Jaarverslag 2018 Centrum Voor Parlementaire Geschiedenis
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
jaarverslag 2018 centrum voor parlementaire geschiedenis 2 Inhoudsopgave Woord vooraf 5 Het CPG: onderzoeks- en expertisecentrum 6 Organisatiestructuur 7 Onderzoeksresultaten 9 Lopend onderzoek 12 Toekomstig onderzoek 13 Valorisatie 14 Conferenties, symposia en workshops 17 Visitatie van het CPG 18 Samenwerking 19 Onderzoeksgroep ‘The Seventies’ 21 Onderwijs 22 Summary 24 Bijlagen 1 Publicaties 27 2 Lezingen en debatbijdragen 31 3 Overige activiteiten 33 4 EUparl.net Board 36 5 Uitnodiging presentatie Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 37 6. Programma internationale conferentie 38 3 4 Woord vooraf Het verslagjaar 2018 was voor het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis zowel op we- tenschappelijk als op ‘valoriserend’ terrein een vruchtbaar jaar. Op 28 maart verdedigde CPG-onderzoeker Anne Bos haar proefschrift, getiteld Verloren ver- trouwen. Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1967-2002. Er verscheen ook een pu- blieksversie van het proefschrift, waarvoor de media veel belangstelling toonden. In novem- ber van het verslagjaar werden de eerste exemplaren van het Jaarboek Parlementaire Ge- schiedenis 2018, met als thema ‘Regio versus Randstad’, aangeboden aan de Voorzitters van de Tweede Kamer en Eerste Kamer der Staten-Generaal, in de Oude Zaal van de Tweede Ka- mer. Naast boeken verschenen er van de hand van CPG-medewerkers ook artikelen in natio- nale en internationale tijdschriften en bundels, zoals het artikel van Hilde Reiding, getiteld ‘The intricate question of European democracy: national parliamentary debates on the Euro- pean Elections Act of 1976’, dat zij samen met enkele Europese collega’s schreef. Het artikel verscheen in het voorjaar van 2018 in Journal of European Integration History. Op 19 en 20 april vond te Nijmegen de door het CPG georganiseerde internationale conferen- tie ‘Half a Century of Political Controversies Relating to Social Security Reforms for the Elderly in Europe’ plaats. De conferentie maakte deel uit van het onderzoeksprogramma ‘Op zoek naar een nieuw evenwicht. Parlementaire geschiedenis van het socialezekerheidsstelsel, 1980 -2014’, dat het CPG in opdracht van het Instituut Gak uitvoert. In december van het verslagjaar zagen twee rapporten het licht waaraan CPG’ers hadden meegewerkt. Op 6 december werd het eindrapport van de ‘Evaluatiecommissie kabinetsfor- matie 2017’ aan de voorzitter van de Tweede Kamer aangeboden (Alexander van Kessel was een van de leden van het evaluatiedriemanschap) en precies een week later verscheen het eindrapport van de Staatscommissie parlementair stelsel. De voorzitter van de Staatscommis- sie, Johan Remkes, bood dit rapport getiteld Lage drempels, hoge dijken. Democratie en rechtsstaat in balans aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan; on- dergetekende was één van de acht leden van deze commissie. Daarnaast verrichtten medewerkers van het CPG onderzoek op diverse terreinen van de par- lementaire geschiedenis en verzorgden zij lezingen, mediaoptredens en bijdragen aan confe- renties. Over al deze activiteiten gaat het jaarverslag van het CPG. Graag dank ik eenieder die zich in 2018 heeft ingezet voor het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis. Carla van Baalen Directeur 5 Het CPG: onderzoeks- en expertisecentrum De doelstelling van het in 1971 opgerichte Centrum voor Parlementaire Geschiedenis luidt: het doen van onderzoek naar de parlementaire geschiedenis van Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog en het publiceren van de resultaten van dit onderzoek. Het Centrum wordt door de Stichting Parlementaire Geschiedenis, gevestigd te Den Haag, en de Stichting Katholieke Universiteit, gevestigd te Nijmegen, gezamenlijk gefinancierd. Het Centrum is ondergebracht bij de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit. Het CPG is een uniek onderzoeksinstituut op het gebied van de parlementaire geschiedenis van Nederland. Het verricht systematisch wetenschappelijk onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse democratie in het algemeen, naar de positie van en de beraadslagingen in het parle- ment in het bijzonder. Dit alles geplaatst in de bredere context van nationale en internationale maatschappelijke ontwikkelingen. De resultaten worden gepubliceerd in monografieën, met name in de serie Parlementaire geschiedenis van Nederland na 1945 en daarnaast ook in (peer reviewed) tijdschriften. Voorts geeft het CPG sinds 1999 het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis uit, waarin actuele maatschappelijke thema’s vanuit parlementair-historische invalshoek worden belicht. Door de aldus verworven kennis en inzichten is het CPG uitgegroeid tot het Nederlandse expertise- centrum op het terrein van de contemporaine parlementaire geschiedenis. Vanuit overheid en sa- menleving wordt met grote regelmaat een beroep op het Centrum gedaan, zowel voor directe ken- nisvragen als voor advies, alsook voor onderzoek in opdracht. Daarmee heeft het CPG een belang- rijke maatschappelijke taak verworven. Het Centrum heeft een eigen website, die onder meer het laatste politieke nieuws voorziet van historische achtergrondinformatie. Ten slotte verzorgt het Centrum ook onderwijs in de parlementaire geschiedenis en verricht het ‘flankerend wetenschappelijk onderzoek’, zoals biografieën van ministers-presidenten, en de parle- mentaire geschiedenis van deelonderwerpen, ten behoeve waarvan het Centrum aanvullende fi- nanciële middelen verwerft. Sinds 2007 werkt het CPG samen met Europese zusterinstituten in het, mede door het CPG opge- richte, European Information and Research Network on Parliamentary History, bekend onder de afkorting EuParl.net. 6 Organisatiestructuur Bestuur van de Stichting Parlementaire Geschiedenis Mr. Th.C. de Graaf, vice-president van de Raad van State (sinds 1 november 2018), voorzitter; Mr. S. van Haersma Buma, voorzitter van de fractie van het CDA in de Tweede Kamer, vicevoorzit- ter; Dr. R.S. Zwart, historicus en zelfstandig adviseur, secretaris-penningmeester; Dr. K.M. Buitenweg, lid van de fractie van GroenLinks in de Tweede Kamer, lid; Mr. F.H.G. de Grave, lid van de fractie van de VVD in de Eerste Kamer, ; Mr. C.G. van der Staaij, voorzitter van de fractie van de SGP in de Tweede Kamer, lid. Bestuur van de Faculteit der Letteren Prof. dr. M.J.P. van Mulken, hoogleraar internationale bedrijfscommunicatie, decaan; Prof. dr. W.P.M.S. Spooren, hoogleraar taalbeheersing van het Nederlands, vicedecaan; Dr. M.M. Jagtman, directeur bedrijfsvoering; Drs. A.M. Schaap, secretaris. Wetenschappelijke Raad Prof. mr. P.P.T. Bovend’Eert, hoogleraar staatsrecht, Radboud Universiteit, voorzitter; Prof. dr. R.A. Koole, hoogleraar politieke wetenschap, Universiteit Leiden, lid; Prof. dr. W. van Meurs, hoogleraar Europese politieke geschiedenis, Radboud Universiteit, lid; Prof. dr. G. Voerman, hoogleraar ontwikkeling en functioneren van het Nederlandse en Europese partijstelsel en directeur Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Rijksuniversiteit Groningen, lid. 7 Personeel in 2018 Vaste wetenschappelijke staf Prof. dr. C.C. van Baalen 1,0 fte Dr. A.S. Bos 1,0 fte Dr. J.W.L. Brouwer 1,0 fte Dr. A.C.M.W. van Kessel 1,0 fte Mr. dr. J.C.F.J. van Merriënboer 1,0 fte Drs. J.J.M. Ramakers 0,8 fte Dr. H. Reiding 0,8 fte Tijdelijk wetenschappelijk personeel Drs. L.J. van Damme 1,0 (m.i.v. 15 maart 2018 0,2 fte ou- derschapsverlof) Dr. J.S. Harmsma 0,8 fte (m.i.v. 1 november 2018) Drs. J. Rodenburg 0,8 fte (m.i.v. 15 augustus 2018, tot die datum 1,0 fte) Dr. B.J. Stol 0,6 fte (tot 1 november 2018) Coördinerend personeel Drs. A. Spanjersberg 0,1 fte (van 1 januari tot 1 mei 2018) Drs. H. van de Streek 0,1 fte (vanaf 1 september 2018) Administratief personeel H.F.M.J. Helsen 1,0 fte Student-assistenten R.H.T. Jansen max. 0,2 fte K.A.W. van Teijlingen max 0,2 fte (m.i.v. 15 juni 2018) Stagiairs M. Ghielen (tot 31 januari 2018) 8 Onderzoeksresultaten Dissertatie Op 28 maart van het verslagjaar verdedigde Anne Bos met succes haar proefschrift Verloren ver- trouwen. Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1967-2002. Op basis van vele primaire bron- nen beschreef en analyseerde zij alle gevallen waarin ministers en staatssecretarissen in de periode van 1967 tot 2002 voortijdig tot aftreden werden gedwongen. Van Leo de Block, minister van Economische Zaken in het kabi- net-De Jong (1967-1971), tot en met Bram Peper, minister van Binnenlandse Zaken in Paars II, het tweede kabinet-Kok (1998- 2002). Achttien mannen en een vrouw: unieke gevallen, rijk aan dramatiek, geplaatst in parlementair-historische context. Als opponenten vond de promovenda de hoogleraren Mieke Aerts, Joop van den Berg, Hans Engels, Wim van Meurs en Klaartje Peeters tegenover zich. Bos werd onder meer bevraagd over ‘net-niet’-gevallen, de rol van VVD-leider Bolkestein bij de val van Robin Linschoten, de vergelijkbaarheid van casussen en eventuele perspectieven voor theorievorming, en de politieke en staatsrechtelijke rekbaarheid van het begrip ministeriële verantwoordelijkheid. Het proefschrift kreeg veel aandacht in de media (zie p. 34-35). Jaarboek Traditiegetrouw werd op de derde dinsdag in november het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis gepresenteerd, dit jaar met het thema ‘Regio versus Randstad’. De presentatie vond plaats in de Oude Zaal van de Tweede Kamer te Den Haag. Thom de Graaf, voorzitter van de Stich- ting Parlementaire Geschiedenis, reikte de eerste exemplaren van het Jaarboek uit aan Tweede Kamervoorzitter Khadi- ja Arib en aan Eerste Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol Foto: Hans Kouwenhoven 9 Het woord werd gevoerd door achtereenvolgens CPG-directeur Carla