jaarverslag 2018 centrum voor parlementaire geschiedenis
2 Inhoudsopgave
Woord vooraf 5 Het CPG: onderzoeks- en expertisecentrum 6 Organisatiestructuur 7 Onderzoeksresultaten 9 Lopend onderzoek 12 Toekomstig onderzoek 13 Valorisatie 14 Conferenties, symposia en workshops 17 Visitatie van het CPG 18 Samenwerking 19 Onderzoeksgroep ‘The Seventies’ 21 Onderwijs 22 Summary 24
Bijlagen
1 Publicaties 27 2 Lezingen en debatbijdragen 31 3 Overige activiteiten 33 4 EUparl.net Board 36 5 Uitnodiging presentatie Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 37 6. Programma internationale conferentie 38
3
4
Woord vooraf
Het verslagjaar 2018 was voor het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis zowel op we- tenschappelijk als op ‘valoriserend’ terrein een vruchtbaar jaar.
Op 28 maart verdedigde CPG-onderzoeker Anne Bos haar proefschrift, getiteld Verloren ver- trouwen. Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1967-2002. Er verscheen ook een pu- blieksversie van het proefschrift, waarvoor de media veel belangstelling toonden. In novem- ber van het verslagjaar werden de eerste exemplaren van het Jaarboek Parlementaire Ge- schiedenis 2018, met als thema ‘Regio versus Randstad’, aangeboden aan de Voorzitters van de Tweede Kamer en Eerste Kamer der Staten-Generaal, in de Oude Zaal van de Tweede Ka- mer. Naast boeken verschenen er van de hand van CPG-medewerkers ook artikelen in natio- nale en internationale tijdschriften en bundels, zoals het artikel van Hilde Reiding, getiteld ‘The intricate question of European democracy: national parliamentary debates on the Euro- pean Elections Act of 1976’, dat zij samen met enkele Europese collega’s schreef. Het artikel verscheen in het voorjaar van 2018 in Journal of European Integration History.
Op 19 en 20 april vond te Nijmegen de door het CPG georganiseerde internationale conferen- tie ‘Half a Century of Political Controversies Relating to Social Security Reforms for the Elderly in Europe’ plaats. De conferentie maakte deel uit van het onderzoeksprogramma ‘Op zoek naar een nieuw evenwicht. Parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel, 1980 -2014’, dat het CPG in opdracht van het Instituut Gak uitvoert.
In december van het verslagjaar zagen twee rapporten het licht waaraan CPG’ers hadden meegewerkt. Op 6 december werd het eindrapport van de ‘Evaluatiecommissie kabinetsfor- matie 2017’ aan de voorzitter van de Tweede Kamer aangeboden (Alexander van Kessel was een van de leden van het evaluatiedriemanschap) en precies een week later verscheen het eindrapport van de Staatscommissie parlementair stelsel. De voorzitter van de Staatscommis- sie, Johan Remkes, bood dit rapport getiteld Lage drempels, hoge dijken. Democratie en rechtsstaat in balans aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan; on- dergetekende was één van de acht leden van deze commissie.
Daarnaast verrichtten medewerkers van het CPG onderzoek op diverse terreinen van de par- lementaire geschiedenis en verzorgden zij lezingen, mediaoptredens en bijdragen aan confe- renties.
Over al deze activiteiten gaat het jaarverslag van het CPG. Graag dank ik eenieder die zich in 2018 heeft ingezet voor het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis.
Carla van Baalen Directeur
5
Het CPG: onderzoeks- en expertisecentrum
De doelstelling van het in 1971 opgerichte Centrum voor Parlementaire Geschiedenis luidt: het doen van onderzoek naar de parlementaire geschiedenis van Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog en het publiceren van de resultaten van dit onderzoek.
Het Centrum wordt door de Stichting Parlementaire Geschiedenis, gevestigd te Den Haag, en de Stichting Katholieke Universiteit, gevestigd te Nijmegen, gezamenlijk gefinancierd. Het Centrum is ondergebracht bij de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit.
Het CPG is een uniek onderzoeksinstituut op het gebied van de parlementaire geschiedenis van Nederland. Het verricht systematisch wetenschappelijk onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse democratie in het algemeen, naar de positie van en de beraadslagingen in het parle- ment in het bijzonder. Dit alles geplaatst in de bredere context van nationale en internationale maatschappelijke ontwikkelingen. De resultaten worden gepubliceerd in monografieën, met name in de serie Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 en daarnaast ook in (peer reviewed) tijdschriften. Voorts geeft het CPG sinds 1999 het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis uit, waarin actuele maatschappelijke thema’s vanuit parlementair-historische invalshoek worden belicht.
Door de aldus verworven kennis en inzichten is het CPG uitgegroeid tot het Nederlandse expertise- centrum op het terrein van de contemporaine parlementaire geschiedenis. Vanuit overheid en sa- menleving wordt met grote regelmaat een beroep op het Centrum gedaan, zowel voor directe ken- nisvragen als voor advies, alsook voor onderzoek in opdracht. Daarmee heeft het CPG een belang- rijke maatschappelijke taak verworven. Het Centrum heeft een eigen website, die onder meer het laatste politieke nieuws voorziet van historische achtergrondinformatie.
Ten slotte verzorgt het Centrum ook onderwijs in de parlementaire geschiedenis en verricht het ‘flankerend wetenschappelijk onderzoek’, zoals biografieën van ministers-presidenten, en de parle- mentaire geschiedenis van deelonderwerpen, ten behoeve waarvan het Centrum aanvullende fi- nanciële middelen verwerft.
Sinds 2007 werkt het CPG samen met Europese zusterinstituten in het, mede door het CPG opge- richte, European Information and Research Network on Parliamentary History, bekend onder de afkorting EuParl.net.
6
Organisatiestructuur
Bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis
Mr. Th.C. de Graaf, vice-president van de Raad van State (sinds 1 november 2018), voorzitter; Mr. S. van Haersma Buma, voorzitter van de fractie van het CDA in de Tweede Kamer, vicevoorzit- ter; Dr. R.S. Zwart, historicus en zelfstandig adviseur, secretaris-penningmeester; Dr. K.M. Buitenweg, lid van de fractie van GroenLinks in de Tweede Kamer, lid; Mr. F.H.G. de Grave, lid van de fractie van de VVD in de Eerste Kamer, ; Mr. C.G. van der Staaij, voorzitter van de fractie van de SGP in de Tweede Kamer, lid.
Bestuur van de Faculteit der Letteren
Prof. dr. M.J.P. van Mulken, hoogleraar internationale bedrijfscommunicatie, decaan; Prof. dr. W.P.M.S. Spooren, hoogleraar taalbeheersing van het Nederlands, vicedecaan; Dr. M.M. Jagtman, directeur bedrijfsvoering; Drs. A.M. Schaap, secretaris.
Wetenschappelijke Raad
Prof. mr. P.P.T. Bovend’Eert, hoogleraar staatsrecht, Radboud Universiteit, voorzitter; Prof. dr. R.A. Koole, hoogleraar politieke wetenschap, Universiteit Leiden, lid; Prof. dr. W. van Meurs, hoogleraar Europese politieke geschiedenis, Radboud Universiteit, lid; Prof. dr. G. Voerman, hoogleraar ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel en directeur Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Rijksuniversiteit Groningen, lid.
7
Personeel in 2018
Vaste wetenschappelijke staf Prof. dr. C.C. van Baalen 1,0 fte Dr. A.S. Bos 1,0 fte Dr. J.W.L. Brouwer 1,0 fte Dr. A.C.M.W. van Kessel 1,0 fte Mr. dr. J.C.F.J. van Merriënboer 1,0 fte Drs. J.J.M. Ramakers 0,8 fte Dr. H. Reiding 0,8 fte
Tijdelijk wetenschappelijk personeel Drs. L.J. van Damme 1,0 (m.i.v. 15 maart 2018 0,2 fte ou- derschapsverlof) Dr. J.S. Harmsma 0,8 fte (m.i.v. 1 november 2018) Drs. J. Rodenburg 0,8 fte (m.i.v. 15 augustus 2018, tot die datum 1,0 fte) Dr. B.J. Stol 0,6 fte (tot 1 november 2018)
Coördinerend personeel Drs. A. Spanjersberg 0,1 fte (van 1 januari tot 1 mei 2018) Drs. H. van de Streek 0,1 fte (vanaf 1 september 2018)
Administratief personeel H.F.M.J. Helsen 1,0 fte
Student-assistenten R.H.T. Jansen max. 0,2 fte K.A.W. van Teijlingen max 0,2 fte (m.i.v. 15 juni 2018)
Stagiairs M. Ghielen (tot 31 januari 2018)
8
Onderzoeksresultaten
Dissertatie
Op 28 maart van het verslagjaar verdedigde Anne Bos met succes haar proefschrift Verloren ver- trouwen. Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1967-2002. Op basis van vele primaire bron- nen beschreef en analyseerde zij alle gevallen waarin ministers en staatssecretarissen in de periode van 1967 tot 2002 voortijdig tot aftreden werden gedwongen. Van Leo de Block, minister van Economische Zaken in het kabi- net-De Jong (1967-1971), tot en met Bram Peper, minister van Binnenlandse Zaken in Paars II, het tweede kabinet-Kok (1998- 2002). Achttien mannen en een vrouw: unieke gevallen, rijk aan dramatiek, geplaatst in parlementair-historische context.
Als opponenten vond de promovenda de hoogleraren Mieke Aerts, Joop van den Berg, Hans Engels, Wim van Meurs en Klaartje Peeters tegenover zich. Bos werd onder meer bevraagd over ‘net-niet’-gevallen, de rol van VVD-leider Bolkestein bij de val van Robin Linschoten, de vergelijkbaarheid van casussen en eventuele perspectieven voor theorievorming, en de politieke en staatsrechtelijke rekbaarheid van het begrip ministeriële verantwoordelijkheid. Het proefschrift kreeg veel aandacht in de media (zie p. 34-35).
Jaarboek
Traditiegetrouw werd op de derde dinsdag in november het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis gepresenteerd, dit jaar met het thema ‘Regio versus Randstad’. De presentatie vond plaats in de Oude Zaal van de Tweede Kamer te Den Haag.
Thom de Graaf, voorzitter van de Stich- ting Parlementaire Geschiedenis, reikte de eerste exemplaren van het Jaarboek uit aan Tweede Kamervoorzitter Khadi- ja Arib en aan Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol
Foto: Hans Kouwenhoven
9
Het woord werd gevoerd door achtereenvolgens CPG-directeur Carla van Baalen, de voorzitter van het College van Bestuur van de Radboud Universiteit Daniël Wigboldus, de voorzitter van het be- stuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis Thom de Graaf en Tweede Kamervoorzitter Kadhija Arib. Tot slot hield Léon Frissen, voormalig Tweede Kamerlid, burgemeester en gouverneur van Limburg, een toespraak met als titel ‘De regioparadox’ (zie bijlage 5).
Daniël Wigboldus, voorzitter van het College van Bestuur van de RU (Foto: Hans Kouwenhoven)
De redactie van het Jaarboek bestond uit de CPG-medewerkers Anne Bos, Jan Willem Brouwer, Johan van Merriënboer en Jan Ramakers, alsmede de politiek columnist van Trouw Hans Goslinga en historicus Joris Oddens, verbonden aan de Universiteit Leiden.
Artikelen
De medewerkers van het CPG schreven voorts wetenschappelijke artikelen in nationale en interna- tionale tijdschriften en bundels. Voor een volledig overzicht, zie p. 27-30. Een greep uit het jaar 2018:
Hilde Reiding schreef, tezamen met Joachim Wintzer, Thorsten Borring Olesen, Marloes Beers en Valentine Lomellini, ‘The intricate question of European democracy: national parliamentary de- bates on the European Elections Act of 1976’, dat werd gepubliceerd in Journal of European Inte- gration History.
10 Hilde Reiding schreef, tezamen met Fons Meijer, ‘This time it’s different– the European lead candidate procedure of 2014 and its historical background’ dat werd gepubliceerd in Parliaments, Estates & Representation.
Jan Willem Brouwer publiceerde ‘Joop den Uyl, the emergence of the European Council and the expanding role of the Prime Minister in Dutch foreign policy, 1973-1977’ in: R. van Dijk, S. Kruizinga, V. Kuitenbrouwer & R. van der Maar (Eds.), Shaping the International Relations of the Netherlands, 1815-2000. A Small Country on the Global Scene.
Alexander van Kessel en Carla van Baalen verzorgden de bijdrage ‘Regierungsbildungen in den Niederlanden: komplexe, aber immer lösbare Puzzles’ in: Friso Wielenga & Markus Wilp (Eds.), Unruhige Zeiten. Jahrbuch des Zentrums für Niederlande-Studien 2016/17.
Carla van Baalen schreef in Rechtsorde en bestuur, het liber amicorum voor de vertrekkende vice-president van de Raad van State, Piet Hein Donner, het artikel ‘De parlementarisering van de kabinetsformatie’.
11
Lopend onderzoek
Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945
In het verslagjaar werd het onderzoek ten behoeve van deel tien van de serie Parlementaire Geschiedenis van Nederland na 1945 voortgezet. Het onderzoek bestrijkt de periode 1971-1982.
Een parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel
In het verslagjaar zette promovendus Leon van Damme de werkzaamheden voort ten behoeve van het proefschrift ‘Op zoek naar nieuw evenwicht. Een parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel, 1980-2014’ — een door Instituut Gak gefinancierd project. In 2018 werd besloten om het onderzoek volledig te richten op (de hervormingen van) de werk- loosheidsvoorzieningen.
12 Toekomstig onderzoek
Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2019
Het thema van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2019, te verschijnen op de derde dinsdag van november, is ‘Natuur, milieu en klimaat.’ De aanleiding voor deze keuze ligt in de recente en nog te verwachten politieke en maatschappelijke debatten over milieu- en klimaatbeleid.
Biografie Lubbers
In het verslagjaar werd de zoektocht voortgezet naar financiële middelen die de biografie van oud- minister-president Lubbers mogelijk moeten maken. Het ‘Comité Lubbers-biografie’ werd in het leven geroepen met als doel actief mee te denken over subsidiemogelijkheden. Leden van het comité: Thom de Graaf, voorzitter van het bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis, Wilma de Koning, lid van het College van Bestuur van de Radboud Universiteit, Tijn Boon, uitgever van Boom uitgevers Amsterdam, en Carla van Baalen, directeur van het CPG. Het comité kwam in het verslagjaar twee keer bijeen, op 11 juli en op 20 september.
Ook werd per 1 september een coördinator fondsenwerving Lubbers-biografie in dienst genomen, voor 0,1 fte: Hillie van de Streek. Het is haar taak het comité te ondersteunen, het subsidieveld na- der te verkennen en het uitvoerende werk te verrichten.
13
Valorisatie
Als het nationale expertisecentrum inzake de parlementaire geschiedenis heeft het CPG ook nadrukkelijk een valoriserende taak (zie p. 6 van dit verslag).
Evaluatie kabinetsformatie 2017
Een commissie bestaande uit Paul Bovend’Eert (voorzitter), Alexander van Kessel en Peter Bootsma heeft in de tweede helft van 2018 de kabinetsformatie van 2017 geëvalueerd. Op 6 december 2018 presenteerde de commissie haar bevindingen.
Een dag na de verkiezingen, op 16 maart 2017, kwamen de lijsttrek- kers die op basis van de voorlopige verkiezingsuitslag waren gekozen bij elkaar, op verzoek van Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib (foto: Tweede Kamer der Staten-Generaal)
Voor de evaluatie van de kabinetsformatie van 2017 is een groot aantal interviews afgenomen met personen die betrokken zijn geweest bij de kabinetsformatie. Het onderzoeksverslag bestaat on- der meer uit een staatsrechtelijke en staatkundige analyse van de kabinetsformatie en een proce- durele reconstructie van de kabinetsformatie van 2017.
Het Presidium van de Tweede Kamer met de leden van de commissie. V.l.n.r.: Peter Bootsma, Kathalijne Buitenweg, Vera Bergkamp, Martin Bosma, Paul Bovend’Eert, Kadhija Arib, Alexander van Kessel, Joël Voordewind, Ockje Tellegen
(foto: Tweede Kamer der Staten- Generaal)
14 Staatscommissie parlementair stelsel
CPG-directeur Carla van Baalen was gedurende het verslagjaar lid van de Staatscommissie parlementair stelsel. De staatscom- missie — onder leiding van de Commissaris van de Koning van Noord-Holland Johan Remkes — was in 2017 ingesteld door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ronald Plasterk. De opdracht aan de staatscommissie luidde het parle- mentair stelsel en de parlementaire democratie door te lichten en zo nodig aanbevelingen te doen om het geheel toekomst- bestendig te maken.
Op 13 december 2018 presenteerde de voorzitter van de staatscommissie het eindrapport getiteld Lage drempels, hoge dijken. Democratie en rechtsstaat in balans aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Kajsa Ollongren. Het eindrapport bevat 83 aanbevelingen.
Publieksdebatten over het pensioenstelsel en over afgetreden bewindspersonen
Op 12 juni vond te Den Haag een zogeheten Politiek Café plaats, met als debatonderwerp ‘Een nieuw pensioenstelsel: politiek of polder?’ Sprekers waren het Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) en Martin Visser, verslaggever en columnist bijDe Financiële Telegraaf. Het Politiek Café was georganiseerd door het CPG, samen met ProDemos en het Montesquieu Instituut. Circa ze- ventig personen bezochten de bijeenkomst.
Op 7 november verzorgde Anne Bos een inleiding bij een door het Montesquieu Instituut georga- niseerd debat – in het kader van de reeks ‘Democratie in Debat’ – over onvrijwillig afgetreden ministers en staatssecretarissen. Zij nam ook als panellid deel aan de discussie, samen met com- municatiestrateeg Jan Schinkelshoek, oud-minister van Binnenlandse Zaken Bram Peper, en voor- malig Tweede Kamerlid en voorzitter van de tijdelijke commissie College van Toezicht Sociale Ver- zekeringen (CTSV) Jan van Zijl. Journalist Max van Weezel modereerde de middag.
Website socialezekerheidsstelsel
Op 22 januari 2018 is de website
15 Op
Enkele thema’s zijn kort uitgewerkt om een wat breder publiek kennis te laten maken met de recente parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel: gelijke behandeling man- nen en vrouwen, voordeurdelers, aanscherping regels WAO en het Sofinummer/BSN.
Website CPG
Op de CPG-website
Media
De media wisten het CPG ook in het verslagjaar vele malen te vinden om actuele politieke zaken te duiden in het licht van de parlementaire geschiedenis: televisie, radio, kranten en persbureaus. Onder de nationale kranten bevonden zich: NRC Handelsblad, NRC.NEXT, de Volkskrant, het Ne- derlands Dagblad en het Algemeen Dagblad. Voor een overzicht: zie p. 34-35.
16
Conferenties, symposia en workshops
Internationale Conferentie
Op 19 en 20 april 2018 vond in Nijmegen de door het CPG georganiseerde tweedaagse internatio- nale conferentie ‘Half a Century of Political Controversies Relating to Social Security Reforms for the Elderly in Europe’ plaats. De conferentie, die werd geopend door de rector van de Radboud Universiteit, prof. dr. H. van Krieken, was wetenschappelijk een succes. Er waren negen sprekers, afkomstig uit zes Europese landen: België, Duitsland, Finland, Griekenland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Leon van Damme (CPG) was een van de Nederlandse sprekers. Circa 35 perso- nen woonden het congres bij. Voor het volledige programma van de conferentie zie bijlage 6. De diverse bijdragen zullen in 2019 gebundeld worden gepubliceerd.
Workshop
Op 24 april vond te Nijmegen een workshop plaats, getiteld: ‘De jaren zeventig: een neoliberale overgangstijd?’ In de workshop stond de vraag centraal hoe in de jaren zeventig het neoliberalisme als ideologie en (beleids)praktijk ingang kreeg in de Nederlandse samenleving. Sprekers waren Bram Mellink (UU/UvA), Merijn Oudenampsen (UvA), Jonne Harmsma (CPG), Johan van Merriën- boer (CPG) en Hans Rodenburg (CPG). De workshop was georganiseerd door Hans Rodenburg (CPG), Hilde Reiding (CPG) en Ido de Haan (UU) en vond plaats in het kader van de onderzoeks- groep The Seventies.
Symposiumbijdragen
Alexander van Kessel hield op 31 mei 2018 een lezing tijdens het symposium over 100 jaar Vrouwenkiesrecht, dat was georganiseerd door het Katholiek Documentatiecentrum van de RU, Nijmegen.
Carla van Baalen gaf op 7 september een lezing op het congres ‘A Century of Women MPs, 1918- 2018’, georganiseerd door University of Westminster and History of Parliament Trust, Londen, Portcullis House.
Anne Bos, Jonne Harmsma en Johan van Merriënboer leverden bijdragen aan het symposium ‘De dag van de politieke biografie’, dat werd gehouden op 10 december in het Trippenhuis KNAW. De organisatie was in handen van de onderzoekschool Politieke Geschiedenis, de KNAW en de Radboud Universiteit.
17
Visitatie van het CPG
Het onderzoeksinstituut Historical, Literary and Cultural Studies (HLCS) van de Faculteit der Lette- ren van de Radboud Universiteit ontving op 14-16 november 2018 de – zesjaarlijkse – visitatie- commissie. De commissie bestond uit de leden James Kennedy (voorzitter; Universiteit Utrecht), Jan Baetens (KU Leuven), Kirsten Drotner (University of Southern Denmark) en Rosamund McKitterick (Em.; University of Cambridge).
Ook het CPG werd gevisiteerd; daartoe had het in de zomer van het verslagjaar een zelfevaluatie geschreven die als bijlage bij de HLCS-zelfevaluatie was gevoegd. Op vrijdag 16 november ver- scheen de CPG-directeur voor de commissie, tezamen met de directeuren van de respectieve onderzoekscholen OIKOS (André Lardinois) en Posthumus (Angelique Janssens).
In januari van het nieuwe jaar verscheen het eindrapport van de visitatiecommissie. Vastgesteld werd dat het Centrum ‘significant societal impact’ heeft. De commissie uitte enige zorgen over de ‘CPG board structure’, die in haar ogen de uitbreiding van de ‘intellectual agenda’ van het CPG hindert. Het advies van de visitatiecommissie luidt om intensiever samen te werken met het on- derzoeksinstituut HLCS, letterlijk: ‘the CPG could well benefit from being more fully integrated into the Institute, allowing it to forge new ideas and new networks.’ In het 2019 zal dit advies nader worden bekeken.
18
Samenwerking
Faculteit der Letteren
Het CPG is een onderzoekscentrum binnen de Faculteit der Letteren, dat participeert in het facul- taire onderzoeksinstituut Historical, Literary and Cultural Studies (HLCS). Onderzoekers van het Centrum werken op verschillende manieren samen met anderen die aan de Faculteit zijn verbon- den, onder wie de collega’s van de Afdeling Geschiedenis — met name die van Politieke Geschie- denis — zowel op het gebied van onderwijs als op dat van onderzoek.
Het CPG is ‘trekker’ van de onderzoeksgroep ‘The Seventies’, door het Centrum opgericht in 2017. Daarnaast zijn de meeste CPG-medewerkers (Carla van Baalen, Anne Bos, Jonne Harmsma, Alexander van Kessel, Jan Ramakers, Hilde Reiding, Hans Rodenburg en Bart Stol) geassocieerd lid van de onderzoeksgroep ‘Repertoires of Representation’, die onder leiding staat van hoogleraar Europese politieke geschiedenis Wim van Meurs. Voor meer informatie over de ‘Seventies’- onderzoeksgroep: zie p. 21.
In de bachelorfase verzorgt het CPG samen met de afdeling Politieke Geschiedenis de cursus Ne- derland, Europa en de wereld. Deze cursus valt binnen het zogeheten verdiepingspakket Politieke Geschiedenis van de minor Geschiedenis. Tevens is het CPG medeorganisator van de masterspeci- alisatie Politiek en Parlement (zie blz. 22). Ook worden vanuit het CPG jaarlijks stagiairs en mas- terscriptanten begeleid. Daarnaast begeleidt CPG-directeur Van Baalen promovendi.
Onderzoekschool Politieke Geschiedenis
Het CPG maakt deel uit van de Onderzoekschool Politieke Geschiedenis (OPG). Dit is het samen- werkingsverband van onderzoekers op het terrein van politieke geschiedenis, gericht op het be- vorderen van de kwaliteit van het onderzoek en het versterken van de (internationale) samen- werking. Op 10 december 2018 heeft de OPG het ‘De Dag van de Politieke Biografie’ georgani- seerd, waarop ook CPG’ers optraden. Anne Bos en Leon van Damme waren in het verslagjaar als promovendi lid van deze onderzoekschool.
Montesquieu Instituut
Het CPG is een van de partners van het te Den Haag gevestigde Montesquieu Instituut (MI), het multidisciplinaire onderzoeks- en onderwijsinstituut voor vergelijkende parlementaire geschiede- nis en constitutionele ontwikkeling in Europa. De andere partners zijn verbonden aan de universi- teiten van respectievelijk Groningen, Leiden en Maastricht. Als gevolg van de in 2013 door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aangekondigde bezuinigingsmaatregelen is in 2015 de subsidie aan het MI stopgezet.
19
Door een zuinig beheer van de middelen sedert medio 2013, kon een aantal activiteiten ook in het jaar 2018 nog worden voortgezet, zoals het uitbrengen van de digitale nieuwsbrief De Hofvijver. Politiek van Den Haag tot Brussel en het organiseren van debatbijeenkomsten over actuele politieke thema’s.
Medewerkers van het CPG leverden verschillende bijdragen aan deze activiteiten. Carla van Baalen is lid van het bestuur van het MI; Anne Bos is coördinator voor de CPG-activiteiten.
EuParl.net
Vanaf de oprichting in oktober 2007 tot en met april 2016 vervulde het CPG alle coördinerende werkzaamheden voor het European Information and Research Network on Parliamentary History (EuParl.net). Begonnen met vier instituten, waren in het verslagjaar twintig instellingen uit zeven- tien Europese landen erbij aangesloten. De hoofden van de instituten uit zeven Europese landen — Duitsland, Finland, Frankrijk, Nederland, Slovenië, Tsjechië en het Verenigd Koninkrijk — vormen de Board van het netwerk. De voorzitter ervan is, al sinds de oprichting, Carla van Baalen (zie ook bijlage 4 op blz. 36).
In het verslagjaar werd het coördinatorschap van EuParl.net gezamenlijk vervuld door de Kommis- sion für Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien te Berlijn en de Working Group on Parliaments in Transition van het Institute of Contemporary History te Praag. De jaarlijk- se vergadering van de Board van het netwerk vond plaats op 19 april te Nijmegen.
De conferentie ‘Half a Century of Political Controversies Relating to Social Security Reforms for the Elderly in Europe’ (zie p. 17) vond mede onder de vlag van EuParl.net plaats.
20
Onderzoeksgroep ‘The Seventies’
Binnen het onderzoeksinstituut HLCS (Historical, Literary and Cultural Studies) van de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit zijn diverse onderzoeksgroepen actief. Het doel van de onderzoeksgroepen is het versterken van de samenwerking tussen verschillende leerstoelgroe- pen binnen de faculteit. Een aantal CPG’ers was al enige tijd actief in de onderzoeksgroep ‘Repertoires of Representation’ van de leerstoelgroep Politieke Geschiedenis (zie p. 19), maar vanaf 2017 heeft het Centrum ook een eigen onderzoeksgroep, getiteld ‘The Seventies’. De leden ervan zijn afkomstig van het CPG, de geassocieerd leden zijn voornamelijk afkomstig uit de leer- stoelgroep Politieke Geschiedenis. De voorzitter van de onderzoeksgroep ‘The Seventies’ is Carla van Baalen; de coördinerende werkzaamheden werden in het verslagjaar verricht door Hilde Rei- ding.
De eerste doelstelling van de onderzoeksgroep ‘The Seventies’ luidt de versterking van de samen- werking tussen verschillende afdelingen van de faculteit, met name die tussen het CPG en de leerstoelgroep Politieke Geschiedenis, en de tweede doelstelling is de inbedding van het eigen onderzoek in het internationale onderzoek. Sinds enige tijd mag het decennium van de jaren ze- ventig zich verheugen in een groeiende belangstelling van historici, vooralsnog vooral afkomstig uit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, maar in toenemende mate ook uit Nederland.
Op 24 april vond te Nijmegen een workshop plaats, getiteld: ‘De jaren zeventig: een neoliberale overgangstijd?’ De workshop was georganiseerd door Hans Rodenburg (CPG), Hilde Reiding (CPG) en Ido de Haan (UU) en vond plaats in het kader van de onderzoeksgroep The Seventies (zie p. 17).
21
Onderwijs
Nederland, Europa en de wereld
Binnen het verdiepingspakket Politieke Geschiedenis van de minor Geschiedenis verzorgen de afdeling Politieke Geschiedenis en het CPG de cursus ‘Nederland, Europa en de wereld’. Na afloop van de hoorcollegereeks, die plaatsvindt in periode 3 (februari-maart), kunnen studen- ten in periode 4 (april-juni) kiezen voor de werkcolleges Geschiedenis van de Europese Inte- gratie of voor de werkcolleges Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945. De hoor- colleges worden afgesloten met een schriftelijk tentamen, de werkcolleges met een werkstuk.
In de eerste helft van 2018 – academisch jaar 2017-2018 – volgden 51 studenten de gecombi- neerde hoorcolleges en 17 studenten de werkcolleges Parlementaire geschiedenis. Jan Willem Brouwer verzorgde zowel de hoor- als de werkcolleges Parlementaire geschiedenis.
Masterspecialisatie Politiek en Parlement (masterfase)
Binnen de masteropleiding van de Afdeling Geschiedenis participeert het Centrum in de mas- terspecialisatie Politiek en Parlement. Deze master is ontwikkeld door de afdeling Politieke Geschiedenis en het CPG gezamenlijk en is gericht op de historische, staatsrechtelijke en poli- ticologische aspecten van de parlementaire politiek. Deze éénjarige master bestaat uit zeven modules, waaronder een verplichte stage. In het verslagjaar participeerde het CPG in de mo- dule ‘Actualiteitencollege’ (Harm Kaal en Adriejan van Veen vanuit Politieke Geschiedenis en Carla van Baalen vanuit het CPG); ook was het CPG betrokken bij de begeleiding van master- scriptanten.
Gastdocentschap
Sinds 1997 is Jan Willem Brouwer professeur invité aan het Institut d’Etudes Européennes aan de Université Catholique de Louvain (Louvain-la-Neuve, België). In het kader daarvan verzorg- de Brouwer de collegereeks ‘History of European integration’ in de maanden september- oktober 2018.
Gastcolleges CPG-medewerkers
Anne Bos verzorgde op 1 maart 2018 een gastcollege voor eerstejaars studenten bestuurskun- de aan de Radboud Universiteit, getiteld: Het aftreden van ministers en staatssecretarissen.
22
Op 16 en 17 april 2018 verzorgde Jan Willem Brouwer hoorcolleges in Brussel in het kader van de ‘International Master in European Studies’, georganiseerd door de Belgisch-Italiaanse Kamer van Koophandel in samenwerking met de Université catholique de Louvain, getiteld History of Euro- pean integration. Op 26 oktober gaf hij het gastcollege Franco-German cooperation since 1945 – the engine of European integration aan het Institut Catholique de Hautes Études Commerciales (ICHEC) van de Brussels Management School.
23
Summary Annual Report Centre for Parliamentary History
About CPG
CPG was founded as a research centre of the Faculty of Law, Radboud University in Nijmegen in 1971. Its mission statement reads as follows: conducting research on the history of the Dutch par- liament from 1945 onwards, and publishing its results. In 1985, the CPG became a joint venture of Radboud University and the Stichting Parlementaire Geschiedenis (Foundation for Parliamentary History) in The Hague. CPG is the leading institute on parliamentary history in The Netherlands. Its core publications are the series Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 (Dutch parlia- mentary history after 1945) and the Jaarboek Parlementaire Geschiedenis (Yearbook for Parlia- mentary History).
Societal relevance
The societal relevance of the CPG is substantial. Staff members actively participate in public de- bates by means of readings, lectures and by media contributions. These activities in turn lead to a considerable number of information requests from Dutch and international media, and also to research assignments from parliament, ministries and other government- and/or state-related institutions (Council of State, Electoral Council).
At the request of the Dutch House of Representatives a commission, of which Alexander van Kes- sel (CPG) was one of three members, evaluated in 2018 the proceedings of the cabinet formation of 2017 – the longest in Dutch parliamentary history. The commission, chaired by RU professor of constitutional law Paul Bovend’Eert, interviewed the main protagonists of the formation. In their report, the commission reviewed the main procedural aspects (for instance the lack of transparen- cy during the coalition negotiations) and suggested ways for improvement. See also p. 26.
In 2017 the Minister of the Interior and Kingdom Relations installed the State Commission on the Parliamentary System (in the Netherlands). The Commission consisted of eight members, one of which was CPG-director Carla van Baalen. The State Commission was assigned to advise the gov- ernment on whether the parliamentary system of the Netherlands is ‘future-proof’. It presented its final report on 13 December 2018. See also p. 26.
24
International activities
In 2007, CPG was one of the founders of the European Information and Research Network on Parlia- mentary History (EuParl.net), which connects European research institutes and experts in parlia- mentary history. The network facilitates the exchange and dissemination of knowledge and pro- motes comparative studies on the development of parliamentary culture in Europe. By 2018, twenty institutes from seventeen European countries had joined the network. CPG- director Carla van Baalen is chair of the Board of the network. See also p. 36.
Teaching
During 2018 the Centre provided courses in parliamentary history in the bachelor as well as the master programmes of the Faculty of Arts, Radboud University.
Key publications and reports
Books
Bos, A.S. (2018, maart 28). Verloren vertrouwen. Afgetreden ministers en staatssecretarissen, 1967-2002. Radboud Universiteit Prom./coprom.: prof. dr. C.C. van Baalen & prof. dr. R.A.M. Aerts. Amsterdam: Boom uitgevers Amsterdam.
This dissertation provides an analysis of individual members of the Dutch coalition government who felt compelled to offer their resignation due to political reasons during the period between 1967 and 2002. The research focuses on both the rules and the mores and therefore it provides insight into how Dutch coalition politics works.
Bos, A.S., Brouwer, J.W.L., Goslinga, H., Oddens, J., Merriënboer, J.C.F.J. & Ramakers, J.J.M. (Eds.). (2018). Regio versus Randstad. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Amsterdam: Boom uitgevers Amsterdam.
Yearbook on Dutch parliamentary history. This 20th yearbook is about the increasing tension be- tween the cosmopolitan Randstad conurbation – including Amsterdam, Rotterdam, The Hague and Utrecht – and the rural regions. The authors use various cases to show how this tension has been dealt with in the past.
25
Reports
Bovend’Eert, Paul, Bootsma, Peter, en Kessel, Alexander van, Eindrapport commissie Evaluatie kabinetsformatie 2017 (Final Report of the Commission Evaluation Cabinet Formation 2017) (Den Haag 2018), Kamerstukken II (Parliamentary Proceedings, House of Representatives) 2018/19, 34 700, nr. 64.
Evaluation of the proceedings of the cabinet formation of 2017 – the longest in Dutch parlia- mentary history.
State Commission on the Parliamentary System (in the Netherlands), Lage drempels, hoge dijken. Democratie en rechtsstaat in balans (Low Thresholds, High Dikes. Democracy and Rule of Law in Balance). Final report. Amsterdam: Boom Uitgevers.
The State Commission on the parliamentary system (in the Netherlands) asks that the legislator takes very seriously the nature and the scope of societal polarisation, and the potential threats to democracy and the rule of law, both inside and outside of the political system. The final re- port has two primary common threads: the need to improve substantive representation, and the need to enhance the resilience of democracy and the rule of law. The State Commission pre- sented 83 recommendations. English summary on the website of the State Commission, see: https://www.staatscommissieparlementairstelsel.nl/.
Articles/book chapters
Hilde Reiding, Joachim Wintzer, Thorsten Borring Olesen, Marloes Beers & Valentine Lomellini, ‘The intricate question of European democracy: national parliamentary debates on the Europe- an Elections Act of 1976’, Journal of European Integration History, 24 (1), 115-142. Hilde Reiding & Fons Meijer, ‘This time it’s different’ – the European lead candidate procedure of 2014 and its historical background. Parliaments, Estates & Representation, 38 (2), 1-16. doi: 10.1080/02606755.2018.1468661. Jan Willem Brouwer, ‘Joop den Uyl, the emergence of the European Council and the expanding role of the Prime Minister in Dutch foreign policy, 1973-1977’ in: R. van Dijk, S. Kruizinga, V. Kui- tenbrouwer & R. van der Maar (Eds.), Shaping the International Relations of the Netherlands, 1815-2000. A Small Country on the Global Scene (201-221). London: Routledge. Alexander van Kessel & Carla van Baalen, ‘Regierungsbildungen in den Niederlanden: komplexe, aber immer lösbare Puzzles’ in: Friso Wielenga & Markus Wilp (Eds.), Unruhige Zeiten. Jahrbuch des Zentrums für Niederlande-Studien 2016/17 (77-94). Münster: Readbox Unipress.
26
Bijlage 1 Publicaties
Wetenschappelijke publicaties
Dissertatie Bos, A.S. (2018, maart 28). Verloren vertrouwen. Afgetreden ministers en staatssecretarissen, 1967-2002. Radboud Universiteit; prom./coprom.: prof. dr. C.C. van Baalen & prof. dr. R.A.M. Aerts. Amsterdam: Boom uitgevers Amsterdam. Harmsma, J. (2018, november 29). Jelle zal wel zien. Jelle Zijlstra, een eigenzinnig leven tussen politiek en economie. Een op de Rijksuniversiteit Groningen tot stand gekomen proefschrift; prom./coprom.: prof. dr. J.W. Renders & prof. dr. J.M. Berk. Amsterdam: Prometheus.
Boekredactie Bos, A.S., Brouwer, J.W.L., Goslinga, H., Merriënboer, J.C.F.J. van, Oddens, J. & Ramakers, J.J.M. (Ed.). (2018). Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad. Amsterdam: Boom uitgevers Amsterdam. Harinck, G., Kessel, A.C.M.W. van & Krabbendam, H. (Eds.). (2018). Een christelijk-liberale synthe- se. 100 jaar Pacificatie 1917-2017 (Jaarboek voor de geschiedenis van het Nederlands protes- tantisme na 1800, 26). Utrecht: Boekencentrum Uitgevers.
Artikel Reiding, H., Wintzer, J., Borring Olesen, T., Beers, M.C. & Lomellini, V. (2018). The intricate ques- tion of European democracy: national parliamentary debates on the European Elections Act of 1976. Journal of European Integration History, 24 (1), 115-142. doi: 10.5771/0947-9511-2018- 1. Reiding, H. & Meijer, F. (2018). ‘This time it’s different’ – the European lead candidate procedure of 2014 and its historical background. Parliaments, Estates & Representation, 38 (2), 1-16. doi: 10.1080/02606755.2018.1468661.
Hoofdstuk in boek Baalen, C.C. van (2018). Het verdriet van Zeeuws-Vlaanderen. In A.S. Bos, J.W.L. Brouwer, H. Go- slinga, J.C.F.J. van Merriënboer, J. Oddens & J.J.M. Ramakers (Eds.), Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad (pp. 50-61). Amsterdam: Boom uitgevers Amster- dam Brouwer, J.W.L. (2018). Joop den Uyl, the emergence of the European Council and the expanding role of the Prime Minister in Dutch foreign policy, 1973-1977. In R. van Dijk, S. Kruizinga, V. Kuitenbrouwer & R. van der Maar (Eds.), Shaping the International Relations of the Nether- lands, 1815-2000. A Small Country on the Global Scene (pp. 201-221). London: Routledge Kessel, A.C.M.W. van & Baalen, C.C. van (2018). Regierungsbildungen in den Niederlanden: kom- plexe, aber immer lösbare Puzzles. In Friso Wielenga & Markus Wilp (Eds.), Unruhige Zeiten. Jahrbuch des Zentrums für Niederlande-Studien 2016/17 (pp. 77-94). Münster: Readbox Uni-
27
Kessel, A.C.M.W. van (2018). Katholieken en de Pacificatie van 1917. Machtsverschuivingen ten tijde van een strijd om be- ginselen. In G. Harinck, A. van Kessel & H. Krabbendam (Eds.), Een christelijk-liberale synthese. 100 jaar Pacificatie 1917-2017 (Jaarboek voor de geschiedenis van het Nederlands protestan- tisme na 1800, 26) (pp. 25-48). Utrecht: Boekencentrum Uitgevers Wat het zwaarste weegt. De confessionelen en de parlementaire strijd om actief kiesrecht voor vrouwen. In S. van Bijsterveld & H. van de Streek (Eds.), Wat komen jullie hier doen? Vrouwenkiesrecht tussen geloof, politiek en samenleving – 1883-2018 (pp. 89-120). Nijmegen: Uitgeverij Valkhof Pers Reiding, H. (2018). Geen moties met een escalerende werking alstublieft! Een inkijkje in de pogin- gen tot conflictbeheersing van het tweede paarse kabinet aan de hand van de kwestie van de Bosnische asielzoekers, november 1998. In A.S. Bos, J.W.L. Brouwer, H. Goslinga, J.C.F.J. van Merriënboer, J. Oddens & J.J.M. Ramakers (Eds.), Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad (pp. 87-95). Amsterdam: Boom uitgevers Amsterdam Rodenburg, J.P. (2018). Spreiden is lijden. De strijd om de verplaatsing van het ABP en het CBS van Den Haag naar Zuid-Limburg. In A.S. Bos, J.W. Brouwer, Hans Goslinga, Johan van Merriënboer, Joris Oddens & Jan Ramakers (Eds.), Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad (pp. 39-49). Amsterdam: Boom uitgevers Amsterdam
Vakpublicaties
Hoofdstuk in boek Baalen, C.C. van (2018). De parlementarisering van de kabinetsformatie. In B.J. van Ettekoven, J. Polak, G. Roes, L. Verhey, B. Vermeulen, L. Weesing-Loeber & A. Weggeman (Eds.), Rechtsorde en bestuur. Liber amicorum aangeboden aan Piet Hein Donner (pp. 47-61). Den Haag: Boom Juridisch Kessel, A.C.M.W. van (2018). Kinderziekten van het ‘nieuwe proces’. Kabinetsformatie van 2017: het formatieproces. In A.W. Heringa & J. Schinkelshoek (Eds.), Stratego, risk en scrabble. Kabinetsformatie 2017 (pp. 29- 36). Den Haag: Boom Juridisch Kritische dwarsliggers. Het CDA, het WI en de EVP: enkele grepen uit de geschiedenis. In P.J. Dijkman (Ed.), Uit politieke overtuiging. Wetenschappelijk Instituut voor het CDA 1977-2017 (pp. 81-85). Amsterdam: Boom uitgevers Amsterdam Merriënboer, J.C.F.J. van (2018). Kajotter Cor Kleisterlee (1925-2017), gangmaker voor KVP en CDA. In A.S. Bos, J.W.L. Brouwer, H. Gosling, J.C.F.C. van Merriënboer, J. Oddens & J.J.M. Ramakers (Eds.), Jaarboek Parlementai- re Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad (pp. 103-106). Amsterdam: Boom uitgevers Am- sterdam Lubberiaans, lubberiaanser, lubberiaanst. Noest en ongrijpbaar premier van 1982 tot 1994. In A.S. Bos, J.W. Brouwer, Hans Goslinga, Johan van Merriënboer, Joris Oddens & Jan Ramakers (Eds.), Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad (pp. 115-119). Am- sterdam: Boom uitgevers Amsterdam
28
Ramakers, J.J.M. (2018). Een doorslaggevende stem, maar geen vetorecht. Het debat in de Eerste Kamer over de posi- tie van nabestaanden in de nieuwe Wet op de orgaandonatie. In A.S. Bos, J.W.L. Brouwer, H. Goslinga, J.C.F.J. van Merriënboer, J. Oddens & J.J.M. Ramakers (Eds.), Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad (pp. 69-83). Amsterdam: Boom uitgevers Amster- dam Het parlementaire jaar 2018-2019. In A.S. Bos, J.W.L. Brouwer, H. Goslinga, J.C.F.J. van Mer- riënboer, J. Oddens & J.J.M. Ramakers (Eds.), Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Re- gio versus Randstad (pp. 125-153). Amsterdam: Boom uitgevers Amsterdam Ramakers, J.J.M. & Goslinga, H. (2018). Pieter Omtzigt: ‘De discussie over Randstad en regio moet beginnen met een discussie over vertegenwoordiging’. In A.S. Bos, J.W. Brouwer, Hans Goslin- ga, Johan van Merriënboer, Joris Oddens & Jan Ramakers (Eds.), Jaarboek Parlementaire Ge- schiedenis 2018. Regio versus Randstad (pp. 97-102). Amsterdam: Boom uitgevers Amsterdam
Artikel Bos, A.S. & Ramakers, J.J.M. (2018). ‘Het roode vaandel volgen wij.’ Rood als de symbolische kleur van het socialisme. Groniek. Gronings Historisch Tijdschrift, 21 (voorjaar 2018), 241-253. Brouwer, J.W.L. & Stol, B.J. (2018). De stille kracht van de Nederlandse buitenlandpolitiek. Clin- gendael Spectator, juli 2018 -
Boekbesprekingen Bos, A.S. (2018). Uitruilen, uitstellen, uitpraten. Kroniek van de recente parlementaire geschiedenis [Bespreking van het boek Zeventig jaar zoeken naar het compromis. Parlementaire geschiedenis van Ne- derland 1946-2016]. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad, 157- 159. [Bespreking van het boek Zetelroof. Fractiediscipline en afsplitsing in de Tweede Kamer 1917- 2017]. BMGN - Low Countries Historical Review, 133. Bos, A.S., Brouwer, J.W.L., Damme, L.J. van, Kessel, A.C.M.W. van, Merriënboer, J.C.F.J. van, Ra- makers, J.J.M., Rodenburg, J.P. & Stol, B.J. (2018). Signalementen [Bespreking van in totaal achttien boeken]. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad, 185- 192. Brouwer, J.W.L. (2018). [Bespreking van het boek Driemaal oost. François van Aerssen Beijeren van Voshol (1883- 1968). Marineofficier, koopman en diplomaat]. BMGN - Low Countries Historical Review, 133. [Bespreking van de boeken Het Kremlin. Een politieke en culturele geschiedenis en Stalin. Het hof van de rode tsaar]. Marineblad, 128(7), 17. Damme, L.J. van (2018). Wallage op zoek naar het land van melk en honing [Bespreking van het boek Het land achter de heuvels. Politiek als ambacht, 1968-2018]. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis, 2017, 175-177.
29
Kessel, A.C.M.W. van (2018). Na zeventig jaar op zoek naar een nieuw verhaal [Bespreking van het boek Zeventig jaar Partij van de Arbeid]. Tijdschrift voor Geschiedenis, 131(2), 185-186. Reiding, H. (2018). Overtuigd van zijn idealen en doordrongen van de realiteit [Bespreking van het boek De stille diplomaat. Max van der Stoel, 1924-2011]. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2018. Regio versus Randstad, 173-175.
Overige publicaties
Internetartikel Bos, A.S. (2018). Het aftreden van Zijlstra en de loyaliteit van de minister-president. (nieuwsbrief). De Hofvijver. Politiek van Den Haag tot Brussel. Jaargang 8, nummer 83. (26 februari 2018). In de kreukelzone van het kabinet. (nieuwsbrief). De Hofvijver. Politiek van Den Haag tot Brus- sel. Jaargang 8, nummer 90. (29 oktober 2018). Reiding, H. (2018). De Spitzenkandidaat. (nieuwsbrief). De Hofvijver. Politiek van Den Haag tot Brussel, Jaargang 8, nummer 90. (29 oktober 2018).
Bijdrage week- of dagblad Damme, L.J. van (2018, juni 7). Koppel AOW aan de levensverwachting. de Volkskrant
30
Bijlage 2 Lezingen en debatbijdragen
voordracht – lezing
Baalen, C.C. van (2018, januari 15). Het Nederlands democratisch bestel. Bemmel, Lezing voor De Kinkelacade- mie. (2018, februari 8). De toekomst van ons parlementaire stelsel. Amsterdam, Lezing tijdens het FD Young Circle diner. (2018, september 7). Women MPs in the Netherlands in the 1950s. The struggle for equal rights. Londen, Portcullis House, Congres ‘A Century of Women MPs, 1918-2018’, georgani- seerd door University of Westminster and History of Parliament Trust. (2018, oktober 11). Het onderzoek naar het inkomen van de Koning. Nijmegen, Lezing voor di- recteuren van de Radboud Universiteit. Bos, A.S. (2018, november 7). Inleiding: Onvrijwillig vertrokken – over afgetreden ministers en staatsse- cretarissen. Den Haag, Nieuwspoort, Debat met Jan Schinkelshoek, Jan van Zijl en Bram Peper onder leiding van Max van Weezel. Georganiseerd door het Montesquieu Instituut. (2018, december 10). Afgetreden bewindslieden en het belang van context. Amsterdam, Sym- posium De dag van de politieke biografie. Georganiseerd door de Onderzoekschool Politieke Geschiedenis, KNAW en Radboud Universiteit. Bos, A.S. & Hoetink, A.C. (2018, december 13). Politieke cultuur in de jaren zestig en zeventig. Den Haag, Inleiding bij film ten behoeve van medewerkers Tweede Kamer. Brouwer, J.W.L. (2018, juli 3). Jarenlang in het hart van de Nederlandse politiek. Loyalisten, dissi- denten en neo-loyalisten in de CDA-fractie in de Tweede Kamer, 1977-1986. Nijmegen, lezing voor themagroep ‘The Seventies’, Radboud Universiteit. Damme, L.J. van (2018, april 20). Sixty-five years of Political Controversies about the Dutch Basis State Pension (AOW) 1947-2012. Nijmegen, Conference ‘Half a Century of Political Controver- sies Relating to Social Security Reforms for the Elderly in Europe’. Georganiseerd door het CPG in samenwerking met EuParl.net. Harmsma, J.S. (2018, april 24). Jelle Zijlstra: pleitbezorger van het neoliberalisme? Nijmegen, lezing voor the- magroep ‘The Seventies’, Radboud Universiteit. (2018, december 10). Premiers-biografieën in Nederland? Amsterdam, Symposium De dag van de politieke biografie. Georganiseerd door de Onderzoekschool Politieke Geschiedenis, KNAW en Radboud Universiteit. Kessel, A.C.M.W. van (2018, mei 31). De parlementaire strijd om het vrouwenkiesrecht. Nijmegen, ‘Wat komen jullie hier doen?’ Symposium 100 jaar vrouwenkiesrecht. Georganiseerd door het KDC, Radboud Universiteit, Nijmegen. Merriënboer, J.C.F.J. van (2018, december 10). Is de minister-presidenten-biografie een eigen genre? Amsterdam, Symposium De dag van de politieke biografie. Georganiseerd door de On- derzoekschool Politieke Geschiedenis, KNAW en Radboud Universiteit.
31
Rodenburg, J.P. (2018, april 24). Op de drempel van het no-nonsense-tijdperk: de kabinetten-Van Agt II en III. Nijmegen, lezing voor themagroep ‘The Seventies’, Radboud Universiteit. Stol, B.J. (2018, februari 18). Nederland en de Westerse diplomatie in de Nieuw-Guineakwestie 1949-1962. Arnhem, Lezing voor Stichting Indisch Erfgoed.
32
Bijlage 3 Overige activiteiten
Activiteiten
Promoties Baalen, C.C. van (2018). (Mede)promotor Anne Bos. Titel proefschrift: Verloren vertrouwen. Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1967-2002. Promotie Radboud Universiteit, 28 maart 2018. (Mede)promotor Carla Hoetink. Titel proefschrift: Macht der gewoonte. Regels en rituelen in de Tweede Kamer na 1945. Promotie Radboud Universiteit, 27 maart 2018. Lid manuscriptcommissie proefschrift Jonne Harmsma. Titel proefschrift: Jelle zal wel zien. Jelle Zijlstra, een eigenzinnig leven tussen politiek en economie. Promotie Rijksuniversiteit Groningen, 29 november 2018.
Lidmaatschap Baalen, C.C. van (2018). Chair Board EuParl.net. Lid van het bestuur van de Kommission für Geschichte des Parlamentarismus und der politi- schen Parteien, Berlijn. Lid van het algemeen bestuur van het Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945. Lid van het bestuur van de Stichting Historisch Genootschap Harreveldfonds. Lid van het bestuur (penningmeester) van het Montesquieu Instituut. Centrum voor Europese Parlementaire Geschiedenis en Constitutionele Ontwikkeling, gevestigd te Den Haag. Lid Staatscommissie parlementair stelsel. Leider Gak-project ‘Op zoek naar nieuw evenwicht. Een parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel, 1980-2014’. Coördinator voor Nederland (samen met prof. dr. M.P.C.M. van Schendelen) van het tijdschrift ZParl. Zeitschrift für Parlamentsfragen. Lid van de Ethische Toetsingscommissie Geesteswetenschappen, Radboud Universiteit. Lid van de onderzoeksgroep ‘Evaluatieonderzoek EU-dienstverlening Tweede Kamer’. Lid van de redactieraad van het Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland: ‘1001 vrouwen uit de 20ste eeuw’. Lid van de jury van de Thorbeckeprijs. Bos, A.S. (2018). Lid van de jury Prinsjesdagprijs, een prijs bestemd voor de politicus die zich bij uitstek onderscheidt in de ontwikkeling en in het vitaal houden van de parlementaire demo- cratie in Nederland. Bos, A.S., Brouwer, J.W.L. & Merriënboer, J.C.F.J. van (2018). Lid van de CPG-webredactie. Bos, A.S. & Ramakers, J.J.M. (2018). Commissielid Gak-project ‘Op zoek naar nieuw evenwicht. Een parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel, 1980-2014’. Damme, L.J. van (2018). Lid van het bestuur van de Vereniging van Christen-Historici. Kessel, A.C.M.W. van (2018). Lid begeleidingscommissie voor de geschiedschrijving over het ministerie van Justitie 1798- 1998.
33
Lid wetenschappelijke adviesraad Historisch Comité voor de Christen-Democratie (HCCD). Lid wetenschappelijke adviesraad van het Katholiek Documentatie Centrum. Lid commissie ‘Evaluatie kabinetsformatie 2017’. Merriënboer, J.C.F.J. van (2018). Vice-projectleider van het Gak-project ‘Op zoek naar nieuw evenwicht. Een parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel, 1980-2014’. Lid Wetenschappelijke Raad van Advies van de Kiesraad.
Organisatie Baalen, C.C. van, Bos, A.S., Merriënboer, J.C.F.J. van & Spanjers, A. (2018). Half a Century of Po- litical Controversies Relating to Social Security Reforms for the Elderly in Europe. Mede- organisatie internationale conferentie: Nijmegen (2018, april 18 - 2018, april 20).
Optreden televisie en radio
Baalen, C.C. van (Live commentaar Prinsjesdag: rijtour door Den Haag, troonrede etc.) (2018, sep 18). Prinsjesdag 2018. [televisie-uitzending]. Den Haag: NOS. Bos, A.S. (Over het aftreden van minister Zijlstra) (2018, feb 13). Zijlstra’s leugen is een diplomatiek affront. [radio-uitzending]. BNR Radio. (Over het aftreden van bewindslieden) (2018, mrt 27). De ochtend van 4. [radio-uitzending]. Hilversum: KRO-NCRV. (Over het aftreden van bewindslieden) (2018, apr 01). OVT. [radio-uitzending]. Hilversum: VPRO. (Aftredende ministers) (2018, apr 07). Spijkers met koppen. [radio-uitzending]. Hilversum: BNN-Vara. Bos, A.S. & Brand, C.J.M. (Over afgetreden ministers en staatssecretarissen 1918-2002) (2018, apr 13). Het Politieke Boek. [televisie-uitzending]. In NPO Politiek. Den Haag: NPO. Brouwer, J.W.L. (Over de kersttoespraak van koning Willem Alexander) (2018, december 25). [radio-uitzending]. In Nieuws en Co. NPO Radio 1. Harmsma, J.S. (2018) (Waar we heen gaan? Jelle zal wel zien) (2018, december 19). [radio- uitzending]. In Focus. NPO Radio 1.
Interview/gesprek
Bos, A.S. (2018). Zware week voor premier Rutte. Waarom verliest hij zijn vertrouwelingen? Interview voor RTL Nieuws.nl (2018, februari 16). Juliana lag dwars bij opstappen minister. Interview voor artikel in BN/de Stem naar aanleiding van promotie (2018, maart 26). Ook gepubliceerd in Dagblad van het Noorden, PZC en Alge- meen Dagblad.
34
‘Die man moet weg’. Interview voor Nederlands Dagblad naar aanleiding van promotie (2018, maart 28). Gebrek aan tact vaak oorzaak ontslag minister. Interview voor de Volkskrant naar aanleiding van promotie (2018, maart 28). Aftredende ministers. Hoe het in Den Haag soms om de poppetjes gaat. Interview voor NOS.nl naar aanleiding van promotie (2018, april 2). Hoe en waarom traden deze bewindslieden voortijdig af? Interview NRC Handelsblad en NRC.NEXT n.a.v. proefschrift (2018, april 20). Harmsma, J.S. (2018) Vijf jaar zwoegen aan Rijksuniversiteit Groningen op pil over Jelle Zijlstra. Interview Dagblad van het Noorden n.a.v. proefschrift (2018, november 29). Jelle Zijlstra: de man die goed was in gelijk krijgen. Interview Historiek.net n.a.v. proefschrift (2018, november 26). Premier Jelle Zijlstra was toch een echte politicus. Interview Nederlands Dagblad n.a.v. het proefschrift (2018, november 30) Biografie Jelle Zijlstra. Eindelijk ook een biografie van deze premier: de man die de doorbraak van links nog even tegenhield. Interview de Volkskrant n.a.v. proefschrift (2018, december 5). Merriënboer, J.C.F.J. van (2018). Biograaf: ‘Had Ruud Lubbers graag nog willen spreken’. Interview voor Algemeen Dagblad naar aanleiding van het overlijden van Ruud Lubbers: (2018, februari 14). De Nijmeegse connectie van Ruud Lubbers. Interview voor de Gelderlander naar aanleiding van het overlijden van Ruud Lubbers: (2018, februari 15). Een imperfecte staatsman. Interview voor NRC Handelsblad: (2018, februari 17).
35
Bijlage 4 EuParl.net Board
Prof. dr. C.C. van Baalen (chair), The Netherlands Prof. dr. A. Schulz, Germany Prof. dr. J. Garrigues, France Dr. J. Gasparic, Slovenia Dr. A. Gjuričová, Czech Republic Prof. dr. P. Ihalainen, Finland Prof. dr. P. Seaward, United Kingdom
In 2018 the following institutes were members of the network:
Institute for Parliamentarism and Democracy Questions, Vienna, Austria; Kommission für die Geschichte der Habsburgermonarchie, Vienna, Austria; Research Group for Political History, University of Antwerp, Belgium; Working Group on Parliaments in Transition, Institute of Contemporary History, Prague, Czech Re- public; University of Jyväskylä, including the Academy of Finland Centre of Excellence in Political Thought and Conceptual Change, Jyväskylä, Finland; Comité d’Histoire Parlementaire et Politique, Vernouillet, France; Kommission für Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien, Berlin, Germany; Hellenic Foundation for Parliamentarism and Democracy, Athens, Greece; Politikatörténeti Intézet, Budapest, Hungary; Dipartimento di Scienze Politiche, Sapienza Università, Rome, Italy; European Governance Programme, University of Luxembourg, Walferdange, Luxembourg; Montesquieu Instituut, The Hague, Netherlands; Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Radboud University, Nijmegen, Netherlands; Facultatea de Ştiinţe Politice, Universitatea din Bucureşti, Bucharest, Romania; Faculty of Social and Human Sciences, "Lucian Blaga" University of Sibiu, Romania; Center for Historical Research, Higher School of Economics, St. Petersburg, Russia; Inštitut za novejšo zgodovino - Slovenská Akadémia Vied, Bratislava, Slovakia; Institute for Contemporary History, Ljubljana, Slovenia; Research Group Biografía y Parlamentos, University of the Basque Country (UPV-EHU), Department of Contemporary History, Leioa, Spain; History of Parliament, London, United Kingdom.
36
Bijlage 5 Uitnodiging presentatie Jaarboek Parlementaire Geschiedenis
37
Bijlage 6 Programma internationale conferentie
38
39 40