 1920.- № 41, 27 fevral. 2401. Eminov, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 23 şubat iclası; 15 şubat: [çıxışlar] /Ağa Eminov, Aşurov Ağa // Azərbaycan.- 1920.- № 40, 26 fevral. 2402. Əfəndizadə, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 12 şubat iclası: [çıxışlar] / Abdulla bəy Əfəndizadə, Rəhim Vəkilov, Aslan bəy Səfikürdlü, Aşurov Ağa, Şəfi bəy Rüstəmbəyov. İbrahim Əbilov. Muxtar Əfəndizadə, Doktor Ləmbəranski, Hacı Kərim Sanıyev, Həsən bəy Ağayev, İbrahim Əbilov, Aslan bəy Qardaşov, Hacı Kərim Saniyev, Muxtar Əfəndizadə, Abdulla bəy Əfəndizadə // Azərbaycan.- 1920.- № 33.-16 fevral. 2403. Əfəndizadə, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında:1 mart iclası: [çıxışlar] / Abdulla bəy Əfəndizadə, Səmədağa Ağamalı oğlu, Abdulla bəy Əfəndizadə, Rza bəy Ağabəyov // Azərbaycan.- 1920.- № 45, 3 mart. 2404. Əhmədov, Y. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 1 nisan iclası: Mabəd: [çıxışlar] / Yusif Əhmədov, Qarayev Əliheydər // Azərbaycan.- 1920.- № 72, 11 aprel. 2405. Əmircanov, Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 8 nisan iclası: [çıxışlar] / Əbdüləli bəy Əmircanov, Qarabəyli Qara bəy. Məlikaslanov // Azərbaycan.- 1920.- № 74, 14 aprel. 2406. Həmdi, Ə. Azərbaycanın böyük günü / Ə.Həmdi // Azərbaycan.- 1920.- № 12, 14 yanvar. 2407. Xoyski, F. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 14 yanvar tarixli təntənəli iclas: [çıxışlar] / Fətəli xan Xoyski, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1920.- № 14, 18 yanvar. 2408. Xoyski, F. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 15 nisan iclası: İran ilə Azərbaycan müahidənamələrinin təsdiqi (Mabəd): [çıxışlar] / Fətəli xan Xoyski, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1920.- № 84, 27 aprel.

283 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2409. Xoyski, F. İstiqlal bayramı: Bayram münasibətilə Azərbaycan Demokratik Respublikası xadimlərinin nitqi / Fətəli Xan Xoyski, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və b. // Azərbaycan.- 1920.- 16 Qanuni-sani.- № 13.- S.2-3. 2410. Qarabəyli, Q. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 29 qanuni-əvvəl iclası: [çıxışlar] / Qara bəy Qarabəyli, Rza bəy Ağabəyov. Qardaşov Aslan bəy, Əmircanov Əbdüləli bəy, Mehdi bəy Hacıbababəyov, Saniyev Hacı Kərim, Ağayev Həsən bəy // Azərbaycan.- 1920.- № 1, 1 yanvar. 2411. Qarabəyli, Q. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 5 qanuni-sani iclasından mabəd: [çıxışlar] / Qara bəy Qarabəyli, Əbilov İbrahim, Ağa Aşurov, Mustafa Vəkilov // Azərbaycan.- 1920.- № 8, 9 yanvar. 2412. Qarabəyli, Q. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 8 mart iclası: (Axır) [çıxışlar] / Qarabəy Qarabəyli, Cavad bəy Məlikyeqanov, Abbasqulu Kazımzadə, İbrahim Əbilov // Azərbaycan.- 1920.- № 57, 18 mart. 2413. Qarabəyli, Q. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 8 nisan iclası: Mabəd: Mənzil və ticarətxanaların qiymətinə aid qanun layihəsi: [çıxışlar] / Qara bəy Qarabəyli, Əliheydər Qarayev, Yusif Əhmədzadə // Azərbaycan.- 1920.- № 75. 15 aprel. 2414. Qarayev. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 15 nisan iclası: İran ilə Azərbaycan arasında bağlanan müahidənamələrin təsdiqi (Mabəd): [çıxış- lar] / Qarayev, Abdulla bəy, Aslan bəy Səfikürdlü, Muxtar Əfəndi // Azərbay- can.- 1920.- № 85, 28 aprel. 2415. Qars faciəsi və Məclisi - Məbusan: 9 mart fövqəladə iclası: [çıxış- lar] / Şəfi bəy, Nəsib bəy Yusifbəyli // Azərbaycan.-1920.- 14 mart.- № 53. 2416. Qasımov, Q. Müraciətnamə: Şeyxülislam və Cəmiyyəti-Xeyriyə İdarəsi tərəfindən əhaliyə xitab / Qasım Qasımov // Azərbaycan.- 1920.- № 11, 13 yanvar. 2417. Mahmudov, M. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 22 qanuni-sani iclası: [çıxışlar] / Mustafa Mahmudov, Arşaq Malxazyan, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Aslan bəy Qardaşov // Azərbaycan.- 1920.- № 31, 13 fevral 2418. Məhəmmədzadə, Ə. Daxili siyasətimiz / Əbdülvahab Məhəmməd- zadə // Azərbaycan.- 1920.- № 82, 25 aprel. 2419. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: (31-ci nömrə- dən mabəd): [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Xasməmmədov // Azərbaycan.- 1920.- № 32, 15 fevral 2420. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 29 qanuni-əv- vəl iclasından mabəd: tənəffüsdən sonra: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Qarabəyli Qara bəy, Aslan bəy Qardaşov, Qaraşarov // Azərbay- can.- 1920.- № 2, 2 yanvar. 2421. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 5 qanuni-sani iclası: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Abuzər Rzayev, Aslan bəy

284 Biblioqrafiya

Səfikürdski, Əbilov İbrahim, Doktor Ləmbəranski, Hacı Hüseyn Əfəndizadə // Azərbaycan.- 1920.- № 6, 7 yanvar. 2422. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 5 qanuni-sani iclasından mabəd: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Qarabəyli Qara bəy, Aslan bəy Səfikürdski, Səmədağa Ağamalı oğlu, Əliheydər Qarayev, Əbilov İbrahim // Azərbaycan.- 1920.- № 7, 8 yanvar. 2423. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 5 qanuni-sani iclasının sonu: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Qardaşov Aslan bəy, Qarayev Əliheydər, Abbasqulu Kazımzadə, Səmədağa Ağamalı oğlu, Hacı Hüseyn Əfəndizadə. Qarabəyli Qara bəy, Rza bəy Ağabəyov // Azərbaycan.- 1920.- № 9, 11 yanvar. 2424. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 1 nisan iclası: Mabəd: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Qarabəyli Qara, Əliheydər Qarayev. Camalbəyov Qasım bəy // Azərbaycan.- 1920.- № 67.-5 aprel. 2425. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 4 mart iclası: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Səmədağa Ağamalı oğlu // Azərbay- can.- 1920.- № 48, 7 mart. 2426. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 4 mart iclası: Mahəd: Dövlət büdcəsi: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Aslan bəy Qardaşov, Səmədağa Ağamalı oğlu, Əbilov İbrahim, Əliheydər Qarayev // Azərbaycan.- 1920.- № 49, 8 mart. 2427. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 8 mart iclası: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Səmədağa Ağamalı oğlu, Əbilov İbrahim, Aslan bəy Səfikürdlü, Aslan bəy Qardaşov, Ağa Eminov) // Azərbay- can.- 1920.- № 51, 10 mart. 2428. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 8 mart iclası: Mahəd: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Səmədağa Ağamalı oğlu, Aslan bəy Səfikürdlü, Abbasqulu, Şəfibəy, Əliheydər Qarayev, Rəhim Vəkilov, Rəşid xan Kaplanov, Qarabəyli Qarabəyov) // Azərbaycan.- 1920.- № 52, 11 mart. 2429. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 9 mart iclası: Qars faciəsi həqqində hökumətə sual (Mabəd): [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Əsədulla Əhmədov // Azərbaycan.- 1920.- № 54, 15 mart. 2430. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında:1 mart iclası: Mahəd: Dövlət büdcəsi: [çıxışlar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Səmədağa Ağamalı oğlu // Azərbaycan.- 1920.-№ 47. 5 mart. 2431. Rəsulzadə, M.Ə. Məclisi-müəssisan seçkiləri münasibətilə bütün Azərbaycan Cümhuriyyəti vətəndaşlarına elan / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Mehdi bəy Hacınski // Azərbaycan.- 1920.- № 78, 20 aprel.

285 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2432. Rzayev, A. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 12 qanuni-sani iclası: [çıxışlar] / Abuzər bəy Rzayev; İbrahim İsmayılzadə // Azərbaycan.- 1920.- 16 yanvar.- № 13, 16 yanvar. 2433. Səfikürdski. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 1 nisan iclası: sonu [çıxışlar] / Səfikürdski, Mustafa Vəkilov, Ağa Aşurov, Qarayev Əliheydər, Qasımbəyov Qasım, Mirzə Sadıq Axundzadə, Həsən bəy Ağayev // Azərbay- can.- 1920.- № 68, 6 aprel. 2434. Vəzirov, B. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 14 qanuni-sani tarixli fövqəladə və mütəntən iclası: [çıxışlar] / Bəhram bəy Vəzirov, Muxtar Əfəndizadə, Səfikürdlü Aslan bəy, Səmədağa Ağamalı oğlu, Arşaq Malxazyan, Xasməmmədov // Azərbaycan.- 1920.- № 18, 25 yanvar. 2435. Yusifbəyli, N. İstiqlal bayramı: [çıxışlar] / Nəsib bəy Yusifbəyli, Fətəli xan Xoyski, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.-1920.-№ 13, 16 yanvar.

1929 2436. Əli, Yusif. İstiqlal uğrunda / Yusif Əli // Odlu yurd. - 1929. - № 1. 2437. Əli,Yusif. 28 May və gənclik / Yusif Əli // Odlu yurd. - 1929. -№ 4.

1986 2438. Nəzirli, Ş. General Usubov / Şəmistan Nəzirli // Ulduz.- 1986.-№ 8.- S.45-48.

1988 2439. Əliyev, M. Rüstəm xan Xoyski / Mövsüm Əliyev // Odlar yurdu. - 1988.- iyun.

1989 2440. Əlioğlu, M. Azərbaycan Demokratik Respublikasının xadimlərin- dən) / M.Əlioğlu // Odlar yurdu.- 1989.- aprel, № 8.- S.2. 2441. Əliyev, M. Cəmo bəy Hacınski / Mövsüm Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- sentyabr, № 18.- S.4. 2442. Əliyev, M. Əhməd bəy Pepinov: (Azərbaycan Demokratik Respub- likasının Əmək və Torpaq naziri) / Mövsüm Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- avqust № 15.- S. 3. 2443. Əliyev, M. Əkbərağa Şeyxülislamov / Mövsüm Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- noyabr, № 22.- S.6. 2444. Əliyev, M. Əliağa Həsənov: [Azərbaycan Demokratik Respublikası- nın Maliyyə nazirinin müavini] / Mövsüm Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- sentyabr, № 17.- S. 3.

286 Biblioqrafiya

2445. Əliyev, M. Həmid bəy Şahtaxtinski / Mövsüm Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- avqust, № 16.- S.2. 2446. Əliyev, M. Qarabəy Qarabəyov: [ADR parlamentinin üzvü] / Möv- süm Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- sentyabr. 2447. Əliyev, M. Məmməd Həsən Hacınski / Mövsüm Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- may, № 10.- S. 4 2448. Əliyev, M. Məmməd Yusif Cəfərov: [ADR-in Sənaye və Ticarət naziri] / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- iyul № 13.- S. 3. 2449. Əliyev, M. Mirzə Əsədullayev: [AXC dövründə Fətəli xan Xoyskinin 1918-ci il dekabrın 26-da təşkil etdiyi III hökumət kabinetində ticarət və sənaye naziri vəzifəsini icra etmişdir] / Mövsüm Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- № 2.- S.3 2450. Əliyev, M. Nəriman bəy Nərimanbəyli: [AXC Parlamenti- nin üzvü, ictimai-siyasi və dövlət xadimi] / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- dekabr. 2451. Əliyev, M. Rəhim bəy Vəkilov: [ADR parlamentinin üzvü] / Mövsüm Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- yanvar. 2452. Əliyev M. Yusif Ziya bəy Talıbzadə: [general-mayor, Demokratik Azərbaycan Cümhuriyyətinin siyasi həyatında qızğın fəaliyyət göstərmişdir] / Mövsüm Əliyev // Ulduz.- 1989.- № 2.- S.93-94. 2453. Hacıyev, Ə. Cavanşir alayından Qızıl orduyadək: [podpolkovnik Rzaqulu Rzayev haqqında] / Ə.Hacıyev // Azərbaycan gəncləri.- 1989.- 11 iyul. 2454. Nəzirli, Ş. General Əjdər Xaspoladov: [Azərbaycanın ilk hüquq generalı haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan gəncləri.- 1989.-9 may.

1990 2455. Baykara, H. Azərbaycan istiqlalının elanı / Hüseyn Baykara // Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 24 may. 2456. Əliyev, M. Həmid bəy Şaxtaxtinski / Mövsüm Əliyev // Azərbaycan Demokratik Respublikası. Azərbaycan hökuməti (1918-1920-ci illər) / M.Əliyev.- Bakı, 1990.- S.85-86. 2457. M.Şahtaxtlı universitet haqqında: [M.Şahtaxtlının “Azərbaycanda darilfünun” məqaləsi haqqında] // Elm.- 1990.-3 iyul. 2458. Müznib, Ə. Bakıda millət qırğını / Ə.Müznib // Tarix qəzeti.- 1990.- № 1.- S.3. 2459. Nəzirli, Ş. Milli Ordu generalı: [ADR-in generalı İbrahim ağa Usubov haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Aydınlıq.- 1990.- 18 avqust.- S. 5. 2460. Seyidli, M. 28 May azəri tələbələri istiqlal yolunda: (Bir xatirə. 1917-1918-ci illər): (“Azərbaycan yurd bilgisi” jurnalı 1933-cü il, II cild. S.199-205 / M.Seyidli; çevirəni Mirzə Ənsər // Elm.- 1990. -17 noyabr.- S.7.

287 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1991 2461. Ağazadə, F. Parlamanda nə tələb olunur?: 1918- ci il Azərbaycan Parlamanında müzakirə olunan məsələlər haqqında: [“Azərbaycan” 1918-ci il, № 58] / Fərhad Ağazadə; çapa hazırladı: Abbas Çingiz // Azərbaycan.- 1991.- 28 noyabr.- S.3. 2462. Bayramov, X. Generallarımızın sorağında: [General Heybət Hey- bətov haqqında ] / X.Bayramov // Aydınlıq.- 1991.-25 yanvar.-S. 5. 2463. Cağatay, T. Unudulmuşlardan...: [Azərbaycan türk qurtuluş hərəka- tının nümayəndəsi Əbdül Vahab Yurdsevər haqqında] / T.Cağatay // Elm.- 1991.- 5 yanvar.- S. 4. 2464. Elçin. Azərbaycan mühacirəti haqqında / Elçin // Odlar yurdu.- Bakı, 1991.- 11 noyabr. 2465. Əhədov, E. Hacı Səlim Axundzadə: [AXC-nin tanınmış şəxsiy- yətlərindən biri haqqında] / E.Əhədov // Azərbaycan.- 1991.- 14 noyabr.- S. 4. 2466. Əlioğlu, M. Xosrov bəy Sultanov /M.Əlioğlu // Odlar yurdu.-1991.- iyun № 11.- S. 2. 2467. Əlioğlu, M. Şəfi bəy Rüstəmov /M.Əlioğlu // Odlar yurdu.-1991.- may № 9.- S. 2. 2468. Əliyeva, A. Məhəmməd Hadi və Azərbaycan Demokratik Respub- likası / Aybəniz Əliyeva // Elm. - 1991. - 30 avqust. 2469. Göyalp, Z. Türkçülüyün əsasları: [kitabda Ə.Topçubaşovun, Ə.Hüseynzadənin, M.F.Axundzadənin adları çəkilmişdir] / Z.Göyalp; yazını təqdim etdi P.Əlioğlu // Tarix.-1991.- 8 may.- S.1; 18 may.- S.1. 2470. Həmdi, Ə. Azərbaycanın böyük günü / Ə.Həmdi; təqdim ed. A.Bay- ramoğlu // Bakı.- 1991.- 27 may.- S.3. 2471. Hüseynov, Ş. Tarixin ibrət səhifələri: [Ö.F.Nemanzadənin “Nə etməliyik?” məqaləsi haqqında] / Şirməmməd Hüseynov // Dalğa. - 1991. - 24 fevral. 2472. Məmmədzadə, G. Şəfi bəy Rüstəmbəyli: [Azərbaycan xalqının görkəmli dövlət və ictimai xadimi, tanınmış jurnalist və hüquqşünas, tərcüməçi, Azərbaycan Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirinin müavini haqqında] / G.Məmmədzadə // Azərbaycan.- 1991.- 28 noyabr.- S. 7. 2473. Nəzirli, Ş. General Şirin bəy Kəsəmənli: 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Cümhuriyyətinin milli ordusunda xidmət edib / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan gəncləri. - 1991. - 8 avqust. 2474. Ümidvar, (Ö. F.Nemanzadə). Hazır ol!: [“Azərbaycan” qəzetinin 1919-cu il 30 aprel və 3 iyun tarixli nömrələrində ixtisarla dərc olunmuş yazı] / Ömər Faiq Nemanzadə Ümidvar // Azərbaycan.- 1991.- 25 oktyabr.- S. 3.

288 Biblioqrafiya

1992 2475. Adil, Ş. Qaramanlı Qanboy ağa / S.Adil // Odlar yurdu.- 1992.- iyul, № 21.- S. 3. 2476. Azərbaycan Demokratik Respublikası “Gənclik”də: (“Gənclik” nəşriyyatının “ADR-in görkəmli xadimləri” seriyasından buraxdığı kitablar haqqında) // Həyat.-1992.- 28 may.- S. 3. 2477. Əbülhəsənli, E. Müəllif haqqında: [Hüseyn Baykara haqqında. Ön söz] / Elşən Türkel Əbülhəsənli // Azərbaycan istiqlal mübarizəsi tarixi /Hüseyn Baykara.- Bakı, 1992.- C. I.- S.3-5. 2478. Hüseynov, R. Rəfıbəylilər: yetim ağ at (1920-ci il) / Rafael Hüseynov // Ülfət. - 1992. - 21 noyabr. 2479. Hüseynov, Ş. Tariximizin ibrətamiz səhifələri: (X.İbrahim. Xalq istəyir (Azərbaycan.- 1919.- 1 iyun): [Xəlil İbrahimin məqaləsi haqqında] / Şirməmməd Hüseynov // Azad Azərbaycan. - 1992.- 7 oktyabr. 2480. Xasməmmədli, X. 28 Mayısın böyük qurbanı Fətəli Xan / Xəlil Xasməmmədli // Ulduz.- 1992.- № 5-6.- S.8-10. 2481. Kəngərli, M. Azərbaycanda qanlı istiqlalın 70 ili: 27 nisan 1920 – 27 nisan 1990: [Azərbaycan Demokratik Respublikasının görkəmli nümayəndə- lərinin şəhid edilməsi haqqında] / M.Kəngərli // Aydınlıq.- 1992.- 24 aprel.- S. 2. 2482. Krımlı, C. 28 Mayıs münasibətilə / Cəfər Seyid Əhməd Krımlı // Ulduz.- 1992.- № 5-6.- S.23-25. 2483. Məmmədov, X. Mirzə Məhəmməd Axundov: [1918 il iyunun 16-da Tiflisdən Gəncəyə köçmüş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin işinin təşkilində fəal rol haqqında] // Ana sözü.-1992, № 1, 2; № 5-6. 2484. Nəzirli, Ş. General Cavad bəy Şıxlinski: yaxud Şıxlinski nəsli haqqında qeydlər / Şəmistan Nəzirli // Aydınlıq.- 1992.- 3, 10 aprel.- S. 7. 2485. Nəzirli, Ş. Milli sərkərdələrimizin faciəsi: (1918-1920-ci illərdə Milli Ordumuzda xidmət etmiş sərkərdələrimizin faciəli taleyi haqqında sənədli oçerk) / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 1992.- 25 iyul.- S. 2. 2486. Nəzirli, Ş. Milli sərkərdələrimizin faciəsi: 1918-ci il: General D.Həlləcov, general-mayor Kazım Mirzə Qacar / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 1992.- 25, 28, 29 iyul.-S.2. 2487. Nəzirli, Ş. Şahzadə Bəhmən Mirzə və övladları: “Azərbaycan gene- ralları” kitabından bir parça / Şəmistan Nəzirli // Zəka.- 1992.-№ 3-4.- S.54-56. 2488. Nurəli, T. Qaçaq Mayıl kimdir?: ADR dövründə Qonaqkəndin yüz- başısı, el qəhrəmanı haqqında / T.Nurəli // Şəfqət.- 1992.- 21-27 yanvar.- S. 3. 2489. Seyidli, M.Ə. 28 Mayıs istiqlal yolunda azəri tələbələri / Mir Əziz Seyidli // Ulduz. -1992.-№ 5-6. - S.11-17. 2490. Şeyxzamanlı, N. 28 Mayıs münasibətilə / Nağı Şüyxzamanlı // Ulduz.- 1992.- № 5-6.- S.18-22.

289 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2491. Teymurov, M. Bir şəklin tarixçəsi: [Mərkəzi Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində saxlanılan M.Ə.Rəsulzadə ilə Soltan bəy Qulubəyovun çəkdirdiyi şəklin tarixi haqqında] / Maarif Teymurov; söhbəti yazdı P.Quluoğlu // Bakı.-1992.- 28 may.- S. 2. 2492. Yaqublu, N. Məhəmməd Kəngərli Türkiyədə mühacir Azərbaycan hökumətinin başçısıdır / Nəsiman Yaqublu // Aydınlıq.-1992.- 3 aprel.- S. 4.

1993 2493. Nəzirli, Ş. Cümhuriyyət generalları: Tam artilleriya generalı Ə.Şıxlinski və S.Mehmandarov haqqında / Şəmistan Nəzərli // Azərbaycan ordusu.- 1993.- 28 may.- S. 2. 2494. Nəzirli, Ş. Qiymətli tapıntı: [1918-ci ildə Gəncədə fəaliyyət göstərən zabit məktəbi haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan ordusu.- 1993.-2 7 noyabr. 2495. Sadıq, H. Məşədi Əli bəy Hacıməmməd Hüseyn oğlu Rəfiyev / H.Sadıq // Yeni Müsavat.- 1993.- № 18 (75). 2496. Zeynallı, F. Bərabərlik və istiqlal mübarizləri: [1919-cu ildən Müsavat partiyası Balaxanı kənd özəyinin sədri, xeyriyyəçi, maarifpərvər və inqilabçı Məşədi Muxtar Quliyev və Balaxanı-Sabunçu təşkilatının sədri Balasadıq Zeynalov haqqında] / F.Zeynallı // Müsavat.- 1993.- № 1.- S.42-43.

1994 2497. A.Şaiq poeziyası Azərbaycan Demokratik Respublikası dövrün- də // Borçalı.- 1994.- 30 aprel. 2498. Abbasqulu bəy Şadlinski və onun silahdaşları // Vətən səsi.- 1994.- 1 iyun.- S.3 2499. Cəsur sərkərdə Abbasqulu bəy Şadlinski: (1917-1921-ci illərdə erməni daşnaklarına qarşı mübarizə aparan sərkərdə haqqında) // Vətən səsi.- 1994.- 17 may.- S. 1. 2500. Əkbərli, Ə. Abbasqulu bəy Şadlinski:[1917-1920-ci illərdə erməni təcavüzünə qarşı özünümüdafiə dəstəsinin rəhbəri haqqında] / Ə.Əkbərli // Vətən səsi.- 1994.- 24 may.- S. 1-4. 2501. Əkbərli, Ə. Bu, Abbasqulu bəy Şadlinskinin tarixi-mənəvi haqqıdır: [Görkəmli sərkərdə haqqında] / Ə.Əkbərli // Vətən səsi.- 1994.- 1 iyun.- S. 1. 2502. Maarif, T. “Azərbaycan” tariximizin şahididir: [1918-1920-ci ildə çıxan “Azəbaycan”qəzeti və onun redaktorları haqqında] / Maarif Teymur // Azərbaycan.- 1994.- 6 dekabr.- S. 4. 2503. Nəzirli, Ş. Acı tale: [ADR Ordusunun general-leytenantı Süleyman bəy Sulkeviç haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Hərbi bilik.- 1994.- № 1.- S.103-106.

290 Biblioqrafiya

2504. Nəzirli, Ş. Daş Salahlı Məmməd Koxa :[1918-1919-cu illərdə Qazax general qubernatoru olmuş Məmməd Mahmudov (Məmməd Koxa) haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Səhər.- 1994.-19 noyabr. 2505. Nəzirli, Ş. Ordu quruculuğu tariximizdən: [generallar Səməd bəy Mehmandarov və Əliağa Şıxlinski haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan ordusu.- 1994.-28 may.-S.1. 2506. Nəzirli, Ş. Polkovnik Şirinbəy Kəsəmənli: [ADR-də xidmət etmiş sərkərdə] / Şəmistan Nəzirli // Hərbi bilik.- 1994.- № 6.- S. 83-89. 2507. Sadıq, H. Mürsəl Ədilxan bəy oğlu Şahsuvarlı: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xaricə göndərdiyi 100 nəfərdən biri] / H.Sadıq // Ədalət.- 1994.- 13 avqust.- S. 3.

1995 2508. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətində Parlament və hökumə- tin şəxsi heyəti // Müsavat.-1995.-№ 3.- S.67-68. 2509. Çələbiyev, C. Bir daha Əşrəf bəy haqqında: (Azərbaycan Demokra- tik Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü Qarxunlu Əşrəf bəy haqqında) / C.Çələbiyev // Vətən ocağı.- 1995.- 2 fevral.- S.2. 2510. Gülnar. Nə idi günahı?: [1919-cu ildə Astarada Qızıl Ordu hissələri ilə mübarizə aparan dəstənin başçısı Hüseyn Ramazanov haqqında] / Gülnar // Müsavat.- 1995.- № 4.- S. 40-41. 2511. Gültəkin (Əmin Abid). Azərbaycan istiqlalı: şeir / Gültəkin (Əmin Abid) // Yeni dünya.- 1995.- 25 may.- S.4. 2512. Məmmədov, C. Müasir dövrdə tələbə gənclər Azərbaycanın müstə- qilliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizədə: [ADR xa dimlərindən nümunə götürülməsinin gərəkliyi haqqında] / C.Məmmədov // Tarixi keçmişimiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur. Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqi- qatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məruzələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.224-226. 2513. Nəzirli, Ş. General Cavad bəy Şıxlinski və hərbçi Şıxlinskilər haqqında qeydlər) / Şəmistan Nəzirli // Hərbi bilik.- 1995.-№ 4.- S. 82-90. 2514. Rüstəmova-Tohidi, S. Tarixi ziddiyyətlərin doğurduğu şəxsiyyət ziddiyyətləri: (N.Nərimanov və M.Ə.Rəsulzadə haqqında) / Solmaz Rüstəmova -Tohidi // Azərbaycan.- 1995.- 8 dekabr.- S. 3. 2515. Süleymanov, T. Muğan Sovet Respublikasının ləğvində ADR silahlı qüvvələrinin iştirakı: [Muğan və Lənkəranın RSFSR-in tərkib hissəsinə qatılmasına ADR hökumətinin yol verməməsi haqqında] / T.Süleymanov // Tarixi keçmişsiz bu günümüz və gələcəyimiz yoxdur: Azərbaycan tarixi problemlərinin gənc tədqiqatçılarının 3-cü Respublika elmi konfransının məru- zələr məcmuəsi.- Bakı, 1995.- S.220-221.

291 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1996 2516. Nəzirli, Ş. Cümhuriyyətin səma şahinləri: [təyyarəçi zabit Teymur- çin xan Əfşari haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Hərbi bilik - 1996.- № 3.- S.92-95. 2517. Rəfiyev, A. Ayrılıqdan betər dünyada nə var...: [Azərbaycanın gör- kəmli ictimai xadimi Ələkbər bəy və oğlu, Azərbaycan Demokratik Respub- likasının yaradıcılarından biri Xudadat bəy Rəfibəylilər haqqında] / A.Rəfiyev // 7 gün.-1996.- 11 iyun.-S. 2-3.

1997 2518. Ələkbərli, Ə. Milli mübarizədən başlanan yol: [20-30-cu illərdə milli kadrlardan biri Seyfulla Ağa oğlu Süleymanov haqqında] / Ə.Ələkbərli, S.Nağıyev // Xalq qəzeti.- 1997.- 26 iyul.- S. 6. 2519. İsayev, Ə. 28 May Respublika Günüdür: Cümhuriyyətin Gəncə liderləri: [ADR-in görkəmli xadimləri haqqında] / Əhməd İsayev // Azərbay- can.- 1997.- 27 may.- S. 2.

1998 2520. Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin baniləri haqqında] // Bakı.- 1998.- 26 may.- S. 2. 2521. Cümhuriyyət liderlərinin xatirəsi: [Gəncədə Demokratik Respub- likamızın 80 illik yubleyi ilə əlaqədar görkəmli dövlət xadimlərinin vaxtilə yaşadıqları binalarda barelyeflərin açılışı] // Azərbaycan.- 1998.- 26 may.- S.5. 2522. Eloğlu, S. (Rüstəmov). Qarabağ general qubernatoru Xosrov bəy Sultanovun “Azərbaycan” qəzetinin müxbiri ilə müsahibəsi: (Azərbaycan 5 aprel, 1919-cu il ) / S.Eloğlu // Azərbaycan.-1998.- 21 avqust.- S. 7. 2523. Eloğlu, S. (Rüstəmov). Qarabağın qubernatoru: [Xosrov bəy Sultanov haqqında] /S.Eloğlu // Xalq qəzeti.- 1998.- 26 may.- S. 5. 2524. Eloğlu, S. (Rüstəmov). Tədqiqatçılarımız Xosrov bəy haqqında: [Azərbaycan Demokratik Respublikasının ilk Hərbi naziri haqqında] / S.Eloğlu // Azərbaycan.- 1998.- 21 avqust.- S. 7. 2525. Əkbərzadə, M. Xalq Cümhuriyyətinin təşkilatçılarından biri: [Azərb. EA-nın Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunda Məhəmmədhəsən Baharlının 100 illiyinə həsr olunmuş yığıncaqda müəllifin çıxışı] / M.Əkbərzadə // Azər- baycan müəllimi.-1998.- 28 may.- S. 4. 2526. Əliyeva, A. Cümhuriyyətin tərənnümçüsü: [Umgülsüm Sadıqzadə haqqında] /Aybəniz Əliyeva // Azərbaycan müəllimi.- 1998. - 28 may. 2527. Əliyeva, G. Almas İldırım və istiqlal mücadiləsi / G.Əliyeva // Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi və Azərbaycan EA-nın birgə keçir- diyi gənc alimlərin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illik yubileyinə həsr edilmiş ümumrespublika elmi konfransınm materialları.- Bakı, 1998.- S. 56.

292 Biblioqrafiya

2528. Hüseynov, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin baniləri / H.Hüseynov // Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 28 may. 2529. Hüseynov, R. Deyilməsi çətin dərd: [ADR xadimləri haqqında] / R.Hüseynov // Azadlıq.- 1998.- 1 oktyabr. 2530. Hüseynov, R. Nəhs ad günü və ya qara ay: [Məmmədhəsən Hacın- ski, Əhməd Pepinov haqqında] / R.Hüseynov // Azadlıq.- 1998.- 19 noyabr. 2531. Qasımov, C. Ədəbi həyatda represiya: [bolşeviklərin ADR üzvlərinə qarşı repressiyası haqqında] // Repressiyadan deportasiyaya doğru.- Bakı, 1998.- S. 31-39. 2532. Mustafa, N. Milli mücadilə qəhrəmanı – İbrahim bəy Cahangiroğlu / Nazim Mustafa // Xalq qəzeti.- 1998. - 30 may. 2533. Nəzirli, Ş. Qarxunlu Əşrəf bəy: [eyniadlı povestin bir bölməsi] / Şəmistan Nəzirli // Güzgü.- 1998.- 14 avqust.- S.2. 2534. Nəzirli, Ş. Qarxunlu Əşrəf bəy haqqında kitab / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan.- 1998.- 8 noyabr. 2535. Tədqiqatçılarımız Xosrov bəy haqqında: [ADR-in ilk Hərb naziri] // Azərbaycan.- 1998.- 21 avqust.

1999 2536. Görkəmli səhiyyə xadiminin barelyefi açılmışdır: [Xudadat bəy Rəfibəyli] // Azərbaycan.- 1999.- 7 aprel.- S.6. 2537. Nəzirli, Ş. Azərbaycan sərkərdələrinin faciəsi: [1918-1920-ci illər]: Qırmızı terror / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan.- 1999.- № 7.- S.117-125.X 2538. Nəzirli, Ş. Cümhuriyyətin səma şahinləri: [1918-20-ci illərdə azərbaycanlı təyyarəçiləri – Xan Əfşar Teymurçin, Mahmud Mahmudzadə və Teymur Mustafayev haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan.-1999.- 3 mart.- S. 4. 2539. Nəzirli, Ş. General Həbib bəy Səlimov / Şəmistan Nəzirli // Azər- baycan.-1999.- 2 aprel. 2540. Nəzirli, Ş. İstiqlal mücadiləmizin qəhrəmanlarından biri: [“Qarxunlu Əşrəf bəy” sənədli povesti haqqında] / Şəmistan Nəzirli // İqtisadiyyat.-1999.- 18-24 iyun.- S. 4. 2541. Süleymanov, M. Cümhuriyyətin ilk generalı kimdir?: [general- mayor Süleyman bəy Əfəndiyev və Murad Gəray Tlexas haqqında] / Mehman Süleymanov // Hərbi bilik.- 1999.- № 1.- S.76-77. 2542. Şeyxülislamzadə, Ə. Azərbaycan necə quruldu?:1918-ci il 28 May: [“Mücahid” jurnalı 1962-ci il aprel-may nömrəsi] / Ə.Şeyxülislamzadə; yazını təqdim etdi Maarif Teymur // Respublika.- 1999.- 28 may.- S. 3.

293 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2000 2543. Azərbaycan Demokratik Respublikasının yeni hökumət kabine- tinin üzvlərinin şəkilləri // Azərbaycan.- 2000.-5 dekabr.- S. 5. 2544. Nəzirli, Ş. Hərb tariximizdə nələr olmuşdur: Əsəd bəy Talışxanov, Fərəc bəy Ağayev, Xosrov bəy Şirinbəyov haqqında / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan.- 2000.- 20 dekabr. 2545. Rüstəmli, N. Yeni kitablar: (Rəhim bəy Vəkilovun “Azərbaycan Respublikasının yaranma tarixi” adlı kitabı haqqında) / N.Rüstəmli // Respublika.- 2000.- 5 fevral.- S. 4. 2546. Yusifbəyli M. Hər hansı təhlükə Azərbaycan üçün dəhşətli deyil... (01.09.1919.) / M.Yusifbəyli; çap üçün hazırlayan Səmədoğlu Həsən // Hərbi bilik.- 2000.- № 5.- S.76-78.

2001 2547. Bəkirov, N. Generallar: XVIII-XIX əsrlər: Səməd bəy Mehmandar- ov, Əliağa Şıxlinski, Cavad bəy Şıxlinski, Teymur bəy Novruzov və başqaları // Dahi sərkərdələr...Dahi şəxsiyyətlər /N.Bəkirov.- Bakı, 2001.- S. 24-52. 2548. Nəzirli, Ş. Ön söz əvəzi / Şəmistan Nəzirli // Bəkirov Novruz. Dahi Sərkərdələr… Dahi Şəxsiyyətlər.- Bakı, 2001.- S.5-6.

2002 2549. Nəzirli, Ş. Azərbaycanın millli ordusu necə yaranıb?: [Səməd bəy Mehmandarov və Əliağa Şıxlinskinin fəaliyyəti haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.-2002.- 25-26 iyun.- S. 5. 2550. Nəzirli, Ş. “Dikaya Diviziya”, yoxsa: [1918-ci il iyunun 26-da Ə.Şıxlinski və S.Mehmandarov tərəfindən Milli Ordunun təşkili haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Topoqraf-general İbrahim ağa Vəkilov / Ş.Nəzirli.- Bakı, 2002.- S.211-221. 2551. Rüstəmli A. İndiyədək heç bir tədqiqatçı Cabbarlını siyasət adamı kimi təqdim etməyib: [C.Cabbarlı və M.Məmmədzadənin 1918-ci ildə stenoq- rafçılıq fəaliyyətləri haqqında] / Asif Rüstəmli // Susmaz duyğuların səltənətin- də / Asif Rüstəmli.- Bakı, 2002.- S.149-155.

2003 2552. Əliyeva, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin qurucuları / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2003.- 28 may. 2553. Nəzirli, Ş. General Firidun bəy Vəzirov / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 2003.- 23 noyabr. 2554. Nəzirli, Ş. Sonuncu Kəngərli generalı: Cəmşid xan Naxçıvanski // Xalq qəzeti.- 2003. - 15 aprel.

294 Biblioqrafiya

2004 2555. Bayramoğlu, A. Axund Yusif Ziya və Azərbaycan istiqlalı /Alxan Bayramoğlu // Respublika.- 2004.-1 iyun. 2556. Dadaşov, A. Hacınski nəsli haqqında: [Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin Xarici İşlər naziri, Zaqfederasiya Plan Komitəsinin sədri və müavini olmuş M.H.Hacınski haqqında. A.Dadaşovun yazdığı monoqrafiya- dan] /A.Dadaşov // Respublika.- 2004.- 24 iyun.- S.7. 2557. Əliyeva-Kəngərli A. Əhməd bəy Ağayevin və Hacı Zeynalabdin Tağıyevin “Tərcüman”ın 25 illik yubileyi münasibəti ilə İsmayıl bəy Qas- prinskiyə təbrik teleqramı / Aybəniz Əliyeva-Kəngərli // Ədəbiyyat qəzeti. - 2004.- 26 mart. 2558. Gəncəli, S. Üç bacı, üç tale: Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti- nin görkəmli xadimərindən Cavad bəy və onun ailəsinin taleyi haqqında / Sabir Gəncəli // Vəfa.- 2004.- № 5.- S.28-30. 2559. Həsənoğlu, A. Erməni terrorunun qurbanları: [Behbud xan Cavanşir, Fətəli xan Xoyski, Həsən bəy Ağayev, Nəsib bəy Yusifbəyli haqqında] // 525- ci qəzet. - 2004. - 10 mart. 2560. Xosrovpaşa bəy Sultanov və Camo Hacıbəylinin ibrətamiz məktubları // Günay. - 2004. - 17 iyul. 2561. Nəzirli, Ş. General Murad Gəray bəy Tlexasın faciəli taleyi / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 2004. - 28 may.

2005 2562. Bayramoğlu, A. İstiqlalçı şair Əli Yusif / Alxan Bayramoğlu // Ədəbiyyat qəzeti.- 2005.- 19 sentyabr. 2563. Ələskərli, Ə. Rəsulzadənin tək bir dərdi vardi: Mühacirət həyatının çətinliklərini ancaq onu yaşayanlar bilər: [M.Ə.Rəsulzadənin silahdaşı olan Məhəmməd bəy Kəngərli haqqında] / Ələsgər Ələsgərli // Ayna.- 2005.- 28 may.- S. 8. 2564. General-mayor İbrahim bəy Paşabəy oğlu Vəkilov (1853-1934-cü illər) // Azərbaycan generalları: kataloq.- Bakı, 2005. - S. 37-52. 2565. Kəbutər. General Sadıq bəy Ağabəyzadə: Biz Azərbaycan Demok- ratik Respublikasının Daxili İşlər nazirinin müavini haqqında nə bilirik? / Kəbutər // Yeni Azərbaycan.- 2005.- 23 mart.- S.5. 2566. Qasımlı, M. Nəriman Kərbəlayi Nəcəf oğlu Nərimanov: 14 aprel 1919 – 30 mart 1920 /Musa Qasımlı // Azərbaycanın baş nazirləri /M.Qasımlı.- Bakı, 2005.- S. 10-13. 2567. Mahmudov, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk Parla- mentli Respublika (1918-ci il may, 1920- ci il aprel): [Cümhuriyyətin dövlət

295 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 xadimlərinin fəaliyyəti haqqında] / Yaqub Mahmudov // Azərbaycan – qısa dövlətcilik tarixi /Y.Mahmudov.- Bakı, 2005.- S.38-61. 2568. Nəzirli, Ş. Bir nəslin generalları: Mirzə Hacı bəy Novruzov, Kərim bəy Novruzov, Teymur bəy Novruzov, Cahangir Novruzov / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 2005.- 16 iyun. 2569. Nəzirli, Ş. Borçalının general oğulları: General Davud bəy Yadigar- ov / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 2005.-13 aprel. 2570. Paşayev, A. Xoyski Əmiraslan xan Cahangir xan oğlu / Ataxan Paşayev // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası.- Cild 2.- Bakı, 2005.- S.23. 2571. Paşayev, A. Xoyski Hüseynqulu xan İsgəndər oğlu / Ataxan Paşayev // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası.- Cild 2.- Bakı, 2005.- S.29. 2572. Paşayev, A. Xoyski Rüstəm xan İsgəndər oğlu / Ataxan Paşayev // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası.- Cild 2.- Bakı, 2005.- S.29.

2006 2573. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün nazirləri: [1918-ci il mayın 28-də Tiflisdə Azərbaycanın istiqlaliyyəti elan edildi] // Azərbaycan.- 2006.- 28 may.- S. 3. 2574. Dahilik zirvəsi: [Cümhuriyyət generalları və ordu quruculuğu ənənəsinin bu gün də Heydər Əliyev ideyalarına əsasən davam etdirilməsi haqqında] // Böyük sənətin böyük dayağı.- Bakı, 2006.- S. 111-112. 2575. Əliyeva-Kəngərli, A. Daha bir inci...: [Məhəmmədağa Şahtaxtlınm “Seçilmiş əsərləri” haqqında] / Aybəniz Kəngərli // Ədəbiyyat qəzeti. - 2006. - 2 iyun. 2576. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: [Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yəti tərəfindən Avropa ölkələrinə ali təhsil almağa göndərilmiş 100 nəfər gəncin taleyi barədə] / T.Qurban // Mədəniyyət dünyası.- 2006.- № 13.- S.5-33; № 14.- S.25-43. 2577. Qurban, T. Əyilməzlik:[Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti dövründə ali təhsil alan (“Cumhuriyyət tələbəsi”) Əşrəfov İsrafil İsmayıl oğlu haqqında] / Teyyub Qurban // Yeni carçı.-2006.-24 iyun. 2578. Nəzirli, Ş. General Nəbi Səlimov / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan femidası.- 2006.- № 1.- S.25-26. 2579. Sultanlı, V. Mühacirət ədəbi tənqidi və ədəbiyyatşünaslığı: [Azər- baycan mühacirət ədəbiyyatşünaslığınm nümayəndələri Ə.Hüseynzadə, Ə.Ağa- yev, M.Ə.Rəsulzadə, Ə.Cəfəroğlu, M.B.Məmmədzadə, Ə.Topçubaşov haqqın- da] / Vaqif Sultanlı // Xəzər.- 2006.- 29 aprel; 13, 20, 27 may. 2580. Zülfüqarlı, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin rəhbərləri: [M.Ə.Rəsulzadə, Əlimərdanbəy Topçubaşov, F.Xoyski] / M.Zülfüqarlı // Ədalət.- 2006.- 25 may.- S. 4.

296 Biblioqrafiya

2007 2581. Quliyev M. General İsmayıl xan Naxçıvanski və onun varisləri // Elm.- 2007. - 17 may. 2582. Məmmədova L. Cəbrayılov Gülağa: 1918-ci il Türk Ordusu Azərbaycanda / L.Məmmədova // Füyuzat.- 2007.- № 3.- S.46-47. 2583. Muxtarov, K. Azərbaycanın dövlət xadimləri (1918-2005-ci illər): [Azərbaycan Xalq Cühuriyyətinin xadimləri haqqında] / K.Muxtarov, X.Balayev // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan.- Bakı, 2007.- S.879-880. 2584. Nəzirli, Ş. Cümhuriyyətin hava şahinləri: [Firudin bəy Qacar haqqında] / Şəmistan Nəzirli //Ayna.- 2007.- 28 aprel.- S.17. 670. 2585. Nəzirli, Ş. Cümhuriyyətin səma şahinləri: [Teymurçin Əfşar, Teymur Mustafayev, Əlihüseyn Dadaşov, Əsəd Əliyev və b. haqqında] / Şəmistan Nəzirli //Xalq qəzeti.- 2007.- 26 avqust.- S.6. 2586. Rzayev, R. İsa bəy Hacınski: məşhur sahibkar, xeyriyyəçi və hakim / Rauf Hacıyev // Qanunçuluq.- 2007.- № 11.- S. 47-48. 2587. Sultanlı, V. Mühacirət ədəbi tənqidi və ədəbiyyatşünaslığı: [Azər- baycan mühacirət ədəbiyyatşünaslığının nümayəndələri Əli bəy Hüseynzadə, Əhməd bəy Ağayev, M.Ə.Rəsulzadə, Əhməd Cəfəroğlu, M.B.Məmmədzadə, Ə.- Topçubaşov haqqında] / Vaqif Sultanlı // Ədəbi tənqidin tədrisi məsələləri / Vaqif Sultanlı.- Bakı, 2007.- S.50-108.

2008 2588. Atalızadə, A. Azərbaycan xalq cümhuriyyətinin dövlət xadimləri Ə.Topçubaşov və F.Xoyskinin hüquqi baxışlarında qanunun aliliyi problemi / A.Atalızadə // Qanun.- 2008.- № 3.- S. 16-20. 2589. Bayramoğlu, A. Um Gülsümün Azərbaycan Demokratik Respubli- kası dövrü poeziyası / Alxan Bayramoğlu // Respublika.- 2008.- 3 iyun. 2590. Bayramov, X. Vətəndən iraq düşənlərimiz: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti - 90 / X.Bayramov // 525-ci qəzet.- 2008.- 23, 27, 28 may. 2591. Əfəndizadə Ş. 28 May 1919. Bir yaşın sevinci “Azərbaycan” qəzetinin bayram nömrəsi: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 90 / Ş.Əfəndizadə // 525-ci qəzet.- 2008.- 12 aprel.- S. 23. 2592. Həsənov, Ə. Onun arzuları yarımçıq qalmadı: İsrafıl bəy Kələntərli: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti - 90 / Ə.Həsənov // Respublika.- 2008.- 13 iyun. 2593. Həsənova, T. ADR və Hacıbəyov qardaşları / Təranə Həsənova // Mədəniyyət.- 2008.- 31 may.- S. 5. 2594. Xalq Cümhuriyyəti parlament üzvünün oğlu ABŞ-da Respublika Gününü qeyd etmişdir: Abbas bəy Aşmalıbəyov ilk Azərbaycan parlamen- tinin üzvü seçilmişdi // Azərbaycan.- 2008.- 1 iyun.

297 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2595. İmanov, V. Ümummilli liderimiz ADR-in siyasi xadimlərinin adlarının əbədiləşdirilməsi üçün mühüm tədbirlər gördü / Vahid İmanov // Xalq qəzeti.- 2008.- 28 may.- S. 4. 2596. İsayev Ə. O illərdən gələn səda: Adilxan Ziyadxanov – AXC-də Xarici işlər nazirinin müavini işləyib // Azərbaycan.- 2008.- 28 may. 2597. Mehdiyeva, A. İstiqlal mübarizəsi: Məmməd Sadiq Aran Azərbay- can Xalq Cümhuriyyətinin parlamentində deputat olmuşdur / A.Mehdiyeva // Azərbaycan.- 2008. - 28 may. 2598. Mikayıloğlu, R. Müsəlman Şərqinin ilk parlament respublikası: Vaqif Abışov: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Fətəli xan Xoyski, Nəsib bəy Yusifbəyli və digərləri böyük bir qeyrət göstərərək dövlət qura bildilər / Ramiz Mikayıloğlu // Xalq cəbhəsi.- 2008.- 25 aprel.- S. 9. 2599. Nəzirli, Ş. General Əliağa Şıxlinskinin hərbiçi qardaşoğulları: [Qiyas bəy, Hüseyn bəy, Çingiz Alqazax haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 2008. - 10 fevral; 2, 16 mart. 2600. Tahirzadə, Ə. Nuruzadə Hacı Axund Əhməd Hacı Piri oğlu: Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamanmm üzvü, görkəmli maarifçi və ictimai xadim, milli qəhrəman / Ədalət Tahirzadə // 525-ci qəzet.- 2008.- 3, 9 may. 2601. Turan, A. 1918-ci il. Azərbaycan cümhuriyyətinin qurulmasında Əli bəy Hüseynzadə də iştirak edirdi /Azər Turan // Əli bəy Hüseynzadə /Azər Turan.- Moskva, 2008.- S.49-51. 2602. Yaqublu, N. Azərbaycanın ilk xarici işlər naziri – Məhəmməd Həsən Hacınski: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyinə / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2008.- 24 may.-S. 23.

2009 2603. Əliyarlı, İ. Azərbaycanın ilk rabitə naziri: Ağa Hacı Aşurov (1880- 1936): [Müstəqil Azərbaycan Respublikasının ilk rabitə naziri Ağa Hacı Aşurovun fəaliyyəti haqqında] / İltifat Əliyarlı // Respublika.- 2009.- 1 oktyabr.- S. 7. 2604. İsayev, Ə. Cümhuriyyətin Gəncə liderləri / Əhməd İsayev // Azər- baycan.- 2009.- 28 may.- S. 5. 2605. Qaliboğlu, E. Ermənilərlə döyüşmüş Vəkilovlar nəsli: Balo bəy Vəkilov Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ilə görüşüb / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 1 iyul.- S. 14. 2606. Qaliboğlu, E. Milli ordunun yaranması tarixi: Bu çətin işin təşkilini generallar Səməd bəy Mehmandarov və Əliağa Şıxlinski öz üzərlərinə götürmüşdülər / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 19 iyun- S. 14. 2607. Mikayıloğlu, R. Müsəlman Şərqinin ilk parlament respublikası: Vaqif Abışov: “Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Fətəli xan Xoyski, Nəsib bəy

298 Biblioqrafiya

Yusifbəyli və digərləri böyük bir qeyrət göstərərək dövlət qura bildilər /Ramiz Mikayıloğlu // Xalq cəbhəsi.- 2008.- 25 aprel.- S. 9.

2010 2608. Əliyarlı, İ. Azərbaycanın ilk rabitə naziri: Azərbaycan rabitəsi – 130: [görkəmli ictimai-siyasi xadim poçt və teleqraf naziri olmuş Ağa Hacı Aşurov haqqında] / İltifat Əliyarlı // Kaspi.- 2011.- 24 noyabr.- S. 12. 2609. Qaraca, Q. Bir kəndin övladları: [Qarabağın Tuğ kəndinin yetirməsi olan Cavad bəy Rza bəy oğlu Məlikyeqanov və Xudat bəy Ağabəy oğlu Məlikaslanov haqqında] / Bəxtiyar Qaraca // Azərbaycan.- 2010.- 18 dekabr.- S. 6. 2610. Məmmədoğlu, M. Cümhuriyyət parlamentində ən gənc deputat: “İstiqlal bəyannaməsi”nin mətnini Rəhim bəy Vəkilov hazırlayıb / Mirzə Məmmədoğlu // Xalq cəbhəsi.- 2010.- 29 aprel.- S.14. 2611. Mərdanov, M. Azərbaycan çağdaş milli təhsil sisteminin təməlini qoyanlar M.Mərdanov: [AXC maarif nazirləri: Rəşid xan Qaplanov, Həmid bəy Şahtaxtinski və Nurməhəmməd bəy Şahsuvarov haqqında] / Misir Mərdanov // El: jurnal.- № 88.- 2010.- S.4-16. 2612. Rzalı, R. Müqəddəs amallar uğrunda mübarizə aparan şəxsiyyətlər / Rəsmiyyə Rzalı // Azərbaycan.- 2010.- 7 dekabr.- S. 7.

2011 2613. Əliyarlı, İ. Azərbaycanın ilk rabitə nazirləri: Camo bəy Hacınski: 1888-1942 / İltifat Əlyarlı // Kaspi.- 2011.- 9 dekabr.-S. 12. 2614. İbrahimzadə, F. Behbud Ağa Şahtaxtinskinin ictimai-siyasi fəaliy- yəti və “Hümmət” təşkilatı / Fizuli İbrahimzadə // Naxçıvan.- 2011.-S.41-61. 2615. Quliyev, Ə. Görkəmli maarif xadimi: Sultan Məcid Qənizadə / Əsgər Quliyev // Azərbaycan məktəbi.- 2011.- № 6.- S.6-15. 2616. Mərdanov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarif nazirləri : [AXC maarif nazirləri: Rəşid xan Qaplanov, Həmid bəy Şahtaxtinski və Nurməhəmməd bəy Şahsuvarov haqqında] / Misir Mərdanov // Azərbaycan məktəbi: Elmi-nəzəri, pedaqoji jurnal 2011.- № 4.- S.10-20. 2617. Rəşid xan Zavid oğlu Qaplanov: Azərbaycanın təhsil nazirləri: [Azərbaycanın təhsil naziri olmuş Rəşid bəy Qaplanov haqqında] // Azərbaycan müəllimi.- 2011.- 13 may.- S. 14.

2012 2618. Xalq Cümhuriyyətinin repressiyaya məruz qalan naziri: Əvvəl Maarif və dini etiqad naziri, sonra isə maliyyə naziri...: [Rəşid xan Zavid oğlu Qaplanov haqqında] // Azadlıq.- 2012.- 27 aprel.- S.14.

299 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2619. Xoyskilərin ulu babası Cəfərqulu xan: Dünbüli tayfasının başçısı // Azadlıq.- 2012.- 23 noyabr. - S. 14.

2013 2620. Elmlər Akademiyasında kitab təqdimatı olmuşdur: [Cümhuriyyət dövrünün tanınmış ziyalılarından olan Məhəmməd Şərif Əfəndizadənin “Azərbaycan və inqilabı” kitabının] // Azərbaycan.- 2013.- 29 iyun.- S. 11. 2621. Əliyeva, İ. Ömrünü qürbətdə başa vurdu. [Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyətində üçüncü hökumətdə Ticarət və Sənaye Naziri işləmiş Şəmsi Əsədul- layevdən bəhs olunur] / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2013.- 28 may.- S. 14. 2622. Quliyev, V. Əməl dostları: İ.Qasprinski və Ə.Topçubaşov / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2013.- 11 may.-S. 18-19. 2623. Paytaxtın tanınmayan xeyriyyəçisi – İsa bəy Hacınski // Zaman.- 2013.- 8 may.-S.7. 2624. Uğur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə ordu quruculuğu: Əzizağa Ələkbərov: Əhəmiyyətli hərbi strukturlardan biri Bakının möhkəm- ləndirilmiş müdafiə rayonunun yaradılması idi: Ataxan Paşayev: Hərbi nazirlik 1920-ci ildə ordunun şəxsi heyətini 40 min nəfərə çatdırmağa planlaşdırırdı / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 1 mart.- S. 11.

2014 2625. Əliyeva, İ. Ömrün qürbətdə başa vurdu: [Cümhuriyyət hakimiyyəti parlamentinin üzvü, ticarət və sənaye naziri vəzifəsi daşımış Mirzə Şəmsi oğlu Əsədullayev haqqında] / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2014.- 28 may.- S. 14. 2626. İsmayıl. Axund Yusif Ziya Talıbzadə: Azərbaycanın bu mücahidinin ömrü savaşlarda keçib / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 11 iyun.- S. 11. 2627. İsmayıl. Azərbaycançı fədai Nağı bəy Şeyxzamanlı: Onun mühacir həyatı mübarizələrdən keçib / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 3 iyun.- S. 11. 2628. İsmayıl. Azərbaycançı ziyalı...: Səməd bəy Rəfibəyli istiqlalımız uğrunda son anadək vuruşub / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 2 avqust.- S. 11. 2629. İsmayıl. Azərbaycanin istiqlal fədaisi: [Əbdülvahab Yurdsevərin mühacirətdəki fəaliyyəti azərbaycanşünaslığın tədqiqinə və istiqlal tarixinə həsr olunub] / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 23 may.- S.11. 2630. İsmayıl. Hər an millətini düşünən adam: [İsmayıl xan Ziyadxanov azərbaycançılıq ideyasını yaymaqla, vətəninə xidmət göstərib] / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 20 iyun.- S. 11. 2631. İsmayıl. Qəhrəmanlıq örnəyi: [Cahangir bəy Kazımbəylinin azər- baycançılıq ideyasının təbliğində müstəsna xidmətləri olub] / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 26 iyun.- S. 11.

300 Biblioqrafiya

2632. İsmayıl. Qürbətdə ölən maarifçi: [Abdulla Sur azərbaycançılıq ide- yalarını öz yazıları ilə təbliğ edib] / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 6 noyabr.- S. 11. 2633. İsmayıl. Maarifçi ziyalı – Rəşid xan Qaplanov: Bu böyük şəxsiyyət milli dəyərləri, milli ideyanı fəaliyyəti ilə təbliğ edib / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 9 sentyabr.- S.11. 2634. İsmayıl. 35 yaşında qətlə yetirilən vətənpərvər: [Qısa ömür payında azərbaycançılığa xidmət edən Məmməd Cuvarlinskinin taleyi 15 dəqiqəyə həll olunub] / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 29 oktyabr.- S. 11. 2635. İsmayıl. Sürgün və məhbəslərdən qorxmayan Mir Haşim bəy Vəzir- ov: Azərbaycançı düşüncə sahibi bu böyük şəxsiyyət həm də mətbuatımızda bütöv bir salnamə yaradıb / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 10 iyul.- S. 11. 2636. Quliyev, V. Əməl dostları: İ. Qasprinski və Ə. Topçubaşov / Vilayət Quliyev // Kaspi.- 2014.- 8 may.- S. 22-23. 2637. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [akade- mik Əhməd Məşədi Cabbar oğlu Rəcəbli haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress.- 2014.- 4-8 oktyabr.-S.15 2638. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Axundov İsmayıl Əbdülxalıq oğlu haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress .- 2014.- 19-21 iyul.- S.15. 2639. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Əlihüseyn Ağahüseyn oğlu Hüseynov haqqında] / Teyyub Qurban // Eks- press.- 2014.- 24-26 may.- S.15. 2640. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Əli bəy Xələfbəy oğlu Məmmədov haqqında və “100 Cümhuriyyət tələbəsi (göndərildikləri ölkələr)” siyahısı da verilmişdir] / Teyyub Qurban // Ekspress .- 2014.- 19-21 aprel.-S. 14-15. 2641. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Hüseynzadə Bəhram bəy İsmayıl bəy oğlu haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress.- 2014.- 17-19 may; 14-17 iyun.- S.15. 2642. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Hüseyn Qasım Mustafa oğlu Şıxıyev haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress .- 2014.- 26-28 aprel.- S.15. 2643. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [İsrafıl Əşrəfov haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress .- 2014.- 21-23, 28-30 iyun; 5- 7 iyul.- S.15. 2644. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Kazımov Cəfər Ələsgər oğlu haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress.- 2014.- 12-14 iyul.- S.15. 2645. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Qaracəmilli Məcid bəy Qasım bəy oğlu haqqında] / Teyyub.Qurban // Eks- press .- 2014.- 26-30 iyul.- S.15.

301 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2646. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Məmmədov Zal Məmməcavad oğlu haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress .- 2014.- 23-25 avqust.- S.15. 2647. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Mirzə Məhəmməd Axundzadə haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress .- 2014.- 9-11 avqust.- S.15. 2648. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Mirzə Məşədi Yusif oğlu Hacızadə haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress.- 2014.- 16-18 avqust.-S.15. 2649. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Mus- tafa Molla Hacırəhim oğlu Mustafayev haqqında] / Teyyub Qurban // Eks- press.- 2014.- 3-5 may.-S.15. 2650. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Rəşid bəy Əlimərdan bəy oğlu Topçubaşov haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress .- 2014.-27-29 sentyabr.-S.15. 2651. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Rüstəm Zal oğlu Məmmədli haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress .- 2014.- 6-8 sentyabr.- S.15. 2652. Qurban, T. Cümhuriyyət tələbələri: III fəsil. Tale sorağında: [Zeynalabdin bəy Hüseynbəyov haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress .- 2014.- 31 may-2 iyun; 7-9 iyun.- S.15. 2653. Qurbanov, M. Cümhuriyyətimiz uğrunda canını fəda edən qəhrə- man – Qüdrət Mollaağaoğlu Qüdrət Xan / Mərdan Qurbanov // Zaman.- 2014.- 4 fevral.- S. 7. 2654. Məhərrəmova, T. Xalq qəhrəmanı: Gəncəli millət fədaisi Sarı Ələkbər İmamqulunun nəsillərə örnək həyat yolu / Təranə Məhərrəmova // Kaspi.- 2014.- 14 oktyabr.- S. 8-9. 2655. Məmmədoğlu, M. Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin ən güclü depu- tatı: Rəhim bəy Vəkilovun faciəli taleyi / Mirzə Məmmədoğlu // Xalq cəbhəsi .- 2014.- 2 may.- S.13. 2656. Repressiya fırtınasında sovrulan Şahsuvarovlar: [ADR-in gör- kəmli xadimlərindən Nurməmməd bəy, tibb elmləri doktoru Mürsəl bəy və geologiya-minerologiya elmləri namizədi Surxay bəy Şahsuvarovlar haqqında] // Azadlıq.- 2013.- 4 avqust.- S. 14. 2657. Şəymən. Rəsulzadə onun adını iftixarla çəkirdi: Məmməd bəy Azərbaycan ordusunun generalı olduğu üçün sorğu-sualsız güllələnib / Şəymən // Şərq.- 2014.- 26 sentyabr.- S. 11. 2658. Şəymən. Üç nəfərdən biri: [İrəvanın ermənilərə verilməsinə qarşı çıxanlardan olan Mir Hidayət bəy Seyidov hər zaman azərbaycançılıq uğrunda savaşıb] /Şəymən // Şərq.- 2014.- 25 oktyabr.- S. 11.

302 Biblioqrafiya

2659. Şəymən. Vətən və Azərbaycan fədaisi - Şəfi bəy Rüstəmbəyli: Bu böyük mücahid son nəfəsinədək öz əqidəsini dəyişmədi /Şəymən // Şərq.- 2014.- 2 iyul.- S. 11. 2660. Tahirqızı, Ü. Güllələnmiş gənc general Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı: Əliağa Şıxlinski onu Müsəlman Korpusunun qərargah rəisi təyin etmişdi; [Əbdülhəmid bəy Qaytabaş – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ən gənc generalı 1884-cü il iyulun 10-da Tiflisdə doğulub] /Ülviyyə Tahirqızı // Xalq cəbhəsi.- 2014.-5 iyun.- S. 13. 2661. Tahirqızı, Ü. “Xoşbəxtəm ki, müsəlman Ordusunun zabiti kimi ölürəm”: Xalq Cümhuriyyətinin qızıl silah mükafatlı zabiti – general Məmməd bəy Sulkeviç / Ülviyyə Tahirqızı // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 22 may.- S. 13. 2662. Turan, A. İstiqlal mücahidi – Türkiyə ordusunun generalı Səməd bəy Rəfibəyli / Azər Turan // Xalq qəzeti.- 2014.- 28 may.- S.10.

2015 2663. Əliyeva, İ. Məsləkinə sadiq böyük mücahid [Şəfi bəy Rüstəmbəyli haqqında] / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2015.- 22 iyul.- S.6. 2664. Quliyeva, S. İstiqlal yolunun şanlı mücahidləri – Cümhuriyyət döv- rünün dövlət və hökumət xadimləri : [ADR xadimləri Aslan bəy Qardaşov və Əhməd bəy Pepinov haqqında ] / Samirə Quliyeva // 525-ci qəzet.- 2015.- 19 may.- S.6. 2665. Quliyeva, S. İstiqlal yolunun şanlı mücahidləri – Cümhuriyyət dövrünün dövlət və hökumət xadimləri: [ADR xadimi Rəşid xan Qaplanov, Qara bəy Qarabəyli və Sadıq bəy Ağabəyzadə haqqında] / Samirə Quliyeva // 525-ci qəzet.- 2015.- 23 may.- S.25. 2666. Quliyeva, S. İstiqlal yolunun şanlı mücahidləri – Cümhuriyyət dövrünün dövlət və hökumət xadimləri: [İctimai siyasi xadim Əkbər ağa Şeyx- ülislamov və Ağa Aşurov haqqında] / Samirə Quliyeva // 525-ci qəzet.- 2015.- 14 may.- S.6. 2667. Quliyeva, S. İstiqlal yolunun şanlı mücahidləri – Cümhuriyyət dövrünün dövlət və hökumət xadimləri : [ADR xadimləri Rüstəm xan Xoyski, Cəmo bəy Hacınski, Əliağa Həsənov haqqında] / Samirə Quliyeva // 525-ci qəzet.- 2015.- 16 may.- S.29. 2668. Süleymanov, M. Heydər Əliyev və Cümhuriyyət generalları / M.Süleymanov // Xalq qəzeti.- 2015.- 16 oktyabr.- S. 6.

2016 2669. Axundov, İ.T. Ön söz / Tufan İsaqoğlu Axundov // Azərbaycan torpağına türbət demişəm / Hacı Mirzə Səlim Axund Axundzadə.- Bakı, 2016.- S.5-13.

303 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2670. Dünyaminqızı, Q. Bütün varlığı ilə cümhuriyyətçi olan ədib: belə bir qələbəni Hüseyn Cavid kimi azadlıq aşiqi necə alqışlamaya bilərdi? / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi.- 2016.- 28 dekabr.- S. 15. 2671. Dünyaminqızı, Q. Parisdə ilk diplomatik təhsil alan azərbaycanlı: Əli Yusif Azərbaycan tarixinin təkrarsız və parlaq şəxsiyyətlərindəndir / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi.- 2016.- 16 -18 yanvar.- S. 7. 2672. Fərəcova, Z. Silinməyən izlər: [ADR xadimləri haqqında] / Zöhrə Fərəcova // Azərbaycan.- 2018.- 12 iyun.- S.9. 2673. Hikmət, R. Dövlətçilik tariximizdə parlaq imzalar – Ziyadxanov qardaşları / Ramil Hikmət // 525-ci qəzet.- 2016.- 18 noyabr.- S. 4. 2674. Quliyev, V. Sadıq bəy Ağabəyzadənin sahibsiz məzarı: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti daxili işlər nazirinin müavini, general-mayor, professor Sadıq bəy Ağabəyzadə haqqında] / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2016.- 23 fevral.- S. 4,6. 2675. Salmanlı, R. Bolşeviklər cümhuriyyətçi Alqoca bəyi və ailəsini necə məhv etdi / Rəhman Salmanlı // Azərbaycan.- 2016.- 21 dekabr.- S. 7. 2676. Süleymanov, M. Həyatını Vətən yolunda qurban etmiş cümhuriyyət generalı: [Süleyman bəy Əfəndiyev] / Mehman Süleymanov // Xalq qəzeti.- 2016.- 27 may.- S. 8 2677. Təhminə. Ermənilər türklərlə üz-üzə gəlməyə cəsarət etmirdi: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin rəisi Nağı bəy Şeyxzamanlı haqqında] / Təhminə // Azad Azərbaycan.- 2016.- 14 dekabr.- S. 7.

2017 2678. Abbaslı, T. “Yanvarda doğulmuş yanar dağ”: Uzun illər unutdu- rulmağa çalışılmış “Türk dünyasının məşhurları”ndan Rəşid xan Qaplanov / Tahir Abbaslı // Mədəniyyət.- 2017.- 6 yanvar.- S.13. 2679. Aşırlı, A. Mustafa Vəkillinin publisistikası – Akif Aşırlı yazır: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti / Akif Aşırlı // Şərq.- 2017.- 21 oktyabr.- S.7; 9 noyabr.- S.6. 2680. Dünyaminqızı, Q. Ermənilərin üzbəüz savaşdan çəkindiyi türk: O, Bakının komendantı da olub [Azərbaycan və Türkiyənin hərb tarixində şərəfli səhifə yazmış Cəmil Cahid bəy haqqında] / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi.- 2017.- 13 sentyabr.- S. 15. 2681. Əhmədli, S. Səmədağa Ağamalıoğlunun Cümhuriyyət parlamentin- də fəaliyyəti / Salatın Əhmədli // Şərq.- 2017.- 12 dekabr.- S. 12. 2682. Əhmədova, S. S.Ağamalıoğlunun Orta Asiya xatirələri: [“Şərqdə Mədəni İnqilab”ın banisi, publisist, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamen- tinin üzvü Səmədağa Ağamalıoğlunun 150 illiyinə] / Salatın Əhmədova // Yada düşdü.- 2017.- S. 58-63.

304 Biblioqrafiya

2683. Əliyeva, İ. Şərqin ilk istiqlal mücahidləri: [Ağa Aşurov, Nəriman bəy Nərimanbəyli, Heybətqulu Məmmədbəyli və Mustafa Mahmudov haqqın- da] / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2017.- 28 may.- S.7. 2684. Həsənov, H. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurucularının tarixin- dən: Aslan bəy Kriçinski və Xüsusi Komissiyanın fəaliyyəti / Həsən Həsənov // Respublika.- 2017.- 22 oktyabr.- S. 5. 2685. Hüseynov, Ş. Azərbaycan Ordusu haqqında: [bir zabitin xatiratın- dan] / Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2017.-28 oktyabr.- S. 6. 2686. İsmayıl. Cümhuriyyət qurucularının məzarları Azərbaycana gətirilə bilər / İsmayıl // Şərq.- 2017.- 19 may.- S.5. 2687. Quliyev, V. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev – Diplomat: Azərbaycan Cümhuriyyəti - 100 / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 23, 30 dekabr.- S. 26. 2688. Quliyev, V. Əhməd Ağaoğlu – Əlimərdan bəy Topçubaşov: prob- lemli dostluq / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 1 iyul.- S.16-17; 24 iyun.- S.18. 2689. Miralay, İ. Azərbaycan Ordusu haqqında: [AXC-nın zabiti Miralay İsrafil bəyin xatiratından] / İsrafil bəy Miralay; təqdim etdi Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2017.-28 oktyabr.- S. 6. 2690. Pəhləvan, Ə. Sən türkün ruhunun atası idin!: [Əhməd Cəfəroğlu haqqında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə / Əmir Pəhləvan.-Bakı, 2017.- S.191-192. 2691. Səmədağa Ağamalıoğlunun Cümhuriyyət parlamentində fəaliyyəti // Şərq.- 2017.- 12 dekabr.- S.12. 2692. Səfərov, R. Azərbaycan ordusu və diplomatiyasının şanlı tarixi: Cəfər bəy Rüstəmbəyovu tanıyaq / Rafiq Səfərov // Kaspi.- 2017.- 6 iyul.- S.15; 7 iyul.-S.7. 2693. Şeyxülislamzadə, Ə. Azərbaycanın süqutuna təqəddüm edən diplo- ması müzakirəsində: Bir xatirə / Əkbər Şeyxülislamzadə; təqdim edəni Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2017.- 3 dekabr.- S. 6.

2018 2694. Abbasov, C. “Cümhuriyyətin qurucuları” kitabının təqdimat mərasi- mi keçirildi: [görkəmli tarixçi, professor Nəsiman Yaqublunun eyniadlı kitabının] // 525-ci qəzet.- 2018.- 12 may.- S.11. 2695. Adil, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Azərbaycan xalqının tarixində yeri əvəzedilməzdir: Ziyad Əmrahov: Cümhuriyyət xadimləri haqqında hələ də boşluqlar qalmaqdadır və araşdırma tələb edir / Nigar Adil // Olaylar.- 2018.- 16 may, № 87.- S.5.

305 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2696. Adışirinov, K. Yazıçı və hüquqşünas Mustafa bəy Əlibəyov: erməni-bolşevik məkrinin qurbanı / Kamil Adışirinov // 525-ci qəzet.- 2018.- 22 may.- S. 4. 2697. Abışov, V. Ən böyük “günahları” vətəni sevmək idi...: [ADR xadim- ləri haqqında]: Azərbaycan Parlamenti – 100 / Vaqif Abışov // Azərbaycan .- 2018.- 18 sentyabr.- S.9. 2698. Akimova, E. Cümhuriyyətə gedən yolun şairi – Məhəmməd Hadi / Elnarə Akimova // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 26 may.-S. 4-5. 2699. Alim. Mühacirət edən Cümhuriyyət qurucularının da xatirəsi əbədiləşdirilməlidir: Qənirə Paşayeva: Türkiyədə məzarı olan AXC fəallarının qəbirüstü abidələri yüksək səviyyədə düzəldilməlidir / Alim // Olaylar.- 2018.- 3-5 fevral.- S.8. 2700. Alışlı, C. 100 il sonra bədii obrazlarla qayıdan cümhuriyyətçilər [ADR xadimlərinə həsr olunmuş filmlər haqqında] /Ceyhun Alışlı // Xalq qəzeti 2018.- 3 iyun.- S.4. 2701. Aşırlı, A. “Azərbaycan”ın Xəlil İbrahimi: [AXC dövründə Müsavat partiyasının üzvü Xəlil İbrahim haqqında] / Akif Aşırlı // Şərq.- 2018.- 10 aprel.- S. 5. 2702. Avşar, Ə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində türkiyəli müəllimlər / Ə.Avşar // 525-ci qəzet.- 2018.- 11 may.- S.4. 2703. Avşar, Ə. Türkiyə-Azərbaycan mədəni əlaqələrinin inkişafında ziya- lıların rolu: [Əli bəy Hüseynzadə, Əhməd bəy Ağaoğlu] / Əbdülhəmid Avşar // 525-ci qəzet. - 2018.- 5 may. - S. 9,12. 2704. Azad. Cümhuriyyət qurucularının xatirəsi əbədiləşdirilməlidir: [mil- lət vəkili Qənirə Paşayevanın sözləri] / Azad // Həftə içi.- 2018.- 2 fevral.- S.5. 2705. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli // İqtisadiyyat.-2018.- 22-28 fevral; 1-6 mart.- S.2. 2706. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ilk səhiyyə naziri – Xudadat bəy Rəfibəyli // Xalq qəzeti.- 2018.- 16 may.- S.7 2707. Azərbaycan romantikləri və Xalq Cümhuriyyəti: [Hüseyn Cavi- din ev-muzeyində keçirilən eyniadlı konfrans Hüseyn Cavid, Əhməd Cavad və Abdulla Şaiqin Cümhuriyyət dövrü yaradıcılığına həsr olunub] // Mədəniyyət .- 2018.- 1 iyun.- S.4. 2708. Azərbaycanca internet resursları zənginləşdirilir: Atatürkün “İstiqlal” medalı ilə təltif etdiyi Hacı Cabbar Kömək kim olub?: [Cümhu- riyyətin yubileyi ilə əlaqədar AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanasında “Azərbaycanca Vikipediya”da eyniadlı məqalənin yerləşdirilməsi haqqında] // Mədəniyyət.-2018.-23 fevral.- S.12. 2709. Azəri. Hacı Zeynalabdin: [1924-cü il “Yeni Qafqasiya” dərgisinin 2- ci sayında nəşr olunan məqalə haqqında] / Azəri // Azərbaycan.- 2018.- 7 iyun.- S.11.

306 Biblioqrafiya

2710. Azəri, L. Cümhuriyyətin simaları milli filmlərimizdə: Azərbaycan kinosu 120 / Lalə Azəri // Mədəniyyət.- 2018.- 2 mart.- S. 10. 2711. Baxışov, V. Azərbaycan Cümhuriyyəti Məclisi-Məbusanında Nuxa qəzasının təmsil edən şəxslər: [Hacıbala bəy Nağıbəyov, Abdulla bəy Əfəndi- zadə, Salman Mümtaz, Gəncə qubernatoru, Məmmədtağı bəy Nağıbəyov, Rəşid bəy Əfəndiyev, vəkil Mustafa bəy, Abdulla bəy Əfəndizadə, Qərib Kərimoğlu Kərimov, Teymur bəy Məhəmmədqulu bəy oğlu Makinski haqqın- da] / Vüsal Baxışov // Ədalət.- 2018.- 7, 8, 9, 12, 13, 14 iyun.- S.7. 2712. Bayramova, Z. Cümhuriyyət dövrünün fədaka qadını: [Azərbayca- nın ilk qadın pedaqoqu Mədinə xanım Qiyasbəyli haqqında] / Zümrüd Bayramova // Səs.- 2018.- 5 may.- S. 10. 2713. Cəfərov Məmməd Yusif: [Cümhuriyyət parlamentinin sədr müavini] // İqtisadiyyat .-2018.- 14-20 iyun.- S.11. 2714. Cümhuriyyətin ilk ədliyyə naziri – Xəlil bəy Xasməmmədov: O, “Azərbaycan davasını” ömrünün sonuna kimi aparıb // Kaspi.- 2018.- 21 fevral.- S. 15. 2715. Dadaşova, Ş. Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycan qadınları – Şəfiqə xanım Qaspiralı / Şəfiqə Dadaşova // İki sahil.- 2018.- 16 may.- S. 12. 2716. Dadaşova, Ş. Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycan qadınları: Şəfiqə xanım Əfəndizadə / Şəfiqə Dadaşova // İki sahil.- 2018.- 17 may.- S. 20. 2717. Dünyaminqızı, Q. “Sakit ölüm” arzulayan cümhuriyyətçi: parla- mentin son iclasının qərarını o imzalayıb: [Cümhuriyyət dövründə parlament üzvlərindən olan Məmməd Yusif Cəfərov haqqında] / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 30 may.- S. 15. 2718. Dünyaminqızı, Q. Cümhuriyyət parlamentinin üzvü olan müəllim: Sovetlər onu Keşlə həbsxanasında güllələyib, Cümhuriyyət – 100: [ictimai- siyasi xadim Mustafa Mahmudov haqqında] / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 14 mart.- S.15. 2719. Dünyaminqızı, Q. Cümhuriyyətin ilk xarici işlər naziri: O, bolşevik- lərin mənəvi və fiziki rüsvayçılığına dözməyərək intihar edib: [Məhəmməd Həsən Hacınski haqqında] / Q.Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 10 aprel.- S.15 2720. Dünyaminqızı, Q. Rəsulzadənin “fədakar millət adamı” adlandırdığı şəxsiyyət: Ömrünün sonuna kimi bitərəf qalan bu xeyirxah insanı yalnız xalqının tərəqqisi, azadlığı düşündürürdü: [Xudadat Ələkbər oğlu Rəfibəyli haqqında] / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 23 may.- S.15 2721. Dünyaminqızı, Q.Cümhuriyyət dönəminin ilk hərbi naziri: O, həm də Qarabağın qubernatoru idi, Cümhuriyyət – 100: [dövlət xadimi Xosrov bəy Sultanov haqqında] / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 7 mart.- S.15. 2722. Dünyaminqızı, Q. Cümhuriyyətin ilk ədliyyə naziri - Xəlil bəy Xasməmmədov: Cümhuriyyət-100: O, “Azərbaycan davasını” ömrünün sonuna kimi aparıb /Qərənfil Dünyaminqızı// Kaspi.- 2018.- 21 fevral.- S.15.

307 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2723. Eyvazova, N. Cümhuriyyət qurucularının təhsil siyasəti / Nüşabə Eyvazova // Azərbaycan müəllimi .-2018.- 6 iyul.- S.5. 2724. Əbdülsəlimzadə, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucuları: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 93-cü ildönümü münasibətilə] / Qüdrət Əbdülsəlimzadə // Xalq cəbhəsi.- 2011.- 27 may.- S. 13. 2725. Ədiloğlu, N. Ənvərlərin oxşar taleyi: Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yəti – 100: [Ənvər bəy Aslanbəyov haqqında] / N.Ədiloğlu // Ədalət.- 2018.- 27 aprel.- S.5. 2726. Əhməd, D. Cümhuriyyət liderlərinin məzarları əsla vətənə gətirilmə- məlidir / Dilqəm Əhməd; müsahibəni apardı Tural Turan // Həftə içi.- 2018.- 5 aprel.- S.3. 2727. Əhmədova, S. Səmədağa Ağamalıoğlunun Azərbaycanın sovetlər dönəmindəki fəaliyyəti (1920-1930): Səmədağa Ağamalıoğlu – 150 / S.Əh- mədova // Kredo.- 2018.- 5 aprel.- S.9. 2728. Əkbərova, S. Dünyanın təkərini “fırlatmağı” bacaran ziyalı: [Səməd ağa Ağamalıoğlu – 150] / Salatın Əkbərova // Kaspi.- 2018.- 5 yanvar.- S. 15. 2729. Əliyev, Ə. Fədakar istiqlalçı Miryaqub Mehdiyev və onun fransızca əsərləri haqqında qeydlər / Ə.Əliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 2,3 fevral.- S.7. 2730. Əliyev, Q. Heydər Əliyev Cümhuriyyət qurucularının fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir / Qabil Əliyev // Azərbaycan.- 2018.- 26 may.- S. 10. 2731. Əliyev, S. Xudadat bəy Rəfibəyli – 140 / Sadatxan Əliyev, S.Maniyeva // Tibb qəzeti.- 2018.- 31 may.- S.11. 2732. Əliyeva, A. Azərbaycan mədəniyyəti tarixinə doğulan günəş – Sultanməcid Qənizadə A.Əliyeva // Türküstan.- 2018.- 10-16 aprel.- S.10. 2733. Əliyeva, A. Cümhuriyyət dövrünün milli mətbuatı: Təzadlar dövrünün ziyalıları / A.Əliyeva // Azad Azərbaycan.- 2018.- 5 may.- S.3. 2734. Əliyeva, A. Günahsız müqəssir: Əliabbas Müznib və ya Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Dövlət marşını yazan / Aynurə Əliyeva // Azad Azərbay- can 2018.- 6 iyun.- S.7; Türküstan .- 2018.- 15-20 iyun.- S.13.; 21-25 iyun.- S.7. 2735. Əliyeva, A. Sən bizimsən, bizimsən durduqca bədəndə can: (İstiqlal şairi Əmin Abidin 120 illik yubileyi tamam olur) / Aynurə Əliyeva // Azad Azərbaycan 2018.- 8 iyun.- S.7. 2736. Əliyeva, İ. Bir tarix - üç tale: Azərbaycan Parlamenti – 100: [ADR xadimləri Əlimərdan bəy Topçubaşov, Həsən bəy Ağayev və Məmməd Yusif Cəfərov haqqında] /İradə Əliyeva // Azərbaycan.-2018.- 23 sentyabr.- S.5-6. 2737. Əliyeva, İ. Yüz tələbənin bir “günahı”: Hənifə Zeynallı, Cəmil bəy Cümşüd bəy oğlu Əlumuradbəyli, Əli Yusif , Əşrəf Ağaəli oğlu Əliyev , Firidun Əzim oğlu Əliyev və digət tələbələr və Yüz tələbənin bircə günahı - onları xaricə oxumağa Cümhuriyyət hökuməti göndərmişdi / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2018.- 26 may.-S.4; 27 may.- S. 9.

308 Biblioqrafiya

2738. Əliyeva, K. Tahirə Qürrətül-Eyn – 200: [tanınmış ADR xadimi haqqında] / K.Əliyeva // Türküstan.- 2018.- 10-16 aprel.- S.12. 2739. Əlizadə, Ş. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə töhfə: [“Azərbaycan Cümhuriyyəti: tarixi, siyasi və ədəbi-kulturoloji müstəvidə” və “Cümhuriyyət qurucuları” kitablarının şapdan şıxması haqqında] / Şükür Əlizadə // Respublika.- 2018.- 27 may.- S.5. 2740. Faxralı, R. Tarixin yaddaşı...: və yaxud Hüseyn Əfəndi kimdir?: [cümhuriyyətci Hüseyn Mustafaoğlu haqqında] / Rəşid Faxralı // İki sahil.- 2018.- 3 may.- S.12; Hərbi And.- 2018.- 18 may.- S. 13. 2741. Fərəcov, S. Cümhuriyyət aşiqi Mola Cümə: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəi dövründə yazıb-yaratmış Molla Cümə haqqında] / Savalan Fərəcov // Mədəniyyət.- 2018.- 27 aprel.- S. 11. 2742. İlk azərbaycanlı hərbi topoqraf haqqında sərgi: [Qazax rayon Mərkəzi kitabxanasında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi və general-mayor İbrahim ağa Vəkilovun anadan olmasının 165 illiyi münasi- bətilə keçirilən tədbir haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 18 may.- S.7. 2743. İlyasov, V. AXC Parlamentinin sosialist fraksiyasının üzvü: [AXC qurucularından biri, ictimai-siyasi xadim Səmədağa Ağamalıoğlu haqqında] / V.İlyasov // İki sahil.- 2018.- 19 aprel.- S.26. 2744. İlyasov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin liderləri: Əhməd bəy Pepinov / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 13 aprel.- S. 30. 2745. İlyasov, V. AXC Parlamentinin sosialist fraksiyasının üzvü: [Səmədağa Ağamalıoğlu haqqında] / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 19 aprel.- S.26. 2746. İlyasov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin liderləri: Xudadat bəy Rəfibəyov / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 31 mart.- S. 29. 2747. İlyasov, V. Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycan qadınları: [publisist Şəfiqə xanım Əfəndizadə haqqında] / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 17 may.- S.20. 2748. İsmayıl. “Cümhuriyyət qurucuları ilə fəxr edirik”: Prezident İlham Əliyev Bakı Forumunda önəmli mesajlar verdi / İsmayıl // Şərq.- 2018.- 16 mart.- S. 3. 2749. İsmayıl. Qadınlar da fikir meydanında qələmlərini sınayırlar: [Sabir Gəncəlinin yazıçının “İşıqlı ömürlər, kövrək talelər” adlı kitabı Cümhuriyyətçi və maarifçi qadınlara həsr olunub] / İsmayıl // Şərq.- 2018.- 23may.- S. 11. 2750. İsmayıl. Qızıl tarıx yazanlar...: Liderlərin böyük əksəriyyəti jurna- listlər idi / İsmayıl // Şərq.- 2018.- 19 aprel.- S.11. 2751. Qafarova, Q. Ana dilində ilk orta məktəb: [Abdulla Şaiqin "Nümunə məktəbi" haqqında] / Qaratel Qafarova // Azərbaycan müəllimi 2018.- 1 iyun.- S.1; 13.

309 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2752. Qasımoğlu, N. Şahsuvar bəy Kələntərov (Hüseynov) / Nəriman Qasımoğlu // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 26 may.- S. 6-7. 2753. Qədimov, C. Azərbaycan ziyalıları diasporumuzun inkişafında mühüm rol oynayıb: [diaspor məsələləri üzrə ekspert Yəhya Babanlının AXC xadimləri haqqında fikirləri] / C.Qədimov // Azad Azərbaycan.- 2018.- 5 iyun.- S.5. 2754. Qoca, E. Lavrenti Beriya və Xalq Cümhuriyyətinin əks-kəşfiyyatı: [maarifçi, ictimai xadim Nağı bəy və Məmmədbağır Şeyxzamanlı haqqında] / Elşad Qoca // Palitra.-2018.- 3 aprel.- S.10. 2755. Qoca, F. Cümhuriyyət şəhidlərinə: [şeir] / Fikrət Qoca // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 26 may.- S.11. 2756. Quliyev, Ə. Bakı Dövlət Universitetinin yaradıcılarından biri – Məhəmməd ağa Şahtaxtlı / Əbülfəz Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 26 may.- S.22-23. 2757. Quliyev, Ə. Məhəmməd ağa Şahtaxtlı və Azərbaycan Xalq Cümhu- riyyəti / Əbülfəz Quliyev // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 26 may.- S.20-21. 2758. Quliyev, V. Bir cümhuriyyət xadimi – Olqerd Kriçinski / Vidadi Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 19, 21 aprel.- S.18-19. 2759. Quliyev, V. Cümhuriyyət məmurunun dünya şöhrəti – Məhəmməd Ağa-oğlu / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 2, 9, 15 iyun.- S.18-19. 2760. Quliyev, V. Əhməd Ağaoğlu-Əlimərdan bəy Topçubaşov: problemli dostluq / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 24 iyun.- S.18; 1 iyul.- S.16-17. 2761. Quliyev, V. Polkovnik İsrafil bəyin xatirələri / Vidadi Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 10 fevral.- S.26; 17, 24 fevral.- S.18-19. 2762. Quliyev, V. Nümayəndə heyətinin taleyi / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 12 may.- S. 18. 2763. Mahmudov, Y. Yaqub Mahmudov: İstərdim ki, qardaşlıq abidəsi qoyulsun, orada Nuru Paşa ilə Azərbaycan generalları yanaşı dayansınlar: [tarixçi alimlə müsahibə] / Yaqub Mahmudov; müsahibəni apardı A.Turan // Xalq qəzeti .- 2018.- 27 may.- S.7. 2764. Məhəbbətoğlu, Q. Cümhuriyyətin “Azərbaycan”ı və onun redaktor- ları: [Ceyhun Hacıbəyli, Üzeyir Hacıbəyli, Şəfi bəy Rüstəmbəyli və Xəlil İbrahim] / Qvami Məhəbbətoğlu // İki sahil.- 2018.- 11 aprel.- S. 10. 2765. Məhəbbətoğlu, Q. Erməni terrorçuları tərəfindən qətlə yetirilmiş Cümhuriyyət qurucuları / Qvami Məhəbbətoğlu // İki sahil.- 2018.- 15 may.- S.10. 2766. Məmmədov, V. Rəsulzadəni Basqala aparan Tircanlı Molla Kamil: Onu Şirvanın Abbasqulu bəy Şadlinskisi də adlandırırdılar / Vaqif Məmmədov // Cümhuriyət.- 2018.- 18-20 avqust.- S.12. 2767. Miraslan, R. Cümhuriyyətimizin ANAları: [AXC-nin maarifpərvər qadınları haqqında] / R.Miraslan // Xalq cəbhəsi.- 2018.- 27 yanvar.- S.15.

310 Biblioqrafiya

2768. Mirişli, E. Gəncə doğumlu Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin döv- lət xadimləri: [Nəsib bəy Yusifbəyli, Xəlil bəy Xasməmmədov, Məmmədbağır Şeyxzamanlı, Adil xan Ziyadxanov, Nağı bəy Şeyxzamanl və İsmayıl xan Ziyadxanov haqqında] / Elşən Mirişli // Türküstan.- 2018.- 5-11 iyun.- S.7. 2769. Mustafa, N. Azərbaycanın Ermənistandakı ilk diplomatik nümayən- dəsi Məhəmməd xan Təkinski / Nazim Mustafa // Azərbaycan.- 2018.- 27 may.- S. 14. 2770. Mustafa, N. Diplomat Teymur bəy Makinski: Ermənistan hökuməti onu həbs etmək üçün cinayət işi açmışdı / Nazim Mustafa // Azərbaycan.- 2018.- 1 iyun.-S. 10. 2771. Mustafa, N. Səfir Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev Ermənistan höku- mətinin sifarişi ilə qarət edilmişdi [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə] / N.Mustafa // Azərbaycan.- 2018.- 4 may.- S.10. 2772. Müstəqil Azərbaycan Respublikası Cümhuriyyət qurucularının bütün arzularının reallığıdır // Səs.- 2018.- 18 aprel..- S. 11. 2773. Nərimanoğlu, M. Cümhuriyyətin yadigarlarından biri:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin iclasları H.Z.Tağıyevin “Qızlar məktəbi”nin binasında keçirilib / Məhəmməd Nərimanoğlu // Azərbaycan.- 2018.- 23 sentyabr.- S.6. 2774. Nurlan. Cümhuriyyət qurucularının xatirəsinin əbədiləşdirilməsinə ehtiyac var / Nurlan // Olaylar.- 2018.- 7-9 aprel.- S.4. 2775. Nurlan. Qəhrəmanlar sozdə deyilməklə qəhrəman olmur: Rafael Hüseynov: Cumhuriyyət qurucularının ayrı-ayrı böyük simaları haqqında bədii və sənədli filmlər çəkilməlidir / Nurlan // Azad Azərbaycan.- 2018.- 7 aprel.- S.6. 2776. Paşayeva, Q. Mühacirət edən Cümhuriyyət qurucularının da xatirəsi əbədiləşdirilməlidir: Qənirə Paşayeva: Türkiyədə məzarı olan AXC fəallarının qəbirüstü abidələri yüksək səviyyədə düzəldilməlidir / Qənirə Paşayeva; qələmə aldı Alim // Olaylar.- 2018.- 3-5 fevral.- S.8. 2777. Pepinov, F. Babamın qanlı paltarını anama veriblər: Ömər Faiqin nəvəsi Fuad Pepinov “Şərq”ə nələri danışdı?: [Moskvada yaşayan soydaşımızın müsahibəsi] / F.Pepinov; müsahibəni apardı Məlahət Rzayeva // Şərq.- 2018.- 18 aprel.- S.5. 2778. Pənah, G. Azərbaycanda Xalq Cümhuriyyəti ədibi həyatda böyük canlanmaya təkan verdi: Məhəmməd Hadi, Hüseyn Cavid, Abdulla Şaiq, Cəfər Cabbarlı, Əhməd Cavad, Ümgülsüm Sadıqzadə, Əli Yusif poeziya sahəsində uğur qazandılar: 1-ci yazı / Gülxani Pənah // Xalq Cəbhəsi.- 2018.- 20 aprel.- S. 14. 2779. Rəsul qızı, G. 36 yaşında güllələnən Əbdülhəmid Qaytabaşı: O, Cümhuriyyətin ən gənc generalı olub / Günay Rəsul qızı // Paralel.- 2018.- 24 may.-S. 13.

311 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2780. Rzayeva, M. AXC-nin sonuncu naziri...: [sonuncu maarif naziri olmuş Nurməhəmməd Şahsuvarov haqqında] / Məlahət Rzayeva // Şərq.- 2018.- 3 may.- S.8. 2781. Rzayeva, M. “Məktəb”in baş redaktoru...: Qafur Rəşad cümhuriyyət dövründə fəaliyyət göstərmiş jurnalistlərdəndir: [1911-1920 ci illərdə nəşr olunan “Məktəb” jurnalının baş redaktoru, pedaqoq, coğrafiyaçı, publisist haqqında] / M.Rzayeva // Şərq.- 2018.- 25 aprel.- S.11. 2782. Salmanlı, R. İstiqlalçının maarifçilik fədakarlığı: Cümhuriyyətin qurucuları: [ictimai xadim, pedaqoq və şair Hacı Kərim Sanılı haqqında] /R.Salmanlı // Azərbaycan.- 2018.- 5 may.- S.10. 2783. Salmanlı, R. Qayalara qanla yazılan döyüş: [Məcid ağa Məmməd ağa oğlu Şəkibəyov və Əsgər ağa Şəkibəyov haqqında] / Rəhman Salmanlı // Azərbaycan.- 2018.- 12 iyun.- S.9. 2784. Sarıyeva, İ. Cumhuriyyətimizin yüz illiyində Nargin (hazırkı Böyük Zirə) adası abidəsi…: “Bakı-Xəbər” qəzeti Nargin adasında qətlə yetirilən günahsız insanların xatirə abidəsinin ucaldılmasını təklif edir / İradə Sarıyeva // Bakı Xəbər.- 2018.- 15 fevral.- S. 14. 2785. Səfərov, R. Azərbaycanın təhsil tarixində izi qalmış qadın: [cümhuriyyət dövründə Azərbaycanda məktəb-tədris işinin təşkilində və onun yayılmasında müəyyən rolu olmuş qadın, Aynülhəyat Yusifbəylinin həyat və fəaliyyəti haqqında] / R.Səfərov // Kaspi.- 2018.- 16 may.- S.15. 2786. Süleymanov, M. Heydər Əliyev və Cümhuriyyət generalları / Meh- man Süleymanov // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 25 aprel.- S. 2; Hərbi And .- 2018 .-15 iyun.- S.9 2787. Şahbazov, A. General Məmməd bəy Sulkeviç: Xoşbəxtəm ki, müsəlman ordusunun zabiti kimi ölürəm / Atamalı Şahbazov // Azərbaycan ordusu.- 2018.- 17,20 mart.- S. 6. 2788. Şüküroğlu, L. Cümhuriyyət fədaisi: görkəmli hərb xadimi Həbib bəy Səlimov / Lətif Şüküroğlu // 525-ci qəzet.- 2018.- 28, 29, 30 mart.- S.6. 2789. Şüküroğlu, L. Millətə xidmətlə qazanılan unudulmazlıq: Əhməd bəy Pepinov / Lətif Şüküroğlu // 525-ci qəzet.- 2018.- 13, 17, 18, 19 aprel.- S.6. 2790. Şüküroğlu, L. Milyonçu mesenatın nazir övladı: Mirzə Şəmsi oğlu Əsədullayev / Lətif Şüküroğlu // 525-ci qəzet .-2018.- 13, 14 iyun.- S.6. 2791. Şüküroğlu, L. Vətənpərvər və millətsevər Cümhuriyyət xadimi – Məmməd Yusif Cəfərov / Lətif Şüküroğlu // 525-ci qəzet.- 2018.- 23, 24, 25 may.- S.6. 2792. Tağı, M. Bir daha Bağırov haqqında: Mir Cəfər Bağırov Azərbay- canda Sovet Hakimiyyəti qurulmazdan əvvəl mövcud olmuş ayrı-ayrı nəsilləri, xan-bəy mülkədar sülalələrini, Cümhuriyyət dövründə fəaliyyət göstərən insan- ları necə qoruyurdu / Məmməd Tağı // Hürriyyət.- 2018.- 11 may.- S. 14.

312 Biblioqrafiya

2793. Talıblı, S. AXC-nin İranda səfiri olmuş Adil xan Ziyadxanlının siyasi və diplomatik fəaliyyəti: II yazı / Sübhan Talıblı // Xalq Cəbhəsi.- 2018.- 24,25 aprel.- S. 14. 2794. Turan, A. İstiqlal mücahidi:Türkiyə ordusunun generalı Səməd bəy Rəfibəyli / Anar Turan // 525-ci qəzet.- 2018.- 24 may.- S.4. 2795. Turan, A. Azərbaycanın gücü: [Azərbaycan Respublikasının Prezi- denti İlham Əliyevin AXC-nin qurucuları haqqında imzaladığı sərəncamlar] / Azər Turan // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 31 mart.- S.2. 2796. Turqut, T. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin təhsil nazirləri: [Nə- sib bəy Yusifbəyli, Rəşid xan Zabit xan oğlu Qaplanov, Həmid Şahtaxtinski və Nurməhəmməd bəy Şahsuvarov haqqında] / T.Turqut // İki sahil.- 2018.- 16 mart.- S.17. 2797. Vəliyev, A. Xalqımız Cümhuriyyət qurucularının xatirəsinə böyük ehtiramla yanaşır / Ağalar Vəliyev // Xalq qəzeti.- 2018.- 31 may.- S. 9. 2798. Yaqublu, N. Azərbaycanın ilk torpaq və əmək naziri – Əkbərağa Şeyxülislamov / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet .-2018.- 18 may.- S.8. 2799. Yaqublu, N. Cümhuriyyət qurucularının məzarları ölkəmizə gətirilməlidir: [tarixçi alim ilə müsahibə] / Nəsiman Yaqublu; müsahibəni apardı T.Turan // Həftə içi.- 2018.- 14 mart.- S.3. 2800. Yaqublu, N. Cümhuriyyət qurucuları: Azərbaycanın Daxili İşlər naziri Behbud Xan Cavanşir: 1877-1921 / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet - 2018.- 26 yanvar.- S. 6. 2801. Yaqublu, N. Cümhuriyyət qurucuları: Qarabağın general-quberna- toru Xosrov bəy Sultanov / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2018.- 9 yanvar.- S. 5; 18 yanvar.- S. 4. 2802. Yaqublu, N. Cümhuriyyətin maarif və dini etiqad naziri Nurməm- məd bəy Şahsuvarov / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2018.- 4 may.- S.4. 2803. Yusifoğlu, Q. “Cümhuriyyətin 9 şəkli”nin təqdimatı: [rejissor Elxan Cəfərovun quruluşunda ADR xadimlərinə həsr olunmuş eyniadlı bədii-sənədli filmin təqdimatı haqqında] / Qabil Yusifoğlu // Xalq qəzeti 2018.- 3 iyun.- S.7. 2804. Yunusoğlu, Q. Qubadlını qırğınlardan qurtarmış el qəhrəmanları...: Xalq Cümhuriyyəti-100 / Qismət Yunusoğlu // Cümhuriyyət.- 2018.- 1-3 sentyabr.- S.11. 2805. Uğur. Xalq Cümhuriyyəti ordusu döyüşçülərinin sonrakı taleyi faciəvi olub: XI Ordu Azərbaycanı işğal edərkən Cümhuriyyət ordusunun əsas qüvvələri Dağlıq Qarabağda erməni qiyamçılarına qarşı mübarizə aparırdı / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 28-30 iyun.- S.14. 2806. Zərdablı Məlikzadə Həsən bəy: [1926-cı il “Yeni Qafqasiya” dərgisinin 9-cu sayında nəşr olunan məqalə]: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli / Təqd. ed. Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2018.- 13 iyul.- S.11.

313 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

MƏHƏMMƏD ƏMİN RƏSULZADƏ

1918 2807. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Heyəti-mürəxxəsisi rəisi Rəsulzadə Əmin bəyin mühüm bəyanatı / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Yeni məcmuə.- İstanbul, 1918.-№ 54, 25 temmuz (iyul).-S.26-28. 2808. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məslisi-Məbusanında: Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin nitqi // Azərbaycan.- 1918.- № 60, 9 dekabr. 2809. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan paytaxtı: (Bakı şəhəri haqqında) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1918.- 3 qanuni əvvəl, № 55.- S.2-3. 2810. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Şürayi-Millisi rəyasətindən / Məhəm- məd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1918.- № 36, 37, 38, 11-13 noyabr. 2811. Rəsulzadə, M.Ə. Bakı: (Bakının azad edilməsi münasibətilə gön- dərdiyi təbrik teleqramı) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1918.- 3 oktyabr.- № 5.- S.3. 2812. Rəsulzadə, M.Ə. Bütün Azərbaycan əhalisinə /Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.-1918.-№ 52, 29 noyabr. 2813. Rəsulzadə, M.Ə. Hansı ümidlə:[Azərbaycan istiqlalının yeni bir səhifəsi haqqında] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 16 Təşri- nisani.- 1918.- № 41.- S.2. 2814. Rəsulzadə, M.Ə. Şürayi-Milli rəyasətindən / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1918.- № 41, 16 noyabr.

1919 2815. Rəsulzadə, M. Hadisələrin mənası [Dünya müharibəsindən sonra böyük dövlətlərdə olan milliyyət və demokratizm prinsiplərindən bəhs olunur] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1918.- № 65, 15 dekabr. 2816. Rəsulzadə, M. İngilis siyasəti / Məmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1919.- № 325, 19 noyabr. 2817. Rəsulzadə, M. Nə böyük bayram! [İstiqlal bayramı haqqında] Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may. 2818. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında İrəvan quber- niyası müsəlmanları həqqində / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1919.- .-№ 85, 12 yanvar. 2819. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: 22 qanuni- əvvəl iclası: Mabəd: [çıxışı] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1919.- № 356, 29 dekabr. 2820. Rəsulzadə, M.Ə. Məclisi-Məbusan və müxaliflər / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1919.- № 104, 3 fevral.

314 Biblioqrafiya

1920 2821. M.Ə. Almaniyadakı hərəkət / M.Ə. // Azərbaycan.- 1920.- № 58, 19 mart. 2822. M.Ə. Bolşevizmin təlimi / M.Ə. // Azərbaycan.- 1920.- № 29, 11 fevral. 2823. M.Ə. Dövri-hürriyyyət / M.Ə. // Azərbaycan.-1920.- № 53, 14 mart. 2824. M.Ə. Ermənistanın qanlı icraatı / M.Ə. // Azərbaycan.- 1920.- № 52, 11 mart. 2825. M.Ə. Əhvali-siyasiyyə / M.Ə. // Azərbaycan.-1920.- № 39, 25 fevral. 2826. M.Ə. Gözlərimiz aydın! / M.Ə. // Azərbaycan.- 1920.- 14 yanvar, № 12. 2827. M.Ə. Ordumuz zəfərdə / M.Ə. // Azərbaycan.- 1920.-№ 68, 6 aprel. 2828. M.Ə. Yanlış təfsirlər / M.Ə. // Azərbaycan.-1920.- № 39, 25 fevral. 2829. Rəsulzadə, M. Qurtuluş günü... / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1920.- № 58, 19 mart. 2830. Rəsulzadə, M. “Müsavat” Mərkəzi Komitəsindən / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1920.- № 45, 3 mart.

1924 2831. Rəsulzadə, M.Ə. Erməni məsələsi / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Yeni Qafqasiya.- 1924.- № 16.

1928 2832. Rəsulzadə, M.Ə. Əməkdaş həqqində / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azəri-türk.- 1928.- № 20, 15 təşrini-sani.

1988 2833. Əliyev, M. Məmməd Əmin Rəsulzadə / M.Əliyev // Elm.- 1988.- 7 oktyabr.- S. 3; Odlar yurdu.- 1988.- sentyabr, № 17.- S.3.

1989 2834. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycanın paytaxtı: (Azərbaycan 1918 dekabrın 2-dən, 1919-fevralın 7-ə qədər, № 55, 57, 68, 75, 108) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqd. ed.: S.İbrahimov, S.Aşurbəyli // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1989.- 1 dekabr.- S.1, 8.

*** 2835. Əliyev, M. Azərbaycan ruhu: [M.Ə.Rəsulzadə haqqında] / M.Əliyev // Azərbaycan.- 1989.- № 3.- S. 178-183. 2836. Rəhimov, Ə. Məmməd Əmin Rəsulzadənin Seyid Həsən Tağızadəyə

315 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 məktubu /Ə.Rəhimov // Az.SSR EA-nın Xəbərləri: Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası. - 1989. - № 2. - S. 106.

1990 2837. Rəsulzadə, M. Azərbaycan Cümhuriyyəti: (əsərdən bir hissə) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.-1990.-7 dekabr.- S.4. 2838. Rəsulzadə, M. Azərbaycan Cümhuriyyəti: [“Əsrimizin Səyavuşu” əsərindən] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə /çevirəni: P.Kərimov // Elm.-1990. - 26 may.- S.6. 2839. Rəsulzadə, M.Ə. Bakının azad edilməsi münasibətilə M.Ə.Rə- sulzadənin İstanbuldan göndərdiyi təbrik teleqramı: (“Azərbaycan” qəzeti, oktyabr № 5, 1918) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1990.- 14 sentyabr.- S. 1. 2840. Rəsulzadə, M. Beş hürriyyət: (“Təkamül” qəzeti, № 6, 27 yanvar 1907) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Kommunist.- 1990.- 26 may.- S.3. 2841. Rəsulzadə, M. Əsrimizin Səyavuşu / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyasının Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə, hüquq seriyası.- 1990.- № 2.- S.106-129. 2842. Rəsulzadə, M. Formaca da, məzmunca da ruslaşdırma: (Tarixin ağ ləkələri) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 19 oktyabr.- S.6. 2843. Rəsulzadə, M. İstiqlalın əzablı yolu / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // İnşaatçı.-1990.- 26 may.- S.2. 2844. Rəsulzadə, M.Ə. Qafqasiya türkləri / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqd. et. Əsgərli Zaman // Kitablar aləmində.- 1990.- № 4.- S.2-6. 2845. Rəsulzadə, M. Məmməd Əmin Rəsulzadənin parlamanda çıxışı: [1920-ci ildə Azərbaycan qəzetində Qarabağda erməni ekstremislərinə qarşı çap olunmuş məqalə] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 1990.- 8 mart.- S.6. 2846. Rəsulzadə, M. Nə böyük bayram: [ADR-in ildönümü münasibtilə “Azərbaycan” qəzetinin 28 may 1919-cu il tarixli № 190-da dərc olunmuş məqalə) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqd. et. Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 28 aprel.- S.3. 2847. Rəsulzadə, M. Stalin haqqında xatirələri / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; çevirəni R.Əsgər, Ə.Fərəcbəyli // Odlar yurdu.- 1990.- № 17, 18, 19, 20, 22, 23.- S.2. 2848. Rəsulzadə, M.Ə. Milliyyət məsələsi: [“Təkamül” qəzetinin 1906-cı il 16 dekabr nömrəsində dərc olunmuş məqalə] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqd. et. Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 5 may.- S.3.

316 Biblioqrafiya

*** 2849. Əbdürrəhmanlı, N. Bir dəfə yüksələn bayraq...: [M.Ə.Rəsulzadə haqqında sənədli film] / N.Əbdürrəhmanlı // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990. - 25 may.- S. 5. 2850. Hüseynov, Ş. “Təkamül” qəzetinin redaktoru: [M.Ə.Rəsulzadə haqqında] / Şirməmməd Hüseynov // Kommunist.- 1990.- 26 may.- S.3. 2851. Xəndan, R.Z. Rəsulzadə və Cəfər Xəndan /Rəfiq Zəka Xəndan // Azərbaycan gəncləri. - 1990. - 2 iyun. 2852. Qədimov, M. Novxanıda görüş: [Rəsulzadənin yubileyi ilə əlaqədar] /M.Qədimov // Elm.- 1990. -26 may.- S. 1. 2853. Sadıqov, M. Rəsulzadənin ailə üzvlərinin taleyi / M.Sadıqov // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 11 may.- S. 3. 2854. Sultanlı, V. M.Ə.Rəsulzadə mühacirətdə / Vaqif Sultanlı // Azərbay- can.- 1990.- 21 dekabr.- S. 6. 2855. Tariximizin parlaq səhifələrindən: Bütün Azərbaycan əhalisinə: [M.Ə.Rəsulzadənin Azərbaycan Milli Şurasına müraciətnaməsi haqqında] // Azərbaycan.- 1990.- 25 may.- S.1. 2856. Yaqublu, N. M.Ə.Rəsulzadənin doğmaları: [M.Ə.Rəsulzadənin oğlu Rəsul və bacısı Şəhrəbanu haqqında] / Nəsiman Yaqublu // Aydınlıq.- 1990.- 6 oktyabr.- S. 3.

1991 2857. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Cümhuriyyəti (res.: Əlizadə Mayıs) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Açıq söz.-1991.-21 mart.- S.5. 2858. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Parlamentinin açılışında nitqi / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Tarix, ictimaiyyət, coğrafiya tədrisi.- 1991.- № 2.- S.67-69. 2859. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan Cümhuriyyətinin böyük dövlətlər tə- rəfindən tanınması / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Ədalət.- 1991.- 23 may.- S.4-5. 2860. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycanın təşkilində “Müsavat”: [müəllifin 1920-ci ildə Bakıda ayrıca kitabça şəklində nəşr olunmuş eyni adlı mühazirəsi] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Elm.-1991.-14 dekabr.- S.2-8. 2861. Rəsulzadə, M.Ə. Böyük faciə: [Yeni Kafqasiya, № 15, 1927-ci il] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; yazını təqdim etdi Nəsib Nəsibzadə // Azərbay- can.- 1991.- 20 iyun.-S.4. 2862. Rəsulzadə, M.Ə. Qara gün münasibətilə: (28 aprel inqilabı ilə əlaqədar) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azadlıq.- 1991.- 26 aprel. 2863. Rəsulzadə, M.Ə. Qurtuluş günü: “Azərbaycan” qəzeti 1919, 18 eylül (sentyabr), № 276 / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; məqalənin qəzetdə müəllifi Zaman Əsgərli // Azadlıq.-1991.-17 noyabr.-S.2.

317 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2864. Rəsulzadə, M.Ə. M.Ə.Rəsulzadənin “Amerikanın səsi” radiosu ilə Azərbaycana xitabı: [Məmməd Əminin öz səsi ilə 28 may 1953-cü ildəki çıxışının mətni] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azadlıq.-1991.- 31 yanvar.- S.6. 2865. Rəsulzadə, M.Ə. Milli dirilik / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Ədəbiyyat qəzeti.-1991.-1 noyabr.-S.2,3. 2866. Rəsulzadə, M.Ə. Milliyyət məsələsində bolşevik nəzəriyyatı ilə əməliyyatı: [İxtisarla] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqdim edən Rüstəmli Asif // Ədəbiyyat qəzeti.-1991.- 27 dekabr.- S.1-2. 2867. Rəsulzadə, M.Ə. Səadət istiqlaldadır: (1918-ci il dekabrın 7-də Azərbaycan Parlamentinin iclasında M.Ə.Rəsulzadənin nitqi: [“Azərbaycan” qəzetinin 1918-ci il 9 dekabr tarixli 60-cı nömrəsində dərc olunmuşdur] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Bərəkət.- 1991.-28 may.- S.1. 2868. Rəsulzadə, M.Ə. Köhnə nəqarat: [Bütöv və parçalanmaz Rusiya] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; çapa hazırladı Əhmədli Əhməd // Aydınlıq.- 1991.-9-15 mart.- S.4. 2869. Rəsulzadə M.Ə. Ön söz / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Əsrimizin Səyavuşu. Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı. Çağdaş Azərbayxan tarixi.- Bakı, 1991.- S.16-18.

*** 2870. Ağakişiyev, Ə. M.Ə.Rəsulzadə “Panturanizm haqqında” kitabının nəşri haqqında: [Qafqaz problemi ilə əlaqədar] / Ə.Ağakişiyev, V.Sultanlı // Azərbaycan.-1991.-№ 6.- S.102-103. 2871. Bayramoğlu, A. M.Ə.Rəsulzadə mart qırğını haqqında / Alxan Bayramoğlu // Açıq söz.-1991.- 23 may. 2872. Bayramoğlu, A. M.Ə.Rəsulzadə milli istiqlal haqqında / Alxan Bayramoğlu // Vətən səsi.-1991.- 28 may. 2873. Bayramoğlu, A. Unudulmaz faciə: [Məmməd Əmin Rəsulzadənin eyniadlı məqaləsi haqqında] / Alxan Bayramoğlu // Vətən səsi.- 1991.- 15 oktyabr. 2874. Burada abidə qoyulacaq: [Məmməd Əmin Rəsulzadənin abidəsi] // Bakı.- 1991.- 29 may.- S. 1. 2875. Cəfərov, N. Milli dirilik nədir? / Nizami Cəfərov // Açıq söz.- 1991.- 5 aprel.- S.1, 5. 2876. Hüseynov, Ş. Bayram ötəri hiss deyil (M.Ə.Rəsulzadə. Bahari hürriyyət // Açıq söz.- 1917.- 15 mart): [məqalə haqqında] / Şirməmməd Hüseynov // Kommunist qəzeti.- 1991.- 16 mart. 2877. Hüseynov, Ş. Şeyx Şamilə hörmət və məhəbbət (M.Ə.Rəsulzadə. Fitnə və provakasiya // Tərəqqi. - 1908. - 26 noyabr) / Şirməmməd Hüseynov // Kommunist.- 1991.- 8 may.

318 Biblioqrafiya

2878. Xəndan, R. M.Ə.Rəsulzadə uzaqgörənliyi: [Rəsulzadənin 1922-ci ildə yazdığı “Əsrimizin Səyavuşu” kitabı haqqında] / Rəfiq Zəka Xəndan // Kənd əməkçisinin təqvimi.- Bakı, 1991.- S.6-9. 2879. İsaoğlu, A. Məmməd Əmin Rəsulzadə: onu tanıyırıqmı? / A.İsaoğlu // Bakı.- 1991. - 19 fevral. 2880. Məhərrəmov, N. “Bakı barədə Azərbaycanın bəyanatı”: (İstanbul qəzetlərində çap olunmuş Azərbaycan sülh nümayəndəsinin başçısı Rəsulza- dənin alman səfirinə verdiyi bəyanat) / N.Məhərrrəmov // Açıq söz.- 1991.- 5 yanvar.- S. 1. 2881. Məmməd Əmin Rəsulzadə Milli İstiqlal haqqında: Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti // Vətən səsi.-1991.- 20 may. 2882. Məmməd Əmin Rəsulzadənin “Amerikanm səsi” radiosu ilə Azərbaycana xitabı // Azadlıq. - 1991. - 31 yanvar. 2883. Məmməd Əmin Rəsulzadənin ömür yolunun başlıca tarixləri // Azadlıq.- 1991.- 31 yanvar. 2884. Musayev, M. Məmməd Əmin Rəsulzadə Lahıcda / M.Musayev // Bakı.- 1991.- 10, 11 dekabr.- S.2; 12 dekabr.- S.3. 2885. Musayev, M. Məmməd Əmin Rəsulzadənin nadir bir şəkli haqqında / M.Musayev // Bakı. -1991.-5 iyul. 2886. Ramiz, D. Bir kərə yüksələn bayraq: Şeir: [M.Ə.Rəsulzadənin xatirəsinə] / Ramiz Duyğun // Haray dünya /R.Duyğun.- Bakı, 1991.- S.1. 2887. Ramiz, Ə. M.Ə.Rəsulzadənin Stalin haqqında xatirələri / Ə.Ramiz, F.Əfqan // Odlar yurdu.- 1991.- № 3.- S.2; № 4.- S.3. 2888. Sultanlı, V. Məmməd Əmin Rəsulzadə ədəbiyyatşünas kimi / Vaqif Sultanlı // Ulduz.- 1991.- № 11-12.- S.2-6. 2889. Sumbatzadə, Ə. Məmməd Əmin Rəsulzadə - “Azərbaycan Cümhu- riyyəti” /Ə.Subatzadə // Elm. - 1991. - 16 mart.

1992 2890. Rəsulzadə, M. Azərbaycan əşkilində “Müsavat”: [müəllifin 1920-ci ildə ADR-in devrilməsi ərəfəsində Bakıda ayrıca kitabça şəklində nəşr olunmuş eyni adlı mühazirəsi] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Elm.-1992.- 9 yanvar.-S.2; 17,25 yanvar.- S. 3. 2891. Rəsulzadə, M. Azərbaycan davası / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqd. ed. Nəsiman Yaqublu // Aydınlıq.- 1992.- 17 aprel.- S.2. 2892. Rəsulzadə, M. Mayıs duyğuları: [şeir] / Məhəmməd Əmin Rəsul- zadə // Ədəbiyyat qəzeti.- 1992.- 12 iyun.- S.4. 2893. Rəsulzadə, M.Ə. Milli Azərbaycan hərəkatının xarakteri / Məhəm- məd Əmin Rəsulzadə // Ulduz. - 1992. - № 5-6.- S.4-7.

319 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2894. Rəsulzadə, M. Unudulmaz faciə: [1918-ci ilin martında Bakıda törədilmiş dəhşətli faciə haqqında] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Ədəbiyyat qəzeti.- 1992.- 27 mart.- S. 2.

*** 2895. Abdullayev, R. Məmməd Əmin Rəsulzadənin son məktubları vətənə qaytarılmışdır: [YUNESKO-nun katibliyində işləyən Ramiz Abutalıbovla müx- bir C.Quliyevin söhbəti] / R.Abdullayev // Xalq qəzeti.- 1992.- 5 avqust.- S. 4. 2896. Əliyev, M. Məmməd Əmin Rəsulzadə / M.Əliyev // Elm.- 1992.- 7 fevral. 2897. Hüseynov, C. Qaçaq Cümşüd kimdir?: [M.Ə.Rəsulzadəni Lahıcda qoruyan tarixi şəxs haqqında] / C.Hüseynov // Bakı.- 1992.- 28 may.- S.2. 2898. Hüseynov, Ş. 85 il əvvəl (M.Ə. Rəsulzadə. Oktyabrın 17-si // İrşad. - 1906.- 17 oktyabr): [məqalə haqqında] / Ş.Hüseynov // Aydınlıq.- 1992.- 16 oktyabr. 2899. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadə. Yol təəssüratı, Urmiya // Tərəqqi.- 1909.- 30 iyun: [məqalə haqqında] / Şirməmməd Hüseynov // Mədəniyyət. - 1992. - 1 yanvar. 2900. Hüseynov, Ş. Milli qurtuluşumuzun lideri: [Məmməd Əmin Rəsulzadə haqqında M.B.Məmmədzadənin Türkiyədə çıxan “Azərbaycanda” məcmuəsindən (1955, № 12) götürülmüşdür] /Ş.Hüseynov // Xalq qəzeti.- 1992.-28 may.- S. 1-2. 2901. Hüseynov, Ş. Tərəqqi, yoxsa fıtnə fəsad (M.Ə. Rəsulzadə. Mövcibi- heyrət // İrşad. - 1906. - 9 yanvar): [Məqalə haqqında] / Şirməmməd Hüseynov // Xalq qəzeti. -1992.-31 yanvar. 2902. Xəndan, R. Böyük Məmməd Əmin haqqında...: Yazıçı Nəsiman Yaqublunun “M.Ə.Rəsulzadə” adlı monoqrafiyası / Rəfiq Zəka Xəndan // Aydınlıq.- 1992.- 5 iyun.- S.7. 2903. İnsanlara hürriyyət, millətlərə istiqlal!: [M.Ə.Rəsulzadənin nəşr etdiyi “İstiqlal” qəzetinin 35-ci nömrəsində ADR-in 15 illiyinə həsr edilmiş yazıdan bir hissə] / çapa hazırlayan Rəsul Mahmudov // Bakı.- 1992.- 28 may.- S.2. 2904. Maarif, T. M.Ə.Rəsulzadə İsmayıl bəy Qasprinski haqqında / Maarif Teymur // Odlar yurdu.- 1992.- № 15, 28 may.- S.1-2. 2905. Məmməd Əmin Rəsulzadə: həyat və yaradıcılığı // Azərbaycan müəllimi. - 1992. - 27 may. 2906. Məmməd Əmin Rəsulzadənin son məktubları vətənə qaytarıl- mışdır // Xalq qəzeti.- 1992.- 5 avqust. 2907. Hüseynov Ş. Ön söz / Şirməmməd Hüseynov // Məmməd Əmin Rəsulzadə. Əsərləri: 1903-1909.- Cild 1.- Bakı, 1992.- S.3-5.

320 Biblioqrafiya

2908. Süleyman, T. Azərbaycan istiqlal mübarizəsində Rəsulzadəsiz keçən 30 il / T.Süleyman // Odlar yurdu.- 1992.- dekabr № 35-36.- S.5-6. 2909. Yaqublu, N. Gizli “Müsavat”: [M.Ə.Rəsulzadə haqqında müəllifin yazdığı tarixi publisistik kitabından bir parça] / Nəsiman Yaqublu // Ülfət.- 1992.- 25 yanvar.- S. 4.

1993 2910. Rəsulzadə, M.Ə. Məmməd Əmin Rəsulzadənin Azərbaycan parla- mentində son çıxışı / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Müsavat. - 1993. - 29 aprel. 2911. Rəsulzadə, M.Ə. Rusiyada siyasi vəziyyət: Müəllifin 1926-cı ildə yazdığı əsərindən bir parça / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Elm.- 1993.- 8, 22 yanvar.

*** 2912. Əliyev, M. Məmməd Əmin Rəsulzadə / M.Əliyev // Müsavat.- 1993.- 30 oktyabr. 2913. Hüseynzadə, A. Hürriyyət carçısı: [Nəsiman Yaqublunun “Məm- məd Əmin Rəsulzadə” kitabı haqqında] / A.Hüseynzadə // Xalq qəzeti.- 1993.- 23 may.- S.2. 2914. Məmməd Əmin Rəsulzadənin iki təvəllüdü // Ulduz.- 1993.- № 5- 6.- S. 9-11. 2915. Rəsulzadə Məhəmməd Əmin: (qısa tərcümeyi-hal) // Müsavat.- 1993.-№ 1.- S.5. 2916. Sultanlı, V. Böyük və nurlu sima: Məmməd Əmin Rəsulzadə / Vaqif Sultanlı // Ədəbiyyat qəzeti.- 1993.- 12 mart.

1994 2917. Rəsulzadə, M. Məmməd Əmin Rəsulzadənin parlamanda çıxışı: [1920-ci il 1 nisan “Azərbaycan” qəzetində çap olunmuş] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.-1994.-6 dekabr.- S.4.

*** 2918. Bayramoğlu, A. İstiqlal yollarında: [ön söz] / Alxan Bayramoğlu // Məmməd Əmin Rəsulzadə. Azərbaycan Cümhuriyyəti.- Bakı, 1994.- S.3-7. 2919. Cəlaloğlu, S. Məmməd Əmin məktəbi / Sərdar Cəlaloğlu // Azadlığa məhkumuq: (məqalələr, çıxışlar, müsahibələr) /S.Cəlaloğlu.- Bakı,1994.- S.6- 10, 42-52. 2920. Əliyeva-Kəngərli, A.İ. Məmməd Əmin Rəsulzadənin ədəbiyyata verdiyi qiymət / A.İ. Kəngərli // Günay.- 1994.- 10 yanvar.

321 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2921. Əlizadə, Z. Nərimanovun və Rəsulzadənin təcrübələri // İstiqlal. - 1994. - 22 fevral. 2922. Fərmanoğlu, N. Məmməd Əmin Rəsulzadə çağdaş Azərbaycanımı- zın güzgüsüdür / N.Fərmanoğlu // Müxalifət.- 1994.- 8 fevral. 2923. Hüseynov, Ş. Yaddaş: Məmməd Əmin Rəsulzadənin Azərbaycan parlamentinin açılışında nitqi (8 dekabr, 1918-ci il) / Şirməmməd Hüseynov // Azadlıq. - 1994. - 15 yanvar. 2924. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadə (1884-1994-cü illər) / Şirməmməd Hüseynov // Azadlıq. - 1994. - 1 fevral. 2925. Hüseynov, Ş. Uydurma müəmmalar, əslsiz ittihamlar: M.Ə.Rəsulza- dəyə növbəti hücum barədə / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 1994.- 17 yanvar. 2926. Xəndan, R.Z. Məmməd Əmin bəyin əlyazısı... (1918-1920-ci illər) / Rəfiq Zəka Xəndan // Aydınlıq.- 1991.- 10 avqust. 2927. Rzayeva, S. Məmməd Əmin Rəsulzadə və onun ailəsi haqqında xatirələrim / S.Rzayeva // Yeni Müsavat.- 1994.- 24 mart. 2928. Yaqublu, N. M.Ə.Rəsulzadə şəxsiyyətinin böyüklüyü: (M.Ə.Rəsul- zadənin “28 mayısa” aid seçmələri haqqında. “Azərbaycan” jurnalı, 1955, sayı 2-3) / Nəsiman Yaqublu // Müxalifət.-1994.-29 yanvar.- S.4.

1995 2929. Əliyev, M. Məmməd Əmin Rəsulzadə / M.Əliyev // Hərbi bilik. 1995.- № 1.- S.70-73. 2930. Əsassız ittihamlardan boğulan həqiqətlər: M.Ə.Rəsulzadəyə böhtan atanları məhkəmə cəzası gözləyir // Müsavat.- 1995.- № 4, 5.- S.18-21. 2931. Hüseynov, Ş. Tarixin dərsləri, gərdişin təzadları: M.Ə.Rəsulzadəni xatırlarkən / Şirməmməd Hüseynov // Azadlıq.- 1995.- 2 mart. 2932. Qurban, T. Onun həyatı – xalqın həyatıdır: [M.Ə.Rəsulzadənin vəfatının 40 illiyi münasibətilə] / Teyyub Qurban // Bakının səsi.- 1995.- 1, 8 mart.- S.3-4. 2933. Məmmədli, R. M.Ə.Rəsulzadə - 110: (Anadan olması münasibətilə keçirilmiş konfrans) / R.Məmmədli // Elturan.- 1995.- № 1-2.- S.48. 2934. Millətçilik-patriotizmi: M.Ə.Rəsulzadənin anadan olmasının 111 illiyi // Yeni Müsavat.- 1995.- 16 fevral. 2935. Nəsibzadə, N. Millətçilik və demokratiya: əks qütblər, yoxsa...: [M.Ə.Rəsulzadənin fikirlərinə əsasən] / Nəsib Nəsibzadə // Yeni Müsavat.- 1995.- 10 fevral.- S.1-2 2936. Rüstəmova-Tohidi, S. Tarixi ziddiyyətlərin doğurduğu şəxsiyyət ziddiyyətləri: (N.Nərimanov və M.Ə.Rəsulzadə haqqında) / Solmaz Rüstəmo- va-Tohidi // Azərbaycan.- 1995.- 8 dekabr.- S. 3.

322 Biblioqrafiya

2937. Sultanlı, V. Məmməd Əmin Rəsulzadənin iki əlyazması haqqında / Vaqif Sultanlı // Açıq söz.- 1995.- 6 yanvar. 2938. Sultanlı, V. Məmməd Əmin Rəsulzadənin tərcümələri / Vaqif Sultanlı // Azərbaycan ədəbiyyatına dair tədqiqatlar.- Bakı, 1995.- S.39-40. 2939. Sultanlı, V. Məmməd Əmin Rəsulzadənin Stalin haqqında xatirələri / Vaqif Sultanlı // Dil və ədəbiyyat.- 1995.- Bur. 1.- S.112- 115. 2940. Tarixin dərsləri, gərdişin təzadları: Məmməd Əmin Rəsulzadəni xatırlarkən // Azadlıq. - 1995. - 2 mart. 2941. Yaqublu, N. M.Ə.Rəsulzadə: [4 pərdəli tarixi pyes] / Nəsiman Yaqublu // Müsavat.- 1995.- № 3.- S.50-52; № 4.- S.80-85. 2942. Yüz onbirillik yubileyi ilə bağlı keçirilən tədbirlər: [M.Ə.Rəsul- zadənin] // Müsavat.- 1995.- № 3.- S.6.

1996 2943. Rəsulzadə, M. Qurtuluş günü (“Azərbaycan” qəzeti 1919 18 eylül (sentyabr) № 276) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Hərbi bilik.- 1996.- № 5.- S. 57. 2944. Rəsulzadə, M. “Yeni Qafqasiya” 27 aprel 1927 № 10. Böyük faciə. [1920-ci il 28 apreldə rus qoşunlarının Azərbaycanı işğal etməsi haqqında] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; məqaləni qəzetə verən Şirməmməd Hüseynov // Azadlıq.- 1996.- 25 aprel.- S. 5.

*** 2945. Həsənova, R. Məmməd Əmin Rəsulzadə və 28 May İstiqlalı / R.Həsənova // Azadlıq.- 1996.- 24, 29 avqust. 2946. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadə ‒ “Yeni Qafqasiyya” / Şirməmməd Hüseynov // Müxalifət.- 1996.- 27 aprel. 2947. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadə və Azərbaycan Cümhuriy- yəti / Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan jurnalı (Ankara). - 1996. - № 309. 2948. Hüseynov, Ş. Tələb, vəzifə, ənənə, borc: M.Ə. Rəsulzadə -112 / Şirməmməd Hüseynov // Azadlıq. - 1996. - 27 yanvar. 2949. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadə / Şirməmməd Hüseynov // Müstəqilliyimizin çətin yolu. Biz hara gedirik / Ş.Hüseynov.- Bakı, 1996.- S.188 -189. 2950. İstiqlal mücahidi, böyük siyasət adamı: Məmməd Əmin Rəsulza- də // Azadlıq.- 1996.- 17 sentyabr. 2951. Məmməd Əmin Rəsulzadə və Azərbaycan Cümhuriyyəti // “Azərbaycan” türk kültür dərgisi (Ankara).- 1996.- 302.- S.16-24. 2952. Musayeva, P. Məmməd Əmin Rəsulzadə və 28 May istiqlalı / P.Musayeva // Azadlıq. - 1996. - 27 avqust.

323 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2953. Yaqublu, N. Məmməd Əmin Rəsulzadənin “Yeni Qafqaziya” jurnalı haqqında / Nəsiman Yaqublu // Müxalifət.- 1996.- 18 may.

1997 2954. “Azərbaycan” deyərək o dünyaya köçən M.Ə.Rəsulzadə bütün Azərbaycanındır: [Böyük öndərin anadan olmasının 113-cü ildönümü münasibətilə “Azadlıq” qəzetinin redaksiyasında keçirilən tədbir haqqında] // Azadlıq.- 1997.-1 fevral.- S. 3. 2955. Əliyeva-Kəngərli, A. Məmməd Əmin Rəsulzadənin ədəbiyyatşünas- lıq görüşləri /A.Əliyeva-Kəngərli // “Can sözdür, əgər bilirsə insan...”: məqa- lələr məcmuəsi.- Bakı, 1997.- S.4. 2956. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadənin Tehran “Vəsiyyətna- məsi” / Şirməmməd Hüseynov // Liberal press.- 1997. - 24 may. 2957. Hüseynov, Ş. Rusiya: Fevral inqilabı – 80 (M.Ə.Rəsulzadə. Millətin təmini-hüquq məsələsi) / Şirməmməd Hüseynov // Liberal press.- 1997.- 15 fevral. 2958. Rəsulzadə Məhəmməd Əmin – 113: [yanvarın 31-də Novxanı qəsəbəsində böyük öndərin ildönümünün qeyd olunması] // Müxalifət.- 1997.- 1 fevral.- S.1. 2959. Sadıqlı, M. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ailəsinin faciəsi: represssi- ya: o illərin dəhşəti; sənədli povest / M.Sadıqlı // Azərbaycan.- 1997.- № 3-4.- S.102-124; № 5-6.- S.18-34. 2960. Şəmsizadə, N. M.Ə.Rəsulzadə və Azərbaycançılıq ideyası / Niza- məddin Şəmsizadə // Azərbaycan müəllimi.- 1997.- 25 mart.- S.3. 2961. Talıblı, E. Məmməd Əmin Rəsulzadənin ədəbi irsi / E.Talıblı // Müxalifət.- 1997. - 15 fevral.

1998 2962. Rəsulzadə, M. Azərbaycan Cümhuriyyətinin böyük dövlətlər tərəfin- dən tanınması / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Müsavat.- 1998.- № 8.- S.3-4.

*** 2963. Hacıyeva, M. “Azərbaycan”da Rəsulzadə: [Türkiyədə çıxan “Azər- baycan” kitabının dərgisindən: Rəsulzadəyə həsr olunmuş şeirlər] / M.Hacıyeva // Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 28 may.- S.4. 2964. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadəyə qarşı böhtan kampani- yasının arxasında kimlər durur? / Şirməmməd Hüseynov // Yeni Müsavat.- 1998.- S.4-63. 2965. Hüseynov, Ş. Fəda ol, qədir gör!. Məmməd Əmin Rəsulzadə: mütaliələrimdən / Şirməmməd Hüseynov // İrşad qəzeti.- 1998. - 15 aprel.

324 Biblioqrafiya

2966. Kərimov, X. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin iqtisadi baxışlarına dair / X.Kərimov // Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Xəbərləri: İqtisadiyyat seriyası.- 1998.- № 1.- S. 114-118. 2967. Məmmədov, X. Mühacirətdən sonra... həbs: M.Ə.Rəsulzadənin mətbuat fəaliyyətindən naməlum səhifələr. I məqalə / X.Məmmədov // Ədəbiyyat qəzeti.- 1998.- 6 fevral.- S.2;13 fevral.- S. 3. 2968. Sabirqızı, D. Məmməd Əmin Rəsulzadənin ideyaları yaşayır: M.Ə.Rəsulzadə ‒ 114 / D.Sabirqızı // Olaylar.- 1998.- 2 fevral. 2969. Yaqublu, N. Məmməd Əmin Rəsulzadə ‒ Fətəli xan Xoylu müqayi- səsi aparanların məqsədi nədir? / Nəsiman Yaqublu // Yeni Müsavat.- 1998.- 27-29 may. 2970. Yaqublu, N. Azərbaycan işğalının elan olunmasında və milli de- mokratik dövlət quruculuğu prosesində M.Ə.Rəsulzadənin rolu / Nəsiman Yaqublu // Müsavat.- 1998.- № 8.- S.5-6.

1999 2971. Rəsulzadə, M.Ə. Əsərlərinin ikinci cildindən bir hissə / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqd. etdi Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 1999.- 6 oktyabr.- S. 15.

*** 2972. Akpınar, Y. M.Ə.Rəsulzadənin arxivi və əlyazma halındakı əsərləri / Yavuz Akpinar // Elturan.- 1999.- № 1-2.- S. 21-24. 2973. Əsgərli, Z. Milli istiqlal hərəkatında onun rolu olub: Məmməd Əmin Rəsulzadə - 115 / Z.Əsgərli // Naxçıvan.- 1999.- 28 yanvar. 2974. Hacı, S. Məmməd Əmin Rəsulzadənin düşüncəsində Qafqaz / S.Hacı // Panorama.- 1999.- 18 fevral. 2975. Hüseynli, R. Məmməd Əmin Rəsulzadə haqqında yeni faktlar açıqlanıb: bu barədə ilk dəfə / R. Hüseynli // Yeni Müsavat.- 1999.-30 yanvar. 2976. Hüseynov, Ş. Fədakar mücahid, böyük öndər: Məmməd Əmin Rəsulzadə ‒ 115 / Şirməmməd Hüseynov // Açıq söz.- 1999.- 28 yanvar. 2977. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadənin əsərlərinin 2-ci cildi işıq üzü görəcək? / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 1999.- 6 yanvar. 2978. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadənin əsərlərinin 2-ci cildi: mətbuat azadlığı / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 1999.- 27 mart. 2979. Xəlilov A. Məmməd Əmin Rəsulzadənin tərcümələri və senzura: M.Ə. Rəsulzadə - 115 / A.Xəlil // 525-ci qəzet.- 1999.- 30 yanvar 2980. İsgəndərov, A. M.Ə.Rəsulzadə və Azərbaycan istiqlalı /Anar İsgən- dərov // Azərbaycan.- 1999.- 28 yanvar.- S. 2.

325 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2981. İstiqlal mücadiləmizin parlaq siması: [Bakı Dövlət Universitetin- də Məmməd Əmin Rəsulzadənin anadan olmasının 115 illiyi münasibəti ilə keçirilən yığıncaq haqqında] // Azərbaycan.- 1999.- 31 yanvar.- S. 3. 2982. Məmməd Əmin Rəsulzadənin əsərlərinin 2-ci cildi: bir az da ərəb məsələsindən // 525-ci qəzet.- 1999.- 29 sentyabr. 2983. Məmməd Əmin Rəsulzadənin əsərlərinin 2-ci cildi: İran türkləri // 525-ci qəzet.- 1999.- 19-20 may. 2984. Məmməd Əmin Rəsulzadənin əsərlərinin 2-ci cildi: Mühafızəkar və ya sosialist mühafızəkar partiyaların tənqidi // 525-ci qəzet.- 1999.- 7 aprel. 2985. Məmmədli, R. Mirzə Bala Məmmədzadə: “Gələcək” qəzetinin səhifələrində: 1921-ci illər dövri mətbuatı / R.Məmmədli // Elturan.- 1999.- № 1-2.- S.36-38. 2986. Mustafa, N. Şəxsiyyətin qiymətini tarix verir: (M.Ə.Rəsulzadə haq- qında) / N.Mustafa // Xalq qəzeti.- 1999.- 31 yanvar.-S.3. 2987. Rüstəmov, F. Məmməd Əmin Rəsulzadənin pedaqoji görüşləri / F.Rüstəmov // Azərbaycan müəllimi.- 1999.- 30 sentyabr; 6 oktyabr. 2988. Siracəddin, H. Rəsulzadənin düşüncəsində Qafqaz / H.Siracəddin // Panorama.- 1999.- 18 fevral.- S. 2-3.

2000 2989. Rəsulzadə, M.Ə. Məmməd Əmin Rəsulzadənin əsərlərinin 2-ci cildi (1909-1914-cü illər): [parçalar] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // 525-ci qəzet.- 2000.- 26 yanvar; 5 aprel; 24, 31 may; 20, 26 iyul; 2 avqust; 15 noyabr; 1 dekabr.

*** 2990. Əmənullayev, İ. Məmməd Əmin Rəsulzadənin iş yoldaşı Abbasqulu Kazımzadə / İ.Əmənullayev // Azərbaycan.- 2000.- № 9.- S.168-172. 2991. Dəmirli,M. Məmməd Əmin Rəsulzadə (1894-1955) // Azərbaycan tarixi: Mühazirə mətnləri: Ali məktəb tələbələri üçün dərs vəsaiti / Mail Dəmirli, Mahal Məmmədli.-Bakı, 2000.- S.241-242. 2992. Həsənli, E. Babasının qurduğu dövlətə varislik edənlər nəvəsinə sahib çıxmadılar: [M.Ə.Rəsulzadənin nəvəsi R.Rəsulzadənin dəfn mərasimi haqqında] / E.Həsənli // Yeni Müsavat.- 2000.- 17 oktyabr.- S.14. 2993. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadə və Məhəmməd Hüseyn / Şirməmməd Hüseynov// Yeni Müsavat.- 2000.- 5-6 mart. 2994. İsgəndərov, A. Məmməd Əmin Rəsulzadə və Azərbaycan istiqlalı: M.Ə.Rəsulzadə ‒ 115 / Anar İsgəndərov // Azərbaycan.- 28 yanvar; Azərbay- can müəllimi.- 2000.- 21-31 may.

326 Biblioqrafiya

2995. Quliyev, Q. M.Ə.Rəsulzadədən imtina və ya şagirdlərin əxlaqına dair / Qeyrət Quliyev // Nə iqtidar, nə müxalifət: (Bizim iddialar və müddəalar) /Q.Quliyev.- Bakı ,- 2000.- S.316-317. 2996. Quliyev, Q. Rəsulzadə məktəbində: (M.Ə. Rəsulzadənin irsi üzərin- də subyektiv düşüncələr haqqında) / Qeyrət Quliyev // Nə iqtidar, nə müxalifət: (Bizim iddialar və müddəalar) /Q.Quliyev.- Bakı, 2000.- S.10-34. 2997. Məmməd Əmin Rəsulzadənin məqalələri tapılıb // 525-ci qəzet.- 1999.- 10 mart. 2998. Məmməd Əmin Rəsulzadənin xatirələrindən // Azərbaycan Demok ratik Respublikası – 82 // Arena.- 2000.- 26 may.

2001 2999. Aslanov, M. Anaxronizm. “Kavkazski raboçi listok” (24 noyabr, 1905) qəzetində çıxmış “Obezdolenniye” adlı məqalənin M.Ə.Rəsulzadə tərəfindən tərcümə edilib “Həyat” qəzetində (29 noyabr 1905) dərc olunduğuna dair axtarış / Mirabbas Aslanov // Elm.- 2001.- 17-18 iyun. 3000. Aslanov, M. “Nic”də gizli imzadır: M.Ə.Rəsulzadənin “İraninöv” qəzetində istifadə etdiyi imza haqqında / Mirabbas Aslanov // Ədəbiyyat qəzeti.-2001.- 15 iyun. 3001. Hüseynov, Ş. Tarixi sənədlər: İ.Qaspiralı, M.Ə.Rəsulzadə, N.Nəri- manov / Şirməmməd Hüseynov // Mədəniyyət dünyası: elmi məqalələr toplusu.- Bur. 3.- 2001.- S.3-10. 3002. Qurban, T. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və Azərbaycanda ədəbi proses / Teyyub Qurban // Azərbaycan.- 2001.- № 5.-S.167-174.

2002 3003. Aslanov, M. “Ölülər” haqqında həqiqət (C.Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsərinə M.Ə.Rəsulzadənin yüksək qiymət verdiyi məqalənin “Açıq söz” qəzetindən tapıldığı və indiyədək tədqiqata cəlb olunmadığı haqqında) / Mirabbas Aslanov // Ədəbiyyat qəzeti.- 2002.- 14 iyun. 3004. Aslanov, M. M.Ə.Rəsulzadə “Balalara hədiyyə” kitabı haqqında: (F.B.Köçərlinin pedaqoji görüşlərinə M.Ə.Rəsulzadənin yüksək qiymət vermə- sinə dair) / Mirabbas Aslanov // Bakı.-2002. – 25-26 fevral. 3005. Hacıyeva, M. Məmməd Əmin Rəsulzadənin kəlamlarından / Maarifə Hacıyeva // Oxu mətnləri /M.hacıyeva.- Bakı, 2002.- S.9-10. 3006. Hüseynov Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadə “Aşura” haqqında / Şir- məmməd Hüseynov // Günay.- 2002.- 23 mart. 3007. Yaqublu, N. Rəsulzadənin vəfatından 47 il ötür / Nəsiman Yaqublu // Yeni Müsavat.- 2002.- 6 mart.

327 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2003 3008. Aslanov, M. M.Ə.Rəsulzadə İranda / Mirabbas Aslanov // Ədəbiyyat qəzeti.- 2003.- 26 iyul. 3009. “Məmməd Əmin Rəsulzadə” kitabı Tehranda nəşr olunmuşdur // Azərbaycan.- 2003.- 11 yanvar.

2004 3010. Aslanov, M. Fövqəladə dostluq. M.Ə.Rəsulzadə və C.H.Təqizadə arasındakı ideya-yaradıcılıq əlaqələrindən / Mirabbas Aslanov // 525-ci qəzet.- 2004.-17 yanvar. 3011. Aslanov, M. İstiqlal ümidi ilə. M.Ə.Rəsulzadənin ictimai-siyasi görüşləri / Mirabbas Aslanov // 525-ci qəzet.-2004.- 31 yanvar. 3012. Hüseynov, Ş. Məmməd Əmin Rəsulzadə ‒ 120: Görkəmli cavan siyasi xadimin vəsiyyətnaməsi / Şirməmməd Hüseynov // Günay.- 2004.- 24 yanvar. 3013. Hüseynov, Ş. Tatar aliminin tariximizə dair dəyərli tədqiqatı: Stalinin bakılı dostu Rəsulzadənin taleyi / Şirməmməd Hüseynov // Günay.- 2004.- 8, 15, 22, 29 may. 3014. İsmayılov, K. Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamentində fəaliyyəti / Kamran İsmayılov // Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və ictimai-siyasi ideallar.- Bakı, 2004.- S.131-138. 3015. Qurban, T. Azərbaycan davası: 27 şəkildən ibarət tarixi dram: Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin anadan olmasının 120 illiyinə həsr olunur / Teyyub Qurban // Tele-həftə.-2004.-10 aprel.-S.14. 3016. Qurban, T. Milli idealogiyamızın banisi: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ‒120 /Teyyub Qurban // Vəhdət.- 2004.- 31yanvar.- S.6. 3017. Rzayeva, O. “Rəsulzadə irsindən faydalanmaq lazımdır”: [M.Ə.Rə- sulzadənin 120 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir haqqında] / O.Rzayev // Şərq.- 2004.- 29 yanvar.- S.10.

2005 3018. Əhmədova, F. Azərbaycan dövlətçilik tarixində M.Ə.Rəsulzadənin yeri / Firdovsiyyə Əhmədova // Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və ictimai-siyasi ideallar.- Bakı, 2005.- S.17-45. 3019. Ələskərli, Ə. Rəsulzadənin tək bir dərdi vardi: Mühacirət həyatının çətinliklərini ancaq onu yaşayanlar bilər: [M.Ə.Rəsulzadənin silahdaşı olan Məhəmməd bəy Kəngərlinin müsahibəsi] / Ələskər Ələskərli // Ayna.- 2005.- 28 may.- S.8. 3020. İsaxanlı, H. Siyasi liderlər və ictimai-siyasi ideallar: Məmməd Əmin Rəsulzadə / Hamlet İsaxanlı // 525-ci qəzet.- 2005.- 29 yanvar.- № 18.- S.17.

328 Biblioqrafiya

3021. Məmməd Əmin Rəsulzadə // 525-ci qəzet.- 2005.-12 mart. 3022. Yaqublu, Y. İlk Cümhur Başqanımız M.Ə.Rəsulzadə haqqında sayt: Onun vüqarı şəhərlərimizdə deyil, ürəklərimizdə əbədi heykələ çevrilib / Yusif Yaqublu // Təzadlar.- 2005.- 23 avqust.- S.4.

2006 3023. Elçin. M.Ə.Rəsulzadə ömrünün sonuna kimi Azərbaycanın azadlığı uğrunda mübarizə apardı": Nəsiman Yaqublu: “O, XX əsrdə xalqımızın yetişdirdiyi ən görkəmli şəxsiyyətlərdən biridir” / Elçin // Xalq cəbhəsi.-2006.- 31 yanvar.- № 16.- S.12. 3024. Ələkbərov, F. M.Ə.Rəsulzadə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradıcılarından biri kimi / F.Ələkbərov // Mədəniyyət dünyası.- 2006.- № 12.- S.271-276. 3025. Qurban, T. Bir ailənin faciəsi [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin banisi M.Ə. Rəsulzadənin ailəsi haqqında] / Teyyub Qurban // Ekspress.- 2006.- 4 mart.- S.17. 3026. Nicat. Rəsulzadənin doğum günü necə qeyd olundu? / Nicat // Mərkəz.- 2006.- 1 fevral.- S.4. 3027. Şəmsizadə, N. Məmməd Əmin Rəsulzadə və azərbaycançılıq ideyası / Nizaməddin Şəmsizadə // 525-ci qəzet.- 2006.- 24 mart.- S.7. 3028. Zaur. Unudulmayanlar unutdurulur / Zaur // Azərbaycan femidası.- 2006.- sentyabr, № 1.- S.23-24. 3029. Zülfüqarlı, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin rəhbərləri: [M.Ə.Rəsulzadə; Əlimərdanbəy Topçubaşov; F.Xoyski] / M.Zülfüqarlı // Ədalət.- 2006.- 25 may.- S.4.

2007 3030. Fərəcova, Z. Ölümə məhkumlar: Rəsulzadələr / Zöhrə Fərəcova // El.- 2007.- № 51.- S.52-62. 3031. Ramiz. Rəsulzadənin, Xoyskinin nəşi Vətənə gətirilməlidir: [BAXCP sədri, millət vəkili Qüdrət Həsənquluyevin Milli Məclisin iclasında çıxışı haqqında] / Ramiz // Xalq cəbhəsi.- 2007.- 31 mart.- S.3. 3032. Süleymanlı, M. M.Ə.Rəsulzadənin kulturoloji tədqiqatlarında dil amili / M.Süleymanlı // Dünya Azərbaycanlıları.- 2008.- № 1 (4).- S.55-64. 3033. Vətən həsrətli istiqlal mücahidlərini unutmayaq: Əlimərdan bəyin məzarı başında milli Azərbaycan mərkəzi rəisi Rəsulzadə Məhəmməd Əmin bəy əfəndi tərəfindən söylənilən nitq: [Ə.M. Topçubaşovun 145 illiyinə həsr olunur] // 525-ci qəzet.- 2007.- 13 yanvar.- S.14.

329 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2008 3034. Ankarada Rəsulzadənin məqbərəsinin açılışı olub: Mərasimdə Türkiyənin tanınmış dövlət və siyasət adamları da iştirak edib // Bizim yol.- 2008.- 30 may.- № 99.- S.3. 3035. Azərbaycan Milli Şurasının sədri – Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 90 // Mədəniyyət.- 2008.- 28 may.- S.12. 3036. Ələkbərov, F. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin fəlsəfi-siyasi fikirləri / Fuad Ələkbərov // Dirçəliş-XXI əsr.- 2008.- № 120/121.- S.224-235. 3037. Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə atamı Bakıda dəfn edə bildik: Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin nəvəsi Rais Rəsulzadə: “Bibimdən indiyə qədər xəbər yoxdur” // Bakı xəbər.- 2008.- 2 may.- S.6. 3038. Kazımova, Ş. Mübarizə yollarında: Məhəmməd Əmin və Vanda Rəsulzadələr: Mübarizə yollarında: [Varşava Univerisiteinin aspirantı Şəhla Kazımovanın internet vasitəsilə filologiya elmləri namizədi Asif Rüstəmliyə göndərdiyi "Məhəmməd Əmin və Vanda Rəsulzadələr: siyasi izdivac, yoxsa əsl məhəbbət" məqaləsinin bəzi redaktəsi ilə geniş oxucu kütləsinə təqdimatı] / Şəhla Kazımova // Ədəbiyyat qəzeti.- 2008.- 1 fevral.- № 4- S.5. 3039. Qaliboğlu, E. “Məmməd Əmin Rəsulzadə qələmiylə yanaşı milləti birləşdirib bir Cümhuriyyət yaratdı”: Musa Yaqub: “Ondan əvvəl isə millətin səadəti üçün çarpışmış Həsən bəy Zərdabi, Əlibəy Hüseynzadə və başqaları vardı” / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi.- 2008.- 23 fevral.- S.14. 3040. Qurban, T. Qəlblərdə yaşayan şəxsiyyət: [M.Ə.Rəsulzadənin vəfatının 53 illiyi ilə əlaqədar] / Teyyub Qurban // Nəbz.-2008.- 8 mart. 3041. Məmməd Əmin Rəsulzadənin Ankarada mavzoleyi açılıb // Şərq.- 2008.- 30 may. 3042. Rəsulzadənin külliyyatı Dövlət Arxivinə veriləcək: “"Əli bəy Hüseynzadənin arxivini əldə etmişik və bu arxivi elektron variantında hazırlamaq niyyətindəyik” // Mərkəz.- 2008.- 4 mart.- S.15. 3043. Rzayeva, M. “Bütün qəzetlərə iradım var”: Rəis Rəsulzadə: “Futbo- la iki səhifə ayırırlar. Ancaq Məhəmməd Əmindən yazmırlar”: [M.Ə.Rəsulza- dənin nəvəsi Rəis Rəsulzadə ilə müsahibə] / Məlahət Rzayeva // Şərq.- 2008.- 31 yanvar, № 18.- S.6. 3044. Süleymanlı, M. M.Ə.Rəsulzadənin kulturoloji tədqiqatlarında dil amili / M.Süleymanlı // Dünya Azərbaycanlıları.- 2008.- № 1 (4).- S.55-64. 3045. Yaqublu, N. Azərbaycan Milli Şurasınm sədri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: Cümhuriyyət qurucuları / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2008.- 3 may. 3046. Yaqublu, N. 28 May – böyük günün tarixi: Azərbaycanın istiqlalının elan olunmasında və milli-demokratik dövlət quruculuğunda Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin rolu / Nəsiman Yaqublu // Yeni Müsavat.- 2008.- 25 may, № 134.- S.7.

330 Biblioqrafiya

3047. Yaqublu, N. Polyak xalqının azadlıq mücadiləsi Məmməd Əmin Rəsulzadə qələmində: Polşa Respublikasının yaradılmasının 90 illiyi münasi- bətilə / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2008.- 11 noyabr.- S.6. 3048. Yaqublu, N. Rəsulzadənin qəbrini Azərbaycana gətirmək mütləq deyil. Amma elə etmək olar ki, onun ruhu şad olsun / Nəsiman Yaqublu // Şərq.- 2008.-15 may.

2009 3049. Aysel. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ‒ 125 / Aysel // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 28 yanvar.- № 16.- S.9. 3050. Bahadır, X. Məmməd Əmin Rəsulzadə ‒ Azərbaycan özü / Xaliq Baharlı // Azadlıq.- 2009.- 30 yanvar.- S.11. 3051. Cavadlı, N. “ADR-in ideya müəllifi Rəsulzadədir”: Cəmil Həsənli: “Cümhuriyyətin qurucuları çox kişilərin içindən seçilən vətəndaşlar idi” / Natiq Cavadlı // Bizim yol.- 2009.- 31 yanvar.- № 22.- S.7. 3052. İsaqov, S. XX əsrin siyasi arxivi: [Məmməd Əmin Rəsulzadə ‒ 125: “Voprosı istorii”,"Tarixi məsələləri" jurnalında "XX əsrin siyasi arxivi" rubrikası altında M.Ə.Rəsulzadənin 1933-cü ilin noyabrında yazmış olduğu "Azərbaycanda milli hərəkat" adlı çox dəyərli tarixi əsərini (2002, № 2, s.11- 32) və müəllif barədə iri həcmli "Məhəmməd Əmin Rəsulzadə" məqaləsini (S.3-11) dərc etdirmişdir] / Salavat İsaqov // Azadlıq.- 2009.- 27 yanvar.- № 18.- S.5. 3053. Qaliboğlu, E. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Təbrizdə Səttarxanla görüşüb: Əkrəm Rəhimli: "Çar Rusiyası və İngiltərənin məqsədi Güney Azərbaycandakı azadlıq hərəkatını boğmaq idi" / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi.- 2009.-24 yanvar.- S.14. 3054. Məmmədov, Ş. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: dostları və düşmən- ləri...: 1989-cu ilədək Rəsulzadələr ailəsinə bəraət verməyənlər, bu gün hakimiyyətdə oturub milli-mənəvi dəyərlərdən danışır / Şövkət Məmmədova // Azadlıq.- 2009.- 6 mart.- S.13. 3055. Mikayıloğlu, R. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ‒ 125: Vurğun Əyyub: “Xalq Cümhuriyyətinin qurucularına laqeyd münasibət aradan qalxma- lı, Rəsulzadənin nəvəsi Bakıya gətirilməli, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmalıdır”, Vaqif Abışov: “Təəssüf ki, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə indiyə qədər lazımınca qiymətləndilməyib, onun seçilmiş əsərləri belə dövlət səviyyəsində çap olunmayıb” / Ramiz Mikayıloğlu // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 31 yanvar.- № 22.- S.9. 3056. Şirinova, A. Rəsulzadə taleyi: Seyid Həsən Tağızadə: "Məhəmməd Əmin bəy tərbiyəli, qüvvətli və sağlam məntiq sahibi, təmiz qəlbli, doğru sözlü, mətanətli, dürüst, fikir və yoluna dərin bir inam bəsləyən fədakar,

331 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 mücahid, örnək bir insandır" / Arzu Şirinova // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 27 may.- № 91.- S.8.

2010 3057. Aysel. Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə layiq olduğu münasibət göstərilməlidir / Aysel // Xalq cəbhəsi.- 2010.- 23 yanvar.- № 13, № 16.- S.10. 3058. Balayev, A. Moskvada Rəsulzadənin əsərlərinin toplusu çapdan çıxıb: Vaxtilə İran parlamentinin spikeri yazırdı: "Məmməd Əmin bəy kristal kimi təmiz və düz, sözün tam mənasında örnək ola biləcək şəxsiyyət idi" /Aydın Balayev // Azadlıq.- 2010.- 17-18 yanvar.- S.12. 3059. Bir təmizləməyə dair: Sovet türkçülüyü: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: [Türkiyə Təhsil Nazirliyi Təlim və Tərbiyə qurumunun üzvü Ömər Özcan Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin "Bir təmizləməyə dair: Sovet türkçülüyü" yazısını "Xalq Cəbhəsi" qəzetinə göndərmişdir] // Xalq cəbhəsi.- 2010.- 1 sentyabr.- № 157.- S.3. 3060. Hüseynli, N. Rəsulzadə niyə ittiham olunur? / Nemət Hüseynli // Bizim yol.- 2010.- 8 dekabr.- S.4. 3061. Qaliboğlu, E. Azərbaycan ədəbiyyatının Cümhuriyyət dövrü: M.R.Rəsulzadə: "Azadlıq və istiqlaliyyət əsas süngüləri ilə yox, ədəbiyyat və incəsənət vasitəsi ilə əldə olunur" / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi.- 2010.- 28 yanvar.- S.14. 3062. Novruzov, K. O deyirdi: "Özümüzü tanıyaq": [Azərbaycanda Milli İstiqlal hərəkatının ideoloqu və lideri olmuş Məmməd Əmin Rəsulzadə haqqında] / Kərim Novruzov // Ədalət.- 2010.- 30 yanvar.- № 18.- S.6. 3063. Rüstəmli, A. M.Ə.Rəsulzadə və C. Cabbarlı: Qovuşan və ayrılan yollar / Asif Rüstəmli // Ədəbiyyat.- 2010.- 29 yanvar.- S.6. 3064. Türkel, Y. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin "Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin" əsərində azərbaycançılıq, türkçülük, islamçılıq ideyaları / Yadigar Türkel // Elmi əsərlər: AMEA Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq institutu.- 2010.- № 1.- S.205-211. 3065. Uğur. “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz!”: Məmməd Əmin Rəsulzadə: “Ey gənclik! Sənin öhdəndə böyük bir vəzifə var” /Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2010.- 9 noyabr.- S.11.

2011 3066. Aysel. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin ömür yolu / Aysel // Xalq cəbhəsi.- 2011.- 27 yanvar.- № 15.- S.9. 3067. Azərbaycan dövlətçilik tarixində Rəsulzadə fenomeni: Bu böyük şəxsiyyət təkcə siyasi lider yox, peşəkar jurnalist idi // Şərq.- 2011.- 4 fevral.- № 21.- S.6.

332 Biblioqrafiya

3068. Azərbaycan istiqlalının 93-cü ildönümü: [tarix elmləri namizədi N.Yaqublunun təqdimatında M.Ə.Rəsulzadənin “Azərbaycan istiqlalının elanı” (“Birləşik Qafqasya” jurnalı, 1953-cü il, may, № 5(22). Almaniya, Münhen) yazısı] // 525-ci qəzet.- 2011.- 28 may.- S.11. 3069. M.Ə.Rəsulzadə və İosif Stalin “Tanıdım sizi...” // El.- 2011.- № 96.- S.64-67. 3070. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin “milli təsanüd” məqaləsində solidarizm ideyası // Qanun.- 2011.- № 5.- S.15-17.

2012 3071. M.Ə.Rəsulzadə və N.Nərimanovun İmam Hüseyn (ə) haqqında düşüncələr // Cəmiyyət və Din.- 2012.- 6-12 dekabr.- S.5. 3072. Oktay. Yüz il əvvəl İslamda islahat çağırışları: M.Ə.Rəsulzadə də cəhalətlə mübarizənin yeganə yolunu maarifçilikdə görürdü / Oktay // Xalq cəbhəsi.- 2012.- 30 mart.- S.13. 3073. Uğur. Milli dövlətçilik ideyası: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: "Fikri, milli və siyasi istiqlalın kökü - İstiqlaldır" / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2012.- 6 mart.- № 41.- S.11. 3074. Uğur. Nizami Gəncəvi türk kökənli Azərbaycan şairidir: Şahsuvar Haşımov: Vaxtilə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə yazırdı ki, farspərəstlər və ermənilər Nizaminin bizdən qoparmaq istəyirlər / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2012.- 8 iyun.- № 100.- S.14. 3075. Uğur. Rəsulzadənin milli dövlətçilik ideyaları: O bilirdi ki, Azərbaycanın gələcəyi, hərtərəfli inkişafı yalnız dünyəviliklə bağlıdır / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2012.- 1 fevral.- № 18.- S.11. 3076. Yaqublu, N. Azərbaycan Milli Qurtuluş Hərəkatının ideoloqu / Nəsiman Yaqublu // Yeni Müsavat.- 2012.- 31 yanvar.- № S.5.

2013 3077. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 130 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. 22 noyabr 2013-cü il // Azərbaycan.- 2013.- 23 noyabr.- S.1. 3078. Məmməd Əmin Rəsulzadənin 130 illik yubileyi dövlət səviyyəsin- də qeyd olunacaq: Prezident İlham Əliyev bununla bağlı sərəncam imzaladı // 525-ci qəzet.- 2013.- 23 noyabr.- S.1,5.

*** 3079. Abbasova, O. M.Ə.Rəsulzadə və bədii yaradıcılıq / Ofelya Abbaso- va // Azərbaycan xalqının ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 90 illik yubileyinə həsr olunmuş “Filologiyanın aktual problemləri” mövzu-

333 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 sunda respublika elmi-nəzəri konfransının materialları, 8 may 2013-cü il.- Bakı, 2013.-S.189-192. 3080. Aysel. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin ömür yolu: Seyid Həsən Tağızadə: "Modern Avropa qəzeti formasını ilk dəfə İrana gətirən Rəsulzadə olub": I yazı / Aysel // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 29 yanvar.- S.9. 3081. Xalid. Rəsulzadə layiq olduğu haqqını alacaq: Nəsiman Yaqublu: "Onun əsərləri toplanılaraq Azərbaycana gətirilməli və nəşr edilməlidir" / Xalid // Üç nöqtə.- 2013.- 27 noyabr.- № 213.- S.5. 3082. İran türkləri deyildiyi zaman xatirə Azərbaycan gəlir: Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin "İran türkləri" əsəri kitab şəklində nəşr edilib // Azadlıq.- 2013.- 1 fevral.- № 24.- S.14. 3083. Məhərrəmli, Q. M.Ə.Rəsulzadə və Azərbaycan istiqlalı / Qulu Məhərrəmli // Ayna.- 2013.- 25 may.- № 19.- S.1. 3084. Uğur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin tərkibi: M.Ə.Rəsulzadə: “Millət məclisi məmləkətin bütün sinif və millətlərini təmsil edib, dövlətin tamamən taleyinə hakim idi” / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 13 fevral.- S.11. 3085. Uğur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamenti: Parlamentin ilk iclasının açılışında Azərbaycan Milli Şurasının sədri M.Ə.Rəsulzadə geniş təbrik nitqi söyləmişdi... / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 6 fevral.-S.11. 3086. Uğur. Azərbaycan türklərinin soyqırımı: M.Ə.Rəsulzadənin redak- torluğu ilə Münhendə nəşr olunan “İstiqlal” qəzetinin 31-ci sayı 1918-ci ilin mart qırğınlarına həsr edilib / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 29 mart.- S.11. 3087. Uğur. M.Ə.Rəsulzadənin yaradıcılığında insan-millət-cəmiyyət münasibətləri: [M.Ə.Rəsulzadənin "Dirilik nədir" məqaləsi haqqında] / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 19 yanvar.- S.11. 3088. Uğur. 129 yaşlı Məhəmməd Əmin Rəsulzadə / Uğur // Xalq cəb- həsi.- 2013.- 31 yanvar.- № 18.- S.11.

2014 3089. Abbaslı, T. Vətənə tən Vətəndaş: İlk Cümhuriyyət növrağımızın, bir daha enməyəsi bayrağımızın banisi - Məhəmməd Əmin Rəsulzadə / Tahir Abbaslı // Mədəniyyət.- 2014.- 31 yanvar.- № 8.- S.10. 3090. Cümhuriyyət dövrünün diaspor nümayəndələri // Olaylar.- 2014.-1-3 fevral.- № 17.- S.15. 3091. Əhmədova, F. Azərbaycan dövlətçilik tarixində Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin yeri / Firdovsiyyə Əhmədova // Azərbaycan.- 2014.- 31 yanvar.- № 20.- S.5. 3092. Ələddinqızı, N. Müstəqil Azərbaycan Məmməd Əmin Rəsulzadənin ən böyük arzusu idi / Nəzakət Ələddinqızı // Səs.- 2013.- 30 noyabr.- S.10.

334 Biblioqrafiya

3093. Əzimova, A. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə maarif və mədəniyyət haqqında / Aygün Əzimova // Kaspi.- 2014.- 30 yanvar.- № 16.- S.21-22. 3094. Feyziyev, C. İstiqlalımızın Bayraqdarı: Yer üzünə Cümhuriyyətin varisi kimi möhtəşəm Azərbaycan Respublikası doğuldu, Rəsulzadə mücadiləsi Əbədi İstiqlalımızın gəlişi ilə sona çatdı / Cavanşir Feyziyev // Kaspi.- 2014.- 1-3 fevral.- № 18.- S.4-5. 3095. Gülxani, P.Bir türk yanğısı deyir ki: M.Ə.Rəsulzadə: Azadlıq və istiqlaliyyət əsas süngülərlə yox, ədəbiyyat və incəsənət vasitəsilə əldə olunur / Pəhah Gülxani // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 31 yanvar.- № 17.- S.14. 3096. Hacı Tofiq. Bir dəfə ucalan bayraq bir daha enməz": Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 130 illik yubileyi ölkəmizdə və dünyanın bir sıra dövlətlərində qeyd edilməkdədir / Hacı Tofiq // Azad Azərbaycan.- 2014.- 31 yanvar.- № 13.- S.2. 3097. Hüseynov, Ş. M.Ə. Rəsulzadə Qubada / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2014.- 30 yanvar.- S.4. 3098. Hüseynov, Ş. Rəsulzadənin indiyədək naməlum iki əsəri haqqında ilk dəfə: M.Ə.Rəsulzadə ‒ 130 / Şirməmməd Hüseynov // Qarapapaqlar.- 2014.- № 1.- S.14-19. 3099. İsmayıl, F. Kaş, bir də gələsən: Özünə ürəklərdə heykəl quran Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 130 illik yubileyi ərəfəsində ictimai-siyasi fəaliyyətinə yeni baxış / Fazail İsmayıl // Təzadlar.- 2014.- 17 may.- S.11. 3100. İsmayılov, K. M.Ə.Rəsulzadənin Azərbaycan Cümhuriyyətinin Parlamentində fəaliyyəti / Kamran İsmayılov // Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və ictimai-siyasi ideallar / K.İsmayılov.- Bakı, 2004.- S.131-138. 3101. Qurbanov, M. M.Ə.Rəsulzadənin Azərbaycan Cümhuriyyətinin fəaliyyəti – Yusif Camal bəy (Camal Paşa) və silahdaşları / Mərdan Qurbanov; Həbib Əlizadə // Zaman- 2014.- 2 iyul.-. 6. 3102. Mahmudov, Y. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin banilərindən biri və məfkurəçisi / Yaqub Mahmudov // Xalq qəzeti.- 2014.- 1 fevral.- № 21.- S.5. 3103. Mətbuat azadlığı: [M.Ə.Rəsulzadənin 130 illik yubileyi haqqında] // Kaspi.- 2014.- 30 yanvar.- № 16.- S.10-12. 3104. Mustafa, Ə. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: Azadlıq və müstəqillik aşiqi / Əziz Mustafa // Zaman.- 2014.- 24 yanvar.- № 15.- S.12. 3105. Rəsulzadənin əsərlərinin V cildi çapdan çıxıb // Ekspress.- 2014.- 3 iyun.- S.5. 3106. Sultanlı, V. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin ədəbi düşüncələri / Vaqif Sultanlı // Kaspi.- 2014.- 30 yanvar.- № 16.- S.14-17. 3107. Şəymən. Əsrimizin Rəsulzadəsi: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə azərbaycançılıq ideyasının ən böyük ideoloqudur / Şəymən // Şərq.- 2014.- 30 yanvar.- S.11.

335 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3108. Şəymən. Rəsulzadə onun adını iftixarla çəkirdi: [Məmməd bəy Azərbaycan ordusunun generalı olduğu üçün sorğu-sualsız güllələnib] / Şəymən // Şərq.- 2014.- 26 sentyabr.- S.11. 3109. Tahirqızı, Ü. AXC dövründə milli mətbuat: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: "Savad ona görə lazımdır ki, qəzet savadlı çıxarılsın" / Ülviyyə Tahirqızı // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 16 aprel.- № 64.- S.11. 3110. Tahirzadə, Ə. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin soyağacı haqqında / Ədalət Tahirzadə // 525-ci qəzet.- 2014.-31 yanvar.- № 17.- S.4. 3111. Yusifli, F. Rəsulzadə Cavid yaradıcılığı haqqında / Fariz Yusifli // Mədəniyyət.- 2014.- 7 may.- № 34.- S.11.

2015 3112. Kərimov, X. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: Sosial-iqtisadi sistemin məzmunu və təkamülü haqqında / Xosrov Kərimov, Ə.Qurbanlı // İqtisadiy- yat.- 2015.- 27 may-4 iyun.- № 21.- S.3. 3113. Türkel, Y. Rəsulzadənin Nizami sevgisi: Məhəmməd Əmin Rəsul- zadənin "Azərbaycan şairi Nizami" bitiyindəki azərbaycançılıq, türkçülük, islamçılıq, qafqazçılıq, rusluq ideyaları / Yadigar Türkel // Azadlıq.- 2015.- 27 may.- № 117.- S.12. 3114. Uğur. M.Ə.Rəsulzadənin siyasi-ədəbi irsi Güney Azərbaycan üçün örnək olub / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2015.- 29 yanvar.- S.13.

2016 3115. Aşırlı, A. “Açıq söz”çülər: [əsası 1915-ci ildə M.Ə.Rəsulzadə tərəfindən qoyulmuş qəzet haqqında] / Akif Aşırlı // Şərq.- 2016.- 6 dekabr, № 224.- S.5. 3116. Cəfərov, N. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Atatürk haqqında / Nizami Cəfərov // 525-ci qəzet.- 2016.- 13 fevral, № 28.- S.18. 3117. “Dədə Qorqud” sədaqət və cəsarətin timsalıdır: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə “Dədə Qorqud” dastanları haqqında / Tərc. A. Həsənqızı // Xalq cəbhəsi.- 2016.- 9 yanvar.- № 4.- S.14. 3118. Şəymən. Milli mətbuatın azadlıq fədaisi: Məhəmməd Əmin Rəsulza- dənin mətbu irsi Azərbaycanın istiqlal tarixinin coğrafiyasıdır / Şəymən // Şərq.- 2016.- 26 yanvar.- 14.- S.7.

2017 3119. Rəsulzadə, M. Ə. Türk kültürü boyunduruq altında / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Səs.- 2017.- 24 avqust.- S.15. 3120. Rəsulzadə, M.Ə. Zəruri bir izah: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin -100: [1924-cü il "Yeni Qafqasiya" dərgisinin 4-cü sayında nəşr olunan məqalə haqqında] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 2017.- 4 mart- S.6.

336 Biblioqrafiya

*** 3121. Abdullayeva, T. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin hekayələri / Təranə Abdullayeva // Ədəbiyyat məcmuəsi.- 2017.- № 1.- S.81-90. 3122. Özcan, Ö. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin bilinməyən bir məqaləsi: ["Bir təmizləməyə dair: Sovet türkçülüyü" məqaləsi haqqında] / Ömər Özcan; təqdim edəni Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2017.-24 avqust.- S.4. 3123. Paşasoy, E. "Mən Cümhuriyyətimizin 100 illiyinə 50 ildir hazırlaşı- ram": Şirməmməd Hüseynov: "Rəsulzadə bayrağımızı parlamentin üstünə qaldırmışdı, İlham Əliyev də bu bayrağı 162 metr yüksəkliyə qaldırdı" / Elşad Paşasoy // Yeni Müsavat.- 2017.- 26 may.- № 112.- S.7. 3124. Pəhləvan, Ə. Ulu öndərim – Məhəmməd Əminim mənim!: [M.Ə.Rəsulzadə haqqında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhləvan .-Bakı, 2017.-S.130-132 . 3125. Vətən həsrətli istiqlal mücahidlərini unutmayaq: Əlimərdan bəyin məzarı başında milli Azərbaycan mərkəzi rəisi Rəsulzadə Məhəmməd Əmin bəy əfəndi tərəfindən söylənilən nitq: [Ə.M. Topçubaşovun 145 illiyinə həsr olunur] // 525-ci qəzet.- 2007.- 13 yanvar.- S.14.

2018 3126. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan heyəti-mürəxxəsəsi rəisi Rəsulzadə Əmin bəyin mühüm bəyanati: (“Yeni məcmuə”, 25 temmuz (iyul) 1918, № 54, İstanbul, səh. 26-28) / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqd. ed. Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 2018.- 9 iyun.- S.21. 3127. Rəsulzadə, M.Ə. Erməni məsələsi: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100: [1924-cü ildə “Yeni Qafqasiya” dərgisinin 16-cı sayında nəşr olunan məqalə] /Məmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 2018.- 3 aprel.- S.7. 3128. Rəsulzadə, M.Ə. İbrət günləri: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin - 100: [1931-cu il "Odlu-Yurd" dərgisinin 5-6 sayında nəşr olunan məqalə haqqında] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə// Azərbaycan.- 2018.- 4 mart- S.6. 3129. Rəsulzadə, M.Ə. 28 mayısa doğru... / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.- 2018.- 11 mart- S.5. 3130. Rəsulzadə, M.Ə. Şürayi-Milli rəyasətindən / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // Azərbaycan.-1918.-№ 41, 16 noyabr.

*** 3131. Aküzüm, İ. Rəsulzadənin yazdığı məktub bu gün də evimizdədir" : "Türkiyədə 1980-ci il çevrilişindən sonra təkrar fəaliyyətinə ilk icazə verilən dərnək Azərbaycan Kültür Dərnəyi olub" / İlhan Aküzüm; müsahibəni apardı M.Sultanova // Mədəniyyət.- 2018.- 23 may.- S.12. 3132. Aslan, A. Rəsulzadə irsini hələdə tam öyrənə bilməmişik: [tarixçi Dilavər Əzimli M.Ə.Rəsulzadə haqqında] / A.Aslan // Şərq.- 2018.- 1 fevral.- S.5.

337 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3133. Aslan, A. Rəsulzadənin anım günləri xüsusi qeyd olunmalıdır: Onların yalnız adını bilməklə kifayətlənmək olmaz: [tarix üzrə fəlsəfə doktoru Firdovsiyyə Əhmədovanın fikirləri] / A.Aslan // Şərq.- 2018.- 7 mart.- S.8. 3134. Aşırlı, A. M.Ə.Rəsulzadənin 31 mart matəm konfransı / Akif Aşırlı // Şərq.- 2018.- 17 mart.- № 51.- S.5. 3135. Aşırlı, A. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və qəzetçi Seyid / Akif Aşırlı // Şərq.- 2018.- 17 yanvar.- № 9.- S.5. 3136. Atilla, İ. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və onun “Azərbaycan Cümhuriyyəti” əsəri / İ.Atilla // Kredo.- 2018.- 17 may.- S.6-7. 3137. Cümhuriyyətin qurucusu: Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin anadan olmasından 134 il ötdü // Ekspress.- 2018.- 1 fevral.- S.8. 3138. Əhmədova, F. 2018-ci ilin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili” elan edilməsi Prezident səviyyəsində dövlətçilik tariximizə verilən yüksək dəyərin göstəricisidir / Firdovsiyyə Əhmədova; söhbəti qələmə aldı: Ə.Bədəlov // Xalq qəzeti .-2018.- 17 yanvar.- S.3. 3139. Əliyev, Y. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyinə dəyərli töhfə: [Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin "Seçilmiş pedoqoji əsərləri" kitabının çapdan çıxması haqqında] / Y. Əliyev // Azərbaycan müəllimi.- 2018.- 1 iyun.- S.15. 3140. Xalq Cümhuriyyəti və milli ideologiyanın təşəkkül tapması: [Dillər Universitetində “Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyətinin qurucularından biri və milli ideologiyanın banisi kimi” mövzusunda keçirilən tədbir haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.- 2 mart.- S.15. 3141. “İRS” jurnalının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi ilə əlaqədar fransız dilində xüsusi nömrəsi nəşr olunub // Yeni Azərbaycan.- 2018.- 12 yanvar.- S.7. 3142. İsmayıl, F. İstiqlal və insanlıq korifeyi Məhəmməd Əmin Rəsulzadə / Fəzail İsmayıl // Paralel.- 2018.- 21 fevral, № 34.- S.8. 3143. İsrafiloğlu, M. Qaranlığı aydınladan işıqlar – Məhəmməd Əmin Rəsulzadə / Məhəmməd İsrafiloğlu // Türküstan.- 2018.- 17-23 aprel, № 60.- S.12. 3144. Qaliboğlu, E. M.Ə.Rəsulzadənin hüquqi dövlət quruculuğu ideyaları / Elçin Qaliboğlu // Xalq Cəbhəsi.- 2018.- 26 may.- № 94.- S.9. 3145. Quliyev, V. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin bir məktubu haqqında / V.Quliyev// 525-ci qəzet.- 2018.- 3 mart.- S.18-19. 3146. Madriddə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş təntənəli qəbul təşkil edilib // Respublika.-2018.- 24 may.- S.4. 3147. Məhəmməd. Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasının 100-cü ildönü- mü xarici ölkələrdə qeyd edilir / Məhəmməd // Olaylar.- 2018.- 16 may.- S.4. 3148. Məmmədli, R. İstiqlal mücadiləmizin parlaq siması: Məmməd Əmin Rəsulzadə / Ruhiyyə Məmmədli // Azad Azərbaycan.- 2018.- 6 mart.- S.7.

338 Biblioqrafiya

3149. Mirzəbəyli, İ. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə martın 31-i iki dəfə ümummilli matəm günü kimi qeyd edilmişdir: Ümummilli liderimiz isə həmin tarixi Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi əbədiləşdirdi / İttifaq Mirzəbəyli // Xalq qəzeti .-2018.- 25 mart.- S.3. 3150. Mustafayev, R. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin nəzərində milliy- yətçilik və millətçilik / Radif Mustafayev // 525-ci qəzet.- 2018.- 11, 12 aprel.- S.6. 3151. Rəhimli (Bije), Ə. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə yaradıcılığında Cənubi Azərbaycan mövzusu / Əkrəm Rəhimli (Bije) // Türküstan qəzeti.- 2018.- 15 may.- № 63.- S.9. 3152. Siraçoğlu, R. Rəsulzadəni ölümdən qurtaran Stalin....: Onun ailəsinə niyə qənim kəsildi? / R.Siracoğlu // Türküstan.- 2018.-13-19 fevral.- S.8-9. 3153. Sultanova, M. "Rəsulzadənin yazdığı məktub bu gün də evimizdə- dir": [əsası M.Ə.Rəsulzadə tərəfindən qoyulan Azərbaycan Kültür Dərnəyinin fəaliyyətində önəmli rol oynamış Lətif Aküzümün oğlu, keçmiş nazir və millət vəkili İlhan Aküzümlə müsahibə] / Mehparə Sultanova // Mədəniyyət.- 2018.- 23 may.- № 40.- S.12. 3154. Şəymən. Fədakar jurnalist...: Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin vəfa- tından 63 il ötdü / Şəymən // Şərq.- 2018.- 7 mart.- S.11. 3155. Ünal, C. Azərbaycan gecələri Azərbaycanın, milli davamızın səsi olurdu: Rəsulzadə milli davanın arxasında ömrünün sonunadək dayanan, ümidini heç vaxt itirməyən bir dövlət adamı idi: [Azərbaycan Kültür Dərnəyinin rəhbəri Cəmil Ünalla müsahibə] /müsahibəni apardı Mehparə Sultanova /C.Ünal // Mədəniyyət.- 2018.- 18 aprel.- S.13. 3156. Yunusova, G. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin məqalələrində Yapo- niya mövzusu / Gülnar Yunusova // 525-ci qəzet.- 2018.- 1 iyun, № 98.- S.6.

FƏTƏLİ XAN XOYSKİ

1918 3157. Xoyski, F.X. Azərbaycan Məslisi-Məbusanında: Xan Xoyskinin nitqi / Fətəli xan Xoyski // Azərbaycan.- 1918.- № 60, 9 dekabr. 3158. Xoyski, F.X. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında Xan Xoyskinin cavabı: [Həsən bəy Ağayevin Parlaman rəisinə göndərdiyi məktuba cavabı] / Fətəli xan Xoyski // Azərbaycan.-1918.-№ 66, 16 dekabr.

1920 3159. Xoyski, F. Ermənistan hökumətinin notasına Azərbaycan Xariciyə Naziri həzrətlərinin cavabı / Fətəli xan Xoyski // Azərbaycan.- 1920.-18 mart. 3160. Xoyski, F. Xariciyə Naziri Fətəli xan Xoyski həzrətlərinin Ermənis- tan xariciyə nazirinə iki notası / Fətəli xan Xoyski // Azərbaycan.- 1920.- 29 fevral.

339 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3161. Xoyski, F. Xariciyyə Naziri Fətəli xan Xoyski həzrətlərinin Çeçerin cənablarına cavabı: [Azərbaycan və rus millətləri arasındakı qonşuluq münasibəti haqqında] / Fətəli xan Xoyski // Azərbaycan.- 1920.-12 fevral. 3162. Xoyski, F. Xariciyyə Nazirinin Ermənistan hökumətinə notası / Fətəli xan Xoyski // Azərbaycan.- 1920.-11 aprel

1989 3163. Əliyev, M. Fətəli xan Xoyski /M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- yanvar, № 1.- S.3.

1990 3164. Xoyski, F. Azərbaycan istiqlalınm elanı / Fətəli xan Xoyski // Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 24 may. 3165. Xoyski, F. Fətəli xan Xoyskinin nitqi: 1918-ci il dekabrın 7- də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin birinci qurul- tayı keçirilmişdir: [İclasda baş nazir Fətəli xan Xoyskinin etdiyi çıxış oxuculara təqdim olunur] / Fətəli xan Xoyski // Azərbaycan.- 1990.- 25 may.

1991 3166. Paşayev, A. Azərbaycan hökumətinin ilk sədri: (F.Xoyski) / Ataxan Paşayev // Tarix.- 1991.- 7, 21 sentyabr.- S.3.

1993 3167. Paşayev, A. Fətəli xan Xoyski / Ataxan Paşayev // Azərbaycan diplomatiyası.- 1993.-№ 1.- S.44-45.

1995 3168. Xoyski, F. Fətəli xan Xoyskinin Azərbaycan parlamentində nitqi (9 dekabr, 1918-ci il) / Fətəli xan Xoyski // Azadlıq.- 1995.- 9 dekabr. ______

3169. Fətəli xan Xoyskinin anadan olmasının 120 illiyinin qeyd edilməsi haqqında: Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Sərəncamı, 18 dekabr 1995-ci il // Azərbaycan.- 1995.- 19 dekabr.- S.4.

*** 3170. Hüseynov Ş. Adı tarixə həkk olunmuş dövlət xadimi: Fətəli xan Xoylu // Azadlıq.- 1995.- 5 dekabr. 3171. Əliyev, M. Görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyski / M.Əliyev // Hərbi bilik.- 1995.- № 6.- S.86-88.

340 Biblioqrafiya

1996 3172. Hüseynov, Ş. Fətəli xan Xoyskinin Azərbaycan Parlamentində nitqi (Azərbaycan.- 1918.- 9 dekabr) / Şirməmməd Hüseynov, Cəmil Həsənli // Hərbi bilik.- 1996.-№ 6.- S.64-67. 3173. İsayev, Ə. Əsl soyadı necədir? Xoyski, yoxsa Dünbülü: Fətəli xan Xoyski – 120 / Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 1996.- 20 yanvar. 3174. Paşayev, A. Azərbaycan Cümhuriyyət hökumətinin ilk sədri: [F.X.Xoyskinin fəaliyyəti və anadan olmasının 120 illiyi qarşısında] /Ataxan Paşayev // Xalq qəzeti.- 1996.- 31 yanvar.- S.2. 3175. Paşayev, A. Fətəli xan Xoyski haqqında yeni sənədlər / Ataxan Paşayev // Günay.-1996.- 25 iyul.

1998 3176. Azərbaycan Cəmiyyətində demokratik dəyişikliklərin başlanması. Azərbaycan parlamentinin formalaşması. F. Xoyskinin ikinci hökumət kabinəsinin yaradılması // Azərbaycan Cümhuriyyəti.- Bakı, 1998.- S.127-140.

2001 3177. Hüseynov, Ş. 19 iyun Fətəli xan Xoyskinin qətlə yetirildiyi gündür / Şirməmməd Hüseynov // Günay.- 2001.- 17 iyun.

2002 3178. Mustafa, N. Fətəli xan Xoyski: müstəqil Azərbaycanın ilk baş naziri / Nazim Mustafa // Xalq qəzeti.- 2002.- 25 may.

2003 3179. Muxtarov, K. Fətəli xan Xoyski görkəmli dövlət xadimi idi / Kamil Muxtarov // Önər.- 2003.- № 3.- s.26.

2005 3180. Qasımlı, M. Fətəli xan İsgəndər xan oğlu Xoyski (28 may 1918 – 14 mart 1919) / Musa Qasımlı // Azərbaycanın baş nazirləri / M.Qasımlı.- Bakı, 2005.- S.5-9. 3181. Paşayev, A. Xoyski Fətəli xan İsgəndər xan oğlu / Ataxan Paşayev // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası.- Cild 2.- Bakı, 2005.- S.23-29.

2008 3182. Paytaxtın Fətəli xan Xoyski və Xətai prospektlərini birləşdirən yolun açılışı olmuşdur: Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev mərasimdə işti- rak etmişdir [10 may 2008-ci il] // Xalq qəzeti.- 2008.- 11 may.- № 101.- S.3.

341 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

*** 3183. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: [məqalə F.X. Xoyskinin həyat və ictimai-siyasi fəaliyyətinə həsr olunmuş monoqrafiyadan götürülmüşdür] // Respublika.- 2008.- 22 fevral- S.3. 3184. Azərbaycanın ilk baş naziri – Fətəli xan Xoyski // Mədəniyyət.- 2008.- 28 may.- S.13. 3185. Əliyeva, İ. İstiqlal mücahidi: [Fətəli xan Xoyski Azərbaycanda milli istiqlal hərəkatının və Xalq Cümhuriyyətinin təməl daşını qoymuş, zəngin və keçməkeşli mübarizələrlə dolu, nəsillərə nümunə olan ömür yaşamışdır] /İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2008.- 17 dekabr, № 281.- S.6. 3186. Fətəli xan Xoyski // Milli Məclis. Xüsusi buraxılış.- 2008.- № 1.- S.16-20. 3187. Lələdağ, Ə. “İrəvanı ermənilərə güzəştə getdik” Bu fikri Milli Şuranın yığıncağından sonra Fətəli xan Xoyski deyib / Əvəz Mahmud Lələdağ // Azad Azərbaycan.- 2008.- 29 fevral.- № 31.- S.6. 3188. Nəzirli, Ş. Azərbaycanın ilk baş naziri – Fətəli xan Xoyski / Şəmis- tan Nəzirli // Mədəniyyət.- 2008.- 28 may.- S.13. 3189. Şirinova, A. Cümhuriyyət günü: [AXC yaradıcılarından biri Fətəli Xan Xoyski haqqında] / Arzu Şirinova // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 28 may.- S.7. 3190. Yaqublu, N. Cümhuriyyət qurucuları: Azərbaycanın ilk baş naziri- Fətəli xan Xoyski: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyinə /Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2008.- 17 may, № 87.- S.23.

2012 3191. Əliyarlı, İ. Fətəli xan İsgəndər xan oğlu Xoyski / İltifat Əliyarlı // Kaspi.- 2012.- 15 may.- № 315.- S.12. 3192. Əliyarlı, İ. Xəlil bəy Hacıbaba oğlu Xasməmmədov: [Xəlil bəy Xas- məmmədov Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Fətəli xan Xoyskinin başçılıq etdiyi üçüncü kabineti zamanı Azərbaycan Respublikasının daxili işlər naziri olmuşdur] / İltifat Əliyarlı // Kaspi.- 2012.- 17 may.- № 317.- S.12. 3193. Şirinova, A. 15 sentyabr – Bakının qurtuluşu günü: Fətəli xan Xoyski Qafqaz İslam Türk Ordusu komandanı Nuru Paşaya teleqramında yazmışdı: “Millət Sizə minnətdardır” / Arzu Şirinova // Xalq cəbhəsi.- 2012.- 14 sentyabr.- № 166.- S.10.

2013 3194. Əhmədova, F. Cümhuriyyət qurucuları: Fətəli xan Xoyski / Firdovsiyyə Əhmədova // Təfəkkür.- 2013.- № 2.- S.68-77. 3195. Əhmədova, F. İstiqlal mücahidi Fətəli xan Xoyski: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti - 95] / Firdovsiyyə Əhmədova // Xalq qəzeti.- 2013.- 30 may, № 116.- S.9.

342 Biblioqrafiya

3196. Şirinova, A. Fətəli Xan Xoyski hökuməti / Arzu Şirinova // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 26 fevral, № 36.- S.10.

2014 3197. Rüstəmli, A. Dövlətçiliyimizin və demokratiyamızın ilk müəllimi: [Fətəli xan Xoyski] / Asif Rüstəmli // Azərbaycan.- 2014.- 15 yanvar, № 7.- S.5. 3198. Şirinova, A. 96 il əvvəlin tarixi: Fətəli xan Xoyski: “Millət Sizə minnətdardır” / Arzu Şirinova // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 13 sentyabr, № 166.- S.8.

2017 3199. Əhmədova, F. Fətəli xan hökumətinin mühüm tədbirləri: Azər- baycan istiqlalının işğaldan sonrakı ilk şəhidlərindən olan Fətəli xan Xoyskinin adı Azərbaycan dövlətçiliyi tarixinə əbədi həkk olunub / Firdovsiyyə Əhmədova // Xalq Cəbhəsi.- 2017.- 10 iyun.- S.14. 3200. Əhmədova, F. Fətəli Xan Xoyski: Azərbaycanın müstəqillik elanını dünyanın əsas siyasi mərkəzlərinə radioqramla göndərmək şərəfi ona nəsib olmuşdu / Firdovsiyyə Əhmədova // Xalq Cəbhəsi.- 2017.- 9 iyun, № 100.- S.14. 3201. Əhmədova, F. Fətəli Xan Xoyski: Azərbaycanın müstəqillik elanını dünyanın əsas siyasi mərkəzlərinə radioqramla göndərmək şərəfi ona nəsib olmuşdu / Firdovsiyyə Əhmədova // Xalq Cəbhəsi.- 2017.- 9 iyun.- S.14. 3202. Pəhləvan, Ə. Vətənin adına yaraşan nazir!: [Fətəli xan Xoyski haqqında məqalə və şeir] /Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Ə.Pəhləvan .-Bakı, 2017.-S.106-108. 3203. Səfərov, R. Fətəli xan Xoyski: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinın 100 illk yübileyi və Fətəli xan Xoyskinin anadan olmasının 142 illiyi haqqında] / Rafiq Səfərov // Şərq.- 2017.- 23, 24 noyabr.- S.7.

2018 3204. Dünyaminqızı, Q. Nəcabətli, savadlı, xeyirxah nəslin ləyaqətli davamçısı: “Bizim də yaşamaq, azad yaşamaq haqqımız var” deyən Xoyski erməni terrorunun qurbanı olub / Qərənfil Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 13 fevral.- S.15. 3205. Fətəli xan Xoyski // İqtisadiyyat.- 2018.- 9-16 may.- S.5. 3206. İlyasov, V. Fətəli xan Xoyski: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti lider- ləri / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 22 mart.- S.15. 3207. Sərdarov, E. Fətəli xan Xoyski / E.Sərdarov // Respublika.- 2018.- 16 fevral.- S.6. 3208. Şüküroğlu, L. Cümhuriyyət Hökumətinə başçılığın Fətəli Xan Xoyski örnəyi / L.Şüküroğlu // 525-ci qəzet.- 2018.- 13, 14 mart.- S.6.

343 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

ƏLİMƏRDAN BƏY TOPÇUBAŞOV

1988 3209. Əliyev, M. Əlimərdan bəy Topçubaşov / M.Əliyev // Odlar yurdu. 1988.- avqust, № 16.- S.3.

1990 3210. Topçubaşov, Ə. Azərbaycanın təşəkkülü / Əlimərdan bəy Topçu- başov // Azərbaycan SSR EA-nın Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə, hüquq seriyası.- 1990.- № 3.- S.114-134.

*** 3211. Rəsulzadə, M.Ə. Əlimərdanbəy Topçubaşi: [Ankarada yerləşən “Azərbaycan Kültür dərnəyinin” orqanı “Azərbaycan” jurnalından məqalə] / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə; təqd. et. Mövsüm Əliyev // Ədəbiyyat və incəsə- nət.- 1990.- 4 may.- S.1.

1995 3212. Mustafa, N. İstiqlal mücahidi Əlimərdan bəy Topçubaşov / Nazim Mustafa // Ağrıdağın sədası.- 1995.- 25 may.

1996 3213. Əliyev, M. Topçubaşov Əlimərdan bəy / M.Əliyev // Hərbi bilik.- 1996.- № 3- S.60-62.

1997 3214. Hüseynov, Ş. Səməd bəy Mehmandarov, Əlimərdan bəy Topçubaşov – 135 / Şirməmməd Hüseynov // Liberal press.- 1997.- 3 may. 3215. Topşubaşov Əlimərdan və Azərbaycanda Parlament ənənələri: (Bakı Sosial İdarəetmə və Politologiya İnstitutunda keçirilən elmi-nəzəri konfrans) // Azərbaycan.- 1997.- 25 may.- S.2. 3216. Yaqublu, N. Azərbaycan Parlamentinin ilk sədri Ə.Topçubaşov: [Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin yaradıcılarından biri] / Nəsiman Yaqublu // Azadlıq.- 1997.- 29 mart.- S.13.

1998 3217. Əlimərdan bəy Topçubaşinin rolu: böyük diplomat və görkəmli siyasi xadimi // Ə.M. Topçubaşinin anadan olmasınm 135 illiyinə həsr olunmuş elmi-nəzəri materiallar.- Bakı, 1998.- S.37-40. 344 Biblioqrafiya

3218. Hüseynov, H. Parlamentin ilk sədri: Əlimərdan bəy Topçubaşov / H.Hüseynov // Azərbaycan müəllimi.- 1998.- 28 may.- S.2. 3219. Məmmədov, X. Azərbaycan milli hərəkatında Əlimərdan bəy Topçubaşinin rolu: böyük diplomat və görkəmli siyasi xadimi /X. Məmmədov // Ə.M.Topçubaşinin anadan olmasınm 135 illiyinə həsr olunmuş elminəzəri materiallar.- Bakı, 1998.- S.37-40. 3220. Musayev, M. Əlimərdan bəy Topçubaşi və Azərbay- canın ərazi bütövlüyü məsələsi // Böyük diplomat və görkəmli siyasi xadim: Ə.M.Topçu- başinin anadan olmasmın 135 illiyinə həsr olunmuş konfransın elmi-nəzəri materialları.- Bakı, 1998.- S.82-88. 3221. Süleymanov, S. Əlimərdan bəy Topçubaşi siyasi dövlət xadimi kimi / S.Süleymanov // Böyük diplomat və görkəmli siyasi xadim: Ə.M.Topçubaşi- nin anadan olmasınm 135 illiyinə həsr olunmuş konfransın elmi-nəzəri materialları.- Bakı, 1998.- S.55-58.

2006 3222. Prezident İlham Əliyev Parisin Sən-Klu şəhər qəbiristanlığında Əlimərdan bəy Topçubaşovun və Ceyhun bəy Hacıbəylinin məzarını ziyarət etmişdir // Xalq qəzeti.- 2006.- 1 iyun.- № 120.- S.1.

2007 3223. Azərbaycan Hərəkatında Topçubaşı Əlimərdan bəyin yeri: [Berlində çap olunan "Qurtuluş" məcmuəsində M.Ə.Rəsulzadənin Əlimərdan bəy Topçubaşı haqqında məqaləsi] // 525-ci qəzet.- 2007.- 20 yanvar.- № 10.- S.23. 3224. Əlimərdan bəyin dəfni: [1934-cü ildə Berlində çıxan "Qurtuluş" məcmuəsinin 2-ci sayından məqalə] // 525-ci qəzet.- 2007.- 3 fevral.- № 20.- S.23. 3225. Ən həyati məsələmiz: Əlimərdan bəyin vəfatı münasibətilə // 525-ci qəzet.- 2007.- 27 yanvar.- № 15.- S.23. 3226. Təziyyə yazıları: ["Qurtuluş" məcmuəsinin 1934-cü il 2-ci sayında Ə.M. Topçubaşovun vəfatı münasibətilə ailəsi adına gələn bas sağlıqları dərc edilmişdir] // 525-ci qəzet.- 2007.- 10 fevral.- № 25.- S.23. 3227. Vətən həsrətli istiqlal mücahidlərini unutmayaq: Əlimərdan bəyin məzarı başında milli Azərbaycan mərkəzi rəisi Rəsulzadə Məhəmməd Əmin bəy əfəndi tərəfindən söylənilən nitq: [Ə.M. Topçubaşovun 145 illiyinə həsr olunur] // 525-ci qəzet.- 2007.- 13 yanvar.- S.14.

2008 3228. Atalızadə, A. Azərbaycan xalq cümhuriyyətinin dövlət xadimləri Ə.Topçubaşov və F.Xoyskinin hüquqi baxışlarında qanunun aliliyi problemi / Aqşin Atalızadə // Qanun.- 2008.- № 3.- S.16-20.

345 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3229. Atalızadə, A. Əlimərdan bəy Topçubaşovun ədalət mühakiməsinə dair baxışları və məhkəmə sisteminin təkmilləşdirilməsinə dair təklifləri / Aqşin Atalızadə // Qanunçuluq.- 2008.- № 3.- S.43-45. 3230. Azərbaycan Parlamentinin sədri – Əlimərdan bəy Topçubaşov: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 90 // Mədəniyyət.- 2008.- 28 may.- S.13. 3231. Yaqublu, N. Azərbaycan Parlamentinin sədri – Əlimərdan bəy Topçibaşov / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2008.- 9 may.

2009 3232. Topçubaşov, Ə. “Azərbaycan mayakı”: Həsən bəy Məlik-Zərdabi- nin yetirməsi "Əkinçi" qəzetinin 50 illiyi münasibətilə böyük mütəfəkkirin xatirəsinə həsr olunur / Əlimərdan bəy Topçubaşov // Xalq qəzeti.- 2009.- 21 iyul.- № 157.- S.5; № 158.- S.5; № 161.- S.6.

*** 3233. Quliyev, V. Kədərli ildönümü, yaxud Parisdə dəfn: [Əlimərdan bəy Topçubaşov haqqında] / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2009.- 7 noyabr, № 207.- S.1.

2010 3234. Aslanov, M. Azərbaycan diplomatiyasının müdrik siması: [1919-cu ildə ADR-nı Fransada dünya güclərinin keçirdiyi Versal sistemində tanıdan, Azərbaycanın ilk parlamentinin nümayəndə heyətinin rəhbəri Əlimərdan bəy Topçubaşov haqqında] /Mübariz Aslanov // EURO Xəbər.- 2010.- 26 avqust- 15 sentyabr.- № 16.- S.9. 3235. Əliyeva, İ. Vətəndən kənarda da vətən üçün çalışdı: [Görkəmli şəxsiyyət Əlimərdan bəy Topçubaşovun jurnalistlik həyatı haqqında] / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2010.- 21 iyul.- S.6. 3236. Parlament tribunasının siması: Əlimərdan bəy Topçubaşov – Azərbaycan parlamentinin ilk sədri // Azadlıq.- 2010.- 30 noyabr, № 269.- S.13.

2012 3237. Ömərov, V. Əlimərdan bəy Topçubaşov və azərbaycançılq ideyası / Vahid Ömərov // Səs.- 2012.- 23 may.- № 91.- S.14. 3238. Tahirzadə, Ə. Peterburqda oxumuş tələbələrimiz: (Sankt-Peterburq Mərkəzi Tarix Arxivinin materialları əsasında): 3.Topçubaşov Əlimərdan bəy Əliəkbər bəy oğlu /Ədalət Tahirzadə // Azərbaycan müəllimi.- 2012.- 16 mart.- № 10.- S.4.

346 Biblioqrafiya

2013 3239. Əlimərdan bəy Topçubaşovun 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, 25 fevral 2013-cü il // Azərbaycan.- 2013.- 26 fevral.- № 44.- S.1. ______

3240. Abdin, T. Böyük doğudan başlanan yol: Həsən Bəy Zərdabinin və Əlimərdan Bəy Topçubaşovun nəvəsi: Zərifə Xanım Kürdəmir (Sultanova): Altmışıncılara qisa bir ara / Tofiq Abdin // Ədalət.– 2013.- 25 may.- № 93.- S.15. 3241. Quliyev, V. Əlimərdan bəy Topçubaşovun təvəllüd tarixi haqda: [Əlimərdan bəy Topçubaşov -150] / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2013.- 13 aprel, № 64.- S.8-9. 3242. Məhərrəmova, T. Əlimərdan bəy Topçubaşovun 150 illik yubileyi qeyd olundu / Təranə Məhərrəmova // Kaspi.-2013.- 31 may.- № 97.- S.8-9. 3243. Məhərrəmova, T. Mustafa Topçubaşovun Nobel almasına kim mane olub?: "Erməni barmağı" olmasaydı, o, bu mükafatı köməkçisi Qəhrəman Qəhrəmanovla birgə almalı idi /Təranə Məhərrəmova // Kaspi.- 2013.- 24 yanvar.- № 12.- S.15. 3244. Nəcəfoğlu, H. Əlimərdan Bəy Topçubaşovun Əli Bəy Hüseynzadəyə yazdığı məktublar / Hacalı Nəcəfoğlu // Ədalət.- 2013.- 2 may.- № 77.- S.5.

2014 3245. “ADA” Universitetində Əlimərdan bəy Topçubaşovun 150 illik yubileyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans keçirilmişdir // Xalq qəzeti.- 2014.- 29 aprel, № 87.- S.7. 3246. Cavid. Elektron media: Dövlət informasiya vasitələrinə, onların inkişafına xüsusi diqqət yetirir: 1919-cu il noyabrında Ə, M. Topçubaşov Fransadan Eyfel qülləsindəki radiostansiyadan birbaşa Gəncə radiostansiyasına teleqram göndərmişdi / Cavid // Xalq cəbhəsi.- 2014.-15 mart.- № 47.- S.11. 3247. Ömərov, V. Cümhuriyyət yaradıcıları və azərbaycançılıq ideyası: Əlimərdan bəy Topçubaşov və Nəsib bəy Yusifbəyli / Vahid Ömərov // Azad Azərbaycan.- 2014.- 2 iyun.- S.5.

2015 3248. Fərəcova, Z. Mübarizələrdə keçən ömür: [Azərbaycan Parlamenti- nin ilk sədri Əlimərdan bəy Tobçubaşi haqqında] / Zöhrə Fərəcova // Yada düşdü.- 2015.- № 1.- S.40-43.

347 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2017 3249. Topçubaşov, Ə. Azərbaycan Cümhuriyyətinin Fövqəladə və Səla- hiyyətli naziri Əlimərdan bəy Topçubaşovun baş nazir Fətəli xan Xoyskiyə məktubları: [5 sentyabr 1918-ci il Tiflis, 15 sentyabr 1918-ci il Batumi] / Əlimərdan bəy Topçubaşov; rus dil. tərc. ed. V.Quliyev // 525-ci qəzet .- 2017.- 19 avqust.- S.18-19; 26 avqust.- 3250. Topçubaşov, Ə. Bakıda ilk rus-müsəlman qız məktəbinin açılışı münasibəti ilə: Cümhuriyyətə aparan yollar: qadın təhsili [məqalə 1901-ci ildə “Kaspi” qəzetində dərc edilmişdir] / Əlimərdan bəy Topçubaşov; rus dil. tərc.ed. V. Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 4 fevral.- S.8-9, 11.

*** 3251. Cəfəroğlu, Ə. Vətən və xalq fədaisi... / Əli Cəfəroğlu // Mədəniy- yət.az.- 2017.- № 2, Mart-Aprel.- S.42-45. 3252. Qaraoğlu, F. Tarixdə iz buraxanlar: Əlimərdan bəy Topçubaşov / Fazil Qaraoğlu // Bakı Xəbər.- 2017.- 6 sentyabr.- № 156.- S.11. 3253. Quliyev, V. Dövlətin əzablı doğuluşu: Azərbaycan Cümhuriyyəti - 100 [Əlimərdan bəy Topçubaşovun baş nazir Fətəli xan Xoyskiyə məktubları haqqında] / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 19; 26 avqust.- S.18; 1 sentyabr.- S.18-19; 24; 19 avqust.- S.18. 3254. Quliyev, V. Əlimərdan bəy Topçubaşovun İstanbul görüşləri / Vilayət Quliyev // Türküstan.- 2017.- 10-16; 18-23; oktyabr.- S.9. 3255. Quliyev, V. Əlimərdan bəy Topçubaşovun İstanbul görüşləri: İranla çətin dialoq / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 30 sentyabr.- 7, 14, 21, 28 oktyabr; 25 noyabr.- S.18-19; 2 dekabr.- S.6-7; 9 dekabr.- S.19. 3256. Quliyev, V. Əlimərdan bəy Topçubaşovun İstanbul görüşləri: Rusiya istiqaməti / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 18 noyabr.- № 211.- S.18-19. 3257. Quliyev, V. Əlimərdan bəy Topşubaşovun kədərli bir məktubu / Vilayət Quliyev // Ədəbiyyat qəzeti.- 2017.- 23 dekabr, № 50/51.- S.4. 3258. Məmmədli, N. Parisdə Azərbaycanın rəmzi ünvan: [görkəmli siyasi xadim Ə.Topçubaşovun həyatı haqqında] / Nadir Məmmədli Ədəbiyyat qəzeti.- 2017.-16 sentyabr.- S.4-6. 3259. Pəhləvan, Ə. Sən ulu tarixin ulu yaddaşı!: [Ə.Topçubaşov haqqında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhləvan .- Bakı, 2017.- S.181-183.

2018 3260. Abbaslı, T. Tarixi Topçubaşovlardan ‒ ən görkəmlisi, ən millisi, ən cəfakeşi Əlimərdan bəy! / Tahir Abbaslı // Mədəniyyət.- 2018.- 25 may, № 41.- S.11.

348 Biblioqrafiya

3261. Bilman. “Kaspi nəşrləri” daha iki kitabı oxuculara təqdim etdi: [Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində Vilayət Quliyevin “XX əsr Azərbaycanın görkəmli dövlət qurucuları” və “Əlimərdan bəy Topçubaşov" adlı kitabının təqdimatı haqqında] / Bilman // Azad Azərbaycan.- 2018.- 5 iyun.- S.7. 3262. Dünyaminqızı, Q. Millətə xidmətin salnaməsini yaradan Parlaman sədri: O, həyata “dava vəkili” olaraq girib, xalqının yaddaşında “milli davanın vəkili” olaraq qaldı / Q.Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 14 fevral.- S.15. 3263. Əlimərdan bəy Topçubaşov // Azərbaycan Veteranı.- 2018.- 28 may, № 12.- S.5. 3264. Əlimərdan bəy Topçubaşov // İqtisadiyyat.- 2018.- 31 may-6 iyun.- S.9. 3265. Əliyeva, İ. İstiqlalın böyük çəfakeşi: Əlimərdan bəy Topçubaşov - 155 /İ.Əliyeva // Azərbaycan.- 2018.- 4 may.- S.11. 3266. Görkəmli siyasi xadim Əlimərdan bəy Topçubaşovun kitabla- rının təqdimatı olub : [(AMEA) Mərkəzi Elmi Kitabxanasında (AXC) 100 illik yubileyi ilə bağlı təşkil edilən tədbir haqqında] // 525-ci qəzet .- 2018.- 4 iyul.- S.2. 3267. İlyasov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin liderləri: Əlimərdan bəy Topçubaşov / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 25 mart, № 56.- S.22. 3268. Quliyev, V. Azərbaycan siyasi mühacirətinin ilk böyük itkisi yaxud Parisdə dəfn: [Əlimərdan bəy Topçubaşov haqqında] / Vilayət Quliyev // 525- ci qəzet.- 2018.- 17 mart, № 51.- S.18-19. 3269. Quliyev, V. Əlimərdan bəy Topçubaşov Londonda / V.Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 20 yanvar.- S.18-19. 3270. Quliyev, V. Əlimərdan bəy Topçubaşovun İstanbul görüşləri: Erməni məkri ilə üz-üzə // 525-ci qəzet.- 2018.- 13 yanvar.- S.19; 23. 3271. Məmmədli, C. Əlimərdan bəy Topçubaşovun diplomatik görüşləri yeni kitab formatında: ["Əlimərdan bəy Topçubaşov. İstanbulda diplomatik görüşlər (1918-1919-cu illər)"adlı kitab haqqında] / Cahangir Məmmədli // 525-ci qəzet .- 2018.- 24 may.- S.5. 3272. Muradov, Z. Birinci Respublikanın rəsmi siması – Əlimərdan bəy Topçubaşov: Cümhuriyyətimizin Beynəlxalq təsdiqinin mübarizi, Azərbaycan siyasi mədəniyyətinin yaradıcısı Əlimərdan bəy in portretində ştrixlər / Zakir Muradov // 525-ci qəzet.- 2018.- 28 aprel.- № 76.- S.14. 3273. Son nəfəslərinə kimi Azərbaycan uğrunda çalışdılar: Fransız tarixçi: Topçubaşovun Vudro Vilsonla görüşü Azərbaycan diplomatiyasının böyük uğuru idi // Ekspress.- 2018.- 26-29 may.- № 95.- S.3,8. 3274. Türk dünyası ziyalılarının xatirəsi yad edilib: [Parisdə keçirilən tədbirdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin sədri Əlimərdan bəy Topçubaşovun məzarının ziyarət edilməsi haqqında] // Mədəniyyət.- 2018.-2 may.- S.9.

349 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

NƏSİB BƏY YUSİFBƏYLİ

1919 3275. Yusifbəyli, N. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında: mətbuat qanunu həqqində: 23 təşrini-əvvəl iclası (Mahəd) / Nəsib bəy Yusifbəyli, Əhməd Cavad // Azərbaycan.- 1919.- № 310,1 noyabr. 3276. Yusifbəyli, N. Azərbaycan vətəndaşlarına hökumətin müraciəti: [Cümhuriyyətin yaradılması böyük və ümumi bayram elan edilməsi və bu münasibətlə hökumətin vətəndaşlara müraciyyəti] / Nəsib bəy Yusifbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may.

1920 3277. Yusifbəyli, N. Hökumət rəisi tərəfindən Azərbaycan vətəndaşlarına bəyannamə / Nəsib bəy Yusifbəyli // Azərbaycan.- 1920.- № 14, 18 yanvar.

1971 3278. Nərimanov, N. Möhtərəm Nəsib bəy cənabları (N.Nərimanovun Nəsib bəyə məktubu) / Nəriman Nərimanov // Məqalələr, nitqlər. Fevral 1896.- mart.- 1920 /N.Nərimanov.- Bakı,1971.- C. 1.- S.215-220.

1988 3279. Əliyev, M. Nəsib bəy Yusifbəyli / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1988.- noyabr, № 22.- S.2.

1989 3280. Əliyev, M. Nəsib bəy Yusifbəyli / M.Əliyev // Odlar yurdu.-1989.- noyabr, № 22.- S.2.

1990 3281. Əliyev, M. Nəsib bəy Yusifbəyli // Odlar yurdu.-1990.- № 22.- S.2.

1991 3282. Xoylu, Z. Bir nəslin Nəsibi: [Nyu-Yorkdan məktub] / Z.Xoylu // Odlar yurdu.- 1991.- iyun, № 12.- S.2. 3283. İbrahimov, S. İstiqlal qurbanları: [ADR-in yaradıcılarından biri Yusif bəy Nəsibbəyli haqqında] / S.İbrahimov, M.Teymurov // Ədəbiyyat qəzeti.- 1991.- 22 fevral.- S.1. 350 Biblioqrafiya

3284. Paşayev, A. Azərbaycan hökumətinin ikinci sədri: (Nəsib bəy Yusifbəyli haqqında) / Ataxan Paşayev // Tarix.- 1991.- 12 oktyabr.- S.3.

1992 3285. Sadıq, H. Baş nazir necə qətlə yetirildi: [Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurasıının sədri Nəsib bəy Yusifbəyli haqqında] / H.Sadıq // Odlar yurdu.- 1992.- 13 noyabr, № 30-31.- S.4.

2002 3286. Mustafa, N. Nəsib bəy Yusifbəyli: Azərbaycan Demokratik Respub- likası qurucularından biri / N.Mustafa // Xalq qəzeti.- 2002.-28 may.

2005 3287. Qəhrəmanlı, N. Sevgi və qayğı dolu məktublar: (Nəsib bəy Yusif- bəylinin həyat yoldaşı Şəfiqə xanım Qasprinskiyə yazdığı məktublar) / N.Qəhrəmanlı // Vəfa.- 2005.- № 1.- S.30-32. 3288. Qasımlı, M. Nəsib bəy Yusif bəy oğlu Yusifbəyli: 28 aprel 1920 – 12 mart 1922 / Musa Qasımlı // Azərbaycanın baş nazirləri /M.Qasımlı.- Bakı, 2005.- S.14-21.

2007 3289. Verdiyeva, S. Azərbaycanın ilk maarif naziri / Sevinc Verdiyeva // Azərbaycan müəllimi.- 2007.- 18 oktyabr.- S.4.

2008 3290. Azadlıq cəfakeşi: Nəsib bəy Yusifbəyli // Milli Məclis.- 2008.- № 2.- S.14-19. 3291. Baş nazir Nəsib bəy Yusifbəyli // Mədəniyyət.- 2008.- 28 may.- S.12. 3292. Yaqublu, N. Cümhuriyyət qurucuları: Baş nazir Nəsib bəy Yusif- bəyli: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyinə / Nəsiman Yaqublu // 525- ci qəzet.- 2008.- 26 aprel.- S.23.

2010 3293. Mərdanov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin maarif nazirləri: Nəsib bəy Yusifbəyli /Misir Mərdanov, Ə.Quliyev // Azərbaycan məktəbi.- 2010.- № 6.- S.4-13 . 3294. Mərdanov, M. Nəsib bəy Yusifbəyli. Müstəqil Azərbaycan ideyası- nın müəllifi / Misir Mərdanov // El.- 2010.- № 87.- S.5-16.

351 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2012 3295. Böyük Azərbaycan vətənpərvəri Yusif bəy Yusifbəyli: Qəhrəman bir nəslin yetirməsi // Azadlıq.- 2012.- 2 avqust, № 178.- S.14. 3296. Əliyarlı, İ. Nəsib bəy Yusif bəy oğlu Yusifbəyli: 1881-1920 / İltifat Əliyarlı // Kaspi.- 2012.- 22 may.- S.12. 3297. Ömərov, V. Nəsib bəy Yusifbəyli və azərbaycançılıq ideyası / Vahid Ömərov // Səs.- 2012.- 25 may, № 93.- S.14.

2014 3298. Aşırlı, A. Nəsib bəy Yusifbəylinin faciəsi və ailə dramı /Akif Aşırlı // Şərq.- 2014.- 22 yanvar.- № 10.- S.6. 3299. İsmayıl. Azərbaycan fədaisi Yusif bəy Yusifbəyli // Şərq.- 2014.- 17 iyul.- № 126.- S.11. 3300. Şəymən. Müstəqil Azərbaycan ideyasının ideoloqu: Nəsib bəy Yusifbəylinin fəaliyyəti geniş tədqiq olmalıdır / Şəymən // Şərq.- 2014.- 8 yanvar.- № 1.- S.11.

2016 3301. Sarıyeva, İ. Nəsib bəy Yusifbəylinin ictimai-siyasi fəaliyyətində azərbaycançılıq ideyası... / İradə Sarıyeva // Bakı xəbər.- 2016.- 8/9 mart, № 44.- S.15.

2017 3302. Pəhləvan, Ə. Millət üçün qurban gedən fədai!: [Nəsib bəy Yusif- bəyli haqqında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhləvan.- Bakı, 2017.-S.127-129.

2018 3303. Abbaslı, T. Milli-mənəvi Mayaklar: 100 yaşlı Cümhuriyyətimizin əbədiyaşar qurucularından Nəsib bəy Yusifbəyli // Mədəniyyət.- 2018.- 13 aprel.- S.13. 3304. Bayramova, Z. Şərqin ilk demokratik respublikasının fədailərindən biri – Nəsib bəy Yusifbəyli / Zümrud Bayramova // Səs.- 2018.- 25 may.- S.11. 3305. Dünyaminqızı, Q. Cümhuriyyət dörd əsas sütunundan biri: Onun kim tərəfindən öldürüldüyü hələ də müzakirə mövzusudur, Cümhuriyyət – 100: [dövlət xadimi Nəsib bəy Yusifbəyli haqqında] /Qənirə Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 8-9 mart.- S.15. 3306. Ələkbərov, F. Nəsib bəy Yusifbəylinin dünyagörüşündə Azərbaycan türkçülüyü ideyası... / F.Ələkbərov // Türküstan.- 2018.- 26 fevral - 20-29 yanvar; 6-12 fevral; 26-5 mart.- S.6.

352 Biblioqrafiya

3307. İlyasov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin liderləri: Nəsib bəy Yusifbəyli / V.İlyasov // İki sahil.- 2018.- 23 mart.- S.22; 11 aprel.- S.10. 3308. Qaraoğlu, F. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin liderləri: Nəsib bəy Yusifbəyli / Fazil Qaraoğlu // Bakı xəbər.- 2018.- 13 iyul.- S.15. 3309. Nəbi, C. Nəsib bəy Yusifbəyli və Kırımda teatro / C.Nəbi // Türküs- tan.- 2018.- 13-19 fevral.- S.7. 3310. Şüküroğlu, L. Milli tərəqqi yolunun cığırdaşı – Nəsib Bəy Yusif- bəyli / Lətif Şüküroğlu // Hərbi And.- 2018.- 18 may, № 19.- S.7. 3311. Şüküroğlu, L. Milli tərəqqi cığırdaşı – Nəsib bəy Yusifbəyli / Lətif Şüküroğlu // /Hərbi and.- 2018.- 25 may.- № 20.- S.13.

SƏMƏD BƏY MEHMANDAROV

1919 3312. Mehmandarov, S. Azərbaycan Məclisi-Məbusanında Hərbiyyə na- zirinin nitqi / Səməd bəy Mehmandarov // Azərbaycan.- 1919.- № 131, 7 mart.

1988 3313. Əliyev, M. Səməd bəy Mehmandarov / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1988.- iyul, № 13.- S.2.

1990 3314. Nəzirli, Ş. General Səməd bəy Mehmandarov / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan pioneri. - 1990.- 2, 7 fevral.- S.3. 3315. Nəzirli, Ş. General Mehmandarovun son günləri / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan gəncləri.- 1990.-2 avqust.-S.3.

1993 3316. Nəzirli, Ş. Cümhuriyyət generalları: Tam artilleriya generalı Ə.Şıx- linski və S.Mehmandarov haqqında / Şəmistan Nəzərli // Azərbaycan ordusu.- 1993.- 28 may.- S.2. 3317. Nəzirli, Ş. Generalın müraciəti: [Səməd bəy Mehmandorovun 1918- ci il noyabrın 25-də Azərbaycan vətəndaşlarına müraciəti haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Hərbi bilik.- 1993.- № 3.- S.98; Xalq qəzeti.- 1993.- 17 mart.

1994 3318. Mehmandarov, S. Tam artilleriya generalı Səməd bəy Mehmandar- ovun nitqi: Azərbaycan məclisi-məhbusanında hərbiyyə nazirinin nitqi / Səməd bəy Mehmandarov; təqd. ed. Şəmistan Nəzirli // Hərbi bilik.- 1994.- № 4-5.- S.105-108.

353 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

*** 3319. Osmanov, H. 1919-cu ilin “Qızmar” yayı: [Hərbi nazir S.Mehman- darovun Qarabağ və Lənkəran məsələsinin kəskinləşməsinə dair məlumatı] / H.Osmanov // Sərhəd.- 1994.- 6 iyul.- S.1-2. 3320. Süleymanov, M. Azərbaycan Ordusu: [S.Mehandarovun 1918-ci ildə Azərbaycan Ordusunun yaradılmasında fəaliyyəti haqqında] / Mehman Süleymanov // Günay.- 1994.- 14, 24 may.- S.4.

1995 3321. Nəzirli, Ş. General S.Mehmandarov ilk hərbi nazirimiz olub: [Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 1918-ci il 4 noyabr tarixli qərarı ilə yaradı- lan Hərbi Nazirliyin fəaliyyəti haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Naxçıvan.- 1995.-1 noyabr.- S.3. 3322. Nəzirli, Ş. Hərb tariximizdən: [Səməd bəy Mehmandarov haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Ekran-efir.- 1995.- 17-23 avqust. 3323. Nəzirli, Ş. Nadir artilleriyaçı: Səməd bəy Mehmandarov – 140 / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan Ordusu.- 1995.- 28 oktyabr.

1996 3324. Mehmandarov Səməd bəy – 140 // Hərbi bilik.- 1996.- № 5.- S.61-64.

1997 3325. Abbasov, Ə. Sərkərdə Səməd bəy Mehmandarov – 140 / Əli Abbasov // Xalq qəzeti .- 1997.-17 oktyabr.

1999 3326. Süleymanov, M. S.Mehmandarov və hərb tarixi / Mehman Süley- manov // Hərbi bilik.- 1999.- № 4.- S.70-71.

2000 3327. Nəzirli, Ş. Türk irsini öyrədən general / Şəmistan Nəzirli // Azərbay- can.- 2000.- 5 dekabr.-S.5.

2005 3328. General-leytenant Səməd bəy Sadıqbəy oğlu Mehmandarov (1857-1931) // Azərbaycan generalları: Kataloq.- Bakı, 2005.- S.53-58.

2006 3329. Nəzirli, Ş. General Səməd bəy Mehmandarov cümhuriyyət dövründə / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 2006.- 22 yanvar, № 13.- S.6.

354 Biblioqrafiya

3330. Nəzirli, Ş. Səməd bəy Mehmandarov Birinci Dünya müharibəsində / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 2006.- 8 yanvar.-S.6. 3331. Şeyxzamanlı, N. General Səməd bəy Mehmandarov Cümhuriyyət dövründə / N.Şeyxzamanlı // Xalq qəzeti.- 2006.- 22 yanvar.

2008 3332. Bəhmən. Dövlət yaratmaq, torpaq qorumaq səriştəsi: Səməd bəy Mehmandarov: "Rus hökmdarlığından azad olmuş türk xalqının yadına salmaq lazımdır ki, biz həmişə asılı vəziyyətdə olmamışıq” / Bəhmən // Xalq cəbhəsi.- 2008.- 28 may.- № 95.- S.4.

2009 3333. İsmayılov, R. Məzarsız general: Azərbaycan Demokratik cümhuriy- yətinin hərbiyyə naziri, tam artilleriya generalı Səməd bəy Mehmandarov /Rufik İsmayılov // 525-ci qəzet.- 2009.- 30 may.- № 96.- S.19. 3334. Qaliboğlu, E. Xalqa sədaqətlə xidmət edən generallar: Səməd bəy Mehmandarov və Əliağa Şıxlinskinin hərb sənəti dövlətçilik tariximizdə özünəməxsus yer tutur / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi.- 2009.- 26 iyun.- № 111.- S.14.

2011 3335. Azərbaycanın ilk hərbi naziri: O, rus ordusunda önəmli yer tutan hərbçi idi // Azadlıq.- 2011.- 3 iyun.- № 126.- S.14.

2013 3336. Nəzirli, Ş. Hərbi təhsil dalınca: [S.Mehmandarov haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Ədalət.- 2013.- 30 oktyabr.- S.7. 3337. Tahirqızı, Ü. Azərbaycanın dəmir intizamlı ordusunun müəllifi: Səməd bəy Mehmandarov: "Torpağımı və xalqımı fəth edən ikiüzlü bir ölkənin ordeni mənə gərək deyil" / Ülviyyə Tahirqızı // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 11 sentyabr, № 164.- S.13.

2014 3338. İsmayıl. Dünya şöhrətli general: Səməd bəy Mehmandarovun fəaliyyəti xalqın vətən sevgisini, azadlıq və dövlətçilik hissini daha da gücləndirib / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 16 sentyabr.- S.11.

355 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2015 Səməd bəy Mehmandarov – 160 3339. Əliyev, B. Əbədiləşən sərkərdə: General Səməd bəy Mehmandarov – 160: [Cəmşid Naxçıvanski adına Hərbi Liseydə keçirilən tədbir haqqında] /Bəxtiyar Əliyev // Azərbaycan ordusu .- 2015.- 9 dekabr.- S.4. 3340. Fərəcov, S.Azərbaycanın hərb salnaməsində unudulmaz iz: Səməd bəy Mehmandarov – 160 / Savalan Fərəcov // Mədəniyyət.- 2015.- 23 oktyabr.- S.10. 3341. Hüseynova, L. Sərkərdə Birinci Dünya müharibəsi dövründə / Lalə Hüseynova // Azərbaycan ordusu .- 2015.- 12 dekabr.- S.3. 3342. Nəzirli, Ş. Sərkərdə: Azərbaycan Milli Ordusunun qurucularından olmuş Səməd bəy Mehmandarov döyüş meydanından kənarda da strateji düşünə bilirdi / Şəmiztan Nəzirli // Region plus.- 2015.- № 37.- 15 oktyabr.- S.42-45. 3343. Sarıyeva, İ. General Səməd bəy Mehmandarov – 160 / İradə Sarıye- va // Bakı xəbər.- 2015.- 21 oktyabr, № 187.- S.15. 3344. Tural. Səməd bəy Mehmandarovun 160 illik yubleyi keçirilib: [Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyi və Azərbaycan İstiqlal Muzeyinin təşkilatçı- lığı ilə general Səməd bəy Mehmandarovun anadan olmasının 160 illik yubile- yi keçirilib] / Tural // Palitra.- 2015.- 31 oktyabr.- S.11.

2016 3345. Azərbaycanın ilk ordu general // Azərbaycan veteranı.- 2016.- 19 mart, № 4.- S.7. 3346. Süleymanov, M. Hərbi tariximizin fəxri / Mehman Süleymanov // Azərbaycan ordusu - 2016.- 12 mart.- S.6; 20 aprel.- S.7; 30 aprel.- S.8.

2017 3347. Qaraoğlu, F. Tarixdə iz buraxanlar: Səməd bəy Mehmandarov / Fazil Qaraoğlu // Bakı хəbər.- 2017.- 8 avqust.- S.13; 6 sentyabr.- S.11. 3348. Pəhləvan, Ə. Nazir kürsüsünə yaraşan kişi!: [Səməd bəy Mehman- darov haqqında məqalə və şeir ] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhləvan .-Bakı,2017.-66-68.

2018 3349. Şüküroğlu, L. Azərbaycanın ilk Ordu generalı: Səməd bəy Meh- mandarov /L.Şüküroğlu // 525-ci qəzet.- 2018.- 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27 fevral.

356 Biblioqrafiya

ƏLİAĞA ŞIXLİNSKİ

1984 3350. Nəzirli,Ş. Solmayan şöhrət / Şəmistan Nəzirli // Ulduz.- 1984.-№ 8.- S.31-36.

1986 3351. Nəzirli, Ş. Leninqradda iyirmi iki gün / Şəmistan Nəzirli // Azər- baycan.- 1986.- № 5.- S.152-160.

1988 3352. Əliyev, M. Əliağa Şıxlinski / M.Əliyev // Odlar yurdu.-1988.- dekabr № 23.- S.3.

1993 3353. İbrahimov, S.Tam artilleriya generalı Ə.Şıxlinski / S.İbrahimov // Hərbi bilik.- 1993.- № 3.- S.60-65. 3354. Nəzirli, Ş. General Əliağa Şıxlinskinin ömrünün son tarixləri / Şəmistan Nəzirli // Hərbi bilik- 1993.- № 3.- S.63. 3355. Nəzirli, Ş. Generalın şeirləri / Şəmistan Nəzirli // Mərhəmət.- 1993.- № 2-3.- S.12-14. 3356. Paşayev, A. Görkəmli sərkərdə aramızdadır / Ataxan Paşayev // Bakı.- 1993.- 27 may.- S.2.

1994 3357. Nəzirli, Ş. Səni kim unudar? / Şəmistan Nəzirli // Dəli Kür.- 1994.- 18 may.-S.2. 3358. Nəzirli, Ş. “Tamamilə məxfidir”... qrifi altında uzun illər gizli saxlanılmış sənədlər nədən danışır / Şəmistan Nəzirli // Respublika.- 1994.-7 sentyabr.- S.4. 3359. Süleymanov, M. Azərbaycan Ordusu (1918-ci il): General Əliağa Şıxlinski / M.Süleymanov // Günay.- 1994.- 18 may.

1995 3360. Nəzirli, Ş. Hünər / Şəmistan Nəzirli // Danışır Bakı.- 1995.- 9-15 iyul.- S.2.

1999 3361. Nəzirli, Ş. Ömrün son günləri / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan.- 1999.- 30 yanvar.- S.6; 31 yanvar.- S.4. 357 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2005 3362. Babayeva, P. Rəğbət və şöhrət qazanmış general / P.Babayeva // Azərbaycan ordusu.- 2008.- 25 may.- S.3. 3363. General-leytenant Əliağa İsmayılağa oğlu Şıxlinski (1865-1943) // Azərbaycan generalları: Kataloq.- Bakı, 2005.- S.59- 74. 3364. Nəzirli, Ş. Şıxlinski Əliağa İsmayıl ağa oğlu / Şəmistan Nəzirli // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası.- Cild 2.- Bakı, 2005.- S.377-379.

2008 3365. Nəzirli, Ş. General Əliağa Şıxlinski ömrü / Şəmistan Nəzirli // Ayna.- 2007.- 15, 23 iyun.- S.17; 30 iyun.- S.23; 7 iyul.-S.17; 14,21,23,28 iyul.- S.19; 4 avqust.- S.17. 3366. Nəzirli, Ş. General Ə.Şıxlinskinin hərbiçi qardaşoğulları: [Qiyas bəy, Hüseyn bəy, Çingiz Alqazax haqqında] / Şəmistan Nəzirli // Xalq qəzeti.- 2008.- 10 fevral, 2 mart, 16 mart.- S.8.

2011 3367. Uğur. Cümhuriyyət ordusu: Qəbrimin üstündə yazarsınız: “Əliağa Şıxlinski”: Əliağa Şıxlinskinin “Xatirələrim” kitabı hələlik Azərbaycan hərb tarixində ilk və yeganə hərbi memuardır / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2011.- 25 iyun.-№ 113.- S.14.

2015 3368. Bayramov, V. Binəqədi rayonunda Əliağa Şıxlinskinin 150 illik yubileyi qeyd edilib: Böyük sərkərdə, general-leytenant Şıxlinskinin keçdiyi yol gənc nəsil üçün əsl örnəkdir / Vaqif Bayramov // Xalq qəzeti.- 2015.- 11 aprel, № 75.- S.6. 3369. Nəzirli, Ş. Cümhuriyyət ordusunun qurucusu: Əlağa Şıxlinski – 150 / Şəmistan Nəzərli // Azərbaycan.- 2015.- 23 aprel, № 85.- S.6.

2017 3370. Nəzirli, Ş. Alim-general Əli ağa Şıxlinski: 1918-1920-ci illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin təşkilində onun müstəsna rolu olub / Şəmistan Nəzirli // Xalq Cəbhəsi.- 2017.- 31 may, № 93.- S.14. 3371. Pəhləvan, Ə. Vətən sənə güvənirdi, general! [Əli ağa Şıxlinski haq- qında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Ə.Pəhləvan.- Bakı, 2017.-74-76.

2018 3372. Qaraoğlu, F. Tarixdə iz buraxanlar: Əliğa Şixlinski / Fazil Qaraoğlu // Bakı xəbər.- 2018.- 7 iyun.- S.15

358 Biblioqrafiya

3373. Rzayeva, M. "Rahat uyu, Cənab general": "Şərq"çilər Cümhuriy- yətçi general Əliağa Şıxlinskinin məzarını ziyarət edib / M.Rzayeva // Şərq.- 2018.- 1 mart.- S.5. 3374. Şüküroğlu, L. "Rus artilleriyasının Allahı" – Əliağa Şıxlinski / Lətif Şüküroğlu // Respublika.- 2018.- 3 aprel.- № 72.- S.6.

ÜZEYİR HACIBƏYLİ

1918 3375. Hacıbəyli, Ü. Azərbaycan Parlamanı / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbay- can.- 1918.- № 56, 5 dekabr. 3376. Hacıbəyli, Ü. İstiqlal və istiqbal ümidi / Üzeyir Həcibəyli // Azərbaycan.-1918.-№ 74, 30 dekabr. 3377. Hacıbəyli, Ü. Tarixi günümüz / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1918.-№ 58, 7 dekabr. 3378. Üzeyir. Təəssürat: [“Rus-slavyan” cəmiyyəti-məbusunun bəyanna- məsi haqqında] / Üzeyir // Azərbaycan.- 1918.- № 66, 16 dekabr. 3379. Üzeyir. Təəssürat: [Parlamanımızın ikinci iniqadında fraksiyaların bəyannamələri ilə əlaqədar] / Üzeyir // Azərbaycan.-1918.-№ 64, 13 dekabr. 3380. Üzeyir. Təəssürat: [Parlamanın açılışı ilə əlaqədar] / Üzeyir // Azərbaycan.- 1918.- № 60, 9 dekabr.

1919 3381. Hacıbəyli, Ü. Bayrağımız sarsılmaz: Zülm və əsarətin yorğun zəncirlərini qırıq-qırıq etməyə qadir bir millətin həqq və hürriyyət bayrağı haqqında / Üzeyir Həcibəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 175, 8 may. 3382. Hacıbəyli, Ü. Bir sual münasibətilə: [Parlament iclasında ədliyyə nazirinə rüşvətxorluq barəsində verilən sual haqqında] / Üzeyir Həcibəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 302, 22 oktyabr. 3383. Hacıbəyli, Ü. Bir yaş: [İstiqlalını elan etmiş Azərbaycan Türk Döv- lətinin bir yaşının tamam olması barədə] / Üzeyir Həcibəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may. 3384. Hacıbəyli, Ü. Böhran dolayısilə / Hacıbəyli Üzeyir // Azərbaycan.- 1919.- № 319, 11 noyabr 3385. Hacıbəyli, Ü. Böhran dolayısilə / Üzeyir Həcibəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 305, 26 oktyabr. 3386. Hacıbəyli, Ü. Bu gün: [“Musavat” firqəsinin ikinci qurultayının rəs- mi-güşadı] /Hacıbəyli Üzeyir // Azərbaycan.- 1919.- № 335, 2 dekabr

359 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3387. Hacıbəyli, Ü. Cəmaət köməkligi: [camaətın müxtəlif cəmiyyətləri vasitəsilə dövlət işlərində iştirakı haqqında] / Üzeyir Həcibəyli // Azərbaycan.- 1919.-№ 82, 8 yanvar. 3388. Hacıbəyli, Ü. “Corciən Meil”in məqaləsi: [Daşnak yalanlarını, bu yalanlar vasitəsilə nə qədər zəlalət və rəzalətlərin törədildiyini Avropa əfkari- ümumiyyəsinə anlatılması barədə] / Üzeyir Həcibəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 301, 21 oktyabr. 3389. Hacıbəyli, Ü. Çörək bahalanması / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 316, 7 noyabr. 3390. Hacıbəyli, Ü. Dağıstan və biz: [Dağıstanlıların Denikin və Prjevalski ordularına qarşı mübarizəsi və bu mübarizədə könüllü dəstələr təşkil edərək onlara kömək göstərilməsi barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 171, 4 may. 3391. Hacıbəyli, Ü. Dağıstana imdad: [“Müsavat”, sosialistlər ittifaqı və bitərəflər partiyasının dağıstanlı qardaşların imdadına yetişməsi haqqında]/ Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 164, 23 aprel. 3392. Hacıbəyli, Ü. Daxili işlərimizdən: [Azərbaycan hökumətinin gör- düyü daxili işlər barədə]/ Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 282, 25 sentyabr. 3393. Hacıbəyli, Ü. Dördgöz olmalıyıq: [Müstəqilliyimizin müdafiyəsi yo- lunda dördgöz olub xarici və daxili düşmənlərə qarşı birləşmək] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 166, 25 aprel. 3394. Hacıbəyli, Ü. Düz yol: [Türk sosialistləri haqqında] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 129, 5 mart. 3395. Hacıbəyli, Ü. Eyni müamilə gözləyirik: [Qarabağda erməni üsyançı- larına qarşı mübarizə və ingilislərin ermənilərə münasibəti haqqında] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 172, 5 may. 3396. Hacıbəyli, Ü. Əsassız tələb: [İngilislərin Azərbaycanın Xəzər dəni- zinə dair bütün hüquqlarını itirməsi iddiaları barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 309, 30 oktyabr. 3397. Hacıbəyli, Ü. Gürcüstandakı həvadis / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbay- can.- 1919.- 2 noyabr.-№ 311, 2 noyabr 3398. Hacıbəyli, Ü. Xatimə: [Zabastovkanın yatırıldıqdan sonrakı vəziyyət haqqında] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 181, 15 may. 3399. Hacıbəyli, Ü. İçimizdəki denikinlər: [İçimizə dolub, bizi daxildən vuran düşmənlər barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 200, 10 iyun.

360 Biblioqrafiya

3400. Hacıbəyli, Ü. İndi başa düşürlər: [İstiqlala qarşı qurulmuş olan zabastovkanın yatırılması və ondan sonrakı vəziyyət barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 184, 19 may. 3401. Hacıbəyli, Ü. Kabinə təşkilinə aid: [Nəsib bəy Yusifbəylinin istefasından sonar yeni hökumət kabinetinin təşkili barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 280, 23 sentyabr. 3402. Hacıbəyli, Ü. Qarabağ hadisatı / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 210, 24 iyun. 3403. Hacıbəyli, Ü. Qonşuluq /Hacıbəyli Üzeyir // Azərbaycan.- 1919.- № 314. 5 noyabr 3404. Hacıbəyli, Ü. Məcburi qərardad həqqində / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 327, 21 noyabr. 3405. Hacıbəyli, Ü. Məcəraçılıq: [Cəhalət, sui-niyyət və mənəmlik siyasətilə meydana gəlib cəmiyyət üçün zərərli olan hərəkət və təşəbbüslərin icrasilə ümumi bir fəlakət hazırlamaq] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 209, 20 iyun. 3406. Hacıbəyli, Ü. Məmurlarımız həqqində: [Rüşvətxor məmurlar haqqında] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 269, 5 sentyabr. 3407. Hacıbəyli, Ü. Milliləşmək: [Azərbaycan hökumətinin milliləşmə sahəsində gördüyü işlər barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 278, 21 sentyabr. 3408. Hacıbəyli, Ü. Mühüm məsələ: [Parlamentdə yer və torpaq məsələ- sinin müzakirə edilməsi barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 288, 6 oktyabr. 3409. Hacıbəyli, Ü. Müvəffəqiyyətlərimiz: [Azərbaycan türk dövlətinin yaranmış çətinlikləri aqilanə və müdəbbiranəbir surətdə dəf etməsi barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 266, 2 sentyabr. 3410. Hacıbəyli, Ü. Naxçıvan və Qarabağ: [Naxçıvan və Qarabağa ermənilərin ərazi iddiaları, ingilislərin bu məsələyə müdaxiləsi barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 187, 25 may. 3411. Hacıbəyli, Ü. Nə istiyorlar: [İqtisadi zabastovkanın yaradılması və bu yolla Azərbaycan istiqlalının uçuruma aparılması barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 174, 7 may. 3412. Hacıbəyli, Ü. Səddi – İsgəndər: [Avropa ilə yıxılmaz, dəyişilməz bir səddin yaradılması barədə ] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 212, 26 iyun. 3413. Hacıbəyli, Ü. Siyasi imtahan: [Azərbaycan türk və islamlarının müstəqil yaşamaq və özlərini dolandırmaq uğrunda mübarizəsi haqqında] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 177, 11 may.

361 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3414. Hacıbəyli, Ü. Siyasi imtahan: [Azərbaycanda keçirilən zabastovka haqqında] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.-1919.-№ 177, 11 may. 3415. Hacıbəyli, Ü. Siyasiyyat: [İngilislərin Qafqazdan getməsi və italyanların gəlməsi barədə] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 183, 17 may 3416. Hacıbəyli, Ü. “Şayiələr” münasibətilə / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 338, 5 dekabr 3417. Hacıbəyli, Ü. Təəssürat: [Müsəlman məbuslarının iclaslara münasi- bətləri haqqında] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.-1919.-№ 129, 5 mart 3418. Hacıbəyli, Ü. Yeni böhran: [Parlamandakı mövcud vəziyyət haq- qında] / Üzeyir // Azərbaycan.-1919.- № 125, 28 fevral. 3419. Hacıbəyli, Ü. Yeni kabinə / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- 24 dekabr.- № 352. 24 dekabr. 3420. Hacıbəyli, Ü. Yeni kabinə təşkilinə dair: [Fətəli xan Xoyskinin istefasından sonra yeni yaradılacaq kabinə haqqında] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.-1919.-№ 140, 19 mart. 3421. Hacıbəyli, Ü. Zaqafqaziya konfransına dair: [Tiflisdə açılan Azər- baycan, Dağıstan, Gürcüstan və Ermənistan nümayəndələrindən təşkil olunmuş Zaqafqaz konfransı haqqında ] / Üzeyir Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1919.- № 165, 24 aprel. 3422. Üzeyir. Təəssürat: [“İttihad” və “İttifaq” fraksiyaları haqqında] / Üzeyir // Azərbaycan.-1919.-№ 110, 10 fevral. 3423. Üzeyir. Təəssürat: [İrəvan, Lənkəran, Qarabağ hadisələri haqqında] / Üzeyir // Azərbaycan.-1919.-№ 84, 10 yanvar.

1990 3424. Müznib, Ə. Azərbaycan Demokratik Respublikasının Dövlət himni: musiqsi Üzeyir Hacıbəylinindir / Ə.Müznib // Odlar yurdu.- 1990.- 4 iyun.- № 11.- S.2.

1992 3425. Hacıbəyli, Ü. Eyni müamilə gözləyirik: (1918-1920-ci illərdə Qafqazda ağalıq edən ingilislərin Qarabağ probleminə münasibətləri) / Üzeyir Hacıbəyli; yazanı Çingiz Abbas // Ədəbiyyat qəzeti.- 1992.- 28 may.- S.2.

1996 3426. Aslanov, M. Fitnələr qarşısında: [Ü.Hacıbəyovun Azərbaycan (1918-1920) qəzetində nəşr olunan əsərləri kitab halında nəşr olunmuşdur] / M.Aslanov // Naxçıvan.- 1996.- 28 may.- S.4.

362 Biblioqrafiya

3427. Azərbaycan Cümhuriyyətinin müqəddəratı məsələsi və Üzeyir bəy Hacıbəyli // Azərbaycan.- 1996.-5 dekabr. 3428. Mühüm məsələlər: (Ü.Hacıbəylinin eyniadlı məqaləsi haqqında) // Azərbaycan.- 1996.- 3 dekabr. 2000 3429. Aslanov, M. İstiqlal və istiqbal ümidi: [Ü.Hacıbəyovun “Azərbay- can”(1918-1920-ci il) qəzetindəki fəaliyyəti haqqında] / M.Asalnov // Azərbay- can.- 2000.- 17 may.- S.5.

2008 3430. Yaqublu, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti himninin müəllifı – Üzeyir Hacıbəyli: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyinə / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet. 2008.- 14 iyun.

2015 3431. Qarabağlı, S. Milli mətbuatımızın qüruru – Üzeyir bə Hacıbəyli: [məqalədə Ü.Hacıbəylinin 1918-1919-cu illərdə “Azərbaycan” qəzetində” çap olunan məqalələrinin şərhi verilmişdir] / Səadət Qarabağlı // Azərbaycan.- 2015.- 22 iyun.-S.5.

2017 3432. Hacıbəyli, Ü. Nuru Paşa həzrətləri şərəfinə böyük bir ziyafə / Üzeyir Hacıbəyli // XIX əsrdən bu günə / Eldar Xəlilov; red. T.Xəlilova.- Bakı, 2017.- S.141-145.

*** 3433. Pəhləvan, Ə. Millətin himni sən. bayrağı sənsən!: [Üzeyir Hscıbəyli haqqında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhləvan .-Bakı, 2017.-S.145-148.

2018 3434. Məhəbbətoğlu, Q. Üzeyir bəy Hacıbəyli AXC dövrundə / Q.Məhəb- bətoğlu // İki sahil.- 2018.- 4 may.- S.14. 3435. Üzeyir Hacıbəyli (Hacıbəyov) // İqtisadiyyat.- 2018.- 14-19 sen- tyabr.- S.5.

363 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

ƏLİ BƏY HÜSEYNZADƏ

1919 3436. Ə.H. Müttəfiq dövlətlərin siyasəti və biz / Ə.H. (Əli bəy Hüseyn- zadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 357, 30 dekabr. 3437. Ə.H. Almaniya inqilabının birinci illiyi / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 322, 14 noyabR. 3438. Ə.H. Asiyaya doğru / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 343, 14 dekabr. 3439. Ə.H. Azərbaycan istiqlalının bayraqdarı: “Müsavat” qurultayı müna- sibətilə / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 344, 15 dekabr. 3440. Ə.H. Azərbaycan Parlamanının birinci illiyi / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 340, 9 dekabr. 3441. Ə.H. Azərbaycan-Ermənistan konfransı / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 345,16 dekabr. 3442. Ə.H. Denikin nümayəndəsinin getməsi / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 326, 20 noyabr. 3443. Ə.H. Etiraf dövlətləri və bolşeviklər / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 341, 10 dekabr. 3444. Ə.H. Əhvali-ümumiyyə / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 324, 18 noyabr. 3445. Ə.H. General Denikinin əmrləri / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 342, 11 dekabr. 3446. Ə.H. İcmali-siyasi / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 350, 22 dekabr; № 355, 28 dekabr. 3447. Ə.H. Kim qalib, kim məğlub?: (Denikin və Kolçak qüvvətləri) / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.-№ 346, 17 dekabr. 3448. Ə.H. Məmləkətimizin halı nasıldır? / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 306, 27 oktyabr. 3449. Ə.H. Rusiya kommunizm inqilabının iki illiyi / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 320, 12 noyabr. 3450. Ə.H. Yenə Kuban və könüllü orduya dair / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 333, 30 noyabr. 3451. Ə.H. Zəngəzur məsələsi münasibətilə / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1919.- № 328, 24 noyabr.

1920 3452. Ə.H. Almaniya əhvalına bir nəzər / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 80, 22 aprel.

364 Biblioqrafiya

3453. Ə.H. Antant Baş komissarlarının bir müraciəti / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 70, 8 aprel. 3454. Ə.H. Bahalıca qarşı tədbirlər / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azər- baycan.- 1920.- № 22, 3 fevral 3455. Ə.H. Batum məsələsi / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 41, 27 fevral 3456. Ə.H. Bir ehtiyac / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 65, 2 aprel. 3457. Ə.H. Bir həqsizlik / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 74, 14 aprel. 3458. Ə.H. Bolşevik təhrikatı / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 2, 2 fevral 3459. Ə.H. Bolşeviklər və biz / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- 12 fevral.- № 30, 12 fevral. 3460. Ə.H. Bolşeviklərin tutduğu istiqamət / Ə.H. // Azərbaycan.- 1920.- № 66, 4 aprel 3461. Ə.H. Böhrani-vükəla / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.-№ 75, 15 fevral. 3462. Ə.H. Bu da dostluqmu? / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 69, 7 aprel. 3463. Ə.H. Çiçerinin notası münasibətilə / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.-1920.- № 26, 8 fevral 3464. Ə.H. Çiçerinin üçüncü notası münasibətilə / Ə.H. (Əli bəy Hüseyn- zadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 43, 1 mart. 3465. Ə.H. Hərbmi, sülhmü? / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.-№ 73, 13 aprel. 3466. Ə.H. İcmali-siyasi / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.-№ 20, 1 fevral 3467. Ə.H. İstiqlaliyyətin amilləri və nəticələri / Ə.H. (Əli bəy Hüseyn- zadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 14, 18 yanvar. 3468. Ə.H. Kabinə təşkili həqqində / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 79, 21 aprel. 3469. Ə.H. Kabinə və siyasi firqələr / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 24, 5 fevral. 3470. Ə.H. Könüllü ordunun “mətanəti” / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 31, 13 fevral. 3471. Ə.H. Könüllü ordunun həzimətləri / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- 5 yanvar, № 4, 5 yanvar. 3472. Ə.H. Qars məsələsinə dair / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbay- can.- 1920.-№ 32, 15 fevral.

365 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3473. Ə.H. 1920-ci il! / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 1, 1 yanvar. 3474. Ə.H. Moskva sovet hökuməti ilə münasibətimiz / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 77, 19 fevral. 3475. Ə.H. Rusiya sovet hökuməti və Antant dövlətləri / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 83, 26 aprel. 3476. Ə.H. Sovet hökumətinin təklifi / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 6, 7 yanvar. 3477. Ə.H. Sovet hökumətinin təklifinə cavab / Ə.H. (Əli bəy Hüseyn- zadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 15, 18 yanvar. 3478. Ə.H. Türkiyə məsələsi / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 36, 19 fevral. 3479. Ə.H. Türkiyənin istiqbalı / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbay- can.- 1920.- № 8, 9 yanvar. 3480. Ə.H. Vəziyyətə hakim olmalıdır! / Ə.H. // Azərbaycan.- 1920.- № 64, 31 mart. 3481. Ə.H. Vilson və Avropa siyasəti / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 4, 5 yanvar. 3482. Ə.H.Sərvəqt olmalıdır! / Ə.H. (Əli bəy Hüseynzadə) // Azərbaycan.- 1920.- № 10, 12 yanvar.

1990 3483. Hüseynzadə, Ə. Bir mütaliə: [ön söz] /Əli Hüseynzadə // Azərbay- can Cümhuriyyəti / Məmməd Əmin Rəsulzadə..- Bakı, 1990.- S.7.

*** 3484. Bayramova, O. Əlibəy Hüseynzadə / O.Bayramov // Açıq söz.- 1990.- № 5.- S.9-13.

1991 3485. Kamiloğlu, R. Türk dünyasının böyük ideoloqu / R.Kamiloğlu // Azərbaycan.- 1991.- 23 mart.- S.2-3.

1992 3486. Bayramov, O. Hüseynzadə və dünya ədəbiyyatı / O.Bayramov // Ədəbiyyat.- 1992.- 14 fevral.- S.3. 3487. Əlibəy Hüseynzadənin irsi öyrənilir: [Ə.Hüseynzadənin anadan olmasının 130 illiyi münasibətilə Azərbaycan EA və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Neftçalada keçirdiyi elmi-nəzəri konfrans haqqında] // Bakı.-1993.- 27 may.-S.2.

366 Biblioqrafiya

3488. Qurtulan, İ. Azərbaycan bayrağını mənalandıran üç ümdə amilin ideoloqu Əli bəy Hüseynzadədir / İ.Qurtulan // Ədəbiyyat qəzeti.- 1992.- 12 iyun.- S.3.

1998 3489. Bayramlı, O. Ə.Hüseynzadənin “Qərbin iki dastanında türk” əsəri: parçalar / O.Bayramlı // Ədəbiyyat qəzeti.- 1998.-22 may.- S.4.

1999 3490. Hüseynzadə, Ə. Azərbaycanda düşündüklərim: (“Hilali-Əhmər” qəzetəsi 24 iyul 1918-ci il) / Əli bəy Hüseynzadə // Azərbaycan.- 1999.- 12 fevral.- S.4.

2006 3491. Bayramlı, O. Əli bəy Hüseynzadə və Şeyx Əhməd Səlyani / Ofelya Bayramlı // Ədəbiyyat.- 2006.- 13 oktyabr, № 41.- S.5.

2007 3492. Qurbanov, A. Hamı üçün gərəkli kitab: [Əli bəy Hüseynzadənin "Seçilmiş əsərləri" kitabı haqqında] / Allahşükür Qurbanov // Respublika.- 2007.- 16 noyabr.- S.5-6. 3493. Turan, A. Əli bəy Hüseynzadə "İttihad və Tərəqqi" Cəmiyyətin qurucularından biridir / A.Turan // Ədəbiyyat.- 2007.- 22 iyun.- S.5. 3494. Turan, A. Türkləşmək, islamlaşmaq, avropalaşmaq: [Əli bəy Hüseynzadə haqqında] / A. Turan // Ədəbiyyat.- 2007.- 2 noyabr.- S.5.

2008 3495. Qurbanov, A. Hüseynzadə Əlibəy. “Seçilmiş əsərləri”: [Yaradıcılığı haqqında] / A.Qurbanov // Füyuzat.- 2008 - № 1.- S.31-35. 3496. Turan, A. Türkləşmək, islamlaşmaq, avropalaşmaq /Azər Turan // Füyüzat.- 2008.- № 2.- S.16-19.

2010 3497. Mərdanov, M. Böyük maarifçi, türkçülüyün atası / Misir Mərdanov, Ə.Quliyev // Azərbaycan məktəbi.- 2010.- № 5.- S.8-17. 3498. Mərdanov, M. Əli bəy Hüseynzadə - türkçülüyün atası, böyük maarifçi / Misir Mərdanov, Ə.Quliyev // El.- 2010.- № 86.- S.7-16.

367 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2012 3499. Ağayeva, N. Əli bəy Hüseynzadə və teatr: [sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Məsməxanım Qubadovanın 2011-ci ildə çap olunan "Əli bəy Hüseynzadə və teatr" monoqrafiyası haqqında] / Nərminə Ağayeva // Respublika.- 2012.- 7 aprel, № 74.- S.6. 3500. Azərbaycan diasporunun görkəmli nümayəndələri: türkçülüyün ideoloqu – Əli bəy Hüseynzadə // Olaylar.- 2012.- 14 avqust.- № 135.- S.7.

2013 3501. Azərbaycan-türk ictimai fikrinin görkəmli nümayəndəsi Əli bəy Hüseynzadə: “qalib olmaq o camaatındır ki, həyata açıq göz ilə nəzər edər, zəmanənin ruhunu, icabatını anlar, dərk edər...” // Səs.- 2013.- 23 fevral.- S.12. 3502. Mustafa, Ə. Əli bəy Hüseynzadə ‒ milli istiqlal və Turan aşiqi / Əziz Mustafa // Zaman.- 2013.- 5, 20 iyun.- S.12. 3503. Yunisli, F. Əli Bəy Hüseynzadə erməni fitnəkarlığı haqqında / Fariz Yunisli // Kaspi.- 2013.- 2 mart.- S.7.

2014 Əli bəy Hüseynzadə - 150 3504. Abdullayev, M. Əli bəy Hüseynzadə və Türk dünyası / Mübariz Abdullayev // Yeni Azərbaycan.- 2014.- 19 aprel, № 67.- S.6. 3505. Bayramqızı, Ə. Türk dünyasının böyük ideoloqu: Əli bəy Hüseyn- zadə – 150 / Əfsanə Bayramqızı // Xalq qəzeti.- 2014.- 27 aprel, № 86.- S.4. 3506. Cəfərli, Y. Əli bəy Hüseynzadənin yaradıcılığında cərəyan məsələ- ləri / Yeqzar Cəfərli // Olaylar.- 2014.- 13 may.- S.10. 3507. Əhmədli, N. "Türk qanlı, islam imanlı və firəng fikirli olalım": Əli bəy Hüseynzadənin üçəm düsturunun mahiyyəti / Nəsir Əhmədli // Qarapa- paqlar.- 2014.- № 5.- S.44-46. 3508. Əli bəy Hüseynzadə və türk dünyası: Müsabiqənin qalibləri müka- fatlandırıldı // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 6 may.- S.5. 3509. Əliyev, Z. Rənglərin qəriblik nəğməsi: Əli bəy Hüseynzadənin bədii irsi haqqında qeydlər / Ziyadxan Əliyev // Mədəniyyət.- 2014.- 21 fevral.- S.8. 3510. Qaraca, B. "Həqiqətin böyüyü": Salyandan başlayan və sonu olma- yan bir yolun yolçusu / Bəxtiyar Qaraca // Yada düşdü.- 2014.- № 2.- S.3-7; Azərbaycan.- 2014.- 25 feral.- S.10; Ədalət.- 2014.- 24 aprel.- S.6; 3511. Quliyev, Ə. Bayrağımızdakı simvolikanın memarı, böyük maarifçi / Əsgər Quliyev // Azərbaycan müəllimi.- 2014.- 7 fevral, № 5.- S.5. 3512. Quliyev, Ə. Əli bəy Hüseynzadə: Türkçülüyün atası və böyük maarifçi / Əsgər Quliyev // 525-ci qəzet.- 2014.- 7 fevral, № 22.- S.7.

368 Biblioqrafiya

3513. Miriyev, A. Əli bəy Hüseynzadə və türk dünyası / Anar Miriyev // Palitra.- 2014.- 26 aprel.- № 72.- S.7. 3514. Mirzəbəyli, E. Kəşf olunmamaş düha / Elçin Mirzəbəyli // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 23 aprel, № 69.- S.7. 3515. Ömərov, V. AXC ideoloqları və azərbaycançılıq: Türk dünyasının görkəmli nümayəndələri və Əlibəy Hüseynzadənin siyasi türkçülüyü / Vahid Ömərov // Azad Azərbaycan.- 2014.- 3 avqust, № 107.- S.5. 3516. Ömərov, V. Azərbaycançılıq: Əlibəy Hüseynzadənin siyasi türkçü- lüyü /Vahid Ömərov // Azad Azərbaycan.- 2014.- 27 may.- S.5. 3517. Şaxtaxtlı, S. İstanbul Universitetində böyük mütəfəkkir Əli bəy Hüseynzadənin 150 illik yubileyi qeyd olunmuşdur / Sabir Şaxtaxtlı // Xalq qəzeti.- 2014.-18 aprel.- S.6. 3518. Vəliyev, Ş. Əli bəy Hüseynzadə və füyuzatçılıq / Şamil Vəliyev // 525-ci qəzet.- 2014.- 17 aprel.- S.4. 3519. Zakirqızı, A. Əli bəy Hüseynzadə haqqında: Türkiyənin böyük mü- təfəkkiri Hilmi Ziya Ülkənin xatirələri / Aytək Zakirqızı // Kaspi.- 2014.- 17 iyul.- S.12.

2015 3520. Aşırlı, A. Azərbaycan Cümhuriyyəti Əli bəy Hüseynzadə publisisti- kasında / Akif Aşırlı // Şərq.- 2015.- 24 yanvar.- S.7. 3521. Hacıyev, T. Türk dünyasının böyük oğlu: Martın 17-si Əli bəy Hüseynzadənin anım günüdür / Tofiq Hacıyev // Ədəbiyyat.- 2015.- 14 mart.- S.16.

2016 3522. Vəliyev, Ş. Əli bəy Hüseynzadə və füyuzatçılıq / Şamil Vəliyev // Azərbaycan.- 2016.- 1 noyabr.- S.4.

2017 3523. Qaliboğlu, S. Əli bəy Hüseynzadənin əsərləri və arxiv əşyaları Vətənə gətirildi: Böyük mütəfəkkirin qızı tərəfindən Azərbaycan dövlətinə hədiyyə olunan 161 eksponatın sərgi-təqdimatı keçirildi / S.Qaliboğlu // Mədəniyyət.- 2017.- 14 iyun.- S.8. 3524. Qaraoğlu, F. Tarixdə iz buraxanlar: Əli bəy Hüseynzadə / Fazil Qaraoğlu // Bakı xəbər.- 2017.- 9 avqust.- S.13. 3525. Quliyev, V. Əli bəy Hüseynzadənin 1916-cı ilin yanvarında Berlində Türk Xalqları Konqresindəki nitqi: Cümhuriyyətə aparan yollar: Türk dünyası-

369 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 nın sözçülüyü missiyası / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2017.- 25 fevral.- S.14-15. 3526. Pəhləvan, Ə. Sən uca millətin şah damarıydın!: [Əli bəy Hüseyn- zadə haqqında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhləvan .-Bakı,2017.-80-83.

2018 3527. Ələddinqızı, N. Azərbaycan Xalq Cünhuriyyətinə töhfələr verən ziyalı / N.Ələddinqızı // Səs.- 2018.- 17aprel.- S.7. 3528. Turan, A. Azərbaycan türkoloji elminin qurucusu Əli bəy Hüseyn- zadənin “Türklər kimdir və kimlərdən ibarətdir” məqaləsində türkoloji kontekst / Azər Turan // Azərbaycan.- 2018.- № 5.- S.35-47.

YUSİF VƏZİR ÇƏMƏNZƏMİNLİ

1990 3529. Cəfərov, N. Xalqın gələcəyi və azadlığı naminə: [M.Ə.Rəsulzadə və Y.V.Çəmənzəminlinin 1914-1917-ci illərdə “Dirilik” məcmuəsində çap olunmuş məqalələri haqqında] / N.Cəfərov // Açıq söz.- 1990.- № 10.- S.25-27.

1991 3530. Hacaloğlu, A. Məqsədimiz tam müstəqillikdir: [Çəmənzəminlinin “Biz kimik və istədiyimiz nədir?” adlı kitabı haqqında] / A.Hacaloğlu // Ulduz.- 1991.- № 5.- S.4-5.

1992 3531. Çəmənzəminli, Y.V. Ədəmi-mərkəziyyət firqəsində məruzəsi / Yusif Vəzir Çəmənzəminli; təqd. ed. A.Bayramoğlu // Ulduz.-1992.- № 5-6.- S.68-78.

*** 3532. Bayramoğlu, A. Y.V.Çəmənzəminli erməni məsələsi haqqında / Alxan Bayramoğlu // Azərbaycan.- 1992.-15 aprel. 3533. Bayramoğlu, A. Y.V.Çəmənzəminli. Xarici siyasətimiz / Alxan Bayramoğlu // Dirçəliş.- 1992.-№ 4.-S.3-9. 3534. Bayramoğlu, A. Y.V.Çəmənzəminli İstanbulda səfirliyin çağırılma- sının əhəmiyyəti haqqında / Alxan Bayramoğlu // Bakı.- 1992.- 14 may.

370 Biblioqrafiya

3535. Bayramoğlu, A. Y.V.Çəmənzəminlinin çağırışı / Alxan Bayramoğlu // Azad Azərbaycan.- 1992.-26 sentyabr. 3536. Hüseynoğlu, T. Y.V.Çəmənzəminli və Azərbaycan Demokratik Respublikası: [Yazıçının diplomatik və yaradıcılıq fəaliyyəti haqqında] / Tofiq Hüseynoğlu // Aydınlıq.- 1992.- 13 mart.- S.5.

1993 3537. Bayramoğlu, A. Y.V.Çəmənzəminli “Müsavat”ın Kiyev şöbəsində: [Y.V.Çəmənzəminlinin 1917-ci il “Açıq söz” qəzetində çap edilmiş məqalələri] / Alxan Bayramoğlu // Müsavat.-1993.- № 1.- S.20-25. 3538. Hüseynoğlu T. Ön söz / Tofiq Hüseynoğlu // Xarici siyasətimiz /Yusif Vəzir Çəmənzəminli.- Bakı, 1993.- S.3-5.

1999 3539. Bayramoğlu, A. Y.V.Çəmənzəminlinin çağırışına Üzeyir bəyin cavabı, yaxud “Milli marş” haqqında / Alxan Bayramoğlu // Ədəbiyyat qəzeti.- 1999.- 24 sentyabr. 3540. İbrahimli, Ə. Yusif Vəzir Çəmənzəminli / Ə.İbrahimli // Fəryad.- 1999.- 25-30 may.- S.1-2.

2000 3541. Quliyev, V. Kimsə inkar edə bilməz... / Vilayət Quliyev // Tarixdə iz qoyan şəxsiyyətlər /V.Quliyev.- Bakı, 2000.- S.208-223

2001 3542. Bayramoğlu, A. Y.V.Çəmənzəminli və Azərbaycan istiqlalı / Alxan Bayramoğlu // Azərbaycan.- 2001.- № 6.- S.171-173

2017 3543. Pəhləvan, Ə. Sən xalqımın qürurusan, ustadım!: [Yusif Vəzir Çəmənzəminli haqqında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhləvan .-Bakı, 2017.-S.149-151.

2018 3544. Babayeva, S. Azərbaycan Cümhuriyyətinin diplomatı və publisis- ti...: Yusif Vəzir Çəmənzəminlinın böyük irsi tədqiq olunmalıdır / S.Babayeva // Şərq.- 2018.- 16 may.- S.11. 3545. İlyasov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin liderləri: Yusif Vəzir Çəmənzəminli / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 11 aprel, № 69.- S.10.

371 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

MİRZƏ BALA MƏMMƏDZADƏ

1929 3546. M.B. İstiqlalımızın iqtisadi təməli / M.B. (Mirzə Bala) // Odlar yurdu.-1929.-№ 4, 28 mayis.

1931 3547. Məmmədzadə, M.B. Azərbaycan Cümhuriyyəti hankı sistem üzəri- nə qurulmuşdu? / Mirzə Bala Məmmədzadə // Odlu-Yurd.- 1931.- № 4.(29). 3548. Məmmədzadə, M. B. İstila xatirələri: Komunistlər və istila / Mirzə Bala Məmmədzadə // Odlu-Yurd”, 27 nisan (aprel) 1931, № 2 (27)

1991 3549. Əliyev, M. Mirzə Bala Məmmədzadə / M.Əlioğlu // Odlar yurdu.- 1991.- iyul, № 13.- S.3.

1992 3550. Qurbanov, Ş. Müsavat partiyasının tarixi: [Mirzə Bala Məmmədza- dənin “Milli Azərbaycan hərəkatı” adlı kitabı haqqında] / Şamil Qurbanov // Xalq qəzeti.- 1992.- 21 noyabr.- S.3.

1993 3551. Paşayev, A. Ön söz / Ataxan Paşayev // Ermənilər və İran / Mirzə Bala Məmmədzadə.- Bakı, 1993.- S.3-7.

1996 3552. Bala, M. Azərbaycan mühacir mətbuatının otuz illiyi: (1923-1953) / M.Bala // Ədəbiyyat qəzeti.- 1996.- 19 iyul.- S.8.

1997 3553. Bayramoğlu, A. Mirzəbala Məmmədzadə və Azərbaycan türk mətbuatı: [M.Məmmədzadənin 1922-ci ildə Bakıda nəşr olunan “Azərbaycan türk mətbuatı” (1875-ci ildən 1921-ci ilə qədər mətbuatımız) əsəri haqqında] / Alxan Bayramoğlu // Ədəbiyyat qəzeti.- 1997.- 2 may.- S.2-3.

1998 3554. Rüstəmli, A. İstiqlal fədaisi: [M.B.Məmmədzadənin həyat və yara- dıcılığından ştrixlər] / Asif Rüstəmli // Panorama.- 1998.-11 iyun.- S.4.

372 Biblioqrafiya

1999 3555. Həsənzadə, T. Əsərləri ilə daim yaşayacaq: (Mirzə Bala Məmməd- zadə ‒ 100) / T.Həsənzadə // Azərbaycan.- 1999.- 26 yanvar.- S.4. 3556. Hüseynov, Ş. Müsavatçılar və kommunistlər: M.B.Məmmədzadə / Şirməmməd Hüseynov // 525-ci qəzet.- 1999.- 20, 23, 24, 25 fevral. 3557. Məmmədli, R. Mirzə Bala Məmmədzadə: “Gələcək” qəzetinin səhi- fələrində (1921-ci illər dövri mətbuatı) / R.Məmmədli // Elturan.- 1999.- № 1- 2.- S.36-38.

2014 3558. Əhmədli, R. Mirzə Bala Məmmədzadə: erməni ideologiyasının mürtəce mahiyyəti və daşnakların törətdikləri soyqırımları haqqında / Rəfail Əhmədli // Strateji təhlil.- 2014.- № 2.- S.39-54.

2017 3559. Məmmədzadə, M.B. Azərbaycan Cümhuriyyəti hankı sistem üzərinə qurulmuşdu? / Mirzə Bala Məmmədzadə; təqd. ed. Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2017.-5 noyabr.- S.6. 3560. Məmmədzadə, M.B. Millət və dövlət: [1931-cu il “Odlu-Yurd” dərgisinin 5-6 sayında nəşr olunan məqalə haqqında] / Mirzə Bala Məmməd- zadə // Azərbaycan.- 2017.- 18 fevral- S.6.

2018 3561. Məmmədzadə, M. “Almas”: [1931-ci il "Odlu-Yurd" dərgisinin 4- cü sayında nəşr olunan məqalə haqqında] /M.B.Məmmədzadə // Azərbaycan.- 2018.- 28 yanvar- S.6. 3562. Məmmədzadə, M.B. Azərbaycan Cümhuriyyəti hankı sistem üzərinə qurulmuşdur: [müəllifin “Odlu-Yurd” dərgisində dərc edilən məqaləsi] / Mirzə Bala Məmmədzadə; təqd. ed. Şirməmməd Hüseynov // Yeni Müsavat.- 2018.- 6 fevral.- S.7. 3563. Məmmədzadə, M.B İstiqlalımızın iqtisadi təməli: (Odlar yurdu.- 1929.-№ 4, 28 mayis.) / Mirzə Bala Məmmədzadə; təqd. ed. Şirməmməd Hüseynov // Yeni Müsavat.- 2018.- 1 fevral.- S.7; Azərbaycan.- 2018.- 13 may- S.6. 3564. Məmmədzadə, M. B. İstila xatirələri: Komunistlər və istila: (Odlu- Yurd”, 27 nisan (aprel) 1931, № 2 ) / Mirzə Bala Məmmədzadə; təqd. ed. Şirməmməd Hüseynov // Azərbaycan.- 2018.-3 fevral.- S.7 3565. Məmmədzadə, M.B. 28 mayısa doğru!... / Mirzə Bala Məmmədza- də // Azərbaycan.- 2018.- 11 mart.- № 55.- S.5.

373 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

*** 3566. Abbaslı, T. Ümummilli fədailərimizdən: 23 aylıq varlığıyla əbədi istiqlaliyyətimizi bünövrələmiş CÜMHURİYYƏTdə əməl və intellekt “incimiz” Mirzə Bala Məmmədzadə / T.Abbaslı // Mədəniyyət.- 2018.- 11 may.- S.12. 3567. Mədətli, E. Mirzə Bala Məhəmmədzadə irsinə dair dəyərli araşdır- ma / E.Mədətli // 525-ci qəzet.- 2018.-27 fevral.- S.4. 3568. Rüstəmli, A. Mirzə Bala Məhəmmədzadə Cümhuriyyət dönəmində / Asif Rüstəmli // Xalq qəzeti.- 2018.- 24 may.- № 116.- S.7.

ƏHMƏD BƏY AĞAOĞLU (AĞAYEV)

1991 3569. Gülsevən, F. Əhməd Ağaoğlunun həyatı, fikirləri, siyasi və sosial mücadilələri / F.Gülsevən // Ulduz.- 1991.- № 5.- S.14-29. 3570. Mirəhmədov, Ə. Mütəfəkkirin milli intibah arzuları: [Əhməd bəy Ağaoğlunun fəaliyyəti haqqında] / Əziz Mirəhmədov // Bakı.-1991.-27 may.S.3.

1998 3571. Məmmədov X. “Xadimi-millət” kimdir? “İslam Axund” kimin əsəridir?: [Əhməd bəy Ağayev haqqında] / X.Məmmədov // Azərbaycan.- 1998.- № 8.- S.144-154.

2000 3572. Dəmirli, M. Əhməd bəy Ağayev (1869-1939) /Mail Dəmirli // Azərbaycan tarixi: Mühazirə mətnləri: Ali məktəb tələbələri üçün dərs vəsaiti /Mail Dəmirli, Mahal Məmmədli.-Bakı, 2000.- S.240-241. 3573. Quliyev, V. Fikir məhkəməsi: [Əhməd Ağaoğlu haqqında] / Vilayət Quliyev // Tarixdə iz qoyan şəxsiyyətlər /V.Quliyev.- Bakı, 2000.- S.230-306.

2004 3574. Əliyeva-Kəngərli, A.İ. Əhməd bəy Ağayevin və Hacı Zeynalabdin Tağıyevin “Tərcüman”ın 25 illik yubileyi münasibəti ilə İsmayıl bəy Qasprin- skiyə təbrik teleqramı / Aybəniz Kəngərli // Ədəbiyyat qəzeti.- 2004.- 26 mart.

2007 3575. Rzalı, R. Türkiyə Anadolu agentliyinin yaradıcısı: [Əhməd bəy Ağa- oğlu haqqında] / Rza Rzalı // Azərbaycan.- 2007.- 30 may.- S.7.

374 Biblioqrafiya

2010 3576. Quliyev, V. Üç aqilin davası: [Əhməd bəy Ağayev haqqında] / Vilayət Quliyev // 525-ci qəzet.- 2010.- 13 mart, № 47.- S.14-19.

2014 3577. İsmayıl. Örnək şəxsiyyət: Əhməd bəy Ağaoğlu mühacir həyatı yaşasa da, azərbaycançılıq ideologiyasının ən məşhur carçılarından olub / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 15 may.- № 84.- S.11. 3578. Rzalı, R. Əhməd bəy Ağaoğlu: O, qəzetçilik fəaliyyətinə “Kaspi”dən başlamışdı / Rəsmiyyə Rzalı // Kaspi.- 2014.- 30 oktyabr, № 179.- S.10-11.

2016 3579. Cəfərov, N. Əhməd Ağaoğlu... Atatürkün həm “dost”u, həm də “düşmən”i / Nizami Cəfərov // Ədəbiyyat qəzeti.- 2016.- 3 dekabr, № 46/47.- S.4. 3580. Əzizəliyeva, B. Əhməd bəy Ağaoğlunun islam dünyasında qadına münasibət barədə düşüncələri / Bəsirə Əzizəliyeva // 525-ci qəzet.- 2016.- 13 dekabr.- S.6.

2017 3581. Əhməd bəy Ağaoğlunun dövlətçilik konsepsiyası // Səs.- 2017.- 10 avqust.- S.15. 3582. İsmayıl. "Əhməd bəy Ağaoğlu türk-müsəlman dünyasının inkişafı üçün çalışıb": Akif Aşırlı: "O, işsiz vaxtlarında evdə qalan sonuncu qədim xalçanı sataraq onun pulu ilə qəzet çıxarıb" / İsmayıl // Şərq.- 2017.- 20 may.- S.6. 3583. İsmayıl. Cümhuriyyət qurucularının məzarları Azərbaycana gətirilə bilər / İsmayıl // Şərq.- 2017.- 19 may.- S.5. 3584. Ömərov, V. Əhmədbəy Ağaoğlunun demokratik cəmiyyət konsepsiyası /Vahid Ömərov // Səs.- 2017.- 6 sentyabr.- № 159.- S.15. 3585. Pəhləvan, Ə. Bir ümmansan Vətənimin gözündə!: [Əhmədbəy Ağa- oğlu haqqında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhləvan .-Bakı, 2017.-S.93-95.

2018 3586. “Əhməd Ağaoğlu hamını əsəbiləşdirirdi...”: General Hüseynqulu xan Xoyskinin nəvəsi: “Babamgil son nəfəsə qədər ümidlərini itirmədilər” // Xalq Cəbhəsi.- 2018.- 15 may.- № 85.- S.5. 3587. Qaraoğlu, F. Tarixdə iz buraxanlar: Əhməd bəy Ağaoğlu / Fazil Qaraoğlu // Bakı Xəbər.- 2018.- 7 mart.- № 44.- S.13.

375 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3588. Qədimov, C. Azərbaycan ziyalıları diasporumuzun inkişafında mühüm rol oynayıb [Əlimərdan bəy Topçibaşov və Əhməd bəy Ağayev haq- qında] / Cavanşir Qədimov// Azad Azərbaycan 2018.- 5 iyun.- S.5. 3589. Quliyev, V. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Əhməd Ağaoğlu haqqında / V.Quliyev // 525-ci qəzet.- 2018.- 10 mart.- S.18. 3590. Rəsulzadə, M.Ə. Ağaoğlu Əhməd / Məhəmməd Əmin Rəsulzadə // 525-ci qəzet.-2018.- 10 mart.- S.18-19. 3591. Şahanə. "Türkçülüyün patriarxı: Əhməd Ağaoğlu" adlı kitab çıxıb / Şahanə // 525-ci qəzet.- 2018.- 5 iyun.- S.8.

HƏSƏN BƏY AĞAYEV

1918 3592. Ağayev, H. Azərbaycan məslisi-məbusanında alışan Fətəli xan Xoyski hüzuri-alilərinə: [Parlaman rəisinə göndərdiyi məktub] /Həsən bəy Ağayev // Azərbaycan.-1918.-№ 65, 15 dekabr.

1989 3593. Əliyev, M. Həsən ağa Ağayev / M. Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- fevral, № 3.- S.3.

1992 3594. Bünyadov, Z. Bir türkün 1920-ci il Qafqaz xatirələri: (Həsən bəy Ağayevin Ənvər Paşaya məktubu) / Ziya Bünyadov // Tarix.- 1992.- aprel, № 5.- S.4; may, № 9.- S.1-2.

1998 3595. Ağayev, H. Millət fədaisinin fəryadı: [Azərbaycan Parlament sədri- nin müavini Həsən bəy Ağayevin Qafqaz İslam Ordusunun komandanı Ənvər Paşaya məktubu: Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin 80 illiyi qarşı- sında] / Həsən bəy Ağayev ; Təqdim edəni: Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 1998.- 26 may.- S.5.

*** 3596. Hüseynov, R. Deyilməsi çətin dərd: (Azərbaycan Demokratik Respublikasının görkəmli xadimləri haqqında) / R.Hüseynov // Azadlıq.- 1998.- 1 oktyabr.- S.9. 3597. Hüseynov, R. Göz dağı: [Həsən bəy Ağayev və ailəsi haqqında] / R.Hüseynov // Azadlıq.- 1998.- 22 oktyabr.- S.10.

376 Biblioqrafiya

3598. Hüseynov, R. Gözə dik baxmaq haqqından məhrum / R.Hüseynov // Azadlıq.- 1998.- 17 oktyabr.- S.13. 3599. Hüseynov, R. Qırmızı şeytanın mavi nökəri: [Həsən bəy Ağayev və Əliheydər Qarayev haqqında] / R.Hüseynov // Azadlıq.- 1998.- 15 oktyabr.- S.9. 3600. Hüseynov, R. Ovucun içindəki ölüm: [Həsən bəy Ağayev və həyat yoldaşı Xədicə xanım haqqında] / R.Hüseynov // Azadlıq.- 1998.- 3 oktyabr.- S.14. 3601. Hüseynov, R. Yaxşıların yaxşısı / R.Hüseynov // Azadlıq.- 1998.- 10 oktyabr.- S.13.

2002 3602. İsayev, Ə. Həsən bəy Ağayevin büstünün açılışı olmuşdur: [Tbilisidə] / Əhməd İsayev // Azərbaycan.- 2002.- 30 may.- S.5.

2003 3603. İsayev, Ə. Qeyrət və hünər tarixi: Həsən bəy Ağayev kimdir? / Ə.İsayev // Azərbaycan.- 2003.- 22 may

2014 3604. İsmayıl. Böyük şəxsiyyət...: Həsən bəy Ağayev azərbaycançılıq ideyasının parlaq simalarından biri olub İsmayıl: [ictimai siyasi xadim Həsən bəy Ağayev haqqında xatirələr] / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 27 may.- S.11.

2018 3605. Həsən bəy Ağayev // İqtisadiyyat.- 2018.- 17-23 may.- S.2. 3606. İlyasov, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin liderləri: Həsən bəy Ağayev / Vəli İlyasov // İki sahil.- 2018.- 7 aprel.- № 66.- S.26.

BEHBUD XAN CAVANŞİR

1989 3607. Əliyev, M. Behbudağa Cavanşir / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- iyun, № 12.- S.2.

1997 3608. Quliyev, V. Erməni terrorunun qurbanı Behbudxan Cavanşir: [ADR- İN Daxili İşlər naziri haqqında] / Vilayət Quliyev // Panorama.- 1997.- 16 oktyabr.- S.1-2; 17 oktyabr.- S.2; 21 oktyabr.- S.1-2; 22 oktyabr.- S.1-2; 23 oktyabr.- S.1-2.

377 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1999 3609. Nuruyeva, M. Behbud bəy Cavanşir – Stepan Şaumyan / M.Nuruyeva // Respublika.- 1999.- 12 dekabr.- S.5.

2008 3610. Qabilqızı, A. Azərbaycanın unudulmaz oğlu Behbud Cavanşir: Qarabağ xanlarının nəslindən olan, Pənah xanın kötücəsi Behbud xan Cavanşir Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili işlər naziri olmuşdur / Aliyə Qabil- qızı // Respublika.- 2008.- 1 aprel.- S.6.

2015 3611. Əliyeva, İ. Cavanşir nəslinin nazir oğlu: Erməni terrorunun qurban- ları / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2015.- 9 avqust.- S.5. 3612. Qəribov, M. Behbud xan Cavanşir: Azərbaycan Xalq Cümhuriy- yətinin görkəmli ictimai-siyasi xadimi erməni terrorunun qurbanı olub / Mahir Qəribov // Respublika.- 2015.- 11 yanvar.- S.7.

2018 3613. Yaqublu, N. Cümhuriyyət qurucuları: Azərbaycanın Daxili İşlər Naziri Behbud Xan Cavanşir (1877-1921) / N.Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2018.- 26 yanvar.- S.6; 1 fevral.- S.6; 9 fevral.- S.6;

ƏHMƏD CAVAD

1990 3614. Əliyeva, A. Ölümü öldürən şair /A.Əliyeva // Açıq söz.- 1990.- № 8.- S.2-6.

1991 3615. Saləddin, Ə. Zamanın sınağında: Əhməd Cavad – 100 / Əli Saləddin // Ədəbiyyat qəzeti.- 1991.- 1 noyabr.- S.3.

1992 3616. Əliyeva, A. Əhməd Cavadın 1918-1920-ci illər yaradıcılığı / Aybəniz Əliyeva // Azərbaycan Demokratik Respublikası.- Bakı, 1992.- S.146-151. 3617. Mehdiyeva, N. Şairin ADR dövründəki ictimai fəaliyyəti: Əhməd Cavad – 100/ N.Mehdiyeva // Ulduz.- 1992.- № 5-6.- S.55-58. 3618. Mustafayev, Ə. Əhməd Cavadın izi ilə / Əmir Mustafayev // Həyat.- 1992.- 5 iyun.- S.4.

378 Biblioqrafiya

3619. Saləddin, Ə. İstiqlal şairi Ə.Cavad – 100 / Əli Saləddin // Ədəbiy- yat qəzeti.- 1992.- 19 iyun.- S.2,8. 3620. Saləddin, Ə. Əhməd Cavad müasirlərinin təfsirində / Əli Saləddin // Ulduz.- 1992.- № 5-6.- S.29-46. 3621. Şairin ömürlüyündən səhifələr: Əhməd Cavad – 100 // Ulduz.- 1992.-№ 5-6.- S.27-28.

1996 3622. Qarayev, Y. Cümhuriyyət dövrü və onun poeziyada yaddaşı – Əhməd Cavad / Yaşar Qarayev // Tarix: yaxından və uzaqdan /Y.Qarayev .- Bakı ,1996.- S.352-376.

1997 3623. Qasımov, C. Əhməd Cavad: yaxud sosializm qəlbinə sığmayan şairin taleyi / C.Qasımov // Əsrin qiyamət çağı.- Bakı, 1997.- S.42-89.

2002 3624. Rzalı, R. “Altunlar yurdudur bu kasıb ölkə”: [Azərbaycan himninin müəlliflərindən biri Əhməd Cavad haqqında] / R.Rzalı // Azərbaycan.- 2002.- 28 may.- S.8.

2003 3625. Cavad. Daxiliyyə naziri həzrətlərilə mülaqat: [Əhməd Cavadin Cümhuriyyətin Daxili İşlər naziri Behbud xan Cavanşirlə apardığı müsahibə] / Cavad; təqd. ed. A.Bayramoğlu // Ədəbiyyat qəzeti.- 2003.- 8 avqust.- S.2.

2005 3626. Mustafayeva, G. Milli istiqlalımızın ölməz şairi: (Əhməd Cavad) / G.Mustafayeva // Risalə: Araşdırmalar toplusu № 2.- Bakı, 2005.- S.179-190.

2014 3627. Muradoğlu, N. Turan sevdalısı: Əhməd Cavad arzu edirdi ki, uca bayraq bütün ayrı düşmüş türk ellərini birləşdirsin: Şairin məramı vətənini azad, müstəqil dövlət kimi görmək / Nizami Muradoğlu // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 4 iyun.- S.14.

2015 3628. Zeynal, M. Azadlıq himni: Şair Əhməd Cavad Azərbaycan ədəbiy- yatı tarixində öz ölkəsinin azadlıq nəğməkarı kimi qalacaq: Onun həyat yolu çox ağır olub və yaradıcılıq fəaliyyəti 30-cu illərə təsadüf edən ziyalı üçün çox səciyyəvidir / Məhərrəm Zeynal // Region plus.- 2015.- 28 may.- S.44-47.

379 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2017 3629. Abidqızı, G. Əhməd Cavad – 125 / Göyərçin Abidqızı // Ədalət.- 2017.- 3 may.- S.3. 3630. Əsgərli, Ə. Milli istiqlal şairi Əhməd Cavad / Əlizadə Əsgərli // Kaspi.- 2017.- 17 iyun.- S.18. 3631. Pəhləvan, Ə. Halallıq ver millətə, böyük insan!: [Əhməd Cavad haq- qında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhlə- van.- Bakı, 2017.- S.166-168.

2018 3632. Abbaslı, T. Əhməd Cavad: Ümumtale-tariximizdə ilk Milli Mənlik doğuluşumuzun – Cümhuriyyətimizin Baş poetik vəsfkarı... / T.Abbaslı // Mədəniyyət.- 2018.- 4 may.- S.12. 3633. Abidqızı, G. Əhməd Cavad / Göyərçin Abidqızı // Ədalət.- 2018.- 11,13 aprel.- S.7. 3634. Cabbarlı, N. Cümhuriyyəti şeirlərində quran şair... / Nərgiz Cabbarlı // Kaspi.- 2018.- 26-29 may, № 94.- S.11. 3635. Kazımov, İ. Salam türkün bayrağına!: Yaxud; baxaq dilimizə nələr görünür? / İsmayıl Kazımov // Kredo.- 2018.- 7 iyun.- S.4. 3636. Turan, T. Əhməd Cavadın ata mülkünün əsl sahibi kimdir? / Tural Turan // Həftə içi.- 2018.- 21-23 aprel.- № 71.- S.7.

XƏLİL İBRAHİM

1918 3637. X.İ. Azərbaycan parlamanı dəvəti münasibətilə / İ.X // Azərbaycan.- 1918.-№ 38, 11 noyabr. 3638. İbrahim, X. Azərbaycan Parlamanı dəvəti münasibətilə / Xəlil İbrahim // Azərbaycan.-1918.-№ 58, 7 dekabr.

1919 3639. X.İ. Şərəfli bayram: [İstiqlal bayramı haqqında] / X.İ. (Xəlil İbrahim) // Azərbaycan.- 1919.- № 190, 28 may. 3640. X.İ. Sülh konqresinə gedən heyəni-mürəxxəsənin əziməti / X.İ. // Azərbaycan.-1919.- № 84, 10 yanvar. 3641. İbrahim, X. Azərbaycan Parlamanı / Xəlil İbrahim // Azərbaycan.- 1919.-№ 35, 10 noyabr. 3642. İbrahim, X. Xalq istəyir / Xəlil İbrahim // Azərbaycan.- 1919.- 1 iyun.

380 Biblioqrafiya

3643. İbrahim, X. Yetər artıq: [Bolşeviklərin mövqelərini möhkəmləndir- məsi və Azərbaycan hökumətinə qarşı mübarizəyə girişməsi barədə] / Xəlil İbrahim // Azərbaycan.- 1919.- № 174, 7 may.

1992 3644. İbrahim, X. Xalq istəyir (Azərbaycan.- 1919.- 1 iyun) / Xəlil İbrahim; təqd. ed. Şirməmməd Hüseynov // Azad Azərbaycan.- 1992.- 7 oktyabr.

1993 3645. İbrahim, X. Şərəfli bayram: (28 May – Respublika Günü haqqında) / Xəlil İbrahim // Daşdan keçən istiqlal /X.İbrahim.- Bakı, 1993.- S.13-16.

2018 3646. Aşırlı, A. “Azərbaycan”ın Xəlil İbrahimi: [“Azərbaycan” qəzetinin rus dilində nəşrinin redaktoru, görkəmli jurnalist, tənqidçi, teatrşünas və tərcüməçi] / Akif Aşırlı // Şərq.- 2018.- 30 mart.- S.5; 5, 6, 7,10 aprel.- S.5.

ZİVƏR BƏY ƏHMƏDBƏYOV

2011 3647. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Zivər bəy Əhmədbəyov parkının açılışında iştirak etmişdir // Azərbaycan.- 2011.- 27 may.- S.2. 3648. Bakıda məşhur memar Zivər bəy Əhmədbəyovun abidəsi açılıb: [metronun “Nizami” stansiyasının qarşısındakı parkda] // Mədəniyyət.- 2011.- 27 may.- S.2.

2012 3649. Fərəcov, S. İlk ali təhsilli memarımız / Savalan Fərəcov // Mədəniy- yət.- 2012.- 18 iyul.- S.14. 3650. İlk ali təhsilli azərbaycanlı memar...: Zivər bəy Əhmədbəyov // Azadlıq.- 2012.- 14 sentyabr.- S.14.

2014 3651. Mehparə. Zivərbəy Əhmədbəyov fenomeni / Mehparə // Mədəniy- yət.- 2014.- 7 may.- S.10.

2018 3652. Fərəcov, S. Cümhuriyyət dövrü memarlığının görkəmli nümayəndə- si / S.Fərəcov // Mədəniyyət.- 2018.- 16 fevral.- S.15.

381 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

CAVAD BƏY MƏLİK YEQANOV

1991 3653. Məmmədov, G. Halal ad: [Azərbaycan Demokratik Respublikasının nümayəndəsi Cavad bəy Rzabəy oğlu Məlik Yeqanov haqqında] / G.Məmmədov // Kənd həyatı.- 1991.-№ 4.- S.33.

1998 3654. Babayev, A. Lənkəran qəzasının general qubernatoru: [1918-ci ildə Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranması haqqında tarixi Bəyanna- məni imzalayan dövlət xadimi Cavad bəy Məlik Yeqanov haqqında] / A.Babayev // Qanun.- 1998.- № 5.- S.10.

1999 3655. Əhmədova, F. General qubernator gimnaziyaya gül dəstəsi ilə gəldi: İlk Müstəqil Həmkarlar Təşkilatının lideri Cavad bəy Rza bəy oğlu Məlik Yeqanov / Firdovsiyə Əhmədova // Xalq qəzeti.- 1999.- 14 iyul.- S.5.

2004 3656. Gəncəli, S. Üç bacı, üç tale: Azərbaycan Demokratik Cümhuriy- yətinin görkəmli xadimərindən Cavad bəy və onun ailəsinin taleyi haqqında // Vəfa.- 2004.- № 5.- S.28-30.

2018 3657. Dünyaminqızı, Q. Yarımçıq qalmış sevgi...: Və ya sovetlərin üç körpə qıza etdikləri sitəm / Q.Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 13 mart.- S.15.

ƏBDÜLƏLİ BƏY ƏMİRCANOV

1989 3658. Əliyev, M. Əbdüləli bəy Əmircanov / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- dekabr, № 24.- S.3.

2002 3659. Teymur, M. Cümhuriyyətin ilk Maliyyə naziri / Maarif Teymur // Azərbaycan.- 2002.- 28 may.- S.5.

2005 3660. Elçin. Demokratik Cümhuriyyətin ilk Maliyyə naziri: Əbdüləli bəy Əmircanov / Elçin // Xalq cəbhəsi.- 2005.- 5 aprel.-S.12.

382 Biblioqrafiya

SÜLEYMAN BƏY ƏFƏNDİYEV

1995 3661. Osmanov, H. Cümhuriyyət dövrünün ilk general: General-mayor Süleyman bəy Əfəndiyev haqqında / H.Osmanov // Hərbi bilik.- 1995.- № 4.- S.79-81.

1996 3662. Əliyev, M. İlk Azərbaycan milli generalı Süleyman bəy Əfəndiyev / M.Əliyev // Hərbi bilik.- 1996.- № 2.-S.80-82.

2016 3663. Süleymanov, M.Azərbaycanın ilk hərbi hissələrinin təşkilatçısı: Ömrünü vətənə xidmətə həsr etmiş general-mayor Süleyman bəy Əfəndiyev milli ordu quruculuğunda böyük xidmətləri olan şəxsiyyətlərdəndir / Mehman Süleymanov // Kaspi.- 2016.- 21, 22 sentyabr.- S.15. 3664. Süleymanov, M. Həyatını Vətən yolunda qurban etmiş cümhuriyyət generalı / M. Süleymanov // Xalq qəzeti.- 2016.- 27 may.- № 114.- S.8.

CEYHUN HACIBƏYLİ

1988 3665. Əliyev, M. Ceyhun Hacıbəyli / M.Əliyev // Odlar yurdu.- B1988.- oktyabr, № 20.- S.2.

1989 3666. Hacıbəyli, T. Ceyhun Hacıbəylinin arxivindən / T.Hacıbəyli // Odlar yurdu.- 1989.- iyul, № 14.- S.2.

1994 3667. Tahirov, A. Ceyhun Hacıbəylinin imzaları / A.Tahirov // Azərbay- can.- 1994.- 6 dekabr.- S.4.

2008 3668. Yaqublu, N. “Azərbaycan” qəzetinin Baş redaktoru Ceyhun Hacı- bəyli: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyinə // 525-ci qəzet.- 2008.- 7 iyun, № 101.- S.23.

383 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2014 3669. İsmayıl. Ceyhun bəy Hacıbəyli fenomeni: Bu böyük mütəfəkkirin irsi azərbaycançılıq ideologiyasının əsas qayəsini təşkil edir / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 30 may.- S.11.

2016 3670. Tahirli, A. İstiqlal mücahidinin ədəbi irsi: [Ceyhun Hacıbəyli – 125] / Abid Tahirli // Azərbaycan.- 2016.-3 fevral.- № 24.- S.7. 3671. Uğur. Ceyhun Hacıbəyli Azərbaycanın azadlığı uğrunda mübarizə aparıb: Maarif Teymur: "O, Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında böyük xidmətlər göstərib" / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2016.- 2 fevral, № 19.- S.14.

2018 3672. Ceyhun Hacıbəylinin “Seçilmiş əsərləri” çap olundu: [“Azər- baycan mühacirət ədəbiyyatı kitabxanası” seriyasından nəşr olunan kitab haqqında] // Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 13 yanvar.- S.32. 3673. Cəbrayıloğlu, E. Üzeyir bəyin gözünün nuru: Azərbaycan Cümhu- riyyətinin qurucularından sayılan Ceyhun Hacıbəylinin faciəli həyatından bəhs edən tamaşa hazırlanıb: [Mehriban Ələkbərzadənin hazırladığı “Nuri-didə Ceyhun” tamaşası haqqında] / E.Cəbrayıloğlu // Ədalət.- 2018.- 17 mart.- S.10. 3674. Gəncəli, M. Böyük publisistdən nadir inci / Mehdi Gəncəli, Abid Tahirli // Ulduz.- 2018.- № 5.- S.41-42. 3675. Qarabağlı, S. Vətən səni unutmayacaq, bir gün bağrına basacaqdır: [Abid Tahirlinin Ceyhun Hacıbəyliyə həsr etdiyi kitabları haqqında] / S.Qarabağlı // Xalq qəzeti.- 2018.- 11 mart.- S.4. 3676. “Nuri-didə Ceyhun” – Cümhuriyyətin 100 illiyi şərəfinə: Ceyhun Hacıbəylinin məşəqqətli mühacirət həyatından bəhs edən tamaşa Dövlət Musiqili Teatrında Mehriban Ələkbərzadənin quruluşunda // Mədəniyyət.- 2018.- 23 may.- S.5.

XUDADAT BƏY MƏLİKASLANOV

1989 3677. Əlioğlu, M. Xudadat bəy Məlikaslanov: (Dəmir Yolu Nəqliyyatı və Poçt Teleqraf naziri, Müdafiə Komitəsi sədrinin birinci müavini) / M.Əlioğlu // Odlar yurdu.- 1989.- mart, № 5-6.- S.3.

1990 3678. Əliyev, M. Xudadat bəy Məlik-Aslanov / M.Əliyev // Azərbaycan Demokratik Respublikası Azərbaycan hökuməti (1918-1920-ci illər) /M.Əli- yev.- Bakı, 1990.

384 Biblioqrafiya

2002 3679. Hacıyeva, M. Xudadat bəy Məlik-Aslanov: Xudadat bəy Məlik- Aslanovun həyat və fəaliyyəti haqqında / Maarifə Hacıyeva // Oxu mətnləri /M.Hacıyeva.- Bakı, 2002.- S.74-77.

2013 3680. Əliyev, İ. Xudadat bəyin acı taleyi / İradə Əliyev // Azərbaycan.- 2013.- 29 avqust.- S.10.

2018 3681. Dünyaminqızı, Q. Texnika elmləri sahəsində ilk azərbaycanlı professor: O, Cümhuriyyətin qurucularından olub / Q.Dünyaminqızı // Kaspi.- 2018.- 31 mart-2 aprel, № 56.- S.7.

NURU PAŞA

1998 3682. Quliyev, A. Xilaskar: 1918-ci ilin xilaskarı Fəriq Mustafa Nuru Paşa haqqında / A.Quliyev // Xalq qəzeti.- 1998.- 15 sentyabr 3683. Nəzirli, Ş. Onlar bizim xilaskarlarımız olmuşlar / Şəmistan Nəzirli; söhbəti apardı B.Babayev // İki sahil.- 1998.- 16 sentyabr.

2001 3684. Bayramoğlu, A. Nuru Paşa şərəfinə böyük bir ziyafət / Alxan Bayramoğlu // Respublika.- 2001.-2 may. 3685. Nəzirli, Ş. Nuru Paşanın Qafqaza yürüşü / Şəmistan Nəzirli // Savalan.- 2001.- 17-23 oktyabr.- S.2,4.

2009 3686. Mahmudov ,Y. Bakıda Nuru Paşaya abidə ucaldılmışdır / Yaqub Mahmudov // Yeni Azərbaycan.- 2009.- 11 sentyabr.

2013 3687. Uğur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə ordu quruculuğu: Bakıya hücum ərəfəsində Nuru Paşanın ordusunda 6 min Azərbaycan türkü var idi / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 2 mart.- S.11.

2016 3688. Paşayeva, Q. Nuru Paşanın məzarı / Qənirə Paşayeva, A.Aşırlı // Şərq.- 2016.- 8 aprel, № 62.- S.5.

385 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2017 3689. Pəhləvan, Ə. Sən qalib ordunun komutanısan!: [Nuru Paşa haqqında məqalə və şeir] / Əmir Pəhləvan // Vətən dahiləri: I hissə /Əmir Pəhləvan .- Bakı, 2017.-S.124-126.

2018 3690. Tumas, İ. “Cumhuriyyət qurucularının məzarları yerində qalmalı- dır”: İlham Tumas: “Bir türk dostumuz etiraf elədi ki, bizə Nuri Paşanı siz sev- dirdiniz” / İ.Tumas; müsah. apardı A.Əhməd // Şərq.- 2018.- 28 fevral.- S.5, 6.

ASLAN BƏY SƏFİKÜRDSKİ

1989 3691. Əlioğlu, M. Aslan bəy Səfikürdski / M.Əlioğlu // Odlar yurdu.- 1989.- sentyabr, № 19.- S.3.

1992 3692. Çıraqzadə, V. Xalqa xidmətdə keçən ömür / Vahid Çıraqzadə // Xalq qəzeti.- 1992.- 4 dekabr.

2009 3693. Rzayev, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə ədliyyə naziri Aslan Bəy Səfikürdskinin həyatı və fəaliyyəti / Rauf Rzayev // Qanunçuluq.- 2009.- № 9.- S.26-31; .- № 10.- S.32-34.

2013 3694. Xidmətləri və yanlışlıqları ilə Səfikürdskilər: Hüquqşünas Aslan bəy // Azadlıq.- 2013.- 4 sentyabr.- S.14.

2014 3695. Şəymən. İstiqlal mücahidi...: Aslan bəy Səfikürdski milli ideya uğrunda repressiyaya məruz qalan ziyalılardandır / Şəymən // Şərq.- 2014.- 3 oktyabr.- S.11. 3696. Şəymən. Milli ideyalara görə daim təqib olunub: Azərbaycançılığın təbliğinə görə repressiyaya məruz qalan Aslan bəy Səfikürdskinin məzarının harada olduğu da bilinmir / Şəymən // Şərq.- 2014.- 4 oktyabr.- S.11.

386 Biblioqrafiya

MUSTAFA BƏY VƏKİLOV

1989 3697. Əliyev, M. Mustafa bəy Vəkilov / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1989.- fevral, № 4.- S.2.

1992 3698. Sadıq, H. Mühacirətdə bitən ömür / H.Sadıq // Ədalət.- 1992.- 21 fevral.- S.2-3.

1996 3699. Abbaslı, N. Mustafa Vəkiloğlu kimdir? / N.Abbaslı // Xalq qəzeti.- 1996.-11 yanvar.- S.4.

2009 3700. Qaraxanoğlu, V. Xalq Cümhuriyyətimizin 23 yaşlı naziri Mustafa bəy Vəkilovu necə tanıyırıq? / Vüsal Qaraxanoğlu // Türküstan.- 2009.- 24-30 may.- S.12.

2010 3701. Qaliboğlu, E. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin ən gənc naziri: Mustafa bəy Vəkilov xalqın milli azadlıq mübarizəsində yaxından iştirak edib: I yazı (ardı var) / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi .- 2010.- 4, 5 mart.- S.14.

2011 3702. Əliyeva, İ. Cümhuriyyətin ən gənc naziri [AXC Parlamentinin üzvü, Daxili işlər naziri Mustafa bəy Nadir ağa oğlu Vəkilov haqqında] / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2011.- 28 may.- № 115.- S.6. 3703. Məmmədov, E. Repressiyanın qurbanı olan ziyalı / Elbrus Məmmədov // Xalq cəbhəsi.- 2011.- 2 aprel.- S.13. 3704. Mustafa Vəkilov – 110: [Atatürk Mərkəzinin konfrans zalında Azərbaycanın ilk hüquq professoru, hakim, tərcüməçi-diplomat, Mustafa ağa Vəkilovun 110 illik yubileyi ilə əlaqədar tədbir keçirilmişdir] // Ədalət.- 2011.- 16 mart.- S.6.

2012 3705. Azərbaycanın ilk hüquq professoru Mustafa ağa Vəkilov: O da repressiya qurbanı olub // Azadlıq.- 2012.- 17 oktyabr.- S.14.

387 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2013 3706. Uğur. "Bizim düşmənlərimiz çox, dostlarımız azdır" / Uğur // Xalq cəbhəsi.- 2013.- 2 aprel.- S.11.

2014 3707. Məmmədov, E. Mustafa Vəkilovun məktublarında yaşayan portret cizgiləri: "Mən böhtan ləkələrindən təmizlənmiş halda sizlərin yanına qayıdacağam” / Elbrus Məmmədov // Xalq cəbhəsi.- 2014.- 3 aprel.- S.13. 3708. Şəymən. Azərbaycanın ilk hüquqşünas alimi: Mustafa ağa Vəkilov xalqımızın ən parlaq şəxsiyyətlərindən biridir / Şəymən // Şərq.- 2014.- 12 dekabr.- S.11.

2018 3709. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ən gənc naziri – Mustafa bəy Vəkilov // Hərbi and.-2018.- 6 iyul.- S.12. 3710. Əliyeva, İ. 100 yaşlı Cümhuriyyətin 23 yaşlı naziri / İradə Əliyeva // Azərbaycan.- 2018.- 23 may, № 115.- S.1,7. 3711. Qaliboğlu, E. Mustafa Vəkilov tezliklə azad olunacağına ümid bəsləyirmiş… / Elçin Qaliboğlu // Xalq cəbhəsi.-2018.- 19 may.- S.14. 3712. Məmmədova, N. Alovlardan keçən azadlıq: [dövlət qurucularından biri Mustafa ağa Vəkilov haqqında] / N.Məmmədova // Kredo.- 2018.- 5 aprel.- S.14.; Bakı Xəbər.- 2018.- 14-16 aprel.- S.11. 3713. Umudlu, İ. Mustafa ağa Vəkilov: Süngülərin ucunda azadlıq gətirilmir / İ.Umudlu // Kredo.- 2018.- 5, 12, 19, 26 aprel.- S.13. 3714. Yaqublu, N. Cümhuriyyətin ən gənc naziri – Mustafa bəy Vəkilov / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2018.- 27 aprel.- S.8.

NURMƏMMƏD BƏY ŞAHSUVAROV

1990 3715. Əliyev, M. Nurməmməd bəy Şahsuvarov / M.Əliyev // Odlar yurdu.- 1990.- fevral, № 4.- S.3.

1992 3716. Sadıq, H. Azərbaycan Demokratik Respublikasının son naziri / H.Sadıq // Ədalət.- 1992.- 10 mart.- S.3.

1997 3717. Məmmədov, N. Şahsuvarlar nəslinin görkəmli nümayəndəsi / Natiq Məmmədov // Yeni Azərbaycan.- 1997.-3 sentyabr.

388 Biblioqrafiya

2018 3718. Rzayeva, M. AXC-nin sonuncu naziri...: [Cümhuriyyətimizin sonuncu maarif naziri olmuş Nurməhəmməd Şahsuvarov haqqında] / M.Rzayeva // Şərq.- 2018.- 3 may.- S.8. 3719. Yaqublu, N. Cümhuriyyətin maarif və dini etiqad naziri Nurməm- məd bəy Şahsuvarov / Nəsiman Yaqublu // 525-ci qəzet.- 2018.- 4 may.- S.4.

ADİL XAN ZİYADXAN

1993 3720. Əliyev, M. Adil xan Ziyadxan / M.Əliyev // İncəsənət.- 1993.- 13 iyul.- S.7.

2000 3721. Quliyev, V. Nəslə layiq oğul / Vilayət Quliyev // Tarixdə iz qoyan şəxsiyyətlər /V.Quliyev.- Bakı, 2000.- S.323-335.

2014 3722. İsmayıl. Müstəqil Azərbaycan "davasının" qəhrəmanlarından biri...: Adil xan Ziyadxanov ömrünün sonunadək Azərbaycanın istiqlal savaşından çəkilmədi / İsmayıl // Şərq.- 2014.- 21 iyun.- S.11. 3723. Rəhimli, Ə. Ədəbi, tarixi və siyasi şəxsiyyətlər: Adil xan Əbülfət ağa oğlu Ziyadxanov /Əkrəm Rəhimli, S.Bayramzadə // Güney və Quzey Azərbaycan: başlıca tarixi olaylar, siyasi və ədəbi şəxsiyyətlər: ensiklopedik təqvim.- Bakı: Apastrof, 2014.- S.157-158

2016 3724. Abbaslı, T. Milli-mübariz talelər: Çağrısı “millət uğrunda!”, məramı milli istiqlal olmuş Adil xan Ziyadxanov /Tahir Abbaslı // Mədəniyyət .- 2016.- 7 dekabr.- S.13. 3725. Hikmət, R. Dövlətçilik tariximizdə parlaq imzalar - Ziyadxanov qardaşları / Ramil Hikmət // 525-ci qəzet.- 2016.-16,17, 18, 22 noyabr.- S.4.

2018 3726. Talıblı, S. AXC-nin İranda səfiri olmuş Adil xan Ziyadxanlının siyasi və diplomatik fəaliyyəti: 1-2-ci yazı / S.Talıblı // Mədəniyyət.- 2018.- 24, 25 aprel.- S.14.

389 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

DİSSERTASİYALAR VƏ AVTOREFERATLAR

1992 3727. Həsənov, C. Azərbaycan Respublikası beynəlxalq münasibətlər sis- temində: (1918-1920-ci illər, tarixi-diplomatik səpkidə: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.03 / Cəmil Həsənov; Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1992.- 58 s. 3728. İsayev, N. Azərbaycan Demokratik Respublikasının sosial-mədəni siyasəti: (1918-1920-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Nazim İsayev; Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası.- Bakı, 1992.- 191 s 3729. Tağıyev, Ə. Azərbaycan milli gerçəkliyi və onun saxtalaşdırılması- nın tənqidi: Tarix və müasirlik: fəlsəfə elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 09.00.11 / Əlikram Tağıyev; Azərbaycan EA, Fəlsəfə və Hüquq İnstitutu.- Bakı, 1992.- 374 s.

1993 3730. Ağayev, İ. 1917-1920-ci illər Azərbaycan tarixi Türkiyə tarixşünas- lığında: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertsiyanın avtoreveratı: 07.00.02 / İqbal Ağayev; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1993.- 32 S. 3731. Ağayev, İ. 1917-1920-ci illər Azərbaycan tarixi Türkiyə tarixşünas- lığında: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 07.00.02 / İqbal Ağayev; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1993.- 230 s. 3732. Əhmədov, H. Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin milli-ziyalı kadrlarının hazırlanması sahəsində fəaliyyəti (1918-1920-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş disserta- siya: 07.00.02. / Hikmət Əhmədov; AEA, Azərb. Tarixi Muzeyi.- Bakı, 1993.- 163 s. 3733. Əhmədov, H. Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin milli-ziyalı kadrlarının hazırlanması sahəsində fəaliyyəti (1918-1920-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasi- yanın avtoreferatı 07.00.02. / Hikmət Əhmədov; AEA, Azərb. Tarixi Muzeyi.- Bakı, 1993.- 35 s. 3734. İsayev, N. Azərbaycan Demokratik Respublikasının sosial-mədəni siyasəti: (1918-1920-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Nazim İsayev; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1993.- 28 s. 390 Biblioqrafiya

3735. Qəhrəmanova, A. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə xalq maarifinin təşkili yolları (1918-1920): pedaqoji elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 13.00.01 / Aytən Qəhrəmanova; N.Tusi ad. Azərb. Dövlət Pedaqoji Un-ti.- Bakı, 1993.- 24 s. 3736. Qəhrəmanova, A. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə xalq maarifınin təşkili yolları: (1918-1920-ci illər): pedaqoji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 13.00.01 / Aytən Qəhrəmanova; Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Dövlət Pedaqoji Elmlər Universite- ti.- Bakı, 1993.- 180 s. 3737. Tağıyev, Ə. Azərbaycan milli gerçəkliyi və onun saxtalaşdırılması- nın tənqidi: (Tarix və müasirlik): fəlsəfə elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 09.00.11 / Əlikram Tağıyev; Az. EA Fəlsəfə və Hüquq İnstitutu.- Bakı, 1993.- 68 (4) s. Dissertasiyada xalqımızın milli varlığı uğrunda aparılan mübarizədə M.Ə.Rəsulzadə və M.B.Məmmədzadənin də rolundan bəhs olunur.

1994 3738. Əhmədov, H. Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin milli-ziyalı kadrlarının hazırlanması sahəsində fəaliyyəti (1918-1920-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasi- yanın avtoreferatı: 07.00.02 / Hikmət Əhmədov; Azərb. EA, Azərb. Tarix Muzeyi.- Bakı, 1994.- 31(4) s. 3739. Həmidova, İ. Azərbaycan Demokratik Respublikasının milli siyasə- tinin nəzəri problemləri: fəlsəfə elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 09.00.03 / İlahə Həmidova; Azərbaycan EA, Fəlsəfə və Hüquq İnstitutu.- Bakı, 1994.- 119 s.

1995 3740. Adıgözəlova, A. Fevral inqilabından sonra Azərbaycanda müvəqqəti hökumətin yerli hakimiyyət orqanlarının və şəhər özünüidarələrinin təşkili və fəaliyyəti: (mart 1917-Aprel 1918-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Arifə Adıgözəlova; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1995.- 32 s. 3741. Adıgözəlova, A. Fevral inqilabından sonra Azərbaycanda müvəqqəti hökumətin yerli hakimiyyət orqanlarının və şəhər özünüidarələrinin təşkili və fəaliyyəti: (mart 1917-Aprel 1918-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Arifə Adıgö- zəlova; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1995.- 204 s. 3742. Həmidova, İ. Azərbaycan Demokratik Respublikasının milli siyasə- tinin nəzəri problemləri: fəlsəfə elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün

391 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 09.00.03 / İlahə Həmidova; Azərb. EA Fəlsəfə və Hüquq İnstitutu.- Bakı, 1995.- 25 (1) s. 3743. Verdiyev, V. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin həyatı və ədəbi fəaliyyəti: filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 10.01.03 / Vaqif Verdiyev; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1995.- 320 s.

1996 3744. Əliyev, M. Şimali Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalının tarixşü- naslığı (20-90-cı illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02.-07.00.03 / Məhəmməd Əliyev; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1996.-27 s. 3745. Əliyev, M. Şimali Azərbaycanm Rusiya tərəfındən işğalının tarixşü- naslığı (1920-1990-cı illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02- 07.00.03 / Məhəmməd Əliyev; M.Ə.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1996.- 213 s. 3746. Musayev, İ. Azərbaycanm Naxçıvan və Zəngəzur bölgələrində siyasi-hərbi vəziyyət və xarici dövlətlərin siyasəti: (1917-1921-ci illər): tarix elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / İsmayıl Musayev; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1996.- 423 s. 3747. Zeynalova, T. Azərbaycanda milli dövlət quruculuğu tarixindən (1920-1930-cu illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Təranə Zeynalova; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1996.- 28 s. 3748. Zeynalova, T. Azərbaycanda milli dövlət quruculuğu tarixindən (1920-1930-cu illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmiş dissertasiya: 07.00.02 / Təranə Zeynalova; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 1996.- 197 s.

1997 3749. Musayev, İ. Azərbaycanın Naxçıvan və Zəngəzur bölgələrində siyasi-hərbi vəziyyət və xarici dövlətlərin siyasəti (1917-1921-ci illər): tarix elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı 07.00.02 / İsmayıl Musayev; Azərb. EA Şərqşünaslıq İnstitutu.- Bakı, 1997.- 54 s. 3750. Nəsibzadə, N. Azərbaycan Demokratik Respublikasının xarici siyasəti (1918-1920): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Nəsib Nəsibzadə; M.Ə.Rəsulzadə ad. BDU.- Bakı, 1997.- 50 s.

392 Biblioqrafiya

3751. Nəsibzadə, N. Azərbaycan Demokratik Respublikasının xarici siyasəti: (1918-1920-ci illər): tarix elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Nəsib Nəsibzadə; Bakı Asiya Univer- siteti.- Bakı, 1997.- 328 s. 3752. Verdiyev, V. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin həyatı və ədəbi fəaliyyəti: fılologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.03 / Vaqif Verdiyev; Azərbaycan EA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı, 1997.- 50 s.

2001 3753. Məmmədova, H. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə Qarabağın Dağlıq hissəsində erməni separatizminə qarşı mübarizə: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Həvva Məmmədova; AMEA, A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı, 2001.-153 s. 3754. Məmmədova, H. Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə Qarabağın Dağlıq hissəsində erməni separatizminə qarşı mübarizə: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Həvva Məmmədova; AMEA, A. Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı, 2001.-24 s. 3755. Yaqublu, N. Azərbaycan milli istiqlal mübarizəsi və Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 /Nəsiman Qara oğlu Yaqublu; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 2001.- 131 s. 3756. Yaqublu, N. Azərbaycanın milli-istiqlal mübarizəsi və Məhəmməd Əmin Rəsulzadə: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı 07.00.02 / Nəsiman Yaqublu; A.Bakıxan- ov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı, 2001.- 25 s.

2002 3757. Zamanov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gürcüstan və Ermənistandakı diplomatik nümayəndəliklərinin fəaliyyəti: (1918-1920-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 /Elçin Dağbəyi oğlu Zamanov; Azərbaycan Dövlət Təhsil Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Universiteti.- Naxçıvan, 2002.- 158 s. 3758. Zamanov, E. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ermənistandakı diplomatik nümayəndəliklərinin fəaliyyəti: (1918-1920-ci illər). tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtore- feratı: 07.00.0 / Elçin Zamanov; Naxçıvan Dövlət Universiteti.- Naxçıvan, 2002.-24 s.

393 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2003 3759. İsgəndərov A. Azərbaycanda 1917-1918-ci illərdə türk-müsəlman soyqırımı probleminin tarixşünaslığı: tarix elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 07.00.02 / Anar İsgəndərov; Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 2003.- 361 s

2004 3760. Abdullayev, N. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin iqtisadi siyasəti: iqtisad elmləri namizədi alimlik dərərcəsi almaq üçün təqdim olunmuş disserta- siyanın avtoreferatı: 08.00.01 / Natiq Abdullayev; AMEA, İqtisadiyyat İnsti- tutu.- Bakı, 2004.- 29 s. 3761. Eminova, Z. XIX-XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda səhiyyənin tarixi: tarix elmləri namizədi alimlik dərərcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Ziyafət Eminova; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı, 2004.- 162 s. 3762. Eminova, Z. XIX-XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda səhiyyənin tarixi: tarix elmləri namizədi alimlik dərərcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Ziyafət Eminova; AMEA,, A.A.Bakı- xanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı, 2004.- 27 s. 3763. İsgəndərov, A. Azərbaycanda 1917-1918 illərdə türk-müsəlman soyqırımı probleminin tarixşünaslığı: tarix elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Anar İsgəndərov; Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 2004.- 85 s. 3764. Quliyeva, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün jurnalistika- sı: (1918-1920-ci illər): filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 10.01.10 / Qərənfil Quliyeva; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, BDU.- Bakı , 2004.- 157 s. 3765. Süleymanlı, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Xarici İşlər Nazirli- yinin təşkil olunması və fəaliyyəti (1918-1920-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Rabil Süleymanlı; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, BDU.- Bakı, 2004.- 155 S. 3766. Süleymanov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ordu qurucu- luğu: tarix elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş disser- tasiyanın avtoreferatı 07.00.02 / Mehman Süleymanov; AMEA, A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı , 2004.- 48 (1) s. 3767. Süleymanov, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ordu qurucu- luğu tarixi: tarix elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Mehmah Süleymanov; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı, 2004.- 323 s.

394 Biblioqrafiya

3768. Şahverdiyev, Ə. Trabzon və Batum sülh konfranslarında Azərbay- can məsələsi: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 07.00.02 / Ələmdar Şahverdiyev; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 2004.- 204 s. 3769. Şahverdiyev, Ə. Trabzon və Batum Sülh konfranslarında Azərbay- can məsələsi: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Ələmdar Şahverdiyev; AMEA, A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı , 2004.- 26 s.

2005 3770. Babaoğlu, H. Demokratik cəmiyyətdə insan hüquqları və azadlıqları (Azərbaycan Respublikası təcrübəsinin politoloji politoloji təhlili): siyasi elm- lər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 23.00.02 / Hikmət Babaoğlu; Azərb. Resp. Prezidenti Yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası.- Bakı, 2005.- 22 s. 3771. Babaoğlu, H. Demokratik cəmiyyətdə insan hüquqları və azadlıqları (Azərbaycan Respublikası təcrübəsinin politoloji politoloji təhlili): siyasi tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 23.00.02 / Hikmət Babaoğlu; Azərb. Resp. Prezidenti Yanında Dövlət İdarə- çilik Akademiyası.- Bakı, 2005.- 187 s. 3772. Babayev L. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin sərhəd mühafizəsi tarixi: (1918-1920-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Şükür Babayev; AMEA, A.A.Bakı- xanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı, 2005.- 157 s. 3773. Həsənov, M. Azərbaycan Respublikasında demokratiyanın qərarlaş.- ması və inkişafında çoxpartiyalılığın rolu: siyasi еlmlər namizədi аlimlik dərəcəsi аlmaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 23.00.02 / Mehman Həsənov; Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 2005.- 167 s. 3774. Həsənov, M. Azərbaycan Respublikasında demokratiyanın qərarlaş- ması və inkişafında çoxpartiyalılığın rolu: siyasi еlmlər namizədi аlimlik dərəcəsi almaq аl.maq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 23.00.02 / Mehman Həsənov; Azərbaycan Respublikası Prezidenti Yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası.- Bakı, 2005.- 20 s. 3775. Hətəmov, R. Almaniya-Osmanlı münasibətlərində Azərbaycan ami- li: (1917-1918-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.03 / Rövşən Hətəmov; Bakı Dövlət Univer- siteti.- Bakı, 2005.- 205 s. 3776. Hətəmov, R. Almaniya Osmanlı münasibətlərində Azərbaycan amili (1917-1918-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim

395 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.03 / Rövşən Hətəmov; Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 2005.- 25 s. 3777. Quliyeva, Q. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünün jurnalisti- kası: (1918-1920-ci illər): filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.10 / Qərənfil Quli- yeva; BDU.- Bakı, 2005.- 22 s.

2006 3778. Əliyev N. 1917-1920-ci illərdə Azərbaycanda türk-müsəlman soyqı- rımları ilk mənbələrdə: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Nail Əliyev; AMEA, Naxçıvan Bölməsi.- Naxçıvan, 2006.- 136 s. 3779. Əliyev, N. 1917-1920-ci illərdə Azərbaycanda türk-müsəlman soyqı- rımları ilk mənbələrdə: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Nail Əliyev; AMEA Naxçıvan bölməsi.- Naxçıvan, 2006.- 30 s. 3780. Hacıyeva, L. Əhməd bəy Ağayevin publisistikası: (“Kaspi” qəzeti- nin materialları əsasında): fılologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 10.01.10 / Lalə Hacıyeva; M.Ə.Rəsulzadə ad. Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 2006.- 171 s. 3781. Hacıyeva, L. Əhməd bəy Ağayevin publisistikası: (“Kaspi” qəzeti- nin materialları əsasında): filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.10 / Lalə Hacıyeva; Bakı Dövlət Universiteti.- Bakı, 2006.- 26 s. 3782. Hüseynova, M. Azərbaycan xalq cümhuriyyəti dövründə poeziya (1918-1920-ci illər): filololofiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 10.01.01 / Maral Hüseynova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu. -Bakı , 2006.-134 s. 3783. Hüseynova, M. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə poeziya (1918-1920-ci illər): filologoya tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.01 / Maral Hüseynova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu.-Bakı, 2006.-23 s.

2007 3784. Abbaszadə, E. Azərbaycanda demokratik dövlət quruculuğu prose- sində siyasi təsisatların inkişaf xüsusiyyətləri: siyasi elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 23.00.02 / Elnur Abbaszadə; Azərbaycan Respublikası Prezidenti Yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası.- Bakı, 2007.- 144 s.

396 Biblioqrafiya

3785. Abbaszadə, E. Azərbaycanda demokratik dövlət quruculuğu prose- sində siyasi təsisatların inkişaf xüsusiyyətləri: siyasi elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 23.00.02 / Elnur Abbaszadə; Azərbaycan Respublikası Prezidenti Yanında Dövlət İdarə- çilik Akademiyası.- Bakı, 2007.- 23 s. 3786. Abışov, V. 1917-1918-ci illərdə erməni millətçilərinin Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı siyasəti: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya: 07.00.02. / Vaqif Abışov; AMEA, A.A.Bakı- xanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı, 2007.- 158 s. 3787. Abışov, V. 1917-1918-ci illərdə erməni millətçilərinin Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı siyasəti: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02. / Vaqif Abışov; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı, 2007.- 26 s. 3788. Babayev, L. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin sərhəd mühafizəsi tarixi (1918-1920-ci illər): tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Lətif Babayev; AMEA, A. A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.-Bakı, 2007.-24 s. 3789. Əbdülov, Ə. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda orta təhsilin inki- şafı: (1900-1920-ci illər): pedaqoji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmiş dissertasiya: 13.00.01 / Əkbər Əbdülov; Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutu.- Bakı, 2007.- 152 s. 3790. Əbdülov, Ə. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda orta təhsilin inkişafı: (1900-1920-ci illər): pedaqoji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 13.00.01 / Əkbər Əbdülov; Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu.- Bakı, 2007.- 22 s 3791. Hüseynova, Ü. Əhməd bəy Ağaoğlunun ədəbi-tənqidi görüşləri: fılologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 10.01.01 / Ülviyyə Hüseynova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı, 2007.- 144 s. 3792. Hüseynova, Ü. Əhməd bəy Ağaoğlunun ədəbi-tənqidi görüşləri: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.01 / Ülviyyə Hüseynova; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı, 2007.- 26 s. 3793. Mustafayeva, G. Əhməd Cavad yaradıcılığında milli istiqlal prob- lemi: fılologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 10.01.01 / Göyərçin Mustafayeva; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı, 2007.- 118 s. 3794. Mustafayaeva, G. Əhməd Cavad yaradıcılığında milli istiqlal prob- lemi: filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş

397 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100 dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.01 / Göyərçin Mustafayeva; AMEA, Nizami ad. Ədəbiyyat İnstitutu.- Bakı, 2007.- 20 s. 3795. Süleymanlı, R. Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti Xarici işlər Nazir- liyinin təşkil olunması və fəaliyyəti: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Rabil Süleymanlı; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı, 2007.- 24 s.

2008 3796. İsmayılov, S. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlament sənəd- ləri 1918-1920-ci illər vətən tarixini öyrənmək üçün mənbə kimi: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtore- feratı: 07.00.09 / Samir İsmayılov; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı, 2008.- 29 s. 3797. Qədimov, K. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Rusiya ilə münasi- bətləri: 1918-1920-ci illər: tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Kamran Qədimov; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutu.- Bakı, 2008.- 26 s.

2010 3798. Məmmədova, S. Azərbaycan cümhuriyyətinin bədii nəsrdə təcəssü- mü: filologiya elmləri üzrə fəlsəfə alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 10.01.01 / Samirə Məmmədova; Bakı Dövlət Uni- versiteti.- Bakı, 2010.- 27 s.

2011 3799. Əliyeva, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hakimiyyətinin Lənkə- ran bölgəsində bərqərar edilməsi: tarix üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 07.00.02 / Vüsalə Əliyeva; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, BDU.- Bakı , 2011.- 153 s. 3800. Əliyeva, V. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hakimiyyətinin Lənkə- ran bölgəsində bərqərar edilməsi: tarix üzrə fəls. doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 07.00.02 / Vüsalə Əliyeva; Azərb. Resp. Təhsil Nazirliyi, BDU.- Bakı, 2011.- 28, [1] s.

2013 3801. Ruşanzadə, R. Siyasi maraq və siyasi əxlaq: qarşılıqlı əlaqə prob- lemi: siyasi elmləri üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya: 5908.01 / Ruşan Ruşanzadə; AMEA, Fəlsəfə, Sosiolo- giya və Hüquq İn-tu.-Bakı , 2013.-167 s.

398 Biblioqrafiya

Dissertasiyada Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti və Azərbaycan Respubli- kası quruculuğunda siyasi əxlaq mövzusundan da bəhs edilir. 3802. Ruşanzadə, R. Siyasi maraq və siyasi əxlaq: qarşılıqlı əlaqə prob- lemi: siyasi elmləri üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 5908.01 / Ruşan Ruşanzadə; AMEA, Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İn-tu.- Bakı, 2013.- 24, [1] s.

2017 3803. Qasımov, R. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti-Osmanlı münasibətlə- rinin öyrənilməsində Osmanlı mənbələrinin rolu: tarix üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 5509.01 / Rəşad Qasımov; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı, 2017.- 30, [1] s.

2018 3804. Bayramova, R. Quba bölgəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə: tarix üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiyanın avtoreferatı: 5503.02 / Rəxşəndə Bayramova; AMEA, A.A.Bakıxanov ad. Tarix İn-tu.- Bakı, 2018.- 26 s.

399 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

НА РУССКОМ ЯЗЫКЕ

ЧАСТЬ I

Политическое положение в период независимости в Азербайджане и Провозглашение Азербайджанской Демократической Республики

Книги

1919 3805. Первая мусульманская республика Азербайджан (очерк).- Париж, 1919. (перевод с французского).

1920 3806. Адрес-Календарь Азербайджанской Республики на 1920 год / Под редакцией А.И.Ставровского.- Баку: Правительственная типография газеты Азербайджан, 1920.- 64 с.

1925 3807. Денстервиль. Британский империализм в Баку и Персии: 1917- 1918 (воспоминания) / генерал-майор Денстервиль; пер. с англ. Б.Руден- ко.- Тифлис: Советский Кавказ, 1925.- 128 с. В этой книге читатель найдет автопортрет рыцаря английского импе- риализма и его российских прислужников – эсеров, дашнаков и меньше- виков.

1928 3808. Стеклов, А. Армия мусаватского правительства Азербайджана / А.Стеклов.- Баку, 1927.- 70 с. В книге даны: Закавказье после Октябрьской революции, организация мусульманского корпуса, турки в Азербайджане и др. материалы.

1930 3809. Раевский, А. Мусаватское правительство на Версальской кон- ференции: донесения председателя Азербайджанской Мусаватской деле- гации / А.Раевский.- Баку: АзГНИИ, 1930.- 101 с.

400 Biblioqrafiya

1990 3810. Балаев, А. Азербайджанское национально-демократическое движение 1917-1920 гг.. / Айдын Балаев.- Баку: Элм, 1990.- 96 с. Содержание: Предисловие; Азербайджанское национальное движе- ние после февральской революции в России (февраль-ноябрь 1917 г.); От Октябрьской революции к созданию Азербайджанской Демократической Республики (октябрь 1917 г.-май 1918 г.); Первые шаги Азербайджанской Республики (май-ноябрь 1918 г.); Становление и упрочение Азербай- джанской государственности (декабрь 1918 г.-декабрь 1919 г.); Падение независимой Азербайджанской Республики (январь-апрель 1920 г.); Вместо послесловия; Документы. 3811. История Азербайджана по документам и публикациям.- Баку: Элм, 1990.- 384 c. Из содерж.: Протокол совместного заседания всех мусульманских сеймовых фракций [С.180]; Нота протест в Мирную конференцию [С. 187]; Господину Министру Внутренних дел [С.191]; Переписка минис- тров иностранных дел Азербайджана и Армении [С.226]; Письмо Чанд- лера Топчибашеву [С.232]; Выписка из дел канцелярии Министерства Внутренних Дел [С.246]. 3812. Насибзаде, Н. Азербайджанская Демократическая Республика: статьи и документы / Насиб Насибзаде.- Баку, 1990.

1991 3813. Дарабади, П. Военные проблемы политической истории Азер- байджана начала XX века / Парвин Дарабади.- Баку: Элм, 1991.- 203 с. Из содерж.: Глава II. Военно-политические события в Азербайджане в 1918-1920 гг. [С.98]; Вооруженная борьба в Азербайджане в 1918 году [С.98]; Пребывание английских интервенционистких войск в Азербай- джане [С.123]; Военная политика Азербайджанской Республики [С.131]. 3814. Сеидзаде, Д. Азербайджанские депутаты в Государственной Думе России / Дильяра Сеидзаде.- Баку: Азернешр, 1991.- 139 с. Содержание: Введение; Глава I. Азербайджанская буржуазия, ее идеологи на рубеже XIX-XX веков; Глава II. Представители азербайджан- ских социальных верхов в I и II Государственной думе; Глава III. Государственная дума III и IV созывов и Азербайджан; Заключение; Литература.

1992 3815. Фатуллаев, Э. Азербайджанская Демократическая Республика / Эйнулла Фатуллаев.- Баку: Азербайджан, 1992.- 72 с.

401 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

В книге анализируется деятельность Азербайджанской Демократи- ческой Республики 1918-1920 гг.

1993 3816. Топчибашев, А. Меморандум, предъявленный находящимся в Константинополе почетным представителям держав Антанты, членом правительства Азербайджанской Республики, чрезвычайным министром посланником при правительствах Блистательной Порты (т.е. Османской Турции – прим. перев.) Армении и Грузии Али Марданбеком Топчибаше- вым (ноябрь, 1918 г.) / Перевод Э.Керимова.- Баку: Азербайджан, 1993.- 40 с. Книга в общих чертах представляет изложение обстоятельств, пов- лекших за собой возникновение Азербайджанской Республики в 1918 году.

1994 3817. Агамалиева, Н. Азербайджанская Республика. Cтраницы поли- тической истории 1918-1920 гг. / Н.Агамалиева, Р.Худиев.- Баку: Сабах, 1994.- 112 с. Содержание: Предисловие; Глава I. Политические предпосылки образования Азербайджанской Демократической Республики; Полити- ческая ситуация в Закавказье накануне провозглашения независимости Закавказских республик; Провозглашение Азербайджанской Республики. Создание первого (временного) правительства Ф.Х.Хойского. Начало войны за независимость в Азербайджане Глава II. Азербайджан в период становления и развития национальной государственности; Начало демок- ратизации азербайджанского общества; Создание второго правитель- ственного кабинета Ф.Х.Хойского; Первые мероприятия Азербайджан- ской республики в сентябре-октябре 1918 г. Английское военное присут- ствие в Азербайджане; Начало создания государственных структур власти. Формирование Азербайджанского парламента; Образование третьего правительственного кабинета Ф.Х.Хойского; Начало правитель- ственных кризисов; Образование четвертого правительственного кабинета Н.Усуббекова. Поиски выхода из экономического и полити- ческого кризиса; Деникинская армия и Азербайджан; Азербайджан на мировой арене; Парижская мирная конференция; Новый правительствен- ный кризис. Уход Н.Усуббекова в отставку. 3818. Наджафов, Б. Лицо врага. История армянского национализма в Закавказье в конце XIX – начале XX века / Бахтияр Наджафов.- Баку: Шерг-Герб, 1994.- 336 с.

402 Biblioqrafiya

Из содерж.: Глава II. Интервенты в Закавказье. Армянская агрессия и геноцид азербайджанского народа. Мир с Турцией. Освобождение Баку. Конец первой мировой войны. Англичане в Закавказье [С.98-124]; Армяно-грузинская война. Ликвидация Юго-Западной Демократической Республики. Сговор дашнаков с Деникиным. Армянские требования на Парижской Мирной Конференции. Внутреннее и внешнее положение Азербайджана в 1920 г.- [С.170-222]; Глава III. Конец независимых госу- дарств в Закавказье. «Армянизация» советской власти в Азербайджане. Падение независимого Азербайджана [С.223-244]. 3819. Топчибашев, А. Дипломатические беседы в А.А.Топчибашева в Стамбуле (записи чрезвычайного посланника и полномочного министра Азербайджанской Республики). 1918-1919 гг / Алимардан бек Топчи- башев.- Баку: Эргюн, 1994.- 160 с. Содержание: От редактора; 1918 г. № 1. У Садр-Азама Турции Талат-паши. 2 октября; № 2. У министра иностранных дел Турции Ахмед Насими бея. 2 октября; № 3. У министра юстиции Турции Халил бея. 3 октября; № 4. У военного министра Турции Энвер-паши. 3 октября; № 5. У нового Садр Азама Турции Иззет-паши. 21 октября; № 6. У нового министра иностранных дел Турции Наби бея. 27 октября; № 7. У муста- шара министра народного просвещения Турции. 28 октября; № 8. У нового шейх-уль-ислама Турции. 28 октября; № 9. У морского министра и председателя турецкой делегации на Батумской и Трапезундской конфе- ренциях Рауф бея. 3 ноября; № 10. У мусташара министра иностранных дел Турции Ришад Хекмет бея. 4 ноября; № 11. У министра иностранных дел Турции Наби бея. 5 ноября; № 12. У министра финансов Турции Гусейн Джавид бея. 8 ноября; № 13. У украинского посланника в Турции Суковкина. 15 ноября; № 14. У нового министра иностранных дел Турции Мустафа Ращид-паши. 16 ноября; № 15. У иранского посланника в Турции Мирза Махмуд хана. 16 ноября; № 16. У нового Садр Азама Турции Тефик-паши. 16 ноября; № 17. У министра иностранных дел Турции Мустафа Рашид-паши. 18 ноября; № 18. У мусташара министра иностранных дел Турции Рищад Хекмет бея. 18 ноября; № 19. Прием английского полковника Тампла. 19 ноября; № 20. У военного министра Турции маршала Абдулла-паши. 25 ноября; № 21. У министра финансов Турции Абдурахман бея. 25 ноября; № 22. У бывшего министра инот- ранных дел российского Временного правительства П.Н.Милюкова. 7 де- кабря; № 23. У американца мистера Брауна. 23 декабря; № 24. У сек- ретаря представителя Итальянского королевства в Турции графа Сфорцы. 31 декабря; 1919 год. № 25. У шведского посланника в Турции Анкархверда. 3 января; № 26. У бывшего министра иностранных дел

403 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Российской империи С.Д.Сазонова (беседа первая). 5 января; № 27. У американского дипломатического представителя в Турции Хэйка. 6 января; № 28. У бывшего министра иностранных дел Российской империи С.Д.Сазонова (беседа вторая). 6 января; № 29. У министра иностранных дел Турции Мустафа Рашид-паши. 9 января; № 30. У мусташара министра иностранных дел Турции Ришад Хекмет бея. 9 января; № 31. У иранского министра иностранных дел Мушаверель Мемалек Али Гули хана. 9 января; № 32. У голландского посланника (министра) в Турции Ван дер Доес де Виллебуа. 10 января; № 33. У иранского министра иностранных дел Мушаверель Мемалек Али Гули хана. 11 января; № 34. У украинского посланника в Болгарии А.Шульгина. 12 января; № 35. Прием иранского министра иностранных дел Мушаверель Мемалек Али Гули хана. 15 января; № 36. Прием председателя Армянского национального совета и председателя армянской делегации на Парижской мирной конференции А.Агароняна. 16 января; Приложения; № 1. Письмо А.А.Топчибашева председателю Совета министров Азербайджанской Республики Ф.Х.Хойскому с Предложением формирования общей делегации из представителей всех Закавказских республик для участия в Парижской мирной конференции. 16 декабря 1918 г.; № 2. Письмо А.А.Топчибашева дипломатическому представителю Французской Республики в Турции о представлении правительству Франции меморандума. Не позднее 23 декабря 1918 г.; № 3. Запись А.А.Топчибашева о содержании беседы с турецким султаном на высочайшей ауденции. Не ранее 10 января 1919 г.; № 4. Сообщение газеты «Заман» об ауденции А.А.Топчибашева у турецкого султана. 12 января 1919 г.; № 5. Опись документов, отправленных А.А.Топчиба- шевым из Стамбула в Баку председателю Совета министров Азербайд- жанской Республики Ф.Х.Хойскому. не ранее 12 января 1919 г.; № 6. Донесение А.А.Топчибашева председателю Совета Министров Азербайд- жанской Республики Ф.Х.Хойскому о препятствиях, чинимых пред- ставителями союзных держав к отьезду азербайджанской делегации на Парижскую мирную конференцию. 17 марта 1919 г.; Примечания; Именной указатель.

1995 3820. Исмаил, М. История Азербайджана (Краткий обзор с древней- ших времен до 1920 г.) / Махмуд Исмаил.- Баку: Азернешр, 1995.- 108 с. Из содерж.: Образование и деятельность АДР [С.92]. 3821. История Азербайджана с древнейших времен до начала ХХ века.- Баку: Элм, 1995.- 430 с.

404 Biblioqrafiya

Из.содерж.: Глава XXI. Азербайджан после Февральской революции [С.341]; Глава XXII. Октябрьский переворот в России и Азербайджан [С.346]; Глава XXIII. Провозглашение Азербайджанской Демократичес- кой Республики [С.350-373].

1996 3822. Насибзаде, Н. Внешняя политика Азербайджана (1918-1920 гг.) / Н.Насибзаде.- Баку, 1996.

1997 3823. Багирова, И. Политические партии и организации Азербай- джана в начале ХХ века. 1900-1917гг / Ирада Багирова.- Баку: Елм, 1997.- 336 с. Из содерж.: Глава III. Национальные партии Азербайджана. Возник- новение и деятельность азербайджанских национальных партий [С.163- 201]; Глава IV. Деятельность партии Азербайджана, переломные моменты истории (1914-1917). 1.Первая мировая война, отношение к ней различ- ных партий и сословий [С.269-283]; 2.Падение монархии в России. Первые шаги политических и общественных организаций Азербайджана в новых исторических условиях [С.301-316]. 3824. Джафаров, М. Спецслужбы Азербайджанской Демократичес- кой Республики.- Баку: Издательство Бакинского Университета, 1997.- 31 с. Содержание: Немного истории; Организация по борьбе с контррево- люцией; Структура деятельности Организации по борьбе с Контрреволю- цией; Положение о правах и обязанностях чинов контрразведывательной службы Азербайджанской Республики; Планы национального правитель- ства; Схема эволюции становления спецслужб АДР.

1998 3825. Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920 гг.) / Государственная комиссия по проведению 80-й годовщины Азербай- джанской Демократической Республики; Институт Истории АН Азербайджана имени А.А.Бакиханова.- Баку: Элм, 1998.- 316 с. Содержание: Предисловие; От редактора; Введение. Путь к незави- симости: истоки; Глава 1. Политическое положение в Азербайджане и на Южном Кавказе накануне независимости; Азербайджан после Февраль- ской революции; Октябрьский переворот в России и Азербайджан; Обьяв- ление Закавказским Сеймом независимости в крае; Весна 1918 года: геноцид азербайджанского народа. Распад Закавказской Республики; Антиазербайджанская деятельность бакинских коммунаров; Глава 2.

405 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Провозглашение Азербайджанской Демократической Республики; Борьба великих держав за Азербайджан в период завершения первой мировой войны; Начало войны за независимость Азербайджана. Помощь осман- ских военных сил в ликвидации вражеских сил в Баку; Установление власти правительства Азербайджанской Республики на всей территорий Азербайджана; Приход британских войск в Азербайджан. Глава 3. Азер- байджанская Демократическая Республика в период становления и разви- тия национальной государственности; Начало демократических преобра- зований в азербайджанском обществе. Формирование азербайджанского парламента. Создание третьего правительственного кабинета Ф.Хойс- кого; Четвертый правительственный кабинет во главе с Н.Усуббековым; Культурное строительство в республике; Создание азербайджанской армии. Борьба за территориальную целостность Азербайджанской Демок- ратической Республики; Глава 4. Экономическая политика Азербайджан- ской Демократической Республики; Глава 5. Азербайджанская мирная делегация в Париже. Признание Азербайджана Верховным Советом в Версале; Глава 6. Социально-политическое положение в Азербайджане в конце 1919 - начале 1920 года. Глава 7. Апрельский переворот в Баку и оккупация XI Красной Армией РСФСР Азербайджана в 1920 году; Заключение. Историческое значение Азербайджанской Демократической Республики; Хронология; Карта Азербайджанской Демократической Республики; Иллюстрации. 3826. Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920 гг.) Армия (Документы и материалы).- Баку: Азербайджан, 1998.- 440 с. Содержание: Формирование вооруженных сил Азербайджанской Демократической Республики и их организация; Азербайджанская армия на защите Отечества; Азербайджанская армия в борьбе с опасностью деникинского и большевикского вторжений. 3827. Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920). Парламент (Стенографические отчеты).- Баку: Азербайджан, 1998.- 992 с. Содержание: Предисловие; 1918 год; 1919 год; 1920 год. 3828. Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920): Внешняя политика (Документы и материалы) / Государственная комиссия по проведению 80-й годовщины АДР. Главное архивное управление при Кабинете Министров Азербайджанской Республики.- Баку: Азербайджан, 1998.- 632 с. Содержание: Предисловие; 1918 год; 1919 год; 1920 год. 3829. Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920): Законодательные акты (Сборник документов) / Государственная комис- сия по проведению 80-й годовщины АДР. Главное архивное управление

406 Biblioqrafiya

при Кабинете Министров Азербайджанской Республики.- Баку: Азербай- джан, 1998.- 560 с. Содержание: Предисловие; I.Постановления Национального Совета; II.Законы Парламента; III. Постановления Правительства. Приложения. 3830. Азербайджанская Демократическая Республика: (Документы и материалы 1918-1920 гг) / АН Азербайджана. Отделение общественных наук: музей истории Азербайджана. Под редакцией Дж.Б.Гулиева.- Баку: Элм, 1998.- 616 с. Сборник документов и материалов отражает историю возникновения, утверждения первого демократического государства Азербайджанской Демократической Республики. 3831. Балаев, А. Азербайджанское национальное движение в 1917- 1918 гг. /АН Азербайджана: Институт археологии и этнографии / Айдын Балаев.- Баку: Элм, 1998.- 280 с. Из содерж.: Введение.- С. 3; Глава II. Политическая эволюция национального движения после февральской революций [С.54]; Оформле- ние качественно новой идейно-политической платформы и организацион- ных структур национального движения [С.54]; Содержание и динамика политической жизни Азербайджана летом и осеню 1917 г. Превращение партии «Мусават» в авангард национального движения [С.81]; Октябрь- ский переворот и его влияние на расстановку сил на политической арене Азербайджана [С.102]; Глава III. На этапе борьбы за восстановление национального суверенитета [С.123]; Национальные партии в ходе выбо- ров во Всероссийское Учредительное собрание и в Закавказском Сейме [С.123]; Азербайджанские партии в ходе трапезундских мирных перего- воров [С.145]; Мартовские события 1918 г. – переломный момент в борьбе за национальную независимость [С.163]; Распад Закавказской Фе- дерации [С.181]; Глава IV. Национальное движение в борьбе за становле- ние и упрочение Азербайджанской государственности [С.204]; Полити- ческая ситуация в Азербайджане после провозглашения независимости [С.204]; Взаимоотношения национального правительства и английского командования. Открытие Азербайджанского парламента [С.230]; Полити- ческо-идеологическая доктрина и тактика различных партий в националь- ном движении [С.249]; Заключение [С.264]. 3832. Векилов, Р. История возникновения Азербайджанской Респуб- лики / Р.Векилов.- Баку: Элм, 1998.- 68 с. Содержание: Вместо предисловии; I.Война. Революция. ОЗАКОМ. Большевикский переворот. Закавказский комиссариат. Созыв Сейма. Дея- тельность его. Отношение с Турцией. Переговоры в Трапезунде и Батуме. Обьявление независимости Закавказья; II. Состав мусульманских фрак-

407 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

ций Сейма, их деятельность в сейме и на местах. Их положение в Сейме; III. После провозглашения независимости Закавказья. Накануне распада. Последнее заседание Сейма. Речи ораторов. Самороспуск Сейма; IV.Пос- ле Сейма. Временный Национальный Совет Азербайджана. Объявление независимости Азербайджана. Акт независимости. Первое правительство. Переезд в Гянджу. Неблагоприятные условия. Два исторических заседа- ния совета. Новый состав правительства. Роспуск Национального совета; V. Деятельность правительства. Взятие Баку и переезд в Баку правитель- ства. Конец европейской войны. Приход английских войск в Баку. Открытие парламента. 3-й кабинет. Отьезд в Париж мирной делегации. 4- й кабинет. Кавказская конференция; Примечания. 3833. Дамиров, М. Организация государственной власти в Азербай- джане в 1918-1920 гг. (Историко-правовое исследование) / Мехман Дамиров.- Одесса: Астропринт, 1998.- 160 с. Содержание: Предисловие; Введение; Глава I. Провозглашение неза- висимости и первые меры по созданию основ национального государ- ственного строя; Провозглашение независимости Азербайджана. «Акт о независимости»; Первые меры по созданию основ национального госу- дарственного строя; Глава II. Государственные органы АДР: Организа- ция, структура, полномочия и деятельность; Парламент АДР; Правитель- ство АДР и центральные органы государственного управления; Местные органы государственной власти и местное самоуправление; судебная система АДР; Заключение; Приложения. 3834. Память в героях живет…: К 80-летию Азербайджанской Де- мократической Республики / Сост.: М.Г.Абасов и др.- Баку: Военное из- дательство, 1998.- 155 с. 3835. Топчибашев, А. Письма из Парижа / А.Топчибашев.- Баку: Азербайджанское Государственное Издательство, 1998.- 112 с. В книге собраны официальные донесения председателя делегации Азербайджанской Республики А.Топчибашева, а также известных поли- тических деятелей на Парижской мирной конференции в 1919 г. 3836. Юсифзаде, С. Первая Азербайджанская Республика: История, события, факты англо-азербайджанских отношений / С.Юсифзаде.- Баку: Маариф, 1998.- 208 с. Содержание: Введение; Глава I. Азербайджан – обьект имперских противоречий России и Великобритании в начале XX века: Азербайджан в экспансионистских планах России и Великобритании; Падение монар- хического строя в России и политика Англии. Глава II. Международная обстановка накануне образования АДР (октябрь 1917 г. - июнь 1918): Международное положение и новая ориентация британской политики;

408 Biblioqrafiya

Провозглашение Азербайджанской Демократической Республики и поли- тика ее правительства. Глава III. Начало англо-азербайджанских между- народных отношений: Первый период отношений между Азербайджан- ской Республикой и Англией. Фактическое состояние войны; Освобож- дение Баку. Изменение международной обстановки в связи с окончанием I Мировой войны и образованием АДР. Глава IV. Становление англо- азербайджанских межгосударственных отношений: Присутствие англий- ских войск в Азербайджане и взаимоотношения их командования с прави- тельством АДР; Позиция Англии в армяно-азербайджанском конфликте и в отношениях АДР с Советской Россией. Глава V. Англо-азербайджан- ские отношения в социально-экономической сфере: Состояние экономики Азербайджана в 1918-1920 гг.; Экономическая экспансионистская поли- тика Великобритании. Глава VI. Азербайджанская дипломатия в борьбе за независимость и Великобритания: Азербайджанский вопрос на Париж- ской Мирной Конференции; Англо-азербайджанские отношения в кон- тексте признания и гибели независимого Азербайджана; Заключение; Примечания.

2000 3837. Гусейнов, Р.А. История Азербайджана: с древнейших времен по 1920 год / Р.А.Гусейнов, Х.Ю. Вердиева.- Баку: Озан, 2000.- 180 с. Из содерж.: Азербайджанская Демократическая Республика. Собы- тия начала 1918 года в Северном Азербайджане [С.136]; Образование АДР [С.137]; Баккоммуна и Баксовет С.138; Внутренняя политика АДР [С.139]; Внешняя политика АДР [С.140]; Падение АДР [С.141]; Причины падения АДР [С.142]; Историческое значение АДР [С.142].

2003 3838. Бехбудов, Т. Английская полиция в Баку 1918-1919 гг. / Таир Бехбудов.- Баку: Nafta-Press, 2003.- 138 с. Содержание: Введение; Глава 1. Предпосылки ввода войск стран АНТАНТы в г. Баку; Глава 2. Обьявление военного положения и орга- низация временного Комиссариата полиции союзных держав в г. Баку; Глава 3. Участие временного Комиссариата полиции союзных войск в борьбе с деструктивными политическими силами в г. Баку; Глава 4. Особенности деятельности Азербайджанской национальной полиции за период пребывания английских вооруженных сил союзных держав в г. Баку (ноябрь 1918-август 1919 гг.); Глава 5. Обстановка в городе Баку после ликвидации временного Комиссариата полиции союзных держав; Заключение; Примечание; Схемы; Фотографии; Summary.

409 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2006 3839. Мустафазаде, Р. Две республики: Азербайджано-российские отношения в 1918-1922 гг. / Рахман Мустафазаде.- Москва, 2006.- 356 c. Из содерж.: Глава 1. Азербайджано-российские отношения в 1918- 1920 гг.: “Их победа в Баку привела бы к потере Закавказья для России”: провал попыток военного разгрома АДР (апрель-сентябрь 1918 г.) [С.23]; “Мы отвергаем эти шутовские республики”: политика и дипломатия Советской России по отношению к АДР в 1918-1920 гг. [С.44]; “Взять Баку нам крайне, крайне необходимо. Все усилия направьте на это”: подготовка и осуществление апрельского переворота [С.88]; Глава 2. “Мы обязываемся заставить Азербайджанскую Республику войти в круг Советских государств”: о некоторых причинах падения АДР [С.106].

2007 3840. Волхонский, М. По следам Азербайджанской Демократической Республики / Михаил Волхонский, Вадим Муханов.- Москва: Европа, 2007.- 256 с. В книге представлен очерк истории первых попыток сформировать азербайджанскую государственность и связать тюркское самосознание с азербайджанской идентичностью.

2008 3841. Азербайджанская Демократическая Республика: Архивные документы Великобритании (Посвящается светлой памяти общенацио- нального лидера Азербайджанского народа Гейдара Алиева) / Науч. ред. Я.Махмудов.- Баку, 2008.- 576 с. В книге собраны неопубликованные до сих пор архивные документы Великобритании, которые проливают свет на еще неизведанные страницы по истории Азербайджанской Демократической Республики. 3842. Азербайджанская Демократическая Республика: сборник статей, посвященный 90-летию Первой республики / Сост. Р.Абуталыбов.- Москва: SALAM press, 2008.- 136 с. Содержание: Предисловие; Создание Азербайджанской Демократи- ческой Республики – первый опыт по внедрению Европейской модели национального государства на Востоке; Азербайджанская делегация на Парижской Мирной Конфереции; младший из «Большой пятерки»; Нефтяная промышленность Азербайджана в 1918-1920 годы; В плену заданной концепции; Азербайджанский некрополь; Понять другой народ.

410 Biblioqrafiya

2011 3843. Адрес-Календарь Азербайджанской Республики на 1920 год / Под редакцией А.Асадзаде.- Баку: Нагыл еви, 2011.- 336 с. Книга является повторением оригинала книги, изданной в 1920 г. Она дает полную картину первых шагов государственной жизни Республики с оригиналами всех документов, что является огромной ценностью для истории Азербайджанской Республики.

2012 3844. Балаев, А. Азербайджанская нация: основные этапы становле- ния на рубеже XIX-XX вв. / Айдын Балаев; науч. ред. М.Н.Губогло.- Москва, 2012.- 407 c. В книге на примере конкретных фактов показано, что современная азербайджанская нация является результатом не только объективных исторических процессов, но и целенаправленной деятельности предс- тавителей национальной интеллигенции начала XX века, а также полити- ческих и государственных структур АДР.

2017 3845. Алиева, С. Азербайджанская Демократическая Республика и государственные образования Северного Кавказа (Горская Республика. Северо-Кавказское эмиратство. Имамат Гоцинского) в 1918-1920 годы. Ростов-на Дону / Севиндж Алиева.- Ростов-на-Дону: Альтаир, 2017.- 408 с. Содержание: Предисловие; Введение; Азербайджан и Северный Кав- каз накануне формирования государственных образований; Возник- новение государственных образований: Азербайджан и Союз Горцев Северного Кавказа и Дагестана; Азербайджанская Демократическая Рес- публика и Горцская Республика; Азербайджанская Демократическая Рес- публика и Северо-Кавказский Эмират; Азербайджанская Демократи- ческая Республика и Имамат Н.Гоцинского; Заключение; Приложения; Список источников и литературы.

2018 3846. Сеидзаде, Д. Азербайджан в начале XX века: путь к независи- мости / Диляра Сеидзаде; ред. А.Гасанов.- Баку: Bizim kitab, 2018.- 356, [1] С.- портр., фото. Конец XIX начало XX века является одним из важных периодов борьбы азербайджанского народа за независимость. Видные представи- тели социальных верхов, их идеологи, интеллигенция на волне коренных общественно-политических и экономических перемен, произошедших в

411 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

царской Росии в пореформенный период, несмотря на многочисленные ограничения и препятствия, используя все возможности, возглавили борьбу за пробуждение и развитие национального самосознания, за повышение уровня культуры и просветительства народа, за обретение им гражданских прав и свобод. Представители Азербайджана-депутаты Государственной думы России с высокой трибуны этого высшего законо- дательного органа империи всячески старались донести правый голос своего народа, его чаяния до всех уголков России. В книге, посвященной исследованию периода, приведшего к обретению независимости, к созда- нию Азербайджанской Демократической Республики первой демократи- ческой республики на Востоке, дан подробный и всесторонний анализ этих важнейших общественно-политических процессов и событий.

412 Biblioqrafiya

Статьи из книг и периодических изданий

1939 3847. Большевики Азербайджана в борьбе с мусаватом (1919-1920) // Бакинский рабочий.- 1939.- 26 апреля.- C. 2.

1988 3848. Из истории иностранной интервенции в Азербайджане 1918- 1920 гг. Документы и материалы // Azərbaycan arxivi.- 1988.- № 1-2.- С.15-237.

1989 3849. Атакишиев, А. Основание университета: [об истории основа- ния Азербайджанского Государственного Университета, о его деятель- ности в период первой Азербайджанской Республики] / Аслан Атакишиев // История Азербайджанского Государственного Университета / А.Атаки- шиев.- Баку, 1989.- С.28-60. 3850. Балаев, А. Март 1918 года: правда и вымыслы: История Азербайджана /А.Балаев // Елм.- 1989.- 23 сентября. 3851. Гассиев, И. Ценное издание: Рецензия на книгу «Из истории иностранной интервенции в Азербайджане 1918-1920 гг. «Документы и материалы».- 1988 / И.Гассиев // Бакинский рабочий.- 1989.- 23 августа.- С.3. 3852. Зиятхан, А. В Азербайджанском Парламенте: [Текст телеграм- мы, посланный министру Иностранных Дел Армении] / А.Зиятхан // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия: истории, философии и права.- 1989.- № 4.- С.109. 3853. Халил, И. Положение Карабаха в смутные дни / И.Халил // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия: истории, философии и права.- 1989.- № 4.- С.77-82.

1990 3854. Азербайджанская Советская Социалистическая Республика: Указ Президента Азербайджанской Демократической Республики 28 мая является Днем Возрождения Азербайджанской Государственности // Бакинский рабочий.- 1990.- 22 мая.- С.14; Вышка.- 1990.- 22 мая.- С.1; Баку.- 1990.- 22 мая.- С.1. 413 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3855. Указ Президента Азербайджанской Советской Социалисти- ческой Республики: Об объявлении 28 Мая Дня Возрождения Азербай- джанской Государственности нерабочим днем / А.Муталибов // Бакинский рабочий.- 1990.- 1 декабря.- С.1.

*** 3856. В ЦК Компартии Азербайджана: [Постановление о Дне Воз- рождения Азербайджанской Государственности] // Бакинский рабочий.- 1990.- 8 мая.- С.1. ______

3857. Аббасов, В. Раздумья в зале выставки: [Выставка копий доку- ментов правительства АДР в Выставочном зале Музея Истории Азербай- джана] / В.Аббасов // Азербайджан.- 1990.- 27 июля.- С.2. 3858. Абдулсалимзаде, Г. Экономическая платформа напряженного времени: [Из истории АДР] / Г.Абдулсалимзаде // Баку.- 1990.- 29 мая.- С.3. 3859. АДР: Начало демократических преобразований // Баку.- 1990.- 28 мая.- С.2. 3860. АДР: Начало демократических преобразований // Бакинский рабочий.- 1990.- 27 мая.- С.2. 3861. АДР: Начало демократических преобразований // Вышка.- 1990.- 27 мая. 3862. Азербайджанская Демократическая Республика // Диалог.- 1990.- № 15.- С.14-15. 3863. Азизбекова, П. Восстанавливая связь времен: [Об открытии в Музее Истории выставки, посвященной АДР] / П.Азизбекова // Бакинский рабочий.- 1990.- 30 мая.- С.2. 3864. Алиев, М. 28 Мая День Независимости Азербайджана: [Из истории АДР] / М.Алиев // Молодость.- 1990.- № 5.- С.2-7. 3865. Бабаева, С. Свидетельствуют документы / С.Бабаева // Моло- дежь Азербайджана.- 1990.- 26 мая.- С.2. 3866. Балаев, А. Забытая республика: [История Азии 1918-1920 гг.] / А.Балаев // Элм.- 1990.- 17 февраля.- С.3. 3867. Балаев, А. Исторические корни демократии в Азербайджане: (АДР: 1918-120 гг.) / Айдын Балаев // Ватан.- 1990.- декабрь.- № 20-21.- С.6-8. 3868. Балаев, А. Падение независимой Азербайджанской Демократи- ческой Республики (январь-апрель 1920г.) / А.Балаев // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 2.- С.100-105.

414 Biblioqrafiya

3869. Возвращаясь к истокам демократии: [О выставке, посвящен- ной АДР] // Бакинский рабочий.- 1990.- 29 мая.- С.3; Вышка.- 1990.- 29 мая.- C.3. 3870. Восстанавливая забытые страницы истории 1918-1920 гг. // Вышка.- 1990.- 27 мая.- С.4. 3871. Гаджинский, М. Доклад правительству (15 июля 1918 г.): [ЦГАОР Азербайджанской ССР, фонд 1061, опись 1, дело 95. лист 1.] / М.Гаджинский // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 1.- С.13. 3872. Дарабади, П. Армия АДР / Парвин Дарабади // Тарих.- 1990.- 22 декабря.- С.1-2. 3873. Декларация независимости Азербайджана 1918 году // Извес- тия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 2.- С.5-6. 3874. Демократической Республике посвящается: [О научной сес- сии в АН Азербайджанской ССР] // Бакинский рабочий.- 1990.- 26 мая.- С.3; Вышка.-1990.- 26 мая.- С.3. 3875. Джалилов, А. Возвращаясь к истокам: [О Дне Возрождения Азербайджанской Государственности 28 Мая] / А.Джалилов // Известия.- 1990.- 30 мая.- С.3. 3876. Исторические документы: [Из истории образования АДР в 1918 году] // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.-1990.- № 2.- С.5-99. 3877. История и порядок образования Азербайджанского Парла- мента: [ЦГАОР Азербайджанской ССР, фонд 895, опись 10, дело 2, лист 23-24.] // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 2.- С.15-24. 3878. Каземзаде, Ф. Закавказье и Версальская конференция: [с сокра- щениями] / Ф.Каземзаде // Аçıq söz.-1990.- № 9.-С.2-6. 3879. Краткий отчет о деятельности Военного Министерства Азербайджанской Республики: [ЦГАОР Азербайджанской ССР, фонд 2894, опись 2, дело 4, лист 2-5.] // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 2.- С.77-88. 3880. Маисов, С. Уникальная коллекция: [марок, посвященной АДР, профессора Джалала Аллахвердиева] / С.Маисов // Баку.- 1990.- 12 июня.- С.4. 3881. Мансуров, А. Недолгая весна демократии: ко Дню возрождения азербайджанской государственности / А.Мансуров // Вышка.- 1990.- 24 мая.- С.3.

415 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3882. О независимости Азербайджана: [ответы на анкету Н.Усуб- бекова, Г.Агаева, М.Э.Расулзаде. Подборка из газеты «Азербайджан» от 28 мая 1919 года / Подготовил Ш.Гусейнов // Баку.- 1990.- 28 мая.- С.3. 3883. Открыта мемориальная доска: На здании Института руко- писей, где в 1918-1920 годах заседал Парламент АДР // Бакинский рабочий.- 1990.- 29 мая.- С.3; Вышка.- 1990.- 29 мая.- C. 3. 3884. Открытие Азербайджанского Парламента: Азербайджан 8 декабря 1918 г. // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 2.- С.14-15. 3885. Пашаев, А. Архивы: гриф «секретно» снят / А.Пашаев // Коммунист Азербайджана.- 1990.- № 4-5.- С.162-167. 3886. Положение о выборах в Учредительное Собрание Азербай- джанской Республики, принятое Парламентом Азербайджанской Республики 21 июля 1919 года // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 3.- С.135-149. 3887. Протокол: Акт: [Осмотр населения Наваги Шемахинской губернии. ЦГАОР Азербайджанской ССР, фонд 349, опись 1, ед. хр. № 87, С.19-20] // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 1.- С.17-18. 3888. Расулзаде, М. Право на самоопределение и Азербайджанская Республика: [ЦГАОР Азербайджанской ССР, фонд 970, опись 1] / М.Расулзаде // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 2.- С.6-8. 3889. Расулзаде, М. Самоопределение: Азербайджан 7 декабря 1918 года / М.Расулзаде // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990- № 2.- С.6-8. 3890. Расулзаде, М. Сиявуш нашего века / М.Расулзаде; пер. Р.Исма- илов // Хазар.- 1990.- № 1.- С.39-64. 3891. Расулзаде, М.Э. О пантуранизме / М.Э.Расулзаде // Хазар.- 1990.- № 1.- С.65-81. 3892. Рафиев, Б. Первый орден республики: [орден «Независимос- ти»] / Б.Рафиев // Вышка.- 1990.- 30 сентября.- С.9. 3893. Рустамбеков, Ш. История образования Азербайджанской Республики: (1918) / Ш.Рустамбеков // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1990.- № 2.- С.13-15. 3894. Состав Азербайджанского правительства: [1918 г.] // Диалог.- 1990.- № 15.- С.15-17. 3895. Старший брат «Азеринформа»: (О телеграфном агентстве «АзерТАдж» - органе АДР (окт. 1918 – апр. 1920 гг.) // Баку.- 1990.- 28 мая.- С.2.

416 Biblioqrafiya

3896. Торба, М. Истории забытые страницы: [о новой экспозиции в Бакинском филиале Центрального Музея имени В.И.Ленина, посвящен- ной созданию АДР] / М.Торба // Баку.- 1990.- 28 мая.- С.3. 3897. Худиев, Р. Создан совет…[АДР] / Р.Худиев // Элм.- 1990.- 28 декабря.- С.8. 3898. Языком документов Азербайджан: 1920-1990 // Вышка.- 1990.- 29 апреля.- С.3, 5.

1991 3899. Абдуллаева, А. Культурно-просветительская деятельность мас- совых рабочих организаций в Баку и его районах: [Конец 1918- начало 1920 годов] / А.Абдуллаева // Труды научной конференции, посвященной Дню Восстановления Азербайджанской Государственности.- Баку, 1991.- С.120-124. 3900. Абдуллаева, С. АДР: Взгляд из дня сегодняшнего: [беседа с академиком А.Сумбатзаде] / С.Абдуллаева // Возрождение – XXI век.- 1991.- № 7-8-9.- С.72-76. 3901. Агамалиева, Н. Комитет Бакинских мусульманских общест- венных организаций в политической системе Азербайджана в 1917 году / Н.Агамалиева // Труды научной конференции, посвященной Дню Восста- новления Азербайджанской Государственности.- Баку, 1991.- С.112-120. 3902. АДР: Цифры и факты: Просвещение // Бакинский рабочий.- 1991.- 28 мая.- С.2. 3903. Азери. Киноэкран 1918-го / Азери // Баку.- 1991.- 27 мая.- С .4. 3904. Азизбекова, П. АДР и подготовка национальных кадров интел- лигенции / П.Азизбекова // Тaриx.- 1991.- 1 июня.- С.1. 3905. Азизбекова, П. Азербайджанская Демократическая Республика и межнациональные отношения (1919-1920 гг.) / П.Азизбекова // Известия АН Азербайджана. Серия истории, философии и права.- 1991.- № 1.- С.18-26. 3906. Акт о независимости Азербайджана: Навстречу 28 мая // Бакинский рабочий.- 1991.- 25 мая.- С.3. 3907. Алиев, Ф. Они были первыми. Страницы истории (АДР) / Ф.Алиев // Вышка.- 1991.- 23 октября.- С.2. 3908. Бабаев, К. Первый шейхислам Азербайжанской Демократи- ческой Республики / К.Бабаев // Панорама Азербайджана.- 1991.- 13-18 декaбря.- С.2. 3909. Дарабади, П. О вооруженных силах Азербайджанской Демок- ратической Республики (1918-1920годов) / П.Дарабади // Известия АН Азербайджана. Серия истории, философии и права.- 1991.- № 1.- С.27-34.

417 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3910. Джавад кызы, Л. «Мусават» и момент истины: [к 90-летию партии] / Л.Джавад кызы // Бакинский рабочий.- 1991.- 26 декабря.- С.3. 3911. Договор между Азербайджанской Республики (Кавказ) и Персидкой империй: [подписан 20 марта 1920 г] признании незави- симости // Азербайджан.- 1991.- 5 декабря.- С.1. 3912. Ибрагимов, М. Демократия наш исторический выбор: АДР / М.Ибрагимов, Д.Сеидзаде // Баку.- 1991.- 27 мая.- С.1. 3913. Исаев, Н. Некоторые аспекты социальной политики Азербай- джанской Демократической Республики / Н.Исаев // Труды научной конференции, посвященной Дню Восстановления Азербайджанской Государственности.- Баку, 1991.- С.130-134. 3914. Искендеров, Э. Первое посольство: [об исторической деятель- ности мирной делегации АДР в Стамбуле] / Э.Искендеров // Тарих.- 1991.- 9 февраля.- С.1- 4. 3915. Исмаилзаде, Г. 28 апреля: Хроника событий или мысли вслух / Г.Исмаилзаде // Азербайджан.- 1991.- 4 января.- С.8. 3916. Керимова, С. АДР: История образования (1918-1920гг.) / С.Керимова // Баку.- 1991.- 27 мая.- С.2-3. 3917. Конституционный акт о государственной независимости Азербайджанской Республики: Ведомости Верховного Совета Азерб. Республики 1918 года // Бакинский рабочий.- 1991.- 7 ноября.- С.1- 2. 3918. Назарли, А. Деятельность правительства Азербайджанской Де- мократической Республики в области среднего образования (1918-1920) / А.Назарли // Труды научной конференции, посвященной Дню Восста- новления Азербайджанской Государственности.- Баку, 1991.- С.125-130. 3919. Обращение к парламентам и правительствам членам Меж- дународного Сообщества Государств о признании Независимой Азер- байджанской Республики // Бакинский рабочий.- 1991.- 1 ноября.- С.1. 3920. Отказ от поручительства за генерала Талышинского: [Известия Совета рабочих и солдатских депутатов Бакинского района 26 марта 1918 г., № 56, С 2.] // Тaрих.- 1991.- 13 июля.- С.2-3. 3921. Пашаев, А. Азербайджанская Народная Республика / А.Пашаев // Коммунист Азербайджана.- 1991.- № 5.- С.10-19. 3922. Первое Демократическое государство на Востоке (АДР) // Савалан.- 1991.- 24 мая.- С.2-3. 3923. Расулзаде, М. День независимости в воспоминаниях: Истиглал от 28 мая 1932 года / М.Расулзаде // Баку.- 1991.- 27 мая.- С.1. 3924. Расулзаде, М.Э. Счастье жизни в свободе: Речь главы нацио- нального совета М.Э.Расулзаде 7 декабря 1918 года на заседании Азербайджанского Парламента. (Азербайджан 1918, № 60) // Бакинский рабочий.- 1991.- 28 мая.- С.2.

418 Biblioqrafiya

3925. Символ нации: [о флаге Азербайджана] // Бакинский рабочий.- 1991.- 20 февраля.- С.1. 3926. Сумбатзаде, А. АДР: Взгляд из дня сегодняшнего: [беседа с академиком АН Азербайджана А.Сумбатзаде о значении АДР в истории Азербайджана] / А.Сумбатзаде; записала С.Абдуллаева // Возрождение - XXI век.- 1991.- № 7-9.- С.72-76. 3927. Худиев, Р. Историческая веха: [беседа с кандидатом историчес- ких наук Р.Худиевым о целях и задачах АДР] / Р.Худиев; вела Э.Абас- кулиева // Бакинский рабочий.- 1991.- 28 мая.- С.1, 3. 3928. Худиев, Р.Н. Уроки истории: Почему десятилетиями замалчи- валось и что представляло собой Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920) / Р.Н.Худиев // Панорама Азербайджана.- 1991.- 18-20 мая.

1992 3929. Аббасов, А. Важнейший фактор подлинной свободы: [к 74- летию АДР] / А.Аббасов // Баку.- 1992.- 30 мая.- С.2. 3930. Агаев, В. Партия «Мусават» – порыв к единству и независи- мости / В.Агаев, А.Гаджиев // Бакинский рабочий.- 1992.- 28 мая.- С.1-2. 3931. Азизбекова, П. К солнцу свободы: История АДР. Документы повествуют / П.Азизбекова // Вышка.- 1992.- 28-30 мая.- C. 3. 3932. Алибейли, Р. Посвящается Дню Независимости: [о научной конференции в Государственном Архиве] / Р.Алибейли // Баку.- 1992.- 28 мая.- С.2. 3933. Алиев, Ф. 23 месяца свершений. История АДР: Документы повествуют / Ф.Алиев // Вышка.- 1992.- 28 мая.- С.1-2. 3934. Алиев, Ф. …И взвился трехцветный флаг: [о независимости Азербайджана по архивным документам] / Ф.Алиев // Бакинский рабо- чий.- 1992.- 15 сентября.- С.1, 2. 3935. Алиева, A. Реализация просветительской программы АДР в области здравоохранения / A.Алиева // Azərbaycan tarixi problemlərinin cavan tədqiqatçılarının 2-ci Respublika elmi konfransının məruzələri.- Баку, 1992.- С.302-305. 3936. Ахундов, Ф. Жить будущим исходя из прошлого: Азербай- жанская армия: взгляд сквозь годы [события 1918-1920 гг.] / Ф.Ахундов // Вышка.- 1992.- 10 октября.- С.6. 3937. Балаев, А. Панисламизм, пантюркизм и азербайджанизм: [о деятельности партии «Мусават» в 1918-1920 гг.] / А.Балаев // Азербай- джанское национальное движение: от “Мусавата” до Народного Фронта.- Баку, 1992.- С.3-12.

419 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3938. Гулиев, Д. Свидетельствует история: [из цикла «События 1918- 1920» в зеркале сегодняшнего дня: Факты и комментарии] / Д.Гулиев // Республика.- 1992.- 30 мая.- 4 июля.- C.3. 3939. Дарабади, П. Бакинская операция XI Армии 1920 года / П.Дарабади // Тaриx.- 1992.- № 5.- С.1. 3940. Караханова, М. Сравнительный анализ некоторых аспектов национально-освободительных движений в Азербайджане в XX веке. (1917-1920 гг.) / М.Караханова // Тaриx.- 1992.- 10 декабря.- С.3. 3941. Кулиева, Х. Мартовская резня: [о событиях 1918 года] / Х.Ку- лиева // Тaриx.- 1992.- 10 декабря.- С.3. 3942. Мамедов, Р. Каким видится будущий герб Азербайджана / Р.Мамедов // Бакинский рабочий.- 1992.- 20 июня.- С.2. 3943. Мехтиев, Р. Этот тяжкий путь к демократии / Р.Мехтиев // Бакинский рабочий.- 1992.- 19 июня.- С.1-2. 3944. Мирзоев, Э. Баку, 1918 / Э.Мирзоев // Aзербайджан.- 1992.- 24 апреля-1 май.- С.2. 3945. Мюнзави, А. АДР: Предистория демократии / А.Мюнзави // Баку.- 1992.- 28 мая.- С.1-2. 3946. Назарли, А. Создание новых учебников на азербайджанском языке в период АДР (1918-1920) / А.Назарли // Azərbaycan tarixi problem- lərinin cavan tədqiqatçılarının 2-ci Respublika elmi konfransının məruzələri. 27-28 mart 1992.- Баку, 1992.- С.281-282. 3947. Обращение верховного меджлиса народного фронта Азер- байджана к народу в связи с 74-й годовщиной Азербайджанской Де- мократической Республики // Бакинский рабочий.- 1992.- 27 мая.- С.1. 3948. Праздник свободы и надежды: 28 Мая – День Независимости Республики // Бакинский рабочий.- 1992.- 30 мая.- С.2. 3949. Рустамова, Ф. О некоторых вопросах Парламента Азербай- джанской Республики / Ф.Рустамова // Azərbaycan tarixi problemlərinin cavan tədqiqatçılarının ikinci Respublika elmi konfransının məruzələri. 27-28 mart 1992.- Баку, 1992.- С.139-141. 3950. Становление: [Из истории создания в 1918-1920 гг. воору- женных сил АДР] // Вышка.- 1992.- 10 октября.- С.7, 10. 3951. Утвержден Государственный Гимн Азербайджана: [с заседа- ния Милли Меджлиса] // Бакинский рабочий.- 1992.- 28 мая.- С.1. 3952. Худиев, Р. Как это было?...: [об истории создания АДР расска- зывала И.Эфендиева] / Р.Худиев // Молодежь Азербайджана.- 1992.- 30 мая.- С.1.

420 Biblioqrafiya

1993 3953. Агаев, В. В недрах Азербайджанской Демократической Респуб- лики возможно вызревало новое общественное устройство, к которому Запад пришел лишь после окончания Второй Мировой Войны / В.Агаев // Содружество.- 1993.- 24 июля.- С.2. 3954. Агазаде, Ф. Культура без границ: К итогам Дней Азербайджана, посвященных 75-летию Азербайджанской Демократической Республики в Москве и Санкт-Петербурге / Ф.Агазаде // Бакинский рабочий.- 1993.- 27 мая.-С.1, 4. 3955. Азербайджан отметил День Независимости: (К 75-летию АДР) // Бакинский рабочий.- 1993.- 1 июня.- С.1. 3956. Алиев, Ф. Вторая жизнь документов: [беседа с директором Центрального Государственного Архива Новейшей Истории] / Ф.Алиев; беседу вел П.Гулуоглу // Баку.- 1993.- 27 мая.- С.2. 3957. Алиев, Ф. Главную задачу она успела выполнить: К 75-й годов- щине падения Азербайджанской Демократической Республики / Ф.Алиев // Бакинский рабочий.- 1993.- 27 апреля.- С.1, 2. 3958. Алиев, Ф. Первые итоги Азербайджанской дипломатии: К 75- летию АДР / Ф.Алиев // Бакинский рабочий.- 1993.- 27 мая.- C. 2. 3959. Балаев, А. Форпост демократии и свободы: 75-летию АДР / А.Балаев // Азербайджан.- 1993.- 28 мая.- С.1. 3960. Гаибова, Г. Права равные, поддержка – приоритетная: [о реше- нии национальных проблем в АДР] / Г.Гаибова, Э.Мирзоев // Вышка.- 1993.- 15 июня.- С.2. 3961. Гасанов, Дж. Азербайджан-Америка: Страницы истории (1918- 1920 гг.): К 75-летию Азербайджанской Демократической Республики / Дж.Гасанов // Азербайджан.- 1993.- 23, 26 января.- С.4-5. 3962. Дарабади, П. Военно-политические события в Азербайджане в XX веке: Военно-политические события в Азербайджане в начале XX века. Военное строительство в АДР (1918-1920 гг.) / Парвин Дарабади // Военные вопросы в курсе истории Азербайджана /П.Дарабади.- Баку, 1993.- С.32-36. 3963. Исмаил, М. Возвращение памяти: [мнение общественности о значении АДР] / М.Исмаил, Ш.Назирли, С.Гулиева; записала Э.Абас- кулиева // Бакинский рабочий.- 1993.- 27 мая.- С.1, 2. 3964. Насиров, Т. Становление / Т.Насиров // Вышка.- 1993.- 27 марта; 3, 10, 17, 10, 24 апреля.- С.5. 3965. Пархоменко, А. Последние дни уходящей свободы: Азербай- джан в апреле 1920-го. Страницы истории / А.Пархоменко // Баку.- 1993.- 24 апреля.- С.2.

421 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

3966. Поздравления по случаю Дня Республики / Э.Шеварднадзе, Ф.Кастро, Дж.Ассабах и др. // Бакинский рабочий.- 1993.- 1 июня.- С.1. 3967. Ройтанель, И. На принципах демократии: [опыт политической аналогии Третьей Французской Республики и АДР] / И.Ройтанель // Бакинский рабочий.- 1993.- 1 июня.- С.2. 3968. Рустамзаде, П. С днем рождения Республики: К 75-летнему юбилею АДР / П.Рустамзаде // Баку.- 1993.- 1 июня.- С.1. 3969. Садыхов, Ф. У истоков дипломатического признания: К 75- летию образования АДР / Ф.Садыхов // Вышка.- 1993.- 27 мая.- С.2. 3970. Святоховски, Т. Демократия является государственной тради- цией Азербайджана / Т.Святоховски // Вышка.- 1993.- 28 мая.- С.4. 3971. Утвержден новый герб Парламентом Азербайджана // Бакин- ский рабочий.- 1993.- 20 января.- С.1; Вышка.- 1993.- 20 января.- С.1.

1994 3972. Алиев, Г. 28 Мая – День Республики: [речь Президента на тор- жественном собрании, посвященном Дню Республики] / Гейдар Алиев // Бакинский рабочий.- 1994.- 31 мая.- С.1, 2. ______

3973. Алиев, Ф. Языком документов: [интервью с директором Государственного Архива о документах по истории АДР] / Ф.Алиев; записал П.Гулуоглу // Баку.- 1994.- 28 мая.- С.1, 2. 3974. Ибрагимов, С. Военная политика Азербайджанской Демократи- ческой Республики / С.Ибрагимов // Нərbi bilik.- 1994.- № 2-3.- С.121-124. 3975. Ибрагимов, С. И тогда мы создавали армию: [о создании воо- руженных сил АДР] / Сабир Ибрагимов // Азербайджан.- 1994.- 24 мая.- С.3. 3976. Салахлы, Ч. Их опыт служит защите Родины: Из истории вооруженных сил АДР / Ч.Салахлы // Вышка.- 1994.- 28 мая.- С.3. 3977. Чему учит история: 28 Мая День Республики: [беседа с заве- дующим кафедрой Истории Азербайджана Бакинского Института Соци- ального Управления и Политологии И.Агаевым] // Бакинский рабочий.- 1994.- 27 мая.- С.1.

1995 3978. Агаев, Б. Новые находки в архивах: Из истории АДР / Б.Агаев // Азербайджан.- 1995.- 27 мая.- С.2. 3979. Агамалиева, Н. Тактика российских социалистов-революцио- неров в вопросе независимости Азербайджана (март 1917-апрель 1920 гг.)

422 Biblioqrafiya

/ Н.Агамалиева // Azərbaycan tarixinin problemləri,müasir tədris və elmi nəşrlərdə onların əksi konfransı.- Баку, 1995.- С.86-88. 3980. Сафаров, Р. Первые шаги АДР: [из истории азербайджано- российских торгово-экономических отношений 1918-1920 годов] / Р.Са- фаров // Вышка.- 1995.- 27 мая.- С.3, 6.

1996 3981. Алекпер, А. Три цвета на флаге Азербайджана / А.Алекпер // Литературный Азербайджан.- 1996.- № 7-8.- С.156-160. 3982. Исаев, Е. О чем свидетельствуют архивные документы: Из истории службы безопасности АДР / Е.Исаев // Бакинский рабочий.- 1996.- 2 мая.- С.3. 3983. Пашаев, А. У истоков азербайджанской разведки: Страницы истории создания Отдела контрразведки в АДР / А.Пашаев // Азербай- джан.- 1996.- 15 июня.- С.3. 3984. Республика погибла – республика родилась: [АДР] // Огонек.- 1996.- май.- С.12. 3985. С днем рождения, Республика!: [День Независимости Азер- байджана] // Бакинский рабочий.- 1996.- 26 мая.- С.1, 2.

1997 3986. Алиев, Г. Независимость Азербайджана вечна, необратима и нерушима: Речь Президента Азербайджана Г.Алиева на торжественном собрании, посвященном Дню Независимости / Гейдар Алиев // Бакинский рабочий.- 1997.- 30 мая.- С.1-2. 3987. Президенту Азербайджанской Республики, его Превосходи- тельству Гейдару Алиeву: Поздравления в честь национального праздника Дня Республики Президент Турции Сулейман Демирель и др. // Бакинский рабочий.- 1997.- 30 мая.- С.1-2.

1998 3988. Распоряжение Президента Азербайджанской Республики о проведении 80-летия Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 1998.- 3 февраля.- С.1. 3989. Распоряжение Президента Азербайджанской Республики о проведении общереспубликанской церемонии, посвященной 80- летнему юбилею Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 1998.- 26 мая.- С.1. 3990. Распоряжение Президента Азербайджанской Республики о плане мероприятий государстенной комиссии по 80-летнему юбилею

423 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 1998.- 25 февраля.- С.1. 3991. Milli bayraq haqqında: [перепечатка указа о национальном флаге] // Qanun.- 1998.- № 1-2.- С.22.

*** 3992. Постановление Милли Меджлиса Азербайджанской Респуб- лики: О 80-летии Парламента Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 1998.- 15 декабря.- С.2.

*** 3993. Алиев, Г. Благодаря единству нашего народа и правильной политике нашего государства сохраним нашу независимость: Речь Прези- дента Азербайджана Г.Алиева на торжественной церемонии, посвя- щенной 80-летнему юбилею АДР, 27 мая 1998 г / Гейдар Алиев // Бакинский рабочий.- 1998.- 30 мая.- С.1-2. 3994. Алиев, Г. Наше сегодняшнее независимое государство является достойным наследником Азербайджанской Демократической Республи- ки: Речь Президента Азербайджана Г.Алиева на заседании Государ- ственной Комиссии по проведению 80-летнего юбилея Азербайджанской Демократической Республики / Гейдар Алиев // Бакинский рабочий.- 1998.- 22 мая.- С.1-2. 3995. Алиев, Г. Независимое Азербайджанское государство живет и будет жить вечно, добиваться успехов: Речь Президента Азербайджана Г.Алиева на торжественном заседании Милли Меджлиса 26 мая в связи с 80-летним юбилеем АДР / Гейдар Алиев // Бакинский рабочий.- 1998.- 28 мая.- С.1. 3996. Алиев, Г. Президенту Французской Республики, Его превосхо- дительству господину Жаку Шираку: [в связи с установлением в Париже памятной доски в доме, где жил Алимардан бек Топчибашев] / Гейдар Алиев // Бакинский рабочий.- 1998.- 15 июля.- С.1. ______

3997. Агазаде, З. Свежий ветер с Каспия: Декада, посвященная 80- летию АДР / З.Агазаде // Бакинский рабочий.- 1998.- 30 мая.- С.3. 3998. Алиев, Ф. Мартовские события: Мятеж или армянский геноцид: К 80-летию Азербайджанской Демократической Республики / Ф.Алиев // Панорама.- 1998.- 28 марта.- С.3. 3999. Бабаев, Р. В честь 80-летия АДР / Р.Бабаев // Бакинский рабочий.- 1998 - 27 мая.- С.2.

424 Biblioqrafiya

4000. Бабаев, Ф. Для защиты отчизны: К 80-летию АДР: [о военной политике АДР в 1918-20 гг.] / Ф.Бабаев // Баку.- 1998.- 9 мая.- С.4. 4001. В Грузии торжественно отмечают 80-летие Азербайджан- ской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 1998.- 7 мая.- С.2. 4002. 80-летие Азербайджанской Демократической Республики будет отмечаться и в Грузии // Бакинский рабочий.- 1998.- 19 марта.- С.1. 4003. В честь славного юбилея: Поздравления в связи с 80-летием АДР // Бакинский рабочий.- 1998.- 10 июня.- С.2. 4004. В честь славного юбилея: Поздравления к 80-летию со дня образования АДР // Бакинский рабочий.- 1998.- 5 июня.- С.6. 4005. Гаджиев, М. Летопись независимости: [об издании многотом- ного сборника «Азербайджан» тиражом 1000 экземпляров на азербай- джанском и русском языках] / М.Гаджиев // Бакинский рабочий.- 1998.- 28 мая.- С.1. 4006. Гусейнова, Л. Благотворительная деятельность центродома (1918-1920) / Л.Гусейнова // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 80. Gənc tədqi- qatçıların məqalələr toplusu.- Bаку, 1998.- C. 138-145. 4007. Гусейнова, Л. Благотворительные детские неправительствен- ные общественные организации в период АДР (1918-1920гг.) / Л.Гусейнова // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 80 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. 27-29 may. II cild. Humanitar və sosial-siyasi elmlər.- Bаку, 1998.- С.74-75. 4008. Заявление Милли Меджлиса Азербайджанской Республики в связи с 80-летием Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 1998.- 30 мая.- С.3. 4009. Касумова, Е. АДР первое демократическое государство на Кавказе: К 80-летию АДР / Е.Касумова // Бакинский рабочий.- 1998.- 2 апреля.- С.4. 4010. Касумова, Е. Это были незабываемые дни: [выставка к 80- летию АДР в доме-музее Уз.Гаджибекова] / Е.Касумова // Бакинский рабочий.- 1998.- 10 июня.- С.3. 4011. Краснова, С. Пресс-конференция посла Азербайджанской Республики в РФ в редакции еженедельника «Аргументы и факты», посвященная 80-летию АДР / С.Краснова // Бакинский рабочий.- 1998.- 2 июня.- С.4. 4012. «Муза» воспевает Азербайджан: [об очередном номере газеты Министерства Культуры Грузии, посвященном 80-летию АДР] // Бакин- ский рабочий.- 1998.- 13 мая.- С.3.

425 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4013. Надежные защитники нашей государственности: Президент Азербайджана, Верховный Главнокомандующий Г.Алиев принял участие в праздничной церемонии, состоявшейся в штабе национальной гвардии // Бакинский рабочий.- 1998.- 2 июня.- С.2. 4014. Об экономической платформе Азербайджанской Демократи- ческой Республики // Известия АН Азербайджана. Серия: экономика.- 1998.- № 4.- С.153. 4015. Париж помнит исторические даты Азербайджана: Меро- приятия, посвященные 80-летию АДР // Бакинский рабочий.- 1998.- 10 июня.- С.3. 4016. Пашаев, А. Возрожденная свобода: К 80-летию Азербайджан- ской Демократической Республики / Атахан Пашаев // Бакинский рабочий.- 1998.- 27 мая.- С.7. 4017. Посвящается юбилею: Издана книга Рагима Векилова «Из истории создания Азербайджанской Демократической Республики»: К 80- летию АДР // Бакинский рабочий.- 1998.- 28 мая.- С.4. 4018. Прикосновение: К 80-летию АДР: [беседу Р.Абуталыбовым вел З.Диланнаров] // Бакинский рабочий.- 1998.- 30 мая.- С.3. 4019. Сеидов, И. С того времени миновало 80 лет….: К 80-летию Азербайджанской Демократической Республики / И.Сеидов // Вышка.- 1998.- 30 мая.- С.2. 4020. Славные страницы истории борьбы нашего народа за независимость: Заседание по проведению 80-летнего юбилея Азер- байджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 1998.- 26 мая.- С.3; 27 мая.- С.3-4. 4021. Халилов, А.Х. Материалы Чрезвычайной Следственной Комис- сии при Азербайджанском Правительстве (1918-1920гг.) как историчес- кий источник по истории геноцида против мусульманского населения Бакинской и Гянджинской губерний / А.Х.Халилов // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 80. Gənc tədqiqatçıların məqalələr toplusu.- Баку, 1998.- С.145-153. 4022. Юбилей Азербайджанской Демократической Республики отмечен в Грузии как настоящий праздник // Бакинский рабочий.- 1998.- 8 мая.- С.1. 4023. Юбилейное издание – духовный памятник первой Демокра- тической Республики. Состоялась презентация произведения, изданных в связи с 80-летием АДР // Бакинский рабочий.- 1998.- 10 июня.- С.2.

1999 4024. Абдулазизов, А. Ключ победы / А.Абдулазизов // Бакинский рабочий.- 1999.- 23 февраля.- С.3.

426 Biblioqrafiya

4025. Гулиев, В. АДР: героические страницы истории / В.Гулиев // Баку.- 1999.- 28 мая.- С.1-2. 4026. День спасения нашего народа: Торжественное собрание ко Дню Национального спасения // Бакинский рабочий.- 1999.- 18 июня.- С.2-3. 4027. Мамедова, Л. Азербайджанский парламент: взгляд сквозь годы или нераскрытые страницы: [АДР-80] / Л.Мамедова, И.Самедов // Возрождение - XXI век.- 1999.- № 11.- С.23-29, № 12.- С.26-32. 4028. По случаю праздника День Республики // Бакинский рабо- чий.- 1999.- 2 июня.- С.2.

2000 4029. Алиев, Г. Речь Президента Азербайджана на торжественной церемонии по случаю Дня Республики 28 Мая / Гейдар Алиев // Возрождение - XXI век.- 2000.- № 6.- С.3-15. ______

4030. Айдамиров, Т. Геополитическое значение железнодорожного транспорта Азербайджана 1918-1920 гг. / Т.Айдамиров // Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 82-сi ildönümünə həsr olunmuş Respublika elmi konfransının materialları.- Баку, 2000.- С.100-105. 4031. Джапаров, З. Шаткая позиция, когда сидишь на двухстульях: Предновогодний политический ракурс / З.Джапаров // Бакинский рабо- чий.- 2000.- 29 декабря.- С.3. 4032. Мамедова, Л. 1920 год: Парижский триумф дипломатии Азербайджана: К 80-летию признания де-факто независимости Азербай- джана на Парижской мирной конференции / Л.Мамедова, Г.Гусейнов // Возрождение - XXI век.- 2000.- № 7-8.- С.134-142. 4033. Наследники первой на Востоке // Бакинский рабочий.- 2000.- 27 мая.- С.1, 6.

2001 4034. Алиев, Г. Азербайджан на пороге XXI века и третьего ты- сячелетия: Обращение Президента к азербайджанскому народу в связи с наступлением нового 2001 г., нового века и третьего тысячелетия / Гейдар Алиев // Возрождение - XXI век.- 2001.- № 1-2. - С.3-50. 4035. Алиев, Ф. АДР: Парламент и правительство / Ф.Алиев // Бакинский рабочий.- 2001.- 26 мая.- С.3. 4036. Алиев, Ф. История без прикрас и купюр / Ф.Алиев // Бакинский рабочий.- 2001.- 23 января.- С.4.

427 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4037. Гандилов, С. Азербайджан на пути независимости: [о книге Р.Мехтиева «Диалектика развития Азербайджана»] / С.Гандилов // Бакинский рабочий.- 2001.- 7 фев-раля.- С.3. 4038. Дамирли, М.А. Законадательный процесс в АДР / М.А.Дамирли // Qanun.- 2001.- № 6 (86).- С.21-23.

2002 4039. Алиев, Ф. Деньги республики: [в период АДР – 1918-1920 гг. и изготовление фальшивых денег] / Ф.Алиев // Эхо плюс.- 2002.- 14 сентября.- С.16. 4040. Мамедова, Л. Первая на Востоке. К 84-й годовшине образо- вания АДР / Л.Мамедова // Бакинский рабочий.- 2002.- 28 мая.- С.4. 4041. Некоторые штрихи к портрету АДР: [руководители АДР] // Бакинский рабочий.- 2002.- 28 мая.- С.5.

2003 4042. Распоряжение Президента Азербайджанской Республики «О возведении монумента Азербайджанской Демократической Республики» // Бакинский рабочий.- 2003.- 4 февраля.- С.1. ______

4043. Важные исследования: Проведены очередные заседания Меж- дународной Научной сессии, связанной с актуальными проблемами истории Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2003.- 22 мая.- С.3. 4044. Историческая действительность должна доводиться до на- рода такой, как она есть. Шестое заседание Международной научной сессии, посвященной актуальными проблемами истории Азербайджан- ской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2003.- 8 апреля.- С.3. 4045. Историческую действительность следует доводить до народа такой, какая она есть. II заседание Международной научной сессии в Национальной академии наук: [посвящен актуальным проблемам истории АДР] // Бакинский рабочий.- 2003.- 26 марта.- С.4. 4046. Международная научная сессия посвящена истории АДР // Бакинский рабочий.- 2003.- 18 апреля.- С.3. 4047. Специальное заседание международной научной сессии, посвященной актуальным проблемам истории Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2003.- 2 апреля.- С.3.

428 Biblioqrafiya

2004 4048. Гулиев, Дж. Коммунисты Азербайджанцы в советской России (1918-1920гг.) / Дж.Гулиев // Tarix: düşüncələr, mülahizələr, qeydlər... (1953-2003) / C.Quliyev.- Баку, 2004.- С.140-167. 4049. Гулиев, Дж. Ответственность за судьбу Республики: К истории образования Азербайджанской Коммунистической партии (большевиков) – АКП (б) /Дж.Гулиев // Tarix: düşüncələr, mülahizələr, qeydlər... (1953- 2003) / C.Quliyev.- Баку, 2004.- C.494-508. 4050. Страницы истории связей Демократических Республик Азербайджана и Грузии /Дж.Гулиев // Tarix: düşüncələr, mülahizələr, qeydlər... (1953-2003) / C.Quliyev.- Баку, 2004.- С.636-646. 4051. Страницы истории нашего университета /Дж.Гулиев // Tarix: düşüncələr, mülahizələr, qeydlər... (1953-2003) / C.Quliyev.- Баку, 2004.- С.172-175.

2006 4052. В Гяндже начались сьемки фильма «Борьба»: [повествующе- го об истории образования АДР] // Новое время.- 2006.- 7 июня.- С.6. 4053. Гусейнов, Ш. Неизбежна трагедия тех, кто делает из нацио- нальной беды «праздник»: [из истории АДР] / Ш.Гусейнов // Гюнай.- 2006.- 29 апреля.- С.4.

2007 4054. Ниязоглу, Р. Первая республика Востока: 28 мая 1918 года была создана АДР / Р.Ниязоглу // Каспий.- 2007.- 26 мая.- С.1.

2008 4055. Распоряжение Президента Азербайджанской Республики о 90-летнем юбилее Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2008.- 16 февраля.- C. 1.

*** 4056. Алиев, И. Образование Азербайджанской Демократической Республики явилось историческим событием мирового масштаба: Церемония, посвященная 90-летнему юбилею Азербайджанской Респуб- лики. В церемонии принял участие президент Ильхам Алиев: Речь Президента Азербайджана Ильхама Алиева / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2008.- 28 мая.- С.1-2. ______

429 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4057. Акифгызы, Ш. 28 мая обявлено в Вашингтоне Днем Азер- байджана: [по случаю 90-летия АДР] / Ш.Акифгызы // Бакинский рабочий.- 2008.- 3 июня.- С.6. 4058. В посольстве Азербайджана в Беларуси проведено меропри- ятие, посвященное Дню Республики: [90-летнему юбилею АДР] // Бакинский рабочий.- 2008.- 3 июня.- С.6. 4059. Ибрагимова, Дж. Азербайджанская Демократическая Респуб- лика: Традиции и современность / Джейла Ибрагимова // Бакинский рабочий.- 2008.- 28 мая.- С.4. 4060. Кямалгызы, Д. «Азербайджанская Демократическая Респуб- лика – 90 лет»: Презентована книга Рамиза Абуталыбова / Д.Кямалгызы // Эхо.- 2008.- 14 мая.- С.5. 4061. Созданный великим лидером парламент современного Азербайджана сыграл важную роль в превращении страны в лидирующее государство региона: Торжественное собрание Милли Меджлиса, посвящённое 90-летнему юбилею парламента Азербайджана // Бакинский рабочий.- 2008.- 21 июня.- С.2, 3.

2009 4062. Алиев, И. Азербайджан – современное, светское государство, привязанное к своей истории, национальному наследию: Официальный прием по случаю 28 Мая – Дня Республики: Речь Президента Азербай- джанской Республики Ильхама Алиева / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2009.- 28 мая..- С.1-2. 4063. Президент Ильхам Алиев посетил памятник, воздвигнутый в честь Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2009.- 28 мая..- С.1.

2010 4064. Алиев, И. Речь Президента Азербайджана Ильхама Алиева: Азербайджан очень успешно развивается как независимая страна: Официальный прием по случаю 28 мая – Дня Республики / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.-2010.- 28 мая.- С.1-2. ______

4065. Ага-заде, З. В киевской школе прошел урок, посвященный 28 мая – Дню Республики / Зейнал Ага-заде // Бакинский рабочий.- 2010.- 25 мая.- С.6. 4066. Алиева, К. Бакинский «Праздник книги»: Был посвящен 92- летию АДР и 100-летию народного поэта Азербайджана Расула Рзы / Камилла Алиева // Комсомольская правда.- 2010.- 1-7 июня.- С.4.

430 Biblioqrafiya

4067. Ализаде, З. АДР - светлая страница нашей истории: 28 мая страна отмечает День Республики: [беседа с политологом, востоковедом Зардушт Ализаде] / Зардушт Ализаде // Неделя.- 2010.- 28 мая.- С.5. 4068. Ахундова, М. АДР: уроки истории / Мариам Ахундова // Азербайджанский конгресс.- 2010.- 4 июня.- С.4-5. 4069. В Конгрессе США отмечен государственный праздник Азер- байджана – День Республики // Бакинский рабочий.- 2010.- 27 мая.- С.2. 4070. В Минской филармонии торжественно отметили День Рес- публики Азербайджана // Эхо.- 2010.- 1 июня.- С.8. 4071. Гаджизаде, А. В Москве прошел «круглый стол» на тему «Азербайджанская Демократическая Республика»: [В Российской Акаде- мии государственной службы] / Ася Гаджизаде // Бакинский рабочий.- 2010.- 28 мая.- С.4. 4072. Гасанлы, Д. Внешняя политика Азербайджана и Карабах: О февральской революции 1917 года до российско-армянского договора 10 августа 1920 года / Джамиль Гасанлы // İRS Наследие.- 2010.- № 6.- С.4-11. 4073. Докладная записка в правительство АР о положении му- сульман в г.Ордубаде и его окрестностях // Azərbaycan Xalq Cüm- huriyyəti və Naxçıvan.- Naxçıvan, 2010.- C. 21. 4074. Караваев, А. АДР: уроки истории: Размышления после Дня Республики / Александр Караваев // Азербайджанский конгресс.- 2010.- 18 июня.- С.4. 4075. Максвелл, Н. На пути к историческому Маю: Образование независимого Азербайджана было неотвратимо / Нигяр Максвелл // Азербайджанские известия.- 2010.- 28 мая.- С.2. 4076. Мамедзаде, Н. Против кризиса и злоупотреблений: С первых же дней своего существования правительство АДР приступило к реше- нию насущных экономических проблем / Натиг Мамедзаде // Азербай- джанские известия.- 2010.- 28 мая.- С.2. 4077. Мирзоев, М. Вечно юная республика: 92 года назад начался отсчет новейшей государственности Азербайджана / Мехман Мирзоев // Азербайджанские известия.- 2010.- 28 мая.- С.1. 4078. Намазова, Ф. История создания азербайджанского флага / Фарида Намазова // Вышка.- 2010.- 28 мая.- С.12. 4079. Нурани. Неудобный прецедент: 28 мая 1918 года в Азербай- джане была провозглашена первая на мусульманском Востоке демок- ратическая республика / Нурани // Эхо.- 2010.- 28 мая.- С.18. 4080. Президент Ильхам Алиев посетил монумент, возведенный в честь Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2010.- 28 мая.- С.1.

431 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4081. Рустамов, Р. 92 года спустя: Азербайджанцы отметили день освобождения столицы / Р.Рустамов // Зеркало.- 2010.- 16 сентября.- С.3. 4082. Сеидов, В. В Берлине начались мероприятия, приуроченные ко Дню Республики / Вугар Сеидов // Бакинский рабочий.- 2010.- 25 мая.- С.6. 4083. Цыганов, О. Азербайджанский парламентаризм: от традиции к современности / Олег Цыганов // Известия.- 2010.- 25 ноября.- С.10; Бакинский рабочий.- 2010.- 27 ноября.- С.2.

2011 4084. В огне красного террора: Нариман Нариманов вынужден был признать, что в Азербайджане «идет дашнакская работа под флагом коммунизма» // Азербайджанские известия.- 2011.- 28 апреля.- С.3. 4085. Велиев, С. Бакинские друзья Сталина / Сейран Велиев // Yol.- 2011.- № 1 (25).- С.6-10. 4086. Мирзоев, М. Прочная основа независимости: 93 года назад была провозглашена Азербайджанская Демократическая Республика / Мехман Мирзоев // Каспий.- 2011.- 28 мая.- С.1. 4087. «Мое правительство вынуждено будет принять решитель- ные меры…»: Армянская агрессия против Азербайджана позволила большевикским войскам беспрепятственно двинуться в направлении Баку // Азербайджанские известия.- 2011.- 28 апреля.- С.3. 4088. Объявление независимости Азербайджана // Зеркало.- 2011.- 14 мая.- С.42. 4089. По стандартному большевикскому сценарию: В конце апреля 1920 года независимое азербайджанское государство пало в результате оккупации со стороны советской России // Азербайджанские известия.- 2011.- 28 апреля.- С.3. 4090. Сафаров, Б. Образование – один из столпов государства: Обра- зование – один из столпов государства «Из политики правительства АДР (1918-1920 гг.) в области просвещения и образования» / Б.Сафаров // Зеркало.- 2011.- 21 мая.- С.40. 4091. Чаладзе, Т. Дорогу осилит идущий / Татьяна Чаладзе // Бакин- ский рабочий.- 2011.- 28 октября.- С.1, 3-4. 4092. Шамхал, Л. Американцы узнают реалии Азербайджана [исто- рия АДР] / Лятиф Шамхал // Бакинский рабочий.- 2011.- 14- 20 июня.- С.5.

2012 4093. Байрамов, А. Наследие Республики: 94 года назад был заложен фундамент современной государственности Азербайджана / Айдын Байрамов // Азербайджанские известия.- 2012.- 26 мая.- С.1.

432 Biblioqrafiya

4094. В Бакинском государственном университете состоялось мероприятие, посвященное Дню Республики // Бакинский рабочий.- 2012.- 31 мая.- С.1, 5. 4095. В Калифорнии 28 мая объявлено Национальным днем Азер- байджана // Бакинский рабочий.- 2012.- 18 мая.- С.6. 4096. В Сальяне открыт монумент в честь турецких воинов // Бакинский рабочий.- 2012.- 15 сентября.- С.7. 4097. Официальный прием по случаю 28 Мая – Дня Республики: В официальном приеме принял участие Президент Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2012.- 26 мая.- С.1. 4098. Президент Ильхам Алиев посетил памятник, воздвигнутый в честь Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2012.- 30 мая.- С.4. 4099. Президент Ильхам Алиев: «Мечтой великого лидера было видеть Азербайджан современной, демократической страной»: Речь Президента Азербайджана Ильхама Алиева: [во дворце «Бута» был устроен официальный прием, посвященный 28 Мая – Дню Республики] // Бакинский рабочий.- 2012.- 30 мая.- С.1-3. 4100. Рустамов, Р. Создание АДР – итог национально-освободитель- ного движения: А не случайность, обусловленная обстоятельствами / Р.Рустамов // Зеркало.- 2012.- 26 мая.- С.5. 4101. Символ нации: [история создания азербайджанского флага] // İqtisadiyyat.- 2012.- 9-15 ноября.- С.6.

2013 4102. Алиев, И. Официальный прием по случаю 28 Мая – Дня Республики: В официальном приеме принял участие Президент Ильхам Алиев: Речь Президента Ильхама Алиева / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2013.- 28 мая.- С.1-3. ______

4103. Азербайджанская Демократическая Республика: Хронология событий в Закавказье // Азербайджанский конгресс.- 2013.- 24 мая.- С.8-9. 4104. Алекперова, Дж. День Республики: Отмечается сегодня в Азербайджане / Дж.Алекперова // Эхо.- 2013.- 28 мая.- С.1. 4105. Алиева, К. Подарок детям от народного художника: Ариф Гусейнов передал в дар школе-лицею № 6 свои картины: [мероприятие “Подаpок детям”, посвященное 95-летию Азербайджанской Демократи- ческой Республики] / К.Алиева // Зеркало.- 2013.- 25 мая.- С.21.

433 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4106. Алышанова, Л. К вопросу о национализации Бакинской неф- тяной промышленности в начале июня 1918 г.: Новые архивные материа- лы / Лариса Алышанова // Известия Национальной Академии Наук Азер- байджана. Серия истории, философии и права.- 2013.- № 1.- S.177-189. 4107. В Анкаре состоялось грандиозное мероприятие по случаю 95-й годовщины образования Азербайджанской Демократической Республики и 90-летия со дня рождения нашего общенационального лидера // Бакинский рабочий.- 2013.- 30 мая.- С.6. 4108. В Баку прошла международная конференция на тему «Азер- байджанская Демократическая Республика и Кавказская исламская армия»: [в Дипломатической академии] // Бакинский рабочий.- 2013.- 21 сентября.- С.4. 4109. Мухтарова, И. Научная конференция по истории АДР: [прове- дена в Московском государственном университете им. М.В.Ломоносова] / И.Мухтарова // Азербайджанский конгресс.- 2013.- 31 мая.- С.7. 4110. Палата представителей Техаса приняла резолюцию о 95- летии Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2013.- 24 мая.- С.6. 4111. Праздник за океаном: День независимости Азербайджана отметят в США // Каспий.- 2013.- 16 октября.- С.2. 4112. Праздничный концерт в Анкаре: [посвященный 90-летию Гейдара Алиева и 95-й годовщине АДР] // Зеркало.- 2013.- 30 мая.- С.8. 4113. Президент Ильхам Алиев посетил памятник, воздвигнутый в честь Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2013.- 28 мая.- С.1. 4114. Республика номер один: Первая Азербайджанская Республи- ка, 95-летие которой мы сегодня отмечаем, сформировалась не на пустом месте // Азербайджанский конгресс.- 2013.- 24 мая.- С.1.

2014 4115. О проведении 150-летнего юбилея генерала Алиаги Ших- линского: Распоряжение Президента Азербайджанской Республики: г.Баку 20 ноября 2014 года // Бакинский рабочий.- 2014.- 21 ноября.- С.2.

*** 4116. Алиев, И. Официальный прием по случаю 28 Мая – Дня Республики: В официальном приеме принял участие Президент Ильхам Алиев: Речь Президента Ильхама Алиева / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2014.- 28 мая.- С.2-4. ______

434 Biblioqrafiya

4117. Абуталыбов, Р. Единство – залог независимости: К 130-летию со дня рождения М.Э.Расулзаде / Рамиз Абуталыбов // Азербайджанский конгресс.- 2014.- 31 января.- С.1, 11. 4118. Агаева, Н. Предпосылки развития демократической печати в годы Азербайджанской Демократической Республики / Нигяр Агаева // Dil və ədəbiyyat. Beynəlxalq elmi- nəzəri jurnal.- 2014.- № 2(90).- S. 312-314. 4119. Борисов, О. Ко Дню флага: Он является важнейшим атрибутом независимости нашей страны / О.Борисов // Неделя.- 2014.- 7 ноября.- С.3. 4120. Декларация Независимости в живописном произведении: [художника Азима Азимзаде] // İRS Наследие.- 2014.- № 2 (68).- С.40-41. 4121. Исмайлов, Э. Наша история в лицах: Мир Идаят Сеидов чело- век, который был против передачи Еревана Армении / Эльдар Исмайлов // Новое время.- 2014.- 24 апреля.- С.5. 4122. Кулиева, В. Геноцид азербайджанцев со стороны армян в период АДР /Вафа Кулиева // Şərqdə İlk Demokratik Respublika ("28 may - Respublika günü" ilə əlaqədar elmi-praktik konfrans): Məqalələr toplusu / "İçərişəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi.- Bakı, 2014.- S. 187-196. 4123. Мурсалова, М. День Республики и уроки истории: 28 мая 1918 года была принята первая Декларация о независимости Азербайджана / М.Мурсалова // Неделя.- 2014.- 23 мая.- С.7. 4124. Президент Ильхам Алиев посетил памятник, воздвигнутый в честь Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2014.- 28 мая.- С.1.

2015 4125. Алиев, И. Состоялся официальный прием по случаю 28 Мая – Дня Республики: В официальном приеме принял участие Президент Ильхам Алиев; Речь Президента Азербайджана Ильхама Алиева / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2015.- 28 мая.- С.2-3. ______

4126. Байрамов, А. Слава Республике: 28 мая 1918 года был заложен фундамент современной азербайджанской государственности / Айдын Байрамов // Азербайджанские известия.- 2015.- 28 мая.- С.1. 4127. В Академии государственного управления состоялся «круг- лый стол», посвященный Дню Республики // Бакинский рабочий.- 2015.- 28 мая.- С.4. 4128. В Санкт-Петербурге состоялся официальный прием, посвя- щенный национальному празднику Азербайджана – Дню Республики // Бакинский рабочий.- 2015.- 28 мая.- С.7.

435 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4129. Джаббаров, Ф.М. Из опыта музеефикации и научного иссле- дования истории Азербайджанской Демократической Республики в Национальном музее истории Азербайджана / Фархад Джаббаров // Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi - 2015.- Bakı, 2015.- С.38-55. 4130. Мамедзаде, Н. Армянская агрессия против Азербайджанской Демократической Республики и геноцид азербайджанцев в Карабахе /Натиг Мамедзаде // Бакинский рабочий.- 2015.- 11 февраля.- С.5. 4131. Президент Ильхам Алиев посетил памятник, воздвигнутый в честь Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2015.- 28 мая.- С.1. 4132. Рзаев, А. Доблестная страница истории: 15 сентября исполня- ется 97 лет со дня освобождения Баку турецкими войсками / Азад Рзаев // Каспий.- 2015.- 15 сентября.- С.7.

2016 4133. Алиев, И. Состоялся официальный прием по случаю 28 Мая - Дня Республики: В официальном приеме принял участие Президент Ильхам Алиев: Речь Президента Азербайджана Ильхама Алиева / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2016.- 28 мая.- С.2-3. ______

4134. Нифталиев, И. Британские игры: Предпосылки освобождения Баку / Ильгар Нифталиев // Каспий.- 2016.- 15 сентября.- С.13. 4135. Президент Ильхам Алиев посетил памятник, возведенный в честь Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2016.- 28 мая.- С.1. 4136. Состоялся официальный прием по случаю 28 Мая – Дня Республики: В официальном приеме принял участие Президент Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2016.- 28 мая.- С.2-3. 4137. Швейцария – уникальная страна, даже по европейским меркам: Посол Азербайджана в Швейцарской Конфедерации Акрам Зейналлы дал интервью местной «Нашей газете» // Бакинский рабочий.- 2016.- 26 мая.- С.5.

2017 4138. О 100-летнем юбилее Азербайджанской Демократической Республики: Распоряжение Президента Азербайджанской Республики: г. Баку 16 мая 2017 года // Бакинский рабочий.- 2017.- 17 мая.- С.1.

***

436 Biblioqrafiya

4139. Алиев, И. Состоялся официальный прием по случаю 28 Мая - Дня Республики: [Речь Президента Азербайджана Ильхама Алиева] / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2017.- 27 мая.- С.2-3. ______

4140. В Латвии отметили 28 Мая – День Республики // Бакинский рабочий.- 2017.- 31 мая.- С.9. 4141. В Лондоне торжественно отметили День Республики и День Вооруженных сил Азербайджана // Бакинский рабочий.- 2017.- 27 мая.- С.4. 4142. В Москве отметили государственный праздник Азербай- джана – День Республики // Бакинский рабочий.- 2017.- 31 мая.- С.8. 4143. В штаб-квартире ООН прошел торжественный вечер, посвященный Дню Республики и 25-летию вступления Азербайджана в ООН // Бакинский рабочий.- 2017.- 27 мая.- С.4. 4144. День Азербайджана в Московском Центре содействия семейному воспитанию // Бакинский рабочий.- 2017.- 23 мая.- С.12. 4145. Денис Бородич: Эстония поддерживает территориальную целостность Азербайджана // Бакинский рабочий.- 2017.- 27 мая.- С.5. 4146. Ирада, А. Фестиваль в честь Дня Республики организовал кинотеатр CinemaPlus / А.Ирада // Эхо.- 2017.- 31 мая.- С.8. 4147. Копии важных исторических документов объемом 36 ты- сяч страниц переданы официальным лицам Азербайджана: [биб- лиотекой Женевского отделения ООН] // Бакинский рабочий.- 2017.- 5 октября.- С.4. 4148. Национальная академия авиации и Университет «АДА» отметили 28 Мая – День Республики совместным мероприятием // Бакинский рабочий.- 2017.- 31 мая.- С.6. 4149. Президент Ильхам Алиев посетил памятник, возведенный в честь Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2017.- 27 мая.- С.1. 4150. Проведена конференция «В свете распоряжения Президен- та: Азербайджанская Демократическая Республика – 100» // Бакин- ский рабочий.- 2017.- 20 декабря.- С.6. 4151. Сенат американского штата Юта принял поздравительное заявление по случаю Дня Республики // Бакинский рабочий.- 2017.- 31 мая.- С.10.

437 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2018 АДР – 100

4152. О помиловании ряда осужденных лиц по случаю 100-летия Азербайджанской Демократической Республики: Распоряжение Пре- зидента Азербайджанской Республики: г.Баку 24 мая 2018 года // Бакинский рабочий.- 2018.- 25 мая.- С.5-10. 4153. Об объявлении 2018 года в Азербайджанской Республике «Годом Азербайджанской Демократической Республики»: Распоря- жение Президента Азербайджанской Республики: г.Баку 10 января 2018 года // Бакинский рабочий.- 2018.- 11 января.- С.3.

*** 4154. Алиев, И. В Баку состоялась церемония открытия министер- ской конференции Движения неприсоединения: В открытии конферен- ции принял участие Президент Азербайджана: [Речь Президента Азер- байджана Ильхама Алиева] / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2018.- 6 апреля.- С.1-2-3. 4155. Алиев, И. В Mилли Меджлисе состоялось торжественное заседание, посвященное 100-летию азербайджанского парламента: Президент Ильхам Алиев принял участие в заседании: [Речь Президента Ильхама Алиева] / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2018.- 22 сентября.- С.1-2-3. 4156. Алиев, И. Прошел парад, посвященный 100-летию освобожде- ния города Баку. В параде приняли участие Президент Ильхам Алиев и Президент Реджеп Тайип Эрдоган: [Выступление Президента Ильхама Алиева] / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2018.- 18 сентября.- С.3-4-5. 4157. Алиев, И. Состоялся официальный прием по случаю 100- летнего юбилея Азербайджанской Демократической Республики: В официальном приеме принял участие Президент Ильхам Алиев: [Речь Президента Азербайджана Ильхама Алиева] / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2018.- 30 мая.- С.2-3. 4158. Алиев, И. Участникам международной конференции «Межго- сударственные отношения на Кавказе: 100 лет назад и современный период»: г.Баку 22 мая 2018 года / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2018.- 24 мая.- С.1. 4159. Алиев, И. Участницам V Форума азербайджанских женщин: [в связи со 100-летним юбилеем Азербайджанской Демократической Республики] / Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2018.- 31 мая.- С.1.

438 Biblioqrafiya

*** 4160. Алиева, М. В Риме состоялась конференция, посвященная 100- летию Азербайджанской Демократической Республики и отношениям стратегического партнерства между Азербайджаном и Италией: Офици- альный визит Первого вице-президента Aзербайджана Мехрибан Алие- вой в Италию: [Выступление Первого вице-президента Мехрибан Алие- вой] / Мехрибан Алиева // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 сентября.- С.4-5. 4161. Алиева, М. Первый вице-президент Мехрибан Алиева встрети- лась с супругами руководителей дипломатических миссий: [Речь вице- президента] / Мехрибан Алиева // Бакинский рабочий.- 2018.- 22 марта.- С.1-2.

*** 4162. В Baku Crystal Hall состоялся торжественный концерт, посвященный 100-летию Азербайджанской Демократической Респуб- лики: На концерте присутствовал Президент Ильхам Алиев // Бакинский рабочий.- 2018.- 30 мая.- С.3-4. 4163. Президент Aзербайджана Ильхам Алиев встретился с пред- седателем Великого национального собрания Турции: [Милли Медж- лис – 100] // Бакинский рабочий.- 2018.- 22 сентября.- С.4. 4164. Президент Ильхам Алиев принял руководителей парламен- тов ряда стран: [в связи с 100-летием образования АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 21 сентября.- С.1. 4165. Президенты Азербайджана и Турции сфотографировались на память с участниками парада: В параде приняли участие Президент Ильхам Алиев и Президент Реджеп Тайип Эрдоган // Бакинский рабочий.- 2018.- 18 сентября.- С.6. ______

4166. Абаскулиева, Э. Взгляд через столетие: [круглый стол, посвя- щенный столетию АДР в Москве] / Элеонора Абаскулиева // Азербай- джанские известия.- 2018.- 6 марта.- С.1. 4167. Абаскулиева, Э. От прошлого к будущему: На парижском форуме обсуждались актуальные проблемы тюркских языков / Элеонора Абаскулиева // Азербайджанские известия.- 2018. - 3 мая.- С.3. 4168. Абаскулиева, Э. Память о славной истории / Элеонора Абаску- лиева // Азербайджанские известия.- 2018.- 24 апреля.- С.1. 4169. Абаскулиева, Э. Первые вехи Года АДР: [VI внеочередной съезд Конгресса азербайджанцев Европы в Амстердаме] / Элеонора Абас- кулиева // Азербайджанские известия.- 2018.- 1 марта.- С.1.

439 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4170. Абаскулиева, Э. Создателям АДР посвящается: [книга исто- рика Насимана Ягублу «Создатели государства»] / Элеонора Абаскулиева // Азербайджанские известия.- 2018.- 12 мая.- С.1-2. 4171. Аббасов, Т. Великое преодоление: Квинтэссенция долгой и не- устанной борьбы за независимость / Тофик Аббасов // Каспий.- 2018.- 23 февраля.- С.10. 4172. Aзербайджан – ведущий партнер США в сфере безопаснос- ти: [из заявления председателя Хельсинкской Комиссии США Роджер Уикер по случаю 100-летия АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 7 июня.- С.4. 4173. Azermarka выпустит эксклюзивные почтовые марки, посвя- щенные 100-летию АДР: [из заявления директора компании Л.Гюльали- евой] // Ежедневные новости.- 2018.- 16 февраля.- С.6. 4174. Азербайджан – страна, полная оптимизма: [о статье журна- листа из США Нюриты Грингерн на портале News Blaze] // Бакинский рабочий.- 2018.- 10 февраля.- С.6. 4175. Азербайджанская Демократическая Республика – наша история чести и достоинства: [в Экономическом университете состоя- лась конференция, посвященная 100-летию АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 мая.- С.3. 4176. «Азермарка» объявляет конкурс детских рисунков, посвя- щенный 100-летию Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 14 марта.- С.5 4177. «Azermarka» станет выпускать персонализированные марки // Ежедневные новости.- 2018.- 11 мая.- С.5. 4178. Али Гасанов: «Создание в Карабахе армянской автономии стало отправной точкой для дальнейших армянских территориаль- ных притязаний»: [о статье доктора исторических наук в журнале "ИРС- Наследие"] // Бакинский рабочий.- 2018.- 23 февраля.- С.3. 4179. Алиева, Г. Духовная предтеча: АДР – национально-героическая квинтэссенция нашей истории: [конференция в Институте философии, социологии и права НАНА] / Галия Алиева // Каспий.- 2018.- 31 января.- С.9. 4180. Алиева, Г. Духовная предтеча: АДР – национально-героическая квинтэссенция нашей истории [конференция в Институте философии, социологии и права НАНА] /Галия Алиева // Наука.- 2018.- 9 февраля.- С.7. 4181. Алиева, С. Однажды поднятое знамя: Флаг демонстрирует нашу верность идеям свободы, национальным ценностям и общемировым идеалам: [мероприятия на тему национального просвещения в Музее Истории] / Сара Алиева // Каспий.- 2018.- 16 февраля.- С.11. 4182. Асадова, И. Баку, город, где живет кино: Свою новую книгу Бахрам Багирзаде посвятил 100-летию АДР / И.Асадова // Эхо.- 2018.- 24 апреля.- С.8.

440 Biblioqrafiya

4183. Асадова, И. "Раскрась самолет AZAL к 80 – летию": Объявлен конкурс для тех, кто мечтал стать автором ливреи самолета: [к 80-летию гражданской авиации и 100-летию со дня основания Азербайджанской Демократической Республики] /И.Асадова // Эхо.- 2018.- 23 февраля.- С.8. 4184. Асадова, И. «Последнее собрание»: Долгожданный фильм, посвященный 100-летию Азербайджанской Демократической респуб- лики, уже завтра на экранах Cinema Plus / И.Асадова // Эхо.- 2018.- 25 мая.- С.8. 4185. Асадова, И. 100-летие АДР отметили в Словакии: В концертной программе прозвучали лучшие образцы азербайджанской и мировой классической музыки в исполнении оркестра под руководством Эйюба Кулиева / И.Асадова // Эхо.- 2018.- 25 мая.- С.8. 4186. Асадова, И. Мода нового сезона на подиуме Flame Towers: [показ приурочен к 100-летию АДР] / И.Асадова // Эхо.- 2018.- 11 мая.- С.8. 4187. Асадова, И. Париж присоединяется к празднованию 100-летия АДР: Еще один торжественный вечер с участием высокопоставленных гостей прошел в столице Франции / И.Асадова // Эхо.- 2018.- 25 мая.- С.8. 4188. Асадова, И. Чикаго празднует 100-летие АДР: Мероприятие посетили официальные лица, а после состоялся концерт / И.Асадова // Эхо.- 2018.- 23 мая.- С.8. 4189. Бабаева, С. "Во имя независимости Азербайджана": [О 100- летнем юбилее Азербайджанской Демократической Республики] / С.К.Бабаева // Вышка.- 2018.- 1 июня.- С.8-9. 4190. Байрамов, А. Взгляд через столетие: В Московском государст- венном университете состоялся «круглый стол», посвященный истории АДР: [«Русская революция и история Азербайджанской Демократической Республики: взгляд через столетие»] /Айдын Байрамов // Азербай- джанские известия.- 2018.- 26 апреля.- С.3. 4191. Буланова, О. Их слезы, кровь и пепел стучат в наши сердца: [мероприятие Министерства образования из серии «Новрузовские лекции» в Шамахе] / О.Буланова // Эхо.- 2018.- 3 марта.- С.11. 4192. Буланова, О. К столетию создания азербайджанской армии / О.Буланова // Эхо.- 2018.- 7 апреля.- С.16. 4193. Буланова, О. Кровавые события в Елисаветпольской и Эри- ванской губерниях: [к 100-летию АДР и Геноцида азербайджанцев] / О.Буланова // Эхо.- 2018.- 17 марта.- С.7. 4194. Буланова, О. От национальной идентичности до национальной государственности: Сложный путь независимости / О.Буланова // Эхо.- 2018.- 10 марта.- С.10.

441 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4195. В Aмстердаме завершился VI съезд Конгресс азербайджан- цев Европы: [Первая панель съезда была посвящена обсуждению проек- та Плана мероприятий КАЕ в связи с проведением 100-летия Азербай- джанской Демократической Республики в странах Европы] // Бакинский рабочий.- 2018.- 1 марта.- С.2. 4196. В АГУ состоялось обсуждение книги, посвященной 100- летию Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 31 января.- С.7. 4197. В Азербайджане прошел творческий фестиваль "Из регио- нов в регионы": [посвященный 100-летию Азербайджанской Демокра- тической Республики] // Неделя.- 2018.- 25 августа.- С.19. 4198. В Алматы состоялась конференция, посвященная 100-летию Азербайджанской Демократической Республики и 95-летию со дня рождения общенационального лидера Гейдара Алиева: В рамках мероприятия в Национальном университете Казахстана открылся Центр истории и культуры Азербайджана, состоялась специальная конференция, посвященная 135-летию великого драматурга Гусейна Джавида // Бакинский рабочий.- 2018.- 18 мая.- С.2. 4199. В Амстердаме прошел внеочередной съезд Конгресса азер- байджанцев Европы // Бакинский рабочий.- 2018.- 28 февраля.- С.6-7. 4200. В арабских СМИ широко освещается мероприятие, посвя- щенное 100-летию создания азербайджанского парламента // Бакин- ский рабочий.- 2018.- 25 сентября.- С.4. 4201. В Баку прошел общереспубликанский фестиваль «Мой Азербайджан» // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 мая.- С.2. 4202. В Баку состоялась конференция «Азербайджанская Демок- ратическая Республика-100. Женщины и избирательное право»: [организованная Государственным комитетом по проблемам семьи, женщин и детей] // Бакинский рабочий.- 2018.- 15 февраля.- С.2. 4203. В Баку состоялась презентация проекта Sevdiyim: [посвя- щенного 95-й годовщине со дня рождения общенационального лидера Гейдара Алиева, а также 100-летию провозглашения АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 12 мая.- С.3-4. 4204. В Баку состоялся V Форум азербайджанских женщин, посвя- щенный 100-летию предоставления женщинам в Азербайджане избира- тельного права: [О 100-летнем юбилее АДР, роль женщины в обществе] // Бакинский рабочий.- 2018.- 31 мая.- С.4;6. 4205. В Баку стартовал новый фестиваль: ["Из регионов в регио- ны", реализуемый МК к 100-летию АДР] // Ежедневные новости.- 2018.- 29 июня.- С.10.

442 Biblioqrafiya

4206. В Барселоне состоялось заседание Правления Конгресса Азербайджанцев Европы: [посвященное 100-летию образования Азер- байджанской Демократической Республики] // Бакинский рабочий.- 2018.- 19 июля.- С.10. 4207. В Ватикане торжественно отмечен 100-летний юбилей Азербайджанской Демократической Республики [при организации Фонда Гейдара Алиева] // Бакинский рабочий.- 2018.- 28 сентября.- С.7. 4208. В Габале состоялось торжественное открытие юбилейного Международного музыкального фестиваля: [Международный габалин- ский фестиваль музыки, организованный Фондом Гейдара Алиева, Бакин- ской Музыкальной Академией, посвященный 100-летию образования АДР] // Вышка.- 2018.- 3 августа.- С.10. 4209. В городе Питтсбург США 28 Мая объявлен «Днем Азербайджана» // Бакинский рабочий.-2018.- 8 мая.- С.7. 4210. В городе Санта-Фе штата Нью-Мексико США 28 мая объяв- лено Национальным днем Азербайджана // Бакинский рабочий. - 2018.- 12 мая.- С.7. 4211. В Гяндже начала работу международная научно-практичес- кая конференция, посвященная истории государственности Азербай- джана: В конференции принимают участие около 40 историков из 20 стран // Бакинский рабочий.- 2018.- 29 июня.- С.3. 4212. В Гяндже проходит международная конференция на тему «Избирательное право азербайджанской женщины: история и современное женское движение»: [посвященная 100-летнему юбилею Азербайджанской Демократической Республики] // Бакинский рабочий.- 2018.- 2 марта.- С.2-3. 4213. В Киеве состоялся официальный прием по случаю 100-летия Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабо- чий.- 2018.- 22 мая.- С.6. 4214. В Лондоне торжественно отмечен 100-летний юбилей Азер- байджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 мая.- С.3. 4215. В Москве состоялся «круглый стол», посвященный 100- летнему юбилею Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 6 марта.- С.3. 4216. В Нагойском университете состоялась презентация, приуроченная к 100-летию Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 3 мая.- С.3. 4217. В Национальном музее истории Азербайджана хранится экспонат, отражающий период АДР // Бакинский рабочий.- 2018.- 29 марта.- С.10.

443 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4218. В Нью-Йорке прошел концерт в связи со 100-летием АДР // Бакинский рабочий.- 2018.- 21 июня.- С.6. 4219. В Париже при организационной поддержке Фонда Гейдара Алиева торжественно отмечено 100-летие Азербайджанской Демок- ратической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 25 мая.- С.11. 4220. В парке Гейдара Алиева в Анкаре торжественно отмечено 100-летие Азербайджанской Демократической Республики и Воору- женных сил Азербайджана // Бакинский рабочий.- 2018.- 16 мая.- С.3-4. 4221. В парке Центра Гейдара Алиева состоится концерт, посвя- щенный 100-летию освобождения Баку // Бакинский рабочий.- 2018.- 15 сентября.- С.6. 4222. В рамках проекта «Серия юбилеев» подготовлены слайды «Выдающиеся государственные, политические и общественные деятели АДР»: [посвященные основателям АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 29 сентября.- С.6. 4223. В Риме устроен официальный прием по случаю 100-летнего юбилея Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 сентября.- С.5-6. 4224. В Университете «АДА» организована международная конференция по случаю 100-летия Азербайджанской Демократичес- кой Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 мая.- С.3. 4225. В Филадельфии поднят флаг Азербайджана в честь 100- летия АДР // Бакинский рабочий.- 2018.- 15 июня.- С.5. 4226. В финской Иматре выступает камерный оркестр «Деде Горгуд»: [a в рамках 15-го Международного театрального фестиваля, посвященного 100-летию образования АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 7 июня.- С.5. 4227. В Хатаинском центре искусств состоялось мероприятие «Молодежь – наше будущее»: [посвященное 100-летию АДР, где представлено до 300 произведений всех жанров изобразительного искусства] // Бакинский рабочий.- 2018.- 2 февраля.- С.5. 4228. В Центральном банке состоялась презентация новых денежных знаков: [с целью увековечения 95-летнего юбилея общена- ционального лидера Гейдара Алиева и 100-летнего юбилея АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 24 мая.- С.4. 4229. В Центре Гейдара Алиева состоялась презентация художес- твенно-документального фильма «Последнее заседание»: [посвящен- ного 100-летию АДР, режиссер-постановщик Фуад Алишов] // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 мая.- С.5.

444 Biblioqrafiya

4230. Ветераны верят в нашу армию и всегда находятся рядом с ней: В Республиканской организации ветеранов отметили 100-летний юбилей создания Вооруженных сил // Бакинский рабочий.- 2018.- 23 июня.- С.5. 4231. Во влиятельном американском журнале Global Ambassador опубликована статья, посвященная 100-летнему юбилею Азербай- джанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 3 августа.- С.3. 4232. Во Дворце Гейдара Алиева состоялся концерт ансамбля «Сувар»: [посвященный 95-й годовщине со дня рождения общенацио- нального лидера Гейдара Алиева и 100-летию АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 9 мая.- С.3. 4233. Во Французской международной дипломатической акаде- мии прошла конференция, посвященная 100-летию Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 мая.- С.5. 4234. Выставка в библиотеке: [в Центральной научной библиотеке, посвященная АДР-100] // Наука..- 2018. - 26 сентября. - С.5. 4235. Газета Jerusalem Post: «Независимый и сильный Азербайджан – достойный наследник Азербайджанской Демократической Респуб- лики»: [об этом в газете The Jerusalem Post написал известный эксперт в области международных отношений Арье Гут] // Бакинский рабочий.- 2018.- 17 января.- С.3. 4236. Гайнанова, М. Единым фронтом: О том, как татары и азербай- джанцы боролись за права российских мусульман: [беседа с сотрудником Института Истории им.Ш.Марджани Академии наук Татарстана М.Гайнановой] / М.Гайнанова // Каспий.- 2018.- 24 февраля.- С.20. 4237. Гасанова, С. Искусство, объединяющее людей: В концерте азербайджанской музыки в нью-йоркском Линкольн-центре приняли участие известные исполнители из разных стран: [посвященном 100- летию образования АДР] /Сабина Гасанова // Азербайджанские известия.- 2018.- 23 июня.- С.3. 4238. Годжа, Э. Судьба азербайджанских эсеров: [О деле бакинской организации партии социалистов-революционеров] /Эльшад Годжа // Каспiй.- 2018.- 23 июня.- С.10-11. 4239. Государственный флаг, который прежде находился в Парла- менте Азербайджанской Демократической Республики, представлен правительству // Бакинский рабочий.- 2018.- 25 мая.- С.10. 4240. Гражданский подвиг дипломата: Книга, посвященная Рамизу Абуталыбову, издана в миниатюрном варианте // Азербайджанские извес- тия.- 2018.- 25 сентября.- С.4.

445 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4241. Грандиозное действо: В Китае отметили День Азербайджан- ской Республики: [концертом Филармонического оркестра Куньмина под управлением Э.Гулиева] // Каспiй.- 2018.- 30 июня.- С.9. 4242. Грандиозное дефиле Фахрии Халафовой на Azerbaijan Fashion Week: образ азербайджанской женщины, меняющийся за 100 лет // Бакинский рабочий.- 2018.- 19 мая.- С.7. 4243. Гулиев, А. Блестящий дебют Камиллы Гусейновой, или Новые открытия от «Джавад хана» [об одноименном балете, посвященном 100- летию образования АДР] / Акиф Гулиев // Бакинский рабочий.- 2018.- 13 июня.- С.4. 4244. Гулиев, В. Победный январь 1920-го: Празднование в Баку признания Парижской мирной конференцией фактической независимости Азербайджанской Демократической Республики /Вилаят Гулиев // Каспий.- 2018.- 10 марта.- С.10-11. 4245. Гулиев, В. Январь – 1920. Первая крупная победа азербайджан- ской дипломатии: Празднование признания фактической независимости нашей страны Парижской мирной конференцией / Вилаят Гулиев // Каспiй.- 2018.- 26 мая.- С.10-11. 4246. Дадашева, А. Впервые представлены письма Мамедэмина Расулзаде: Адресованные Сулейману Текинеру в 50-х годах: [презентация в Музее Истории к 100-летию АДР] / А.Дадашева // Эхо.- 2018.- 17 мая.- С.8. 4247. Дан старт мероприятиям, посвященным юбилею БГУ: [в рамках «Года АДР» в Исполнительной власти Сураханского района] // Бакинский рабочий.- 2018.- 22 февраля.- С.3. 4248. 28 Мая объявлено в столице штата Арканзас Нацио- нальным днем Азербайджана // Бакинский рабочий.- 2018.- 18 мая.- С.3. 4249. Джафаров, Г. Как закалялась сталь: Азербайджанская Демокра- тическая Республика – яркая страница летописи государственности нашего народа: [интервью с доктором исторических наук, профессором Г.Джафаровым] / Гидаят Джафаров, провел Л.Шамхал // Каспiй.- 2018.- 14 июля.- С.10, 12. 4250. Диляра Сеидзаде: «Широкое празднование 100-летия Азер- байджанской Демократической Республики имеет важное научно- политическое значение» // Бакинский рабочий .- 2018.- 29 июня.- С.3. 4251. Дмитрий Савельев: «Стратегическое партнерство России и Азербайджана имеет глубокие исторические корни»: [из сообщения руководителя межпарламентской группы дружбы Россия — Азербайджан Дмитрия Савельева] // Бакинский рабочий.- 2018.- 7 августа.- С.3. 4252. «Еврогородок-2018» впервые представит и элементы азер- байджанской культуры: [к празднованию 100-летия АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 мая.- С.5.

446 Biblioqrafiya

4253. Еще один авторитетный член Конгресса США поздравил Азербайджан по случаю 100-летия АДР // Бакинский рабочий .-2018.- 23 июня.- С.6. 4254. Иварс Баламовскис: Сегодняшний независимый Азербай- джан высоко поднял знамя первой демократии в Азербайджане: [из сообщения начальника Управления по делам образования Рижской думы Иварса Баламовскиса] // Бакинский рабочий.- 2018.- 19 января.- С.3. 4255. Издан специальный выпуск журнала «ИРС» на француз- ском языке, посвященный 100-летию Азербайджанской Демокра- тической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 12 января.- С.7. 4256. Ислам, А. Азербайджанская симфония красок: В Музее военной истории выставлены картины Ашрафа Гейбатова: [посвященные 100-летию АДР] / Афет Ислам // Каспiй.- 2018.- 19 мая.- С.21. 4257. Ислам, А. Азербайджанский мугам в сердце Африки: В Ниге- рии состоялся вечер национальной музыки: [посвященный 100-летию АДР] / Афет Ислам // Каспiй.-2018.- 28 июня.- С.13. 4258. Ислам, А. На все времена: Состоялась презентация книг из серии «Издания «Каспiя»: [приуроченная к 100-летнему юбилею АДР] / Афет Ислам // Каспiй.- 2018.- 2 июня.- С.14. 4259. Ислам, А. Славная история в картинах: В галерее Gazelli Art House состоялась выставка «1918» / Афет Ислам // Каспiй.- 2018.- 25 мая.- С.13. 4260. Ислам, А. Справедливость восстановлена: Состоялась презента- ция книги «Cümhuriyyət qurucuları-100 il»: [автор книги «Cümhuriyyət qurucuları-100 il» ученый, публицист и переводчик, доктор исторических наук Насиман Ягублу] / Афет Ислам // Каспiй.- 2018.- 12 мая.- С.12. 4261. Ислам, А. Тарлан Гулиев: «Нужно быть азербайджанцем до мозга костей»: [впервые произведена транслитерация дастана «Деде Горгуд» к 100-летию АДР] / Афет Ислам // Эхо.- 2018.- 12 мая.- С.10. 4262. Ислам, А. Театр без границ: Неотъемлемый тренд Шекинского фестиваля: [посвящен 95-й годовщине со дня рождения Гейдара Алиева, 100-летию АДР и 145-летию национального профессионального театра] / Афет Ислам // Каспiй.- 2018.- 24 мая.- С.13. 4263. Исмаилов, К. На пути к демократии: АДР заложила фундамент национального парламентаризма и многопартийного плюрализма / Кямран Исмаилов // Азербайджанские известия.- 2018.- 26 мая.- С.3. 4264. История чести и достоинства: [конференция «Азербайджан- ская Демократическая Республика – наша история чести и достоинства» в Шеки] // Наука.- 2018.- 4 мая.- С.6.

447 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4265. Калбизаде, Э. Грузины в парламенте АДР: Азербайджан слу- жил примером для многих государств того времени / Эльнур Калбизаде // Каспiй.- 2018.- 2 июня.- С.14-15. 4266. Kямран Иманов: Древние тексты и классические источники разоблачают фальсификации армян: [конференция на тему «Древние тексты и классические источники разоблачают фальсификации и вымысел армян» посвящена 95-летию со дня рождения общенацио- нального лидера Гейдара Алиева и 100-летию АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 24 апреля.- С.9. 4267. Караваев, А. АДР: уроки истории: Размышления после Дня Республики / Александр Караваев // Азербайджанский конгресс.- 2010.- 18 июня. - С.4. 4268. Конкурс: [к 100-летию Азербайджанской Демократической Республики организован НАНА] // Наука.- 2018.- 12 января.- С.3. 4269. Конституционный суд организовал ряд мероприятий по случаю 100-летия Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 23 мая.- С.6. 4270. Кулиева, В. Геноцид азербайджанцев со стороны армян в период АДР / Вафа Кулиева // Şərqdə ilk Demokratik Respublika ("28 may- Respublika günü" ilə əlaqədar elmi-praktik konfrans): Məqalələr toplusu / "İçərişəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi .-Bakı, 2014.- S.187-196. 4271. Кязимова, С. Горадиз принимает гостей: Фестиваль «Из регио- нов в регионы» шагает по стране: [посвященное 100-летию образования Азербайджанской Демократической Республики] / Самира Кязимова // Азербайджанские известия.- 2018.- 12 июля.- С.4. 4272. Кязимова, С.Знамя над пиком АДР: Молодые альпинисты посвятили свое восхождение столетию первой на Востоке демократи- ческой республики: [по инициативе Фонда Гeйдapа Aлиeва, О 100-летнем юбилее Азербайджанской Демократической Республики] / С.Кязимова // Азербайджанские известия.- 2018.- 31 мая.- С.4. 4273. Кязимова, С.Нация вам благодарна!: Выставка в Нацио- нальном музее истории Азербайджана посвящена 100-й годовщине освобождения Баку / Самира Кязимова // Азербайджанские известия.- 2018.- 15 сентября.- С.3. 4274. Кязимова, С. Под знаком Европы [приурочен к празднованию 100-летия создания АДР]: Традиционный фестиваль Eurovillage в Нацио- нальном приморском парке прошел весело и ярко / Самира Кязимова // Азербайджанские известия.- 2018.- 5 июня.- С.4. 4275. Кязимова, С. Символ свободы и благородства: Латвийская художница Даце Штрауса посвятила свою выставку карабахским скаку-

448 Biblioqrafiya

нам: [посвящена 100-летним юбилеям АДР и Латвийской Республики] /Самира Кязимова // Азербайджанские известия.- 2018.- 2 июня.- С.3. 4276. Мамедзаде, Н. В борьбе с кризисом и разрухой: Основа эконо- мической политики молодого государства была заложена уже в первые месяцы независимости: [АДР-100] / Натиг Мамедзаде // Азербайджанские известия.- 2018.- 26 мая.- С.3. 4277. Мамедзаде, Н. Натиг Мамедзаде, доктор философии по исто- рии: «АДР – «детище» истории, которой по праву может гордиться азер- байджанский народ»: [беседа с заведующим отделом Института Истории] / Натиг Мамедзаде // Азербайджанские известия.- 2018.- 17 мая.- С.1-2. 4278. Мамедова, А. Отголоски славного прошлого: В Музее истории исследуется карабахский ковер времен АДР: [основой послужила фото- графия 1916 года] // Каспий.- 2018.- 6 февраля.- С.11. 4279. Мамедова, Л. «АДР – одна из ярких страниц летописи государ- ственности нашего народа» / Лятифа Мамедова // Вышка.- 2018.- 20 апреля.- С.9; 27 апреля.- С.7; 4 мая.- С.8-9. 4280. Мамедова, Л. Акт террора и вандализма: Кровавый хаос: [мартовские события 1918 года в Азербайджане] / Лятифа Мамедова // Вышка.- 2018.- 30 марта.- С.8-9. 4281. Мамедова, Л. Тамерлан Вагабов: «Мы рассказали чешской аудитории о том, что женщины играют особую роль в нашем обществе»: [мероприятие «Женщины в профессиональной и предпринимательской сферах в мусульманских странах на примере Азербайджана» в Нью- Йоркском университете Праги] / Лейла Мамедова // Бакинский рабочий.- 2018.- 20 февраля.- С.4. 4282. Меликли, Т. «История АДР – это наша честь, наша гордость» [беседа с ученым-тюркологом, провела Ф.Ханджанбекова] / Тофик Меликли // Мир литературы.-2018.- № 06 (130) июнь.- С.2. 4283. Микеладзе, Г. Мир рукоплещет «Пассиону Насими»: И честву- ет его автора, выдающегося азербайджанского композитора Франгиз Ализаде [Азербайджанская Демократическая Республика (АДР) - 100] / Галина Микеладзе // Каспiй.- 2018.- 12 мая.- С.13. 4284. Молодежное объединение ПЕА провело мероприятие, посвя- щенное 100-летию АДР // Бакинский рабочий.- 2018.- 23 мая.- С.3. 4285. Музыкальная группа «Лачин» выступила на международ- ном мероприятии в Литве: [по случаю 100-летия АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 1 июня.- С.7. 4286. Мурадов, З. Гянджинские истоки национальной идеи: О трех этапах политической эволюции начала XX века, приведших к созданию АДР / Закир Мурадов // Каспiй.- 2018.- 26 мая.- С.14-15.

449 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4287. На международной научной конференции, посвященной истории государственности Азербайджана, было заслушано более 90 докладов: [в Гяндже, посвященная истории государственности] // Бакинский рабочий .- 2018.- 3 июля.- С.4. 4288. На украинском сайте опубликована статья «О прошлом, настоящем и будущем Азербайджана» // Бакинский рабочий.- 2018.- 7 марта.- С.5. 4289. Награждены победители конкурса на тему «Азербайджан- ская женщина: история и современность»: [конкурс был организован по случаю 100-летия АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 11 октября.- С.7. 4290. Наджафов, Э. Политика мультикультурализма Азербайджан- ской Республики – гарант внутренней стабильности страны / Этибар Наджафов // Бакинский рабочий.- 2018.- 17 июля.- С.2-3. 4291. Наджафова, К. Выразители национального духа: Роль интел- лигенции в создании Азербайджанской Демократической Республики: [беседа с доцентом кафедры истории Азербайджана БГУ К.Наджафовой] / Камаля Наджафова; провела Афет Ислам // Каспий.- 2018.- 8 февраля.- С.10-11. 4292. Наджафова, К. Историческая закономерность: [беседа с доцентом кафедры истории Азербайджана исторического факультета БГУ К.Наджафовой] / Камаля Наджафова; провела Афет Ислам // Каспий.- 2018.- 2 февраля.- С.11-12. 4293. Насиров, Р. Праздник филателии в Баку [в выставочной галерее «Ичеришехер», посвященной 100-летию образования Азербайджанской Демократической Республики] / Рауф Насиров // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 июля.- С.4. 4294. Научная дискуссия: спрашивая прошлое, вопрошаем о буду- щем: [о книге «Дипломатические отношения АДР и Ирана в свете доку- ментов Кавказской чрезвычайной комиссии (1919-1920-е годы)» в Центре Мультикультурализма] // Бакинский рабочий.- 2018.- 3 февраля.- С.4. 4295. Начала работу XV Бакинская международная конференция омбудсменов: [посвященная 100-летию образования АДР] // Бакинский рабочий .- 2018.- 21 июня.- С.4. 4296. Остапенко, Е. Новое исследование британского автора: свежий взгляд на наследие АДР: [Грэма Уилсона, О 100-летнем юбилее Азер- байджанской Демократической Республики] / Елена Остапенко // Бакинский рабочий.- 2018.- 31 мая.- С.6-7. 4297. Открылась выставка «Нация благодарна вам», посвящен- ная 100-летию освобождения Баку от оккупации // Бакинский рабочий .- 2018.- 15 сентября.- С.4.

450 Biblioqrafiya

4298. Палата представителей штата Нью-Мексико приняла резо- люцию в связи со 100-летием Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 30 января.- С.5. 4299. Парламентская футбольная команда Азербайджана стала победителем международного турнира // Бакинский рабочий.- 2018.- 13 марта.- С.7. 4300. Первое светское: В Бишкеке состоялась конференция к юби- лею АДР: [в Национальном университете им.Жусупа Баласагына (КНУ), организованная Посольством АР в Кыргызстане] // Каспiй.- 2018.- 30 июня.- С.9. 4301. Праздник культуры и искусства Азербайджана в Египте: [посвященный 100-летию АДР] // Неделя.- 2018.- 18 мая.- С.19. 4302. При организационной поддержке Фонда Гейдара Алиева в Варшаве отмечено 100-летие Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 14 сентября.- С.6. 4303. Растет международный интерес к реформам в нотариальной сфере: [Азербайджанская Демократическая Республика – 100 ] // Бакин- ский рабочий.- 2018.- 13 октября.- С.3. 4304. Рзаев, А. Кровавая страница истории: Как и почему произошел геноцид азербайджанцев 1918 года: [беседа с деканом исторического факультета БГУ А.Рзаевым] / Азад Рзаев; провела Афет Мамедова // Каспiй.- 2018.- 12 апреля.- С.12. 4305. Сафаров, Б. Ягуб Махмудов: Историки приветствуют объяв- ление 2018 года «Годом АДР» /Б.Сафаров // Эхо.- 2018.- 12 января.- С.4. 4306. Сеидзаде, Д. Диляра Сеидзаде: «Предоставление 100 лет назад избирательного права азербайджанским женщинам – важное историчес- кое событие»: [интервью Начальника Секретариата Президента Азербай- джанской Республики – помощника Президента] / Диляра Сеидзаде // Бакинский рабочий.- 2018.- 2 марта.- С.3. 4307. Служба государственной безопасности Азербайджана рас- пространила архивные документы, доказывающие террористические деяния армянских террористско-дашнакских сил: [АДР – 100] // Бакинский рабочий.- 2018.- 21 сентября.- С.6. 4308. Состоится национальный фестиваль конного спорта, посвя- щенный 100-летию образования Азербайджанской Демократической Республики // Бакинский рабочий .- 2018.- 31 мая.- С.6. 4309. Состоялась торжественная церемония открытия X Габа- линского международного музыкального фестиваля: [посвященная АДР] // Бакинский рабочий.-2018.- 1 августа.- С.3.

451 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4310. Состоялась торжественная церемония по случаю 2 февраля – Дня молодежи Азербайджана: [к 100-летнему юбилею АДР в «Бута Палас»] // Бакинский рабочий.- 2018.- 3 февраля.- С.3. 4311. Состоялась церемония официального открытия I Летнего лагеря диаспорской молодежи с участием 140 юношей и девушек из 37 стран: [посвященная 100-летию образования АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 25 августа.- С.3. 4312. Состоялось общереспубликанское совещание председателей городских и районных организаций партии «Ени Азербайджан» (ПЕА): [посвященное 100-летию образования АДР] // Бакинский рабочий.- 2018.- 3 июля.- С.2. 4313. Стартовал футбольный турнир между парламентскими командами по случаю 100-летнего юбилея Милли Меджлиса // Бакинский рабочий.- 2018.- 10 марта.- С.4. 4314. 100-летие АДР и Кара Караева в Дюссельдорфе: [литератур- но-музыкальный вечер] // Бакинский рабочий.- 2018.- 11 мая.- С.11. 4315. Сулейманова, Ф. Живое наследие: Карабахские скакуны поко- рили латвийскую художницу: [о выставке латвийской художницы Даце Штраус, посвященной 100-летию АДР и Латвийской Республики] /Ф.Сулейманова // Каспiй.- 2018.- 1 июня.- С.13. 4316. Султанбеков, Р. Братская помощь в борьбе с дашнаками: [беседа с кандидатом исторических наук, доцентом Дагестанского Педа- гогического Университета Р.Султанбековым] / Рабадан Султанбеков; провел Лятиф Шамхал // Каспiй.- 2018.- 3 февраля.- С.15. 4317. Творческий фестиваль проходит в гранатовой столице Азер- байджана: ["Из регионов в регионы" в Гейчае, посвященный 100-летию АДР // Бакинский рабочий.- 2018.- 17 июля.- С.6. 4318. Торжественно отмечено 100-летие парламента первой на Востоке демократической республики // Бакинский рабочий.- 2018.- 22 сентября.- С.5-6. 4319. Традиции Шуши продолжают жить: [концерт учеников шушинских музыкальных школ в Союзе Композиторов, посвященный 100-летию образования Азербайджанской Демократической Республики] // Вышка.-2018.- 29 июня.- С.9. 4320. Трио Исфара Сарабского покорило Бразилию и Аргентину: [АДР – 100] // Ежедневные новости.- 2018.- 7 сентября.- С.10. 4321. Тюркский мир: просвещение и идентичность: [одноименная конференция в Париже, посвященная 100-летию АДР] // Наука.- 2018. - 29 июня. - С.7.

452 Biblioqrafiya

4322. The Jerusalem Post: «Азербайджан отмечает 100-летнюю годов- щину создания армии» // Бакинский рабочий.- 2018.- 28 июня.- С.7. 4323. Уважение к истории: В Казахстане стартовали мероприятия по случаю 100-летия АДР: [концертная программа в «Хан Шатыре»] // Каспий.- 2018.- 23 февраля.- С.10. 4324. Увидела свет книга Гасана Гасанова «На пути к первой республике» // Бакинский рабочий.- 2018.- 7 июля.- С.4. 4325. Уилсон, Г. Грэм Уилсон об АДР: «Чем больше я узнавал, тем больше поражал меня этот период истории Азербайджана»: [интервью британского исследователя и писателя Грэма Уилсона] / Г.Уилсон // Бакинский рабочий.- 2018.- 31 мая.- С.7. 4326. Уникальный ковер, посвященный АДР, возвращен в Азербайджан // Бакинский рабочий.- 2018.- 18 мая.- С.3. 4327. Участники торжественного заседания, посвященного 100- летию азербайджанского парламента, посетили могилу великого лидера Гейдара Алиева и Шехидляр хиябаны // Бакинский рабочий.- 2018.- 22 сентября.- С.5. 4328. Ученые-кавказоведы обсудили в Баку отношения Азербай- джанской Демократической Республики со странами региона // Бакинский рабочий.- 2018.- 24 мая.- С.5. 4329. Фейзуллаева, А. Единство языка, мысли и дела: Азербайджан- ская литература в период АДР / Аида Фейзуллаева // Каспiй.- 2018.- 21 сентября.- С.11;12. 4330. Ханджанбекова, Ф. Явление карабахских коней в Бакинском музейном центре: [о выставке латвийской художницы Даце Штраус, посвященной 100-летию АДР и Латвийской Республики] / Франгиз Ханджанбекова // Бакинский рабочий.- 2018.- 9 июня.- С.4. 4331. Худавердиева, Т. Поучительный урок отечественной истории. К 100-летию мартовских событий 1918 года и к юбилею образования Азербайджанской Демократической Республики 28 мая 1918 года / Тамилла Худавердиева // Каспiй.- 2018.- 11,18 августа.- С.8-9. 4332. Ценный подарок к 100-летнему юбилею Азербайджанской Демократической Республики: Состоялась презентация книги «Дип- ломатические отношения АДР и Ирана в свете документов Кавказской чрезвычайной комиссии (1919-1920-е годы)» // Бакинский рабочий.- 2018.- 26 января.- С.1-2. 4333. Юбилейная монета в честь 100-летия АДР: [будет отчеканена в Великобритании сообщил председатель ЦБА Э.Рустамов] // Неделя.- 2018.- 13 апреля.- С.3.

453 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4334. Юбилейный логотип: [автор - З.Гамзаев]: Изготовлен символ АДР – 100 // Каспий.- 2018.- 18 апреля.- С.3. 4335. Ягублу, Н. Знамя, поднятое однажды никогда не падет!: [Государственный флаг Азербайджана] / Насиман Ягублу // Каспий.- 2018.- 17 февраля.- С.10. 4336. Яркая страница истории мусульманского мира: [кон- ференции, посвященной 100-летию АДР в Научной библиотеке НАНА] // Наука.- 2018.- 1 июня.- С.1-2. 4337. Яркая страница истории: [о диске, выпущенном компанией «Azersun Holding» к 100-летнему юбилею АДР] // Наука.- 2018.- 26 января.- С.3.

454 Biblioqrafiya

Часть II

ЛИДЕРЫ АДР

Книги

1975 4338. Ибрагимов, С.Д. Генерал Али Ага Шихлинский: жизнь и деятельность: [1918-1920 гг.] / С.Д.Ибрагимов.- Баку: Азернешр, 1975.- 137 с.

1977 4339. Абасов, А. Генерал Мехмандаров / А.Абасов; ред. А.А.Агаев.- Баку, 1977.- 80 с.

1993 4340. Гаджибейли, Дж. Избранное / Джейхун Гаджибейли; сост.: М.Теймуров, А.Асланов.- Баку: Азернешр, 1993.- 128 с. В книгу вошли избранные произведения и публикации Джейхуна Гаджибейли, в которых говорится об объективных предпосылках для самостоятельного экономического развития Азербайджана.

1998 4341. Фатали хан Хойский: Жизнь и деятельность: (Документы и материалы).- Баку: Азербайджан.- 1998.- 152 с. Содержание: Предисловие; Резюме; I. Служебная деятельность Ф.Х.Хойского; II.Деятельность Ф.Х.Хойского на посту председателя Совета Министров и министра иностранных дел Азербайджанской Республики; III. Выступления Ф.Х.Хойского.

Статьи из книг и периодических изданий

1991 4342. У истоков национальной армии: [об Ага Гусейне Агасиеве одном из первых военных дипломатов / Составил Ф.Ахундов // Вышка.- 1991.- 16 ноября.- С.5.

455 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4343. Ширвани, З. Карабек Карабеков: друг или враг: [об обществен- ном деятеле АДР докторе К.Карабекове] /З.Ширвани // Коммунист Азербайджана.- 1991.- № 2.- С.79.

1992 4344. Ахундов, Ф. Он стоял у истоков: [об одном из лидеров АДР, общественном и политическом деятеле Мамед Юсифе Джафарове] / Ф.Ахундов // Бакинский рабочий.- 1992.- 28 мая.- С.3. 4345. Мгновения тех незабываемых лет: [фото Ф.Хойского и Н.Юсифбейли, а также 10 и 3 рублевых купюр] // Баку.- 1992.- 28 мая.- С.2. 4346. На Родину через 70 лет: [о возвращении на родину сына Имирали Амирджана, первого министра финансов АДР Фуада Амир- джана] // Вышка.- 1992.- 8 декабря.- С.3. 4347. Халилов, Р. Чем вдохновлялся Узейир бек, или каким быть гимну Азербайджана? / Р.Халилов // Бакинский рабочий.- 1992.- 17 мая.- С.3.

1993 4348. Назирли, Ш. Такие были времена: [о Джавад бей Шыхлинском, Рустам бей Шыхлинском и о Бахадур бей Векилове] / Шамистан Назирли // Бакинский рабочий.- 1993.- 5 января.- С.3. 4349. Пархоменко, А. Памяти легендарного генерала А.А.Шихлин- ского / А.Пархоменко // Баку.- 1993.- 27 мая.- С.2.

1994 4350. Бабаева, С. Во имя независимого Азербайджана: [о первом министре Торговли, Промышленности, Продовольствия АДР Мамед Юсифе Джафарове] / С.Бабаева // Азербайджан.- 1994.- 28 мая.- С.1, 3.

1996 4351. Гасымов, Д. О создании службы безопасности АДР и судьбе ее начальников: Из истории нашей службы безопасности / Д.Гасымов // Бакинский рабочий.- 1996.- 16 апреля.- С.3. 4352. Садыхлы, М. «Оказалось, люди забыли, что можно жить иначе…»: [о повести писателя О.Волкова «Погружение во тьму», где он впервые рассказал правдивую историю о жизни и гибели в Соловках активистов АДР»] / М.Садыхлы // Бакинский рабочий.- 1996.- 14 марта.- С.3.

1998 4353. Алиев, Ф. У истоков национальной армии: Военный министр АДР Мехмандаров С. (1918-1920): К 80-летию АДР / Ф.Алиев // Пано- рама.- 1998.- 25 апреля.- С.3.

456 Biblioqrafiya

1999 4354. И он подписывал декларацию о независимости: В Париже обустроена могила Акпер ага Шейхульисламова // Бакинский рабочий.- 1999.- 17 июня.- С.4. 4355. Поэт, медик, философ: [вечер памяти, посвященный 135-летию Алибека Гусейнзаде идеолога АДР, прошедший в Сальянах] // Бакинский рабочий.- 1999.- 18 марта.- С.4. 4356. Умудлу, И. Таинственный политэмигрант: [о министре Муста- фа беке Векилове, двоюродном брате Самеда Вургуна] / И.Умудлу // Зеркало.- 1999.- № 134.- 6 ноября.- С.24-25.

2005 4357. Рзаев, С.Тысячи новых граждан: Наследники основателей Азербайджанской Демократической Республики могут стать почетными гражданами современного Азербайджана / С.Рзаев, Н.Рамизоглу // Эхо.- 2005.- 31 мая.- С.1, 3.

2006 4358. Бабаева, С. Дипломат Асадбек Ахвердов / С.Бабаева // Каспий.- 2006.- 26 мая.- С.8.

2010 4359. Микеладзе, Г. Востребованные временем: Первые дипломиро- ванные юристы-азербайджанцы / Галина Микеладзе // Каспий.- 2010. - 27 февраля. - С.10. 4360. Назирли, Ш. Генералы – жертвы 37-го...: [Везиров Гейдар, комиссар] / Шамистан Назирли // Зеркало.- 2010. - 18 сентября. - С.33. 4361. Назирли, Ш. Первый генерал Национальной армии [Шихлин- ский Алиага, генерал-лейтенант] / Шамистан Назирли // Зеркало.- 2010. - 24 июля, 31 июля. - С.33. 4362. Назирли, Ш. Служение Отечеству: Генерал кавалерии Гусейн хан Нахчыванский (1863-1919) / Шамистан Назирли // Зеркало.- 2010. – 16 октября.- С.41; 23 октября. - С.34. 4363. Рустамов, Р. АДР вновь под прицелом: Телеканалы вновь выступили с обвинениями в адрес лидеров этого государства / Р.Рустамов // Зеркало.- 2010.- 3 июня.- С.3. 4364. Рустамов, Р. День Республики отметят: Но память основателей АДР не увековечат / Р.Рустамов // Зеркало.- 2010.- 28 мая.- С.10.

457 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2011 4365. Назирли, Ш. Генерал Габиб бек Салимов / Шамистан Назирли // Каспий.- 2011.- 5 февраля.- С.9-10. 4366. Назирли, Ш. Генерал-губернатор Бакинского укрепрайона: [о Мурад Герай бек Тлехасе] / Шамистан Назирли // Каспий.- 2011.- 16 апреля.- С.9. 4367. Назирли, Ш. Последние дни жизни: [о первом генерале Нацио- нальной армии А.Шихлинском] / Шамистан Назирли // Зеркало.- 2011. - 17 сентября. - С.33.

2012 4368. Бабаев, Р. «Упоминая имена погибших, мы воскрешаем их» [Генералы Национальной армии АДР] / Рагим Бабаев // Бакинский рабочий.- 2012. - 29 марта. - С.4. 4369. Назирли, Ш. Генерал Ибрагим Ага Усубов: Его без суда и следствия расстреляли на острове Наргин / Шамистан Назирли // Каспий.- 2012. - 17 марта. - С.10.

2013 4370. Состоялась презентация книги «Азербайджан и революция» [одного из известных представителей интеллигенции периода Азер- байджанской Демократической Республики (АДР) Мухаммеда Шарифа Эфендизаде в Национальном музее истории] // Бакинский рабочий.- 2013. - 29 июня. - С.4.

2014 4371. Гулиев, М. Генерал-губернатор: Самед бек Джемиллинский / Муса Гулиев // Каспий.- 2014.- 28 июня.- С.7. 4372. Исмайлов, Э. Наша история в лицах: Мир Идаят Сеидов – человек, который был против передачи Еревана Армении / Эльдар Исмайлов // Азербайджанский конгресс.- 2014.- 28 марта.- С.11. 4373. Кельбизаде, Э. Политик трех формаций: Гасым бек Джамал- беков / Эльнур Кельбизаде // Каспий.- 2014.- 1 июля.- С.10.

2018 4374. Азербайджанская Демократическая Республика в лицах (1918-1920): [о Фатали хан Хойский, Джамо бек Гаджинский и Мамед Эмин Расулзаде] // Вышка.- 2018.- 18 мая.- С.7; 25 мая.- С.7. 4375. Алиев, З. Золотая сотня: Зейналабдин Алиев – первый профес- сиональный скульптор АДР / Зиядхан Алиев // Каспiй.- 2018.- 26 мая.- С.20.

458 Biblioqrafiya

4376. Алиева, С. Азбука освободительной борьбы: Гусейн Байкара: Время само взрастит тех, кто будет изучать прошлое азербайджанского народа: [о жизни и деятельности видного представителя азербай- джанского национально-освободительного движения, публициста и поэта Г.Байкара] / Салиха Алиева // Каспiй.- 2018.- 25 мая.- С.12. 4377. Буланова, О. Поэт независимости: Со дня рождения знамени- того поэта, автора слов к гимну АДР Ахмеда Джавада прошло 126 лет // Эхо.- 2018.- 5 мая.- С.10. 4378. Ислам, А. Идеалы свободы и независимости: Узеир бек Гаджи- бейли и Азербайджанская Демократическая Республика / Афет Ислам // Каспий.- 2018.-7 апреля.- С.10-11. 4379. Ислам, А. Правда о первом ректоре – азербайджанце: К 100- летию Бакинского государственного университета: [о Таги Аббас оглу Шахбази] / Афет Ислам // Каспий.- 2018.- 7 марта.- С.13. 4380. Исмаилов, Р. Врач для бедных: Мамедрза ага Векилов: Кто любит свой народ, тот обязан понять его страдания и боль / Рафик Исмаилов // Каспiй.- 2018.- 19 мая.- С.10. 4381. Кальбизаде, Э. Она была азербайджанкой: Первая женщина в органах местного самоуправления Грузии: [Периханым Софиева] / Эльнур Кальбизаде // Каспiй.- 2018.- 8 сентября.- С.17. 4382. Максвелл, Н. Баланс на грани возможного: Руководство АДР создавало независимое государство в условиях английской оккупации / Нигяр Максвелл // Каспий.- 2018.-14 апреля.- С.10-11. 4383. Шамхал, Л. Судьбоносное решение, или Армянский ответ на искренность лидеров Азербайджанской Демократической Республики / Лятиф Шамхал // Каспий.- 2018.- 3 марта.- С.14-15. 4384. Ягублу, Н. Самый молодой министр: Мустафа бек Векилов: В своем парламенте мы будем говорить на родном языке / Насиман Ягублу // Каспiй.- 2018.- 17 мая.- С.11.

459 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

МАМЕД ЭМИН РАСУЛЗАДЕ

1989 4385. Дни, оставшиеся в письмах: [из переписки Мамед Эмина Расулзаде и Сеид Гасана Тагизаде, политического и государственного деятеля Ирана] // Молодость.- 1989.- № 3.- С.44-47.

1990 4386. Абдулрахманлы, Н. «Сиявуш нашего времени»: [о съемках документального фильма, посвященного одному из основателей АДР М.А.Расулзаде] / Н.Абдулрахманлы // Баку.- 1990.- 30 мая.- С.3. 4387. Балаев, А. Мамед Эмин Расулзаде / А.Балаев // Хазар.- 1990.- № 1.- С.37-38. 4388. Джафаров, В. Воскрешение памяти: Воспоминания Гюндуза Эминова, сына М.Э.Расулзаде / В.Джафаров, Г.Гулуоглу // Баку.- 1990.- 28 мая.- С.3.

1991 4389. Бабаев, Т. Долгая и трудная дорога: [или несколько штрихов к трагедии семьи М.Э.Расулзаде] / Т.Бабаев // Иншаатчы.- 1991.- 25 май. 4390. Велиханлы, О. Судьбе наперекор: [о сыне М.Э.Расулзаде] /О.Велиханлы // Баку.- 1991.- 20 мая.- С.3. 4391. Джафаров, Н. Людям – свободу, народам независимость! / Н.Джафаров // Савалан.- 1991.- 24 мая.- С.2-3. 4392. Мусаев, М. Удары судьбы: [о Фирузе Мешади Дамад кызы Муслим-заде – внучке М.Э.Расулзаде] / М.Мусаев // Баку.- 1991.- 13 августа.- С.3. 4393. Саидов, К. Создали мавзолей М.Э.Расулзаде / К.Саидов // Азербайджан.- 1991.- 14 ноября.- С.2.

1992 4394. Было и такое: Письмо М.Э.Расулзаде германскому послу в Копенгагене графу Вальбургу от сентября 1918 года // Тaриx.- 1992.- 29 января.- № 3.- С.1. 4395. Гулуоглу, П. История одной фотографии / П.Гулуоглу // Баку.- 1992.- 28 мая.- С.1. 4396. Ибрагимов, Ш. Он всегда был с нами: М.Э.Расулзаде / Ш.Ибрагимов // Бакинский рабочий.- 1992.- 28 мая.- С.1.

460 Biblioqrafiya

1993 4397. Ализаде, Р. Посылка из Нью-Йорка: [о передаче в Госархив Азербайджана документов, относящихся к истории создания АДР и деятельности ее основателя М.Э.Расулзаде, присланные из Америки] / Р.Ализаде // Баку.- 1993.- 29 июля.- С.3. 4398. Ализаде, Р. Посылка из Нью-Йорка: [о передаче в Госархив литературы и искусства Азербайджана документов, относящихся к истории создания и деятельности АДР, ее основателя М.Э.Расулзаде, при- сланные из Америки] /Р.Ализаде // Баку.- 1993.- 23 июля. 4399. Кафаров, Р. Он мечтал об этом дне: [о роли М.Э.Расулзаде в деятельности АДР] / Р.Кафаров // Бакинский рабочий.- 1993.- 27 мая.- С.1. 4400. Кязимов, С. История одной семьи: [о соратнике М.Э.Расулзаде Мешади Агабала оглы, одном из активном участнике АДР] / С.Кязимов; записал З.Джаббаров // Бакинский рабочий.- 1993.- 3 июня.- С.4. 4401. Насреддинов, Н. Почему забыт Мустафа Махмудов?: Отзови- тесь родственники друга и соратника М.Э.Расулзаде / Н.Насреддинов // Баку.- 1993.- 6 апреля.- С.3. 4402. Неизвестное письма М.Э.Расулзаде: К 75-летию АДР // Азербайджан.- 1993.- 6 мая.- С.2; 8 мая.- С.3; 11 мая.- С.2; 13 мая.- С.2. 4403. Расулзаде Азер Мамед Эмин оглы: (Некролог. 1920-1993 г.) Сын Расулзаде М.Э. // Бакинский рабочий.- 1993.- 13 июля.- С.3; Азер- байджан.- 1993.- 15 июля.- С.3.

1994 4404. О проведении 110-летнего юбилея со дня рождения видного общественно-политического деятеля Азербайджана М.Э.Расулзаде: Указ от 29 декабря 1993 // ВВС Азербайджанской Республики.- 1994.- № 1.- С.9. ______

4405. Абаскулиева, Э. Он верил в независимый Азербайджан: К 110- летию М.Э.Расулзаде / Э.Абаскулиева // Бакинский рабочий.- 1994.- 1 февраля.- С.1. 4406. Верный идеалам: К 110-летию со дня рождения М.Э.Расулзаде // Вышка.- 1994.- 6 февраля.- С.1. 4407. Однажды поднятое знамя не падет: [о юбилейном вечере, посвященном 110-летию со дня рождения М.Э.Расулзаде в ТОиБ] // Азербайджан.- 1994.- 3 февраля.- С.2; Вышка.- 4 февраля.- С.1. 4408. Садыхлы, М. Трагедия семьи Расулзаде: Документальная по- весть / М.Садыхлы // Литературный Азербайджан.-1994.- № 11-12.- С.68-84.

461 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4409. Сыгырлы, Н. Открытое письмо экс-президенту господину А.Эльчибею: К 110-летию со дня рождения М.Э.Расулзаде / Н.Сыгырлы // Азадлыг.- 1994.- 1 февраля; Азербайджан.- 1994.- 15 февраля.- С.3.

1995 4410. Ахмедова, М. О художественных произведениях М.Э.Расулзаде / М.Ахмедова // Литературный Азербайджан.- 1995.- № 7-12.- С.159-160.

1996 4411. Ахмедова, М. О художественных произведениях М.Э.Расулзаде / М.Ахмедова // Литературный Азербайджан.- 1996.-№ 1- 4.- С.159-160.

1998 4412. Абдуллабекова, П. Мамед Эмин Расулзаде – исследователь азербайджано-польских связей / П.Абдуллабекова // Известия АН Азер- байджана. Серия: литературы, языка и искусства.- 1998.- № 3-4.- С.70-72. 4413. Керимов, Х. Из экономического наследия М.Расулзаде / Х.Керимов // Известия Академии Наук Азербайджана. Серия экономики.- 1998.- № 1.- C. 119.

2002 4414. Оруджев, Р. «…Можно соорудить общий памятник всему пра- вительству АДР». Известный скульптор Омар Эльдаров готов создать ме- мориал Мамед Эмину Расулзаде / Р.Оруджев // Эхо.- 2002.- 30 мая.- С.2.

2005 4415. Исхаков, С. Мамед Эмин Расулзаде. Национальное движение в Азербайджане /С.Исхаков // Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və ictimai-siyasi ideyalar: M.Ə. Rəsulzadə nin 120 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 28 yanvar 2004-cü il Bakı.- Баку, 2005.- С.138-206. 4416. Рустамов, Р. Мамед Эмин Расулзаде и Закавказский Мусуль- манский Национальный Совет / Р.Рустамов // Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və ictimai-siyasi ideyalar: M. Ə.Rəsulzadənin 120 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları, 28 yanvar 2004-cü il Bakı.- Баку, 2005.- C. 255-272.

2010 4417. Исмайлов, Э. О лидере АДР вспомнили: Притом, как ни странно, в Москве / Эльдар Исмайлов // Зеркало.- 2010.- 6 марта.- С.11. 4418. Исхаков, С. М.Э.Расулзаде и Азербайджанская Демократичес- кая Республика: Этой теме посвящен труд азербайджанского исследо- вателя А.Балаева / Салават Исхаков // Зеркало.- 2010.- 22 мая.- С.34.

462 Biblioqrafiya

4419. Рустамов, Р. История имени: Про Мамед Эмина Расулзаде опять забыли / Р.Рустамов // Зеркало.- 2010.- 2 февраля.- С.3.

2011 4420. Ягублу, Н. Деятельность Мамед Эмина Расулзаде в Иране / Насиман Ягублу // Зеркало.- 2011.- 28 мая.- С.42.

2012 4421. Рустамов, Р. Обманутые надеждые: Мамед Эмин Расулзаде – лидер мусульман России / Р.Рустамов // Зеркало.- 2012.- 1 февраля.- С.2. 4422. 128 лет назад родился основатель первого на Востоке демок- ратического государства // Ежедневные новости.- 2012.- 3 февраля.- С.2. 4423. Ханагаоглы, Т. Он прожил всю жизнь с любовью к своей родине: Один из основателей Азербайджанской Демократической Республики является примером для молодежи / Тимур Ханагаоглы // Неделя.- 2012.- 27 января.- С.6.

2013 4424. Алекперова, Дж. Общественность помянула основателя АДР: Проведя митинг в поселке Новханы у памятника Мамед Эмину Расулзаде / Дж.Алекперова // Эхо.- 2013.- 1 февраля.- С.2. 4425. Алиева, C. Все мы – люди эпохи: К 130-летию М.Э.Расулзаде / Cабина Алиева // Зеркало.- 2013.- 14 декабря.- С.27. 4426. Атешгях, Н. "Азербайджанская скорбь": Презентована книга Наджибы Багирзаде, рассказывающая о судьбе Азера Расулзаде: [в "Книжном клубе"] / Нелли Атешгях // Зеркало.- 2013.- 30 ноября.- С.24. 4427. Прошло 58 лет со дня смерти основателя первой Азербай- джанской Республики // Ежедневные новости.- 2013.- 8 марта.- С.2.

2014 4428. Абуталыбов, Р. Единство – залог независимости: К 130-летию со дня рождения М.Э. Расулзаде / Рамиз Абуталыбов // Азербайджанский конгресс.- 2014.- 31 января. - С.1, 11. 4429. В Азербайджане торжественно отмечают 130-летие Мамед Эмина Расулзаде: [о мероприятии перед монументом Независимости] // Бакинский рабочий.- 2014.- 1 февраля.- С.3. 4430. Вечная память Мамед Эмину Расулзаде: [о мероприятии перед монументом Независимости] // Новое время.- 2014.- 1-3 февраля.- С.2. 4431. Выставка, посвященная 130-летию Мамед Эмина Расулзаде: [в Музее Независимости] // Новое время.- 2014.- 29 января.- С.2.

463 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4432. Максутов, Т. 130 лет со дня рождения Мамеда-Эмина Расулзаде: Сегодня будет отмечаться в Азербайджане / Т.Максутов // Эхо.- 2014.- 31 января.- С.1. 4433. Мамед Эмина Расулзаде – 130 // Каспий.- 2014.- 1-7 февраля.- С.2. 4434. «Одна страница истории»: [Мероприятие, посвященное 130- летнему юбилею М.Расулзаде в Музее Независимости Азербайджана] // Эхо.- 2014.- 29 января.- С.8. 4435. Определен план мероприятий по случаю юбилея Мамеда Эмина Расулзаде // Ежедневные новости.- 2014.- 24 января.- С.3. 4436. Состоялась научная сессия, посвященная 130-летию Мамед Эмина Расулзаде: [в НАНА] // Бакинский рабочий.- 2014.- 28 января.- С.3. 4437. Шихлы, Н. 130-летие лидера АДР / Нилуфер Шихлы // Азербайджанский конгресс.- 2014.- 7 февраля.- С.4. 4438. Шукюров, А. Отметили 130-летие Мамеда Эмина Расулзаде: [в Мурманске] / Алигусейн Шукюров // Азербайджанский конгресс.- 2014.- 14 февраля.- С.4. 4439. Ягублу, Н. М.Э.Расулзаде в эмиграции: Находясь вдали от родины, он продолжал борьбу за независимость Азербайджана / Насиман Ягублу // Каспий.- 2014.- 8 ,11, 13, 15февраля.- С.10.

2015 4440. Караев, А. Вклад в российское азербайджановедение: Что дню сегодняшнему дает наследие М.Э.Расулзаде?: [о презентации «Энцик- лопедии Мухаммеда Эмина Расулзаде» в центральном офисе ВАКа в Москве] / Александр Караев // Азербайджанские известия.- 2015.- 5 февраля.- С.3.

2018 4441. В Moскве состоялся «круглый стол», посвященный 100-летию Азербайджанской Демократической Республики: [и 134-й годовщине со дня рождения Мамед-Эмина Расулзаде] // Бакинский рабочий.- 2018.- 13 февраля.- С.6. 4442. Дадашева, А. Впервые представлены письма Мамедэмина Расулзаде: Адресованные Сулейману Текинеру в 50-х годах [презентация в Музее Истории к 100-летию АДР] / А.Дадашева // Эхо. - 2018. - 17 мая. - С.8. 4443. Однажды поднятое знамя...: В Национальном музее истории Азербайджана хранится флаг, сшитый руками одного из основателей АДР: [супруги председателя Национального совета АДР Мамед Эмина Расулзаде – Ванды] // Каспiй.- 2018.- 23 мая.- С.9.

464 Biblioqrafiya

ФАТАЛИ ХАН ХОЙСКИЙ

1991 4444. Письмо в Тифлис: [Штрихи из биографии Фатали Хана 14 марта 1918 года. Представил Агаев Вагиф. ЦГАОР Азербайджанской Республики, ф. 894, он. 10, д. 38, лл. 36-37] // Тaриx.- 1991.- 26 октября.- С.1. 4445. Ширвани, З. Фатали Хан Хойский / З.Ширвани // Возрождение – XXI век.- 1991.- № 7, 8 , 9.- С.77-82.

1993 4446. Пашаев, А. Фатали Хан Хойский: К 75-летию образования АДР / А.Пашаев // Баку.- 1993.- 4 мая.- С.3.

1996 4447. Бабаева, С. Борец за независимость: [120 лет со дня рождения Фатали Хана Искендер оглы Хойского] / С.Бабаева // Азербайджан.- 1996.- 10 февраля.- С.2.

1997 4448. Наджафалиев, Т. Фатали Хан Хойский «Наше право жить свободно неоспоримо»: Штрихи и портреты первого главы первого правительства, первой Азербайджанской Республики / Т.Наджафалиев // Зеркало.- 1997.- 15 ноября, № 45.- С.26-28.; 1997.- 8 ноября, № 44.- С.22-23. 2000 4449. Пашаев, А. Фатали Xан Хойский первый руководитель прави- тельства Азербайджанской Демократической Республики: К 125-летию со дня рождения / А.Пашаев // Возрождение – XXI век.- 2000.- № 11-12.- С.156-163.

2007 4450. Алигейдар, Т. Фатали хан Хойский: контуры на фоне истори- ческого жизнебытия / Т.Алигейдар // Бакинский рабочий.- 2007.- 8 декабря.- С.3.

2010 4451. Исмайлов, Э. Недолгая, но яркая жизнь Фатали хана Хойского /Эльдар Исмайлов // Бакинский рабочий.- 2010.- 23 февраля.- С.4.

465 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

АЛИ МЕРДАН БЕК ТОПЧИБАШЕВ

1989 4452. Исторические документы: [Письмо депутата Чандлера Али Мардан Бею Топчибашеву] // Известия АН Азербайджанской ССР. Серия истории, философии и права.- 1989.- № 4.- С.128-130.

1992 4453. Искендеров, Э. Топчибашев: Первый историограф борьбы / Э.Искендеров // Тaриx.- 1992.- № 8.- С.3.

1993 4454. Мюнзави, А. Что делал Топчибашев в Стамбуле: [о книге “Дипломатические беседы” А.А.Топчибашева в Стамбуле] / А.Мюнзави // Баку.- 1993.- 27 мая.- С.2. 4455. Топчибашев, А.М. Чтобы пройти этот путь…: [подборка документов к 75-летию АДР] / А.М.Топчибашев, подготовил Ф.Алиев // Вышка.- 1993.- 28 мая.- С.1, 3.

1994 4456. Гусейнова, Д. У истоков азербайджанского парламентаризма: [о правоведе и общественно-политическом деятеле Али Марданбеке Топчибашеве] / Д.Гусейнова, Д.Сеидзаде // Азербайджан.- 1994.-17 января.- С.4. 4457. Садыхлы, Н. Из опыта азербайджанской дипломатии: [о выходе в свет кн. А.А.Топчибашева «Дипломатические беседы в Стамбуле» (1918-1919 гг.)] / Наргиз Садыхлы // Азербайджан.- 1994.- 31 мая.- С.3.

1997 4458. Видному ученому посвящается: [научно-практическая конфе- ренция, посвященная 135-летию со дня рождения А.Топчибашева в Бакинском Высшем Дипломатическом Колледже] // Бакинский рабочий.- 1997.- 2 мая.- С.4. 4459. Сулейманова, С.Первый патриот Кавказа: Алимарданбек Алекпер оглы Топчибашев / С.Сулейманова // Вышка.- 1997.- 27 мая.- С.11.

466 Biblioqrafiya

2006 4460. Алиоглу, П. Из редакции газеты «Каспий» в Государственную Думу: [о сборнике статей и материалы отражающих политическую деятельность одного из основоположников АДР Алимердан бека Топчибашева в период с 1905 по 1908 годы] / П.Алиоглу // Каспий.- 2006.- 19 апреля.- С.8.

2010 4461. Исмайлов, Э. Возвысивший исламский мир: [о жизни и дея- тельности дипломата, юриста, посла А.Топчибашева] / Эльдар Исмайлов // Бакинский рабочий.- 2010.- 2 марта.- С.8.

2013 4462. Алимардан бек Топчибашев: идеология азербайджанства // Каспий.- 2013.- 1-7 июня.- С.10-11. 4463. Будет отмечен 150-летний юбилея Алимардан бека Топчибашева // Ежедневные новости.- 2013.- 1 марта.- С.2. 4464. В Париже отметили 150-летие Алимардан бека Топчиба- шева // Ежедневные новости.- 2013.- 31 мая.- С.6. 4465. Память Алимардан бека Топчибашева с благодарностью почитается всеми тюркскими народами // Бакинский рабочий.- 2013.- 31 мая.- С.6.

2014 4466. В Атриуме Таврического дворца состоялось открытие бюста Алимардан бека Топчибашева: [в Санкт-Петербурге] // Бакинский рабо- чий.- 2014.- 19 апреля - С.4. 4467. В Баку презентован фильм, посвященный А.Топчибашеву: [режиссера Тахира Алиева в кинотеатре "Низами"] // Ежедневные новости.- 2014.- 2 мая - С.10. 4468. В Санкт-Петербурге состоялось открытие бюста Али Мардан бек Топчибашева // Ежедневные новости.- 2014.- 18 апреля - С.3.

2018 4469. Жизнь в эмиграции: Издана четвертая книга «Парижского архива» Алимардан бека Топчибаши: [в Москве, в связи со 100-летием АДР] // Азербайджанские известия. - 2018.- 6 сентября.- С.3. 4470. Гусейнзаде, Р. Тоска по родине: Внучка Алимардан бека Топчубашева намерена посетить Баку: [в связи со 100-летием АДР Гюнель Кюрдемир посетила Баку] / Р.Гусейнзаде // Каспiй.- 2018.- 23 мая.- С.9.

467 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4471. Гусейнова, Т. Первый патриот Кавказа: К 155-летию со дня рождения Алимардан бека Топчибашева / Тойраханум Гусейнова // Каспiй.- 2018.- 2 июня.- С.15. 4472. Издана книга Алимардан бека Топчибашева: [«Мы верили, что наш народ будет жить независимо»] // Ежедневные новости.- 2018.- 13 апреля.- С.10. 4473. Мурадов, З. Первое лицо Первой Республики: Штрихи к порт- рету Алимардан бека Топчибашева / З.Мурадова // Каспiй.- 2018.- 5 мая.- С.10-11.

ДЖЕЙХУН БЕК ГАДЖИБЕЙЛИ

2018 4474. Ислам, А. На сцене – жизнь в эмиграции Джейхун бека Гаджи- бекова: [о спектакле «Нури-диде Джейхун» режиссера М.Алекперзаде в Музыкальном Театре] / Афет Ислам // Эхо.- 2018.- 31 марта.- С.10. 4475. Ислам, А. Свет очей моих Джейхун: В Музыкальном театре прошла премьера спектакля о Дж.Гаджибейли: [к 100-летию АДР и 125- летию со дня рождения Джейхуна Гаджибейли] / Афет Ислам // Каспий.- 2018.- 17 марта.- С.14-15. 4476. Микеладзе, Г. Свет очей моих Джейхун»: Свою мартовскую премьеру Азербайджанский государственный музыкальный театр посвятил 100-летию АДР: [о спектакле «Нури-диде Джейхун» режиссера М.Алекперзаде] / Галина Микеладзе // Азербайджанские известия.- 2018.- 7 апреля.- С.3. 4477. 100-летию АДР посвящается: Миссия Джейхуна Гаджибей- ли в Париже: [о спектакле режиссера М.Алекберли в Музыкальном Театре] // Каспий.- 2018.- 28 февраля.- С.13.

ДЖАМО БЕК ГАДЖИНСКИЙ

1992 4478. Полонский, А. Джамо сын Джамо: [об одном из министров АДР] /А.Полонский // Бакинский рабочий.- 1992.- 4 мая.- С.3, 7.

2001 4479. Что они успели сделать за 23 месяца: [интервью с сыном Джамо бека Гаджинского Джамо бек оглу Гаджинским о деятельности АДР] / вел З.Джаббаров // Бакинcкий рабочий.- 2001.- 26 мая.- С.3.

468 Biblioqrafiya

2018 4480. Гаджинский, Э. Джамо бек Гаджинский. У истоков азербай- джанской государственности: Великая идея создания суверенной респуб- лики была провозглашена лучшими представителями национальной интеллигенции: [о министре почты и телеграфа в АДР, участнике создания БГУ] / Эмин Гаджинский // Каспiй.- 2018.- 21 апреля.- С.10-11. 4481. Исмаилзаде, Н. Былое и думы: Дворянская элита – движущая сила любой нации и государства: [беседа с представителем дворянского рода Гаджинских, доцентом БМА Н.Исмаилзаде] / Нурида Исмаилзаде; провела Афет Ислам // Каспий.- 2018.- 24 февраля.- С.18-19. 4482. Исмаилзаде, Н. ...Когда трава растет от корней своих: Про- должаются славные традиции просветительства: [беседа с представителем дворянского рода Гаджинских, доцентом БМА Н.Исмаилзаде] / Нурида Исмаилзаде; провела Афет Ислам // Каспий.- 2018.- 2 марта.- С.12-13.

469 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

АВТОРЕФЕРАТЫ И ДИССЕРТАЦИИ

1984 4483. Байрамов, К. Массовые рабочие организации Азербайджана в борьбе за победу Советской власти (1917-1920 гг.): диссертация доктора исторических наук / Курбан Байрамов.- Баку, 1984.- 412 c.

1991 4484. Насиров, Т. Исторический опыт строительства национальной государственности Азербайджана в 1918-1920 гг.: автореферат диссер- тации на соискание ученой степени кандидата исторических наук /Теюб Насиров.- Москва, 1991.- 19 с. 4485. Насиров, Т. Исторический опыт строительства национальной государственности Азербайджана в 1918-1920 годы: диссертация канди- дата исторических наук: 07.00.02 / Теюб Насиров.- Москва, 1991.- 169 с.

1992 4486. Магеррамов, Н. Межпартийная борьба по национальному вопросу в Азербайджане (1917-1918гг.): автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата исторических наук. 07.00.02 / Н.Магеррамов.- Москва, 1992.- 27 с.

1996 4487. Гусейнова, Л. Деятельность неправительственных обществен- ных организаций в период АДР (1918-1920): автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата исторических наук: 07.00.02 / Лала Гусейнова.- Баку, 1996.- 28 с.

1998 4488. Шарифова, Л. Борьба за независимость и территориальную целостность Азербайджана в 1918-1920 гг.: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата исторических наук: 07.00.02 / Лейла Шарифова.- Москва, 1998.- 22 с.

1999 4489. Исмаилов, К. Парламентская деятельность политических партий Азербайджана (1918-1920): автореферат диссертации на соиска-

470 Biblioqrafiya

ние ученой степени кандидата исторических наук: 07.00.02 / Камран Исмаилов.- Баку, 1999.- 24 с.

2001 4490. Балаев, А. Азербайджанское национальное движение в 1917- 1918 гг.: автореферат диссертации на соискание ученой степени канди- дата исторических наук: 07.00.02 / Айдын Балаев.- Москва, 2001.- 50 с. 4491. Балаев, А. Азербайджанское национальное движение в 1917- 1918 гг.: автореферат диссертации доктора исторических наук: (07.00.02) / Айдын Балаев.- Баку, 2001.- 50 с.

2003 4492. Рустамова, Дж. Национальная буржуазия в период Азербай- джанской Демократической Республики: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата исторических наук: 07.00.02/ Джамиля Рустамова.- Баку, 2003.- 30 с.

471 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

DİGƏR DİLLƏRDƏ

İngilis dilində

1972 4493. Suny, Ronald Grigor. The Baku Commune, 1917-1918. Class and nationality in the Russian Revolution / R.G.Suny.- Princeton: Princeton Uni- versity Press, 1972.- XXV, 412, [2] p.

2005 4494. Mahmudlu, Y. Azerbaijan: short history of statehood / Yagub Mahmudov; edit. E.Madatli; trans. S.N.Madatli.- Islamabad: Leaf Publications, 2005.- 178 p.

2008 4495. Azerbaijan Democratic Republic: Great Britiain`s archive documents / Edt. prof. Y.M.Mahmudov; comp. N.A.Maxwell.- Baku: Chashioglu, 2008.- 573 p.

2011 4496. Isgenderli, A. Realities of Azerbaijan 1917-1920 / Anar Isgenderli; for. J. McCarty; trans. Y.Axundov.- [s.i.]: Xlibris Corporation, 2011.- 234 p.

2013 4497. Fətullayev-Fiqarov, Ş. Civil engineer ziverbey ahmadbeyov / Şamil Fətullayev-Fiqarov; design N.Novruzov; Union of Architects of Azer- baijan Republic Baku: Sharq-Qarb, 2013.- 39 p.

2014 4498. International conference dedicated to the 150th anniversary of birth of Alimardan bay Topchubashov. Baku, april, 2014 / Ministry of Foreign Affairs and National Academy of Sciences of the Republic of Azerbaijan.- [Baku]: [Chashioglu], 2014.- 83, [5] p.

2018 4499. Rasulzadeh, M.A. Siyavush of our centry / Mammad Amin Rasulzadeh.- London, 2018.- 120 p.

472 Biblioqrafiya

Türk dilində

1951 4500. Resulzade, E.M. Çağdaş Azerbaycan tarihi / Mehmet Emin Resul- zade.- Ankara: Yeni Cezaevi, 1951.-34 s.

1988 4501. Swietochowski, T. Müslüman cemaatten ulusal kimliğe: Rus Azerbaycanı 1905-1920 / Tadeuz Swietochowski; önsöz. M.Ş.Hanioğlu; çev. N.Mert.- İstanbul: Bağlam, 1988.- 295 s.

1990 4502. Resulzade, M.E. Azerbaycan Cumhuriyeti: keyfiyet-i teşekkülü ve şimdiki vaziyeti /Mehmed Emin Resulzade; haz. Y.Akpınar, İ.Murat Yıldırım, S.Çağın.- İstanbul: Azerbaycan Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği, 1990.- 205 s.

1991 4503. Mehmetzade, M.B. Milli Azerbaycan hareketi / Mirza Bala Meh- metzade; haz. A.Karaca; kapak T.Kırhan.- Ankara: Azerbaycan Kültür Der- neği, 1991.- 239 s.

2002 4504. Şimşir, S. Azerbaycanın istiklal mücadelesi / Sebahattin Şimşir; edt. H.Y.Çebi.- İstanbul: IQ Kültür Sanat yayıncılık, 2002.- 272 s.

2003 4505. İmanov, V. Ali Merdan Topçubaşı (1865-1934). Lider bir aydın ve bağımsız Azerbaycan Cumhuriyetinin temsili / Vügar İmanov.- İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 2003.- XIV, 303 s. 4506. Mehmet Emin Resulzadenin meclis-i mebusan konuşmaları (1918-1920) / Haz. yrd. Doç. Dr. S.Şimşir; edt. A.Dilsiz.- İstanbul: IQ Kültürsanat, 2003.-176 s.

2006 4507. İmanov, V. Azerbaycan-Osmanlı ilişkileri 1918 / Vügar İmanov.- İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2006.-301 s 4508. Veliyev, A. Azerbaycan siyasi düşünce tarihi ve Mirza Bala Meh- metzade / Afgan Veliyev; red. Z.Şirinova.- İstanbul: Doğu Kütüphanesi, 2006.- 398 s.

473 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2008 4509. Aşırlı, A. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti dönemi basınında Kafkas İslam Ordusu / Akif Aşırlı; çev. A.Ağaoğlu.- Bakı: Qismet, 2008.- 159 s 4510. Ağayev, M. Kurtuluş Savaşı yıllarında Türkiye Azerbaycan iliş- kileri / Mehman Ağayev; edt. D.Saraç.- İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2008.- 464 s.

2010 4511. Bağımsız Azerbaycan (1918-1920): büyük devletler kıskacında / Edit. Q.Şükürov, V.Qafarov.- İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2010.- 438 s. 4512. Saray, M. Quzey və güney Azərbaycan türklərinin tarixi / Mehmet Saray; ön söz. Y.M.Mahmudov; red. R.Ağayev.- Bakı: Şərq-Qərb, 2010.- 723 s.

2013 4513. Şimşir, S. Azerbaycanın istiklal mücadelesi / Sebahattin Şimşir; edt. L.Nurpelis.- İstanbul: Alioğlu Matbaacılık, 2013.- 280 s.

Yunan dilində

4514. Mustafazadə, R. İki respublika. Azərbaycan-Rusiya münasibətləri 1918-1920-ci illərdə / Rəhman Mustafazadə.- Afina: Enalios, 2016.-446 s.

Fransız dilində

4515. La République de l’Azerbaidjan du Caucase. Azərbaycan Cüm- huriyyetinin xarici siyasəti. Sənədlər məcmuəsi.- Paris: P.Harambat, 1919.- 51 f.

Ərəb dilində

4516. Müsəlman şərqində ilk demokratik respublika: 1918-2018-ci illər: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100 illiyi / Rəhimov Emil Rahib oğlu.- Bakı: Şərq-Qərb, 2018.- 144 s.

474 Biblioqrafiya

DÜNYA KİTABXANALARINDA

Rusiya Dövlət Kitabxanası (www.rsl.ru)

1957 4517. Токаржевский, Е.А. Из истории иностранной интервенции и гражданской войны в Азербайджане / Евгений Алексеевич Токаржев- ский; Акад. наук Азербайдж. ССР. Ин-т истории.- Баку: Изд-во Акад. наук АзССР, 1957.- 332 с.

1982 4518. Азимов, Г.С. Бакинская Коммуна [1917-1918] / Гаджибаба Са- дых оглы Азимов.- Баку: Гянджлик, 1982.- 139 с.

1990 4519. Азербайджанская Демократическая Республика: Азерб. Пра- вительство, 1918-1920 гг.: сборник / Сост. В.Аллахвердиев, Ш.Мехтиев.- Баку: Гянджлик, 1990.- 93,[1] с.

1993 4520. Исаев, Н.И. Социально-культурная политика Азербайджанской Демократической республики (1918-1920 гг.): автореферат дис. кандидата исторических наук: 07.00.02. / Назим Иса оглы Исаев - Баку, 1993.- 25 c.

1994 4521. Назарли, А.Э. Народное образование в Азербайджанской Рес- публике (1918-1920 гг.): автореферат дис. кандидата исторических наук: 07.00.02. / Азиза Энвер кызы Назарли- Баку, 1994.- 27 c.

1997 4522. Оруджев, Н.О. Регулирование трудо-правовых отношений в Азербайджанской Демократической Республике (1918-1920 годы): авто- реферат дис.... кандидата юридических наук: 12.00.01 / Наджаф Орудж оглы Оруджев.- Тбилиси, 1997.- 46 c.

475 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1998 4523. Азербайджанская Демократическая Республика 1918-1920: внешняя политика: документы и материалы.- Баку: Азербайджан, 1998.- 630 с. 4524. Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920) /Гос. комис. по проведению 80-й годовщины Азерб. Демократ. Респ., Ин-т истории АН Азербайджана им. А.А.Бакиханова; [Отв. ред. Н. Агамалиева].- Баку: Элм, 1998.- 306 с. 4525. Балаев, А.Г. Азербайджанское национальное движение в 1917- 1918 гг. / Айдын Балаев; Акад. наук Азербайджана. Ин-т археологии и этнографии.- Баку: Елм, 1998.- 279 с.

2006 4526. Мустафа-заде, Р. Две Республики. Азербайджано-российские отношения в 1918-1922 г.: монография / Рахман Мустафа-заде.- Москва: МИК, 2006 (Б. м.: Возрождение).- 355 с.

2007 4527. Волхонский, М.А. По следам Азербайджанской Демократичес- кой Республики / Михаил Волхонский, Вадим Муханов.- Москва: Европа, 2007.- 247, [3] с.

2008 4528. Azerbaijan Democratic Republic: Great Britiain`s archive docu- ments / Edt. prof. Y.M.Mahmudov; comp. N.A.Maxwell.- Baku: Chashioglu, 2008.- 573 p. 4529. Азербайджанская Демократическая Республика (28 мая 1918 - 27 апреля 1920) / Меджлис М.Э.Расулзаде; [сост. Абдул Анбиевич Гусейнов (Абдул Гусейн Анбия оглы)].- Москва: Оверлей, 2008.- 126 с.

2010 4530. Гасанов, Г. На пути к первой республике: очерки истории Азербайджана с февраля 1917 года до май 1918 года / Гасан Гасанов.- Баку: Şərq-Qərb, 2010.- 478 c. 4531. Гасанлы, Дж. История дипломатии Азербайджанской Респуб- лики: в 3 т. / Джамиль Гасанлы; М-во иностранных дел Азербайджанской Респ.- Том 1: Внешняя политика Азербайджанской Демократической Республики (1918-1920).- Москва: Флинта: Наука, 2010.- 573, [1] с. 4532. Дарабади, П.Г. Кавказ и Каспий в мировой истории и геопо- литике XXI века / Парвин Дарабади.- Москва: Весь Мир, 2010.- 214 с. 476 Biblioqrafiya

2011 4533. Гасанлы, Дж. Русская революция и Азербайджан. Трудный путь к независимости, 1917-1920: монография / Джамиль Гасанлы.- Москва: Флинта, 2011.- 665, [1] с.

2017 4534. Алиева, С.И. Азербайджанская Демократическая Республика и государственные образования Северного Кавказа в 1918-1920 годы. Горская Республика. Северо-Кавказское Эмиратство. Имамат Гоцинского / Севиндж Алиева; Южно-Российский институт управления - филиал Российской академии народного хозяйства и государственной службы при Президенте Российской Федерации, Центр правовых исследований, Национальная академия наук Азербайджана, Институт истории им. А.А.Бакиханова.- Ростов-на-Дону: Альтаир, 2017.- 407 с.

Rusiya Milli Kitabxanası (www.nlr.ru)

1990 4535. Азəрбаjчан Демократик Республикасы: Азəрбаjчан hөкумəти, 1918-1920 / Тəрт. В.Аллаhвердиjев, Ш.Меhдиjев.- Бакы: Кəнчлик, 1990.- 93,[1] с.

2007 4536. Волхонский М., Муханов В. По следам Азербайджанской Де- мократической Республики /Михаил Волхонский, Вадим Муханов.- Москва: Европа, 2007.- 247,[3] с. 4537. Рустамова Д. Национальная буржуазия в период Азербайджан- ской Демократической Республики / Джамиля Рустамова; М-во образо- вания Азерб. Респ., Бак. гос.ун-т.- Баку: Мутарджим, 2007.- 239 с.

2008 4538. Азербайджанская Демократическая Республика: архивные документы Великобритании /Нац. акад. наук Азербайджана; [сост.: Н.А.Максвелл, к.ист.н. науч. ред. и авт. предисл.: Ягуб М. Махмудов, чл.- кор. НАНА, засл. деят. науки, д.ист.н., проф.].- Баку: Институт истории Общественная организация развития регионов, 2008.- 573, [1] с.

477 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

2011 4539. Абуталыбов Р. Мамед Эмин Расулзаде и Кавказская Конфеде- рация / Рамиз Абуталыбов.- Москва: Социально-политическая мысль, 2011.- 48 с. 4540. Гасанлы Дж. Русская революция и Азербайджан: трудный путь к независимости, 1917-1920 / Джамиль Гасанлы.- Москва: Флинта, 2011.- 665, [1] с.

2017 4541. Алиева, С. Азербайджанская Демократическая Республика и государственные образования Северного Кавказа в 1918-1920 годы. Горская Республика. Северо-Кавказское Эмиратство. Имамат Гоцинского / Севиндж Алиева; Южно-Российский институт управления - филиал Российской академии народного хозяйства и государственной службы при Президенте Российской Федерации, Центр правовых исследований, Национальная академия наук Азербайджана, Институт истории им. А.А.Бакиханова.- Ростов-на-Дону: Альтаир Изд-во ЮРИУ - Ф РАНХ и ГС при Президенте РФ, 2017.- 407 с.

Türkiyə Milli Kitabxanası (www. mkutup.gov.tr)

1990 4542. Azerbaycan Demokratik Respublikası: Azerbaycan Hükümeti 1918-1920 / Red. Hidayet.- Bakı: Genclik, 1990.- 96 s.

1994 4543. Nasibzade, N. 1918-1920 yıllarında Azerbaycan ve Türkiye arasında siyasi ilişkiler üzerine / Nasib Nasibzade.- Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1994.-222 s.

1996 4544. Yüceer, N. Birinci Dünya Savaşında Osmanlı Ordusunun Azer- baycan ve Dağıstan harekatı: Azerbaycan ve Dağıstanın bağımsızlığını kazan- ması, 1918 / Nasir Yüceer.- Ankara: Genelkurmay, Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Bşk., 1996.- XI, 201, [18] s

478 Biblioqrafiya

1998 4545. Hasanlı, C. Azerbaycan Cumhuriyeti: Türkiye yardımından Rusya işğaline kadar (1918-1920) / Cemil Hasanlı; çev. A.Erturun.- Ankara: Azerbay- can Kültür Derneği, 1998.- VIII, 412 s.

2006 4546. İmanov, V. Azerbaycan-Osmanlı ilişkileri 1918 / Vügar İmanov.- İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2006.- 301 s.

2010 4547. Bağımsız Azerbaycan (1918-1920): büyük devletler kıskacında / Edit. Q.Şükürov, V.Qafarov.- İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2010.- 438 s.

ABŞ Konqres Kitabxanası (www. loc.gov)

1919 4548. La République de l’Azerbaidjan du Caucase. Azərbaycan Cümhu- riyyetinin xarici siyasəti. Sənədlər məcmuəsi.- Paris: P.Harambat, 1919.-51 f.

1972 4549. Suny, R.G. The Baku Commune, 1917-1918. Class and nationality in the Russian Revolution /Ronald Grigor Suny.- Princeton: Princeton University Press, 1972.- XXV, 412, [2] p.

1990 4550. Азəрбаjчан Демократик Республикасы: Азəрбаjчан hөкумəти, 1918-1920 / Тəрт. В. Аллаhвердиjев, Ш. Меhдиjев.- Бакы: Кəнчлик, 1990.- 93,[1] с.

1992 4551. Azərbaycan Demokratik Respublikasının rəmzləri: 1918-1920 /Tərt. X. Əliyev.- Bakı: İşıq, 1992.

1994 4552. Топчибашев, А. Дипломатические беседы А.А.Топчибашева в Стамбуле: записи чрезвычайного посланника и полномочного министра Азербайджанской Республики, 1918-1919 гг. / Алимердан бек Топчибашев; под ред. Г.Гасанова; сост. А.Пашаев, В.Агаев.-Баку: Эргюн, 1994.-160 с.

479 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1998 4553. Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920) / Гоc.комиc.по проведению 80-й годовщины Азерб. Демократ. Респ., Ин-т истории АН Азербайджана им. А.А.Бакиханова; [Отв. ред. Н. Агамалие- ва].- Баку: Элм, 1998.- 306 с. 4554. Azərbaycan Cümhuriyyəti: 1918-1920 / Red. N.Ağamalıyeva.- Bakı: Elm, 1998.-335 s.

2000 4555. Qoca, E. Azərbaycanın təhlükəsizlik və xüsusi xidmət orqanları, 1918-1920 / Elşad Qoca.- Bakı: Şuşa, 2000.-143 s.

2003 4556. Mehmet Emin Resulzadenin meclis-i mebusan konuşmaları (1918-1920) / Haz. yrd. Doç. Dr. S.Şimşir; edt. A.Dilsiz.- İstanbul: IQ Kültürsanat, 2003.- 176 s 4557. Назарли, А. Народное образование в Азербайджанской Рес- публике: 1918-1920 гг. / Азиза Назарли.- Баку: Нурлан, 2008.- 220 с.

2006 4558. Zülfüqarlı, M. Azərbaycanı kimlər idarə edib?: may 1918-oktyabr 2003 / Məhərrəm Zülfüqarlı.- Bakı: Qanun, 2006.- 135 s 4559. Мустафа-заде, Р. Две Республики. Азербайджано-российские отношения в 1918-1922 г.: монография / Рахман Мустафа-заде.- Москва: МИК, 2006 (Б. м.: Возрождение). – 355 с. 4560. İmanov, V. Azerbaycan-Osmanlı ilişkileri 1918 / Vügar İmanov.- İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2006.-301 s. 4561. Протоколы заседаний мусульманских фракций Закавказ- ского Сейма и Азербайджанского Национального Совета: 1918 г.- Баку: Адильоглу, 2006.-214 с

2007 4562. Aşırlı, A. Cümhuriyyət dövrü mətbuatında Qafqaz İslam Osdusu / Akif Aşırlı.- Bakı: Nurlan, 2007.- 185 s 4563. Yaqublu, N. Azərbaycan-Polşa əlaqələrində M.Ə.Rəsulzadənin rolu / Nəsiman Yaqublu.- Bakı: Adiloğlu, 2007.- 212 s.

2008 4564. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Qafqaz İslam Ordusu / Edt. M.Rıhtım, M.Süleymanov.- Bakı: Nurlar, 2008.- 695 s.

480 Biblioqrafiya

2009 4565. Həsənli, C. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici siyasəti, 1918- 1920 / Cəmil Həsənli.- Bakı: Qarışma, 2009.- 549 s.

2010 4566. Bağımsız Azerbaycan (1918-1920): büyük devletler kıskacında / Edit. Q.Şükürov, V.Qafarov.- İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2010.- 438 s. 4567. Bal, H. Azerbaycan Cumhuriyetinin kuruluş mücadelesi (1914- 1918) ve Kafkas İslam Ordusu / Halil Bal.- İstanbul: İdil, 2010.- 280 s. 4568. Гасанов, Г. На пути к первой республике: очерки истории Азербайджана с февраля 1917 года до май 1918 года /Гасан Гасанов.- Баку: Şərq-Qərb, 2010.- 478 c.

2011 4569. Həsənli, C. Siyasat-i xaric-i cümhuri-i Xalq-i Azərbaycan:1918- 1920 / Cəmil Həsənli; müt. H. Şərqi Darahyak (fars dilində).- Tihran: Harim-i İlm, 2011.- 516 s 4570. Rau, J. Islam und demokratie: der erste versuch: die Aserbaids- chanische Demokratische Republik (1918-1920) / Johannes Rau.- Frankfurt am Main; New York: Peter –Lang, 2011.- 274 s.

2013 4571. Əliyarlı, İ. İstiqlal fədailəri: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər nazirləri və silahdaşları (1918-1920) / İltifat Əliyarlı, T.Behbudov.- Bakı: Mütərcim, 2013.- 493 s.

2014 4572. İstiqlal: 1918-28 mayıs-1919.- Bakı: Qanun, 2014.-255 s.

2016 4573. Hasanli, J. Foreign policy of the Republic of Azerbaijan: the difficult road to western integration, 1918-1920 / Jamil Hasanli.- London; New-York: Routledge, Taylor & Francis Group, 2016.- VIII, 445 p.

Bavariya Dövlət Kitabxanası (www.bsb-muenchen.de)

4574. Гасанлы, Дж. История дипломатии Азербайджанской Респуб- лики: в 3 т. / Джамиль Гасанлы; М-во иностранных дел Азербайджанской

481 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Респ.- Том 1: Внешняя политика Азербайджанской Демократической Республики (1918-1920).- Москва: Флинта: Наука, 2010.- 573, [1] с.

Böyük Britaniya Kitabxanası (www.bl.uk)

1990 4575. Nəsibzadə, N. Azərbaycan Demokratik Respublikası: məqalələr və sənədlər / Nəsib Nəsibzadə-Bakı: Elm, 1990.-112 s.

1998 4576. Азербайджанская Демократическая Республика (1918-1920) /Гос.комис.по проведению 80-й годовщины Азерб. Демократ. Респ., Ин-т истории АН Азербайджана им. А.А.Бакиханова; [Отв. ред. Н. Агама- лиева].- Баку: Элм, 1998.- 306 с. 4577. Азербайджанская Демократическая Республика 1918-1920: внешняя политика: документы и материалы.-Баку: Азербайджан, 1998.- 630 с 4578. Балаев, А. Азербайджанское национальное движение в 1917- 1918 гг. / Айдын Балаев; Акад. наук Азербайджана. Ин-т археологии и этнографии.- Баку: Елм, 1998.- 279 с.

2014 4579. Балаев, А. Мамед Эмин Расулзаде, 1884-1955: политический портрет / Айдын Балаев.-[s.i.]: [s.n.], 2014.- 488 c.

Almaniya Milli Kitabxanası (www.dnb.de)

2011 4580. Rau, J. Islam und demokratie: der erste versuch: die Aserbaids- chanische Demokratische Republik (1918-1920) / Johannes Rau.- Frankfurt am Main; New York: Peter –Lang, 2011.- 274 s.

Türk dilində olan ədəbiyyat

1927 4581. Memmedzade, M.B. Azerbaycan misaki-millisi /M.B.Memmed- zade.- İstanbul, 1927.

482 Biblioqrafiya

1928 4582. Resulzade, М.E. Sovyet istilasi altinda Azerbaycan / M.E.Resul- zade // Milliyet ve bolşevizm. Makaleler mecmuasi. istanbul,1928.

1934 4583. Mehmetzade, M. Devletler arası münasebetlere dair vesikalarda Azerbaycan / M.Mehmetzade // Azerbaycan Yurt Bilgisi.- İstanbul, 1934.- C. 3.- Hisse I.- S.191-196; Hisse II.- S.261-264. 4584. Resulzade, M. Milli Azerbaycan haraketinin karakteri / M.E.Resul- zade // Azerbaycan Yurt Bilgisi.- İstanbul,1934.- C. 3.- S.163-166.

1936 4585. İzzet, Ş. Büyük harpda 15 piyade tümeninin Azerbaycan ve Şimali Kafkasyadaki harekat ve muharebeleri / Ş.İzzet.- İstanbul, 1936.

1948 4586. Ünver, V. Bolşeviklerle sekiz ay / V.Ünver.- İstanbul, 1948.

1951 4587. Mehmetzade, M. Azerbaycan tarihinde Türk-Almaniya: “Azerbay- can Kültür Dernegi”nin teşebbüsü ile 19 Mayıs 1951-de Ankarada Halkevinde verilən konferans / M.Mehmetzade.- Ankara: Yeni Cezaevi matbaası, 1951.- 32 s. 4588. Resulzade, M. Azerbaycan tarihi / M.E.Resulzade.- Ankara: Yeni Cezaevi matbaası, 1951.- 34 s.

1953 4589. Kırzıoğlu, F. Kars tarihi / F.Kırzıoğlu.- Cild 1.- Istanbul, 1953.

1960 4590. Kırzıoğlu, F. Milli mücadelede Kars / F.Kırzıoğlu.- Cild 1.- İstanbul, 1960.

1961 4591. Hilal, A. Kuzey Kafkasya hürriyet ve istiklal davası / A.Hilal.- Ankara, 1961.

1964 4592. Keykurun, N. Azerbaycan istiklal mücadelesi hatıraları / N.Keykurun.- İstanbul, 1964.

483 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1966 4593. Kurat, A. Nimet. Birinci dünya savaşında Türkiyede bulunan alman generallerinin raporları / A.Kurat.- Ankara, 1966. 4594. Lord Kinors. Atatürk Lord Kinors.- İstanbul, 1966. 4595. Tansel, S. 1919-1922 yıllar Atatürk ve kurtuluş savaşı / S.Tansel.- istanbul, 1966. 4596. Tuğac, H. Bir neslin dramı / H.Tuğac.- Ankara, 1966.

1967 4597. Avcıoğlu, D. Milli kurtuluş tarihi / D.Avcıoğlu.- İstanbul, 1967. 4598. Sayilgan, A. Solun 94 yili / A.Sayılgan.- İstanbul, 1967.

1968 4599. Erel, S.Azerbaycan politikacılarının yanlışları / S.Erel.- İstanbul, 1968.

1970 4600. Kırzıoğlu, F. Kars ile çevresinde ermenilerin yaptıkları mezalim / F.Kırzıoğlu.- Ankara, 1970. 4601. Kurat, A. Nimet. Türkiye ve Rusya / A.Kurat.- Ankara, 1970.

1972 4602. Halil Paşa. Bitmeyen savaş / Halil Paşa.- Ankara, 1972.

1973 4603. Duran, T. Birinci dünya savaşı sonunda türk diplomatisinin ilk başarısı Brest-Litovsk hazırlıkları / T.Duran // Belleten (nisan-temmuz), 1973.

1976 4604. Hacıoğlu, A. Arşiv vasikalarıyla tarihte ermeni mezalimi / A.Hacıoğlu.- İstanbul, 1976. 4605. Caferoğlu, A. Kafkasya türkleri / A.Caferoğlu.- Ankara, 1976.

1978 4606. Aydemir, Ş.S. Enver Paşa / S.Ş.Aydemir. 3c. İstanbul, 1978. 4607. Eroğlu, V. Ermeni mezalimi / V.Eroğlu.- İstanbul, 1978. 4608. Kayabalı, İ. Arslanoğlu C. Azerbaycan türkleri kültür tarihinin ana hatları / İ.Kayabalı, C.Arslanoğlu.- Ankara, 1978. 4609. Tansel, S. Mondrosdan Mudanyaya kadar / S.Tansel.- Cild 3. Ankara, 1978. 484 Biblioqrafiya

1981 4610. Akçura, Y. Yeni türk devletlerinin öncülleri / Y.Akçura. Ankara, 1981. 4611. Şimşir, B. Atatürk ile yazışmalar (1920-1923) / B.Şimşir.- Ankara: Başbakanlık basım evi, 1981.- 552 s. 4612. Karal, E.Z. Türkiye Cumhuriyeti tarihi / E.Z.Karal.- Ankara, 1981.

1982 4613. Karaca, A. Azerbaycanın yakm tarihine kısa bir bakış / A.Karaca.- İstanbul, 1982. 4614. Kemal, H. Osmanlı ve Sovyet belgeleri ile ermeni mezalimi / H.Kemal.- TKA Enst. Ankara, 1982.

1984 4615. Belgelerle ermeni sorunu (Hazırlayan İ.Sakarya).- Ankara, 1984.

1985 4616. Devlet, N. Rusiya türklerinin milli mücadele tarihi (1905-1917) / N.Devlet.- Ankara: Türk Kültürü Araştırma Ensititüsü, 1985.- 350 s. 4617. Gökdemir, A.E. Aras türk hökümeti-beşinsi milletlerarası türkoloji kongresi / A.E.Gökdemir.- cild 1.- İstanbul, 1985. 4618. Haluk, Ç. Ermenilerin Baküde yaptıkları 31 mart 1918 katliamı / Ç.Haluk.- Ankara, 1985.

1986 4619. Kamal, Ö. Ermeni meselesi / Ö.Kamal.- İstanbul, 1986.

1987 4620. Kars Milli-İslam Şurası ve Cenubigarbi Kafkas hükümeti mu- vakkatai milliyesi. Belgeler, fotoğraflar / Hazırlayan C.Arslanoğlu.- Ankara, 1987. 4621. Milli güvenlik bilgisi.- İstanbul,1987. 4622. Süslü, A. Ruslara göre ermenilerin yaptiklari mezalim / A.Süslü.- Ankara, 1987. 4623. Üras, E. Tarihte ermeniler ve ermeni meselesi / E.Üras.- İstanbul, 1987.

1988 4624. Swetochowski, T. Musluman cemaatten ulusal kimlige rus Azer- baycanı (1905-1920) / T.Swetochowski.- Ankara: Bağlam yayınarı, 1988.- 5 s.

485 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

4625. Şahin, R. Tarih boyunca türk idarelerinin ermeni politikaları / R.Şahin.- İstanbul, 1988.

1989 4626. Gökdemir, A.E. Cenubi-Garbi Kafkas hükümeti / A.E.Gökdemir.- Ankara, 1989. 4627. Torlu, S. Rus işgali / S.Torlu.- İstanbul, 1989.

1990 4628. İlgar, İ. Rusiyada Birinci Müslüman Kongresi / İ.İlgar.- Ankara, 1990. 4629. Konukcu, Ş. Ermenilerin Yeşilyayladaki türk soykırımı (11-12 mart 1918) / Ş.Konukcu.- Ankara, 1990. 4630. Sünbül, T. Azerbaycan dosyasi / T.Sünbül.- Ankara, 1990. 4631. Hüsameddin, Y. Rus-türk-ermeni münasebetleri (1914-1918) / Y.Hüsameddin.- Ankara, 1990.

1991 4632. Feyzi, A. M.Ə.Resulzade ve mühtalif cebhelerde Azerbaycan davası / A.Feyzi // Azerbaycan türk kültür jurnalı.- 1991.- № 282. 4633. Mehmetzade, M. Milli Azerbaycan hereketi / M.Mehmetzade.- Ankara: Azerbaycan Kültür Dernegi, 1991.- 39 s. 4634. Resulzade, M.E. Azerbaycan şairi Nizamî: sekizyüzüncü yıldönümü münasibetiyle: 1141-1941 / M.E.Resulzade; Türk dünyası araştırmaları vakfı.- ofset baskı.- Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1991.- 402 s.- Türk dilində 4635. Resulzade, M.E. Azerbaycan şairi Nizamî: sekizyüzüncü yıldönümü münasibetiyle: 1141-1941 / M.E.Resulzade; Türk dünyası araştırmaları vakfı.- ofset baskı.- Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1991.- 402 s.- Türk dilində.

1992 4636. Bayat, A. Ali bey Hüseynzade (Hüseynzade Ali Turan) ve Türki- yede yayınladığı eserleri / A.Bayat.- İstanbul: Türk dünyası Araştırmaları Vakfı, 1992.- 173 s.

1993 4637. Birinci dünya harbinda türk harbi Kafkaz cebhesi 3-cü ordu herekatı.- Cild 2.- Ankara 1993. 4638. Resulzade, M. Kafkasya türkleri / M.Resulzade // İstanbul: Türk dünyası araşdırmaları vakfı, 1993.- 132 s.

486 Biblioqrafiya

4639. Resulzade, M. İran türkleri / M.Resulzade // İstanbul Türk dünyası araştırmaları vakfı, 1993.- 142 s. 4640. Saray, M. Azerbaycan türkleri tarihi / M.Saray.- İstanbul, 1993.- 150 s. 4641. Soysal, İ. Türk dış politikası incelemeleri için klaviz (1919-1993) / İ.Soysal.- İstanbul: EREN, 1993.- 198 s.

1994 4642. Erdağ (Akgül), N. Milli mücadele döneminde Kafkaz cumhuri- yetleri ile ilişkiler (1917-1921) / N.Erdal (Akgül).- Ankara, 1994. 4643. Handan, R. Unutulmuş dahi: Ali bey Hüseynzadenin – Ali Hüseyn Turanın 130 dogum yılı dolayısıyla / R.Handan.- Baku: Korkut Yayımevi, 1994.- 55 s. 4644. Mehmetzade, M. Ermeniler ve İran / M.Mehmetzade.- Ankara: Ankara Universiteti, 1994.- 44 s.

1995 4645. Şimşir, S. Mehmet Emin Resulzadenin Türkiyedeki hayatı, faaliy- yetleri ve düşünceleri / S.Şimşir.- Ankara: Univ basım evi, 1995.- 128 s.

1996 4646. Azeri-ermeni ilişkileri (1905-1920) / Hzr. N.Sarıahmetoğlu.- İstan- bul: Marmara Universiteti, 1996.- 325 s. 4647. Resulzade, M. Azerbaycan problemi / M.Resulzade.- Ankara: Mars matbaası, 1996.- 42 s. 4648. Taşkıran, С. Geçmişten günümüze Karabağ meselesi / C.Taşkıran.- Ankara, 1996. 4649. Yücer, N. Birinci dünya savaşında Osmanlı ordusunun Azerbaycan ve Dağıstan harekatı / N.Yücer.- Ankara, 1996.

1997 4650. Resulzade, M. Bir türk milliyetçisinin Stalinle ihtilal hatıraları.- İstanbul: Turan Yayınçılık, 1997.- 119 s.

1998 4651. Bayat, A. Ali bey Hüseynzade / A.Bayat.- Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Bakanlığı, 1998.- 410 s. 4652. Hesanlı, C. Azerbaycan Cumhuriyeti. Türkiye yardımından Rusya işgaline kadar (1918-1920) / C.Hesanlı.- Ankara, 1998. 4653. Musayev, İ. Azerbaycan – Türkiye ilişkileri (1917-1922 yılları) | / İ.Musayev.- Baku: Baku Universiteti Yayın evi, 1998.- 132 s.

487 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1999 4654. Şimşir, S.Azerbaycan istiqlalı davasına hizmet eden şahsiyyetlerden bazılarının bioqrafileri / Sebahattin Şimşir. Azerbaycanlıların Türkiyede siyasi ve kültürel faaliyyetleri (1920-1991).- Türkiye, 1999.- S.159-184. 4655. Şimşir, S. 1920-1930 yıllarında faaliyetler / Sebahattin Şimşir. Azerbaycanlıların Türkiyede siyasi vekültürel faaliyyetleri (1920-1991).- Türkiye, 1999.- S.5-70.

2000 4656. Azərbaycan bölgələrində erməni sorunu (1918-1920).- Ankara, 2000.- 682 s.

2001 4657. Azerbeycan bölgelerinde ermeni sorunu (1918-1920).- Ankara: Baş Bakanlık Devlet Arşivleri genel mudurlugu, 2001.- 682 s.

2002 4658. Şimşir, S. Azerbeycanın istiqlal mücadelesi / S.Şimşir.- İstanbul: Kültür Sanat Yayınçılık, 2002.- 217 s.

2003 4659. M.E. Resulzadenin Meclisi-Mebusan kopnuşmaları (1918-1920) / Hzr. Sebahattin Şimşir.- İstanbul: Kültürsanat yayınçılık, 2003.- 176 s.

2006 4660. Arşiv belgeleri ile ermeni faaliyetleri (1914-1918).- C.V: Arme- nian activites i the archive documents 1914.- Ankara: Genelkurmay basım evi, 2006.- 1918.- 605 s. 4661. Arşiv belgeleri ile ermeni faaliyetleri (1914-1918).- C.VI: Arme- nian activites i the archive documents 1914-1918.Ankara: Genelkurmay basım evi, 2006.- 557 s. 4662. İngilizlerin Mavi Kitap’ına Sovyetler’in Yanıtı Kızıl Kitap Gü- neybatı Kafkas’ta Taşnak Mezalimi / Terc. K.Yükseler.- İstanbul: Kaynak yayınları, 2006.- 142 s.

2008 4663. Karabekir, Kâzım. İstiklâl Harbimiz / K.Karabekir; ed. Y.Demirel II cilt.- II Baskı.- İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2008.- 681 s.- Türk dilində. 4664. Karabekir, Kâzım. İstiklâl Harbimiz / K. Karabekir; ed. Y. Demirel I cilt.- II Baskı.- İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2008.- 660 s.- Türk dilində.

488 Biblioqrafiya

2012 4665. Sert, S. Hitler’in Müslüman Askerleri / Sami Sert.- İstanbul: Bilge Karınca, 2012.- 494 s.

2013 4666. Hasanoğlu, A.S. Ermeni sendromu: Karabağ savaşının gerçekleri / Aygün Səhrab qızı Hasanoğlu; türk diline terc. B.Duran.- İstanbul, 2013.- 482 s.

2015 4667. Yagublu, N. Mehmet Emin Resulzade Ansiklopedisi / Nesiman Ya- gublu; terc. T.Kırhan; ed. A.Güneşov.- Ankara: Azerbaycan Kültür Derneği, 2015.- 502 s.

Qərbi Avropa dillərində

1919 4668. Claims of Persia before the Conference of the Preliminaries of Peace at Paris.- Paris, 1919. 4669. Claims of the Peace delegation of the Republic of Caucasian Azerbaijan Presented to the Peace Conferencein Paris.- Paris, 1919. 4670. Documents Relatifs aux Atrocites Commises par les Armeniens sur la Population Musulmane.- Istanbul, 1919. 4671. The Armenian Questions before the Peace Conference.- Paris, 1919. 4672. L’Azerbaijan en chiffres.- Paris, 1919. 4673. Ziatkhan, A. Apersu sur l’histoire, la litterature et la politique de l’Azerbaidjan / A.Ziatkhan.- Bakou, 1919.

1920 4674. Conditions in the Near East: Report of the American Military Mission to Armenia.- Washington, 1920. 4675. Harbord, Y.Y. American military mission to Armenia. International conciliation / Y.Y.Harbord.- New-York, 1920, № 50, p. 13-14.

1925 4676. The Caucasian Republics, by V.Dumbadze.- Washington, 1925. 4677. Jordania, N. Die Englische Gewerkshaftsdeleqation und Georgien / N.Jordania.- Paris, 1925.

489 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1930 4678. Rəsulzadə, M.Ə. Azərbaycan və istiqlaliyyəti / Məmməd Əmin Rəsulzadə.- Paris 1930. (fransız dilində).

1932 4679. Densterwille, L.C. The adventures of “Dunster Fors”.- London, 1932.

1933 4680. Mir Yagub. Le probleme du Caucase / Mir Yagub.- Paris, 1933.

1938 4681. Rasulzade, M.E. Das problem Azerbeidschan / M.E.Resulzade.- Berlin,1938.

1951 4682. Kazem-zadeh, F. The Struggle for Transcaucasus (1917-1921) / F.Kazem-zadeh.- New York, 1951.

1953 4683. Allen, W.E.D. Muratoff P. Caucasian Battlefields: A History of the Wars Turco-Caucasian Border (1828-1921). Cambridge, 1953. 4684. Kolarz, V. Russia and her colonies / V.Kolarz.- London,1953.

1952 4685. Fatemi, N.S. Diplomatic history of Russia 1917-1923 / N.S.Fatemi.- New York, 1952. 4686. Lenczowky, G. Russia and the West in Iran 1918-1948 / G.Lenczowky.- New York, 1952.

1955 4687. Atamian, S. The American Community / S.Atamian.- New York, 1955.

1958 4688. Spector, I. The Soviet Union and the Moslem World 1917-1958 / I.Spector.- Washington, 1958.

1965 4689. Evans, L. United States Policy and the Partition of 1917- 1924 / L.Evans.- Baltimore, 1965.

490 Biblioqrafiya

1960 4690. Lenkowsky, S. Pan-turkism and Islam in Russian / G.Lenczowky.- Cambridge, 1960.

1961 4691. Seton-Watson, H. The new imperialism / H.Seton-Watson.- Lon- don, 1961.

1963 4692. Monroe, E. Britain’s moment in the Middle East 1914-1956 / E.Monroe.- London, 1963.

1964 4693. Pipes, R. The formation of the Soviet Union: Communism and Nationalism, 1917-1923 / R.Pipes.- Cambridge, 1964.

1968 4694. Ullman, R. Anglo-Soviet relations 1917-1921 / R.Ullman.- London, 1968.

1971 4695. Hovannesian, R. Republic of Armenia / R.Hovannesian.- Berkley- Los-Angeles-London, 1971. 4696. Suny, R. The Baku Commune 1917-1918. Class andnationalist / R.Suny.- New York, 1972.

1976 4697. Fisber, L. The War for Baku «Oil imperialism» / L.Fisber.- London, 1976.

1979 4698. Bennigsen, A. Wimbush E. Moslem national communism in the Soviet Union: A revolutionary strategy for the colonial world / A.Bennigsen.- Chicago-London, 1979.

1985 4699. Swietochowski, T. Russian Azerbaijan 1905-1920: The shaping of national identity in Moslem Community / T.Swietochowski.- Cambridge, 1985.

491 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

1987 4700. Armenian Allegations: Myth and Reality. A Handbook of Facts and DocumentS.Washington, 1987. 4701. Sonyel, S.R. The Ottoman Armenians / S.R.Sonyel.- London- Istanbul,1987.

1991 4702. Mansurov, A. Blank Spaces / A.MAnsurov.- Baku, 1991.- 192 p.

1997 4703. Maxwell, N.A. The Oil Issue in the Policy of Azerbaijan’s Government in 1918-1920. Caspian Crossroads, vol.2,№ 3. Washington, 1997.

1998 4704. On Socio-Economic Development of the Republic of Azerbaijan in 1997 / The Ministry of Economy of the Republic of Azerbaijan, The State Committee of Statistics of the Republic of Azerbaijan.- Baku: Azerbaijan Publishing House, 1998.- 24 p.

2008 4705. Azerbaijan Democratic Republic: Great Britain's Archive docu- ments / A.A.Bakikhanov Institute of History of the Azerbaijan National Academy of Sciences, Public Association for Regional Development; comp. N.A.Maxwell; scien. ed. Y.M.Mahmudov.- Baku: Chashioglu, 2008.- 576 p.- İngilis dilində. 4706. ADR 1918-1920: [About Azerbaijan Democratic Republic] // Baku sun.- 2008.- 30 May.- № 20.- p. 3.

2013 4707. Guba, April-May 1918: Documented Pogroms of the Muslims / Heydar Aliyev Foundation, Heydar Aliyev Center; comp. S.Roustamova- Tohidi.- Baku: Chashioglu, 2013.- 292 p.- İngilis dilində.

2014 4708. International Conference Dedicated to the 150th Anniversary of Birth of Alimardan Bay Topchubashov: Baku, April 28, 2014 = Əlimərdan bəy Topçubaşovun 150 illiyinə həsr olunmuş Beynəlxalq Konfrans: Bakı, aprel 28, 2014 / H. Pashayev [et al.]; ADA University, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Azerbaijan, National Academy of Sciences of Azerbaijan.- Baku, 2014.- 83 p.- İngilis, Azərbaycan və rus dillərində.

492 Biblioqrafiya

2015 4709. Nazarli, A. October 18: A glorious page in Azerbaijan’s history / Amina Nazarli // AzerNEWS.- 2015.- October 2.- № 81.- P. 2. xarici

2017 4710. Nazarli, A. Azerbaijan Democratic Republic, glorious page of national history / Amina Nazarli // AzerNews.- 2017.- May 26.- № 39.- P. 2.

493 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Ə L A V Ə L Ə R

İstiqlal Bəyannaməsi

1. Bu gündən etibarən Azərbaycan xalqı hakimiyyətə malik olduğu kimi, Cənub-Şərqi Zaqafqaziyanı əhatə edən Azərbaycan da tam hüquqlu müstəqil bir dövlətdir. 2. Müstəqil Azərbaycan Dövlətinin idarə forması Xalq Cümhuriyyətidir. 3. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti bütün millətlərlə, xüsusilə qonşu olduğu millətlər və dövlətlərlə mehriban münasibətlər yaratmaq əzmindədir. 4. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti milliyyətindən, məzhəbindən, sinfindən, silkindən və cinsindən asılı olmayaraq öz sərhədləri daxilində yaşayan bütün vətəndaşlarına siyasi hüquqlar və vətəndaşlıq hüququ təmin edir. 5. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti öz ərazisi daxilində yaşayan bütün millətlərin sərbəst inkişafı üçün geniş imkanlar yaradır. 6. Müəsisslər Məclisi toplanıncaya qədər Azərbaycanın başında xalqın seçdiyi Milli Şura və Milli Şura qarşısında məsuliyyət daşıyan Müvəqqəti hökumət durur. 1918-ci il mayın 28-də Milli Şuranın iclasında qəbul olunmuşdur.

494 Biblioqrafiya

Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin tərkibi

Azərbaycan Cümhuriyyətinin birinci hökumət kabineti

28 may 1918 – 17 iyun 1918

1. Nazirlər Şurasının sədri və daxili işlər naziri – Fətəli xan Xoyski (bitərəf). 2. Hərbi nazir – Xosrov Paşa bəy Sultanov (Müsavat). 3. Xarici İşlər naziri – Məmmədhəsən Hacınski (Müsavat). 4. Malliyyə və xalq maarifi naziri – Nəsib bəy Yusifbəyli (Müsavat). 5. Ədliyyə naziri – Xəlil bəy Xasməmmədov (Müsavat). 6. Ticarət və Sənaye naziri – Məmməd Yusif Cəfərov (bitərəf, sonra – Müsavat). 7. Əkinçilik və Əmək naziri – Əkbər ağa Şeyxülislamov (Hümmət). 8. Yollar, Poçt və Teleqraf naziri – Xudadat bəy Məlikaslanov (bitərəf). 9. Dövlət müfəttişi – Camo bəy Hacınski (Sosialist).

Azərbaycan Cümhuriyyətinin ikinci hökumət kabineti

17 iyun 1918 – 07 dekabr 1918

1. Nazirlər Şurasının Sədri və Ədliyyə naziri Fətəli xan Xoyski (bitərəf). 2. Xarici işlər naziri (eyni zamanda, müvəqqəti olaraq, Dövlət Nəzarəti naziri) – Məmmədhəsən Hacınski (Müsavat). 3. Xalq Maarifi və Dini Etiqad naziri – Nəsib bəy Yusifbəyli (Müsavat). 4. Daxili İşlər naziri – Behbud xan Cavanşir (bitərəf). 5. Əkinçilik naziri – Xosrov Paşa bəy Sultanov (Müsavat). 6. Səhiyyə və Sosial Təminat naziri - Xudadat bəy Rəfibəyli (bitərəf ). 7. Yollar naziri (eyni zamanda, müvəqqəti olaraq, Poçt və Teleqraf naziri) – Xudadat bəy Məlikaslanov (bitərəf). 8. Ticarət və Sənaye naziri – Ağa Aşurov (bitərəf). 9. Malliyyə naziri – Əbdüləli bəy Əmircanov (bitərəf). 10. Portfelsiz nazir – Əlimərdan bəy Topçubaşov (bitərəf).

495 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

11. Portfelsiz nazir – Musa bəy Rəfiyev (müsavat ). 12. Portfelsiz nazir – Xəlil bəy Xasməmmədov (Müsavat). 1918-ci il sentyabrın 17-də Cümhuriyyət hökuməti Gəncədən Bakıya köçdükdən sonra, oktyabrın 6-da ikinci hökumət kabinetində dəyişiklik edildi:

1. Nazirlər Şurasının Sədri – Fətəli xan Xoyski (bitərəf). 2. Ticarət, Sənaye və Daxili İşlər naziri – Behbud xan Cavanşir (bitərəf). 3. Xarici İşlər naziri – Əlimərdan bəy Topçubaşov (bitərəf). 4. Malliyyə naziri – Məmmədhəsən Hacınski (Müsavat). 5. Xalq Maarifi naziri – Nəsib bəy Yusifbəyli (Müsavat ). 6. Yollar naziri – Xudadat bəy Məlikaslanov (bitərəf). 7. Əkinçilik vəDövlət Əmlakı naziri – Xosrov Paşa bəy Sultanov (Müsavat). 8. Xalq Səhiyyəsi naziri – Xudadat bəy Rəfibəyli (bitərəf). 9. Poçt və Teleqraf naziri – Ağa Aşurov (bitərəf). 10. Sosial Təminat və Dini Etiqad naziri – Musa bəy Rəfiyev (Müsavat). 11. Hərbi İşlər üzrə müvəkkil – İsmayıl xan Ziyadxanov (bitərəf). 12. Dövlət nəzarəti naziri – Əbdüləli bəy Əmircanov (bitərəf).

Azərbaycan Cümhuriyyətinin üçüncü hökumət kabineti

26 dekabr 1918 – 14 aprel 1919

1. Nazirlər Şurasının Sədri və xarici işlər naziri – Fətəli xan Xoyski (bitərəf). 2. Daxili İşlər naziri – Xəlil bəy Xasməmmədov (Müsavat). 3. Malliyyə naziri– İ.Protasov (Slavyan-Rus Cəmiyyəti). 4. Yollar naziri – Xudadat bəy Məlikaslanov (bitərəf). 5. Ədliyyə naziri – Teymur bəy Makinski (?) . 6. Maarif və Dini Etiqad naziri – Nəsib bəy Yusifbəyli (Müsavat). 7. Poçt, Teleqraf və Əmək naziri – Aslan bəy Səfikürdski (Sosialist). 8. Hərbi nazir – Səməd bəy Mehmandarov (bitərəf). 9. Sosial Təminat naziri – Rüstəm xan Xoyski (bitərəf). 10. Xalq Səhiyyəsi naziri – Yevsey Gindes (Slavyan-Rus cəmiyyəti). 11. Ticarət və Sənaye naziri – Mirzə Əsədullayev (bitərəf). 12. Dövlət Nəzarəti naziri – Məmmədhəsən Hacınski (16.01.1919 tarixindən – Əliağa Həsənov).

496 Biblioqrafiya

13. Ərzaq naziri – Konstantin Lizqar (Slavyan-Rus Cəmiyyəti). 14. Əkinçilik və Dövlət Əmlakı naziri – Xosrov Paşa bəy Sultanov (Müsavat).

Azərbaycan Cümhuriyyətinin dördüncü hökumət kabineti

14 aprel 1919 – 22 dekabr 1919

1. Nazirlər Şurasının Sədri və Daxili İşlər naziri – Nəsib bəy Yusifbəyli (bitərəf). 2. Malliyyə naziri – Əlağa Həsənov (bitərəf). 3. Ticarət və Sənaye naziri – Ağa Əminov (bitərəf). 4. Xarici İşlər naziri – Məmməd Yusif Cəfərov (Müsavat). 5. Yollar naziri – Xudadat bəy Məlikaslanov (bitərəf ). 6. Poçt və Teleqraf naziri – Camo bəy Hacınski (Sosialist). 7. Hərbi nazir – Səməd bəy Mehmandarov (bitərəf). 8. Sosial Təminat naziri – Viktor Klenevski (Slavyan-Rus cəmiyyəti). 9. Səhiyyə naziri – A.Dastakov (?). 10. Maarif və Dini Etiqad naziri – Rəşid xan Qaplanov (Əhrar). 11. Əkinçilik və Dövlət Əmlakı naziri – Aslan bəy Qardaşov (Əhrar) . 12. Portfelsiz nazir – X.Amaspür (daşnaksütun). 13. .Dövlət Nəzarəti naziri – Nəriman bəy Nərimanbəyli (Müsavat). 14. Ədliyyə və Əmək naziri –Aslan bəy Səfikürdski (Sosialist). 15. Daxili İşlər naziri (1919, oktyabr) – Məmmədhəsən Hacınski (Müsavat).

Azərbaycan Cümhuriyyətinin beşinci hökumət kabineti

22 dekabr 1919 – 30 mart 1920

1. Nazirlər Şurasının Sədri – Nəsib bəy Yusifbəyli (Müsavat). 2. Xarici İşlər naziri – Fətəli xan Xoyski (bitərəf). 3. Hərbi nazir – Səməd bəy Mehmandarov (bitərəf). 4. Daxili İşlər naziri – Məmmədhəsən Hacınski (Müsavat) 5. Ədliyyə naziri – Xəlil bəy Xasməmmədov (Müsavat). 6. Maliyyə naziri – Rəşid xan Qaplanov (Əhrar). 7. Maarif və Dini Etiqad naziri – Həmid bəy Şahtaxtinski (İttihad). 8. Əmək və Əkiçilik naziri – Əhməd bəy Pepinov (Sosialist).

497 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

9. Yollar naziri (eyni zamanda, müvəqqəti olaraq, Ticarət, Sənaye və Ərzaq nazir – Xudadat bəy Məlikaslanov (bitərəf) 10. Poçt və Teleqraf naziri – Camo bəy Hacınski (Sosialist). 11. İctimai Təminat və Səhiyyə naziri – Musa bəy Rəfiyev (Müsavat). 12. Dövlət Nəzarəti naziri – Heybətqulu bəy Məmmədbəyov (İttihad).

1920-ci ilin fevralın 18-dən Mustafa bəy Vəkilov Daxili İşlər naziri, Məmmədhəsən Hacınski Ticarət, Sənaye və Ərzaq naziri, martın 5-dən isə Nurməmməd Şahsuvarov Xalq Maarifi və Dini Etiqad naziri olmuşdur.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti on bir fraksiyaları və üzvləri

I. Müsavat və Bitərəflər fraksiyası

1. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə 2. Həsən bəy Ağayev 3. Nəsib bəy Yusifbəyli 4. Xəlil bəy Xasməmmədov 5. Məmmədhəsən Hacınski 6. Abbasqulu Kazımzadə 7. Musa bəy Rəfiyev 8. Cavad bəy Məlikyeqanov 9. Mehdi bəy Hacınski 10. Mehdi bəy Hacıbababəyov 11. Rəhim bəy Vəkilov 12. Şəfi bəy Rüstəmbəyli 13. Hacı Səlim Axundzadə 14. Mustafa Mahmudov 15. Asəf bəy Şıxəlibəyov 16. Abuzər bəy Rzayev 17. Əhməd Həmdi Qaraağazadə 18. Ağa Əminov 19. Nəriman bəy Nərimanbəyli 20. Mirzə Sadıq Axundzadə 21. Müseyib bəy Əxicanov 22. Mustafa ağa Vəkilov 23. Məmmədbağır Şeyxzamanlı 24. Məmmədəli Rəsulzadə 25. Murtuza Axundov 498 Biblioqrafiya

26. Rza bəy Axundov 27. Məmmədrza ağa Vəkilov 28. Cəlil bəy Sultanov 29. Əşrəf bəy Tağıyev 30. Məmməd Yusif Cəfərov 31. Mirzə Əsədullayev 32. Yusif Əhmədzadə 33. Baxış bəy Rüstəmbəyov 34. Fətəli xan Xoyski 35. Ağa bəy Səfərəliyev 36. Əsədulla Əhmədov 37. Ağa Aşurov 38. Qulamhüseyn bəy Kazımbəyov 39. Mir Hidayət bəy Seyidov

II. İttihad fraksiyası

1. Qara bəy Qarabəyov 2. Mir Yaqub Mehdiyev 3. Qazı Əhməd bəy Məmmədov 4. Cəmil Lənbəranski 5. Bəhram bəy Vəzirov 6. Sultan Məcid Qənizadə 7. Həmdulla əfəndi Əfəndizadə 8. Zeynal bəy Vəzirov 9. Heybətqulu Məmmədbəyli 10. Əli bəy Zizikski 11. Qara bəy Əliverdilər 12. Əsəd bəy Əmirov 13. İsgəndər bəy Axundov 14. Ağa bəy Səfərəliyev 15. Yusifəli Əliyev

III. Əhrar fraksiyası

1. Aslan bəy Qardaşov 2. Hacı Molla Əhməd Nuruzadə 3. Muxtar əfəndi Əfəndizadə 4. Qərib Kərimoğlu

499 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

5. Bayram Niyazi Kiçikxanlı 6. Qasımoğlu Hacı Əli 7. Abdulla əfəndi Qabulov 8. Hacı Hüseyn Əfəndiyev

IV. Sosialistlər fraksiyası

1. Səməd ağa Ağamalıoğlu 2. Əliheydər Qarayev 3. Qasım bəy Camalbəyov 4. Hacı Kərim Sanılı 5. Əhməd bəy Pepinov 6. Camo bəy Hacınski 7. Rza bəy Qaraşarlı 8. Aslan bəy Səfikürdski 9. İbrahim Əbilov 10. Bağır Rzayev 11. Vladislav Bakradze 12. Əkbər ağa Şeyxülislamov 13. İbrahim İsmayılzadə 14. Abbas bəy Atamalıbəyov

V. Bitərəflər

1. Bəhram bəy Axundov 2. Behbud xan Cavanşir 3. Əbdüləli bəy Əmircanov 4. Əhməd bəy Ağayev

VI. Müstəqillər

1. Əlimərdan bəy Topçubaşov 2. Səməd bəy Mehmandarov 3. Xudadad bəy Məlikaslanov 4. Baba bəy Qəbulzadə

VII. Sol müstəqil

1. Abdulla bəy Əfəndizadə

500 Biblioqrafiya

VIII. Slavyan – Rus İttifaqı fraksiyası

1. Viktor Klanevski 2. Vasili Kravçenko 3. Serqey Remizov 4. Fyodor Kotilevski 5. M.N Vinoqradov

IX. Milli azlıqlar fraksiyası

1. Lorens Kun 2. Moisey Quxman 3. Stanislav Vonsoviç 4. Vasil Kujim 5. Vladimir Ollonqren 6. Nikolay Mixaylov 7. ?. Dubrovski

X. Erməni fraksiyası

1. Arşak Paronyan 2. Yervan Taqionosov 3. İsak Xocayev 4. Stepan Taqionosov 5. Georgi Şahnazarov

XI. Daşnaksütyun fraksiyası

1. Arşak Malxazyan 2. Xoren Amaspür 3. Poqos Çubaryan 4. Abqar Papyan 5. Aleksandr Ter-Azaryan 6. Bogdan Balayans 7. İ. Papyan

501 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

KÖMƏKÇİ GÖSTƏRİCİLƏR

Müəlliflərin əlifba göstəricisi

A Abasov C ..... 1542, 1543, 1544 Abbaslı N...... 3699 Abbaslı R. ….. 858 Abbaslı T ..... 2678, 3089, 3260, 3303, 3566, 3632, 3724 Abbasoğlu A...... 395 Abbasoğlu O...... 879 Abbasov A...... 279 Abbasov C...... 2694 Abbasov Ə...... 222, 2253, 3325 Abbasov İ...... 1129, 1262, 1296, 1320, 1321, 1322, 1323, 1324, 1325, 1373, 1374, 1375, 1376, 1411, 1412, 1413 Abbasov Q...... 457 Abbasov M...... 994 Abbasov N...... 242, 1263 Abbasov S...... 292 Abbasov V...... 1130 Abbasov Y...... 1056 Abbasova A...... 292 Abbasova O...... 3079 Abbasova S...... 239, 2330 Abbaszadə E...... 3784, 3785 Abdallı H. …..819 Abdin T. ….. 3240 Abdiyev E...... 1545 Abdulla B. …..2274, 2414 Abdulla H. ….. 296 Abdullayev A...... 1033 Abdullayev B...... 230 Abdullayev Ç...... 293 Abdullayev C...... 2196, 2220 Abdullayev E...... 1131, 1132

502 Biblioqrafiya

Abdullayev İ...... 1449, 1546 Abdullayev M...... 264, 292, 1547, 1548, 3504 Abdullayev N...... 3760 Abdullayev R...... 2895 Abdullayeva A...... 295 Abdullayeva Q...... 251, 2330 Abdullayeva M...... 239, 292 Abdullayeva N ..... 1549 Abdullayeva S...... 396 Abdullayeva Ş...... 2330 Abdullayeva T...... 3121 Abdulsəlimli İ...... 292 Abdurzaqova H...... 2330 Abışov V...... 2697 Abışov V...... 79, 85, 1133,1377, 2078, 3786, 3787 Abıyev A...... 1214 Abiyev A...... 1550 Abidi G...... 292 Abidqızı G...... 3629, 3633 Abioğlu F...... 1287 Abutalıbov R...... 2268 Acalov A...... 2184 Adıgözəlov Ə...... 1057 Adıgözəlov Ş.V...... 949 Adıgözəlova A...... 292, 1297, 1298, 1414, 3740, 3741 Adışirinov K...... 292, 2696 Adil ..... 1555, 2475 Adil N...... 1909 , 2695 Adilov M...... 134, 2248, 2252 Ağababazadə A...... 2341 Ağabəyli R...... 2388, 2388 Ağabəyov H...... 2342 Ağabəyov R...... 2343, 2344, 2350, 2376, 2377, 2381, 2389, 2395, 2403, 2410, 2423 Ağaəlizadə A...... 2345 Ağakişiyev Ə...... 2870 Ağakişizadə Ə...... 2346 Ağalarlı ..... 1556

503 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Ağalarlı M...... 1415 Ağalarova M...... 458 Ağamalıoğlu S...... 2348, 2349,2350, 2356, 2378, 2382, 2390, 2396, 2399, 2403, 2422, 2423, 2425, 2426, 2427, 2428, 2430, 2434 Ağamalıyeva N...... 101, 128 Ağammədov H...... 1557 Ağasıoğlu F...... 2304 Ağasıyev İ...... 77, 1134, 1245 Ağayev B...... 2251 Ağayev Ə...... 179, 193, Ağayev H. .... 2182, 2391, 2392, 2393, 2399, 2400, 2402, 2410, 2433, 3592, 3595 Ağayev İ...... 101, 168, 181, 188, 261, 262 ,292, 2177, 3730, 3731, 2246, 2264 Ağayev M...... 7, 212, 221, 2253, 2259 Ağayev R...... 1558 Ağayev S...... 1559, 2368 Ağayev V. ….. 558 Ağayev Y...... 199, 217 Ağayeva N...... 292, 3499 Ağazadə F...... 2336, 2351, 2461 Ağazadə Y...... 292 Ağazadə Z...... 685 Ağbabalı S. ….. 636 Axicanov M...... 2376 Axundov A...... 294 Axundov B...... 2352, 2376 Axundov İ...... 2669 Axundov M...... 235 Axundov N. ….. 6, 2240 Axundov T...... 2317 Axundova G...... 2317 Axundova S...... 13 Axundzadə M...... 2317, 2391, 2393, 2395, 2399, 2433 Akimova E...... 2698 Akpinar Y...... 2318, 2972 Aküzüm İ...... 3131 Albalıyev Ş ..... 1564 Alxasova E ..... 1569 Alim ..... 1565, 1566, 1567, 2699

504 Biblioqrafiya

Alışanlı Ş...... 2279 Alışlı C...... 2700 Alışov M ..... 1568 Alışova N...... 295, 1326, 1215 Alıyev İ...... 229 Alıyeva G...... 2330 Allahverdiyev B...... 2182 Allahverdiyev Ə...... 1099 Allahverdiyev S...... 125, 282 Allahverdiyeva E...... 1570 Allahverdiyeva N...... 233 Amaşov Ə...... 336 Anar ….. 2209, 2215 Aranlı Ş ..... 1572 Arazlı A...... 1450 Arazoğlu ….. 918 Arif Q...... 1037 Arpaçaylı A...... 337 Arslan İ...... 294, 1327 Arzumanlı V...... 127, 135, 2274 Aslan A ..... 1573, 2330, 3132, 3133 Aslan K...... 2320, 2335 Aslan Q ..... 1451, 1574 Aslan V...... 292, 1575 Aslanlı G...... 246 Aslanlı M...... 292 Aslanov E...... 292, 1452 Aslanov H...... 687 Aslanov Q...... 83, 1453 Aslanov M. …. 101, 2999, 3000, 3003, 3004. 3008, 3010, 3011, 3234, 3426, 3429 Aslanov S...... 99 Aslanova S...... 303 Aşırlı A ...... 202, 288, 303, 1135, 1136, 1378, 1454, 1577, 1578, 1579, 2679, 2701, 3115, 3134, 3135, 3298, 3520, 3646 Aşurov A. ….. 2350, 2373, 2378, 2389, 2394, 2395, 2396, 2399, 2400, 2402, 2411, 2433 Atabəyi T...... 166 Atakişiyev A...... 96

505 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Atakişiyev R...... 1580 Atalızadə A...... 2588, 3228, 3229 Atamalıbəyli Ə...... 2337 Atilla A...... 3135 Atilla İ...... 3136 Avşar Ə...... 1582, 2702, 2703 Aydın A...... 2264 Aydınoğlu T. ….. 919 Ayxan ..... 1138 Aysel ..... 3049, 3057, 3066, 3080 Ayşən Ə. ….. 859 Azad ..... 1583, 1584, 1585, 2704 Azəri ..... 2709 Azəri L .....1617, 2710

B Babanlı Y ..... 1618, 1619 Babaoğlu H...... 1463, 3770, 3771 Babayev A...... 161, 2330, 3654 Babayev B...... 292 Babayev E. ….. 1155, 2330 Babayev F...... 287 Babayev H...... 161 Babayev L...... 3772, 3788 Babayev M...... 1331 Babayev T. ….. 181, 188, 261, 262 Babayev Z ..... 1619 Babayeva E...... 292 Babayeva G...... 292, 1620 Babayeva P...... 888, 3362 Babayeva S...... 3544 Babayeva T. ….. 65, 706, 707, 958 Bağırlı İ...... 189 Bağırlı T...... 2312 Bağırov A...... 181, 188, 261, 262 Bağırov N...... 89 Bağırova A...... 292, 2330 Bağırova İ...... 215, 302

506 Biblioqrafiya

Bağırova Ş...... 292 Bağırova Y...... 2330 Bağırzadə C...... 292 Bağırzadə N...... 2257, 2289, 2314 Bahadır X...... 3050 Bahəddinoğlu F...... 468 Baxışov M...... 292, Baxışov V...... 292, 2711 Baxşaliyeva A...... 292 Baxşəliyev Ə...... 1219 Baxşəliyev F...... 292 Baxşəliyev R...... 2083 Baxşəliyev S...... 1621 Baxşəliyev T. ….. 542 Baxşəliyev V...... 301 Bakilər Y.B...... 469 Bala M. – bax: Məmmədzadə M.B. Balayev A. ….. 101, 2278, 2284, 2296, 2323, 3058 Balayev Ə...... 2306, 2333 Balayev X...... 2583 Barkov Y...... 2178 Barsukov Y...... 2174, 2175 Başkeçidli B...... 604 Baykara H ..... 104, 1629, 1630, 2455 Bayramqızı Ə .....1631, 3505 Bayramqızı T. ….. 823 Bayramlı M...... 562 Bayramlı N .....1632, 1633 Bayramlı O ..... 3489, 3491 Bayramoğlu A...... 175,190, 1246, 1157, 1264, 1634, 1635, 2197, 2470, 2555, 2562, 2589, 2871, 2872, 2873, 2918, 3532, 3533, 3534, 3535, 3539, 3542, 3553, 3684 Bayramov A...... 292, 2140 Bayramov C...... 1636 Bayramov Ə...... 1039 Bayramov X...... 2209, 2462, 2590 Bayramov İ...... 470 Bayramov Q...... 27, 125, 213, 349, 471, 472, 824, 890

507 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Bayramov M...... 1637, 1638 Bayramov O...... 3486 Bayramov V...... 1639, 1640, 3368 Bayramova O...... 3484 Bayramova R...... 3804 Bayramova Y...... 1642, 2330 Bayramova Z...... 1641, 1643, 2330, 2712, 3304 Behbu T...... 563 Behbud G...... 1644 Behbudov Q ..... 1645 Behbudov S...... 292 Behbudov T...... 138, 2295 Behrudi R...... 350 Bektaşi S...... 261, 262 Bədəlov A. …..825 Bədəlov Ə...... 1158, 1646 Bəhmən ..... 3332 Bəhramov C...... 1647, 1648 Bəkirov N...... 2231, 2547 Bəşirova S...... 473 Bəydəmirova B...... 709 Bəylərli T...... 1159 Bilal Ə...... 1160 Bilman .....1649, 3261 Bingöl N...... 2330 Binnətova A. – Bax: Ülvi A. Bonn ..... 711 Bozyel İ...... 474 Budaqov İ. ….. 826 Buzovnalı A...... 2238 Bünyadov T...... 258 Bünyadov Z...... 205, 404, 405, 475, 523, 605, 606, 2185, 2210, 3594

C Cabbarlı C...... 351 Cabbarlı N...... 218, 273, 2272, 2279, 2322, 3634 Cabbarov F. ….. 1103, 1654 Cabbarova S...... 35, 109, 112, 2200

508 Biblioqrafiya

Cabiroğlu M...... 2303 Cağatay T...... 2463 Cahangirli A...... 407 Camalbəyov Q...... 2349, 2350, 2395, 2397, 2424 Cavad Ə. – (Cavad) ..... 2183, 3625 Cavad M...... 176 Cavadlı N...... 1247, 3051 Cavadov A...... 2110 Cavadova A...... 292 Cavadsoy Ş. …… 827 Cavanşir B...... 2182 Cavid ..... 3246 Cəbiyev Q...... 282 Cəbiyeva P...... 2330 Cəbrayıloğlu E ..... 3673 Cəbrayılov İ...... 234, 712 Cəbrayılov R...... 213, 1265, 1221 Cəbrayılova G...... 2330 Cəfərli A...... 292 Cəfərli E...... 220, 283, 1162, 1164, 1165, 1656, 2307 Cəfərli N...... 1163 Cəfərli R. ….. 1104, 1657, 1658, 2084, 2112 Cəfərli S...... 2255 Cəfərli Y...... 3506 Cəfəroğlu Ə...... 323, 324, 325, 326, 327, 1380, 2330, 3251 Cəfərov E...... 1659 Cəfərov H...... 158, 292, 1266 Cəfərov İ...... 178, 285 Cəfərov M. …..607, 1660, 2182, 2207, 2398 Cəfərov N...... 109, 180, 298, 1464, 1661, 1662, 2332, 2875, 3116, 3529, 3579 Cəfərov T...... 292,1332, 2085 Cəfərov V. ….. 242, 543,1465, 2280 Cəfərova G...... 2330 Cəfərova R...... 292 Cəfərova Ş...... 292 Cəfərova T...... 57, 564, 828 Cəfərova Z. ….. 860 Cəfərzadə Ə...... 120

509 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Cəfərzadə İ...... 177, 208 Cəlaloğlu S...... 2919 Cəlalzadə B...... 292 Cəlil İ...... 2160, 2330 Cəlilov F...... 1663 Cəlilova A...... 2330 Cəmilzadə-Xudiyev H. ….. 152 Cilovdarlı A. ….. 861 Cövdət Ə...... 2350, 2353, 2355, 2356, 2374 Cümşüdov F. …..637, 1267, 1268

Ç Çaxmaqlı L...... 408 Çələbiyev C...... 2509 Çəmənzəminli Y.V ….. 2169, 2171, 2192, 2193, 2197 Çərkəz S...... 1677 Çərkəzoğlu Ə...... 203 Çingizoğlu Ə...... 235, 2281, 2285 Çıraqzadə V...... 54, 105, 476, 2200, 3692

D Dadaşov A...... 2243, 2276, 2556 Dadaşova K...... 2330 Dadaşova R ..... 292, 829, 1678 Dadaşova Ş...... 1679, 2715, 2716 Darabadi P...... 143, 268, 269, 409, 544, 608, 638, 2228 Daşdəmirli Ə...... 1269 Daşdəmirov R...... 713 Dəmirli M...... 38, 122, 123, 153, 863, 2991, 3572 Dostiyev T...... 292 Dulayeva Z...... 233 Dünyaminqızı Q...... 190, 244, 830, 1288, 1334, 1417, 1467, 2330, 2670, 2671, 2680, 2717, 2718, 2719, 2720, 2721, 2722, 3204, 3262, 3305, 3657, 3681

E E...... 2354 Elçibəy Ə...... 519

510 Biblioqrafiya

Elçin ..... 410, 1040, 1062, 2201, 2464, 3023, 3660 Elşad M...... 1169 Eminov A...... 164, 2381, 2398, 2399, 2400, 2427 Eminov M...... 1001 Eminova Z...... 3761, 3762 Eloğlu (Rüstəmov) S...... 2524 Eyvazlı B.D...... 312 Eyvazova N...... 2723 Eyyubov İ ..... 1684, 2280

Ə Əbdurrəhmanov A. ….. 10 Əbdülov Ə ..... 3789, 3790 Əbdülsəlimzadə Q. ……478, 1171, 1172, 1381, 2724 Əbdürrəhmanlı N...... 565, 566, 567, 568, 609, 2849 Əbdürrəhmanov M...... 71 Əbilov İ...... 2350, 2355, 2356, 2382, 2396, 2399, 2402, 2411, 2412, 2421, 2422, 2426 Əbiyev S...... 864 Əbülhəsənli E...... 411, 2477 Əbülsəlimzadə Q...... 412 Ədalət S...... 2331 Ədiloğlu N...... 2725 Ədilzadə Ə ..... 1685, 1686, 2423 Əfəndi M...... 2382, 2391, 2414 Əfəndiyev A...... 2378 Əfəndiyev H. ….. 10 Əfəndiyev M...... 2280 Əfəndiyev P...... 479, 1687 Əfəndiyev S...... 11, 176 Əfəndizadə A...... 2355, 2402, 2403 Əfəndizadə H...... 2421 Əfəndizadə M...... 256, 2372, 2373, 2377, 2388, 2390, 2394, 2395,2402, 2434 Əfəndizadə Ş...... 2591 Əfəndizadə Y...... 2358 Əfqan F...... 2887 Əhədov E...... 2465 Əhədova S...... 1270

511 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Əhməd A ..... 1688 Əhməd D...... 297, 1645, 2315, 2324, 2726 Əhməd H.M...... 2399 Əhməd M...... 2303 Əhməd V...... 2303 Əhmədli B...... 1271, 1479 Əhmədli N...... 2269, 3507 Əhmədli R...... 204, 212, 221, 3558 Əhmədli S...... 240, 2681 Əhmədov A...... 2230 Əhmədov B...... 236, 2225, 2229, 2230, 2237 Əhmədov C ..... 1689 Əhmədov E ..... 1173, 1272, 1470, 1690 Əhmədov Ə...... 50, 284, 352, 923, 1002, 1003, 2141, 2355, 2378, 2429 Əhmədov F...... 105 Əhmədov H...... 639, 3732, 3733, 3738 Əhmədov İ...... 1382 Əhmədov Q...... 213, 640, 1063 Əhmədov N ..... 292, 1691 Əhmədov O...... 715 Əhmədov R...... 292, 959 Əhmədov S...... 217,1105, 1692, 2254 Əhmədov T...... 1693, 1732, 2177, 2330 Əhmədov Y...... 2377, 2388, 2404 Əhmədova A...... 292, 1300 Əhmədova F...... 78, 210, 263, 291,831, 865, 960, 1174, 1175, 1176, 1249, 1273, 1335, 1336, 1471, 1222, 1223, 1694, 1695, 1696, 1697, 1698, 1699, 1700, 2294, 3018, 3091, 3138, 3194, 3195, 3199, 3200, 3201, 3655 Əhmədova İ...... 1701 Əhmədova M...... 1702, 1733 Əhmədova N...... 1472 Əhmədova R...... 292 Əhmədova S...... 298,2330, 2682, 2727 Əhmədzadə Ə...... 2142 Əhmədzadə Y...... 2413 Əkbər ..... 1703 Əkbərli Ə...... 2500, 2501

512 Biblioqrafiya

Əkbərov M ..... 1704 Əkbərov N. ....203, 2258 Əkbərov R...... 292, 1418 Əkbərova S...... 2728 Əkbərzadə M...... 2525 Ələddinqızı N. .... 1337, 1383, 1473, 1474, 1475, 1705, 1706, 1707, 1708, 3092, 3527 Ələkbərli Ə...... 1384, 2518 Ələkbərli F...... 292, 1709 Ələkbərli N...... 2221 Ələkbərov A...... 124 Ələkbərov Ə...... 1274 Ələkbərov F ..... 291, 1177, 1338, 1710, 2259, 3024, 3036, 3306 Ələkbərov R...... 189 Ələkbərov U...... 263 Ələkbərova Ə...... 2330 Ələkbərzadə M...... 74 Ələsgərli C...... 716 Ələsgərov M...... 161, 717 Ələsgərova İ ..... 1711 Ələskərli Ə...... 2563. 3019 Əli ..... 1339, 1712 Əli Ə...... 353 Əli qızı S...... 292 Əli Yusif ..... 2359, 2360, 2436, 2437 Əliabbas M...... 2361 Əlibalayeva G ..... 1713 Əlibəyli H...... 891, 2194, 2240 Əlibəyov V...... 2312 Əliqızı A...... 2275 Əliqızı R...... 1041 Əlili S...... 2362 Əlioğlu M...... 2440, 2466, 3677, 3691 Əlioğlu P...... 2469 Əliyarlı İ...... 138, 222, 2603, 2608, 2613, 3191, 3192, 3296 Əliyarlı K...... 1250 Əliyarlı S...... 194, 250, 252 Əliyarlı-Şaxsevənli İ ..... 1714 Əliyarov İ...... 524

513 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Əliyarov S...... 110, 354 Əliyev ..... 103 Əliyev A...... 124, 223, 1715, 2526 Əliyev B ..... 3339 Əliyev D...... 2330 Əliyev E...... 256, 892, 1340 Əliyev Ə...... 18, 124, 893, 961, 1178, 1289, 2729 Əliyev F...... 525, 1179 Əliyev Heydər ..... 556, 602, 633, 634, 670, 671, 672, 673, 674, 675, 676, 818, 857, 878, 917, 946, 1030, 1096 Əliyev X. …… 102, 718 Əliyev İlham ..... 992, 1031, 1032, 1055, 1097, 1128, 1180, 1213, 1319, 1372, 1448, 1538, 1539, 1540, 2107, 2108, 2138, 2156 Əliyev İ ..... 158, 1716, 3680 Əliyev K...... 101, 146 Əliyev Q...... 227, 294, 1301, 1341, 2730 Əliyev L. .... 128 Əliyev M...... 58,101, 121, 256,292,355, 356, 357, 358, 359, 360, 414, 415, 416, 480, 481, 569, 962, 2194, 2210, 2439, 2441, 2442, 2443, 2444, 2445, 2446, 2447, 2448, 2449, 2450, 2451, 2452, 2456, 2833, 2835, 2896, 2912, 2929, 3163, 3171, 3209, 3213, 3279, 3280, 3281, 3313, 3352, 3549, 3593, 3607, 3658, 3662, 3665, 3678, 3697, 3715, 3720, 3744, 3745 Əliyev N ..... 223, 299, 2113, 1224, 1717, 2113, 3778, 3779 Əliyev P...... 24 Əliyev R. …..101, 196, 924 Əliyev S...... 1718, 2230, 2731 Əliyev Ş ..... 101, 1719 Əliyev T. ….. 361 Əliyev Y...... 2295, 3139 Əliyev Z...... 1720, 1721, 3509 Əliyeva A...... 101, 168, 1106, 1722, 1723, 1724, 1725, 2183, 2468, 2526, 2732, 2733, 2734, 2735, 3614, 3616 Əliyeva G...... 2527 Əliyeva H...... 292 Əliyeva İ...... 292, 1181, 1182, 1275, 1276, 1385, 1419, 2114, 2552, 2621, 2625, 2663, 2683, 2736, 2737, 3185, 3235, 3265, 3611, 3702, 3710 Əliyeva J. ….. 292

514 Biblioqrafiya

Əliyeva K...... 2738 Əliyeva L. ….. 255, 306, 719, 832 Əliyeva Mehriban ..... 1541 Əliyeva N...... 41, 833, 1726, 2115 Əliyeva S...... 1727 Əliyeva Ş...... 199 Əliyeva V...... 292, 1277, 3799, 3800 Əliyeva Y...... 834, 835, 1728,1729,1730,1731 Əliyeva-Kəngərli A...... 238, 2557, 2575, 2920, 2955, 3574 Əlizadə A...... 292, 293 Əlizadə M...... 199, 292, 362, 641 Əlizadə N...... 25, 925 Əlizadə S...... 2238 Əlizadə Ş...... 2739 Əlizadə Z ..... 1734, 2921 Əlizamin ..... 570 Əlləzova V...... 246 Əlyarlı İ...... 2613 Əlyarlı S...... 121, 274 Əmənov Z...... 2330 Əmənullayev İ...... 2990 Əmiraslanov V...... 417 Əmircanov Ə...... 2182, 2350, 2405, 2410 Əmircanov P...... 1735 Əmirəhmədov Ə.B. (Hacılı) ..... 1183 Əmirxanov Ə...... 208 Əmirov E...... 256, 280 Əmirov M...... 720, 836 Əmirova M. ..… 102 Əmrahov Z...... 292, 300 Əmrullah qızı G...... 2201 Ənsərli G...... 1184 Ənsərli M...... 2207 Əsədli M ..... 1737 Əsədli R ..... 1738 Əsədov A...... 642, 1420 Əsədov N...... 292, 1064 Əsədov O...... 213, 2086

515 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Əsədova A...... 292 Əsədova İ...... 2230 Əsədova Q...... 1342 Əsədova M. …… 105, 108, 110, 116, 2194, 2195 Əsədova Y...... 1185 Əsədullayev M...... 2182 Əsgərli Ə...... 3630 Əsgərli Z...... 721, 2973 Əsgərov A...... 894 Əsgərov B...... 133 Əsgərov Q...... 1386 Əsgərov R...... 279 Əsgərov Z...... 2087 Əsgərzadə L...... 292 Əskər R...... 2188 Əvəz qızı ..... 2298 Əvəzoğlu R...... 1740, 2116 Əzimov H...... 28, 91 Əzimova A...... 292, 2305, 3093 Əzimova K...... 2330 Əziz B...... 2335 Əziz M...... 2330 Əzizbəyov M...... 418 Əzizbəyova P...... 418, 3580 Əzizli B. ….. 1107, 1108 Əzizov B...... 363, 419,722 Əzizov N...... 1065 Əzizov T...... 125, 643

F F.A...... 2363 Faxralı R ..... 1741, 2223, 2224, 2740 Fariz ..... 1742 Feyziyev C ..... 1278, 1279, 1421, 1476, 1743, 1744, 1745, 3094 Feyzullayeva A. ….. 2179 Fəqanoğlu Ə...... 1042 Fərəcov S ..... 1746, 1747, 1748, 2741, 3340, 3652 Fərəcova Z...... 1186, 1251, 2088, 2330, 2672, 3030, 3248

516 Biblioqrafiya

Fərəcullayev F...... 723, 837 Fərhadov Ə...... 292 Fərmanoğlu N...... 2922 Fərruxzadə E...... 2187, 2191 Fərzəliyev Y...... 292 Fərzəliyeva M...... 2239 Fətullayev-Fiqarov Ş...... 2290, 2291 Fətullayeva S...... 292 Füzuli ..... 1477, 1751, 1752, 2162, 2163

G Gəncəli M ..... 3674 Gəncəli S...... 364, 420, 724, 1478, 2164, 2165, 2166, 2558, 3656 Göyçaylı X...... 1187 Göyalp Z...... 2469 Göyüşov A...... 39, 725 Gözəlova N...... 265 Gözəlova Y...... 246, 254 Gözəlsoy Ə...... 120 Güləliyev Ə...... 2266 Gülxani P...... 3095 Gülmalıyev B...... 292 Gülmalıyev M. ….. 610 Gülnar ..... 2510 Gültəkin (Əmin Abid) ..... 2511 Gülsevən F...... 3569 Günəş E...... 2330 Günəşli H...... 2293

H Hacaloğlu A...... 3530 Hacı S...... 2974 Hacı Tofiq ..... 309 Hacıalıyev E. ….. 196, 1343, 1109 Hacıbababəyov M...... 2344, 2364, 2410 Hacıbabayev E...... 727, 728, 838 Hacıbəyli C...... 2182, 2322

517 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Hacıbəyli Ü...... 2202, 3375, 3376, 3377, 3381, 3382, 3383, 3384, 3385, 3386, 3387, 3388, 3389, 3390, 3391, 3392, 3393, 3394, 3395, 3396, 3397, 3398, 3399, 3400, 3401, 3402, 3403, 3404, 3405, 3406, 3407, 3408, 3409, 3410, 3411, 3412, 3413, 3414, 3415, 3416, 3417, 3418, 3419, 3420, 3421, 3425, 3432 Hacınski C...... 2182 Hacınski M...... 2182, 2350, 2398, 2431 Hacıyev A...... 112, 482 Hacıyev E. ….. 196 Hacıyev Ə...... 2453 Hacıyev H...... 97, 117, 178, 365, 611, 895, 963, 964, 1005, 1066, 1067, 1755, 2188 Hacıyev X...... 729 Hacıyev İ...... 200, 220, 231, 275, 283, 292, 301, 730, 839, 1252, 1422, 1756, 2271, 2319, 2325 Hacıyev Q...... 266, 292, 299, 306, 1757, 2281 Hacıyev S. ….. 66, 1302 Hacıyev T...... 251, 280, 1758, 3521 Hacıyeva A...... 213, 248, 1225, 1226 Hacıyeva X...... 896 Hacıyeva L ..... 3780, 3781 Hacıyeva M...... 191, 926, 2963, 3005 Hacızadə A...... 1225 Hacızadə H. ….. 612 Hacızadə N...... 139 Hafiz S...... 421 Haşimi A...... 1043 Haşımova S...... 422 Hatəmi Ş...... 2299 Heybətqulu ..... 2365 Heydərli G...... 292, 2330 Heydəroğlu Q...... 526, 543 Həbibbəyli İ...... 200, 1763 Həqq M. ….. 613 Həqqi B...... 2244 Həmdi Ə...... 2366, 2406, 2470 Həmid ..... 1764 Həmidov H ..... 1765, 2143 Həmidov S...... 24, 3739, 3742

518 Biblioqrafiya

Həmidova İ...... 115 Həmidova N...... 292 Həmzəyev M ..... 1424, 1766 Həsən M...... 2293 Həsən O...... 571 Həsənqızı E...... 1290 Həsənqızı Z ..... 1767 Həsənli C...... 194, 222, 224, 245, 2222, 2292, 3727 Həsənli E...... 288, 545, 2992 Həsənli İ...... 255 Həsənoğlu A...... 2559 Həsənov A...... 112, 186, 1425 Həsənov B...... 219, 1227 Həsənov C...... 55, 59, 98, 110, 116, 423, 424, 483, 484, 527, 572, Həsənov E...... 123 Həsənov Ə...... 1044, 2182, 2216, 2367, 2368, 2592 Həsənov H...... 302, 1004, 1228, 2248, 2252, 2684 Həsənov Q. ….. 30 Həsənov M...... 3773, 3774 Həsənov N. ….. 614 Həsənov R...... 292 Həsənov S...... 2227 Həsənov U...... 206 Həsənov V...... 292 , 485, 1006, 1188 Həsənova A...... 292 Həsənova E...... 292, 2330 Həsənova R...... 2945 Həsənova T...... 2593 Həsənzadə F...... 292 Həsənzadə N...... 1045 Həsənzadə T...... 292, 2202, 3555 Həşimli H...... 285 Həşimov Ə...... 292 Həşimova A...... 106, 486 Hətəmov R...... 292, 3775, 3776 Həvilova F...... 292 Hicranoğlu V. ….. 1110 Hidayət .....2182

519 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Hikmət R...... 2673, 3725 Hümbətoğlu A. …..95 Hümbətov Y ..... 1770 Hümbətova N ..... 1771 Hümmətli Ş...... 292, 1769, 2255 Hüseyn V...... 1280 Hüseynli A ..... 1772 Hüseynli C ..... 1773 Hüseynli E ..... 1774 Hüseynli İ ..... 1775 Hüseynli N...... 3060 Hüseynli R...... 292, 2975 Hüseynli Z...... 292 Hüseynoğlu T. ....2193, 2206, 2309, 2310, 3538 Hüseynov A. ….. 487, 2179 Hüseynov H...... 2175, 2528 Hüseynov C...... 2897 Hüseynov F ..... 1776, 2117, 2118 Hüseynov İ...... 15, 19, 242, 292, 840 Hüseynov R. .... 277, 2205, 2478, 2529, 2530, 3596, 3597, 3598, 3599, 3600, 3601 Hüseynov Ş...... 32, 118, 183, 197, 225, 272, 278, 281, 366, 367, 425, 546, 573, 615, 616, 731, 732, 733, 965, 1387, 1388, 1426, 1479, 1480, 1481, 1482, 1483, 1484, 1485, 1486, 1777, 1778, 1779, 1780, 1781, 1782, 1783, 2189, 2218, 2234, 2269, 2298, 2299, 2300, 2301, 2301, 2302, 2305, 2471, 2479, 2850, 2876, 2877, 2898, 2899, 2900, 2901, 2907, 2923, 2924, 2925, 2931, 2947, 2948, 2949, 2956, 2957, 2964, 2965, 2976, 2977, 2978, 2993, 3001, 3006, 3012, 3013, 3097, 3098, 3170, 3172, 3177, 3214, 3556 Hüseynova E...... 2240 Hüseynova H...... 226, 2330 Hüseynova İ...... 1784,1785 Hüseynova L...... 292, 1786, 3341 Hüseynova M...... 841, 1787, 2167, 3782, 3783 Hüseynova N...... 292 Hüseynova S...... 292 Hüseynova Ü...... 183, 197, 225, 2269, 3791, 3792 Hüseynova Y...... 292 Hüseynzadə A...... 2913

520 Biblioqrafiya

Hüseynzadə F...... 1788, 1789, 1790, 1791, 1933 Hüseynzadə Ə. (Ə.H) ..... 2173, 3436, 3437, 3438, 3439, 3440, 3442, 3442, 3443, 3444, 3445, 3446, 3447, 3448, 3449, 3450, 3451, 3452, 3453, 3454, 3455, 3456, 3457, 3458, 3459, 3460, 3461, 3462, 3463, 3464, 3465, 3466, 3467, 3468, 3469, 3470, 3471, 3472, 3473, 3474, 3475, 3476, 3477, 3478, 3479, 3480, 3481, 3482, 3483, 3490 Hüseynzadə M. ….. 841

X X.Ə...... 2369, 2370 Xalid ..... 3081 Xalidoğlu (Mirzəyev) S...... 272, 278, 2296, 2300,2301, 2305, 2316, 2318 Xanoğlan V...... 1798 Xasıyev N...... 292 Xasməmmədov ..... 2419, 2434, 2480 Xədicə ..... 1799 Xələfov A. ….. 1111 Xələfov Y...... 1069 Xəlil İbrahim ….. 3 Xəlilov A...... 2979 Xəlilov C...... 1070 Xəlilov E...... 286 Xəlilov R...... 1015 Xəlilov S. ….. 927 Xəlilov V...... 489 Xəlilova E...... 35 Xəlilova T...... 286 Xəlilzadə A...... 292 Xəlilzadə F...... 1189 Xəndan A...... 292 Xəndan R...... 2851, 2878, 2902, 2926 Xoylu Z...... 426, 3282 Xoyski F...... 2182, 2407, 2408, 2409, 2435, 3157, 3158, 3159, 3160, 3161, 3162, 3164, 3165, 3168 Xoyski R...... 2395 Xudiyev R……368, 369, 644 Xudiyeva V...... 2330

521 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

İ İbadova S...... 2330 İbişov F...... 736 İbrahim E...... 187, 490 İbrahim X. (İbrahim Xəlil) .... 3638, 3639, 3640, 3641, 3642, 3643, 3644, 3645 İbrahimbəyli H...... 2176 İbrahimli Ə...... 3540 İbrahimli F ..... 194, 1190, 1253, 1427, 1428, 1229, 1802, 1803, 2089 İbrahimli X...... 119, 252, 274, 2264 İbrahimoğlu Q...... 140 İbrahimov E ..... 292, 1804, 1805, 1806, 1807, 2090 İbrahimov Ə...... 292 İbrahimov H ..... 1808 İbrahimov X. ….. 538 İbrahimov M ..... 1809 İbrahimov N...... 126, 645 İbrahimov R...... 1344 İbrahimov S...... 92, 3283, 3353 İbrahimov Z...... 9, 12, 42, 43, 44, İbrahimova A...... 33, 1487 İbrahimova G...... 206, 226, 292 İbrahimova Ü...... 292 İbrahimzadə F...... 2091, 2614 İdrisoğlu A...... 1230 İldırım İ...... 2206 İlkin Q...... 310 İlyasov V...... 2092, 2093, 2743, 2744, 2745, 2746, 2747, 3606, 3206, 3267, 3307, 3545 İmanov M...... 236 İmanov R. …… 371 İmanov S...... 2094 İmanov V. .... 2595 İmanova S...... 230, 292 İmanzadə S...... 13 İsabəyli A...... 2245, 2257, 2265 İsabəyli Q...... 2212 İsaxanlı H...... 2250. 3020 İsakov H...... 866, 867

522 Biblioqrafiya

İsaqov S...... 3052 İsaoğlu A...... 2879 İsaoğlu F. ….. 617 İsayev E. …..618 İsayev Ə. .... 491, 492, 493, 547, 646, 737, 738, 739, 897, 1007, 1046, 1112, 1071, 1192, 2519, 2596, 2604, 3170, 3602, 3603 İsayev N...... 5, 3728, 3734 İsgəndərli A...... 253, 257, 296, 300 İsgəndərov A...... 172, 198, 263, 292, 303, 305, 306, 308, 307, 575, 928, 740, 966, 1008, 1047, 1072, 1193, 1291, 1304, 1345, 1389, 1488, 1489, 1814, 1815, 1816, 2095, 2120, 2980, 2994 İsgəndərov F...... 149, 154, 2225 İsgəndərov M...... 16 İskəndərov F...... 2229, 2230 İslamova Z...... 292 İsmayıl ..... 1490, 1817, 1818, 1819, 1820, 1821, 2626, 2627, 2628, 2629, 2630, 2631, 2632, 2633, 2634, 2635, 2686, 2748, 2749, 2750, 3299, 3338, 3577, 3582, 3583, 3669, 3722, 3604, 3722 İsmayıl F...... 3099, 3142 İsmayılbəyli S...... 1491, 1822 İsmayılqızı X...... 1429, 1492, 1493, 1823, 1824 İsmayılov E...... 224 İsmayılov F ..... 86, 1825 İsmayılov X...... 741, 742, 868 İsmayılov İ...... 60, 114, 169, 177, 619, 929 İsmayılov K...... 206, 647, 648, 743, 967, 968, 1826, 1194, 1430, 1113, 1826, 2096, 3014, 3100 İsmayılov M...... 20, 32, 126, 2219 İsmayılov N...... 238 İsmayılov R...... 35, 1390, 3333 İsmayılov S...... 292, 1009, 1494, 1114, 1115, 3796 İsmayılov Ş...... 1010 İsmayılova A...... 292 İsmayılova E...... 292 İsmayılova J...... 292 İsmayılova K...... 1826, 1827 İsmayılova N...... 1305 İsmayılova S...... 261,262, 280, 292

523 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

İsmayılova T...... 34 İsmayılova Ü ..... 1828 İsmayılova V...... 1048 İsmayılova Y...... 292 İsmayılova Z...... 292 İsmayılzadə İ...... 2388, 2399, 2432 İsrafıloğlu M...... 3143 İsrafiloğlu N.R. ….. 930, 1116, 1195, 2255 İsrafilov H...... 168 İsrafilova Ş...... 2330 İzzətli S...... 2330

K Kamal R...... 1837 Kamiloğlu R...... 3485 Kaplanov R...... 2428 Karaman E...... 203 Kaseinov D...... 1838 Katibli M...... 26 Kazım Ü...... 80, 276 Kazımoğlu N...... 432 Kazımov A...... 433 Kazımov İ...... 2239, 3635 Kazımov M ..... 1840 Kazımov N. ….. 496 Kazımova Ş...... 3038 Kazımzadə A...... 2412, 242 Keykurun N. (Şeyxzamanlı) ...... 2207 Kəbutər ..... 2565 Kəlbizadə E...... 2325 Kənan A...... 216, 2202 Kəngərli A...... 2244 Kəngərli Q...... 969 Kəngərli M...... 497, 2268, 2481 Kəngərli R ..... 1841 Kərimli A...... 1842 Kərimli Ə...... 529, 744 Kərimli R...... 292

524 Biblioqrafiya

Kərimli T...... 147, 2199 Kərimov Ə...... 529 Kərimov X...... 434, 576, 650, 745, 970, 1495, 2966, 3112 Kərimov N...... 292 Kərimov P...... 2320 Kərimov Ü. ..… 746 Kərimov Z...... 577 Kərimova A...... 292 Kərimova E...... 294 Kərimova K ..... 1348, 1843 Kərimova R...... 2221 Kətənov R. ……747, 748 Kiçikxanov ..... 2371 Klinton U...... 530 Knyaz A. ….. 372, 578 Köçərli F...... 21 Köçərli T...... 16, 89, 125, 139, 373, 579, 620, 750, 931 Körpülü Ş...... 273 Krımlı C...... 498, 2482

Q Qafar T. ….. 932, 972 Qafarov H...... 2285 Qafarov T. ….. 150, 155, 2228 Qafarov V...... 81, 245, 1349, 1391, 1846 Qafarova İ...... 213 Qafarova Q...... 2751 Qalibqızı A...... 3610 Qaliboğlu E...... 1847, 2121, 1231, 2605, 2606, 3039, 3053, 3061, 3144, 3334, 3701, 3711 Qaliboğlu S...... 3523 Qarabəyli Q...... 2372, 2381, 2390, 2405 Qaraca B...... 303, 2609, 3510 Qaraca Ə...... 435 Qarabağlı Ş...... 2309, 3431, 3675 Qarabəyli Q ..... 2410, 2411, 2412, 2413,2420, 2422, 2423, 2424, 2428 Qaraxanoğlu V...... 3700 Qaraoğlu F...... 3252, 3308, 3347, 3372, 3524, 3587

525 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Qaraşanov R...... 2397 Qarayev Ə...... 2144, 2349, 2373, 2374, 2376, 2378, 2382, 2388, 2391, 2392, 2395, 2399, 2304, 2413, 2414, 2422, 2423, 2424, 2426, 2428, 2433 Qarayev M...... 2298, 2299 Qarayev R. ….. 374, 1306 Qarayev S...... 107, 126, 1073, 1196 Qarayev Y...... 101, 132, 146, 170, 375, 499, 2204, 2226, 2260, 3622 Qardaşov A...... 2399, 2400, 2402, 2410, 2417 Qasımbəyov Q...... 2433 Qasımbəyli Y...... 292 Qasımlı G...... 292 Qasımlı H...... 90 Qasımlı M...... 165, 206, 304, 210, 1122, 1281, 1307, 1350, 1432, 1433, 1232, 1849, 2220, 2240, 2566, 3180, 3288 Qasımoğlu N...... 2752 Qasımov A...... 161, 580, 581, 898 Qasımov C ..... 146, 304, 621, 1351, 1233, 1850,1851,1852, 2207, 2531, 3623 Qasımov X...... 2195 Qasımov K...... 192, 1049 Qasımov Q...... 2416 Qasımov M...... 256, 622, 651, 652, 2235 Qasımov R ..... 292, 305, 1853, 1854, 3803 Qasımov Ş...... 237, 2295, 2327 Qasımov T. ….. 582 Qasımova A ..... 1855 Qasımova S...... 292, 899 Qasımzadə E...... 2290, 2291 Qasımzadə H...... 2375 Qasımzadə İ...... 2254 Qasımzadə Q. ….. 101 Qazıyev M...... 16 Qeybullayev Q...... 35, 500 Qədimov C...... 2753, 3588 Qədimov K...... 1197, 3797 Qədimov M...... 2852 Qədir A...... 1011 Qədiroğlu M...... 1856

526 Biblioqrafiya

Qədirov N...... 147 Qəhrəmanlı N. ….. 933, 2237, 2264, 2276, 3287 Qəhrəmanov H. ….. 376 Qəhrəmanov S...... 217 Qəhrəmanov T...... 1234 Qəhrəmanova A...... 193, 531, 3735, 3736 Qəhrəmanova X...... 292 Qəhrəmanova N...... 1857, 1858 Qələndərli N ..... 1859,1860 Qəmbər İ...... 494 Qəmbərov R. …… 102 Qəndilov S...... 37, 40, 90, 99, 119, 1074, 1075, 1076 Qəniyev H...... 306 Qəniyeva F...... 292 Qənizadə S...... 2374, 2376, 2377 Qəribli İ...... 436 Qəribov Ə...... 752 Qəribov M...... 3612 Qəribova A...... 292 Qoca E...... 154, 159, 184, 307, 308, 900, 1863, 2225, 2754, 2755 Qocatürk N...... 1050 Qocayev İ ..... 1864 Qocayeva Ə...... 1865 Quboqlo M.N...... 2278, 2284 Qulamrza S...... 2310 Quliyev A...... 3682 Quliyev C...... 16, 132, 1012, 1013 Quliyev Ç...... 144 Quliyev D ..... 437, 501, 1866 Quliyev E. ….. 583, 2097 Quliyev Ə...... 20, 21, 179, 200, 292, 2321, 2615, 2756, 2757, 3511, 3512 Quliyev İ...... 33, 67, 147 Quliyev K...... 191 Quliyev Q...... 129, 869, 1198, 2995, 2996 Quliyev M...... 88, 2122, 2271, 2319, 2581 Quliyev R...... 275, 292, 1199, 1235, 1254, 1353 Quliyev S. …… 102 Quliyev T...... 185, 1354, 1867, 1868, 2194, 2576

527 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Quliyev V...... 84, 101, 111, 120, 211, , 377, 438, 502, 753, 754, 973, 1292, 1496, 1869, 1870, 1871, 1872, 1873, 1874, 1875, 1876, 2209, 2211, 2215, 2216, 2263, 2328, 2622, 2636, 2674, 2687, 2688, 2758, 2759, 2760, 2761, 2762, 3145, 3233, 3241, 3253, 3254, 3255, 3256, 3257, 3268, 3269, 3270, 3525, 3541, 3573, 3589, 3721, 3576, 3608 Quliyeva A...... 2330 Quliyeva G...... 1077 Quliyeva İ...... 2296, 2335 Quliyeva K...... 292 Quliyeva Q...... 3764, 3777 Quliyeva R...... 292 Quliyeva S. …..101, 1392, 2664, 2665, 2666, 2667 Quliyeva V. ….. 270, 271 Quliyeva Z...... 901 Qulubəyli A...... 532 Qulusoy İ...... 292 Quluzadə M...... 1078, 1079 Quluzadə T...... 1393 Qurban T...... 1355, 2212, 2265, 2282, 2289, 2306, 2333, 2334, 2637, 2638, 2639, 2640, 2641, 2642, 2643, 2644, 2645, 2646, 2647, 2648, 2649, 2650, 2651, 2652, 2653, 2932, 3002, 3015, 3016, 3025, 3040 Qurbanlı D...... 1497 Qurbanlı M ..... 1877 Qurbanov A...... 1200, 3492, 3495 Qurbanov Ə...... 292 Qurbanov M. ....279, 2653, 3101 Qurbanov R...... 230 Qurbanov Ş...... 439, 653,2187, 2191, 2232, 3550 Qurbanov V...... 2330 Qurbanova A...... 292 Qurbanova N ..... 1878 Qurbanzadə B...... 2330 Qurtulan E. …..755, 3488 Qüdrətov D...... 121

528 Biblioqrafiya

L Laçın S...... 1394 Lələdağ Ə ..... 3187 Lənbəranski .... 2376, 2402, 2421

M M.B. – Bax Məmmədzadə M.B. Maarif T...... 974, 2502, 2904 Mahmudlu Y. (Mahmudov Y.) ..... 133, 166, 181, 188, 206, 207, 210, 234, 237, 238, 246, 254, 261, 262, 265, 266, 293, 299, 503, 934, 975, 1014, 1015, 1016, 1017, 1018, 1202, 1434, 1885, 1886, 1887, 2567, 2763, 3686 Mahmudov E...... 2263 Mahmudov M...... 292, 2219, 2376, 2417 Mahmudov R ..... 1884 Mahmudov Y. – BAX. Mahmudlu Y. Mahmudova H...... 292 Mahmudova M...... 292 Makkarti C...... 253, 257 Maksvel N...... 155, 207, 268, 269, 504, 2228 Maqsudov F...... 128, 132, 145, 756, 843 Maqsudov O...... 757 Malxazov A...... 2377, 2378, 2381, 2417 Manaflı H...... 292 Manafov N...... 292 Mehdi bəy ..... 2356 Mehbalıyev S...... 976 Mehdiyev E...... 255 Mehdiyev Q...... 19 Mehdiyev R ..... 280, 902, 1889, 2216 Mehdiyev Ş...... 2182 Mehdiyeva A...... 2597 Mehdiyeva N...... 3617 Mehmandarov S...... 2182, 3312, 3318 Mehparə .....1255, 3651 Mehriban ...... 533 Məcidov V...... 98

529 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Məcidova T...... 292 Mədətli E .....505, 1890, 1891, 3567 Mədətli N...... 166 Mədətoğlu Ə ..... 1892 Mədətov Q...... 17, 18, 378, 2186 Məhəbbətoğlu Q ..... 1893, 1894, 1895, 1896, 1897, 1898, 2764, 2765, 3434 Məhəmməd ..... 1899, 3147 Məhəmmədbəyov H...... 2378 Məhəmmədli İ...... 304, 309 Məhəmmədov M...... 2389 Məhəmmədzadə Ə...... 2418 Məhərrəmli B...... 1900 Məhərrəmli Q...... 3083 Məmmədli R...... 2985, 3148 Məhərrəmov E...... 167, 182 Məhərrəmov İ ..... 1901 Məhərrəmov N ..... 2880 Məhərrəmova S...... 292 Məhərrəmova T...... 1902, 2654, 3242, 3243 Məlik-Aslanov X...... 2182, 2397, 2405 Məlikov T...... 35, 105 Məlikova M...... 2330 Məlikyeqanov C...... 2412 Məlikzadə X...... 2230 Məlikzadə S...... 292 Məmməd A...... 440 Məmmədəliyev M...... 1903 Məmmədli A...... 441 Məmmədli B. …..235, 1117 Məmmədli C...... 3271 Məmmədli Ə...... 2323 Məmmədli İ...... 2283 Məmmədli M...... 38, 129, 153, 185, 549, 550, 584, 585, 758, 844, 935, 1498 Məmmədli N...... 1499, 3258 Məmmədli R...... 2933, 3557 Məmmədli S...... 196, 216, 228, 241, 260, 292, 2262, 2268, 2275 Məmmədli Ş...... 442 Məmmədoğlu M. ….. 2610, 2655

530 Biblioqrafiya

Məmmədoğlu R. ….. 379 Məmmədov A...... 218, 292, 304, 309, 381, 382, 443, 444, 445, 506, 507, 534, 845, 846 903, 1019, 1081 Məmmədov C...... 586, 1082, 1904, 1905, 2098, 2512 Məmmədov Ç...... 178, 237, 310, 1020, 2203 Məmmədov E...... 3703, 3707 Məmmədov Ə...... 759, 760, 847 Məmmədov F...... 1906 Məmmədov H...... 2207 Məmmədov X...... 37, 68, 194, 761, 762, 2222, 2251, 2483, 2967, 3219, 3571 Məmmədov İ...... 169, 177, 237, 303 Məmmədov K...... 763 Məmmədov M. ….. 240, 292, 764 Məmmədov N...... 30,292, 654, 1083, 1119, 3717 Məmmədov O...... 1021 Məmmədov R...... 1084, 1356, 1907 Məmmədov S...... 122, 196, 282 Məmmədov Ş. ….. 765, 848, 904, 1237, 3054 Məmmədov T...... 234 Məmmədov V...... 2766 Məmmədov Z...... 14, 292 Məmmədova A...... 1908 Məmmədova B...... 1909 Məmmədova E...... 208 Məmmədova F...... 1256 Məmmədova G...... 766, 1910. 3653 Məmmədova H...... 198, 1308, 1500, 3753 Məmmədova K...... 292 Məmmədova L...... 69, 767, 1118, 1203, 1911, 1912, 2582 Məmmədova M...... 292 Məmmədova N...... 246, 254, 1913, 3712 Məmmədova R...... 208 Məmmədova S...... 905, 1120, 2330, 3798 Məmmədova Ş...... 292, 2307, 2330 Məmmədova Y...... 2330 Məmmədova-Kamandari A. ....292, Məmmədyarov E...... 219 Məmmədzadə B...... 1914

531 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Məmmədzadə G...... 2472 Məmmədzadə İ...... 1915, 1916 Məmmədzadə M.B.- (M.B.) (Bala M.) ..... 113, 2188, 2198, 3546, 3547, 3548, 3552, 3559, 3560, 3561, 3562, 3563, 3564, 3565 Məmmədzadə N...... 870 Məmmədzadə S...... 2330 Mərdanov M...... 133, 179, 247, 977, 2616, 3293, 3294, 3497, 3498 Məsud A...... 2328 Mikayılqızı P...... 1435, 2330 Mikayıloğlu R...... 1238, 2598, 2607, 3055 Mikayılov Ü...... 292 Milman A...... 14, 22 Mir Yaqub (Mehdizadə) ...... 120 Miralay İ...... 2689 Miraslan R...... 2767 Mirəhmədov Ə. ….. 2308 Mirəhmədov N. ….. 52, 101 Mirəhmədova-Əlizadə D...... 2308 Mirələmov H...... 1923 Mirhadıyev M...... 29 Mirişli E...... 1924, 1925, 2123, 2768 Mirişova F...... 292 Miriyev A...... 1926, 1927, 3513 Mirməmməd G...... 1928, 1929, 1930 Mirzəbəyli E ..... 3514 Mirzəbəyli İ...... 655, 1395, 1501, 1931, 3149 Mirzəcamalov H...... 2338 Mirzəyev C...... 906 Mirzəyev E...... 1932 Mirzəyev H...... 978 Mirzəyev X. …..101,189 Mirzəyev S...... 213, 2099 Mirzəyev Ş...... 2302 Mirzəyeva K...... 303 Mirzəyeva Z...... 1309 Mirzəzadə S...... 1933 Mirzoyev X...... 2193 Misirxanlı R...... 907

532 Biblioqrafiya

Möhbaliyev S...... 2100, 2145 Mövsümov Ç...... 123 Mövsümova L...... 212, 221 Muxtarlı Q...... 447 Muxtari M...... 2317 Muxtaroğlu B...... 383 Muxtaroğlu V...... 508 Muxtarov K...... 53, 771, 772, 849, 936, 2587, 3179 Muxtarova T...... 2186, 2197 Muradəliyeva E...... 232, 250, 292, 2255 Muradlı M...... 1938 Muradoğlu N...... 3627 Muradov Z...... 1939, 3273 Muradova B...... 2101 Musa İ...... 214, 223, 248 Musaoğlu C...... 1940 Musayev A...... 1941 Musayev D...... 292 Musayev İ...... 40, 587, 588, 2234, 3746, 3749 Musayev M. ....2884, 2885, 3220 Musayev S...... 33 Musayev V...... 2285 Musayeva P...... 2952 Musayeva T. …… 1257 Mustafa Ə. ….. 3104, 3502 Mustafa F...... 1942 Mustafa N...... 908, 979, 1022, 1258, 1293, 1396, 1943, 2146, 2532, 2769, 2770, 2771, 2986, 3178, 3212, 3286 Mustafa T...... 1944 Mustafayev A...... 36 Mustafayev C...... 2218 Mustafayev Ə...... 3618 Mustafayev R...... 1945, 3150 Mustafayeva G...... 292, 3626, 3793, 3794 Mustafayeva L...... 2147 Mustafazadə T...... 150, 167, 1023 Mustafazadə Ü...... 1502 Mükərrəmoğlu M...... 1946, 1947, 1948, 1949

533 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Münşi H...... 2309 Mürsəlova Ə...... 292 Mürşüdlü Q...... 204 Mürşüdlü M...... 1950 Müsəddiq M...... 2298, 2299 Müşfiq Ş...... 1952, 1953, 1954, `1955 Müznib Ə...... 2379, 2458, 3424

N Nəbi C...... 3309 Nəbi E...... 1960 Nəbibəyli Z...... 2283 Nəbioğlu R...... 2303 Nadir Z...... 1504, 1956 Nadiroğlu R...... 1957 Nağısoylu M...... 1958, 2148 Nağıyev A...... 1294 Nağıyeva L...... 292 Nağıyeva Ş...... 209 Namazov Q...... 228 Namazova L...... 292 Namazova S...... 292 Nasir H...... 2333 Nazimqızı R...... 1205 Nemanzadə S...... 292 Nemət K...... 775 Nəbi E...... 1960 Nəbili M. …..589 Nəbiyev B...... 41, 132, 175, 175, 2272 Nəcəfli R...... 292 Nəcəfoğlu H...... 3244 Nəcəfov B...... 107, 205, 218 Nəcəfov E...... 1961 Nəcəfova G...... 292, 2330 Nəcəfzadə İ...... 2330 Nəciyev E...... 292 Nəsirov C...... 1962 Nəhmədov A...... 294

534 Biblioqrafiya

Nəhmətov N...... 261, 262, 280 Nərimanoğlu K...... 127 Nərimanoğlu M...... 776, 871, 2149, 2773 Nərimanov N...... 108, 2182, 3278 Nəsibli E...... 909 Nəsibli N...... 249, 2234, 2304 Nəsibzadə N...... 95, 101, 109, 121, 332, 333, 334, 335, 384, 385, 386, 387, 388, 509, 2935, 3750, 3751 Nəsirov C...... 1962 Nəsirova T...... 294 Nəzərova G...... 2330 Nəzirli Ş...... 310, 623, 777, 851, 872, 2178, 2186, 2203, 2213, 2219, 2223, 2236, 2245, 2249, 2256, 2273, 2286, 2438, 2454, 2459, 2473, 2484, 2485, 2486, 2487, 2493, 2494, 2503, 2504, 2505, 2506, 2513, 2516, 2533, 2534, 2537, 2538, 2539, 2540, 2544, 2548, 2549, 2550, 2553, 2554, 2561, 2568, 2569, 2578, 2584, 2585, 2599, 3188, 3314, 3315, 3316, 3317, 3321, 3322, 3323, 3327, 3329, 3330, 3336, 3342, 3350, 3351, 3354, 3355, 3357, 3358, 3360, 3361, 3364, 3365, 3370, 3683, 3685 Nicat ..... 3026 Niftəli E...... 1963 Niftəliyeva B...... 2330 Niftəliyev İ...... 1964, 1965, 1966 Niftəliyeva K...... 1966 Nigar ..... 2168 Novruzoğlu N...... 1967 Novruzoğlu S...... 1968 Novruzov A...... 147, 149, 778, 852 Novruzov K...... 3062 Novruzov N...... 2290, 2291 Novruzov S. .... 1259, 1283, 1968, 1969 Nurəli T...... 2488 Nuriyev A...... 1284 Nuriyev M...... 1971 Nuriyeva K...... 2330 Nuriyeva M...... 2311, 3609 Nurlan ..... 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 2124, 2125, 2774, 2775,

535 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

O Obalı Ə...... 2304 Oğuz Ə...... 217 Oqtayqızı A...... 1310 Oktay ..... 3072 Onk N...... 511 Oruclu M...... 61, 162, 779, 2323 Orucov A...... 2325 Orucov Ə...... 1506 Orucov H...... 536 Orucov N...... 114 Orucov R...... 96, 98 Orucova A...... 292 Orucova E...... 292 Orucova G...... 1507 Osmanlı C...... 256, 1981 Osmanlı H. …..780, 781, 3661 Osmanov C...... 1981 Osmanov H...... 62, 147, 551, 552, 553, 590, 591, 592, 624, 625, 626, 627,656, 657,842, 873, 910, 3319 Osmanova R. …. 628, 782 Ovçuyeva F...... 1436

Ö Ömərov V...... 1295, 1311, 1312, 1313, 1358, 1508, 1509, 1510, 1511, 1512, 1513, 1514, 1515, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 2103, 3237, 3247, 3297, 3515, 3516, 3584 Ömərova N...... 2330 Özcan Ö...... 3122 Özərən Ə...... 203

P Paşasoy E...... 1516, 3123 Paşayev A...... 138, 163, 195, 201, 235, 289, 389, 629, 784, 785, 786, 787, 853, 1051, 1206, 1359, 2233, 2570, 2571, 2572, 3166, 3167, 3175, 3181, 3284, 3356, 3551 Paşayev H...... 2292

536 Biblioqrafiya

Paşayev Q...... 2274 Paşayev M...... 1397 Paşayeva A...... 292 Paşayeva Q...... 2776, 3688 Pepinov Ə...... 2182, 2339 Pepinov F...... 2777 Pəhləvan Ə...... 2326, 2690, 3124, 3202, 3259, 3302, 3348, 3371, 3433, 3526, 3543, 3585, 3631 Pənah G...... 2004, 2778 Pənahov M...... 2150 Pərvanə ..... 2005 Pilyavski V...... 2290 Piri A...... 2330, 2380 Piriyev H...... 2127 Pirquliyeva Q...... 292

R Rahtari M...... 2330 Raqifoğlu У. ….. 2287 Ramiz ..... 3031 Ramiz D...... 2886 Ramiz Ə...... 2887 Ramizoğlu S...... 2330 Rasim M. ….. 593, 2226 Rathauzer Y. ….. 3, 6 Rəcəbli H. ….. 2104, 2151 Rəcəbli Q...... 258 Rəcəbov R...... 169 Rəfail ..... 1052 Rəfibəyli X...... 2182 Rəfiyev A...... 2517 Rəfiyev B...... 116, 512, 594, 2195 Rəhimli (Bije) Ə...... 82, 1438, 3151, 3723 Rəhimli G...... 292 Rəhimov A...... 288 Rəhimov E...... 311, 1518 Rəhimov Ə...... 390, 448, 2194, 2836 Rəhimov K...... 788, 1085, 1086, 1087, 1088, 1089

537 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Rəhimova S...... 2009 Rəhimzadə V...... 2010 Rəhmanzadə F...... 277 Rəhmanzadə Ş...... 215 Rəhnulla S...... 2330 Rəsul qızı G...... 2779 Rəsulov Ə...... 289, 1024, 2011 Rəsulzadə M.Ə...... 2172, 2173, 2180, 2181, 2182, 2184, 2185, 2189, 2199, 2208, 2214, 2269, 2270, 2287, 2297, 2298, 2299, 2300, 2301, 2302, 2313, 2318, 2323, 2355, 2356, 2374, 2381, 2407, 2408, 2409, 2417, 2417, 2419, 2420, 2421,2422, 2423, 2424, 2425, 2426, 2427, 2428, 2429, 2430, 2431, 2435, 2807, 2808, 2809, 2810, 2811, 2812, 2813, 2814, 2815, 2816, 2817, 2818, 2819, 2820, 2821, 2822, 2823, 2824, 2825, 2826, 2827, 2228, 2829, 2830, 2831, 2832, 2833, 2834, 2837, 2838, 2839, 2840, 2841, 2842, 2843, 2844, 2845, 2846, 2847, 2848, 2857, 2858, 2859, 2860, 2861, 2862, 2863, 2864, 2865, 2866, 2867, 2868, 2869, 2890, 2891, 2892, 2893, 2894, 2910, 2911, 2917, 2943, 2944, 2962, 2971, 2989, 3119, 3120, 3126, 3127, 3128, 3129, 3130, 3211, 3590 Rəsulzadə R...... 2296, 2314, 2316 Rıhtım M...... 210, 2311 Ruşanzadə R...... 2014, ,3801, 3802 Rüstəmbəyli M. ….. 51, 100 Rüstəmbəyli Ş. ….. 449 Rüstəmbəyov Ş...... 2381, 2394, 2402 Rüstəmxanlı S...... 391, 2326 Rüstəmli A...... 165, 789,1239, 1519, 2199, 2211, 2246, 2263, 2551, 3063, 3197, 3554, 3568 Rüstəmli N...... 874, 2545 Rüstəmov A. …..101, 450 Rüstəmov F...... 247, 451, 790, 2987 Rüstəmov R...... 206, 292 Rüstəmov Ş...... 757 Rüstəmov Y...... 75 Rüstəmova A...... 981 Rüstəmova N...... 452

538 Biblioqrafiya

Rüstəmova T...... 292 Rüstəmova-Tohidi S...... 259, 1361, 1399, 1439, 2514, 2936 Rüstəmzadə Q. ….. 537 Rza Z...... 1520, 2015 Rzabəyov A...... 2378 Rzalı R...... 1123, 1025, 2512, 3575, 3578, 3624 Rzayev A...... 232, 292, 1090, 1207, 2388, 2396, 2421, 2432 Rzayev B. .... 2349 Rzayev E...... 292 Rzayev F...... 292 Rzayev R...... 982, 2152, 2586, 3693 Rzayev Ş...... 307 Rzayev T...... 912, 983 Rzayeva A...... 2016 Rzayeva E...... 2330 Rzayeva M...... 2780, 2781, 3043, 3373, 3718 Rzayeva O...... 3017 Rzayeva R...... 76 Rzayeva S...... 2927

S Sabirqızı D...... 2968 Sadayoğlu P...... 1240, 2017 Sadıq H...... 2495, 2507, 3285, 3698, 3716 Sadıq İ...... 2193 Sadıqlı M...... 2959 Sadıxov R...... 199, 2255 Sadıqov B. ….. 854, 1521, 1522, 2128, 2153 Sadıqov Ə...... 2018 Sadıqov H...... 1523 Sadıqov M...... 2853 Sadıqova S...... 292 Sadıqzadə O...... 2333 Salahov Ə...... 17, 23 Salehqızı Ş...... 1524 Saləddin Ə. ….. 2190, 3615, 3619, 3620 Salmanlı R...... 1440, 2204, 2675, 2782, 2783 Sanıyev H.K...... 2355, 2377, 2378, 2391, 2394, 2402, 2410

539 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Saraclı Ə...... 984, 2260 Sarıyeva İ...... 1400, 1401, 1441, 1442, 2020, 2021, 2784, 3301, 3343 Sef S...... 2 Sevinc ..... 1443 Seyidəlili F...... 1208 Seyidəliyev N...... 205 Seyidli M...... 2460, 2489 Seyidov A...... 292 Seyidov F...... 164, 938, 939, 940 Seyidov M...... 1402 Seyidov Y...... 96, 239, 941 Seyidzadə B. …. 12 Seyidzadə D...... 142, 186 Səfərəliyeva G. .... 209 Səfərli F...... 283, 301, 2325 Səfərli H...... 231 Səfərli M...... 2183 Səfəroğlu Z...... 658 Səfərov C...... 2024 Səfərov Q...... 1362 Səfərov R...... 1363, 1525, 2025, 2330, 2692, 2785, 3203 Səfikürdski A...... 2182, 2372, 2372, 2381, 2388, 2389, 2402, 2414, 2421, 2422, 2427, 2428, 2433, 2434 Səqəfi (Hatəmi) ..... 2208 Səlimbəyli Ş...... 192 Səlimov Ə. …..792 Səlimov Ş...... 235 Səlimzadə F...... 2026 Səlimzadə L...... 292 Səma G...... 2027 Səmədli Ş...... 513 Səmədoğlu H. ….. 630, 659, 793 Səmədov İ...... 26 Səmədova P...... 2286 Səmədzadə N...... 2960 Səmədzadə Z...... 2154 Səməndərov S...... 229, 985, 1241 Sərdarov E...... 1403, 1526, 3207

540 Biblioqrafiya

Sərxanlı S...... 124 Sərvaz ..... 2029 Siracəddin H...... 2988 Siracoğlu R...... 2030, 3152 Sofiyev X...... 2247 Soltanqızı P. ….. 794 Soltanzadə A...... 292 Steklov A. ….. 4 Sultanlı V...... 290, 875, 1124, 2196, 2206, 2220, 2275, 2310, 2579, 2587, 2854, 2888, 2916, 2937, 2938, 2939, 3106 Sultanov H...... 2382 Sultanov N...... 516 Sultanova G...... 660 Sultanova M...... 1314, 2032, 2130, 2131, 2132, 2133, 2134, 2135, 3153 Sumbatzadə Ə...... 453, 2889 Süleyman ..... 1444, 2033 Süleyman T...... 515, 2908 Süleymanlı H...... 986 Süleymanlı M...... 2034, 3032, 3044 Süleymanlı R ..... 3765, 3795 Süleymanov E...... 287, 2155, 2312 Süleymanov İ...... 29, 261, 262 Süleymanov Q...... 1091 Süleymanov M...... 143, 148, 155, 210, 268, 269, 302, 795, 796, 797, 798, 799, 800, 855, 856, 876, 2105, 2224, 2227, 2228, 2256, 2273, 2286, 2311, 2541, 2668, 2676, 2786, 3320, 3326, 3346, 3359, 3663, 3664, 3766, 3767 Süleymanov N...... 2035, 2036 Süleymanov R...... 227 Süleymanov S ..... 3221 Süleymanov T...... 515, 595, 942, 2515 Süleymanova E...... 987, 1026, 1404, 1445, 2037 Süleymanova S. ….. 40, 292, 801, 802 Svyatoxovski T...... 49, 877

Ş Şabiyev B...... 292 Şahbazov A...... 2136, 2787

541 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Şahanə ..... 3591 Şahmar E...... 73 Şahsevən İ...... 2038, 2295, 2327 Şahsevənli Z...... 2295, 2327 Şahsuvarov N...... 2182 Şahtaxtı S...... 312 Şahverdiyev Ə...... 292, 791, 803, 3768, 3769 Şaxtaxtinski H...... 2182 Şaxtaxtlı S ..... 3517 Şamil E...... 2330 Şeyxülislamov Ə...... 2182 Şeyxülislamzadə Ə...... 2542, 2693 Şeyxzamanlı N...... 2209, 2215, 2490, 3331 Şeyxzamanov M...... 2382 Şəfi bəy ..... 2356, 2392 Şəfiyeva G...... 1405 Şəmkirli M...... 2039 Şəmsizadə N...... 661, 3027 Şəymən ..... 1364, 1365, 1366, 2657, 2658, 2659, 3107, 3108, 3118, 3154, 3300, 3695, 3696, 3708 Şıxəliyev E...... 292, 301 Şıxlinski Ə...... 2174, 2178, 2182 Şıxlinski Z...... 28 Şirinoğlu V...... 160 Şirinova A...... 1242, 1243, 3056, 3189, 3193, 3196, 3198 Şirinova M. …..805 Şükrü Yıldız ...... 187 Şükufə ….. 806 Şüküroğlu L...... 149, 2229, 2230, 2788, 2789, 2790, 2791, 3208, 3310, 3311, 3349, 3374 Şükürov A...... 115, 596, 2253` Şükürov Ə...... 2042, 2043 Şükürov F...... 2242 Şükürov K...... 70, 393, 807, 2281, 2321 Şükürov L...... 147 Şükürov R...... 2330 Şükürov V...... 1053

542 Biblioqrafiya

T Tağı M...... 2792 Tağıbəyli V...... 2044 Tağıyev A...... 2045 Tağıyev B...... 1367 Tağıyev Ə...... 36, 2253,3729, 3737 Tağıyev İ...... 2046 Tağıyeva X...... 1092 Tağıyeva Ş. ….. 101 Tağızadə Ə...... 297 Tağızadə G...... 1446 Tağızadə Ş. ….. 808 Tahir A...... 354 Tahirqızı Ü...... 1368, 1369, 1370, 2660, 2661, 3109, 3337 Tahirli A...... 165, 170, 913, 1528, 2251, 2322, 3670 Tahirli O...... 2321 Tahirov A ..... 3667 Tahirov Ə...... 2326 Tahirov K...... 209, 295, 2266 Tahirzadə Ə...... 2047, 2048, 2304, 2321, 2324, 2600, 3109, 3238 Taleh T...... 1406 Talıblı E...... 2961 Talıblı M...... 159 Talıblı S...... 292, 2793 Talıbova G...... 246 Talıbzadə K...... 168, 943 Talışxanov ..... 2383 Talışinski E. ….. 306 Tanrıverdiyev V...... 988 Tanrıverdiyev Y. ….. 1093 Tapdıqoğlu N...... 240 Teymur M...... 1260, 2268, 2275, 3659 Teymurov M...... 216, 517, 554, 2491 Teymurov Р. ….. 9 Teyyubova P...... 2330 Təbrizi (Səbri) Q...... 2050, 2220 Təhminə ..... 2677 Tofiq H...... 2051

543 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Tokarjevski E...... 33 Topçubaşov ( Topçubaşı) Ə...... 1, 2170, 2182, 2216, 2288, 2328, 3210, 3232, 3249, 3250 Tumas İ...... 3690 Tural ..... 3344 Turan A...... 2052, 2601, 2662, 2763, 2794, 2795, 3493, 3494, 3496, 3528 Turqut T...... 2053, 2796, 3636 Türkel Y...... 1209, 1210, 2054, 2270, 2297, 2313, 3064, 3113

U Uğur ..... 1315, 1316, 2624, 2805, 3065, 3073, 3074, 3075, 3084, 3085, 3086, 3087, 3088, 3114, 3367, 3671, 3687, 3706 Umudlu İ...... 3713

Ü Ülkər ..... 2055 Ülvi (Binnətova) A...... 292, 597 Ünal C...... 518, 2318, 3155 Ünüvar V. (Ömər Faiq Nemanzadə) ...... 200, 2384, 2385, 2386, 2474 Üzeyir ..... 3378, 3379, 3380, 3423

V Vahabov T...... 2137 Vahabzadə B...... 146, 394 Vahidqızı Ü...... 2057, 2058 Vahidov F. …..811 Vahidov Q...... 1244 Valeh M...... 991, 1094, 1095 Valehoğlu İ. ….. 1125 Varnakova V. ….. 812 Verdiyev İ...... 2060 Verdiyev V...... 3743, 3752 Verdiyeva S. ….. 3289 Veysəlli F...... 1027, 2061 Vəfa Z. .... 1028, 1054, 1126, 1211 Vəkilov M...... 2182, 2392, 2395, 2411, 2433 Vəkilov R...... 144, 2402, 2428 Vəlixanlı N...... 151, 217, 233

544 Biblioqrafiya

Vəliyev A...... 1261, 2797, Vəliyev H...... 2221 Vəliyev X...... 1407, 2062 Vəliyev İ...... 2063 Vəliyev K...... 2249, 2256, 2273 Vəliyev Ş...... 56, 202, 244, 272, 278, 281, 455, 2225, 2251, 2300, 2301, 2302, 3518, 3522 Vəliyev T...... 122, 153, 227, 267, 632, 2243 Vəliyeva F...... 2274 Vəliyeva S...... 180, 312 Vəliyeva T...... 292 Vəliyeva Z...... 2064 Vəlizadə R...... 2065 Vəlizadə T...... 292 Vəzir M...... 255 Vəzirov B...... 2434 Vəzirov X...... 23, 26 Vəzirov O...... 2261

Y Yaqublu N...... 64, 215, 241, 243, 260, 555, 914, 915, 598, 599, 600, 663, 664, 2067, 2187, 2234, 2262, 2267, 2268, 2275, 2277, 2296, 2312, 2316, 2318, 2335, 2492, 2602, 2798, 2799, 2800, 2801, 2802, 2856, 2909, 2928, 2941, 2953, 2968, 2969, 2970, 3007, 3045, 3046, 3047, 3048, 3076, 3190, 3216, 3231, 3292, 3430, 3613, 3668, 3714, 3719, 3756 Yaqublu Y...... 3022 Yarəliyeva T...... 292 Yefremov M.Q...... 46 Yəhyayev Ş...... 280 Yıldız Ş...... 187 Yunisli F...... 2068, 3502 Yunusoğlu Q...... 2069, 2070, 2071 Yunusova G...... 292, 3156 Yusif Ə...... 2340, 2387 Yusifbəyli M...... 2546 Yusifbəyli N...... 2182, 2435, 3275,3276,3277 Yusifli A...... 292

545 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Yusifli F...... 3111 Yusifoğlu Q...... 2803, 2804 Yusifov Y...... 227, 267 Yusifova Ş...... 292 Yusifzadə S...... 1409 Yusifzadə Ş...... 456

Z Zakirqızı A...... 1530, 3519 Zamanlı C...... 2330 Zamanlı G...... 2330 Zamanlı S...... 156 Zamanov A...... 2191 Zamanov E...... 1212, 3757, 3758 Zaur ..... 3028 Zeynal M...... 3628 Zeynal V...... 944, 1318 Zeynallı F...... 2496 Zeynaloğlu C...... 34 Zeynalov Ə...... 222 Zeynalov İ...... 292, 817 Zeynalov M...... 2073 Zeynalov R...... 538, 601 Zeynalova G...... 2330 Zeynalova S...... 189 Zəka ...... 2074, 2075, 2106 Zəngilanlı O. .... 1029 Ziyadxanov A...... 111 Zülfüqarlı M...... 287, 916, 2580, 3029 Zülfüqaroğlu Ə...... 1286, 2076 Zümrüd ..... 2077

546 Biblioqrafiya

Алфавитный указатель авторов

Абаскулиева Э. ….. 3927, 4175, 4176, 4177, 4178, 4405 Абасов А. ….. 4339 Абасов М.Г. ….. 3834 Аббасов А. ….. 3929 Аббасов В. ….. 3857 Аббасов Т. ….. 4179 Аббасова Б...... 292 Абдигапбарова Ж.Ж...... 292 Абдулазизов А. ….. 4024 Абдуллабекова П. ….. 4412 Абдуллаева А. ….. 3899 Абдуллаева С. ….. 3900, 3926 Абдулрахманлы Н. ….. 4386 Абдулсалимзаде Г. ….. 3858 Абуталыбов Р. ….. 3842, 4018, 4117, 4428 Агаев Б. ….. 3978 Агаев В. ….. 3930, 3953 Агаев И. ….. 3977 Агаева Г. ….. 3882 Агаева Н...... 292, 4118 Агазаде З. ….. 3999, 4065 Агазаде Ф. ….. 3954 Агамалиева Н. ….. 3817, 3901, 3979 Азери ….. 3903 Азизбекова П. ….. 3863, 3904, 3905, 3931 Айдамиров Т. ….. 4030 Акифгызы Ш. ….. 4061 Алекпер А. ….. 3981 Алекперова Дж. …..4104,4424 Алибейли Р. ….. 3932 Алигейдар Т. ….. 4450

547 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Алиев Гейдар . ….. 3972, 3986, 3987, 3988, 3989, 3990, 3993, 3994, 3995, 3996, 4013, 4029, 4034 Алиев З. ….. 4375 Алиев Ильхам ….. 4056, 4062, 4063, 4064, 4080, 4097, 4098, 4099, 4102, 4113, 4116, 4124, 4125, 4131, 4133, 4139, 4154, 4155, 4156, 4157, 4158, 4159 Алиев М. ….. 3864 Алиев Н...... 292 Алиев Ф. ….. 3907, 3933, 3934, 3956, 3957, 3958, 3973, 4000, 4035, 4036, 4039, 4353, 4455 Алиева А. ….. 3935 Алиева Г. ….. 292, 4184, 4185 Алиева З.С...... 292 Алиева К. ….. 4066, 4105 Алиева М. ….. 4160, 4161 Алиева C. ….. 3845, 4186, 4425, 4376 Ализаде З. ….. 4067 Ализаде Р. ….. 4397; 4398 Алиоглу П. ….. 4460 Алышанова Л. ….. 4106 Асадзаде А. ….. 3843 Асадова И. …..4187, 4188, 4189, 4190, 4191, 4192, 4193 Асланов А. ….. 4340 Ассабах Дж. ….. 3966 Атакишиев А. ….. 3849 Атешгях Н. ….. 4426 Ахмедова М. ….. 4410, 4411 Ахундов Р...... 292 Ахундов Ф. …..3936,4344 Ахундова М. ….. 4068 Бабаев К. ….. 3908 Бабаев Р. ….. 4001,4368 Бабаев Т. …..4389 Бабаев Ф. ….. 4002 Бабаева С. ….. 3865, 4194, 4350, 4358, 4447, 4483 Багирова И. ….. 3823

548 Biblioqrafiya

Байрамов А. ….. 4093, 4126, 4195 Байскекызы Ш.З...... 292 Балаев А. ….. 3810, 3830, 3844, 3850, 3866, 3867, 3868, 3937, 3959, 4387, 4490, 4491 Бежиташвили Г...... 292 Бехбудов Т. ….. 3838 Борисов О...... 4119 Буланова О. ….. 4196, 4197, 4198, 4199, 4377 Векилов Р. ….. 3831 Велиев С. ….. 4085 Велиханлы О. ….. 4390 Вердиева Х.Ю. ….. 3837 Волхонский М. ….. 3840 Гаджибейли Дж. ….. 4340 Гаджиев А.Н...... 292 Гаджиев М. ….. 4006 Гаджизаде А. ….. 4071 Гаджинский М. ….. 3871 Гаджинский Э. ….. 4480 Гаибова Г. ….. 3960 Гайнанова М. ….. 4241 Гандилов С. ….. 4037 Гасанлы Д. ….. 4072 Гасанов А. ….. 3846 Гасанов Дж. ….. 3961 Гасанова С. ….. 4242 Гасымов Д. ….. 4352 Гассиев И. ….. 3851 Гебекова А.Н...... 292 Гоголадзе М...... 292 Годжа Э. ….. 4243 Горюшина Е.М...... 292 Губогло М.Н. ….. 3844 Гулиев А. ….. 4248 Гулиев В. ….. 4025, 4249, 4250 Гулиев Д. ….. 3938

549 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Гулиев Дж. ….. 4048, 4049, 4050, 4051 Гулиев М. ….. 4371 Гулиева Дж.Б. ….. 3829 Гулуоглу П. ….. 4393 Гусейнзаде Р. ….. 4469 Гусейнов Г. ….. 4032 Гусейнов Р.А. ….. 3837 Гусейнов Р.Д...... 292 Гусейнов Ф...... 292 Гусейнов Ш. ….. 4053 Гусейнова А...... 292 Гусейнова Д. ….. 4456 Гусейнова Л. ….. 4007, 4008, 4487 Гусейнова Т. ….. 4470 Дадашева А. ….. 4251, 4442 Дамирли М.А. ….. 4038 Дамиров М. ….. 3832 Дарабади П. ….. 3813, 3872, 3909, 3939, 3962 Демирель С. ….. 3987 Денстервиль ….. 3807 Джаббаров Ф. М...... 4129 Джавад кызы Л. ….. 3910 Джалилов А...... 292, 3875 Джапаров З. ….. 4031 Джафаров В. ….. 4388 Джафаров Г. ….. 4253 Джафаров М. ….. 3824 Джафаров Н. ….. 4391 Джахангирова Т...... 292 Диланнаров З. ….. 4018 Досымбаева А...... 292 Ермаганбетова К.С...... 292 Жигульская Д...... 292 Жунисханов А...... 292 Захидова С.А...... 292 Зиятхан А. ….. 3852

550 Biblioqrafiya

Ибрагимов М. ….. 3912 Ибрагимов С. ….. 3974, 3975 Ибрагимов С.Д. ….. 4338 Ибрагимова Дж. ….. 4058 Ибрагимов Ш. ….. 4396 Ибрагимова Р...... 292 Ирада А...... 4146 Исаев Е. ….. 3982 Исаев Н. ….. 3913 Искендеров Э. ….. 3914,4453 Ислам А. ….. 4259, 4260, 4261, 4262, 4263, 4264, 4265, 4378, 4379, 4474, 4475 Исмаил М. ….. 3820, 3963 Исмаилзаде Г. ….. 3915 Исмаилзаде Н. ….. 4481, 4482 Исмаилов К. ….. 4266, 4489 Исмаилов Р. ….. 4380 Исмайлов Э. …. 4121, 4372, 4417, 4461, 4451 Исхаков С. ….. 4415, 4418 Камалова Ш...... 292 Караваев А. ….. 4269, 4074 Караев А. ….. 4440 Караханова М. ….. 3940 Кастро Ф. ….. 3966 Касумова Е. ….. 4010, 4011 Кафарзаде Л...... 292 Кафаров Р...... 4399 Кельбизаде Э. ….. 4268, 4373, 4381 Керимов Х. ….. 4413 Керимова С. ….. 3916 Керимова Э. ….. 3816 Кидирниязов Д.С...... 292 Краснова С. ….. 4012 Кринко Е.Ф...... 292 Кулиева В...... 4122, 4272 Кулиева Х. ….. 3941 Купатадзе Б...... 292

551 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Курбанова И...... 29 Кусаинова М.А...... 292 Кязимов С...... 4400 Кязимова С. ….. 4273, 4274, 4275, 4276, 4277 Кямалгызы Д. ….. 4059 Магарамов Ш.А...... 292 Магеррамов Н. ….. 4486 Маисов С. ….. 3880 Максвелл Н. ….. 4075, 4382 Максутов Т. ….. 4432 Мамедзаде Н. ….. 4076, 4130, 4278, 4279 Мамедов Р. ….. 3942 Мамедова А. ….. 4280 Мамедова А.К...... 292 Мамедова Л. ….. 4027, 4032, 4040,4281, 4282, 4283 Мамедова Э...... 292 Мансуров А. ….. 3881 Матишов Г.Г...... 292 Махмудов Я. ….. 3841 Медеуова К.А...... 292 Меликли Т. ….. 4284 Мехтиев Р. ….. 3943 Микеладзе Г. ….. 4285, 4359, 4476 Мирзоев М. ….. 4077, 4086 Мирзоев Э. ….. 3944 Михайлов В.В...... 292 Мурадов З. ….. 4288, 4473 Мурсалова М. ….. 4123 Мусабекова Р.М...... 292 Мусагалиева А.С...... 292 Мусаев И...... 292 Мусаев М. ….. 4392 Мустафаева С...... 292 Мустафазаде Р. ….. 3839 Муталибов А. ….. 3855 Муханов В. ….. 3840

552 Biblioqrafiya

Мухтарова И. ….. 4109 Мюнвази А. ….. 3945, 4454 Наджафалиев Т. ….. 4448 Наджафов Б. ….. 3818 Наджафов Э. ….. 4292 Наджафова К. ….. 292, 4293, 4294 Назарли А...... 292, 3918, 3946 Назирли Ш. ….. 4348, 4360, 4361, 4362, 4365, 4366, 4367, 4369 Намазова Ф. ….. 4078 Насибзаде Н. ….. 3812, 3822 Насиров Р. ….. 4295 Насиров Т. ….. 3964, 4484, 4485 Насреддинов Н. ….. 4401 Нифталиев И...... 4131 Ниязоглу Р. ….. 4054 Нурани ….. 4079 Оруджев Р. ….. 4414 Пархоменко А. ….. 3965, 4349 Пашаев А. ….. 3885, 3921, 3983, 4016, 4446, 4449 Петров И.В...... 292 Пирмагомедова Э.А...... 292 Полонский А. ….. 4478 Пученков А.С...... 292 Раджабова Н...... 292 Раевский А. ….. 3809 Расулзаде М. ….. 3882, 3888, 3889, 3890, 3891, 3923, 3924 Рафиев Б. ….. 3892 Рзаев А. …..4132, 4306 Рзаев С. ….. 4357 Ройтанель И. …. 3967 Руденко Б. ….. 3807 Рустамбеков Ш. ….. 3893 Рустамзаде П. ….. 3968 Рустамов Р. …..4081, 4100, 4363, 4364, 4416, 4419 Рустамова А...... 292 Рустамова Дж. ….. 4492

553 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Рустамова Ф. ….. 3949 Садыхлы М. …..4408 Садыхлы Н. ….. 4457 Садыхов Ф. ….. 3969 Саидов К. ….. 4393 Салахлы Ч. ….. 3976 Самедов И. ….. 4027 Сандыбаева У.М...... 292 Сафаров Б. ….. 4090,4307 Сафаров Р...... 292; 3980 Сахиба Мусаева Халил .... 292 Святоховски Т. ….. 3970 Сеидзаде Д. ….. 3814, 3846, 3912, 4308, 4456 Сеидов В. ….. 4082 Сеидов И. ….. 4019 Сыгырлы Н. ….. 4409 Сыздык С.К...... 292 Сыздыкова Ж.С...... 292 Ставровский А.И. ….. 3806 Стеклов А. …..3808 Сулаев И.Х...... 292 Сулейманова С. …..4459 Сулейманова Ф. ….. 4316 Султанбеков Р. ….. 292; 4317 Сумбатзаде А. ….. 3926 Сунгуров Р.Г...... 292 Теймуров М. ….. 4340 Толгамбаева Д.Т...... 292 Топчибашев А. ….. 3816, 3819, 3835, 4455 Торба М. ….. 3896 Уилсон Г. ….. 4325 Умудлу И. …..4356 Усуббекова Н. ….. 3882 Фатуллаев Э. ….. 3815 Фейзуллаева А. ….. 4329 Халил И. ….. 3853

554 Biblioqrafiya

Халилов А.Х. ….. 4021 Халилов Р. ….. 4347 Ханагаоглы Т. ….. 4423 Ханджанбекова Ф. ….. 4330 Ханмагомедов Х.Л...... 292 Хлыстова А.Г...... 292 Худавердиева Т. ….. 4331 Худиев Р. ….. 3817, 3897, 3927, 3928, 3952 Цыганов О. ….. 4083 Чаладзе Т. ….. 4091 Шамхал Л. ….. 4092, 4383 Шарифова Л. ….. 4488 Шеварднадзе Э. ….. 3966 Шилханова А.Н...... 292 Ширвани З. ….. 4343, 4445 Шихлы Н. ….. 4437 Шукюров А. ….. 4438 Эфендиева И. ….. 3952 Юсифзаде С. ….. 3836 Ягублу Н. ….. 4335, 4384, 4420, 4439

555 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Mündəricat

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ...... 3 2018-ci ilin Azərbaycan Respublikasında “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ...... 6 Göstərici haqqında ...... 7 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyətinin əsas tarixləri ...... 8 Qasımlı Musa. Müsəlman Şərqinin ilk Cümhuriyyəti ...... 24 Görkəmli şəxsiyyətlər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında ...... 36

I Fəsil: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ərəfəsində siyasi vəziyyət Kitablar ...... 44 Kitablarda, məcmuələrdə və dövri mətbuatda dərc olunmuş məqalələr ...... 50

II Fəsil: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması və fəaliyyəti Kitablar ...... 55 Kitablarda, məcmuələrdə və dövri mətbuatda dərc olunmuş məqalələr ...... 114

III Fəsil: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucuları Kitablar ...... 245 Kitablarda, məcmuələrdə və dövri mətbuatda dərc olunmuş məqalələr Ümumi xarakterli materiallar ...... 278 Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ...... 314 Fətəli xan Xoyski ...... 339 Əlimərdan bəy Topçubaşov ...... 344 Nəsib bəy Yusifbəyli ...... 350 Səməd bəy Mehmandarov ...... 353 Əliağa Şixlinski ...... 357 Üzeyir Hacibəyli ...... 359 Əli bəy Hüseynzadə ...... 364 Yusif Vəzir Çəmənzəminli ...... 370 Mirzə Bala Məmmədzadə ...... 372 Əhməd bəy Ağaoğlu (Ağayev) ...... 374 Həsən bəy Ağayev ...... 376 Behbud xan Cavanşir ...... 377 Əhməd Cavad ...... 378 556 Biblioqrafiya

Xəlil İbrahim ...... 380 Zivər bəy Əhmədbəyov ...... 381 Cavad bəy Məlik Yeqanov ...... 382 Əbdüləli bəy Əmircanov ...... 382 Süleyman bəy Əfəndiyev ...... 383 Ceyhun Hacibəyli ...... 383 Xudadat bəy Məlikaslanov ...... 384 Nuru Paşa ...... 385 Aslan bəy Səfikürdski ...... 386 Mustafa bəy Vəkilov ...... 387 Nurməmməd bəy Şahsuvarov ...... 388 Adil xan Ziyadxan ...... 389 Dissertasiyalar və avtoreferatlar ...... 390

На русском языке Часть I: Политическое положение в период независимости в Азербайджане и Провозглашение Азербайджанской Демократической Республики Книги ...... 400 Статьи из книг и периодических изданий ...... 413 Часть II: Лидеры АДР Книги ...... 455 Статьи из книг и периодических изданий ...... 455 Мамед Эмин Расулзаде ...... 460 Фатали хан Хойский ...... 465 Алимердан бек Топчибашев ...... 466 Джейхун бек Гаджибейли ...... 468 Джамо бек Гаджинский ...... 468 Авторефераты и диссертации ...... 470

Digər dillərdə İngilis dilində ...... 472 Türk dilində ...... 473 Yunan dilində ...... 474 Fransız dilində ...... 474 Ərəb dilində ...... 474

Dünya Kitabxanalarında Rusiya Dövlət Kitabxanası ...... 475 Rusiya Milli Kitabxanası ...... 477

557 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Türkiyə Milli Kitabxanası ...... 478 ABŞ Konqres Kitabxanası ...... 479 Bavariya Dövlət Kitabxanası ...... 481 Böyük Britaniya Kitabxanası...... 482 Almaniya Milli Kitabxanası ...... 482

Əlavələr İstiqlal Bəyannaməsi ...... 494 Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin tərkibi ...... 495 Köməkçi göstəricilər...... 502

558 Biblioqrafiya

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Biblioqrafiya

Nəşriyyat redaktoru: Mehriban Cəfərova

Ünvan: AZ-1000 Bakı şəh., Хaqani küç. 57. Е-mail: [email protected] URL: www.anl.az

Sifariş № 34 Çapa imzalanmışdır: 22.10.2018 Tirajı: 300 Pulsuz

559 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100

Дизайнер: Мятанят Ялигызы

Formatı 70x100 1/16. Həcmi 35 ç.v. Sifariş № 31. “Zərdabi-Nəşr” MMC Nəşriyyat Poliqrafiya müəssisəsi  iş (012) 498-79-62, mob. (050; 070) 344 76 01 e-mail: [email protected]

560