Free Full Text ( Final Version , 8Mb )
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
2 Samenwerking met meerwaarde in het openbaar vervoer van de Zuidvleugel Erasmus Universiteit Rotterdam Faculteit der Sociale Wetenschappen Masterscriptie parttime programma Bestuurskunde Begeleider: Prof. dr. ing. G.R. Teisman Tweede lezer: nader te bepalen Concept versie: 11 mei 2009 (gereed voor 2e lezing) David C. van Keulen +31 (0)6 15 02 24 78 [email protected] Studentnummer: 305287 Anneke van Mispelaar +31 (0)624884636 [email protected] Studentnummer: 307878 3 Samenwerking met meerwaarde in het openbaar vervoer van de Zuidvleugel Herinnering aan Randstad Holland Denkend aan Randstad Holland zie ik vele bestuurders zittend aan lange vergadertafels druk met hun eigen belang rijen onaantastbare dienstauto’s als parate gevechtsvoertuigen bij vergaderzalen staan; en in de razende ruimte verzonken de ambtenaren verspreid door de Randstad, stadhuizen, provinciehuizen, ministeries bedrijventerreinen, woningbouw, openbaar vervoer in een ongeordend verband. de lucht hangt er laag en de zon wordt er langzaam door lange, eentonige files in benzinedampen gesmoord, en in alle stadsgewesten en op het Binnenhof wordt de vorming van een Randstad OV-autoriteit met zijn grote macht gevreesd en gehoord. Geïnspireerd op het gedicht ‘Herinnering aan Holland’ geschreven door Hendrik Marsman. Bewerking door David van Keulen, Den Haag 4 januari 2009 4 Samenwerking met meerwaarde in het openbaar vervoer van de Zuidvleugel Voorwoord Dit onderzoek vond plaats in de periode mei 2008 – mei 2009, in het kader van onze studie Bestuurskunde aan de Eramus Universiteit Rotterdam. Het object van onderzoek is de veronderstelde samenhang in het openbaarvervoersysteem van de Zuidvleugel van Randstad Holland. Wij vonden elkaar in een gedeelde passie voor stedenbouw, ruimte, natuur en openbaar vervoer in de context van de Randstad. Het gezamenlijke afstudeeronderzoek moest gaan over samenwerking en de Randstad. Verschillende onderwerpen passeerden de revue, voordat ons de concrete casus van openbaar vervoer in de Zuidvleugel werd aangedragen. Bij de uitvoering van het onderzoek danken wij in de eerste plaats prof. dr. ing. Geert Teisman voor zijn begeleiding en inspiratie. Ook gaat onze dank uit naar hen die wij mochten interviewen. Wij vonden het heel bijzonder dat ons zo openhartig een kijkje in de keuken werd geboden van de openbaarvervoer praktijk van de Zuidvleugel. Den Haag / Utrecht, mei 2009, David van Keulen en Anneke van Mispelaar David van Keulen is werkzaam als bestuursadviseur bij de Bestuursdienst van de gemeente Den Haag, Anneke van Mispelaar is senior-adviseur bij BUITEN, Bureau voor Economie en Omgeving, te Utrecht. 5 Samenwerking met meerwaarde in het openbaar vervoer van de Zuidvleugel Inhoudsopgave Herinnering aan Randstad Holland................................................................................................ 4 Voorwoord .................................................................................................................................... 5 Inhoudsopgave .............................................................................................................................. 6 1. Inleiding .................................................................................................................................... 9 1.1 Probleemstelling .................................................................................................................. 9 1.2 Doelstelling en vraagstelling ............................................................................................... 10 2. Ontstaan van polycentrische metropolen ............................................................................... 11 2.1 Netwerksamenleving .......................................................................................................... 11 2.2 Functional Urban Region .................................................................................................... 12 2.3 Polycentrische metropoolvorming ...................................................................................... 13 2.4 Tussenconclusie ................................................................................................................. 15 3.Openbaar Vervoer .................................................................................................................... 17 3.1 Openbaar vervoerconcepten .............................................................................................. 17 3.2 Strategisch doelstellingen van OV-planning ........................................................................ 18 3.3 Instrumenten voor samenwerking bij openbaar vervoer .................................................... 21 3.4 Stedelijk en regionaal wettelijk kader: Wp2000 .................................................................. 21 3.5 Tussenconclusie ................................................................................................................. 22 4. Samenwerking in organisaties & netwerken ........................................................................... 24 4. 1 Complexiteit ...................................................................................................................... 24 4.2 Governance ........................................................................................................................ 26 4. 3 Effectief handelen in governancesystemen ........................................................................ 28 4.4 Governance capacity .......................................................................................................... 33 4.5 Lerend vermogen van actoren en arena’s ........................................................................... 35 4.6 Tussenconclusie ................................................................................................................. 36 5. Leiderschap en werkvormen ................................................................................................... 39 5.1 Leiders ............................................................................................................................... 39 5.2 Meervoudige managementbenadering............................................................................... 43 5.3 Tussenconclusie ................................................................................................................. 46 6. Analysekader ........................................................................................................................... 48 6.1 Samenwerking met meerwaarde ........................................................................................ 48 6.2 Verklarende variabelen ...................................................................................................... 49 6.3 Conceptueel model ............................................................................................................ 50 6.4 Operationalisering variabelen............................................................................................. 54 6.5 Voorbereiding empirisch onderzoek ................................................................................... 55 7. Methodologische verantwoording .......................................................................................... 58 7.1 Onderzoeksstroming .......................................................................................................... 58 7.2 Case studie ......................................................................................................................... 58 6 Samenwerking met meerwaarde in het openbaar vervoer van de Zuidvleugel 7.3 Onderzoeksmethoden en -technieken ................................................................................ 59 8. Casusbeschrijving: Openbaar Vervoer Zuidvleugel .................................................................. 60 8.1 De Zuidvleugel.................................................................................................................... 60 8.2 Openbaar Vervoer Zuidvleugel ........................................................................................... 64 8.3 Actoren en hun vervoerssystemen ..................................................................................... 69 8.4 Potentiële voordelen van samenwerking ............................................................................ 71 8.5 Knelpunten in het OV-net Zuidvleugel ................................................................................ 73 8.6. Geformaliseerde regionale samenwerking......................................................................... 74 8.7 Stand van zaken in samenwerking in verleden en heden .................................................... 75 8.8 Potentiële meerwaarde van samenwerking ........................................................................ 79 8.9 Tussenconclusie ................................................................................................................. 81 9. Percepties................................................................................................................................ 85 9.1 Ministerie van Verkeer & Waterstaat ................................................................................. 86 9.2 Stadsgewest Haaglanden .................................................................................................... 89 9.3 Stadsregio Rotterdam........................................................................................................