Turističkih Potencijala Zaštićenih Područja Srbije Dragi Čitaoče
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ATLAS TURIStičkih poTENCIJALA ZAštićenih područjA SRBIJE Dragi čitaoče, Zaštićena područja se s pravom smatraju draguljima prirodnog nasleđa Srbije i predstavljaju dom raznovrsnim biljnim i životinj- skim vrstama, od kojih su mnoge retke i ugrožene i samo se tu mogu naći. Stavljanjem pod zaštitu ovih vrednih prostora osigu- rava se opstanak i očuvanje dragocenih vrsta i njihovih staništa. Razvoj turizma u zaštićenim područjima koji je usklađen sa na- čelima zaštite prirode je značajan jer pruža mogućnost posetio- cima da istraže prirodna bogatstva, ali istovremeno doprinosi i boljem životu lokalnog stanovništva. Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) u saradnji sa in- stitucijama i stanovništvom Srbije podržava razvoj turizma i re- kreacije u zaštićenim područjima. Od šetnje, posmatranja ptica i rekreativnog ribolova, do adrenalinskih aktivnosti kao što su planinski biciklizam, kanjoning, paraglajding ili rafting, zaštićena područja pružaju brojne mogućnosti za kvalitetan i aktivan bora- vak u prirodi. Centri za posetioce, informativne table, šetne i te- matske staze, osmatračnice su primeri turističke infrastrukture koja se stalno unapređuje u zaštićenim područjima da posetio- cima olakša pristup interesantnim delovima, približi vrste i ekosi- steme, kao i da podstakne želju da poštuju i sačuvaju prirodno okruženje u kojem se nalaze. Nadam se da će Vas ovaj „Atlas turističkih potencijala zaštićenih područja Srbije” inspirisati da krenete na put ka udaljenim de- lovima Srbije, i probuditi Vašu radoznalost da posetite neke od najlepših krajeva ove zemlje. Ovom prilikom želim da se zahvalim upravljačima zaštićenih područja na dragocenom doprinosu u pripremi ove publikacije. Želim Vam prijatno putovanje kroz Atlas, i naravno - kroz zašti- ćena područja Srbije! Jürg Staudenmann Zamenik stalnog predstavnika UNDP Serbia 2 ATLAS TURISTIčKIH POTENCIJALA ZAštićenih područjA SRBIJE 4 SPECIJALNI REZERVATI PRIRODE 26 PREDEO IZUZETNIH ODLIKA 46 PREDEO IZUZETNIH ODLIKA LUDAškO JEZERO i VršAčke pLANINE VLASINA SELEVENJSKE PUSTARE PREDEO IZUZETNIH ODLIKA 28 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE 48 PREDEO IZUZETNIH ODLIKA SUBOtička peščara DELIBLATSKa peščara DOLINA Pčinje PARK PRIRODE PALić 30 PREDEO IZUZETNIH ODLIKA 50 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE VELIKO RATNO OSTRVO KLISURA REKE 8 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE Trešnjice GORNJE PODUNAVLJE 31 SPOMENIK PRIRODE RESAVSKa pećina 51 NACIONALNI PARK 10 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE TARA PAšnjACI VELIKE 32 SPOMENIK PRIRODE DROPLJE Pećina RISOVAča 54 PARK PRIRODE šARGAN - MOKRA 11 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE 33 NACIONALNI PARK GORA SLANO KOPOVO ĐerdAP 56 PREDEO IZUZETNIH ODLIKA 12 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE 36 SPOMENIK PRIRODE OVčarSKO-KABLARSKA CARSKA BARA KANJON VRATNE SA DVA KLISURA PRERASTA 14 PARK PRIRODE 58 PARK PRIRODE JEGričkA 37 SPOMENIK PRIRODE GOLIJA LAZAREV KANJON 16 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE 60 SPOMENIK PRIRODE KOVILJSKO- 38 PARK PRIRODE POtpećka pećina PETROVARADINSKI RIT STARA PLANINA 61 SPOMENIK PRIRODE 18 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE 40 NACIONALNI PARK STopića pećina BAGREMARA KOPAONIK 62 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE 19 NACIONALNI PARK 43 PARK PRIRODE UVAC FruškA GORA SićevAčkA KLISURA 64 REGIONALNI PARK PRIRODE 22 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE 44 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE KLISURA REKE ZASAVICA JELAšničkA KLISURA MILeševke 24 SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE 45 SPOMENIK PRIRODE 66 SPOMENIK PRIRODE OBEDSKA BARA ĐAVOLJA VAROš SLAPOVI SOPOTNICE NASLOV: UREDNIK, PREVOD I DIZAJN: ISBN: 978-86-7728-196-0 Atlas turističkih potencijala zaštićenih alliance international media (aim), Informacije i mišljenja u ovoj publikaciji područja Srbije Beograd, Srbija delo su autora i ne predstavljaju nužno IZDAVAč: šTAMPA: stanovište Programa Ujedinjenih nacija Program Ujedinjenih nacija za razvoj Sapient Graphics, Beograd, Srbija za razvoj (UNDP) niti Globalnog fonda za (UNDP), Beograd, Srbija Tiraž: 4000 životnu sredinu (GEF). SPECIJALNI REZERVATI PRIRODE LUDAškO JEZERO i SELEVENJSKE PUSTARE PREDEO IZUZETNIH ODLIKA Ludaš“ – SUBOtička peščara Palić „ PARK PRIRODE Palić Fotodokumentacija: JP SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE nih vrsta ptica. Ime jezera potiče od mađarske Ludaško JEZERO reči „lúd“ što znači guska i svakako je u vezi sa bogatim ptičijim svetom koji čine više od 230 Specijalni rezervat prirode „Ludaško jezero“ vrsta, divljih gusaka, pataka, čaplji i drugih vr- se nalazi istočno od Subotice. Obuhvata jeze- sta ptica vezanih za močvare i bare. Karakte- ro i obalu uz naselja Šupljak, Hajdukovo i Nosa. ristične vrste ptica su: brkata senica, ševarski trstenjak, sivi barski petlić, eja močvarica, a DA LI STE ZNALI? od biljaka: morski trozubac, dlakavi kozinac. Veliki kaćunak, vrsta močavarne orhideje, je KONTAKT Ludaško jezero je drugo najveće jezero se- međunarodno zaštićena vrsta. Okolina Luda- JP „Palić – Ludaš“ verne Bačke i jedan je od najstarijih rezervata ša je bogata kulturno istorijskim spomenicima Kanjiški put 17a, Palić i Ramsarskih područja u Srbiji. Ima ekosiste- (staro naselje Ludaš, primeri tradicionalne Tel: +381 (0)24 753 121 me vlažnih staništa peščarskog i stepskog arhitekture i salaši). Okolina je naseljena još E-mail: [email protected] tipa visokog diverziteta. Jedini je predstavnik od kamenog doba, o čemu svedoče nekoliko www.palic-ludas.rs plitkih, semistatičnih jezera stepske oblasti u arheoloških lokaliteta u blizini Nose. Srbiji, mesto je okupljanja i boravka migrator- KAKO Stići? Ludaško jezero (centar Ludaš u Hajdukovu) je udaljeno od Subotice 14 km. Prilaz kroz na- selje Hajdukovo asfaltnim putem je pogodan za sva vozila (automobile, autobuse, bicikle). Moguće je doći i vozom do Subotice, zatim prigradskim autobusom do naselja. Lokalna biciklistička staza Segedin - Subotica (via Đala) prolazi pored južnog dela Ludaškog jezera. 4 ATLAs turističkih potencijALA ZAštićenih područjA SRBIJE SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE prilaz magistralnim asfaltnim putem, zatim let- SELEVENJSKE PUSTARE njim putem (samo za putnička vozila i bicikle). Specijalni rezervat prirode „Selevenjske pu- PREDEO IZUZETNIH ODLIKA stare“ se nalazi uz granicu sa Mađarskom, Subotička peščara istočno od Subotice i severozapadno od Ka- njiže, između naselja Bački Vinogradi i Horgoš. Predeo izuzetnih odlika „Subotička peščara“ se nalazi na krajnjem severu Bačke, uz gra- DA LI STE ZNALI? nicu sa Mađarskom, na području Subotičko - horgoške peščare. Rezervat ima visoku raznolikost staništa ravničarskog tipa predela sa zajednicama DA LI STE ZNALI? stepskog, slatinskog, peščarskog i močvar- nog karaktera specifičnim za ovo područje Subotičku peščaru karakterišu jedinstvene eko- i značajnim brojem vrsta izvorne panonske loške prilike na peskovitoj podlozi zatalasanog flore i faune. Blizina podzemne vode, koja na dinskog reljefa i posebnog režima podzemnih talasastom terenu stvara močvare i slatine voda uz specifičan mozaik ekosistema i staništa u neposrednoj blizini ekstremno suvih pe- visoke raznovrsnosti. Najznačajnija su vlažna ščarskih staništa, dodatno povećava razno- staništa formirana na podlozi nizijskog treseta Specijalni rezervati prirode vrsnost. Ističe se florističkim vrednostima, u dolini rečice Kireš. Očuvani fragmenti prirodne „Ludaško jezero“ i „Selevenjske sa atraktivnim vrstama iz porodice močvar- vegetacije, dragocena su svedočanstva o biljnom pustare“, Predeo izuzetnih nih orhideja i perunika. Od životinjskih vrsta pokrivaču Panonske nizije u prošlosti. Od biljaka odlika „Subotička peščara“ značajne su: barska žaba, peščarski gušter, najznačajnije su: šafranjika, peščarski karanfil i i Park prirode „Palić“ nalaze slepi miševi i ptice gnezdarice (modrovrana) sibirska perunika. Najznačajniji predstavnik sisa- se na severu Vojvodine, u na slatinama i u Selevenjskoj šumi. U rezer- ra je slepo kuče, a od 170 vrsta ptica se izdvajaju Severnobačkom okrugu. vatu je srednjevekovni lokalitet Templompart veliki crni detlić, pupavac, lastavičar, bregunica, i stara šumarska kuća. drozd pevač, sivi svračak i ptice grabljivice. KAKO Stići? KAKO Stići? Selevenjske pustare su udaljene 23 km od Su- Subotička peščara je udaljena 8 km od Subotice botice i 22 km severozapadno od Kanjiže. Imaju (lokalitet Hrastovača), odnosno 13 km (lokalitet ATLAs turističkih potencijALA ZAštićenih područjA SRBIJE 5 KAKO Stići? Palić je udaljen 8 km od Subotice, a prilaz je asfal- tni put pogodan za sva vozila. Redovna gradska linija vozi do naselja Palića i do zaštićenog pod- ručja (lokaliteti Veliki park, Muški štrand, Vikend naselje). Lokalna biciklistička staza Segedin-Su- botica (via Đala) prolazi i pored Palića. SmeštaJ I HRANA U objektu Vizitorskog centra Ludaš postoji nekoliko soba za gostujuće istraživače i pre- davače i koriste se i u okviru aktivnosti centra (ekokamp, seminari, radionice). „Rokin salaš“ na Ludaškom jezeru je ambijen- talno uređen, ima zanimljivu etnološku zbirku koja prikazuje život na vojvođanskom salašu. „Sunjog čarda“ u rezervatu Ludaš, Hajduko- vo, nudi riblje specijalitete. Nalazi se u neta- Tresetište). Postoji prilaz iz Subotice asfaltnim knutoj prirodi, autentičan ambijent trščane putem za sva vozila (lokalitet Hrastovača), de- kućice sa jedinstvenim spomenikom komarcu lom asfaltnim putem i delom letnjim putem za (www.palic.rs). putnička vozila i bicikle (lokalitet Tresetište). U okolini Ludaša su Vinski dvor, Gujaš čarda i Kuća za odmor. Na Paliću se nalaze Cvetni PARK PRIRODE Palić salaš i Palićka kruna. Hoteli u Subotici i na Paliću, za više informacija: Park prirode „Palić“ se nalazi istočno od Su- Turistička organizacija grada Subotice (www. botice. Stavljen je pod zaštitu radi očuvanja visitsubotica.rs)