NUMERA O LE PUSAMELI-1151 NUMERA O LE TELEFONI Fogafale 1 & 2 FMFM I’I, Matagialalua (685)62000/21373 MAOTA O LE MALO NUMERA O LE FAX (685)24675 [email protected] SĀMOA Upega tafailagi-www.sbs.gov.ws

O le fa ’afanua o le Itumalo o i Sasa’e i totonu o Savai’i

FA’AMAUMAUGA MA FA’AMATALAGA O LE ITUMALO O VAISIGANO I SASA’E

17 Tesema 2018

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 1

OFISA O FUAINUMERA FA’AMAUINA, TUSIGAIGOA O TAGATA MA FALE 2016

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 2

FA’ATOMUAGA

O le līpoti muamua lenei ua tu’ufa’atasia ai nisi o fa’amatalaga ma fa’amaumauga ua filifilia mo Itumalo e 47 i totonu o . O nei fa’amaumauga na mafai ona aoina mai le Tusigāigoa o Tagata ma Fale 2016. O fa’amatalaga o lo’o i totonu o lenei līpoti e aofia ai le

Vaega 1: Fa’amaumauga i le Faitau Aofa’i o tagata e pei ona tā’ua i lalo

• Faitau aofa’i o tagata mai tusigāigoa e fā talu ai, • Fa’amaumauga o ali’i ma tama’ita’i, • Tausaga o tagata, • Tulaga tau a’oa’oga, • Galuega fa’atino ma • Tapuā’iga lotu.

Vaega 2: Fa’amaumauga o Auāiga ma au’au’naga na ‘ausia e pei ona tā’ua atu i lalo

• Aofa’iga o Auāiga, • Auaunaga o molī eletise, • Auaunaga o suāvai, • Fa’avelaina o mea’ai taumafa, • Auāiga ua maua pusa ‘aisa • Feso’ota’iga i telefoni, leitiō ma televise • Auāiga ua maua ta’avale afi • Auaunaga o lapisi lafoa’i • Ituaiga faleui

Vaega 3: Siata mo fa’amaumauga o afio’aga ta’itasi i totonu o Itumalo

Vaega 4: Pepa fesili o le Tusigaigoa o Tagata ma Fale 2016

Fa’amoemoe o le a aogā lenei līpoti mo le atina’e o Itumalo ma afio’aga uma o le atunu’u.

Fa’afetai

Ali’imuamua Malaefono Tauā Ta’aloga Fa’asalaina FA’AMAU FUAINUMERA A LE MĀLŌ

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 1

FA’AMAUMAUGA MA FA’AMATALAGA O TAGATA O LE ITUMALOO VAISIGANO I SASA’E

Faitau aofa’i o Ali’i ma Tama’ita’i, 2016

Mai le aofa’iga e 2,102 tagata i le tausaga 2016, e tutusa le faitau aofa’i o le itūpā o Ali’i ma Tama’ita’i i le ta’i 50 pasene (1,060) mo Ali’i ma le (1,042) o Tama’ita’i. O pasene masani lava ia mo Ali’i ma Tama’ita’i e pei ona fa’amauina mai i isi Tusigāigoa ua tuanai.

Kalafi 1 : Pasene o Ali'i ma Tama'ita'i o le Itumalo o Vaisigano i Sasa'e, 2016

Ali'i 50% 50% Tama'ita'i

Tausaga o tagata, 2016

E tusa ma le 49 pasene (1,032) o le faitau aofa’i o le Itumalo, o fānau lāiti ma tupulaga talavou e amata mai le pepe ma fa’asolo atu ai i le 20 tausaga le matutua. E tusa ma le 43 pasene (899) o tagata ua atoa le 21 i le 64 tausaga, ae nā o le 8 pasene (161) o tagata, ua aulia le tausaga penisione.

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 2

Kalafi 2 : Pasene o tagata i va-i-tausaga o le Itumalo o Vaisigano i Sasa'e, 2016

8%

0-20 tausaga 21-64 tausaga 49% 43% 65 tausaga ma luga atu

Tulaga o A’oa’oga, 2016

Mai le 1,249 o le faitau aofa’i o tagata ua atoa le 15 tausaga ma luga atu o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, e tusa ma le 41 pasene (512) o i latou ua ‘ausia Tusi pasi o le Vasega 12 ma isi vasega maualuluga, ae o le to’atele, e le’i ‘ausia ia tulaga tau a’oa’oga.

Kalafi 3 : Pasene o tagata 15 tausaga ma luga atu ua 'ausia Tusi pasi i a'oa'oga, 2016

26% Tusi pasi Vasega 12 Tusi pasi Vasega 13 Tusi pasi Maualuluga atu 59% 8% Leai se Tusi pasi 7%

Galuega fa’atino, 2016

E tusa ma le 38 pasene (573) o tagata ua atoa le 10 tausaga ma luga atu o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, o lo’o gafa lava ma le tausiga o le lotoifale, e aofia ai le gāseseina o taumafa, fa’amāmāina o maota ma laoa, fa’apea le tausiga o tagata matutua ma fānau lāiti. O le isi 23 pasene (346), o i latou o lo’o ‘auai i a’oa’oga ae 20 pasene (301) o lo’o fa’atinoina galuega o le faifa’ato’aga, faigafaiva po’o lafumanu. E tusa ma le 9 pasene (133) o i latou o lo’o faigaluega i galuega totogi ma se vaega iti’iti o Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 3 le faitau aofa’i, o le au fai pisinisi e aofia ai i latou o lo’o fa’atinoina a latou pisinisi ta’ito’atasi e leai ni ‘aufaigaluega, fa’apea pisinisi e fai a latou ‘aufaigaluega totogi.

Kalafi 4 : Pasene o tagata 10 tausaga ma luga atu ma itū'āiga galuega o lo’o fa'atino, 2016

1% 2% 7% Tausi 'āiga 9% Ā'oga 38% Fa'ato'aga, Faiva, Lafu manu Faigaluega totogi 20% Faipisinisi Fesoasoani 23% Isi galuega

Tulaga Tau Tapuā’iga , 2016

E latalata i le ‘afa ole faitau aofa’i po’o le 35 pasene o tagata uma o le Itumalo, e lolotu i le EFKS, soso’o ai ma le 25 pasene e lolotu Metotisi. E 14 pasene o le faitau aofa’i e lolotu i le Ekalesia o le Aupaia o Aso e Gata ai po’o le Mamona ma le 10 pasene o lo’o ‘auai i le Katoliko. O le isi 15 pasene, e aofia uma ai isi Tapuā’iga e pei ona fa’ailoa atu i le siata 1.

Siata 1: Faitau aofa’i o tagata o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e ma ituaiga Tapuā’iga lotu o lo’o ‘auai ai, 2016

Aofa'iga Pasene Lisi o Tapuā’iga 2102 100% Ekalesia Fa’alapotopotoga Kerisiano i Samoa (EFKS) 744 35% Ekalesia Metotisi 527 25% Ekalesia o le Aupaia o Aso e Gata ai 299 14% Ekalesia Katoliko 217 10% Aso fitu (SDA) 142 7% Ekalesia Papatiso 80 4% Fa’apotopotoga a le (AOG) 48 2% Aso fitu (SISDAC) 20 1% Isi Tapuā’iga 25 1% Faitau aofa’i o tagata i Itumalo uma e 47 o Samoa, 2016

I le fa’atulagaina o le faitau aofa’i o Itumalo uma e 47 o Samoa, e tulaga 29 ai le faitau aofa’i o Vaisigano i Sasa’e, pe tusa lea ma le 1.1 pasene (2,102) o le faitau aofa’i o Samoa atoa, e pei ona fa’a’alia i le siata 2.

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 4

Siata 2: Faitau aofa’i o tagata i Itumaloe 47 o Samoa, 2016 Aofa'iga Pasene Tūlaga Itūmālō o Sāmoa 195,979 100.0 1 Faleata i Sisifo 22989 11.7 2 Vaimauga Sisifo Nu.2 14592 7.4 3 Faleata i Sasa'e 13864 7.1 4 Sāgaga lē Falefā 12760 6.5 5 Vaimauga Sisifo Nu.1 8935 4.6 6 Vaimauga i Sasa'e 8151 4.2 7 Ā'ana Alofi Nu.3 6227 3.2 8 Sāgaga lē Usoga 6005 3.1 9 Gaga'emauga Nu.1 5174 2.6 10 'Āiga i le Tai 5029 2.6 11 Anoāma'a i Sisifo 4993 2.5 12 Sāfata i Sisifo 4375 2.2 13 Ā'ana Alofi Nu.1 i Sasa'e 4260 2.2 14 Anoāma'a i Sasa'e 4196 2.1 15 Āleipata itūpā i Lalo 4188 2.1 16 Lefaga ma Faleāse'ela 4059 2.1 17 lē Falefā 3567 1.8 18 Faleālili i Sisifo 3425 1.7 19 Palauli i Sisifo 3334 1.7 20 Fa'asālele'aga Nu.1 i Sasa'e 3274 1.7 21 A'ana Alofi Nu.2 3239 1.7 22 Falelātai ma Samatau 3192 1.6 23 Faasalele'aga Nu.1 i Sisifo 3054 1.6 24 Fa'asālele'aga Nu.2 2910 1.5 25 Fa'asālele'aga Nu.3 2787 1.4 26 Palauli i Sasa'e 2399 1.2 27 Si'umu 2342 1.2 28 Ā'ana Alofi Nu.1 i Sisifo 2288 1.2 29 Vaisigano i Sasa'e 2102 1.1 30 Gagaifomauga Nu.2 2043 1.0 31 Satupa'itea 1938 1.0 32 Sālega i Sisifo 1937 1.0 33 Sāfata i Sasa'e 1894 1.0 34 Lotofaga 1841 0.9 35 Ālātaua i Sisifo 1750 0.9 36 Gaga'emauga Nu.3 1695 0.9 37 Va'a o Fonotī 1621 0.8 38 Vaisigano i Sisifo 1599 0.8 39 Fa'asālele'aga Nu.4 1541 0.8 40 Lepā 1521 0.8 41 Gagaifomauga Nu.3 1448 0.7 42 Gagaifomauga Nu.1 1387 0.7 43 Sālega i Sasa'e 1386 0.7 44 Falealili i Sasa'e 1359 0.7 45 Āleipata itupa i Luga 1246 0.6 46 Faleālupo 1092 0.6 47 Gaga'emauga Nu.2 971 0.5 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina, Tusigāigoa o Tagata ma Fale, 2016

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 5

VAEGA 2: FA’AMAUMAUGA O AUĀIGA MA AUAUNAGA UA ‘AUSIA

Aofaiga o Auāiga E tusa ma le 318 le aofa’iga o Auāiga ta’itasi sa fa’amautū ma nonofo i totonu o le Itumaloo Vaisigano i Sasa’e, sa faitauina i le Tusigāigoa 2016. O Auāiga nei, e aofia ai tagata e āiga pe e lē āiga fo’i, e iai le tagata e fai ma Ulu o le Auāiga e pei o le tamā poo le tinā, ma e nonofo fa’atasi ma ‘a’ai fa’atasi, e pei ona masani ai āiga Samoa.

Auaunaga tau eletise

E lata i le 100 pasene o Auāiga uma o le Itumalo ua ola i le eletise. Mai lea aofaiga o Auāiga ua ola i le eletise, e 86 pasene (258) o lo’o fa’aogaina le mita eletise totogi muamua (Cash Power), ao isi uma Auāiga o lo’o fa’a’aogā le mita eletise totogi mulimuli po’o le mita faitau.

Kalafi 5 : Pasene o Auāiga o le Itumalo o Vaisigano i Sasa'e ma itū'āiga mita o lo’o fa'a’aogaina, 2016

14%

Mita totogi muamua

Mita totogi mulimuli

86%

Auaunaga o Suāvai

E lata i le 100 pasene o Auāiga uma o le Itumalo o lo’o fa’aaogaina le suāvai māmā. Mai lea aofa’iga e 80 pasene (254) o Auāiga o lo’o fa’aaogāina le suāvai mita lea ua fa’amāmāina a le Pulega o le Suāvai, ae o isi Auāiga uma o le Itumalo, o lo’o fa’alagolago i suavai maua mai le vaitimu, vaitafe, vaieli ma loli vai.

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 6

Kalafi 6 : Pasene o Auāiga o le Itumalo o Vaisigano i Sasa'e ma itū'āiga o lo’o maua ai le suāvai, 2016 3%

16% Paipa Mita

Vaitimu

Vaitafe/Vai'eli/Loli vai 80%

Fa’avelaina o mea’ai taumafa

E tusa ma le 89 pasene (283) o Auāiga uma o le Itumalo, o lo’o fa’aaogāina pea fafie ma alala e fa’avela ai ā latou taumafataga o aso uma.

Kalafi 7 : Pasene o Auāiga o le Itumalo o Vaisigano i Sasa'e ma auala 'autū o lo’o fa'avelaina ai taumafa, 2016 3% 1%

8% Fafie Kesi Eletise Karasini/Malala

89%

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 7

Auāiga ua maua pusa ‘aisa

E tusa ma le 48 pasene (153) o Auāiga uma o le Itumalo, o lo’o iai a latou pusa aisa tū, ae 37 pasene (119) o Auāiga, e iai a latou pusa ‘aisa ta’atia mo le teumaluina o mea’ai taumafa.

Feso’ota’iga i telefoni

E tusa ma le 88 pasene (280) o Auāiga uma o le Itumalo, o lo’o latou fa’aaogāina telefoni fe’avea’i a le Digicel i le 2016, ae nā o le 22 pasene (69) o Auāiga uma, o lo’o fa’a’aogāina telefoni fe’avea’i a le Bluesky. Atonu o le ā va’aia se suiga tele i se isi Tusigāigoa i le lumana’i.

Auāiga e iai leitiō ma alaleo e pitosili ona fiafia e fa’alogologo ai

E tusa ma le 50 pasene (159) o Auāiga uma o le Itumalo, e iai a latou leitio fa’alogologo. Mai le faitau aofa’i o Auāiga e iai leitiō, e tusa ma le 78 pasene (124) o ia Auāiga, e pitosili ona fiafia e fa’alogologo i le alaleo o le 2AP.

Auāiga e iai televise ma ala’ata e pitosilli ona fiafia e matamata ai

E tusa ma le 78 pasene (249) o Auāiga uma o le Itumalo, ua iai a latou televise mo matamataga, ae o le isi 22 pasene (69), e leai ni televise. Mai le faitau aofa’i o Auāiga e iai televise, e tusa ma le 98 pasene (243) o ia Auāiga e pitosili ona fiafia e matamata i le ala’ata o le TV1.

Auāiga e iai ta’avale afi

E tusa ma le 41 pasene (130) o le faitau aofa’i o Auāiga uma o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, ua fai a latou lava ta’avale, e feoa’i ma fa’atino ai a latou galuega o aso uma, ae 59 pasene (188), e leai ni ta’avale.

Kalafi 8 : Pasene o Auāiga o le Itumalo o Vaisigano i Sasa'e e iai le ta'avale afi, 2016

Leai se ta'avale 41% 59% Iai le ta'avale

Auaunaga o Lapisi lafoa’i

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 8

E 51 pasene (163) le aofa’iga o Auāiga o Vaisigano i Sasa’e, o lo’o fa’alagolago i loli lapisi, e lafoa’i ai lapisi lē aogā o aso faiso’o.

Kalafi 10: Pasene o Auaiga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa'e ma auala olo'o lafoa'i ai lapisi, 2016.

2% 5% 9% Loli lapisi

51% Susunu 33% Tanumia Vaiaata Isi nofoaga

Ituaiga Faleui

E tusa ma le 86 pasene (273) o Auāiga uma o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, ua fa’aaogāina faleui fa’aonapo nei, po’o le ituaiga lea ua ta’ua o faleui falasi. E aogā tele lea ituaiga o faleui, mo le puipuiga o tagata mai fa’ama’i’ e feavea’i e lago ma isi iniseti fa’alafuā, aemaise o le tausia lelei o le tumāmā lautele.

Kalafi 10 : Pasene o Auāiga o le Itumalo o Vaisigano i Sasa'e ma itū'āiga faleui o lo’o fa'aaogā, 2016

7% 7% Faleui falasi

Fale pisikoa

Isi faleui 86%

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 9

VAEGA 3: LISI O FA’AMAUMAUGA TAU FUAINUMERA O LE ITUMALO O VAISIGANO I SASA’E

Siata 3: Faitau aofa’i o tagata i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 4: Faitau aofa’i o tagata i va-i-tausaga i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 5: Faitau aofa’i o tagata 15 tausaga ma luga atu ma tusi pasi o a’oa’oga ua ‘ausia i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 6: Faitau aofa’i o tagata 10 tausaga ma luga atu ma ituaiga galuega o lo’o galulue ai i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 7: Faitau aofa'i o tagata 5 tausaga ma luga atu o le Itumaloo o Vaisigano i Sasa’e e iai a'afiaga tūmau o le soifua e aofia ai le va'ai, fa'alogo po'o le lalogaina o leo, savali, mafaufau po'o le manatuaina o mea na tutupu, tausiga o le tino, faapea feso'ota'iga ma tagata e ala i le tautala, 2016

Siata 8: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga malosiaga autū o lo’o ola ai le moli i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 9: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga auala o lo’o maua ai le suāvai i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 10: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga malosiaga autū o lo’o fa’avelaina ai taumafa i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 11: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga pusa ‘aisa o lo’o fa’a’aogāina i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 12: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai telefoni fe’avea’i Digicel i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 13: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai telefoni fe’avea’i Bluesky i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 14: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai leitiō i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 15: Fuainumera o Auāiga e I ai leitiō ma alaleo fa'alogologo i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 16: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai televise i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 17: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai ta’avale afi i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 10

Siata 18: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga auala o lo’o lafoa’i ai lapisi i totonu o Nuu ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 19: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga faleui o lo’o fa’aaogā i totonu o Nu’u taitasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Siata 3: Faitau aofa’i o tagata i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga Ali'i Tama'ita'i Vaisigano i Sasa’e 2102 1060 1042 Utuloa 20 10 10 Matāvai (Asau) 1111 535 576 Auala 506 273 233 Vaisala 465 242 223 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 4: Faitau aofa’i o tagata i va-i-tausaga i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

0-20 21-64 65 tausaga Nofoaga Aofa'iga tausaga tausaga ma luga atu E le'i tali'ina Vaisigano i Sasa’e 2102 1032 899 161 10 Utuloa 20 10 8 2 0 Matāvai (Asau) 1111 554 463 86 8 Auala 506 243 224 37 2 Vaisala 465 225 204 36 0 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 5: Faitau aofa’i o tagata 15 tausaga ma luga atu ma tusi pasi o a’oa’oga ua ‘ausia i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Leai se Tusi Nofoaga Aofa'iga Tusi pasi Tusi pasi Tusi pasi Vasega 12 Vasega 13 Maualuluga atu pasi Vaisigano i Sasa’e 1249 328 95 89 737 Utuloa 11 4 5 2 0 Matāvai (Asau) 645 194 48 41 362 Auala 298 35 20 15 228 Vaisala 295 95 22 31 147 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 11

Siata 6: Faitau aofa’i o tagata 10 tausaga ma luga atu ma ituaiga galuega o lo’o galulue ai i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Tausi Fa’ato'aga, Isi Nofoaga Aofa'iga Aoga Faipisinisi Fesoasoani āiga Faiva, Lafu Faigaluega galuega manu totogi Vaisigano i Sasa’e 1500 573 346 301 133 26 22 99 Utuloa 12 6 2 2 1 0 0 1 Matāvai (Asau) 780 298 183 170 58 14 5 52 Auala 367 149 87 38 53 7 12 21 Vaisala 341 120 74 91 21 5 5 25 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 7: Faitau aofa'i o tagata 5 tausaga ma luga atu o le Itumaloo o Vaisigano i Sasa’e e iai a'afiaga tūmau o le soifua e aofia ai le va'ai, fa'alogo po'o le lalogaina o leo, savali, mafaufau po'o le manatuaina o mea na tutupu, tausiga o le tino, faapea feso'ota'iga ma tagata e ala i le tautala, 2016 Siata 7: Faitau aofa'i o tagata 5 tausaga ma luga atu o le Itūmālō o Gaga’emauga Nu.3 e iai a'afiaga tūmau o le soifua e aofia ai le va'ai, fa'alogo po'o le lalogaina o leo, savali, mafaufau po'o le manatuaina o mea na tutupu, tausiga o le tino, faapea feso'ota'iga ma tagata e ala i le tautala, 2016

Va'ai Faalogo/Lagonaina o leo Savali Mafaufau/manatuina o mea na tutupu Tausiga o le tino Feso'otaiga/malamalama o tagata i le tautala Nofoaga Total Leai se a'afiaga Iai le a'afiaga Total Leai se a'afiaga Iai le a'afiaga Total Leai se a'afiaga Iai le a'afiaga Total Leai se a'afiaga Iai le a'afiaga Total Leai se a'afiaga Iai le a'afiaga Total Leai se a'afiaga Iai le a'afiaga Vaisigano East 1794 1773 21 1794 1777 17 1794 1767 27 1794 1781 13 1794 1774 20 1794 1781 13 Utuloa 18 18 0 18 18 0 18 18 0 18 18 0 18 18 0 18 18 0

Matavai (Asau) 936 925 11 936 926 10 936 919 17 936 926 10 936 924 12 936 927 9 Auala 437 431 6 437 433 4 437 430 7 437 436 1 437 431 6 437 435 2 Vaisala 403 399 4 403 400 3 403 400 3 403 401 2 403 401 2 403 401 2

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 12

Siata 8: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga malosiaga autū o lo’o ola ai le moli i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumaloo Vaisigano i Sasa’e, 2016

Isi Nofoaga Aofa'iga Eletise Malosi'aga o le la Karasini malosiaga Vaisigano i Sasa’e 318 300 9 4 5 Utuloa 4 3 1 0 0 Matāvai (Asau) 161 156 4 1 0 Auala 79 73 3 2 1 Vaisala 74 68 1 1 4 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 9: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga auala o lo’o maua ai le suāvai i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumaloo Vaisigano i Sasa’e, 2016

Paipa Vaitafe/Vai'eli/Loli Nofoaga Aofa'iga Vaitimu E le'i mita Tūma'oti Mita vai

Vaisigano i Sasa’e 318 254 52 10 1 1 Utuloa 4 3 1 0 0 0 Matāvai (Asau) 161 134 21 5 1 0 Auala 79 69 6 3 0 1 Vaisala 74 48 24 2 0 0 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 10: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga malosiaga autū o lo’o fa’avelaina ai taumafa i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumaloo Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga Fafie Kesi Eletise Karasini/Malala Vaisigano i Sasa’e 318 283 24 9 2 Utuloa 4 4 0 0 0 Matāvai (Asau) 161 139 15 6 1 Auala 79 71 5 2 1 Vaisala 74 69 4 1 0 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 13

Siata 11: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga pusa ‘aisa o lo’o fa’a’aogāina i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Pusa ‘aisa tū Nofoaga Aofa'iga I ai le pusa'asia tū Leai se pusa'aisa tū Vaisigano i Sasa’e 318 153 165 Utuloa 4 2 2 Matāvai (Asau) 161 88 73 Auala 79 26 53 Vaisala 74 37 37 Pusa ‘aisa ta’atia Nofoaga Aofa'iga I ai le pusa'aisa ta'atia Leai se pusa'aisa ta'atia Vaisigano i Sasa’e 318 119 199 Utuloa 4 2 2 Matāvai (Asau) 161 66 95 Auala 79 25 54 Vaisala 74 26 48 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 12: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai telefoni fe’avea’i Digicel i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga I ai le Digicel Leai se Digicel Vaisigano i Sasa’e 318 280 38 Utuloa 4 4 0 Matāvai (Asau) 161 135 26 Auala 79 75 4 Vaisala 74 66 8 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 13: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai telefoni fe’avea’i Bluesky i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga I ai le Bluesky Leai se Bluesky Vaisigano i Sasa’e 318 69 249 Utuloa 4 1 3 Matāvai (Asau) 161 41 120 Auala 79 7 72 Vaisala 74 20 54 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 14

Siata 14: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai leitiō i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga I ai le leitiō Leai se leitiō Vaisigano i Sasa’e 318 159 159 Utuloa 4 4 0 Matāvai (Asau) 161 81 80 Auala 79 31 48 Vaisala 74 43 31 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 15: Fuainumera o Auāiga e i ai leitiō ma alaleo fa'alogologo i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga 2AP O isi alaleo Vaisigano i Sasa’e 159 124 35 Utuloa 4 4 0 Matāvai (Asau) 81 57 24 Auala 31 26 5 Vaisala 43 37 6 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 16: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai televise i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga I ai le TV Leai se TV Vaisigano i Sasa’e 318 249 69 Utuloa 4 2 2 Matāvai (Asau) 161 137 24 Auala 79 59 20 Vaisala 74 51 23 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 15

Siata 17: Fuainumera o Auāiga o lo’o iai ta’avale afi i totonu o Nu’u ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga Leai se ta'avale I ai le ta'avale Vaisigano i Sasa’e 318 188 130 Utuloa 4 2 2 Matāvai (Asau) 161 99 62 Auala 79 49 30 Vaisala 74 38 36 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 18: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga auala o lo’o lafoa’i ai lapisi i totonu o Nuu ta’itasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga Loli lapisi Susunu Tanumia Tafa'igata Isi Vaisigano i Sasa’e 318 163 104 27 7 17 Utuloa 4 1 3 0 0 0 Matāvai (Asau) 161 80 51 22 3 5 Auala 79 45 25 3 2 4 Vaisala 74 37 25 2 2 8 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Siata 19: Fuainumera o Auāiga ma ituaiga faleui o lo’o fa’aaogā i totonu o Nu’u taitasi o le Itumalo o Vaisigano i Sasa’e, 2016

Nofoaga Aofa'iga Faleui falasi Fale pisikoa Isi faleui Vaisigano i Sasa’e 318 273 23 22 Utuloa 4 2 1 1 Matāvai (Asau) 161 138 12 11 Auala 79 67 6 6 Vaisala 74 66 4 4 Fa’amaumauga: Ofisa o Fuainumera Fa’amauina o Samoa

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 16

VAEGA 4-PEPA FESILI O LE TUSIGAIGOA O TAGATA MA FALE 2016

Table i: Data from the Population Questionnaire, 2016 Fa’amaumauga mai Pepa Fesili mo Tagata, 2016 ALL PERSONS 0+/ TAGATA UMA AMATA MAI LE PEPE 0+ P5 Sex: Male/Female Ituaiga: Alii/Tamaitai P6 Relation to Head of Household Faiā i le Ulu o le Aiga P8 Age Tausaga o le soifuaga P9 Marital status Tulaga tau fa’aipoipoga P10 Citizenship Atunu’u e sitiseni ai P11 Reason for living in Samoa Mafuaaga e nofo ai Samoa pe afai e lē o se sitiseni Samoa P12 Religion Ituaiga Tapuaiga INTERNAL MIGRATION/ TAGATA FEGASOLOA’I P13 Birth place Nu’u/Atunu’u na fanau ai P14 Current place of residence Nu’u/Atunu’u sa nofo ai i le taimi ole Tusigaigoa P15 Place last 12 months (Age 5+) Nu’u/Atunu’u 12 masina talu ai P16 Reason for movement in P15 (5+) Mafuaaga o le suiga o le nofoaga sa nofo ai P17 Place last 5 years (5+) Nu’u/Atunu’u 5 tausaga talu ai ALL PERSONS 21+ MATAI TITLE HOLDERS/ MATAI I NU’U 21+ P18 Matai status Tulaga tau matai P19 Attendance in Village Council Meetings Auai i fonotaga a Ali’i ma Faipule pe afai e matai ALL PERSONS 5+ WITH DISABILITIES/ A’AFIAGA TUMAU 5+ P20 Vision difficulties Tulaga faigatā ole Vaai P21 Hearing ʺ Tulaga faigatā o le Fa’alogo P22 Mobility ʺ Tulaga faigatā o le Fealuaiga P23 Memory ʺ Tulaga faigatā o le manatuaina o mea tutupu P24 Self-Care ʺ Tulaga faigatā o le tausiga: ai, taele, faiga o lavalava P25 Communication ʺ Tulaga faigatā tau feso’otaiga ma isi tagata P26 Knowledge of braille Silafia o le gagana patupatu P27 Knowledge of sign-language Silafia o le gagana faa-taga ALL PERSONS 3+ EDUCATION/ A’OA’OGA 3+ P28 Attending school? Pe o auai ini a’oa’oga i totonu o se faleaoga P29 Current grade at school Vasega sa auai ai i le taimi o le Tusigaigoa 2016 P30 Ever attend school Afai e le’o aoga, pe sa auai ini a’oa’oga muamua?

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 17

Table i: Data from the Population Questionnaire, 2016 Fa’amaumauga mai Pepa Fesili mo Tagata, 2016 P31 Highest grade reached Vasega/Aoga mulimuli na i’u ai ALL PERSONS 15+ QUALIFICATION & LITERACY / TULAGA A’OA’OINA 15+ P32 Qualification Fa’ailoga pito maualuga ua mae’a atoatoa P33 Reading ability Faitau tusi P34 Writing ability Tusitusi P35 Understanding ability Malamalamaaga i fa’atonuga ALL PERSONS 10+ EMPLOYMENT/ GALUEGA FAATINO 10+ P36 Primary Activity Galuega autū P37 Type of Occupation Ituaiga galuega (totogi pe lē totogiina) e fa’atino P38 Type of Industry Ituaiga atina’e e galue ai P39 Working hours Aofaiga o itulā faigaluega i le vaiaso P40 Agriculture work Ituaiga Atina’e o fa’atoaga e fa’atinoina P41 Wage Aofaiga o le totogi i le lua vaiaso P42 Secondary Activity Isi galuega e faatino WOMEN 15-49 CHILDREN EVER BORN/ TAMA’ITAI 15-49 TAMAITI FANANAU (only available at district and region/na’o faamaumauga mo itumalo e maua) P43 Ever given birth Fanauina se pepe P44 Age at first birth Tausaga i le taimi na fanau ai le pepe muamua P45 Total male and female births Aofaiga o le fanau tama ma teine P46 Total surviving of births Aofaiga o le fanau o soifua pea P47 Total of deceased births Aofaiga o le fanau ua maliliu P48 Birth in 2015-2016 Aofaiga o pepe sa fananau i le 2015-2016 P49 Sex of birth in 2015-2016 Ituaiga o pepe sa fananau i le 2015-2016 P50 Surviving births in 2015-2016 Aofaiga o pepe o lo’o soifua pea i le 2015-2016 P51 Born in hospital/home Sa fanau i le falemai po’o le fale? P52 Date of birth in 2015-2016 Aso na fanau ai le pepe i le 2015-2016 P53 Date of death in 2015-2016 Aso na maliu ai le pepe i le 2015-2016

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 18

Table ii: Data from the Housing Questionnaire, 2016 Fa’amaumauga mai Pepa Fesili mo Fale, 2016 HOUSING DETAILS/FA’AMATALAGA O FALE H2 Type of building Ituaiga fale o le auaiga H3 Occupied or Vacant Nofoia pe tu’ufua H4 Floor materials Fausaga o le fola H5 Roof materials Fausaga o le taualuga o le fale H6 Wall materials Fausaga o le puipui o le fale H7 House payment Fale motu/totogi/mokesi LAND TENURE H8 Land tenure Ituaiga fanua e nonofo ai COOKING FACILITY H9 Type of kitchen Ituaiga umukuka e gaosi ai taumafataga H10 Main cooking fuel Auala autū e fa’avela ai taumafataga ELECTRICITY AND ENERGY H11 Main source of lighting Auala autū e ola ai molī H12 Form of electricity payment Auala e totogi ai le eletise H13 Name and Meter number (For office only) Fa’amaumauga mo le ofisa H14a Usage of solar energy Malosiaga o le lā H14b Usage of hydro-energy Malosiaga o le vai H14c Usage of wind-energy Malosiaga o le savili H14d Usage of biomass energy Malosiaga o otaota o laau H14e Usage of biogas energy Malosiaga o otaota o meaola ma suāvai lafoa’i WATER AND SANITATION H15 Source of water supply Auala autū o le suāvai H16 Frequency of SWA water supply Taimi e maua ai le suāvai H17 Name and Meter number (For office only) Fa’amaumauga mo le ofisa H18 Source of drinking water Auala autū o le suāvai mo le fofoga taumafa H19 Location of drinking water Nofoaga o le suāvai mo le fofoga taumafa H20 Number of water tank Aofaiga o tane vai H21 Tank serial number Faitauina o tane H22 Type of tank Ituaiga tane (simā pe pa’u) H23 Funding for water tank Fa’atupega o tane vai H24 Tank size Telē o le tane vai H25 Place for waste water Nofoaga mo suāvai lafoa’i H26 Number of latrine Aofaiga o faleui H27 Latrine serial number Faitauina o faleui H28 Type of latrine facility Ituaiga faleui e aga’i i ai le auaiga H29 Usage of sewage truck Fa’aaogaina o le loli e pamu ai le otaota o faleui H31 Means of rubbish disposal Auala e lafoa’i ai lapisi LAND TRANSPORTATION H39 Number of vehicle Aofaiga o ta’avale a le auaiga H40 Vehicle serial number Faitauina o ta’avale H41 Registration of vehicle Aofaiga o taavale ua laisene H42 Number of licensed drivers Aofaiga o ave ta’avale o loo iai laisene ave ta’avale H43 Number of motor cycles Aofaiga o uila afi H44 Number of bicycle Aofaiga o uila vili vae H45 Means of land transportation Auala e pito sili ona feo’ai ai le auaiga i luga o auala

H46 Distance from main road Mamao o le auala ta’avale ma le mea e nofo ai PARTICIPATION IN SEASONAL EMPLOYMENT IN NEW ZEALAND

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 19

H47 Seasonal Employment in NZ 2015-16 Aofaiga o le auaiga sa auai i galuega faa- vaitaimi i NZ 15-16 IT AND TELECOMMUNICATION H48 Serial number of Digicel mobile phone Faitauina o telefoni feavea’i a le Digicel H49 Internet connection Fesootaiga i laina initaneti H50 Male or Female owner Alii poo se Tama’itai e onaina le telefoni feavea’i H51 Age of Digicel owner Tausaga o le tagata e onaina le telefoni feavea’i H52 Serial number of Bluesky mobile phone Faitauina o telefoni feavea’i a le Bluesky H53 Internet connection Fesootaiga i laina initaneti H54 Male or Female owner Alii poo se Tama’itai e onaina le telefoni feavea’i H55 Age of Bluesky owner Tausaga o le tagata e onaina le telefoni feavea’i H56i Landline Telefoni fale e lē mafai ona feavea’i H56ii Homezone Telefoni fale – Homezone H56iii Digifix Telefoni fale - Digifix H57i Computer Masini computer H57ii Laptop Masini laptop H57iii Tablet Masini tablet H57iv IPad Masini IPad H58 Home internet line Laina initaneti i le fale H59 Internet supplier Kamupani o lo’o fa’aolaina le laina initaneti i le fale

H60 Facsimile machine Masini ave feau auala televavave H61 Postal box Pusameli H62 Radio Leitio H63 Most listening Radio stations Ala leo e pito sili ona fa’alogologo i ai le auaiga H64 Television Televise H65 Most watched television channels Ala ata e pito sili ona matamata ai le auaiga AGRICULTURAL AND FISHING ACTIVITIES H66i Have cattle E iai povi H66ii Have pigs E iai puaa H66iii Have chicken E iai moa H66iv Have sheep E iai mamoe H66v Have goats E iai oti H66vi Have horses E iai solofanua H66vii Have ducks E iai pato H67 Fishing activities Fa’atinoga o faiga faiva H68 Land for agricultural activities Fanua e fai ai faatoaga po’o laau aina H69 Stockyard Sikokiā mo lafumanu HOUSEHOLD AMENITIES H70 Refrigerator Pusa aisa tū H71 Freezer Pusa aisa ta’atia H72 Gas oven Ogaumu alu i le kesi H73 Electric oven Ogaumu alu i le eletise H74 Microwave Masini faavevela meaai H75 Electric kettle Tipoti tunu tī alu i le eletise H76 Rice cooker Ulo tunu alaisa alu i le eletise H77 Electric fan Ili alu le uila H78 Air condition Ea malūlū Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 20

H79 Electric frying pan Falai uila H80 Sewing machine Laau suisui H81 CD player Masini ta pese H82 Video/DVD Masini pu’e video H83 Washing machine Masini tamea H84 Bed Moega H85 Dinner table Laulau ai H86 Chair set Seti nofoa H87 Sofa Sofa H88 Food Safe Sefe teu meaai H89 Cupboard Kapoti teu ai soo se mea H90 Electric Generator Afi e faaola ai le eletise H91 Fishing tools Mea fagota H92 Motor canoe Va’a afi H93 Canoe Va’a alo fagota H94 Weed spray Fagavao H95 Power slasher Masini sua palapala/vao H96 Greenhouse Fale fa’amili laau tōtō H97 Pick-up truck Ta’avale pikiapu DEATH/Faamaumauga Tagata Maliliu 2015-2016 H98 Serial number of deceased in 2015-2016 Faitauina o tagata maliliu i le 2015-2016 H99 Name of Deceased (For office only) (Fa’amaumauga mo le ofisa) H100 Year of death (2015/2016) Tausaga na maliu ai (2015/2016) H101 Sex of deceased (2015/2016) Alii po’o se Tama’ita’i na maliu (2015/2016) H102 Age of deceased (2015/2016) Tausaga o le Alii/Tama’itai sa maliu (2015/2016)

Fa’amaumauga ma Fa’amatalaga o le Itumalo o Vaisigano I Sasa’e 21