Jaarverslag 2014
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Jaarverslag 2014 Jaarverslag 2014 Inhoud Voorwoord 3 1 Adviezen 5 1.1 De kracht van sociale innovatie 5 1.2 Briljante bedrijven - effectieve ecosystemen voor ambitieuze ondernemers 6 1.3 Boven het maaiveld - focus op wetenschappelijke zwaartepunten 8 1.4 Landenstudie: Food for thought Wetenschap en innovatie in het 10 Verenigd Koninkrijk 1.5 Balans van de topsectoren 2014 11 1.6 Regionale hotspots. Broedplaats voor innovatie 12 2 Symposium 14 2.1 Symposium: Alle Innovatie Telt! 14 2.2 Symposium: Innovatie en groei in de regio 15 2.3 Symposium: Innovatie Werkt! 16 3 Communicatie en voorlichting 18 4 Samenwerking, (reguliere) overleggen & werkbezoeken 20 4.1 Contacten Tweede Kamer, Eerste Kamer en bewindspersonen 20 4.2 Internationale werkbezoeken en Europa 21 4.3 Werkbezoeken in het land 21 4.4 Overleggen met ministeries 22 4.5 Samenwerking andere adviesraden en andere verwante organisaties 22 5 Organisatie en personeel 23 5.1 De raad 23 5.2 Formatie en bezetting 23 5.3 Financiën en budget 24 6 AWTI-publicaties in 2014 25 Jaarverslag 2014 2 Voorwoord In 2014 stond wetenschap en innovatie in het middelpunt van de belangstelling. In Europa ging het Horizon 2020 programma van start. Met dit Europese subsidieprogramma voor onderzoek en innovatie kunnen onderzoeksinstellingen en bedrijven een beroep doen op een budget van in totaal bijna tachtig miljard euro voor de komende zeven jaar. Het bedrijfsleven en de academische wereld worden uitgedaagd om samen oplossingen te bedenken voor maatschappelijke vraagstukken zoals veiligheid, klimaatverandering, mobiliteit en sociale thema’s. In Den Haag kwam het kabinet voor het eerst na 25 jaar met een wetenschapsvisie. Daarnaast werd een aantal belangrijke nieuwe vraagstukken op de politieke agenda gezet die de komende tijd nog zeker zullen nagalmen. Denk hierbij aan de opkomst en verankering van de deeleconomie, de ontwikkelingen rondom industrie 4.0 en smart industries of de kansen en bedreigingen van de robotisering van arbeid. In ons werk vertaalde dit zich in veel aandacht voor wetenschap en internationalisering. Vanuit de AWTI kijken we terug op een productief jaar. Het eerste advies in 2014 was De kracht van sociale innovatie waarin de aandacht lag op innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Dat advies werd gevolgd door Briljante bedrijven met aandacht voor het innovatieve MKB. We leverden belangrijke input voor de wetenschapsvisie met het advies Boven het maaiveld. De eerste Balans van de topsectoren kwam uit. We bedienden niet alleen de nationale overheid maar ook de regionale overheden met een advies over de Regionale hotspots. En in de landenstudie Food for thought gingen we op zoek naar inspiratie vanuit het Britse wetenschaps- en innovatiesysteem. We organiseerden daarnaast een drietal symposia en onze, veel geprezen, wekelijkse e-mail alert vond zijn weg naar weer meer abonnees. In 2014 kreeg de Adviesraad voor Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) ook een nieuwe naam: Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie (AWTI). Zo kwam er met de raadsvergadering van juli een einde aan een reeks van 243 AWT- raadsvergaderingen en begonnen we in september met de eerste AWTI-vergadering. Met deze verandering adviseert de AWTI niet alleen meer in daad maar ook in naam over innovatie. Om de transformatie onder de aandacht te brengen organiseerde de AWTI het goed bezochte symposium ‘Innovatie werkt!’ en kreeg de AWTI een nieuwe aansprekende huisstijl. De nieuwe raad heeft in de zomer twee nieuwe raadsleden mogen verwelkomen: prof. dr. Roshan Cools (39) en prof. dr. ir. Tim van der Hagen (55). Roshan Cools is hoogleraar in de Cognitieve Neuropsychiatrie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Tim van der Hagen is decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen en hoogleraar in de Reactorfysica aan de TU Delft. Jaarverslag 2014 3 Tegelijkertijd nam de raad afscheid van twee raadsleden: prof. dr. Eduard Klasen en Patrick Morley Msc. Hun tweede en daarmee laatste termijn liep ten einde. Zij maakten sinds 2006 deel uit van de raad. Binnen de raad hadden ze een gezaghebbende positie opgebouwd, gebaseerd op hun specifieke kennis en evenzeer op hun brede en weloverwogen en pragmatische benadering van vraagstukken. In 2015 willen we de productieve lijn voortzetten. Onze ambitie blijft daarbij adviseren op een hoog niveau vanuit een volledig onafhankelijke positie. Interessante adviezen over de verwevenheid van onderzoek en onderwijs, over het kennisabsorptievermogen bij bedrijven, over het nut en de noodzaak van een goede ict-infrastructuur staan al in de steigers. In 2015 komt ook de wetenschapsagenda uit. Een ambitieus project waarbij wij als AWTI natuurlijk de vinger aan de pols houden. Ambitieuze agenda’s vragen om ambitieuze investeringen. Het is te hopen dat zodra economisch betere tijden aanbreken – en daar lijkt het op het moment wel op – het kabinet een financiële impuls aan wetenschap & innovatie zal geven. In het jaarverslag 2014 kijken we terug op de uitgebrachte adviezen en op de overige resultaten. Wij bedanken de raadsleden en stafmedewerkers die met grote inzet hebben gewerkt aan de totstandkoming van onze adviezen. Den Haag, maart 2015 Prof. dr. Uri Rosenthal Dr. Dorette Corbey Jaarverslag 2014 4 1. Adviezen 1.1 De kracht van sociale innovatie 31 januari 2014 Samenvatting In januari 2014 is De kracht van sociale innovatie aangeboden aan de minister van Economische Zaken en de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Sociale innovatie is een verzamelnaam voor initiatieven gericht op innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken en biedt volop kansen voor Nederland. Sociale innovatie zorgt voor dynamiek, experimenteerdrift, innovatieve verdienmodellen en betrokkenheid bij de publieke zaak. Het is vooralsnog echter geen thema van het overheidsbeleid. Nederland loopt hiermee achter op veel andere landen. Sociale innovatie dient daarom snel op de agenda te komen. De overheid zou de wereldwijd geaccepteerde omschrijving van sociale innovatie als uitgangspunt moeten nemen in plaats van de in Nederland gangbare betekenis van werkplaatsinnovatie. De AWT adviseert de overheid verder om meer omgevingen te creëren waarin organisaties en netwerken over bestaande grenzen heen kunnen experimenteren met nieuwe oplossingen, bijvoorbeeld via regelluwe ruimtes en deals. De overheid zou sociale innovatie daarnaast een plaats moeten geven in het innovatie- en kennisbeleid, kennisontwikkeling moeten stimuleren en de samenwerking zoeken met initiatieven zoals de Sociale Innovatiefabriek in Vlaanderen. Landing Op de dag van publicatie verscheen er in Trouw een paginabreed artikel over sociale innovatie, met een interview met de voorzitter Uri Rosenthal en Valerie Frissen, die vanuit de raad het advies leidde. Er is veel getwitterd over het artikel, vooral door twitteraars die zelf betrokken zijn bij sociale initiatieven, en door kennisinstellingen, gemeentes en ministeries. Diverse websites publiceerden samenvattingen, via sommige websites was het hele advies te downloaden, enkele kennisinstellingen schreven een (veelal positieve) reactie/blog. Het advies is toegelicht aan een groep beleidsmedewerkers van de ministeries EZ, OCW en BZK als aan medewerkers van enkele kennisinstellingen en organisaties (SER, Movisie). Tot slot organiseerde de AWT, in samenwerking met Tilburg University, een goed bezocht symposium (110 deelnemers) over diensteninnovatie en sociale innovatie, een verslag hierover is gepubliceerd op de AWT website (zie ook verderop in dit jaarverslag). Jaarverslag 2014 5 Op 3 februari 2014 hebben minister Kamp (EZ) en staatsecretaris Dekker (OCW) het advies aan de beide kamers aangeboden. Tot op heden is er nog geen kabinetsreactie op het advies gekomen. Interviews en workshops ter voorbereiding - Interviews: ongeveer 40 (voornamelijk in 2013) - Startbijeenkomst, 15 personen - Bijeenkomst Midpoint Brabant, 6 personen - AWT bijeenkomst ‘Definitie Sociale Innovatie', 12 personen - Toetsingsbijeenkomst, 10 personen Presentatie over het advies - Kathleen Torrance tijdens een afdelingsoverleg van de directie Primair Onderwijs van het ministerie van OCW (16 september 2014) - Kathleen Torrance geeft toelichting op een expertsessie bij het ministerie van BZK (3 juli 2014) - Valerie Frissen tijdens het symposium ‘Alle Innovatie telt’ (27 februari 2014) 1.2 Briljante bedrijven - Effectieve ecosystemen voor ambitieuze ondernemers 17 maart 2014 Samenvatting De overheid moet zich meer richten op de MKB-ondernemingen die voor economische groei in Nederland zorgen: groeibriljanten. Dit zijn innovatieve ondernemingen met de ambitie en potentie om te groeien, veelal internationaal. De overheid moet deze groeibriljanten centraal zetten en een goede omgeving voor hen creëren om verder te groeien. Groeibriljanten floreren in een omgeving, waarin zij, indien nodig, snel de juiste partners vinden die hen kunnen helpen bij het oplossen van de diverse problemen die zij op hun groeipad tegenkomen. Nederland doet het goed, maar de overheid kan nog veel meer doen om het Nederlandse ecosysteem voor groeibriljanten te versterken. Er liggen grote kansen in het bevorderen van samenwerking tussen groeibriljanten, nationale en internationale opdrachtgevers, publieke partijen en ondernemingen uit andere sectoren en branches. Daarvoor is wel een verandering van mindset nodig bij de regionale en nationale overheid. Erken het belang van groeibriljanten en laat dit zichtbaar terugkomen in de beleidsdoelen, zoals bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk. Het Jaarverslag