Het Grote Het Magazine Interviews met Interviews B Kenny Raymann Jörgen SedocGregory Tan Humberto Weimans Simone

Het Grote Suriname Magazine

€ 19,95 Stadsherstel Amsterdam/Suriname Stadsherstel Simone Thomasse Thomasse Simone Harrold Sijlbing Harrold Jan Hein Ribot Hein Jan Ella Reitsma Thomas Polimé Thomas Carl Haarnack Carl Ruben Gowricharn Ruben Mitchell Esajas Mitchell Hennah Draaibaar Hennah Magda Augusteijn Magda Met bijdragen van bijdragen Met Suriname, een kleurrijke samenleving Het Grote Suriname Magazine Suriname Grote Het

Het gebed op het Onafhankelijkheidsplein tijdens Eid ul-Fitr, het Suikerfeest: de viering van het einde van de vastenmaand ramadan

Journaliste en schrijfster Hennah Draaibaar is, ondanks de gebreken, blij met de Surinaamse multiculturele samenleving. 10 Suriname, een kleurrijke samenleving 11 - - , zegt ze. zegt ze. , ‘Eid Moebarak’ , antwoord ik en vraag ik en antwoord , ‘Eid Moebarak’ handen zitten, dan weer staan en dan dan en staan weer dan zitten, handen buigen. soms voorover van rand aan de enige die Ik de ben niet Ik weet daar gebeurt. wat volgt plein het ik beseffen als net anderen of de niet ook Iets is. gaande bijzonders heel iets er dat in een land dat wereld: is in de uniek wat samenleven, religies verschillende waar openheid angst in alle zonder iedereen belijden. kan ofzijn haar geloof kan! dit Dat ik. denk een vrijheid, Wat gebeurt, neus onze onder hier het Omdat vanzelf het dat misschien we denken sprekend is. Maar niets is minder waar. waar. is minder niets Maar is. sprekend er wat ik zie dag als besefDat ik elke is niet Vrijheid wereld. gebeurt in de vanzelfsprekend. een volgt is, gebed Als het afgelopen veel heel zijn Er plein. het op ontlading komt Yvonne omhelzingen. brasa’s, toe samen naar ons haar familie met gelopen. die groet, islamitische De traditionele voorbij ramadan de nu gebruikt wordt is. voorbij vasten het is dat haar of ze blij mee allemaal we zegt dat en Ze lacht is. tijd is het voor nu want moeten naar huis eten. Lekker saté. bami nasi en saoto, zoals 18 al dienst, jaar als werkt Yvonne Eerst zeggen. in Suriname ons bij het we zoon mijn Gino, voor oppas ze als kwam meer nodig had oppas geen Gino toen en is deel Yvonne gebleven. is ze gewoon haar Ik zie geworden. familie de van toen in haar ogen tranen met staan nog te om vertrok naar Nederland Gino studeren. zijn cultuur Javaanse de In was liefst Het belangrijk. heel kinderen meegegaan. hem ze met in Comme woont en Javaans is Yvonne uit komen Surinamers Javaanse wijne. maar Suriname, van districten alle Javanendistrict wel ook Commewijne, concentratie. grote een heel kent genoemd, - - - ten zijn in het wit gekleed. wit in het zijn ten zich, bij een hebben mat bezoekers Veel Daar leggen gras. het op ze uitrollen die nemen en overheen gebedsdoek hun ze is via voorganger, de De imam, ze plaats. omge wijde in de een geluidsinstallatie stem zangerige zijn Met horen. ving te eindgebed. het op voor hij allen bereidt de boven steeds hoger zon de Terwijl temperatuur de en klimt Surinamerivier tevoorschijn zie paraplu’s dat je stijgt, Ik schaduw. wat voor gehaald worden dat op juist toepasselijk wel het vind twee van staan standbeelden de plein dit is alsof ze Het leiders. politieke grote hun onder er wat zijn observeren aan het (20 Pengel Adolf Johan gebeurt. ogen Jagernath en 5 1970) juni – 1916 januari 19 oktober – 1916 september (21 Lachmon begrepen Deze politici twee 2001). dat al samenwer je met geleden jaren etnische king en verbroederingspolitiek Een brengt. elkaar bij dichter groepen noodzaak als wilt. land in het je eenheid Haar zitten. Yvonne Opeens ik ook zie in het ze is volledig en is bedekt hoofd haar moeder Samen met gekleed. wit gebed, luistert ze naar het schoonzus en is plein Het is. begonnen inmiddels dat De mannen verdeeld. stukken in twee Ik versta vrouwen. de van apart zitten woorden de gebed hoewel het en van niets klinken, hetzelfde allemaal oren in mijn van bewegingen gelijkmatige ik de volg opengevouwen met soms die mannen de Terwijl de zon langzaam opkomt, langzaam opkomt, zon de Terwijl Onafhankelijkheidsplein het stroomt vrouwen en mannen Duizenden vol. Eid-gebed nationale het voor komen de van einde is het Het plein. naar het maand Een is feest. het en ramadan zegeningen Allahs ze hebben lang gevast. ze hebben omdat ontvangen Niet uit. prachtig er ziet plein Het het is maar omdat versierd het omdat klein, en Groot mensen. is met gevuld De mees vrouwen. mannen, jong oud, Geschiedenis

1960

1975 Het Grote Suriname Magazine Suriname Grote Het

Het uitroepen van de Onafhankelijkheid van Suriname op 25 november 1975. Parade van Boven: Luchtfoto van de nieuwe stuwdam in de Surinamerivier. Links het duizenden mensen die samen de Surinaamse vlag uitbeelden. Paramaribo, Suriname nog lege bassin van het stuwmeer, in het midden de krachtcentrale, 1965 22 van Suriname

1921 1941 1960 Derde volkstelling, Suriname De Verenigde Staten legeren Aanleg van het Brokopondo- telt 107.723 inwoners. Door troepen in Suriname om de stuwmeer door de bouw de komst van vele migranten bauxietindustrie te bescher- van de Afobaka-dam. 5000 is de bevolking aanzienlijk men. Bauxiet is de grondstof mensen moeten hun huis toegenomen. van aluminium, dat nodig is verlaten. 27 Marrondorpen voor de vliegtuigbouw. verdwijnen onder water. 1927 Hindostaanse immigranten, 1942 1968 tot dan Brits-Indiërs, worden Speech van koningin Wilhel- Opening van de Universiteit Nederlands onderdaan. mina vanuit Londen, waarbij van Suriname.

ze Suriname meer autonomie Geschiedenis van Suriname na de oorlog belooft. 1931 1973 De economische wereldcrisis Arbeidsonrust en stakingen van 1928 wordt voelbaar 1943 leiden tot het begin van in Suriname en er breken Vakbondsleider, politicus en de uittocht naar Nederland: rellen uit. leraar Wim Bosch Verschuur circa 100.000 Surinamers komt met de leus ‘Baas in Eigen vertrekken in de eerste helft Huis’. Hij wordt gevangengezet. van de jaren zeventig. 1933 Schrijver Anton de Kom, die strijdt voor betere werk- en 1946 1974 levensomstandigheden van Oprichting van de eerste 15 februari: minister-presi- arbeiders, wordt verbannen politieke partijen in Surina- dent kondigt naar Nederland. me. Deze partijen hebben een aan dat Suriname uiterlijk in etnische basis. 1975 onafhankelijk zal zijn. 1940 Met Nederland wordt Surina- 1949 1975 me betrokken bij de Tweede Eerste verkiezingen in Suriname wordt op 25 no- Wereldoorlog. Het Duitse Suriname op basis van vember onafhankelijk. Henck vrachtschip Goslar wordt algemeen kiesrecht voor Arron en parlementsvoorzit- door haar bemanning voor mannen en vrouwen. ter spe- Paramaribo tot zinken ge- len daarbij een voorname rol. bracht. Gouverneur 1954 wordt de eerste president. Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden: Suriname en de Nederlandse Antillen krijgen interne autonomie. 23 Jörgen Raymann Interview door Simone Thomasse Het Grote Suriname Magazine Magazine Suriname Grote Het

Jörgen Raymann (1966), cabaretier/stand-up comedian, zanger, acteur en presentator, werd geboren in Amsterdam en groeide op in Suriname. Hij studeerde in Nederland, en begon daarna zijn eigen restaurant in Suriname. Later keerde hij met zijn gezin terug naar Nederland, waar hij verschillende tv-shows presen- teerde en met telkens verschillende programma’s langs theaters toert. Raymann zet zich onder meer in als ambassadeur voor Unicef en andere goede doelen. 46 Interview Jörgen Raymann 47 - - - begrijpen níets van de Surinaamse diversiteit begrijpen de Surinaamse diversiteit van níets Neem roti. als een gerecht en de eetcultuur. denken en ze gezegd wordt Surinaams, Typisch maar dat roti, éten eet. Creool roti We elke dat is Het Surinamer. Afrikaanse de van niet komt een Hindoestaans recept.oorspronkelijk werkten Ook De bij pom slaven anders. zit het allemaal voor jodenvrijwel die leerden – dus een is feitelijk Pom kennen. de joodse keuken maar omdat aardappelen, van op basis schotel ge er in Suriname geen waren, aardappels die knol voor – een zoete er tayer ze bruikten groeit. Dooronder de grond alles heeft dat gekregen; z’n eigen kleur de Surinaamse keuken Creoolse, Hindoestaanse Javaanse, kennen we en Chinese invloeden.’ ik allemaal in mijn verkocht ‘Die gerechten ik als in Suriname nadat eigen restaurant gesjeesd was. economiestudent in Rotterdam accountantskantoor eigenlijk mijn vaders Ik zou wilde mijn vierde alleen…overnemen, Vanaf podiumik al op het staan, maar mijn ouders ga je theater met sorry, van: hadden zoiets Je moethier geen een droog brood verdienen. ik op de heb studie doen. In Rotterdam echte studentencabaret interfacultair bij het uni even getrouwd net was ik Maar ik! wilde Dát gezeten. Mijn zwager zwanger. raakte en mijn vrouw deed gaan naar aanbod te me het om terug Suriname om daar een houtbedrijf beginnen. te alles verstand je van Je bent jong en denkt dat van Maar niets. dat hebt. werd Natuurlijk - eigen restau genoeg. wist ik wél dat horeca En dus een was geschenk uit de hemel, want rant daar is mijn succes begonnen – op die manier ik een voor eigen podium mijn kon creëren sloeg de Dat aan dat zo stand-up shows. mensen alleen om naar mijn maar kwamen geworden. bijzaak was eten het – kijken te shows goed het hij zag dat eigenaar liep, wilde de Toen In Suriname verdubbelen. pand mijn huur het van heb je geen huurbescherming. Ik heb hem de en dacht: Even wel. ik zie teruggeven sleutels ik beginnen want een ofzo, reclamebureautje als reclame-icoon Es uitge Tante net had toen - begon theater Maar uiteindelijk ik met vonden. ik samen mijn vertrok met en algauw shows, weer- naar Nederland,gezin ik de presen waar (een televisie The Comedy Factory van tatie

- woede in je hart' krijg je veel minder krijg 'Als je dingen binnen de je dingen binnen de 'Als ‘Suriname is het mooiste koloniale experiment koloniale mooiste ‘Suriname is het - diversi – de culturele Nederland ooit.van Toch op gaan in Suriname en prat zo we waar teit ik een ben, product hebben danwaarvan we maar ze danken, de Nederlanders te aan wel Jörgen: ‘Ik werd verwekt en geboren op het geboren en verwekt ‘Ik werd Jörgen: Nederlandse de van koloniale Kwakufestival* geschiedenis, weleens zeg ik – samengesteld De moeder moe mijn uit vier werelddelen. van der komt voort uit een familie van Sefardische Sefardische voort van uit een familie komt der Cohen Nassy. is David joden, stamvader hun - volksplan de WIC de man die namens Hij was in Zuid-Amerika. stichtte red.) tingen (kolonies, inheems, was Mijn moeders een vader Caraib. mijn vaders Van stukje Zuid-Amerika. Dit is het ook het joden, je maar als waren moeders kant je uit op een daarvoor kijkt, kom drie generaties Mijn Mijn stukje Afrika. als stammoeder. slavin een Duitse van zoon was grootvader vaders stukje Het en een Hollandsevader moeder. De moeder dochter opa was mijn Europa. van een en een Hindoestaansevan immigrant is mijn Indiaas-Aziatische – dat slavin gewezen nog je het volgen?’ deel. Kun Als ik een kwartiertje vroeg binnenloop in het te Amstelstation, bij het vlak restaurant afgesproken lunchen op z’nte met gemak Raymann zit Jörgen beginnen,’ een we meteen maar omelet. ‘Laten gebaartuitnodigend.hij lekkers? ookje ‘Wil iets hem doorbreng, De tijd die ik met Ik trakteer.’ - is een feitenma levende vliegt om. Raymann een harts- chine, grappenmaker, een adremme tochtelijk liefhebber van zijn hond Sammy én liefhebber zijn hond Sammy van tochtelijk ook. man, dat eenAlmere. En wijze van Geert maar van Wilders, tijdgeest leert beoordelen, daar hoor je niemand over' 'Mijn voorouders waren eerder eerder waren 'Mijn voorouders Nederlander dan de voorouders Nederlander dan de voorouders Het Grote Suriname Magazine – De Nieuwe Kerk Amsterdam Kerk De Nieuwe – Magazine Suriname Grote Het

54Het hoofdvoedsel (Bananen). Eugen Klein, 1903 Mensen van over het water: naar Suriname migratie

Surinaamsche Cacao. Eugen Klein, Paramaribo 1903 55 architectuur de Surinaamse van Behoud 114 Het Grote Suriname Magazine staat op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Maar verval knaagt aan de stad... lijkthet te tij Gelukkig keren. Pand aandeJulianastraat de restauratie 56 in2011,vóór Stadsherstel door Stadsherstel verslag. Amsterdam/Suriname doet Paramaribo, wooden the city of Caribbean','The Paramaribo staat vol met interessant halfronde raampje is een Duitse erfenis. erfgoed. Van prachtige woningen In de negentiende eeuw, na de grote van voormalige plantage-eigenaren stadsbrand van 1832, werden daar door en kleinere middenstandswoningen stadsbouwmeester J.A. Voigt grote tot modernistisch ontworpen zakelijke balkons in Noord-Amerikaanse colonial gebouwen. Een mooie mix die bedreigd style aan toegevoegd. Dit alles werd wordt, maar waar stapje voor stapje uitgevoerd door voornamelijk lokale beter voor wordt gezorgd. De mix aan ambachtslieden, die er soms nog iets verschillende monumentale panden is van zichzelf bij deden. Zoals de versiering wat Paramaribo uniek maakt, daarom van de consoles, uitstekende versieringen heeft Unesco de binnenstad in 2002 op van zuilen die een deel van de constructie de Werelderfgoedlijst geplaatst. Over- dragen. wegend staan er houten woningen; de stad wordt dan ook ‘De wooden city van Ook veel kleinere volkswoningen zijn de Caribbean’ genoemd. Maar er staan gebouwd volgens dit patroon. De oor- ook verrassende panden tussen met afwij- spronkelijk uit één beuk, één centrale kende architectuur en materiaalgebruik. ruimte bestaande woningen van vier bij zeven meter zijn op allerlei manieren Woningen van de plantage-eigenaren uitgebouwd, waardoor elk een eigen Behoud van de Surinaamse architectuur Paramaribo werd in 1667 de hoofdstad karakter kreeg. Zo ging dat ook met de van Suriname en groeide uit tot het traditionele middenstandswoningen, die handels- en bestuurscentrum van het oorspronkelijk één beuk meer hadden land. In het begin woonde er alleen en een achtergalerij. Deze twee typen een handjevol mensen bij Fort Zeelandia, woningen vormen de omlijsting van de maar dat veranderde toen plantage- grote monumenten van de stad. Zoals eigenaren (ook) een woning in de stad het oorspronkelijke Gouverneurshuis, lieten bouwen. Vanaf de achttiende nu het presidentieel paleis, en het nabij- eeuw werd een aantal van hen echt rijk, gelegen Fort Zeelandia aan de Suriname- plus enkelen die zich met aanverwante rivier. Samen geven ze de stad haar activiteiten bezighielden. Hun rijkdom unieke karakter. lieten ze onder andere zien door grote woningen te bouwen, vaak naar voor- Tientallen modernistische gebouwen beeld van Nederlandse monumentale in Paramaribo panden. Mooie exemplaren daarvan Het was de Nederlandse architect Peter zijn nog te zien aan de Waterkant en Nagel die het modernisme in Suriname in de buurt van het voormalige gouver- introduceerde. Tijdens zijn studie voelde neurshuis. Dit zijn veelal negentiende- hij zich aangetrokken tot de modernisten, eeuwse gebouwen, van na de grote die pleitten voor een lichte en luchtige stadsbranden in 1821 en 1832. architectuur waarbij constructie en uiterlijk bepaald worden door de functie Een combinatie van invloeden van het gebouw. In de jaren vijftig van De woningen zijn ontworpen volgens de vorige eeuw kwamen zijn eerste een eenvoudig vast basispatroon. De gebouwen in die stijl in het stadscentrum unieke Surinaamse bouwstijl is gegroeid van Paramaribo. In de periode 1951–69 uit vele invloeden van de kolonisten ontwierp hij meer dan vijftig (!) moder- en buitenlandse bewoners. Het dorpse nistische gebouwen in Suriname. Daarbij houten huis en de stadse stenen stoepen zijn de klimatologische omstandigheden en bordessen zijn afkomstig van de belangrijke uitgangspunten voor zijn Hollanders. De symmetrie is aangebracht ontwerpen geweest. Zo kregen zij wit- door de Fransen, het dakhuis met het gestuukte/-geverfde gevels voor reflectie 115 Wereldoorlog Tweede de en Suriname 122 Het Grote Suriname Magazine Harrold over Sijlbing de belangrijke rol die Suriname 'Zonder bauxiet geen aluminium; zonder aluminium geen vleugels, en zonder vleugels geen verdediging.' 1945–55 speelde tijdens de oorlog. De periode van de Tweede Wereldoorlog Operatie Paukenschlag, die tot doel had is de fase geweest die de vergeten kolonie met vijf U-boten de scheepvaart aan de Suriname uit een eeuwenlange armoede- oostkust van de VS te ondermijnen. In spiraal haalde. Niet alleen economisch, een maand tijd werden 25 schepen tot maatschappelijk, cultureel en politiek zinken gebracht. Meer dan 20% van was deze periode van fundamentele de bauxietschepen op weg naar de VS betekenis, het gold ook voor de gemeen- werd getorpedeerd; daarbij lieten veel schapszin en de mentaliteit in het land. Surinaamse matrozen en ‘gunners’ het Was Suriname voor de oorlog geheel leven. Om de landsverdediging te com- afhankelijk van het moederland, de rollen pleteren zetten de Amerikanen een keerden nu om: Nederland had heel grote luchtvaartbasis op in de savanne veel belang bij inzet van het mineraal- van Zanderij, waar ook vliegtuigen op rijke en niet bezette Suriname en zijn weg naar Afrika (uitvalsbasis Dakar) bevolking. Het leidde tot prestigeverlies kwamen bijtanken. in het moederland en groeiend zelfver- trouwen bij de Surinamers. Hierin Bevriende vijanden speelde de bauxietproductie een hoofd- Met de bommenregen in Nederland op rol, maar ook de kleinschalige land- 10 mei 1940 werd Suriname als kolonie bouw en de lokale industrie kregen automatisch betrokken bij de oorlog, sterke impulsen. De economische bloei wat met zich meebracht dat honderden Suriname en de Tweede Wereldoorlog was ongekend. Voor het eerst in 75 jaar ‘staatsgevaarlijke elementen’, Duitsers was er geen compensatie voor de lands- en vermeende NSB’ers, moesten worden begroting nodig, en voor eenieder die verwijderd uit de Surinaamse samen- wilde werken was er emplooi. Toch leving. De internering die volgde gold wordt deze periode heel vaak aangeduid voor verschillen groepen: zendelingen, als een tijd van ‘schijnwelvaart’, omdat handelaren, opvarenden van schepen het land kort nadien weer in moeilijk en lokale inwoners, onder wie prostituees vaarwater belandde. en kleine criminelen. De meeste geïn- terneerden werden door de Surinamers Zonder bauxiet geen overwinning niet beschouwd als echte vijanden, maar Suriname was eind jaren dertig ’s werelds als ‘bevriende vijanden’. Het grootste grootste leverancier van bauxiet, de grond- deel van deze ‘opponenten’ bestond uit stof voor het aluminium dat nodig was Hernhutter-zendelingen (zij vormden voor de productie van de bommenwerpers toen de belangrijkste christelijke stro- van de geallieerden die later Nederland ming) die al jarenlang in Suriname zouden helpen bevrijden. Nadat de VS woonden en zendingswerk verrichtten in 1941 hadden besloten om aan de en met wie in al die jaren een vertrouwde oorlog deel te nemen, werd liefst 82% band was opgebouwd. Er waren diverse van de gevechtsvliegtuigen gefabriceerd interneringskampen, maar de meest van Surinaams bauxiet. Vanwege deze in het oog springende was dat in positie kreeg Suriname Amerikaanse Jodensavanne, waar 146 vermeende bescherming in de vorm van grond- NSB’ers, Nederlanders uit Indonesië wer- troepen en luchtmachteenheden. Een den opgesloten, die pas een jaar na de Amerikaans militair filmpje uit die beëindiging van de oorlog vrijkwamen. periode omschreef het duidelijk: ‘Zonder bauxiet geen aluminium; zonder alumi- Hulp aan het moederland nium hebben we geen vleugels, en zonder Het is alom bekend dat Suriname klaar- vleugels hebben we geen verdediging.’ stond om het moederland door de De bescherming kwam net op tijd, donkere bezettingsjaren heen te helpen. want in januari 1942 startte Duitsland Naast lijfelijke krijgsacties door zowel 123 144 Het Grote Suriname Magazine Djaran kepang, traditionele Javaanse Paardendans het devieringvan Suikerfeest: het einde van devastenmaand ramadan ophet Onafhankelijkheidsplein Het gebed Rechts: tijdensEidul-Fitr, Feest!

145 Colofon tentoonstellingsmagazine

Een uitgave van Copyright De Nieuwe Kerk, Amsterdam 2019 © 2019 Stichting Producties De Nieuwe Kerk

Tekst Alle rechten voorbehouden. Magda Augusteijn Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, Hennah Draaibaar of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën Mitchell Esajas of op welke andere manier, zonder voorafgaande Ruben Gowricharn schriftelijke toestemming van de uitgever.Informatie Carl Haarnack over De Nieuwe Kerk, Amsterdam: www.nieuwekerk.nl Thomas Polimé De samenstellers van dit boek hebben getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Diegenen Ella Reitsma die desondanks menen rechten te kunnen doen Jan Hein Ribot gelden, kunnen contact opnemen met de uitgever. Harrold Sijlbing Stadsherstel Amsterdam/Suriname Beeldverantwoording pp. 10, 13, 14–15, 130–31, 138, 139 Fotograaf: Simone Thomasse Irvin Ngariman p. 17 Stichting Surinaams Museum, Paramaribo pp. 18, 21 Nationaal Museum van Wereldculturen Tekst-, beeld- en eindredactie (Tropenmuseum Amsterdam)/Hollandse-Hoogte p. 22 boven Bron ANP Historisch Archief Uitgeefteam De Nieuwe Kerk p. 22 onder Foto: /Collectie Spaarnestad/HH/Laura Samsom-Rous p. 25 Fotograaf Rob Croes. Spaarnestad Photo Grafische vormgeving pp. 26, 142–43 Foto: Guus Dubbelman/ Hollandse Hoogte Glamcult Studio, Amsterdam p. 28 Kenny B gefotografeerd door Rein Kooyman pp. 32, 136–37 Foto: Diederik van Goethem pp. 36, 38–41 Aquarel van vogels B. van Perlo voor Lithografie the Field Guide to the Birds of Suriname, 2010; copyright Naturalis Biodiversity Center Pixel-it, Zutphen pp. 42, 45, 110, 111, 112, 113 Foto: Mary Evans Picture Library Ltd./Hollandse Hoogte Druk p. 46 Careman Fotografie/Hollandse Hoogte Graphius, België pp. 50, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 66, 67, 68–69, 70, 71, 72–73 Buku Bibliotheca Surinamica pp. 62–63, 157 © Thijs Heslenfeld Papier pp. 75, 76–77, 78, 79, 80, 81 © Dik Beker Binnenwerk: EOS 90 gr en Arctic pp. 82, 84, 85, 86, 87, 88–89, 90–91 Collectie T. Polimé Volume Ivory 115 gr pp. 92, 95 Foto: NOS/Rogier Veldman Omslag: Starline Creamback 250 gr pp. 98–99, 106–07 Marcel Pinas

Het Grote Suriname Magazine Suriname Grote Het pp. 100–01, 102–03, 104–05 Marcel Pinas door fotograaf Tjin Roy p. 109 Teylers Museum Haarlem Nederland Fonts p. 114 Foto: Stadsherstel Suriname Bradford LL p. 117 Foto: Stella van Heezik (Stadsherstel Amsterdam) Neue Haas Unica Pro p. 118 Humberto Tan p. 122 Bijzondere Collecties, Universiteit van Amsterdam [UBM Foto AM 320_002] Oplage p. 124–25 Bijzondere Collecties, Universiteit van Amsterdam [UBM Foto AM 320_003] 1ste druk: 2.500 exemplaren pp. 126–27 Nationaal Archief/Collectie Anefo pp. 132–33 Foto: Hollandse Hoogte pp. 134–35 Foto: Fred Hoogervorst/Hollandse Hoogte ISBN pp. 140–41 Foto: Frans Lemmens /Hollandse Hoogte p. 144 Foto: Ranu Abhelakh 978-90-78653-82-0 p. 145 Foto: Luzmila Samson p. 146 Fotograaf: Merlijn Doomernik p. 149 Foto: Sander Chamid via Hollandse Hoogte NUR p. 150 Plaats en datum van de foto onbekend p. 152 Collectie Nationaal Monument 644 Kamp Vught +/- 1932 p. 153 Familiearchief Els de Kom Verspreiding in de boekhandel via WBOOKS (wbooks.com)

Publicatie ter gelegenheid van De Grote Suriname-tentoonstelling, gehouden in De Nieuwe Kerk te Amsterdam van 5 oktober 2019 t/m 2 februari 2020, georganiseerd door Stichting Producties De Nieuwe Kerk. 160

Het Grote Het Magazine Interviews met Interviews B Kenny Raymann Jörgen SedocGregory Tan Humberto Weimans Simone Suriname

Het Grote Suriname Magazine

€ 19,95 Stadsherstel Amsterdam/Suriname Stadsherstel Simone Thomasse Thomasse Simone Harrold Sijlbing Harrold Jan Hein Ribot Hein Jan Ella Reitsma Thomas Polimé Thomas Carl Haarnack Carl Ruben Gowricharn Ruben Mitchell Esajas Mitchell Hennah Draaibaar Hennah Magda Augusteijn Magda Met bijdragen van bijdragen Met