Westerschelde
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
TECHNISCHE S C H E L D E C O M M IS S I E SUBCOMMISSIE WESTERSCHELDE rijkswaterstaat - deltadienst milieu en inrichting bibliotheek en documentatie postbus C?03Q 4330 £J\ Middelburg Studierapport VERDIEPING WESTERSCHELDE PROGRAMMA »8'/»3' Antwerpen juni 1984 DEEL I : Tekst Middelburg I Tikwerk en lay-out : Antwerpse Zeediensten. Druk : Waterbouwkundig Laboratorium. Omslagontwerp : Directie Zeeland. • I I I -I- grenadierswQg 31 . 4 33ö PG DEEL I INHOUD BLZ. 1. Inleiding. 1 2. Aanleiding^ doel, motivering en beschrijving van de te bereiken vaarmogelijkheden. 2.1. De ontwikkeling van de zeevaart en het goederen- verkeer. 3 2.2. De invloed van de opgetreden ontwikkeling op de vaart van en naar de haven. 5 2.3. De huidige mogelijkheden voor de zeevaart op de Westerschelde. 6 2.4. De gewenste vaarmogelijkheden na verdieping van de maritieme toegangsweg. 7 3. Vroegere plannen tot verbetering van en reeds uitge- voerde werken aan Scheur en Westerschelde. 3.1. Beschrijving van opgestelde plannen i.v.m. Wester- schelde. 1. Het leidammenprojekt. 9 2, Bochtafsnijding Bath. 10 3.2. Reeds uitgevoerde werken aan de Westerschelde (met uitsluiting van bagger werken). 1. Het inkorten van het Oude Hoofd te Wals- oorden. 11 2. Leidam op de Plaat van Doel. 12 3. Leidam op de Bailastplaat. 12 4. Inpolderingen. 13 3.3. De baggerwerken in Scheur en Westerschelde vanaf hun begin tot en met 1981. 1. Onderhouds- en Verdiepingsbaggerwerken. A. Scheur, 13 B, Westerschelde, 15 2. Zandwinningen. 17 3. Speciestortingen, 19 4. De Westerschelde en haar roondingsgebied. <f.l. Getijregime en Chloridegehalten op de Wester- schelde. 20 -II- 1. Het vertikaal getij, A. Algemeen. 20 B. Gemiddeld-Laag-Laagwater-Spring (GLLWS). 21 C. Overschrijdingsfrekwertties en Grenspeüen, 21 D. Stormvloeden. 22 E. Evolutie van het vertikaal getij. 22 2. Het horizontaal getij. A. Algemeen. 24 B. Eb~ en vioeddebieten. 25 C. Snelheden. 25 D. Evolutie van het horizontaal getij. 25 3. Chlorldegehalten. 25 4.2. Stormvloedbeheersing. 1. Ontwerpcriteria. 27 2. Verhoging van golf oploop bij verhoging van ont- werpwaterstanden. 28 3. Geadviseerde kruinhoogten t.b.v. de deltaverzwa- ringen langs de Westerschelde. A. Berekeningsmethode, 28 B. Presentatie gegevens. 29 C. Eventuele aanpassing van de verstrekte gege- vens. 29 4.3. Morfologische ontwikkeling van de Westerschelde. 29 4.4. Zandhuishouding en stortplaatsen, 1. Buitengebied - Scheur. A. Baggerwerken. 32 B. Stortplaats. 33 C. Zandwinning. 33 2. Westerschelde ten oosten van Vlissingen. A. Zandhuishouding, 34 B, Stortplaatsen. 35 4.5. Stabiliteit van de oevers. 1. Algemeen. 38 2. Evolutie van de verschillende riviergedeelten. A. Vaarwater boven Bath. 40 B. Nauw van Bath rechteroever. 40 C. Overloop van Valkenisse. ' 41 D. Bocht van Walsoorden. 42 E. Hansweert. 42 F. Gat van Ossenisse, 42 4.6. Natuur, Milieu, Visserij en Recreatie. 1. Natuur en Milieu. A. Samenvatting : a) Het Mondingsgebied. 43 b) Westerscheide. 44 B. Interacties binnen het systeem, 46 -III- C. Het Mondingsgebied, abiotische componenten. a) Waterbeweging en morfologie, 47 b) De waterkwaliteit. 48 c) De slibkwaliteit. 51 d) Invloed op aquatische organismen. 52 D. Het Mondingsgebied, biotische componenten. a) Plankton. 52 b) Bodemdieren en vissen, 53 c) Vogels. .53 E. Westerschelde, abiotische componenten. a) Waterbeweging en morfologie. 5* b) De waterkwaliteit. 55 c) De slibkwaliteit. 59 d) Invloed op aquatische organismen. 61 F. Westerschelde, biotische componenten. a) Plankton. 62 b) Vastzittende algen of zeewieren. 63 c) Hogere planten (en lagere dieren) van de schorren. 63 d) Bodemdieren, vissen en andere dieren. 65 e) Vogels. 66 2. Visserij-aspecten (Westerschelde), A. Kraamkamerfunctie. 67 B. Beroepsvisserij. 69 3. Recreatie langs de Westerschelde. A. Strand- en oeverrecreatie. 70 B. Watersport. 70 C. Sportvisserij. 70 D. Verblijfsrecreatie. 71 E. Natuurrecreatie, 71 De Scheepvaart. 1. De scheepvaartroutes. 71 2. Vaarwegmarkering en verkeersbegeleiding. A. Vaarwegmarkering. 72 B. Ankerplaatsen. 73 C. Verkeersscheidingsstelsel en voorzorgsgebie- den. 73 D. Beloodsing. , . 73 E. Verkeersregeling en verkeersbegeleiding. 74 3. Hydraulische en meteorologische kondities. 74 4. Scheepvaartverkeer. A. Gegevensbronnen. 76 B. Goederenvervoer. 76 C. Verkeersintensiteit, 77 D. Scheepstypes, grootte en diepgang. 78 5. Verkeersgedrag. A. Vaarsnelheid. 79 B. Vaarschema1 s, 79 C. Verkeersafspraken. 80 6. Verkeersveiligheid. 80 Bewoning en Risico's. 1. Bewoning in het Westerscheldegebied. 82 2. Risico's voor de omwonende bevolking. 83 -IV- 4.9. Nautische en waterloopkundige overleg- en beheers- instanties. 1. Internationale bilaterale overeenkomsten en af- spraken. A. De Permanente Commissie van Toezicht op de Scheldevaart. 84 a) De beloodsing. S5 b) De bebakening en verlichting. 85 c) Schelde Inlichtingen Dienst (SID). 86 d) Beperkte Walradarketen Westerschelde. 87 e) Uitbreiding Walradarketen (UWRK). 87 B. De Technische Scheldecomrnissie (TSC). 88 2. Nationale beheersinstanties. A. Nederlandse Instanties. 89 B. Belgische Instanties. 89 4.10,De baggervergunning. 90 5. Vereiste vaarwegafmetingen. 5.1. Standaardschepen. 92 5.2. Vaarschema's en getijvensters. 93 5.3. Te onderhouden waterdiepten. 1. Gehanteerde definitie voor de kielspeling, 94 2. Kwantificering van de marges in de bruto- kielspeling, 95 3. Toetsing van de bruto-kielspeüng. 98 4. Te onderhouden diepte boven de drempels. 99 5.4. Aangenomen verkeersaanbod. 100 5.5. Aangenomen verkeerssituaties. 101 5.6. Te onderhouden vaargeulbreedten. 1. Indeling van de vaarweg. 104 2. Ontwerpregels, 104 3. Evaluatie van het voorlopige ontwerp van de geulbreedte. 107 4. Verkeerssimulatie-onderzoek trajekt Hansweert- Zandvliet, 107 5. Te onderhouden vaargeulbreedten op de verschil- lende deeltrajekten. 109 5.7. Keer-, ankerplaatsen en wachtgebieden. 110 5.8. Bemerkingen bij en toepassing van de gehanteer- de criteria voor het ontwerp van de vaarweg, 112 -V- 6. Beoordeling van het voorgestelde ontwerp t.o.v. de I huidige toestand. I 6.1, Morfologie Westerscheide. 1. Inleiding. 11* 2. Westerscheide ten oosten van coördinaat X = I -104.000. A. Verwerking gegevens. IR B. Afleiding grootte-orde van de verdieping 48'/43'. 115 I C. Schematisatie, 115 3. Westerscheide ten westen van de coördinaat X = -104.000. 116 I 4. Overzicht van de schematisaties. 117 5. Schematisering inklusief overdiepte. 118 I 6.2, Getij regime en chloridegehalte. 1, Getijregime Mondingsgebied, 120 2, Getijregime Westerscheide. I A. Inleiding, 120 B. Berekeningen. 122 C. Berekeningsresultaten. 123 I D. Samenvatting. 129 I 3, Chloridegehalten, 130 6.3, Stormvloedstanden en golf oploop. 131 I 6.*. Zandhuishouding en stortplaatsen. 1. Aanlegbaggerwerk, 131 2. Onderhoudsbaggerwerk. A. Buitengebied Scheur. 133 I B. Westerscheide en Drempel van Zandvliet. 133 3. Stortplaatsen, A. Buitengebied. 136 I B. Westerscheide en Zeeschelde. 136 6.5. Stabiliteit van de oevers, I 1. Te verwachten inscharing van de oevers tij- dens en na verdieping, A. Algemene beschouwing, 138 I B. Samenvatting, 142 2. Uit te voeren oever verdedigingen, I 6.6. Natuur, Milieu, Visserij en Recreatie. 1. Natuur en Milieu. A. Het Mondingsgebied - Abiotische componen- I ten. B. Het Mondingsgebied - Biotische componenten. 145 C. De Westerscheide - Abiotische componenten. I a) Waterbeweging en Morfologie, 145 b) Waterkwaliteitsverandering. 147 D. De Westerschelde - Biotische componenten. 149 -VI- I E. Mogelijke maatregelen ter beperking van de •• nadelige gevolgen. 151 2. Gevolgen voor de visserij. 152 m 3, Gevolgen voor de recreatie. 153 I 6.7. Veiligheid van het scheepvaartverkeer. 154 6.8. Risico's voor mens en milieu als gevolg van het P scheepvaartverkeer. 157 6.9. Beheersmaatregelen. I 1, Waterloop- en waterbouwkundig beheer t.b.v. de _ scheepvaart. 161 I 2. Nautische beheersmaatregelen. 162 ™ 7. Werken uit te voeren voor de realisatie van de ge- I wenste verdieping. m 7.1. Verdiepingsbaggerwerk. 165 m 7.2. Opruimen van hindernissen en wrakken. 165 8. Werken uit te voeren i.v.m. de gevolgen van de ver- I dieping. , ™ 8.1. Onderhoudsbaggerwerk. 166 • 8.2. Bescherming van oevers en schorren, 166 8.3. Hydro-Meteo-Systeem (HMS). 167 | 9. Uitvoeringstijd en kosten. 9.1. Uitvoeringstijd. 168 9.2. Kosten. 1. Realisatie. 168 2. Onderhoud. 168 10. Samenvatting en conclusies. 10.1, Samenvatting. 169 10.2. Conclusies. 172 - o - -1- I Hoofdstuk 1. INLEIDING. De Westerschelde met haar mondingsgebied en de Beneden Zeeschelde vormen de maritieme toegangsweg tot de haven van I Antwerpen. Deze haven is grotendeels gelegen op de rechteroever van de Schelde en staat via de zeesiuizen (Royerssluis, Van Cau- welaertsluis, Boudewijnsluis, Zandvüetsiuis en in de toekomst de I Berendrechtsiuis) in verbinding met de Beneden Zeeschelde. Voor de recente expansie op linkeroever wordt deze verbinding tot stand gebracht via Kailosluis. In de toekomst zal de haven op de linker- oever via het Baalhoekkanaal en de Baalhoeksluis met de Wester- I schelde verbonden worden. Bijlage 1,0.1. toont de situatie van de maritieme toegangsweg en van de haven van Antwerpen. I Onderhoudsbaggerwerken worden sinds de eeuwwisseling uitgevoerd om de toegangsweg op diepte te houden. Tijdens het afgelopen decennium werden ook verdiepingsbaggerwerken uitgevoerd om de I maritieme toegangsweg aan te passen aan de schaalvergroting in de scheepsbouw. De bereikte verdieping van de maritieme toe- gangsweg komt echter nog niet tegemoet aan de steeds verder- I gaande schaalvergroting. Om de haven van Antwerpen concurrentieel en leefbaar te houden dient de maritieme