. vjl ^i*n^* v^fv *; *JP <**' " J ' *' -i r
"^:^^M- P^A^- ^^ "«*/*. ^t-.N/ i*^^-.
^^^rf^«»« :> f A^J^TitVy ^* ..vOf-^^A-^^v '^i^/. "»,f'-r"»--V-' *!***'.< -^V Mb^
ANALECTA HYMNICA
MEDII AEVI.
Herausgegeben
von
Clemens Bluuie .,:., Ouldo M. Dreves.
XXX.
PIA DICTAMINA. Reimgebeteund Leselieder des
Mittelalters.
N Dritte Folge.
,
Leipzig. 0. R. R e i s 1 a n d.
1898. PIA DICTAMINA.
Reimgebeteund Leselieder
des
Mittelalters,
Dritte Folge.
Stunden- und Glossen-Lieder
herausgegeben
von
Guido Maria Dreves
Leipzig. <). R. R e i s 1 a n (1.
1898. JUN - 8 1938
/ 0 b I O VOKWOKT.
IJen Inhaltdieses Baddes bildet eiiie doppelte Gruppe von Reimgebeten, die ich Stuuden- und Glossenlieder henenne, und von denen jeue nach Analogie der liturgischeu Hytnuen auf sieben ocler acht Tagzeiten (je nachdem die Laiules von cler Matutin getrennt erscheinen oder nicht) verteilt sind, wilhrend diese irgend eine bekannte Gebetsfonnel zum Vorwurfe einer umschreibendenoder erweiternden poetischenGlosse machen, so indes, dafs der Text des paraphrasiertenGebetes wortlich in den des glossiereuden Gedichtes aiifgenomnien wird. Lieder, die sich bloJs inhaltlich an den Gedankengang eines anderen pro- saischen oder poetischen Gebetes anlehnen - - ein Beispiel siehe Mone II, 126 - sind in den Begriff des Glossenliedes nicht einzubeziehen. Die Stundenlieder zerfallen in grofsere und kleinere, je iiachdem auf die einzeluen Tagzeiten ein ganzer Hymnus oder nur eiue Strophe eines Liedes entfallt. Um thunlichst alle Lieder beider Gattungen zusammenzu- stellen, sind einige bereits bei Mone, Daniel u. a. vorhandene Lieder nicht ausgeschlossenworden. Dagegen glaubte ich, von Stundenliedern zuruckstellen zu sollen die Anselm von Canter- bury, Petrus Damiani, Bonaventura,gleichviel ob mit Recht oder Unrecht, zugeschriebenen (vgl. Mone II, Nr. 422-429; 574-578; I, 84-91; H, 433 - 443); von Glossenliedern zwei iiber das Salve regina von Bonaventura und Hieronyinus von Moiisee, (letzteresungedruckt, ersteresOpp. XIII, 350) und zwei iiber das Ave Maria von Petrus Damiani und Guillauine de Deguiville, (ersteres Opp. IV, 10, letzteres noch ungedruckt). Nicht als Stundenlieder siml zu betrachten das bekannte nlesu dnlcis meraoria", ein Rosarium,dein HeinrichSensr die Hymnenzu spinemCursus aeternae sapientiae entlehnt hat (vgl. MoneI, 329),sowie das Lied B0mnibus coiisider atis", das bisweilen,doch nur iiufserlich, auf siebenTagzeiten verteilt erscheint. Auch aus dem ReimofficiumAnal. XXVI, Nr. 92 ist i-iii Stundenliedmit dem Anfange Sinceri pueri etc. gebildet (vgl. Anal. XXVI, S. 267). Ahnlich ist aus drei Hymnen auf Franziskus von Assisi das Horenlied bei Mone III, 303 zu- sanimengestoppelt. Von Glossenliedernsind zwei bereitsAnal. XV, 113und 114 iiiitirfteilt. Unter den Gedichten Konrads von Gaming finden sich vier (Anal. III, 35, 37, 38, 40), imter denen des Ulrich Stocklin drei Glossenlieder(Anal. IU, 177; IV, 45 uud Mone II. 225), von deneu eines bei seinen Psalterieu nachzutragen sein wird. Glossenlieder, nainentlich iiber das Ave Maria, kommen aber nicht blofs unter den Reimgebeten, sondern auch uuter den Cantiones vor. Verwiesen sei auf Anal. I, 50, 93, 94; II, 126. 151; XX, 176, 179. Unter den Hymnen findet sich ein einziges Beispiel Anal. IV, 53, das vielleicht noch Eutlelmung ist. Mehrere Fiille dagegenbegegnen uns unter deu Sequenzen;so Anal. IX, 74; X, 138; Mone II, 112, 216, 218, 228. Wien, den 19. Marz 1898.
Guido Maria Dreves. I.
STUNDEN-LIEDER.
52LS2»
1. De sanctissima Trinitate.
Ad Matutinum. Ad Nonam. 1. Quicunque vult animam 5. Yox a patre resonat firmiter salvare, saper baptizatum, Trinitatis gloriam Ipsum vocans filium debet implorare, dilectum et gratum, Tres personas credere, ln columbae specie ipsas bonorare, spiritum monstratum Unum Deum dicere, Credimas super lesum solum adorare. et caelitas datum.
A d Priraam. Ad V esperam. 2. Trinitatem credimns: 6. A se patrera credinius, summnm genitorem, tamen generavit Sanctnm eius filium, Filium, de lumine nostram redemptorem, lumen resultavit, Spiritum paraclitum, Procedentem spiritam gratiae datorem; uterque spiravit, Unum tamen dicimus Neuter horum genuit Deum creatorem. ipsum vel creavit. Ad Tertiam. Ad Corapletoriura. 3. In patre potentia 7. Et per ipsum erimus cuncta denotatur, oranesiudicati, Nato providentia Beati ad gloriam oranis declaratur, aeternam vocati, Universa bonitas Ad poenas perpetuas paraclito datur, mali condemnati, Qui cum patre, filio Haec omnia credere simnl adoratnr. tenentur beati.
Ad Sextam. Conclusio. 4. Patris beneplacito 8. Has horas sic recole, filius est datus, ut in trinitate Est de sancto spiritu Yeneretur unitas, de virgine natus, et in nnitate Crucifixus, mortuus Honoretur trinitas atqne tumulatas, in proprietate; Resurgensa mortuis Quisque debet credere caelo snblimatns. hoc cum firmitate. - 10 -
Orat. ms. S. Feliris Gi.-runden. s. n. saec. 14'ir,. A. - Horas de Nnestra cnoraini]>. in ('ar/i^'»;i 1584.B - HoraeHMV. sec. usum Rnnianinn imp. Bardnonae 1~>7L'.('. - - 1, 1 anirnas A. - - 6, 1 Et te patrem A. - - 6, 6 nostrunn|iic A. -, ' <'t in trinitate A.
"_'. De sanctissima Trinitate.
AdMatntinum. AdNonam. Quicunquevult animam 5. In patre potentia, firmiter salvare, cuncta denotatur, Tres personascredere, Filio prudentia ipsas honorare omnis declaratur, Tenetur et iugiter Gratia paraclito precibus orare, universa datur, Unum Deum dicere, Qui cum patre natoque solum adorare. conglorificatur.
A d Primam. Ad Vesperas.
Trinitatem credimus: 6. Voluntate filias summum genitorem, patris incarnatus Sanctum eins filium, Est de spiritu sancto, nostrum redemptorem, de virgine natus, Spiritum paraclitum, Crucifixus, mortuus gratiae datorem; atque tnmulatus, Ununi tamen dicimus Resurgens discipulis Deum creatorem. caelis sublimatus.
Ad Tertiam. Ad Completorium. A se patrem credimus, 7. Et per ipsum erimus cjm liunc generavit omnesiudicati, Filium, de lumine Beati ad gloriam lumen resultavit, aeternam vocati, Procedentemspiritum Ad poenasperpetuas uterque spiravit, mali condernnati, Nullus horum genuit Haec omnia credere ipsum vel creavit. tenentur beati. Ad Sextam. Conclusio. Vox ad patrem pertinet, 8. Has horas sic recolo, super baptizatum ut in trinitate Quae sonavit filium Vencretur unitas, liumanae vocatum et in UDitate Naturae susceptio, Honoretur trinitas, columbaevolatum atque pietate Credimus et speciem Faciat rae credere paraclito datum. hoc cum firmitate. Orat. ms. Inliani Regin saec. 15. Cod Parisien. 757. A - Col Carolsruh;m. Augien. 36. B. - 1, 4 pares honarare B. - 4, :"( filius A. - 4, 3 sij. Cuiistr: [ndj filinni vnc.-ituin[peftinet] lnimauai- nafnr.-i- < i 'jptio - 6, 1 sq. patri» filius B. - 7, 7 sq". tenentur i-redere A. - Str. s f.-Ut I», statt dessen nur: Has horas tilji recolo, trinitas beata, Ut mea tibi anitna post mortem fiat grata. Dieses Lied findet sich auch in Orat. ms. Burlooense saec. 15. Cod. An- holtin. 9.
3. De sanctissima Trinitate.
Ad MatQtiniim. 1. Deus de uullo veniens, 2. Tu uostrum desiderium, Deus de Deo prodiens, Tu sis amor et gaudium, Deus ab his progrediens, In te nostra cupiditas In nos veni subveniens. Et in te sit iucunditas. 3. Pater, cunctorum domine, Cum genito de virgine Intus et in circuiiu Nos rege sancto spiritu.
A d L a u d e s. 1. Triuitas, lumen luminum, 2. Ex te mens nostra fulgeat Illuminatrix homitiani, Et in te vota compleat, Tuam similitudinein Ad tc per te nos dirigat, Conformans ad imaginem. Credens, spcrans te diligat. 3. Patri sit benedictio Cum coaeterao filio, Benedictus sanctus spiritus Et nos in ipso caelitus.
A d Pr imam. 1. A patre prodit genitus, 2. Ex quo nostra condicio, Ab utroqne paraclitus, Per quem nostra rederaptio, In his est una deitas, In quo nostra remissio, Quam laudat universitas. Cum hoc fruamur gaudio. 3. Genitori sit gloria, Redemptori victoria, Consolatori gratia Nobisque per hunc venia.
Ad Tcrtiam. ]. Trinitas, salusomnium, 2. Fac nos ex fide vivere, Cor sanamale saucium, Per spemfac sursumtendere, Concede nobis veniam Et caritatis geminae Per septiformemgratiara. Fac nos vestiri tegmine. - 12 -
3. Trinitati sit gloria, Laus, decus et potentia, Quae sua nobis gratia Concedat caeli gaudia.
Ad Sextam.
Caelestium rex agminum, 2. 0 veneranda trinitas, Fili, redemptor bominum, Tua nobis benignitas Consolatormaerentium, Succurat, ne fragilitas Fer miseris solacium. Nos trahat ad res vetitas. 3. Trinitati, quam credimus, Adoramus et colimus, Sit gratiarum actio, Salus et benedictio.
A d N o n a m. Memento, sanctatrinitas, 2. Nam quod creavit unita?, Quod tua fecit bonitas Redemit lesu caritas Creando primum bominem, 1'atiendo, tunc diligens, Recreando per sanguinem. Nunc diligat nos erigens. 3. Trinitati sit gaudium, Pax, virtus et imperium, Decus, omnipotentia, Laus, lionor, reverentia.
Ad Vesperas. 0 Deus, sancta trinitas, 2. Trinitas individua, De quo sanctorum sanctitas, Nos tua lux perpetua Te laudantessanctitica Et a damnatis segreget Donandonobis caelica. Et cum beatis aggreget. 3. Sit tibi, sancta trinitas, Decus, bonor, suWimitas, Potestas, dominatio, Maiestas, collaudatio.
Ad Completorium. Genitor ineffabilis, 2. Ex te vitae principium, Eius proles amabilis, Per te vitae remedinm, Paraclitus consimilis, In te vitae solacium, Memento vitae fragilis. Da nobis vitae praemium. 3. Patri cum unigenito Et spiritu paraclito Sit maiestas et gloria, Potestas et victoria. - 13 -
Orat. ms. saec. u/is. Cod. Bruxelleu. 10812-16. A. - Brev. ms. Palat. Vindobonen. 4005 saec. 15. B. - Cod. Palat. Vindobonen. 4096 saec. Lx <'. - Orat. ms. Tegurinum anni 1467. Clm. Monacen. 19991. D. " - Orat. ms. Tegurinum anni 1470. Clm. Monacen. 20021. E. - Cod. S. Petri fSalisburgen. bll 24 annj 1538. F. -- Aufsclirift: (.'nrsus dn ln-atissima trinitate C. - Ad Matut. 3, 4 Nos rege cum B. - Ad Prim. 1-3 fehlen D. - 1, 1 A patre procedit BC. - Ad Tertiam. 2, 4 vellere F. - Ad Non. 2, 4 eruens B. - Ad Vesp. 1, 1 O decus F. - 1, 2 De qua F. - 3, 4 Maiestas fehlt F. - Die meisten dieser Lieder stehen auch in Orat. ms. Augiense saec. 14/iB. i '"il. Carolsruhan. Aug. 36 (daraus bei Mone I, 23 ff). Dieselben sind aber hier nicht zu eiiiem Kursns verbunden und stehen in andrrur Reihenfolge. Es seien deshalb hier die Abweichungen des Augiensis nacligetrageii: Ad Matutin. 2, 2 ainor atque gaudium. -- Nach Str. 3 fulgt noch, obschon Str. 3 Doxologie ist: 4. Regendo clemens corrige Et corrigendo dirige, Dirigendo nos erige Et cum electis (DOS) coilige. Ad Laudes. 1, 2 Eluminator. -- 1, 4 Reformans. - Zwiscliru Str. 2 und 3 ist der Hyninus ad Tertiam ohne Doxologie eingeschoben. Ad Primam. 2,4 Erit et gloriatio. -- Zwischen Str. 2 und ") ein- geschoben: Vitam sanctis vepositam Ob artam vitae setnitam Praestes nobis gratuito, Quara non debes ex merito. Ad Tertiam. 1, 2 Morbos sana languentium. -- Str. 3 fehlt. Vgl. das oben ad Laudes Bemerkte. AdSextam. 2, 2 Nobis tua. - 3, 4 Honor et benedictio. - Zwischen Str. 2 und 3 eingeschoben: Caventes a prohihitis Utamur bene licitis, Ut gaudeamus gaudio Quo caeli gaudet coiitio. Ad Nonam. Ist in der Hs. angehiiugt an den Hymnus ad Matut. - 1, 2-4 fehlen. - - 2, 1 fehlt. - - 2, 2 Christi caritas. - Statt Str. 3 nur: Decus omnipotentia, Laus et magnificentia. Ad Vesperas. 1, 2 De qua. - 2, 2 Tua nos lux. - 2, 3 Et fehlt. - "'!, '_' Laus honor. - Zwischen Str. 1 und 2 eingeschoben; Trinitas immutabilis Cuius in nobis miinera Et unitas laudabilis, Illa conservet dextera, Instantes tuis laudibus Quae benedicit credulos, Veris dita muneribus. Reprobabit incredulos. Ad Completorium, 1, 2 Ipsius proles parilis. - 1, 3 Paraclite. - Zwischen Str. 1 und 2 eingeschoben: Proni sumus et labiles Et ad peccandum fragiles, Tua misericordia Nos salvet a miseria. Die Reichenauer Handschrift hat a. d. O. noch zwei weitere Hymnen, augenseheinlich von demselben Verfasser, die in dem Kursus nicht ver- wertet sind, namlich fa/er, Jili, paraclite und Ftiler, ereator omniuiH. - 14 -
4. De gancto Spiritn. Ad Matutinum. 1. Veni, creator spiritus, 2. Nostris infusus cordibus Praecordiorum intima Sensum redde pervigilem, Et visita diviuitu> A cunctis purga sordibus Ac doce suavissiraa. Cor, menteni da et humilem. ;j. Mores, actus, eloquia Tua rege potentia, Virtutum affluentia Sit munda conscientia.
Ad Laudes. 1. Lux surge nobis aurea, 2. Veni, largitor munerum, Superni iubar luininis, Solator suavissime, Corda redde aetherea Nostrum sis memor pauperum, Virtute tui numiuis. Spes, vita, salus animae. 3. Tu largitas mclliflua, Da gratiam petentibus, Suavitas largiflua. Jnstilla nectar mentibus. Ad Primam. 1. Fons vitalis, caritas, 2. 0 quam salubris nnctio, Caritatern cordibus Quae menti dat tripudium, Da, lux incntalis, claritas, Per quam ttait cuinpunctio, Infunde lumen scnsibus. Salus, perrcnne gaudium. 3. Virtuturu pater optime, Tu visita nos iugiter, Ut videndo sanctissime Te laudemus perenniter. Ad Tertiam. 1. Nunc sanct^ iwbis spivHus 2. Compunctionistiuvium, Devotiouis graliam Da gaudium cuiu gloria, Infuude, luinen eaelitus, Unctionis convivium Virtutum abundantiam. Post intima suspiria. Ad Sextam. 1. Rector potens, qui cordium 2. Aestum fuga luxuriae, Meridiem sic in^truis, Litis et immunditiae, Amoris igne sordium Ut nos conforniesgratiae Caliginem qui destrais, Heredes simus gloriae. A d Nonam. 1. Rerum causa efficieus, 2. Astantes tuis laudibus Tmplens et regens omnia, Nos visita continuo, Fons vivu- iudotidciis. Sacris plcni virtutibus Nos recreausinebria. Ut vivamus perpetuo. - 15 -
Ad Vesperas.
Veni, pater orphanorum, 2. Veni, sacrum pneuma, veni, Veni pie, ne moreris, Perfla suavissime Veni, pater egenorum, Velut auster Hatu leni Et egenumconsoleris. Hortum meae animae. 3. Et a vitiis emunda, Ut sic sanctis raoribus, Plena sit atque fecunda Et virtutum tioribus.
Ad Completorium. Te lucis ante terminum, 2. Procul pelle daemonia, Precamur, sanctum spiritum, Pulluta fuge somnia, Ut custos clementissime Et universa noxia, Sis corporis et animae. Quae raens abhorret auxia- 3. Sit nobis iu te rcquics, Quietam noctcm tribue, Lux mentis et meridies, Dies lucis perpetuae. Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Pragen. XIII E 3.
5. De saiicto Spiritu.
A d t u t i n u m. A d Ter t iam.
1. Nobis sancti spiritus 3. Suura sanctum spiritum gratia sit data, Deus delegavit, De qua virgo virginum In die pentecostes fuit obnmbrata, ipsos confirmavit Cum per sanctum angelum Et de linguis igneis fuit salutata, ipsos inflammavit, Verbum caro factum est, Relinquere orphauos virgo fecundata. ipsos denegavit.
Ad Primam. Ad Sextam. 2. De virgine Maria 4. Septiformemgratiam Christus fuit natus, tunc acceptaverunt, Crucifixus, mortuus Quare idiomata atque tnmulatus, cuncta cognoverunt, Resurgens discipulis Ad diversa climata fuit demonstratus muncli recesserunt Et ipsis cerncntibus Et fidcm catholicuiii caelis elevatus. tunc praedicaverunt. - 16 -
Ad Nonam. A.d Completorium. 5. Spiritus paraclitus 7. Spiritus paraclitus fuit appcllatus nos velit iuvare, Donum Dei, caritas, Gressusnostros regere fons vivificatus, et illuminare, Spiritalis unctio, Ut, cnm Deus venerit ignis inflammatus, omnesiudicare. Septiformisgratiae Nos velit ad dexteram charisma vocatus. suam appellare. AdVesperas. Conclusio. 6. Dextrae Dei digitus, 8. Has horas canonicas virtus spiritalis com devotione Nos defendat, eruat Tibi, sancte spiritus, ab omnibus malis, pia ratione Ut nobis non noceat Dixi, ut nos visites daemon infernalis, inspiratione, Protegat ac nutriat, Ut vivauius iugiter foveat sub alis. caeli regione. Orat. ras. Flandricum saec. 15. Cod. Rossian. YTII ~>0. A. - Orat. ras. Mediolauense saec. 15. Cod. Rossian. VTII 35. B. - Orat. ms. Italicum saec. 15. Cod. Rossian. A'III l:>. (.'. - Horae 1!. M. V. sec. usum Praedicatomm saec. 15. Cod. Rossian. VIII 10. D. - Horarium ms. Flandricum saec. 15. Cod. Rossian. VIII. 4. E. - Orat. ins. Augiense saec. I4/i5. Cod. Carolsrulian. Aug. 36 dreimal: 1) fol. 32 F; 2) fol. 40 a. G; 3) fol. 68 a. H. -- Heures a lusaige de Rfnnme iinp. Parisiis [Hardouyn] s. a. [1516] I. -- Offic. B. M V. sec. usum Rumanuin imp. Parisiis [Kerver] 1519. K. - Offic. B. M. V. sec. usnm Rniiiainiiii iinp. Parisiis | Vostrr] s a. 11508]. L. - Officium B. M. V. sec. usum Romanum imp. Parisiis [Kerver] 1501. M. - Heures a lusaige de Romme imp. Parisiis [Pnytevin] 1502. X. - Officium B. M. V. imp. Venetiis [Marcolini] 154">." >. -- Horae H. M. V. ad normam antiquae professionis Carmelitaram imp. Venetiis l~>*~ 6. Septem Hornlae operum divinoram septemplices. I. Ad Matutinum. Ad Sextam. 1. Pater lesum generavit 4. Ex Aegypto liberavit Divina ex essentia, lesus plebem ludaicam Sanctum spiritum spiravit, Et in Sina promulgavit Creavit cuncta entia, lustam legem Mosaicam, lesus caelam decoravit Pios salvans castigavit Angelica praesentia. Per vim malos Chaldaicam. Ad Primam. Ad Nonam. 2. lesus praemia douavit 5. lesus totam conservavit Praecongrua spiritibus, Mariam sincerissimam, Pravos dainnans confirmavit loseph iusto copulavit Cum caeli pios dotibus, Utsponsampraeclarissiinam, Protoplaustos superavit Voto cunctis praerogavit Satan pravis affatibus. Ut virginem firmissimam. Ad Tertiarn, Ad Ve speras. 3. lesus mundum subiugavit 6. Pater virgini legavit Divinis gubernaculis, Divinam fortitudinera, Patrum chorum praelegavit Quem nascendum nuntiavit Mirificis miraculis, lesum pellens formidinem, Quibus se praenuntiavit Sanctuni pneuma fecundavit Veridicis oraculis. Consentientem virgincm. Ad Completorium. 7. lesus vatem exaltavit Mariae ministerio, Pater vatis exsultavit Salutis pro mysterio, loseph angelus firmavit Caelesti magisterio. Dreves, Pia Uictamiria. III. - 18 - II. Ad Matutinum. Ad Sextam- 1. lesusnocte pauper natas 4. lesuspauperum oblatus De virgine homuncio, Est patri sacrificiis, Fit pastoribasdelatus Quemamanter amplexatus Angelicoex nuntio, Est senexsanctis brachiis Betlilehem praesepi datus, Prophetarumquelaudatas Quemlaudat caeli contio. Condignefit officiis. Ad Primam. Ad Nonam. 2. lesus sanctus praeputatus 5. lesus fugax est moratus Octavo fit [in] lumine, Aegyptio exsilio, Priscis aequus sublimatus Innocenlum grex mactatus Salvifico sic nomine, Herodis fit imperio, In salutem nobis datus Post quod lesus fit relatus Hanc capit fuso sanguine. Angelico consilio. Ad Tertiam. Ad Vesperas. 3. lesus magis declaratus 6. lesus templo occapatus Splendenti novo sidere Parentibus fit insciis, Honoratur, adoratur Non inventus, vestigatus, Triformi ab his munere, Quaesitus cum tristitiis, Regum chorus informatus Fit in templo declaratus Novo redit itinere. Et subditus nntriciis. Ad Completorium. 7. lain tricennis baptizatus lordanis lesus flumine, Dei natus declaratus Fit patris claras famine Et columba demonstratus Fit plenus sancto flamine. III. Ad Matntinum. Ad Primam. lesus eremo moratus, 2. Dum ad nuptias vocatur Adfligensse ieiunio, lesus suapotentia, Est tripliciter temptatus Aqua vinum fit, raonstratur Famescensa daemonio, Hinc eiuspraeminentia, Qui devictus confutatur Virginis cum postulatur Scripturaetestimonio. Compassaediligentia. - 19 - Ad Tertiam. Ad Nonam. 3. lesu contio vocatur Daemon hydropis fugatur, Virtute apostolica, Cum febre lepra pellitur, A quo nova promulgatur Vita, sensus, vox donatur In mente lex catholica, A lesu, motus redditur, Sed et tnrba informatur Panis multis procreatur Doctrina parabolica. Sedatur mare, teritur. Ad Sextam. Ad Ve^peras. Quae doceret, operatur 6. lesu pio derogatur Utrisque in temporibus, Divinis in miraculis, lesus gregi, fatigatur Bonus lesus blasphematur Exemplar ens pastoribus, Pro caelicis oraculis, Culpa piis relaxatur Et insidias dignatur A lesu peccatoribus. Sufferre ab homunculis. Ad Completorium. 7. Plene lesus adprobatur Paterno ex oraculo, Dum in monte transforraatur Multiplici miraculo, Pneuma sanctum contestatnr Cum nubis umbraculo. IV. Ad Matutinum. Ad Tertiam. 1. lesum asinus portavit 3. Pharisaeos increpavit Paratus cum panniculis, Multiplici eloquio, Rex. mansuetus tunc ploravit lesus plebetn informavit Pravorum pro piaculis, Doctrinae cam obsequio, Dutn hnnc turba honoravit Suos orbis praefirmavit Veste, voce, ranmsculis. De fine cura praeloquio. Ad Primara. Ad Sextam. 2. Templum intrans exturbavit Prava gens se adunavit Mercantum maleficium, In lesum conspiramine, Sanitatis restauravit Quem a luda comparavit Infirmis beneficium, Privato pio agmine, lesus egensrcintravit Postquamlesum pia lavit Bethaniae hospitium. Perungenshunc ungumune. 2* - 20 - Ad Nonam. Ad Vesperas. lam se lesas absentavit 6. lesus suis pedes lavit Pravonima consortio, Humillimoservitio, Pyssionispraetractavit Proditorem revocavit Cum matre de exitio, Verbis, signis, ofticio, Suo suos contristavit Eucharistiae donavit Venturo mox supplicio. Se nobis beneticio. Ad Completorium. 7. lesus suos confortavit Sermonis elegantia, Patrem orans exsudavit Craorem pro instantia, Se daus patri obviavit Adversis cum constantia. V. A d Matutinum. Ad Sexlam. 1. lesus traditus ligatur, 4. lesus morte nunc damnatur Offertur, ductus caeditur, Pravorum pro clamoribus, Criminatur, adiuratur, Sua cruce oneratur Affligitur, illuditur, Permagnis cuni doloribus, Ter a Petro denegatur Volens cruci conclavatur A suis derelinquitur. Pro nobis peccatoribus. Ad Primam. Ad Nonam. 2. lesus vinctus accusatur 5. A se patri iramolatur Pilato, quo defenditur, Pro mundi sacriticiis, Sed Herodi destinatur, lesns septem verba fatur Lusus,spretus remittitar, Exspiransin suppliciis, Barrabas, cum allegatur Latus lancea foratur Mos, licto lesu petitur. Nos donans beneficiis. Ad Tertiam. Ad Vesperas. 3. Crucifigipostulatur, G. Munduslesura lamentatur Flagellislesus caeditur, Devotiquecum virgine, Ut rex spinis coronatur, Dam de crace declavatur Cuni veste sceptro luditur, Piornm cum iuvamine Adoratur, salutatur, Osculatur et lavatur Illusus sic producitur. Camlacrimarum flumine. - 21 - Ad Completorinm. 7. Devotorum adparatur Aromatum cum cumulo, Rex caelestis interratur Sepulcri habitaculo, 0 quam maesta separatur A lesu mater tumulo. VI. Ad Mattttinum. Ad Sextani. lesus patres visitavit Quam permaxime plagavit Proscriptos temporaliter, lesu passi maestitia, Adumbratos illustmvit Fuit illa, quae portavit Seipso facialiter, Hunc spiritali gratia, Illos sic felicitavit Tam hanc in hunc traosformavit Fraentes aeternaliter. Amoris vehementia. Ad Primam. Ad Nouam. Patrnm chorus exsultavit Pios nimis contristavit Sollemni cum laetitia, Mors Domini vilissima, <,|uia lesus visitavit (juibus mortem renovavit Hos sua cuni praesentia, Memoria piissima, Cuius orcum penetravit Quam deleri denegavit Virtutis efficacia. Dilectio iastissima. Ad Tertiam. Ad Vesperas. Nunc ludaeus exsultavit 6. Desperatio prostravit Iniquo nimis fibulo, Cohortem apostolicam, Custodiri impetravit Sexus pius praeparavit In suo lesum tumulo Tunc unctionem mysticam, A Pilato, qui his favet, Fidem mater tanc servavit Cnstodnm dato cumulo. lesu sola catholicam. Ad Completorium. lesus Satanam calcavit Victoris formidine Et infernum spoliavit Virtutis valetudine, Tristem raortem devoravit Hanc spolians tormidine. - 22 - VII. Ad Matutinura. Ad Sextam. lesns felix remeavit 4. lesus matrem evocavit Ex mortuis primitiae, Cum tota caeli curia, Se dilectus declaravit Super cunctos coronavit Repletus amicitiae, Imperiali gloria, (Juossic testes praeparavit Advocatamordinavit Fidelium militiae. Hanc munclo pro penuria. Ad Primam. Ad Nonam. lesus caelicum intravit 5. lesus mundo derivavit Cumpatram regnum agmine, Doctrinam theologicam, CJuosbeatos collocavit Qua ecclesiam fundavit lu suo quosqueordine, Per saeculumcatholicam, Spem in suis procreavit In qua duci demandavit De dando caeli culmine. Nunc vitam apostolicam. Ad Tertiam. Ad Vesperas. Icsus Spiritum legavit 6. lesus mandum iudicabit Sanctissimum discipulis, Finali rex iudicio, Illos omnium ornavit Orci malos condemnabit Linguarum cum munusculis, Aeterno in supplicio, Mirum posse his donavit Bonos vocis advocabit Agendis in miraculis. Gratissimae officio. Ad Completorium. 7. lesus bonos liberabit Omnis mali instantia Et perfecta satiabit Omnis boni praesentia, Illos in se quietavit Aeterna inhaerentia. Orat. ms. DomusNovae Lucis anni 1477.Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 375.- II. 5, 4 fit consilio.-- V. 2, 6 Mos licto lesu irapetitur. 7. De Nativitate Domini. Ad Vesperas. 1. Caelum ac terra gaudeat In forma servi Bethlehem Et hymnum novum concinat Caelestis dux lerusalem In hac sacravigilia Mariaecarne nascitur, Pro nati regis gloria. Cui omne genu flectitur. - 23 - 3. Laus infanti, qui nascitur, Laus patri, a quo raittitnr, Laus sancto sit consilio In regni eius solio. Ad Completorium. 1. Caelestis rex lerusalem, 3. Tua misericordia Qui nasceris in Bethlehem, Et infinita gratia (^uis tua valet promere Te trahens caeli gloria Mira vel iatellegere? Vestivit carnis tunica. 2. Qui cum sis rex omnipotens, 4. Unde laus sit quam maxima Infirmus nunc et impotens Deo patri per saecula Virtutis tuae gratiam Tibique, unigenite, Celasti per infantiam. Qui imperas cutn pneamate. Ad Matntinnm. 1. Salve, losu dnlcissime, 3. Cunctis erectis sensibus Qui puer natus hodie lam sursum in caelestibus In civitate Bethlehem; Te Deum natum humilem De caelesti lerusalem Mihiqne colo similem. 2. Te traxit in exsilium 4. Laus tibi sit perpetua, Dilectis in solacium, Trinitatis esseutia, Qua maior non est, caritas Fac nos caeli palatio Et inexperta bonitas. Collaetari perpetuo. Ad Primam. 1. Infans lesu pulcherrime, 2. Flos campi, rosa, lilinm, Mariae qui de corpore Mariae puerperium, Ut ttos prodit de gramine, Per tuum uatalitium Tu processisti hodie. Fac, tecum sim in saeculum. 3. Aeterna laus et gloria Et festiva laetitia Caeli resultet curia Trinitati per saecnla. Ad Tertiam. 1. 0 trinae splendor gloriae, 3. Dum ?irgo mater recolit, Caelesti lacens culmine, Quis, qualis, quantus,unde sit, In cunis virgo fasciis Adorat ex se genitum Te cingit et panniculis. Et Dei patris unicum. 2. Ploranti praebet ubera 4. Pro tua raagna gloria Et fovet te per balnea, Et pietate maxima Infigit ori oscula, In angelonira curia 0 quam felix puerpera! Laus sit tibi per saecula. - 24 Ad Sextam. 1. 0 regnansalto cardine, 3. Quis cogitare poterit, lesn, frater dulcissirae, Quantumcordi tunc fuerit Fac me laetare hodie Infusum pium gaudium, Cum omni tno plasmate. Cum peperisti Doininum? 2. Maria, mater inclita, 4. Nullus illud mortalium Laetare iam et iubila, Valebit in perpetuum. Qui pater est et dominus, Ergo sit laus et gloria Fit quoque tuus filius. Trinitati per saecula. A d Nonam. 1. Nunc tempus adest graliae, 2. Gaude, mater dulcissima, In quo natus rex gloriae Tu, virgo, virga lioriihi, Salvator et Emanuel Osculare iam filium, In civitate Bethlehem. Aniplcctens cole Dominum. 3. Laus sit patri perpetua Eiusque nato gloria, Honor sit sancto flatui Deo nostro amabili. Ad Vesperas. 1. Ilaec est dies laetitiae, 2. Natus raatre castissima, (juai1 nos illustrat liodie, Cuius prece continua Cum tu Dcus altissimus Tctnet cum ipsa cernere Infans factus es parvulus. Fac nos in regno gloriae. 3. Laus sit tibi per saecula, Qui regna regis caelica Et matris sugens ubera Simul adimples omnia. Ad Co m pletorium. 1. 0 descendens rex gloriae 3. Tu iacens diversorio In vallem hanc miseriae, Pannorum nunc involuero, Hoc festum da cognoscere Quamviscaeli sis Dominus, Mundumquecor apponerc. Apparenshic pauperrimus. 2. Amoreperfectissimo 4. Tibi, lesu, raelliflua Adhaerere perpetuo Laus, honor sit et gloria Fac me tibi gratissimo Qui iacesin praesaepio, Aeterni regis filio. Caeli regnas palatio. Orat. ms. saec. 14. Cod. Guelfenbyteran. Helinst. 1262. - Ad Mat. 4, 2 In trinitatis. - Ad Prim. 1, 4 procesti. 25 - 8. Ciir.su> de Anima Christi. Ad Matutinum. 1. 0 Cbristi felix anima, Proposito fonsilii Sacrari tuo cultui Pater in te gratificat, Fac nostri cordis intima, Adoptionis tilii Carnem subde spiritui. Qui sint, et hos magnificat. 2. In verbi te bypostasi 0 patris secretaria, Adorant throni stupidi, Fac nos Dei dodbiles, 0 si nos mentis exstasi Pigmenti tliesauraria, Tibi sternamur placidi. Da, simus mites, humiles. 5. Fac, pater, in paraclito Nos conformari genito, Configurari factas, In nobis ut complaceas. Ad Laudes. 1 0 floridom tu lectuluiu 3. Sub cataclismo gratiae. Cubaulis in ineridie, l)as tc pro nobis p Mcns lesu tabernaculum In .sabbatismo gloriae Post velamentum gloriuc. Da te beatum pracmiuin. 2. Tu magni sigiium focderis, 4. Orationum liostias, Acervus testimonii, Dicatas tuis laudibus, Quem scandens tonsi velleris Pro nobis tu suscipias Grex parte cubat solii. Et pro redemptis omnibus. Cullu pio nos vivere Morique tibi facjas, Trinitatis in aetbere Laudi per te nos unias. Ad Primam. 0 salutaris anima, 2 Lnccsce nostris mentibus, Personae verbi proxima, Reduc nos ad iuslitiam Illustrans, regens condita, Canctibijue purgans sortlibua Scrulans, ccnsens abscondita. I)a nobis indalgontiam. 3. Fac, pater, in paraclito Nos couformari genito, Configurari facias, In nobis ut complaceas. Ad Tertiam. Effere dignis laudibus 2. Quam in persona filii Te Ghristi quisnam anima Cives adorant supcri, Possit, creatis omnibus Vi multa pressi proelii Praestans et divinissima? Te suspiramus miseri. - 26 - 3. Cultu pio nos vivere Morique tibi facias, Trinitatis in aethere Laudi per te nos unias. Ad Sextam. 1. Aurora lucis rutilat, 2. Cum rex ille fortissimus Caelum laudibus intonat, Mortis confractis viribus Mundus exsultans iubilat, 1'nlc conculcans tartara Gemensinfcrnus ululat, Solvit'a poena miseros. 3. Gloria tibi, Domine, (Jui natus es de virgine, Cum patre et sancto spiritu In sempiterna saecula. A d Nonam. 1. 0 mens cxcedens aciem 2. In meritis nos tunc tuis Visus cacli militiae, Salvandos reos suscipe, Piam ostende faciem Aspectibus perpetuis Mortis bora malitiae. Laetandos poenis eripe. 3. Cultu pio nos vivere Morique tibi facias, Trinitatis in aethere Laudi per te nos unias. Ad Vesperas. 1, 0 anima mirifica 4. Sub unioDis copula Christi Dei et hominis, Usa totali gratia, Amori nos dignifica Sub visionis specula Laudique tui numinis. Freta fontali gloria. 2. Tu vas es auri solidum, 5. Hausisti patris abdita, Ornatum omni lapide, Charismatumaromata, Tu concha, vellus roridum Horum da nobis habitus Opusqueplenum gloriae. Usus per dona spiritus. 3. Redundanssupereffluis 6. Fac, pater, in paraclito Abyssofontis luminis, Nos conformarigenito, Undambeantem influis Configurarifacias, Ipsa fons facta fluminis. In nobisut complaceas. Ad Completorium. 1. 0 verbonubens anima 2. Tu dubio consilium, Subpersonali" copula, Pectorifer auxilium, Tu nostrae sis cultissima Temptato sis praesidium Mentis morumqueregula, Thesaurusmundis cordiura. - 27 - 3. Cnltu pio nos vivere Morique tibi facias, Trinitatis in aethere Laudi per te nos unias. Orat. ms. Novacellensesaec. 15. Cod. Oenipontan.353. A. - Orat. ms. saec 15. C'lm.Monacen. 676. i5. - Cursus hinc inde collecti imp. Augaistae 1487. C. - Ad Mat 1, 1 O fehlt A. - 1, 2 tui vultni AC. - 2, 4 sternatn A. - 4, 2 dociles AC. - 4, 4 mites et humiles AH»' ~ Ad Laud. 1, 1 O fehlt A, te leetulum AO. - 2, 4 Grex in arce cubat AC. - 3, 3 In baptismo A. - - 5, 1 Vultu pio AC. - 5, 4 Laudi per te nos vivas A-, Lawle per te uui.-is B. - Ad Prim. 1, 1 O fehlt A. - Ad Tert. 1, 1 Offerre B. - 2, 3 praedii AC. - 3, 1 Vultu AC. - Ad Non. 1, 4 militiae A. - 3, 1 Vultu AC. - Ad Vesp. 3, 1 superfluis A<". - Ad Complet. 1, 1 A verbo A. - 1, 2 copia AC. - 2, 2 Factori fer AC. - 3, 1 Vultu AC. 9. OfficiumCorporis Christi. A d M a t u t i n u m. Veneremur consecratum 2. Inbilemus lingua, ronlc. In altari Dei verbum, Accedamus pura mente Ut pascaraur interius Manducemusque devote Cibo suavissimo. Panem salutiferum. 3. Gloria tibi, Domiiie, Sumpto sub panis specie, Cum patre et sancto spirito In sempiterna saecula. A d P r i m a m. lam lucis orto sidere 2. 0 vere digna hostia, Deum preceraur supplices, Quae vitara nobis omnibus, Ut nos simus participes Qui te devote sumimus, Tam salutaris hostiae. Hic praestas et in patria. 3. Gloria tibi, Domine, Sumpto sub panis specie, Cum patre et sancto spiritu In sempiterna saecula. Ad Tertiam. 0 fragiles, accedite 2. Accedensnon conteritur, Ad datum nobis ferculum, Sed tali cibo pascitnr, 0 tristes, omnes bibite Quo in aeternum vivitur, Oblatnm nobis poculum. Si tamen digne suraitur. 3. Gloria tibi, Domine, Sumpto sub panis specie, Cura patre et sancto spiritu In sempiternasaecula. - 28 - Ad Sextam. 1. Nobis cibus salviticus, 2. Mirabilis dilectio Panis datnr angelicus, Monstratur hic a Domino, Mandncat pauper et servus 0 qualis manducatio Id, quod manducatangelus. Nunc facta est a saeculo. 3. Gloria tibi, Domine, Sumpto sub panis specie Cum patre et sancto spiritu In sempiterna saecula. Ad Nonam. 1. Candente sole gratiae 2. Ut digne suum sanguinem Se Christus verus lucifer Eiusque corpus sumere Infundat nostris mentibus, Atquc devote colere Illustret quas interius. Possimus et diligere. 3. Gloria tibi, Domiue, Sumpto sub panis specie, Cum palre et sancto spiritu ln sempiterna saecula. A d Vesperas. 1. Fratres, hic attendite 3. Nam sicut bonum satiat Mecumquc obstupescitc Perfectumque sanctiticnt. Modum, ijuo nobis Duminus Sic malum fame crai-iat Se tratlidit absconditus. Animamque mortificat. 2. Consecratus ab liominc 4. Fidcnter tauien adeat Aeterni patris filius Illc, quem iam nou mordeat, Bibitur et manducatur Sed liberum se sentiat Et quidem non ab omnibus. Discussa conscientia. 5. Gloria tibi, Doraine, Sumpto sub panis specie, Cum patre et sancto spiritu In sempiterna saecula. " Ad Completorium. 1. Te lucis ante terrainum, 2. Procul recedant somnia Rerum creator, poscimus, Et noctinm phantasmata, Ut per tuam praesentiam Ut digne te suscipere Purgentur nostra vitia. Possimuset diligere. 3. Gloria tibi, Domine, Surapto sub panis specie, Cum patre et sancto spiritu In sempiterna saecula. Orat. ms.Capit. Toletani 34-71. saec.15/ie. - Ad Tert. 1, 1 O fehlt. - 2, 3 Ciim iu ac-tcrnum.- AdSext. 1, 3 pauperservus et. - Ad Non. 1, 4 Illustret quod.-- Ad Vesp. 2, 4 Man erwartetnach demZusammenhange etwas wie Aequaliter, eodem modo. - 3, 1 lam sicut. - 29 - 10. OfticiumCorporis Cbristi. Ad Matutinum. Ad Nonarn. 1. Corporis mysterium 5. Qui indigne sumpserit, pangc gloriosi factus erit rcus Atque Christi sanguinis, ( urporis et sanguinis, lingua, pretiosi, quem effudit Deus, Qui in mundi pretium Dum latus aperuit ventris generosi ipsius ludaeus Fructus daiimum daemonis ('unjquu Ilcli claniitat, fait venerosi. hoc est: Deus meus. Ad Primam. Ad Vesperas. 2. Cenamcum discipulis 6. Verbum caro factum est, affectanscenare, panis gloriosus, Exeraplis, sermonibus Vinum Christi faetum est ipsos informare, sanguis gratiosus, Panem in substantiam Traditur discipulis carnis transformare, cibus pretiosus, Vinum in essentiam Sic inanducat Doininum sanguinis mutare. servus timorosus. A d Tertiam. Ad Compl et orium. 3. Fregit panem dixitque: 7. A iustis fidelibus hoc est corpus meura, ita manducatur, ( ;ilicem accipiens Sed ob hoc in aliquo benedixit eum uunquam laccratur, Et ipsum accipite, Totus in parlicula dixit, ecce, Deum confracta moratar, Qui indigne sumpserit, Alieua specie sentiat se reum. Deus occultatur. Ad Sextam. Conclusio. 4. Et quicunque panem hunc 8. Has horas sic recolo verum raanducabit pia ratione Atque dignuni calicem Tibi, curpus Doniini. etiam potabit. ut confessione Mortem l)ei filii Contritus et praevia sic annuntiabit satisfactione, Et monstrabit firmiter, Valeam te sumere donec remeabit. cum devotione. Orat. ms. S. Felicis Geruuden. s. n. saec. u \-,. A. -" Orat. ms. (.'apitnli Toletani 34-71. saec. 16/io. B. - Cod. (.'arnlsruhan. Aug-ien. 36. saec. U/IB. V. - Orat. ms. luliani Regin saec. 15. C'»d Parisin. 757. D. -- Honis de Nuestra Seuora imp. in C4'aragoga1534- E - Hnrae li. M. V. sec. ritum l,'.iniHiiumimp. Barcinonae 1572. F. - Orat. ms. Corssendoneauumtaec. 15. Cod. Leodien. 397. G. - Str. 1 fehlt A; dafiir steht die 1. Str. des - 30 - lingua desThomas Aquinas. - 1, 7 damni B; damnumqueC. - 2, 2 affectat C. - 3, 5 Christus eis accipite A. - 3, 6 ecceDomini A. - - 3, 1 susce- perit A. - 3, 8 putet se esse reum. B. - 4, 2 deuti manducabit('. - 4, 3 Aut quicunquecalicem C. - 4, 4 sanguinis potabit C. - 4, 6 hic C. - o. 7 Heli clamitavit A, clamavit B; Dum Heli clamaverit C. - 6,3 Vinum s;infruisfactum est ('. -- 6, 4 Christi gratiosus C. - - 6, 7 Qui manducat C. - 7, 1 lustis et fidelibus C. -- 7, 3 ab hoc AB. - 7, 7 Aliquanta specie C. - S 7 Te valeam credere (lies edere?) A. 11. Heures do precieox sacrement. AdMatutinum. AdSextam. 1. lesus donat Dominus 4. Sic hoc sacrificium In diebus singulis Congruit presbyteris, Cibum, potum protinus, Ut sumant hoc pretium Ut dedit discipulis. Tribuantqae ceteris. Ad Primam. Ad Nonam. 2. Praesens institutio 5. Cbristns carnem tribuit Sic nobis declaratnr, Nobis in cibnm verum, In eius officio Et sanguinem voluit Dum corpus consecratur. Esse potum sincerum. A d T e r t i a m. Ad Vesperas. 3. Dum corpus dominieum 6. Cibus fuit Christi caro, In altari videmus, Hoc debemus credere, Vere Christum unicum Vinuni fuit sanguis, caro Credere debemus. Datur nobis opere. Ad Completorium. 7. Isto sancto sacramento Da nobis, Christe, frui, Quod absque impedimento Possimus esse tui. Heures a lusaige de Rome imp. a Paris 1505. - 4, 1 hoc fehlt. - 5, 2 feblen zwei Silben; >robis erganzt. - 6, 1 Cibus est Christi, wo eine Silbe feblt; geandert nach 6, 3. 12. Cursus de Misericordia Domini. A d Matu tin um. 1 0 lux misericordiae, 3. Salutis fons et gratiae, Tu primo mortis tempore Splendor" superaae patriae, Ad patreni precem supplieem De nocte nos miseriae Fundendo sudas sanguinem. Perduc ad diem gloriae. 2. Sic. pie doctor, instmis, 4. Sit trinitati gloria, Ut suis in angustiis i^uae pia nos clementia Turlatum cor te anxium Donet post transitoria Tuuni petat aaxilium. Sui frui praesentia. 31 - Ad Laudes. 1. Per signum pacis traderis, 3. Nostrae noctis caligine Ut latro vinctus duceris Contenebratus,Domine, Sacrilegorum manibus, Tu nostri cordis intima Sistendus pontiticibus. Diei lux illumina. 2. Consputustunc blasphemias 4. Sit trinitati gloria, Et caesuscontumelias Quaepia nos clementia Velato vultu passus es Donet post transitoria Mortisque reus dictus es. Sui froi praesentia. Ad Primam. 1. 0 diei diluculum, 3. Benigne rex iustitiae, Quani flebile spectaculum, Pater misericordiae, Pilato praesentatus es, Cum iudicare veneris, Malorum palmis caesus es. Tunc parce nobis miseris. 2. Ad Herodern transmitteris, 4. Sit trinitati gloria, Accusatus condemneris, ((tuae pia nos clementia Alba veste deluderis, Donet post transitoria Pilato sic reduceris. Sui frui praesentia. A d Tertiara. Flagellis dire caesus es 3. Haec tua contumelia Et sanguine perfusus es, Sit nostra semper gloria, Corona punctus spinoa Tuam fac nos ferre crucem Rideris veste rubea. Et te sequi vitae ducem. Data mortis sententia 4. Sit trinitati gloria, Cam magna patientia Quae pia nos clementia Crucem portans in humeris Donet post transitoria Ad mortem sponte graderis. Sui frui praesentia. Ad Sextam. 1. In cruce tendens brachia 3. Quam dura, quam crudelia, Et ad te trahis ornnia, Sed nobis salutifeni Fundens salutis ttumina Sunt facta contixoria, Per vulnera sanctissima. Quae membra pungunt regia. 2. Suspensus cum latronibus, 4. Sit trinitati gloria, Oraus pro confixoribus, Quae pia nos clementia Compassus nobis miseris Donct post trausitoria Flevisse pie crederis. Sui frui pracsentia. Ad Nonam. 0 vitae fons dulcissime, 2. Expavescunt caelestia, Bellator invictissime, Contremiscunt terrestria, Vincens morte diabolum Tua potenter anima Patri commendansspiritum. Vadit praedari tartara. - 32 - 3. Latus apertum lancea 4. Sit trinitati gloria, Cruore manat et aqua, Quae pia nos clementia Quae sacra stillicidia Donet post transitoria Daut vitae beneficia. Sui frui praesentia. A d Vesperas. 1. Nostrae salutis hostia, 3. Corda tuorum arida In ara crucis torrida, Fac lacrimis irrigua, Devicto mortis stimulu Ut mortein tuam defleant Deponerispatibulo. Et sordes suas abluant. 2. 0 quautu lamcntatio, 4. Sit trinitati gloria, Quae lacrimanim fusio (_,|uaepia nos clementia Piae matris et omnium Donet post transitoria Te, Christe, diligentium. Soi frui praesentia. Ad Completorium. 1. Post cursum tandem teraporis 3. Guberua nos salubriter Passionis et operis Conservaque feliciter, Conditus aromatibus Ut veniam et gratiam Sepultus es a fratribus. Consequamur et gloriam. 2. In manu tua, Domine, 4. Sit trinitati gloria, Nostrae serventur animae, Quae pia nos clementia Sit nobis in te requies, Donet post transitoria Quos sanguine mercatus es. Sui frui praesentia. <>r;it ms. Caujpoliliense 2. saec. 15. A. -Or:it. ms. Novacellense saec. 1-x CIM|. M,-ni|,,,iitaii 353. if. - Orat. ms. saec. 15. ex. Cod. Eremiten. 766. C.- (>rat. ms. Pctri Ik-stolzs, burgimagistri Aquensis anni 1505. Cod. Darm^tudirn. 964. D. - Cursus hinc inde collecti irap. Augiistae 1487. E. - Ad Mat. 1, '"'>Precem ad patrem D. - 3, 2 paternae patriae D. - 3, 4 Perducat diem I). - 4, 2 l^ni pia A. - Ad Laud. 3, 2 Coutenebratis D. - M, ! ii.-sti 1>.- Ad Prim. 3, 4 Tum- |» r U- D. - Ad Tert. 3, 2 ,sjnt A. - Ad .Sext. 2.2 rnicitixoribus CDE. - 3, 1 quam fidelia B. - 3, 2 .^ed fehlt D- " " 3, 3 crucifixoria E. - 3, 4 pungunt membraD. - Ad Compl. 2, 2 Auimae nostrae serventur D. 13. De Passione Doniini. AdMatutinum. AdPrimam. Patris sapientia, 2. Hora prima ductus est vcritas divina, lesus ad Pilatum, Dous homo captus est Falsis testimoniis hora matutina, multum accusatum A notis, discipulis In collo percutiunt, t.ito derelictus manibus ligalum, ludacis est veiulitus. Vultum Dei conspuunt, traditus, aftiictus. lumcn caeli gratum. - 33 - Ad Tertiam. Ad Vesperas. 3. Crucifige clamitant 6. De cruce deponitur hora tertiarum, hora vespertina, Illusus induitur Fortitudo latuit veste purpurarum, in mente divina, Caput eius pungitur Talem mortem subiit corona spinarum, vitae medicina, Crucem portat uraeris Heu, corona gloriae, ad locum poeuarum. iacoit supina. Ad Sextam. Ad Completorium. 4. Hora sexta lesus est 7. Hora completorii cruci conclavatus datur sepulturae Et est cum latronibus Corpus Christi nobile, pendens deputatus, spes vitae futorae, Prae tormentis sitiens Conditur aromate., felle saturatus, complenturscripturae, Agnus crimen diluit lugis sit raemoriae sic ludificatus. mors haec mihi curae. Ad N onam. Conclusio. 5. Hora nona Dominus 8. Has horas canonicas lesus exspiravit, cum devotione Heli clamans animam Tibi, Christe, recolo patri commendavit, pia ratione, Latus eius lancea Ut, qui pro me passus es miles perforavit, amoris ardore, Terra tunc contremuit, Sis mihi solacium et sol obscuravit. mortis in agone. Orat. ms. Andreae Donato, potestati Mechamauti, anni 1468. Cod. Rossian. VIII 53 A. - Orat. ms. Italicum saec.- 15. Cod. Kossian. VIII 48. B. - Orat. ms. Italtcum saec. 15. Cod. Russian. VIII 52. (J. - Orat. ms. Flandricum saec. 15. Cod. Bossian. VIII 50. D. - Orat. ms. Augiense saec. 14/iR. Cod. Carolsruhan. Aug. 36. E. - Hortulus animae imp. Argen- tinae 1508. F. - Heures a lusaige de Rome imp. Parisiis s. a. [1516] G. - Heures a lusaige de Rotne tcmt au long imp. Parisiis e. a. [1531] H. - Officium B. M. V. imp. Venetiis 1545. I. Ferner: Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20002 K. - Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 19356. L. - Brev. ms. Arelatense saec. 14. Cod. Vatican. Burgh. A I 53. M. - Orat. ms. Italicum saec. 15. Ood. Rossian. VIII 13. N. - - Horae B. M. V. sec. usum Romanae curiae saec. 15. Cod. Rossian. VIII 33. O. - Cod. Beroliuen. Theol. lat. Oct. 55. saec. 15. P. - Cod. Florentin. Magl. XXXV 15. saec. 15. Q. - Brev. m.s. Cisterciense saec. 14. Cod. Casanaten. A IV 16. R. - Orat. ms. Floren- tinum[?] saec. 15. Cod. Vatiean. Ottobon. 519. S. - Orat. ms. saec. 15. Cod. Vatican. Reg. 165. T. - Horar. ms. Gallicum saec. 15. Cod. Vatican. Reg. 1737.U. - HoraeB.M.V. sec. usum. Romauum saec. 15. Cod.Vatiean. 6259. V. -Horae ad normam antiquae profes.sjonisCannelitarnm imp. Venetiis 1585. W. - Officium BAIV. sec. usmii Ronianum imp. Parisiis (Kerver) 1519. X. -- Hcures a lusaige de Romme imp. Parisiis (Poytevin) 1502 Y. - Bre- Dreves, Pia Dictamina. III. 3 - 34 - viariurnZagrabiense imp. Venetiis1484. Z. - Orat. tns.S. FelicisGerunden. saec. 14/ii>. Cod. S. Felicis s. n. Aa. -- Horas de Nuestra Senora imp. in f'arago£a 1534. Bb. - - Horae B. M. V. sec. ritura Romauuin imp. Barci- nonae 1572. Cc. 1, 3 et homo B; Christus lesus captus E. - 1, 5 A suis discipulis DFHO. - 1, 6 et notis E; derelictus fehlt E. - 1, 7 A ludaeis est venditus AB; A Itidaeis traditus GHIN; A ludaeis est traditus CD; Ac Indaeis tradi- tur O; est tehlt F. - 1, 8 traditus et afflictus ABF; venditus afflk-tus O; venditus et afflictus CDGHIN.- 2, 3 A falsis testibusA; Et a falsis terti- l>ii< I. - 2, 5 In collutn F; Colapbis percutiunt I; Graviter percussuscst A - '_',1 Yultiim L-ius AN; Conspueutesfaciem F. - 2, 8 caeli o gratum A; ut t->t proplittatum F. - 3, 3 Illuxus C. - 3, 5 Caput .sumnE. - :'., 7 pi.rtaut (.'; fcrt in humeris F; Trabem fert in humeris E. - 3-, 8 loca BF. - 4, 1 Icsiis in A : Dominus lesus est BI; lesus hora sexta cst E. - 4, 2 Cruce est elevatus A: cnicis eonclavatns B. - " 4, 3 sq. und 4, 5 sq. umgestellt EF. - <-~ttVlilt I; Deinde cum latronibus A; Pendens cum EF. - 4,4 est pendena A; cum eis deputatus E; par his reputatusF. - 4, 5 Et praetormentis A. - 4, 6 est felle potatus A; felle est potatus E. -- 4, 7 diluens B; doluit A; Sinistcr eum reprobat F. -- 4, 8 Sic deificatus DN; tunc est deificatus A; latro sceleratus F. - - 5, 3 clamans spiritum I. - " 5, 5 Eius latus E. "5, 7 Tunc terra tremuit B. - - 5, 8 se obscuravit FN. - - ('.. S iact-t hif supina E. - - 7, 3 Corpus lesu nobile E. - - 7, 6 implentur AEN. - Sic raemoriae CD; lugi sit raemoria OG; lugis sit memoria FI. - 7, 8 mors fehlt C; mors haec BEG: tuae curae E; mors sit mibi A. - 8, 3 Tibi Ie.su re- cciln E. - 8, 4 oratione C. - 8, 5 Tu qui pro ne passus es C; Ut sicut tu passus es E. - 8, 6 poenas in agone CD. - 8, 7 Sic labori cousonans t'D. -- 8, 8 mortis in aiigore O; consors sim coronae CD. Bemerkungen:Incipit officium (sanctae)breve sanctaecrucis editum a o papa lohanne XXII, qui concessit cuifusllibet dicenti semel in die aiinum papalis indulgeutiae B. - Sequitur officium passionis Christi <" |iu-iitiim perlohannem papam XXII, qui singulas horas devote diccnti- bus dedit unum annuin indulgeutiarum F. - Has horas canonicas edidit sanctus papa lohannes III. et concedens devote dicentibus cc dies indul- gentiariura et vult per hoc peccata ablui per syncompassionem cuncta saeer- diitilms. K. - Incipit ofGciumeditum a dmnnn papa lohanneXXII. L. - Incijiit dfficium cnicifixi per dominum lohannem papam XXII compo- situm. Qui singulis diebus dixerit, indulgentiae pro qualibet vice unum aiiniiiii [consequitur]M. - Incipit officium sanctaecrucis composituma bea- tissinni iu Cliristo papa lohanne O. -- Incipit officium sanctae crucis compoaitum per lohaiineni papam XXII, qui concessitunum annum in- dulgontiarum cuilibet illud dici-nti. l{. - Incipit officiuni crucis Domini nostri lesu Christi, edituni a summo pontifice lolianue XXII, qui devote dicenti omni die unius anni indulgentiam trilmit R. - Incipit aliud offi- cium passimiiseditum a papa Inhaniie XXII. S. - Ineipit officium sanctae crucis compositum a papalnhanne vicesimo secundo T. - Incipit officium sacratissimiDornini uustri lesu Christi, editura per dominumnostrum papam lohannem. U. - " Incipit ofdciurn erucis parvum, compilatum a domiiio papa vigesirao secundo. V. - lohannes papa XXII omnibus, qui sequenteshoras de passioneDomini circa singulas horas canonieassuo ordini- recitaverint, unius anni indulgentias est largitus. Z. -- Tota persona qui diga aquestes VII oracions les quales papa clernent a horduna per cotnemoracion de VII dolors les quals sostench Madona sancta maria en la p.-issiondel su fil per cascunaLa xl dies de pardon. Aa. - Hanc orationem magister Aegidius magnus composuitet ccc dies diceiitibus eam largissime condonavit. P. - Eine Handschrift aus Lichten- thal ibt.'i Mniif I, IQS)besagt: - 35 Subscriptas horas edidit de lesu passione Egidius episcopus ex devotione, Trecentisque diebus ii.dulgentiae dotavit, Quos et apostolicus lohannes confinnavit. Dies Lied ist von SebastianBrant dreimal in drei verschiedenen klassischen Metren bearbeitet worden. Vgl. Varia Sebastiani Brant Carmina imp. Basi- leae 1498. 14. llorae de Passione Doniini. Ad Matutinum. 1. 1'atris sapientia, 2. Capitur et stringitur Christus, in agone a suis derelictus, Nocte fudit sanguincm In domo Annae spernitur in oratione, l>er alapam adflictus, Mox hunc ludas tradidit Negat hunc discipulus deosculatione, timore mortis victus, Se offert turbis Doruinus Ducitur ad Caipliam occurrens illis prone. lesus dire strictus. 3. Falsos testes patitur blasphemus iudicatur, Reus mortis dicitur et colaphis mactatur, Ilinc velatus facie sputis maculatur Et a percussoribus prophetare clamatur. A d Primam. 4. Hora prima Domiuus Herodi missus spernitur, Pilato praesentatur, veste subsannatur, Falsis testimoniis Hinc Pilato redditur, a multis accnsatur, ut morte puniatur. Ad Tertiara. 5. Crudele concambium, 6. Ad columnam ducitur, hora tertiaruin vinculis ligatur, Latro solvi petitur, Flagris atque virgulis necari rex terrarum, dire laceratur, Crucifigi clamitant Purpura induitur, gentes tenebrarum, spinis coronatur, Veslibus exuitur Percutitur arundine, vestitor animarum. false salutatur. 7. Caeditur, conspuitur vultus eius laetus, Atque multicipliter a geutibus sic spretus, Exit de praetorio opprobriis repletus, Crudfige repetit ludaeorum coetus. 3* - 36 - Ad Sextam. 8. Hora sexta Dominnm 9. Ut propheta cecinit, sententia damnavit, vestes dividuntur. Crucem suam propriaru Titulus inscribitar, Calvariam portavit, ladibria dicantur. Ipsura tarba militam Matris cor et filii \ estibus nudavit, simul pationtnr, Adtigens in patibulo Yirgo cum discipulo clavis perforavit. pariter ioDguntur. A d Nonam. 10. Hora Dona Dominns Dicens rconsnmmatmnest1 relinqui se clamavit. spiritum efflavit, Salutem nostram sitiens Tunc eius latus lancea acetum, fel potavit, miles perforavit. Ad Yesperas. 11. De crnce deponitur Volvitur in sindone, hora vespertina, latet vis divina, Ungitur aromate Sic corona gloriae vitae medicina, iacuit supina. Ad Completorium. 12. Hora completorii Infernos perdit spolia, ]f-u- tomulatar, caelum reseratar. Petra grandi clauditur, Sic salus olim perdita amare lamentatnr, per lesum reparatnr. Clm. Monacen. ol. (Ebersperg-en.) 6033. saec. 15. A. - Schone, alte. iiche Gesang und Ruff. Tegernsee 1577. B. - 1. 5 sq. und 1, 7 sq. umgestellt B. - '_', 1 Capitur et stringitur B. -- 3, 8 couclatnatur A. - 4. 4 A teblt B. - "" Crucifige B. - 6, 3 atque vinculis A. - ^. ":"Ie>um turba B. - 10, 7 latus eius B. - Der gedruokteMunchener Handschriften- katal^g bemerkt_M icliae li». priorisinBuxheira, rhythmiprohoris canonicis." Au- B -teLt das Lied bei \VackeruagelI, 167 u. f. 15. De Pa*sione Domini. Ad Matutinam. Ad Primam. Ut homo resurgeret 2. Hora prima praesidi mortis a mina. captos praesentatur, Dei natus captos est Falsis testimoniis hora matatina, iustus accusatar. A ^uis deseritur Alapis adfligitur foga repentina, et colaphizatur. A ludaeis trahitur Spntis eius facies fune latrocina. tota sordidatur. Ad Tertiam. Ad Vesperas. 3. Hora vero tertia 6. De cruce deponitur dire flagellatur, hora vesperorum, Purpura induitur, Mori sic disposnil spinis coronatur, vita, mortuorum, Crucifigi petitur, Ut suos redimeret quod mox demandatur, a poenis tortorum, Crnx ad locum Golgatha Descendens ad inferos sibi ferri datur. fregit portas horum. Ad Sextam. Ad Completorium. 4. Hora sexta patiens 7. Hora completorii cruci adplicatur, sepulturae datur, Extensis manibus et Corpus eius sindone pedibns clavatur, munda circumdatur, Cum aceto sitiens Monumenti ostium et felle potatur, cum saxo signatur, Qui salvas alios, te Milites custodiant, salva, blasphematur. ne furtim tollatur. A d Nonam. Co n clusio. 5. Hora nona moriens 8. Horas illas canimus heli vocitavit tibi, lesu bone, Et commeudans animam Mortem nostram destruens patri exspiravit, necis in agone Latus eius lancea Vitara snrgens reparas miles perforavit, obruto dracone, Tunc terra contremuit, Fac nos dignoseffici se sol obscuravit. tua passione. 9. Quam des ut memoriter corde teneamus Et eam fideliter fletu recolamus, Ut compuncti iugiter tecum assurgamus Et in caelis pariter tecum convivaraus. Orat. ms. Augiensesaec. 14/i5. Cod. Carolsruhan.Aug. 36. - Mone I, 110 und f. - Augenscbeinlich Umdichtung des Patris sapienclia. 16*. Horae de Passione Domini. Introductio. 1. Recolamus sedulo, 2. Dominorum dominus, Qualiter immundum Potens rex caelorum, Rex aeternae gloriae Christns, Dei filius, Reparavit mundum, Vita beatorum, Passionis iugiter Qualiter sit venditus Eins recordemur, Modico argento, Ut in regno pariter Nunc, homo, medullitus secum collaetemur. lugiter meniento. - 38 - Ad Matutinum. 3. Matutino tempore 4. Ducunt hunc ad Caiphani Deus angelorum Manibus ligatum, Traditur per osculum Collum eius feriunt, Tnrmis ludaeornm, Facie velatum A canctis deseritur Et illusum conspuunt. Salns peccatorum, Probris sataratum, Annae primo sistitnr Sic Messiam respuunt ludex saeculorum. Illis destinatum, Ad Primam. 5. Hora prima pertrahunt Seductorem asserunt lesum ad Pilatum, I>ege condemnatum. Multis testimoniis Alapis percutiunt Falsis accusatum, Christum, Dei natum. Ad Tertiam. 6. lesus hora tertia Ad columnam nectitur, Mori postulatur, I)ire flagellatur, Tolle, tolle dicitur, Clamyde induitur, Tolle clamitatur, Spinis coronatur. Ad Sextam. 7. Hora sexta Dominus Nudus crucifigitur, lesus iudicatur, Malis sociatur, Ad tnortem impellitur, Sitiens absintbio Cruce oueratur, Felleque potatur. Ad Nonam. 8. Hora nona Dominus '.). Mortem Dei filii Cnncta consummavit. Cnncta recognoscunt, lohanni discipulo ludaeorum proceres Matrem commendavit, Soli non cognoscunt, Heli, Heli clamitans Sed eorum facinns Spiritum efflavit, Petraeperhorrescunt, Lancea transtigitur, Elementa omnia Solem tenebravit. Christo condolescunt. Ad Vesperas. 10. De cruce deponitur ll.Tali morte Dominus Hora vesperarum Mundum reparavit, A loseph senatore Patri nos sic filius Corpus Cbristi carura, Reconciliavit, Mater hinc maestissima Crucis suae baculo Vulnera plagarum' Zabulum prostravit, Osculando abluit Paradisi iannam Fonte lacrimamm. Nobis reseravit. - 39 Ad Completoriuru. 12. Hora complctorii 13. lesu nunc dulcissime, Corpus plaga quina Da, ut omnes gentes Transfossuminungitur, Mortcm araarissimam Vitae medicina, Tuam recensentes Monumentotegitur Cordequepromptissimo Vera lux divina, Tibi condolentes Ut salvaret homines In caelorum culmine Mortis a ruina. Tecum sint gamlentes. Orat. ms. saec. 15. Cod. Guelfenbyteran. Helmst. 1140. 17. Horae de Passione Domini. Ad Matutinum. Ad Tertiam. lesus Christus humanatus 3. Hora tcrna reprobatus Mututino temporc ludaeorum rabie Est pro nobis contristatus, Barrabas est liberatus, Aquam sudanssanguinc, lesus nudus corpore Judas fuit osculatus Est ad statuam ligatus, Eum traditorie, Flagellatus maxime, Captus, vinctus est, allatus Spinis saevis coronatus Est ad Annam impie Fuit acerbissime, Et discipulis orbatus, Ut rex vilis purpuratus Ter negatus publice, Sceptrali arundine, Cacsus et alapizatus Est derisus, adoratus, Hinc in domo Caiphae, Consputusin facie, Falsis testibus vexatus Est et plebi ostentatus Cum nota blasphemiae. Deformatus specie. Ad Primam. A d Sextam. Hora prima praesentatus 4. Hora sexta iudicatus lesus coram iudice Est cruci vilissime, Falsc fuit accusatus, Inter nequam reputatus, Agnus innocentiae, Pressus crucis ouere, ludaeorum grex inflatus Vestibusest spoliatus Clamat reum perdere, In loco Calvariae, ludex satis informatus Clavis diris perforatus, Yult insontem vivere; Extensus saevissime, Ergo misit hunc Pilatus A diversis blasphematus, Ad Herodem temere, Sors clatur pro tegmine, A quo est interrogatus Patrem suum est precatus Curioso famine, Pro torquentum scelere, Alba veste reportatus Matrem suam consolatus Spretus irrisorie. lesus est mitissime. - 40 - Ad Nonam. Ad Vesperas 5. Hora nona satiatus et Comp. Est poenis acerrime, Clamans,quod sit elongatus 6. Vespereest declavatura A patris solamine, Corpus devotissime, Sitiens felle potatus, Flenti matri est donatum Consummansplenissime Involutum sindone, Cuncta mori est dignatus Heu, heu iacet hic prostratum Inclinato capite, Lurnensummae gloriac. Patri animam paratus In Completocorpus condunt Tradit voluntarie, Lacrimantes feminae, Per Longinumlanceatus, loseph,Nicodemus fundunt Exit aqua sanguine, Fletus amarissime Sic pro nobis est oblatus Et sepultum sic abscondunt lesus salutifere. Claudentes sub lapide. Orat. ms. Franciscan. saec. 15. Cod. Londinen. Reg. 2 A II. - 2, 4 Dignus fuit. 18. Hurae de Passione Domini. Ad Matutinum. Flectunt genu coronato, 1. Flectit genu, contristatur, Spuunt, ludunt sceptro d;itu. Orat,suos consolatur, Colaphizantpraesentato, Nulla datur venia. Pallet, sanguine rigatur, Patris subest placito; ludas praeit, osculatur, Ad Sextam. Turbaruit, lesus fatur, 4. Reumclamant, latro dPtuv, Malcbum sanat, captivatur Solus sine socio. Rex non est hic, crucietur, Crucem portat et defletur A d Primam. Fessusin intinere; Crncem parant, denudatum 2. Vinclisligant, trahunt,trudunt, Sternunt,tendunt,conclavatnm, LutuinSupra dorsumiactant etpugnis illudunt cudunt, Ab amicisseparatum, Flagitantem misere. Nec sic parcunt verbere; Stat innocens, praesentatur, Ad Nonam. Praesul quaerit, accusatur, Tacet, geua verberatui', 5. Crucemlevant blasphemantes, Reum clamant fanere. Clamant vaeh impropcrantes, A d Tertiam. Felle potant observantes, Sors datur pro vestibus; 3. Ab Herode ad Pilatum Pendensorat, consolatur, Fessum, spretum, adligatum Clamansobit, lanceatur, Flagris caedunt, vulneratum Miles videt et miratur Yerberum frequentia; Creaturis testibus. - 41 - Ad Vesperas. Ad Completorium. 6. Stant amici deplorantes, 7. Viri corpus contrectantes Tangunt corpus declavantes, Linunt, ungunt balsamantes, Deferunt id contemplantes Volvunt sindone parantes Rigidum cum sanguine; Et dolentes aspere; Quando matri corpus datur, I)um sepulcro corpus condunt, Pallet, gemit, osculatur, Dolent,geraunt, pectus tundunt, Lacrimando syncopatur, Suspirant et fletus fundunt Condolent tunc ferainae. Claudentes sub lapide. Orat. ms. Domus Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 375. - 4, 8 Flagitantes. - 6, 2 Candunt. - 7, 6 tondunt; der Keim condunt - tunduut verrat den franzosischen Verfasser. 19. Horai' de Passione Domini. Ad Matutinam. Patrem rogat 1. Laussit Christo,qui proditur, pro peccatoribus, Trabitur ad iudicium, Toto sparsim Velatur et conspuitur, distentus corpore, Caediturpalmis hostium, Blasphematur a transeuntibus Nec reclinat, nec loquitar Ad falsumtestimonium, Quasifractus humano robore. Sed propter omnes patitur, Ut culpas tollat omnium. Ad Nonam. Ad Primam. 5. LansCbristo, qui latrunculum 2. Laus sit Dei filio, Revocavitad meritum, Querucoadunati Matri dedit discipulum Damnant in concilio Tamquam ministrum incli- Viri scelerati tum Et tradunt iudicio Sicque post fellis poculum Pontii Pilati. Clamansemisit spiritum. Ad Tertiam. Ad V esperas. 3. Laus Christo sit et gloria, 6. Lauda Christum, Qui pro salute saeculi pauper homuncio, Fert spinas et ludibria Qui per spinas, £t ad locum patibuli clavos, aruiulinem Ducitur hora tertia, Pro sceleris Daninatus voce populi. tui remedio Suum fudit Ad Sextam. in cruce sanguinem 4. Laus sit Christo, Et conclusus qui, dum a gentibus in terrae medio Confoditur Tuae mortis in crucis arbore, gessit imagineni-, - 42 - Tam felici, Morte sua tam dulci pretio morsum absorbuit, Tam miserum Dum mortuus redemit liominem. momordit inferum Et mortuos a morte rapuit, Ad Completorium. Sic mors mortem exclusit scelerum, 7. Laus sit Christo, Dum mortua qui patruin veterum caro refloruit. Orat. ms. Gallicum saec. 15. Cod. Gotingen.Theol. 232. A. - Hem a lusaige de Rome. ini)>. ;'i Paris 1505.B. - 1, 1 qui aditur A. - 2, 1 I»rn A. - 5, 1 Laus sit A. - 5, 2 ad maritum B. - - 5, 5 pro fellis B. - 6, 6 tuis A. 20. Horae de Fassione Domini. Ad Matutinum. 1. Surgc, dilecta anima, 3. Perfusa ergo lacrimis Cluistum quaere, quem diligis, Deplora Dei filium, l»oloris et angustia (,>ui pro te noctis tenebris Plena, quare non moreris? Tantum suffert snpplicium. 2. Ecce, tu vides, misera, Captum sponsum, quem se- 4. Tibi, Christe, sit gloria, queris, Milii inclita venia, Et es relicta vidua Com patre, sancto spiritu Et secum non abicerisy Regnas per cuncta saecula. Ad Laudes. 1. Christusiam captus,vinctusest 3. Heu, quam dura vincula, A pravis infidelibus, Quibus, Christe, ligatus es, (,'onsputuset illusus est Heu, quam dura vulnera Pro nobis peccatoribus. In carne munda passus es. 2. Colaphizatur turpiter 4. Tibi, Cbriste, sit gloria, Sibi velata facie Milii inclita veuia, Percutitur et nequiter Cum patre, sancto spiritu Cum palmis et arundiiif. Regnasper cuncta saecula. Ad Primam. 1. Recessisnoctis tenebris 2. Metampetunt mysteria Sunt mane ipsae tenebrae, Redemptionishominum, Dum Christus regens omnia Crucis tormenta proximant Rectori nequain traditur. Christo iam passo duriter. 3. Tibi, Cbriste, sit gloria, Mihi inclita venia, Cum patre, sancto spiritu Regnas per cuncta saecula. - 43 - Ad Tertiam. Hora iam quasi lertia 2. Spinis coronae pungeris, Exutus veste propria Sanguis sacratus defluit, Furpurea indueris Crucemque tibi baiulans Veste iam derisoria. Tormentis totus lividus. 3. Tibi, Christe, sit gloria, Mibi inclita venia, Cum patre, sancto spiritu Regnas per cuncta saecula. Ad Sextam. Cliristus pro nobis liostia 2. Vestimenta divisa sunt, In cruce pen Ad Nonam. En, sol privatus lumine, 2. lam terra tremit fortiter, Dum sol caelestis patitur, Et velum templi scinditur, Et elementa condoleut Monunienta aperta sunt, Suo regi, dum moritur. Lapisque durus frangitur. 3. Tibi, Christe, sit gloria, Mihi inclita venia, Cum patre, sancto spiritu Regnas per cuncta saecula. Ad V esperas. Cursu celeri transeunt, Fit vivis sanctis omnibus Quae propbeta loquitur Dolor intollerabilis De Christo Deo, homine Et mortuis fidelibus Qui de cruce deponitur. Laetitia mirabilis. lam spoliat Aegyptios 0 dolor mixtus gaudio, Suos captivos liberaus Cor meum tecum posside, Et morti mors efticitur Tangens doloris gladio, Infernum morsu lacerans Quem Christus sensit latere. 5 Tibi, Christe, sit gloria, Mihi inclita venia, Cum patre, sancto spiritu Regnasper cuncta saecula. - 44 - Ad Completorinm. 1. Emanuelsepultus est, 2. 0 Christe,dulcis hostia, Qui nostralavit crimina, Qui confregistitartara, Et sua mater tristis est Me pro te passum visita, Habens doloris vulnera. Coronans me in gloria. 3. Tibi, Christe, sit gloria, Mihi inclita venia, Cum patre, sancto spiritu Regnas per cuncta saecula. Orat. ms. Spalatense anni 1291. Cod. Musaei Veneti s. n. A. - Orat. ms. luliani Kegin. saec. 15. .Cod.Parisin. 757. B. - Ad Mat. 1, 3 sq. lauten: Sopita staus miserrima, Quare tamdiu negligis. Diese sowie die folgenden beiden Strophen, von denen die zweite in A fehlt, sind, wie der Keim dar- thut, in B iiberarbeitet: 2. lam sponsus tuus traditur Cum fustibus et gladiis Falsi profecto osculo Ducunt ligatis manibus, Et tamquam latro ducitur Accusant cum insidiis A ludaeorum populo. Nequam subductis testibus. 3, 1 Profusa B. - 3, 2 Curre post Dei filium B. - 4, 2 Mihi donata venia B. - Ad Laud. 1, 2 Ab ipsis infidelibus B. - - 2, 2 velatus A. - Percussus et B. - - 2, 4 Est palmis B. - 3, 2 Quibus columnae strictus est B. - 4, 2 Mihi douata vcnia B. - Ad Prim. 1, 1 Expulsis tenebris noctis B, lies : noctis tenebris. - 1, 2 Lux ipsa mane B, ergaiize oritur. - 1, 3 Dum Christus rex tam celebris B. - 2,1 Opera petunt A. - 2, 2 KcdemptorisA. - 2, 3sq.: lam apparent vestigia in salvatoreomnium B. - Str. 4 lautet in B: Gloria tibi, Domine, Qui passus es pro miseris Da sempiterna gaudia Servis et tuis tiliis. Ad Tert. Str. 1 und 2 sind in B also iiberarbeitet: 1. Hora iarn, ecce, tertia, 2. Sanguissacratus defluit lesu, mi rex, exueris Serti punctus aculeis, Et veste derisoria GYux sancta tibi adfluit, Purpurea indueris. Quain membris fers eburneis. 1, 3 Purpurea indueris A. - Ad Sext. 1, 1 pro nobis omnibus B. -- 1, 2 In cruce nudus penditur B. - 1, 3 Per pedesmanus latera B. - 1, 4 Usque ad cor transfoditur B. - - 2, 2 Nudus cum nudo B. - - 2, 3 Vineit mortis initium B. - 3, 4 Suos captivos liberansB. - 3, 1 sqq. Gloria tibi, Domine etc. B. - Ad Non. 1,1 privatur B. - 2, 1 tremuit A, cernit 11.- 2, 3 Sepulcra reddunt mortuosB. - 2, 4 Durique lapides franguntur B. - Ad Vesp. 1, 1 transeunteB. - - 1, 2 Quempropheta B. -- iTl Deoet homino A. -- 3, 1 Sit vivis A, Sic unus sanctis B. - - 3, 3 Sed mortuis B. - 4, 1 O feb.lt B. - 4, 2 reple cor meum vulnere B. - 4, 3 Pungensamoris B. - 4, 4 sentit A. - Ad Compl. 2, 3 Me prompte visita B. -- 3, 1 sqq. Gloria tibi, Domine etc. B. Die Beschreibung der interessanten Hs. A, die irrig als Brevier be- zeiclmet wird, vgl. in Arcbivio Veneto, tom. 32 (Venetia 1886) S. 227 ff. - 45 - 21. Horae de Passione Domini. Ad Matutinum. 1. Lux mundi, sol iustitiae, 3. Per signum pacis traditur, In primo noctis tempore Ut latro vinctus ducitur Ad patrem precem supplicem Sacrilegorum manibus Fundeudo sudat sanguinem. SistendasponUficibus. 2. Guttatim currens undique 4. Salutis fons et gratiae, De sacro sno corpore Splendor supernae patriae, Horrorem mortis indicans De nocte nos miseriae Et poenas diras explicans. Perduc ad diem gloriae. Ad Laudes. 1. Auctor salntis unicus, 3. Tunc coram pontificibus Mundi redemptor inclitus, Et ceteris astantibus, Pro nobis nunc iniurias Dum veritatem loquitur, Suffert et contnmelias. Blasphemasse astruitur. 2. En falsos testes patitur, 4. Hinc reum mortis clamitant Per quem nil mali agitur, Et colaphis percutinnt, Ut eum morti traderent Hinc velant, spuunt, alapant De terraqne eraderent. Et claram vultum lacerant. 5. Nostrae noctis caligine Contenebratus, Domine, Tu nostri curdis intima, Dei spleudor, illumina. Ad Primam. 1. Diei ad diluculum 3. Ad Herodem transmittitur, Fit raagnum, en, concilinm, Accusatus contemnitur, lesus Pilato traditur Alba veste illuditur, Et nequiter impetitur. Pilato sic reducitur. 2. Sed tacet snmma veritas, 4. Benigne rex iustitiae, Et dominatur falsitas, Pater misericordiae, Nam iudicari sustinet, Cum iudicare veneris, Ut nobis iudex parceret. Tunc parce nobis miseris. Ad Tertiam. 1. lesus nudatur vestibus 3. Tunc facie conspuitur, Columnae strictus fortius, Arundine percutitur, Flagellis dire caeditur A gentibus sic spcrnitur Et sangnine perfunditur. Et crucifigi petitur. 2. Purpura induitur, 4. Te, bone lesu, petimus, Capite spina pungitur, Ut nobis sis propitius, Flexo genu illuditur Et per has contumelias Et alapis adfligitur. N»s dur ad sedcs caelicas. - 46 - A d Sextam. 1. Data mortis sententia 3. Suspensuscum latronibus lesus meute promptissima Orat pro confixoribus, Crucem portat ia liuuieris Salutis fluunt flumiiia Immolanduspro miseris. Per vulnera sanctissima. 2. Hinc poenoseexuitur, 4. Tunc titulus inscribitur, Crudeliter distenditur, Ludibriis aftkitur, Pedibus, palmis (per)f(jditur, Muternum cor adtiigitur, Clavis sic cruntigitur. Vatis cultro transfigitur. 5. Honor et benedictio Sit crucifixo Domino, Qui suo nos supplicio Redemit ab exitio. A d Nonam. 1. Pendens in cruce Dominus, 3. Expavescunt caelestia, Fons vitae praedulcissimus, Contremiscuntterrestria, Hac bora dicens ,,sitio" Sua potenter anima Acetum, fel fit potio. Vadit praedari tartara. 2. Tunc consummatis omnibus 4. Latus perforat laucea, Redemptionis actibus Sanguis emanat et aqua, Clnmans emisit spiritum, Quae sacra stilliddia Muiulum sic salvans perditum. iJaiit vitac benefina. 5, Laus, honor Christo Domino, Nos lavans fonte profluo, Passo mortem pro populo In aspero patibnlo. Ad Vesperas. 1. Nobtrae salutis hostia 4. Et plagas saeratissimas, Iu ara crucis torrida, Omni laude dignissimas, Devicto mortis stimulo Acetum, fel, arundinem, Deponitur patibulo. Mortis amaritudinem. 2. In passioue Domini, 5. Haec omnia uos satient Qua datur salus homiui, Et dulciter inebrient, Sit nostrum refrigerium Nos repleant virtutibus Et cordis desiderium. Et gloriosis fructibus. 3. Portemus in memoria 6. Te erucifixum colimus, Poenas et opprobria, Te toto corde poscimus, Christi coronam spineam, Ut nos sanctorum coetibus Crucem, clavos et lanceam. Coniongas in caelestibus. - 47 - Ad Completorium. 1. Post cursum tandem tempoiis 3. Sucurre nobis, Domine, Passionis et operis Quos redemisti sanguine, Conditus aromatibus Sub crucis tuae tegniine Sepultus est a fratribus. Nostrae salventur aniniue. 22. Horae de Passiune Domini. Ad Ma tutinum. Gloria tibi, Domine, Nostrae noctis caligine ^ui tuo saeras luinine Obtenebratus, Doinine, Tenipora noctis mediae, Tu nostra taetra limina, NTatusde pura virgine. Diei lux, illumina. In nocte tribus vicibus Nocte venturus media Ad patrcm flexis genibus In tuba archangelica PnrciM cfiundis supplicem Fac nos accensa lampade J';ivenscjue sudas sanguinem. Digne tibi occurrere. A luda nocte traditus, 0 lux misericordiae, Osculi signo proditus, 0 rex aeternae gloriae, Comprebensus ab impiis De nocte nos miseriae Duris ligaris vinculis. Tranfer ad lucem gloriae. 0 Dei sapientia, Laus tibi, rex clementiae, (Juam benigna clementiu, Qui captus es hoc temporc, Bonus male tractatus es, Cuin patre et paraclito Dignus indigna passus es. Perenni manens gaudio. Ad Primam. Gloria tibi, Dornine, 3. Tu rex regum spectabilis, Qui primae hurae temporc Totus desiderabilis, Honio factus es impotens, Per niultum es ludibriom Manens I>eus omnipotens. Nimis factus opprobrium. 0 diei diluculum, 4. Assisteris iudicio, (^tuarn indignum spectaculum Addiceris supplicio, Dignatus es pro homine Palmis 'caesus sacrilegis, Fieri, Deus, Domine. Os ut agnus non aperis- - 48 - 5. Irmocenscriminatus es, 7. 0 rex potens iustitiae, Veste ludifioatus es, Deus totius gratiae, Conspntus,flagellatus es Cumiudicare vcneris, Ac spinis coronatuses. Tunc parcenobis miseris. 6. Iniuste iudicatus es, 8. Decushonor et gaudium Qni iustusipse iudex es, Sit tibi regi omnium Te ipsum exinaniens In trinitatis nomine, Mitis exstas et patiens. Qui passuses hoc tempore. Ad Tertiam. 1. Gloria tibi, Domine, 5. Spiritus sancti gratia, Qui tertiae horae tempore Hora diei tertia Crucis sumis sententiam Quae Domini discipulis Et hoc ad nostram gloriam. Venit in linguis igneis, 2. Ad mortem crncis factus es 6. Ad nos dignaoter veniat Deo patri oboediens, Et corda nostra repleat, Cum immolatus agnus es Mala clemens amoveat Et ad victimam ductus es. Et bona large tribnat. 3. Tu mansuetus,humilis 7. Sit solaraencontinuum, Propriis gestabas umeris Sit tutamen perpetuum, Tuae crncis patibulum Salutis det consilium, Sacrans vitae mysterium. Virtutis det auxilium. 4. Haec tua contumelia 8. Sit laus patri cum filio, Sit nostra seraper gloria, Sancto simul paraclito. Fac nos ferre tuam crucem Nobisque mittat filius Et te sequi vitae ducem. Cbarisma sancti spiritus. Ad Sextam. 1. Gloria tibi, Domine, 5. Summus caelorum Duminus Qui sextae borae tempore Latronum pendens medius, Vestibus spoliatus es Oras pro confixoribus, Et in cruce levatus es. Redemptis esto propitius. 2. In cruce tendis brachia 6. Rex ludaeorum scriptus es Et ad te trahis omnia, Et rex noster effectus es, Bonus pastor et optimus Semperin omni gratia Te impendis pro ovibus. Nobis, precamur, impera. 3. Quam dura, quam crudelia, 7. Passionisremedium Scd nobis salutaria Fac nobis salutiferum, Sunt sancta confixoria, Tui sanguinis pretium Quae pungunt menibra regia. Nos salvet in perpetuum. 4. Ex tnis innoccntibus 8, Tibi laus sit perpetua, Manibus atque pedibus Qui passuses innamera Yulncra sacratissinia Cum patre ac spiraminc Stillant salutis flumina. In summocacli culmine. - 49 - A d Nonaro. 1. Gloria tibi, Domine, 5. 0 salvatoris anima Qui nonac horae tempore Pia ct beuignissima, Per multam abuudantiam Nostras migrantes animas Latroni pracstas gratiam. In aevum salvas facias. 2. lobannem dilectissimuin 6. Sit tua crucifixio Custodem das virgincum Nostra, Christe, redemptio, Sanctac virgini virginum, Sit crucis consignatio (,»uaetc genuit tilium. Aeteraa benedictio. 3. Gustans amaritudinem 7. Latus apertum lancea Dona vitae dulcedinem, Sanguine manat et aqua, Mortem solvens indebitam Quae sacra stillicidia Nostram sustolle debitam. Dent vitae beneficia. 4. Expasvescunt caelestia, 8. Decora uunc laudatio Contremiscunt terrestria, Sit tibi Dei filio, Ueo patri sanctissimum Qui factus es rcdemptio, Cum commendasti spiritum. Cura patre et paraclito. Ad Vesperas. 1. Gloria tibi, Domine, 5. 0 lesu Christe Domine, Qui, cum cenares vesperc, Qui tanta es pro boraine Discipulis vivifica Passus in tuo corpore, Tua dedisti mystcria. Nos miseratus refovc. 2. Tu pro nobis vespertiuum 6. Magnus omnipotentia, Factus cs sacrificium, Sed maximus clementia, Immaculata bostia Tua exinanitio In ara crucis torrida. Nostra sit exaltatio. 3. Quanta lamcnta Hcntium, 7. Nos protegas ac munias Te Christe diligentium, Et saluti restituas, Tuas plagas cerncutium Animas atque corpora Et iu tc confideutium. Salvando beatitica. 4. Inter quas praecipua 8. Tibi regi altissimo Mater erat virginea, Laus sit et benedictio, Doloris immanissimus Qui per mortera asperrimam Quam pertransivit gladius. Supernam reddis patriam. Ad Completorium. 1. Gloria tibi, Domine, 3. Tua potenter anima Qui iam completooperc Vadit praedari tartara, Salutis atque gratiae Imperavit divinitas Triumpho polles gloriae. Ac salvavit hamanitas. 2. A loseph et Nicodemo 4. Ut nostrae nunquam animae Depositus patibulo, Morti fiant obnoxiae, Conditus aromatibus Nec hostis malignus rapiat, Es in sepulcro positus. Tua manuseripiat. Dreves, Pia Dictamina. III. - 50 - 5. Nec nos a te destituas, 7. In manu tua, Domine, Sed ad regnumrestituas, Simusin omni tempore, Tua sumusadoptio, Nos consummafeliciter Tua snmus redemptio. Nos salvosfac perennitcr. 6. Tremendadie ultima, 8. Laus tibi, bone Domine, Cum simul pavent omnia, Qui humana custodia Tunc tuam dulcein faciem Munitus es lioc tempore Nobis ostcnde placabilem. Potenter vivens numine. Orat. ms. saec. 14. Cod. Gueltenbyteran. Helmstadien. 1262. A. " C.nl. ('arnlsruhan. Augien. 36. saec. M/in. 15. -- Ad Mat. 1, 2 Qui deitico lumine B. - 1, 4 de Maria virgiiie A. - L', 3 Etfundens precein H. - 2, 4 Pavens et sndans B. - :!. '1 Et o.sculi A. - 3, 4 ligatus B. - - 4, 4 Et dignus A. - 5, 2 es ]> Nos munias et protegas Ac saluti restituas In anima et corpore iSalvando omni ternpore. Str. 8 fehlt B. - Ad Compl. 1, 2 iam feblt B. - 1, 3 sq. umgestelltB. - 1, 3 et gratiae A. - 1,4 Polleu.strimnpbo B. - 2, 4 sepulcris ]J. - 3, 4 srj. lauten in U: In petra vis bumauitas, Non te deserens deitas. - Str. 4 und ff. lauten iu 15: 4. I) lesu benignissime, Tremenda die ultima, Ne uuqu.iin uostrae Cum simul pavent omuia, Mnrti tiant olnmxiai-, 7. Tuamnobis placabilem Bud salvji ims mitissime. 23. Horae de Passiune Domini. Ad Matutinum. 1. lesu bone, tili Dei, Exclamantesfalsi testes, Kogo te, niemento mei Pontifex discindit vestes In lioc pravo saeculo, Dans mortis sententiara, Propter tuum dulce HOIHL-H Obvelanteste illudunt, Et per sanotam passiunein Pugnis caedunt atque truduiit, Miserere misero. Servas patientiam. 2. Tu passurus vigilasti, Haec es passus, lesu bone, Orans patreui tu sudasti Bonitate tua prone Sudorem sanguineum, Toto noctis tempore; Currunt turbae cuni fragore Te adoro cum tremorc, Et cuui luda traditore, Quia dignus es araore Cui pracbes osculum. Ac paternae gloriae. 3. Ab his tandem captivaris, 6 Pro quo tibi salvatori, Velut latro colligaris Simul tuo genitori Et ad Annam duceris, Et sancto spiritui Caipliae tunc praesentaris, Promo carmeu toto cordc, Coram quo colaphizaris Ut purgatum me a sonle Et miserc conspueris. Des te vita perfrui. A (1 Lau des. lesu bone, facto roane 2. Te appellant deceptorem, ludaeorum turbae vauae Veritatis quem doctorem Te praesentant praesidi Audire refugiuut, Et accusant mentientes, Et signorum patratorem, Regem dicunt, nescientes, Mortuorura reductorem Quia rex es saeculi. Videre fastidiunt. - 52 - 3. "Vitam vcram Saducaeos, TUHC Pilatus te excusat, Pietatem Pharisaeos Plebs perversa hoc recusat, Tu, lesu, docueras, Et latronem expetuut. Tcmplum Dei revereri, 5. Unde tibi, fili Dei, Peccatorummisereri, Laudes, o redemptor rci, Nullique nocueras. Cano corde humili, 4. Te perducunt ad Herodem Gloria &it patri Deo Alba veste, ab eodem Atquc redemptori mco Pilato restituunt, Et sancto spiritui. Ad Primam. 1. Icsu bonc, Dei natc, Sanguis tuns super illos, Vestimentatollunt a te, Tam maiores quam pusillos Nudum corpus caeditur, Sumitur a miseris. Caput tuum coronatur "4. Tuuc Pilatus lavit manus Spinis atque purforatur, Et te tradit ut vesanus Cruoreperfunditur. Genti crudelissimac; 2. Purpura te circumdantcs, Hora prima tcrminaUi Flcxo genu adorantcs Facie tua velata Salutant risorie, Traliunt immanissiDie. Caput sacrum crucntatum 5. Hora prima sic tinita Et spinis dilaceratum Morti daris, qui cs vita Adfligunt arundine. Vere decedcntium; 3. Foras ducit te Pilatus, Inde tibi salvatori A ludacis indamutus Sit laus, siinul gcuitori Crucitigi quacrcris, Et tianiini in saeculum. Ad Tcrtiam. 1. IcbU bone, foras urbi' 3. Sicquc cruci tc appendunt, Traliunt te crudele.s turbac, Membra trahunt et distcndunt Mole crucis onerunt, Clavis ad foramina, Gemitus sed mulierum Indc accto mnrratu Et matris tuae sincerum Fellc potant vitiato, Cor tuum plus aggravant. Erigunt in aera. 2. Te deducunt pleni dolis 4. lesu, qui es sic adflictus Tunc ad locum passionis Sccleratisqueaddictus, Hora diei tertia, Tc supplex gloritico, Vcstcstuas auferentes, Laudo patreru,qui te misit, Supcr bas sortcm mittentes Culpam nostram bic diinisit, Non discissatunica. Cum spiritu paraclito. Ad Sextam. 1. lesu bone,hora sexta Sol et dies obscuratur, Virtus tua manifesta Vi.-lumtempli laceratur, Fit, et fiunt tenebrae, Das terram contrcmere. - 53 - 2. Petrae durae disscinduntur 4. Bone, lesn, consolator, Monumentaquepandunlur, Tuorum fidus amator Corda pavent omnium, Sis mihi propitius Sed ludaei obdurescunt, Deus pater, generator, Blasphemantes insolescunt Spiritusque consolator Contra te mitissimum. Me soletur citios. 3. luxta crucem tunc Maria 5. Te Deum miseratorem Cum lohanne mente pia Collaudamus et honorem Stabat tecum unico, Tibi damus inclito, Quos ut vidisti turbatos, Simul tuum genitorera Gementes ac desolatos, Et spiritum consolatorem Commendasti mutuo. Honoramus sedulo. Ad Nonam. 1. lesu bone, horae nonae Ostendis, quod quamvis sero Vocans patrem in agone Paenitentem corde mero Formam nobis tribuis, Tu clementer accipis. Ut in Deo spemponamns, 4. Tuumsic, fonspietatis, Precesilli profundamus Spiritumin manuspatris Stantesin periculis. Commendasti,Domine, 2. Post haec oras pro ludaeis, Voce magna exclamasti, Tua passione reis, Animam dum exhalasti Et crucifixoribus Inclinato capite. Hoc exemplonobis dicis, 5. Laussit tibi, fili Dei, Ut parcamusinimicis Qni hancraortem causa mei Et malefactoribus. Sufferrevolueras, 3. Hinc latroni confitenti, Qui in una deitate Tuam gratiam petenti Cum spiritu atque patre Paradisum aperis, Semper vivens imperas. Ad Vesperas. 1. Icsu bone, qui attente Sed Indaei excaecantur Passionem tuara mente Hisque visis indurantur Recolcns compatitur, A gratia vacui. Non post vulnerumlaborem 4. Corpushi de crucetollunt, Vitaeque positionem Munda sindone involvunt Foenasuperadditur. Nicoderaus,loseph mere 2. Latus rigens perforatur, Ac ponunt in raonumentum, Et cor mite vulneratar Quod in horto est inventum, Ferro dirae lanceae, Aromatum pondere. Ut ait scriptura sacra, 5. Mulieres insistentes Sangufeproflnxit et aqna Sepnltnraevalde flentes Vespertinotempore. Compellentevespera 3. Caecus his illuminatur, Matrem tuam conducentes Et cor eins illustratur Hospitio et ementes Virtute miraculi, Paranint aromata. - 54 - 6. Bonelesu, qui sic mori Cum quo manesDeus unus, Dignatuses, genitori Esto rnihi iudex pius Talitcr oboediens, In futuro rediens. A (1 C o m p 1e t o r i u m. 1. lesu bone, formidantes 3. Dum iaceret sic in tumba Te ludaei observantes Corpus tuum, ad profunda Signaverunttumulum Limbi transit auima, Et custodes adaptantes, Et quae daemon captiva\ii. In hoc suae dcmonstrantes Sua luce perlustravit Malitiacque cumulum. Patrum tollens agmina. 2. Sed quanto plus hoc fecerunt, 4. Et duxit in paradisum, Tanto magis ostenderant Ubi cum latroue risum Resurgentis gloriam, Habent et solaciam ; Et suam sic perdiderunt, Ad quos ipse nos perdncat, Quam decepti speraverunt, Qui promissa nunqnam mutat, De lesu victoriam. Post hoc vitae spatium. <">rat.ms. Halusbrunense saec. 15. Cod. Erlangen. 770. A. - Orat. ms. Cartliusian. saec. 15. Cod. Capit. Treviren. 116. B. -- Ad Mat. 1, 1 Bone lesu B. -- 1, "") Jjanetainque A. - .'!, 4 llinc Caipliae B. - 4, 3 l>:it II. - 5, 2 pro me A. - 5, 5 IIMHMIL-B. - Ad Laud. 1, 2 turbae malae B. - 1, 3 RepraesentantI'.. - 4, 4 Videns iudex te excusat.B. - 4, 5 Sedludari tr reeusant B. - 4, 6 Et ut latrmiem A. - 5, 2 Laudes iu ortu iliei B. - Ad Prim. 1, 6 Cruoreque A, Sanguine B. - Str. 2 fehlt B. - 3, 1 Koris B. - H, 2 inrliiifitHS A. - - H, H Cruci \\t affigeris B - Ad Tevt. 1, 1 foris A. -- 1,4 Sedque gemitus A. - 1, 6 suum B. - 2, 1 diieunt A. -- 2, 5 Surtem super has I!. - 3, 4 acetum mynli.itiini A. - 3, 5 Felleque vitiatnni A. - - 4,6 Et spiritu A. -- A d S.-xt. 3, 4 gu.is vidisti ut B. - 3, ""> Gementes atque A; Ac gementes desolatos B. - 4, 1 lesn Ijonus B. - 4, 2 Tiinriimque A. - 4, 3 Mihi sis 1',. - 4, 4 Deus genitur A. - 4, "" Kt sjiiritus A. - 4, 6 consolentur A. --5, 2 Laudannis scil ct B. - 5, 6 ILoimremus B. - Ad Non. 1, 2 Vocas A. - 3, 5 Paenitentes B. - 5, 3 Perferre B. - Ad Vesp. 1, 3 Rueolit A. - 1, 4 dolnrcm B. - 2, 1 rigans A. - 2, 2 mite perforatur AB. - 2, 4 l"t scriptura dicit 15. - 2, 5 Pro- fluxit saiiguis B. - Str. 3 felilt B. - 4, '_' Sindone niunda )>. - 4, 3 niere telilt A. - 5, 2 large flentes B. - 5, 6 Paraverunt A. - 6, 4 HKUH^i,.|,it A. -- Ad Cuinpl. 3, 2 in profunda B. --3, 3 transit limiua A. - 3, 4 uaptivaveratA 3, 5 Suo lumine declaratA; prolostraTit B. - 4, 1 dm-it Ji. - 4, 4 nos fehlt A. - - 4, 5 promisit B. - 4, 6 Post huius 1! ^( )ratio sancti Bernhardi ad omnes horas de passione Domiiii" A; ,,Iti-m sancti Bernardi rlc passione Doraini." B. Dafs im Ernste an dicsc Aiitnrscliaft niclit 711 dc-nken ist, brauclit uicht bemerkt zu werden. Das Gediclit feLlt bei Haun'au, Des poetnes attribues a Saint Bernard. 24. Horae de Passione Domini. Ad Vesperas. 1. Ave, lesu, panis vitae, 2. Legis agnum mancftcasti Pascens cuncta, regens rite, Cum amicis, quo monstrasti Advenissecum scicbas lam tuncvemmsanctmnagntmi Tempus tuum, veniebas Te pro cunctis immolandum Ad cenam ad vesperas. Pascha mutans - 55 - 3. Convescendo tuis caris 7. Novnm testamentum tale Te tradendum fatebaris Vocas et memoriale, Ab eorum uno fure, Sacramentumlaude plenum, Celas eum, sed future 0 quam dulce et amoenum Praenuntias luere. Est hoc et sanctissiraum. 4. Hinc a cena surgis cito 8. Tandem post recessum ludao Tuis atque maledicto Multa praemonstrasti nude Lavas, tergis, oscularis Tuis tuo de parente Pedes; o quam singularis Alta loquens blanda mente Amor nimis humilis! Et de sancto pncumate. 5. Tuis novum das mandatum, 9. lesu, fac me tuae cenae Hoc est tibi summe gratum, Caelitus consortem plene, Invicem ut diligamus Et mandatum nobis datum Tibique inhaereamus, Per me fiat, ut sit gratum Tu nos amasti primitus. Tibi atque placitum; 6. Resedisti dominator, 10. Vita cum advesperascit, Vivi panis consecrator, Christe, corpus tuum assit, Corpus, sanguis mundi vita Da, ut sumamsemper digne, Fit ex pane, vino ita Quia laudo te, benigne, Te sacrante mystica. Patremque cum flaraine. Ad Completorium. 1. Ave, lesu, rex caelorum, 5. Ab angelo voluisti Consolatormiserorum, Confortari, sed scivisti Qui post cenara exis param Nobis illud profuturum, Mox ad montem olivarum Ut semper de te securum Tuura turbans animum. Speremus auxilium. 2. Hora ultiraa diei, 6. Exhortatus es orare 0 salvator omnis rei, Tuos atque vigilare, Anxiatus es in precc 0 mi bone exhortator, Amarissima pro nece Da, ut vigil sim orator, Imminenti propere. Audi, cum te depreeor. 3. Nostra tactus egestate 7. Consolare me, o pie Terram petens petis a te Fili Dei ac Mariae, Patrem calicem auferre, Cum agone mortis premor. Velle suura sed praeferre lesu, tunc sis mei memor Voluisti, Domine. Semperque, cum tribulor. 4. Forti tnnc in agonia 8. Sndor tuus, nate Dei, Pugnas,vera tu sophia, Sanet culpas tui rei Sudor sanguinisemanat Maculasquepeccatorum De te, cuius virtus sanat Mundet et rae praeceptorum Saucios et recreat. Dei reddat strenuura. - 56 - 9. Tibi laudcs,lesu Christe, 10. Gloria sit patri Deo, A d Mat utinnm. 1 Ave, lesu roi benigne, 6. Tnnc te trahunt animosi Mitis et redemptor digne, Domum Caiphae dolosi, Qui in nocte matutina In te surgunt falsi testes, Mcnte obvias agnina Pontifex dirumpit vestes, Hostium ad agmina. Te blaspbemantpluries. 2. Innoccns ad malam gentem 7. Adclarnarunt nreas mortis", Te praesentasinquirentem, Siles, agne mitis, fortis, Vitam tuam trucidare Truci manu alaparis, ludas spondet,signum dare, Saepiuscolaphkaris, Osculo te tradere. A spurcis conspueris. 3. Voce tua sunt prostrati 8. Velo turpiter illudunt, Ipse ludas et ingrati, Palmiscaedunt, pugnistrudunt, Manu impia ceperunt Poscunt te prophetizare, Teque terrae prostraverunt, Te ut stultum subsannare Funibus te vinciaut. Repetunt cum verbere. 4. Sed pro malis bona donas, 9. Solve, Christe, funes mortis, Quando aurem Malchi sanas, Aufer male pravae sortis, Luccris ut latro reus Pelle servos inferorum, Quam crudeliter, o Deus, Fidem evangeliorurn * Usque Annam protinus. Da tenere omnium. 5- Es a tuis derelictus, 10. Sputa tua me decorent, Pctrus negat ter convictus, Plagae durae robur donent MuHum plorat et minister Velumque defendat bene, Tibi dat, sumroe magister, A me tibi laus sit plenc Alapam atrociter. Patrique cum flamine. A d Primam. 1. Ave, lesu Christc suavis, 3. Plebis clamant subversorem, Multa passuscs a pravis, Te Pilatus ad Herodem Hora prima dum Pilato Misit et ille derisit, Mali tradunt te irato, Alba veste te remisit ludici nefario. Et Pilato adnuit, 2. Ncgant regem accusantes, 4. lesus Barrabae aequatur, Falsa dicunt malignantes, Pro latrone iustus datur. Taces, Christe, nec rcclamas, Et dimittunt reum istum, ludex noscit, quia amas, Crncifigi Icsura Christum Yeritatem praedicas. Poscnnt nt maleficum. - 57 - 5. Hinc nudatur sua veste, 8. Illudentes simul ruunt, Ligant ad columnamrcste Alapizant atquc spuunt, Dominum liberatorem Genas roseas evellunt Virgis flagrisque cruorem Caput sceptroquepcrccllunt, Fundunt atque sanguinem. Irouiam repetunt. 6. Plagis lacerautes terunt, 9. Vestes tuae ironiae, Magisque punire quaerunt, Sputa, flagra atque spinae Undique dilaniatum Et arundo tua, Christe, Indumento purpuratum Me defendant poenae istac Derident ut fatuum. Cura fluente sanguine. 7. Caput sacrum pungunt spinis 10. Cuncta fac me imitari, Ita, ut profundis rinis <,iuia diunia sunt laudari, Sanguinem decorum rorant, Tu pro istis sis laudatus, Arundinem dcxtrae donant, Pater simul atquc Hatus Ave, rex, ingeminant. Ex corde medullitus. Ad Tertiam. 1. Ave, Icsu clcmens, pie, 6. Turba multa comitutur, Nobis dux caelestis viae, Mulieres consolalur Qui ad crucem postulatus lesus anxius et fessus Es, cxcusat te Pilatus Et sub crucis mole pressus Anxius et territus. Golgath venit gravius. 2. Verbum iterant malignum, 7. Crucem vestesque dcponunt Crucifigi dicunt dignum, Violenter et reponunt Regem sempiternum negant, Laeso capiti spinetum, Caesarem pro se allegant, Potum dant fel et acctum, Ut Christum interimant. Cruci iungunt inclitum. 3. Foris ducit te vesanus 8. Sacri artus lacerantur, Lavatque Pilatus manus, Ossa cuncta numerautur, Sistit tribnnali lesum Clavi forant manus, pcdes, Coronatum atque caesum, Sanguis ornat crucis aedes, Falsum fert iudicium. 0 dolenda species. 4. ludaeorum voluntati 9. 0 innocens agne Dei, Tradit lesum, qui irati Sis benignus iuclex mei, Tractant ipsnm dure nimis, Fac me crucem baiularc, Sputis, plagis atque minis, Fac in cruce tecum starc Satiant opprobriis. Sicque te diligcre. 5. Spinis, purpura exutum, 10. Te collaudo, mi redemptor, Sais vestibus indutum Vitae dator, necis demptor, Et corona regravatum, Tibi sint cum patre laudes, Trabe crucis oneratum 1'ncumati, in quo congaudfs, Trahunt ad supplicium. Centies et millies. - 58 - Ad Sex tam. 1. Ave, lesu mihi care, 6. Videspiam matremflentem Caritatera tuam claro Dolesque compatientem, Hora sexta ostendisti, 0 quam valde visus tristis, Cum ad te cuncta traxisti Quando commutatur istis Crucis fixus slipite. Filius et genetrix. 2. Casu crucis conquassatus, 7. De lolianne audit mater: Sceleratisadaequatus, Tuus natus, meus frater, Pendens medius latronum, Audit iste de Maria: Cunctis praestans caeli donum, Ecce, mater tua pia; Adae solvens debitum. 0 quam mirabilia! 3. Yestes tuas ludo emunt, 8. Curaqne cessat visus horura, Praeeuntes te infremunt, Tenebrescit lux caelorum Caput raovent, Vach clamatur, Usque horam nonam plenc, Quare non per se salvatur, 0 mi lesu, fac me bene Qui salvasse dicitur? Laudes tibi canere. 4. Sed abyssuspietatis 9. Me defende cruce tua, Orat patrera pro ingratis, Clavi sanguisque vi sua Nobis ponens istis normam, Me absolvant et regalis Praeses scribit regis formam Titulus a cunctis malis Christo signans gloriam. Servet et periculis. 5. Hinc latronem blasphemantem 10. Matri me recommendare, Sustines, sed paenitentem Paradiso me vocare Suscipisaperiendo Velis, lesu, lux aeterna, Paradisumet spondendo, Tibi, Christe, sit paterna Spem dans omni impio. Cum spiritu gloria. Ad Nonam. 1. Ave, lesu, nostra vita, 4. Consummatum est, tu clamas Crucis poenas passus ita, Et ad mortem usque amas Hora nona tu dixisti: Nos rebelles peccatores, Ileli, cur me reliquisti? Dolens nostros malos mores, Voce clamans lugubri. Ut nos ad te traberes. 2. Aliena persolvebas, 5. Hinc fecisti altum planctum Nostra criniina lugebas, Spiritumque vere sanctum Clamitastite sitire, Patris manibuscoramendas, Ut velimus ad te ire, Ut nobis vcl sic ostendas, Hoc sitisti, Doraine. Quantum tu oboedias. 3. Sempiternatu dnlcedo, 6. Nam inclinas caput dignum, Dulcis totus plus quam raedo, Nobis praebenste benignum (,»uamamarum fel gustasti, Et exhalas tuum flatum Cjuaudo morti propinquasti, Sanctum et immaculatum 0 amor inccndii. Nostrum sanansspiritum. - 59 - 7. Terrara movit mors haecdura, 9. Ne relinqnas nos, salvator, Petras scidit haec pressura, Nunc sis aquae vivae dator, Velum templi scissum docet, F;ic nos bene consummari, Mors haec malis quaritum nocet, Patri per te coromendari Cum pios sanctificet. Et a morte eripi. 8. 0 vitale lignum crucis, 10. Gratiarum laudes magnae Ferens mortem mortis trucis, Tibi sint, o Dei agne, Quae et mortem sempiternam Morte crucis sic oblatus Interfecit et aeternam Sit cum patre collaudatus, Nobis dedit gloriam. Sanctus quoque spiritus. Ad Vesperas. 1. Ave, lesu, spes reorum, 6. Dulces lacrimae irrorant Miserator peccatorura, Membra Christi, quae de- Qui ad horam vespertinam corant, Mortis sanctam post ruinam Et os ori applicalur, Diram suffers lanceam. Cuncta membra osculatur, Sic dilecto iungitur. 2. Latus sacrum reseratur, Et cormite vulneratur, 7. Quisdet dignecontristari Ut amoremrevelaret, Tibi, mater,et aptari, Ad Corapletoriam. 1. Ave, lesu, salus vera, 2. Munda sindone involvuat Aromate hora sera Sacraro corpus et rcsolvunt Recondit uterque iustus Dulces rivos lacrimarum Te loseph et Nicodemus, Et magistrum dulcem, caruin Planctus dant et gemitus. Ponunt in mausoleum. - 60 - 3. Saxo tumulum obserant, 7. Advenisti exspectatus, Surrecturum tamen spcrant, Clamant, ct desideratus, >' d ludaei saxum signant, Nostrara noctemillustrasti, Opesdant servis,ut fingant Edac tecum,quos levasti, Et furatum asserant. De carcere tartari. 4. Laracntantur mulieres 8. Regem sequitur grex lactus Tunc devotae ac sinceres Paradisum, tunc quietus, Unigenitiqueplanctum Conspicit Eliam bonum Super te peragunt sanctum, Enoch et dextrum latroucm, Te amantes unicum. Omnes laudaut Domiuum. 5. Cum iaceret sic in petra 9. Castitatc involutum Corpas tuum, tunc ad taetra Fac me tibi consepultum Loca descendis inferni, Et virtutibus condiri, Portas serasque Arverni lesu, fac me planctum iri, Manu rumpis celeri. De tenebris erigi. 6. Sempiterna nox lucescit, 10. Custodire me dignare, Turba daemonum horrescit, Paradisum da intrare, Ligat Sataii rex serenus, De Resurrectione. 1. Ave, lesu gloriose, 5. Nain post visum angelorum Noster rex victoriose, Viilcnt te. o spes maestorum, (}\ii ut leo fortis nimis Plus amanti Magdalcnac Propria virtute imis Prius te monstrasti plene, Resurgis a mortuis. Ut te narret vivere. 2. Totus nani iorificatus 6. loseph, qui est iustus homo, Triumphoqne laureatus Monstras te et Nicodemo, Exis tumulo serato, lacobo in speciali Sic decepto cum Pilato Petroque fiduciali, ludaeorum populo. Post hoc te discipuli 3. Luce resurgentis visa 7. Oranes vident convescentcm Virtus militum elisa, Et ignaros edocentem, lacent, tremunt tabescentes, Thomae confers dubitanti Contremiscuutmalae gcntes, Latus, vulnera palpanti, lusti fiunt alacres. Laudera verae fidei. 4. Prima sabbatorumsane 8. Sed praecunctis, credo, piae Surgis,rex caelorum,mane, Matri monstraste Mariae, Cum unguentis te quacrentes Fidc plcnam reples visu Mulierampias mentcs Dulci tuo et adrisu, Respiciset humiles. Plausumdas pro gemitu. - 61 - 9. Inclitc rex, victor mortis, 10. Qui sedesad dextram patris, Tuus sim athleta fortis, Fac, ut surgam cura beatis, Da videre araorosum Et cum tuis da regnarc, Te in regno gloriosum Tibi glisco laudes dare, Post liunc vitae terminum. Patri cum spirainine. Clm. Monaccn. (ol. Abrisp.iccn.) sa.ec. 15. 2*7:1. - nliiciju't laudis id est carmen ccntum vevsiuun in venerationem et oratioiK-ui, fjratianini actionem passionis lesu Christi cumpositus, decem mrmbris per singulos di-uarios versuum distinctus, multum devotus V. S." Am Schlusse; Menien- tote compositoris V. S. - Ad Vesp. 8, 3 fehlen zwei Silbun; tuo ergiinzt. 25. Uorae de Passione Domini. Ad Matutinum. . Hcu miscra condicio 2. Quam durum o supplicium, Carnis bumanae vitio Mortis quod factor omuiuiu Compressa naturali, Expavit traditurus Qui dormis, expergiscere, Ad tempus moinentaneum, Pocnarum reminiscere, Sudorem dum sanguineum Vuibus pro te niortali Profudit oWatums Salvator sic aftiigitur, Pro reis, quo post capitur, Duni pro tc sponte traditur Vinctus ut latro ducitur Hora matutinali. Proinde daninaturus. 3. lesu pie, qui paticns Adversa tot suscipieus Venisti nos salvarc, Veni, cor meum visita, Me somnolentum cxcita, Da mihi vigilarc In tuis semper laudibus Et tuam totis viribus Mc mortem cxplorare. A d Pr imam. . lam lucis orto sidere, 2. Gens rea, gens te misera Quo cuncta, quibus viverc Voce proclaman^ aspera Concedis, exsultare Convulsit et ligavit, Solent, tu solus, Domiiie Te reum mortis arguit, lesu, pro mundi crimine Te vinctum, caesura conspuit, Doles, beu, cur et quarcV Te facie velavit, lam tibi nunc condoleo, Te sistens in iudicio Qui te dolentem video Falsoque testiraonio Pro me ligatum stare. Pilato praesentavit. 3. lesu benigne,respice Me miserum, ne dcspicc Sic eraptum preliose, - 62 - Pro quo volebas respui, Ligari, caedi, conspui, Da raihi copiose Hanc tuam poenam plangere Sic mane, ne sab vespere Darauer sic criminose. A d T ertiara. 1. Cur diem iuutiliter, 2. Innocens morti traditur Cor, transis ct inauitcr, A reis et exuilur Quem nunquam redditurum Dircijue Hagellatur, Scis, hora cuius tertia Coutunditur, illuditur. lesum vides iudicia 1'urpureis induitur Tot mortis subiturum, Spinisque coronatur, Dum turba clamat, insonat Post sibi crux imponitur Et Crucifige personat, Et sic ad uiontem ducitur, Heume,quamverbumdurum! Ubi crucifigatur. 3. lesu, qui tot supplicia Pro mea fers raiseria, Tu mei miserere, Et qui pro me te victimas, Da mihi veras lacrimas, Ut digne possim flere Mala commissa nequiter Et tuae morti pariter Ad mortem condolere. Ad Sextam. 1. 0 mira Dci bonitas, 2. Sitivit, non ut biberet, 0 plus miranda caritas, Sed ut me lucrifaceret, ( rucein pro me subire Se totum hiiic impendit, Dignatur Dd tilius; Ad horam sextam Domiuus, Quid bum. quiil sibi melius ? Dum o.trnnixansprotinus Me salvo quod perire Patibulum ascendit Vult potius, quam peream, Crncis, perfusus sanguine Fellc potatus etiam Diraeque mortis turbine Non desinit sitire. Couvulsushinc pependit. 3. 0 salus indeficiens, lesu salntem sitiens Nostrae salvationis, Fac o sitire supplicem Me tuae niortis calicem Tuaeque passionis, - 63 Da locum paenitentiae, Cor purae couscientiae Fletumque comijunctionis. Ad Nonam. 1. 0 stupor incognitus, 2. In ligno vita moritur. En, patris unigenitus Reisque vita redditur, In cruce victimatur, Dumniortemrnorsprostravit, Extensa cuius viscera Sol obscuratus latuit, Sunt et aperta vulnera, Terra commota trcniuit, Latusque perforatur, Infernus ct expavit, Sanguis et aqua profluunt Ad nonam Dci filius Mundique scelus abluunt, Inter latroues mcdius Quo caelum reseratur. Duin pcndciis cxspiravit. 3. 0 lesu benignissime, Qui mortis amarissimae Poenam pro mc subisti, Tu fluxi carnis opera Mortitices mortifera Rigaus, quo transivisti, Me tuac mortis poculo, Qui crucis in patibulo Latronem susccpisti. Ad Vesperas. 1. Quas ore laudes ofteram, 2. lam lesus a suiiplicio Quod Dominus ad vesperam, Crucis perpesso vario Dum Pascha rnanducavit Morteque consummata Dans corpus suum fratribus De ligno crucis solvitur, Et sanguinem cenantibus Cor matris hinc transfigitur, Eisque praemonstravit Dum sic amaritata Pcr paschalemysterium Tot nati cernit vulnera, Sacrae mortis martyrium, Transitque cordis viscera Quo sponte declinavit. Dolore mens prostrata. 3. lesu, paterna pietas, lam scelcrum niuiietas Ad vesperam me duxit, Ad hac me peste suscita, Per morlis tuae merita, Qua raundo lux illuxit, Me tuae matris precibus A mortis solve nexibus, Quam tua mors destruxit. - 64 - A d Com ple t orium. 1. lam dk>, ecce,practerit 2. Ad horamlesns ultimani Et horam hora conterit Post patri datam animam Nt.-utra«iuereditura. De crucequesolutos Infflix. u sic t. Involvitur in sindone, N ":) est hic firma mansio; Murra -imul et aloe Mt-n- lucc tt hac-cpraecura: Mixtara praelibutus, Creatur ninndi traditur In monunienttmi ponitur. Ail mortcm. qua reducitar Lapisque maguus additur A>1 vitaui creatura. Ad ostium volutos. 3. lesu, nostra redemptio. Pro tuae mortis pretio Me solvas a peccati;. ile lapsum pie corrige, Munumque milii porrigc Taae benignitatis Et aJ superna dirige. Me contigurans gloriae Tuae perennitatis. (,'»"1. Car.il-ruhaii. Augieu. 36. saec. 14'i-. A. - <_'""!.s. Floriani II 13. lo. B. - Clm. Monaceni. (ol. Emmeramen.) 14^41. saee. 1-x C. - Orat. nis. Carthu-iae Erf' rdien. saec. 15. Privatlic-itz'. I>. - Hortulus animae imp. Argentina^ l"'1.'* E. - A d Mat. 1, o Cumpassa A. - 1. 6 l'rn quibii- t..- B. -- 1. y niatutina II. - '"'<.1 lesu, qui pie E. - "'".1' -u-tinens A. - :l. :> me -alutare I!. Me K-hlt AC. - Ad Prim. 1, 3 explo- rart- A. -- 1, 6 Doleus A. - '_'. " Avulsit A. - '2, 4 Quem remn A. - "am criminose BE : -ir K-h ' - Ad Tert. 1, 1 O-r B. - 1. 2 Cur A1'.E. - 1. 4 Di-u* hora cum tertia A. - 2. 2 Aeriusque A. - 2, 4 Cun- funditur B. - -. "< In purpuris A. - 2, 6 que fehlt D. - 2. S mortem ABCE. - :'.. 3 fchlt C. -- Ad ."-ext 1. 5 Quo snm quod A; Quod sum qU"i~l U. - 1. tj ffuud «alro me A. - 1, 9 Xon /ehlt A. - o, 4 Fac. lesn. -itirt A. - Ad X... 11. 1. 1 K-hlt eine fjill.e ABCDE. - 1, 5 Simt tehlt A. - K. Itimi m.-.rte mortem stravit B. - 2. 9 Dum fehlt A. 5 letitera I>E - - 3. 6 qu» redemisti C. - 3, 7 mortis pretio B. - 3, 9 Latronem " pi-ti A. - Ad Vesp. 1. 1 Quas horae A. - 1,2 A. -- 1. r, IJ,M< praeuotavit A. - 1, 8 8 B. - 2. 1 a fthlt A. - .maritatur A. - tur A. - 3. 5 Pi» A. - Ad (_'"inpl. A. - 1. 5 Xeque ha-:- A. -- 1. 6 O nit-n~ A. - 3, 5 mihi fehlt A. - ' ad BE. - 3, - eonfignres E. - lu BE folgt am Schlosse dieser Zusatz: -, lesu mitissime, Immensae rei clementiae, Crt-ator priteu» omnium, Et finua -fies credentium. Qoi natus es de virgine Siue virili semine, A nostro no? peccamine -aua~ti sanguine M"rtem in cruce sustinens Et portas mortis conterens, Ut hostis terus [verus B] succumberet. - 65 - Et homo tibi viveret. Eia ergo, redemptor dulcissime, In hac valle miseriae Oculos tuae miserieordiae Ad nos converte lumenque Salviticum tuae gratiae In nobis nunc accende Et post hoc exsiliiun Vultum tuum gloriosum Nobis ostende, O clemens, o pie, O dulcis Ie8u, fili Mariae. 26. Uorae de Passione Domini. Ad Matutinum. 1. lesum Christura adoremus, 4. Te prophetae praedicabant, Qui per crucera nos salvavit, Accusabant Pharisaei, Et in hymnis praedicemus, Sancti patres adorabant, Quae pro nobis supportavit, Blaspbemabant Saducaei, Scmper ipsum collaudemus, In te simul coniurabant Nam a morte nos curavit, Et gentiles et Hebraei, Grates sibi persolvemus, Et ad mortem condemnabant Per nos cruci se dicavit. Et Pilatus et ludaei. 2. Sed quis grates possit digne 5. Postquam crucem ascendisti Tibi, Christe, persolvisseV Cum latronibus coniunctus, Cum recordor, quam maligne Inter eos pependisti Tilii plagae sunt infixae, Fixus clavo, spina punctus, Quas pro nobis te benigne Et aceto, dum sitisti, Reminiscor suscepisse, Es potatus iara consumptus, Et pro dantibns indigne Cum spiritum tradidisti, Deum patrem oravisse. Tunc expavit mundus cunctus. 3. Te a luda osculatus 6. Laudes ergo tibi, Christe, Perraisisti captivari Atquc grates persolvamus, Et ad Caipham ligatus Sintque laudes prece mixtac, Et Pilato praesentari, Et te supplices oramns, Illudendo salutatus Ut post mortem nihil triste, Ac columna tlagellari, Niliil darum sentiamus, Sputo multo deturpatus Sed nobiscum tu consiste, Genas palma verberari. Ut in gloria vivaraus. Ad Laudes. 1. Recolamusmente [pura] Plagaset flagelladura, Christi sanctas passiones, Poenaset illusiones, Nocte capti subobscura Quae ut nobis profutura Inter fustes et mucrones, Sint, tu, Christe, nobis dones. Drevea, Pia Uictamina. III. 5 - 66 - 2. Tu sangnineumsudorcm Coniurantcstunc inter se Effudisti, cnm orares, Falsos tcstes adduxerunt Nam mors intulit pavorcm, Et caedenteste pervcrsc Cum a morte nos piares; Tuum vultum conspuerant. Cumad ludamproditorem 5. Quantozelo caritatis Et ludaeospropinquares, lesusChristns uos amavit, Ceciderunt, ut maiorem Cum pro nobis sceleratis Super illos te monstrares. Tot et tanta supportavit, 3. Postquam inaior es ostensus, Rex immensae potestatis Ut tu ipse voluisti, Formam servi subintravit, A ludaeis compreheusus Cuncta creans pro creatis Multa probra pertulisti, Vita mortem tolcravit. Et cumiudex sis immensus, 6. Sit gensergo nostra grata, ludicatus tum fuisti, (^uantum sibi posse datur, Et caecavit eos sensus Et pro gloria colkita Te damnantes morte tristi. CUristo laus referatur. 4. Oves tuae sunt dispersae, (t>uaea mortc liberatur, Cum pastorem te ceperuut, lu>u Christe, te precatur, Unaquacque fugit per se Ut in caelis collocata Et tc captum reliqucmnt, Tccum esse mereatur. Ad Pr im am. 1. Sacerdotes prima hora Nec eorura mentem flexit lesum facie velatum Eis nummos rcddidisse, Sputoqueconspersum ora. Nec ab ipsis ut discessit, In maxilla verberatum, Scmet ipsum suspendissc. Cumniberet [vix] aurora, 3. Sedsurrexit clamor fortis Eduxerunt ad Pilatum, Postulautes siue mora Et latronem praeelegit, Sed non tumor nec cohortis Fore morti condemuatuin. Timor Christi mentem fregit, 2. ludas, eos ut aspexit Sed subire pocnammortis, lesum morti damnavisse, Ut salvaret nos, elegit; Eis clare se expressit, "Juisqueergo nostrae sortis Virum iustam tradidisse, Laudet ipsum, qui sic egit. A d T e r t i a m. 1. Hora tertia praelatuin 2. Cum Pilatus procuravit Christo furem dimiseruut, lesum vclle relaxari, lesum vero flagellatum Nain, ut orat, aestimavit In praetorium duxerunt, lesum falso accusari, Spinis caput coronatum, At gens saeva proclamavit Cannammanu posuerunt Et incepit coimuinari, Et pro rege salutatum Ex quo manus sibi lavit Genu flexo deriserant. lubens ipsum eis dari. - 67 - 3. Collo demum imponentes Unde grates referentes Sibi crucem violenter, Laudemusreverenter, Ut salvaret omnes gentcs, Sibi preces porrigentes, Eam tulit patienter, Ut nos foveat clementer. Ad Sextam. 1. Hora sexta veniente Sed sortiti vestimenta lesus cruci conclavatus, Multis modis eum sprevit, Manus cxstitit repente Ridens planctum et lamenta Atque pedes perforatus, Turbae, quae pro ipso flcvit. Ipso quoqueexsisteDte 3. lesu Christe,te precamur Inter furesest precatus Per tormenta,quae tulisti, Patrem,ne de tali gentc Ut per ipsa mereamur, Poenamsnmeret iratus. Per quoditer ascendisti, 2. Nec tamen liiis contenta Laudantes te sequamur Gens maligna requievit, Et in paradiso sisti, Per tcnebras et portenta Ubi boni perfruarnur, Eis furor non decrevit, Tuis angelis consisti. A d N o n a m. 1. Icsu punctus a corona, Velum templi tam ingentis Fessus poenis et fiagellis, Scissura est, sol obscuravit Cum sitiret hora nona, Et apertis monumentis Gens crudelis et rebellis lam defunctos suscitavit. Et ad malumsemper prona 3. Christumergo, nostrnm ducem, Illi deditpotum fellis, Totamente veneremur, Qui tot eis dedit bona Qui estpassus mortem trucem, Et de petrafavum raellis. Ut a morteliberemur, 2. In his poenis et tormentis Nam pro nobis tulit crucem, Alte clamans exspiravit Ipsum ergo deprecemur, Et in sigais et portentis Ut perducat nos ad lucem, Deum esse se monstravit, Quam a nobis non meremur. Ad Vesperas. 1. Vesper erat iam diei, Sed latronibus frangentes Cum defuncto morte dura Viderunt, quem transfixernnt, Miles latus fodit ei, Caeci vera tum cernentes, Sanguis tunc et unda pura Quae prophetae praedixerunt. Inde fluxit, et ludaei 3. Vidit. Christe,Zacbarias Rogavenmtsurama cura, Te ad templumvenientem, Ut qui simul erant rei, Laudesturba dantespias Frangerentureis crura. Superasinum sedentem, 2. Sed ad lesum venientes Te ad montem leremias lam defunctum invenernnt, Tamquamagnum innocentem Tum scripturas adimplentes Duci, sic et Isaias, Ossanon comminueruut, Ut salvares omnemgentem. 5* - 68 - 4. Nulla posset lingua satis Tua morte, liberator, Christi laudes explicari, Pro me morti te dedisti, Instns nostris pro pcccatis £t inferni debellator, Se est passusimmolari. Inde patres extraxisti. Caelum reddere damnatis, 6. Quanturascimus et valenms, Maestosvenit consolari, Cliristo laudes praecinamus, Lumen dcdit excaecutis Et si, quantos deberemus, Atque mutis possefari. Nos non possecognoscamus, 5. Rex, cunctoram ct crcator, Grates tamen referemus Cuni non cssem, me fccisti, Et devote supplicamns, Perditorum tu salvator, Ut in caelis tecum stemus, Cum perissem, redemisti, Quem in terris adoramus. A d Com p 1ct orium. 1. In diei complemento Ex quo unxit summa cura loseph, bomo Deo gralus, lesamChriatamiamperemptum, lesum dare monumentu Corpus ut in sepultara Est Pilatum deprecatus Conservaret hoc unguentum. Et ab ipso hoc obtcntu 3. Involutus sic et vinctus Fuit sindonemmercatus, In scpulcroaccubavit, Qua involvenscura lamento, Qui pro nobis est defunctus. Est ab ipso tumulatus. Nos a morte liberavit 2. Nocte quoque subobscura Uosurgcndo, post assumptus Ferens murrae libras centum Caeli portas reseravit; Nicodemus et mixtura Laudet ergo niundus cunctus, Aloe fecit pigruentum, Mubis vitam qui donavit. Cod. Vatican. 4729. saec. lo. Ad Mat. 3, 6 A columna. - 4, 7 rnorte. - Ad Laud. 1, 5 fragella. -- 2, 6 proriijuares. - Ad Prini. :'.. 7 Quilibet er^"- - Ad Non. 1, 2 Fexus. -Ad Vesp. '2, (i Viderunt quc. - 5, 6 Per me morti mr. -- Ad (_'<>m|il. 2, 2 Feres. -- Laus und laudan- sind durcYisL-hmttlk-lizwei-, beziehungsweisevitrsilhig, lii, der nrittelalterlichen Schreibung hii entsprechend, x\\L-isilbi;r {jenn.-ssen. ,,Iucipit officium edituui a comite Francisco de Corbario in commemorationem Domini lou fliri^ti u 27. Horae de Passione Doniini. Ad Matutinum. 0 rex summaemaiestatis, Pie terres proditorem, Magister humilitatis, Praemoneset negatorem; Paschalegis celebrato Hinc sermonelongo facto, Animo desiderato Scandalo cunctorum tacto 5. Servus factus es servorum, 15. Vadis ad orationem Dum pedes discipulomm Ad tristissimum agonem. Lavas, detergis et servi Sanguinem sudasti mire ludae pessimi, protervi, Prae pavore mortis dirae, Fisquecibns servulorum, Dormientesexcitasti, 10. Dominustu dominorum; 20. Ad orandumprovocasti, - 69 - Turbis sponte occurristi, Ducunt te ad Annam primum, Omnes verbo prostravisti, Tractant teut stultuin mimum, ludae osculum malignum Multa contra te testantur, Sumpsisti in fraudis signum. Quae mentita comprobantur. 25. Servo aurem amputatam 35. Te velantes colaphizant, Reddidisti mox sanatam, Conspuuntet alapizant, Ab ingratis e converso Crine, barba depilaris Grege tuo iiunc disperso Et a Petro ter negaris, Captus es et dure strictus Sed pie a te respectns 30. Tamquarn latro maledictus. 40. Flens amare mansit rectus. R° 0 quid vermis vilitatis In hac matutina hora Reddam regi maiestatis 10. Tibi, Christe, laus decora, Pro tam intimo amore Grates, gloria ct honor. Et tam maximo dolore? Sume grates, quantum conor, 5. Si membratim dimembrarer, Pro salute acquisita Non plane recruciarer, Saecula per infinita; Si millesies obirem, 15. Dolor tuus ad ovamen Digne solvere nequirem. Caeli me perducat Amen. A d P r i m a m. Hora prima tamquam latro Non est dignus veritatc, Coram iudice Pilato Tamen probat te expresse ludex mundi stas ligatus, Absque omni culpa esse. Falsis multis accusatus. Tunc te ad Herodem inisit, 5. Malefactor criminaris, 20. Qui te sprevit et derisit, In multis interrogaris, Veste alba fatuatum Nil ad cuncta respondisti, Te remisit ad Pilatum, Sed ut ovis mutuisti, Valde turpiter illusum, Et miratur vehementer In via binc inde trusum. 10. Praeses,quodhocferslibenter. 25. Dum constanter accusaris, Dehinc duo quaerit a te, lustus esse comprobaris, De regno, de veritate. Tam a luda proditore Ad primum tu respondisti, Quam Pilato et uxore; Ad altrum tu tacuisti; ludex claraat te solvendum, 15. Nam iudex in falsitate 30. Sed ludaei suspendendum. Ad Tert i ain. Hora tertia ligaris Stultum regem te honorant, Ad columnaui, flagellaris Te salutant, te adorant, Tam horrende et tam dure, Quod fit totum irridendo, Acsi peior esses fure. Palraas dando, conspuendo. 5. Totum corpus vulneratur, 15. Sic appares maculosus, Circumquaque cruentatur, Plus deformis quam leprosus, Veste rubra circumdaris, Caput tuum delicatum Duris spinis coronaris, Cum arundine plagatum, Fit arundo tuum sceptrum; Usque cerebrum conquassum 10. Tunc ut vilem et ineptum, 20. Mille et puncturas passum. - 70 - Talem te iudex monstravit: Nulli furi vel latroni Ecce,homo, proclamavit, Soletcrimen par imponi. Ut ludaei sic cessarent Mulieres te plangebant, Nec te ultra accusarent. 40. Alii te deridebant, 25. Sed his omnesinfelices Lutnm in te iaciebant Plusclamant per multas vices: Et hinc inde comprimebant. Tolle hunc et crucifige, Portans caelum,terram, mare Barrabam dimitte pie. Nequis crucem tunc portare Tunc Pilatus manus lavit 45. Prae magna debilitate; 30. Et cruci adiudicavit; Tunc Simon angariatus Sanguistuus super eos, Tecum tulit raale gratus. Qui sic optant, dant se reos. Sic ut agnumet insontem Purpura dehinc exutus, Ducunt ad poenalem montem; Veste tua reindutus 50. Heu, quamgrave et horrendum 35. Furca propria gravaris Matri fuit hoc videndum! Et sub illa incurvaris; A d Sextam. Hora sexta denudatus Sed hunc dexter increpavit, Et in terram es prostratus, Dicens: culpa nos damnavit, Super crucem es extensus, Hic vero nil mali gessit, Clavis ferreis appensus; Sed hunc gens iniuste pressit; 5. Sic in altum elevaris, 25. Et ait: memento raei, Ut a cunctis videaris, Domine, in regno Dei. Sed ut magis confundaris, Et lesus: nunc mecum eris, Medius latronum daris. In paradiso laeteris. Tunc te omnes maledicnnt Quis hinc potest desperarc, 10. Atque vach clamantes dicunt: 30. Qui hoc bene vult pensare. Hic destructor templi Dei Vides, lesu, matrem stantem, Salvet se, credimus ei. Singultantera et plorantem, Item principes dixerant, Luctus gladio transfixam, Caput contra te moverunt: Tecum totam crucifixam; 15. Alios hic salvos fecit, 35. Doles plus de hoc maerore In se ipso nunc defecit. Quam de vulneruin Uvore; Tunc [hoc] nefastu excusas Hanc in curamdas ncpotis, Ad patrem per precesfusas, Quam accepit summis votis. Laevus latro tecum pendens Sol te planxit obscurando, 20. Te blasphemat vilipendens, 40. Per tres horas sic durando. Ad Nonam. Hora nona, o rex caeli, Gravior quam tuus dolor. Clamasti ad patrem Heli, Dulcius os tuum melle Cur te sic derelinquisset, 10. Potaturaceto, felle; Quod in nnllo subvenisset Tunc dixisti congandendo, 5. In tanta calamitate Cnncta bene concludendo: Et poenarumgravitate; Nuncest totum consummatum, Nunquamenim fuit dolor Quodest ante prophetatnm - 71 - 15. Tam de mea passione Quod signatur per figuram; Quam mundi redemptione. Miles latus perforavit. Tunc te patri coinmendasti, Sanguis, aqua emanavit, Voce magna exspirasti, 35. Aqua in ablutionem, Tunc fit terrae motusmagnas; Sangnisin redemptionem, 20. Dum obisti verus agnus, Aqua sacra baptismalis Petrae, veli fit scissura, Et sanguis sacramentalis. Sepulcrorum apertura, Vere multum te oderunt, Et sic omnes creaturac 40. Dnra nec functo pepercerunt. Tibi sunt compassae iure Stabat mater videns cuncta, 25. Praeter miser horao solus, Pallens quasi iam defuncta. Pro quo tu es passus solus. Nunquara potest explicari Haec centurio auscultans Dolor talis nec pensari; Clamat mirans et singultaus: 45. Dolor fuit tam iramensus, Vere erat, vobis, promo, Quod humanos fugit sensus, 30. Dei natus iste horno. Quae sic mente cruciatur, Nullam ossis fert fracturam, Plus quara martyr comproba- tur. Ad Vesperas. Vespertina tandera hora 25. Ipsa semper lacrimatur, Corpus tuum sine mora Semper dolor innovatur, loseph ab Arimathia Fuit occupata niinis A Pilato mente pia Vnlnerum tergendis rivis, 5. Impetravit sibi dari, Caput sunm tenens maesta Ut sic posses tumulari. 30. Pia voce est conquesta: Qui assumptoNicodemo, Ubi gaudia sunt grata, Uno principe supremo, Mihi quondara nuutiata? Ad solvendum accesserunt Nunc sunt versa in maerorem 10. Et corpus deposuerunt. Et in nimium dolorern. Quod ut vidit mater tristis, 35. Quis det mihi tecum mori, Se libens coniunxit- istis Ut sic finem dem dolori? Paululumque respirabat, 0 quantus tunc erat luctus Quantum quibat, adiuvabat. Matris sicut maris fluctus, 15. Unus clavos extrahebat, Spiritus est intus anctus, Alter corpus sustinebat, 40. Foris fit amarus planctus, Ipsa vero assistebat, Quando sic dilectus natus Supra pectus attrahebat Mortuus et laceratus, Caput raanusque cruentas Cruentatus, denigratus 20. Dependentes atque lentas, Est in sinu reclinatus. Quibus oscula impressit 45. Plus quam mors est talis vita, Valde se servilem gessit; In maerore tanto sita, llli corpus assumpserunt, Mariae ut compassio, Super terram posuerunt, Eius sic miseratio. - 72 - Ad Completorium. Hora completoriali Quodomnes, qui hoc videbant, Sepc-lirismodo tali, Sccumflendo condolebant, Cum te ioseph impetrasset, 25. Et virorum corda dura Nioodemusqueportasset Movit tristis haec planctura 5. Centumspecies librarum. Ad singultam,fletum multum, Quibus corpus tuum carum Lacrimis rigando vultum, Gloriose condiderunt, Quod nequibantfari bcnc Velo mundo involverunt. 30. Nec formare verba plene. Cum vellent te sepelire, Vae tunc inater persolvebat, 10. Coepit raater impedire, Quod in partu non liabebat, Peteus sibi misereri, In partu fuit absque vae, Ut parumper intueri Omni in raorte plena vae; Posset tuum vultum gratum, 35. Miror cor tenellum tactum Licet totum deformatum, Tanto vae non esse fractum. 15. Mortuum te sibi dari Tandem in conflictu victa Aut te secum tumulari. Pia matre benedicta Fit coiiflictus tunc in istis Te sepelierunt verum Ad videndum valde tristis, 40. Plauctu vitae mortis erum Hic sepulcro te ponendo, In tumba odore plena, 20. Mater ad se retrahendo, Non tua sed aliena. Tantura dolens lacrimando, Heu, tam pauperfis bonorum Modo valde miserando, Tu heres universorum. Orat. ms. Carthusian. saec. 15. Cod. Capit. Treviren. 116. - Ad M:it. 7 ct U-hlt. - Ad Sext. 17 fehlt eine Silbe. - Ad Conipl. 8 Telu niimd...- 13er Iviuiilivim : O quid vermis etc. wiederholt sich nacli jcdcr Ilorc, ^voln i st.itt 111 hac matutina Lora" der Keihe nacli eingesetzt prima, tertia, scxta, uona, vespertina, completorii hora. 28. Horae de Passione Domini. A d M a t u t i n u m. Ave, verbum summi patris, Suscepisti lacrimantera ; Flos ct frnctus castaematris, Meas, precor, suinc preces, Pie lesu Nazarene, Delictorum terge faeces Mitis, clemens et serene, Et da fontem lacrimarum, 5. Qui in hora roatutina, 20. 0 redemptor aninaarum, Ut me reum a sentina Ut in corde sic contrito Peccatorumemuudares, Caritatis et ignito Tuo patri reformares, Tibi merear servire, Gravi turba te vallante Tuis iussis oboedire. 10. Ac te luda osculante 25. 0 lesu, precor, vendite, Capi,trahi ac ligari Mundi redemptorinclite, Atqae sputo maculari Tua morte pro amara, A ludaeis voluisti, Quam tulisti, crucis ara Patienteret tulisti, In tno sacrocorpore, 15. QuandoPetrum te negantem 30. Succurremortis temporc. - 73 - Ad Priraam. Ave, verbum incarnatum, Flexis illusus genibus, Ex Maria procreatum, Colaplii/atus ictibus, Christe, fili magni regis, 15. Sacris manibus ligatus, Consecrator novae legis, Licet innocens fuisti, Cui diei hora prima, Ut mutus tamen tacuisti; Ut me reum ad sublima Unde, precor, vitae dator, Revocares supernorum, Gravis licet sim peccator, Mox a turbis ludaeorum 20. Me perfunde caeli rore, Ducebaris ad Pilatum, Ut te duce, te rectore 10. Scelerosum et elatum, Hostes queam superarc Pia facie velatus, Et ardenter te aniare. Ab iniquis accusatus, Ad Tertiam. Ave, princcps verae pacis, Qnique vestitus purpura <^ui credentes salvos facis Coronatus atqne spina, In te, lesu, agne Dei, 15. Caput caesum arundine, Fili matris sanctae spei, Vultus perfusus sanguine 5. Tu, qui in hora t e r t i a Ut leprosus tu stetisti, Multa ferens opprobria Crucem in umeris tulisti, Coram plebe et Pilato, Fac me, quaeso,tesequi ducem, Ut me mundaresa peccato, 20. Paenitendoferre crucem, Exstitisti praesentatus, Ut in extremo tempore, 10. llludcndus, spoliatus, Durn resurgam in corpore, Ad columnam flagellatus Me digneris excusare, Et ad mortera condemnatus, Patris iram mitigarc. A d S extam. Ave, caeli reserator, Suscepisti paenitenlem, Peccatorum reformator, Meas preces, precor, audi, Alme lesu, fons amoris, 15. Christe clemens,et exaudi. Orbis nate conditoris, Fac peccatarae deflere, Hora s e x t a qui diei Morti tuae condolere, Tamquam ovis causa mei Ne me damnes pro delicto Tu innocens et patiens In iudicio districto, Urbis portam egrediens 20. Sed te iuvante libere Nudus cruci es adfixus, Merear evadere 10. Post erectus sic distentus, ludiciura ultionis A ludaeis es contemptus. Causa tuae passionis. Qui latronem confitentem Ad Nonam. Ave, crucis consecrator, Et amator castitatis, Christe, pacis reparator, 5. Qui diei hora nona Dulcis fructus sanitatis Humanatus in pcrsona - 74 - Pro me pendenscrucis ara Sic me lapsumredemisti. Vulneratus in amara. Heu quantam, Christe, gratiam A ludaeis blasphematus Perdidi per malitiam, 10. Et opprobriis saturatus, Culpis licet sim gravatus, lussu patris qui completo 20. Morte tua me mercatus Fel potasti cum aceto Es, caelestisagne Dei, Et inclinato capite, Miserere, precor, inei, 0 redemptor inclite, Redde misericorditer, 15. Patri spiritum tradidisti, Quod perdidi fragiliter. Ad Vesperas. Ave, panis angelorum, Unde, precor, verbum patris, Nutrimentum conditorum, Per dolorem tuae matris, Bone lesu, leo fortis 15. Quem in corde sustinuit, Et aeternae victor mortis, Dum tc in sinu tenuit, 5. Qui in hora vespertina Praesta locum paenitendi, Matre stante in vicina Nam in rnultis te offendi, De ligno crucis levatus, Mea ut plangam scelera In sinu matris collocatus. 20. Per tua quinque vulnera, Plena erat tristitiae, Da devota ut in mente, 10. Mater solis iustitiae, Puro corde te favente Cuius ensis cor transfixit, Vitam meam, lesu care, Senex Simeon quod praedixit, Fine bono coiisummare. Ad Completorium. Ave, lumen veritatis, Huius fletus memorare, Vas insigne deitatis, Quaeso,Christe,splendorclare, Sacer lesu, vita vera, 15. Per amaram tuam mortem Hostia sacra, lux sincera, Fac sanctorum me consortem, 5. Hora diei ultima Ut instante die mortis, (,>uipro morte turpissima, Rex aeterne,index fortis, Quam passurum te scivisii. Me digneris visitare, Guttas sanguinis fudisti. 20. Mortis horam nuntiare, Corpus tuum perforatum Ut spe firma, fide recta 10. A ludaeis et necatum Caritateque perfccta In sepulcro dum quievit, In te queara exspirarc, 29. Horae de Passione Domini. Ad Matutinum. 1. lesus orans intime 2. lesus vili pretio mente contristatur, venditur ludaeis, lesus sudat sanguinem, lesas ludae osculo terra madidatur. traditus cst eis. - 75 - 3. lesus sponte capitur, 7. lesus falsis testibus viliter tractatur, fuit accusatus, lesus duris vinculis lesus de blasphemia fortiter ligatur. fuit inculpatus. 4. lesus a discipulis 8. lesus diffinitus est, fuit derelictus, quod sit mortis reus, lesus ductus turpiter lesus duris colaphis opprobriis afflictus. punitur homo Deus. 5. lesus Annae primitus 9. lesus infidelium fuit praesentatus, sputis defoedatur, lesns a discipulis lesus palmis perfidis fuit ter negatus. vultu verberatur. 6. lesus manu servuli 10. lesu laetara faciem fuit alapatus, coeperunt obvelare, lesus vinctus Caiphae lesum impiissimi fuit praesentatus. iusserunt prophetare. Ad P r i m a ra. 1. lesns ad praetorium 3. lesus multo scelere Pilato praesentatur, constanter accusatur, lesus multo crimine lesus cum nil diceret, ibidem accusatur. a cunctis aspernatur. 2. lesus regi mittitur, 4. lesus tunc ironice qui congratulatur, albis est vestitus, lesum rex interrogat, lesus Pilato redditus responsumnullum datur. receptusest invitus. Ad Tertiam. 1. lesus morti traditur. 4. lesus flexis genibus latro liberatur, false adoratur, lesus veste propria lesus a militibus flebiliter nudatur. Pilati alapatur. 2. lesus flagris caeditur 5. lesu laetam facicm fortiter ligatus, sputis Tnaculabant, Icsus est purpurea lesu caput innocens veste subsannatus. cum canna verberabant. 3. lesu caput inclitum 6. lesus spretus turpiter spinis contorquetur, ludaeis demonstratur, lesus arundineo lesum tolli clamitant, sceptro irridetur. ut cruci suspendatur. Ad Sextam. 1. lesus tribunalibus 2. lesus crucem propriam Pilato praesentatur, in umeris portavit, lesus per sententiam lesus locum Golgathae mortis condemnatur. poenaliter intravit. - 76 - 3. lesus suis vestibus 6. lesus cruce positus cunctis spoliatur, in allum elevatur, lesus membris omnibus lesus cum latronibus in cruce dilatatur. pendens deputatur. 4. lesu manum dexteram 7. lesu vestes inclitac clavus pcrforavit, sorte dividuntur, lesu laevam carnifex lesu regales tituli dire conclavavit. a iudice scribuntur. 5. lesus pede dextero 8. lesus in patibulo vulnus capiebat, crucis exprobratur, lesus pedc altero lesas a latronibus ex vulnere dolebat. tunc convitiatur. 9. lesus matris intime compassus est dolori, lesus hanc discipuli dat curae et amori. Ad Nonam. 1. lesus patri caelico 2. lesus consummatum est relinqui se clamavit, alte personavit, lesus dicens sitio lesus patri spiritum acetum, fel potavit. exspirans commendavit. 3. lesu latus lancea miles perforavit, lesus nobis sanguinem cum aqua propinavit. Ad Vesperas. lesus de cruce pouitur 2. lesus pannis volvitur, hora vespertina, latet vis divina, lesus murra unguitur, lesus, muudi gloria, vitae medicina. iacuit in spina. Ad Completorium. 1. [esus coraplctorii 3. lesu, pic Domine. bora tumulatur, munus de passione, lesus specu clauditur, Christe, tibi offero a suis lamentatur. cordis devotione. 2. lesus limbum spolians 4. lesu, cordis gaudium, caelos reseravit, o salvator bone, lesus olim perditam lesu, nos participes ovoiii ruparavit. tuue i'ac coronae. - 77 - Conclusio pcr modum orationis. lesu, fons dulcedinis, 2. lesu, mores corrige da copiam amoris, vitam tribuendo, Nostro cordi imprime Hostes nostros comprime tni vim doloris. pacem largiendo. 3. lesu, nos ad patriam duc aeternitatis Et nos fac participes divinae claritatis. Praeparationes devotae ad digne celebrandum seu communicandum per luliurn Accoltum primitus collectae ete. Tegernsee 1577. fol. 54 b. sqq. - Ad Prim. 3, 2 viliterque. - Coucl. 1, 2 da copiara tui amoris. - Ob die Verteilung auf die kanouisclii-n Stuuden diesein Liede Qrsprunglich ist, erscheiut zweifelh.aft. . Horae de 1'assiont* Domini. Ad Matutinum. 1. Ad Matutinum gcmidc 7. Per testcs iniqnissimos Tu patrem exorasti, omni modo mendaces, Qui prae raaerore tremidc Et viros per ne Ad Primam. 1. Ad primampraescntatus cs 6. Fostclamydem coccincam Tu praesidiPilato, Te supervestientes De quo iam destinatuses Atque in caput spineam Ilorodi scelerato, Coronamimprimentes 2. Sed et hic, sua contio 7. Arundiuemin manibus Te, proh dolor, irrisit, Hinc tibi tribuerunt In alba vchte Pontio Et verbis cum minacibus 1'ilato te remisit. llludere coeperant. 3. Qui quidem multifarie 8. Nam iuvenes cuin scnibus Te iam examinavit Furentium tortorum Inmmnem et a carie Clamabant flexis genibus: Te fore proclamavit. Ave, rex ludaeoruin. 4. Verumtameninstantibus 9. Qui caput, beu, spiniferum Nequissimisludaeis Hinc tuum verberarunt Te multum accusantibus Arundine mortiferum Assentit hic et eis. Et ictum replicarunt. 5. Nam Barrabam rcdemcrant, 10. Ut cruor ab acumine Ad statuam ligarunt, Spinarum emanaret Flagellis corpus foderant, Et rubicundo fluminc Dire castigarunt. Te prorsus irrigaret. Ad Tertiam. 1. Ad tertiam nequissimus 6. Nam geminis pracdonibus Ab acquitate cedens Fuisti sociatus, Pilatus, atrocissimus Praesertim cum latronibus Pro tribunali sedens, Iniquis reputatus. 2. Iniquam per sententiam 7. Te seqnebatur flentium Te ruori iudicavit, Caterva matronarum Qui tuam innocentiam Et tuum deplangentium Iniuste condemnavit. Dolorem tam amamm 3. Amicis tuis flentibus 8. Ad locum despectissimum ludicium tam durum Calvariae vocatum, Tuuniquedeplangentibus Exosum,dedignissiraum, Suppliciumfuturum. Latronibusaptatum. 4. Hinc saevis carnificibus 9. Ubi secuudario Fuisti derelictus, Milites te nudabant A quibus multijjlicibus Et flagra tua vario Es cladibusadflictus. Tormentorenovabant, 5. Qui crucemtuis umeris 10. lam tuum coaequaliter Gerendamtunc viderunt, Vestitum dividentes Conviciis inuumeris Et partes socialiter Te qoidemaffeceruut. Ex eis capientes. - 79 - Ad Sextam. 1. Ad sextam cum funiculis 7. Tunc sese dilataveraut Extensus es in cruce Clavorum fixurae Et fixus cum claviuulis Et sanguinem stillaverant A gente nimis truce Pcdes manusque purae. 2. Per poenas ineffabiles 8. Sed inter liaee supplicia, Per palmas sacrosauctas, Quae valde te gravabaut, Sicut per veiierabiles Multimoda convicia Etiara tuas plantas, ludaei tibi dabant, 3. Ut tua caro regia 9. Dicentes: aegrotarios Sit quasi lacerata, Hic multos sauos fccit Cura tua praeegregia Atque languentes varios, Sint membra numcrata. Nunc sibimet defecit. 4. Hinc supra epitaphium 10. Nou miuus inculpaverat Pilatus cruci fixit, Te latro simstrinus, Per tripartitum graphium E contra reprobraverat Conscriptum,quo edixit: Hunc latro dexterinus. 5. Hic lesus Nazarenus, 11. Unius obloquentiam Rex verus ludaeorum, Benigne sustulisti, Regale cui est genus Alius paenitentiam De stirpe proavorum. Condigne suscepisti. 6. 0 vere dolor nimius, 12. In rupc Calvariae Cum omnes tui cari Tu raatrem prope stantem, Viderunt te sublimius Carentem omni carie, In cruce sublevari. Vidisti lacriraantem. 13. Hanc tuo consanguineo, Quem mere dilexisti, Discipulo virgineo lohanni commisisti. Ad Nonam. 1. Ad nonam ,,ego sitio" 4. Hinc tuis pro tortoribus Clamasti, lesu bone, Patrem exoravisti, Prae nimio supplicio Pro tuis derisoribus Cum esses in agone. Cum lacrirais dixisti: 2. Gens mala tibi tribuit 5. His, pater amantissime, Potare fel amarura Dimitte, qui me plagant Per spongiam, scd libuit Et cruciant gravissime, Hoc bibere te parum, Cum nesciant, quid agant. 3. Dicendo: Consummatuiuest, G. Mc tuuin quare filium De passionc mea Liquisti, heli, heli? Quod ante prophetatum est Hoc mortis est exsilium, Per vates in ludaea. Plasmator alrne caeli. - 80 - 7. En, moriorpro hominc 8. Sic poenisin gravissimis I)e morte redimcndo, Pendensclamitasti In manustuas, Doniine, AHisoniscum vocibus, Spiritumcommendo. Cumvitam exhalasti. Ad Vesperam. 1. Ad vesperamaromata 6. Curalancea gravissima, Vir loseph Deo carns Qua cruor emanavit, Et Nicodemus,grammata Cum aqua limpidissima Qui novit legis gnarus, Quae nos a noxa lavit. 2. Discipulorum nomine 7. Per sanguinemsacerrimum Private se gerentos Rigasti crucis postem, Tibique, Christe Domine, Quo zabulum asperrimum Sincere condolentes, Necasti nobis hostem. 3. Audacter tunc intravcrunt 8. Nam agnus absque macula Ad iudicem Pilutum Tu es praetiguratus, Et tuum impetravcrunt Qui diluis piacula Corpusculum bcatum. In «pascha consecratus. 4. Cuni ijuibus secuudarie 9. Extractis binc claviculis Tortores abierunt Fuisti resolutus Et ad locum Calvariae Et lineis panniculis Te mortuum viderunt. Dignanter involutus 5. Quapropter grex carniticum 10. Pro tuis funeralibus, Os tibi non confregit, i^uae losepb comparavit, Longiuus sed dcificum Expensis qui magnalibus Tuum latus irapcgit Exsequias paravit. Ad Completorium. 1. Ad horam completorii 5. Plangentes suum dominum Fuisti deportatus Te, mundi redemptorem, Ad specuni promontorii, Salvantem genus hoiuinum Ibidem tumulatus, Ob maximum amorem. 2. In candido sudario 6. In terra sanctissiraae, Gratificeconsutus Salvatorlesu bone, Aromate cum vario Tam virgines clarissimae Condigne delibutus. Quam nobiles matroiiae 3. Ex murrae mixturamine 7. Sederunt cum maestitia Et aloes conditus Cis tuum monumentum Cum mnndo linteamine In cordis amaritia Decenter investitus. Fundentes, heu, lamentum 4. Hinc lapidem eximium 8. Cum domina sacerrima, Discipuli volverunt Maria gloriosa, Et monumentuninimium Benigna,praepulcherrima, Bene obstruxerunt. Praedigna, praeformosa. - 81 - 9. Quae fletibus rigaverat, 11. 0 quanta desolatio Heu, virginalem vultura Tis matrem tunc affecit, Gemendoque spiraverat Eidem consolatio Continue singultum. Nam utique defecit, 10. Haec mater vere nobilis 12. Dum haec cum violentia Sepulcro cobaerebat De tumba traheretur, Et permanens immobilis Amabili praesentia Cnm fletibus tunc flebat. Sic tua privaretur. 13. Sic flebiles exsequiae Fuerunt adimpletae, In tna sancta requie Sunt horae iam completae. Cod. Heidelbergen. s. u. saec. 15; daraus bei Mone I, 121 ff. - Ad Mat. 1, 3 pro. - - 2, 3 querimonio. - 8, 2 in fehlt. - - A<1 Prim. 5, 1 Nam et. - Ad Sext. 2, 3 Sic etiam venerabiles. - 2, 4 Etiatn fehlt. - 3, 2 Fit quasi. - 3, 4 enumerata. - 4, 4 qui dixit. - 5, 3 genus est. - 9, 3 Atque fehlt. - 10, 4 dextrinus.. - Ad Non. 1, 2 Clamitusti. - Ad Vesp. 4, 3 Et fehlt. -- 7, 3 zabalum. -- 10, 2 Quos loseph. - Ad Com- p 1e t. 12, 4 Non utique. - Nach Str. 13 noch folgende entlehnte und nicht hiehergehorige Doxologie: Laus, honor Christo vendito Et sine causa perdito, Passo mortem pro populo In aspero patibulo. Im Vorstehenden ist in der Mehrzahl der Falle die Lesart der Haud- scbrift wiederhergestellt, wo Mone ungerechtfertigte Anderungen vnrgenommen. Namentlich war ihm der mittelalterliche Gebrauch von mis (mei) nud tis (tuij fremd, welch letzteres er zweimal (Mat. 9, 1 und Compl. 11, 2) aus- gemerzt. 31. De Corona Spinea. AdMatutinum. 2. Corona Christi capitis, Aeterno regi gloriae SacroPer^a s_ff>ine' Devota laudum cantica Poenae solutis debltls Fideles solvant hodie Reos Pur8at a cnmine- Pro corona dorainica. Ad 2. Coronat regem omnium Coronacontumeliae, j Iam luds Cuius aob1Sopprobnum i]upiissimc tractatur, Loronam confert glonac. Conspuitur, illuditur, Ad Laudes. Postremumflagellatur. 1. De spinarum aculeis 2. Corona de spinis plectitur, Christi corona plectitur, Qua caput Christi pungitur, Qua miuistris tartareis Puiictum dedit raediciaam Mundi potestas tollitur. Et gloriam sempiternam. Dtereg, Fia Dictamiaa. 111 6 - 82 - Ad Tertiam. Ad Nonam. 1. Nunc sanctuspater omnium RerumDeus aculeis A Pilato damnatur, Spinarumtransfoditur, Corona infidelium Vultus rubet sanguineis Spineacoronatur. Guttis, et sub his moritur. 2. Hanc summamregem gloriae, Pungensspina vulncrat Spinis coronatura, Christumpatientem Deridet plebs perfidiae Et a raorte liberat Morte condemnatum. Populum credentem. Ad Sextam. Ad Vesperas. 1. Rector potens, verax Deus, Ave, luraen saeculi, Se permisit coronari, Sub spinis quod coronae Ut redemptor esset verus, Stas infidelis populi, Tam vilis voluit reputari. A mortis me solve mucrone. 2. 0 quam felix punctio, Spinae rubent sanguine Quam beata spina, Christum cruentantes, De qua fluxit unctio, Mundum lavant crimine Mundi medicina. Caelum reserantes. Ad Completorium. 1. Fit porta caeli patula, 2. Genus omne saeculi, Spinea dum corona Laudes solve debitus Caput Christi pungitur, Spineae coronac Domini. Et effluunt caelica dona. (Juae abluit nostras noxas. 3. Laus Christo, regi gloriae, Pro eoronae virtutibus, Qua nos reformaos gratiae Ooronat in caelestibus. Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Pragen. XIII E 3. - Dies Stundenlied ist mit erborgten Stellen aus Hymriun und Kt-inmftk-ien durchsutzt; die vom Sammler zu^efiigten Strophen kennzeiclmen sich durcb raetrische Verwahr- losung. 32. llnrar de Resurrectione Dumini. A d Vesperas. Gratulcmur nisu toto 2. In qua Christo (riuniphante cumulandogaudia saevusliostis vinntur, In sollcranitatis huius Pulsus homo paradiso aurea vigilia. liber restituitur. 3. Pro hac libertate data victori mortis gloria Cum patre ac paraclito nunc et sine tennino. - 83 - Ad Matutinum. Corpus tuum deiticum, 2. Da per festum magniticum, lesu, valde mirificum, Quo perlustrasti saeculum, Mane sepulcro prodiit Ut laetemur cum oinnibus, Et vitam mundo tribuit. (^ui gaudent in caelestibus. 3. Ob cuius reverentiam Nunc trinitati gloriam Omues sensus iam concrepent Et sine fine iubilent. A d Primam. 0 dominator dominans, 2. Hac hora tu illumina Aurora scmper rutilans, Mentes, sensus et corpora, De morte surgis glorians, Ut post mundi exsilia Caclum, terram illuminans. Tecum simus in gloria. 3. 0 caelorum rex optime, lesu, cum sancto pneumate Districto in examine lunge sanctis in aethere. A d T e r t i a m. 0 splendor patris unice, 2. Fac me nunc esse memorem, Qui ipsa carnc hodie Quod ad inenarrabilem Surrexisti de pulvere, Videndam tuain speciem Qua natus es de virgine, Prece ducar in requiem. 3. Hora diei tertia Nunc patri laus quam maxiraa Pro nati sit victoria Sanctique flatus gratia. Ad Sextara. 0 rex virtutum Domine, 2. Quaerenti te iam indica, ^iii processisti hodie Quis sit cibus in patria, Indutus stola gloriae, Quam hac die sanctissima Ut sol splendeusmeridie, Ministrabis in gloria. 3. 0 delicate iuvenis, Pro impendendis gaudiis Tibi laus et imperium Sit nunc et in perpetuum. Ad Nonam. 0 dies venerabilis, 2. Pro immensalaetitia, Qua triumphator nobilis Qua pro tua victoria Surrexisti a mortuis, Sirnul adimples omaia, Non solussed cuin plurimis. Nos salvosfac per saecula. 6* - 84 - 3. Hacc tua resurrectio Est omni plena gaudio, Ergo sit laus et gloria Trinitati per saecula. Ad Vesperas. 1. 0 Cbriste, sponsusvirginum, 2. Cum reviviscis hodic, Oblatus es ad vesperum, Consolator macstitiae, Sed versus est in gaudium Reflorens tios e tumulo Luctns et in tripudium, Mane prirao diluculo. 3. Tibi summo laus principi Sit, qui nunc nostri debiti Uelevisti cbirographum Et regnas in perpetuum. Ad Completorium. 1. 0 tu summa beuignitas 2. Ergo educ exsilio, Et niira cordis suavitas, Nos cacli iunge gaudiu, Huius diei claritas Quo fcsto boc. gratissimo Finitur et serenitas. Lactetnur sine termino. 3. lesu, nostra redemptio Et nostra resurrectio, Cum patre et paraclito Laus sit tibi perpetuo. Orat. tnts. saec. 14. Cod. Guelfenbyteran. Ilelmst. 1262. - Ad Priro. 1, 2 O aurora. 33. Horae de Resurrectione Domini. Ad Matutinum. 1. Salve, nox sacratissima, 3. Qui bumano iu corporo Quam diligere est iustitia, Multa tulit pro homine, Sensusmortalis hominis Ad eruendumproperat, Non valet coraprebendere Quem liberare venerat. Te suavem in tuo lumiue. 2. 0 nox beatissima, 4. Ornatum quondam angelura Omni plena laetitia, Ligat nunc diabolum, Expellens tua dignitat. Ut bomincm restituat, Omnes tenebras noxias. Quem de limo plastnaverat. 5. Gloria tibi, Domine, Qui virtute potentiae Ab omni tristitia Liberasti hac nocte tua opera. - 85 - Ad Primam. 1. Jam illuxit divinitus 4. Eius congaudetvictoriae, Bies illo dulcissimus, Quam sic peregit optime, Quem Christus, sol iustitiae, Quod mortem vicit viriliter Consecravit praecipue, Et vivit aeternaliter. Qui optatusest perenniter 5. Quis illa ineffabilia Et donatusfeliciter. Pensareposset gaudia, 2. Huius diei sollemnitas Qua de filii dulci praesentia Est aeterna suavitas, Laetatur mater unica, Vincit mcllis dulcedinem Ouae illum ut propriam Et dat omne gaudium. Nimis dilexit animara. 3. Mater et virgo nobilis, 6. Quaesuinus, auctor omnium, Quae viro est incognita. In hoc paschali gaudio lam videt suum filium, Ab omni mortis impetu Quem laxit nimis mortuum. Tuum defendas populum. 7. Gloria tibi, Domine, Qui surrexisti a mortuis, Cum patre et sancto spiritu In sempiterna saecula. A d Tertiam. 1. Nunc rimante spiritu 3. Agnus mansuetissimus Celebremus insignia Est leo factus fortissimus, I Imii:- diei gaudia Dam suis subiecit pedibus, Et indefesso corpore Qui nos devicit fraudibus. Laudemus regem gloriae. 2. Gaude siraul, ecclesia, 4. Quaesumus, auctor omnium, Superna quoque curia, In hoc paschali gaudio Plaude iucundis manibus Ab omni mortis impetu Excclsis cum ordinibus. Tvmm defende populum. 5. Gloria tibi, Domine, Qui surrexisti a mortuis, Cum patre et sancto spiritu In sempiterna saecula. Ad Sextam. 1. Rector potentissimus, 3. Horara illius dulcedinis Qui vultu est pulcherrimus, Non valet liomo fragilis In se ipso renituit, Vel parum intellegere, Durn de morte convaluit. Quantae fuerit gloriae. 2. Superna illa divinitas, Quae est suramasuavitas, 4. Quanta fuit suavitas, Exsurge, ait, mea gloria; Quod summadivinitas Caro respondit te tumulo: In terris tota pleniter Exsurgam diluculo. Habitavit ineffabiliter. - 86 - 5. De hac tanta dnlcedine Infundamur hodie, Ut corde devotissimo Serviamus Domino. A d Nonam. Rerum Dens inclitc 3. Quanta et quali gloria Nos caelestinmvere protegc, Procedebasad tartara, Ut in tua dilectioue Cnm te senatus angelicus Ferveamns assidue. Praecessit ut regem nuntius. Qui triumphali potentia 4. 0 quam pulchra processio, f laustra destruxisti infernalia, Ornata omni gaudio, Nos ad vitae gaudia Quae vexillis niveis l'er festa duc paschalia. Exibat de tenebris! 0 laudandum per saecula, Per qaem fit haec victoria. Ad Vesperas. 1. Salvc, dies sanctitatis 6. Huic sanctissimae dici Siranl et iucunditatis, ('ollactentnr omncsiusti et rei, Haec cst excelsior cunctis Et regina caeli Sanctiorque universis. Laudem pangat filio Dei 2. Salve,dies miserationis Cum sexnfemineo, Totiusque liberationis, 7. Congaudeat in hac sacra die Vivis qui es gaudium, Unico speciosofilio regnanti, Defunctis refrigerium. Contempletur ovans luce, 3. Salve,dies decora etpraeclara, Quemmorientemviditincruco. Angelis et hominibus cara, 8. Laudent te omnes angeli et In qua nos salvator munrii arcbangeli, A morte aeternae Omncs sancti et iusti, Malcdictionis redemit Qnia hodie eoriim Et planctum nostrum Numerum adimplesti. In gaudium convertit. 9. Laudent te omnes sancti 4. Salve, dies festa, Patriarchae et prophetae, In qua consolanturcordamaesta, Quia hodie eoram numerum Cunctis vivis et defunctis grata Visitasti et liberasti. Quia in ipso omnium 10. Laudent te omnessancti Artatasunt peccata. Et electitui, 5. Salve, gloria dierum, Quosper resurrectionemtuam In qua dominuscaelorum Ad vitam aeternamreparasti. Hodie in paradisum Et nos peccatoreste laudamus Rcstituit liominem reum. Gratias agentes Suppliciterque deprecantes, Ut in eorum consortio Te in perpetunm Laudare mereatnur. - 87 - Ad Completorinm. 1. Laudandus est Dominus, 4. Et quem irata facie Qui divinitatis viribus Quaerebat in meridie, Hostem humani generis Eum nunc non quaeritat, Spoliavit in inferis. Sed ut placatnm videat. 5. Ille resolutus in lacrimis 2. 0 laudanda victoria, Obviam ei clamitat: Quia illa dulcissima Nunc advenisti, Domine, Anima se eircumdedit Quem nos diutissime Et divinitate armavit. Nostris uberrimis Exspectavimus lacrirais. 3. 0 quantus clamor oritnr, 6. (,>uaesumus,auctor omnium, Dum manus illa porrigitur, In hoc paschali gaudio t^uac suam ad imaginem Ab omni mortis impetu Plasmaverat tnnc hominem. Tuum defende populum. 7. Gloria tibi, Domine, Qui surrexisti a mortuis, Cum patre et sancto spiritu In sempiterna saecula. Cod. Voravien. 158. saec. 15. - Ad Mat. 3, 3 erudiendum. - Ad S ext. 3, 1 Hora. 34. Cnrsus de sanctis Angelis. Ad Matutinum. 0 Seraphim ignivoma 2. Sidera principantia Et Cherubim acthcrea Potestasqne almipliona, Divinaque subsellia, Virtus quoque uranica Numina dominantia, Et phalanx archangelica, 3. Beata plebs angelica, Cuncta superna agmina, Laus Deo pro vestra gloria, Cui iungat nos ex gratia. Ad Laudes. Omnes caelestes ordines, 2. Potentes in virtutibus, Caclestis aulae milites Tremendi quoque nutibus Mille raillcni millies, Et fulgurosi vultibus, Vestros andite supplices. Christi favete plebibus. 3. Salve, beata trinitas, Simul et una deitas, luva creatrix saeculum, Quae regnas in perpetuum. Ad Primam. Patrone fidelissime 2. Tibi laudes magnificas Custosquemi angelice Et gratesreddo debitas, Ac propugnatoroptime, Tuae datumcustodiae Caeli cousorsmilitiae, Perduc in regnum patriae 3. Pro omni tua gloria Et fida patrocinia Sit sempiterno Domino Laus Meli custodia. Ad T ertiam. 0 Michael, dnx inclite, 2. Paradisi praeposite, Primas caeli nrihtiae, Christi princeps ecclesiae, Qui clarior prae ceteris Agones nostros prospice, In arce fulges aetheris. Post mortem pius snscipe. 3. Doxa regi altissimo In principe clarissimo, Cuius nos forti brachio Caeli coronet bravio. Ad Sextam. 0 viva caeli sidera 2. Sublimi vestrae gloriae Et paradisi lilia, Congratulemurintime, Nobile decus patriae, Cuius et nos participes Dei gaudentes facie, Yestros facite sapplices. 3. Trinitati deificae Laus, honor, decus latriae, Creatis et spiritibus, Quos beat io caelestibus. Ad Nonam. Laus angelorum inclita, 2. Nostris quies sit mentibus Spes conditorum unica, Angelorum precatibas, Lumen Deus de lumine, Quorum piis concentibus Tu nos ab alto respice. Nos iungas in caelestibus. 3. Te cuncta laudent pariter, Summecunctornm arbiter, Est cuins regnum stabile Per aevum sine tempore. Ad Vesperas. Chori novem angelici 2. Apud ipsum causidici Canori et hymnidici Nostri sitis pacifici, Creatorem dulcisonis Ut mereamur adici Semper laudantesorganis, Mclodis regni caelici. - 89 - 3. Hinc laetabundis mentibus Vobiscum summis civibus Laudes Deo concinimus, Ut det nos vestris coetibus. Ad Compl etorium. 1. 0 angeli fortissimi 2. Pugnamushic in stadio Ac victoriosissimi, Salutis desiderio, En, vestrae fortitudini Ferte nobis auxilia Hostes cedunt tartarei. Contra bella hostilia. 3. Salus, virtns, victoria Deo nostro in saecula, Qui robur dat pugnantibus, Coronam triumphantibus. Orat. ms. Tegrinsense anni 1470. Clm. Monacen. 20 012. 35. Cnrsns de ss. Angelis. Ad Matutinum. 2. Sic tibi, Deus trinitas, Se nostra dent praecordia, 1. Assiste, lux angelica, Ut des te nobis deitas Perlnstra noctem, carceres, Solve vinctos et indica, Cum angelis in patria. Quod nos ducendo liberes. Ad Tertiam. 2. Qui educit de tenebris Vinctosin fortitudine, 1 Pergentibusad patriara Nos ducat ab illecebris, Caelestem nobis angeli Rex angelorura lumine. Castra veniant obviam Nosque sumant archangeli. Ad Laudes. 2. Trino Deo et simplici 1. Si[c]nocte lux angelica Sit lauset benedictio, Nos lacobitas faciat, Qui nos regit multiplici Ut aurora transelica Angelorum obsequio. Israelitas pariat. 2. Praesta,beata trinitas, Ad Sextam. Nobis sic hostes vincere, Ut nostra sit felicitas 1. Ne uramur incendio Cum angelis te cernere. Fornacis Babylonicae, Urat uos Christus radio Ad Primam. Caritatis angelicae. 1. Sic tibi, Deus, offerat 2. Trino Deo praeconium Cor sui primogenita, Trina det mundi fabrica, Ut angelis mox inferat Trinamque pellat hostium Mactanda carnis vetita. Vim trina vis angelica. - 90 - Ad Nonam. 2. Sit laus patri cnm filio, 1. Sicpane continentiac Sanctosimul spiritui, Nosangeli reficiant, (}m ducantab exsilio Ut aquasapientiae Nosangelorum statui. Mentes ad hanc perveniant. Ad Completorium. 2. Nos panis fortitudine Angelorum induere 1. lam post solis occubitum, El tuam altidudinem Sol vere, da quiescere Fac, trinitas, consccndcre. Et ad tui contuitum Ad Vesperas. Cumangelis ascendere. 1. Vespertina oratio 2. In te sit nostra requies, Ascendat ad te, Domine, Trinitas beatissima, Et Gabriele nuntio In nobis pauset facies Solvamur a ligamine. Angelis praegratissima. Orat. ms. Gallicum saec. 15. Cod. Mus. FerdinaDdei Oenipontan. s. n. (Vgl. lahresbericht 1887, HandschriftenNr. 9.). - Ad Tert. 1, 3 sint ob- vi.-uii - Ad Sext. 2, 3 Trinumque. - Ad Non. 1, 2 Non angeli. 36. Cursus de ss. Angelis. A d Matnt. et Vesp. 1. A summo choro Seraphim 4. Domus cuius sanctissima Concentum ad puerorum Spiritus sancti gratia Ardenter Christo Domino Fit Cbristi habitaculum, P^allemus nunc altissimo. Mcntium veri luminis. 2. Beata cuius genetrix 5. E caelo iudex mittitur Semper virgo decorata, In throno cuncta ruminans, Caritatc inflamraata Laxare gratis vinculum, Est snpra celsa Seraphim. Tyrannus sic deluditur. 3. Crcator aulae Clierubim, ti. Fit mater Dei famula. Scientiaeeffluentis, Quodnon erat, dum assnmpsit, Susceptans formam servuli Et matris nutn iudicans Errores fugat saeculi. Per cuncta mundi saecula. 7. Gloria tibi, Domine, Qui natus es de virgine Cnra patre et sancto spiritu In sempiterna saecula. Ad Primam. Hic patet in praesaepio 2. loseph, felix nntritius, Dominus dominantiura Et cor Mariae virginis Pastoribus stupentibus Mirantur supcr omnibns Inbilum concinentium. Insuetis concurrentibns. - 91 - 3. Katholicamecclesiam, 4. Laus, honor,virtus, gloria Te deprecamursupplices, Deo patri et filio Principatum principatu Cum spiritu paraclito Vincendo, Christe, complices. In sempiternasaecula. Ad Tertiam. Mariae natus.unicus 3 (} rex virtutum gloriae, Patrisque unigenitus Pcccata nostra ablue, v Summi, bovis et asini Virtutibus nos perfice In stabulo qui socius, Et bostemsempcr comprime. Nunc matris pellat precibus 4. Praesta tu hoc, piissime Potestatemmalignorum Pater et patris unice Spirituum electorum Compar, cuin sancto spiritu Potestate angelorum. Regnans per omne saeculum. Ad Sextam. 1 Quem Chaldaeorumproceres 3. Sepelit ensesimpins Visitant cum muneribus, Piorum in visceribus Hunc stella caeli indicat, Per nuntios satellites. Sed quaerit rex, ut perimat. Ut tuorum. angeloram, 2. Regis nati archangeli, 4. Te posciraus,piissime, Altis qui praesunt omnibus, Intercedente virgine, Nati raatris clementiae A daemonum insidiis Nos ducant ad caelestia. Custodia nos protegas. Ad Nonam et Complet. 1 Verbum caro effugatur, 3. Ymagincm tn suscipe, Dum vibrat cnsem carnifex, Quam recreasti hodif, Aegyplum inde visitat, Similem tibi precibus Quam olim plagis laeserat. Et electorum mcritis, 2. Xristus puer revertitur 4. Zizania cum lolio Cum matre semper virgine Repulsis nutu virginis, Post mortem regis impii, Ut Adonay gloriam Carentis aevo requie. . Demus ylion in excelsis. Cod. Vatican. Pallat. 412. saec. 15. (enthaltend den Adamas colluctantium aquilarura des Wynandus de Stega, Doctoris decretalium) fol. 103b. ,,Domini- cae iiativitatis anno millesimo quadringentesimo vigesimo in civitate Augustensi iu crastino Epiplianiae Imnc composui hymnum in laudem Dei, gloriosae virginis Mariae et onmium civium supernorum. Qui ad omnes horas cantabilis est sub nota Lyrani: A solis ortus cardine.'1 Den Hymnus begleitet eine lange mystische Erklarung. Am Schlusse derselben heifst es: Item ylion est dictio Hebraica et legitur per dnas syllabas et est idem , quod altissimus, et debet scribi per Graecumy, quod solum ponitur in dictionibus Graecis et barbaricis secundmn Katholicou Et liaec glosula ostendenscompositoris nomen tot habet capitales literas, quot habet hymnns abecedarias. Et sic cst finis huius. Amen." - 92 - Diese Initialen der Glosse ergeben: nDoctor Winandus tne ornavit." Das Titelbild des Buches stellt die Uberreichung desselben an den Pfalz- grafen Ludwig, dnpifur imperii, dar; danauh trii^t der Verfasscr ein. n blauen Mantel tnit Hermelinkragen und rotes Pileolum, ihm zu Fufsen seiu Wappi'U, das in Gold einen schraglinkenweifseii Steg, darulier eiuen rotcn Lowen- oder Hundekopf zeigt. 37. De s. Angelo Custode. Ad Matutinura. A d Nonara. 1. Tu, qai es notitia 5. Nonus ordo, coius es, doctus matutina, ad lioc deputatnr, Quam in verbo conspicis, Mentem meam excitet, aurem nunc inclina ut ab omni labe Mentemque illumina Sincere refugiens sacra medicina, ad bonum trahatur, Imple tibi creditum Sic et vitam dirige, caelesti doctrina. quam flens praestolatur. Ad Primam. Ad Vesperas. 2. Prima norma traditnr 6. Tu nosti veraciter timor filialis, luce vespertiaa, Hunc imprime fortiter, Quae desunt utilia, inest tibi talis, da mihi, festina Servilem mox abice, Ministrando prospera, retrahe a malis, adversa declina, Sic commissum refice Hoc tibi officinm et fove snb alis. dat virtus divina. A d Tertiam. Ad Completorium. 3. Tertia petitio, 7. Ultimo cum fuerit qusxmtibi praesento, haec vita corapleta, Ut in fide instruas Confer patrocinium me pro fundamento, in mortis dieta, Intra, extra munias Prostra hostem pertidum ubique iuvando, ut fortis athleta, Ut amicus protegas Testis sis propitius me omni momento. ni finali meta. Ad Sextam. Conclusio. 4. Arce, quaeso,daemonem 8. Eia, ergo, inclite, nunc meridianum clarum tenens vnltum, Et constanter prohibe Haec, quae tibi offero diram eins manum, nunc devoto cultu, Sume scutura protinus, Fac vivam pacifice non sit tibi vanam, hic sine tumultu, Subverteinsidias Et, ubi laetitia, hostemquc profanum. remoto singultu. Orat. ms. S. Clementis Tolitani saee. 15. Cod Matritcu. Tolet. 122. 3, 5 extra feLlt. - y, 4 vultu. - 8, 7 ubi est. - 93 - 38. De ConceptioneBMV. Invitatorinm. Eia, mea labia, Nunc annuntiate Laudes et praeconia Virginis bcatae. Ad Matutinum. Ad Tertiam. Salve, mundi domina, 1. Salve arca foederis, caeloram regina, thronus Salomonis, Salve, virgo virginum, Arcas pulcher aetheris, stella matutina, rubus visionis, Salve, plena gratia, Virga frondens germiuis, clara lux divina, vellus Gedeonis, Mcum in auxilium, Porta clausa numinis, domina, festina. expcrs livionis. Post invitatorium 2. Decuit tam nobilem tuum iucboatum natum praecavere Submersum presbyterum, A culpae miseria Acheronti datura, matrem suam vere, Inde pie eruis, Quam sibi elegerat admones, ut statum in raatrem habere, Mutaus tuura celebret Nulli unquam velle [bauc] conceptum beatum. labi subiacere. Ad Primam. Ad Sextam. 1. Salve, sapientiae 1. Salve, virgo virginum, domus dedicata, templum trinitatis, Columna septemplici Angelorom gaudium, mire perornata, cella puritatis, Ab omni conlagio Solarnen maerentium, mundi praeservata, Hortus voluptatis, Ante sancta in utero Palma patientiae, parentis quam nata. Cedrus castitatis. 2. Ab aeterno Dominus 2. Helsini navicula te praedestinavit undis agitatur, Matrem unigeniti A quo mox ut monito fore, qui creavit caelitus iuratur, Terram, pontum, aethera, Quod tua conceptio quam sic sublimavit, devote colatur, Nulla culpa penitus Acquur ad imperium sibi subiugavit. tuum mitigatur. - 94 - Ad Nonaru. Amorisque facibus 1. Salve,urbs refngii cor tepensflammetur, turrisqueraunita, Ut buncpure diligat, Davidpropugnaculis huic famuletur. mirisinsignita, Ad Completorium. Tu sponsato coniugem ducentelevita, Salve,virgo puerpera, mater illibata, Nonam cum indperet, huncaffaris ita: Keginaclementiae, dulcis advocata, 2. Numquidnon pulcherrima Praecunctis angelicis sum?dic ergo, quare chorisordinata Me dimissa aliam Et ad dextram filii vis sponsam amare? in regno locata. Koli hoc sic agere, mihi famulare Ad te, mater gratiae, Et hinc raeum conceptum ilulcis spes reorum, cura celebrare. Preces supplex dirigo, ut regni caelorum Ad Vesperas. Adipisci merear 1. Salve horologium, gaudia sanctorum, quo retrogradatur Adiunctus splendiferis choris angelorura. Phoebus decem lineis, verbum incarnatur, Conclusio. Ut homoab inferis Supplicesofferimus ad summavehatur, tibi, mater pia, Immensusab angelis Has horas canonicas, paulo minoratur. tu nos in hac via 2. Solis huius radiis, Ducas cursu prospero domina, fugetur et in agonia Tetra nox, et acies Astes nobis exitus, mentis illustretur, o dulcis Maria. Orat. ms. Cleophae de Baden anni 1516. Cod. Paulan. Sanblas. memb. 76. A. - <>rat. nis. Ambergen. anni 1476. Clm. Monacen. 2990. B. - Ad Prim. 2, 5 Terni A. - Ad Tert. 1, 5 fronde B. - Ad Vesp. 2, 2 daci.M.n fugetur A. -- 2, 6 Tepe cor I!. - Ad Compl. 1, 8 collocata B. - Con- clusio fehlt A. 39. De ConceptioneBMV. Ad Matutinum. Ad Primam. Benedicta conceptio 2 Erubescant insensati, Yirginis matris Mariae Qui respuunt celebrarc Fcstivetur cum gaudio, Mysteria tam sacrati Assit dies laetitiae, Diei ac festivare, Laetetur tota regiu Qoi fuerunt copulati, Serviens regi gloriae Vir cum sua muliere, Non obstantc obiurgio Pessime sunt avisati Detralicntis invidiae. Sic volentes deviare. - 95 - Ad Tertiam. Ad Vesperas. 3. Conceptio laudabilis 6. Salve, mater salvatoris, Ab angelo nuntiata Quae es soror insignita, Mariae tam amabilis Salve, qnia Deum paris, In conceptu praeservata, Angelorum spes et vita, Est unde venerabilis Salve, virgo singularis, Ecclesia illustrata Vera sacra margarita, Et in suis miraculis Salve, quia stella maris Et laudibus honorata. Es sine labe concepta. Ad Sextam. Ad Corapletorium. 4. Ave, regina caeloram, 7. Matris Dei conceptio Inter omnes mitissima, Est nostrae redemptionis Ave, decus angelorum Potissima inceptio Inter omnes pulcherrima Atque reparatiouis Siraul et archangelorurn Et, non mirum, exemptio Omni laude dignissima, Antiquae contagionis Quae conceptavitiorum Fuit et in principio Sine labe purissima. Ipsius creationis. A d N o n a m. Conclusio. 5, Tuum corpus ac viscera, 8. Conceptionis honore QuaeDominum portaverunt, Has horas,Christe, diximus Virginalia ubera, Corde devoto et ore Quae ipsummetlactaverunt, Matris tuae, quam petimus, Beata sunt et opera Ut nos mundes a foetore Tua, et qui crediderunt, Peccatorum, quae fecimus, Quod sine labe concepta Precum suarum fervore, Post et ante permanserunt. Ut in caelo tecum simus. Cod. Palat. Vindobonen. 1862. saec. 15. A. - Clm. Monacen. 4423 anni 1481. B. - Cod. Parisin. 3639 saec. 1B/ie. C. - - Horae B.VM. sec. usum Komanum. imp. Parisiis 1-522. D. - Horae BMV. sec. usum Romanum imp. Parisiis (Kerver) 1519.E. - 1, 2 Virginis fehlt A. - 1, 8 munditiaeA. - Str. 1 fehlt B. - 2, 2 Qui contemnunt B. - 2, 6 Sanctus vir cum sua B; dann schiebt B die Zeile ein: Ut in statu innoceulum. - 2, 7 Percisse sunt advisati A; Pessime exsistunt advisati B. - 2, 8 Sic feb.lt A. - 3, 3 tam mirabilis B; tam laudabilis D. - 3, 5 est fehlt hier B. - 3, 6 Ecclesia est illustrata B. - 3, 7 Signis et miraculis B. - Str. 4 ad Nonam B. - 4, 4 omnes venustissima B. - 4, 7 Quae sola concepta es vitiorum B. - Str. 5 ad Sextam B. - 5, 1 Suum corpus AD. - 5, 2 Quae Deum B. - 5, 6 et fehlt B. - 5, 7 Quae sine AD. ~ 6, 1 redemptoris B. - 6, 4 sol et vita D. - 6, 6 Christi felix margarita B. - 6, 7 Vale vera stella maris B. - 6, 8 Tu sola sine labe eoncepta laetaris B. - - 7, 1 Matris Uei conceptio dignissima B. - 7, 2 Nostrae erat redemptionis B. - 7, 3 Inceptio potissima B. - 6, 5 Eapropter non mirum si exceptio B. - 7, 7 Adessedebuit in principio B. -- 7, 8 Huuianaerestauratiouis B; hinter 7, 8 noch: perpetua salvatio E. - Str. 8 fehlt AB. - 8, 2 dicimus E. - - 96 - 40. De Conceptione BMV. Ad Matutinum. 1. Fletus longaevi rex regum misertus Angelummittit, gaudiumpro luctu, Ut dicat Annae: tempore scnili Prolem habebis. 2. Aeterni verbi concipies matrem, Anna, tu gaude, quoniam nec talem Esse nec credas futuram, hanc dicent Omnes beatam. 3. loachim magno gaadio repletur, Vocera dam audit angeli dicentis: Pariet tibi Anna matrem Dei, Grandem prae cunetis. 4. Gloria patri genitaeque proli, Flamini sancto virginique raatri, ^uae Dei natum genuit hominera, Sit laus perennis. Ad Primam. 1. Tcrminum noctis aeternus aurora Reddidit muudo Mariara praemittens, Gaudium mundi, stellam matutinam, Praeviam solis. 2. In ortu lucis stellae maris pontus, Terra laetetur, gaudeat peccator, Nascitur mater lesu redemptoris, Maria clemens. 3. Caelici cives, reges terrae colant, Sterilis parit, miratur natura, Stupet infernus videus sine labe Virginem nasci. Ad Tertiam. 1. Salutem mundo tribuere volens E caelis Deus angelumMariae Mittit, ut dicat eam salutando: Ave, Maria. 2. Gratia plena, concipies Deum, Hoc tibi signum: Elisabeth, tua Parens, concepit sterilisque sua In seaectute. - 97 - 3. Puella gaudens Gabrielis ore Suscipit verba, respondenssic dicit: Ecce, ancilla Domini fiatque Hoc verbum tuum. Ad Sextam. 1. Puerum vatem habentem supremi Alvo reclusum cognatam Maria Montana ludae ascendens salutat Fcstino gressu. 2. Maria vocem Elisabeth audit, Exsultat infans in ntero clausus, Prophetat mater dicens: quia credis, Concipis verbum. 3. Virgo tam raira audiens et videns Canticum novum reddit creaturi, Dulce dans melos: Magnificat Deum Anima mea. Ad Nonam. 1. Nascitur mundo verbum caro factum, Solis transcendens lucem lux perfecta Tenebris lucens, capere quam sui Generis nolunt. 2. Gloriam Deo, pacem terrae cantat Chorus caelorum, lux oritur nova, Custodes gregis cantus angelorum Audiunt nocte. 3. Pastores currunt cantus aadientes Natum videre pannis involutum, Mariae natum vident in praesaepe, Redeunt laeti. Ad Vesperas. 1. Morte dum vides ortum vitae mori, Quis, quantus dolor, gladius pertransit Aniraam tuaro, genetrix tu vitae, 0 clemens mater! 2. Corporis nati videns plagas, latus, Sanguinis fluxum, derisorum verba, Lacrimas fundens tu subiaces humo, Tu pia mater. 3. Me tecum flere plagasquc sentire, Genetrix, dona tua prece nati, Lancea, clavis, cruce, spinis pungi Fac, dulcis mater. Dreves, Pia Dictamina. III. - 98 - Ad Completorinm. 1. Reginac cacli e domo refertur losaphat corpus, nihil repcritur ISi locus, in quo, mannaque dc caclo Ibidem esse. 2. Credimus pie sanctorum cum choris lesum venisse,Deo iubilantes, Auimam, corpus simul sociantes In summo caelo. 3. Trinitas sancta suscipiens matrem Seilis coronat ter denis centenis, Gaudium semper, iubilu.s iu aevum Sit tibi, mater. Ilorae sec. usum Parisinum saec. 15. Cod. Lincen. CcII 3 A. - Offic. B. M. V. sec. usum Romanum imp. Parisiis (Kerver) 1501. B. - Offic. I;. M. V. aec. usum Komauiini imp. Parisiis (Hardouyn) s. a 1509).C. - Horas di- Xuustra Senora segun la orden Komana, f ar.i-"ra l-Y.14.1). - <>t'tic. 1'.. M. V. scr. usum Komanae curiae imp. in Cnstro Lauro curtis maioris 1503. E. - Horae beatae M. V. see. usum Romanum totaliter ad l"ii;rii]n irnp. Parisiis s. a. [ea 1831J.F. - AdMat. 1,1 longaevum A.-2, 1 Eti-uim vuvbi A. - AdPrim. 1,1 aeter- uum CF; aeternae B. -- 1, 2 promittens I). - 2, 1 stella A. - 2, 'J lautau- tnr J'.F. - 3, 1 Felici J!: faeli cives (J. - 3, 4 nascens A. - Ad Tt-rt. 2, 3 *tx-rilis tilium CF. - 3, 2 sn>.. jiit F. - A Ad Sextam. A d Vesperas. 5. Ave, crucem sequebaris, 7. Ave, loseph dura precatur, Mortem trucem spccularis, Hora vespertina datur Hora ducem contemplaris Corpus sacrum, lanceatur Sexta pungi, o Maria; Latus lesu, o Maria; Ave, noto commendaris, Ave, corpus sublevatur, Toto cordc confossaris Non frustratur, sed murratur, Fellis potu, sic orbaris . At infernus spoliatur lesum flendo, o Maria. lesu duce, o Maria. Ad Nonam. Ad Completorium. 6. Ave, vox, sol, nox obscura, 8. Ave sero tres Mariae Velum, tellus, petra dura Murram parant turabae diac, Sunt in n o n a signa plura Surgens scandit donans pie Necis lesu, o Maria; Pneuma lesus, o Maria; Ave, de te trux natura Ave, iuncta nunc Messiae Tempus nacta partus iura Triuac fulgens hierarchiae, lam extorquet cum usura, Nos inscribas in hac die Poenaslesu, o Maria. Libro lesu, o Maria. Scala caeli Saec. 14. ex. Cod. Pragen. XIII E 3. 42. De CompassioneBMV. Ad Matutinum. Ad Tertiam. 1. Mater sapientiae, 3. Adclamantempopulum rosa sine spina, hora tertiarum Maria ingemuit Crucitige percipit, hora matutina, cor fit plus amarum, Dum audivit Dominum Spinis punctum aspicit captum ct ligatum, natum et ferentem Pergit lerosolymam, Crucem, sequensfilium ut videret natum. maestam habet mentem. A d Pr imara. Ad S extam. 2. Hora prima filium 4. Hora sexta Domiuum caesum et afflictum in crucem levari Cernit et ab impiis Perspicit et ferreis vinculis astrictum, clavis conclavari, Ad Pilatum praesidem Frangi membra geniti duci cum clamore sanguinemque fundi, Fili mi, ingeminans Mente fit exanirais magno cum angore. domiiiatrix mundi. - 100 - Ad Nonam. Ad Completorium. 5. Hora uona spiritum 7. Hora completorii, patri commendantem quando sepulturae Audit natum, valida Corpus sacrum traditur, voce exspirantem, virgo mater dure Cuius latus lancea Lamentatnr, eiulans quando perforavit, se tum desolatam Genetricis viscera Natoque tam inclito ferrum penetravit. se fore privatam. Ad Vesperas. Con clusio. 6. De cruce depositum 8. Has horas canonicas hora vespertina tibi cum amore, Tenet inter brachia Virgo mater, offero caeloram regina, tuo pro dolore, Quae dum lavit lacrimis Ut quae crucem tilii madidum cruore, mente pertulisti, Se aspergit sanguinis Nos ducas ad gaudia sacrati rubore. sempiierna Christi. Cod. Palat. Vindobonen. 4076. saec. 15. A. - Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Lunaelacen.) 3860. saec. 15. B. - Orat. ms. Tegurinum anni 1467. Clm. Monacen. 19991. C. - Orat. ms. Tegurinum anni 1470. Clm. Monacen. 20021. D. - Praeparatiouesdevotae etc.Tegernsee 1577. fol. 51b sqq. E. - 2, 7 Fili clamanscorruit CE. - 2, 8 prae dolore CE. - 3, 4 plus fit A. - 4, 5 Frangi membra peremti A. -- 4, 6 Et sanguine fuudi E. - 4, 7 Inde fit exanirais E. --5, 3 natuni lugubri HE. - 6, 8 colore C, dulore E. - 7, 6 se tam E. - - 7, 8 sic fore E. - 8, 4 pro tuo dolore E. - 8, 8 coae- teriia E. 43. De CompassioneI'. M. V. A d Matutinum. A d Tertiam. 1. Imperialis Domina, 3. Suavitatis viola Maria turbabatur, in ara turbabatur, Cum ei Christus Dominus Cum hora Christus tertia deutentus nuutiatur, spinis coronabatur, Suspiriis, doloribus Plena amaritudinis obruta pertrcmescit plus cunctis virgo dia Hora noctis media, Natum vidit in sauguine quae peccatum nescit. caelestis hierarchia. Ad Primam. A d S e x t a m. 2. Puellarum sanctissima, 4. Tunc castitatis lilium Maria oneratur, Maria adgravatur, Hora prima filius Hora sexta Dominus dum false accusatur, cum cruci conclavatur, Respexit tristis domina Tunc pertransivit acrius carum suum natum, primo Simeonis De supernissedibus castaevirginis aperte ei datum doloris. - 101 - Ad Nonam. Ad Completorium. Hora nona domina 7. Hora completorii Maria orbabatur Maria laureatum Dilecto suo filio, Art se trabit debili dum moriebatur, voce denigratum, Amens in terram cecirlit, loseph fidelis sepelit vix spirans Deo vota, Mariae tiorem lcsse, Quem lohannes mox sustulit, Luce claret prophotica trinitatis rtfta. lesnm Deum esse. Ad Vesperas. Conclusio. 6. Sacrum corpus Domini Sublimis o puerpera Maria praedivina complectens omni Plangit, bunc depositum Tui dilecti vulnera bora vespertina, in sacrosancto pectore, Osculatar vnlnera Ad nostrum fac solacium cruenta nati patris, dilectum tui nteri Tunc innovantar omnia Nostrornm semper cordium lamenta piac matris. totis medullis inseri. 9. Has boras, o sanctissima, tibi et tuo nato Decanto laudabiliter, in caelo aureato Digneris me ct alios christicolas locarc, In laudem vestram iugiter nos iustis sociare. Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Pragen XIII. E 3. A. -- Cod. (.'arols- mhan. Augien. 36. saec. 14/ir..B. - - 1, 3 lesus Dominus B. -- 1, 4 nun- ciabatur A. - 1, 6 contremiscit B. - 2, 3 Hnra prima dum Dominus B. - 2, 4 Nequiter accusatur B. - 2, 6 Suum dnlcem natum B. -- 2, 7 und 8: lam alapis caesum consputum et colaphizatum B. - 3, 2 sqq: Maria nuu- cnpatur, Spinis cum hora tertia k-.sus corouatur, Quavis amaritudinu plus pleua virgo dia B. - 4, 3 Hora sexta cum B. - 4, 4 In cruce conclavntur B. - 4, 6 Hoc verbum SimeonisB. - 4. 7 und 8 Aniniam tuam gladius meabit passionis B. - - 5, 1 Hora nona castissima B. - 5, 4 Duni hic B. - 5, 4 Dura hic B. - - 5, 8 Qui est trinitatis rota B. - C, 1 Saeratum corpus B. - 6, 3 Plangcns depositum continens B. - 6, 6 .Sacrosancta nati patris B. -- 7, 2 Generosa lanceatum B. - 7, 3 Ad se traxit flebiliter B. - 7, 4 Amplexibus vallatum B. -- 7, 4 Fidelis losepb sepelit Mariae florem lessc, lesuni, luccm Dominicara, qui dat oranibus esse 1!. - Str. 8 steht in B. vor Str. 1. - - 8, 1 O felix puerpera B. - 8, 5 Fac ad meuni 15. - - s, 6 Dilecti A. -- 8, 7 Me:irum semper mentinm 1?. - 9, 3 Psallo nunc temporaliter B. - 9, 4 laureato B. -- 9, 7 und 8 In tuo regno iugiter Et sanctis sociare B." - - Incipit oratio ad modum nPatris sapien- tia". A. -- - 102 - 44. De CompassioncBMV. AdMatutinum. AdNonam. 1. Consolatrix pauperum, 5. Audit in meridie caelica regina, vocem morientis, Audit captum filium Lanceamin latere bora matutina, viderat pendentis, Gregeraapostoliram Terrae motus, tenebrae, intellegit dispersum, qnae tunc evenerunt, Sicquesibi gladium Mariam in 'pectore sentit in cor mersum. dire transfixerunt. Ad Primam. Ad Vesperas. 2. Hora prima conspicit, 6. Cum de ligni nexibus qualiter Pilato vespere movetur, lesum turba tradidit, Maternis amplexibus viro reprobato, stringens intuetur, Cernens proli faciem Ungit, tergit vulnera, sputo maculatam flet et osculatur Ensis sentit aciem Mater et in anima in corde vibratam. sic transverberatur. A d Tertiam. Ad Completorium. 3. Cum advenit tertia, 7. Sepulturae deditum videt coronatum occidente die Spinis et sententia Magnum est supplicium prava condemnatum, virgini Mariae, Virgis caesum intuens, Viva carens mortuo crucem baiulantem mater benedicta Et mucronem senticns Est prophetae gladio sese perforantem. graviter adflicta. Ad Sextam. Conclusio. 4. Hora sexta filium 8. Hunc sermonem, domina, videt conclavari, tibi iam oblatum Inter duos raedium Et quondam ante tempora audit blasphemari, a sene prophetatura Ex amaritudine Dignare, clementissima, murratae potionis acceptaregratum Est in matre virgine Meque tecum iugiter mucro Simeonis. fac vere beatum. Cod. Palat. Vindobonen. fol. Lunaelacen.) 3835. anni 1451. A. - Orat. ms. Lt-hninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV ° 29. B. -- 1, 3 Audis A. - 1, 6 intellegis A. - 1, 7 tibi A. - 1, 8 sentis A. - 2, 1 conspicis A. - 2, 5 Prolis cernens B. - - 2, 7 Ac lancea acie A. - - 2, 8 in corde vul- neratamA. - 3, 2 vides A. - 3, 8 te matremperforantem A. - 4, 2 ligno conclavari A. - - 4,4 videt A. - 4, 5 Prae B. - 4, 7 in te matre A. ">,4 videsqueA. - 5, 5 et tenebraeB. - 5, 7 Te matrem in A. - Str. 6 lautet iu A: - 103 - Infantem, quem iu gremio materno tractabas care, De cruce hunc depositum amplexaris amare, Maestis (!) cernis vuliiera, fles et oscularis, Mater, et in anima sic transverberaris. 7, 3 et B. 7, 4 Tibi virgini A. - 7, 5 Vivo carenset B. - 7, 7 Es A. - - Vgl. Daniel I, 338 sqq. 45. De lompassione BMV. AdMatutinum. AdNonam. 1. Dum Cliristi mater inclita, 5. Hora nona filium caelica regina, attendit clamitantem Audit captum filium Prae dolore nimio hora matutina, et caput inclinantem, Cor est concussum virginis, Mariae dulcis filius simul et expavit, tunc moriens defecit, Et hic rumor virginem Doloris ensis animam nimis exturbavit. ipsius tunc perfecit. A d Primam. A d V e s p e r a s. 2. Hora prima filium 6. De cruceque depositum caesum et adflictum liora vespertina Cernit et ab impiis Tenet inter brachia vinculis astrictum, caelica regina, Ad Pilatum praesidem Tergit, ungit vulnera, duci cum clamore, flet et osculatur, Expavit eius spiritus Dulcissimae cor virginis cordis prae dolore. gladio vulneratur. Ad Tertiam. Ad Compl etorium. 3. Dum hora venit tertia, 7. Scpulturae deditum vidit flagellatum, occidente die Indutum quoque purpura, Magnum est supplicium spinis coronatura, virgini Mariae, Crucis quem supplicio Dulci carens filio praeses condemnavit, mater benedicta Tunc doloris gladius Est doloris gladio cor matris penetravit. graviter adflicta. A d Sextam. Conclusio. 4. Hora sexta filium 8. Hunc sermonem, domina, vidit conclavari tibi cum amore, Clavis acutissimis Virgo niater, offero in cruceque levari, tuo pro dolore, Transfigi iuembra geniti Quemdigneris, clementissima, sanguinemque fundi, acceptare gratum Inde fit exanimis Meque tecum iugiter dominatrix mundi. facere beatum. Orat. ms. Nicolai Muffel Nurembergen. anui 1462. Cod. Sigmaringen. 1462.- Bearbeitung dus vorigen. - 104 - 46. De Compassione6. M. V. AdMatntinum. AdNonam. 1. Matutino tempore 5. Hora nona filium Mariae nnntiatur, videt exspirantem, Quoda Indaeisperfidis Heli voceaudiens Christus capiatur. maxima clamantem, Domum Annae petiit, lohanni se et spiritum nam illnc ducebatur, patri commendantcm, Toto corde tremuit, Simeonis gladium dum male tractabatnr. cor eius perforantem. A d P rimam. Ad Vesperas. 2. Ilora prima Maria 6. Yespertino tempore lesum suum natum Maria dolorosa Lacrimis perfusa De cruce depositam sequitur ad Pilatum, voce quaerulosa Falsis testimoniis Coiitinens in gremio, in multis accusatnm, dicens: o meorum Vultum suura conspuunt, Senectutis baculus, lumen caeli gratum. luinen oculorum. Ad Tertiam. Ad Completorium. 3. Hora audit tertia 7. Hora completorii crucitigi natum. venit ad sepulcrum Videns tectum parpnra, Unxitque aromatc sjiinis coronatum, Christi corpus pnlclirum, Post mortis sententia Deformatum tilium fiuulem damnatnm, pallore mortis durae, Trabe cmcis maxinia Vitao nostrae praemium, ilure oneratum. praesentis et futnrae. Ad Sextam. C o n c 1u s i o. 4. Hora sexta Maria 8. Has horas canonicas, vidit conclavari Maria, mater pia. Curpus Christi tenerum, Tuae laudi refero in altmn levari, cordis sympbonia, Sitientera etiam Sicnt tu compassaes felle satiari, nato in agone, .Suam vestem filii Sic me sibi socium sanguine rubrari. facias coronae. Scala coeli saec. 14. Cod.Pragen. XIII E 3. A. - Cod. S. Floriani III l:;. saec. lo. B. - Cod. S. Floriani XI 122. saec. 16. C. - Cod. Ducum- burgeu. 63. saec.15. D. - Orat. ms. ScoterumVindobon. 54 h 8. anni 1410. E. - Cod.Palat. Vindobon.(ol. Campen.)883. saec.14 et 15.F. Orat! ms. llalesbrunen.sesaec. 15. Cod. Erlangen. 770. G. " " Cod. Paulanus Hosp. Cart. 326. saec. 15. H. - - Orat. ms. Combergensesaec. 15. Cnd. 1 b s7. I. - <>r:tt. ms. saec.15. Cod.1'apit. Toletani 34-28* - 105 - K. - Orat. ms. Carth. Erphesforden.saec. 15. Cod.Rossian. VTJI 56. L. - Orat. ms. aa.ec.15. Cod. Eremiten. 764. M. - Hortulus animae imp. Nurembergae 1518. N. 1, 1 Hora matutina BCDEMN.- 1, 3 Quod.lesus a ludaeis BDN; Quod a ludaeis traditus M. -- 1, 4 falsis captivatur 15DN; lesus captivatur M; Christus captivatur CEH: filius captivatur L. - 1,5 Mox domum A. - 1, 6 nam ibi A; nam fehlt BDN; quo lesus ducebaturL; qua deducebatur M. - - 1, 7 Magdalena socians M. - " 1,8 cum male E; nam malu II; male dum tractatur BN; dum male lesus tractabatur L; fltms cnmitabatur M. - - A hat nach jeder Stropbe noch folgende Ver.se, in denen dann statt matutinani jedesmal primam, tertiam u. s. f. einzusetzen: Hane horara matutinam, Maria, mater pia, Tuae laudi refero cum cordis symphonia, Ut sicut tu compassa es nato in agone Et nunc conregna(n)s unico, a mortis me mucrone Ereptum tu constituas dextro cum latrone. O mater benignissima summae deitatis, Pone compassionem tuam inter animatn Mtam et iudicium tui dilecti filii. 2, 1 Hora prima geuetrix L. -- 2. 2 primo suiim natum L. - 2, 3 Scqtiitiir suspiriis L, singultibus M; Crebris suspiriis I!N. - 2,4 crebris ad 1'ilaturn LM. -- 2, 5 Falsos testes audiens IILN: Tt-sti-s falsos audiens M. - 2, 6 sputo maculatum BMN; vidit maculatum L. - 2, 7 Cernit suum filium M; Cernens ingemiscit BN; Sputis et ingemuit L. -- 2, 8 acriter alapatum BLN; et colaphizatum M; die ganze Strophe lautet in Ell: Hora prima sequitur Maria suum natura Singultibus ac lacrimis perftisa ad Pilatum, Falsos testes audiens sputo maculatum Ingemiscens conspicit, dire alapatura, nur hat II Fletibns ac lacrimi.s. - 3, 1 AudivitH; audit hora t<-rti.i BLMN; IFora tcrtia Marhi audit D. - 3, 3 Cmcifige APIN. - Vidit BDMN, Teetum vidit purpura L; l'urimra vestitum et E. - 3, 4 vidit coronatnm E. - 3, 5 sq. und 3, 7 sq. umgestellt L. - 3, 5 Ad mortis BN; Morti per M; Et post mortis D; Tunc per sententiam L. -- 3, 6 tilium dainnatiim M; morte condemnatum L. - 3, 7 Trabe magna crucis BN; Tralic crucis magnaD, maxima L, horrida M, gravi C. - 3, 8 valde oneratumE; gravitrr oneratnm BDLN; nimis imeratum M; exhinc oneratnm C. - - 4, 1 sexta filium M; sexta genetrix L. - 4, 2 videt A. - 4, 3 Corpus lesu (.'," corpus cruce M; Corpus eius E. - 4, 4 elevari H; sursuraelevari M. - - 4, 5 lesum sitientem cum BDN; Sitientem insuper E; Sitieiittm tiliuin L; Sitiontem queritur M. - 4, 6 cum felle H; fellequeL; saturari EM. -- 4, 7 Et VL's1<-iii propriam BN; Suamque vestem CEHL; Eius quoque vestes D; Vc--.temsuam sanguine M. - 4, 8 De sauguine E; cum sanguine D; rubricpri BX; nati rubricari M. -- 5, 1 Ilora nona Maria JJMN; Hora nona conspicit L. - 5, 2 lesurn exspirantemBDMN; mater exspirantemL. - 5, 3 lleli, heli E; Videns audivit voce BN; Videns audit Heli voce D; lesum lacrimabili L; Audit Heli, heli voce M. - 5,4 magna clamantem DM; magnaque 15X; maxime E; voce proclamautem L. - 5, 5 Inhanni matrem, flaniun BMN; lohanni matrera, animani 1); Ipsam lohanni, spiritum L. -- 5, 7 Eusem Simconis BDMN; 5, 7 gladios L. 5, 8 tunc sensit perforantom E; (ipsius) aiiimain perforavit L. -- 6, 1 Hora vespertina BCDMN. - 6, 4 quaerulosa L; 6, 6 dicens felilt L; dixit BN. -- 6, 7 Vitae sustt-ntati.iBN. - 6, 8 et lumen AL. - Str. 6 lautet in M : Hora vespertina Maria suo nato De cruce deposito, toto vulnerato Eiulaudo loquitur: Fili, salus mundi, Tantis pocnis me et te voluisti tundi. - 106 - 7, 2 ivit ad H. - 7, 3 Unxit aromateBN, cum aromateE; AromateMaria D; Maria aromatibusL. - - 7, 4 unxit corpusDL; Cbristi corpus E. - 7, 5 lesu deformatumBN; Deformatumspecie E; Tabefactumfuerat L. - 7, 7 Kedemptionisno.strae BDN; Kedemtorisomnium L. -- 7, 8 praemium futurae BDN; vitae spesfuturae L. -- Die ganze Str. 7 lautct in M: Hora completorii mater vulneratur Novo maerore, cum filius turaulatur, Magdalena luctuans ei sociatur, Nunc matrem nunc filium quae lamentabatur. Str. 8 felilt A. - 1 dulci symphonia L. -- 8, 5 Ut sicut passa es E; Ut sicut compassa es 47. De CompassioneBMV. Ad Matutinura. Ad Primam. Matris cor virgineum 2. Hora prima domiiia Threna totum trivit, videns flagellatum Quandosuum filium Suutn nnigenitum, Nocte captum seivit, turpiter tractatum. Duciumad praetorium Colaphiset alapis, Manecum audivit, sputo deformatum, Freqaens dans suspirium Manus torquens acritor Saope singultivit. ruit in ploratum. - 107 - Ad T ertiam. Ad Vesperas. 3. Videns virgo filium 6. De cruce deponitur hora tertiarum, hora vesperarum, Caput punctum viliter Mater, cani aspiceret corona spinarum, eius natam carum, Crucem ferre scapulis Osculis amplectitur ad locum poenarnm, pignas caeli claram, Heu, dolore sternitur Corpus Christi madidans luto platearum. stillis lacrimarum. A d Sextam. Ad Completorium. 4. Hora sexta respicit 7. Hora completorii mater suum natum, mater excitatur, Obsessumvulneribus, Ut lugeret mortuum, cruci conclavatum, ubi tumulatur, Inter fures positum Nec vult hinc recedere, felleqne potatum, sed ibi moratur, Illa secum sentiens Usque dum ad filium reddit eiulatum. tandem exaltatur. A d Nonara. C o n c 1 u s i o. Hora nona flebilis Ergo, mater, miseris cernit exspirantem, miserere raitis, Patri dando spiritura Pro quibus compateris Heloi clamantem, presso botro vitis, Militem curu laiicea Nos a peste funeris latus perforantem, salva fuga Dytis Cadit tunc in exstasi, Et nos iunge ceteris dolor sternit stantem. vita redimitis. Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. I4/iP. A. - Orat. ms. saec. 15. Cod. Londinen. Harl. 211. B. - Orat. ms. Franciscan. saec. 15. GW. Lon- dinen. Reg. 2 A II. C. B -wiederholt nach jeder Strophe fulgenden Rundreim: Te laudamus, te rogamus, Mater lesu Christi, Ut intendas et defendas Nos a morte tristi. 2, 6 sputis J5C. - 2, 7 graviter BC. - 3, 3 capite A; punctnm filii BC. - 3, 6 locum ad B. - 4, 3 Ob cessumB. - 4, 8 incolatum A. - 5, 1 flebilem A. - 5, 2 cernis haec spirautem K. - 5, 3 Pater A. - 5, 7 Cadit dum in exitu A. - 5, 8 doloris vidit stantem A. -- 7, 2 properatur B, contristatur C. - - 7, 3 Quae deplorat C. - 7, 5 sqq. lauten in C: Nunc congaudet Domiuo, ubi gloriatur, Ac in caeli palatio regina honoratur. Str. 8 fehlt C. - 108 - 48. De CompassioneBMV. Ad Matutinum. 1. 0 beata, perturbata, 4. Nam rex magnusvclut agnus Pia mater Domini, Immolari voluit De amara et avara Et per crueem nobis lucem Morte tui filii. Salutis restituit. 2. Qnot tornienta, quot lamenta, 5. Duris lesus plagis caesus Quanti tui geniitns, Et corona spinea Cum rex caeli tam crudeli Coronatus et per latus Morte fuit traditus! Est transfixus lancea. 3. Corde tristi pertulisti 6. Post hoc sui nati frui Passionis gladium, Caeli in palatio I)um rex fortis dirae mortis Vultu digno ac benigno Patitur suppliciura. Matris det compassio. 7. In amore ct bonore Matris passo filio Sit dccennis ac perennis Laus et iubilatio. Ad Laudes. 1. O Maria, mater Christi, 3. Sic per mortem temporalem Dolorc plena tu fuisti, Nostram solvit acternalem, ( um filius in cruce totus Grates tantae caritati ( ruore suo fuit lotus. Nunc agamus vulnerati. 2. Acctum sumpsit fellc mistum, 4. Imploramus te, piissima, I)uni gustasset potuni istum, Pro impetranda venia, Caput suum inclinavit, Ut nobis Chrisli passio Patri spiriluni conmieniJavit. Culpaiuni sit rcmissio. r». I-Ioc praestet tuus tilius, Icsns beuignissimus, Cum patre ct paraclito i^ui regnat sino tcrinino. A il Primani. lam lueis perit claritas, 2. Lingua nulla __, , (jiuaemundi fuit sanctitas Lunionquid idem pr-rtulit Moitcm per turpissimam Crucisin patibulo, Vere et inimanissimam. Ad Tertiam. Nunc, sanctc, nobis omnibns 2. Os, lingua, mens te tiagitat, Ignoscc delinqucutibus, Ut idem nobis tribuat Ghriste, redemptor omnium, Tua benignapietas Exaudi preces supplicum. Et piae matris bonitas. 3. Tu esto nostrum gaudium, Qui es futurum praeniium, Sit nostra in te gloria Per saeculorum saecula. Ad Sextam. Rcctor potens, tu aspice 2. Exstingue flammas mciitium Et mala ista comprime, Miserarum gentiura, Quae tuum premunt populum, Matris per subsidiuin Et ei fer auxilium. Tu culpas dele omnium. 3. Tu esto nostrum gaudiuin. A d N o n a m. 1. Kerum Deus piissirae, 2. Largire cunctis servulis, Matris planctum respice, Quos mundat unda sanguiuis, Quem sub cruce pertulit, Nescire lapsus criminum Dum cor eius ensis laedit. Nec mortis ferre reditum. 3. Tu esto nostrum gaudium Ad Vesperas. 1. 0 Maria, stella maris, 3. Haec salutaris passio Ecce, tuus salutaris Et sanguinis effusio Pro salute hominum Mundum purgct a pcccatis Crucis subiit supplicium. Opus complenspietatis. 2. Haec palma victoriae, 4. Tui virtute sanguinis, Portus et porta gloriae, Obtentu matris virginis In qua, mater, tuus natus Da nobis muiidum vincere Totus pendet vulneratus. Et tecum semper vivere. 5. Haec castae matris dignitas, Sacra praestet trinitas, Pater atque filius Sanctus quoque spiritus. - 110 - Ad Complctori um. 1. Fit porta nostrahodie 3. Honor decetiilio, Patenscaelestis gloriae Suo qui bujiplicio lu aperturalateris Nosduxit ad caelestia Filii Mariae virginis. Aeternaepacis gaudia. 2. Genusomne saecnli "i. Laus patri sit et tilio Laudes sacrae virgini Et spiritui paraclito, Tu caneiu perpetuum, Qui vitam sine termino Quacsolvit Evae debitum. Nobis donetin patria. "Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Pragen. XHI E 3. - Ad Laud. 1, 3 Ciun tuus filius in. - Ad Prirn. 2, 2 Lux quid idem. - Ad Vesp. 5, 2 praestat. 49. De CompassioneBMV. A d M a t u t i n u m. A d N o n a m. 1. L>ulcc lilium vernale, 5. Altus dolor tc concingit, 0 te quanium vae poeuale Dumque vitam mors confringit, Circumtexit et aspexit Et tu inorti adligaris Tota nocteque correxit, Christi, nobis pro precaris, 0 et Alpha dum captatur. Rosa veriiaus o serena. Ad Priroam. Ad Vesperas. 2. Rivi madent fluviales 6. Eia, mater, fons amoris, Vultuui velut pluvialts Te exbausit vis maeroris, llla hora, qua Pilato Oculis dum aspexisti Natus tibi pro peccato Reclinari corpus Christi, Adae vinctus praedicatur. Virgo virginum araoena. A d T e r t i a m. Ad Completorium. 3. Numquid plangam, Tertiarum 7. Mordet ensis bipertitus Duni dat hora lacrimaram Mundum cor et tripertitus, Velut raontes altos fontes, En, hora completorii Stultitia dum per sontes Fit cura dum clausorii Damnat cruci redemptorem. Et immensitas doloram. Ad Sextam. Conclnsio. 4. Ensis sexta Simeonis 8. Christifera castissima, ydndit vellus Gedeonis, lesu mater carissima, Tau ilum Christusamplexatur. Te laudo his harmouiis, Ex quo scelus relaxatur En, tu me a daemoniis Gulae per triumpliatorem. Tege clipeo caelorum. - 111 - Ad Angelos. Ad omnes sanctos. 9. Virtutes omnes caelici 10. Reos salvent clarissimc Trinarumque angelici Alteque ferventissime Spiritus siut signifcri Tantorum preces electorum, Venturiquc cacliferi Reductorura miscrorum Pulsis porapis infcrnorum. A tortura damnatorum. Ad orancs animas. 11. Dulciter, omnes animae, In ignis ut examine Dum bravium ceperitis In bonoque fucritis, Tunc nostri recordamini, Et tunc nobis rependatis Sinum, ad quem festinatis, Christicolarum precibus Aptamus qui, ut faecibus Mitius eruamini. (Jod. Vatican. Palat. 411. saec. 15. fol. 35b. Verfasser ist Wynaudus de Stega; vgl. obfii Nr. 36. Vor demGediebte, auf welchusnocb eine pro- saische n(Jouclusio prapmissorum" folj;t, betiiulct sich folgeride Kubrik: ,,I5revis oratio de lioris beatae Mariaf virginis, de angelis cunctis et omnibus saiictis ac fidelibus animabus eum conclusione aptissima pro itinerantibus, ut nostrum iter quotidianura et finale in ictu mortis feliciter concludatur. Edita Am- burgae ad complacentiam gloriosi, sereni ac illustris principis et Domini, Domini Ludovici, sacri Romaui etc. Comitis Palentini (!i et Bavariae ducis" u. s. w.; fol 26a steht dieselbe Kubrik in deutscher Uliertragung, in der aber nacb dein Herzoge aucb seiner Gemalilin mit den Worten gedacbt wird: ,,vnd bevoraus der durchleuchtigsten, hocbgepornen turstin vnd frawen, fraw Mechtild, seyner elichen wirtein". llernach folgt das Gedicht verdeutscht wie folgt: Czu me tten czeit. Czu sexte czeit. O sufse lilge meilicher blut, In czeit der sexte swcrt symeoiis Eya, wie viel der pynen glut Mit grim sneit dich hcr gedeons Mit schrecken was umbgeben dicb Fell, da christus aim crucz stait Die gancze nacht so bitterlich, Vur aller menschen missetait, Vrsprung vnd endedo wartgefangen. Kecht als er were beczwongen. Czu prime czeit. Czu none czeit. Rinnende czeher als beche flos, Sweres we dich umbkleit Cliugend gleicb des reges gofs, Hersprungen in ir czu prime czeit, Truplichen da der dot verschneit Loblichercrist, do dicli der neit lesum,dem du wontebey, Vor pylatum stalt in banden. Nu traurik, aller freyden fry, Vilscheynende rose du clare. Czu tercze czeit. Clagensult ich die traurigestunde, Czu vesper. Hochzugkende aufs deyns berzens- Nu, brunne de liebe manickfalt, gruude Dich berschopfet das we mit seyner Threhen den brunflussen gleich, gewalt, In hoben bergen die herspringen sich, Hochwirdige, dodi arme vnd augendein Gekreucziget do christus wart mit Eujifingfii crist nach dotes peyn, czungen. Kuiue du liepliche luucfraw czware. - 112 - Czu Complet. Czu allen heyligen. Nachdemczwey swerde verachneyden Losen auch vns die leuterlich dein Clar hoch vnd gar bicziglich Hercz vnd trew in grosserpeyn, Zart gepet aller aufsherkorn Eya, luncfraw czu der lesten stunt Gewaysen,derczu vns verloren Reyfsetauch die peyndeines herzens- Eechtstrasse, die czufreyden endet. grunt, Nye vnimerme ist semblich we. Lauterallerkeuste christi geberin, Czu allen selen. Vollenkumen liebste iesu christi dregerin, Auchalle ir sussevnd getreuseln, Dicli loben ich niit diesem sange, Von hicz peyn in martel qwel, O lose du mich won teufels czwange, In korczer czeit so wird euch bas, Wonsche ich hyemelschilt du vor Nv bitten wir gedenkent an das mich ste. Brot, euwer besten speyse. Czu den engeln. Ir sult uns billichen wyedergeben Ir engel dreyer ierarcbey, Recbt des gleichen, wen wir streben, Cliore der neumden in byemel krey, In fleyfse wi ir wert herloste, Pflanczetvur vns euwer hanyer, Nirgent habpt ir auders troste, Herbymelt vns nach dote schier, Eynes gleicheu bitten wir uns be- Auch die teufel von vns wendent. weysen. 50. Horae de gandiis BMV. Ad Matutinum. Gaudeamus in Domino, 2. Et Gabriel archangelus Qui Mariam adoptavit, A summocaelo mittitur, Suo in matrem filio, Ut nuntiaret fnnditus Unde ipsam praeservavit, Illum, in quo mors moritur, Quia in matris utero Iste est Dei filius, Eam sibi consecravit. In quo vita exoritur. Ad Primam. Gaudeamuset iterum, 2. En, flos florem gennit Quia peperit Maria Et flos flore laetatur, Dulcissimum Dei tilium Radix germen protulit, Et permansit virgo pia. Homo quo reformatur, Quis potest tantum gaudium Et quod in Adam cecidit, Cogitare in via! lam in Christo reparatur. Ad Tertiam. Gaudeamusergo vere, 2. En, de longiuquo veniunt, Quia iam veneruut reges Philosophi munerati (.'hristumDeum adorare Et Mariam inveniunt, Tamquaniad pastoremgreges, Clarammatrem tanti nati, lam incepit pullulare Et cum ea conspiciunt In occulto nova seges. lesum, in quo sunt salvati. - 113 - Ad Sextam. Gaudeamuset praeclare Qai clamitabantin limbo, Cbristo lesu resurgente lam congaudentveritati Non cessemusquelaudare Et soluti omni morbo Sacro sole apparente, Sunt a poena liberati En, coepit illuminare Ac in Dei gaudent verbo, Sanctospatres hic repente In quo sunt illuminati. Ad Nonam. Gaudeamusiucundanter, 2. In quo nobis praeparatur yuia nostra salvatio Vera vita et iucunda, lam ascendit festinanter Quae a Christo lesu datur Super caeloruin solio, Et erit seinper fecunda, Ubi regnat coruscanter Et in illa commendatur In summo caeli thalamo. Omnis requies abunda. Ad Vesperas. Gaudeamus cum gaudio, 2. Quia Christus, salus nostra, Quia sanctus paraclitus Hoc prornisit apostolis A summo consitorio Et Maria, mater nostra, Missus fuit caelitus, Super cunctis aliis Ut esset consolatio Fuit sic illuminata, Devotis et tidelibus. Ut esset via ceteris. Ad Completorium. Gaudeamus niodo satis, 2. Ergo, sacra virgo pia, Quia iara est super caelos Nostri, precor, miserere, Mater Dci cum beatis, Quia tu, dulcis Maria, Ubi fundit dulce melos; Nobis debes condolere Eccc, mater pietatis Nos iuvando in hac via, lam destruxit umnes tlolos. Quia tui sumus vcre. Orat. ms. Tegrinsensesaec. 15. (Jlm. Monacen.20132. 51. De VII Gaudiis BMV. Ad Matutinum. A d P r i ra a m. . Hora matutina 2. Hanc horam primulain, tuus, virgo, filius virgo, cum amore Per Gabrielem nuntium Tuo decanto dulciter annuntiatur Dominus, virgineo pudore, Per quem dicta vatica Ex qua prodivit caelitus vere sunt completa lux solaris more, Et tua castaviscera, Mater virgo permanes Maria, sunt repleta. virgineocum pudore. Dreves,Pia Diclamina.III. 8 - 114 - Ad Tertiam. Ad Nonam. 3. Hora tertia, virgula, 5. Hac hora sacratissima tuum natum quaerunt tibi tunc detexit Regestres de insnla, Vultumsuum Dominus, secuTi dona feruit, quando resurrexit, Sternentes se ad cunabula Qui secum patres veteres ipsum adoraverant tunc de limbo vexit, Oblatisquemuneribus Ob hoc desperatissimos ad partes recesserunt. multos hic allexit. Ad Sextam. Ad Vesperas. 4. Ad templum sacerdotibus 6. Inauditum gaudium, tua praesentavit, virgo, concepisti Miter benigna,pietas Quandotuutn tiliuin bunc, qui mnndum lavit, scandere vidisti, Quem dum cernens,Simeon Cum lerusalemam ensemprophetavit, post eura exivisti, mortis suae tempore Tandein lerusalemam te, virgo, penetravit. gavisa introisti. Ad Completorium. 7. Virgo splendens lucida ac pulchra quasi stella, Post natum scandis in mora, regia o cella, Advocata optima sis nobis, o paella, Pro nobis et miseris semper interpella. Scala caeli saec.14. ex. Cod.Pragen. XIII E 3. - 7, 4 regia ad cella. - Nach jeder Strophe wkderholt sich der folgende Kundreira: Hanc horam matutinam, vere virgo pia, De primo tuo gaudio, o regia Maria, Dulciter excordulo cum votis, harmonia, Et ob hoc me miseium duc ad (1: ducas) caeli via. <) mater, omni plena gaudio, Me tuo reconcilia filio, Ne damner in extremo iudicio. Dabei ist in Zeile 1 der Keihe nach einzusetzen: Hanc sacram horam primulam, hanc horam tertiam, hanc horpoi sacratissimam(zweimall, hanc horam vespertinam,hanc completorii; ebensoZeile 3 de secundo,tertio etc. Zeile 5 Dulciter ex cordulo. - 115 - 52. Cnrsus de VII Gaudiis 15. M. V. Ad Matutinum. 1. Novuni salatis gaudium 3. Modi secrctum reserat Caelesti spousacmittitur, Fortis dc eaelo veniens, Dum verbi per mysterium Quod per te lapsum rcparat, Sub carne vcrbum clauditur. Virgo Deuni concipicns. 2. Scrmonc blando nuntiat 4. Concepto,virgo, filio Fulgcnti veste rutilans, Culpae reatum diluas, Ut mira verbo faciat Floris candentis lilio Virgo Ueuni obnubilans. A sorde mcntes abluas. 5. 0 dulcis virgo virginum, Pro tam sollerani gaudio Devicta niorte criminum Concepto iunge filio. Ad Laudes. 1. Alvus tumescit virginis 3. Arto condens cubiculo Serato ventris vasculo, Aeterni patris filiuin Virga tiorescit germiuis Confracto culpae iacalo Clauso carnis ergastulo. Ducat ad caeli gaudium. 2. Venter puellae baiulat 4. Virgo fluens deliciis, Alti secreta conscia, C^uaepascis inter lilia, Vcrbum, quo virgo rutilat, Pro laetis his primordiis Carnis labentis nescia. Concepti des solacia. 5. Gloria tibi, domina, Quae regem geris oiiiniuni, Dimittat nobis crimina Caelorum prece civium. Ad Primam. 1. Gaude, mater, in gaudiis, 3. Lumen de caelo rutilat Dum virgo paris tilium, Nati fulgentc gloria, Novis psalle praeconiis Pater in terris iubilat Novum fercndo lilium. Novi partus laetitia. 2. Noctis silente medio 4. Memcnto, virgo regia, Verbum in carne loquitur, Quae regem paris omnium, Cum novi cantus gaudio Quod pro culpac miseria Verbum de caelo mittitur. Tu Dei lactas tilium. 5. 0 dulcis virgo virginum, Pro tanti partus gaudio Devicta raorte criminum Nos nato iunge filio. - 116 - Ad Tertiara. 1. Gande,mater curaparvulo, 3. Artura cernnntpraesepium Regenascente gloriae, Sub clarae lucis radio Quem parvo geris vasculo, Et castum matris gremium Fert mundo muousgratiae. Grato repletum filio. 2. Intrant magi cubiculum 4. 0 quantum matris gaudinm, Regis regentis sidera, Cum natus sugit ubera, Et matris sacrum uterum Cuius altum dominium Et sacra laudant ubera. Monstrant caelorura sidera. 5. Gloria tibi, domina, Rege regentem sidera, In caeli regis curia Nos tua pascant ubera. Ad Sextam. 1. Adest triumpbus nobilis, 3. Patris potestas regia Quo pia mater gratiae, Magnum de terra gaudiurn Pro Christi morte flebilis, Verbi fulgente gloria Concernit regem gloriae. Dat matri reddens filium. 2. Sermone blandns angelus 4. 0 felix vere hostia, Regem viventem nuntiat, Divae matris suffragio Ut novi cantus iubilus Ad caeli duc nos ostia, Te, virgo, laetam faciat. Quae tua pandit passio. 5. Laus matri regis gloriae Pro resurgentis gloria, (Juae nos cum signo gratiae Ducat ad caeli gaudia. A d Nonam. 1. Gaude,regina gloriae, 3. Grata regis ascensio Novo perfusa gaudio, Dat matri consistorium Nam Christus, rex iustitiae. Et pietatis atrio Transit in nubis solio. Dulce reclinatorium. 2. Tremuntvidentes angeli 4. Tu esto nostruragaudium, Regisascensum nobilem, Praedulcismater gratiae, Quem pro cursu rnirabili Et post praesensexsilium Mirantar venerabilem. Duc nos ad thronumgloriae. 5. Gloria tibi, domina, Rege regnante gloriae, Diraitte nobis crinrina Cum signo divae gratiae. - 117 - Ad Vesperas. 1. Beata matris gaudia 4. Hora recumbens tertia Misso de caelis spiritu Sancto repletur spiritu Nostra replent praecordia Virgo perfusa gratia Flammis, caelesti sonitu. Caeli tonante sonitu. 2. Virgo parens spiramine 5. Veni, creator spiritus, Verbum in carae protnlit, Per piae matris merita Quod recnmbente lumine Et luce fasa caelitus Igncm de caelis attulit. Nos somno mortis excita. 3. Linguis fantur magnalia 6. 0 virgo clementissima, Fecundae partns virginis Pro tanti festi gaudio Corda dudum carnalia Fac nos mente promptissima Caelesti dono numinis. Tuo dignos servitio. 7. Sit lans matri cum filio Flamma fulgeute caelitus, Qui nobis in exsilio Donet charisma spiritus. Ad Cora pletorium. 1. Gaude, raater, in gaudio 5. Ergo gaudet cum filio Tantis referta gaudiis, Tantis dotata dotibus, Caeli locata solio Fulgens ex lucis radio, Nati frnens deliciis. Trinis locata sedibus. 2. Enixa virgo virgini, 6. Assiste, virgo virginum, Decoro sponso virginum, Ostendens nato viscera. Sanctorum consors agmini Ne mors devoret criminum, Sono praecellis carminura. Pro quibns suxit ubera. 3. Sanctosexcedis meritis, 7. Conforta, virgo, tepidos, Amoris privilegio, Peccati pressos vulnere, Castis stringendo gremiis Nec diu sinas trepidos Natum in cordis iubilo. Torpentes carnis pondere. 4. Tibi congaudentvirgines 8. Precare, mater, filium Sertis ornatae roseis Pro lapsu fratrnm ordine, Et constipatae liliis, Reduc nos ad principium Albis fulgentes niveis. Sancto ftonte spiraraine. 9. Gloria tibi, domina, Assumpta super sidera, In caeli regis curia Fruamnr tna gratia. Orat. ms. Campoliliense2. saec.15. A. - Orat. ms.Novacellense saee. 15. Cod. Oenipontan. 353. B. - Orat. ms. saec. 15. Clm. Monacen. 23184. C. - - 118 - Cursushinc indecollecti. imp. Augustae1487. IX - Ad Mat. 2, 3 satiatC. - Ad Laud. 1, 2 flascul.,B. - 3, 1 Ratiocondens 13CD, Facio A. - ,2 Quem A. - 4, 3 Proleuspascis C. - Ad Prim. 3,2 fulgentiABC. - Ad Tert. 2, 1 Inierunt AISCD. - 5, 2 Kege regente A. -- Ad Sext. 1, 2 Qui C. - 1, 3 flel.il.-, ('. -- 2, 2 vincentemA. - 3, 1 Matris B. - 3, 3 fulgenti ABC. - 5, 3 gratiae f.-lilt AllCD. - Ad Non. 1, 4 Transivit CD. - declinatorium H. Ad Vesp. 5, 4 somnis C, summis B. - Ad Compl. 7, 4 Torpentesfelilt A. - 8, 2 fratris C. 53. De VII Gandiis BMV. Ad Matutinum. 1. Gaude primum, o Maria, 5. Gaude, David stirps et heres, Ab aetcrno tui quia Cui super mulieres Facta est praevisio, Datur benedictio Gaude, porta semper clausa Nostraeque salutis causa tt culpae discissio. 2. Gaude,nullum scire credo, 6. Gaude, virgo, vitae porta, Quanta tui sit dulcedo Per quam nobis lux est orta, Et nominis descriptio, Caeli fit apertio, Gaude, sapit plus quam cacli Gaude, clavis es de sera, Manna plebi Israeli Per quam propbetarum vera Datum in Aegyptio. Patefit assertio. 3. Gaude, Aaron virgo frondons, 7. Gauilc. vcntrc in matcrno Fructum vitae nobis spondcns, Dcus servat a vetcrno Mirando indicio, Te culpac contagio, Gaudc, imber gratiarum, Gaude, Anna tc produxit, Vas distillans, vaspraerlarum, Stclla maris mundo luxit Istum imbrem sitio. Salvans a naufragio. 4. Gaude, nostrum ad nccesse 8. Gaude, rosa carens spina, Te produxit radix lessc Morum nitcns disciplina, De regali solio, Dei vacans otio, Gaude, dono speciali Gaude, virgo, nnlla talis, Fulta, quod non queas mali Tc non vicit temporalis Vitiari lolio. Saeculi commotio. Ad Primam. Gaude, virgo, losoph viro 2. Gaudc, templo praesentaris, Rosponsaris more miro Angeloruni visitaris Sinc matrimonio, Frequenti obscquio, Gaudc, virginalem florera Gaude, solara in conclavi Deus cclat et pudorem Salutavit te suavi Tali testimonio. Gabricl colloquio. 119 - 3. Gaude, viso Gabriele 6. Gaude, virgo, corde pnro Eius dnlcis te loquelae Mirabaris de obscuro Roborat intentio, Verbo ac raysterio, Gaude, sola digna fore Gande, inquit verbi lator, Salutari novo more, Ex te nasci vult salvator 0 verbi inventio! Pio desiderio. 4. Gaude, inquit, ave, digna, 7. Gaude, partum expavescis, In te sunt virtutum signa Edoceris, quia nescis, Et mundi salvatio, Qualis sit conceptio; Gaude, gratia tu plena, Gaude, tua fides fecit, Salvat te ab omni poena Quod resurgunt, quos deiecit Dei miseratio. Colubris deceptio. 5. Gaude, virgo, tecum Deus, 8. Gaude, virgo, regnum David Ne damnetur homo reus, Taae proli adaptavit Per te cedit ultio, Dens ab initio, Gaude, virtutc amicta, Gaude, pneuma Dei patris Super omnes benediota, Nomen tibi aptat matris Te his verbis fulcio. Absque carnis vitio. Ad Tertiam. 1. Gaude, Deus te suscepit, 5. Gaude, quod ad montem ire Ut salvaret, qnos decepit Festinabas et servire Frandulenta sponsio, Cognatac cum studio, Gaude, tua, quod consentis, Gaude, Elisabeth audit Caput trivit mox serpentis Verbum tuum, nnde plaudit Humilis responsio. Cordis cum tripudio. 2. Gaude per humilitatem 6. Gaude, matrem Christi novit Te vocassedeitatcm Te lohannes, quando movit De caeli palatio, Se in matris gremio, Gaude, quod te obumbravit Gaude, regis ad edictum Pneuma sacrum, cum intravit Quando isti, benedictum Te divina natio. Fructum das cum praemio. 3. Gaude, Deum concnpivit 7. Gaude, vice obstetricum Tunm cor, quod erudivit Bethlebem implesti vicum Si" roris unctio, Seraphim servitio, Gaude, virgo, concepisti Gaude, quia angelornm lesum, quando credi('isti Scit adesse tibi chorum Gabrieli nuntio. Tua parturitio. 4. Gaude Dei ex conceptu 8. Gaude, quando paris lesum, Virginalique conseptu Virginale non est laesi^m Et pndoris lilio, Decus suo floscalo, Gaude, cuncta claudens palmo Gaude, tibi cacli cives Est in toi ventris almo Assunt, pauper siraul divcs Clansns domicilio. Uninntur oscnlo. - 120 - Ad Sextam. 1. Gaudc,mater, tibi soli 5. Gaudc,quia magosdocet, Comprtitac tuae proli QuodHerodi regi nocet, Laus et genuflexio, Nocturnalisvisio, Gande,in te virginalis Gaude,quod decepitregcm, Et houoiis maternalis Dans in Christum mortis legem Vcra est connexio. Infantum occisio. 2. Gaude,parens novae laudis, 6. Gaude,prolis tu vagitum Angelorum voces audis, Placas iuxta matrum ritum Veruat caeli regio, Osculi solacio, Gaude,Christus cum locatur Gaude,virgo et matrona, In pracsepe,visitatur Christus sni in persona Pastorumcollegio. Templi fit oblatio. 3. Gaude,tuum corpusChristum 7. Gaude, quando vitae prolem Pavit, angelorumpistnm, Offcrs, senex verum solem Lacte cum virgineo, Videt cordis oculo, Gaudc, nomen proli datur, Gaude,lesum videns Anna ( ircumcisus purpuratur Mox divinum gustat manna Colore sanguineo. Cum salutis poculo. 4. Gaude,verbi Dei cclla, 8. Gaude, regis fugis minas, Magos duxit Incens stella Partes quaeris peregrinas Suo ministerio, Angeli consilio, Gaude. reges tres adorant Gaude, loseph quod monetur, Tnam prolem et honorant Pucr nt reducerctur Te in puerperio. Tecum de exsilio. A d N o n a m. 1. Gaudo, quod in templo natum 4. Gaudc, lesns manifestat Invonisti collocatum Se, Siilutcm quando praestat In doctorum medio, Signis et prodigio, Gaude Gaude, Christus non quievit Laborare, donec crcvit Haec sancta religio. 2. Gaade, lesu baptizato 5. Gaude, lesas triumphavit, Mundat omnes a peccato Mortera vincens liberavit Baptismalis lotio, Nos de mortis vincalo. Gaude,nam, qnaetuncgeruntur Gaude, consolantur flentes Et de Christo referantnr, Mulieres tres quaerentes Conservat devotio. Dominum in turaalo. 3. Gaudc, mundushoc exegit, 6. Gaude,mira quia gessit Quod apostoloselegit Christus, visus dum excessit Christus in hoc bivio, De sepulchri solio, Gaude, quia te praesente Gaude, postquamrexurrexit, lesus vinum de torreute Quosdam cxtra limbum vexit Fecit in convivio. Pio facto spolio. - 121 - 7. Gaude, per terrenos testes 8. Gaude,Christus, ut pracdixit, Declaratur et caelestes Consolatnr, quos adHixit Christi resurrectio, Mortis in supplicio, Gaude, quia Thomae tactus Gaude, suis se ostendit Est revera nobis factus Multis modis et accendit Fidei crectio. Verbi bcueficio. Ad Vesperas. 1. Gaude, die quadrageno 5. Gande, bis iu terra usa, lesus latus est sereno Sed in caelis es diffusa Te vidente nubilo, Ampliori gaudio, Gaude, Christus caelos redit Gaude, hoc delectat si te Et ad dextram patiis sedit Carmen,supplicanti rite, Cum ingenti iubilo. (Juaeso, dic: exaudio. 2. Gaude, Christus dat in ignc 6. Gaude, quae in fide cernis Virtutis donum insigne lesum cuin turmis supcrnis Clausis in cenaculo, Tolleutem te de saeculo, Gaude mundo quod electi Gaude, anima et caro Praedicare sunt directi Tua lucent in praeclaro Fidem cum miraculo. Deitatis specnlo. 3. Gaude, quae per Christum legis 7. Gaude, cunctis superlata, Normam datam novae legis Nulli viro comparata Populo catholico, Dignitatis socio, Gaude, quod in mortis hora Gaude, laudum et honoruiu Circumdaris sine mora Sic secura, quod eorum Coetu apostolico. Nulla est amotio. 4. Gaude quod assumptioni 8. Gaude, Christo sic coniuncta, Tuae assunt omnes throni <,)uod cum ipso agis cuncta, ('hristo quidem praevio, 0 felix conventio ! Gaude, es ad caelos vecta, Gaude, cacli luminare, i'er te patet via recta, Claritatis carens pare, Quam sequens non devio. Paris nec sit mentio. Ad Completorium. 1. Gaude, nam ex tuo vultu 3. Gaude,gaudensnuncpostmno, Sanctis et ex rairo cnltu Est remotus quia uemo Venit iucundatio, A tao praesidio, Gande, quae indiffevcnter Gaude, gaudensin perenne, Cunctis ades, si decenter Virgo mater, a gehennac Tui fit invocatio. Salva me discidio. 2. Gande, virgo semper laeta, 4. 0 Maria, quae fomenta Misereri reis sueta Das virtutum, me sustenta (^uovis in periculo, Pietatis bumero Gaude, quae dum invocaris, Atque vitae meae cursum Opem ferre non moraris Post lianc vitim loca sursum Pio admiuiculo. In sanctorum uumero. - 122 - 5. Ubi sceptrcTicum corona 7. 0 Maria, virgo pia, Regnitenes, ibi bona Mater Cliristi, caeli via, Detur raihi portio, Spes et miseratio, Pro hac laude gaudiorpm, Praesta mihi. qui tuornm Virgo mater, angelorum Sum succentorgaudiorum, lunge me consortio. Sim et in solacio 6. 0 Maria, qui hoc sertum 8. Eomndem te praestante, Tibi promo, fac me certum lesu Christo mihi dante, Tuo de auxilio, Cu''ns irara metno, Assis mibi in extremis Cum quo regnas, es et vivis, Collocandoin sapremis Princeps muudi, caeli civis Cum dilecto filio. Nunc et in perpetuo. 9. Omnis homo dicat Amen, Orans patrem, natum, flamen, Caeli frui gaudio. Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 19824 annt 1490. - AdMat. 1, 6. culp.ie desiderio. - - 4, 6 lilio. - 7, 2 scrvavit. - AdTcxt. 1, 2 dci. "<"!!. - Ad Scxt. ">, 2 Quia Herodi. - " 8, l fugis nefas. - Ad Non. 5, 3 mortis tumulo. - 6, 2 dum expressit.- Ad Compl. 1, G Lies: Tis fit? 54. De Assnmptione B. M. V. Ad 1. Vespcras. Ad Tertiam. 1. Maria, camlens lilinm, f». Altius conducitur, Rosa sinc spina, Medii caelorum Vocat sunm filium dccurrunt exercitus Hora vespcrtina. Patils angeloram. Ad Completorinm. A d Sex tam. 2. (,iuae completo tcmporc 6. Qui trans sextum dominam Langnens prac amore chorum conduxciunt, Obdormivit dulciter Cherubim et Serapbim Mortis in sopore. huic obviaverunt. Ad Matutinum. Ad Nonam. :!. Adest matri Dominus 7. Hinc iucunde geritur Luce cum divina, Chornm ultra nonura Sic ad astra tollitur Et in summumpouitnr Stella matntina. lerarchiae tb^onura. Ad Primam. Ad 2. Vespcras. 4. Cm cymbalis ac citbaris 8. Ibi com laetitia Post a ierarchia Maria coronata In magna suscipitur Regnabit in saccula Gloria Maria. Mirc sublimata. - 123 - Ubi mille milia Deo electorum Et centena milia Astant angelorum, Qui suis in citharis Et organis caelorum Mariam magnificant In saecla saeculorum. Cod. Bruxellen. (ol. S. Laureantii Leodien.) 9700- L saec. 15. - 2, 3 dulcis. 55. Horae beatae Mariae V. Ad Matutinnm. Ad Nonam. 1. Deus, qui primum hominem 5 Ipsum suis uberibus de limo terrae creavit Virginali lacte pavit Et ad similitudinem Et in pannis pauperibus Suam propriam forraavit, Involutum comportavit Te pracelegit virginem Cibisque melioribus, Et in te se obnmbravit, (,iuos habuit, hunc cibavit, Ut linmanam propaginem Donec a puerilibus Redimeret, quae peccavit. Annis omnino migravit. A d Primam. Ad Vesperas. 2. Nos Dens in hoc crimine 6 Et post Christi passionem, Pati nolens ordinavit, (Juam pracscnsvidit Maria, Quod sicut mors in homine Et eius ascensionem Per mulierem intravit, Usque regna caelcstia Sic per merita feminae Templi petit mansiouem, Vitam ei restauravit, Sicut prius virgo pia, De Daviil regis semine Repctensorationem, Qaam loachim gencravit. Donec finit vitac via. Ad Tertiam. Ad Completorium. 3. De mulicrum numero 7, In obitu convenerunt Ilacc sola sanctificata Eius omncs discipnli Fuit in matris utero Ipsamque sepelierunt, Sanctaquesempcr servata, Et post tres dies singuli lu aevo quoquetenero Corpus in sepulcro quaerunt, Templo fuit praesentata, Nil invenerunt seduli, Castitatem Deo vero Hinc id assumptura asserunt Vovit sponte dedicata. In caelum omnescreduli. A d Sextam. Recommendatio. 4. Deus cansa munditiae 8 Tuae matris in honore Suae nec non sanctitatis Has horas, Christe, diximus Carnem nostrae miseriae Corde devoto et ore, Sumpsit et humanitatis, Mariam quoque petimus, Peperitrogcm gloriae Ut nos nnndeta foetore Nil habensanxietatis, Peccatorum,qnae fecimus, Manonte pudicitiao Prccum suarnm fervore Floreque virginitatis. Ut in caelis secumsiraus. - 124 - Brev. ms. S. ClaraeNeapol. saec. 14. Cod.Casanaten. B m 5 (407). A. -- Orat. ms. Atrebatense saec. 15. Cod. Miss. Urban. lanuen. 31. 4. 8. B. - i >rat. ms. Iuliani Kegin saec. 15. Cod. Parisin. 757. C. - 1, 1 cunctum hominem A. - - 1, 5 Tc fehlt A; Et sic praeelegit B. -- 1, 6 Et sic in se B. - - 2, 5 pro A. - - 2, 6 ei fehlt A. -- 3, 4 semperfehlt A; Seni|>«Tquevirgo L5.- - 4, 2 Virpinis in ea gratia C. -- 4, 6 Nihil A. - 4, 8 FloresqneA. - 5, 1 Ipsam A. - 5, 4 comparavit B. - 5, 5 Oeteris- quemeliorilnis 14. - 5, 6 hunchalmit B. - 5, 7 a fehlt C; pueribusB. - fi, 5 Tumplum C. - 6, 7 KeparansA, CeptensC. - 6, 8 Doncc fuit A15.- 7, 2 Omncs eius AB. - 7, 7 Illud assumptumB, lllum A. - - 8, 2 fehlt A. - 8, 8 Et in caelis C, tecum A. 56. Horae beatae Mariae V. Ad Matntinum. Ave, decus trinitatis, 2. Vestem, ecce, praeparamus Theotocos maiestatis, Purpuream et rogamus Emanans dulcedinem, Te clementem dominam, Ave, caeli paradisus, Ut confortesflnctuantes, Ilortas clansus, non divisns, Hostes fuga adversantes Servans plenitudinem. Donans nobis gratiam. 3. Phlegetontis a raina Nos custodi, o regina, Et da caeli gloriam. Ad Primam. Salve, thronus deitatis, 2. Salve, mnrra semper fragrans, Arca plena sanctitatis, Ingiter amore flagrans, Venustate rosea, Pietate nitida, Salvc. speculum sanctorum, Vcste rubea ornari, Mater regis supernorum, Teque prolem venerari Caritate ignea. Fac nos, flos convalliuna. 3. Morum confer sanctitatem, Mentis atige puritatem, Dei contubernium. Ad Tertiam. Salve, mnndi recreamen, 2. Salve, stella matutina, Peccatornrnrelevamen, Virgo, mater et regina, Huic orbi consolamen, Nos a morte repentina Dei mater inclita. Praeserva, carissima. 3. Stolam blaniam parare Ac peccata eraendare, Ad superna respirare Fac nos, pia domina. - 125 - Ad Sextam. 1. Ave, nardus humilis, 2. Ecce, vcstis grisea, Corona virtutum, Stella vcspertina, Tcllus iriarabilis, Virgo ct puerpera, Irabecillis scutnm. Rosa sine spina. 3. Ave, caeli gaudium, Iter viatornm, Nostrum privilegium, Placatrix reorum. Ad Nonam. 1. Salvc, rosa paradisi, 2. Salve, vitis irrigata, Per quam hostes sunt divisi, Stola viridi ornata, Tis calcaneo elisi, Dei donis decorata, Pax humani generis. Vera spes terigenis. 3. Phoebusluna clarior, Luna astris ceteris, Sic Maria sanctior Universis conditis. Ad Vesperas. 1. Hcu, Maria videt natum 2. Eia, mater benedicta, Fixum cruci, desolatum Ligno crucis mente fixa, In monte Calvariae, Poenis plena animae. Videt lesum cruentatum, Plagas lesu contemplatur, Circumquaque perforatum Gerait virgo, lacrimatur, Perfida ab acie. Tristi pallens facie. 3. Vestem nigram praeparare, lesu mortem frequentare Nos fac, mater gratiae. Ad Completorium. 1. Vale, caeli symphonia, 2. Vale, sponsa Dei dicta, Salvandorum melodia, Sole Olympi aniicta, Stans pro pace foederis, Septa sanctis angelis, Vale, aula praemunita, 0 alumna pietatis, Stola alba redimita, Arca immortalitatis, Dos aeterui muneris. Solaris decura, 3. Nos perfrui perennibus Caelorum regni tinnulis, Da, fulgens aurora. Orat. ms. Augustin. sacc. 15'16. Cod. Maguntin. II 344. -- Ad. 51at. 2, 2 Purpurniam. - Ad Complet. '6, 1 Nobis perfrui. - Das Lied ist in der Hs. auf die siebeu Wocheiitage statt auf die sieben Tagzeiten verteilt. - 126 - 57. Dorae beatae Mariae Y. Ad Matutinum. 1. Collaudemus univcrsi 4. Virgo felix et iucnnda. Gratiurum fonte tcrsi Contemplari mente munda Maiiam christiferam, Fac nos tuam faciem, (Juac nos eius vcntris fructu Christum pure nunc ainare De perditionis luctu Dcitatisque potare Refecit per gratiam. Supernam clulcedinem. 2. Mater miserationis, 5. Claritatis vestimcnto Spes hmanae contionis, Doce, virgo, vultu laeto Consolare populum, Christum nos induere, Quem de lacu mortis tristi, Inter caeli legiones De contemptu transtulisti Gratiarum actioncs In vivonim numerum. Condecenter canere. 3. Fac nos tibi nunc vacare 6. Sit cum Christo laus parcnti Kt ad Cliristum convolare Ab utroque procedenti Mentis desiderio, Plena iubilatio, Hostis vepre ne pungamur, Genetrici illibatac Per te large perfundamur Sit cum sancta trinitate Gratiarura oleo. Summa benedictio. Ad Primam. 1. Superni sponsaprincipis, 4. Perfectoset gratissimos Propitiatrix hominis, Nos Christi fac discipulos, Maria, virgo regia, Da utriusque providam Plena laudis et gratia, Testamenti custodiam. 2. Compesce carnis fomitem 5. Fac nos gustare caelitus Hostisque saevi rabiem, Charisma saucti spiritus Terrena da despicere, Et conteraplari filium Superna concupiscere. Cum sanctis in perpetuum. 3. lllustra facem sensuum, 6. Fides, spes, amor, latria Da robur, fer auxilium, Patri, nato, paraclito, De caelis rora gratiam Mariae, sanctis omnibus Tuatn super familiara. Hymnus, plausus ct iubilus. Ad Tcrtiam. Maria, stirps cgregia, 3. Da pietatis gratiam, Lux mundi, spes et gloria, Levotionis copiam, Dilectnm placa tilium Thesaurumsapientiae, Salute pro fidelium. Salutis, pacis, veniae. Festina, ne tardaveris 4. Nos pio vultu respice, Auxiliari nriseris Reforma, rege, refice Quos emit Cliristus proprio Ac impertire filiis Cruoris sui pretio. Caelcstishaustum luminis. - 127 - 5. Peccati sana vulnera, 6. Fides, spes, amor, latria Da gratiarum munera, Patri, nato, paraclito, Hostis doma malitiam Mariae, sanctis omnibus Et transfer nos ad gloriam. Hymnns, plausus et inbilus. A d Sextam. 1. [0] consolatrix omnium, 4. Compunctioniscalice Flos florum, virgo virg;'i»Ti, Deserta corda refice, Audi preceslugentium Da duplicis continuum Devote te quaerentium. Sanctitatis irriguum. 2. Dilecta, veni propere 5. In nobis, mater inclita, Te diligentes visere, Fervoris flammamsuscita, Tuam catervam satia Sensus nostros irradia Superna Dei gratia. Divina sapientia. 3. Servornm vota filio 6. Fides, spes, araor, lattia Fer interventu sobrio, Patri, nato, paraclito, Ut culpas nostras deleat Mariae, sauctis omnibus Et caritate repleat. Hymnus, plausus et iubilus. Ad Nonam. 1. Tu castitatis lilium, 4. Constringenos suavibus Virtutum domicilium, Tuis, mater, ainplexibus Vas vitae, fons clementiae, Et recommendafilio Ros caeli, thronus gloriae. Plenoquereple gaudio. 2. Amica, spousa, socia 5. Donorum auge praemia, Dei patris et filia, Pro parvis da magnalia, Tu nobis sis auxiliom Sanctorum quoque mystica Apnd patrem et tilium. Bona nobis commnnica. 3. Occultis a reatibus 6. Fides, spes, amor, latria Devotis lava fletibus Patii, nato, paraclito, Et gratiarum sicera Mariae, sanctis omnibus Nos incrassarepropera. Hymnus, plausus et iubilus. Ad Vesperas. 1. Summi sponsa creatoris, 3. Arma plebem militantem Soror, dos et filia, Hac in solitudine, Parens patris, nata prolis, Paude fontem nos lavantem Virginum primaria, Imbre paenitentiae, Florens bortus, fons dulcoris, Confer palmamtriumpbantem Mundi spes eximia. Et coronam gloriae. 2. Audi planctum tiliorum, 4. Pietatis vas insigne, Fons misericordiae, Supplices refrigera, Consolatrix orphanorum, Yivo caritatis igne Dona praesta gratiae Confovere propera, Ac ascribe nos ad chorum Quo libemus tibi digne Caelestis militiae. Gratiarum munera. - 128 - 5. Ad te suspiramus,pia, 6. Lausperennis Deo patri Pauperumrefugium, Sanctoqueparaclito, Aiigelorummtlwlia, Lausinviolatae matri Misereris omnium Ac ipsius filio, Nunc et semper,o Marin Quaeuos sanctaetrinitati Tibi supplicantium. Inngat cum tripudio. Ad Completorium. I. 1. Ave, rosa generosa, 4. 0 praelata, fecundata Diva, potentissima, Dei patris filio, Mater virgo, vitae pyrgo, Nos dignare te laudarc Stella serenissima. Voto cordis sobrio. 2. Christum Deum, Nazareum 5. Contemplari, osculuri Nobis reconcilia Ac amplecti filium Et culparura tu nostrarura Puro corde sine sorde Relaxa contagia. Da post hoc exsilitma. 3. Fons virtutum, numen tutum 6. Sit Mariae, matri piae Vino nos inebria Laudum modulatio Deitatis daque gratis lu aeternum sit supernum Paradisi gaudia. Melos Dei filio. II. 1. Maris stellae, Christi cellae 4. Fac in caelis, spes fidelis, Melodias promere Ipsum nos agnoscere, Convenite,Israelitae, Qui mudavit nosquepavit Mentis cum dulcedine. Pretioso sanguine. 2. Cordis fletum atque mctum, 5. Exsultantes, lamentantes, Christe rex, discrimina Virgo mater, collige Pcr paientis te foventis Ac iu castra super astra Mariae precamina. Supernorum dirige. 3. Propagatrix lucis, raatrix 6. Virgo parens labe carens, Pacis et clementiae, Tibi laus et gloria Salutare nos gustare Sit cum nato tibi grato Tuum semper tribuc. Per aeterna saecula. Orat. ms. Teguriimm anni 1490. Clm. Monacen. 19824. -- Ad Prim. 6, 3 Mariae cum sanctis omnibus, auch in deu folgenden Hymneri an der rntspi-ecbeuden.StHK-. -- Ad Sext. 4, 3 contiguum. -- Ad Vesp. 4, 4 Confoveri.- Ad Complet.11 5, 1 Exsultantes.- Der Hymnus ad Comple- torium ist augensclieinlich aus zwei getreimteii Liederu zusarnmengesetzt wesbalb diese im Drucke als selbstandige Ganze kenutlicb gemacbt sind. Vgl. Mone II, Nr. 543 ff. 58. Horae beatae Mariae V. Ad Matutinum. 1. Gaude,virgo principalis, Per quam amor enituit, Per quamdecor virginaiis Amorin irmmloflornit Accepit exordimn, Inter spinas lilium. - 129 - 2. Gaudc, virgo, decusmorutn, 9. Gaude, virgo dulcissima, Cuius nomen est Hos florum, Cuius corpus et anima Flos amoris, flos gaudii, Singularc miraculum. Flos aeterni palatii. Miraculorum speculum. 3. 0 flostiorem concipiens, 10.Gaude, cuius eloquia 0 rosarosam pariens, Suntsicut mala aurea, Tuo rore nos irrora, Et cuiusmotus animi Tuo flore nos colora, Vincuntodorem balsarai. Per te mens nostra gaudcat Et in Deo refloreat. 11. Gaudc, cuius operibus 4. Gaude,decus ecclesiae, Tamquarastolis regalibus Matermisericordiae, Nitetcorpus ecclesiae, Vestitur rex iustitiae. Virgo mitis et benigna, Sola bona, sola digua 12. Gaude,virgo amabilis, Omni laude et honore Tota desiderabilis, Omni loco et tempore, Rosa rosarum omnium Omni maior praeconio Et liliorum lilium, Omnique desiderio. Da nobis desiderium 5. Tuas virtutes canere Videndi te et filium, Laudes auditas facere Ut vestro desiderio Nec ipsa vox angelica Vestraaccedat visio. Nec tota possetmusica; 13. 0 laudandafecunditas, Te amare,te laudare, Quamsic amatvirginitas. Te post Christumsuspirare Ut osculoperpetuo Sit nostra sapientia, Se osculentur mutuo. Sit nobis superomnia. Tam pia foederatio, 6. Gaude,gemma puellarum (,)uaein te floret unica, Et Maria Mariarum, Nos per te iungatfilio, Hoc nomen praestat ceteris Mater tota deifica. Quinque formatum literis: U. 0 tilii tu tilia, Te magnam prima litera, Almam designat altera, Tu amori semper vaca Et dilectum nobis placa Et tertia te regnantem, Orandi instantia. ouLirhi vero imperantem, Qaiuta te agnam nuntiat, 15. Nunc abuudat iniquitas, Agnam, quae labe careat. Et refrigescit caritas 7. 0 virgo mater Domini, In multorumcordibus, Tuo beato nomini Unde magis est gemendum, Nostra subscribenomina Hurailibus innitendum In libri vitaepagina. Tuis almisprecibus. 8. Gaudc, regina nobilis, 16. Tuus araor afficiat, Virgo incomparabilis, Ad te cor nostrum rapiat Cuius est corpus puritas Totum, non dimidiura, Et novitatum novitas, Ut cantemus prae amore Cuius mens desiderium Laudes tuas cum honore Et gaudiorum gaudium. In terra viventium; Dreves, Pia Dictamina. III. 9 - 130 - Ut nostra contemplatio Ut cursu semper prospero Tibi et tuo filio De nostro fluant utero Vacetcum laetitia, Aquaevivae flumina. Vos laudando cotemplari, 23. Gaude, quae turtur turturum, Contemplando adroirari Colnmba es columbaram, Est supreraa gloria. Cuius nidus simplicitas, 17. Gaude,nostra sollemnitas, Et volatosest castitas. Gaude,nova iucunditas, 24. Gaude,cuius eastitati, Gaude,gaude, ros gratiae, Cuiussummae maiestati Gaude,gaude, flos gloriae, Caelicaelorutn rutilant, Gaude, quae veste candida Caeli caelorum iubilant. Omniformi et fulgida Sola fulgens in solio 25. Gaude, per quam caclestia Sedes imperatorio. Amplexantur terrestria, Per quaui suscepit saeculum 18. Gaude,quam sapientia Cum Deo pacisosculum. Zona praecinxit aurea, Zona non ab hominibus, 26. Gaude,mater orpbauoruin, Sed Dei facta manibus; Vera nutrix parvulorum, Gaude,quam Deus aunulis Quoslacte nutiis gratiae, Ornavit et muraenulis, Sinu fovensclementiae. Torque,Armilla, monilidextrochirio, regio. 27. Gaude,uostra felicitas, Dulcedo, spes, victoria, 19. Gaude,virgo pulchratota, Vita, salus,sublimitas, In amoris fonte lota Virtus, misericordia. Manu innocentiae, Da nobis inter ubera Per quamamor uiundvni lavit Dulcem raurrae fasciculotn, Et lavando dealbavit Cuius vis salutifera Caudore iustitiae. Cordis conservet loculuru. 20. 0 mater desideri, 28. 0 sublimis puerpera, 0 civitas refngii, Cumplectensomui tempore 0 gemmaiustitiae, Dilecti tui vulnera Tibi soli sit sanctitas, In sacrosanctopectore, Sit primatus, sit dignitas Fac ad nostrum solacium Honorificentiae. Dilectum tui uteri Nostrorum semper cordium 21. Da gaudiumauditui, Totismedullis inseri. Da et nostro spiritui, Non superbe sapcrc, 29. Tu balsanmspretiosa Sed cx affectuintimo Dansbalsamum salutarc, Deo,tibi et proximo Tu vitis es generosa, Totammentem subderc. Vivofecunda nectare; Huius iios vino nectaris 22. Fac nos per tuum meritum Vivo potu vivifica Unum cum Deo spiritum Et balsami salutaris Caritate genrina, Unctione salvifica. - 131 - Ad Laudes. 1. Gaude, virgo cgregia, 6. Tu virtutum barmouia, Mater solis et tilia, Luna defectus nescia, Per quam nox tinem habuit, Tota melos et iubilus, Sol de sole resplenduit. Tota luraeu et oculus; Tuum melos nos mulceat, 2. Gaudefelici gaudio, Tuum lumennos induat, Epdem gaudensfilio, Sit nobis tua facies t,»ueniDeus, auctor oniuium, In noctibus meridics. Gaudet babcre tiliuin. 7. Gaude, sponsa,quae aniurcm 3. Gaude tanto consortio, 1'ium habes dileetorem, Condigna Dco socio, Dilecta prac omnibus, Et da, ut in hoc foedere Tu amoreni grata vice Amantem ainas unice Sit nobis nasci, vivere, Totis ex visceribus. Sit rnors, sit resurrectio, Sit nostra consummatio. 8. 0 sponsa, quae plus amasti, Flus amando tuspirasti 4. Gaudc,nostrae Inx fidci, Sponsitui speciem, Fracduxstella sanctaespei, Te iustumest plus gaudcrc, Dux ad montemaromatum, Te dignumest plus videre Ex sabbatuad bubbatum, Eius sarram faciein. Dux a tide ad speciem, 9. Ergo gaudeplus quam multum Ad iubilaeirequiem. Et dilectivide vultum 5. Gaude,serena domina, Singularigratia, Splendorverus, lux divina, Amplcxantcmamplexare, Caelum,caeli serenitas, Osculantemosculare Stella,stellarum claritab, Perenniconcordia. Nobis intus irradia 10. Cui cum patre ingcnito Tui splendoris gloria, Et spiritu paraclito Ut cordis nostri maiisio Humilitatis hostiam Vero splendescat radio. Offerimus et gloriam, Ad Primam. 1. Gaude, aurora saeculi, 4. Gaude, mater principii, Domus novi diluculi, Gaude, flos desidcrii, Dc qua lux lucis prodiit Quae edidisti omnibus Et iu mundo apparuit. Desideratum geutibus. 2. Gaude,mater, salvo flore 5. Gaude,Sion ecclesiae, Ortussurgentis aurorac, Per quamapparente dic Quae diei primordia Umbra noctis evanuit Dedisti iu ecclesia. Et laetum mane claruit. 3. Gaude, mater lucifcri, Esto lux nobis praevia De cuius sacri uteri Et oriens ad gaudia, Benedicto sacrario Ut solis veri specie, Eefulsit benedictio. Vero fruamur hodie. - 132 - 6. Impcrati;\ palliata Da sphltus modestiam, Novo sole, coronata " Da puram conscientiara. Duodecimsideribus, 11. Gaude,lampas caritatis Lunam habenssub pcdibus. Et lucifer humilium, Vcrumnobis luciferum, Sol septuplaeclaritatis, Sidusostende siderum, Dies dierumomnium-, Ut cernamussine fine lube, ut noshmilitas, Lumen in eius lumine. Virtus virtutum, impleat, 7. Gaude, quae es forma Dei, Per quam in nobis caritas Diadema speciei, Ardens et lucens fulgeat. Gaude,perquammundusridct,12. 0 orientisoriens, Qi"a veramlucem videt. Aurora solis nuntia, 8. Gande, tota munditia, 0 sol solem partuiiens, Tota dies et gloria, Dies diei praevia; Per te ex alto veniens Da tam praesuavi sibilo llluminet non oriens, Mentis adflari intima, In quo cor meum rideat Per quem pmoris iubilo Risu, qr; fine careat Nostra cxsultet anima. 9. Gaude,prima laetautium, 13. 0 ver, veris temperies, Primitiae gaudentium, Quo reviviscunt omnia, Da mane sine vespera, Aestas, aestatis species, Da corda nobis libera. Quo innovantur gaudia, Da primae pacis prospera, Fac nos intus innovari Da unitatis foedera, Virore, qui non deficit, Da sanctitatis munera Et in Deo iucundari, Da honestatis opera. Qui solus vere sufficit. 10. Da fidei constantiam, 14. Deus, acterna puritas, l)a vcram sapicntiam, Una et trina suavitas, DZ laetani patientiam, Sit tibi iubilatio Da gratam^verecundiani, Purae mentis affectio. Ad Tertiam. 1. Gaude, nostra Hierusalem, 4. Gaude, ficus suavifera, Per quam pacem principakm Dei plantata dextcra, lu aeteruumhabebimus, Finis amaritudinis, Quando Christum videbimus, Principium dukedinis. Quem amare est pietas, (,iucm videre satietas. 5. Gaude, virgo de Nazaretli, In te vere mhil aret, 2. Gande,porta institiae, Tu tota innocentia, Via supernaepatriae, Flos et magniticentia, Cuiussequi vestigia Libertas,incoriuptio, Est veritaset gloria. Ubcrtasct clectio, 3. Gaude, quae dilecto tuo Ilonestas, elegantia, Aiuore individuo Potestas,excellentia, Coniunctaaeternaliter Maiestas, dominatio, Gaudesineffabiliter. Vcnustas, admiratio; 133 - Da, nt mente Nazareni, Et singulari gaudio. A vitiis alieni, Gaude,origo gaudii, Proferamus sine spina Mater aeterni lilii, Multa virtntum germina. Per quam Christus,flos mon- 6. Gaude,caelestis viola, tium, Flos dignusDeo incola, Flosfactus est convallium. In qua Deus et amore Totus mansit et corpore; 9. 0 dilecta cm dilecto, Beatatua viscera, 0 electacum electo Venter, dorsvn et latera, 0 rosa cum lilio, Pectus,guttur, lac, ubera, Tibi candorcum ruborc, Os, ocni; et labia, Tibi decuscum decore, Caput, collam, frons et aures, Tibi laus cum gaudio. Lingua, dentcs, genae, nares, Lacerti,manns, hiirneri, 10. In te sibi complacv"'t, Crura,pedes et digiti, In te amorconstituit Quinquesensus corporei, Loctmsnae gloriae, Crines,vestes et calcci, Te elegit, te araavit, Cogitatus et opera Te prae ounctis consecravit Et tua verba omnia. Oleo laetitiae. 7. 0 lux mundi,lucis mater, 11. Da,nt nosamor vulneret Tc siguavitDeus pater, Et vulnerandosnperet Qui nasci de te voluit Felici victoria, Deum,quem de sc geuuit; Amor,qni sapereminet, Tam pracclara nativitas Sperat, suffert et sustinct, Sit nostraementis claritas, Credit et vincit omnia. Et nos per te simus dii, Dei et tui fil". 12. Dnlcis vocnmsymphonia 8. 0 virgo, flos imperii, Cum iubilo mentis piac 0 pulehritnto gaudii, Det liymnum et gloriam Gaude, maior imperio, Invicto regi gloriae. A d Sextam. 1. Gaude, plena vcritatis, 3. Gaude, cuius cor humile Plenitudo bonitatis, Vnlnus amoris nobile De cuins abundantia Pertransivit medullitus Bonis abundant omnia. Et fecundavit caelitus, 2. Gaudc,reorum vcnia, Cuiusopus clementia Gaudeiustoionri copia, Et voluntaspotentia, Gaude,raater glorifica, Cuiusodor est vitalis Spiritubalsamitica, Medicinaimmortalis, Caine autcmcum ossibus Da nobis spei gaud'a, Mnrra CPTIaromatibus. Da ?Tiorissuspiria. - 134 - 4. Gaude, virgo, quae oleum Protulisti nobis granum, Per uterum eburneum, Cuius esu cor fit sanum, Austro perflatadnlciter, Fit pinguior,fit fortior Nobis fudisti largitcr. Noster homo interior. Unge cor nostram oleo, 9. Talis frumenti adipe Vuod per te partu aurco Nos saginari praecipe, Sua se nobis gratia Ne cor nostrum arefiat Plena effudit copia. Et in via deficiat, 5. Paradisusvoluptatis, Da veritatis epulum, Aquis vivis irriguus, Sinceritatispoculnm, Fonstotius pietatis, Ut cumsinceris animis Lacte et melle profluns, Epulemurin azimis. Puro lacte, pio melle 10. 0 insigriis sponsa Dei, Nostra infundens vascnla, Alma mater almac spei, Fac nos pios sine felle, Lignum vitae almifluum, Puros sine macula. Fiuctum ferens praecipnum, Ostendc nobis sobrias 6. Gaude, manna virginalc, Mannanovum et regale, Sponsisponsaeque nuptias, Quod nulli sapit hominnm, In illa dulci patria Fructu vitae nos satia. Nisi palato virginum. 11. Gaude, virgo aetherea, 7. Gaude, felix, et iubila, Vivam nueem parturiens, Cummelle frucns simila, Urnadecens et auroa, Cum lactc bibcns balsomuin Verum manna suscipiens; Intra amoris thalamum; lluius panis angelici Quae tua pascis specie Nos repleas pingnodine, Dilectum in meridie, Ut tam pii viatici De cuiusmensa regia Oblcctemurdulcedine. Vivit omnis ecclesia, Da nobis Deum sapere, 12. In tc dulce convivium, Eius amorevivere. In te omncsdeliciae, In tc electuarium 8. Gaude, per qucm panis caeli Et sapor omnis gratiae. Novo datur Israeli, Ad Nonam. Gando,columna gemmea, 2. Gande,nardus humillima, Cuiusbasis cst aurca, Humiiitatemaxima, Columnamundum sustinens Tota virgo humilitas Et supercaelos cminens. Et liumilis virginitas. - 135 - 3. Gande, pascha fidelium, Et quod per se disposuit, Laudatio laudantium, Per te coraplere voluit, Per quam nobis ad gaudia Ut merito quod?m iure Fit transitus paschalia, Nomineris creaturae Ubi semper gaudebiraus, Finis atque initium Christum et te videbimus. Cum filio per filitm. 4. Gaude,cedrus exaltata, Opc tui et favore In araoreradicata, Sit in nobisiugi more Gaude,oliva viridis, Humilitasplenaria, Ramis iucundafloridis; Quacomnis est iustitia. Hortusclausus et amoenus, 10. Gande,cuius melodia Omniflore semper plenus, Lausnimis amatoria, Qnemtotnm singulariter Voxest arcani moduli, Auster perflavit dulciter. Vox osculorum osculi, 5. Gaude,quae septem sidcra Dat auri lene sibilum, In tua babes dextera, Dat iabilorum iubilam. Maria re et nominc, Qui habetaures audiat, Quaeomni luceslomine. Aure amoriscapiat, 6. Beati. qui te diligunt, (,|ui enim non amaverit, Qui te amore eligunt Nunquam andire potcrit. Affectu plenario, Te diligentes diligc, 11. 0 dilectrix dilectoris, Te eligeutes elige 0 genitrix genitoris, Da nobis pura labia, In caeli palatio. Cor mundum, recta studia, 7. Gaude, cnins nativitas Ut tuam tuo muncre Vcrnalisest amoenitas, Laudempossimus canere. Per quam bieras pertransiit, Aestivuni tcmpus rediit, 12. Gaude, mater cnius vita Cuius natura bonitas, Liber vitae, lex ignita, Cuias statara sanctitas, In qua nihil saperflnum, Cuius forma dilectio, Nihil amore vacoarn, Excisa Dei digito, In corde nostro domina, Nostrae decentcr animae Legem amoris ordina. Formam amoris imprime. 13. 0 speculnm munditiae, 8. Gaude, templum marmoreum Mundis infnlgens cordibus, Et civitas solstitii, Vas summae excellentiae, Castellum solis vitreum, Gemmis ornatum omnibus, Solis occasus nescii; Vivo imbre vivae nivis Fac nos templura castitatis. Serena nobis oculura, In quo sit Dei solium, Ut mundati aquis vivis Fac castellutn puritatis, Sponsi sumamas poculum. In quo fiat solstitium. 9. Gaude, mundi rejiaratrix, 14. Deo soli iustitiae Creaturae recreatrix, Sit iucunda laudatio, Quod sine te fecit Deus, Sit canticnm laetitiae, Tecum refocit dignins, Sif gratiarnm actio. - 136 - Ad Vesperas. 1. Gande, matrona caelica, 8. Sacram vocem tnae landis Exsultando magnitica Sola promis. sola audis. Dcum tnuni salntarem, Et dilectus tans tecum, Ad Magnificat. 1. Gaude, precor, gande, qoia non est par tibi lande Solaqae post Christnm miseris semper misereris. 2. Gaude, dilecta. [Deum] quae dilectam genaisti. Caelitns adflata caeleste raelos cecini^ti. - 137 - 3. Laus tua Magnificat humili praecellit amore, Nullus eam dicat, qui non sit purus in ore. 4. Laus decantanda mentis iubilante medulla, Seinper laudanda, cui laus non sufficit ulla. 5. Lingna novi cordis, nullius conscia sordis, Debet eam canere, pro voto semper habere. 6. Qui cor habet sursum nec quavis parte deorsum, Scit decantare, quia scit speculando vacare. 7. Huic soli posse datnr hanc laudem modulari, Cui datur et nosse, quam dulce sit speculari. 8. Qui te diligere, tibi vult ex corde placerc, Magnificat memoret, amet, admiretur, honoret. 9. 0 virgo celebris, mater clarissima Cbristi, Quae mundi tenebris lucem de luce dedisti, 10. Vive, decorare, flore, fulge, vale, cane, plaude, Vince, coronare, regna, rege, praecipe,gaude. 11. Ride, laetare, praecelle, vale, dominare, Sit tibi reginae caeli sedes sine fine. 12. Lux maiestatis, totius honor bonitalis, Summaepotestatis, flos summaenobilitatis, 13. Nunc mibi forma tui splcndorque tnae speciei Sit prius esuries, postea sit satics. 14. Speque supernornm bomo sim desideriorum, Ut, qnod amo, videam, perpetuo teneam. Ad Completorium. 1. Gaude,virgo pcrpetua, 4. Gaude,sponsa, quae floribus Nostrae quietis ianua, Digne fulciris omnibus, Te angeli glorificent Per quam florent oninia, Et omnes sancti praediccnt. Qnae innixa sponso Deo Cantas: amore langueo; 2. Te humiles, te virgines, Te laudent omncs homines, Una super milia, Fulci cor nostrum floribns Te benedicant aethera, Te sol, luna et sidera. Suavitalem spirantibus, Ut dilecto redolant 3. Te aer, tellus, maria, Et ad quietemplaceant. Fontes, nix, ros ct plnvia, Te piscis,aves, pecora, 5. 0 Salomonisferculum, Te dies, aetas, tempora, Amor, amplexus,osculnm, Te herbae, rosae, lilia, Lectus vallatus liliis Te omnis flos et germina. Larapadibusqueanrcis, - 138 - Da nobis lectnm nobilem, 9. Gaude, pnella regia, Id est amorem humilem, Pudoris primiceria, In quo dilecti suavibus Tu in die vigilasti, Astringsmur amplexibus. Quia noctem ignorasti. 6. Pax nostra indeficiens Et custosnunquam dorniiens, 10. Tu in prima vigilia, (t»uaehabes septem oculos, Id est tuainfantia, Quibuscustodis parvulos, Vigilaredidicisti, Nos in virtute modica Ut discamusvigilare, Custodiet pacifica, Cliristumet te cxspcctnrc, Quaenos Deo huonilict, Vigilandodocuisti. Humiliando societ. 11. 0 beata virgo, veni, 7. Gaade, virtutum omnium Vigilantes nos inveni, Suavereclinatorinm, Vel secundavel tertia Gaude,quae dnlci sopore Saltcmnoctis vigilia. Requicscis in amore. 8. Gaudc quae, supercilia 12. Gaude, quae nocti bominum Ilabcs senipcr stillantia, Lumen dedisti lumiuum, Crius rcsplendent palpcbrac, Fac nos novo sidere (^uasnullae claudunt tencbrac ; In liac nocte diesccrc; Fac nos in hoc cxsilio Sit tliorus noster castitas, In castitatis gremio Sit reqnieshumilitas, Ilumiliter quiescere, Ut tua sub cnstodia Sornnnm amoris caperc. Dormiamus in gratia. 13. Mentem da paci habilem, Da somnum Deo vigilem, Sit noliis dulce somnium Memoria caelestium, Ut sponsum puro oculo Videamus in speculo. Conclusio. 1. 0 cacli viola, solio dignissima sola, Te decet imperium, sola, tenere solum. 2. 0 laus iustorum, maiestas summa polorum, Sit tibi laus soli, palma, corona poli. 3. 0 pater, o Domine, sine principio, sine fine, Tu es rex regum, qui das moderaminalegum lure tuae legis cuncta creata regis. 4. Sola tui socia sit honoris virgo Maria, Et tecum sedeat, iudicet et iubeat. 5. Si non formavit, tamenomne, quod est, rcparavit, Et sic cuncta suo subdidit imperio. 6. Ergo. sancte patcr, sit semper regia mater Tecum regina, cum Domino domina. - 139 - Cod.Pragen. VI G 16 c. saec.14. A. - - Cod. Raigraden.D/K I N 3. saec. 15. B. - Orat. ms. Domus Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 375. C. - Orat. ms. Carthus. Erfordien. saec. 15. (Prirat- besitz.) D. Ad Mat 1, 1 Salve C. - 1, 5 Dei in mundo A. -- 1, 6 Ut inter D. - 2, 1 Salve C. - 2, 3 sqq. in C: Flos amoris, flos honoris, Flos superni gaudii, Flos aeterni palatii. 3, 3 O aurora nos irrora B. - 3, 5 Ut mens nostra AB. - 4, 1 Gaude virgo decus D. - - 4,5 et amore B. - 4, 6 et honore B. - 4, 7 Omni dignu 11. - - 4,8 Et omni AB. - Str. 4 fehlt C. - 5, 1-4 felilen C. - 5, 2 Laudesque tuas promere D. - 5, 4 potest 15. - 5, X Sit nobis semper A. - Str. 6 fehlt C. - 6, 6 te signat 15. - 6, 7 Terna te D, Tertia te B. - 6, 9 Agnam te quinta B. - 8, 1 Vale C. - - 8, 4 NovitatumqueV. - 8,5 mens desiderium est desideriorum D. -- 8, 6 Est C. -- 9, 1 Vale C. - 9, 3 Est singulare A. - 9, 4 Miraculorumque A; Signaculorum speculum B. - - 10, 1 Vale C. - 10, 2 mala punica D; In aure resonantia B. - 10, 3 Et fehlt A. - - 11, 1 Vale C. -- 11, 3 chonis ecclesiae II. - 12, 1 Vale C. - - 12, 8 Accedat nostra A; Vestra accendatur 1). -- 13, 5 O pia B. -- 13, 7 Nos fehltD. - 14, 1 O filii filia A, tui tilia C, O filii tni nata D. -- 14, 2 Tu fehlt B, Amore tui semper C. - 14, 3 sq. umgestollt C. - 14, 3 Tu dilectutn C, Dilectum tu B. - 14, 4 Cum orandi li. -- 15, 5 in- sistendum D. - 15, 6 Tuis benignis D. - - 16, 1 amor nos reficiat C. - 16, 7 Et nostra D. -- 16, 9 cum tripudio B. -- 16, 12 Sit suprein.-i B. - 17, 2 nnstra incunditas A - " 17, 3 Gaude, ros gratiae A; Gaude, rosa gratiae B. Nach dieser Zeile sclialtet A ein: Gaude, mater misericordiae, Gaude, solamen nostrae miseriae. 17, 4 Gande, flos gloriae A; Gaude, flos laetitiae B. - 17, 6 Omni formi praofulgida D. - 17, 7 Ut snl fulgens A; fulges B; sedes in so]ir« C. - 17, 8 WedensAD; Fulges G'; Gaudens in tuo filio B; - 18, 2 PnK-Hnxit zona O. - " 18, 3 Nequaquamab D. - 18, 7 dextrocelio C; Dextrochirio aureo D. - - 19, 3 Uextra L)ei potentiae B. - 19, 6 laetitiae C. - 20, 4 Tibi vera sit C. - 20, 4 sqq. lauten in B: Tibi soli sit sanctitas, Primatus caeli curiae, Tibi soli sit dignitas, Laus honorificentiae. 21, 2 Et da AC, Da nostroque B; nach dieser Zeile schiebt D ein: O regina gloriae. - 21, 4 Da ex B; ex fehlt C. - 21, 5 Tibi, nobis et proximo 15.- 21, 6 Tota mente succumbere B. - 22, 3 In caritate B. - 23, 1 quae fehlt 15D.- 23, 1 Vale C. -- 23, 2 sq. umgestellt D. - 23, 2 es fehlt B, Gande colutnba columbarutn D. - - 23, 4 Cuiiis volatus caritas D. - - 24, 4 fehlt D. - 26, 2 pupillorvun B. - - 26, 1 Salve C. - 27, 1 Salve C. -- 27, 2 Dulcis spes et B; vita victoria A. - 27, 5 Da nobis in terra B. - 28, 1 Gaudesublimis D. - 28, 5 nostrum ad D; ad nostri A. - 28, 6 tui uteri filium A. - 29, 1 balsamus es D; balsaraus nardiosa B. - 29, 2 Dans spira- men D; salutis B. - 29, 3 es fehlt B. - 29, 4 Vinum ferens virtutis B. - 29, 5 nectare B. - 29, 8 Unguentoque B. - Ad Laudes. 1, 1 Vale C; regia B. - 1, 2 prolis B. -- 1, 3 quem D. - " 1,4 cum sol de sole B; Et sol de stella splenduit C. - 2, 1 Vale C. - 2, 2 congaudens D. - 3, 6 confirmatio B. - 4, 1 Vale C; lux nostrae BD. - 4, 2 Perduc stellam C; Et stella sanctae spei B. - 4, 3 Duc ad BC. - 4, 5 Duc BC, in speciem Quae luces super onmia Ut stella matiitina. 5, 8 .splt-ndeatI!-. Splendesc-jittuo C. - 6, 1 O virtutuin B. - 6, 3 melns D. 6, 5 nos melos D. -- 6, 6 nos lumen D. - 6, 7 tua dulcis I). - 7, 1 sqq. lauten in D: Gaudc, sponsa, quae amoris Nexu tui conditoris Diligeris prae omnibus. 7, 4 amoris D. -- 7, 5 Rcpendis,te amantemamas unice A; Amantemamas versa vicc 1!; Adamantem nos uuice C. - 8, 1 Gaudc sponsa, quae am.isti D. - 8, 4 Tc pliis iiistnin D. --8, 5 Et dignum te plns 15; Te digni"ii semperD. - 9, 1 Virgo gaudeC; Gandelaeta plusD. - 9, 2 Et dilecti tui A, Dil«-i-ti ..ii D. --9, 3 gloria D. - 9, 5 1'ehltC. -- 10, 4 OfferarnusB; in (' folgt hier iu.ich: Laetifica nos, gaudii Mater, in gaudio Et fac filios gaudii In tuo filio. Ad Primam. 1, 4 refloruit B. -- 3, 2 utero B; Deciis sacrati uteri C. - 4, 2 Gaudc felilt D. - 5, 1 rnater ecclesiae C. - 5, 4 maue laetum D. - - 5, 8 Fruamur et laetitiae B. - - 7, 1 Vale C; Gaude forrna sacri Dei j}_ __ 7, 3 Valt.- C; Per quam mundus totus B; Per quam mundus gaudeus D. - 7, 4 vefam pacem A. - 8, 1 Hier schiebt B ein: Lucens sine fallacia. - 8, 4 Lucens nobis per saeculaK. - 9, 3 A mane sine B. - " 10, 2 Hier srhiebt D ein: Da rectam prudentiam. -- 10, 5 D.i spem et modesti.-unB; muiHlitiam C. - 10, 6 hier fiigt D an: Da uati tui gratiam. -- 11, 3 sep- tiipluin C. - - 11, 4-8 felilen C. -- 11, 5 Inbe ut ims virtus virtutum A; lube u»s luimilitatis 1>. -- 11, 6 Humilitas impleat A; Vis virtutnm B. - 11, 7 Per quam sanctaecaritatis ]!. - 11, 8 Ardens lux refulgeat B. - 12, 1-4 febleu C. - " 12, 5 Da suavis aure sibilo C. - 12, 6 Perflari nn-ntis (J. -- 12, 7 quam D. -- 13, 1 O ft-lilt B. - 1:!, 2 rtviviscant D. - II!, :'. Est ac aestatis II. -- 1M.4 rniovantur B. - 13, 5 nos seniper renovari C. -- 14, 2 trinaquc B. A<1 Tcrtiam. 1, 1 Salve C. - " 1, 3 videbimus C. - 1, 4 Christnm et te AD. - 1, r, Qnam A. - - 1,6 Quam A. - 2, 1 Vale C. - 2, 4 et gr:vt\a A.B. - H, 1 Vale C; Gaude virgo, quae B. - - 3, 3 Es iuncta B. -- 3, 4 Gande C. - - 4, 1 Salve C; fructifera C. -- 5, 1 Gaudevirgo gloriosa in I >. - - 5, 2 sq. umgestelltC. - 5, 2 In qua vere niliil caret A, vere nullus caret C; Quae delictnm Adae caret B. - 5, 3 sq. fehlen B. - 5, 11 l»a ut ainovc B. - 5, 12 Pacti (1: peccati) simus alieni B. - 5, 13 Perfruamur A, Ut proferamus I!. -- 5, 14 Magna B. - 6, 2 Deo dignus B. - - 6,5 Gaude beata viscera C. - 5, 8 fehlt B. -- 5, 9 et fehlt A. - 5, 10 Geuae, dentes, lingua C. - - 5, 14 et color A. - 5, 15 atque verba B. - 5, 16 Et verba tua C; Et omnia tua opera B. -- 7, 1 virgo raater D. -- 7, 2 Qiiain II. " - 7, 3 de te nasci D. -- 7, 4 Dominum, quem Deus de se A; Deuni verum, quem de se D. - 7, 7 simus per te C. - 7, 8 fehlt D. - 8, 1 Gaude,virgo AD; Gaudenos nunc flosC. - 8, 2 Gaudepulchritud< " AD. -- 8, 3 sq. fehlen C. - 8, 5 Et singularis gaudii Ad Sextam. I, 1 Vale C. - - 2, 1 Vale C. - - 2, 1 sq. fehlen ABC; 2, 3 sqrj. stehen nach Str. 3. B. " - 2, 3 Gaude, quatn glorificat H. - 2, 4 Spiritus balsamitat B. - - 2, 5 Carnem suain cum I!. - 3, 1 Vale C; cor felilt C; cor cuius B. -- 3, 4 caelitus C. -- 3, "">hier sebiebt D ein: Gaude, betiignissima. - - 3, 5 sqq. fehlen (.'. - - 4, 1 Vale C, mater quae balsamum B. - 4, 3 perflante B. -- 4, 5 O rige cor D. - 4, 6 partum A, Ogineo B. - " 4, 7 nobis tV-hlt D. - 4, 8 Effudit plena H. - 5, 5 et pio A; pios (J; dulci melle B. -- "">,(> Nostris infunde vasculis B. - 5, 7 nos fehlt D; sine felle pios A. - 5, 7 sq. fehlenB. - 5, 8 Fac ca^tos sine C. - 6, 1 Vale C. -- 1, 1 Vale C. -- 7, 2 cum fehlt A. -- 7, 5 sq. spwie dilec- tum pascis A. - 7, 8 Invitatur ecclesiaD. - 8, 1 Vale C. - 8, 2 Vero datur CD. - - 8,4 scit Deum diligere A; Nisi dum scit B. - - 8,5 sq,q. lautcn in B: Tu robur firmamenti, Tu vallis es fiamenti, In qua crevit nobis granum. 8, 8 fit cor D. - 8, 9 fit fortior fehlt D. - 9, 1 Frumenti talis B. - 9, 5 Da viitutis A. - 9, 7 cum fehlt C. - 10, 1-4 feblen C. -- 10, 4 Tu fer nos praccipuum B. - - 10, 5 sobrias fehlt D. -- 10, 6 Sponsaeet sponsi D. - iO, 7 dilecti patria D. - - 11, 2 Nucem vivam B. - 11, 4 Manna verum B. -- 11, 6 reple B. -- 11,8 Delectemur BD, pinguwline B. -- 13, 1 £'ius B. AdNonam. 1,1 Salve C. - 2, 1 Salve C. - 2, 2 Virgo tota J>. - 3, 1 Salve C. - - Str. 3 steht hinter Str. 5 B. -- 3, 4 sq. febleu C. - 3, 5 Quando Chustum etc. AD. - 5, 6 bier fiigt D noeh bei: Quem amare est pietas, Quem videre satietas. 4, 1 SalveC. - - 4, 5 sqq. stehenvor Str. 6. B. - 5, 1 SalveC. - 5, 2 Habes in tua Jj; Iii tua tenes C. - - 5, 3 Maria quoque nomine B. - 5, 4 luces omni B. - - 6, 3 AffeetuqueC. -- 7, 1 Salve C. -- 7, 3 Per hanc C; tran- siit D. -- 7, 7 forma deitica C. - " 7, 8 Virtus quoque mirifica C; bierauf scliiebt C ein: O virgo, mater gratiae. -- 8, 4 occasum BC. - 9, 1 mundi feblt C. -- 9, 2 feblt D. - - 9, 3 Quo sine A; fecit Dominus D. -- 9, 4 Hoc teouin fecit Ueus B. - 9, 6 Ut voceris quodam iure C. - 9, 7 Norai- naris A; Finis oninis creaturae C. -- 9, 11 Et ope tui f:\vore A. - 10, 1 fehlt C. - 10, 2 Exstat laus B. - 10, 3 Vox et C. -- 10, 5 aure leni A, aure lene D, aure lenis C. --11, 1 dilectorum C. - 11, 2 genitorum C. - 12, 1 Vale C. - 12, 6 Hier fiigt B bei: Quae meis in pectoribus Sit omnibus temporibus. 13, 2 fulgens in B. -- 13, 4 Hier fiigt B hinzu: Opus magnae clementiae, Adesto nobis comminus. 13, 5 Imbre vivo B; imbre fecundata vive nimis A; albae nivis B. -- 13, 6 Surena cordis oculum B. - 13, 7 aquis mundati B. - 14, 2 Sit iucuudati" A ; lucunda sit B. - Ad Vesperas. 1, 1 Vale C. -- 1, 5 ancilla A; iu ancilla B. -- 1, 6 vocari C. - 1,7 decet C. - - 1, 11 ora lehlt C. - 1, 14 Ad regna ducat A; Ad vitae ducat prospera B. - - 2, 1 Vale U. - - 3, 1 Vale C. - 3, '-' Fortem mortis unicum B. ---4, 1 Vale C; quae Dei B. - 4, 3 Dulce dedisti poculum B. - - 4, 4 Et caritatis iJ. - - 5,1 Vale C; mundis quae A. - 5, 4 adlusisti AC. - Nach dieser Strophe scbaltet Li cin: Gaude, quae cum sponso vivis, Uti sola Phoenix avis, Sponso carmen concinis Novum, cuius non est finis. - 142 - 6, 1 Vale C; dieseStr. steht in 15hinter Str. 9. -- 6, 3 In novo B. - 6, 4 Tuo praecinuisti A. -- 7, 3 sq. lauteu in B: Pulchrum epithalamium, Tibi soli proprium. 8, 2 pronis et exaudis B; hierauf schiebt B noch ein: Voces invocantium, Te djgne laudantium. 9, 2 Laudi vestrae C. - - 10, 1 Salve C. - 10, 2 Potes et debesC. 10, 5 Ego dileeto propero B; Ego cum dilecto filio A. - 10, 8 intus B. - 10, 12 Naturae et Dei hominis B; Dei mater et C. -- 10, 14 Detur U-ata portio B. - 11, 2 Oulci et roellifluo A; Multum quam mellifluo B; Vcre plus quam C. - " 11, 3 pia mente A. - " 11, 10 Et humiliter D. -- 12, 1 Virgo iuxta C. - 12, 4 Ilicr schiebt D noch ein: Quae iustis gloriam Keis- rjue donas veniam; dann folgt in D das Magnificat. Ad Magnificat. 1, 1 sq. fehlen AB. -- 2, 1 Deum fehlt ABD. - I!, 1 hunore BC. -- 4, 1 mente D. - 4, 2 cura laus A, cuius laus D. - 5, 1 Ergo novi D. -- 5, 2 Detur eam D; in voce semperB. - 6, 1 Qui habet cor A. - - 6,2 qui scit D. - 7,1 Huic nosse datur hanc laudetn sic modulari B. -- 7, 2 Cui dulce datur hic solum haec speculari B; quam dulce «it liaec speculari A. - 6', 1 vult tibi A. - 8, 2 Magnificet A; amet, memoretur, miretur B. -- 10, 2 coronare, rege, duce, praecipe D. -- 11, 2 reginae sedes regni sine A. -- 12, 2 Summae bonitatis, flos intimae B. - 13, 1 forma tua A. - 14, 1 supernoruni ut sim vir desideriorum A. - 14, 2 Et quod A; amor cupiat perpetuo D. Die letzten zwei Zeilen lauten in B: Virgo, flos florum, duc nos ad regna polorum, Ut, quain diligimus, te perpetuo videamus. AdComplet. 1,3 glorificant C. - " 1,4 praedicant C. - - 3, 1 ut maria C. - 3, 6 flos et omnia AD. - 4, 3 tehlt D; nach 4, 3 schiebt B uoch ein: In terra arentia. - 4, 4 enixa D; Tu innixa C. - 5, 4 Et lampadibus C; variis B. - 5, 4-8 fehlen B. - 6, 5 Nos virtute deifica B, magniiica C. - 6, 6 sq. lauten in C: Ut ducas nos ad patriam Per humilitatis viara. 7, 1 Vale C. -- 7, 3 sq. stehenhinter 8, 4 ABC. - 8, 2 sempersplendidia D. - - 9, 3 lu die tu B. 10, 4 sq. fehlen D. -- 11, 3 In secunda vel tertia C. - 11, 4 Saltem quarta vigilia B. - Nach Str. 11 sclik-bt D ein: Exaudi nos, piarum piisima, Spes peccatorum, virgo Maria. 12, 1 uocteB. -- 12, 1-13, 3 fehlenC. -- 12,4 lu noctibusB. - 12, 5 throims 1>.- - !":'>,1 da paciabilemA; Da menti precembabilem B; Mentem da placabilem D. - 13, 2 nobis vigilem B. - Conclu sio fthlt C. - 5, 1 sq. fehJenB. - Xach 6, 2 fiigt D noch bei: Nosque post (huius) vitae terminura Ad verum trahat gaudium. Dieser ganzeCursus stebt in sehr abweicheuderForm nach einer Mainzer llaixlsL-brift liei Muiie II. 1^0 ff. Er findt-t sieb auch in der Londoner HandschriftAi-imdel .'174. saec. 13/N, in einetnOrat. ins. N. \\'i|>erti saec.15 Cod. Quedliiiburgeu.75, teilweise als liymnus in Nativitae BMV. in Orat ms. Carthusian. saec. 15. Cod. Capit. Treviren. 116. - 143 - 59. De Omnibas Sanctis. Ad Matutinum. Ad Nonam. 1. Sancta Dei genitrix, 5. Per palmam martyrii flos virginitatis, Deo dcdicati, Fons misericordiae, Martyres egregii, mater pietatis, cruore mundati, Supra sanctos residens Et confessionibus regno claritatis, Dco coniugati Pro nobis cum ceteris Confessores, monachi, exora beatis. eremitae grati. Ad Primam. Ad Vesperas. 2. Angcloram ordines, 6. Sanctissiinae virgines Deum qui laudare atque coniugatae, Non cessatis iugiter Viduae et martyres atque adorare, Deo dcdicatae, Sanctus, sanctus canere, Omnes sancti sanctacquc, nostros guberuare Pro nobis oratc, Actus hic inferius Deum vestris precibus nolite cessare. iiobisque placate. Ad Tertiam. Ad Completoriura. 3. Patriarcbae mystico 7. Ut per vos sit gratia ritu immolantes, sua nobis data, Vita, corde. cantico Deleantur vitia, Deum honorantes, muudentur peccata, Prophetac prophctico Vitentur pericula, spiritu affantes, omnia sint grata, Apostoli publico Nobis detur gratia sono praedicantes. in sede beata. Ad Sextam. C o n c 1u s i o. 4. Evangelistae Dei 8. Has horas sic recolo facta cognoscentes, cum devotione, Vcrbis evangelicis Vobis, sancti sanctacque, eademscribentes, pia ratione, Saiictique discipuli Pro me ut assidua Christum consequcntes, intercessione Ab Herodc mortui Rogetis abs aliqua sancti innocentes. intermissioue. Orat. ms. S. Felicis Gerunden. s. n. 14/in. A. -- Orat. ms. Capit. Tole- taui 34 - 71. saec. 15. B. - Orat. ms. luliaui Rc^iu saec. 15. Cud. Parisiu. 757. C. - Orat. ms. saec. 15. Cod. Vatican 376tf. D. -- Orat. ms. saec. IB/ie. Cod. Bruxellen. 10389. E. - 1, 2 mater pietatis A. - 1,4 rivus pietatis A. -- 1, 5 Lilium mun- diti .e A. - - 1, 6 rosa puritatis A. - 1, 7 Nardus indulgentiae A. -- 1, 8 Kubeus pietatis A. - 2, 2 Deum collaudareA. - 2, 3 Sive benedicereA. - - 144 - 2, 5 Spirihissanctus canere A. - 2, 6 nosquegubernare A. - 2, 7 Volun- tate propria A. - 3, 6 spiritu prophetautesB. - 4, 1 Domini C. ea descrihentesA. - 4, 6 insequeutesA. - 4, 8 sunt et innocentts C. - 5, 1 sq. und 5, :i sq. umgestelltA. - 5, 2 Deo decoratiA. -- 5, 5 sq. und 5, 6 sq umgestellt lauten in A: Pontifices, monachi, eremitae grati, Confitentes Dominum quique coniugati. 6, 2 Deo coaiugatneC. - 6, 4 Deo consecrataeA, Domino dedicataeC. - 6, 8 erga nos placate AB. - 7, 1 Ut ipsis gratia A. - 7, 2 nobis sit cullata A. -- 8, 5 Ut pro me assidua A. - 8, 7 Christura cuncti rogate A. - 8, 8 pro remissione A. 60. De Omnibus Sanctis. Ad Matutinum. Cives supcrnae curiac, 3. Certamus hic in pelago Amicti stolis gloriae, Huius saecli luctiHuo, Ab intra pleui luininc, Ad portum nos reducitc Ab extra pulchritudine, Pacis aeternae patriae. Qaam mentis in excessibus 4. Ut vivi fontis gratiae Fruiniini caelcstibus, Incbriemur flumine Tenentcs sceptra regia, Et laudes permagnificas Securi nunc de gloria! Rcddamns Deo debitas. Ad Laudes. 1. 0 sponsacelebcrrima, 3. Nunc, o puella florida, Maria divinissima, Tua assint praesidia Verbigena dignissima Et mortis in articulo Et virginum tenerrima, Nos recommenda filio, 2. Maiestatis sceptrigera, 4. Ut sua nos ex gratia, Caeli ct terrae domina, Quae est perpcssusvulncra, Tc laudct vox prophctica Coniungat in caelestibus Et mansio ierarchica. Regni polorum civibus. A d Priiu ara. Beata plebs angelica, 3. En, nos hostili acie 0 phalanx liliatica, Vallati suinus undique, Vivcntis Dci numina Sed vos regales satrapac Et gratiosa lumina, Assisdfe iavamine. Quam mira claritudine 4. Arcete et disperditc. Et statu innocentiae Compellite recedere, Praelati estis caeteris Ut inereamnr gloriam Post virginem in aethcris! Nancisci post victoriam. - 145 - A d Tertiam 1. 0 viri apostolici, 3. Rogatc nobis veniam Perfecti ct catholici, Et septiforrnemgratiam, In tide illustrissimi Per vias rectas ducite Et signis potentissimi, Ad statum innocentiae. 2. 0 clari cancellarii 4. Praesta,beata trinitas, Simulquc secretarii, Esscntialis unitas, In regis aula principcs Et finem bonum conscqui Et saecli iusti iudices. Et tuis donis perfrui. Ad Sextam. 1. 0 martyres sanctissinii, 3. En, suraushic exposili Virtutc invictissimi, Periclis mille saeculi, Amore ferventissimi, Sed vestrum est impenderc Triumpho praeclarissimi. Munimen oinni tempore, 2. Vos angelis spectabilcs, 4. Ne carnis, mundi, daemonis Toti mundo mirabiles, Consentiamus vitiis, Ecclcsiae proficui Sed in amoris vinculo Pcr luminarc fidei. Adhaereamus Domino. A d N o n a m. I. Regalc sacerdotium, 3. Pulsamas vos gemitibus IJoni pastores oviuni, Et preces nostras fundimus, 0 praesulcs mitissimi Auferte cuncta schismata Doctores ct egregii, Et hacresum velamina, 2. Ac vos sacrati monachi 4. Ut vinea ecclesiae Et confcssorcs ccteri, Virescat pulchro germine, Virtutum exemplaria Per quod creator omnium Et mundi luininaria, Laudetur in perpetuum. Ad Vcsperas. 1. Omnes prudentes virgines 3. 0 rutilantes rosulae Atque sollerter vigiles, Et Engadinae vineae, 0 principissae caelicae, Per florum vos spiramina Redimitae mirifice, Sanate cordis intiina, 2. Gemmaemicantes undiquc, 4. Ut expiatis vitiis Coronae regis insitae, Insertisque virtutibus Coruscae pulchritudine, Uua vobiscum Domiuum Praecelsae sanctitudine, Laudemus in perpetuura. Ad Completorium. 1. Sol, luna atque sidera, 2. Qui sanctosde miseria Mundus, tellus et raaria, Transvexit ad aetherea, Quaeque creata omnia, Seipsum dans in praemium Deum laadant per saecula. Et dulce refrigerium. Preves, Pia Uictamina. III. 10 - 146 - 3. Per bos sit quiestemporum, 4. Deo, qui unusnuniine, Pacis redundet commodum, Et regnat trinus nomine, Tollantur cuncta noxia, Sit summareverentia, Succedantvitae gaudia. Laus,honor, excellentia. Orat. ms. Teguriuumsaec. 15. Clm. Monacen.20123. 61. De sancta Barbara. A d Matutinum. Ad Nonam. 1. Matutino tempore 5. Hora nona latera Barbara beata Furcis perforantur, Iii obscuro carcere Mcmbra sua tenera Foit illustrata, Lampade cremantur, Et cum caeli lumiue Os et caput in ea Exstat visitata Male malleantur, Et a rege gloriae Cum obtusa fnimea Fuit desponsata. Mammae amputantur. A d Primam. Ad V esperas. 2. Hora prima praesidem 6. Haec flagellis caeditur Saevas rex adfatur, Vesperarum hora, Ut ad primuni lapidem Per plateas traliitur Barbara trahatur, Nuda, sine inora Si verbo et opere Stola Dei tegitur, Cbristus non negatur, Sane fit dulcura, Natam vult occidere A patre occiditur Rex, quod praeparatur. Barbara decora. Ad Tertiam. Ad Completorium. 3. Virgo ad praotorium 7. Hora completorii Hora tertiaruni A patre decollata Ducta, testiruonium Filia Dioscori Praeses fert amarum Fuit tumulata Contra lesse lilium, Et per manus augeli Sponso caeli carum, Deo praesentata, Dicens esse omnium Anima Dioscori Hanc dignam poenaram. Igne devorata. Ad Sextam. Conclusio. 4. Hora sexta corpore 8. Has boras canonicas, Virgo est nudata, Barbara regina, Rubra sno sanguine Fero tibi dcbitas, Nervis flagellata, Ut a repentina Cilicino tegmine Plaga me custodias Dire confricata, Atque a rapina A Christo in carcere Dacruonisme protegas Plagis est sanata. Et caelumpropina. - 147 - Orat. ms. saec. 15. Tod. Darmstadien. 1960. A. - Orat. ms. saec. 15. Cod. Darmstadien. 1969. H. -- Offic. B. M.V..imp per Dulcibellum 1503. C. - Offic. B. M. V. nec. usum Romanum imp. Parisiis (Kcrver) 1519. D. - Horae divae virginis Mariae sec. verum usum Bomuuun. imp. Parisiis (Kerver) 1502. E. - 1, 5 Cum caelesti lumine BCDE. -- 1, 6 Quae est visitata EBC; Quo est visitata D. - " 1, 8 Secum de.sponsataBCE. - 2, 1 prima facere CE. - 2, 2 Praesidi rex fatur CE. - 2, 5 verbo et verbere CE. - 2, 8 perpetratur CDE. -- Die ganze zweite Strophelautet in A: Hora prima Barbara Christum attestatur, Quare a genitore dire contrectatur, Saevo tradens carceri sibique minatur, Et tamen a virgine Christus non negatur. 3, 4 Patri fert A. - - 3, 5 Dicens Dei filium A. - - 3 , 6 Sibi fure carum A. - 3, 7 Dipjuam pater omnium A. - 3, ti Profert esse poeuarum A. - 4, 1 virpo corpore est E. - 4, 3 Rubro DE. - 4, 5 Cilicio BCE. - 5, 2 Ferris A. - - 5,3 sua sanata AB, sua sancta CE. - - 5, 5 caput tenera ACE. ~ 5, 6 Dire A. - 6, 1 flagellis duris BE. - 6, 3 truditur 15, ducitur C, caeditur E. - - 6,6 Haec virpo dtcora A. - 6, 7 Sana fit et cnrpoiv A. - 6, 8 Manet clariora A. -- 7, 5 Angelorum mauibus A. - 7, 7 Dios- cori fehlt A. - 7, 8 Per hoc fit damuata A. - S, 5 Sq. fehlen B. -- Vpl. Morel Nr. 357. 62. De sancta llarliara. A d Matut inum. Ad Sextam. Veni, creator spiritus, 5. ludicatur carccrari Barbarae pcr mcrita Barbara lasso corpore, Mentcs nostras divinitus Quam salvator consulari Illaminando visita. Venit nocturno tcmpore. Ad Nonam. 2. Sit laus, honor ct gloria 6. Virgo rctorta denuo Uni trinoque Domino Orat pro se coleutibus, Pro Barbarau martyrio Ut gaudio perpctuo Et uunc et siue tcrraino. Fruantur cum vivcntibus. A d P r i m a m. Ad Vesperas. 3. Haec nitet pulchritudinc 7. Martyr alma decollatur Ut intcr spinas lilium, A patre pleno crimine, Sed magis sanctitudine Qui totulis dcvoratur Stirpe nata gentilium. Eraisso caeli fulniinc. Ad Tcrtiam. Ad Completoriuui. 4. Rcgna mundi, divitias 8. 0 Barbara, tua prece Alnia principis filia Nobis confer auxiliura, Calcat spernendo nuptias Ne damnemur iugi nece Patrisque sculptilia. Post hoc praesens exsilium. Orat. ms. saec. 15 Cod. 7977. der k. k. Familien-Fidei-Kommifs-Biblio- thek in Wien. -- Vor jeder Tageszeit wiederholt sich IStr. 1, nach jeder Hore Str. 2, woraus hervorgeht, dafs in der Matutin die wesentlichemitt- lere Strophe fehlt. 10* - 148 - 63. De sanclo Benedieto. Ad Matutinum. Ad Nonam. 1. Benedictusopifex 5. Hora nona exieus hora matutina montes visitavit Linqueus mundi gaudia Et claustra duodecim quaesivitdivina, in ipsis fundavit Literarum studiis Et bis sex in quolibet fultus ex doctrina, mouachos locavit In corde nmnitus cst Et Deo quam plurimos Dei disciplina. servos praeparavit. Ad Primam. Ad Vesperas. 2. Hora prima femina, 6. Pater fugat daemones quae nutrivit natum, hora vesperarum, Quoddatn capisterium Coepit aquas ducere per hanc laceratum de fonte petrarum, Adduxit ad puerurn Falcastrum extrahitur agens lamentatum, de fundo aquarum, Statim prece parvuli Totum mundum cernere fuit refonnatum. splcndore stellaruiu. Ad Tertiam. Ad Completorium. 3. Hora tcrna iuvenis 7. Hora completorii qaaesivit desertom, monachos vocavit, Tribus annis remanens Convocatis omnibus locum tenet artum, eis praedicavit, Ab aspectu hominum Finitis sermouibus se servans opertum, pater cxspiravit, In Dei servitio Magna luce lampadum fecit se expertum. ad caelos raigravit. Ad Sextam. C o n c 1u s i o. 4. Hora sexta factus est, 8. Salve, sancta trinitas, pater monachorura, mandi medicina, Instruens et reprobans Maiestateunitas, regiraen ipsorum, in personis trina, Dant venenum bibere Te rogo suppliciter, pro cnra laborum, vera lux divina, Sed ipse tara patiens Meam mentem dirigat coetum liquit horum. tua disciplina. - 149 - 9. Has horas recipias 10. Tn, qui laudes dixeris tamquam salntamen has huius amore, Huins ob memoriam, De quo versus facti snnt quem tunm iuvamen in Dei honore, Daxit ad caelestia, Propter Christum Dominum cuius supplicamen te deprecor ore, Me tuae clementiae Dicas Ave Maria recommendet. Amen. pro compositore. Collect ms. Lunaelaeense saec. 15. Cod. Palat. Vindobonen. 4076. A. - Cod. Palat. Vindoboncn. (ol. Lunaelacen.) 4117 anni 1518. B. - 3, 3 imma- nens B. - - 4, 3 improbans B. - 4, 7 Ipse taraen patiens 15. - Str. 9 unii 10. fehlen A. 64. De sancto Francisco. Ad Matutinum. Ad Tertiara. 0 Francisce, contemplator 3. 0 Francisce, stans in cruce lesu Christi, adamator Te vocavit sua luce Crucis multiformiter, Dilecti cum oraculo: Tu vidisti anna Incis, Vade, homo, et labora Audivisti more ducis In hac domo sine raora, Vocem deifoiiiiiter: Meo habitaculo, Tua erunt et tuorum, Ne ex toto destruatur, Qni b;c gernnt vitiorum En, rninam hic minatur Bella rectiformiter; Carens sustentacnlo; Pater,armis his me signa, Pater,praesta hic [fervorem], Ut signatus mente digna Ne privatus per torporem Vivam caeliformiter. Dei sim cenaculo. Ad Priraam. Ad Sextam. 2. 0 Francisce, crucifixus 4. 0 Francisce, crux de ore Tuo cordi sic infixus Tuo fulsit cum splendore Erat devotissime, Mundo salutifera, Sic quod mundnm non curasti, Quae protensa est in latum, Temet ipsum abnegasti Quae et solvit mnndi statum Sequenshunc citissime, Noxa a mortifera; Memor verbi, quod flevisti, Crnx draconera effngabat, Quod de cruce recepisti Ut Silvestri reserabat Oransqnesaepissime; Voce sub vocifera; Pater, fletu mentem riga Pater, a me malnm pelle, Sicqne tecnm Christo liga, In me promptnm apta velle Sequar hnnc verissime. Bona ad fructifera. - 150 - Ad Nonam. Manu, pede fers vexillum, 5. 0 Francisce,crucis forma Latustuum est sigillum Te signavitmira norma, Regiscnm ornatibus; Fraterut pacificus I'ater, Seraphin cor meura Videt eusesper transversum, Mitte, ut sic araemDeum Ob quodeius cor est versum, Totis cumconatibus. Factusque deificus Facta mala mox elidit, Ad Completorium. Fronte suo Taii vidit Totusvir miriticus; ?" ° Francisce,crucem Chnsti Pater,signa Tau froutem, Moriturusdilexisti Ut adlesum, verum, fontem, SummaPro victona, Curramsic magnificus. Palmistuis cancellatis Vale dare caritatis Ad Vesperas. Natis pro memoria 6. 0 Francisce, crucem cerne, Voluisti, lacob more Quae in monte te Alvernae Benedicens manu, ore Signavit stigmatibus, Voce sub notoria; Cliristus signa haec,concessit, Pater, fove me Minorem, Seraphquinque sed impressit Ut per cruc[is] hic amorem Absque sophismatibus, Habeam in gloria. Orat. ms. Franciscan. saec. 15. Cod. Londinen. Reg 2 A II. -- 7, 12 Lies Abeam oder Habitem? 65. De sancto Francisco. Ad Matutinum. 1. Orucis arma fulgentia 2. Sit Christo lans et gloria, Nocte Franciscus dormiens Qui cruce nos insigniens, Vidit, dicentem audiens: Patri sancto oboediens Haec tna erunt omnia. Offert nobis caclestia. Ad Laudes. 3. Crucis ut ad supplicia 4. Sit crux nostra devotio, Cliristum Franciscuspositum Sit et nostrum solacium, Vidit et audit monitum: Ad quam Francisci studium Haec sequcre vestigia. Ibat et imitatio. Ad Primam. 5. Crucis vox hnnc adloquitur 6. Laus illi, per quem regitnr Sibi dicens: te praepara, Sacra domus ecclesiae, Yadc, Francise, repara Quae sanctorum prndentiae Domum meam, quae labitur. Reparandapraecipitur. Ad Tertiam. 7. Cracis verbum proponitur 8. Sit laus illi, qui creditar Fratribus per Antonium, Hoc fecissemiraculum, Et Franriscus ad ostium Quo Francisci corpusculam lu modum cnicis cernitur. Diversis locis pouitur. - 151 - Ad Sextam. 9. Crucis arbor eximia 10. Sit Christo lans et gloria, Per os Francisci surgere Qui nos facit devincere Apparens facit fagere Daemones et contemnere Draconem et daemonia. Mundum et eius vitia. Ad Nonara. 11. Crucis magnum mysterium 12. Sit laas et praeconiura, Super Franciscum claruit, Qui crucis arraa praebuit, Dum praecinctus apparuit Quibus Franciscum induit Cruce duorum ensium. Adversus adversarium. Ad Vesperas. 13. Crucis apparet hostia 14. Qui Francisci cor attrahit, Ensis in crucis manibus Augens ei charismata Sex alis tecto variis Suaque donans stigmata Cum vultus elegantia. In eius caiae protrahit. Ad Completorium. 15. Crucis signum Tau litera 16. Quem et nos Christi gratia, Fronte Francisci scribitur, Dei servos in frontibus Quae varia distinguitur Assignet et in sensibus Mirandae lucis opera. Pro perenni custodia. Orat. ms. Franciscanum saec. 15. Cod. Darmstadien. 2772. - 1, 3 Vidi. - 3, 1 ad fehlt. - 3, 3 et felilt. - 5, 2 tu te praepera. -- 7, 2 per fehlt. - 7, 3 hostium. - - 8, 1 illi fehlt; creditum. - - 9, 2 surgens. - 11, 4 Crucis. -- 14, 3 fehlen zwei Silben; donans ergiinzt. - Nach Str. 14 folgt noch: Salubris Christi passio Nostris mersit [1.: insit] memoriis Impressaque praecordiis Dat lacrimis [sic] cum gaucHis. 15, 1 thau fehlt. - Nach 15, 4 folgt noch: Decem dies de venia Papa lohannes tribuit. 16, 4 pro fehlt. -- Die ersten Strophen aller Hnren sind mit einer Aus- nahme dem Lymnus ,,Crucis arma fulgentia" (More III, 304) entlehnt. 66. De sancta Gertrnde. AdMatutinum. AdPrimam. 1. Gertradis, virgo nobilis 2. Puella pulchra facie Rogali ex progenie, A invene adamatur, In lege a cunabulis A quo raagnae divitiae Meditans die ac nocte; Et honores praesentantur; Mater eius amabilis Non celebrantur nuptiae, Eam imbuebat pie, Prout imaginabatur, Documenta ut habilis Sed tamquam immunditiae Comniendabat memoriae. A virgine conteranuntur. - 152 - A d Tertiam. Ad Nonam. 3. Superte ignis descendit 5. Praelaturaetu cessisti, Divinus, quando orabas, Ut soli Deo vacares, Et amore te accendit, Altum statum reliqoisti, Quo plus Deum diligebas; Ut te plus humiliares, Mater te Domino dedit. Wolfetrudem praefecisti, Cui corde serviebas, Ut humilem exaltares, Deus in te sic se fudit, Sic Christo te conformasti, Quod bibliam tu sciebas. Unde sanctior appares. Ad Sextam. Ad Vesperas. 4. Tu exemplar sanctitatis 6. Spiritu tu praescivisti Fuisti religiosae, Finem tuum imminere Nam ut ancilla subditis Et tunc tegi voluisti Serviebasamorose, Cilicio et cinere, Superbiset uon prostratis Sic astantesdocuisti Se gerentesvitiose Recessumab itinere, Dabas stimulum salutis, Dum spiritum commendasti Ut agerent virtuose. Manu Dei continere. Ad Completorium. 7. Pro te Deus suscitavit Homines vita privatos, A carcere liberavit Taetro dure captivatos, Ignera a domo fugavit Post tuum sanctum obitnm, Puellam illuminavit, Et sic pro te fecit multum. Orat ms. Neerlandicum saec. 15. Cod. 7977 der k. k. Familien-Fidei- Konnnils-Bibliothek in Wien. - 1, 6 Tam imbuebat. - 7, 3 Et a earcere. 67. De s. lohanne Baptista. Ad Matutinum. 1. Dum medium silentium 3. Quanti gradus vel ponderis Noctis tenerent omnia, Baptistae sit auctoritas, Suum praemisit radium Commendando prae caeteris Vcrus sol in ecclesia. Aperit prima veritas. 2. Hic est sidus praefulgidum, 4. Non est vestitus mollibus Lncens nocturno tempore, Nec similis arundini, Mundumque sanans languidum Scd praecelsis virtutibus Adhuc degensin corpore. lure praelatus homini. - 153 - 5. Praestet pater cum filio Una cum sancto spiritu, Ut lohannis oratio Nos servet ab interitu. Ad Laudes. 1. Aurora lucis ratilat 3. Ille, qui clausus iacuit Pulsa noctis caligine, Interno matris gremio, Dum mens devota iubilat Ut mater Christi sonuit, In praecursoris nomine. Exsultavit cum gaudio. 2. Dnm rex ille fortissimus 4. Sermone blando virginis Matris in alvo positus Facto replevit tilius lobanni stetit proximus, Matrem virtute numinis, Ipsum replet divinitus. Quae prophetat quantocius. 5. Quaesumus, auctor omnium, Ut luhannis suffragio Concedas vitae praemium In caelesti collegio. Ad Primam. 1. lam lucis orto sidere 3. Hinc pura cordis intima, Baptistae laudis apices Vitae fulget praeclaritas, Possimus digne solvere, Pro salutari victima Precemur Deum supplices. Potus cibique parcitas. 2. Linguam paternam reserat, 4. Laus, honor, virtus, glnria Ut nomen eius personet, Trinitati sit unicae, Qui prius mutus fuerat, Quae per eius suffragia Ne lucis horror insonet. Nos coronet salvifice. Ad Tertiara. Nunc sancte nobis spiritus, 2. Os, lingua, mens, sensus,vigor, Unum patri cum filio, Concordet vitae sanctitas, Da, lobannem medullitus Corporis abscedat rigor, Pia laudet devotio. Flammescat igne caritas. 3. Praesta, beata trinitas, Una simplex essentia, Sequi baptistae semitas, Ut laetemur in patria. Ad Sextam. Rector potens, verax Deus, 2. Exstingue flammaslitium, Qui rernm vices imperas, Praebe qaietem temporum, Praecursoremlaudat reus, Veram da paccm cordium, Ut per bunc culpas auferas. Confer salutem corporum. - 154 - 3. Praesta, beata trinitas, Una simplex essentia, Sequi baptistae semitas, Ut laetemur in patria. Ad Nonam. 1. Rerum, Deus, tenax vigor, 2. Largire clarum vespere In te manensimmobilis, Per lobannis suffragia, In nihil in me redigor, Ut rupto carnis onere Nisi in te sim stabilis. Perennis instet gloria. 3. Praesta, beata trinitas, Una simplex essentia, Sequi baptistae semitas, Ut laetemur in patria. Ad Vesperas. 1. Vox clara, ecce, intonat 3. E sursam agnus mittitur, Verum lumen de lumine, Qui spiritu prophetico Verbum bonum vox personat Pracsignatns ostenditur. A solis ortus cardine. Ex more doctus mystico. 2. Mens iam resurgat torpida, 4. Secundo nt cum fnlseris Quae sorde exstat sancia, ludex cunctorum, cognitor. Stella monstrante fulgida Praecursorem promiseris, Beata nobis gaudia. Andi, benigne ronditor. 5. Praesta, pater piissime, Sequi lohannis opera, Ut metamns plenissime Aeterna Cbristi munera. Ad Completorium. 1. Te lucis ante terminum 2. Procul recedant somnia Precamur mente sedula, Et noctium pbantasmata, lesa, corona virginnm, Praecursoris memoria Disrnmpenatis vincula. Det nobis sacra dogmata. 3. Praesta, pater, cum filio Una com sancto spiritu, Ut lohannis oratio Nos servet ab interitu. Orat. ms. saoc. 1-5. Neerlandicam. Cod. 7977 der k. k. Familieu-Fidei- Komroifs-BibHothek in Wien. A. - - Orat, ms. saec. 15. Cod. Bnixellen. 10:W9.B. - Ad L.iud. 2, 3 lohauni quoque proximus A. - - 3, 1 latuit A. - 3, 2 Materno A. -- 5, 4 In hoc praesenticollcgio A. - Ad Tert. 1, 4 Ut pia A. - Ad V^sp. 3, 4 docti B. - 155 - 68. De s. lohanne Evangelista. Ad Matutinnm. 1. Inter flores paradisi 4. Ut saphirus beatorum Floret candens lilium, Inter gemmas emicat, In dulcore Dei visi Fugans virus vitiorum Vernans ut convallium. Cor mundum laetificat. 2. De radice genninatur 0 caelestis flos odoris, Regia pontificum, Nitens gemma gluriae, Qua felice stirpe datur Intus niaestis, laesis foris Jesns, roanna caelicnm. Medicina gratiae. 3. Hic est gratus nepos Christi, Sanctitatis medicamen Plus dilectus ceteris, Tuis da supplicibus, Non gravatns morte tristi Cum beatis consolamen Qui couregnat superis. Praebens in caelestibus. Ad Laudes. 1. Dum solaris eclipsatur 4. Sic iocale pretiosum Vera lux iustitiae, Fido datur militi, Stellae maris sociatur Virginale generosura Lucifer munditiae, Castrum Dei geniti. 2. Qaia crucis in duello 5. Et condigno commendatur lohannes cum virgine Virgo mater virgini, Miles ducis ut in bello Dum in ligno morti datur, Stabat et certamine. Vitam praebet homini. 3. Inde solis in eclipsi 6. Ergo tecum matre iuncta Lucifer hic saucius Ora, nepos,filium, Loco prolis datur ipsi Ut det secum sinc cuncta Maris stellae tilius. Vitae nobis praemium. A d Primam. lam placenti cunctae genti 3. Illibatae, tibi gratae Lacis orto sidere Carnis da mnmlitiam, Pro salutis et virtutis Nostri cordis labes sordis Deprecemurraunere. Pellens dona gratiam. In hac die, Christe pie, 4. Haec dignare nobis dare Nos ad bonum suscita Tota simul trinita?, Virginalis et regalis Tribus bonis in personis lohannis per merita. Unaque divinitas. Ad Tertiam. Nunc infunde te iucunde 2 Intus purc nos adure, Nobis, sancte spiritus, Tu flamma caelestium, Et afflictis pro delictis Plenioris ob amoris Clemens sis paraclitns. loliannis incendium. - 156 - 3. Esto ductor et instrnctor 4. Haec dignare nobis dare, In hoc mundi devio, Tota simul trinitas, Ut per piam vitae viam Tribus bonisin personis Pergamuscum gaudio. Unaquedivinitas. Ad Sex tam. 1. Potens rector et protector, 3. Arma lucis hic caducis Qui benignetemperas Tuis da supplicibns, Vices rerum, solus vernm Ut vivamus et reddamas Sceptrum tenensimperas. Mala cnra virtutibus. 2. Plaga mentis, non tormentis 4. Haec dignare nobis dare, Martyris discipuli Tota simul trinitas, Prece pura de pressura Tribus bonis in personis Libera nos saeculi. Unaque divinitas. Ad N o n a m. 1. Rerum Deus, factor meus, 3 Mortis gravis et ignavis In te motum nesciens, Morsam pelle criminis, Motum tamen et spiramen Post praesentem da manentem Vitae cunctis largiens. Vitam sine terminis. 2. Vita fnncti nec defuncti Haec dignare nobis dare, Necis cum supplicio, Tota simul trinitas, Cunctis annis nos lohannis Tribas bonis in personis Salves patricinio. Unaque divinitas. Ad Vesperas. 1. Ave, maius stellae custos, 4. Nidum pouis in sublimi, Digne summislaudibus, Alte volans aquila, (^ui praeclaris inter iustos Dum exponis nati primi Emicas virtntibus. Ortum ante saecula. 2. Sumrai regis nt amicus 5. Visu mundo solis lumen Agnoscis mysteria, Recto cernis radio, Scriptor legis et pudicus Fulgens mundo verbi numen, Virgo florensgratia. Christi cubansgremio. 3. In doctrinaveritatis 6. Cuiusprece, Deus unus, Tu magistersapiens, Pater, verbum,spiritus, Unum trina, trinitatis Victa nece vitae munus Unuiri neuma sentiens. Nobis dona caelitus. Ad Completorium. Te benignum,laude dignum, 2. Ultimata cena data lesnm Christum Dominum Tuo fulti pectore Invocamus et laudamns Prece dulci tu nos fulci Lucisante terminum. Noclis omni tempore. - 157 - 3. Inimicus ut antiquus 4. Haec dignare nobis dare, Non illudat mcntibus, Tota simul triuitas, Caruis more prac soporc Tribus bonis in persouis Quictcni petcntibus. Unaque divinitas. Orat. ras. Neerlandicum saec. 15. Cod. 7977 der k. k. Familien-Fidei- Kommifa-Bibliothek in Wien. - AdLaud. 6, 3 cuncta von cuuctaru, wie pausa von pausare. - Ad Vesp. 2, 2 Agnosci. 69. De sancta Katliarinu. Ad Matutinum. Ad Sextam. 1. Virgo sancta Katharina 4. Reginam et Porphyrium lesuni Christum desponsavit, Sua doctrina convcrtit, Sed mediante regina, Postea ad martyrium Quae Deum veruin lactavit, Quemlibet eorum vertit, Hora [virgo] matutina Maxentii imperium Hacc iuvenis inchoavit, Hacc adeo sic evcrtit, Dum facta tota divina Quod florentes ut lilium Creatorem adamavit. Dorainus eos advertit. A d P r i m a m. A d Nonam. 2. Ista est, quae Maxcntium 5. Inter rotas haec sistitur Eloquenter exprobravit, Fultas multis novaculis, Errorcs malos gentium Scd illaesa eripitur Sagaciter improbravit, Ex divinis miraculis, Trinuni unum, ens entium, Gens Belial confunditur Luculenter adprobavit, E caelo magnis iaculis, Sic laqueos venautium Virgo semper reperitur Veraciter superavit. Fide constans, immobilis. A d Tertiam. Ad Vesperas. 3. Martyr sancta denudatur 6. Ad mortcm tunc condemnata A gente regis pertida, Pro suis Deum oravit, Corpus eius laceratur. Eique sunt cuncta data Deinde Christo fida A Deo, quac postulavit; In carcere mancipatur, His concessis decollata, Ubi ab ave nitida Ex ea lac emanavit, Dulcissime visitatur Et sic martyr Deo grata Nunquam dilectrix fervida. Ad gloriani convolavit. Ad Completorium. 7. Per sanctos angelos Dei Corpus Katharinae sanctum In altum montem Sinai Sollemniter est portatum, Unguentum sanctum olei Est ab ipsa emanatum, Ex quo salus datur ei, Qui se ad hoc facit aptura. Psall. ms. saec. 15. Cod. Bambergen.Ed VII 16. - 2, 5 unum essen- tium. - 3, 8 Lies: Usque dilectrii? - 4, 6 sic vertit. - 5, 8 et immobilis. - 158 - 70. De sancta Katharina. A d M a t u t i n u m. 1. Gaudevirgo Katharina, 5. Gaude,gazas assignatas Quaecaclcstis cs regina Nam pro Cbristoerogatas Mundo data caclitus, Dedisti pauperibus, Almi manus conditoris Vitae huius blandimenta Te formavit vas honoris Calcas duciter praeventa Libertate spiritus. Divinis moneribus. 2. Gaude, virgo generosa. G. Gaude, virgo, cum sis talis, Sapienset gratiosa, Angelis quod es acqualis Costi regis unica, Castitatis lilio, Kadix sancta complantata, Cliorum spernis principalem Re et nomine ornata Legem servas virginalem Velut arbor caelica. Nubens Dei filio. 3. Gaude, scholis deputata, 7. Gaude, sponsadelicata Nimis felix et sensata, Sunnui regis, decorata Annis puerilibus Moltis cum virtutibus, I)octa artc liberali, Qoibas vernas abundanter, Redimita et morali Multos trahis incessanter Cunctis prae similibus. His fccunda fructibns. 4. Gaude, mitis et formosa, S. Eia, virgo laude digna, Thesauris imperiosa, Prece pia nos consigna Tutela pervigili Rectori credentium, Servis tuis pracfuisti, Ut nos mundet a peccatis, Ut lucerna refulsisti Donet sortem cum beatis Sexu victo fragili. In terra viventium. Ad Primam. 1. Gaude, clemcus Kathariiu, 4. Gandc, rcrum creatorcm Lege prudens in divina, Mundi esse salvatorem Dum audisti sonituin, Perorasti clarius, Ad teinplum tntic propcrasti, Deos plures abnegari, Causam rite sciscitasti Sectas vanas exsecrari Et erroris exitum. Firmasti lucidius. 2. Gaude,maestos aspexisti. 5. Gaude, regi praesentata Quibus tunc condoluisti Promissa spernis oblata, Mortis metu trepidis, Nimis torta asperis, Miserornm consolatrix, Aris iussa immolari, Hos ut fidei zelatrix Solem negas venerari Dictis tirmas fervidis. Tanti expers sceleris. 3. Gaude,linguam consignasti 6. Gaude, capta o serena, Signo crucis, quod amasti, (^uasi pauper et egena Procedens viriliter, Servaris iudicio. Regem vanum increpando, Nec ad votum inclinaris Ritus tales confutando Et a fide non mutaris Restitistifortiter. Paratasupplicio. - 159 - 7. Gaude, ad te sunt vocati 8. Eia, virgo coronata, Magistri ac praesentati Esto nostra advocuta, Quinquagintafortium, 0 candoris lilium, Cura liis sola pugnatura Ut a culpis praeservemur, Praemunitis fronte dura Ne cum raalis condcmnemur, Nullum prodis vitiuni. Ora Dei filiura. Ad Tcrtiam. 1. Gaude,pia Katharina, 5. Gaude, primo incepisti Consolatio divina Praedicare noraen Christi Te refecit dulciter, Et crucis mysteria, Ab angclo visitaris, Mox ab uno cs derisa, Cum splcndore circumdaris Verba clamat non decisa Laetabunda iugiter. Tumcns pro victoria. 2. Gaudc, taum quod certameu 6. Gaude, verbis disputando, Multis prosit in solamen, Signis veris declaraudo Angelus prouuutiat, Divinam essentiam Nec te solam coronandam, Probas fore incarnatum Per te fore reparandam Verbum patris increatum Turbani, quam associat Amoris per gratiam. 3. Gaude, mire confortata, 7. Gaude, victrix dans elingucs Dona sperans peroptata Falsis argumentis pingues Orasti alacriter. Cum verborum tarbiue, Sponsum tuum deprecando, Sensu malo hebetati Ut te velit ordinando Ratione illustrati Verbis ditare largiter. Sunt caelesti lumine. 4. Gaude, ducta tribunali, 8. Eia, virgo, decus moruni, Visu despecta ferali Sublevamen sis lapsorum, A multis rhetoribus, Christo recoucilia, Tantis viris responsura In treineiida raortis hora Stas pro fide contiictura Nobis assis sine mora Terrae cum maioribus. Pia per suffragia. Ad Sextam. 1. Gande, dnlcis Katharina, 3. Gaade. dum rex terrae sacvit Tua refulsit doctrina Contra te et sanctos fremit Ut solaris radius, Crudeli sententia, Ex te prodit sonustalis, Tu electos confortasti, Nou dat virtus animalis, In agone robora^ti Scd diviuus spiritus. Sermonis prudentia. 2. Gaude, per te sunt conversi 4. Gaudc, tlanimis suut iniecti, Oratores tuuc perversi Dono Dei sunt protecti Rerum mutato ordine, Ingenti miraculo, Deum clamant esse verum, Vita brevis consummatur, Regemsprevere severum, Vera tides comprobatur Gaudent in certamine. Sollemni spectaculo. - 160 - 5. Gaude,astris hos invexit, 7. Gaude,templi sanctionem, Cornutunm qui crexit Tumorisoccasionem Insignivictoria, Tibi promissamfatue, Profersfructum pietatis, Talemspernis tu honorem, Kanii tui honestati^. Derides quoque decorem Exsultant in gloria. Erigendae statuae. 6. Gaudc,iterum temptata, 8. Eia, virgo, sponsaChristi, Vcrbis niultis es vexata Qucni tu vere elegisti Studiomalitiae, Prac cunctissolaciis, 1'ost reginam noniinandaru lu amore fac nos stare Tc a cunctis venerandam Dei caeli, deprecare Fatur rex iustitiae. Nos frui deliciis. Ad Nonam. 1. Gaudc, mitis Katharina, 5. Gaude, virgo veneranda, Conservata a ruina Farae, siti crucianda Erroris pertidiae, Tcr quaternis noctibus Nec te vincunt blandimenta, luxta tyranni edictum, Nec cxterrent vel tormenta, Cor servasti nou devictum Dum vis ardet iuvidiae. Duris in laboribus. 2. Gaude, veste denudata 6. Gaude, assunt consolando Mente mancsillibata, Te in poenis coufortando Uum stas in doloribus, Angelici spiritus, Corpus virgis laceratur, latuque cunctae res terrenae Aurum sic examinatur Fiunt tibi alienae, Mutatis tortoribus. Pasceris divinitus. 3. Gaude, cruorem fudisti, 7. Gaude, lux tibi allata Mcmor passionis Christi Fulsit foris revelata Gaudcs in verberibus, Carceris custodibus, Regi saevoinsultasti, Rumor volat ad reginam, Sibi poenas comminasti Te credit esse divinara Pro suis sceleribus. Amoris ardoribus. 4. Gaude,plagis vulneiata, 8. Eia, virgo pulchra tota, lussu regis es artata Cordis nostri cerne vota Carccrisergastulo, Succurrcndomiseris, In tenebrosislocaris, Memoresto supplicantis, De supernisillustraris Regeactus te amantis, Lucis aeternaespeculo. Ua parteni cum superis. Ad Vespcras. Gaude, grata Katbarina, 2. Gaude, cernis illustratam Caeli bravio vicina Te esseatque sanatam Agonelaudabili, Suavimedicamine, Visitaris a regina, Sic apparesdecorata, Quam salvasti a ruina Gloriose circumdata Virtute mirabili Supernoramagmine. - 161 - 3. Gaude,per te est firmata 7. Gaude,morti iudicaris, Regina, martyrizata Dum ad torquendumtractaris, Caelosscandit altius, Prodeunt consilia, Fidem tuam hos instruxit, Indignus Dei amore Qaosad Christumsecum duxit, Rcgem succenditfurorc Nobilis Porphyrius. Promens horribilia. 4. Gaude,donis cumulata, 8. Gaude,quod nec his terreris, Dulciter es consolata Dum tormenta intueris, Regem videns gloriae, Confidis in Domino, Turba casta visitavit, lussa rotis applicari Sic te sponsushonoravit Inter serras illigari In lacu miseriae. Dirae mortis termino. 5. Gaude, aspectu formosa, 9. Gaude, Christum invocando, Nam persistis animosa Exaudiri deprecando Producta de carcere, Instante periculo, Rex vesanus admiratur, Non tu petis pro vindicta, Sua vis quod infirmatur, Patienter per edicta Dum vult te exstinguere. Dum vis mori saeculo. 6. Gaude, malens protiteri, 10. Gaude, virtus quod divina Quam innoxios puniri, Magna destruxit ruina Per columbam candidam, Fabricata vilia, (juod te Christus large pavit Te illaesam conservavit, Et in plagis recreavit Qui uno ictu uecavit Sanctitate nitidam. Sic quattuor milia. 11. Eia, stella vespertina, Ad adiuvandum festina Nobis laborantibus, Consolatrix in pressuris Instantibus et futuris Sis ad te claraantibus. Ad Completorium. 1. Gaude, felix Katharina, 3. Gaude, vadis glorianter, Laude gloriaris trina Mortem optans affectanter In caeli palatio, Increpasti gemituni Nam stolam iucunditatis Horum, qui tunc condolebant. Cum decore claritatis Te resipisci suadebant Mereris supplicio. Ante vitae transitum. 2. Gaude, constanterfateris "i. Gaude moram postulasti, Christum, quem in corde geris, In qua sponsum flagitasti Rex furore ebrius Pro tuis supplicibus, lubet vitam neci dari Opem gravatis petisti, Atque capitc truncari Servari a nece tristi, Te damnando acrius. Ditari felicibus. Dreves, Pia Diclamina. III. 11 - 162 - 5. Gaude,electa vocata, 9. Gaude,sancta comprobaris, Cunctavota impetrata Dum devotevisitaris Sonoaudis caelico, Populi frequontia, Benedictapossessura Omuesperuncti liquore Reguapatris permansura Aegri curantur,vigore Invitaris ilico. Pellantur nocentia. 10. Ergo, refnlgens agalma, 6. Gaude,caput protendisti, Pro amore lesu Christi Martyrii tu cura palma Serta gestas gloriae, Consummata gladio, Inter undas huius maris Agonista consecraris, Sine fine gratularis TQ nos semper tuearis, Portum da victoriae. Mariae cum tilio. 11. 0 praedulcis Katbarina, 7. Gaude, decas virginale Luce bearis divina De te monstratsignum tale In praeseutisaeculo, Datum poli numine: Agnoscete diligentes. Vulnusrecens non cruorem Precetua sint gaadcntes Effudit, sed contra morera Mortis in articulo. Lac manat pro sanguine. 12. Gratia caelesti plena, 8. Gaude, digne tumnlaris, Paradisi ad amoena Monte Sina deportaris Duc nos, o piissima, Angelorum obsequio, Te ex corde suluiainus, Ubi fluit incessanter Laudes, quas nunc propina- Liquor purus, sic gratanter nrras, Dulci clavesofficio. Non spernas,dulcissima. Orat.ms. S. KatharinaeNurembergen. saec. 15. Cod.Civ. Niirembergen.VII 65. -- Ad Mat. 5, 1 gazat. - 4, 4 Deus. - Ad Prim. 5, 3 torta speris. - Ad Tert. 3, 4 suluii. :{, 6 ditari. - Ad Sext. 2, 2 conversi .- 4, 4 eonsuinmator. - .5, 1 os. " - 6, 6 rex malitiae. -- Ad Vesp. 2, 2 et sanatam Ad Compl. 2, 1 dura constanter. - - 8, 6 Dulcis. - - 9, 4 perfuncti. -- 10, 2 tn felilt. -- 11, 3 praesentis. 71. De sancta Katharina. Ad Matutinum. Ad Primam. Est orta lux in tenebris Hora prima ducta est hora raatutina, ad Dei cultorem, Quaelucem dedit ceteris, Per quemilla iuncta est sanctaKatliarina, Dei ob amorem, Costi regis filia, Et snbarrhansannulo caltoris idolorum, eam desponsavit Fulgens eloquentia Christus Dei filius, !>cientiaet morum. ipsa quem amavit. - 163 - Ad Tertiam. Ad Vesperas. 3. Capta a Maxentio 6. Christus, spoiisus virginum, Carcerehora tertiarum,inclusa est horavespertina Et rex regum oninium, a tyranno,pocnarum sanctaKatharina, Diversarumgenere Dnlcibussermonibus minaluscruciari, te confortabat, Si suoconiugio Ad caelorumgloriam nolletcopulari. te ipsaminvitabat. Ad Sextam. 4. Horasexta rhetores, Ad Completorium. philosophi prudentes 7. Hora completorii Per ipsam conversi sunt Deumconfitentes, Cumtyrannoin rotis confractis vicisti, In pyram ignis missi sunt laeti congaudentes, vitam invenisti, Lac tuis vulneribus Vestis nec crinis laeditur, caelumascendentes. pro sanguinededisti, Diversis miraculis Ad Nonam. tu, virgo, splenduisti. 5. Hora nona imperatrix 8. Per angelosmirifice clausam visitabat, corpos elevatur Cum ea Porpbyrius Et in monte Sinai errorem fugabat, illud tumulatur, Verbis paeniteiitiae Olcum ex ossibus Deuni adorabat, virginis emanavit, Ducenteua contio Caecos, claudos, morbidos ipsuin comitabat. illudque sanavit. C o n c 1 u s i o. 9. Has horas canonicas, sponsa Christi pia, Tuae laudi refero cordis symphonia, Sicut promisit Dominus Te, virgo, honorantibus Se velle exaudire, Sic da post hoc exsilium Ad tnum nos consortium Cum gaudio transire. Orat. ms. Franciscan. saec 15. Ood. Londinen. Reg. 2 A II. - 3, 5 generum.- 4, 5 pruinam i 72. De sancta Katharina. Ad Matutinum. Ave,felix Katherina, 3. Ave,pradens et perita, Euge,virgo colunibina, Multis bonisinsignita, Vale, martyr et rcgina, Per te, precor,sint contrita Salve, stella matutina. Tela daemonisignita. Ave, dulcis et benigna, 4. Ave, pulchra Sion nata, lugi semper laude digna, Agni vellere ornata Nulli dura vel maligna, Et honore coronata, Deo, quaeso,me consigna. Nobis assis exorata. 5. Ave, domina decora, Assis mihi mortis hora, Ne me ad exteriora Daemon trahat, elabora. Ad Primam. 1. Ave, virgo Katherina, 3. Ave, virgo tide plena, Ex qua Hagrat lux divina, Sponsa Christi, spes burena, Prcce quaeso te supina, Frange nunc pcccati frena, Mitera mihi te inclina. Ne me vexet ultrix poena. 2. Ave, pulchrior aurora, 4- Ave, virgo verecunda, Te laudantem non ignora, Placans Deum mente munda, Pro nie Cliristum tu exora, Ut me solvat a profunda Ut me regat omni bora. Procellosi maris nnda. 5. Ave, lumen et lucerna, Praebens iter ad superna, Meam vitam sic guberna, Ne descendani ad inferna. A d Tertiam. Ave, clemensKatherina, 3. Ave, quiescordis maesti, Rosa rubenssine spiua, Salve, virgo, quac caelesti Sis tutamena ruina Christoregi adhaesisti, In voragine marina. Dum terrena contempsisti. Ave, virgo sanctaDei, 4. Ave, decusfirmamenti, Miserere, precor, mei, Praebe piam te poscenti Aucora sis raeae spei Et medere meae menti Et solamen cordis mei. In peccatis dormienti. 5. Ave, fortis agonista, Tua prece Deo insta, Ut transacta vita ista Me non locet in sinistra. - 165 - Ad Sextam. 1. Ave, martyr Katherina, 3. Ave, virgo pulchra tota, Aegrae mentis medicina, Expers fraudis, bonis nota, De peccati me sentina Sume prece cum devota Et de mortis dac ruina. Famulantnm tibi vota. 2. Ave, nobilis puella, 4. Ave, regalis filia, Pro me Christum interpella, Quae fulges inter lilia., Contra me seda flagella Nos vitae post exsilia Et compesce mortis bella. Ad caeli duc sedilia. 5. Ave, dulcis nostra mater, Sancta ter felixque quater, Cuius sponsus Deus pater, Da, ne hostis vincat ater. Ad Nonam. Ave, sancta Katherina, 3. Avc, decora specie, Flos illaesus a pruina, Plena misericordiae, Ad iuvandum me festina Da milii, mater gratiac, Nunc a fraude serpentina. Virtutem patienfiae. Avc, sponsaSunamitis, 4. Ave, flos pudidtiae, Palmcs vircns vcrae vitis, Lata domus clementiae, Per te datur pax contritis, Pro tua pulclira facie Suffocetur flamma litis. Fer donum paenitenliae. 5. Ave, decus puellare, Praesens hoc compesce mare, Quo me cernis fluctuare, Fac ad portum reniigare. Ad Vcsperas. 1. Avc, constans Katlierina, 3. Ave, quae es sublevatrix Me informa disciplina, Et lapsorum snstentatrix, Bonitate et doctrina Egenorum consolatrix, In bac vita peregrina. Pia semper miseratrix. 2. Ave, Cliristi vas electum, 4. Ave, salus adflictorum, Ebur candens bene sectnm, Mcdicamcn contritorum, Iter me informa rectum, Mei memor et meorum Ut incedam per directum. Sis vivorum amicorum. 5. Ave, firma spes lapsorum, Solve nexus dilectorum Et largire tu bonorum Nobis copiam cnnctorum. - 166 - Ad Completorinm. 1. Ave, pia Kathcrina, 4. Ave, speculamvirtutum, Malapellens vespertina In procinctuconstitutum Me conscrva,ne rapina Me indemnemfac et tutum, Fiam hostis repentina. Hostem reprime versutum. 2. Ave, propagonobilis, 5. Ave, Costi stirps herilis, Martyr insuperabilis, Precor, licet laus exilis, Fac, liostis ut tcrribilis Quamnuncoffert mensscrvilis, Adversum me sit labilis. Tibi non cxsistat vilis. 3. Ave, virgo famae bonae, 6. Ave, dulce consolamen, Ab antiquo me praedone Poscenatum, patrem, flamen, Et a luctus regione Ut futurum post examen Salva mortis in agone. Nos cum iustis locet. Amen. Scala caeli saec, 14. ex. Cod. Pragen. XIII E 3. A. - Cod. S. Petri Salisburgen.a III 10. anni 1475. B. - Cod. S. Petri Salisburgeii. b U 30. saec. 15. C. - - C'od. S. Petri Salisbnrgen. b VIII 1. saec. 15. D. - Cod. S. Petri Salisburgen. a VI 35. saec. 15. E. - Ad Matut. 1, 2 Euge mater A. - - 1,3 Vale mater A; Enge martyr BC. - 2,3 Mira quam decorant signa C. -- 2, 4 Nulli dnra vel raaligna C. -- 3, 3 sit A. -- 3, 4 Tela anioris A. - 4, 3 Summo regi desponsata D. - 4, 4 Mihi assis D. - Am Schlufs jeder Hore: Avn, dulce tu solatnen etc. -- Ad Prim. 1, 3 Quaeso prece D; Cum prece C. - - 2, 2 Me laudantem B. -- 2, 3 Deum pro me nunc C. - - 2, 4 Ne rae relinquat ulla hora C. - 3, 3 Frange peccatorum D. - 4, 2 Placens L)eo C. - A d Tert, 1, 3 Tii sis tutrix D. - 2, 1 martyr sancta CD. - 3, 3 Nupsisti regi nam terrestri C. - 3, 4 terrenum D; Eius nutum ncc explesti C. - 5, 2 Deo prece tua BC. - 5, 4 Collocet in parte duxtra D. - Ad Sext 1, 2 Euge, mentis A. - 2, 2 Hegemcaeli interpella CIX - 2, 3 Dira sedetnt C; Sua coiitra me flagella D. - 2, 4 Et compesca C; Compescendo seda 1). - 3,2 omnis mali nnta C; vitiorum nota D. - 3, 3 mente cum D. - 3, 4 Famulantis D. - Str. 5 fehlt A. - Ad Non. 1 , 4 Fraude laesum CD. - " 3, 1 decora splendideD. - 3, 2 totius gratiat- CD. -- 3, 3 mater veniae C; Da robur patientiae D. - 3, 4 Donumquc paenitentiaeD. - Str. 4 fehlt D. - - 4, 2 Beata domus A. - 4, 3 Melliflun tu C. - 5, 3 vide.sD. -- Ad Vesp. 2, 1 Dei vasCD. - 2, 2 Kbur siguuus A. - 2, 3 Iter meum serva D. - Str. 3 lautet in C: Ave, tu, quae es bonorum D: Ave, quies tu fessorum, Sublevatrixet lapsorum, Sublevatrixet lapsorum, Meraor sis benefactorum Tu meorum amicnrum lam meorum defunctorura, Miserere defunctorum. 4, 2 Et consolatioC; Et solamenoppressorum D. - 4, 3 Solve nexus delictorumD. - 5, 1 firmus pesC. - 5, 4 AffluentiamC. - Ad Oompl 1 , 2 pelleD. 1,3 rnina C. - - 2, 2 MaterA. - 2, 3 ut hostisC. - 2, 4 sit debilisBC. -- NachStr. 3 hat nur A nochdie folgende: Ave, quae es miserorum Miseratrix mortuorum, Miserere tu meorum Animarum defunctorum. 3, 4 reprimensD. - - 4, 2 Tibi, precor,laus D. - 4, 4 non videatnrA ducatur D. - 6, 1 Ave dulce tu solamen BC. - 167 - 73. De sancta Katharina. Ad Matutinum. A d N ouam. 1. Kastitatis lilinm, 5. Remittitur in carccrcm Alma Katharina, sacve flagellata Jllnstrata niminm Hora nona a Caesare Hora matutina, victnquc privata, Convertit Prophyrium Scd divino munere Jlostem cum regina, ab angelo cibala, Ducens ad marlyrium Sacro tandem numini Mundi de scnlina. rccens est oblata. Ad Primam. Ad Vesperam. 2. Ad certamen ducitur (}. lubar splendidissimum, Virgo pracparata virgo Katharinu, Hora prima Domino, Suum secuta Dominum multum confortata, hora vespertina Quae traxit philosophos In signum veridirum, magnifice dotata quod tota sit divina. Ad lumen veridicum Eftudit lac purissimum et regna bcata. l>ro sanguiue regina. Ad Tertiam. A d C o m p 1e t o r i u in. 3. Templo adest tertia 7. Ncmpe completorii hora incensoruin, hora tumulatur, Caesarem aggreditur In sublime Sinai liostis idolorum, ab angelis portatur, Per metrum ct logicam Vivo fonte olei i-t visum astroruin corpus decoratur, Ducit ad notitiam Sic sanantur languidi, rcgis angelorum. morbus cffugatnr. Ad Sextam. Concl usio. 4. Exarsit ira Caesaris 8. Adiuvatrix oinoium, fremens in pupillam, virgo Katharina, Hora sexta praecipit Quac rogasti Dominum educcre pusillain, nece iam vicina Tormentorum genera Pro tuis tidclibus parans propter illam, Angelus quae concite reduxit in favillam. hisque propina. Orat. ms. Augiense saec. 14/ir,, Cod. Carolsruhan. Augien. 36. A. - Collect. ms. S. Udalrici et Afrae anui 1481. Clm. Monacen. 4423. U. - CoIIect. ms. LunaeJacense saec. 15. Cod. Palat. Viiidoljonen. 4076. C. - Orat ras. Gallicum saec. 15. Cod. Mus. Ferdinandei Oenipontani s. n. D. - Orat. nis. Emmeramense saec. 15. Clm. Monacen. 14940. E. - Orat. ms. Sangallense 520 auni 1436. F. - Cod. Palat. Vindohonen. (ol. Lnnaelacen.) 4117. saec. 15. G. - - Orat. ms. Neerlandicum saec. 15. Cod. 7977. der k. k. Familien-Fidei-Kommifs-Bibliothek Wie». H. - 168 - 1, 2 virgo KatharinaH. - 1,6 Ducemcum H. -- 1, 1 Invocensad martyriumA. - 2, 3 Hora primaa DominoH; ab angeloBCG. - 2, 5 Qui ex;irsit philosopbosD. - 2, 6 Miritice A. - 2, 8 regina beata D. - '.'<,1 TempliMA. - 3, 3 egrediturD. - 3, 4 cultoremidolorum F. - 3, 6 ad viain astrorum G. - 3, 7 Duxit A. - 4, 2 ac fremens CG; in puellam H, in aiicillam BC. - 4, 3 sexta eam iubet B; cum iubet CG. - 4, 4 ad- dueerc D, educareA. -- 4, 7 quae subito H, haec subito BDG. - 4, 8 reddit in G - - 5,1 Demittitur E, ad carcerem H, in carcere G. - 5, 3 inina caesa Caesare AH. - 5, 4 Victu virgo privata CBG; victualis pravata D; victualibus privata EH. - 5, 5 divino lumine G. - 5, 7 Facto tandem G. - 5, 8 recens quae oblata A. -- 7, 1 Virgo completorii BCG, gegen das Akrosticb. - 7, 3 sublimis D; et in montem Sinai H. - 7, 5 Vivo liquore olei G; Rivo fluentis olei H. - - 7,6 decoratur D. - 7, 7 Hic valuerunt A; >Sii.'sanantur languidi E; Et sic ferventis languidi H. - Str. 8 feblt in allen Hss. aufser B, ist aber, wie das Akrostichon ausweist, notwendig. - Bemerkungen: Pro qualibet horarum illarum annus indulgtntiae a papa Ur- bano quinto. G. - Incipiunt septem horae diurnae passionis beatae Katbarinae virginis et martyris, iactae et dictatae per sanctissimum nostrum dominum Urbanum, divina providentia papa[m] quintum piae memoriae, qui contirmavit sequentes horas literis suis apostolicis. Et concessit omnibus et singulis lias horas devote diceutibus pro qualibet harum horarum annum iiiiiiin indulgentiarum. C. 74. OfGciam seraphicae s. Magdalenae. A d M a t u t i n u m. 4. Maria in turaulo 1. Magdaleuavigilat lesumnon videbat, spernitquedormire, Linteum in sepulcro Nam unguentapraeparat seorsum cernebat, ad sepulcrumire Quae protinus palulo Volens et diluculo sensuin advertebat, Uominumlenire, Quod in illo hortulo Quod fuit indicium lesus nusquamerat. caritatis mirae. 2. Flens aiebat: doleo Ad Tertiam. intrinsecusdire, 5 Ad scpulcrumveniens Namtumbam non valeo Magdalenaflcbat, solaaperire, Undiqueprospiciens Sednuuc volo Dominum lesumreqairebat, pie exorare, Ecce,Christus veniens Ut aliquisfortiter hortumexcolcbat, vclit raeiuvare. Ac si prorsusnesciens, Ad Primam. quid plorans petebat. 3. Horaprima propcrat 6. Hinc tuleruntDorainum, sepulcrumvidere, inquit, lesummeum, Ecce,ibi aderat, Dic tu, quaeso,domine, quae coepit pavere, an tulisti eum? Angelusqueprohibet, Hanc proprio nomine nc plus velit flcre, lesusappellavit, Dominumqucperbibet Qnaemox rcspondens nRabliiu surrcxisse vere. humi sc prostravit. - 169 - Ad Sextam. Ad Vesperas. 7. Pharisaeus gestiens 11. Betlianiam Dorainus prandium paravit, sero subintravit, Cum quo sic reticiens Cui Martha protinus lesum honoravit, ccnam praeparavit, Quod Maria sentiens Maria tunc pisticum domum subintravit, supra lesum fadit Post tergum deiciens Ungnentum, quod mysticum Christi se prostravit. scriptura concludit. 8. Pedes lavans lacrimis 12. Quum ludas considerans capillis purgavit murmurans accusat, Unguentisque condiens Sed Christus non tolerans affectum monstravit, pie hanc excusat; Siinon hanc despiciens 0 Maria, quae tcr iam multum conderanavit, sic es excusata, Quod Christus intellegens Sis pro nobis tu pia eam commendavit. semper advocata. Ad Nonam. Ad Completorium. 9. Maria dum conspicit 13. Septies adveniunt morti proximare cives supernorum Fratrem suum, statuit In die, qui rapiunt statim nuntiare, Mariam ad chorum, Nuntio sic praecipit: Cum qua ibi concinunt Tu quem amas care, carmina sanctorum, Mori, dicens, incipit, Postea reficiunt quod velis mandare. dapibus iustonim. 10. Christus ait: Lazarus 14. Maximino Dominus non est morti datns, cuncta haec monstravit, Per liunc Dei filins Qui saccrdos protinus erit exaltatus, Dominum laudavit, Mariam cum populo Quem Maria intuens videns lesus flere peccata narravit, Lazarum de tumulo Viaticum glutiens suscitavit vere. spiritum efflavit. Conclusio. 15. Has horas canonicas cam devotione, Magdalena, offero ct intentione Salvari peroptans tua oratione, Quae tuis devotis es jn protectione. Orat. ms. Capit. Toletani 34-73. saec. lr'/ie. - 1, 4 sq. volens ire. - 2, 1 ait. - 2, 5 Sed nec volo Deum. - 2, 7 sq. Ut aliquis mihi velit fortiter. - 12, 7 tu fehlt. - 170 - 75. De s. Maria Magdalena. Ad Matnt innm. Ad Nonam. 1. Mare magnumtu fuisti, ".. Amor Christi te dilexit, Peecatornmgrandis spina, Ilora nona respondendo Multis Deum offendisti Scptem daemones eiecit Hora (juidem matutina, Dc te ipsos puniondo, Quibus eras nimis digna Christi corpusperstringendo Actcrnis suppliciis Peccatoramremissionem, Et privari gaudiis, Gratiac infusioncm Nisi esset medicina. Invenisti diligeudo. Ad Primam. Ad Vesperas. 2. Ad te ergo rediisti 6. Laete Christus te dilcxit, Conturbata acriter, Multis signis demonstravit. Hora prinia ingenmisti Martham taam sanam fccit, Ut columba fortiter, Tuis precibus curavit, Proponens finaliter Lazarum resuscitavit A deliciis abstinerc, Tibi iam compaticndo, De commissis paenitorc, Prinio apparens resurgendo Hinc vivendo alitcr. Apostolara consecravit. Ad Tertiam. Ad Complet o rium. 3. Gratia Cliristi illustravit 7. Elevata iuxta altarc Te invisibiliter, Cbristum flendo respcxisti. Hora tertia confortavit Completorii hora care 1'rat-stans spcm felintcr. Spiritum Deo reddidisti. Veniens celeriter Tunc fragrantiam reliquisti Apud fontem pietatis Septem dies, ut refertar, Tuis vcniam de peccatis Sic ut quisque miraretur, Postnlasti humiliter. Aromata excessisti. A d S e x t a m. Conclusio. 4. Domini pedeslavasti 8. Assismihi, Magdalena, Multis guttis lacrimarum Istas horasdccantaudo, Hora sextaet purgasti Indulgcntiamut benigna Capillis illecebrarum De commissisimpetrando, Recordans deliciarum. Mc hic servans a ruina Oscula eis impressisti, Ab insidiis liberando Caput eius perungisti Sis in obitu festina Effusione lacrimarum. Mc in gloriam collocando. Orat. ms. Toletanumsaec. 14. Cod.Univ. Mntriteu49 (92-2). 28 Ilic uuius nlittT. -- 7, 1 iusta. - ZwischenStr. 7 uud 8 ist eine init N be- ginncude Strophe ausgefallen. - 171 - 76. De sancto Mauritio. Ad Matutinum. Ad Sextam. 1. Patris sapientia., 4. Sacra trina fuerant lesns lex divina militum sanctorum Te, Mauriti, miserat Agmina, qui steterant hora matutina probitate morum, Partes ad occiduas, Et cx eis nominem fieret ruina rcperimus, quorum Dc diis, quorum noscitur Fiiles titubavcrat turbis officina. metu tormentorum. Ad Primam. Ad Nonam. 2. Hora prima militum 5. Hora nona venerat regulas docebas, cum sol ad occidentem, Denm verum colerc Petit turma caelica cunctos admonebas, firmam tenens mcntem, Statutis stipendiis Percussorem sustiuet contentus manebas gladium ferentem, Et gravare neminem Caclos quaerit cernere unquam tu volebas. Icsuinque gaudentem. Ad Tertiam. Ad Vesperas. 3. Ter, o dux, ab impiis 0. Spoliata vcspere nosceris pulsatus, dividunt laetantcs Ut diis sacra redderes, Et onusti redeunt sed tu sic tirmatus invicem clamantcs, In fide catholiea Sed tu, dux egregie, stetcras armatus socios amantes Contra tela Satanae llabuisti, iuva nos per omne tuum latus. ad te suspirantcs. Ad Completorium. Ilora completorii quies solet dari, Tunc cum sanctis omnibus tibi iucundari Christus dedit iugiter, nec labefactari Potest tua gloria nunc nec minorari. Miss. rns. Belisianum saec. 15. Cnd. ISruxellen. 9786-90. - 172 - 77. De s. Perditoldo Garstensi. Ad Matutinum. Ad Nonam. 1. 0 Perchtolde, pater care, 5. 0 Perchtolde, hora nona Fac ad portumremigare, Nobis confervitae dona, Hora noctis intempesta Ut in hora nostrae mortis Qni te quaeruntmente maesta. Sociemurcaeli portis. Ad Primam. Ad Vesperas. 2. Alme pater, hora prima 6. Vespertina qui te colunt Aurcm nobis huc inclina, Hora, pater, prout volunt, Ut te promptum in orando lllis assis, si in bonis Sentiamus te laudando. Eis optent opem donis. Ad Tertiam. A d Comp letorium. 3. Te rogantes tertiarum 7. Pater, hora iam completa Hora, dolor animarum Yeni nobis mente laeta, Hinc recedat et expurget, Ut peccatis absoluti Qnos nunc mortis metus urget. Tecum simus semper tuti. A d Sextam. Conclusio. 4. Qui tc laudant hora sexta, 8. Salutantes te his horis, Plena Lonis fiant exta Pater, intus atque foris Horum simul et in imindo Tunm scmper adiuvamen Vivant pic corde mnrulo. Sentiant laetantes. Ameti. Cod. Mellieen. 617. saec. 15. 78. De sancto Qnirino. Ad Matntinum. A d Sext ani. 1. 0 pracclarc patcr carc, 4. Veni, pater, hora sexta Fac ad portum remigare Plena bonis fiant exta Hos, qui noctis tempestate Horum simul et in niundo Ad tc clamant egestatc. Vivant pie corde mundo. Ad Primam. Ad Nonam. 2. 0 Quirinc, hora prima 5. Nos educ c malis nona, Aurem nobisbic inflina, Confernobis vitae dona, Ut tc promptum in orando Ut in hora nostrae mortis Sentiamustc laudando. Sociemurcacli portis. Ad Tcrtiam. Ad Vcsperas. 3. Te rogantcstertiarnm G. Vespertina qui te colunt Hora,dolor animarum Hora,patcr, prout volunt, Ilinc recedat et expnrget, Illis assis,si in bonis (Junsnunc mortis metus urget. Eis optentopem donis. - 173 - Ad Completorium. Conclusio. Pater, hora iani completa 8. Salutanteste his horis, Veni nobis mente laeta, Pater, intus atque foris Ut peccatis absoluti Tutum tuum adiuvamen Tecum simos semper tuti. Sentiant laetantes. Arnen. Orat. ms. Pollingense saec. 15. Clm. Monacen. 11908. A. - - Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20124. B. - nAd sanctum Quiri- num, regem et martyrem, huius mouasterii iiihabitatorem iii Tegernsee." 13. 79. Oificinni Defunctorum. Ad Matutinum. Ad Tertiam. 1. Deitatis paternitas 4. Deus, a quo sunt orania Et eius filiatio, Bona, dona victoriani Spiritus sancti caritas Contra omnia vitia Et lesu Christi passio Vivis, defunctis veniam, Trinitatisque pietas Ut post haec transitwia Sit defunctis remissio Veniamus ad gloriam, Peccatorum, ut claritas Defuncti quoque gaudia Detur eis cum gaudio. Possideant per gratiam. Ad Laudes. Ad Sextam. 2. Te laudamus divisorem 5. Ostende nobis faciem Tenebrarum et laminum, Tuam, praemiumsanctorum, Caeli, terrae creatorem, Curn venerimus ad diem Angelorum et hominum, Irae et iudiciorum, luvenum, senumfactorera, lustitiae saevitiem Corruptarum et virginum, Mitiga, dans peccatorum Omnis mundique rectorem Veniam atque requiem Spiiitus laudet Donrinum. In saecula saeculorum. Ad Primam. Ad Nonam. 3. Veni, creator spiritus, 6. Virgo carens criminibus, Mentes tuorum visita, Te precor, ut auxilio Per quem mundus est conditus Totisque tuis precibus Et omnia sunt condita, Sis corara tuo tilio Qui a nullo es conditus Pro fidelibus omnibus Dimitte cuuctis debita, Sic, quod tua petitio Ita quod nullus perditus Cum sanctorum agminibus Sit propter sua merita. Locet eos cum gaudio. - 174 - AdVesperas. AdCompletorium. 7. Vos deprecorsuppliciter 8. In manustuas, Dominc, Intuitu pictatis Commendospiritum mcum, Omnessanctosque paritcr Ut sicut dubio sine Sanctas,ut intcrcedatis Hominem te credo Deum, Pro cunctis reis taliter, ^ui pretioso sanguine (,iuod in fine cum beatis Redemisti mundum reum, Collocentur benigniter Sic hominem dc crimine Ante thronum trinitatis. Salva, qui creasti eurn. Conclusio. 9. Has horas tibi metricas ( um pia devotione Tibi dico canonicas Et cum pia ratione, Ut animas catholicas Tua miseratione Efficias glorificas Tua sancta visione. Orat. ms. Virduuense saec. 15. Cod. Suessiouen. 99. A. -- Brev. ms. S. Clarae NYapolit. s;iec. 14. Cod. Casanaten. B 1U 5 (607). B. - Orat. ros. luliaui Ke^iu saec. 15. (Jod. Parisin. 757. C. - Cod. Carolsrulian. Augieu. "">. >ai-c. u i'.. D. - Orat. ins. Gallicum saec. 15. (Jod. Brugen. 321. E. - 1, 1 Deitas paternitas A; In divinis paternitas E. -- 1, '"'" ^ pater sancte carita- A. -- 1, 5 puritas D. - - 1, 6 Sit omnium vemissio D. -- 1, 8 Detis ris H; Nobis detur cum D. - Str. 2 tV-lilt A1!D. - Str. 3 und 4 uniKesttllt D. - 3, 1 Veni santti- >|iriritiis D. - 3, 5 est A. - 3, 7 Quatenus nullus D. -- 3, 'v jiro sua nn-rita B, per sua D. -- 4, 2 Dona nobis victoriam D. - - 4, 4 Atque largire veniam D. - 4, 5 Et post A. - 4, 7 f|ui()ue 15: Quarn non meremur pmpria ]>. 4, 8 Sed hoc per tuam gratiam D. - 5, 2 Protectionum tuarum D. - 5, 3 venimus D, veneris A. - 5, 4 Tuorum iudiciorum D. - - 5, 5 lustitiae sententiam D; se intime B. - 5, 6 dans fehlt A. -5,8 saecula polorum D; in saecula da saeeulorum A. - Str. 6 und 7 fehlen D. -- 6,2 Deprecor ut B. -- 6, 3 suis A. -- 6, 5 Pro cunctis fidelibus B. - 7,1 Nos deprecor B. - 7, 3 sanctos et A. - 7, 4 ut fchlt A. - 7, 6 Et in fine B. -- 8, 3 sine criraiue BD. -- 8, 4 Sic hominemde crimine D; dann folgt in D folgender Schlufs: Salva eum, 80. Olliciiiiu Defunctoriim. Ad Matutinum. 1. lesu, rex regum, omniurn 2. Hostis disrumpc vincula, Praevidisti criminum, Captivas edno aniinas, Ne sis mcmor peccamiuum Quas redemisti, recrea Defunctorum fidelium. In paradisi patria. 3. Sume nostra prccamina, Ima regis et supera, Continens simul omnia Per saeculorum saecula. Ad Laudes. 1. Pro defunctorum requie, 2. Hos Deus pater protegat, Purgatorum baptismate, Ac tilius suscipiat, Oranms inocciduam Et spiritus paraclitus Dci uiisericordiam. Emundet a criiuinibus. 3. Ut soluti mortalibus Humanae carnis nexibus In angelorum patria Requiescant per saecula. Ad Tertiam. 1. Dcvotis tc concentibus, 2. Pro cunctis nunc tidclihus Rcx Christe ivgum, petimus. In fide murientibus Ut audias precamina, Preces et vota fumlimus, Ad Sextam. 1. lesu, piorura caritas 2. Tibi comnifndo animas Et angclorum claritas, Fidelium defunctorum, Lux et vita viventium In tuo sancto nornine Salus in te credentium. Migrantium dc corpore. 3. Quos fides sancta iunxerat, Hos patria suscipiat, Ut in luce tua sancta Tibi vivant per saecula. Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 19356. - Ad Mat. 1,2 fehlt t-ine Silbe, ist auch sonst verdorben. - AdTert. 1,1 consentilms. - Ad Sext. 2, 1 sq. Tibi cnmmcndiiinus auimam famuli tui et animas omnium fidelium detunctorum. - Zur Prim fehlt ein Hymiius, der zur Non ist pro- saisch; zur Vesper wiederholt sich jener der Laudes, der zur Complet ist wieder prosaiscb. - 176 - 81. Ofticinm Defnneturam. Ad Matatinum. Deusaeternae gloriae, 3. Non ut iudex aequissimus Patermisericordiae, Poenisdaranes ultricibns, Sanctorumdesiderium Sed ignosce reatibus Et animarum refrigerium, Et parce cruciatibus. Ecce, tideles animae 4. lesu benignissime, Ad te proclamant anxie Redemptor clemeiitissime, In earum miseriis, Defunctis fidelibus Gratiac tuac memineris. Sis mitis et propitius, 5. Quo tibi, regi gloriae, Cum triumpho victoriae In voce laudes consona lucunda dent praeconia. Ad L audes. 1. Splendor paternae gloriae, 3. Pro illorum requic In regnum tuum suscipe, Supplicamus, Domine, Quas pretioso sanguinc Quibus donasti in te crederc, Dignatus es redimere. Ut digneris veniam dare. 2. Et per tuam clementiam 4. (^uae pro earum reatibus Da eis indulgentiam, Traditae sunt cruciatibus, Ultrices poenas remove lube liberari quantocius, Easque pie refove. Ut tecum gaudeant plenius. 5. Sit, Christe, rex piissime, Tibi cum patre gloria Et spiritu paraclito Et nunc et in perpetuum. Ad Primam. lam lucis atquc gratiae 3. In tuae lucis gratia Largitor beniguissime, Percipiant solacia (^ui es sanctoruni gloria. Aeternae beatitudinis Laus, honor et laetitia, Una cum lucis filiis. Miscrere gemituum 4. 0 benedicta trinitas, Fidelium spirituom, Tua praestet benignitas, Qui circumdantur tenebris, Ut omnes fideles animae Angustiantur miseriis. Aeterua fruantur requie. A d T e r t i a m. Nunc veni, sancte spiritus, 2. Relaxans eis debita, Et adesto propitius Ut non secundum merita Omnibus fidelibus Poenis crucientur In poenis exsistentibus. Sed pie liberentur. - 177 - 3. In tno dulci nominc, Precamur, paraclite, Sit tua visitatio Animarum salvatk). Ad Sextam. . Rector potens viventium 2. Qui tua suut plasmatio, Salusque morientium, Tua sint salvatio, Defunctis fidelibns Pro quibus tuo proprio Miserere propitius. Non pepercisti tilio. 3. In eis reminiscere Omnis misericordiae, Ut tua dulci praesentia Fruantur in laetitia. Ad Nonam. . Rerum Deus omnium, 2. Latroni per clementiam Qui es sanctorum gaudium, Qui donas indulgentiam, Miserere, quaesumus, Dignare eis parccre Defunctis fidelibus. In tormentorum carcere. 3. Per matris tuac merita A poenis eas libera, Ut earum gaudium Sis per omne saeculum. Ad Vesperas. . Icsu, redemptor saeculi, 3. Quae reversumab infcris Verbum patris altissimi, Laetis vidisti oculis, Lux lucis invisibilis, Mater, dilectum filium, Custos tuoruin pervigil. Fac ipsis hunc propitium, . Tu fabricator omnium 4. Hunc ut placatum cernerc Discretor atque temponim, Et ipso possint perfrui Fessas labore recipe In requie perpetua Tua pietate animas. Et sempiteruagloria. 5. Praestet illis hanc gratiam Idem tuus filius, Qui regnat in perpetuum Cum patre et sancto spiritu. Ad Completorium. . Christe, per tua vincula, 2. Et hoc precamur supplices, Crncem, mortem et vulnera Ut eas ab hostc liberes, Succurre tuis famulis Ne valeat torquere Opemferendo miseris. Tuo redemptassanguine. Drevea, Pia Dictamina. 111. 1-' - 178 - 3. MisericordissimeDominc, 4. Praesta, pater, per tilium, Ne patiaris eas pcrire, Praesta per almum spiritum, Sed magis tuae creaturae Ut aniniis fidelium Succurre clementissime. Sis semper omne gaudium. Clm. Monacen. (ol. SS. Udalrici et Atrae) 4428. saec. 15. A. -- Orat. nis. Nicolai jMuffel anni 1462. Cod. .Sigmaringen. 23. B. - Cod. 8. Floriani XI 122. saee. 16. C. - Cursus hinc inde collecti imp. Augustae 1487. D. - Ad Matut. 1, 4 Animarumque refrigerium D. - - 5, 1 Ut tibi D. - - Ad Laudes 1, '6 Aniroas quas pretioso ABCD. - 4, 2 Traditi CD. - 4, 4 Ut eas adurat ignis clementius C. - Ad Tert. 2, 1 Relaxa D. - 2, 4 pie fehlt C. - Ad Sext. 3, 3 tua dulcia D. - 3, 4 Perfruantur D. - Ad Nonam 1, 4 DefiiDctnrumfidelium D. - 3, 3 eorum C. - Ad Vesp. die Hymnen ;id \ csp. et Comnlet. vertauscht D. - - 3, 1 Qui D. - - 3, 2 Laetis videre oculis D. - 3,3 Fecisti dilectum filium D. - - 3,4 Fac ipsis hoc D. - 4, 1 et placatum D. - 4, 2 Ut ipso D. - 5, 4 Tecum et spiritu paraclito D. - Ad Complet. 4, 4 Semper sis D. II. GLOSSEN-LIEDER. 12' 82. Super Veni Creator. 1. Veni, divina caritas, 6. Visita esurientes, Veni, perfectum gaudium, Nos cibo vitae refice Veni, vera iucunditas, In peccatoquelanguentes Veni, solamen cordium, Visita, summe medice, Veni, perennis claritas, Et in carcere lugentes Verae lucis da radium, Consolandonos respice, Doce nos vitae semitas, Utque tibi servientcs Pie doctor credentium. Simns, inde nos eice. 2. Creator rnundi, Domine, 7. Imple vasa, quae modica Intende precaminibus, Totus mundus non satiat, Cor mundum sine crimine Corda namque famelica Crea in nobis omnibus, Gravis cupido crucial, Innovans in spiramine Sed si gratia caelica Spiriturn in visceribus, Ad humanum cor veniat, Recti cuius regimine Non est in mundi fabrica Dirigamur operibus. Aliquid, quod plus cupiat. 3. Spiritus, cuius opere 8. Superna abundantia Virgo concepit filinm, Cor Immanum adimpletur, Quem virgo novit parere Quod de mundi miseria Novum mundo dans gaudium, Vacnum semper videtnr, Tu digneris invisere Ergo tua clementia Pie conla fidelium, Haec ubertas nobis detnr, Ut valeant concipere Ut cor concessa venia Suae salutis gaudiam. A peccatis vacuetnr. 4. M en t e s velis visitare 9. Gratia, sancte spiritos, Cuncta fugando vitia, Nutri nos tuos filios, Eis velis inspirare Tentationum strepitus Casta semper consilia, Aufer et hostes impios, Quas digneris impraegnarc Absterge cordis geraitus, Tua divina gratia, Amove luctus anxios Ut et possint conservare Et sacramentis exitus lesum intra praecordia. Nostros confirma dubios. 5. Tuorum sit iutentio 10. Quae fecisti te credere, Notrire in visceribus Instrue corda dulciter, lesum, cuius est mansio Da in fide proficere, Semper in mundis cordibus, Erigere spem fortiter, Qui mntuo colloqnio Fac perfecte diligere, Laetatur cum hominibus, Quae amanda sunt firmiter, Corda pascens se proprio Hunc trinum nt perficere Pastus bonis operibus. Circulum possit iugiter. - 182 - 11. Tu benignusdispensator. Docesponi celeriter Dona nobis prudentiam. Lignomcrucis in medium. Tu ioitorum coiiservator. Sic tribulati dulciter Dona nobis iustitiam. Ferunt ictus laedentium. Di. virium roborator. 17. Donam tnes, quo ditantur Fortitadinis gratiam Veri Israelitici, Ta virtatum modnlator. Te ad montem praestolantur Da nobis temperantiam. Post esom agni typici. 12. Creasti per prudeDtiam Lege data gratulantur. N 5 ornans re septemplici. Sed nmnunrant haeretici Xam animae s-nbstantiain Sacramenta celebrantur, Decorasti in triplici Qoae ministraut levitici. Corporisqne materiam 18. Dei arca te continet Qualitate qnadrnplici. In sacratii viseeribus. HiDC toam sanctara gratiam Te mittit et te retinet Corde landamns supplici. Infundendo te cordibus, 13. Pectora nostra praepara ^'ui arcae fide attinet. Ut va=a tuae gratiae. Tois gaudet muneriboi. Sonum nt reddant citbara Hoc donom supereminet Tibi dulcis melodiae. Cunctii mundanis opibui. torda nostra exhilara Dono iugis laetitiae 19. Altissmi prudentia Et angelis DOScompara Tu es, qui regis popnlam, In sanctacaeli requie. TaaqueFactum prondentia est ubernaculam. 1-1. Qni in colnmbae specie Qaia sancta ecclesia, Deseendisti in filium. Dirinum habitaculom. Tonc vox paternae gloriae Tna crevit ex graria Sonuit testimonium. Plebiqne fit umbraculuni. Sic dono tuae gratiae Baptismatis mysteritun 20. F o n s pulcher es et serenus. De cuius claro flavio Consecratur. nt bodie Fiat salos credentiom. Fons exsargit duodenu;. Apostoloram contio. 1b. Paraclitns. consolare. Fontera facit quisqueplenos. Quos baptismo regeneras. Fit fontis derivatio, Quos fecisti transmeare Locos tuus est amoenos Rabrum mare. non deseras, Virenti palmae folio. Viam velis demonstrare Xnbeet mannaconferas, 21. Vivus viventemrivnlum In deserto si peccare Te ipsum soles mittere, Contingat.iram tranferas. De petraChristo poculum Solet istnd procedere, 16. Diceris et veraciter Contradicentempopulom Dus et doctor credentium, Sic facit in se credere, Com aqnae Marath graviter Cnm per nonnn miracolam. Laedont ora bibentium, Qui sitit, potest bibere. - 183 - 22. Ignis es indeficiens Clarum donansintellectum, Purgans ignem luxuriae, Decoranssapientia Tu es ignis abiciens Hominem ditans dilectum Tenebras ignorantiae, Pietatate, scientia In linguis ignis veniens Das linguas omnis patriae, 28. Muuere hoc septemplici Dilectis tuis largiens Floruit lesse virgula, Cum carnem nati unici Omnis donum scientiae. Peperit sine macula, 23. Caritas in essentia Super quam nutu simplici Deitatis tn diceris, Requiescis per saecula, Jungis in amicitia Qui te turbae multiplici Corda, quibus infunderis, Tuaque das munuscula. Roboras patientia Hos, quibus te coniunxeris, 29. Dextrae Dei potentia Bella vincunt hostilia Tn es virtutem faciens, Virtute tui muneris. Tu artifex, qui oninia Facis cuncta prospiciens, 24. Spiritalis es opere, Orbem ternirum gratia Qui soles de carnalibus Replevisti te largiens, Spiritales efficere Vocis clares scientia Ita, quod spretis omnibns Per clarum sonum vcniens. Desertum hoc transcurrere Sciant, cordis affectibus 30. Tn digitus es modicus Solam valentes quaerere Surdas aures aperiens, Ocularis clarificas Terram promissam patribus. Caecos videre facieus. 25. Unctio doces omnia, Tu digitus es medicus Tu namque viros simplices Daemonia eiciens, Tanta reples scientia, Tu es iudex salviticus, Quod reges et pontifices Pollex promissa largiens. Facti fantur magnalia, Plebes regunt multiplices, 31. Tu spiritas, qai saggeris, Ungenos tua gratia, QuaecunqueChristus dixerat, Ut regas et sanctifices. Parabolas tu aperis, Per quas ipse docuerat, 26. Tu, veritatis spiritas, Ollae farinae mitteris, Quem pater nati nomine In qua prius mors fuerat, Ad suos misit caelitus Araari cibus oleris Illustrans novo lumine, Per te dulcorem generat. Roborans eos pcnitus Virili fortitudine, 32. Rite dona praedicari Sic solati divinitus Tua doces bominibus, Carentmortis formidine. Quorumritus est piscari Nunc derelictis retibus, 27. Septiformis per effectum, Gentera quaerunt inhamari Uniformis essentia, Non harao, sed sermonibus, Timore purgans affectum, Ut possit incorporari Sicque recedunt vitia, lesu Christi visceribus. 184 - 33. Promissum es antiquitus Ut statum carnis floridum loelis testimonio, Terat raens nostra provida, Rcdderis. sancte spiritus, Sanet,quidquid estlanguidum, Apostolorumraedio, Ex aqoa fietns limpida. Cum repente tit sonitus, 39. Lumen solis in domibns Fit grandis admiratio, Filiis datur caelitus Nostris velis immittere, Veram fidem in cordibus Prophetica locutio. Tu digneris infundere, 34. Patris spiritus loqueris Ut fenestris patentibus In filiis credentibus, Clarae domus lucescere Filium Dei asseris Possint proximis omnibus Rcgnare in caelestibus, Et exemplo proficere. Cuius spiritus diceris Datus sanctis hominibus, 40. Sensibus da corporeis, Ut de tide, quam suggeris, Ut nil practer te sentiant, Te in locis sidereis Sint testcs coram rcgibus. Visus semper aspiciant, 35. Sermone tuo inclito In scriptis nostris aureis Claret donum scientiae, Aures nostrae te audiant, Tuis infuso subito Factus, gustus ex carneis Munere tuae gratiae, Olfactis non inficiant. More fantur insolito, 41. Infunde nobis oleum, Linguae nascuntur variae, Verbo fidei credito Ne vendamur pro debitis, Conversisdantur veniae. Magnumconfer vas aureum Vacuatis illicitis, 36. Ditans es veris opibus Ut cor nostrnm sit carneum Eos, qui cuncta liqncrant, Refulgcns bonis meritis, Sic ditati virtutibus Quod ditet donum melleum Filios Deo generant, Ex virtntibns inclitis. Ut thesauros hominibus Tuos caelestes conferant, 42. Amorem tuum crescere In cuuctis mundi partilms Facias in nos iugiter Pracdicare accelerant. Et proximos adiungere In amore fac pariter, 37. Guttura nostra caelico Hoc oleum deficere Vino retice dulciter, Non possit, sed humiliter Ore namque famelico Facias vasa tendere, Exspectamuste pariter, Ut plena sint feliciter. Vero pane angelico Pascecorda feliciter, 43. Cordibus donagratiam, In coetu apostolico Ut appetant humilia, Coniungenos finaliter. Omuemdele nequitiam, Nec araando superbia 38. A c cen d e ignem calidum, Odium et invidiam Calefac corda frigida, Generet castrimargia, Ilumorem sicca fluidum, Non nutriant luxuriam Rorequefluat arida, Neque torpens acedia. - 185 - 44. I n f i r m a sana, medice, Pericnlum hinc maximnm, Et medere languoribus, Cum caro plus hnnc satiat, Faraem sitimqne refice, Ne potum mortis pessimum Umbra sis in caloribus, Ille per illam capiat. Cor tepidum non proice, Sed igni tuis ignibus, 50. Repellas mundum eminus, Ad hoc vcnisti publice, Qui nos cupit deciperc, Ut sis sanitasomnibus. Dicit, non cssefacinus Res caducas diligere, 45. Nost ri corp oris pondera Quod, qui facit, multominus Alleva et molestiam, Constat in te proficerc, Cuncta dimitte scelera, Qui vere dulcis Dominus Ne ad primam materiam Nescis tuis deficere. Revertens caro misera Animae poenam nimiam 51. Longius fac daemonia, Donet, sed die supera Quae per tela nequitiae Diversa movent proelia, Ambo surgant ad gloriam. Flant ventum cenodoxiae, 46. V i r t u t e continentiae Inflammant in nos odia, Robur immitte renibus, lactant semendiscordiae, Virtute abstinentiae Quod vincunt amicitia Sanitatem da cordibus, Et virtus patientiae. Da medelara laetitiae Siccatis nostris ossibus, 52. Pacem, qua nibil melius, Et mundanae divitiae Velis nobis tribuere, Non obsint cordis visibus. Quam dixit Dei filius Per te uobis transmittere, 47. Firmans, quod estinstabile, Nec hostis hamo amplius Cadenti fer auxilium, Possit in nos insurgere, Snstenta,quod est debile, Sed in te cor humilius Estoqne robur virium, Omnespossit diligere. Da cor forte el nobile Ad devincendum proelium, 53. Dones te nobis, petimus, Et vere nobis sufficit, Qnod movet detestabile Contra tuos daemonium. Non sicut raundus pessimus, Qui se donando deficit, 48. Perpeti dono gratiae Tu spiritus dulcissimus, In praesenti nos satia, Cuius sic dulcor allicit, Civibus tuae patriae Quod pro te bonus animus Post mortem nos associa, Cuncta mundana despicit. Ubi verae divitiae Vera cordi dant gaudia, 54. Protinus nos pacificct Et revelata facie Tuae pacis dilectio, In vita nos iustificet Te cernamus in patria. Peccatorum remissio, 49. Hostem refrena proximum, Veram fidem vivificet Ne veneno inficiat, Fidelis operatio, Caro bellum nequissimum Nos post mortemglorificet Movensspiritum crnciat, Tua perennisvisio. - 186 - 55. Ductore tnto gaudeat Fac secoreincedere, Cor nostrum in itinere, Ut anima perveniat Ocnlos ad te habeat Ad te et post de pulvere Nulens retro respicere, Corpus laeta recipiat. Ad relicta non redeat, Sed intendat proficere, 61. Per te, doctor veritatis, Noscatur cordis ocnlo Diem labore compleat, Clarum lumen trinitatis Us qniescat in vespere. Unitatis in vinculo, 56. Sic dietam adimplere Quod nos solvat a peccatis, Fac fideles fideliter, Ut in futuro saeculo Aratrura manu tenere Naturam divinitatis Operando viriliter, Cernamussine speculo. Tibi semper adhaerere, Diligendo te firmiter, 62. Sciamus ad imaginem Dei Deum cognoscere, Ut praemium te habere Nam ad similitudinem Valeamus feliciter. Suam voluit facere 57. Te praevio, te coraite Primum et omnem hominem Te sequentesdirigimur, Dans animarn, discernere Si cessemus a limite Dt divinam dulcedinem Tuo, ad ima trahimur, Sciat, velit appetere. Pulchrae tuae sunt semitae, 63. Da nobis vere credere. Per quas ad alta gradimnr, Cum Christo. nostro capite. Confiteri humiliter, Corporis membra iungimur. Mel inventum comedere, Quod sufficit non aliter, 58. Vitemus offendicula, Ne mens velit plus sapere, Ne faciant nos cadere Quam oportet, sed taliter Et hostium tendicula, Sobrie intellegere, Qui cupiunt nos capere, Ut salva sit perenniter. Fugiamus umbracula, Ubi latitant viperae 64. Patrem revelet filius, Et venenatapocula "^uemdignatus est mittere, Parvulis hic inferius Non appetamus bibere. Se volens notum facere, 59. Omne,quod est contrarium, Et te fecit posterins Averte, saucte spiritus, De supernis descendere, Intra cordis hospitium Ut reveles apertius, Et illustra divinitus. Quod verum coepit dicere. Sensuum claude ostium, 65. Noscamus Dei filium Ne vitiis sit aditus, Sisauimae refugium Conceptnmde te spiritu In die sni exitns. Intra virginis gremium Sinc virili coitu, 60. Noxinm ab itinere Qui clausum ventris ostinm Tolle, ne nos impediat, Suo servansin exitu Scaudalum doce fugere, Natus est salus omniam Ne peccare nos faciat, Indutus carnis habitu. 187 - 66. Atque infirma hominum Istnd summum principium In carne passus tenera, Cnltu laudemus debito, Nunquam tamen peccaminum Rogantes, ut sit praemium Mala passus est viscera, Datum fidei merito. Sed elegisse Dominum 72. Omni die, omne hora Mnndi credamus aspera, Ut ipseexpers criminum FidesAuge fidemnostra insiue cordibus, mora Cuncta deleret scelera. Vigeat bonis actibus, 67. Filium unigenitum, Et te in voce canora Natum de sancta virgine, Resoncntora laudibus, Falsis ludaeis traditura, Confessio sit decora Crucifixum pro homine, Tuis placens aspectibus. Qui post corporis obitum 73. Tempore isto frigido Resurrexit in lumine, Per cultum ei debitum Fides gelu non sentiat, Adoremusin numine. Quamsemper actu valido Caritas calefaciat, 68. Te cum patre et filio Sub sole tuo calido Unum Deum simpliciter Fidem semper sic nutriat, Dicit nostra confessio, Ut in tempore placido Corde tenens hoc firmiter, In centuplura recipiat. Sed inter tres distinctio 74. Sit divina essentia Est tantum personaliter, Unus differt ab alio, Benedicta in saeculis, Unumsubstantialiter. Quaenutu creans omiria Declaravit miraculis, 69. Utriusque tu caritas Sua mira magnalin, Utrumque soles iungere, Quae nunc videmus oculis, Utriusque parilitas Ut eiusdem potentia Gradus novit excludere, Praedicetur in populis. Sola Christi humanitas Minorem se vult redderc, 75. Laus, honor, benedictio Sit trinitati unicae, Cuius aequa divinitas Aequalem cogit credere. Quae miro artificio Formavit nos vivifice, 70. Spiritum pari latria Ipsam uostra devotio Patris natique dicimus, Laudat palam et publice, Te Deum, cuius gratia Ut nos suo palatio Renati fide vivimus, Recipiat glorifice. Saluti necessaria Te donante percipiraus, 76. Patri, qui verbum genuit, Cum te nos in ecclesia Exhibeatur latria, Adorantes requirimus. Christo, qui nasci voluit, Cum boc detur et dulia, 71. Credamus Deum omnium, Studio, quo nos docuit, Genitorem in genito, Sint latriae praeconia, Esse in patre filium Deo, qni cuncta tribuit, Tecam sancto paraclito, Uni sit uni gloria. - 188 - 77. Cnm filio sit genitor Ut socinsveraciter Laudandusatque spiritus, Malnm a nobis transferat (^ui mundi liuius conditor Et in fine feliciter Non debet dici conditns, Kos caelo secnm deferat. Sed quia vitae perditor 83. Filius, qui ecclesiam Morti dederat aditus, ^lissas cst vitae redditor Suo redemit sanguine, Nostri carnis substantiam A patre semper genitus. Vcxit in caeli culmine, 78. Sancto detur spiritni Ut regni sni gloriam Laus devota cum carmine, Praepararetpro homine. Qui nostro semper coetui Spiritus sancti gratiam Assistat cnm spiramine, ]Uittat in patris nominc. Docens vacare fletui. Ut sic abiecto crimine, 84. Charisma gratis tribuat Nostro det intellectni Pretium non habentibus, Gaudium cnm solamine. Veras opes iion renuat Dare veris pauperibns, 79. Simul laudanda trinitas Gaudinm lacis inflaat Sit ex ore credentium, In tenebris lugeutibus, Et qnia trinm unitas, Nos confitentes abluat Sit una vox laudantium. A peccatormn sordibus. Simul nostra commnnitas 85. Sancti flatus divinitus Continuet praeconium, Ut angelornm dignitas Insnfflet inspiratio, Nostrum fiat consortinm. Ut in Deo sit penitas Devota cogitatio, 80. P a r a c 1 i t o solacium Si in terris humanitus Danti reddamus gratias, Sit carnis habitatio, t,tui per doctrinae radium Nostri tamen sit spiritns Illustravit ecclesias, In caelis commoratio. Per veniac remedinm Mundavit couscientias, 86. Spiritns sancti gratia Per fidei consortimu Nos replens suo munere Plebes nutrivit maximas. Carnem atque daemonia Fortiter doaet vincere 81. Nobisque sic laudantibus Et de mundi miseria Sit lux diviuae gratiae. Triumphando recedere, Dat pater se petentibus Ut in caelesti gloria De pane encharistiae, Seraper possimos \ivere. Christus redemptis omnibos Sit via suae patriae 87- Amen dicas, exercitus Nubisque se sequentibus Sanctomrn. voce pnblica. Det bona suae gloriae. Fiat scribat ingenitos Pater ex mann deica, 82. M i 11a t veniens pariter Hoc donet unigenitus Spiritum nec nos deserat, Voluntate mirifica. Sed sit nobiseumiugiter, Concedatsanctus spiritns Sicut dudum promiserat, Dans nobis regna caelica. - 189 - Cod. Trecen. (ol. Claraevallen.) 1444 saec. 15. A. - Orat ms. Lehni- nense anni 1518. Cod. Berolinen. 4" 29. B. - 2, 5 in fehlt B. - 4, 2 fugans A. - 5, 7 Corde B. --7,8 cupiat A. -- 10, 7 Hoc trinium d: trivium?) A. - 19, 3 que fehlt 15.- 20, 1 es pulcher B. - 22, 5 igneis B. - 23, 1 in scientia B. - 25, 1 docens B. - 25, 3 replens B. - 26, 1 caritalis B. - 30, 6 eticiens B. - 32, 1 Kite novo A. - 32, 2 Tuo A. - - 33, 3 sanctus B. - 34, 1 spiritum B. - " 38, 1 lumen fervidum B. - - 38, 4 Rosa- que fluat A; Rigans ad florem arida B. - - 41, 2 veredamur B. - 43, 8 Neque corporis B. - 48, 6 corda B. - 52, 8 posset B. - 64, 1 revolet B. - 64, 3 Parvulus B. - 64, 7 revoles B. - - 79, 3 trina B. - - 79, 6 Coneiuat B. " - 79, 8 sit B. - 87, 5 donat B. - A hat die Bemerkung: Scriptum in Claravalle anno 1464 die 26. mensis Februarii. 83. Super Veni Creator. 1. Veni creator spiritns, Servetar a nocentibns, Et in me robur insere, A raalis imminentibus, Robur, quo possim penitus A morte specialiter, Mala, quae gessi, luere Sic, ut vivam feliciter, Et araodo sic vivere Accende lumen sensibus. Ne sim peccatoperditus, Hostem repellas longius. Peccaviqnasi licitus Propagatoremsceleris, Et diu vixi temere, Hostem,qui piis impius Me servumtuum visere, Torquebit,quem tu deseris, Veni, creator spiritus. Hostemhnmani generis, 2. Qui paraclitas diceris, Quemstravit Dei filius, Quipietate solita Hostem,qui sempernoxius, Conferssalutem miseris Hostem,qui plus prae ceteris Et iustis reddis merita Solet nocere miseris, Fac de me sibi placita, Hostem repellas longius. Pereo,ni subveneris, Da gaudiorum praemia, Me perdit luxus Veneris Merendomi succurrere, Et cogit ad illicita, Ut post vivarain patria, Me protege,me visita, Haecpossimcomprehendere, Qui paraclitus diceris. Da mihi culpasplangere, Ut gaudeam in gloria 3. Tu septiformis munere, Apparensin iustitia Dextrae Dei tu digitus, Fac nostraematris liberae Tn, qui nnnquamdeserere Civemme tuo munere, Servostnos es solitus, Da gaudiorumpraemia. Intende mihi prospere, Noli me derelinquere, Per te sciam ingenitum Patrem cum nato colere, Sed refove me caelitus, Te utriusque spiritum, Dextrae Dei tu digitus, Tu septiformis munere. Per te possim diligere, Per te possim acquirere 4. Accende lumen sensibus Caelestis regni aditnm, Meis micericorditer, Te spiritum paraclitum A peccatorum sordibus Et natum volo colere, Iiniiiunduin rnuiida taliter, Esse simul et viverc, Ut anima perrenuiter Per te sciamingenitum. - 190 - 8. Sitlanspatricnmfilio, Semper sit dominatio, Sit honor sancto flamini. Salus et benedictio Trinitatis confessio Perenni datur agmini, Firmam spemfirmet homini, Sit honor sauctoflamini Uni trinoqne nomini Sit laus patri cum filio. Clm. Monacen. 84 Super Ave Maria. 1. Ave, ancilla Domini tu huruillima, Laude felix virgo devotissima. 2. Maria, stella ducens nos ad caelestia, Ubi sonant angelonmi cantica. 3. Gratia, quae per Evam fiiit perturbata, Per te nobis est reconciliata. 4. P1 e n a omnipotentis Dei caritate Pro immaculata virginitate. 5. Dominus lamquam spoiisus de caelo veniens, Te humilem ancillam respiciens. 6. Tecum verbum caro factum est Christus natus, Tollens peccata nostra nobis datns. 7. Benedicta tu ab angelo salotata, In verbo Domini sanctificata. 8. ID mulieribus mater glorificata, Semper manens virgo innolata. 9. Et benedictus. qui in nomine Domini Venit. Christus, filius Dei vivi. 10. Fructus de radice lesse flore virtutis Et germinans salvatorem salutis. 11. Ventris tui, qui fuit, mansit \irginalis, Locus sanctissimos dominicalis. 12. Trinitati et unitati. De laude - 191 - 13. Tu tamen fac nobis in caelis sit solamen, Tibi congaudentcs, dicentes: Amen. Miss. ms. Hildesheimense saec. 13. Cod. Capit. Treviren. 153. add. saec. 14. mit Melodie (einer fiir alle Strophen)und der Aufschrift: llymuus de beata Maria Virgine." 85. Snper Ave Maria. 1. A v e, candensabsque vae, Spiritu artitice Kusa puritatis, Verbum Immauatur, Fons totius veniae, Humana miritice Ortus pietatis, Ratio miratur. Eva mutana in Ave, Kubus castitatis 6. Tccum patriurchica Ardens, paris mystice Laus et propbetalis, Florem deitatis. Fides apostolica Mors martyrizalis, 2. Maria errantium Virtus confessorica, Ductrix, maris stella, Decus virginalis, Portus naufragantiura In te lucet caelica Mundi in procella, Dignitas totalis. Virtus aegrotantium, 7. Tecum confidentia Natum interpella, Dira adversantium Abrahae probata, Tecum innocentia Ne nos laedant bella. David miserata, 3. Gratia tu caelica Tecum sapientia Tota irrigaris, Salomonis grata, Voce dnm angelica Tecum patientia Digne salutaris, lob est commendata. Lex fert evangelica 8. Benedicta filia Te ignaram paris, Cordaut famelica Stirperegis nata, Pascas, coronaris. Tu levas humilia, Premis exaltata, 4. Plena beneficio Christo reconcilia Gratiae fulsisti, Nos, ut perpetrata Naturae condicio Per tua auxilia Negat, concepisti Tergat scelerata. Omni carens vitio, 9. Tu in mulieribus Deum genuisti, Post ut ab initio Hesther figurata, De cuius muneribus Virgo pennansisti. Gens est liberata 5. Dominus mirifice Ac manus operibus Pater operatur, Virtus potentata, Virginis deifice Capitis vulneribus Vellus fecundatur, Holofernis stata. - 192 - 10. Et benedictns gloriae 12. Ventris babitacolum Rex, qui concta regit, Tui adornatum Ut firmant historiae, Dei fit cenaculum Mundo te elegit, Mire deauratum, Digna es memoriae, Primae sic piacalom Mortem per te fregit Feminae curatom Christus. dox victoriae. Et antiqui iacolam Daemonem subegit. Hostis est signatum. 11. Fructas ex te prodiit 13. Tui nati gratia Ut flos ex virgulta, Nobis sit tutamen, Terra fructum protulit Ke pro contnmacia Virens sed incnlta, Premat nos examen, Qoi fideles reficit Sed post vitae spatia Spe salutismulta, Pater det et flamen A qua errans deficit Caeli ad palatia Gens ludaea stulta. Nos transire. Amen. Orat ms. Franciscaiu saec. 15. Cod. Londinen. Keg. 2 A IL 86. Snper Ave Maria. 1. Ave, I)ei genetrix, 5. In mulieribus gemma pretiosa, es sola praeelecta M a r i a, mater gratiae. Et sacro spiramine stirpe generosa. totaque contecta, 2. Gratia te voluit, 6. Benedictus filius, sancta, fecandare, quem casta concepisti, P1 e n a at sic valeas Frnctus est dalcissimoi, Christoni baiolare. quem mando protulisd. 3. Dominns habitaculum, 7. Ventris porta clausa est, cum vellet incarnari, numqnam fit aperta, T e c u m per archaDgeloni T u i, mater virgo, quae iossit praeparari. perseveras certa. 4. Benedicta viscera 8. Infinita crimina, sunt tua. pia \irgo. qoibus te offendi Ta lac tuis aberibus Et tuum carum filium. praebuisti Christo. dele ac paenitendi 9. Impetra mihi spatium. ut iuste vivendo Aeternam vitam merear vultum Cbristi cernendo. Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Pragen. XHI E 3. - 193 - 87. Super Ave Maria. 1. Ave, Dei genetrix, Et dirae passionis pia consolatrix, matris compassio, Desolatum refove, Tunc tempore cessabit gemma confortatrix, omnis obiectio. Deviatumrevia, 7. Benedicta benedic stellagubernatrix, mihipeccatori, Cor meum laetifica, Parce, raea doraina, gaudii donatrix. mihi transgressori, 2. Maria , te invoco, Actus ineos dirige nt me consoleris, meo creatori, In hoc mundo fluctuo, Ut ad ipsum redeam, pro peccatis pleris, quando vadam raori. Nisi mei miseris 8. Tu in necessariis citorecorderis, estorefugium, Ut lacifer corraam In meis angustiis in tenebris feris. firmum praesidiom, 3. Gratia novae legis In meis tristitiis per te inchoavit, merum solacium, Dum virlus altissimi In meis miseriis iu te obumbravit, verum subsidium. Ipsa meconsoletur, 9. In meamorte meam quaeDeum portavit, animamrespice Spoliavit inferos Et de manu daemonum et caelos ditavit. potenter eripe, 4. P1 e n a es et redundans Et sancto Michaeli cunctis virtutibus, instanter praecipe, Sicut porcus dormio Ut ipsam collocet in meis faecibus, cum suo principe. Excita me, domina, 10. Mulieribus cunctis a somnistalibus, atquehominibus, Ut vacarevaleam Tam vivis quamdefunctis in tuis laudibus. meis parentibus 5. Dominus a me fugit Tribue solacium ob mea peccata, de caeli sedibus, Sed tu ipsum revoca, Ut regnare valeant mea advocata, cum sanctis omuibus. Alleva gravamina 11. Et cunctis christianis per malos illata, idem solacium Et tua intercessio Praebe,Dei genetrix, erit mihi grata. ob Christi praemiura, 6. Tecum non habebitur Omnes te invocamus aliqua quaestio, in adiutorium, Ubi allegabitar Ut per te babeamus filii passio aeternum gaudium. DroveB, PiaDictamina. 111. 13 - 194 - 12. Bencdictus Dominns lu quo pax iustitiae semper timcbitur, cuntulit osruluin, Dum tuba resunabit, Ipsuni mihi pracbcat, mundus trcmebitur, qui fecit sacculuru. Quid faciam, quando vix 15. Tu i nati vulnera inslus[salvabitur] V Huxeruntsanguinc, Ex nutic ad te fugio, De quo Dei tilius ad quam refngitur. redemit hominem, 13. Fructus tuus, domina, Ipse a me auferat fructus est caelicus, onineni rubiginera. Ue quo semper fruitur Ut videre valeam chorus angelicus, dus imaginem. Ipsum mihi praebcat 16. Amen cantet dulcitcr supernusmedicus, chorusangelorum, Ut in fine mihi sit Cum communi iubilo cibus salvificus. omiiiumsanctorum, 14. Ventris tui tbalamus Iluic Mariae supplici est habitaculnm, et Deo deorum, In quo Dei tilius Ut in tine nobis dcnt sumpsit corpusoulum, gaudia caelorum. Orat. ins. Cluniacense saec. 15. C?od. Parisiu. Nouv. acq. 333. - 2, 4 sjileris. - 2, 6 scito. - 5, 1 ad me fuit. - 5, 5 Allega. - 14, (J obsculum. - 16, 7 dant. 88. Super Ave Maria. 1. Ave, desiderii Quem lcx evaugelica Flos ct fons decoris, Pracdicat, tu paris Hortus refrigerii Quae, ut gcns famdica Suavitas odoris, Pascatur, curaris. Victrix improperii, 4. Plena ab initio Spcculumhonoris, Gratia fuisti, Filia imperii Carensomni vitio Parensconditoris. lesumconcepisti, 2. M a ria ut lilium Quae sine supplicio Florens inter spinas, Laeta pepcristi, Mentibus liumilium Cuius beneticio Praebensmedicinas, Virgo permansisti. Conferhic auxilium 5. D o m i n u s , rex gloriae, Inter tot ruinas, yui creataregit, Placanobis tiliutn, Ut narranthistoriae, Auferirae miuas. Matremte elegit, 3. G ratia tu caelica Dulcis es memoriae, Pleneirroraris, Per quamhostes fregit Dum voceangelica lesus,dux victoriae, Pie salutaris, mala tegit. - 195 - 6. Tecum spccialiter Tc vidcntc figitur Dccus angeloruni, Cruci, sic obedit, Tccum corporalitcr Ac prae te erigitur, Salus peccatorum, Dum ad patrem rcdit. Tecum aeternaliter lesus,dux iustorum, 10. Fructus indetidens, Tecum est finaliter Sanitaslanguentura, Mcrces saeculorum. Est lesus eiciens Cordis nocumentum, 7. Bencdicta filia, Qui cunctis sufticicns David stirpc nata, Nescit detrimcntum, Sccundum utilia Nos per te reficiens Moysis mandata Vitae dans fruincutum. Libans volatilia 11. Ventris secretarium Pro eodcm grata, Quilevat Iiuinilia Tni, virgopia, Premens exaltata. Dei est sacrarium, Cuius nos in via 8. Tu in mulieribus Omne necessarium Virgo singularis, Sortimur, Maria, Vinum das pauperibus Pcr te donum varium Mutans aquas maris, Nobis detur pia. Opprimi sccleribus Ne nos patiaris, 12. Tui nati gratia Sed bonis operibus Fandimus precamcn, Frui largiaris. Ut vivendi spatia Donans adiuvamen, 9. Et benedictus igitur Ne pro contumacia Corpus suum dedit Puniat reamen, Ilis, a quis diligitur, Servos ad palatia Dum in cena sedit, Caeli ducat. Amen. Cod. Carolsrulian. Augien. 36. saec. ul\r,. A - Cod. S. Petri Salisburgeu. b VI 3. saec. 15. B. - Cod. S. Flnriani XI 196. saec. 16. C. - Orat. na. Caelestin. saec. 15. Cod. Meten. 571. D. - Cod. Boverin. 629. saec. 15. E. 1, 5 Fructus puerperii A. - - 2, 3 debilium BCE. - - 2, 5 Confer his A. - 3, 2 virgo mincup;iri* A; plena BC. - 3, 5 Ut les 130, Te lex E. - 3, 6 fert ignara maris B(J; scit ignaram paris E. - 3, 7 inans famflica E; Kegem nobis gluriae BC. -- 3, 8 Pascatur, consequarisE; llliliata paris BC. - 4, 3 Carens omni E. - 4, 5 sq. fehlen C. - 4, 5 Hunc sine BC. - 5, 5 O felix memoriae BC; O dulcis memoriae E. - 5, 6 hostem BC. - 5, 7 Christus dux E. - 5, 8 Quia mala E. - 6, 3 aeternaliter UO. - 6, 5 Tecum finaliter BC; cst tinaliter E. - - 6,6 spes iustorum E. -- 6, 7 est aeternaliter E, et perenniter B(J - 6, 8 Merces est sanctoriim B, iustonnn C; Est mercessanctorum E. -- 7, 2 Stirpe David E. - - 7, 5 Offers volatilia E. - - 7, 6 Pro eo Deo grat;i A. - 7,7 elevans BC. - 7, 8 Premit C, Premet B. -- 8, 2 Mater E. -- 8, 3 da CE. - 8, 6 Haud nos E. - 8, 8 Nos frui deprecarisA; Uti largiaris C. - 9, 1 Et fehlt CE. - 9, 3 Isaae diligitur BC. -- 9, 5 cernenteA. - - 9,7 per se A, pro te B. - 9, 8 Et ad patrem E. - " 10, 2 Suavitas BC. - - 10, 3 lesus ei sitiens A. -- 10, 4 Orbis nocumentumE. - - 10, 5 sij. und 7, sq. umgestellt BE. - - 10, 8 da E. -- 10, 5-S latiten in C: 13* - 196 - Est cordis dulcedo lesus Christus Et dulcoramentum, Me per te reficiens Dat vitae frumentum. 11,2 mater pia E- - - 11, 3 Est lesu sacrarium BC; Verura fit sacrarium E. 11, 4 Hospite Messia BC. - " 11, 5 Fitque (Fit es E) thesaurarium B<'E. - 11, 6 De quo nos in via BCE. - 11, 7 Omne necessarium BCE. - 11, 8 Sortimur, Maria BCE. - 12, 3 Coneedendo spatia BC; Des emendae spatia E. -- 12, 4 DonasA; Dona C; Fini dans iuvamenE. - 12, 6 examen BCE. -- 12, 7 Sed me ad B; Sed nos ad E. - 12, 8 ducas E. 89. Super Ave Maria. Ave ex patris omnipotentia, Ave ex filii sapientia, Ave ex spiritus sancti benignitate dulcissima. Maria caelum et terram illuminans, 5. Gratia plena infundens omnes Et replens te diligentes. Dominus tecum, Dei patris unicus Ac tui virginei cordis unigenitus, Amicus et sponsus dulcissiraus. 10. Benedicta tu in mulicribus, Quae Evae fugasti maledictionem Et aeternain impetrasti benedictionem, Et benedictus fructus Ventris tui, lesus Christus, 15. Omnium creator ac Dorainus, Omnia benedicens et sanctificans, Omnia vivificans et locupletans. Fons signatus distillans oleum, Para nobis cibum aethereum, 20. Pietatis et rorem melleum Et emunda cor nostrum felleuni. Benedicta (tu) in mulieribus, Quae de tuis castis visceribus, Plena semper donis caelestibas, 25. Peperisti pacem hominibus. Tu es civitas superni numinis, Tuqne claritas caelici luminis, Tn es dignitas nostrae propaginis Tuque pietas summae dulcedinis. Orat. ms. Domus Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 375. -- Vers 17 ff. scheineneinem anderenRhythmus entlehiit. 90. Super Ave Maria. 1. Ave fuit prima salus, 2. Maria, dum salutaris, Qua vincitur hostis malus, Ab angelosic vocaris, Remordet culpa noxia Nomen tuum daemonia Quia nos. Ave Haria. Repellit. Ave Maria. - 197 - 3. Gratia sancti spiritus 10. Mulieribus omnibns Fecundavit te penitns, Repleris summis opibus, Gratiarum nunc praemia Reple nos tua gratia Da nobis. Ave Maria. Egentes. Ave Maria. 4. Plena tu es virtntibus 11. Et post partum velut prius Prae cnnctis caeli civibus, Virgo manenste filius Virtutes et aaxilia Descendit velut pluvia Praesta nunc. Ave Maria. In vellus. Ave Maria. 5. Dominus ab initio 12. Benedictus sit filius Destinavit te filio, Adiutor et propitius, Tu es mater et filia Adiutrix et propitia Praefelix. Ave Maria. Sis nobis. Ave Maria. 6. T e c u m laetantur angeli 13. Fructus tuus tam amavit, Et exsultant archangeli, Quod in te nos desponsavit, Caeli caelorum curia, Ut parentum opprobria 0 dulcis ave Maria. Deleres. Ave Maria. 7. Benedicta semper eris 14. Ventris claustrum baiulavit In terris et in superis, lesum, qui nos sorde lavit, Tibi nullus in gloria Nunc exores voce pia Compar est. Ave Maria. Pro nobis. Ave Maria. 8. T u cum Deo coronaris 15. Tui viroris speculum Et veniam servis paris, Clarificat hoc saeculum, Fac, nobis detur venia Vitiorum flagitia Precibus. Ave Maria. Purga nos. Ave Maria. 9. In gentesmovent proelinm 16. lesus, salvator, filius, Caro, mundus, daemonium, Perducat nos superius, Sed defende nos, o pia, Ubi regnas in gloria 0 clemens. Ave Maria. Mcritis. Ave Maria. 17. Amen est finis salutis Aperiens vocem mutis, Aperi nobis, Maria, Caeli portas ad gaudia. Cod. Carolsruhan. s. n. anni 1440 [Mone II, 99] A. - Cod. saec. 15. Privatbesitz [Mone 1. c.] B. - Str. 1 fehlt B. - 4, 1 Plena tue B. - 6, 1 laetentur A. - 6, 2 Te exsultant A; et exsultent B. - 7, 2 supernis B. - 9, 1 movetur B. - 10, 2 operibus B. - " 10, 3 cum tua A. -- 10, 4 Et gentesA. - " 12, 1 sic B. - 13, 2 disponsavit A, dispensarisB. - 15, 1 Tui auroris A. -- 16, 2 PerducasB. - 17, 2 voce B; mentis AB. -- 17, 3 Opari B. -- 17, 4 portas et gaudia B. Mone bemerkt nach Ozanani, Italiens Franziskanerdichter (deutsch von lulius) S. 214: ,,Man halt Giaeopone da Todi fiir den Verfasser dieses Liedes." Auch Chevalier's Repertorium nennt lacopone schlankweg den Verfasser. Ich mufs dieseAngaben dahingestellt sein lassen. Soviel aber liegt wolil auf der Hand, dafs der Dichter dieses Liedes und der des Stabat mater niclit ein und und dieselbe Person sein konnten. Wer lacopone dieses zuschreilit, sollte ihm jenes absprechen. Dasselbegilt von dem Liede Curmwidu» militat. - 198 - 91. Super Ave Maria. 1. Avc fuit salus laeta, 9. In sidereis sedibus Qua fuisti virgo feta Dominaris prae omnibus, Verbo patris potentia, Terram regis et maria, Audi nos. Ave Maria. Deduc nos. Ave Maria. 2. Maria genetrix Dei, 10. Mulieribus omnibus Per quam salvi fiunt rei, Atque cunctis horainibus Depelle cuncta vitia, Per te praestetur veuia, Munda nos. Ave Maria. Concede. Ave Maria. 3. Gratia plena foisti, 11. Et angeli restaurantur Per quam mundo subvenisti Per te atque reparantur Lapso, Evae miseria Ac tota caeli curia, Leva nos. Ave Maria. Erige. Ave Maria. 4. Plena donis caelestibus, 12. Benedictus tuus natus, Divinis charismatibus Nostros qui tulit reatus, Es in caelesti gloria, Nos regat pro te in via, Trabe nos. Ave Maria. Ductrix sis. Ave Maria. 5. Dominus ab initio 13. Fructus est delectabilis Te elcgit pro tilio Natis Evae amabilis, Matrem, cuius es filia, Sanansmorbos et vitia, luva nos. Ave Maria. Largire. Ave Maria. 6. Tecum exstitit in corde, 14. Ventris reclusus in domo Praeservans ab omni sorde Pro nobis factus est homo Spiritus almi gratia, Revocansad caelestia Salva nos. Ave Maria. Perditos. Ave Maria. 7. Bcnedicta parens talis, 15. Tui filii pretio Quam culpa originalis Redempti a supplicio Nequeconcupisceiitia Sumusgratis, mater pia, Foedavit. Ave Maria. Protege. Ave Maria. 8. Tu, o bonamater Christi, 16. lesus, saeculisalvator, Subvenistimundo tristi Dei, nostrummediator, Nati tui clementia, Sua misericordia Kege nos. Ave Maria. Salvet nos. Ave Maria. 17. Gloria tibi, Domine, Cum nato, sancto flamine Ac tibi, genetrix pia, Suscipe. Ave Maria. Cod. P.irisin. 3639. saec. Ir'/ic. - - 3, 2 surrexisti. - Dafs dies Lied \ i>v- oiler Niiclibild des vorhergehenden,wahrscljeinlicli letzteres, braucht kaum bemerkt zn werden. - 199 - 92. Saper Ave Maria. 1. Ave, fulgens maris stella, 5. I n conclavi sumis Ave, Salve, Moysis fiscella, Verbum bonum et suave, Ave, virgo regia, Ave, plennm gratiae, Maria, quae sine viro Mulieribus prae cunctis, Peperisti modo miro Vivis nempe vel defunctis Deura, per quem omnia. Inveutrix es gratiae. 2. Gratia tu singulari 6. Et totius bonitatis Meruisti fecundari Fons es, de quo pietatis Paritura pnerum, Emanant deliciae, Plena tu virtutum rore, Benedictus tuus fructus, Parientis sine more Qui delevit taetros luctus Non dolebas uterum. Hnmanae miseriae. 3. Dorainus horainemsumens, 7. Fructus tuus, o quamdulcis, Deum verum non consumens Quo nos refoves et fulcis Incarnari voluit Contra carnis vitia, T e c u m et per te, natura V e n t r i s tui fructum praesta Ut mutaret sua iura, His, qui colunt tua festa Nasci de te voluit. Alacri memoria. 4. Benedicta virgo Christi, 8. Tui sumus, nos emenda, Quae serpentis contrivisti Eraendatos nos commenda Caput veneniferum, lesu, tno filio T u mutasti nomen Evae Amen, amen ut cantemus, Et vindictam mortis saevae Tecum simul ut regnemus Per verbnm deiferum. In caeli palatio. Cod. farolsruhan. Augien. 36. saec. 14/ir.A. - Orat. ms. Carthusian. saec. 15. Cod. Capit. Treviren. 116. B. - 2, 4 tu fehlt A. - 3, 1 assumensA. 93. Snper Ave Maria. 1. A ve, in salutatione Angeli feliciter venerabilis, M a r i a, in anrmntiatione Mando desideranter exspectabilis. 2. Gratia in spiritus sanoti superventiune Deo specialiter consecrabilis, Plena in conceptione Christi incomparabiliter habitabilis. - 200 - 3. Dominns in gratiarnm actione Ecclesiae moraliter imitabilis, Tecnm in filii generatione Mnndo ineffabiliter honorabilis. 4. Benedicta tn in pannorum involutione Spiritaalibus spiritnaliter agnoscibilis, In mulieribus in filii lactatione Carnalibus carnaliter admirabilis. 5. Et benedictus in gregnm locatione, Omni creaturae humiliter supplicabilis, Fructus in filii nominationc Supercaelestibus inaestimabiliter comparabilis. 6. Ventris in proximi admonitione Virgo virtutum germinabilis, Tui in assumptione Super omnes caelos post filium exaltabilis. Orat. ms. Domus. Novae Luois saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 37.5. - 2, 1 superventu spiritus sancti. - 2, 5 comparabiliter. - 2, 6 iahabitabilis. - 3, 4 generationefilii. - 5, 6 incomparabilis. 94. Snper Ave Maria. 1. A v e, lesse stirps regalis, 4. Et benedictns est talis Castitatis lilium, Frnctns, numennuminum, Maria, pontificalis Ventris ante virginalis Trinitatis solium. Et post partus terminum. 2. Gratia te triumphalis 5. Tui prece specialis Decet, plena luminum, Det vitae remedium D o m i n u s, ens aeternalis, lesus nobis, flos vernalis, Tecum fuit hominum. Et caelornmgaudium. 3. Benedicta tu, natalis 6. A m e n dicat clericalis Solvens nexus criminum, Sicque chorus ordinum, In mnlieribus talis Atque gens universalis Nulla, virgo virginum. Benedicat Dominum. Orat. ms. Thosanum saec 15. Cod. Brnxellen. 4948. A. - Clm. Monacen. tol. Tegurin.) 19824. saec. 15. B. - 2, 3 ens fehlt B. - est fehlt AB. - 4, 4 partum A. - 5, 3 flos virginalis A. - 201 - 95. Snper Ave Maria. 1. A v e, lesse virgula, 6. Tecum tota trinitas Stella radiosa, Fecit mansionem Rosa veris primula, Et perfecta caritas Tota liliosa, Pegit nnionem, Agno sine macula Claudis, Sion civitas, Placens speciosa, Rcgem Salomonem, Lactis praebens pocula Et tna virginitas Cunctis gratiosa. Vicit Pharaonem. 2. Maria, spes hominis, 7. Benedicta filia Latrix veri floris, Regis angelorum, Virtns tibi nnminis Fragrans velut lilia, Dat fructum dulcoris, Manna parvulorum, Clatistrum tui virginis, Tua per aaxilia Zeta creatoris, Ad regna polorum Viret vi spiraminis Duc nos post exsilia, Sine vae doloris. Sola spes lapsorum. 3. Gratia gratissima 8. Tu in mulieribus, Mater genitoris, Virgo singularis, Virgo praedulcissima, Infinitis laudibus Thalamus pudoris, Felix honoraris, Sponsa venustissima, Tenebris sedentibns Templnm redemptoris, Flagrans lux solaris, Natum, clementissima, Opem confer civibus, Placa, stella maris. Parens expers paris. 4. Plena sanctispiritus, 9. [Et benedictus] filius Gabrielis ore Tuus, rex caelorum, Concepisti caelitus Frater noster socins, Absque carnis more, Pater orphanorum, Virgo velnt primitus Sol eclipsis nescius, Novo gaudens flore, Panis angelorum, Pariens divinitus Sit nobis propitius, Illacso pudore. Salus perditoram. 5. Dominus rex nomine, 10. Fructus delectabilis Eia, res miranda, Est de te productus, Homo fit pro homine, Per quam Evae flebilis Res summe laudanda, Terminatur luctus, Incarnatns flamine Fit Deus placabilis, Pro plebesalvanda Est serpensdestructus, Nasciturde virgine Homomiserabilis Digne veneranda. Ad vitam rednctus. - 202 - 11. [Ventris tui] ccllul;im 12. [Amen] canit superis Rex sanctificavit, Chorus angelorum, lu qua mansiunculam Laus humani generis, Sibi adornavit Lima confessorum, Non liabentcm maculam, (^uae sedes a dexteris In te se locavit, Regis saeculorum, Viiginalem arculam Miserere miseris Et mundum salvavit. Tu nutrix eorum Clm. Monacen. (ol. Emmeramen.) 14343. saec. 14. - 2, 5 tue. - 9, 7 Sit nobilis pvopitius. -- 10, 6 derelictus. 96. Snper Ave Maria. 1. Ave, inbar aetliereum, 4. P1 c n a misericordia Lux rntilans in tenebris, Et inagnis beneficiis, Ave, claustrum virgineum, Per te sumens remcdia Honor decet te celebris Resultat terra gaudiis, lucundaque laudatio, Arbor decora, fulgida; (Juia tluis vitae flumen Qaia per te se salvari, In vitiis enecatis Virgo, mundus videt clare, Atque clarum reddis lumcn Te conatur venerari Animabns excaecatis, Et te viam cogitare Sol rrmndo nitet radio. Mens iam resurgat torpida. 2. Maria, hoc nomen tuam 5. Dominus, rerum creator, Nomen est admirabile, Qui formavit nos de limo, Quo daemones posse suum Per te noster fit salvator Sentiunt esse debile Factus homo ventris imo, Mortis confractis viribus, Natus ineffabiliter; Quia ipso invocato (^uia culpa originis A fideli fideliter Solvi solum sic poterat, Cednnt tibi commendato Ideo formam hominis Daemoniaceleriter, In te sumens,quam fecerat, Nocturna lux viantibns. Poenas cncurrit fortiter. 3. Gratia multa replentur 6. T e c u m autem humanitus Recolenteste devote, Inbabitans Deus vmas, Et si malis detinentur. Virginale divinitas Tu retrahis hos remote Conservavittibi munus, Tyrannum trudens vinculo; Beata mater munere; Qnia ergo nou repellis Quia per te declaratur A te quemqueviventium, Mirabile mysterium, Serva servum a procellis Omne genu nunc curvatur Mc tradere quaerentiuni Tibi, mater, ob filium In mortem a discipulo. lam lucis orto sidere. - 203 - 7. Benedicta, benedicas 11. Et ideo in hoc mundo Tibi benedicentibns, Landem cape principalem, Mentes nostras fac pudicas In alto et in profuudo Pulsis malis spiritibus, Habens vim imperialem, Absistat et vecordia; Versa vice inortalium; tjuia per te fidelibus Quia per omne saeculum Benedixit iam creator, Sic mereris exaltari, Ab ipso tuis precibus Virgo, tuum ine famulum Benedictus sim peccator, Te laudare fac conari, Perfusa caeli gratia. Intirma tu scis virium. 8. Tu es tantae dignitatis, 12. Benedictus sit genitns ^uod reperit nullus talem, Ventris tni generosi, Vera mater veritatis, Per quem nobis introitus Deum nobis dans sodalem Regni patet gloriosi, Per carnis contubernium; Gaudet chorus caelestiam; Quia ergo, virgo pura, Quia ipsi diminuti Talis tantaque diceris, Ab augelis superbia Dei merito factura Passo nato restituti Adorat te prae ceteris Homines sua gratia, Caelestium, terrestrium. Invicta spes credentium. 9. In me, mater, cotidie 13. Fructus vitae raultiplicat Operare per gratiam, Vim virtntis maguae suae Aperi venam veniae Et animas purificat Petenti indulgentiam Frnctu sancfae carnis tuae, Ad laudem tui nominis; Quae sola virgo parturit; <,)uia habes potestatem (juia fructus, quemdas muudo. Et ligandi et solvendi, 0 Maria, spes supplicum, Propter tuam pietatem Actu viget tam fecundo, Me mali plenumhorrendi Alas eo famelicum, Absolve nexu criminis. Per quem nec ales esurit. 10. Mulieribus honorem 14. Ventris tui sanctissimi Confers, gemma mulierum, Claustro nullus habitavit, Vivendique novum morem Nisi verbura altissimi, Et gaudium praebes verum, Qai virginem te servavit Quod Eva tristis abstulit; Hostis a telo perfidi; Quia in carne posita Quia ergo cuncta vales Praeter carnem tunc vixisti, Apud lesum impetrare, Humilitati dedita, Fac, Maria, nos mortales Ex te nata caro Christi Per gratiam cursitare Nos abluendo sustulit. Ad cenam agni providi. Orat. ms. Caelestinorum saec. 15. Cod. Paris iri (Arsen.) 419. A. - Or;it. ms. Caelestinorum saec. 15. C'od. Meten. 571 B. - 12, 4 Habens viam A. -- 13, 9 Hominibus A. - Der fiinfte imd zehnte Vers jeder Strophe sind Entlehnungen aus bekannten Hymnen. - 204 - 97. Saper Ave Maria. 1. Ave, lucis speculum, 6. Tecura pura virgine virgo generosa, Verbum incarnavit Pudoris signaculum, Se rorante flaroine, Stella luminosa, Sicqae liberavit Quae salvasti populnm, Populum a crimine Mater gloriosa, Teqae consecravit Pariendo parvulnm, Et in caeli calmine Qui est legis glosa. Summe sublimavit. 2. Maria, fons gratiac, 7. Benedicta domina, Decus castitatis, Lumen angeloram, Fons misericordiae, Sursum super agmina Forma sanctitatis, Regnans electorum, Radix innocentiae, Mundi mundans crimina, Stella puritatis, Medela languorum, Sedes sapientiae, Serva nos, ne sarcina Templum deitatis. Premat peccatorum. 3. Gratia multiplici 8. Tu in mulieribus lure decoraris lure dominaris, Donoque septemplici Cum praecellis omnibus, Spiritus ornaris, Virgo singularis, Credens verbo simplici Nostris fulge sensibus, Christum, virgo, paris Fulgens stella maris, Et mereris effici Et a eunctis hostibus Parens absque paris. Semper tuearis. 4. Plena medicamine, 9. Et quis potest promere Putens dulcoris, Laudes matris tantae, Nitens pulchritudine, Quae Deum concipere Vinculum amoris, Spiritu conflante Culpae carens germinc, Meruit et parere, Salns peccatoris, Virgo post ct ante? Absque viri semine Deus pie vivere Mater salvatoris. Det ipsa rogante. 5. Dominus, rex omnium, 10. Benedictus genitus Deus maiestatis, Patri coaequalis, Mortis exterminium In secreto conditus Fonsquebonitatis, Aulae virginalis, Dulce refrigerium, Descendit divinitus Auctor pietatis, Fieri mortalis, Te fecit sacrariura Cuius nos interitus Sanctae trinitatis. Protegat a malis. - 205 - 11. Frnctus hic mirabilis, 13. Tui ergo famuli Fructns generosus, Gratia renati Fructus ineffabalis, Supplicamusseduli Fructns copiosus, Sanctaetrinitati, Fructus venerabilis, Ut in fine saeculi Fructus pretiosus, Simus Deo grati Fructus est perutilis Et regnemus singuli Et deliciosus. Caelo collocati. 12. Ventris habitaculam 14. Amen, virgo regia, Digne commendatur, Nimis insignita In quo pacis osculum Praecellenti gratia, Mundo reformatur, Nobis fiat ita, Qui non novit masculum, Ut mumli miseria Venter fecundatur, Post mortem finita De quo vitae pabnlum Perfruamur gloria Cunctis propinatur. In caelesti vita. Orat. ms. Thosanum saec. 15. Cod. Bruxellen. 4948. A. - Orat. ms. Windeshemense anni 1508. Cod. 7955. der k. k. Familien-Fidei-Kommifs- bibliothek in Wien. B. - 2, 3 Mons misericordiae B. - 2, 6 Cella probitatis B. - 2, 8 Templum puritatis B. - 3, 8 expers paris B. - 5, 7 solarium B. - 6, 3 De rorante B. - Statt Str. 8 hat B folgende drei Strophen eingeschoben, die nicht original sind: Tu sedes in solio Namque te clarificat Digne coronata Omne mundi decus, Et regnas cum filio Luceat haec claritas Mater candidata Mihi, qui sum caecus. Ac repleris gaudio In caelispraelata, Mulieribus piis Sed in terra miseris Tu es sublevatrix, Adesadvocata. Ipsis quoquedeviis Tu es gubernatrix, In caelo glorificat Omnibus et miseris Angelorum decus, Es auxiliatrix, Teqne beatificat Tu, virgo tam nobilis, Latinus et Graecus, Sis mihi consolatrix. 10, 7 nos interius B. -- 11, 7 Fructus a periculis B. -- 11, 8 Sat delicio- sus B. - - 12, 4 reseratur B. - 12, 5 Quae non B. -- 12, 6 Modo fecuu- datur B. - " 12, 7 In quo vitae poculum B. - Nach Str. 14 schiebt B folgende zwei Str. ein: lesus nos eripiat Christus, qui in utero A coetu malorum, Virginis locatur, lesus nos edoceat Christus, qui ab utero Passus electorum, De hac inearnatur, lesus nos custodiat Christus, qui pro saeculo Fine saeculorum, Hic humiliatur, lesus nos promoveat Det, ut nobis miseris In regno caelorum. Vita tribuatur. - 206 - 98. Snper Ave Maria. 1. Avc, lux tidclium, 8. Tu iu mulieribus Rosaspeciosa, Solavirgo parens, Mcntis rcfrigerium, Eminensvirtutibus, Gemmapretiosa, Omnilabe carens, Reisdans remedium, Signismirabilibus Vitis fructuosa. Toti muadoparens. 2. Maria mirifica, 9. Et nunc iam feliciter Pacis mediatrix, Prae cunctis beata, Mira mundi medica, Amore perenniter (Jriminummundatrix, Veresuscitata, Spes lapsorumuuica, Mente, carne paritcr Pia consolatrix. Es glorificata. 3. Gratia tu praedita 10. Benedictus filius, Pollens refulsisti, Qui ex te est natus, Genitorem genita Clcraens et propitius Dcum genuisti Cunctis demonstratus, Et nobis gratuita Per quem homo devius Dona tribuisti. Fuit restauratus. 4. P1 e n a sacro numinc 11. Fructus vitae nobilis, Conecpisti pura fructus vcntris tui, Siue viri semine, Quo viator fragilis, Miratur natura, Si vult, potest frui Mystico spiramine Et in te fit stabilis Christum paritura. Atquc compos sui. 5. Dominus ingenitus 12. Veutris tui thalamum Pater te elegit, Rex regum ornavit, Dominus te genitus Velut scribae calamum Matrem pracclegit, Sibi praeparavit, Lonrinus paraclitus yui ut fragrans balsarnum OLiumbrans te legit. Aromatizavit. 6. Tecum tota trinitas 13. lesas, salus liominis, Munet dcitatis, Tua sancta preoe Rcsidet immensitas Mundat labe criminis Summae bonitatis, Et ab omni faece, Sumitur humanitas (jtuntquot tui nominis Verbo veritatis. Servi volunt esse. 7. Benedicta feraina, 14. Virgo viri nescia, Reginacaelorum, Virgo singularis, Angelorum domina: Tota plena gratia, Salus miseruruni, Clara stella maris, Quac transcendisagmina Nostra pclle vitia Cuncta beatoruiu. Nosquc tuearis. - 207 - 15. Mater regis gloriae, 18. Pro nostris flagitiis, Flos humilitatis, Virgo, interpclla, Luuien caeli curiac, Monda nos a vitiis, Norma sanctitatis, Divinorum cclla, Post cursum miscriac Ne mortis suppliciis Nos iunge bcatis. lungat nos procella. 16. Dei habitaculum, 19. Nobis peccatoribus Exemplar virtutis, Gratiam impende, Puritatis vasculum, Pulsis pravis moribus Verae fons salutis, Virtutem impendc, Tu solvisti vinculum Cunctis transgressoribus Nostrae servitutis. Matrem te ostende. 17. Ora semper (ad) Domiuum, 20. A m en fac nos prosequi Advocata nostra, Tu, quae meruisti Piis votis hominum Dco digne obsequi Piani te demonstra, In hac vallc tristi, Purga sordes criminum Et sic tandem conscijui Et peccati monstra. Regnum lesu Cliristi. Orat. ms. Alphonsi V. Arragoniae regis (1416- 1458).Cod. Loudiueu. Add. 28, 962. 91). Snper Ave Maria. A v c Maria, Verbo in te carne facto Genitrix pia, Ope trini conditoris; Gratia plcna, 0 qnam dulcis vis amuris! Virgo serena, 25. Benedicta tu 5. Dominus tecum, i n m u l i e r i b u s , Tu quoquesecum, Hoc testantur omnestribus, Benedicta Caeli fantur te beatam, tu i n mulicribus. Super onines cxaltatam. Castis pariens Et benedictus Deum visceribus. fructus ventris tui, Et benedictus frurtus, 30. Quo nos scmper dona frui 10. Ex hortulo productus Propter gustum liic internum V entris t ui, 1esus, Et post rnorteni in acternum. Cui voce, votis omnibus Sicut liliura inter spinas, Tuis dignis precibus Sic Maria iuter tilias; Semper commendari 35. Ipsa sole pulchrior, 15. Atque sociari Stellis caeli clarior, In caelo sursum Cunctis mihi carior Post vitae cursum Haec est optime formosa, Flagitamus Prae cetcris mire specio.sa, Et oramus. 40. Vale, valde decora, 20. 0 Maria, de qua Christus Et pro nobis Dominus tecum miro pacto scniper Cliristum cxora. Orat. ms. Domus Novae Lucis saec.15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 375. - Mit Vers 20 scheiut ein neues Lied zu beginnen. Dunu ware Ave Maria zu lesen. Zwischen 20 und 21 ist jedenfalls eine Lucke. - 208 - 100. Snper Ave Maria. 1. Ave, Maria nobilis, 3. Dominus tecum exstitit, Dum verbnm verbo concipis, Qui morte vitam contulit, lam habes patrem et filium, Quos surgens fecit liberos, Hunc fac nobis propitium. Ad te perduc, ad superos. 4. Benedicta tu in mulieri- 2. Gratia plena generas, bus, Quem tu, virgo, conceperas, Cuius dulcis tilius Quem lactasti sacro ubere, Ascendit super sidera, Iluius nos redde gratiae. Huic nos reconcilia. 5. Et benedictus fructus ventris tui, Qui suo te conspectui Dignam fecit sublimiter, Hunc nobis placa iugiter. Clm. Monacen. (ol. Alrispacen.) 2873. sa.ec.15. 101. Super Ave Maria. 1. Ave, Maria, 5. In raulieribus, Provida, pia, Christi vulneribus Proxima via; Sic tuis precibus Semper intercedc Semper intercede Pro me peccatore. Pro me peccatore. 2. Gratia plena, 6. Et benedictus, Lux peramoena, Qui fuit adflictns Sancta pbilomena; Et tulit ictus; Semper intercede Pro me peccatore Pro me peccatorc. Semper intercede. 3. Dominus tecum, 7. Fructus ventris tui, Sit quoque mecum, Per te sumus sui, Sta sempersecum; Peto Deo frui; Semper intercede Semper intercede Pro mc peccatore. Pro me peccatore. 4. Benedicta tu, 8. lesus Christus. Amcn, Maxima statu Tu funde precamen Supplico stratu; Et posce solamen, Semper intercede Semper intercede Pro me peccatore. Pro rae peccatore. Orat. ms. Pumus Novae Lucis saec. 15. Cod.Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 375. - 5, 3 Ita tuis. - 6, 2 fuit percussus.- 8, 3 Et fehlt. - 209 - 102. Super Ave Maria. 1. Ave, mater Dei, ave, 5. In caelis tu principaris Quae pcr verbum hoo suuve Et in terris dominaris, Natos Evae solvis a vae, Sic prae cunctisexpers pan-, Virgo sine macula; Tibi sunt imperia; M a r i a, tu stella maris, M u1i c r i b u s amauda Spes reorum singularis, Es, Maria veneranda, Dei natum, virgo, paris (^uaruni sexus est miranda Sine viri copula. Salutis materia. 2. Gratia, quam meruisti, 6. Et ruina reparatur Solvit nos a iugo tristi Evae, per te salus datur, Per Deum, queni concepisti, Eva in Ave mutatur (,>ui gubernat singula; Evae verso nomine; Plena orani puritate, Benedictus tuus natus, Nos ab hostis potestate Pro peccatis morti datus Beos tua bonitate Et in carne cruciatus Tuere per saecula. Misero pro homine. 3. Dominus, qui te creavit, 7. Fructus tuus, Deus homo, Carnera samcns babitavit Protoplastura lapsum pomo In te, per quam expiavit Relevavit et in domo Protoplasti scelera; Relocavit caelica; T e c u m Deus, virgo pura, V e n t r i s tui dulcis fructus Creatorem creatura Finem fecit nostri luctus, Paris contra carnis iura, Et evasit maris fluctus 0 virgo puerpera. Plebs Israelitica. 4. Benedicta, gratiosa, 8. Tui servi defendantur Dei mater gloriosa, Nec ab hoste conterantur, Fac, ut nobis sint exosa Per te, virgo, sed fruantur Delictorum crimina; Summi regis gloria; Tu caelorum es regina, A m e n , amen iubilemus, Peccatorum medicina, Et Mariam collaudemas, Florens rosa sine spina, Ut cum ipsa conregneinus Tu es mundi domina. In caelesti curia. Orat. ms. Domus Novae Lucis auni 1477. Cod. Ultruiectin. Scriptt. Eccl. 375. A. - Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. 14/i5. B. -- 1, 6 virili B. - 2, 3 Per fehlt B. - 4, 1 generosa B. - 5, 1 In caelestis B. - 5, 2 Tu in B. - 5, 7 es B. - 6, 2 Ave per te Deus salus datur B. -- 7, 3 Revelavit B. - 8, 1 Tui servi miuantur B. - 8, 3 servantur A. - Nach 8, 4 schiebt A ein: lesus Christus illud praestet, Ne post mortem nos molestet Mors secunda nec infestet Te protegente, domina. Dreree, Pia Dictamina. III. " 14 - 210 - 103. Snper Ave Jlaria. 1. Ave, mater gratiae, 8. Tu sola concipere Fons misericordiae, Puerumque parere Vitae medicina, Christum meruisti, Summaporta veniae, Hinc pro nostro scelere Speculumiustitiae, Preces velis fundere, Caelica regina. Mater lesu Christi. 2. Maria tu diceris, 9. I n caelesti solio Merito prae ceteris Nos iunge palatio, Debes lionorari, Virgo, beatorum, Tolle sordes sceleris, Funde prcces filio, Da medelam vulneris, Ne nos in exsilio Virgo carens pari. Simus damnatorum. 3. Gratia tu dignior, 10. Mulieribus o pia, Mitis et liumilior Per te fit miscria Omni creatura, Nostra revocata, Stellis, sole pulchrior, Pelle procul vitia Pudore nobilior, Audique suspiria, Virgo semper pura. Mater exaltata. 4. P1 e n a sancto flamine 11. Et da nobis gratiam Caelestique lumine Daemonis saevitiam Semper circumdata, Seraper superare, Munda nos a crimine Voca nos ad patriam Et in caeli culmine Et misericordiam Duc, virgo beata. Velis impetrare. 5. Dominus, rex omnium, 12. Benedictus filius, Te fecit triclinium Carnem sumens plenius Summae maiestatis, Ex te, benedicta, Non perdens per filium Purget nos interius, Nec per puerperium Ut sequamurmelius Florem castitatis. Salvatoris dicta. 6. Tecum non abhorruit, 13. Fructus ex te genitus Sed intrare voluit. Fuit sancti spiritus, Mater ut dicaris, Qui te sic amavit, Gabriel te terruit, Verbum misit caelitus, Verbum tibi praebuit, Incorruptam penitus De quo mirabaris. Te semper servavit. 7. Benedicta femina, 14. Ventris clanstroprodiens, Virgo, caeli domina, Pro nobis suscipiens Mater salvatoris, Incarnationem, Cor meum illumina, Et tu, mater, pariens Propter nostra crimina Semen viri nesciens Roga cunctis horis. Nec corruptionem. - 211 - 15. Tui nati filia Genetrix egregia, Nutrix orphanorum, Te ducente praevia Vocer ad caelestia Regis angelorum. Cod. S. Fluriani XI. 172. saec. 15. - - 1,1 gratiosa. -- 6, 3 dice- n-ris. - - 7, 5 Et propter. - S, 5 Hune. -- 12, 2 sumans.- - 13, 2 Kpiritus sanctus. -- 15, 5 Vocemur. 104. Snper Ave Maria. 1. Ave, mater gratiae, 6. Tecum tota trinitas Thalamus pudoris, Fecit raansionem, Fons misericordiae, Sed immensa caritas Salus peccatoris, Pegit unionem, Thronus regis gloriae, (Jlaudit Sion civitas Templum redemptoris. Verum Salomonem. 2. M a r i a , flos virginum, 7. Benedicta viscera, Virens maris stella, Quae digna fuere, Mediatrix hominum, Expiantem scelera Trinitatis cella, Mundi portavere, Tergens sordes criminum, Quae virtutum opera Frangens hostis bella. Nobis paruere. 3. Gratiae septemplicis 8. Tu in mnlieribus Donis te vallavit, Virgo singularis, Cum summi rex apicis Cumulatis laudibus Caelos inclinavit, Digne veneraris, Ut verbis propheticis Ut in lurairiaribus Dudum praesignavit. Praeest lux solaris. 4. P1 e n a sancti spiritus, 9. Benedictus filius Fusa caeli rore, Tuus, rex caelorum, Concepisti caelitus Sortis nostrae socius, Absque carnis more, Panis angelorum, Virgo velut primitus Sol eclipsis nescius, Novo praestans flore. Messis beatorum. 5. Dominus, rex oninium, 10. Fructus delectabilis De sede paterna Est de te productus, Venit in exsilium, Per quem Evae flebilis Non linquens superna, Terminatur luctus, Rex ante principium, Fit Deus placabilis, Quem timent Averna. Daemon est seductus. 14* - 212 - 11. Veiitris tui tbalamus, Arca testamenti, Fragrat sicnt balsamus Christo venienti, Aromatum thalaraus Nostri condimenti. Clm. Mniiiiceii. (ol. Emmeramen.i 1434:1!. anni 13-M. - - '"'", ""> Proverliis prophrtiris: ]!<"*Pnmt verbisV - ""»,4 ri'liiic|iic-ii-;. - 7, 4 patuere. - Jti-r Irnninarilius. -- 10, 1 dilectabilis. - AuM hrift: ,,Ave Maria riniata." 105. Super Ave Maria. 1. A v e, mater gratiae, 5. Dominus, rex gloriae, Virgo tu Maria, i^iui creata regit, Tota pulchra facie, Te, dulcis memoriae, Mitis atque pia, In arcam ele^it, Stantibus in acie - Qua dispensatorie Dux sis cum Messia, Carnis arma tegit, Nc daemon fallaciae (,)uibus vi victoriae Ducat nos de via. Hostes nostros fregit. 2. Maria, o lilium 6. Tecum spiritaliter Florens inter spinas, Deus aDgelorum, Mentibus debilium Tecum corporaliter Praebens medicinas, Salus peccatorum, Conferas auxilium Tecum est tinaliter Inter tot ruinas, lesus, dux iustoram, Placa nobis filium, Tecum aeternaliter Aufer eius minas. Est merces sanctorum. 8. Grati a tu caelica 7. Benedicta filia, Plene irroraris, David stirpe nata, Dum voce angelica Fac nobis utilia Blande salutaris, Moysis mandata, Tandem vi deifica Ut simus altilia Panemvitae paris, Ad inimolandumgrata, De quo cnm famelica Doce rios humilia Plebe satiaris. Comprimenselata. 4. Plena ab initio 8. Tu in mulieribus Gratia fuisti, Virgo singularis, Carens omni vitio Quae castis visceribus lesum concepisti, Deum nobis paris, Hunc sine snpplicio Purga a sceleribus Laeta peperisti, Precibus praeclaris Cuius beneficio Bonisqueoperibus Virgo permansisti. Frui largiaris. - 213 9. Et benedictus igitur, 11. Ventris secretarium Qui se cibum dedit, Regumrex intravit Quo homo reficitur, Et quasi sacrarium Qui per fidem credit, Hoc inhabitavit, <,>uia patre mittitur, In quo thesaurarium A quo non recedit, Se nobis paravit, i .irne per te gignitur Ex quo necessarium Et ad patrem redit. omne propinavit. 10. Fructus indeficiens 12. Tui status gratia Salus est languentum, Fundimus precamen, lesus, et reficiens Des emendae spatia Cordis munimentum, Praebens adiuvamen, Nos per te reficiens Ne pro contumacia Vitae det fomentuin, Puniat examen, cunctis sufficiens Sed nos ad palatia Nescit detriraentum. Caeli ducat. Amen. Orat. ms. Eberspergensesaec. 15. Clm. Monacen. 6053. A. - Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 19363. B. - 10, 7 sq. fehlen A. 106. Super Ave Maria. 1. Ave, mater illibata, 4. P1 e n a terra, maria Nostri salvatoris, Signis et laetitiis, Multis privilegiata Inferus et aethera Signis et honoris, Sint de natalitiis In conceptu consecrata Tuis, virgo regia, Spiritu amoris, Solve nunc a vitiis Prius sancta, quam es nata Me et tandem socia De claustro pudoris. Summiscum deliciis. 2. Maria, per dignitatem 5. Dominus te boiioravit, Tam sublimis puritatis Te verum puerulum, Meam dele foeditatem, Cum te mater praesentavit Quam contraxi de peccatis, Portans te in templum, Infundens serenitatem Te ibidem collocavit Pacis et tranquillitatis, Super gradum infimum, Sic ut veram claritatem Mox te mire confortavit Apprehendamcum beatis. Per ascensumomnium. 3. Gratia divinitatis 6. Tecum coetus virginum Pulchra et ornata, Ibi habitavit, Arca sanctae trinitatis Regem exercituum Es in mundo nata, Pariter laudavit, Sacramentapietatis Sanctum vero angelum Per te sunt allata Deus depntavit, Ac fomenta pravitatis Semper qui ad libitum Daemonumprostrata. Tibi ministravit. - 214 - 7. Benedicta clamitat 11. Fractns tuus legislator Gabriel, qui mittitur, Legibns subicitur, Regem qnem annuntiat, Captivorum liberator Hic a te concipitur, Hostiis redimitur, Inde homo iubilat, Rerurn omuium portator Quia sic eripitur, Brachiis amplectitur Sed tristanter eiulat Simeonis, ac salvator Daemon, qui decipitur. Mundi benedicitur. 8. Tu sinus paenitentium, 12. Ventris tui virginulis Vitae medicina, Sacra depuratio lubilus laetantium, Mentis meae criminalis Virginum regina, Fortis sit pnrgatio, Tu palma certantiura, Ne me tangat infernalis Me serva a ruina, Dura cruciatio, Reductrix errantium, Sed soletur aeternalis Nunc gratiam propina. Potius salvatio. 9. In mulieribus cunctis 13. lesas, tuus dulcis natus, Te humiliasti, Ad te venit in agone, In montana nimis Sanctis omnibus vallatus Ire festinasti, Sic cum iubilatione Prompta et servilis Grandi te ab incolatus Elisabeth visitasti, Huius duxit regione, Parentem lohannis, Omnis gaudet nune beatus Quam pie salutasti. Tua fruens visione. 10. Et benedictus lesulus 14. Christus suae ob amorem Tunc laetificavit Matris nobis miseris Vatem, qui in utero Sic succurrat, ut squalorem Matris exsultavit Hic vitemus criminis, Et enm cum gaudio Ne cum daemone foetorem Adesse nuntiavit, Sentiamus carceris, Quem postea cum digito Sed Mariae per favorem Venisse demonstravit. Sociemur angetts. Cod S. Petri Salispurgen. a III 10. saec. 15. A. - Orat. ms. ss. Udal- rici et Afrae saec. 15. Cod. Augustan.s. n. B. - 1, 4 Sig-nisnec non et boris B. -- 1, 7 es fehlt B. - 1, 8 claustra A, claustris B. - 2, 7 ut fehlt A. - 3, 6 sint A. - 4, 3 aetherea A. - 5, 2 Te fehlt B. -- 5, 4 Portans ante templum B; lies: portans te ante? - 5, 5 Tc ibi collocavit AB. - 6, 4 Pariterque B. - 6, 5 verum A. - 6, 6 Dominus A, deportavit B. - 6, 7 quod ad B. - 7, 7 tristantur A. - 8, 1 Tu si vis B. -- *, 6 und 7 fehlen B. - 9, 5 servulis A. - 9, 8 Quem A. -- 10, 3 in fehlt B. - 11, 4 Hostium B. - 11, 7 ac tehlt A. - 11, S Ac niundi A. - 12, 5 tanget A. - 12, 7 solvetur A. - - 13, 3 omnibus solaciis A. - 13, 4 Sit B. - 13, 6 duxi A. - - 14, 1 ob amorem suae AB. - 14, 4 Hic fehlt A. - Aufschrift in A: Septemgaudia festivitatum sanctaeMariae Virginis. - 215 - 107. Super Ave Maria. 1. Ave, mater pietatis, Gratia tu relevasti, Fons totius bonitatis, Lapsum mundum recreasti, Ave, decus honestatis, Reum reconciliasti Nobile triclinium; Tu cum tuo filio. Ave, virgo Deo digna, 4. Plena digna omni laude, Dulcis, mitis et benigna, Mater regis summi, gaude, TuoDeitatisnato nosscrinium. consigna, Sionfilia, tu plaude, Sponsus tuus clamitat; Av e, decenslegis glosa, P1e n a miseratione, Dulcisangelorum prosa, Nobilises natione, Florensparadisi rosa, Consolatrixratione Exemplum humilium " Omni, qui te invocat. A v e, ligni vitaefructas, Plena Dei claritate, Perquem Adae cessat luctus, PlenaChristi caritate, Per te mundus est reductus Plena omni puritate, Placa tuum filium. Pietas te incitat; 2. Maria, thronussummi regis, Plena cistis caeli rore, Signatusliber suaelegis, HocqaeGabrielis ore Sinu tuo reum tegis Nuntiatur,quod in fiore Et confortasdebiles; Aaron demmtiat. Maria, patris massapura, 5. Dominus te exaltavit, Filiique vestitura, Supraastra te levavit, Paranymphiimpressura Angeliste praedotavit Labesaufer flebiles. Aeternain laetitia; M ar i a, umbratrinitatis, Dominus, qui cunctaregit, Quiessummae deitatis, In reginamte elegit, Claritashumanitatis, Tibi cuntaquesubegit, Relevarelabiles; Per te fugat vitia. Maria, sidus tirmanienti, Dominus, qui cunctapavit, Solamendeficienti, Te in matrem ordinavit Da cibumesurienti Peccatorumet fugavit Et contirmastabiles. Daemonissaevitia; 3. Gratia patris te pavit, Dominus per te transivit, Filius te illustravit, Limbura fregit, sicut scivit, Spiritus te confirmavit Nobis pro auxilio, Auferens supplicia. Gratia tu salutaris, 6. Tecum erat, dura crearet Gratia tu replearis, Caelum,terram, dum formaret Gratia tu Deum paris, Solem, lunam, dum plasttaret Tutela humilio. Protoplasti faciem; Gratia tu nuncuparis T e c u m inundantiam stravit, Digne clara lux solaris, Arcam Noe dam dolavit, Tu es clara stella, maris, Babelitas dum prostravit, Ductrix in exsilio; Superborum aciem; - 216 - Tecam Abraham oboedivit. I n prima luce, dum surrexit. Isaac dum parturivit. Tristemmatrem te re Benedicta sic responilit. 10. Mulieribus dedisti - ue filio despondit Honorem, restituisti. Gabriel, ei spopondit: Ecce. Dei famnla: <>wm eis parentes tri-ti Per fractum perdiderant, Benedicta vocitaris, Mulieribns honorem, Lei filinm dumparis, Nontamen deteriorem Ab Herode dum fugaris. Habuerant. qnam priorem Mitis Dei mammula. Parentes aniiserant; Benedicta, qnodproduxit M u1 i er i bn s donare M.I^OS. Bethlehem conduxit, Et viduas consolare Quibui gratia ilhmt Xovae lucis flammula. Virginesque confortare In gratia, ne pereant; ^lalieribus assiste 8. T n cum tno lacte pasti Propter matrem tuam, Cbriste, Ip-um. semper quem arn Nostris aenmlis resiste. Per quod mnndom recrt Xovum ab initio: Nos ut non decipiant. T Q sub crnce tormentatum. ^lortuom et flagellatum 11. Et succurre tuae genti i 'jn»piois et cruentatum In bac vita nunc degenti. Iniquo iudicio; Contra hostes servienti T u sempersecum faisti. Adesto propitius, Ip«um pati praescivisti. Et propter tuam veritatem Simeon.duni obtulisti. Et propter matris sanctitatem Praedixit praeiudicio. Praesta nobis sanitatem, Tu natmn amoenummultum, Te supplico freqnentius; Terrae traditum.sepultum, Et qoaeangtlis praefulget, Perforatum atqne cultum Peccatoribusindulget. Cemis sine \~itio. Xostris mentibus refolget. L"t regnemustutius, 9. In sepulcro exsistente Et in temporenostrae mortis Licet corpore absente, Defensatrix esto forlis. Tameu anima pratsente Paradisi iouge portis. Erat toos tilios; Hortor te attentius. - 217 - 12. Benedictus consolator Ventris tui medicina Et salutis nostrae sator, Nos conservet a ruina Cunctarum rerum creator, Et propinet nobis vina Homiriis, qui periit; Suaque prudentia; Benedictus benedictam, Ventris tui balsaniita Nimis sub cruce adHictam, Nobis donet in hac vita Humano generi astrictam Sanitatem, redimita In salutem edidit; Dei sapientia. Benedictus fructustuus, 15. Tui sumus,nos conserva Alta crucequi pependit. Et a malis nos praeserva, Corpus suum hic impendit Tuo nato nos inserva Opusamicitiae. In caelestipatria; Tui sumus, nos tuere, Tuae visionis verue lunge in caelesti aere, Dona nobis atria; 13, Fructus dulcis paradisi, Tui sumus, tu nos munda, Qui te mandunt, sunt provisi, Ne nobis peccati unda Qui te spernunt, sunt decisi Adversetur, fortis funda De mensa laetitiae; Davidis, in latria. Fructus vitaenobispraestet, Hora mortis ut nou restet, Quod iniquus non infestet Maior immunditiae, Fructus ligni vitae ruit, 16. lesus Christus,flos deflore, [Fructus] qui peccataluit, Qui a Gabrielisore Fons de paradisofluit Nuntiatur,hic de rore Omnesquedeliciae. Caeli nobis tribuat; lesus Christus, vitis vera, Bona fide et severa, Mente pura et sincera Nobis se exhibeat; 14. Ventris claustrapertransivit lesus Christus, summi patris Regum rex et se vestivit Verbum, plenum maiestatis, Homine et amicivit Nos conservet a peccatis, Sua de clementia; Quas nobis prohibeat; V e n t r i s tui claustra clausit, lesus Christus legislator, Nobis dulciter adplausit, Nostrae vitae conservator Nostra scelera exhausit Veritatisque amator, Auferens daemonia; Ille nos possideat. Cod. S. Petri Salisburgen.b I 20. saec. 15. - 2, 6 vestura. - 2, 16 affirma. - 3,6 Lies replebaris? - 5, 6 In regnum. - 5, 9 paravit. - 5, 12 saevitia scheint der Reim zu schiitzen. - 6, 10 varivit. - - 7, 6 Eque filio. - 9, 7 te erexit. -- 10, 3 parens.-- 10, 7 Habuerat, quem. -- 11, 3 saevienti. - 12, 9 fehlt der Reim. - 12, 10 Qui pependit alta cruce. - 14, 3 Homo et. - 14, 11 propinat. -" 16, 9 lesu Christe. -- Am Sehlussefolgt noch: Anno Dojnini M quadringentesimo quadragesimo nono mensequesepteno sedulo hoc perficitur. Dann: - 218 - 1. In hac laude matris Dei 3. Cum sum scriba vocatus, Precor, miserere mei, Nec tamen illuminatus, Tu es salus nostrae spei, Meos dilue reatus Mihi nunc adhaereas. Mihique coopera, Nunc adesto consolatrix, Ut sciam probari, Animae illuminatrix, Possim et illuminari Angelorumimperatrix, Atque persaepeexplicare Me, rogo, ne pereas. Cuncta bona opera. '2. Reum [nam]queme cognosco, 4. Sic ut possiin irapetrare Pietatem tuaiu posco, Tuum corpus salutare, Ut non tradar turpi rosco, Dum contingit separare Praesta, quud non perear; Animam de corpore. Lumina, ut possim dictare, Amen dicat omnis homo, Facta niea illucidare Ut conservet nos in domo, Et prae omnibus te amare, Gratiae et oruni bono Dona, quod hoc merear. Repleamur nmni tempore. Es braucht wnlil nicht bemerkt zu werden, dafs in dicsem Liede noch inanches Felilcrliafte, raanches Ratselhafte unbuhuben, ungelost bleibt. 108. Super Ave Maria. Ave, mater pietatis, 5. Dominus te fecundavit, Puella humilitatis, Suam matrem eonsecravit Castitatis lilium, Divino charismate, Sanctum parans dignitati Virtutibus illustravit, Verbi patris incarnati Super caelos sublimavit Ventris domicilium. Flante sacro neumate. Maria, nubes nitoris, 6. Tecum, nobilis regina, Funde nobis stillas roris Sacra manet medicina Ac lumen scientiae Mira efficacia, Ex triclinio fulgoris, Nos praeservans a ruina Ubi latet mel dulcoris Et confortans ad divina Et thesaurus gratiae. Dei providentia. Gratia fis praedotata, 7. Benedicta stella maris, Qua manensvirgo sacrata In decore singularis, Es matcr puerpera; Caritatis vinculum, Duduin in rubo monstrata, Mihi, mater principalis, 0 tu rosa colurata, Praesta, candor virginalis, Christo nos confoedera. lustitiae cingulum. Plena Dei caritate, 8. Tu speculumsanctitatis, Stella nitens claritate Signaculumcastitntis, Christi novi sideris, Tus mirae fraglantiae, Adornata venustate, Tu oleum lenitatis, Decoratasanctitate Ferculum divinitatis, Super omnescrederis. Murra paenitentiae. - 219 - 9. I n intimis nos irrora, 12. Fructus dulcis,fructus gratus, Ardens seu splendens aurora, Nostros purgans cogitatus, Virga florem germinans, Christus, rex iustitiae, Cum sis nimium decora, Qui maligni principatus, Pro nobis semper exora, Hostiles fregit conatus Summi lumen generans. Et sceptrum superbiae. 10. Mulieribus, o stella, 13. Ventris tui fons redundans Per te, nobilis puella, A peccatis mundum mundans Datur benedictio, Dilabatur largius, Tu es aromatum cella In gratiis est abundans, Et charismatum fiscella Cum arens cor est fecundans, Dedicata filio. Exuberat dulcius. 11. Et benedictus in donis, 14. Sancta Maria, precare Mater nostri Salomonis, Tuum sanctum salutare Sit, quae nobis contulit, Sanctumque paraditum, Qui iure rederaptionis Ut velit nos illustrare Per vim suae passionis Et post mortem aggregare Mortem nobis abstulit. Coetibus regnantium. Cod. Oxonien. Canon. Bibl. 12. (ol. Cartlms. Roman.) saec. 13. add. sa.ec. 14ti6. - 9, 6 Summe. 109. Snper Ave Maria. 1. Ave, mater salvatoris Super omnes te amavit, Et fons misericordiae, Sancta mater orphanorum, Tu es aula creatoris Te, benedicta, levavit Et radix indulgentiae, Super choros angelorum. Tu flos fragrantis odoris Et porta patientiae, 4. Plena tu es caritatis, Reatuscordis et oris Virgo, mater Dei pura, Nostri dissolvas hodie. Tu es fous humilitatis Sancta testante scriptura 2. M a r i a, quae puerpera Atque flos virginitatis, Meruisti nominari, Pone nos in tua cura, Ut beata sunt ubera, Ut det dextra deitatis (jiuibus voluit lactari Gaudia nobis futura. Christus, ecce, gens misera A te petitadiuvari, 5. Dominus, factoromnium, Ut ducas hanc ad aethera Te specialiter regit, Ut lilium convallium Sursum tecum gloriari. fnter omnes te elegit, 3. Grati a te illustravit Nam per te primura vitium Is, qui Deus est deorum, Ad nihilum niox redegit Et caelo te collocavit Et consortem caelestium Cum agmine angelorum, Excellenter te subegit. - 220 - 6. Tecum omnis humilitas Nec quid te mirabilius, Inhabitare voluit, Nam semper virgo man- Et ad hoc tota trinitas sisti, In te manere debuit, Per te nobis propitius Unde beata deitas Sit puer, quem nutrivisti. Humanam carnem induit, 10. Fructus tuus sanctissimus Sedpropter boc virginitas Bonumreddidit odorera, Tua corruptanon fuit. Ipse fuit piissimus, Dum per suam passionem 7. Benedicta to, domina, Omnesredempti fuimus, Es atque venerabilis, Suum monstravit aniorem Peccatorumes piscina Nobis, dum hunc invenimus Et rosa delectabilis, Ita bonumredemptoreni. In mundonon est femina, 11. Ventris tui assumere Quaesit tibi consimilis, Voluit habitaculum Duc nos a 110. Snper Ave Maria. 1. Ave, mater unica Maria te precibns Nostri salvatoris, Perfecti dulcorant Ave, stella mystica, Maria, te fletibas Lumen viatoris, Precantes adorant. Ave, porta eaelica, 3. Gratia sanctissima Saluspeccatoris, Facitdecoratam, Ave,stella pistica Gratiadignissima Melleidulcoris. Reddithonoratam, 2. J\I a r i a , te moribus Gratia mitissima Virtutes decorant, Praebetdulcoratam, Maria, te laudibus Gratia piissima Caelesteshonorant, Facit cunctis gratam. - 221 - 4. Plena tu iuvamine Et sola praetenderes Prodes fatigatis, Inaudita signa Plena consolamine Et illa relinqueres Vales desolatis, Nobis fide digna. Plena pio lumine 10. Benedictus nuntius Das lumen caecatis, Plena medicamine Tibi destinatus, Medere gravatis. Benedictus potius Venter impraegnatus, 5. D o m i n u s ingenuam Benedictus filius Te praeordinavit, Ex te geiieratus, Dominus prospicuam Benedictus saepius Te praedestinavit, Puer nobis natus. Dominus contiguam Te sibi locavit, 11. Fructus summi gaudii, Dominus in strenuam Per quem cor laetatur, Matreinadoptavit. Fructusqueconsilii, Quo cor consolatur, 6. Tecum in praesepio Fructus desiderii, Est Deus deorum, Quo cor satiatur, Tecum in praeconio Fructusque solacii, Est vox beatorum, Quo cor confirmatur. Tccuui in consortio 12. Ventris sancti castitas Chorus angelorum Tecum et in gremio Satanam peremit, Ventris casti sanctitas Factor saeculorum. Peccata redemit, 7. Benedicta diceris Ventris mundum dignitas Et semper diceris, A culpis exemit, Benedicta legeris Ventris mundi pietas Et in aevumeris, Evae luctum demit. Benedicta ceteris lure praepoueris, 13. Tui, virgo, nominis Mihi des amorem, Benedicta fueris, Tui mihi luminis Es et semper eris. Concedas nitorem 8. Tu in mulieribus Tuique iuvarainis Dignior appares, Mihi des vigorem, Tu in mulieribus Tui me fac agminis Sola labe cares, Non posteriorem. Tu in umlieribus Sola Deo pares, 14. Amen quisque personet Tu in mulieribus Mecum corde toto, Amen item intonet Mundi princeps clares. Clamore devoto, 9. Et dignum, ut pareres Amen laete resonet Deum, Deo digna, Torpore remoto, Et mundo succurreres, Amen quater resonet Mitis et benigna, Ore, voce, voto. - 222 - Orat.ms. Capit.Veronen. 750. saec. 14. in. A. - Orat.ms. Sangallense -».-'"..-acr. 15. I!. - Cod. Trcccii. fol. Claraevallen.) 1612. saec. 15. C. 1, 6 Salusfchlt I!. --1.7 caeli pisticaA, cella pliysicaB. -- 1, 8 Melle A. - 2, 2 Virtiiti-s fdilt 15.- 2, 3 sq. stehenhinter 2, 8 C. -- 2, 4 de- curant AB. - 2, 5 te homines 15.- 2, 6 Persancti B. - 2, 8 Peccatores 15; igriorant A. -- 3, 1 sanctissimamA; Gratia plena B. - 3, 3 di^- ni^-iinam A. -- 3, 5 mitissimam A. - 3, 7 piissiuiam A. - 3, 8 Keddit cunctis I!; U-it te ciuictis C. - 4, 1 Tu fehlt B. - - 4, 5 Plena plumine B. - 4, 8 In orcliiit-fri-.-ivatis 15 -- 5, 3 sq. stehenhinter 5, 6 B. - 5, 3 i-i,ii-|pini;im C. - ~>.r> continuam B. - 5, 7 in fuminam 15; te .strenuam(.".. ."., * :ida].t;ivit C. - 6, 2 Est Deiis li. -- 6, 6 Decus angelorumC. - 1, 7 si|. Brm.-dirta miscris Consdlamengeris AB. - 8, 4 Sola Deo pares(_'. - 8, 6 Sila I ),uin part-sB; Princepsmundi clarc-s C. - 8, 8 Prineepsmundi A: Sola labe carcs ('. - 9, 5 profiindfrrs C. - 10, 5 tilius fchlt B. - 10, 7 Bentdictus sumpiternusB. -- 10, s datus C. -- 11, 4 Quo mens con- Bolatnr <_'; Quo cnr cDiitinnatnr A; Contritum cnr confirniatur B. - 11, 5 Frui-tiis et praesidii AB. - 11, 6 PIT quum iuvatur B: ror amatur A. - 11, 7 Fnictus dcsiderii AB. -- 11, 8 Quo eor satiatur A; Contrito cor sa- tiatur B. - 12, 1 Veutris tui sanctitas C. -- 12, 3 Ventris sanrti casti- tatis 1!; Vcntris tui puritas C - - 12, 4 Evae nuptum demit C. - 1-, 5 sq. nnd 7 sq. umgc-stellt B.- 12, 5 Veiitris mundi B; Vt-ntris tui castitas C. - 12, 6 A fehlt B; Homines redemit C. -- 12, 7 Veiitris tui claritas C. - 12, 8 luctus B; Eclipsim supplevit C. -- 13, ? 111. Super AVP Maria. A v e, mira domina, 5. Dominus ingenitus De Immilitate, Pater te elegit, Ave, felix femina, Dominus te genitus Nitens puritate, Matrem praeelegit, Ave. scandens culmina Dominus te spiritus Gloriae beatae. Fecundat et regit. Maria, culpabili 6. Tecum tota trinitas Carens corruptela, Manet deitatis, Maria, laudabili Tecum est humilitas Affluis medela, Verbi veritatis, Maria mirabili Tecum est fecunditas Nos servas tutela. Et flos puritatis. Gratia praeveniens 7. Benedicta viscera, Te sanctificavit, Quae Deo parasti, Gratia proficiens Benedicta ubera, Te niagniticavit, Quibus hunc lactasti, Gratia perticiens Benedicta opera, Te glorificavit. Quibus coruscasti. Plena verbi numine 8. Tu in mulieribus Summa creatura, Summe sublimaris, Plena sacro flamine Tu in mulieribus Paris, virgo pura, Sola virgo paris, Plena Dei lumine Tu in mulieribus Illustras obscura. Es ut stella maris. - 223 - 9. Et regnas sublimior 15. Virgo, flos munditiae, In throno caelorum Stcllis coronaris, Et es gloriosior Virgo, mater gratiae, Choris angelorum Sole perlustraris, Et post Christum sanctior Virgo, datrix vcuiac, Coetu beatorum. Lunae principaris. 10. Benedictus praeditus 16. Mater Dei hominis, Pater te creavit, Capax trinitatis, Benedictas genitus, Matcr expers criminis, Qui de te manavit, Norma sanctitatis, Bcnedictusspiritus, Mater veri luminis, Qui tc consecravit. Fons es pietatis. 11. Fructus vitae caelicus 17. Ltei sponsa fulgida, Cibas sacramenti, Candor lucis verae, Fructus est salvificus, Dei cella nitida, Praebens robur menti, Nostri miserere, Fructus est angelicus, Dei mater splendicla, Splendor firmamenti. Semper nos tuere. 12. Ventris in bospitio 18. Ora Christum filiuin, Claudis infinitum, Ut vivamus tute, Ventris in sacrario Ora regem omnium Fructum fers mellitum, Pro mentis virtute, Ventris almo gremio Ora natum proprium Deo paras situm. Pro nostra salute. 13. Tui vultus claritas 19. Pro nobis peccantibus Mirum dat splendorem, Es sic sublimata, Tui partus novitas Pro nobis errantibus Conservat pudorem, Assis advocata, Tui fructus bonitas Pro nobis precantibus Omnem fert dulcorem. Posce cuncta grata. 14. Icsus, sol iustitiae, 20. A m e u, trino nurnini Salus viatorum, Gloriara canamus, lesus fons laetitiae, Amen, Deo homini Dator prafmiorum, Gratias agamus, lesus splendor gloriac Amen, matri virgini Oranium sanctorura. Laudes referamus. Cltn. Monacen.(ol.Tegurin.) 19X24saec. 15. A. - Cod.Carolsrulian. Augiun. 36. saec. 14/i5 zweimal: fol. 35 a. B; ful. 96 a. C. - Orat ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20001. D. - - Orat. ms. Italicum saec. 15 ex. (Privatbesitz) E. - Orat. ms. Italicum saec. 15. Cod. Loudinen. AdJ. 1082li. F. 1, 1 nostra domina CF; Maria dnmina E; Ave, virgo virginum B. - 1, 2 Ex humilitate F; Plena hutnilitate BE. - 2, 6 Nos salvas C; die ganze Str. in E: Maria, tu humilis semper exstitisti, Maria, sic humilis lesum concepisti, Maria, es humilis digna mater (Jbristi. - 224 - 3, 1 perveniensB. - 3, 3 praeveniensB, sufficiensE. - 3, 4 glorificavit E. - - 3, 5 si|. f.-lilt-nE. -- 4, 1 nomineC, vero lumiueE. - 4, 4 Patri> E. - 4, 6 IllustransC, illustrasti E. - 5, 6 KeL-undandoregit C. -- 6, 3 Ti-cuin cst huinauitas C. ~ 6, 6 Onmis l.miitatis C. - - 7, 2 Quae tibi llics sil.i) paraiti B. .--7, 4 (^iiilnis Deuni I!. -- 7, ~>JVnrdirta brachia E. - 7, 6 (Juilm- liriiin jmrtasti E. - !l, '-' saiirtnniin E. - 9, 4 Coroliis E. - !i. .". IM.-I natum C. - 9, 6 Sortr Ij; Plcl.ii prrlrcturum E. - - 10, 1 prae- dirtii^ < ; ^rjiitur R. -- 11, 2 Cibi I!; Vitaf sacramentiA. - 12, 2 (Jlau- il.-tis E. -- 13. 4 Novum praeben.smorero C; die ganze Str. lautet in E: T u i benedictio maestis est iuvamen, Tni intt-rci-s.sin praestat medicamen, Tui miseratio cunctis est solamen. 14, 6 Lux est beatorum E. ~ Str. 14 tVlilt AB; nach Str. 14 schiebt C noch ein: Christus sit peccantibus dulcis atque gratus, Christus sit precantibus niitis t-t placatus, Christus sit errantifms pius advocatus. Str. 1.5-18 incl. fehleu C. -- 15, 4 praelustraris B, circutndaris E.- 16, 1 < >ra rli.mcns tilium E. - 17, 3 Ora resvm Christum E. -- 17, 4 Pro meri- ti^ K. -- 19, 5 matri Domiui C. - - Vgl. Milchsack p. 88 siji|. - Str. 15- 19 stehen als eigenes Lied mit de.m Anfange Salve flo.s niiiujitiae in Orat. ms. Domus Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectiu. Scriptt. Eccl. 375. 112. Saper Ave Maria. 1. Ave, mitis imperatrix, 7. Benedicta credidisti, Ave, vitae restauratrix, Benedicta concepisti, Ave, gentis advocatrix, Benedicta peperisti, Ave, legis novae latrix. Benedicta enutristi. 2. Maria, fons pietatis, 8. Tu angelorum regina, Maria, lux claritatis, Tu inortis es medicina, Maria, pons naufragatis, Tu es rosa sine spina, Maria, dux deviatis. Tu nos voca de sentina. 3. Gratia tu es referta, 9. In patre tu es filia, Gratia in te est certa, In tilio mater pia, Gratia in te reperta, In spiritu es gratia, Gratia nobis miserta. In trinitate media. 4. Plena per inHuentiam, 10. Mulieribus praelata, Plena per abundantiam, Mulieribus lux data, Plena renovansveniani, Mulieribus spes grata, Plena revocansgratiam. Mulieribus pax rata. 5. Dominus, qui cunctaregit, 11. E t quia tu es perfecta Dominus,qui mortemfregit, Et Christi virgo electa, Dominus, qui caelostegit, Et es nobis via recta, Dominus hic te elegit. Et per te labes abiecta. 6. Tecum est pater caelitus, 12. Benedictus incarnatus, Tecumest unigenitus, Benedictusex te natus, Tecumest sanctusspiritus, Benedictuscruci datus, Tecum Christus humanitus. Benedictuselevatus. - 225 - 13. Fructus cst aeternaevitae, 16. lesus fructusvitae dictus, Fructus ut botrus in vite, lesus passusct adflictus, Fructus pro te Suuamite, lesus morti est addictus, Fructus, quo pax est in lite. lesus vivit benedictus. 14. Ventris, quo pavent lu- daei, 17. Chris tus noster est creator, Ventris, quo et Pharisaei, Christus noster reparator, Ventris sacri, virginei, Christus noster est salvator, Christus cst remunerati>r. Ventris, qui est templum Dei. 15. Tui est beatus fructus, 18. Amen, ne velis obesse, Tui fructus tios eductus, Amen, sed velis prodesse, Tui fructus perdit luctus, Amen, et nobis adesse, Tui fructus sedat fluctus. Amen, pia virga lesse. Or.it. nis. Montis S. Georgii l:ijnul (!<>slari:im) saec. 15. Cod. Guelfen- byteran. 1-514(Helm. 1391) A. - Orat. ms. Italieum saec. 15. Cod. Panlanus Sanbl. memli. 45. B. - Orat. ms. Augifiixe saec. u/n>. Cod. Carolsruhan. Aug. 36. C. - Cod. Lichtentlialen. aimi 1400 [Moue II, 96] D. - 1, 3 Ave genitoris advocatrix A; Ave potens ailvnr-itrix BC. - 2, 3 u. 4 uiDgf.stellt BC. -- 2, 4 dux divinitatis ACD. -- 3, 3 in te est reperta A; ex te reperta C. -- 3, 4 feblt A; nobis nunc C; nobis in te est; inserta B. - 4, 1 fehlt A. - 4, '"'>revocans (.'. - 4, 4 advwans 1>. - 5, 2 und 3 umge.stellt D. - 5, 3 regit D. - "r»,4 I>'>miiins 113. Super Ave Maria. 1. Ave, mundi imperatrix 3. Gratia tu paracliti Atque caelorumregina, Fuisti fecundata, Peccatorum mediatrix Dum Gabrielis incliti Et culparum medicina. Suscepistiaffata. 2. Maria, o virgo parens, 4. P1e n a Deo, stella maris Electa prae ceteris, Rutilans virtutibus, Mater Dei labe carens Flore stante fructum paris Miserere nunc miseris. Ceteris imparibus. DroTes, Pia Dictamina. III. 15 - 226 - 5. Dominus te suMimavit 9. In mulieribus pia, Superomnes in aethera, Genetrixineftabilis, In gloria coronavit Cum bonorein gloria Secumsuper sidcra. Datur incomparabilis. 10. Et benedictus utrni- 6. Tecnm Chriitum veiicrantes Dia repktus gratia, Corde, voce laetitiae Pcrtrahasnos iubilantes Quemclegit Dcus verus Pro nostrae salutis via. Cum sonitu melodiar. 11. Fru ct QS, cxtequiprocessit 7. Benedicta virginitas Tamquainsponsus dc tlia- Integra,carens mucula, lamo, In qua regnat humilitas Vitain pacem nmndo gessit Vernansut rosa primula. Kediinensab hostisbamo. 8. Tu cs regir.a virginum, 12. Ventris tui pretiosi Mater alnia redemptoris, Psallentes nunc praeconia Transcendensculmen ordinum, Kcgno nati gloriosi (Liuid ultra dicani dulcorisV Fac frui cuin laetilia. Orat. ms. Thosanum saec. 15. Cod. Bruxellen. 4948. 114. Super Ave Maria. 1. A v c, nostrae spes salutis Tu fons roris, stilla mclli-. Et liumanac servitutis Tota dulcis, nullum fellis Renovans opprobrium, Habens seminarium. Maria, spe destitutis 5. I n te nihil indecori, Vitae munus et virtutis Gloriantur in te chori Confer beneficium. Supernorum civiuni, 2. Gratia tu singularis, M u 1i e r i b u s honori Stella maris, lux solaris, Tuus fructus et amori Dei paris filiiun, Nationi gentium. Plenafluis. immo pluis, 6. Et quistuae puritatis Unde tuis pie luis Prosequatur digne salis, Peccati contagium. 0 virgo, praeconium'; 3. D o ni i n u s , qui cuncta regit, B e n e d i c t u s , qui te gratis Trinitatis te elegit Xobis dcdit, ut pecc.iti- Aulam et triclinium, Adfcrres remedium. Tecum manens hostcs fregit Infernales et subegit 7. Fructus pulcher ex. colorc, Per carnis commercium. Fructus dulcis ex sapore Refectivuscordium, 4. Benedicta, quaepraecellis Yentris tui natusflore, In matronis et puellis Sed complutus caeli rore Tenens privilegium, (.'ontra fructum noxium. Orat. ms. CarthusiaeNovae Lucis saec.1.5. Cod. Ultraiectin. Scriptt. eccl. 375. - 5, 1 dedecori. - 227 - 115. Snper Ave Maria. 1. Ave, patris camera, Tecum fuit socius Filii conclave, In mundo languoris, Ave, pians scelera, Tecum nunc superius Melli fluens fave, In regno decoris. Ave,purgans opera, 7. Benedicta viscera, Quaegessimus prave, Quaetu genuisti, Ave, precor,celera, Benedictatenera Quodte laudemussuave. Membra,quae nutrisli, 2. Maria dulcedinis Benedicta ubera, Nomine vocaris, Quae tu lactavisti, Maria prae ceteris Benedicta opera, Cunctis honoraris, Quibus hoc meruisti. Maria prae dominis 8. Tu es hortus gloriae, Superdominaris, Verusflos odoris, Margarita nominis Tu virgultum gratiae, Verbone ve daris. Sceptrnmredemptoris, 3. G r a t i a praegratior Tu fructus concordiae, Et praegratiosa, Tu es pax araoris, Gratia praesanctior Tu es spes laetitiae, Et praeclariosa, Mater genitoris. Gratiapraedignior, 9, I n omnibusomnia Gratiarumrosa, Tu es universis, Gratia sublimior In fletu solacia Et plusamorosa. Danspeccatis tersis, 4. Plena pulchritudine, Jn omni miseria Plena caritate, Subvenisdispersis, Plena sancto flamine, In defectu copia, Plena deitate Idem universis. Plenaque dulcedine, 10. Mulieribus omuibus Plenapietate, Tu es praeclarata, Plenarectitudine, Mulieribuspraemium Plena veritate. Tu sola praerogata, 5. Dominus in gremio Mulieribus praecontinens Tuo dormitavit, Quia praesentata, Dominus auxilio Mulieribus omnibus Suo te ditavit, Cuncta es lucrata. Dominus in proprio 11. Et mater et tilia Suo te donavit, Unicae personae Dominusin solio Et virgo nil conscia Suo te locavit. De corruptione 6. Tecum Dei filius, Et sponsa,sed nescia Verus flos odoris, Viri laesione, Tecumest interius, Et virtutum omnium Tecom totus foris, Hlustratione. 15* - 228 - 12. Beuedictus Hliut, Ventrisquetam fertilis Talis creaturae, Et tam generosi, Benedictus nuntius Vcntris tam amabilis Talis geniturae, Et tam honorosi. Benedictus socius 15. Tui, mater, tilii, loseph talis curae, Benedictus obvius Tui peccatores, Tui mcrcenarii, Talis offerturae. Tui servitores, 13. Fructus tuus,domina, Tui via devii, Cibus angelorum, Tui erratores, Fructtts lavans crimina, Tui sunt auxilii Fructns crediturum, Desideratores. Fructus dans vermicula, 16. Virgo, mater omnium, Fructus cst iustorum, Maestos consolare Fructus dans liUimina, Fructus delictorum. Et pro nobis tilium Tuum deprecare, 14. Ventris tam mirabilis Ut non per iudicium Et tain pretiosi, Velit nos damnare, Ventris taru laudabilis Sed aeternum gaudium Et tara fructuosi Nobis erogare. <)iat. ms. ss. Udalrici et Afrae anni 1469. Clm. M<>iiacen. 3702. - 2, 3 Mariae jirae fvn-ns. - 2, 7 sq. scheinenverdorben. - - 6, 4 totum. - 7, 2 Quae genuisti. - - 8, 7 es fehlt - 10, 3 Lies ].raeniii.V -- 10, 4 Te sonum. -- 10, 6 Quam praesadata.-- 10, S Cuuctis. -- 11, ^ Perfectei\lu- stratione. - 13, 7 dans erganzt.- 15, 4 et tni. - 16, 7 aeterni. 116. Snper Ave Maria. 1. Ave, per quam filius 3. Gratia, qua ceteros summae maiestatis omnes superasti, Saccose circamdedit Delevit chirographnm nostrae paupertatis, Adae protoplasti, Pacemdans hominibus Tu regis amplexibus bonae voluntatis, frueris pro Vasthi, Audi precesexsulum, Fac nobis placabilem mater pietatis. ipsum, quem lactasti. 2. Maria, tu domina 4. Plena cunctis opibus sive stella maris et virtutum rosis, Syra vel hebraica Vas ornatum undique lingua nominaris, gemmispretiosis, Et hoc non immerito, Oraates te petimus quia Deumparis manibuscomplosis, Et mvmdum illuminans Ut frui nos facias ipsi dominaris. locis amoenosis. - 229 - 5. Dominus non quilibet, Tu es super sidera sed rex angelorum maius luminare, In tuis visceribus Per quod transit naufragus fecit sibi thorum, procellosum mare. Tu decus et species 11. Benedictus thalamus et exemplar morum, Bonoram participes uteri materni, fac nosaeternorum. Quoquievit filius regis sempiterni, G. Tecura Dei filius Fac tuos a reprobis foedus innovavit, in fine secerni, Quod antiquis patribus Ne sint partes vulpiam totiens iuravit, aut cibus inferni. Ipse te per spiritum sanctum impraegnavit, 12. Fructus tui palmitis viti comparatur, Ut dicatur, quod ex te Cuius haustu dulciter Dominus regnavit. cor inebriatur, 7. Benedicta series Totum leve reputans. Davidicae prolis, quidquid patiatur, Per quam ad nos prodiit Nam in lesu noraine iubar veri solis, totum levigatur. Tu amicta variis gratiarum stolis, 13. Ventris haec integritas Da, nenos decipiat nunquamest audita, Satansuis dolis. Quodin partucastitas nori est impedita, 8. In cunctis hominibus Nullus hoc exprimere vel in creatura potest in hac vita, Non habes consimilem Totum tumen verum est nec es habitura, et factum est ita. Virgo, cui data est 14. Tui ergo filii miserorum cufa, Ne sis tuis famulis redempticruore asperavel dura. Perunginos petimus gratiae liquore, 9. Mulieribus inest Quo credentes in lesum quoddam naturale, gratiae amore Quod in partu ruinpitur, Coronemur gloria alvi penetrale, simul et honore. Sed tu post vel antea nibil passa tale, 15. Amen dicant singuli, Pudoris signaculum quibus sacrum flamen Per Mariae meritum habes aeternale. tribuat iuvamen, 10. Et quidem quis valeat Auferat a cordibus te digne laudare, criminnm gravaraen Per quam Deus voluit Cura patre et filio mundum visitare? regnans semper. Amen. - 230 - Orat. ms. Domus Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Sfriptt. eccl. 375. - Vor der letzten Strophe ist die vorletzte des Liedes Ave, mater Dt-i, ave eingesclioben.- 4, 2 virtutum moribus.- 8, 2 creaturis. -- 9, 5 antr. - 11, 3 In quo convenii. -- 12, 2 vite. -- 13, 5 Nullus homo exprimcre. 117. Snper Ave Maria. 1. A v e, plena gratia, 3. Tu in mulicribus beata Maria, a dextris Dei sita, Ave, Dei genetrix, E t per te apcrUi est, ave, virgo pia, porta caeli, vita, De te sine semine Et per te remissa sunt processit sophia. omnia delicta. 2. Dominarum riomina, 4. Atque benedictus est rogo te, sis mecum, fructus vent ri s tui, Sanctarum sanctissima, Assit tibi laus, honor, D o m i n u s est t e c u m , virtus et gloria Et me miseruni fainulum iVr intinita saecula fac adesse tecum. saeculorum. Amen. Orat. ms. Italicum saec. 15. Cod . Londinen. Add. 10826. - Nach 1, 4 noch: Ave, rosa paradisi, lilia. - 1, 6 proccs.sit tVlilt. - Vgl. die folgende Nummer. 118. Super Ave Maria. 1. Ave, plena gratia 4. Atque benedictns est beata Maria, fructns ven tris tni, Ave, Dei genetrix, Laus, honor et gloria ave, virgo pia, semper assunt cui, Ave, rosa, lilium, Qui salvavit saeculum paradisi via, passione sui, De te sine semine Me salvari facias, processit sophia. qai peccando ruu 2. Dominantis domina, 5. Ista salutatio Dominus est tecum, tibi est portata Piarum piissima, Gabriele angelo et tu manes secum, et annuntiata, Sanctarum sanctissima, Voluntate Domini rogo te, sis mecum, sic es salutata, Me misenim famuluin Sis mea custodia, fac adessetecum. virgo coronata. 3. Tu in mulieribus 6. Tu es virgo virginum, vere benedicta, virgo salutaris, Nam per te sunt remissa Domina tu gentium omnia delicta, atque stella maris, Vera via Domini Omnibusvirginibus erat derelicta, sola dominaris, Sed per te directa est, Tu salns fidelium, porta caeli, vita. virgo singularis. - 231 - 7. 0 felix pnerpera, 11. SHIHpeccatis omnibus caelorum rcgina, miser involutus, 0 virgo pulcherrima, Intus et exterius stella matutina, fortiter indutus, 1'iiuperum refugium, Velut porcus uudique spes et medicina, foret revolutus, Tu ttos florum omnium, Pessimis operibus rosa sine spina. undique pollutus. 8. Sedes super Cherubim, 12. Innumerabilia virgo gloriosa, mea sunt peccata, luxta tuum filiuin, Turpida et foetida pulchra velut rosa, sicut menstruata, Redolens aroniata, Ergo tibi supplico, nardus pretiosa, felix advocata, Plus quara solis radiis Ut mihi sint omnia ful^es speciosa. per te relaxata. 9. 0 mea spes unica, 13. Ab omni me scelere clara lux diei, semper tu defende, Per qaam niundus salvus cst, Ne me possit laedere, et salvantur rei, super me extende Succurre velociter, Pietatis dexteram niiserere mei, mihique protende, Me salvari facias Ut ad tuam gloriam in conspectu Dei. ducas me colende. 10. Adiuva celeriter, 14. 0 virgo pulcherrima, niater pietatis, me tibi commendo, (^uae portasti filiuni Patri atque tilio summae bonitatis, gratias agendo Muuda me a sordibus Sanctoque spiritui eulpis et peccatibus, culpas confitendo, Omnibus a vitiis De peccatis omnibus atque sceleratis. veniam petendo. Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. u/ . - 3, 3 Naui ergiinzt. Sed ergiinzt. - 13, 5 Dexterani pietatis. 119. Snper Ave Maria. 1. A v e, praeclarissima 3. Domiuus monarcbiae Mater salvatoris, Spiritus virtute Maria dulcissima T e c u m , quem ora pie Cura peccatoris. Nostra pro salute. 2. Gratia per omnia 4. Benedicta, caelitus Maxime divina Manus quam creavit, P1 e n a es, o domina, Tu, prout angelicus Nobis banc propina. Testis declaravit. - 232 - 5. I n termino, quo noto 7. Fructus quam sit utilis, Inter, super eas, Veritas testatur, Mulieribus toto Ventris almae virginis, Sexu fari queas. Ubi sustentatur. 6. Et in hoc adiuugitur 8. Tui matris, Domine, Sanctum consecrato, Cui sinius grati, Benedictns fuugitur Amen patris nomine, llle se beato. Spiritus et nati. Cod. Carolsruhan. s. n. anni 1438, bei Mone II, 83. - 4, 2 Manu s, 4 Spiritusque. Soper Ave Maria. 1. A ve, pudoris lilium, 5 Dominus condoluit, Candor virginitatis, Plasma suuni damnari, Ave, salus humilium, Uominusquesed noluit Lux lucens claritatis, Plus ira dominavi, Ave, tibi vox filiura L»ominus sed voluit Univit deitatis, In te bumanari, Ave, et auxilium Dominus recoluit Fers lapsis in peccatis. Sic hominem beari. 2. Maria, tu es medium 6. Tecum manendo Dominus Nostrae redemptionis, Semper delectabatur, Maria, per te taedium Tecum delectando minus Datur peccandi bonis, A te separabatur, Maria, tu remedium Tecnm est vere comminus, Es danmationis, <,>uiex te incarnatur, Maria nos ad praedium Tecum nibilominus Duc veri Salomonis. Corregnans gloriatur. 3. G ratia profundius 7. Benedicta prae ceteris Te, virgo, pertransivit. Te virginem comraendo, Grutia abundius Benedicta es veteris Te totam amicivit, Legis vera docendo, Gratia iucundius Benedicta lux aetheris Te consentirescivit, Et sidus relucendo, Gratia fecundius Benedicta, dum peteris, Tibi Deum univit. Ades exaudiendo. 4. Pl en a Dei divitiis 8. Tu in mulieribus Es rivus gaarliorum, Es virgo singnlaris, Plena sacris deliciis, Tu in mnlieribus Nam binus fons hortorum, Innuptafecundaris, 1'lenaque pndicitiis Tu in mulieribus In claritatemorum, Sola virgo praegnaris, Pleoa lux amicitiis, Tu in mulieribus Nos duc ad caeli chorurn. Virgo Denmparis. - 233 - 9. Et benedictus caruit 11 Ventris claustra subtilia Ovicula centena, Replentur deitate, Et benedictus paruit Ventris cum cubilia Ex te nascens, serena, Tument intemeratae, Et benedictus aruit Ventris hic tumor, filia, In cruce mortis poena, Fit sine gravitate, Et benedictus claruit Ventrisque domicilia Hanc ducens ad amocna. Manent virginitate. 10. Fractus prodit laadabilis 12 T n i sinus sacrarium Ex te venusto flore, Sacratum est per flamen, Fructus quidem mirabilis Tui cordis aerarium Absque naturae more, Petenti dat solamen, Fructus hic delectabilis, Tui nos hic per varium Melliflaus dulcore, Defendimur levamen, Fructus inaestimabilis, Tui nati denarium Omni plenus sapore. Diurnum confer. Amen. Scala caeli saec. 14. ex Cod. Pragen. XIII E 3. 121. Super Ave Maria. 1. A ve, puella regia, PJena divinis laudibus, Virgo immaculata, Laetare, virgo pura, Virtutura insignia Ditata donis omnibus Te reddunt Deo grata, Prae omni creatura, Per te nunc Evae taedia In terris nec caekstibus Sint nobis oblata, NOQ est Dei factura Tu Eva transversata Nec post te est futura Mutans luctum in gaudium, Sic ornata virtutibus, Ex hoc Ave vocata. Sic pulchra in figura. 2. Maria, dux errantium, Dominus caeli solium Maria, stella maris, Nobis, virgo, paravit, Maria, caeli lilium, Supra suum imperium Maria, lux solaris, Te matrem exaltavit, Maria, mundi gaudium Te gratiarum omnium Et raater salutaris, Datricem ordinavit, Audi, pro quo rogaris, Da, quod ipse mandavit, Praebe nobis solacium Ora pro nobis filium, In pressuris amaris. Ne perdat, quos creavit. 3 Gratia tua raittitur Tecum in caeli gloria, Tibi, inviolata, Tecum est Dei bonitas, Gratia tibi iungitur, Tecum patris potentia Antequam essesnata, Tecnm et tota trinitas, Gratiae fons dirigitur Tecum personamedia, Ad te, virgo sacrata, Quam induit humanitas A quo es fecundata, Et attraxit humilitas, Ex te gratia oritur Tecum in caeli curia Gratis omnibus data. Assit nobis societas. - 234 - 7. Benedicta in milibus 12. Mulier omnem hominem Tu, virgo, comprobaris, excellit sanctitate Ilinc a Christi tidelibus Angelorumque ordinem Mater Dei vocaris Transcendit pnritate Et in choris caelestibus Daemonumque voraginem Prae cunctis exallaris, Restringit potestate, Ab omnibus laudaris, Dci auctoritate lunge nos tuis precibus Salvat Adac propagiiK-m Gloriae, qua ditaris. A mortis vastitate. 3. Tu sponsa sacri flaminis, 13. Mulicr auro purior TD virginum regina, JMaria comprobatur, Tu rosa pulehritudinis, Ista sole lucidior Tu mundi medicina, A nobis praedicatur, 0 virgo, salus hominis, ( 'unctis sanctis excelsior Serva nos a ruina, Vere praeconizatur, A mortc repentina, Ergo hic concludatur, In nostrae vitae terminis C^uod muliere mclinr Nos iuvare festina. Nulla fat-tun» datur. 9. 111 te sponsus est virginum, 14. Etbonedictus r«-x ln te laus beatorum. Nunc a suis facturis. In te mundator criminum, (^ui per te dat solaciuin In te salns iustorum, Omnibns creaturis, Jn te creator omnium, Per te praestat suffragium Plasmator angelorum, Et liberat a curis FODSoninium bonorum, Et a malis venturis, In te &it nostrum gaudium Per te douet remedium In choris supernorum. Hic in mortis pressuris. 10. Mulieribus gaudium 15. Fructus in te colligitur Per virginera donatur, Ex virgineo flore, Laus, honor, dccus, pracmium Ex te, virgo, producitur Per banc eis pracstalur, Fructus fragrans odore, Mulierum opprobrium Quisquishoc fructu vescitur, In bonorcm mututur, Vivit fructus sapore Quia recte probatur, Et cum mentis dulcore Quod per mulieris tilium Ad regnum caeli mittitur, Omnis homo salvatur. Ut pleuo gustet ore. 11. Mulier, salus bominis, 16. Ventris fructum esurio Angeloram regina, Nec possumsatiari, llaec est lavatrix criniinis, IIuuc fructum scinper sitio Peccati medicina, Et peto mihi dari Iluec arca sacri flaminis, Hic in mortis passagio, Haec est vitae doctrina Ne possim contristari, Servans verba divina, Sed in fructu laetari Haec est totius numiDis Et fructus tandem gaudio Cameracrystallina A poena liberari. - 235 - 17. Tui sim, virgo regia, 21. Mater Dei gratissiraa, Mc tibi dedicavi, Mater caelestis roris, Spernens mundana gaudia lesu mater carissima, Hunc ordinem intravi, Mater nostri amoris, Filii tui praemia Mater lesu sanctissima, Diu desideravi, Praesta dona honoris Da, quod seraper optavi, In supcrnorum ohoris Et in mortis angustia Et in niortc durissima Me iuva, ut rogavi. Pelle darana terroris. 18. lesus, sanctorum gloria, 22. Ora pro peccatoribus, Virgo, ad nos attendat, Peccati medicina, Per te det caeli gaudia A maljs salva omnibus Seque nobis ostendat, Et a raortis ruinn, Dictanti haec dictamina luva nos tuis precibus, Dona caeli impendat, Nam per nos es regina, Pro munere rependat, Ergo aurem inclina In hora mortis anxia Sanctisqoe caeli civibus Nos a metu defendat. Nos iungere festina. 19. Sancta in mulieribus 23. Nobis praedicatoribus Tu, mater pietatis, Per te gratia detur, Pura, plena virtutibus, (,»ua in mentis aspectibus Camera trinitatis, Verbum recte formetiir, Praelata caeli civibus Et tandcm in sennonibus Kt omnibus beatis, Nomen Christi laudetur Virgo, fons bonitatis, Saneque praedicetur. lunge nos tuis precibus Et a Christi tidelibus Luci aeternitatis. Postea operetur. 20. M a r i a, mater gratiae, 24. Virgo, caelesti gloria Te semper invocamus, Christus sic te dotavit, In hac valle raiseriae Sic et replevit gratia, Ad te semper clamamus, Monilibus oruavit, 0 regina clementiae, Quod sanctorum donaria Audi voces, quas damus, Nunc in te congregavit, Concede, quod rogamus, Divisa copulavit, Redde nos luci gloriae, Unita tua praemia Ut tecum gaudeamus. Distinctis adaequavit. 25. lesum pro nobis miseris, Mater Dei, exora, Cum nos a morte tuleris, Vitam nobis implora, Auctorem huius operis Virtntibus decora, In diversis honora, Cum sibi boua dederis, Suscipe mortis hora. - 236 - Cod. Taurinen. K V 31. saec, J4/i6. A. - Orat ras. Italicum saec. 15. Cod. Londinen. Add. 10826. B. - 1, 6 Sunt B. -- 1. * Mutas B. - 2, 8 te nobis AB; nobis nunc et A; solacium fehlt A. - 3, 2 mater invinlata B. -- 3, 4 omnes nata B. - 4, 3 bonis B. - 4, 7 est fehlt AB. - 5, 2 LjMTuitB. - 6, 3 Secum B. - 6, 5 Tecum et B. - 7, 1 in mulieribus A. - 7, 3 Hic B. - 9, 8 angelorum A. - 10, 7 Quare recte B. - 11, 4 P-n. i inedicina A, Mundi medicinaB. - 13, 3 fulgiddor B. - 14, 4 Suis cn-at creaturis B. - 14, 6 Et liberet a nocivis AB. -- 15, 8 caeli fehlt AB. - 17. 5 Tui et filii tui praesentia AB. - 18, 4 Seque et te AB. - 19, 5 ."ueli virtutil.us Ali. - 21, 8 in fehlt A. - 23, 3 Quam A. - 23, 5 tandcm t.-hlt A. - - 24, 3 Sic replevit gratia et AB. -- '.!""..:J. tolleris AB. - N;uh 17. 4 und 23, 1 geboit der unbekannte Verfasser dem DominikanerordeD ;ui. 122. Snper Ave Maria. 1. Ave, quae per angelum 5. Dominus, qui condidit ave suscepisti, caelura, terrarn, mare, Cuius verbis credula Cuius nutrix fueras. statim concepisti se vult inclinare Redemptorem oranium, Tuis sanctis precibus nec sic amisisti et, quod petis, dare, Yirginales floscnlos, Domina, pro servnlis quibus micuisti. igitur precare. 2. lure tibi convenit 6. Tecum sine termino hoc uomen Maria, taus est amator, Quod interpretatum est Tuus natus genitor stella maris pia, tuus et plasmator, Esto navigantibus Tua prece nostri sit taetrum mare via, criminis purgator, Qnod cnm pertransieriiit, Quem venturum concinit fraantur Messia. qnondam legislator. 3. Summa fulges gratia, 7. Benedicta virgula, tota gratiosa, qaae prodoxit florein, Paradisi viola, Qnem fmctos subsequitnr, caeli vernansrosa, qai nescitmarcorem, Vernans supra sidera, Per hunc purga, domina, gemma pretiosa, sordium foetorem, Quae nos premunt, remove, Qoi inexstingoibilera quaeque vitiosa. minatur ardorem. 4. Plena sanctopneumate, 8. T u, quaemagis coruscas euiuscelsis donis qaamfulgor solaris, Celsioreflfecta es Quacin summis,mediis, Cbernbim et Thronis, jmis dominaris. Rogamns, dulcissima, Salva nos a fluctibus mentibus te pronis, hains mundi maris Xos purgatosntiis Et duc ad palatinm, collocescum bonis. ubi gloriaris. - 237 - 9. In te ancoravimus 13. Fructus quondam vetitus fluctibus gravati vita nos privavit, Procellarum acrium (juarn fructus virgineus crebro nostrae rati nobis restauravit, Ituinam minantibus, Et qui caelos condidit, non sumus quassati, angelos creavit, Qui redempti sanguine Thalamum virgineum sumus tui nati. humilis intravit. 10. Tu in mulieribus 14. Ventris sacrae virginis obtines primatum, clausa sunt secreta, Quac secundum veterem Caelestis consilii pariunt reatum, gestantesdecreta, Cuius rei nescia £t in suo gremio peperisti natuin, clausura tenet laeta, Qui nostrum celeriter Caeli, terrae, marium melioret statum. quae non claudit meta. 11. Et ut haec maturius 15. Tui demum servuli, per te consequamur, virgo, te laudamus Repelle, quod impedit, Atque tuum filium ne exaudiamur, supplices rogamus, Ut solutis nexibus, Ut in huius stadio quibus implicamur, vitoe sic curramus, Ad perenne gaudium Ut pogt cursum bravium te duce ducamur. regni capiamus. 12. Henedictus parvulus, 16. Araen dicant singuli quem mammae paverunt, fide concurrentes, Quae caelestis gratiae Passuura non motibus rore stillaverunt et bene credentes, Huic enim serviunt, Et sic cursum finiant favent et faverunt non deficientes, Omnia, quaecunque sunt, Ut cnm Christo maneant fuerant et erunt. iugiter gaudentes. Cod. Londinen. Keg. 7 A VI. saec.14/is. - 6, 7 consivit. - 10, 3 Quo. - 16, 2 fice. 123. Snper Ave Maria. 1. A v e, regina beata, 3. Gratia es praedotata, Quae es virgo consecrata, Super omnes exaltata, Dei mater ordiuata Ab angelis bonorata Ante mundi principium In supernali curia. 2. M a r i a, caeli ducissa 4. Plena salutis amore, Virginum et principissa, Honestateet candore, Martyrum corona ipsa ClariUte cum splendore Et sanctis peculium. Es, fclix sponsaregia. - 238 - 5. Dominus te procreavit 11. Fructns tuus est amoeuus, Et ornatam coronavit, Redolens,dulcis et plenus, Coronatam ordinavit In dulcore est supremus Suo dilecto tilio. Praegustato edulio. 6. Tecum qui inhabitavit, 12. Ventris tui illustravit Requievit et cubavit, Ortus mundum, consecravit, Carnem sumptam immolavit Peccatores liberavit Crucifixus pro populo. Sparso cruore roseo. 7. Benedicta porta caeli 13. lesus a patre genitus Facta es omni fideli Ex te natus humanitus, Gratiosa dicens: veni, Operatus est spiritus Intra regnumcum gaudio. Sanctusin hoc commercio. 8. Tu regina, imperatrix, 14. Sancta, pia, iusta, bona, Dei, nostrura mediatrix TQ sola digna corona, Ac maestorum consolatrix Q.uaedas nobis multa bona Electa ab exordio. Orani cessante merito. 9. In mulieribus lux es, 15. Maria, ta meruisti Virginibus semper ades, Pura mater esse Christi, Coutinentibus tu praees Sola virgo peperisti Reginali imperio. Foeno strato pro lectulo. 10. Et bcnedictus hic coetus, 16. Ora pro nobis nnnc Deum Qui te adorat, sit laetus, Et rogare velis eum, Qui te orat, est adeptas Quod dignetur istum reum Sedem in summo thalarao. Recipere in gremio. Collect. ms. Italicum anni 1476. Cod. Mediolanen. AD IX 43. - 2, 4 Et sanctis speculium, Dittographie; Moue korrigiert Et sanctis speculum, «odurch eine Silbe verloren geht. - - 8, 2 Dei et nostrum. - 10, 2 sit lectus. - 10, 3 Qui te ornat. -- Mone II, 90 u. f. 124. Supcr Ave Maria. 1. Ave, regina caelorum, 4. Benedicta mater morum, Pia virgo tenella, Nostrae mortis medela, Maria, candensflos floram, Tu signatus fons hortorum, Christique clausa cella. In aure dulcimela. 2. G r a t i a, quaepeccatorum 5. I n [te lucet] lux cunctorum, Dira abstulit bella, Quo promo de te mella, Plena odore unguentorum. Mnlieribna tu cborum Stirpis David paella. Regis [virgo bella]. 3. Dominus, rex aDgelorum, 6. E t vincula delictorum Te gignit, lucens stella, Frangis nobis rebella, Tecum manens, ut nostvorum [Benedictus] Tolleret saeva tela. potatus fella. 7. Fructus dulcis, quo iustorum Clare sonat cimella, Ventris sibi parat thorum, Nec in te coruptela, - 239 - Tui zelo fabri horum Languescat animella. J. Oxonien. Canonic. Lat. 112. saec. 14. mit Mel. -- 1, 4 ('liristn|n<- t. - - 3, 2 gigni. -- 4, 4 dulci mella. - 6, 2 sq. stehenvor 5, 1. 6, 2 re bella. - Nach 6, 2 fulgt: Mater innocentiae, aula venustatis, Rosa pudicitiae, cella deitatis, Vera lux munditiae, raanna probitatis, Porta oboedientiae, arca pietatis, Datrix indulgentiac, virjra puritatis, Arbor fructus gratiae, nostrae pravitatis, Virtus tuae clemcntiae me solvat a petxatis. I»ir lctzte dieser Zeilen steht indessen erst nach 7, 4, gehort aber, wie dur Kuiin zeigt, hieher. - 7, 8 celo fabris horum. 125. Snper Ave Maria. 1 Ave, rosa sine spinis, 5. In te fulgor meritorum Quae ab omnibus ruinis Lucet et honestas moruni, Pura et liberrima, Omnis decor gratiae, Maria, tu stella maris, Muli eri bus ablata Excellenter illustraris, Mors per te sit et collata Summae luci proxima. Magna spes laetitiae. 2. Gratia superabundans 6. Et, o lampas salutaris, In nos fluens et redandans Procellosi lumen maris Rivis sis assiduis, Felix ac cbristifera, Plena spiritus dulcore, Benedictus, qui creavit lu nos stilla caeli rore Teque mire praeornavit Ex venis raellitiuis. Intrans tua visccra. 3. Dominus et auctor rerum 7. Fructus tuus angelorum Statuit te specierum Cibus est et beatorura, Cellam pigmentariam, Quo fruuntur caelici, Tecum Deus, vis virtutis, V e n t r i s tui dulci fructu Versans fecit te salutis Gaudent ac felici gustu Largam thesaurariam. Spiritus angelici. 4. Benedicta, per quamredit 8. T u i fructus in sapore Vitae salus et accedit Nos crescamus in amore Evae culpis perdita, lesu ferventissime. Tu, quae sola meruisti I e s u s, salus aaimarum Mater esse lesu Christi, Suae matri devotarum, Virgo purens inclita. Sanet has largissime. 9. Cbristus, forma speciosus, Mortis victor gloriosus, Ducat nos ad aethera- Amen dicant hic salvati Tibi, lesu qui sunt grati, Virgo salutifera. Orat. ms. Carth. Novae Lucis saec 15. Cod. Ultraiectin. Script. eccl. 375. - 1, 2 ve ab omnibus ruinis. - 3, 2 in te. - 6, 4 qui te creavit. - 240 - 126. Snper Ave Maria. 1. A v e, rosa sinespinis, 4. Dominus tecum miro pacto Tu, quam pater in divinis Verbo in te carne facto Maiestate sublimavit Opere trini conditoris; Et ab omni vae purgavit. 0 quam dulcis vis amoris! 5. Benedicta tu in muli- 2. Maria stella dicta maris, eribus, Tu a nato illustraris Hoc testatur omnis tribus, Luce clara deitatis Caeli fantnr te beatani, 127. Snper Ave Maria. 1. A v e, rubus visionis, 4. PleDa summis divitiis, Ave, vellus Gedeonis, Plena summisdeliciis, Ave, victrix Pharaonis, Plena divinis gratiis, Ave, thronus Salomonis. Plena divinis gaudiis. 2. Maria, ver suavitatis, 5. Dominus tc praeamavit, Maria, vas pietatis, Dominuste subarrhavit, Maria, flos puritatis, Dominuste desponsavit, Maria, fons bonitatis. Dorainuste coronavit. 3. Gratia te segregavit, 6. T e c u m fuit vivens, Gratia te praeparavit, Tecum fuit sanans, Gratiate decoravit, Tecumfuit, fac sit mecum, Gratia te sublimavit. Tecura fuit, nunc es secum. - 241 - 7. Benedicta lux fidei, 12. Benedictus, quemeligis, Benedicta tutrix rei, Benedictus,quem diligis, Benedicta sporta spei, Benedictus,quem dirigis, Benedicta sponsaDei. Benedictus,quem erigis. 8. Tu daemonum es ruina, 13. Fructus tuus vivificat, Tu reorum medicina, Fructus tuus sanctificat, Tu unica es divina, Fructus tuus salvificat, Tu caelestis cs regina. Fructus tuus glorificat. 9. In te Deus latitavit, 14. Ventris candet virginitas, In te Deus se armavit, Ventris placet humilitas, In te carne se velavit, Ventris patet fertilitas, In te homo mortem stravit. Ventris regnat fecunditas. 10. M u 1 i e r i b u s es via, 15. Tui amor hostes pungat, Mulieribus venia, Tui araor nos compungat, Mulieribus gratia, Tai amor nos intmgat, Mulieribus gloria. Tni amor nos coniungat. 11. Et hinc nobis remedium, 16. Amen oris proferamus, Et liinc cessat exsilium, Amen cordis adiungamus, Et hinc nobis solacium, Amen in te concludamus, Et hinc beatum gaudium. Arnen, ut te videamus. Orat. ms. Eberspergensesaec. 15. Clm. Monacen. 6053. A. - Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Chn. Monacen. 19636. B. - 3, 1 praesegregavit B. - 3, 2 praepraeparavitB. - 3, 3 praedecoravitB. - 3, 4 praesublima- vit B. -- 7, 2 und 3 umgestellt B. 128. SnperAve Maria. 1. Ave, salus omnium, 3. Gratia inseruit Norma sanctitatis, Culmen naturale, Ave, caeli gaudium, Gratia consuluit Splendor claritatis, Votum virginale Ave, decus virginum, Gratiaque tribuit Mater deitatis, Onas filiale, Ave, obex criminum, Gratia exhibuit Claustrum trinitatis. Regnum aeternale. 2. M ari a, solaciura 4. Plena ergo floribus Dulce captivorum, Morum venustate, Maria, refagium Plena es coloribus Patens peccatorura, Mentis castitate Maria, praesidium Plena et liquoribus Tutum viatorum, Prolis dignitate, Maria tripudium Plena es odoribus Suave beatorura. Ac iucunditate. DrevBs, Pia Dictamina. OI. 16 - 242 - 5. Dominus his oranibus Mulieribus chaos Te locupletavit, Taetrumobdurasti, Dominusin onmibus, Mulieribus polos Virgo, adamavit, Potensreserasti. Dominus ex omnibus 11. Et sic contumelia Sponsain subarrhavit, Per te terminatur, Dominus prae omnibus Et melos et gratia Matrem exaltavit. Ex te innovatur, 6. Tecum est redemptio, Et limbi miseria Spescompeditorum, In te obseratur, Tecum miseratio, Et caelestis patria Salus infinnorum, l'er te reseratur. Tecum iubilatio, 12. Benedictus Dominus lubar angelorum, Ex te incarnatur, Tecum delectatio, Dos universornm. Benedictus populus, ^tui te veneratur, 7. Benedicta angeli Benedictusauimus, Benedictione, (Jui te meditatur, Benedicta parvuli Benedictusoculus, Exsultatione, CJuite conspicatur. Benedicta filii 13. Fructus tuus croceus, Partnritione, Benedicta populi Virgo, te colorat, Veneratione. Fructus tuus melleus, Mater, de dulcorat, 8. T u fiscella Mosaica, Fructus tuus lacteus Tbronus Salomoni;-, Omnes nos irrorat, Tu virga Aarouica, Fructus hic virgineus Yellu* Gedeonis Superos decorat. Tu terra Davidica, Mandibula Samsonis, 14. Ventris te virginitas Tu virga prophetica, Reddit speciosam, Ventris te fecunditas Mater Salvatoris. Facit fructuosam, 9. Intra te reponitur Ventris te capacitas Manna suavitatis, Facit miraculosam, In te nam concipitur Ventris singularitas Flos divinitatis, Probat gloriosam. In te quoque oritur Fons satietatis 15. Tui ergo populi, In tequeconficitur Mater,miserere, Pastus sanitatis. Tui causa filii, Yirgo, nos tuere, 10. Mulieribus priscos Tui callem meriti Conteinptusmatasti, Fac iios obtinere, Mnlieribus odos Tui finem praemii, Novum inchoasti, lesum da videre. - 243 - 16. Amen patri Domino Amen pneumati sacro Una iubilemus, Simul resonemus, Amen nato unico Amen choro caelico Laeti concreperaus, Omnesconclamemus. Cliti. Monacen. (ol. Alrispacen.) 2873. saec. 15.- 1, 7 lurnintiin.- 3,5 irhlt, - 13, 4 te colorat. - 15, 5 gallem. 129. Super Ave Maria. 1. Ave, sidus clarissimum, 4. P1 e n a virtute fueras Templum Dei saiictissimum, Divina, cum praebueras Virtutum vas inundissimum, Consensum, ut debueras, Maria, Mater Christi, Ad Avc Gabrielis; Ave, virgo pulcherrima, Plena laetaris gratia In gratia uberrima, Intru caeli palatia, Salutem, saluberrima, De quibus et nos satia, Gignebas ruundo tristi. Quae imperas in caelis; Ave, praecelsafemina, Plena cum sis clementia, Quae nou per viri semina, In iudicis praesentia Sed castitate gemina A praedura sententia Mater Dei fuisti. Defendere nos velis. 2. Maria, quando claruit 5. Dominus huic dominae Tua virtus, tunc aruit Iu trinitatis nomine Peccatum et disparuit Carnem sumens pro homine Id, quod serpenssuggessit; Se filium donavit, Maria, Deo plaruit, Dominus ingreditur Quod in te natus iacuit, Hanc portam et regreditur, Ordo naturae tacuit, Virginitas non laeditur, Dum virgo prolem gessit. Sed casta generavit; Maria tunc felicior Dominus sic diluit, Fuit et complacitior, (,)uod iam per Evam viluit, Dum se prae (.'unctis mitior Furor paternus siluit, Matrem Deo concessit. Quem haec virgo placavit. 3. Gratia, non meritum 6. Tecum pax, iustitia Tunc sustulit interitum, Parentum post flagitia Ne peccatura praeteritum Sulutis ad initia In posteros saeviret; Per osculum venerunt; Gratia emicuit, Tecum concives caelici Et culpa tunc conticuit, Gaudent, chori angelici, Cum tua vox explicuit Caeli panem famelici Verbum, quod oboediret; Tecum reperierunt", Gratia plenarium Tecum est omnis copia, Fuisti et sacrarium, Nulla prorsus inopia, Sanctorumsanctuarium, Pauperibusdato, pia, Quod caelitus subiret. Qui tua dona quaerunt. 16* - 244 - 7. Benedicta puellula, 10. Fructus inaestimabilis, Solins Dei cellulu Dulcoris ineffabilis, Et radiosa stellula, Quem virgo venerabilis Quaeportum das salutis; Maria generavit; Benedicta prae ceteris, Fructus superni stipitis, Tu legis umbram veteris, Quera fide si recipitis, Per veritatem diceris CYedentesnon desipitis, Deificae virtutis; Nos perpetim beavit; Benedicta, qui nascitur Fructus hic semper reficit, Ex te et per te pascitur, Reticiensnon deficit, Hic parcet nec irascitur Fastidium nou efticit A sordibus exutis. His, quos se satiavit. 8. Tu in mulie ribus 11. Ventris in habitaculo Sola casta visceribus, 1'udoris sub signaculo, Caelo plenis uberibus Qui nos a mortis iaculo Deura lactas et paris; Exsolveret portasti ; Tu in mulieribus Ventrisclaustrum distendilur. Sola caeli sideribus Quo Deus comprehenditur, Et regiis muneribus Evae lapsus rependitur In partu veneraris; Adaeque protoplasti; Tu in mulieribus Ventris in domicilium, Solu Christi verberibus Supremi patris filium Praedurisque vulneribus Petentem hoc exsilium lu mente cruciaris. Dignanter hospitasti. 9. Et benedictus Dominus, 12. Tui partus mysterio Scala caeli saec. 14. ex. Cod. Pragen. XIII E 3. A. - Cod. Carols- ruhan. Augien. 36. saec. u/ie. B. - Cod. Scotorum Vindobonen. 50 f 27. sai c. 15. C. - - Orat. ms. Lehniuense anni 1518. Cod. Beroliuen IV 29. D. - 1, 5-8 und 9-12 umgestelltC. - 1, 8 Mundogignebas CD. - 2, 1-4 und 5-8 umgestelltC. - 3, 2 Tunc fehlt C. - 4, 3 quemdebueras B. - 5, 6 Hanc sacratissimamportam C. - 6, 2 Post pareutumC. -- 7, 6 In legis B. - - 8, 10 uberibus B. - 9, 3 Semperhic B. - 9, 4 te beatissima mutcr C. - - 9, 6 virgo fehlt C. - 9, 10 Quod nostra salus B. - 9, 11 et fehlt A. - 9, 12 Ac crimina B. - 10, 3 virgo fehlt C. - 10, 6 Quem digne si B. - 10, 8 beatificavit C. - 10, 12 His quibus se sociarunt B. - 12, 10 Qui est aagelorumC. - 245 - 130. Snper Ave Maria. 1. A v e, splendor mentium, 3. In tuum corpusculum Flos vernans decoris, Ipse subintravit, M a r i a , tu remedium Mulieribus pium Totius doloris, Natum se monstravit Gratia currentium, E t tuum in gremium Spes, ductrix cursoris. Totus se prostravit, P1 e n a redolentium Benedictus hominum Virtutum, mel oris. Statum reformavit. 2. Dominus, rex omnium, 4. Fructus de te prodiens Te sanctificavit, Pascentemse pavit, T e c u m per auxilium, V e n t r i s claustrum rauniens Sanctamconservavit, Auster te perflavit, Benedicta filium Tui clam ingrediens Fers, qui te creavit, Hortura fecundavit, Tn candoris liliurn, A m e n , hinc egrediens Deus te plantavit. Hostem debellavit. Clm. Monacen.(ol. Tegurin.) 20015. anni 1500-1508. - 3, 2 Ipse fehlt. 131. Super Ave Maria. 1. A v e, stella matutina, 3. Gratia te praeditavit, Virgo seiuper illibata, Rerum decus, inaudita, Fons hortorum et piscina, Quando tibi obumbravit Aqua vitae irrorata, Virtus, quae est intinita, Flos producensflorum florem, Ex te voluitque nasci Cuius succi per dulcorem Atque tuo lacte pasci Nostra mors est morti strata, Yia, veriUis et vita; Flexa flexum naufragantum, Propter eius sacrum ortuni Fac, ut vota te laudantum Ad tuum ducatur portuin Sint auribus l)ei grata. Omnis credens, quod sit ita. 2. M a r i a, praeordinata 4. Plena morum venustate, Christi cella ab aeterno, In ventre sanctificata, Tibi salus nuntiata Praeexcellens dignitate, Est de solio superno, Per prolem deificata; Necnon quibus in scripturis 0 felix puella, plaude, Pracfixa est et figuris Maior omni nostra laude, Has completasin te cerno, Cui sunt subpeditata Ut pro noxa condemnati, Clara agmina sanctorum, Per te reconciliati Hominatn et angelorum Liberemur ab inferno. Et cuncta sub his creata. - 246 - 5. Dominns naro ille magnus. 9. lu conceptu singnlaris Per quemmnndus e=t for- Partum paris singnlarem, matus. In supremis principalis In te factus mitii agnus yullam, nollam habenspa- Et in croce immolattis. rem, Postqnamvere resnrrexit. Digna admiratione. Semetipsumsarsnm vexit Firma nam assertione, Sublimans et sublimatos. Si in fide non errarem. Te tandem ad se levando Tanto poetarnm more Atquesecum collocando Te persequererhon> In throno ad dextrum latu-. Qnod te Deum apellarem. 6. Tecnm hinc non sine cau=a 10. Mulieribus beata. Es;e evangelizatnr. Dignior es universis. Tu es eDim porta clau^a. K-ji regum consecrata. Rubus, qui non concrema- (v'uambaptismate con- tnr. spr: Auri orna, manna plena. Data es ausiliatrix Tu es caeli philomena. Sedalaqneconsolatris Cuius cantn mnlcebatur Mondi huios aniver Is. qai terram fabricavit, Quare gratias implora Quando caelos inclinavit Ac pro nobis naturu ora. E: in te iDCaraabatnr. Ut det veniam conv. 7. Benedicta, benedicta 11. Et errantes at redncat Sumens Ave Gabrieli;. Ad se. qui est lumen vemm. Per qoam est potestas victa Mando ealleqae dedacat Inimici tam crndelis Popalum et omnem clemm Et antiqui proditori;. In timore, sanctiute Mc-Ddaci; accusatoris. Ac perfecta caritate, lam ce;santibus quaerelis Donanscunctiicoriincerum Dudum lap;i> per peccatum Sitque noster tutor forti^. Firmum foedus innovatum Ut in hora nostrae mortis Cunctis gentibus in caelis. Nil occnrrat nobis ferum. 8. Tn nam foederis es arca 12. Benedictus beaedictae ^Jvstica intentione. Matris pater, nataenato». Per qnam huius patriarcha Per qaem culpae maledictae Gaudet de remiisione. Evae tersus est reatns, Dum Dei omnipoter. Recta semita parata, Pontum terramqoe regentis, Error pulsos, nox fugata, ClemeDti provisione HoDor primo restauratus Ipse est exortus de te, Hominnm. qni foit reos. In quo omnes sunt repletae Ex quo fuit homo Deus Gentes benedicrione. In carne manifestatos. - 247 - 13. Fructus alvi gloriosi, 14. Ventris ergo virginalis Per fructum intoxicatum Decussemper collaudetur, Arteque hostis dolosi Cui plausus maternalis In mortem praecipitatum, Non abesseperhibetur, Reddit vitam moriendo Sic ut nec nascenteprole Et ad ima descendendo Sicut neque vitrum sole Limburn liquit spoliatam Casta pareus violetur, Confuso tyranno diro, Sed ut puram et intactam Scandens, quo est omni viro Mulierem matrem factam lusto regnum praeparatum. Omne saeculum miretur. 15. Tui, mater, exstas iuris, Quam implevit sanctum flamen, Ut succnrras parituris Et eis praestes iuvamen, Unde ad te suspiramus Et gementes exoramus, Tuum pium per precamen Ut nos finnet in virtute, Qui servorum pro salute Ex te caraem sumpsit. Amen. Orat. ms. Carth. Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 375. - 3, 4 inaudita. - 7, 3 quem. - 8, 4 de fehlt. - 10, 4 Quem. - 11, 6 Asperfacta caritate. 132. Super Ave Maria. 1. Ave, terra, quae non sata, 5. In te habensnil pollutum De qua virens herba nata Nobis iter para tutum Per praeceptum Domini, Post illud exsilium, M a ri a, tu reparatrix, Mulieribus et viris, Orbis es illuminatrix, Quae donasti modis miris Unde salus homini. Deicum consilium. 2. Gratia, quam repperisti, 6. Et tu, caeli margarita, Toti nmndo subvenisti, Peccatorumlux et vita, Gloriosa domina, Parens sine macula, P1 e n a benedictionis Benedictus sit creator Praesides in caeli thronis Tuus atque gubernator, Habens mille nomina. / Deus ante saecula. 3. Dominus te decoravit 7. Fructus tuus est sublimis, Ac mirifice dotavit, Quamvis sumitur ab imis Sponsus amantissimus, In salutem saepius, Tecura filius est patris, Ventris pleni novi musti Eligens te vice matris Nec non rubi iucombusti Princeps potcntissimus. Memoremuramplius. 4. Benedicta virga lesse, 8. Tui cordis innoceutis, Valens volensqueprodesse Filio commorientis Supplicanti populo, Recordemurdulciter, Tu laetitia iustorum, lesus, flosculussuavis, Deo, regi angelorum, Amovendo nos a pravis Lac dedibti parvulo. Recreet feliciter. 248 9. Christus regnansin supernis Festis aptet nos aeternis Cnm beatis omnibus; Amen dicat matri piae, Sacrae virgini Mariae, Quivis ex fidelibus. Orat. ms.Domus. Novae Lucis saec.15. Cod.Ultraiectin. Scriptt. eccl.375. 133. Snper Ave Slaria. 1. Ave, thronus Salomonis, 5. In te Deus se armavit, Ave, victrix Pharaonis, In te mortem vita stravit, Maria, fons pietatis, Mulieribus praclata, Maria, vas puritatis. Mulieribus es grata. 2. Gratia te praeparavit, 6. Et hinc nobis remedium Gratia te sublimavit, Et confer vitae spatium, Plena summis gaudiis, Benedictns per te rouudus, Plena divinis gratiis. Benedictuset fecundus. 3. Dominus te desponsavit, 7. Fructus tuus est amoenus, Dominus te coronavit, Fructus tuus laude plenus, Tecum fuit, es nunc secum, Ventris gaudet humilitas, Tecura fuit, fac, sit mecnm. Ventris placet virginitas. 4. Beiiedicta mater Dei, 8. Tui sumus,nos defende, Benedicta tutrix rei, Tui sumus, tuis intende, Tu caelestis es regina, Amen, amen, repetaraus, Tu miseris medicina. Amen, ut te videamus. Orat. ms. Pollingense saec. 15. Clm. Monacen. 11917. A. - Cod. 8. Flo- riani XI 122. saec. 16. B. - - 1, 3 vas pietatis B. - " 1,4 flos puritatis B. - - 3, 3 nunc es B. - - 3, 4 ut sit B. - - 4, 2 tutrix Dei A. -- 4, 4 miserorum B. - 5, 3 placata A. - 6, 2 Et fehlt B. -- 7, 4 ventris tui B. 134. Siiper Ave Maria. 1. Ave trinitatis flos, Troft vnd gnade vns aws dir flos, Dum Gabriel dulci ore Gotes botfchafft wonet in dem ore. 2. Maria, stella fulgens mane, Dein grundlos gnade bete ich vnd mane, Ob amorem laudis merae Erlofe mich aws iomers mere. 3. Gratia tua nunquam vane Scheinet aws deynesherczens vane, Quare peto valde plane, Hilf mir off dez hemels plane. 4. Plena laude atque rore, Gevs mir gnade aws deynes herczens rore In cor meum siccum valde, Slews mich in deynes mantels valde. - 249 - 5. Dominus noster atque frater Der funderwart ny fo frater Quaerens lumen verae stellae Her gebit ym des hemelesftelle. 6. Tecum in aeternum stat Gat, mwer der himels ftat, Caelum tibi pro dote dans Do her init blute vnd mit vleifche[d]ans. 7. Benedicta mater, in hac valle Leyte mich vos des tewfels valle, Desint per te mentis notae, Und hilf mir aws iommers note. 8. Tu lux fulgens sine labe, Meyn arme fele trofte vnd labe, Assis mihi pio more, Das mich nicht die helle more. 9. In mulieribus venit verbum tale, Das wart czu vleifche in defem tale, Cuius vires crucis totae Loften vns von grimmen tote. 10. Et benedictus non est vile, Daz dich nu dy gatliche vile Expolivit te tam mnnde, Dez lobe ich dich mit fwachem munde. 11. Et nunc precor valde grate, Behute raich vor der hellen grate, Saevum hostem mentis sterne, Sint du bift der engel fterne. 12. Benedictus ortus purae cerae, Dem gatlich honik mit mir cere Atque angelorum veste Cleid mich in des hemels veste. 13. Fructus hic, qui non cor terret Vnd die funden vewchte terret, Mihi detur, desint minae, Des bete icb, genedege vrawe myne. 14. Ventris alvus sine fine Yft geschont vnd fo fyne, Quod Deus solus, nullus alter Dor ynne waz alz off dem alter. 15. Tui ergo inest pure, Daz du lohans, deynen armen pure, Ex ore divinae cannae Gnade schenkeftmit deynes herczenscanne. - 250 - 16. Araen dico bora cenae, Schick, daz meynes herczen czene Gustent favum vivi mannae, Vnd gnade werd mir armen manne. Orat. ms. S. Mariae ad .S<..t<.s -ai-c. 15. Cod. Scotor. Vindoboneo. 09 _ 13_ 1 terret cor. - 15, 3 tannae. -- !"">,4 tanne. - rHan<* nem si-qiu-nti-tnruin salutationeangelica edidit lohannaB de Gelnhnaen, M"giiiitim'ii*i" diueri-^is, notarius reverendissiraiin Christo jiatri*, Domini IJilei, tituli sanctac Braxedis presbytt-ri cardiualis, archiepigcopi Ravennensis, qui orationeai eanderalatino et thewtunico tinalilms iliftioiiibu- miritiiv con- mrdantem per plurimos sacrae paginae profet-nri - i xaininari decrevit atqnr ad hanc auctoritate sua et apostolica nec non alinrum ap'i-t,,]i("nniin int. r- veniente gratia duos annos et LXXX dii-s iiidulgentiariini ^ratiose CMIH" -^it. praeterquod adhuc ab aliis mundiprac-latis plurhnae indnlgentiae conquireutur." 135. Snper Ave Maria. 1. Ave, tu es paradisus, 5. Dominus in pectorc in quo Deus graditur. tuo commoratur, Ave, audis os loqnentis, Dominus ex utero qno Adam corrigitur, tuo nobis datur, Ave, capis verbum fantis, Dominus ex nbere quo serpens conteritur, tno tuo satiatur, Ave, verbum habes entis, Dominus officio quo daemon couvincitur, tuo procuratur. Ave, ex te fructus vitae, quo vita perficitur. 6. Tecum est in gremio, 2. M aria tu viribns ubi consolatur, inclitis ditaris, Tecnmest in brachio, 3Iaria tu inoribus in quo baiulatur, Ethicisamaris, Tecumin exsilio, Maria virtutibus in quo transportatur, Heroisvocaris, Tecumin imperio, Maria charisruatibus in qno coronatur. Omnibus bearis. 7. Benedicta divino 3. Gratia sublimior munere gloriaris, caeliscomparata, Benedictaangeli Gratiasplendidior faminesalutaris, soleillustrata, Benedictahumano Gratia capacior carmine praelaudaris, totum comprehensa, Gratia fecundior Benedicta imagine rerum praesignaris. Deum es enixa. 4. Plena temperantia 8. Tu es nubes montis legis, innata fundaris, qua maiestasloquitnr, Plena tu prudentia Tu es vellus Gedeonis, mox sanctificaris, qno Christus induitur, Plena intelligentia Tu es spica septiformis, Deum contemplaris, qua Aegyptus pascitur, Plena sapientia Tu es Cherab, templum Dei, ipsum amplexaris. quo deitas panditur. - 251 - 9. In rubo virginitas 14. Ventris, igne non crematur, quempater praeordinavit, In fornace deitas ut thalamusfieret, igne temperatur, Ventris, In virga viriditas quempneuma sanctificavit, siccafecnndatur, at virgo conciperet, In prole integritas Ventris, sincerasacratur. quemfilius subintravit, u! sponsus procederet, 10. Muli eribus piis Ventris, praeesbonitate, quemPhanuel aperuit, mergens caritate, ut nobis afflueret. Mulieribus praees iustis probitate, 15. Tui, crater Saloraonis vincens dignitate, non indigens poculo, Mulieribus puris Tui, calix Pharaonis, praees castitate, pincernae salvatio, nitens claritate, Tui, vitis sponsionis, Mulieribus sacris vini nobis potio, praees sanctitate, Tui palmes trinitatis sistens deitate. monstratur in filio. 11. Et ut ligno vermiculus 16. lesus, patris filius, in te figuratur, matrem fecundasti, Et in aquae igniculus lesus, verbum verins, nube reservatur, nos illuminasti, Et in terra secretius lesus, dux es praevius, lapsis impraegnatur, recte gubernasti, Et ex Maria parvulus lesus, Mariae filius, gigas demonstratur. pie nos salvasti. 12. Benedictus exitus 17. Sancta quia germine, talis producturae, sancta es et prole, Benedictus vasculus Sancta es et corpore, talis recepturae, sancta es et raente, Benedictus flosculus Sancta es et opere talis floriturae, et intentione, Benedictns titulus Sancta vitae ordine talis perfecturae. et integritate. 13. Fructus enim Mariae 18. Maria, praesagine emittit odorem, re et ratione, Fructus huius abunde Maria, ex flumine excellit dulcorem, foedos emundare, Fructus cuius valide Maria ex lumine abicit languorem, nos illutuinare Fractus tui fervide Maria, progenie Inflammat amorem. natos adoptare. - 252 - 19. Ora, ancilla Dominum, 21. Nobis dones meritnm cui placuisti, iustificatorum, Ora, mater, filium, Nobis reddas terminum quem tu genuisti, glorificatorum, Ora, casta,spiritum, Nobis reddaspraemium per quem concepisti, omnium sanctorum, Ora, nupta, sponsnm, Nobis praestesbraviuni quem appreheudisti. vere coronatorum, 20. P r o tui clementia, Nobis des imperium quasic dilexisti, regni aeternorum. Propter nati vulnera, 22. Amen, angelicum carmen, quibus redemisti, sit nobis in omine Propter tui viscera, per sacrum spiramen, quibus doluisti, Anien, gloriosum lumen, Pro nostri miseria, verum habet numen cui subvenisti, nostrum expiamen, Araen, tuum obumbramen, da nobis solamen, quod est sanctum flamen Amen, sit tnis iuvamen, Securum tutamen, tuum deprecamen. Orat. ms. Cluniacense saec. 15. Cod. Parisin. Nouv. acq. 333. A. - Orat. ms. Doraus Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. I'i75.B. - 1, 3 laudis B. - - 1, 7 verbumDei sentisB. - - 2, & ornaris II. -- 3, 4 comparata B. -- 5, 5 sq. Dominus exsultet tuo partu saturatur A. - 6, 1 in fehlt B. -- 7, 7 sq. rerum imagine A. - 9, 5 Qui virga A. - 9, (i sic ea A. - - 10, 3 ingens B. - " 14, 11 Phanuel adprobavit A. - 15, 1 Saloraon A. - - 15, 7 palmos AB. - 16, 8 luste nos B. - 17, 1 Salve, quae germine B. -- 17, 2 sis AB; et fehlt A. - - 19, 7 felilt eine Silbe AB. - 21, 3 meritum B. - 22, 2 in orafione B; lies omen? - 22, 5 habi-t munere A. - 22, 10 Ameu, quoniam sis tuis iuvamen A. - 22, 11 tutamen telilt A. - 22, 12 deputamen B. -- Der zweite Teil (Str. 17 ff.) steht in B als selbstiindiges Lied abgetrennt. 136. Snper Ave Maria. 1 Ave, tu per angelum 0 decusangelicum magnum sumensAve, gaudiumMaria, Modo per me miserum 0 regina virginnm, sume parvum Ave, domina M aria. Ut cumvultu placido 3. Te divinagratia meuuisumat A v e, mire procreavit, Tuo dilecto tilio Te virtutum gratia fundetuum A v e. privilegiavit, 2. 0 de Deo genita Ventrem tuum gratia genetrix Maria, prole fecandavit, 0 cnratrix omninm, Cuius mira gratia medela Maria, damnatos salvavit. - 253 - 4. 0 plena munditiis, In tuis deliciis cella puritatis, devotus suspirat 0 plena laetitiis, Et in tois meritis porta pietatis, ad regnum aspirat. 0 plena divitiis, portus voluptatis, 10. Tu in mulieribus 0 p1 e n a deliciis, Tu nonin mulieribus habes reatum, hortus ubertatis. habes principatum, 5. Te solam prae ceteris Tu in mulieribus Dominus dilexit, tenes caelibatum, UHra sumens angelos, Tu in mulieribus Dominus te vexit, paris Dei natum. Te dulcoris ocalo D o m i n u s respexit, 11. Tu primam et ultimam, naturam unisti De dulcoris pallio Tu Deum et hoininem Dominu s contexit. in ventre tulisti, 6. Nam in ventris alveo Angelos et homines requievit t e c u ra, concordes fecisti, lacens in praesaepio Gratiam et gloriam colludebat t ecum, nobis invenisti. Qui prius in stadio laborabat tecum, 12. Benedict us uterus, Nunc sedens in solio de quo processisti, Benedictus Dominus, gratulatur tecum. cui patuisti, 7. Benedicto nomine Beuedictus filius, gaudens benedicta, quern tu genuisti, Nam Maria nomine Benedictus spiritus, tu es benedicta, de quo concepisti. Lumen Dei reserat 13. Fructus tuus suavior haec vox benedicta, Tecum claudis nomine omni blandimento, Fructus tuus dulcior tuo benedicta. omni nutrimento, 8. Tu es arca continens Fructus tuus pulchrior manna beatorum, omni ornamento, Tu es virga dirigens Fructus tuus carior gressus viatorum, auro et argento. Tu es urna aurea 14. Ventris tui lectulus claritate morum, tactum viri nescit, Tu geris in tabulis Ventris tui hortulus verba praeceptorum gratia florescit, '.'. 1n te nova gratia V e n t r i s tui flosculus novo modo spirat, sopore dulcescit, Et in tua gratia Ventris tui thalamus peccator respirat, liliis albescit. - 254 - 15. Tui fructus gratiam 16. Amen dico rogans te fac nos impetrare, lesu electricem, Tni fructus gloriam Meam, quaeso,animam da desiderare, praevaricatricem Tui fructus gratiam Tuis sanctis precatibus da nos degustare, fac hostium victricem, Tui fructus praemia Et aeternis sedibus da participare. tecum assistricem. t. in^. MCIIIMSs. fit-nrgii saec. 15. Cod. Guelfenbyteran 1514. (Ilelmst. 1391). - 5, 1 sq. Dnminus prae ceteris. - 137. Snper Ave Maria. 1. Ave tu, sponsa regalis, 4. Tu innupta virgo mater, Praeelecta, specialis, Omnipotens Deus pater Soli Deo dedicata, Christi incarnatione, M ar i a, quae cum angelo In mulieribus felix, Es a salutari vero (,>uia lesu Christi nutrix Feliciter salutata. In purificutione. 2. Gratia salvationis 5. Et benedictus, qui veuit, Ac nostrae redemptionis 138. Super Ave Maria. A v e tu, virgo M a r i a, Nam caelestis exercitus Tota repleta gratia, Hunc, mater, tuum filium Dei filius est tecum, Collaudat in perpetuum. Tota virtus eius secura. Ergo, virgo mater Dei, Inter omnesbenedicta Miserere, precor, mei, Virgo mater et inclita, Ora pro toto populo, Fructus tuus benedictus Qui vivit in hoc saeculo. Orat ms. Augiensesa.ec. 14/i6. Cod. Carolsruhan.Aug. 36. - 255 - 139. Snper Ave Maria. 1. Ave venerabilis 7. Benedicta domina, Venustatemoris, Regina caelorum, Virgo delectabilis Tibi laudes agniina Sine vae doloris. Canunt angeloruni. 2. Maria tu proprio 8. Tu in mulieribus Nomine vocaris, Semperbenedicta, Sonat vocis ratio, Gratior es oinnibus Quod es stella maris. Sanctiorquedicta. 3. Gratia te spiritus 9. E t cum desideriis Sancti fecundavit Optabant prophetae Verbo, quod humanitus Te, per quam miseriis In carnem formavit. Imponuntur metae. 4. Plena Dei filium 10. Benedictus omnium Virgo concepisti, Mucbinas rex fecit, Nec pudoris pallium Caeli, terrae, marium Partu dirupisti. Quas tibi subiecit. 5. Dominus signaculo 11. Fructus tuus creditur Te sponsam signavit, Cibus angelorum, (,|uaui sponsus in aunulo Pascit nec depascitur Suo subarrhuvit. Esu commestorum. 6. Tecum habens tilium 12. Ventris in sacrario Forma deitatis Deum inclusisti, Contrahis conubium Quem raannae mysterio Summae trinitatis. Mundo compluisti. 13. Tui sint in gaudio Servi tecum, pia, Quo mater cum tilio Frueris, Maria. Cant. ms. Tegurinum saec. 15. Cgm. Monacen. 716. A. -- Orat. ms. ('arth. Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraieetin. Script. Eccl. 375. B. - Orat. ms. Salisburgenaeamri 1474. Cod. 8. Petri Salisburgen.III 10. C. 2, 4 Quae es A. - 4, 4 Partu perdidisti C. - 5, 3 Quod sponsus-B. - 6 , 1 habes A. - - 7, 3 Ubi laudes A. - 9, 2 Optabant te prophetae B. - 9, 3 Per quam nostris miseriis B. - - In B sind noch zwei Strophen iiber die Worte lesus Christus angefligt, die aber andern Liedern entlehnt sind. Vgl. Mone II, 97 u. f. 140. Super Ave Maria. 1. A v e, virginum regina, 2. Maria, virgo tenella Rosa florens sine spina, Diceris inter agnella, Ave, clemenset divina, Decus morum, raaris stella. Peccatorum medicina. Caelica propinans mella. - 256 - 3. Gratia tu gratiosa, 8. Tu virtutibus ornata, Mater Dei generosa, SummaeHierusalem nata, Digna laude gloriosa, Virgo Deo serapergrata, Veri veris rubens rosa. Prophetarum complensfata. 4. Plena angelorumlaude, 9. In mulieribus decora, Nos ab hostis salva fraude, Semper rubens ut aurora, Cum supernis semper plaude, Pro nobis Deum exora Jn Dei visione gaude. In suprema mortis hora. 5. Dominus te matrem sibi 10. Et benedictus tuus natus, Elegit commendanstibi Qui propter nostros reatus E^enos, quos vult ascribi Clavis duris vulneratus Partidpes caeli cibi. Est et spinis coronatus. 6. Tecum manet in aeternum 11. Fructus iste spiritalis, Icsus, quem iios coaeternum Generosus et regalis, Famus patri et supernum, Pro nostris oblatus malis Te regens in sempiternum. Nunquamest perceptustalis. 7. Benedicta, quae portasti 12. Ventris sponsusde cubili Christumlesum, quemlactasti Procedensmodo subtili Gaudens, quando dilatasti Nos visitat, non hostiii, CorqueDeo praeparasti. Amictus vestitu vili. 13. Tui condolentes nati, Passione liberati, Ab ipso pie renati Laudem demus summitati. " Orat. ms. Carth. Eri»hesfurten.saec. 15. Cod. Rossian.VIII 56. - 2, 1 virgo erganzt. - 8, 1 Tu in mulieribus. -- 13, 4 summi nati. 141. Snper Ave Maria. 1. A v c, virgo domina, 4. P1 e n a verbi numine Plena pietate, Sumraa creatura, Ave, felix fcmina, Plena sacro flamine Nitens puritate, Paris, virgo pura, Ave, scandens culmina Plena Dei lumine Gloriae beatae. Illustras obscura. 2. M aria culpabili 5. D o m i n u s ingenitus Carens corruptela, Pater te elegit, Maria laudabili Dominus te genitus Affluis medela, Matrem praeelegit, Maria mirabili Dominus te spiritus Nos servas tutela. Fecundat et regit. 3. Gratia praeveniens 6. T e c u m tota trinitas Te sanotificavit, Manet deitatis, Gratia perveniens Tecum est humanitas Te magnificavit, Verbi veritatis, Gratia perficiens Tecum est fecunditas Te glorificavit. Et flos puritatis. - 257 - 7. Benedicta viscera, 11. Fructus vitae caclicus, Quae Christo parasti, Cibus sacramenti, Benedicta ubcra, Fructus est salvificus Quibus hunc lactasti, Robur pracbcns mcnti, Bcnedicta opera, Fructus est angelicus Quibus coruscasti. Splendor tirmamenti. 8. T u i n m u 1i e r i b u s 12. Ventris in hospitio Sunime sublimaris, Claudis infinitum, Tu in mulieribus Ventris in sacrario Sola virgo paris, Fructum fers incllituin, Tu in mulieribus Ventris alrai gremio Es ut stella maris. Deo paras situm. 9. Et regnas sublimior 13. Tui vultus claritas In throno caelorum Mirum dat splendorcin, Et es gloriosior Tui partus novitas Choris angelorum Conservat pudorem, Et post Christum sanctior Tui fructus bonitas Sorte beatorum. Omnem fert dulcorem; 10. Benedictus praeditus 14. lesus, sol iustitiae, Pater te creavit, Salus viatorum, Benedictusgenitus, lesus,fons laetitiae, .Qui te dc manavit, Dator praemiorum, Bcnedictusspiritus, lesus, splendor gloriae Qui te consecravit. Et lux beatorum. Orat. ms. Domus Novae Lucis saec. 15. Cod. Ultraiectin. Scriptt. Eccl. 375. 142. Super Ave Maria. 1. Ave, virgo dulcissima, 3. Gratia sancti spiritus Virgo placens amabilis, Dulcem ornavit loculuiu, Ave, virgo pulcherriina, Gratia Dei caelitus Virgo genere nobilis, Replevit habitaculuii), Ave, virgo purissima, Gratia te diviuitus Virgo, tota laudabilis, Transformavit in vasculurn, Ave, virgo gratissiraa, Gratia cuius ambitus Virgo, mater mirabilis. Attulit pacis osculum. 2. M a r i a, praeter opera 4. Plena fuisti gratia, Carnis portasti Dominum, Plena caeli dulcedine, Maria, mortis onera Pleua Deo dans omnia, l)estruis, virgo virginum, Plena divino flamine, Maria, plus quam sidera Plena desuper in via, Refulges, salus hominum, Plena uianens in lumine, Maria, tu puerpera Plena nunc es in patria, Culmentranscendis ordinum. Plena sedens in culmine. Dreves, Fia Dictamina. III. 17 - 258 - 5. Dominus, rex reguantium, Mulieribus gloria Contraxit umicitiam, Mater Dei veraciter, Dominus in sacrarium Mulieribus curia Dulcem elegit filiam, Caeli defert buuiiliter. Dominus in hospitiutn Tractus propter munditiani, 11. Et qui fructus puerp 16. Amen, lesus dulcissimus, Amen, hic frater minimus, Bunus essentialiter, Rubricatus pocnaliter, Anien, excelsus intirnus, Amen, ergo diguissimus, Propinquus personaliter, Benedictus perennitcr. " >rat. IMS. lloiiius Novae Luris saec. 15. Cnd. 1'ltrairctiii. Srriptt. Kn-l " >l'i. A. - Urat. ms. Caelestin. sar<-. 15. (',,d. 1'arisin. 18571. B. - <"»rat. IM.S.(ialliciiin s.-u-c. 15. (Jnd. Vati(-aii. :'.7t>7. ('. -- 1, 7 ylnrinsissiiiia C. - 2, 1 Maria matcr oprra "'. '!, 2 Ornavit dulcem I!. - 4, 3 Dto l.-lilt A. -- 4, 5 insiipi-r |j. - 4, 7 et in C. - 5, 2 coiiiimxit A. - 6, 4 tractatns - 6, 6 Et lactatns H. - 6, 7 puernln^ ( (. - - S, 1 Tn diilcissiina trniina !'"''. - 8, 8 Magno rcplrs I!; dnlci C. - '.'. 1 tauta di^nitas ('. - 9,5 liai.-c frcimditas !',(' - '.), S fcrculi C. - - 11, 1 c|iiid B. -- 11, 3 possim C. - 11, 5 po.ssim C. - 11, 7 possim C. -- 11, S Ijmvat (' -- II-!, 2 fontilnis C. - 18, 6 I'iis ('. - - 13, 8 marrc.s <'. -- 14, 8 Imis iuiixit C. -- 15, 6 Paradisi B. - 15, 8 Factum B, Fatim ('. -- 16, 8 Qui est Christus A. - <.' tiii^t noch vveitere dn i Stmphen bei: 17. Maria, ti^ suppliciter Ad te clamat iuopia, Mea salntat parvitas, Sis pia datrix munerum, Miitcr misericorditiT Nos cuartat miseria, Reddas coronas pcrditas, Sis coiisidatrix pau|u-rum. Ut laetemurfeliciter, 1',».('iipin, niater,cernere Ubi dulcisiucunditas, Tui splendorisspeciem, Regnemusaeternaliter, I"'cliritiT c|uicscere Ubi mgia sollenniitas. Post timendum raortis diein, 18. Per te donetur venia, Fac nos sursum ascendere Sis i'\[iiatrix scelerum, \'\ illam dulcem reqniem, Snpiatur discnrdia Dulcem lusum respicere Sis reformatrix foedenim, Et eius gratam faciem. 143. Saper Ave Maria. A v e, virgo gloriosa, Gratia in te quievit, Peccatorumconsolatrix, Qui nos liberavit a vae, Ave, dulcis speciosa, Gratia tua delevit Ave, nova reparatrix, Parentum reatura gravc. Ave, scandensvelut rosa, 4. Plena virtutum Maria, Castitatisconservatrix, Virgo Deumconcepisti, Ave, mater fructuosa, Plena oboedientia Miserorummiseratrix. Cumancillam te dixisti, M a r i a, plena gratiae, Plena caelesti gratia, Ab angelo salutata, Virgo Deum peperisti, Maria, pulchra facie, Plena misericordia, Super caelos exaltata, Summo Deo placuisti. Maria, regis gloriae 5. Dominus praevidit sibi Mater et virgo beata, In te suumsacrarium, Maria, precor hodie, Dominuselegit ibi Dilue mea peccata. Suum reclinatorium, Gratia Deus replevit Dominus hic, non alibi, Te per hoc verbum suave, Fecit suum palatium, Gratia totam complevit, Dominus donavit tibi Cuin Gabriel dixit Ave, Unicumsuum Slium. 17* - 260 - 6. Tecum Deus, virgo pura, Et tu, mater virgo, gaudo, Fecit suum obumbramen, Quia tu es adorauda, Tecum sua genitura Et in tbrono sedensplaude, Venit per angeli flamen, Quia semper cs laudamla. Tecum divina natura Habet suum respiramen, 12. Benedictus sit creator, Tecumomnis creatura Qui te Mariamelegit, 1'ostulat suum iuvamen. Benedictus sit bellator, Qui ia crace pugnam egit, 7. Benedicta virginitas Benedictussit salvator, Viget in te in aeternum, (Jui inferni claustrafregit, Benedictasit castitas, Benedictusgubernator, QuaededitDeumaeternum, Quicaelum et terramregit. Benedictaque unitas, (^uaefecit tempusmoder- 13. Frnctus Mariae viryinis num Ecclesiam restauravit, Benedicta nos trinitas Fructus superni numinis Conservetin sempiternum. Synagogamexcaecavit, Fructus aeterni luminis 8. Tu Quae esstella illuminasmatutina, patriam, Noscaecos illuminavit, Fructusque sui sanguinis Tu solastella marina, In se credentessalvavit. Quae nos reducis ad viam, Tu sola vera regina, 14. Ventris partus mirabilis Quae quaeris eapientiam, Fide et flore floruit, Tu dulcissima domina, Ventris porta tam nobilis, Quae portas auri copiam. Nunquam homote polluit, Ventris fructus spectabilis 9. In te, virgo, sunt sperantes Adflicti et peccatores, Nos sacram fidem docuit, Ventris cibus amabilis In te fugiunt clamantes lu Bethlehem emicuit. In lioc mundo viatores, In te exsultantcantantes 15. Tui filii sanguine, , Oninesviri bellatores, JMaria,sumus luvati, In te, raater, deviantes Tui nati certamine Redpiuntbonos mores. Suntdacmones spoliati, 10. Mulieribus pulcbrior, Tui fructus iuvaniine Virginumserenissima, Sunt captivi liberati, Mulieribussanctior, Tui partus in nomine Sanctarumbeatissima, Sunt omnesiusti salvati. Mulieribusaltior, 16. Amcn debemusdicere < unetarum nobilissima, Mulieribus dulcior, In tiue liuius operis, Amen, fac nus recurrrre Omnium iuavissiraa. Ad partem tui foedcris, 11. Et dignior omni laude, Anien, fac nos te edert-, Ab omnibusveneranda, Qui panis vitae crederis, Et permauenssine fraude Amen, fac nos quiescere Super omnespraeamanda, Tecum cuiu saiictisceteris. - 261 - Orat. nis. saec. 15. Cod. Capit. Toletan.34-28. A. - Cod.Carolsruhan. Augien. 36. saec. ]s iii A. - 8, 2 illuminat.B. - - 8, 4 reducit B. - 8, 5 caeli regina B. - 8, 0 Regens nostrani pr» sapiam B. - 8, 7 Tu sola miuidi I',. - 9, 6 Omnes veri crea- turesA. -- 9, 7 matremB. - 10, 2 clarissimaA. -- 10, 6 Cuuctanuii(|ue altissimaA. -- 10, 8 es dulcissimaA. - 11, 3 permanesA. -- 11,7 sedes " 12, 2 te virginem B. -- 12, 3 pugnator I!. -- 12, 4 bi-lla egit B. - 12, 8 et fehlt B. - - 1.".,3 supcrnc notuinis B. -- 13, 4 renovavit B. -- 13, 5 aeterne B. - 13, 7 Fructiis vrri sni B. - 1.'5,M salutavit A. -- 14, C Novam legem nos B. -- 15, 2 Sumus, Maria B. -- 15, 4 Diaboli sunt B. -- 15, 8 I >niueschori sunt B. - - 10, 3 nos recitare B. - 16, 4 patrem B. 144. Snper Ave Maria. 1. Ave, virgo nobilis, Mens refecta dulcius caelica regina, laeta iubilaret; Praeter Deum quoslibet Vocibus precantium gloria divina aures praebe pia, Superas,mirabili Tui propter nominis formula concepta, laudes, o Maria, Sola Dei genetrix Quaequenostra tristia digna es reperta, mitiga benigne, Abs viro spiramine Ut in hoc exsilio sancto gravidata, sufferamusdigne Sedeshinc seraphicis Et post carnis transitum superexaltata, deviis vitatis Absque vae parturiens Perfrnarnur gaudiis verum Dei natum, aevae claritatis. Suprachoros agminum 3. Gratiam non denegas locum nactagratum, mera bonitate, His potenterimperas, Quam deposcuntmiseri paritantmandatis, in necessitate, Laudescanunt iugiter Et si grandisfuerit tuaedignitatis, molesegenorum, Pronaes cuipiam Prorsuseam reprimis, suppliciprecanti, materorphanorum, Quavisin angustia Tuo in servimiue, tete postulanti. praesta,sic vivamus, 2. Maria dulcissima, luge ut supplicium virginum corona, laeti evadamus, 0 si tua perfruar Erue a doloribus, tacie decora, spes desolatorum, Cura quaevis grandior Gaudia des cordibus penitus cessaret, maestis adflictorum. - 262 - "1.Plena et plenissima Misit, absquemacula omni pietate, quavis peccatorum Serva nos gratissima Veruni suum filium tua suavitate, e te nasciturum Mentes, da, irradiet Nuntiantem caelitus, gratiae splendore mundum redempturum, Pneuma divum, saciet Est ob hoc intcgritas fecundaudo rore, tuae castitatis Teque tuum filium Luesa sic nullatenus semperut laudemus, dono deitatis. Quaeque trausitoria 8. Tu, quae caeli porta es vana refutemus. iugiter serrata, 5. Dominus prae ceteris Verbo sola territa te elegit matrem, eras, salutata Castis e visceribus Angeli oraeulo tuis ut nasceretur, concinentis Ave; Conferens solacium Incontacta concipis, maestis et egenis, gignis onus suave, Quos redemit sanguine lesum, abs peccamine inferi a poenis, Vui te conservavit, Ictus diros tolerans, Virtus nam altissimi vuluera cruenta, tibi obumbravit; Faruara,sitim, alapas, Quavisin angustia varia tormenta; nos placare, pia, Cruciatus auferas Virginum castissima, mentis sine mora, mater I)ei dia. Spiritasnostras suscipias rnentis hora. 9. Inquemulieribus tamquam sol candescis, G. Te cum almi gratia Ullam in te maculam spiritus quicscit, prorsus, pia, nescis, Sacro tuo scrinio, Omnes mulierculas maculam quod nescit", sola tu praeclara Natum unigenitum Excellis nec est mundior roges, o Maria, virgine te cara 1'iuin ut auxilium Unquam a femineo nobis sit in via, sexu procreata; Hoc cum ab exsilio Igitur te poscimus, simus transitnri, mater Dei grata, Redeamus patriam Tuam ut ob regiam laetique securi. dones dignitatem 7. Benedicta domina, Aeva nobis gaudia virginumcorona, ac felicitatem. Quovis a facinore 10. Benedictus prodiit praeservata bona, aula paternali, Gabrielem nuntium Procreatus tempore pater supernorum aula virginali - 263 - Genetricis optiraae, Rogo, virgo inclita, virginis Mariae, ut in fine vitae Nomen cuius personant Caro Cbristi nobilis, Cbristiani mire potus sanguis insons, Collaudando suavius Quis cibati levius fantes: o Maria, caelos conscendamus. Dona nobis gaudia caeli hierarchia. 13. Tui nos auxilii 11. Fructus, qui virgineo gratiam poscentes, ntero profluxit, Virgo Dei genetrix, Agnus Dei innocens miseros et flentes crimina destruxit, Ultimo in examine lesus Christus agnus est stricto rigoroso oves aberrantes Praesentatos iudici, 1'atri reconcilians, o si favoroso, ipsum invocantes; luva, pie promove, Agnus is pulcherrimam ut ad dextram Christi, virginem beavit Nati tui unici, EJt prae cunctis feminis mereamur sisti, tete sublimavit; Ubi latro nequior Confer vitae spatium gratiam adeptus culpas conterendi, Conterens peccamina Post da frui iugiter caelos ad receptus. gaudio perenni. 12. Ventris tui puritas 14. Amen, ut ad patriam nnuquam violata, provehamur veram, Ast virtutum pondere Clare Dei faciem mire decorata, intuendo meram, Nunc et ante saecula Cuius in intuitu semper praeelecta, gaudia sunt vera, Dei habitaculum Gressus nostros dirige, exstat iam effecta, dia caeli hera. Cod. Berolinen. (ol. S. Petri Erfordien.) IV0 164. saec. 15. - 3, 9 ser- mine. - 6,4 scruneo. - - 9, 16 ast felicitatem. - 10, 8 Christi boni. - Aufsclirift: nSalutatio angelica, quam aureamvocant." 145. SuperAve Maria. Ave, virgo, 2. Maria, tu regina gloriae, es virgo omnium, Vitae via, Virgo prudens, dux sanctimoniae, prima prudentium, Spessalutis, Invenisti flos pudicitiae, salutisgaudium, Fons dulcoris, Quodamisit mater munditiae, per gulae vitium Labe carens. Prima parens. - 264 - 3. G r a t i a, quam 8. Tu es, in qua nulla promeruit, miro commercio Tibi datur, Fit et verbi et gratis adfuit et carnis unio, Gratiarum Semper vernans dator, dum voluit pudore proprio De te nasci, Poenam partus hunc, qui te genuit, in puerperio Genuisti. Non habebas. 4. P1 e n a fulges 9. In hoc partu virtutnm gratia, natura siluit, tit in te Caelum canit, carnis substantia sidus apparuit, Verbuin patris Magus credit, et sapientia, pastor obstupuit, Sine patre Bos cognovit, durn patrem filia asellus docuit Peperisti. Adorare. 5. Dominus te 10. Mulieribus sacrans in utero aufert opprobria Educavit Partus ille amore tenero dans mundo gaudia, Et a grcssu Obieruut conservans aspero mors et miseria Pedem tuum Nato lesu, semper in prospero qui venit vitia Dirigebat. Relaxare. 6. Tecum fuit 11. Et tu, felix in boc itinere virgo puerpera, Dux et comes Gaude, cuius firmato foedere, intacta viscera Orto sole Ediderunt, de suo sidere lactarunt ubera, lus naturae Quem non valent partu puerpcrae tellus et aethera Obstupebat. Continere. 7. Benedicta, 12. Benedictus quae Dei filium sit Dei filius, Concepisti Factus nobis anre per nuntium, per te propitius, In conceptu Carne frater, viri consortium natura socius, Non experta Culpae carnis carnis incendium expers et nescius Nesciebas. Erat vere. - 2fi5 - 13. Fructns venit 15. Tni, inater, de te, cbristifera, honoris dignitas Per quem perit Laudes nescit virus et vipera, babere tacitas, Quae inflixit Tibi preces peccafi vnlnera offerre placitas Et a morte Opem nobis stirps Adae misera det sancta trinitas Liberatur. Et virtutcm. 14. Ventris tui 16. Amen dicant fructiticatio omnes et sinjjuli, Mundi salus Ordo, sexus, est et redemptio, senes et parvuli, Animarum Gens ludaea, vera refectio, fidelis populi, Panis vivus, Quos perducat quo caeli contio salvator saeculi Satiatur. Ad salutem. 17. Fili Dei 19. Alma virgo, nostraeque virginis, da mihi misero Mediator Te laudanti, Dci et bominis, ut cursu propero Miserorum Litus tendam, tuae propaginis, quo timens propcro, Quos redemit Tutus tamen, crux tui sanguinis, si tuum sensero Miserere. Adiuvamen. 18. lesu pie, 20. Teque rogo, patris potentia, mi dulcis domina, Piae matris Ut quicunque prece propitia haec laudum fragmina Solve reos Tibi psallunt, a faecis scoria eorum nomina Et solutos Conscribantur tecum in gloria in vitae pagina; Fac gaudere. Fiat, Amen. Cod. Parisin. 11343 saec. 15. 146. Super Ave Maria. 1. Ave, virgo virginum, Ave, culmenculminum, Ave, mater i)ei, Memor esto mei, Ave, mater laminam, Mihi placa Domiaum Ave, salns rei, Me reformansei. - 266 2. Maria, clementiae Promptumad peccamina, Vera lux divina, Ad virtutes serum, Imperatrixregiae Me tecumillumina Lncis et regina, Lumen donansverum. De lacu miseriae, 8. Tu in mulieribus Faecis de ruina Me duc et ad gratiae Summa nominaris, Immo prae virginibus Callem pie mina. Virgo nuncuparis, .;. Gratia, quae floribus Cod. Lambacen. CLXXXVI. saec. 14. A. - Cod. S. Petri Salisburgen. b VI 3. saec. 14. B. - 1, 7 Tuum placansdominum A. - 2, 6 faecis et ruina B. -- 2, 8 Collem B. - 5, 5 mundi B. - 6, 8 Absit AB. - 7, 1 Benedicta tu A. - 7, 7 secum A. - 8, 1 Tu fehlt A. - 10, 1 Fructus tui venieus A. 147. Snper Ave Maria. 1. Ave, virgo virginum, Dirigat, ne fluctuet digne salutata, in se mens aegrota, Salutis exordium, Timens, quod non praeterit salus exspectata, nec apex nec iota. Salutantes respice salvatorigrata, 6. Ave, tecum Dominus, Sana cordis intima trinitas patenter, male sauciata. «Jui cum sanctis omnibus vivit et decenter, 2. Ave, sidus rutilans Tecum tamen voluit Maria praeclare, esse differenter, Stella maris. tenebras A quo sic repletus est potens illustrare, animus et venter. Tui stillicidio mellis dulcorare 7. Ave, mater Domini, Veni, quosamaritat mater virgo dicta, hoc amarum mare. Signanter exprimeris esse b enedicta, 3. Ave, grata Doraino Bcnedici flagitat g r a t i a m merendo, a te plebs afflicta, Erui a vitiis Circumventa fraudibus, te rogamus flendo, per suasumvicta. Gratiosa nobis sis 8. Ave, tu puerpera gratos faciendo, Gratiae restitutens sed divinae prolis, ingratis parcendo. Tu nata, tu genetrix, tu aurora solis, 4. Ave, mundi gloria, Nostris aufer mentibus Plena caeli porta, usum pravae raolis, Tua plenitudine Non est spes auxilii, dirige detorta, si iuvare nolis. Plenitudo gratiae 9. Ave, beatissima, cum ex te sit orta, Deo praeelecta, Ut mors in victoria Inter Adae filias plene sit absorpta. maxime dilecta, 5. Ave, materDoraini, Immosuper angelos Domino devota, celsior eflfecta, Dominorum dominus A supernis miseros per te nostravota clementeraspecta. - 268 - 10. Ave, motus nesciensnesciens 13. Ave, virgo germinans molientes serum. pietatis f r u c t u s, Mulier, sed transiens Gemebundosternriuans metas mulierum, matris Evae luctus, Ortnm est in tenebris Involventes miseros ex te lumen veruin, placa maris tfuctus. Pium redde servulis Homo miser zabulo iudi^em severum. ne cadat -cdui-tus. 11. Ave, cuius utero 14. Ave, gerens Doininum Deus humanatur, ventris in cubili, Homini divinitas Qui caelornni tenninos in te copulatur, ambitu subtili Copula nos civibus Continet, in stabulo caeli, quibus datur, positus est vili, Quo ruina superum Per te nos ab opere per te reparatur. redimat servili. 12. Ave, de qua prodiitprodiit 15. Ave, mater filii, bellator invictus, genitoris tui. (^ui est super omnia Super nos signatum est Deus benedictas, lumen vultus sui, Pio vnlta respice Fac nos tuis precibus tironum conflictus, pace vera frui, Hostiles insidias Ut simus perenniter repellas ct ictus. coheredes tui. Londiuen. Reg. 7 A VI. saec. 14/is- 3, 3 Crnci gratuitis. - 4, 4 di'viirta. - 6, 4 vidit. - 10, 2 mollientis erum. - 10, 5 Situm cst. - 12, 8 ir]n lles. - !"}, 3 Gemebundus. - 13, 4 matris ei luctus. - 14, 8 reclinat. - 15, 4 lumen felilt; vultus tui. 148. Snper Ave Maria. 1. Ave, virgo virginum, 3. Gratia multiplici Flos et maris stella, Prole venustaris, Sordesterge criminum (juae dono semptemplici, In vita novella, Spiritus ornaris, Lumen gestans luminum Credens verbo simplici Puritatis cella, Virgo, sanctumparis Semper apud Dominum Et mereris effici Pro nobis interpella. Parens expers maris. 2. Maria, fons veniae, 4. Plena medicamine Fons mellis et roris, Sole purpurata, Fons misericordiae, Refecta libamine, Puteus dulcoris, Nimis delicata, Porta regis gloriae, Omni pulchritudine Parens salvatoris, Siderum ornata. (irata tnae gratiae Lncis plenitndine Sit laus mei oris. In matrem ditata. - 269 - 5. Dorainus, rex omnium, Virtutumquevariis Te, vas puritatis, Flosculis ornata, Sibi fecit solium, In poloramgaudiis Domum raaiestatis, Regnas exaltata. Spiritussacrarium, 10. Benedictus genitus Templumtrinitatis, Patri coaequalis, Ut purgaresloliura In secretoconditus Meaepravitatis. Aulaevirginalis, 6. Tecura iuncto numine Descendit divinitus Verbum incarnavit Fieri mortalis, Genitor cum flaraine, Cuius nos interitus Per quod liberavit Conservet a malis. Nos ab omni crimine 11. F ructus venerabilis Tequeconsecravit, Matri gratiosus, ^uod lucensin virgine Gustudelectabilis, Sol praefiguravit. Visuspeciosus, 7. Benedicta, dirige Cibus ineffabilis, Nos ad te clamantes, Cunctis fructuosus, Pia mater, corrige Ltefunctisest utilis, Filios errantes, Vivis pretiosus. Concinentesdilige 12. Ventris habitaculum Tequecollaudantes, Dignecommendatur, Fluctuanteserige, In quopacis osculum Doceignorantes. Nobis propinatur, 8. Tu in mulieribus Qui non novit musculum, Tenes principatum, Alvus fecundatur, Dignior es omnibus A quo vitae pabulum Pariendo natum, Nobis ministratur. Celsiorsideribus 13. Tui ergoparvuli Teste lingua vatum, Flumine renati ConstipataHoribus, Supplicamusseduli Hortus voluptatum. Sanctaetrinitati, 9. Et vallata liliis, Ut in fine saeculi Rosis decorata, Simus ei grati Affluens deliciis, Et regnemussinguli Sunimo regi grata, Secum coronati. Scala c;ieli saec. 14. ex. Cod. Prngen.XIII E 3. A. - Orat. ms.saec. 15. Cod. Sangallen.482. B - Praeparatiouesdt-votae ad digne celebrandumseu communicanduio per lulinm Aceultum primitus colltctue. Tejjerusee 1577. ful. "iS. li ,>isi|.C. -- 1, 3 sq. und 1, 5 sq. umgtstellt C. - 1, 3 tergensBC. - 1, 5 luminis A; hominuni (.'. - 1,7 sq. Pro nobis ad Dominum semper intcrpella C. - - 2, 4 Puritas dulcnris 15; Pincerna dulcorum C. - 2, 6 salvatorum C. -- 2, 8 Mei sit laus B; Mei sis laus C. - 3, 2, Plena venu- staris C. - 3, 3 Et dono C. - 3, 4 Pulchre adornaris B. - 3, 6 Virgo sa- cra paris I>; Sacra virgo pacis C. - 3, 8 Parens singularis B. - 4, 1 Pura medicamine C. 4, 2 Sola praeparata A. - 4, 3 Refeeti A: Perfecto B. - - 4, 3 Multum delicata B; decorata A. - - 4, 7 In polonim cuhnine BC. - 4,8 Eegnas coronata BC. - - 5, 1 rex diviuum B. - - 270 - 5, 5 sq. und 5, 7 sq. umjrestelltB. - - 5, 5 Nobile triclinium B. ."i, ti SaiK-tat- trinitatis B. - " X»strae pravitatis C. - 6, 1 Te conium-t» (': TVciun iunctiim A; iuiictn niiinrre B. -- 6, 7 Qui lucens C; in lu- ,,,;, . |;. _ n, s s..l puriiieavit C. - 7, :'. dirige C. - 7, 4 Populos B; pn-ranti-.sMC. - 7, "">Ontinentes BC; dirige B. - 7, 8 Docen^<'. - 8, 5 Hiderifiii* t.-lilt 15. - X, 7 (.'irrumfulta tWilni-. li. - X, S voluptatis A. - y 2 r,,r,in.it, l;c. ;i, 1 KV^i summo C. - 9, 7 polorum cuhnine A. - 9, - Fn|...], 141*.Snper Ave Maria. 1. Ave, virgo virginum, 3. I n virtute concipis, raater lesu Christi, in virtute paii^. Maria, divinitus Mulieribus, paris quue sula fuisti quando, dominaris, Gratia prae eeteris Et manenscastissima electa, fuisti expers paris maris, Plena sancto spiritu, Benedictus lilius, quando concepisti. per quem sic ditaris. 2. Dominus ex virgine 4. Fructus quidem dulcis est tunc sic procreatur. in conceptione T ec u m sancta trinitas, V en t r i s, sic nos liberet ut fides testatur, in assumptione Benedicta virgo es, Tui, sic nos faciat quae sic fecundatur, in resurrectione, Tu, qua nostro generi lesus nos emittat iii vera salus datur. contemplatione. Orat. ms. saec. 15. Cod. Londinen. Harl. 917. - - 1, 5 Gratia pro se- queris. - 2, 2 tu sic creatur. - 2, 5 es fehlt. - 3, 6 maris fehlt. - 4, 7 verdorben. - Nach 4, 8 folgt noch: O dulcis, o pia, o dulcis virgo Maria ; dann: Fluit stilla de mamilla Gloriosae virginis, Fundens rorem quae ardorem Exstinguit libidinis. 150. Super Ave Maria. 1. Ave, virgo virginum, 2. Maria, mater Dei, Quae verbo concepisti, Thalamus amoris, Ave, lactans filiura Maria, requiei Virgo permansisti, Siuus, fons dulcoris, Ave, caeli gaudium, Maria, nostrae spei Nutrix lesu Christi, Portus, pons terroris Salva nunc me miserum Memento,quaeso, mei, In hoc mundo tristi. Caeci peccatoris. - 271 - 3. Gratia plenissima, Tu repleris gaudio Virgo, te refecit, Prole sublimata, Gratia gratissima Esto tuo fanmlo, Matrern te perfecit, Mater, advocata. Gratia firmissima In te nondefecit, 9. In caelote gluritu-ut Ille mereticiat, Angelorumdecus, Vui te talemfecit. In terra te invocat Latinus et Graecus, 4. Plena pudicitiae, In luce te collocat Virgo singularis, lesus ipsuin secus, Plena laus ecclesiae, Lux eadem luceat Parens expers paris, Milii, qui sum caecus. Plena vena veniae, Clara stella maris, 10. Mulieribus piis lungeme laetitae, Tu esgubernatrix, Mulieribus reis (,|uae sic iucundaris. Tu es sublevatrix, 5. Dominus in utero Mulieribus cunctis Tuo procreatus, Es auxiliatrix, Dominus ab utero Tu tanta, tam nobilis, Manans incarnatus, Sis mihi salvatrix. Dominus pro populo Sic bumiliatus, 11. Et tu, virgo,qnanta sis, Sit mihi miserrimo NOD potest enarrari, Per te dux placatus Et quantum vales miseris, Quis potest meditariV G. Tecum manet deitas, Et ideo prae ceteris Nam Deus est tecura, Volo te precari, Tecum sancta trinitas Ne sinas me daemonis Et tu manens secum, Dolo defraudari. Tecum summa sanctitas, Fac salutem mecura, 12. Benedictus Dominus, Errantemper tenebras Quitibi oboedivit, Illumina me caecum. Benedictus filius, Qui de te exivit, 7. Benedicta domina Benedictus spiritus, In concipiendo, Qui ambos univit, Benedicta femina Ille rae reficiat, In parturiendo, Qui te sic munivit. Benedicta virgula 13. Fructus fervens floruit Virgo permanendo, De te cum dulcore, Me, te precor, adiuva Saltem moriendo. Fructus fulgens exiit De te cum decore, 8. Tu sedesin solio, Fructus fulgens prodiit Virgo, coronata, Repletus odore, Tu gaudescum filio, Fructusille liberet Mater, iucundata Mc semper a languore. - 272 - 14. Ventris sic integritas 18. Dei sponsafulgida, Dat floris odorein, Candela lucis verae, Ventris poiiderositas Dei stola nitida, Nescivit dolorem, Nostri miserere, Vcntris puri clausitas Dci mater splendida, ProJuxit hunc florem, Scmper nos tuerc, Meum tua bonitas Ut in meo obitu Minuat laborem. Possim te videre. 15. Tui sacri nominis 1'.». Ora clemens filium, Laus volat ubiquc, Ut vivaraus tute, Tui famam nominis Ora regem omnium Uinoscunt plerique, Pro raentis virtute, Tui spes iuvaminis Ora natum propriuni Nos regat undique, Pro nostra salute, Ne demum cum impiis Fac me tuum servulum Damnemur inique. In tua servitute. 16. lesus nos eripiat 20. Pro nobis peccatoribus A coetu damnatoram, Tu es sublimata, lesus DOS edoceat Pro nobis orantibus Passuselectorum, Assis advocata, lesus nos custodiat Pro nobis paenitentibus In tine saeculorum, Poscecuncta grata lesus nos promoveat In regno caelorum. 17. Mater Dei et hominis, 21. Amen dicat clericus Capax trinitatis, Postulans solamen, Mater expers criminis, Amen dicat laicus Nonna sanctitatis, Capiens levamen, Mater veri luminis, Amen dicant omnia, Fons es puritatis, Quae poscunt iuvaraen, Fac me sequi iugiter Amen sit per saecula Viam veritatis. Saeculorum, amen. Cod. S. Petri Salisbur^en. III 10. saec. 15. A. - Cod. S. Petri Salis- burgen. b VI 3 B. - G.d. ('arolsruhan.s. n. anni 1440.[bei MoneII 107ff.j C. - - 2, 4 Sumrai l'ons AB. - 2, 6 pons timoris AB. - 4, 5 Plena bona veniae AB. - 5, 4 Manens incrcatus C. - 5, 7 ISit mihi caeco misero C. - (j, 4 manes B. - 6, 5 sanitas B. - 6, 8 tecum B. -- 7, 8 Saltim (.'. - * , 5 Tu rejileta A13. - 9, 6 lesum Chrislum secus A; lesus Christus se- t-us B; lesus ipsam secum C. - 9, 7 eodemB. - 10, 4 tu auxiliatrix C. - 10, 6 tu es sublevatrix C. -- 11, 5 cum ceteris AB. - 12, 2 Qui fehlt AB; (,>iii tali oboedivit C. " - 12, 7 Sit mihi propitius AB. - 1'2, 8 sic te AB. - 13, 2 Lucis cum decore AB. - - 13, 4 dulore AB. - 13, 5 Fructus sanctusprodiit AB. - 13, 7 Ille me fructusliberet C. - !'"'',* M^ tV-liltC. - 14, 2 Produxit hunc odorem AB. - 14, 3 Ventris clausi puritas AB. - 14, 4 Dat floris odorera AB. " 14, 5 Ventris ponderositas AB. - 14, 6 Xescivit dolorem AB. - 15, 1 sacri corporis AB. - 15, 2 Spes volat C; Laus evolat AB. - 15, 7 Daemonis cum C. - Nach Str. 16 AB: - 273 - Christus patris dextera Per te nos emundet, Christus suam gratiam In nobis fecundet, Christus sua opera Largius secundet, Ut per nova sidera Cordis pax abundet. Str. 17-21 fehleuAB. - DasGedicht stcht auch in Cod.Londinen. Eger- ton 746. saec. 14. 151. suprr Ave Maria. 1. Ave, virgo virginum, Per te regnum reddidit Spcs desperatorum, Pascidam nutricem, Kosa, flos et lilium, Quod olim Adam perdidit Decus angelorum, Per Evam seductricem. Tuum placa filium, Principemcaelornm, 6. TecumSanctae Deitrinitatis filius, Ut sit meraor omnium Pauperumsuorum. Scptiformisspiritus Plenae sanctitatis, 2. Maria, mater gratiae, Te implevit Dominus Mater filialis, Suramae castitatis Verus sol iustitiae Intus et exterius Lucis aeternalis, Flamma caritatis. Larga vena veniae, Pudor virgiualis, 7. Benedicta domina, Obstrue miseriae Mater lesu Christi, Poenas gebennalis. Te collaudant agmina, Quia meruisti 3. Gratia te providam Ferre solis lumina Angelo testantc Et non defccisti, Fecit atque fulgidam Lavantem mundi criuiina Domino praestante Tibi subiecisti. Virginemque floridam 8. Tu in mulieribus Spiriturorante, Sanctacreatura, Dei matrem candidam Carior virginibus, Jpsoadiuvante. Nobilisfactura, 4. Plena es dulcedinis, Dei facta manibus Virgo gloriosa, Speciali cura, Mirae pulchritudinis, Nobis peccatoribus Tota luminosa, Veniam procura. Landes huius carminis 9. Et benedictus nuntius, Suscipe,formosa, Quite salutavit, Tergeculpas criminis, Eo nil ardentius, Ne sit mensrugosa. Quite obumbravit, 5. Dominus te condidit Nihil verbo dulcius, Sibi genetricem, Quodte fecundavit, Nobis vero edidit Ipso nihil sanctius, Piam adiutricem, Qui te consecravit. Dreves, Pia Dictamiua. III. 18 - 274 - 10. Fructus tuus habilem Contra hostis iacula Suum det amorem, Ibi se armavit, Ut non exstinguibilem Mortis bibens pocula, Tribaat fervorem Quibus mundum lavit. Nobis et illabileui 12. Tui ergo famuli, Augeat ardorem Dulcis et benigna, Et immarcessibilem Sumusatque servuli, Conferat decorein. Mater valde digna, 11. Ventris obumbracula Irara placa parvuli, Yirginis intravit i^uia non privigna, Deus sine maeula, P"raude ne diabuli Haec beatificavit, Gaudeant maligna. Cod. Carolsruhan.Augieu. 36. saec. 14/i5. 152. Snper Ave Maria. 1. Nec carrnen nec titulus Te virtutum floribus neque prophetia fecit speciosam, Posset nobis dicere Intus et exterius de dulci Maria, totam luminosam. Quam mitis, quam valida 5. Plena medicamine, ijuamdulcis, quam pia, abundansunguentis, Sed ut loquar breviter, Audi preces populi haec est vitae via. coram te plangentis, 2. A v c, Dei genetrix Respice in faciem et immaculata, lacriraas fundentis Yirgo, caeli gamlium, Et livoris vulnera, toti mundo nata, plagas sana mentis. Ad salutem omnium 6. Dominus, rex omnium, in exemplumdata, de te nobisfecit Dignare me laudare Cellam pigraeutariam te, virgo sacrata. et Ln te confecit 3. M a r i a, miseria Medicinamouinium, per te terminatur, quae sibi subiecit Et misericordia Morbos aegrotantiurn, per te renovatur, salutem perfecit. Perte navigantibus 7. Tecum totatrinitas Lumenstella viaemaris panditur, datur, fecitmaDsionem, Plenitudo, sanctitas portus demonstratur. tecum, stationera 4. Gratia te reddidit, Elegerunt intra te virgo, gratiosam, ad perfectionem, Te vestivit lilio, Spectandam te oranibTis in te sparsit rosam, praebeslectionem. - 275 - 8. Benedicta, benedic Ipse delectatio, te benedicentes, dulcedo eorum, Ut in tuis laudibus Qui suorum ambulunt sint proficicutes, viam mandatorum. Affice dulccdine tua horurnmentcs, 12. Ventris habitaculum Ut in tuis laudibus regura rex intravit, sempersint fcrventes. (^uasitabernaculum hoc inhabitavit, 9. Tu in mulie ri b us Fugnaturus propter nos optima tigura, ibi se armavit Angelorum omnium Armis condecentibus, regem paritura quibus hostem stravit. A crcante Domino singulari cura 13. Tui ergo filii Dignior cs condita redeiupti cruore, omni creatura. Qui crucis in proelio sparsit nos liquore, 10. Et benedictus Dominus Ac peruncti gratia Deus, qui creavit te laudamus ore, Te in matris utero- Ut in tuo lesuqae que sanetificavit, crescamus amore. Benedictus genitor, 14. Amen, virgo caelica qui te generavit, det Dobis solamen Et beata ubera Et sancti similiter matris, quae te pavit. pinm confortamen, 11. Fructos tuus, domina, Omnessanctae virgines, fructus angelorum, sanctum quoqueflamen, Ex quo cibo fruitur ("^ni regnat in saecula contio sanctorum, saeculorum. Amcn. Orat. ms. Germauicum saec. 15. Cod. Parisin. 11843. A. - Orat. ms. Donius Novae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Scriptt. eccl. 375. B. - Orat. ms. Italicum saec. 14. in. Cud. Capit. Veronen. 750. C. - - Orat. ms. S. Mariae ad Scotos saec. 15. Cod. fck-otor. Vindobonen. 50 f 27 D. - Cod. S. Petri Salisburgen. a I 14. saec. 15. E. - Cod. S. Petri Salisburgen.a IV 38. sacc. 14. F. -- Cod. S. Petri Salisburgeu.b VI 3. saec. 15. G. Ferner: Orat. ms. Emmeramense saec. 14. Clm. Monacen. 14940. H. Orat» ms. Augiensesaec. U/IB. Cod. Carolsruhan.Aug. 36. - Cod.Lau- dunen. 263. saec. 12. add. saec. 14. - Orat. ras. S. Wiperti saec. 15. Cod. Quedlinburgen.75. - .Scalacaeli saec. 14. Cod. Pragen.XIII E 3. - Orat. ms. Germanicum saec. 13/u. Cod. Londinen. Ar. 374. - Orat. ras. Italicum saec. 15. Cod. Londinen. Add. 10826. - Orat. ms. Lehninense anni 1518. <'ud. Berolinen. IV° 29. Lesarten: Str. 1 nur in AC. - 1,1 Rivus [1: rhythmus?], carmen, titulus A. - - 1, 2 nequefehlt C. - - 1, 3 Nescitmihi dicereA. - 1, 5 Quantasit propitiaA. - 1.6 quamcleinens quam A. - 1,8 vita C. - 2, 6 exemploA. - 2, 7 verletztden sonstbeobachteten Wortaccent, wohl um den bekannten V. wortlicb. beibehalten zu konnen. Me dignare te lau- dareD. - 2, 8 O virgo sacrataD. - 3, 1 Mariao miseriaD. - 3, 3 Per te et miseriaG; Et Evaeculpa gravisF. - 3, 4 per te revocatiirDE; 18* - 276 - per te reparatur F; vip.ro n-\"catur G. - " 3, 7 Lumen via A, vitae G; Et himen viae D. - 4, ',' tabernaculum E; Quod tabernaculum F. - 12, 4 hunc sanctificavit A; hoc inhabitavit E; hoc fehlt F; testificavit F. - 12, 6 ubi se A. - 12, 7 clementisumin D; decentissirais BEF. - - 13, 1 Tui mater filii B. - 13, 2 Banati livore D. -- 13, 3 in crucis B; crucis patibulo E; Quos et in crucis proelio G; Qui suo amabili D. -- 13, 4 fudit nos B; livore AF; fudit cum )i<|ii 153. Snper Ave Maria. 1. 0 regina caelestina, 4. Gratia praedestinavit Caeli via, mater dia, Teque sibi praeservavit Multa te devota Uni, ab initio Corda bene lota Vas purura a vitio. Laude proclamabant, 5. Plena deitatis rore, Precibus pulsabant, Salvo castitatis flore Sed cor meumi>ollutum Genetrixefficeris, Et os malis obrutum Nata patrempeperisti, Te digne collaudare Gloriosa mater Christi, Nequit et commendare, Patris tui, diceris. Atque summi dictatores 6. D o m i n u s cum dominorum Tis dixerelaudis flores, Terrae,maris et astrorum, Hincoffiaperdi more Hominumet angelorum Fingo carmen abs valore. Miseris condoluit, Ipsos mortis a ruina 2. A ve, vena peniae, Fons misericordiae, Passionis plaga quina Ac salutis medicina Castitatis lilium, Liberare voluit. Trinitatis solium. 7. Tecum ergo se univit 3. Maria, mater gratiae, Ipsummet exinanivit, Tu pietatis facie Ecce, quara nos sitivit Tibi psallentesrespice, Quam ardenter vel cupivit Butsarios ne despice. Relevamenhomiuis. - 278 - Benedicta tn, salntis In te pluit, Porta clausa, fons virtutis, Ex te 6uit Nam peccatisinvolutis Nobili progenie. Prece praestaset obrutis Tenebranim dominis. 11. Ventris et in cellula Christus habitavit, 8. In mulieribus alraa Moysisfiscellula Redemptionispalma, Sicut figuravit. Felix Sion filia, Deo nos concilia. 12. Tui nati suffragio Te reginae dilexerunt, Sordis vinctos obstagio Vulturatuum laudaverunt, Ab hostibusdefende, Quasomnes divitiis Nobis post hoc exsilium Vincis et deliciis. Tuum dilectum filium Perenniter ostende. 9. Et benedictus El, Quem fortis Gabriel Nuntiavit oraculo, 13, Amen dicat pariter Cni virgo credis Nostra politia, Aulamet coneedis Quampost mortem capiat Caelestis hierarchia, Cordis habitaculo. Sed interim qui currimus 10. Fructus mitis, Erroris in bac via, Vera vitis, Nos cum prolo pia Fons totius veniae, benedicat virgo Maria. Cod. Mellicensis 711. saec. 15. 154. Super Aire Maria. Semper ave, dia genetrix et virgo Maria, Es fontis vena vivi, quoque gratia plena, Dulcedo mecumtua sit, Dominus quia tecum; Tu benedicta feres laudem supra mulieres Atqne tui virtus fructus ventris benedictus, Per te solamen habeat meus exitus. A m e n. Cod. Zwettalen. 36. saec. 12. add. saec. 12. 155. Snper Ave Maria. Silere non valeo 2. Ave, porta gloriae, Virginem laudare Flos virginitatis, Nec cessare debeo Arbor patientiae, Ipsam salutare, Radix caritatis, Quae ventre corporeo Virga sapientiae, Mernit portare, Via veritatis, Qui cruore roseo Fons misericordiae, Venit nos salvare. Hortus voluptatis. - 279 - 3. Maria, quae maria Nobis mundi crimina Dulcia fecisti Te sint odiosa Atque potibilia, Et caelorumagmina Quandoconcepisti Multum gaudiosa. Hunc caelesti gratia, 9. Tu in muleribus Quem post peperisti, Fletustunc in gaudia Virginumregina, Vera convertisti. Cunctis es langnoribus Prompta medicina, 4. Gratia, qna canticnm Omnibns errantibus Gloriae cantatur, Fides et doctrina In terris angelicuro Et periclitantibus Poculum potatur Stella matutina. Atque manna mysticum De caelis gustatur, 10. Benedictus filius, Ut hocper Leviticnm PneumatisQuite visitavit, te concito Liquide probatur. Virtus obumbravit, 5. Plena et plenissima, Nuntius cum Gabriel Regina caelorum Te sic salutavit: Et laude dignissima, Ave, plena gratia, Decus angelorum, Deus te dotavit. Piarum piissima, 11. Fructus tuas, domina, Lans apostol oram, Sanctoram sanctissimu, Agnas Dei dictas, Est sol veri luminis Gemma electorum Atque benedictas, 6. Dominus, rex omnium, Cuias unrla sanguinis Voluit venire Homo derelictns Et in te triclinium Lotus labe criminis Nobile condire Est et daemon victns. Sacrumque palatium 12. Ventris tui viscera Tuum introire, Te virtutum iubare lesum portaverunt, Et beata ubera Undiqne mnnire. Ipsum lactaverunt, 7. Tecum fuit unio ludaei cui vulnera Facta deitatis, Multa intulerunt Quod non novit ratio Et ipsum post verbera Et hnmanitatis, Morti tradidemnt. Dum portasti filium 13. Tni nora saaoomina, Summae bonitatis, Totumfecit actio Daemp^'aaxpellit, Sanctae trinitatis. Sanat nostra valnera, Robore praecellit, 8. Benedicta domina, Sordidaab anima Virgo gloriosa, Vitia propellit, Snper omnes femina Deus te paerpera Tu es gratiosa, Satanamfefellit. - 280 - 14. lestis tam mirabilis 15. Mater Dei, filia Rebus in creatis Pulchra et decora, Per te parcat famulis Quae sunt mihi noxia. Toto mundo satis, Tolle sine mora, Eis sis praestabilis Pro tua familia Ecclesia renntis Filium exora, Dimissisque debitis Ut in sua gloria Vivant cum beatis. Nos ditet mortis hora. Orat. ms. saec. 15. Cod. Londinen. Harl. 2894. - 4, 3 sq. Qua in trrris jinculuin angelicum. - lo, 7 tu pueqn-ra. 156. Soper Ave Maria. 1. Tu quondam per angelum 5. Te solam prae ceteris sumens magnum A v e, Dorainus dilexit, Modo per vernaculum UMra snmmos angelos sume parvoni A v e, D o m i n u s te vexit, Tu dilecto filio Te decoris pallio funde tuum A v e, D o m i n n s contexit, Ut cum vultu placido Te dulcoris oculo sumat ineum A v e. Dominus respexit. 2. 0 de Deo geniti 6. Nam in ventris alveo genetrix, Maria, Requievit tecum, 0 coetus angelici lacens in praesaepio gaudium, Maria, Colludebat t e c u ra ; 0 regina virginum, Qui prius in stadio domina M a r i a, Laborabat tecum, 0 curatrix omnium, Nunc sedens in solio medica Maria. Gratulatur tecum. 3. Te divina gratia 7. Benedicto nomine mire procuravit, gaudesbenedicta, Te virtutum gratia Nam Maria nomine privilegiavit, tu es benedicta, Ventrem tuum g r a t i a Lumen Dei resonat prole fecundavit, haecvox benedicta, Cuius mera gratia Deum tao nomine damnatos salvavit. claadis benedicta. 4. 0 plena munditia, 8. T u es arca continens cella puritatis, manua beatorum, 0 plena laetitia, T u es virga dirigens portapietatis, gressusviatorum, 0 plena divitiis, Tu es urna aurea portus ubertatis, claritate morum, 0 p 1e n a deliciis, T u geris in tabulis liortusvoloptatis. verbapraeceptorum. - 281 - 9. In te nova gratia 13, Fructus tuus sanior novo modo spirat, omni nutrimento, Et i n tua gratia Fructus tuus dulcior peccator respirat, omni blandimento, I n tuis deliciis Fructus tuus pulclirior devotus suspirat, omni ornamento, Et in tuis meritis Fructus tuus clarior ad regnum aspirat. auro et argento. 10. Tu in mulieribus 14. Ventris tui lectulus non habes reatum, tactum viri nescit, Tu in mulieribus Ventris tui thalamus tenes caelibatum, liliis albescit, Tu in mulieribus Ventris tui hortulus paris Deuru natum, gratia tiainmescit, Tu in mulieribus Ventris tui tiosculus geris principatum. sapore dulcescit. 11. Tu primam et ultimam 15. Tui fractus gratia naturam unisti, fac nos impetrare, Tu Deum e t bominem Tui fructus gloriam ventre conclusisti, da desiderare, Angelos et homines Tui fructus gaudium concordesfecisti, fac nos degustare, Graliain et gloriam Tui fructus praemia nobis invenisti. da purticipare. 12. Benedictus uterus, 16. Sit laus patri Domino, de quo processisti, omnis dicat A m en, Benedictas Dominas, Sit laus suo filio, cui placuisti, omnis dicat A m e n, Benedictus spiritus, Sit laus sancto flamini, de quo concepisti, omnis dicat A m en, Benedictus filius, Sit laus matri virgini, quem tu genuisti. Omnis dicat A men. Cod. Gracen. 1121 saec. 14. A. - Orat. ms. Hospitalense saec. 15. Cod. Paulan. Hospit. cart. 326. B. - Orat. ms. Tegurinum saec.15. Clra.Monacen. 20124. C. -- Orat. ms. Franciscan. saec. 15. Cod. Londinen. Reg. 2 A II. D. - Clm. Monacen.(ol. Tegurin.) 19636saec. 15. E. - 1, 3 vermiculumBC. - 1, 4 sumensB. - 4, 1 munditiaeB. - 4, 3 laetitiae B. - 6, 1 Qui in C. - 6, 4 ColluctabatA. - - 7, 1 BenedictaA. - 9, 6 adspiratB. -- 9, 8 suspiratB. -- 13,5 sq. uiid 6 sq. umgestelltB. - Nach Str. 15 schieben CD die folgende ein: lesus nos eripiat a coetu damnatorum, lesns nos edoceat passus electorum, lesus nos custodiat in fine saeculorum, I e s u s nos promoveat in regno caelorum. Str. 16 fehlt BC. -- 16, 5 sancto spiritui A. - D hat die Aufschrift nLaudis- mus Bonaventurae super Ave Maria." - 282 - 157. Ave Mariii Anrenm de mirifica virginis Assumptione. 1. Beata plena gratia, 5. Astra, throni, te angeli Maria, lesu Christi, Stupentes admirantur, M a t e r, sponsa et filia, Vecta duin sis sic, singuli Quae virgo parturisti. Mirando venerantur. 2. Ave, dulcis consolatrix 6. S a 1u t e m in hoc saeculo Orbitatis anxiae, Post miseris ostende Angelorum imperatrix, A e t e r n a m ex ergastulo Para viarn gratiae. Dum imus, nos defende. 3. Laetitia septiformi 7. Afferens securitatem, Tua nos corrobora, Stygis vetans devia, N o s t r a ex usu enormi Lumen et aeternitatem Malis purga pectora. Praesta, virgo regia. 4. Domina caelis praesidens, 8. Redde tandem solamina Nnminis sacrarium, Finale post examen Super choros tu residens Tuis, dum omnis anima Sis nostrum salarium. Examinatar. Araen. Clm. Monacen. (ol. SS. Udalrici et Afrae) 4408 saec. 15. Was das Lied glossiert, zeigen die gesperrten Worte. 158. Super Ave Maria stella. 1. A v e, maris stella, 4. Funda nos in pace In qua digna cella Servans a fornace Deus incarnatur, Et a miseria, Dei mater alma, Mutans nomen Evae Quae sursum ut palma Vae facias breve, luste exaltatur. 0 dulcis Maria. 2. Atque semper virgo, 5. Solve vincla reis Salutis origo, Et ostende eis Pacis initiam, Fructum ventris tui, Felix caeli porta, Profer lumeii caecis, Nos semper supporta Ut a morsu necis Per patrocinum. Eruantur tui. 3. Snmens illud ave 6. Mala nostra pelle Tamquamprocul a vae Hostemquerepelle Sic es salatata, A te laudantibus, Gabrielis ore Bona cuncta posce Et superno rore Nobisqae ignosce Tu es fecundata. Saepepeccantibus. - 283 - 7. Monstra te esse matrem 11. Vitam praesta puram, Apud summum patrem Da mentem securam Interveniendo, In perfectione, Sumat per te precem, Iter para tutum Qai destrnxit necem Et ostende scutum Pie moriendo. In protcctione. 8. Qui pro nobis natus 12. Ut videntes lesuni Fuit et est datus Ad aeternum esum Ad modum parvnli, In caeli curia Tulit esse tuus, Semper collaetemur, Rex est perpetuus Tecum delectemur Futuri saeculi. 0 virgo regia. 9. Virgo singularis, 13. Sit laus Deo patri Modo gratularis Atque eius matri In curia poli, Ob eius honorem, Inter omnes mitis, Summo Christo decus, Fructificans vitis, Qni nostrum dedecus Nos commenda proli. Mutet in decorem. 10. Nos culpis solutos, 14. Spiritui sancto Malis involutos, Honor sit pro tanto, Regina caelorum, Quia vivificat Mites fac et castos, Tribus honor unus, Alimento pastos Nobis detur munus, Pane angelorum. quod beatificat. Orat. ms. Augiense saec. 14/i6. Cod. Carolsrukan.Aug. 36. A. - Orat. ms. Gallicum saec. 15 (bei Mone II, 217.) B. - 4, 1 Fecunda A. - 4, 2 nos a. -- 4, 5 faciens A. - 5, 5 Et a morsu AB. - 9, 3 proli A. -- 12, 3 caelesti AB. - - 12, 4 collecemur A. -- 12, 5 dilectemur A. -- 14, 3 vivi- ficavit AB. - 14, 4 Trinus honor B. - 14, 6 beatificavit AB. - 159. Super Magniticat. 1 Ave, virgo virginum, 3. E t quaralingna deficit mater illibata, digne praedicare, Stella maris, Maria, Nec humana ratio plene fecundata, potest explicare, Lux illustrans omnia, Nobis autem sedulo potens advocata, velis applicare Miserere miseris, Et pio oraculo genetrix beata. filium placare. 2. Magnificat te pia 4. Quia Dei genetrix, mens rite sacrato, virgo donis plena, Nostra advocatrix, fac, Exstirpatis vitiis at mens cum palato intus nos serena Laudis sint capacia Et nostrorum scelerura tibi atque nato, hic indulta plena Qui per te conumeret Nos caelestispatriae gregi nos beato. ducas ad amoena. - 284 - 5. Quia tuus filius 9. Esurientes reple, sanitas et vita, caeliea regina, Eius ad laetitias, Sana morbos animae pia, nos invita, tua medicina, Sua nobis mansio Et quando progredimur fiat per te sita, de niundi sentina, In qua felix requies Nos in caelo collocet consistat unita. dextera divina. li. Et de tuis gratiis 10. Suscepit te Dominus, nobis impertire, cui supplicamus, V>ui fidem operibus Ut poenas et laqueos nequimusunire, mortis evadamus Saltem nos hic doceas Ac tuis obsequiis tibi deservire, nos hic innectamus, Ut ad cueli gaudia Illic ut felicia valeamus ire. regna consccndamus. 7. Fecit te lux gratiae, 11. Sicut ab initio per te ut lustremur, teraplnm trinitatis, Lumen nobis tribue, Sidus castimoniae, mater, ut salvemur, flos virginitatis, Ne culpis aut vitiis Lilium convallium, ullis implicemur, mirae caritatis, Sed tandem caelestibus Pleuitudo gratiae, choris aggregemur. fons humilitatis. 8. Deposuit potentes 12. Ergo excellentior per te, virgo grata, hominum facturis, Tua miseratio A terrenis omnibus nobis sit placata, nos eripe curis Nostra demum anirua Atque sanctimoniae a vitiis purgata circumsaepimuris, Gaudeatangelicae Beatorum gaudiis turbae sociata. perpetim mansuris. )4 C'od. Carolsruhan. Augien 36. saec. \r,. - - Die Strophen beginneii mit deuselben Worten, wie die Verse des Magnifieat. 100. Super Magniticat. Ave, cuius aniraa 2 Ave, cuius spiritus mente cuni devota in Deo salutari Dominum magnificat, Exsultat in iubilo, mea in te tota inundi ne in mari Semper spes reposita, Patior naufragium, domina, non sine, quaeso,me in prora Ut frustraridebeat Ad portumsalutis duc, praeoptatofine. virginum decora. - 285 - Ave, qnara sanctificat 7. Ave, cuins filius ob humilitatem exaltat gentiles, Omnis generatio, Quos ludaei pessimi meam pravitatem reputabant viles, Aufer a me, domiru, Fac, ne me cum Isracl mundansa veterna deponat de sede, Labc, ne finaliter Sed ut regni superi mergar ad inferna. collocet in aede. Avc, cuius filius 8. Ave, cuius filius potens magna fecit, gentibus dat panes Qui me saepe corpore Et ludaeos d i v i t e s menteque refecit, dimittit inanes, Eundem tuum tilium Panem ipsum caelicum tu pro me exora scmper esurire Et culparum omnium Fontem aquae vivaeque veniam implora. tu me fac sentire. Ave, o misericors 9. Ave, cuius filius filiique mater carnem puerilem Misericordissimi, Suscepit ex Israel, qui et meas frater super me ne vilem Caritate factus est Ob peccata plurima, ex te incarnatus, age, dedignetur, Pro quo beneficio Sed misericordiae semper ero gratus. suae recordetur. Ave, Dei tilii 10, Ave, cuius filius mater praeelecta, patribus jiromissus, Ut non cadam, domiua, Abraham et semini me in via recta eius fuit missus, Ducat tuus filius, In cuius patris seminc, qui disp ersit reos ut Genesis dicit, Per terrae circuitum Omnes gentes utique superbos ludaeos. Deus bencdicit. 11. Qui iatn salutavimus virginem per ave, Nunc patrem et filium non niinus suave Laudemus cum gloria, sauctum quoque flameu Semper et in saecula saeculorum. Amen. Cod. S. Pi-tri Salisburgen.b VI 3. saec. 15. -- 5, 4 est. - - 11, 1 felili eiue Silbe; iam erganzt. - 286 - 161. Anreum Alma B. M. V. 1. A1 ma puclla regia 8. Manes fixa in promissis, Et domina egregia, Verbis veris quibus dicis: Virtutibus ornata, Transite ad me ornnes, Tua confer auxilia, Qui ardenter concupistis, Ut depromamus carmina, Voci meae oboedistis, Quae utinam sint grata. Estote nunc consortes. 2. Redemptoris saeculorum, 9. Et stella nostra praevia Summi regis angelonim, Praecedens,per te devia Placuisti oculis, Incerti ambulamus, 6. Caeli cives te mirantur, 13. Surgere nullus quiverit, Vultum tuum venerantur, Si gratia defuerit, Ut matrem sui regis, Qua sibi suffragetur, Tuo velle munerantur Quicunque hanc petierit, Hic qui tibi famulantur Per te nancisci poterit, Et postea in caelis. Nam tibi nil negetur. 7. Porta cunctis satis lata, 14. Qai profunde est demersns Potestate tibi data In peccatis et aversus Includis et excludis, A Deo totaliter, A quocunque sis pulsata, Toto corde si conversus Sine mora es parata, Erit, satis et acceptus Benigne introducis. Deo fit veraciter. - 287 - 15. Curat, ne periclitatur, 22. Sanctum illud totum erit, Qui frequenter infestatur Ibi clare relucebit Mundo, carne, daemone, Trinitatis facies, Horam quisque superatur, Congaudere tunc placebit, Si devote invocatur Cum ovile unum erit, Maria ex nomine. Summa pax et requies. 16. Populo tuo supplici 23. Genitorem, qui dat essc Precibus tuis subveni Rebus cuuctis manifestc, In pace conservando, Huiic decet, collaudamus, Fac, legem servet Doraini Pro collatis est necesse Et caritatem proximi Grates per te indefesse In corde confirmando lugiler referamus. 17. Tu quae tanta reputaris, 24. Virgo stirpis Davidicae, Quod prae cunctis dominaris Exorta mundo splendide, In caelis et in terris, Pulchra tamquam Cyntliia, Quidquid exstat bonitatis, Ingressa es pacifice, Per te datur large satis Et nomen tuum celebre Ut stillans fave mellis. Redolet per omnia. 18. Genuisti talein mundo, 25. Prius eras figurata Qui de monte venit summo Et in lege es velata, Overn unam quaerere, Declarant rein iain gesta, Se infixit in profundo A prophetis prophetata, Limo mundi, ut immundo Per auroram designata, Horaini det surgere. Ut Cynthius electa. 19. Natura quidquid produxit, 26. Ac posterius lex nova Ad se ipsum hoc reduxit Habet in textu et glosa In cruce exaltatus, Ut praeclarum speculum, Tunc sol, terra omnis luxit, Nostra dulcis tu es prosa, Donec verus sol illuxit Veneranda rnente prona Surgens glorificatus. Nunc et in perpetuum. 20. Mirante tota machina, 27. Gabrielis locutio Quod Deus mirabilia Te confortavit, quomodo Perfecit in te tanta, Adveniret spiritus, Credendum est, quod opera Et summi obumbratio Non sunt patrata talia, Fecit, quod gravidatio Ut tu es, mater sancta. Sit portata levius. 21. T u u m fructum benedictum 28. A b o r e qui altissimi Mundi auferens delictum Prodivit, in te humili Habere fac plac;itum, Mansit certo tempore, Ne nos premat Ite strictura, Angustia tunc ateri Sed Venite, dulce dictum, Est usus loco solii, Det regnum praeparatum Ipsum lactans nbere. - 288 - 29. Sumens munus exignnm 32. Peccatornm advocata, Habeto, quaeso,placitum Intercedis, ne prolata A despectofamulo, Feriat sententia, Sob tuum qui praesidium Quae dum fuerit cassata, Fugit, videto miserum Sint peccata relaxata Compassivooculo. Ex Dei clementia. 30. Illud insuper est gratnm, Si per Ave salutatum 33. Miserere, miserere, 1'rrtns tuum fuerit, Salus et spes nostra vere, Mox expandissinum latum, Da peccata nunc deflere, Dans odorem sicut pratum, Ne post mortem paenitere Plene cum floruerit. Perpetue contingat; 31. Ave, plena, dulcis valde, Hora mortis nos tuere, Salutataper haec,gaude, Dic maligno:hinc recede! Continentmysteria, Partemtecum fac habere, Primumsignat te absfraudc RegnumDei possidere, Et secundum omni laude Dicamus: Fiat, fiat. Flenam, o sanctissima. Orat. ms Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV° 29. 162. Anrenm Patrum S. M. V. 1. 0 Maria, mundi salus, 5. Domini regis omnium Te obnixe imploramus, Velle, nolle sublimium Exaudi nos benigne, Tibi semper permanet, Laudes tuas recitamus, Tenes summum imperium, Quamvis horao quisquepravus, Nam trinitati proximum Fac, te collaudat digne. Solium te continet. 2. Florens hortus gratiarnm 6. Speciosa feminarum Plenaque deliciarum, Speculumque puellarum, Nostrum sis solacium, In te figit lumina, A te salus animarum Quidquid exstat gratiarum, Pendet oranium nostrarum, Ex te manat, ut aquaram Misere viventium. Large fluunt flumina. 3. Rosa fragranset amoena, 7. 0 protectrix, fove clerum, Contra daemonumvenena Plebem serva, ut sincerum Efficax antidotum, Cor ad Deumhabeat, Dulcis Dei es camoena, Mundumistum nimis caenum, Huic decantansvoce laeta Inimicumquoque saevum, Carnoenevangelicum. Carnemfac ut superat. 4. Mater, maternumanimum 8. Vi r g o raater nominanda, Erga nos gere intimum, Res est nimis admiranda, Esto pia filiis, Natura stupetomnis, Nam tibi semper proprium Magna quoquenostra damna Est misereri omnium, Per te erant instauranda, Qui sunt lapsi vitiis. Hinc gaudet totns orbis. - 289 - 9. Mitis, pudica,humilis, 14. Aurora semperrutilans, Noii est inventa similis Stella ex lacob oriens In filiabusAdae. Prophetaesonant ora, NamDeus invisibilis Mnndumistum ingrediens, Efficitur palpabilis Cordanostra illuminans, Sumendo carnem a te. Venerunt tecum bona. 10. 0 largitrix veraepacis, 15. [Pro] tuis servitoribus, Via recta veritatis [Qui] premunturdoloribns Sis nobis errabundis, saeculi, Ne per viam vanitatis onibus Gradiamur et piratis .... simul omnibus Tradaraurfuribundis, Sedule. . [subjveni. 11. Fecundissima vocaris, 16. Nobis da . . dona, Fructu ventris dilataris, Aufer mundi[fal]sa bona, Per totum universum Quae transeunt ut fuuius, Benedicta praedicaris, Nostra spes est in te tota, Per te datur vivus panis A terrenis mens sit lota, Saporem dans immeDsum. Affectns quoque purns. 12. Vitis alta, dulcis multum, 17. lugiter te collaudantes Es vallata, ne tumultum Illos semper fac ferventes, Malignoruiu perferas, Rite agant omnia, De hac vite da virgultum, In adversis patientes, Flecte ad nos tuam vultum Toto corde dimittentes Et reatum auferas. Cuncta offendicula. 13. Clarior in caelestibus 18. Ora felicem exitam, Angelorum exercitus Nati tui viaticum Te habet veneratam, Et sanguis propinetur, Sol amicit splendidius, Nullum erit periculum, Lunani habens sab pedibus, Nostram condacas spiritum, Coronam fers stellatam. Ut caelum sibi detur. 19. Amen demum alacriter Nunc trinitati pariter Fidelis quisque dicat, Mariae carmen dulciter Modulemur salubriter Omnibus nobis. Fiat. Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV° 29. - Bei Str. 15 ein Loch gerissen. 163. Recordare Anreum B. V. M. , Recordare, o Maria, 2. Virgo casta et pudica, Peccatorura,hac in via Nos tnere in hac vita Pro his interveniens, Cogitatum dirigens, Scimus, quia tn es pia, Corda nostra siDt contrita, In caelesti hierarchia Sitque mens per te polita. Deum reconcilians. Hanc a vanis retrahens. Dreyes, Pia Diclamina. 111. 19 - 290 - 3. Mater regis tu caelorum, 9. Bona dabit caelestia, Es regina angelorum, Caduca haec terrestria, Mediatrix populi, Per omnia spernanms, Vota pia fanmlorum Aderit eius gratia, Transfer, virgo, ad caelornm Ut illi per haec tempora Regna tui tilii. Securi serviamus. 4. Cu m st eteris ante thronum 10. Et avertat teraptamenta, Triuitatis, angelorum Quaesunt nobisnocumenta, Circumdarisagmine, Mundi, carnis, daemonis, Dnlcis cantus sonat horum, Pia virgo, nos frequenta, Coetnsquoque hinc sanctomm Nos conforta,nos sustenta Te honorat sedule. In cunctis periculis. 5. In conspectu regisveri 11. Indignationem Dei Per decoremspeciei Meruimus omnesrei, Super omoeseminens, Succurrecelerius, Ultra omnesplaces ei, Nostri velit misereri, Es propinqua eius sedi Per te pie et mederi Secuni laete resides. Scelerum vulneribus. 6. D ei plena divitiis 12. Suam demum praesentiam, Virtute tui nomiDis, Angelorum frequentiam Qua diceris M a r i a, In niorte nobis clabit, Tuis intende filiis, Daemonum vehementiam Ne maculenturvitiis, Horumqueinsolentiam Quae essent his nociva. Mox procul effugabit. 7. Ut loquaris, quaesuntgrata, 13. A nobis fiat eminus Prece tua natum placa, In fine nostri exitus, Det salutem omnibus, Quidquid gravat anhnain, Et largire, advocata, Adesto, virgo, comminus, Nobis cuncta sint paccata, Duc, nbi tuus filius Qui ad te confugimus. Patris tenet dexteram. 8. Pro nobis te exponimus, 14. A m e n semper exclamare Ad Deum te transmittimus Libet teque invocare Habentesin te fidem, Matrem Christi inclitam, Quodcunque per te petimus, Ut a peste et a clade In hoc exaudit filius Nos digneris conservare, Mox suam genetricem. Vitam donans sobriam. Orat. ms.Lehninense anni 1518. Cod.Berolinen IV0 29. - 15, 1 Amen libet semper exclamare Hs. - 164. Anrenm Regina Caeli. Regina nobilissima, 2. Caeli civesiucundantur, Suscipelaeta gaudia Dum inferna spoliantur, Resurgentisfilii, Et mors mortem superat, Tota simul ecclesia Qui captivi tenebantur, Laetatar de victoria Hi per Christumliberantur, Salvatoris Domini. Eosque laetificat. - 291 - 3. Laetare summepoterat Per virtutem deitatis Maria, quae dilexerat, Auctor tantae maiestatis Dum vidit resurgentem, Ad caelos transvehitur. Sublatumhunc crediderat. 11. Sicut patrespraedixerunt, Quemin praesentividerat Adimpletatunc fuerunt Sepie consolantem. Omniaoracula, 4. Alleluia hinc cantatur, Mira signaclaruerunt, Cbristussurgens videatur Fidem gentesreceperunt, A pia Magdalena, Baptizantur milia. Ut a suisinquiratur, 12. Dixit daturumspirituin, Praecessissenuntiatur Quiillustraret saeculum, In terra Gallilaea. SummaDei veritas, 5. Quia qui ante planxerant, Ut populis credentium In morte dum reliquerant, Per coetumapostolicum Nunc gaudio laetantur, Esset pia unitas. Resurrexisseviderant 13. Alleluia inde sonet, Et raanibuspalpaverant, Paraclitumnobis donet, Hinc Deumprotestantur. Quemsuis promiserat, 6. Quem in paschali tempore Omne bonum ille docet Diebusquelaetitiae Et expellit, quidquid nocet, Cum eis conversantem Apud nos permaneat. Videntadesse seclule, 14. Ora, virgo eximia, De regnosuae patriae Ut gaudiapaschalia Multis modisloquentem. Tuis prosintfaraulis, 7. Meruisti generare Et filii victoria, Dei natum mundo clare, Qui surrexit in gloria, Virgo semper permanens, Salvet a periculis. Ipsum velis niitigare, 15. Pro nobis sis sollicita, Dum venerit iudicare Ne irruant temptamina Malosdire puniens. Hostis nostriscallidi, 8. Portare Dei filiura Sed cuncta nostra opera Inter filias hominum Sint per te Deo placita Nulla digna fuerat, Pacatique singuli. Sed Deuspater omnium 16. Deum nobispropitinm Per summumsuum nantium Per tuum patrocinium Te ad hoc elegerat. Sentiamusiugiter, 9. Alleluia personemus, Carmen istud exiguum Tantae matri laudes demus, Sit, tibi, virgo, placitum, Nobis talem peperit, Suscipe hilariter. Qui auferret mundi scelus, 17. Alleluia exclamare Ne periret Adae genus, Libet, sacrumtempus clare Diram mortem pertulit. Instat nunc fidelibus, 10. Resurrexit immortalis, Christe, nobis nunc appare Rex gloriae aeternalis, Et post mortemtecum trahe Ultra iam non moritur. Tuis iungens civibus. Orat. ms> Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV ° 29. 19* 292 - 165. Super Salve regina. 1. Salve, splendorpraecipue 8. 111os, quosgestas, porrige Supernaeclaritatis, Nobis sanctosprofectus, Regina vincens strenue Tuos super nos erige Scelusimpietatis, Benevolosaspectus, Misericordiae tuae Misericordes dirige Munus impende gratis. Ad nos senaperaffectus. 2. Vita percnnis caelica 9. Oculos tuos placidos, Per te nobis donatur, Sole splendidiores, Dul ce do tua mellica Ad uos, qui culpae sordidos Maerentes consolatur, Amplectimur horrores, Et spes nobtra es unica, Converte, ut et nididos Qua reus reparatur. Servemus mentis mores. 3. Salve, salvatrix oninium, 10. Et cernere felieiter Languentummedicina, Fac nos illum decorum A d t e, Dei triclinium, lesum, quemcborus iugiter Carens peccati spiiia, Adorat angelorum, C1 a m a m u s, fer auxilium, Benedictum perennitcr Nos serves a ruina. Cum laudibus sanctorum. 4. Exsules nos ad patriam 11. Fructum, cuius fruitio Reducas, ut fruamur, Praebet satiftatem, F i 1i i irae gratiani Ventris profers ex gremio Per te nanc consequamur, Servans virginitatem, E v a e matris nequitiam. Tui fructus perceptio Fac, ne experiamur. Det plenam sanitatem. 5. Ad te sacratam virginem, 12- Nobis post ho c lubricum, Insignem matrem Dei, Fallax, perniciosum Suspiramus, ut turbinem Exsilium, maleticum, Tollas saevitiei, Nequara, laboriosum, Gementes duc ad cardinem 0 s t e n d e tuum unicum Caelestis requiei. Natum deliciosum. 6. Et flentes in hac misera 13. 0 clemens et propitia, Yita calamita«tis Fel solve vitiorum, Lacrimarum post aspera 0 pia, pelle proelia Lamenta gravitatis Hostilium malorum, V a 11e de hac nos libera 0 d u 1c i s , duc ad dulcia Et aggrega beatis. Nos carmina caelorum. 7. Eia ergo conclnsio 14. M a r i a, nos raundifica Mortis nostraefinalis, In sordibusiacentes, Advocata, praesidio Maria, nos sanctifica Fac, ne sit gehennalis, Ad te confugientes, N o s t r a tanc fiat mansio Maria, beatifica Cum Christo aeternalis. Nos in te confideutes. - 293 - Orat. ms. DomusNovae Lucis anni 1477. Cod. Ultraiectin. Script. Eccl. 275.A. - Cod.S. Prtri Salisburgen.saec. 14. [bei MoneII, 204] B. - 2, 2 datur A. -- 2, 5 es tehlt B. - 3, 2 LaufrueutiumAB. - 3, 6 serva B. - - 5, 5 duc ad patriam A. - 6, 4 Dirae statt lamentaB. - 8, 6 Semper ad nos A. -- 9, 5 Converte dans ut nitidos B. - 13, 2 Vim solve A. - 13, 4 Nunc hostium malorurn A. -- l:t, 5 duc nos dulcitel- A. - 13, 6 Ad gaudia sanctorum A. -- 14, 3 nos salvifica A. - 14, 5 Maria H..M 160. Snper Salve regina. 1. Salve, mater nostra pia, 9. Ad te, dalcis, nos speramus, Virgo dulcis, o Maria, Confidenter preces damus, Eduxisti nos de via Ut a te non discedamus, Mortis et periculi. Ut simus in gloria. 2. Regina, hoc effecisti, 10. Clamamus ad te fidenter, Nos de morte redemisti, Nostris precibus clementer Quando Christum concepisti, Aurem praebe diligenter, Salvatorem omniura. Ut simus in gloria. 3. Misericordiae planta, 11. Exsules sumusin mundo, Salus venit ex te tanta, Maris staraus in redundo, Exprimi non potest quanta Nos extolle de profundo Nec in mente concipi. Lacus et miseriae. 4. Vitae nobis lumen dona, 12. Filii nos sumus tui, Ut possimus raente prona, Dona nobis digne frui Quae dedisti nobis, dona De lesu et regno sui Feliciter noscere. Per misericordiam. 5. Dulcedo sua conducat 13. Evae nomen maledixit, E t ad pacem nos reducat Per te nobis lux revixit, Et de morte nos educat Christus nobis benedixit Per sui clementiam. Ventris tui gremio. G. Spes, quam fide reportamus, 14. Ad te clamantomnes gentes, Snpplicanteste rogamus, Fac, ut sint proficientes Ut defendas, ne ruamus Et, exclara cunctas mentes In mortis periculo. In te confidentium. 7. Nostra salus et benigna, 15. Suspiramus et instanter, Omni laude certe digna, Credimus indubitanter, Peccatores nos resigna Quod nobis tu des laetanter Ante tuum filium. Tui nati gratiam. 8. Salve, caelitus creata, 16. Gementes sumusturbati, Per quamsalus est parata, Passionetui nati, Porta caeli reserata Fac, ut simus inflammati Claasapeccatoribas. Et amore proximi. - 294 - 17. Flentes snmuscum dolore 28. Converte, pravaeut mentes Pro peccatis,cura rubore, De peccatissint dolentes Yivimnsquecum sudore Et veniamdeprecantes In nostra miseria. A misericordia. 18. In hac vita dum vivemus, 29. lesnm,nostrumredemptorem, Ut non malareportemus, Reddenobis ainatorem, Fac, nt tecumsemper stemus Aufer a nobis dolorem Et cum tuo tilio. Inferni miseriae. 19. Lacrimarum sumuspleni, 30. Benedictumsit, o Christe, Regnidulcis et amoeni, Nomentuuin, crucifixe, 0 rex bone,precor, veni, Peccatoribusassiste, Da nobis laetitiam. Ut peccatis caveant. 20. Valle suraus circumdati 31. Frnctum tuum, lesumChri- Propternebulam peccati, stum, Fac,ut ^imusinflammati Culpanostra crucifixum, Claritatis munere. Placa nobis semper istum Tuis rogaminibus. 21. Eia ergo, mater poli, Nos commenda tuae proli, 32. Ventris tui generosi Ne erroressive doli Conceptimiraculosi Germinisque pretiosi Nos supplantent bostium. Fructum fide credimus. 22. Advocata nostra semper 33. Nobis ergo, gloriosa Nobissis indiffidenter, Virgo,sine spina rosa, Ut portemus reverenter Praebe nobis virtuosa Passionem Domini. Munera suscipere. 23. Illos, quite amant,rege 34, Posthoc naufragium peccati Et abomni malo tege, Perte simusreparati, Ut assistautcoram rege Deo reconciliati Sempiternaegloriae. Ad habendamgratiam. 24. Tuos servosnos guberna 35. Exsilium erat grave, Et in pacenos conserva, Quandodictum fuit Ave, Absit a nobis proterva Commutaturin suave Daemoniorumrabies. Divinaprovidentia. 25. Misericordes facut simus, 36. Ostende viamvirtutum, Ut servire nos possimus Nobis iter para tutum, Creatori, quem nescimus Fervens sit cor et non mntum Amare sicut convenit. Tuis dignis laudibus. 26. Oculos iam fide dignos, 37. 0 clemens, o caramater, Misericordeset benignos Cuius natusest et pater, Tn nobis ostende,dignos Non sufficit nihil qoater Omni reverentia. Te laudare meritis. 27. Ad nos, benignamater Dei, 38. 0 pia, fons pietatis, Licet mortis simus rei, 0 dukedo caritatis, Inclina te et bonae spei Tu nos redemisti gratis Da perseverantiam. A morte perpetua. - 295 - 39. 0 dulcis nostraesalutis 41. Maria, tu stella maris, Recuperatrix,virtutis Superomnes ordinaris, Dona pacem constitutis Dulce certe veneraris In mundi naufragio. Angelorum coetibus. 40. Virgo, flos virginitatis, 42. In extrema mortis hora, Splendorverae caritatis, Benedictamater, ora, Ante thronum maiestatis Ut possimussine mora Recommendasupplices. Transire ad requiem. 43. Quod nobis dare dignetur, Per quem mundus renovetur, Qui regnat et miseretur In saeculorum saecula. Orat. ms. Italicum anni 1489. Cod. Paulan. Sanbl. memb. 45. - 4, 1 Vita. - 5, 1 sua nos; lies tua? - 5,4 Lies tui? - 6, 3 ne erramus. - 13, 2 lux refulxit. - 15, 3 locanter. - - 16, 2 Passionis. - 27, 2 morte. - 28, 1 pravas. - 37, l o clara. - 37, 2 est o pater. - 3, 7 Lies nisi qua- ter? - 38, 2 claritatis. - Das Lied ist italienischer Herkunft wie die Quelle. Vgl. Mone II, 208 flf. 167. Snper Missus est. 1. Missus est de caelestibns 4. A D e o patre nuntius Nuntius regis omnium, Missus fuit descendere, Ut nuntiaret tristibus Ordinatus, ut filius Veruro solaraen cordium, Spiritus sancti opere In tenebris sedentibus Homo tiat inferius, Aeternae lucis radium, Indutus carnis vellere, In peccatis languentibus Ut homines superius Magnum salutis gaudium. Possit ad caelos trahere. 2. Angelus non significat 5. In civitatem modicam Naturam, sed officium, Magnae parantur nuptiae, Cum Deus nobis indicat Nuntius civem unicam Yel facit beneficium, Petit pro rege gloriae, Spiritum, quem vult, iudicat Ut civitatem caelicam Ad hoc fieri nuntium Civibus huins patriae Et ei nomen applicat Cunctis faceret publicam luxta datum mysterium. Eegiae dono gratiae. 3. Gabriel ergo dicitur, 6. Gallilaeae vult populum Qui est missus ad virginem, Revocaread propria, Hoc noraen nobis loquitur Transmigratum per zabulum Divinam fortitudinem, In aliena patria, A qua fortis devincitnr, Visitansistud saeculum Qui iam vicerat hominem, Sua Deuspraesentia Hoc proeliumprosequitur Oranemcredentem servulura SanctusDavid per ordinem. Vocat ad caeli gaudia. - 206 - 7. Cui nomen imponitur Meruit Dei filium Conveniensmysterio, Missumgentibus perditis Sicut tempus eligilur, Servare, regem omuium, Sic locus Dei filio, Nutrire cibis debitis. Quando flornm respicitur 13. Erat iustus et sapiens, Novorum delcctatio, Flos novae vitae mittitur Modestus, castus, humili.-, In florenti pomerio. Omne nialum refugieus, In actibus laudabilis, 8. N a z a r e t h ergo civitas Onmi bono consentiens, Floreat novisfloribus, Exemplocunctis utilis, Cuius Horuin amoenitas De magna tribu veniens Prosit cunctis mortalibus, Vir erat iste nobilis. Nostra namquc mortalitas Huius florum odoribus 14. loseph arte et nomine Keviviscit,et novitas DesignatDei filiura, Vitae datur credentibus. Qui nutu et spiramine Fabricator est omnium, 9. Ad virginem, quae florebat Qui fabricat in virgine Omnivirtutum genere, Intactacorpus propriuni, Floscaelicus veniebat, Ut crescat,non in culminc, Quinescit florem laedere, Sedin plebecredentinm. Qui odore redolebat, Florem caelestemlegere 15. De domo et fatnilia Ei digne competebat Una fuerunt geniti, Et flori sertum facere. Sunt de tribu egregia 10. Desponsatam fecit esse, Sponsa et sponsus incliti, Ne laedatur infamia Nam regalis potentia, Flos, qui de radice lesse Per quam sunt omnesconditi, Florebat omni gratia, Venit de domo regia Ut et sponsus det expresse Miserta mundi perditi. Virgini testimonia, 16. David tribus est nobilis, Detquesponsae, quod ne- Orta de luda genere, cesse, Confessio laudabilis Paenelabor inedia. Scit manufortem parere, 11. V i r o virgo committitur, Intacta virgo humilis Non pro carnislibidine, Conftteriet psallere Thesaurus iusto creditur Scit, ut fortis amabilis Sub vero sponsaenomine, Goliathpossit vincere. A quosponsa non tangitur, 17. Et nomen tantaefeminae Sed spiritus dukedine Non tegatur silentio, Vir a sponsa diligitur Orani plenura dulcedine, Utroque stante virgine. Summo dignum imperio, 12. Cui nomen est proprium Invocari ab homine Semperaccrcscens meritis, Debet omni negotio, Usque in sanctum senium Ergo in hoc dietamine Cnlpis carens illicitis, Et raihi sit auxilio. - 297 - 18. Virginis huius precibus Audiensvirgo nuntium, Mihi detur auxilium, Magnum pavere tolerat, Ut possimdignis laudibus Quippequisquam mortalium Eias referre gandium, Non tale quid audierat. Quod cepit in sermonibus Dictis ei per nuntium, 24. Ave, o Evae filia, Cum in sacrisvisceribus 29. Benedicta filia, Hoc non clamat in publico, Maledictisparentibus Consideranshumiliter Datura es remedia, In hoc Ave salvifico E sacratis visceribus, Causamvitae finaliter. Benedicta mysteria, Quae aeternis foederibus 35. Et cogitabat tacitus, Aeternae vitae praemia Quid hic sermo significet, Hanc docet sanctus Spiritus, Per te dabunt mortalibus. Ut turbatam clarificet, :',0. Tu sponsa valde nobilis Et ut docta sit caelitus, Summiregis et camera, Mysterinmhoc indicet Puellasemper bumilis, Sibidatura divinitus, Mater eris puerpera, Ut hominemsalvificet. In te, virgo amabilis, Mira faciet opera 36. Qualis sit benedictio, Rex caelestis,laudabilis, Sacra virgo considerat, Coniungens imis supera. Nam Evae maledictio 31. In mulieribus nuuquam Usquead tunc duraverat, talis Et virginis intentio Ante repertafuerat, Castitatisfirmaverat Reatusnam orginalis Votam in cordeproprio, Praecedentesinfecerat, QuodDeus confirmaverat. Tu puella quam a malis 37. Esset utrum in semine TantisDeus servaverat, Seuin rerutnoperibus, Quamgratiu specialis Sive iu faniaenomine In uterorepleverat. Velin sacrisvirtntibus, 32. Quae cum audisset nnn- Haec silenti precamine tium In cordisqueserraonibus Verbadicentem dulcia, Interrogatin virgine Non elevat cor proprium Mens turbata luminibus. In hnmana superbia, Sed tanquamcandens lilium 38. Ista salutatio Et viola eximia Nam cunctis erat insolita, Odorem donat nimium Caelestis benedictio Humilitatisgratia. Nondumerat exhibita, Gratiae Dei missio 33. Turbata est, ut limpidum Fontem vitae recipiat, Adhuc erat probibita, Qui mundum istum turbidum Sic virginis intentio Puruma sordefaciat, Cogitabatincognita. Hominemquoque languidum 39. Ait angelus virgini Sitientemreficiat, Declarandomysterium, Cor virginis sic pavidum Fidelis servusDomini Ut securamse sentiat. Perficiensofficium, 34. In sermone angelico Qui congauderetsemini Intendit virgo dulciter, Dives opumcaelestium, Sugensde rore caelico Omni pateret homini Lac et mel spiritaliter, Fama virtutum omnium. - 299 - 40. Ne timeas a servulo Ecce, sponsi iucunditas Parato ad servitium, Sponsaepulsat ad ostium, Intende cordis oculo Ecce, summafelicitas, In divinum mysterium, Para ei hospitium. Non time, quae a saeculo Tollestimoris taedium, 46. Concipies veraciter Omni datura populo Deum verum et hominem, Securitatis gaudiura. Felix eris perenniter Et felicem gravedinem 41. Maria, mea domina, Laeta portabis leviter, Tibi servire venio, Dabit tibi dulcedinem Cuncta caelorum agmina Teque portabit tirnriter Tuo subsunt imperio, Tollens a te forraidinem. Non time propter lumina Tuo raissa servitio, 47. In utero versabitur, Totum mnndumillumina Quemmundus nequit capere, A quo mundus recluditur, Tuo sancto colloquio. Tu poteris recipere, 42. Invenisti per merita, Utero totus clauditur, Quem qnaerebasaffectibns, Totus roanensin aethere, Qui respicit abscondita, Totus in patre creditur, Praesensest tuis precibus, Totus in ventris carcere. Bona caelorum perdita A primaevis parentibus 48. Et paries mirabilem Ex intactis visceribus Tibi, virgo, sunt reddita Ac per te cunctis geutibus. Deumque invisibilem Dabis humanis visibus, 43. Gratiam per te facere Excelsum nimis humilem Vult Deus omni saeculo, Et gaudium in tietibus, Prins tibi tribuere Lucem inaccessibilem Et post credenti populo, Tangensbeatis raanibus. Laborantes vult pascere 49. Filium Dei proprium, Aeternae vitae pabulo, Sitientes reficere Per quem facta sunt omnia, Verae fidei poculo. Tuum habebis filium, Cuius prius es filia, 44. A p n d D e u m , qui meraisit, Regem lactabis oiuniam, Reputata es maxima, Deferensinter brachia In saeculote dimisit, Summumpastorem ovium, Ubi visa es minima, Qui dat cunctis cibaria. Qui se a te non divisit, 50. Vocabis novo noraine Nunc de carne purissima Dominura de te genitum, Sumere vult, ut promisit, Carnem, virgo pulcherrima. Quod in caelorumculmine Ei fuit impositum, 45. Ecce lux, ecce claritas, Veniens in certamine, Ecce perfectumgaudium, Christianumexercitum Ecce,amici caritas Hic vocabitin lumine Amicaepetit gremiam, Ad regnumsuum inclituoi. - 300 - 51. Nomen eius laudabile, Tuum erit inferius Benedictum ab omnibus, Pretiosum depositum, A cunctis adorabile Ut te ponat superius ('uui genuHexionibus, In locum tibi debitum. Satis quoque terribile, 57. Altissimi humilitas Sed malignis spiritibus, Ab angelis amabile, Ordinatur vilescere, Nec credendum, quod vilitas Invocandum a gentibus. Dignum possit inficere, 52. lesum, salutem omnium, Sunimi Dei sublimitas Deum fortem in proelio, Sic intimum vult sumere Tuum vocabis filium Ut infirmi obscuritas Nomine sancto proprio, Inde possit clarescere. Angelorum est gaudium, Hominum exsultatio, 58. Vocabitur a gentibus, Hoc sanctum evangelium (Juod est semper realitcr, Servatura cordis medio. Nani in sanctis operibus Cognoscetur veraciter 53. Hic enim salvum faciet Deus verus, qui omnibus Populum a reatibus, Praeest regnans feliciter, Hic iudex iustus veniet Hoc nomen in caelestibus Deus in caeli nubibus, Est ei aeternaliter. Ilic malignos percutiet Oum damnatis daemonibus, 59. Et dabit ei gloriam Hic amicos recipiet Dei patris auctoritas, Secumin caelisedibus. Quamhabet semper propriam Filii vera unitas, 54. Erit, quod semper fuerat, Quo ad carnis substantiam Ueus, Inmen de lumine, Minorabitur dignitas, Hominem,quem formaverat, Hinc decet, per victoriam Assumens in te virgine, Detur ei sublimitas. Ut ruinani, quam fecerat Luciferfastus famine, 60. DominusDeus omnium, Reparet,caelo conferat A quonatus est filius, Novoscives de homine. Qui nascendiprincipium Non babuit superius, 55. Magnus,quisempermaximus Sic ordinavit filium Erit, qui nescit crescere, Transmittereinferius, Claudere nequit animus Ut revertens ad solium Quantitatemnec capere, Donet amicis melius. Humilitate minimus Magnus erit in opere, 61. Sedem habebitregiam, Quiprimus est et ultimus, Quierit dete genitus, Vult parvosmagnos facere. Tuaecarnis substantiam Exaltabit divinitus, 56. Et filius, qui medius Tu mater vidensgloriara Inter patrera et spiritum, Filii tui caelitus Unusidem, sedalins, Tunc habebislaetitiam, Hominemsumens conditum, Quandoerit rex inclitus. - 301 - 62. David regnam restituet, Abhinc cedet adversitas, Caias sceptrum iam corruit, Et fagata formidine Novam legem instituet, Pax erit et tranquillitas Nam vetus mortem tribuit, In amoris dulcedine. Hic hostis regnum destruet, Qui regnum suum diruit, 68. Non erit luctus amplius Vitampopulo tribuet, Nequeclamor sed lacrimas Qui iam per mortem aruit. Tuus absterget tilius SaDctas confortans animas, 63. Patris eius, veraciter Cunctis crit iucundius, De cuius erit semine, Escas habebunt optiinas, Ltabitur ei iugiter Quas dabit rex egregius Sceptrum, cuius regimine Gubernansoves plarimas Laetabuntur coiuniuniter Homines prae dulcedine, 69. Finis est et principium Subquo vivent feliciter Rexiste, de quoloquitur, Civesin caeliculmine. Regnicuius imperium Sine fine videbitur, 64. Et regnabit rex sapiens Si vis habere filium, Et faciet iustitiam, Sicut tibi promittitur, Abscondita respiciens Dic pulsanti ad ostium, Dissipabit malitiam, Et, ecce, tibi dabitur. Dispersos suos uniens 70. Dixit Maria nuntio Revocabit ad patriam, Regiadona largiens Respoudensei dulciter: Suammonstrabit gloriam. l^uamvistua locutio Turbaverit me taliter, 65. In domo lacob regia Tua tamen promissiu Ponetur eius soliura, Placet raihi veraciter, Namque sancta ecclesia, Sed modum ego nesciu, «Juae doraus est fidelium, Nisi loquaris aliter. Natus tui praesentia Cunctis erit in gaudium, 71. Quomodo Deus faciet Uterum intumescere, Verae fidei gratia Rex unuserit omnium. Quomodohoc perficietV Utruni virili opere? 66. In aeternum ditabitur Vel virginem consentiet Divitiis et gloria, Miraculo concipereV Ubicunque laudabitur Scio namque, quod veniet, Salomonisprudentia, Hominem salvum facere. A quocunque timebitur Regis fortis potentia, 72. Fiet homo, non dubito, A civibus amabitur Deus immensa gratia, Pacifica clementia. Nam promissum recogito lu lege et prophetia, 67. Regni eius hereditas Tua tantum te rogito Non indigebit lumine, Edoceant eloquia, Perennis agni claritas Quomodo in me subito Fulgebit caeli culmine, Tanta tient mysteria. - 302 - 73. Istud donumdesidero Areamquoque madidam Deo meo consentiens, Fecit siccatovellere, Utinamregi supero Virginemsuam floridam Flaceamvirum nesciens, Tevult praegnantemreddere. Magnum gaudium genevo 79. Superveniet dulciter Verbum salutis audiens, Non faciendo strepitum, Sed respondere differo Faciet in te noviter Modum audire cupiens. Novum, quod est insolitum, 74. Quoniam vovi Domino Diversaiangens pariter, Castitatis propositum, Cutn Deo servum subditum, Dono Dei extermino Cor horainis veraciter Omne,quod est illicitum, Credetvirginis genitum. In corde tamen rumino Sermonemtuum inclitum, 80. In te descendetspiritus, Quomodoin hoc termino Cuiussancto spiramine Habeamde megenitum. Formaturin te genitus De tuo puro sanguine, 75. Virum et viri opera In te erit absconditus Ignoroomni tempore, Tectuscarnis velamine Promissa Deo foedera Ac per te cunctis agnitus Servotideli pectore, Erit Deusin homine. Non possunt in me scelera Ut nec ignis in marmore, 81. Et virtus infirmabitur, Purgata Deo viscera Ut confundantur fortia, Devovi casto corpore. Filius incarnabitur, 76. Non cognoscomalitiam Quiin personapropria Nec propono cognoscere, A patre semper gignitur, Dei benevolentiam Cumquo habetaequalia, Tantum volo acquirere, Deus homo videbitur Si mihi det hanc gratiam, A tuamet substantia. Ut coepistipromittere, 82. Altissimi altissimum Dico modo: concipiam, Filium debescredere Paratasum recipere. De te corpusverissimum 77. Respondens dixit ange- Sumpturum,non de aere, Ins Sed aerem foedissimura Qnaerenti satisfaciens: Purgaturus a scelere Sermo tnus egregius Venit, bellum fortissimum Est quaestioquesapiens, In aere perficere. Florem pudoris filius Non laedet in te veniens, 83. Obumbrabit lux fulgida Sed conformabit fortius In ventre tuo proprio, In nube carnis candida Exitum de te faciens. Erit solis absconsio, 78. Spiritus sanctus gravidam Ut temperata fervida Te suo reddet opere, Fiat solis vibratio Qui quondamvirgam aridam Cunctis, qui fide solida Fructum fecit producere, Cernent in solis radio. - 303 - 84. Tibi, virgo, prae ceteris Actor pacisperoptiraus Obumbrabitbaec claritas, Populosmultos uniet, Nam urabras legis veteris Vocabitur rex maxiraus, Per te fugabit veritas, Quandoregnum accipiet. Tu arca novi foederis, Perquam Dei benignitas 90.Filius Deiunicus Tuis lucebit posteris, Venit fratres acquirere, Semper ardebit caritas. Perennis heres caelicus Coheredes eligerc, 85. Ideoqae, qui dicitur In terris eril publicus, Alpha et 0 perenniter, Venit fratres redimere, A quo mundus hic conditur, Ut velit frater modicus Ad quemtendit finaliter, Tantuinfratrem diligere. Via, qua recte graditur, Veritasdocens dulciter, 91. Et, ecce, tibi dicitur Vita,qua semper vivitur, Illud,quod debes crederc, Tibi datur feliciter. Nam praecursorconcipitur, Qui debeat praecedere 86. Nascetur in hoc tempore Regem,de quonunc loquimur, Natus sine principio, Quem tu debes concipere, Vero nascetur corpore, Parare vias mittitur Clauso uteri ostio Et semitas dirigere. Exit, fructus in arbore, 92. Elisabeth in senio In florenti promerio, Ex viri senis semiuc Calor erit in frigore, Fletuserit in gaudio. OccultaturImpraegnatae subcum teginine, gauJio 87. Ex te magnus dux exiet, Fungenti sacerdotio Qui reget Dei populnm, Nuntiatur cum lumine, Uterus tuus pariet (Jui privatur eloquio Regem, qui fecit saeculum, Tardae fidei crimine. Nullam laesnram faciet 93. Cognata tua vetula Servaus pudoris flosculum, lanuis clausis veniet Habet de viri coitu, Deferens pacis osculum. Sed tu, virgo iuvencula, Concipies de spiritu, 88. S an ctum lumen de lumine, Diversa sunt miracula Deus de Deo veniens, Et in diverso exitu, Quamvis de terra virgine Tu regnantem per saecula Verum corpus accipiens, Paries sine strepitu. Ab ipsa taraen origine Maculam terrae nesciens, 94. Ipsa concepit militem, Tinctum erit in sanguine Sed tu regem concipies, In cruce sancta moriens. Nullum peccati fomitera Amodo, virgo, senties, 89. Vocabitur sanctissimus, Pariet illa divitem, Qui multossanctos faciet, Sed tu pauperemparies, Erit in mundo minimus, Dives parabit limitem, In cunabulis vagiet, Quo incedit pauperies. - 304 - 95. Filium sanctumgratia Per exempla tibi data Haec portat in visceribus, Nunc debes acquiescere De nobili prosapia Et gaudia praeparata Nobiliorem omnibus, Gratulanter recipere. Qui multis dabit gaudia Eiusortum scientibus, lOl.Quia, qui fecitsterilem <,»uibaptismi mysteria Fecundam sua gratia, Clamabitpaenitentibus. Virginemquoque fertilem Reddet sua praesentia, 96. In sua est senectute Si in sanctis laudabilem Fecunda prole nobili, Se dat Dei potentia, Tu virgo in iuventute Restat, ut plus rairabilem Fructu gaudebis utili, Se demonstret in propria. Nam lohannes in virtute Hunc praecedet laudabili, 102. Non erit impossibile lesus pro mundi salute Deo istud mysterium, Sed erit valde utile Carne pugnabit humili. Ecclesiae fidelium, 97. Hic mensisprimusmensium, Quamvis istud mirabile Quo mundus fuit conditus, Sit oculis mortalium, Primum tibi dat gaudium Non est tamen difficile Conditor de te genitus, Factori rerum omnium. Et in te hortura regiuui Fructus vitae fit insitus, 103. Apud Deum ordinatur Per istud plenilunium Sic hominum redemptio, Splendorsolis est cogr;<'is. Quimiranda operatur Pro velle suo proprio, 98. Est sextus mensis feminae, Naturae cursus mutatur, Quae non habebit filium, Ut hominum mutatio Adae purgato crimine Apud Deum revertatur Non contrahit contagium, In fidei consortio. Hic venit, ut de lumine Proferat testimonium, 104. Omne, qaod Deus fieri Quinatus de te virgine, Mandat,moram non patitur, Verumlumen fit gentium. Quiformam servi miseri In se sumere dignabitur, 99. Quae vocatur maledicta In templo tui uteri In lege, nunc absolvitur, Deus tuus morabitur, Quaeerat quasi derelicta, Si sermoregis superi Nunca sponsodiligitur, A te non aspernabitur. Nam de prole benedicta Grande festum videbitur, 105.Verbum, quodtibi nuntio, Cumloquela interdicta Plenumest omni gratia, Patri muto donabitur. Tua dulcis responsio Frangat irae indicia, 100. Sterilis haec impraegnata Ut revertar cum gaudio Te cogat maius credere, Ferens verba placentia Ut tu, virgo consecrata, AeternoDei filio, Christum debeasparere, Ut veniat in propria. 305 - 106. Dixit Maria credula 110. Mihi det istam gratiam, RespondensDei nuntio: Quam elegit prae ceteris, Scio, quod non est fabula Ut relevem miseriam Tua sancta locutio, Humani lapsi geueris, Nam quasi vitae fercula Oppressorumangustiam Palatocordis sentio, Lugentiumin inferis, Hiuc corde sine macala Audiens donet veniam Verbis tuis consentio. Antiqui nequamsceleris. lOV.Ancilla stat ad ostium, 111. Secundum quod promiserat Ut pulsanti aperiat, In scripturis de filio, Per fervens desiderium Pater quem semper generat Optans, ut sponsns veniat, Natum sine principio, Et optatum coniugium Cor paratum desiderat, Sponsus vitae perticiat, Impleatur promissio, Quo virginis propositum Et amplecti accelerat Castum non deficiat. Sponsa sponsum cum gaudio. 108. Uomini mei cupio 112. Verbum carnem efficiat Voluntatem perficere, Deus verbum principium, Domini ordinatio Credentibus proticiat De sua potest facere Huius carnis edulium, Pro velle suo proprio, Verbum caro reficiat Panita sum recipere, Per suura corpus proprium Placeat ei gremio Edentes, nec deficiat Virginali descendere. .in: Nuptiarum convivium. 109. Fiat istud coniugium 113 fuum sanctumofnciurn Immensa Dei gratia, Perfecisti fideliter, Transmittat Deus filium, Habeo Dei filium Prompta est Adae filia, In me natum veraciter, Ornet thalamum proprium Deum et suum nuntiura Sponsussua praesentia, Benedicohumiliter, Ut amicura egregiuin Qui mihi dedit gaudium Amplectar inter brachia. Vitamque plebi pariter. Orat. ras. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV° 29. A. - Cod. 1'arisieu. 3639. saec. 1B/ie B. - - Orat. ras. Coelestin. saec. 15. Cod. Cod. Parisin. 18571. C. - - 6, 1 populos A. - - 6, 3 Transmigratos A. - - 17, 6 in omni A. - 24, 1 o fehlt A. - 26, 5 faciens A. - 26, 6 Articulos A. - 103, 5 immutatur A. - 108, 8 In virginali A. Dreved, PiaDictamina. III. 20 Inhalts-Ubersicht. I. Real-Index. 1. Stnnden-Lieder. rir De sanctissima trinitate 1-3 De .«anrt» Sjiiritu . 4; 5 Septetn horulae operuradivinorum septemplices 6 De Nativitate Domini 73 De Anima Christi 8 De Corpore Christi 9-11 De Misericordia Domini 12 De Passione Domini 13-30 De Corona Spinea 31 De Resurrectione Domini 32; 31 De sanctis Angelis 34-36 De sancto Angelo Custode 37 De Conceptioue beatae Mariae Virginis 38-40 De Compassione beatae Mariae Virginis 41-49 De Gaudiis beatae Mariae Virginis 50 De VII Gaudiis beatae Mariae Virginis 51-53 De Assumptione beatae Mariae Virginis 54 Horae de beata Maria VirgiDe 55-58 De omnibus Sanctis 59; 60 De sancta Barbara 61; 62 De sancto Benedicto 63 De sancto Franci^co 64; 65 De sancta Gertrude 66 De sancto lohanne Baptista 67 De sancto lohanne Evangelista 68 De gancta Katharina 69 73 De sancta Maria Magdalena 74; 75 De sancto Mauritio 76 De sancto Perchtoldo Garstensi 77 De sancto Quirino 78 Offieium Defunctorum 79 gj - 307 - II. Glossen-Lieder. Nr. Super Veni Creator 82; 83 Super Ave Maria Verbal-Index. Seite Seite Adest triumphus nobilis 116 Ave fulgens maris stella . . .199 Ad horam completorii . 80 Ave in salutione 199 Ad matutinutu geniide . 77 Ave lesse stirps regalis . . . 200 Ad nonam ego sitio ..... 79 Ave lesse virgula 201 Ad primam praeseutatus es . . 78 Ave lesu Christi suavis ... 56 Ad seztam cum funiculis ... 79 Ave lesu clemens pie .... 57 Ad tertiara nequissimus ... 78 Ave lesu mi benigne .... 56 Ad sepulcrum veniens . . . .168 Ave lesu gloriose 60 Ad vesperam aromata .... 80 Ave lesu mihi care 58 Aeterno regi gloriae ..... 81 Ave lesu nostra vita .... 58 Alma puella regia ..... 286 Ave lesu panis vitae .... 54 Alvus tumescit virginis . . .115 Ave lesu rex caelorutn.... 55 A jiatre prodit genitus .... II Ave lesu salus vera 59 Assiste lux angelica..... 89 Ave lesu spesreorum .... 59 A summo choro Seraphim . . 90 Ave inbar aethereum .... liOlJ Auctor salutis unicus .... 45 Ave lucis speculum -U4 Aurora lucis rutilat Caelum . . 26 Ave lumen saeculi 82 Aurora lucis rutilat Pulsa . . 153 Ave lumen veritatis 74 Ave ancilla Domini ..... 190 Ave lux fidelium ..'... 206 Ave caeli reserator ..... 73 Ave Maria genetrix pia . . . 207 Ave candensabsque vae . . . 191 Ave Maria nobilis 208 Ave clemensKatherina . . . 164 Ave Maria provida pia . . . 208 Ave constans Katlierina . . . 165 Ave maris stellae custos . . . 156 Ave crucis consecrator .... 73 Ave maris stella 282 Ave cuius anima ...... 284 Ave martyr Katherina .... 165 Ave decus trinitatis ..... 124 Ave mater Dei ave 209 Ave Dei genetrixgemma . . . 192 Ave matergratiae Fons . . .210 Ave Dei genetrixet ..... 274 Ave matergratiae Thalamus . 211 Ave Dei genetrixvia .... 193 Ave matergratiae Virgo . . . 212 Ave desiderii Flos et fons . . 194 Ave mater illibata 213 Ave ex patris omnipotentia. . 196 Ave materpietatis Fons . . . 215 Ave felix Katherina ..... 164 Ave mater pietatis Puella. . . 218 Ave fuit pritna salus .... 196 Ave mater salvatoris .... 219 Ave fuit salus laeta . . 198 Ave mater unica 220 20* - 308 - Seito Seite Ave mira domina 222 Ave virgo virginum Mater . . . 283 Ave mitis impr-ratrix 224 Ave virgo virginum Quae. . . 270 Ave mundi irnpi-ratrix 225 Ave virgo virginum .Spes. . . 273 Ave nartlus liumilis 125 Beata matris gaudia 117 Ave nostrar spcs salutis. . . . 226 Heata plcna gratia Avc panis an^elorum 74 Hi-ata pli-b-i angclica 144 Ave patris cnnicra 227 li.mdirta coiiceptio 94 Ave per quam filitis 228 Benedictusopifex 141S Avr pia Katharina 166 BethaniamDominus 169 Ave plena gratia 230 Caelestisrex lerusalein .... 23 Ave plena gratia 230 Caelestimurex agminuni ... 12 Ave porta gloriae 278 Caelum ai- ti-rra rjaudcat ... 22 Ave praeclarissimn '-.'<\ Camlentesolt- gratiac 28 Ave princeps verae pacis ... 73 i '.-i-titatis liliiun 167 Ave pndoris lilium ...... 232 Chori novum angelici 88 Ave puella regia '2-'"'"'"Christe per tua viin'iila .... 177 Ave quae per angelum .... 236 Christus iani captus vinctus est 42 Ave regina beata 237 (liri^tii-* ]>ro nohis lm-tia ... 43 Ave regina oaeloriim 'S'^ <'ives supt-rna curiae 144 Ave rosa generosa 128 Collaudemusuriiversi 12G Ave rosa sine spinis Quae ab . 239 Consolatrix pauperum 44 Ave rnsa spinis Tu quam . . . 240 Corporis mystevium 29 Ave rubus visionis 240 (Jnrpiistuum deificum 83 Ave salus omnium 241 Crucis apparet liostia 151 Ave sancta Katliarina 165 Crucis arlmr exiinia 151 Ave sidus clarissiumin .... 24o 1'nicis arnia fulgentia 150 Ave splcndor mentium .... 245 Crucis magnum mysteriuni . . 151 Ave stella matutina 'J4."> Crucis signum Tau litera ... 151 Ave terra quae non sata . . . 247 Crucis ut ad supplicia .... 150 Ave tbronus Salomonis . . . . 1:',:! Crucis verbum proponitur . . . 150 Ave trinitatis flns 134 (-'ruris vox bunc adloquitur . . 150 Ave tu es paradisus ..... 250 Crudele concambium 35 Ave tu per angelum 252 Cur diem inutiliter 62 Ave tu sponsa regalis 254 Cursu celeri transeunt 43 Ave tu virgo Maria -J.Yl Data mortis sententia 46 Ave vena veniae 277 De cruce depouitur 38 Ave venerabilis "_'.",.">De cruce deponitur 36 Ave verbum incarnatum.... 7,'3 Deitatis paternitas 173 Ave verbum sunimi patris. . . 72 De spinarum aculeis 81 Avi- virginnm regina 255 Deus aeternaegloriae 17(j Ave virgo domina 1*56 ]>ciis de nullo vcnifii-; .... 11 Ave virgo dulcissima 257 Deus qui primum Imininem . . 123 Ave virgo gloriosa 259 lii-v.itis te concentibus .... 175 Avi.- vlrgo Katherina 164 Diei ad diluculuin 45 Ave virgo nobilis 261 Dulce lilinm vernale 110 Ave virgo regina gloriae ... 263 Duni (,'ln-istimater inclita . . . 103 Ave virgo stella maris .... 98 Dutn medium silentium .... 152 Ave virgo virginumAve. . . . 265 Dum solariseclipsatur .... 155 Ave virgo virginum Digne. . . 267 Efferedignis .laudibus 25 Ave virgo virginum Flos . . . 268 Eia mea labia 93 Ave virgo virginmnMater. . . 270 Emanuelsepultus est 44 - 309 - Seite Seite En sol privatur lumine .... 43 Gloria tibi Domine Qui tuo . . 47 Est orta lux de tenebris. . . . 162 Gratulemur nisu toto 82 Fit porta caeli patula 82 Haec est dies laetitiae .... 24 Fit porta nosta hodie 110 Heu Maria videt natum .... 125 Flagellis dire caesus est. . . . 31 Heu misera condicio 61 Flectit genu contristatur. ... 40 Hic patet in praesaepio.... 90 Fletus longaevi rex regum. . . 96 Ilora completoriali 72 Fons vitalis caritas 14 Hora cotnpletorii Corpus ... 39 Fratres hic attendite 28 Hora cotnpletorii lesus .... 36 Gaudeamuscum gaudio .... 113 Hora iam ecce tertia 44 Gaudeamusergo vere 112 Hora iam qnasi tertia .... - 310 - Seite Seite lesus completorii 76 Nunc sanctenobis spiritus Unum 153 lesus donat Dominus 30 Nunc sanctus pater onmium . . 82 lesiis eremo moratus 18 Nunc tcmpus adest gratiae. . . 24 lesus felix remeavit 22 Nunc veai sancte spiritus ... 176 lesus liora tertia 38 0 angeli fortissimi 89 lesus morti traditur 75 O anima mirifica 26 Ii^us nocte pauper natin . O beata pcrturbata 108 lesus nudatur vestibiis .... 45 O caeli viola solio dignissima . 138 lesus orans intime ' 74 O Cbriste sponsus virginum . . 84 Icsus patres visitavit 21 O Christi felix anima 25 lesus patri caelico 76 O consolatrix omnium 127 lesus punctus a corona .... 67 O descendens rex gloriae ... 24 lesus traditus ligatur 20 O Deus sancta trinitas .... 12 lesus tribunalibus 75 O diei diluculum 31 Imperialis domina 100 O dies venerabilis 83 In cruce tendens brachia ... 31 O dominator dominans .... 33 In diei complemento 68 O floridum tu lectulum .... 25 Infaus lesu pulcherrime .... 23 O fragiles accedite 27 Inter flores paradisi 155 O Francisce contemplator . . . 149 Laudandus est Dominus .... 87 O lux misericordiae 30 Laus angelorum inclita .... 88 O Maria mater Christi .... 108 Laus sit Christo qui proditur . 41 O Maria mundi salus 288 Lux mundi sol iustitiae .... 45 O maria stella maris 109 Lux surge nobis aurea .... 14 O martyres sanctissimi .... 145 Magdnlenavigilat 168 O raensexcedens aciem .... 26 Mare inagnum tu fuisti .... 170 O Michael dux inclite 88 Maria eandens lilium 122 O mira Dei bonitas 62 Maria dum conspicit 169 Omnes caelestes ordines .... 87 Mariae natus unicus 91 Oranes prudentes virgines . . . 145 Maria stirps egregia 126 O Perchtolde pater care .... 172 Maris stellae Christi cell.-io . . 128 O praeclare pater care .... 172 Mater sapientiae rosa 99 O regina caelestina 277 Matris cor virgineum 106 O regnansalto cardine .... 24 Matutino tempore Barbnra. . . 14ti O rea summae maiestatis ... 68 Matutino tempore Deus .... 38 O rea virtutum Domine .... 83 Matutino tempore Mariac . . . 104 O salutaris aniraa 25 ' Memento sanctatrinitas .... 12 O Serapbim ignivoma. . . . 87 Missus est de caelestibus . . . 295 O splendorpatris unice .... 83 Morte dum vides ortum .... 97 O sponsaceleberrima 144 Naseitur mundo verbum.... 97 O stupor incognitus 63 Nec carmen nec titulus .... 274 O sufse lilge meilicher blut . . 111 Ne uramur incendio 89 O trinae splendor gloriae ... 23 Nobis cibus salvificus 28 O tu summabenignitas .... 84 Nobis sancti spiritus gr.-itia . . 15 O verbo nubens anima .... 26 Nostrae salutis hostia 32 O vitae fons dulcissime .... 31 Nostrae salutis hostia 46 0 viri apostolici 145 Novum salutis gaudium .... 115 O viva caeli sidera 88 Nunc infunde te incunde . . . 155 Pater lesum generavit .... 17 Nunc rimante spiritu 85 Patris sapientia Christus ... 35 Nunc saucte nobis omniliiis . . 109 Patris sapientia lesus 171 Nunc sancte nobis spiritus De- Patris sapientia Veritas .... 32 votionis 14 Patrone fidelissime 88 - 311 - Seiie Seite Pendensin cruce Dominus . . 46 Salve rosa paradisi 125 Pergentibus ad patriam .... 89 Salve sapientiae domus .... 93 Per signum pacis traderis ... 31 Salve splendor praecipue . . . 292 Pharisaeus gestiens 169 Salve thronus deitatis 124 Post cursum tandem temporis . 32 Salve urbs refugii 94 Post cursum tandem temporis . 47 Salve virgo puerpera 94 Potens rector et protector . . . 156 Salve virgo virginum 93 Pro defunctorum requie .... 175 Sancta Dei genetrix 143 Puerum vatera habentem ... 97 Semper ave dia genetrix . . . 278 Quas ore laudes offeram.... 63 Septiesadveniunt 169 Quem Chaldaeorum proceres . .91 Sic nocte lux angelica .... 89 Quicumquevult animam. ... 9 Sic pane contlnentiae 90 Quicumquevult animam.... 10 Sic tibi Deus offerat 89 Recessis noctis tenebris .... 42 Silere non valeo 278 Recolamusmente pura .... 65 Sol luna atque sidera 145 Kecolamussedulo 37 Splendorpaternae gloriae . . . 176 Recordareo Maria 289 Summi sponsacreatoris . ... 127 Rector potensqui cordium... 14 Superni sponsaprincipis. . . . 126 Rector potenstu aspice .... 109 Surge dilecta anima 42 Rector potens verax Deus Qui . 153 Te Ijenignum laude dignum . . 156 Rector potens verax Deus Se . 82 Te lucis ante teriuinum .... 15 Rector potens viventium. ... 117 Te lucis ante termiuum .... 28 Reetor potentissimus 85 Te lucis ante terminum .... 154 Regale sacerdotiura 145 Terminum noctis aeternus ... 96 Reginae caeli e domo 98 Trinitas lumen luminum. ... 11 Regina nobilissima 290 Trinitas salus omnium .... 11 Rerum causa efficiens 14 Tu castitatis lilium 127 Rerum Deus aculeis 82 Tu qui es notitia 92 Rerum Deus factor meus . . . 156 Tu quondamper angelum . . . 280 Rerum Deus inclite 86 Ut homo resurgeret 36 Rerum Deus omnium 177 Vale caeli symphonia 125 RerutnDeus piissime 109 Veneremurconsecratum .... 27 Rerum Deus tenax vigor . . . 154 Veni creator spiritus Barbarae. 147 Sacerdotesprima hora .... 66 Venis creatorspiritus Et in . . 1S>9 Salutem mundo tribuere .... 96 Veni creator spiritus Praecordio- Salve arca foederis 93 rum 181 Salve dies sanctitatis 86 Veui pater orphanorum .... 15 Salve lesu dulcissime 23 Verbum caro efiugatur 91 Salvehorologium 94 Vespererat iam diei 67 Salvemater nostra pia .... 293 Vespertinaoratio 90 Salre mundi domina 93 Vespertina tandem hora .... 71 Salve mundi recreamen.... 124 Virgo sancta Katharina .... 157 Salve nox sacratissima .... 84 Vox clara ecceintonat .... 154 0>C» Nachtriige nnd Berichtigungen. S. 62. Ad Tert. 1, 3 lies rediturum statt redditurum. S. 67. Ad Non. 1, 1 lies lesus statt lesu. 8. 70. Ad Non. 3 lies dereliquisset statt derelinquisset. S. 94. Ad Non. 1, 2 u. f. ist zu interpungieren: turrisque munita David, propugnaculis. S. 167. Die Nr. 73 findet sich auch in Orat. ms. Cremifanense saec. 15. Cod. Cremifanen. 398. Str. 8 fehlt auch hier. Schlufsbemerkung: Ezpliciunt septem horae diurnae passionis sanctae Katharinae, virginis ac martyris, factae et dictatae per sanctissimum inChristo patrem et dominum nostrum, dominum Urbanum, divina providentia papam quintum piae memoriae. Qui confirmavit praedictas horas literis suis apostolicis et concessit omnibus et singulis has horas dicentibus devote pro qualibet harum horarum annum unum indulgentiarara. 8. 240. Die Nr. 126 findet sich auch in Orat. ms. Lunaelacense anni 1524. Cod. Cremifanen. 412. [G] und Orat. ms. Augustinum saec. 15. Cod. Cremifanen.413. [H]. Lesarten: 1, 1 Spina H. - - 1, 2 divina H. - 1, 4 praeservavit H. - 2, 2 Tuo nato GH. - 2, 4 cunctis datis GH. - 4, 2 Verbo vitae caro G. -- 4, 4 vas amoris G. - 5, 4 Super omneni creaturam G. - 6, 2 nos dona semper GH. - 6, 3 Per praegustum hic GH. - Str. 7 fehlt H. -- 7, 1 lesus Christus Amen huuc salutis censum G. -- 7, 3 Corde tuo sume pia G. - H hat die Bemerkungwie BD. S. 280. Die Nr. 156 ist abgesehenvon dem verandertenAnfange und den Lesarten identisch mit Nr. 136. Pierer'sche HofbnchdrnckereiStephan Geibel & Co. Altenbnrg. 00 o O THE INSTITUrEOF MEDIAEVALSTUDIE3 59 QUEEN'S PARKCRESCENT TORONTO- 5, CANADA /0 8 J o , "?*:&&:^r -M.^^S^MM..',t. Jffi^ M Sv. ?||'^