H Et Grote Surinam E M Agazine Interviews Met Kenny B Jörgen
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Het Het Met bijdragen van Het Grote Magda Augusteijn Hennah Draaibaar Mitchell Esajas Suriname Ruben Gowricharn Magazine Carl Haarnack Thomas Polimé Grote Ella Reitsma Jan Hein Ribot Harrold Sijlbing Simone Thomasse Stadsherstel Amsterdam/Suriname Suriname Suriname Interviews met Kenny B € 19,95 Magazine Jörgen Raymann Gregory Sedoc Humberto Tan Simone Weimans Suriname, een kleurrijke samenleving Het Grote Suriname Magazine Suriname Grote Het Het gebed op het Onafhankelijkheidsplein tijdens Eid ul-Fitr, het Suikerfeest: de viering van het einde van de vastenmaand ramadan Journaliste en schrijfster Hennah Draaibaar is, ondanks de gebreken, blij met de Surinaamse multiculturele samenleving. 10 Terwijl de zon langzaam opkomt, handen zitten, dan weer staan en dan stroomt het Onafhankelijkheidsplein soms voorover buigen. vol. Duizenden mannen en vrouwen komen voor het nationale Eid-gebed Ik ben niet de enige die aan de rand van naar het plein. Het is het einde van de het plein volgt wat daar gebeurt. Ik weet ramadan en het is feest. Een maand ook niet of de anderen net als ik beseffen lang hebben ze Allahs zegeningen dat er iets heel bijzonders gaande is. Iets ontvangen omdat ze hebben gevast. wat uniek is in de wereld: dat in een land Het plein ziet er prachtig uit. Niet waar verschillende religies samenleven, omdat het versierd is maar omdat het iedereen zonder angst in alle openheid gevuld is met mensen. Groot en klein, zijn of haar geloof kan belijden. oud, jong mannen, vrouwen. De mees- ten zijn in het wit gekleed. Wat een vrijheid, denk ik. Dat dit kan! Omdat het hier onder onze neus gebeurt, Veel bezoekers hebben een mat bij zich, denken we misschien dat het vanzelf- die ze uitrollen op het gras. Daar leggen sprekend is. Maar niets is minder waar. ze hun gebedsdoek overheen en nemen Dat besef ik elke dag als ik zie wat er ze plaats. De imam, de voorganger, is via gebeurt in de wereld. Vrijheid is niet een geluidsinstallatie in de wijde omge- vanzelfsprekend. ving te horen. Met zijn zangerige stem samenleving een kleurrijke Suriname, bereidt hij allen voor op het eindgebed. Als het gebed afgelopen is, volgt een ontlading op het plein. Er zijn heel veel Terwijl de zon steeds hoger boven de brasa’s, omhelzingen. Yvonne komt Surinamerivier klimt en de temperatuur samen met haar familie naar ons toe stijgt, zie je dat paraplu’s tevoorschijn gelopen. ‘Eid Moebarak’, zegt ze. worden gehaald voor wat schaduw. Ik De traditionele islamitische groet, die vind het wel toepasselijk dat juist op wordt gebruikt nu de ramadan voorbij dit plein de standbeelden staan van twee is. ‘Eid Moebarak’, antwoord ik en vraag grote politieke leiders. Het is alsof ze haar of ze blij is dat het vasten voorbij aan het observeren zijn wat er onder hun is. Ze lacht en zegt dat we allemaal mee ogen gebeurt. Johan Adolf Pengel (20 naar huis moeten want nu is het tijd voor januari 1916 – 5 juni 1970) en Jagernath saoto, bami nasi en saté. Lekker eten. Lachmon (21 september 1916 – 19 oktober 2001). Deze twee politici begrepen Yvonne werkt al 18 jaar als dienst, zoals jaren geleden al dat je met samenwer- we het bij ons in Suriname zeggen. Eerst king en verbroederingspolitiek etnische kwam ze als oppas voor Gino, mijn zoon groepen dichter bij elkaar brengt. Een en toen Gino geen oppas meer nodig had noodzaak als je eenheid in het land wilt. is ze gewoon gebleven. Yvonne is deel van de familie geworden. Ik zie haar Opeens zie ik ook Yvonne zitten. Haar nog staan met tranen in haar ogen toen hoofd is bedekt en ze is volledig in het Gino naar Nederland vertrok om te wit gekleed. Samen met haar moeder studeren. In de Javaanse cultuur zijn en schoonzus luistert ze naar het gebed, kinderen heel belangrijk. Het liefst was dat inmiddels begonnen is. Het plein is ze met hem meegegaan. in twee stukken verdeeld. De mannen zitten apart van de vrouwen. Ik versta Yvonne is Javaans en woont in Comme- niets van het gebed en hoewel de woorden wijne. Javaanse Surinamers komen uit in mijn oren allemaal hetzelfde klinken, alle districten van Suriname, maar volg ik de gelijkmatige bewegingen van Commewijne, ook wel Javanendistrict de mannen die soms met opengevouwen genoemd, kent een heel grote concentratie. 11 Geschiedenis 1960 1975 Het Grote Suriname Magazine Suriname Grote Het Het uitroepen van de Onafhankelijkheid van Suriname op 25 november 1975. Parade van Boven: Luchtfoto van de nieuwe stuwdam in de Surinamerivier. Links het duizenden mensen die samen de Surinaamse vlag uitbeelden. Paramaribo, Suriname nog lege bassin van het stuwmeer, in het midden de krachtcentrale, 1965 22 van Suriname 1921 1941 1960 Derde volkstelling, Suriname De Verenigde Staten legeren Aanleg van het Brokopondo- telt 107.723 inwoners. Door troepen in Suriname om de stuwmeer door de bouw de komst van vele migranten bauxietindustrie te bescher- van de Afobaka-dam. 5000 is de bevolking aanzienlijk men. Bauxiet is de grondstof mensen moeten hun huis toegenomen. van aluminium, dat nodig is verlaten. 27 Marrondorpen voor de vliegtuigbouw. verdwijnen onder water. 1927 Hindostaanse immigranten, 1942 1968 tot dan Brits-Indiërs, worden Speech van koningin Wilhel- Opening van de Universiteit Nederlands onderdaan. mina vanuit Londen, waarbij van Suriname. ze Suriname meer autonomie Suriname van Geschiedenis na de oorlog belooft. 1931 1973 De economische wereldcrisis Arbeidsonrust en stakingen van 1928 wordt voelbaar 1943 leiden tot het begin van in Suriname en er breken Vakbondsleider, politicus en de uittocht naar Nederland: rellen uit. leraar Wim Bosch Verschuur circa 100.000 Surinamers komt met de leus ‘Baas in Eigen vertrekken in de eerste helft Huis’. Hij wordt gevangengezet. van de jaren zeventig. 1933 Schrijver Anton de Kom, die strijdt voor betere werk- en 1946 1974 levensomstandigheden van Oprichting van de eerste 15 februari: minister-presi- arbeiders, wordt verbannen politieke partijen in Surina- dent Henck Arron kondigt naar Nederland. me. Deze partijen hebben een aan dat Suriname uiterlijk in etnische basis. 1975 onafhankelijk zal zijn. 1940 Met Nederland wordt Surina- 1949 1975 me betrokken bij de Tweede Eerste verkiezingen in Suriname wordt op 25 no- Wereldoorlog. Het Duitse Suriname op basis van vember onafhankelijk. Henck vrachtschip Goslar wordt algemeen kiesrecht voor Arron en parlementsvoorzit- door haar bemanning voor mannen en vrouwen. ter Jagernath Lachmon spe- Paramaribo tot zinken ge- len daarbij een voorname rol. bracht. Gouverneur Johan Ferrier 1954 wordt de eerste president. Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden: Suriname en de Nederlandse Antillen krijgen interne autonomie. 23 Jörgen Raymann Interview door Simone Thomasse Het Grote Suriname Magazine Magazine Suriname Grote Het Jörgen Raymann (1966), cabaretier/stand-up comedian, zanger, acteur en presentator, werd geboren in Amsterdam en groeide op in Suriname. Hij studeerde in Nederland, en begon daarna zijn eigen restaurant in Suriname. Later keerde hij met zijn gezin terug naar Nederland, waar hij verschillende tv-shows presen- teerde en met telkens verschillende programma’s langs theaters toert. Raymann zet zich onder meer in als ambassadeur voor Unicef en andere goede doelen. 46 Als ik een kwartiertje te vroeg binnenloop in het begrijpen níets van de Surinaamse diversiteit afgesproken restaurant vlak bij het Amstelstation, en de eetcultuur. Neem een gerecht als roti. zit Jörgen Raymann op z’n gemak te lunchen met Typisch Surinaams, wordt gezegd en ze denken een omelet. ‘Laten we maar meteen beginnen,’ dat elke Creool roti eet. We éten roti, maar dat gebaart hij uitnodigend. ‘Wil je ook iets lekkers? komt niet van de Afrikaanse Surinamer. Het is Ik trakteer.’ De tijd die ik met hem doorbreng, oorspronkelijk een Hindoestaans recept. vliegt om. Raymann is een levende feitenma- Ook bij pom zit het anders. De slaven werkten chine, een adremme grappenmaker, een harts- vrijwel allemaal voor joden – dus die leerden tochtelijk liefhebber van zijn hond Sammy én de joodse keuken kennen. Pom is feitelijk een Almere. En een wijze man, dat ook. schotel op basis van aardappelen, maar omdat er in Suriname geen aardappels waren, ge- 'Als je dingen binnen de bruikten ze er tayer voor – een zoete knol die onder de grond groeit. Door dat alles heeft tijdgeest leert beoordelen, de Surinaamse keuken z’n eigen kleur gekregen; krijg je veel minder we kennen Javaanse, Creoolse, Hindoestaanse woede in je hart' en Chinese invloeden.’ ‘Die gerechten verkocht ik allemaal in mijn Jörgen: ‘Ik werd verwekt en geboren op het eigen restaurant in Suriname nadat ik als Kwakufestival* van de Nederlandse koloniale economiestudent in Rotterdam gesjeesd was. geschiedenis, zeg ik weleens – samengesteld Ik zou eigenlijk mijn vaders accountantskantoor Raymann Jörgen Interview uit vier werelddelen. De moeder van mijn moe- overnemen, alleen… Vanaf mijn vierde wilde der komt voort uit een familie van Sefardische ik al op het podium staan, maar mijn ouders joden, hun stamvader is David Cohen Nassy. hadden zoiets van: sorry, met theater ga je Hij was de man die namens de WIC volksplan- hier geen droog brood verdienen. Je moet een tingen (kolonies, red.) stichtte in Zuid-Amerika. echte studie doen. In Rotterdam heb ik op de Mijn moeders vader was inheems, een Caraib. uni even bij het interfacultair studentencabaret Dit is het stukje Zuid-Amerika. Van mijn vaders gezeten. Dát wilde ik! Maar ik was net getrouwd moeders kant waren het ook joden, maar als je en mijn vrouw raakte zwanger. Mijn zwager drie generaties daarvoor kijkt, kom je uit op een deed me het aanbod om terug te gaan naar slavin als stammoeder. Mijn stukje Afrika. Mijn Suriname om daar een houtbedrijf te beginnen. vaders grootvader was zoon van een Duitse Je bent jong en denkt dat je van alles verstand vader en een Hollandse moeder. Het stukje hebt. Natuurlijk werd dat niets. Maar van Europa.