Zetelroof Gratis Epub, Ebook
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ZETELROOF GRATIS Auteur: Geerten Waling Aantal pagina's: 231 pagina's Verschijningsdatum: 2017-02-14 Uitgever: Vantilt, Uitgeverij EAN: 9789460043147 Taal: nl Link: Download hier 'Zetelbehoud is een uitweg voor Kamerleden in gewetensnood' De Republikeinse kritiek deed nauwelijks onder voor die van de Democraten. Met deze stap pleegt Trump verraad aan de Koerden, die een beslissend aandeel hadden in de ontmanteling van het IS-kalifaat. Hij sterkt Erdogan in zijn heerszuchtige aspiraties. En hij deelt een strategische bonus uit aan de vijanden van Amerika. Senator Lindsey Graham noemde het Amerikaanse vertrek zelfs gevaarlijker dan de terugtrekking uit Irak onder Obama. Allemaal mooi en aardig, maar er valt toch moeilijk aan de indruk te ontkomen dat hier sprake is van plaatsvervangende flinkheid. Trumps nonchalante handjeklap met Erdogan kan zeer kwalijke gevolgen hebben in de internationale arena, maar is geen zaak die de modale Amerikaanse kiezer hevig raakt. Dat ligt anders met de felle controverse rond Trumps poging om Oekraïne en China in te schakelen bij het onschadelijk maken van een potentiële politieke rivaal. Dit is een crisis die de hele Amerikaanse politiek dreigt te verlammen. Ook bij dit presidentiële wangedrag staat bepaald niet ieder Republikeins Congreslid te juichen, maar het Witte Huis grijpt de door de Democraten ingezette afzettingsprocedure aan om de achterban te mobiliseren, die Trump blijft zien als kloeke strijder tegen een onverbeterlijke elite. En die achterban kan in veel staten de carrière van een politicus maken en breken. Dus wordt de onvrede ingeslikt of hoogstens omfloerst geuit. Met tot nu toe één aperte uitzondering: Mitt Romney, Senator voor de staat Utah en uitdager van Obama in Hij keurde Trumps handelwijze ondubbelzinnig af. Ik heb een zwak voor Romney. Dat heeft te maken met zijn vader, George Romney, die een halve eeuw geleden gouverneur van Michigan was. Als uitwisselingsstudent heb ik hem een keer ontmoet en toen vermoedelijk ook Mitt de hand geschud. Romney senior was een gematigde Republikein in de Eisenhowertraditie. Hij bevorderde sociale wetgeving en misschien wel zijn markantste daad was de open brief die hij schreef aan Martin Luther King met een steunbetuiging aan diens vrijheidsmars in Detroit. Alleen moest hij zelf verstek laten gaan, want de mars was op zondag, een heilige dag voor de mormoon Romney. Zoon Mitt is een ander type politicus in een andere tijd. Maar voor hem geldt kennelijk wel: noblesse oblige. Paul Brill. Om u deze content te kunnen laten zien, hebben wij uw toestemming nodig om cookies te plaatsen. Open uw cookie-instellingen om te kiezen welke cookies u wilt accepteren. Voor een optimale gebruikservaring van onze site selecteert u "Accepteer alles". U kunt ook alleen de sociale content aanzetten: vink hiervoor "Cookies accepteren van sociale media" aan. The Show Must Go On: de branche vraagt aandacht voor haar penibele situatie. Dat 'fractieverlaters' als Van Kooten hun zetel niet per se aan hun partij hoeven terug te geven, heeft te maken met ons politieke systeem. En in de Grondwet staat dat alle Kamerleden stemmen 'zonder last', wat betekent dat zij vrij zijn om te stemmen zoals ze zelf willen. Maar in de praktijk kennen we ook de zogeheten fractiediscipline, waarbij Kamerleden geacht worden zich te houden aan de partijlijn. Uit kiezersonderzoek van een paar jaar geleden blijkt dat een meerderheid van de Nederlanders geen voorstander is van die fractiediscipline, vertelt politicoloog Tom van der Meer van de Universiteit van Amsterdam. Daar wringt het. Vandaag opperen enkele kiezers op sociale media dat het goed zou zijn als fractieverlaters hun zetel alleen mogen houden als ze bij de vorige verkiezingen genoeg stemmen haalden voor een voorkeurszetel. In het geval van Van Kooten is dat bij lange na niet het geval: zij kreeg stemmen, terwijl er voor een voorkeurszetel ruim Nu krijgt de lijsttrekker alle campagnebudgetten, en dus ook de meeste stemmen. Volgens Waling is het goed dat Kamerleden die hun fractie verlaten de mogelijkheid hebben om hun zetel te behouden. Als zij die uitweg niet hebben, loop je het risico dat er in een partij alleen ja-knikkers overblijven. Want zonder solide coalitie van gezagsgetrouwe partijpolitici zou het land toch onbestuurbaar worden? De versnippering van het partijlandschap, waarbij kwetsbare coalities van magere meerderheden en veel kleine politieke partijen moeten worden gevormd, wordt aangegrepen om de rijen te sluiten. Zelfs de grondwettelijke scheidsmuur tussen de Tweede Kamer en de Eerste Kamer moet daarvoor wijken: steeds vaker zetten fractieleiders uit de Tweede Kamer hun partijgenoten in de Eerste Kamer onder druk om wetsvoorstellen aangenomen te krijgen. Deze ontwikkelingen zijn in de afgelopen vijftien jaar sterk zichtbaar geworden, maar zij zijn niet nieuw. In feite zijn ze ingebakken in het Nederlandse kiesstelsel, vooral zoals dat heeft bestaan sinds de invoering van de evenredige vertegenwoordiging en het algemeen mannelijk kiesrecht , gevolgd door het vrouwelijk kiesrecht Anno vieren we de honderdste verjaardag van dat stelsel, dat ernstige trekjes van ouderdom begint te vertonen. Dat het Nederlandse parlementaire stelsel aansluiting mist met de democratische behoeften van deze tijd wordt door vrijwel iedereen erkend — zoals wel blijkt uit het recente besluit om een staatscommissie in te stellen die de mogelijkheden voor verbetering in kaart moet brengen. De samenkomst van beide sporen in de Grondwet en de Kieswet van heeft ons een mengvorm opgeleverd van de negentiende-eeuwse kiezersdemocratie en de twintigste-eeuwse partijendemocratie. Die mengvorm tekent de huidige politieke praktijk, waarin beide onderdelen regelmatig met elkaar botsen. Honderd jaar na dato verdient zij een kritische evaluatie, met als vertrekpunt een weinig besproken, maar belangrijk aspect van het Nederlandse politieke stelsel: zetelroof. Maar is het eigenlijk wel roof? Want van wie is een parlementszetel? En wat is precies een politieke partij? Hoeveel macht mag en moet zij hebben in de representatieve democratie? Deze vragen worden altijd weer gesteld als een politicus zijn partij verlaat en zijn zetel behoudt. Dit boek behandelt gevallen van zetelroof in het nationale parlement — specifiek: de Tweede Kamer —, maar het fenomeen doet zich ook elders voor. In Provinciale Staten, gemeenteraden en waterschappen gebeurt het veel vaker dat volksvertegenwoordigers zich afsplitsen. Een gemeenteraad is kleiner dan het parlement, maar ook daar moeten verschillende fracties veelvuldig wankele coalities sluiten. Het verlies van één zetel kan dan al snel tot een bestuurscrisis leiden. Een zetelroof op lokaal niveau brengt veelal dezelfde vragen met zich mee over het individuele mandaat versus de partijmacht. Hoewel hieronder dus de nationale politiek centraal staat, zullen de lessen die daaruit te trekken zijn ook op andere bestuursniveaus tot inzicht kunnen strekken. Tussen en zijn er in de Tweede Kamer 58 gevallen van zetelroof geweest — en vijf in de Eerste Kamer. In de politiek onrustige jaren zestig en zeventig, toen partijvernieuwing een actueel thema was, traden veel Kamerleden uit hun oude fractie, maar ook deze eeuw is er sprake van een sterke toename. De stijging zet voorlopig door: de Tweede Kamer die in aantrad en het kabinet-Rutte II vormde, bestond uit elf fracties; bij uittreding in waren dat er maar liefst zeventien. De Tweede Kamer worstelde met al deze nieuwe fracties en haar Presidium stelde op 2 december dan ook een werkgroep Fractievorming in om te zien wat hieraan gedaan kon worden. Vlak voor het zomerreces van presenteerde deze werkgroep, onder voorzitterschap van SGP -Kamerlid Roelof Bisschop, haar rapport aan het Presidium. Dat schaarde zich achter de conclusies, maar liet de beslissing over aan de Tweede Kamer, die daar op 7 december in een plenair debat over sprak. De kleinere fracties werden vertegenwoordigd door voorzitter Bisschop, afsplitser Norbert Klein en diens aartsrivaal Henk Krol 50Plus. Leden van de werkgroep kregen het recht om minderheidsstandpunten te laten aantekenen, wat Klein aangreep om zijn protest tegen de ingrijpende maatregelen te doen optekenen — waarop Henk Krol liet noteren dat hij de maatregelen niet ver genoeg vond gaan en zetelroof geheel wilde verbieden. Al met al spreekt uit het werkstuk geen grootse visie op de parlementaire toekomst, maar vooral veel compromisvorming. De werkgroep stelde voor om via het Reglement van Orde de spreektijd en de status geen eigen fractie meer van zetelrovers te beknotten en hun het fractiebudget te ontzeggen via de Regeling financiële ondersteuning fracties Tweede Kamer. De Kamer besloot op 7 december om deze maatregelen over te nemen. Krijgen zetelrovers straf? Zo moeten we dat volgens Bisschop niet zien. De maatregelen werden pas van kracht na de verkiezingen van , zodat zittende zetelrovers er niet door werden benadeeld. Het voorstel van de werkgroep moest volgens hem vooral begrepen worden als poging de effectiviteit van het parlementaire bedrijf te bevorderen. Vreemd is dat er weinig ophef ontstond over deze ingrijpende maatregelen van de Tweede Kamer. Het benadrukken van het ambtelijke, administratieve karakter van de hervormingen heeft ervoor gezorgd dat het parlementaire en publieke debat over de staatsrechtelijk problematische consequenties ervan te laat op gang kwamen. De gevolgen voor de verhouding tussen het individuele mandaat en de fractiebelangen bleken lang niet voor iedereen duidelijk — het ging toch slechts om het werkbaar houden van