DOCSLIB.ORG

Historijska Misao

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Historijska Misao Historijska misao 1 HISTORIJSKA MISAO · HISTORICAL THOUGHT IZDAVAČ · PUBLISHER Društvo historičara Tuzlanskog kantona, Bosna i Hercegovina The Association of Historians of Tuzla Canton, Bosnia and Herzegovina Odsjek za historiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Tuzli, Bosna i Hercegovina Department of History, Faculty of Philosophy, University of Tuzla, Bosnia and Herzegovina REDAKCIJA · EDITORIAL BOARD Blagoje Govedarica, Freie Universität Berlin Senaid Hadžić, Univerzitet u Tuzli Marko Attila Hoare, Kingston University London Božidar Jezernik, Univerza v Ljubljani Husnija Kamberović, Institut za istoriju Sarajevo Stjepan Matković, Hrvatski institut za povijest Zagreb Adnan Jahić, Univerzitet u Tuzli Šerbo Rastoder, Univerzitet Crne Gore GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK · EDITOR-IN-CHIEF Bego Omerčević, Univerzitet u Tuzli [email protected] LEKTOR · PROOFREADER Edna Klimentić, Univerzitet u Tuzli TEHNIČKI UREDNIK · LAYOUT Mersiha Imamović, Univerzitet u Tuzli SEKRETAR · SECRETARY Mersiha Imamović, Univerzitet u Tuzli [email protected] ŠTAMPA · STAMP OFF-SET Tuzla Časopis izlazi jednom godišnje. The journal is published once a year. Stavovi izneseni u radovima objavljenim u ovom časopisu nisu istovremeno i stavovi Redakcije. The views expressed in papers published in this magazine are not at the same time the views of the Editorial board. Časopis je indeksiran u / Journal indexed in: C.E.E.O.L. (Central Eastern European Online Library) UDK 94 ISSN 2303-7539 DRUŠTVO HISTORIČARA TUZLANSKOG KANTONA ODSJEK ZA HISTORIJU FILOZOFSKOG FAKULTETA UNIVERZITETA U TUZLI HISTORIJSKA MISAO HISTORICAL THOUGHT 4 HISTORIJSKA MISAO, GOD. IV, BR. 4, 1-277, TUZLA, 2018. 3 4 SADRŽAJ Naš četvrti broj ............................................................................................................................................................. 7 ČLANCI Mersiha Imamović, Bego Omerčević Rimska putna komunikacija Salona-Argentaria .............................................................................. 11 Mersiha Imamović Rimska provincija Dalmacija za vrijeme Konstantina Velikog i njegovih nasljednika .................................................................................................................................................................. 41 Midhat Spahić Brak i porodica u Bosni i susjedstvu tokom srednjeg vijeka ...................................................... 71 Senaid Hadžić Velikodržavni programi i projekti jugoistočne Evrope od 30-ih do 70-ih godina 19. stoljeća .................................................................................................................... 89 Abidin Temizer Omer Lutfi Pasha in Bosnia ................................................................................................................................................ 127 Adnan Jahić Nacionalno-politička orijentacija muslimanskih listova u Bosni i Hercegovini za vrijeme austrougarske uprave (1906-1914) ............................... 135 Omer Hamzić Djelovanje „Gajreta“ u manjim mjestima i gradovima Bosne i Hercegovine u periodu između dva svjetska rata – slučaj Lukavca i Puračića ......................................................................................................................................................................... 149 5 Denis Bećirović Bosna i Hercegovina i Bošnjaci (1918-1921) – između uspostavljanja mira i novih nasilja .......................................................................................................................................................................... 181 Vedad Spahić U pohode piscu s druge obale: književni opus Huseina Bašića kao upotpunjenje povijesno-identitetske tektonike crnogorsko-sandžačkih Bošnjaka u kritičkoj vizuri Elbise Ustamujić ......................... 221 Vedada Baraković, Ajša Mevkić Prve skice historije: (medijski) fragmenti koji nedostaju .......................................................... 235 PRIKAZI Adnan Jahić Muslimansko žensko pitanje u Bosni i Hercegovini (1908 – 1950), Bošnjačka nacionalna zajednica za Grad Zagreb i Zagrebačku županiju, Naučnoistraživački institut „Ibn Sina“, Sarajevo, Gradski ured za obrazovanje, kulturu i sport Grada Zagreba, Zagreb, 2017, 552. (Omer Hamzić) ...........................................................................253 IZVJEŠTAJI Izvještaj sa arheoloških iskopavanja na lokalitetu Gornja Tuzla ............................................................................................................................................................ 265 Uputstva autorima ................................................................................................................................................................... 271 Uputstva recenzentima ................................................................................................................................................... 277 6 N A Š Č E T V R T I B R O J Četvrti broj Historijske misli donosi nam radove iz svih historijskih razdoblja. Dva rada se odnose na antički period. U prvom je obrađena magistralna cesta Salona (Solin kod Splita) - Argentaria (područje današnje Srebrenice), a u drugom zbivanja u rimskoj provinciji Dalmaciji koja su bila od presudne važnosti za opstojnost Rimske Imperije, s osvrtom na područje današnje Tuzle koje je imalo aktivnu ulogu u sveukupnim političkim i privrednim zbivanjima u vrijeme kasne antike. Treći rad, u ovom broju Časopisa, pripada srednjem vijeku. Isti je fokusiran na sagledavanje dva veoma važna i opširna fenomena unutar bosanskog društva i društvima u njegovom bližem susjedstvu. Jedan se odnosi na brak, a drugi na porodicu. Oba ova fenomena su izuzetno značajna i naročito važna kako za historiju srednjovjekovne Bosne tako i za zemlje u njenom okruženju. Dva rada posvećena su novovjekovnoj historiji. U prvom radu se, na bazi analitičkih istraživanja, razmatraju uzroci nastanka velikonacionalnih ideja na prostoru Balkanskog poluotoka, te istražuju refleksije istih na širi društveno - politički kontekst. Drugi rad, uglavnom baziran na turskoj historiografskoj literaturi, sagledava aktivnosti Omer - paše Latasa u njegovoj prvoj (poznatijoj misiji) u Bosni 1850 - 1852. godine. Nešto više radova posvećeno je savremenoj historiji. Dva rada su rezultat istraživanja i proučavanja sadržaja koji su objavljivani u muslimanskim listovima. U prvom radu je, kroz analizu programske orijentacije i pojedinih, posebno programskih članaka koji su izlazili u Bosni i Hercegovini početkom XX stoljeća u nekoliko muslimanskih listova, bačeno više svjetla na stanje svijesti bosanskih muslimana u turbulentnom razdoblju između aneksije Bosne i Hercegovine i početka Prvog svjetskog rata. Drugi rad ima posebnu vrijednost za lokalnu historiju, jer nam isti donosi veoma korisne podatke (za Lukavac i Puračić) o ličnostima koje su, između dva svjetska rata, odigrale važnu ulogu u ovim lokalnim zajednicama. Treći rad iz ove problematike se bavi položajem muslimanskog stanovništva u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca u razdoblju državnopravnoga provizorijuma obilježenog političko-sigurnosnom nestabilnošću koja je išla u prilog nasilju i totalnoj diskriminaciji muslimana. 7 Uvodna riječ Razdoblje savremene historije upotpunjeno je sa dva rada koji nisu čisto historijski. Jedan je iz književnosti, a drugi iz medija. U prvom radu se govori o značaju književno - historijskog djelovanja autorice Elbise Ustamujić i njenoj recepciji književnog djela Huseina Bašića u Bosni i Hercegovini i šire. Drugi rad se bavi veoma aktuelnom problematikom. U njemu se, na temelju proučavanja i sagledavanja historijskih izvora u kontekstu uloge masovnih medija, u posredovanju tretmana svjedoka žrtava nasilja u procesima suđenja za ratne zločine, istovremeno uzročno-posljedično, ukazuje na važnost najšireg aspekta profesionalnog tretmana svjedoka žrtava nasilja od strane medija i govori o kontekstualizaciji historijskih zbivanja aktueliziranog pitanja. Također, u ovom broju Historijske misli je studentski izvještaj sa arheoloških iskopavanja koja su obavljena u maju i augustu 2018. godine na lokalitetu Gornja Tuzla. Kroz praktičan rad, na ovom lokalitetu, studenti Odsjeka za historiju su se detaljnije upoznali s fragmentima (neobjavljene) keramike Starčevačke i Vinčanske kulturne grupe. Uz, Acta, non verba, zahvaljujemo se na saradnji svim kolegicama i kolegama, prijateljima, donatorima i saradnicima Historijske misli, čime ujedno pozivamo sve zainteresirane stručnjake i naučnike iz historije, i njoj srodnih nauka, te svima onima koji se zanimaju za historiju, da participiraju u narednom broju ovog Časopisa. GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK 8 ČLANCI 9 10 UDK 656.11:625.7/.8]:94’’652’’ Izvorni naučni rad / Original scientific paper Mersiha Imamović Bego Omerčević Filozofski fakultet Univerziteta u Tuzli [email protected] [email protected] RIMSKA PUTNA KOMUNIKACIJA SALONA-ARGENTARIA Apstrakt: Rimska cesta Salona-Argentaria spada u kategoriju najvažnijih putnih komunikacija koje su svojevremeno Rimljani izgradili na tlu današnje Bosne i Hercegovine. Ona je izgrađena u vrijeme vladavine cara Tiberija (16-17. godine n.e). S njenom izgradnjom uspostavljena je direktna veza između Salone (današnji Solin kod Splita), koja je u to vrijeme bila jedna od glavnih luka na Jadranu i sjedište rimske provincije Dalmacije, s jedne strane i Domavije (današnje šire područje Srebrenice), a preko nje i veza sa Sirmiumom, glavnim gradom provincije Panonije, s druge strane. Ova putna komunikacija je išla pravcem:
Load more

Recommended publications
  • Prilozi-IIS-49-2020 ONLINE-EDD.Pdf
    UDC 93/99 (058) ISSN 2744-1172 UNIVERZITET U SARAJEVU – INSTITUT ZA HISTORIJU PRILOZI CONTRIBUTIONS 49 Sarajevo, 2020. prilozi, univerzitet u sarajevu – institut za historiju, sarajevo, 2020, br. 49 GLAVNA I ODGOVORNA UREDNICA/EDITOR-IN-CHIEF Sonja M. Dujmović [email protected] SEKRETAR/SECRETARY Ajdin Muhedinović [email protected] REDAKCIJA/EDITORIAL BOARD Dženan Dautović, Zavičajni muzej Travnik Hannes Grandits, Univerzitet Humboldt, Berlin Attila Marko Hoare, Univerzitet „Sarajevska škola za nauku i tehnologiju“ Mitsutoshi Inaba, Tokio Adnan Jahić, Filozofski fakultet Univerziteta u Tuzli Hrvoje Klasić, Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu Dragana Kujović, Istorijski institut Crne Gore, Podgorica Salmedin Mesihović, Filozofski fakultet Univerziteta u Sarajevu Enes S. Omerović, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju Nedim Rabić, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju Radmila Radić, Institut za noviju istoriju Srbije, Beograd Ramiza Smajić, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju Filip Šimetin Šegvić, Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu Naučna gledišta u časopisu Prilozi odraz su stavova autora, a ne nužno i Redakcije časopisa. Ovaj broj časopisa Prilozi štampan je uz finansijsku podršku Fondacije za izdavaštvo Sarajevo. SADRŽAJ Uvodna riječ urednice.................................................................................................. 11 ČLANCI I RASPRAVE Sima M. Ćirković Bosanski patareni i zapadne hereze .........................................................................
    [Show full text]
  • From Eur the Festival of Fairy Tales
    croatia Lika – Karlovac Lika Lika – Karlovac Lika-Karlovac li-ka The Festival of Fairy Tales From Europe T he Festival of Fairy Tales he Festival Ozalj Karlovac Duga Resa Bosiljevo Generalski Stol Vrbovsko Krnjak Ogulin Josipdol Slunj Klenovica Jezerane Brinje Senj Saborsko Rakovica Letinac Grabovac Dabar Sv. Juraj Biljevine Podum Lukovo Prozor Vrhovine Sinac Prijeboj Krasno Kuterevo Starigrad Goljak Rab Borje D. Kosinj Lipovo Polje Korenica Kosinjski Bakovac G. Kosinj Jablanac Vrpile Bakovac Ljubovo Klanac Prizna Krbava St. Novalja Budak Cesarica Smiljan Novalja Donji Lapac Karlobag Trnovac Bilaj Udbina Metajna Kolan Medak Pag Gorica Lovinac Sv. Rok Povljana Rtina Starigrad croatia Lika – Karlovac Lika Lika – Karlovac Lika-Karlovac li-ka The Festival of Fairy Tales From Europe T he Festival of Fairy Tales he Festival Ozalj Karlovac Duga Resa Bosiljevo Generalski Stol Vrbovsko Krnjak Ogulin Josipdol Slunj Klenovica Jezerane Brinje Senj Saborsko Rakovica Letinac Grabovac Dabar Sv. Juraj Biljevine Podum Lukovo Prozor Vrhovine Sinac Prijeboj Krasno Kuterevo Starigrad Goljak Rab Borje D. Kosinj Lipovo Polje Korenica Kosinjski Bakovac G. Kosinj Jablanac Vrpile Bakovac Ljubovo Klanac Prizna Krbava St. Novalja Budak Cesarica Smiljan Novalja Donji Lapac Karlobag Trnovac Bilaj Udbina Metajna Kolan Medak Pag Gorica Lovinac Sv. Rok Povljana Rtina Starigrad 1. The Medieval town of Ozalj,www.ozalj.hr 2. Ozalj-Vivodin wine road, www.vinari-vocari-ozalj.hr CROATIA 3. Munjara (Ozalj power station), www.ozalj-tz.hr 4. Ribnik, www.ribnicka-dolina.com 5. Netretić, www.netretic.hr Ozalj 3 6. Dubovac, www.dubovac.info 7. Duga Resa, www.tz-dugaresa.hr LI-KA Ribnik Draganić 8. Karlovac, www.karlovac-touristinfo.hr 9.
    [Show full text]
  • Ekološka Edukacija I Interpretacija S Osvrtom Na Poučne Staze U Karlovačkoj Županji
    Ekološka edukacija i interpretacija s osvrtom na poučne staze u Karlovačkoj županji Flegarić, Milenko Undergraduate thesis / Završni rad 2015 Degree Grantor / Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: Karlovac University of Applied Sciences / Veleučilište u Karlovcu Permanent link / Trajna poveznica: https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:128:318884 Rights / Prava: In copyright Download date / Datum preuzimanja: 2021-10-05 Repository / Repozitorij: Repository of Karlovac University of Applied Sciences - Institutional Repository VELEUČILIŠTE U KARLOVCU ODJEL LOVSTVA I ZAŠTITE PRIRODE STUDIJ LOVSTVA I ZAŠTITE PRIRODE MILENKO FLEGARIĆ EKOLOŠKA EDUKACIJA I INTERPRETACIJA S OSVRTOM NA POUČNE STAZE U KARLOVAČKOJ ŽUPANIJI ZAVRŠNI RAD KARLOVAC, 2015. VELEUČILIŠTE U KARLOVCU ODJEL LOVSTVA I ZAŠTITE PRIRODE STUDIJ LOVSTVA I ZAŠTITE PRIRODE MILENKO FLEGARIĆ EKOLOŠKA EDUKACIJA I INTERPRETACIJA S OSVRTOM NA POUČNE STAZE U KARLOVAČKOJ ŽUPANIJI ZAVRŠNI RAD MENTOR: Dr.sc. NINA POPOVIĆ,v.pred. KARLOVAC, 2015. SAŽETAK Jedan od sigurno najučinkovitijih oblika ili programa ekološke edukacije i njene interpretacije je programski oblik poučnih staza. Poučne staze su osmišljene i projektirane kako bi bile lako razumljive za sve interesne i uzrasne skupine, ujedno i prihvatljive za fizičke mogućnosti velike većine posjetitelja, a neke i za osobe sa posebnim potrebama. Obilaskom poučne staze dolazimo do stručnih podataka i informacija vezanih za prezentiranu temu na vrlo zanimljiv, prihvatljiv, nenametljiv i zabavno-rekreativni način. Na području Karlovačke županije nalazi se ukupno osamdeset područja ekološke mreže Republike Hrvatske, od toga sedamdeset i šest važnih područja za divlje svojte i stanišne tipove te četiri međunarodno važna područja za ptice. Tema ovog završnog rada je prezentirati ekološku edukaciju i interpretaciju u Karlovačkoj županiji sa osvrtom na edukativno-znanstveni program kroz oblik poučnih staza kao i sa ekološkom edukacijom kroz neke druge oblike interpretacije o zaštiti prirode i prirodnih vrijednosti u Karlovačkoj županiji.
    [Show full text]
  • Osmanli Döneminde Bosna Hersek'te Çikan Ilk Özel Türkçe Gazete Gülşen-I Saray
    OSMANLI DÖNEMİNDE BOSNA HERSEK'TE ÇIKAN İLK ÖZEL TÜRKÇE GAZETE GÜLŞEN-İ SARAY Salih Seyhan* ÖZET Osmanlı Devleti'nin uç vilayetlerinden biri olan, çok farklı etnik ve dini bir yapıya sahip olan Bosna Hersek'te XIX y.y.da devletin içinde bulunduğu ciddi problemlerin çok daha fazla hissedildiği söylenebilir. Avusturya Macaristan İmparatorluğu'nın Katolikler, Rusya'nın da Ortodokslar üzerindeki etkileri bölgeyi çok daha hassas bir duruma getirmiştir. Matbaanın kurulduğu dönemde Bosna Hersek'te genel durum, Bosna'da devlet matbaasının kuruluşu, yabancıların basın yoluyla Osmanlı tebaasını etkileme gayretleri, gazeteye duyulan ihtiyaç, gazetenin üstlendiği görevler ve ilk çıkan gazeteler çalışmamızın içeriği içinde yer alan konulardandır. Çalışmaya başlarken öncelikle Türkiye'de ve Bosna Hersek'te konu ile ilgili yapılmış çalışmaları taradık. Daha sonra, dört ay süre ile Bosna Hersek'te ikamet ederek Saraybosna Üniversitesi Felsefe Fakültesi Türkoloji Bölümünde Osmanlı Dönemi gazeteciliği ile ilgili çalışma yapmış veya yapmakta olan akademisyenlerle görüştük. Eğitimlerinin bir bölümünü Türkiye'de yapmış olan ve çok iyi derecede Türkçe bilen, Boşnak Türkoloji master ve doktora öğrencilerinden tercüme ve rehberlik hizmeti aldık. Son olarak Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde, Gülşen-i Saray Gazetesinin mevcut sayılarını inceledik. Osmanlı Döneminde Bosna Hersek'te Türkçe gazeteler konusunda bir çok yerel çalışma olmasına rağmen, Türkiye'de yapılanların sayısının yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Çalışmada öncelikle, ilk özel Türkçe gazete olan Gülşen-i Saray gazetesinin içeriği ve gazeteyi çıkaran Bosna Hersek'in ilk Müslüman gazetecisi olan Mehmed Şakir Kurtçehayiç hakkında bilgi verilecektir. Sonuç bölümünde yerel gazeteler ile ilgili yapılan çalışmaların önemine değinilecektir. Anahtar sözcükler: Gulşen-i Saray, Sarajevsky Cvjetnik, Bosna'da ilk Türkçe gazete, Mehmet Şakir Kurtçehayiç THE FIRST PRIVATE TURKISH NEWSPAPER DURING OTTOMAN PERIOD IN BOSNIA AND HERZEGOVINA GÜLŞEN-İ SARAY ABSTRACT It can ben said that during the XIX.
    [Show full text]
  • Političke Prilike Nakon Austro-Ugarske Okupacije (1878.)
    JEZIK SBORNIKA ZAKONA I NAREDABA ZA BOSNU I HERCEGOVINU OD 1881. DO 1884. I KULTURNO- POLITIČKE PRILIKE NAKON AUSTRO-UGARSKE OKUPACIJE (1878.) Baković, Matijas Doctoral thesis / Disertacija 2019 Degree Grantor / Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: University of Zagreb, Faculty of Croatian Studies / Sveučilište u Zagrebu, Fakultet hrvatskih studija Permanent link / Trajna poveznica: https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:111:412015 Rights / Prava: In copyright Download date / Datum preuzimanja: 2021-10-06 Repository / Repozitorij: Repository of University of Zagreb, Centre for Croatian Studies Hrvatski studiji Matijas Baković JEZIK SBORNIKA ZAKONA I NAREDABA ZA BOSNU I HERCEGOVINU OD 1881. DO 1884. I KULTURNO-POLITIČKE PRILIKE NAKON AUSTRO-UGARSKE OKUPACIJE (1878.) DOKTORSKI RAD Zagreb, 2019. Hrvatski studiji Matijas Baković JEZIK SBORNIKA ZAKONA I NAREDABA ZA BOSNU I HERCEGOVINU OD 1881. DO 1884. I KULTURNO-POLITIČKE PRILIKE NAKON AUSTRO-UGARSKE OKUPACIJE (1878.) DOKTORSKI RAD Mentor: izv. prof. dr. sc. Mario Grčević Zagreb, 2019. University Department of Croatian Studies Matijas Baković THE LANGUAGE OF THE COLLECTION OF THE LAWS AND REGULATIONS FOR BOSNIA AND HERZEGOVINA FROM 1881 TO 1884 AS RELATING TO THE CULTURAL AND POLITICAL SITUATION FOLLOWING THE AUSTRO- HUNGARIAN OCCUPATION (1878) DOCTORAL DISSERTATION Supervisor: Mario Grčević, Associate professor Zagreb, 2019 Zahvaljujem mentoru izv. prof. dr. sc. Mariju Grčeviću na motivaciji, savjetima, strpljenju i potpori tijekom nastajanja ovoga rada roditeljima Ljubi i Ivanu,
    [Show full text]
  • JEVREJA U JUGOSLAVIJI KETUBA (Bračni Ugovor), Ankona, 1652
    JEVREJSKI ISTORIJSKI MUZEJ U BEOGRAOU JEZIK, PISMO I KNJIGA JEVREJA U JUGOSLAVIJI KETUBA (bračni ugovor), Ankona, 1652. JIM, reg. br. 91 /\, u ovom katalogu br. 27 JEVREJSKI ISTORIJSKI MUZEJ U BEOGRADU SAVEZA JEVREJSKIH OPŠTINA JUGOSLAVIJE IZLOŽBA JEZIK, PISMO I KNJIGA JEVREJA JUGOSLAVIJE Izložba je otvorena novembra 1979. godine u okviru obeležavanja 60-go- dišnjiče Saveza jevrejskih opština Jugoslavije. Izdavač: Savez jevrejskih opština Jugoslavije Beograd 1979. Redakcija kataloga: Dr Vidosava Nedomački MiHca Mihailović Eugen Verber Tekst kataloga: Eugen Verber MiHca Mihailović Hedviga Bošković Fotografije: Vukašin Savić Dejan Dizdar Raka Levi Recenzent: Dr Lavoslav Kadelburg Lektor: Velimir Ćurgus Kazimir .׳Prevod hebrejskih, ladino i jidiš tekstova Cadik Danon Josif Levi Nisim Navonović Eugen Verber Krinka Vidaković Prevod rezimea na engleski: Dr Josip Presburger Tehnički uređnik: Branislav Ješić Tiraž: 1 000 primeraka Štampa: Narodna biblioteka Srbije, Beograd, Skerlićeva 1 Nastavljajući sistematski rad na obradi I izlaganju zbirki Jevrejskog istorijskog muzeja, kolektiv ovog muzeja je uz posebne napore pripremio izložbu starih rukopisnih i štampa- nih tekstova iz baštine jugoslovenskih Jevreja, prvu ove vrste u našoj zemlji. Studijski katalog će, verujemo, popuniti veliku prazninu u upoznavanju šire javnosti s mnogim svojstvenostima i raznovrsnim ostvarenjima na potju pisane reči i uopšte kultumog života ove etničke zajednice, nevetike po broju, a/i s veoma dugom istorijom na ovom tlu. Do sada objavljeni i iztagani zapisi uklesani na jevrejskim nadgrobnim spomenicima, ugravirani na metalnim predmetima i izvezeni na tkaninama, svojom sadržinom, iezikom i pismom čine, kao kulturno-istorijski i umetnički spomenici, celinu sa pisanom i štampanom rečju jugostovenskih Jevreja. Svim ustanovama i pojedincima koji su pružanjem podataka, pozajmicom eksponata i stručnim savetima pomogli da se pripremi ova izložba, izražavamo najtopliju zahvalnost.
    [Show full text]
  • The Serbian Orthodox Church and Serbian Education in Bosnia and Herzegovina in the Last Century of Ottoman Rule
    doi: 10.19090/i.2020.31.131-149 UDC: 271.222(497.11)-773-9(497.15)“18“ ISTRAŽIVANJA ORIGINAL SCIENTIFIC PAPER JOURNAL OF HISTORICAL RESEARCHES Received: 24 May 2020 31 (2020) Accepted: 28 July 2020 BORIVOJE MILOŠEVIĆ University of Banja Luka Faculty of Philosophy, Department of History [email protected] SANDRA LUKIĆ University of Banja Luka Faculty of Philosophy, Department of History [email protected] THE SERBIAN ORTHODOX CHURCH AND SERBIAN EDUCATION IN BOSNIA AND HERZEGOVINA IN THE LAST CENTURY OF OTTOMAN RULE Abstract: The origins of initial education of the Serbian people in Bosnia and Herzegovina are found in the Serbian Orthodox churches and monasteries. Monks and priests, although having a modest education, also worked as teachers besides their regular religious functions. The first students were young men, who were trained in the profession of priests. They usually inherited this position from their fathers. The initial courses were of a limited religious character and were not able to provide a broader education to students. Literacy obtained within the sphere of the church could not respond to the needs and spirit of the new age in the middle of the 19th century. Therefore, it was prominent and wealthy Serbian merchants that made a strong impact in establishing modern private schools. Most Serbian schools were financially supported by Serbia and Russia during that century, up until the Austro-Hungarian occupation. Serbian Orthodox church – school municipalities very often addressed Belgrade for help for reconstruction or building schools and churches. The foundation of Pelagic’s Seminary in Banja Luka in 1866 made a significant impact on the cultural progress of Serbs, especially those living in the area of Bosanska Krajina.
    [Show full text]
  • Cultural Politics, Nation Building and Literary Imagery Towards a Post-Colonial Reading of the Literature(S) of Bosnia-Herzegovina 1878–1918 by Stijn Vervaet (Ghent)
    Cultural Politics, Nation Building and Literary Imagery Towards a Post-colonial Reading of the Literature(s) of Bosnia-Herzegovina 1878–1918 by Stijn Vervaet (Ghent) Acknowledgement: This article was Introduction written as the result of research un- Post-colonial studies connected with cultural and literary theories1 that see literature (or: dertaken with the help of a grant from “‘narrative’”, “‘culture’”) as a phenomenon intertwining with power,2 can also provide an in- the Research Foundation – Flan- teresting approach for the study of literary and other intercultural contacts in the Balkans. ders (FWO – Vlaanderen). The au- In this article on Bosnian literary and cultural life between 1878–1918, I will attempt to show thor would like to thank Raymond why post-colonial studies can be inspiring for the study of cultural relations between Aus- Detrez, Wolfgang Müller-Funk, Ur- tria-Hungary and Bosnia and Herzegovina, esp. when doing research about the interweaving sula Reber, Diana Reynolds, and of power, culture/literature and the construction of national or other collective identities. In Clemens Ruthner for their useful addition, I consider it to be an approach that should be developed in accordance with the comments on earlier versions of this (historical) context, which constantly urges us to make corrections to post-colonial claims paper, which was originally written concerning the (study of the) Balkans. in 2005 for the workshop Wechsel- Many historians consider that the Austro-Hungarian rule in Bosnia was very similar to Wirkungen: The Political, Social and colonial rule in British India. Some of them describe the Bosnian politics of the Dual Monar- Cultural Impact of the Austro-Hungar- chy, labeling it without hesitating as “Habsburg colonialism”.3 Some evidence for such a con- ian Occupation on Bosnia-Herze- tention on a symbolic level can be found in Austrian ethnological and travel literature on govina, 1878–1918.
    [Show full text]
  • Općina Ogulin U Domovinskom Ratu
    SVEUČILIŠTE U ZAGREBU FILOZOFSKI FAKULTET ODSJEK ZA POVIJEST OPĆINA OGULIN U DOMOVINSKOM RATU Diplomski rad MENTOR: STUDENT: dr. sc. IVICA ŠUTE IVAN VUKOVIĆ Zagreb, 2015. SADRŽAJ UVOD__________________________________________________________________ 3 1. TERITORIJALNI USTROJ I SASTAV STANOVNIŠTVA___________________ 5 2. GOSPODARSKA DJELATNOST________________________________________ 11 3. POLITIČKE PRILIKE RANIH 1990.-IH__________________________________ 13 4. POČETAK RATA I KLJUČNI DOGAĐAJI_______________________________ 25 5. VRIJEME NAJZNAČAJNIJEG INTENZITETA RATA____________________ 43 6. DALJNJI TIJEK RATA I SVAKODNEVNI ŽIVOT________________________ 65 7. ZAVRŠETAK RATA___________________________________________________ 79 8. POSLJEDICE RATA___________________________________________________ 88 ZAKLJUČAK___________________________________________________________ 94 SAŽETAK______________________________________________________________ 96 SUMMARY_____________________________________________________________ 96 BIBLIOGRAFIJA________________________________________________________ 97 PRILOZI_______________________________________________________________ 103 2 UVOD U diplomskom radu prikazat ću utjecaj Domovinskog rata od 1991. do 1995. godine na život u bivšoj općini Ogulin (današnje administrativne jedinice Grad Ogulin i općine Josipdol, Tounj, Plaški i Saborsko) u ekonomskom, demografskom i političkom smislu, s naglaskom na mjestima najviše pogođenim ratom i vremenu najznačajnijeg intenziteta rata. Svakodnevni život u ekonomskom, demografskom
    [Show full text]
  • Ustavno Pravni Razvoj Bosne I Hercegovine (1910-2010.)
    ZBORNIK RADOVA USTAVNO PRAVNI RAZVOJ BOSNE I HERCEGOVINE (1910-2010.) 1 ZBORNIK RADOVA NAUČNOG SKUPA USTAVNO PRAVNI RAZVOJ BOSNE I HERCEGOVINE (1910-2010.) Izdavač: UNIVERZITET U TUZLI, PRAVNI FAKULTET Za izdavača: Prof. dr. IZUDIN HASANOVIĆ, vanr. prof. Glavni i odgovorni urednik: Dr. sc. EDIN MUTAPČIĆ, docent Redakcijski odbor: Dr. sc. IZUDIN HASANOVIĆ, vanr. prof. Dr. sc. JOSIP VRBOŠIĆ, red. prof. Dr. sc. KASIM TRNKA, red. prof.-emeritus Dr. sc. ADIB ĐOZIĆ, vanr. prof. Mr. sc. ZLATAN BEGIĆ, viši ass. Mr. sc. VEDAD GURDA, viši ass. Mr. sc. MIRELA ČOKIĆ, viši ass. Dr. sc. ZLATAN DELIĆ, docent Lektor i korektor: OMER HELIĆ, prof. DTP i štampa: PRINTAS d.o.o. Srebrenik Za štampariju: ALMIR SELIMOVIĆ Tiraž: 500 primjeraka ------------------------------------------------- CIP - Katalogizacija u publikaciji Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, Sarajevo 342:340.15](497.6)”1910/2010”(063)(082) NAUČNI skup Ustavno pravni razvoj Bosne i Hercegovine (1910-2010.) (2010 ; Tuzla) Zbornik radova / Naučni skup Ustavno pravni razvoj Bosne i Hercegovine (1910-2010.), Tuzla, 2010. godine ; [glavni i odgovorni urednik Edin Mutapčić]. - Tuzla : Univerzitet, 2011. - 484 str. : ilustr. ; 25 cm Bibliografija uz svaki rad ; bibliografske i druge bilješke uz tekst. ISBN 978-9958-609-63-3 COBISS.BH-ID 19265286 ------------------------------------------------- Tuzla, 2011. godine 2 UNIVERZITET U TUZLI PRAVNI FAKULTET ZBORNIK RADOVA NAUČNI SKUP USTAVNO-PRAVNI RAZVOJ BOSNE I HERCEGOVINE (1910-2010.) Tuzla, 17-19. XII 2010. Tuzla, 2011. godine 3 4 SADRŽAJ POZDRAVNI GOVOR .............................................................9 USTAV IZ 1910. GODINE – ULOGA I ZNAČAJ AZEM KOŽAR ULOGA CIVILNOG ADLATUSA U UPRAVLJANJU BOSNOM I HERCEGOVINOM .................................................................. 15 IVAN BALTA ODNOSI AUSTROUGARSKIH POLITIČKIH KRUGOVA PREMA BOSNI I HERCEGOVINI U POVODU DONOŠENJA USTAVA 1910.
    [Show full text]
  • International Court of Justice
    I INTERNATIONAL COURT OF JUSTICE CASE CONCERNING THE APPLICATION OF THE CONVENTION ON THE PREVENTION AND PUNISHMENT OF THE CRIME OF GENOCIDE (CROATIA v. YUGOSLAVIA) MEMORIAL OF THE REPUBLIC OF CROATIA ANNEXES REGIONAL FILES VOLUME 2 PART III KORDUN AND LIKA AND DALMATIA 1 MARCH 2001 II III CONTENTS PART A: KORDUN AND LIKA 1 ETHNIC STRUCTURES 3 Kordun and Lika 5 Crna Draga 6 Novo Selo Lasinjsko 7 Lasinja 8 Lipovača9 Gornji Lađevac 10 Donji Lađevac 11 Arapovac 12 Gornji Popovac 13 Gornji Furjan 14 Saborsko 15 Karlovac 16 Banski Kovačevac 17 Dabar 18 Vrhovine 19 Široka Kula 20 Donji Vaganac 21 Gornji Vaganac 22 Poljanak 23 Smoljanac 24 Lovinac 25 WITNESS STATEMENTS 27 Annex 338: Witness Statement of Đ.T. 29 Annex 339: Witness Statement of M.Č. 33 Annex 340: Witness Statement of S.Š. 36 Annex 341: Witness Statement of I.B. 37 Annex 342: Witness Statement of S.Č. 40 Annex 343: Witness Statement of R.M. 43 Annex 344: Witness Statement of M.Š. 47 Annex 345: Witness Statement of I.Š. 48 IV Annex 346: Witness Statement of M.P. 49 Annex 347: Witness Statement of M.G. 51 Annex 348: Witness Statement of A.K. 53 Annex 349: Witness Statement of I.M. 54 Annex 350: Witness Statement of M.S. 57 Annex 351: Witness Statement of M.M. 60 Annex 352: Witness Statement of M.G.* (1) 61 Annex 353: Witness Statement of M.G.* (2) 62 Annex 354: Witness Statement of J.T. 64 Annex 355: Witness Statement of M.P.
    [Show full text]