Steltkluut Lente 2018 in De Schijnwerper
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
DE STELTKLUUT Tijdschrift van Natuurbeschermingsvereniging De Steltkluut Lente 2018 Colofon Inhoud De Steltkluut Steltkluut Uitgave van Natuurbeschermingsvereniging “De Steltkluut” 3 In de Schijnwerper: Hanneke Smulders verschijnt 4x per jaar. Overname is toegestaan, mits bronver- Rob Kregting melding. Auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun artikelen. 4 Bosontwikkeling in Saeftinghe Redactie: Pepijn Calle, Bas de Maat & Marc Buise Sandra Dobbelaar, Luciën Calle, Rob Kregting, Jaap Verhelst en Bas de Maat 8 Plantenwerkgroep: Waterviolier [email protected] Peter Maas Foto voorpagina: 9 Bijzondere waarnemingen in de regio Bloeiende kroospruim (Sandra Dobbelaar) Rob Remmerts, Johnny du Burck en Eveline D’hoore, Henk Castelijns, Marian Sponselee Opmaak & Productie: Pieters Media 14 Doodshoofdvlinder Contributie 2018 Joop de Bakker & Eddy Taelman De contributie bedraagt € 25,00. Betalingen op rekeningnummer IBAN: NL81 RABO 0136 6055 40 16 Laatste keer nachtvlinderval Bic: RABONL2U Jaap Verhelst t.n.v. Natuurbeschermingsvereniging De Steltkluut 17 Korte berichten Adresgegevens: Het Bestuur Postbus 319, 4530 AH Terneuzen www.steltkluut.nl 18 Agenda [email protected] Jaap Verhelst Website: B. de Maat, [email protected] Voor meer nieuws volg ons op Facebook ‘t Stekkertje Werkgroepen: 20 Pauwenveer Planologiewerkgroep: A. Paauwe Toon Hagenaar [email protected] Vogelwerkgroep: A. Wieland 21 Zusjes konijn 0114-317026, [email protected] Sandra Dobbelaar Werkgroep Landschapsbeheer: B. de Maat 24 Vogelnestjes 06-53559422, [email protected] Sandra Dobbelaar Plantenwerkgroep: P. Maas 0115-617004, [email protected] 26 De acrobaat Sandra Dobbelaar & Johnny du Burck Insectenwerkgroep: J. de Bakker 0114-690482, [email protected] 26 IJsvogel Jeugdgroep: A. van der Giessen Anja van der Giessen 0115-617524, [email protected] Bestuur: A. Paauwe, voorzitter [email protected] L. Calle, secretaris [email protected] Uiterste inleverdatum voor de kopij: 01-05-2018 Vacant, Penningmeester [email protected] Leden Lid worden? P. Calle, A. van der Giessen www.steltkluut.nl/vereniging/lid-worden ISSN 1875-1385 2 De steltkluut lente 2018 In de schijnwerper In ruste Door: Rob Kregting (tekst & foto) Op een idyllische plaats, aan de rand van Zeeuws-Vlaanderen, het Westen.) Ik vind dat belangrijk omdat je dan indirect aan op de grens zogezegd, woont Hanneke Smulders. Klein huisje, natuurbescherming doet. Door bij de kinderen bewondering grote tuin, enorm uitzicht. en verwondering voor de natuur op te wekken hoop ik, dat ze daar later geld voor over hebben. “Hanneke? Dat ben ík. Moeilijke vraag eigenlijk. Ik ben onder- nemer in ruste. Had een adviesbureau in informatievoorzie- Verder zit ik bij de Plantenwerkgroep. Ik geef administratieve ning. Werkte in heel Nederland. Ik woon in Zuiddorpe, ben ondersteuning en doe mee aan de inventarisaties. Vorig jaar getrouwd met Rob (die tegenover me zit te schrijven), ben zijn we druk geweest met de “magere hokken”. Ik deed dat vrijwillig maatschappelijk werker in Axel en begeleid de Stek- graag samen met Nathalie en Clara.” kertjes. Geboren in Helmond (1963), ben ik getogen op Aruba.” “Voor de Steltkluut zou het denk ik goed zijn als er meer sa- “Na mijn Atheneum in Silvolde in de Achterhoek, heb ik de menwerking zou zijn tussen de verschillende groepen: cross- bibliotheekacademie gevolgd. Eerst in Deventer, daarna in over. Bijvoorbeeld via gezamenlijke excursies. Bij de Stekkertjes Tilburg. Sinds 1991 woon ik in Zeeuws-Vlaanderen, omdat Rob doen we dat al door regelmatig mensen uit de andere groepen hier ging werken. Vanuit Zuiddorpe heb ik dat eigen bedrijf op- uit te nodigen mee te doen. Het Praatcafé is daar ook een gezet. En ben ik actief geworden voor Amnesty International.” goed initiatief in. Net als de 1001- soorten dag. We zouden wat meer aan ledenwerving kunnen doen, hoewel de aanwas van “Ik heb me ook meteen aangemeld voor de Steltkluut. Gewoon, kinderen redelijk is. De samenwerking met ’t Duumpje bevalt om ze te steunen. Voor mij zijn natuur en milieu erg belangrijk. me prima. Bijvoorbeeld met de jeugdgroepen Stekkertjes en Als ik me goed herinner heb ik dat bij een kraampje gedaan, Visdiefjes, en de floragroepen.” wellicht bij Lucien en Sandra. Ik ben eigenlijk pas later echt actief geworden bij de Steltkluut. Toen Rob met werken stopte “Het blad vind ik leuk. Ik vraag me wel af of het goed gelezen is hij gaan praten met Lucien over wat er voor hem te doen was wordt.” bij de Steltkluut. Toen hij terug kwam van dat gesprek vertelde hij mij dat de Stekkertjes ook ondersteuning konden gebrui- “Hobby’s? Vooral lezen, tuinieren, wandelen, fietsen en zwem- ken. Ik heb toen met Anja gebeld en daarna is het begonnen: men.” met de Natuurwerkdag 2009. Het was een leuk clubje: Marjon, Anja, Irene en Sandra.” “En mijn man”, vergeet ze natuurlijk te zeggen. “Wat ik nu doe voor de vereniging? Ik begeleid dus de Stek- kertjes, met als jaarlijks hoogtepunt het nachtdierenkamp. De kinderen gaan dan een nachtje kamperen in een natuurgebied. De enige voorwaarde is dat ze lid zijn van de Steltkluut of ’t Duumpje. (We organiseren dat samen met onze collega’s uit 3 Bosontwikkeling in Saeftinghe Bosontwikkeling in Saeftinghe? Het Verdronken Land van Saeftinghe is met haar 3600 hectaren het grootste brakwaterschor van Europa. Wie op de dijk staat ziet een bijna eindeloze grazige boomloze vlakte. Regelmatig stroomt vrijwel het gehele gebied onder en raakt de bodem verzadigd met brak water. Slechts weinig plantensoorten kunnen tegen deze dynamiek, het zijn dan ook vooral de brak- en zoutwaterplanten die hier de dienst uitmaken. Diegenen die het gebied wat beter kennen, weten dat er op de kunstmatig hoger gelegen delen zoals de vliedbergen, dijkrestanten en op Gasdam/-plateau plaatselijk wat bomen en struiken groeien. Indien je goed zoekt, vind je tegenwoordig ook op natuurlijke plekken in het schor in toenemende mate bomen en struiken. Kan de vegetatieontwikkeling op schorren ontsnappen aan zijn estuariene context en kan er een ont- wikkeling richting struweel en zelfs bos ontstaan? Hoe zouttolerant zijn bomen eigenlijk en welke soorten kunnen zich als eerste vestigen? In dit artikel beschrijven we de huidige stand van zaken en gaan we in op de te verwachten ontwik- kelingen. Door: Pepijn Calle (Stichting Het Zeeuwse Landschap), Bas de t.h.v. Baalhoek). Daarbuiten gaat het alleen om de gewone vlier Maat en Marc Buise, foto's: Bas de Maat en de grauwe wilg. De gewone vlier is de talrijkste soort van de natuurlijke groeiplaatsen, desondanks komen er momen- Methode teel waarschijnlijk minder dan 100 struiken voor. Regelmatig Bovenstaande auteurs hebben de laatste jaren alle bomen en hebben ze last van de springtijen, waardoor takken (en zaailin- struiken die ze (in het Nederlandse deel) tegenkwamen vastge- gen?) deels afsterven. Een aantal sprieterige gevallen loopt al legd (veelal ook gefotografeerd) en ingevoerd op waarneming. enkele jaren achtereen op exact dezelfde plaats terug uit, na- nl. Dit is gedaan voor zowel alle kunstmatig opgehoogde delen dat de bovengrondse delen vrijwel geheel afgestorven waren. als op alle natuurlijke groeiplaatsen. Gezien het grote opper- Blijkbaar overleven de wortels, of toch een deel van de wortels vlak en de beperkte onderzoek intensiteit kunnen we geen het, aangezien de struik steeds weer uitloopt. Ondanks de compleet beeld geven. Met name zaailingen kunnen lang on- verre van optimale groeiomstandigheden zien we jaarlijks opgemerkt blijven in de hoge vegetaties. Desondanks hebben besdragende vitale exemplaren. De uitbreiding van vlier gaat we de indruk dat we nu een goede indicatie hebben van de echter wel langzaam, wellicht heeft dit vooral te maken met de soortsamenstellingen en factoren die vestiging bepalen. extreem dynamische groeiplaats, wat ook voor deze soort niet ideaal is. Op sommige locaties speelt lichtgebrek door dichte Waargenomen soorten rietvegetaties mogelijk ook een rol. In totaal zijn er 16 boom-/struiksoorten waargenomen. Uit het overzicht (zie tabel 1) blijkt dat hiervan vooralsnog slechts Bij de grauwe wilg gaat het (buiten het bosje bij Baalhoek) 5 soorten op “natuurlijke groeiplaatsen” in het schor voorko- slechts om enkele exemplaren die hier soms al enkele jaren men (d.w.z. niet op de door mens verhoogde delen). Hiervan standhouden. Dit zijn kleine exemplaren met nauwelijks groei, groeien 3 soorten (schietwilg, bittere wilg en zwarte els) ook een teken dat de groeiplaats niet ideaal is. Ook de overige nog eens uitsluitend op een enkele groeiplaats (bosje in schor plantengroei (nabij de struiken en boompjes) is vaak wat Bosvorming op het schor bij Baalhoek 4 De steltkluut lente 2018 Bosontwikkeling in Saeftinghe Soort Kunstmatige groeiplaats Natuurlijke groeiplaats Aangeplant Laagste groeiplaats Bosontwikkeling in Saeftinghe? volgens AHN3 viewer Bittere wilg geen schor Baalhoek, 1 expl. nee 4,27 NAP Eenstijlge meidoorn enkele expl, gasdam en dijkrest. Sieperdashor geen nee 4,15 NAP Gewone Es < 10 zaailingen geen nee ca 5,75 NAP dijkvoet Gewone esdoorn 1 exp nabij Baalhoek geen nee ? vermoedelijk dijkvoet Gewone vlier Allerlei en vrij algemeen diverse nee vanaf 3,40 NAP Grauwe wilg Schor Baalhoek enkele enkele nee 3,75 NAP Hondsroos 2 locaties: gemaal Baalhoek en Gasplateau geen nee 4,27 NAP Katwilg Schaapskooi de Noord geen ? 4,45 NAP Okkernoot Gasdam geen nee 7,62 NAP Peterselievlier Gasplateau geen nee 5,85 NAP Schietwilg heuvel ca. 30 expl. Schor