DOCSLIB.ORG

Ustavno Pravni Razvoj Bosne I Hercegovine (1910-2010.)

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Ustavno Pravni Razvoj Bosne I Hercegovine (1910-2010.) ZBORNIK RADOVA USTAVNO PRAVNI RAZVOJ BOSNE I HERCEGOVINE (1910-2010.) 1 ZBORNIK RADOVA NAUČNOG SKUPA USTAVNO PRAVNI RAZVOJ BOSNE I HERCEGOVINE (1910-2010.) Izdavač: UNIVERZITET U TUZLI, PRAVNI FAKULTET Za izdavača: Prof. dr. IZUDIN HASANOVIĆ, vanr. prof. Glavni i odgovorni urednik: Dr. sc. EDIN MUTAPČIĆ, docent Redakcijski odbor: Dr. sc. IZUDIN HASANOVIĆ, vanr. prof. Dr. sc. JOSIP VRBOŠIĆ, red. prof. Dr. sc. KASIM TRNKA, red. prof.-emeritus Dr. sc. ADIB ĐOZIĆ, vanr. prof. Mr. sc. ZLATAN BEGIĆ, viši ass. Mr. sc. VEDAD GURDA, viši ass. Mr. sc. MIRELA ČOKIĆ, viši ass. Dr. sc. ZLATAN DELIĆ, docent Lektor i korektor: OMER HELIĆ, prof. DTP i štampa: PRINTAS d.o.o. Srebrenik Za štampariju: ALMIR SELIMOVIĆ Tiraž: 500 primjeraka ------------------------------------------------- CIP - Katalogizacija u publikaciji Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, Sarajevo 342:340.15](497.6)”1910/2010”(063)(082) NAUČNI skup Ustavno pravni razvoj Bosne i Hercegovine (1910-2010.) (2010 ; Tuzla) Zbornik radova / Naučni skup Ustavno pravni razvoj Bosne i Hercegovine (1910-2010.), Tuzla, 2010. godine ; [glavni i odgovorni urednik Edin Mutapčić]. - Tuzla : Univerzitet, 2011. - 484 str. : ilustr. ; 25 cm Bibliografija uz svaki rad ; bibliografske i druge bilješke uz tekst. ISBN 978-9958-609-63-3 COBISS.BH-ID 19265286 ------------------------------------------------- Tuzla, 2011. godine 2 UNIVERZITET U TUZLI PRAVNI FAKULTET ZBORNIK RADOVA NAUČNI SKUP USTAVNO-PRAVNI RAZVOJ BOSNE I HERCEGOVINE (1910-2010.) Tuzla, 17-19. XII 2010. Tuzla, 2011. godine 3 4 SADRŽAJ POZDRAVNI GOVOR .............................................................9 USTAV IZ 1910. GODINE – ULOGA I ZNAČAJ AZEM KOŽAR ULOGA CIVILNOG ADLATUSA U UPRAVLJANJU BOSNOM I HERCEGOVINOM .................................................................. 15 IVAN BALTA ODNOSI AUSTROUGARSKIH POLITIČKIH KRUGOVA PREMA BOSNI I HERCEGOVINI U POVODU DONOŠENJA USTAVA 1910. GODINE.............................................................31 IZUDIN HASANOVIĆ LJUDSKA PRAVA U ZEMALJSKOM STATUTU IZ 1910. GODINE ..........49 MUHAREM KLAPIĆ PRIVREDNE I DEMOGRAFSKE PRILIKE U BOSNI I HERCEGOVINI U VRIJEME DONOŠENJA PRVOG USTAVA (1910.) .............................57 BEGO OMERČEVIĆ EDIN ŠAKOVIĆ POLITIČKO ORGANIZIRANJE NA BOSANSKOHERCEGOVAČKIM PROSTORIMA U PROTOHISTORIJSKOM RAZDOBLJU....................71 SENAID HADŽIĆ OBJAVA USTAVNOG ZAKONA VILAJETA BOSANSKOG I NJEGOVA PROVEDBA.............................................................77 DŽEVAD DRINO KOMPARATIVNA ANALIZA USTAVNO-PRAVNIH RJEŠENJA AUSTRO-UGARSKE MONARHIJE I ZEMALJSKI USTAV BiH.............89 EDIN MUTAPČIĆ OBLIKOVANJE BOSANSKOHERCEGOVAČKOG PRAVNOG SISTEMA U PERIODU AUSTROUGARSKE VLADAVINE (1878. – 1918.).............95 BEĆIR MACIĆ USTAV IZ 1910. I AKTUELNE USTAVNE RASPRAVE........................107 JASMIN BRANKOVIĆ MOSTARSKI SOCIJALDEMOKRATI I PROGLAŠENJE ZEMALJSKOG USTAVA ZA BOSNU I HERCEGOVINU 1910. GODINE......................119 IVONA ŠEGO-MARIĆ USTAV IZ 1910. GODINE .........................................................127 5 JELENA BOŠNJAK PORIJEKLO IDEJE KURIJALNOG IZBORNOG SUSTAVA PO IZBORNOM REDU 1910. GODINE...............................................137 RAZVOJ USTAVNOSTI U BiH OD 1910. DO DANAS LJUBOMIR ZOVKO PITANJE POLOŽAJA BOSNE I HERCEGOVINE I NJENE ADMINISTRATIVNO-TERITORIJALNE PODJELE U KRALJEVSTVU SHS (1921. – 1929.)............................................149 JOSIP VRBOŠIĆ UPRAVNO USTROJSTVO BiH PREMA ZEMALJSKOM ŠTATUTU IZ 1910. TE USTAVU KRALJEVINE SHS IZ 1921. .............................161 EDIN RAMIĆ SPORAZUM CVETKOVIĆ – MAČEK I BOSNA I HERCEGOVINA ......171 DŽEMAL NAJETOVIĆ KONTINUITET RAZVOJA DRŽAVNE I POLITIČKE VLASTI U BiH OD AUSTROUGARSKOG PERIODA DO PRVE SJEDNICE ZAJEDNIČKOG PARLAMENTA BiH, GENEZA POLITIČKOG ORGANIZOVANJA I RASPISIVANJE I SPROVOĐENJE REFERENDUMA 1992. GODINE ................................................183 DENIS BEĆIROVIĆ ZASJEDANJA ZAVNOBIH-A I PRVI USTAV NARODNE REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE ........................................207 OMER HAMZIĆ POČECI POLITIČKOG ORGANIZOVANJA I REZULTATI IZBORA ZA USTAVOTVORNU SKUPŠTINU KRALJEVINE SHS NA TUZLANSKOM OKRUGU ........................................................219 OSMAN SUŠIĆ POLOŽAJ BOSNE I HERCEGOVINE U VIDOVDANSKOM USTAVU – HISTORIJSKI OKVIR AKTUELNE USTAVNO PRAVNE TEME .........227 KASIM TRNKA DEJTONSKI USTAVNI POREDAK PROTIV TRADICIONALNIH VRIJEDNOSTI BOSANSKOHERCEGOVAČKOG DRUŠTVA I DRŽAVE...237 OMER IBRAHIMAGIĆ KONTROVERZE SAVREMENOG USTAVNOG UREĐENJA BiH I NJEGOVE PRIMJENE U PRAKSI ................................................249 ESAD ZGODIĆ USTAVNI PATRIOTIZAM ZA BOSNU I HERCEGOVINU ...................257 6 MIRELA ŠARAC i ANDRIJA CRNKOVIĆ BOSNA I HERCEGOVINA KAO NEDOVRŠENA DRŽAVA: DEJTONSKI MIROVNI SPORAZUM I KAPILARNO ZATIRANJE LJUDSKIH I GRAĐANSKIH PRAVA ............................................................ 269 ZENAID ĐELMO PRAVNA PRIRODA NEZAVISNOSTI I SAMOSTALNOSTI BiH ............ 273 ADIB ĐOZIĆ GENOCID KAO DRUŠTVENA I PRAVNA ČINJENICA BOSANSKO - HERCEGOVAČKE HISTORIJE ................................. 289 LADA SADIKOVIĆ USTAVNE PROMJENE KAO MEĐUNARODNA OBAVEZA DRŽAVE BOSNE I HERCEGOVINE ............................................. 309 TADIJA BUBALOVIĆ ZNAČENJE I VAŽNOST MEĐUNARODNOG PRAVA U ZAŠTITI LJUDSKIH PRAVA – POSEBNO PRAVA NA ŽALBU U KAZNENOM POSTUPKU ........................................................................... 321 GORAN MARKOVIĆ KONTROVERZE O OBLIKU DRŽAVNOG UREĐENJA I POLITIČKOM REŽIMU BOSNE I HERCEGOVINE ........................... 337 ZLATAN MEŠKIĆ ČETIRI OSNOVNE SLOBODE KAO USTAVNI OSNOV ZA HARMONIZACIJU ENTITETSKIH PRIVATNOPRAVNIH PROPISA ....... 355 ELVIRA ISLAMOVIĆ DEJTONSKA KONSTRUKCIJA I AGONIJA EKSPERIMENTALNE DRŽAVE .............................................................................. 373 ZLATAN DELIĆ NEDOPUSTIVO IDENTIFICIRANJE NACIONALNOG, ETNIČKOG I RELIGIJSKOG IDENTITETA KAO POLITIČKA PREPREKA IZGRADNJI NOVOG USTAVA BOSNE I HERCEGOVINE .................................. 381 ZLATAN BEGIĆ MEĐUNARODNI DEMOKRATSKI STANDARDI U USTAVNOM SISTEMU BiH ....................................................................... 401 MAŠA ALIJEVIĆ USTAV BOSNE I HERCEGOVINE (1995. – 2010.) SA POSEBNIM OSVRTOM NA REFORMU USTAVA ............................................. 421 JOŠKO PAVKOVIĆ KRIZA JUGOSLAVENSKE FEDERACIJE I MEMORANDUM SANU ...... 439 7 ANITA PETROVIĆ USTAVNO-PRAVNI OKVIR ZA PRIMJENU NAČELA NOMINALIZMA PRI ISPUNJENJU NOVČANIH OBAVEZA ...................................... 449 MIRELA ČOKIĆ USTAVNI OKVIR PRIVREDNOG RAZVOJA BOSNE I HERCEGOVINE od 1946. do 1991. godine ........................................................... 465 NERMIN TURSIĆ SUVERENITET BiH U POSTDEJTONSKOM PERIODU – KONTROVERZE TUMAČENJA .................................................. 475 8 Pozdravni govor dekana pravnog fakulteta prof. dr. Izudina Hasanovića na otvaranju naučnog skupa “Ustavno - pravni razvoj Bosne i Hercegovine (1910. – 2010.)” Poštovane dame i gospodo, kolegice i kolege, uvaženi akademiče, pošto- vani profesori, cijenjeni prorektori i dekani, predstavnici pravosudnih institucija i medija, studenti! Čini mi posebno zadovoljstvo što mogu u ime studenata i uposlenika Prav- nog fakulteta Univerziteta u Tuzli da pozdravim ovaj skup naučnih i društvenih radnika za koji svi vjerujemo da će rezultati njegovog rada biti značajan prilog i podsticaj za dalje istraživanje i naučnu obradu. Imam prijatnu dužnost da izrazim veliku zahvalnost svim autorima referata koji su se iznad svih očekivanja, i pored brojnih poteškoća, odazvali da budu danas ovdje sa nama u Tuzli. Raduje nas brojnost i kvalitet naučnih radnika koji dolaze s gotovo svih pravnih i filozofskih fakulteta u BiH, Fakulteta političkih nauka u Sa- rajevu, ANU BiH, kao i Pravnih fakulteta iz Zagreba, Osijeka i Splita. Bez ikakvih posebnih sugestija, sasvim spontano i po sopstvenom izboru teme, svaki autor je obradio ona pitanja koja smatra relevantnim za ovu priliku. Na osnovu prispjelih tekstova, ispostavilo se da su, uglavnom, obuhvaćena sva glavna područja predvi- đena za ovaj naučni skup. Upravo zbog karaktera ovog naučnog skupa, njegove usmjerenosti ustav- no-pravnom razvoju BiH, brojnosti učesnika, širine problematike, cijenim da će se učiniti važan korak u istraživanju tog nedovoljno istraženog problema. Za razliku od dosadašnjih izolovanih, sporadičnih, nedovoljno zapaženih pojedinačnih poduhvata, čak i kada su sami po sebi dali značajne rezultate, koji nisu mogli imati veliko dejstvo, ovaj skup, nesumljivo, već po broju učesnika, kao kolek- tivni čin će, nadajmo se, imati izvanredno veliki odjek i trajno dejstvo. Prije svega u naučno-nastavnim institucijama, u nauci uopšte, pa i studentskoj populaciji. Čak ostavljajući po strani pitanje šta, koliko, s kakvim rezultatima će se pokazati pojedini referati, pa i sve zajedno – nesumnjivo je da će baš ovakav skup umnogome doprinijeti buđenju interesovanja, nastavljanju započetih istraživanja, zahvatanju i onoga što će iz raznih razloga ovoga puta izostati. Ovo je u današnjim prilikama najprimjereniji i najproduktivniji podsticaj istraživanja naše naučne ba- štine. Više od toga ne može se očekivati čak da su nam sve okolnosti bile mnogo naklonjenije. Uostalom, u prvom zahvatu nije se ni moglo nešto drugo očekivati, pa i stvarno postići. Naše je zadovoljstvo utoliko veće što je ovo prvi međunarodni naučni skup, kojim se radno, naučno i najprimjerenije obilježava stogodišnjica ustavno - prav- nog razvoja Bosne i Hercegovine. S obzirom na činjenicu da je
Load more

Recommended publications
  • Prilozi-IIS-49-2020 ONLINE-EDD.Pdf
    UDC 93/99 (058) ISSN 2744-1172 UNIVERZITET U SARAJEVU – INSTITUT ZA HISTORIJU PRILOZI CONTRIBUTIONS 49 Sarajevo, 2020. prilozi, univerzitet u sarajevu – institut za historiju, sarajevo, 2020, br. 49 GLAVNA I ODGOVORNA UREDNICA/EDITOR-IN-CHIEF Sonja M. Dujmović [email protected] SEKRETAR/SECRETARY Ajdin Muhedinović [email protected] REDAKCIJA/EDITORIAL BOARD Dženan Dautović, Zavičajni muzej Travnik Hannes Grandits, Univerzitet Humboldt, Berlin Attila Marko Hoare, Univerzitet „Sarajevska škola za nauku i tehnologiju“ Mitsutoshi Inaba, Tokio Adnan Jahić, Filozofski fakultet Univerziteta u Tuzli Hrvoje Klasić, Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu Dragana Kujović, Istorijski institut Crne Gore, Podgorica Salmedin Mesihović, Filozofski fakultet Univerziteta u Sarajevu Enes S. Omerović, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju Nedim Rabić, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju Radmila Radić, Institut za noviju istoriju Srbije, Beograd Ramiza Smajić, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju Filip Šimetin Šegvić, Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu Naučna gledišta u časopisu Prilozi odraz su stavova autora, a ne nužno i Redakcije časopisa. Ovaj broj časopisa Prilozi štampan je uz finansijsku podršku Fondacije za izdavaštvo Sarajevo. SADRŽAJ Uvodna riječ urednice.................................................................................................. 11 ČLANCI I RASPRAVE Sima M. Ćirković Bosanski patareni i zapadne hereze .........................................................................
    [Show full text]
  • Osmanli Döneminde Bosna Hersek'te Çikan Ilk Özel Türkçe Gazete Gülşen-I Saray
    OSMANLI DÖNEMİNDE BOSNA HERSEK'TE ÇIKAN İLK ÖZEL TÜRKÇE GAZETE GÜLŞEN-İ SARAY Salih Seyhan* ÖZET Osmanlı Devleti'nin uç vilayetlerinden biri olan, çok farklı etnik ve dini bir yapıya sahip olan Bosna Hersek'te XIX y.y.da devletin içinde bulunduğu ciddi problemlerin çok daha fazla hissedildiği söylenebilir. Avusturya Macaristan İmparatorluğu'nın Katolikler, Rusya'nın da Ortodokslar üzerindeki etkileri bölgeyi çok daha hassas bir duruma getirmiştir. Matbaanın kurulduğu dönemde Bosna Hersek'te genel durum, Bosna'da devlet matbaasının kuruluşu, yabancıların basın yoluyla Osmanlı tebaasını etkileme gayretleri, gazeteye duyulan ihtiyaç, gazetenin üstlendiği görevler ve ilk çıkan gazeteler çalışmamızın içeriği içinde yer alan konulardandır. Çalışmaya başlarken öncelikle Türkiye'de ve Bosna Hersek'te konu ile ilgili yapılmış çalışmaları taradık. Daha sonra, dört ay süre ile Bosna Hersek'te ikamet ederek Saraybosna Üniversitesi Felsefe Fakültesi Türkoloji Bölümünde Osmanlı Dönemi gazeteciliği ile ilgili çalışma yapmış veya yapmakta olan akademisyenlerle görüştük. Eğitimlerinin bir bölümünü Türkiye'de yapmış olan ve çok iyi derecede Türkçe bilen, Boşnak Türkoloji master ve doktora öğrencilerinden tercüme ve rehberlik hizmeti aldık. Son olarak Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde, Gülşen-i Saray Gazetesinin mevcut sayılarını inceledik. Osmanlı Döneminde Bosna Hersek'te Türkçe gazeteler konusunda bir çok yerel çalışma olmasına rağmen, Türkiye'de yapılanların sayısının yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Çalışmada öncelikle, ilk özel Türkçe gazete olan Gülşen-i Saray gazetesinin içeriği ve gazeteyi çıkaran Bosna Hersek'in ilk Müslüman gazetecisi olan Mehmed Şakir Kurtçehayiç hakkında bilgi verilecektir. Sonuç bölümünde yerel gazeteler ile ilgili yapılan çalışmaların önemine değinilecektir. Anahtar sözcükler: Gulşen-i Saray, Sarajevsky Cvjetnik, Bosna'da ilk Türkçe gazete, Mehmet Şakir Kurtçehayiç THE FIRST PRIVATE TURKISH NEWSPAPER DURING OTTOMAN PERIOD IN BOSNIA AND HERZEGOVINA GÜLŞEN-İ SARAY ABSTRACT It can ben said that during the XIX.
    [Show full text]
  • Političke Prilike Nakon Austro-Ugarske Okupacije (1878.)
    JEZIK SBORNIKA ZAKONA I NAREDABA ZA BOSNU I HERCEGOVINU OD 1881. DO 1884. I KULTURNO- POLITIČKE PRILIKE NAKON AUSTRO-UGARSKE OKUPACIJE (1878.) Baković, Matijas Doctoral thesis / Disertacija 2019 Degree Grantor / Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: University of Zagreb, Faculty of Croatian Studies / Sveučilište u Zagrebu, Fakultet hrvatskih studija Permanent link / Trajna poveznica: https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:111:412015 Rights / Prava: In copyright Download date / Datum preuzimanja: 2021-10-06 Repository / Repozitorij: Repository of University of Zagreb, Centre for Croatian Studies Hrvatski studiji Matijas Baković JEZIK SBORNIKA ZAKONA I NAREDABA ZA BOSNU I HERCEGOVINU OD 1881. DO 1884. I KULTURNO-POLITIČKE PRILIKE NAKON AUSTRO-UGARSKE OKUPACIJE (1878.) DOKTORSKI RAD Zagreb, 2019. Hrvatski studiji Matijas Baković JEZIK SBORNIKA ZAKONA I NAREDABA ZA BOSNU I HERCEGOVINU OD 1881. DO 1884. I KULTURNO-POLITIČKE PRILIKE NAKON AUSTRO-UGARSKE OKUPACIJE (1878.) DOKTORSKI RAD Mentor: izv. prof. dr. sc. Mario Grčević Zagreb, 2019. University Department of Croatian Studies Matijas Baković THE LANGUAGE OF THE COLLECTION OF THE LAWS AND REGULATIONS FOR BOSNIA AND HERZEGOVINA FROM 1881 TO 1884 AS RELATING TO THE CULTURAL AND POLITICAL SITUATION FOLLOWING THE AUSTRO- HUNGARIAN OCCUPATION (1878) DOCTORAL DISSERTATION Supervisor: Mario Grčević, Associate professor Zagreb, 2019 Zahvaljujem mentoru izv. prof. dr. sc. Mariju Grčeviću na motivaciji, savjetima, strpljenju i potpori tijekom nastajanja ovoga rada roditeljima Ljubi i Ivanu,
    [Show full text]
  • Historijska Misao
    Historijska misao 1 HISTORIJSKA MISAO · HISTORICAL THOUGHT IZDAVAČ · PUBLISHER Društvo historičara Tuzlanskog kantona, Bosna i Hercegovina The Association of Historians of Tuzla Canton, Bosnia and Herzegovina Odsjek za historiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Tuzli, Bosna i Hercegovina Department of History, Faculty of Philosophy, University of Tuzla, Bosnia and Herzegovina REDAKCIJA · EDITORIAL BOARD Blagoje Govedarica, Freie Universität Berlin Senaid Hadžić, Univerzitet u Tuzli Marko Attila Hoare, Kingston University London Božidar Jezernik, Univerza v Ljubljani Husnija Kamberović, Institut za istoriju Sarajevo Stjepan Matković, Hrvatski institut za povijest Zagreb Adnan Jahić, Univerzitet u Tuzli Šerbo Rastoder, Univerzitet Crne Gore GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK · EDITOR-IN-CHIEF Bego Omerčević, Univerzitet u Tuzli [email protected] LEKTOR · PROOFREADER Edna Klimentić, Univerzitet u Tuzli TEHNIČKI UREDNIK · LAYOUT Mersiha Imamović, Univerzitet u Tuzli SEKRETAR · SECRETARY Mersiha Imamović, Univerzitet u Tuzli [email protected] ŠTAMPA · STAMP OFF-SET Tuzla Časopis izlazi jednom godišnje. The journal is published once a year. Stavovi izneseni u radovima objavljenim u ovom časopisu nisu istovremeno i stavovi Redakcije. The views expressed in papers published in this magazine are not at the same time the views of the Editorial board. Časopis je indeksiran u / Journal indexed in: C.E.E.O.L. (Central Eastern European Online Library) UDK 94 ISSN 2303-7539 DRUŠTVO HISTORIČARA TUZLANSKOG KANTONA ODSJEK ZA HISTORIJU FILOZOFSKOG
    [Show full text]
  • JEVREJA U JUGOSLAVIJI KETUBA (Bračni Ugovor), Ankona, 1652
    JEVREJSKI ISTORIJSKI MUZEJ U BEOGRAOU JEZIK, PISMO I KNJIGA JEVREJA U JUGOSLAVIJI KETUBA (bračni ugovor), Ankona, 1652. JIM, reg. br. 91 /\, u ovom katalogu br. 27 JEVREJSKI ISTORIJSKI MUZEJ U BEOGRADU SAVEZA JEVREJSKIH OPŠTINA JUGOSLAVIJE IZLOŽBA JEZIK, PISMO I KNJIGA JEVREJA JUGOSLAVIJE Izložba je otvorena novembra 1979. godine u okviru obeležavanja 60-go- dišnjiče Saveza jevrejskih opština Jugoslavije. Izdavač: Savez jevrejskih opština Jugoslavije Beograd 1979. Redakcija kataloga: Dr Vidosava Nedomački MiHca Mihailović Eugen Verber Tekst kataloga: Eugen Verber MiHca Mihailović Hedviga Bošković Fotografije: Vukašin Savić Dejan Dizdar Raka Levi Recenzent: Dr Lavoslav Kadelburg Lektor: Velimir Ćurgus Kazimir .׳Prevod hebrejskih, ladino i jidiš tekstova Cadik Danon Josif Levi Nisim Navonović Eugen Verber Krinka Vidaković Prevod rezimea na engleski: Dr Josip Presburger Tehnički uređnik: Branislav Ješić Tiraž: 1 000 primeraka Štampa: Narodna biblioteka Srbije, Beograd, Skerlićeva 1 Nastavljajući sistematski rad na obradi I izlaganju zbirki Jevrejskog istorijskog muzeja, kolektiv ovog muzeja je uz posebne napore pripremio izložbu starih rukopisnih i štampa- nih tekstova iz baštine jugoslovenskih Jevreja, prvu ove vrste u našoj zemlji. Studijski katalog će, verujemo, popuniti veliku prazninu u upoznavanju šire javnosti s mnogim svojstvenostima i raznovrsnim ostvarenjima na potju pisane reči i uopšte kultumog života ove etničke zajednice, nevetike po broju, a/i s veoma dugom istorijom na ovom tlu. Do sada objavljeni i iztagani zapisi uklesani na jevrejskim nadgrobnim spomenicima, ugravirani na metalnim predmetima i izvezeni na tkaninama, svojom sadržinom, iezikom i pismom čine, kao kulturno-istorijski i umetnički spomenici, celinu sa pisanom i štampanom rečju jugostovenskih Jevreja. Svim ustanovama i pojedincima koji su pružanjem podataka, pozajmicom eksponata i stručnim savetima pomogli da se pripremi ova izložba, izražavamo najtopliju zahvalnost.
    [Show full text]
  • The Serbian Orthodox Church and Serbian Education in Bosnia and Herzegovina in the Last Century of Ottoman Rule
    doi: 10.19090/i.2020.31.131-149 UDC: 271.222(497.11)-773-9(497.15)“18“ ISTRAŽIVANJA ORIGINAL SCIENTIFIC PAPER JOURNAL OF HISTORICAL RESEARCHES Received: 24 May 2020 31 (2020) Accepted: 28 July 2020 BORIVOJE MILOŠEVIĆ University of Banja Luka Faculty of Philosophy, Department of History [email protected] SANDRA LUKIĆ University of Banja Luka Faculty of Philosophy, Department of History [email protected] THE SERBIAN ORTHODOX CHURCH AND SERBIAN EDUCATION IN BOSNIA AND HERZEGOVINA IN THE LAST CENTURY OF OTTOMAN RULE Abstract: The origins of initial education of the Serbian people in Bosnia and Herzegovina are found in the Serbian Orthodox churches and monasteries. Monks and priests, although having a modest education, also worked as teachers besides their regular religious functions. The first students were young men, who were trained in the profession of priests. They usually inherited this position from their fathers. The initial courses were of a limited religious character and were not able to provide a broader education to students. Literacy obtained within the sphere of the church could not respond to the needs and spirit of the new age in the middle of the 19th century. Therefore, it was prominent and wealthy Serbian merchants that made a strong impact in establishing modern private schools. Most Serbian schools were financially supported by Serbia and Russia during that century, up until the Austro-Hungarian occupation. Serbian Orthodox church – school municipalities very often addressed Belgrade for help for reconstruction or building schools and churches. The foundation of Pelagic’s Seminary in Banja Luka in 1866 made a significant impact on the cultural progress of Serbs, especially those living in the area of Bosanska Krajina.
    [Show full text]
  • Cultural Politics, Nation Building and Literary Imagery Towards a Post-Colonial Reading of the Literature(S) of Bosnia-Herzegovina 1878–1918 by Stijn Vervaet (Ghent)
    Cultural Politics, Nation Building and Literary Imagery Towards a Post-colonial Reading of the Literature(s) of Bosnia-Herzegovina 1878–1918 by Stijn Vervaet (Ghent) Acknowledgement: This article was Introduction written as the result of research un- Post-colonial studies connected with cultural and literary theories1 that see literature (or: dertaken with the help of a grant from “‘narrative’”, “‘culture’”) as a phenomenon intertwining with power,2 can also provide an in- the Research Foundation – Flan- teresting approach for the study of literary and other intercultural contacts in the Balkans. ders (FWO – Vlaanderen). The au- In this article on Bosnian literary and cultural life between 1878–1918, I will attempt to show thor would like to thank Raymond why post-colonial studies can be inspiring for the study of cultural relations between Aus- Detrez, Wolfgang Müller-Funk, Ur- tria-Hungary and Bosnia and Herzegovina, esp. when doing research about the interweaving sula Reber, Diana Reynolds, and of power, culture/literature and the construction of national or other collective identities. In Clemens Ruthner for their useful addition, I consider it to be an approach that should be developed in accordance with the comments on earlier versions of this (historical) context, which constantly urges us to make corrections to post-colonial claims paper, which was originally written concerning the (study of the) Balkans. in 2005 for the workshop Wechsel- Many historians consider that the Austro-Hungarian rule in Bosnia was very similar to Wirkungen: The Political, Social and colonial rule in British India. Some of them describe the Bosnian politics of the Dual Monar- Cultural Impact of the Austro-Hungar- chy, labeling it without hesitating as “Habsburg colonialism”.3 Some evidence for such a con- ian Occupation on Bosnia-Herze- tention on a symbolic level can be found in Austrian ethnological and travel literature on govina, 1878–1918.
    [Show full text]