Dünyamız son yıllarda Varank ile değerlendirdik. İstihdam Uzmanı Oğuzhan EDİTÖRDEN üretim süreçlerindeki Bu noktadan hareketle Çavdar’ın ise Genç İstihdamı gelişmeler açısından Dergimizin Geniş ve İŞKUR’un Üniversite İrtibat yeni bir dönemi tecrübe Açı bölümünde de Noktaları başlıklı yazısına ediyor. Endüstri 4.0 olarak akademisyenlerin, yer verdik. “Meslek Bankası” sektör temsilcilerinin ve adlandırılan bu dönemde, bölümünde ünlü markaların geliştirilen algoritmalarla uzmanların kaleminden reklam fotoğrafları ile üretim sürecini yeniden Sanayi 4.0’ı etraflıca ele tanıdığımız, fotoğrafçı Uğur şekillendiren ve “yapay aldık. Yeni dönemde işgücü zeka” olarak adlandırılan piyasasında yaşanan Bektaş ile fotoğrafçılık kavram hayatımıza değişimi, gelecekte bizleri üzerine görüştük. “Bundan girdi. Bu durumun bekleyen yenilikleri ve 100 yıl önce büyük ihtimalle gelecekte hayatımızı nasıl geleceğin becerilerini her fotoğraf etkileyiciydi; değiştireceği hususu, sizlere sunmaya çalıştık. ama günümüzün görsel bilim insanları tarafından çöplüğe dönmek üzere olan “Ekonomik Görünüm” tartışıladursun, işsiz bölümümüzde “Türkiye fotoğraf dünyasında kriterler kalmamak için makinelerle Olumsuz Küresel çok yüksek.” diyen Bektaş; rekabet halinde olan Konjonktüre Rağmen bu işi yapmak isteyenlere insanlar, yapay zekânın ön Hızla Büyüyor” yazısıyla dergimiz aracılığıyla plana çıkmasıyla yeni bir Aktif İşgücü Hizmetleri deneyimlerini aktardı ve rakiple daha karşı karşıya Dairesi Başkanımız önemli tavsiyelerde bulundu. kalmaktadır. Endüstri Volkan Öz’ün analiz ve “Başarı Hikayesi” bölümünde 4.0 sürecinde dijital değerlendirmelerine 40 yıldır bakır işlemeciliği teknolojilere dayanan yer verdik. “Aktüel yapan Gaziantep Bakırcılar ve insanların yerini alan bölümümüzde” yazılımlar ve robotlar ve Sedefçiler Odası Başkanı Nazan Öksüz Kurumumuzda yaşanan üretimin her alanında Celal Açık ile başarıya giden Edİtör gelişmelere değindik. etkinliğini artırırken bu “Perspektif” bölümünde yoldaki hikayesini anlattık. duruma ilişkin nasıl çözüm Cumhurbaşkanımız Recep “İnce İşçilik” bölümünde bulunabileceği hususu da Tayyip Erdoğan tarafından İstanbul İl Müdürlüğü bizleri bekliyor. açıklanan 100 Günlük personelimiz Tunahan Eylem Planı ve Dr. Resul Bozkır’ın İncir Çekirdeğini Sanayi 4.0 ve işgücü Kurt, “Kötü Niyetli İşveren Dolduran Adam başlıklı piyasalarına etkilerini ele Tazminat Öder” başlıklı röportajına, “Ülke Tanıtımı” alacağımız dergimizin yazısı sizlerle birlikte olacak. bu sayında; “Söyleşi” bölümünde Orta Asya’nın bölümünde Endüstri “Genç Sayfalar” bölümünde kalbi Özbekistan’a, “Tarihten 4.0 sürecinde Türkiye’de Prof. Dr. Ertuğrul Yaman’ın, Sayfalar” bölümünde ise gerçekleştirilen çalışmaları “Başarıya Giden Yollar” yazı Osmanlı’dan Cumhuriyete Sanayi ve Teknoloji dizisinin üçüncü yazısı olan Kadın Dernekleri yazılarımıza Bakanımız Mustafa Sosyal Medyaya Dikkat, yer verdik.

Sayı 27 Yayın Sahibinin Adı Editör Baskı Nisan-Mayıs-Haziran 2018 Türkiye İş Kurumu Nazan ÖKSÜZ Korza Yayıncılık Basım San. ve Tic. A.Ş. Genel Müdürlüğü Adına Yayın Koordinatörü Cafer UZUNKAYA Zahide YILDIRIM Basım Adresi: Üç ayda bir yerel süreli yayın Yenice Mah. Çubuk Yolu No:3 olarak yayımlanır ve abonelerine Genel Yayın Yönetmeni ve Fotoğraf Esenboğa / ANKARA ücretsiz olarak gönderilir. Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Adem KILIÇ Tel: 0 312 342 22 08 (Pbx) Cafer UZUNKAYA Fuat GERÇEKDOĞAN Dergide yayınlanan tüm yazılar Fax: 0312 341 14 27 kaynak adı belirtilerek iktibas Gökhan BENLİ Yayın Kurulu www.korzabasim.com.tr edilebilir. Nazan ÖKSÜZ Redaksiyon Burak ÖZŞAHİN Dergide yayınlanan yazılar Zahide YILDIRIM Sultan GÜRBÜZ yazarların kişisel görüşüdür, Hakan ÖZER İŞKUR’u bağlamaz. Güler ÇUHADAROĞLU Ya­yın Tü­rü: Ye­rel Sü­re­li Ya­yın 09.10.2018 Şerife TÜRKER Yapım Ba­sım Ta­ri­hi: Özkan BOLAT Sonay SAKAL Tuba AKKAYA Yayın İdare Merkezi Savaş MERCAN Emniyet Mah. Mevlana Bul. No: 42 Yenimahalle/ANKARA Selin ÜNER Remzi Oğuz Arık Mah. Büklüm Sk. Fatma DİKMETAŞ No: 45/3 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 216 30 00-01 Ekmel Onur AYDIN Tel: 0.312 434 04 12 Mustafa IŞIK Faks: 0.312 434 04 13 Tuğba BOZLAR www.albantanitim.com.tr SÖYLEŞİ 08

İÇİNDEKİLER NİSAN-MAYIS-HAZİRAN | 2018

AKTÜEL 10 SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANI MUSTAFA VARANK: YERLİ VE MİLLİ ÜRETİMİ STRATEJİK BİR BAKIŞLA ELE ALIYORUZ

EKONOMİK GÖRÜNÜM 22 Türkiye Olumsuz Küresel Konjonktüre Rağmen Hızla Büyüyor vOLKAN ÖZ Perspektif 30 Daha Yüksek ve Kalıcı İstihdam İÇİN İŞKUR’UN 100 Günlük Eylemlerine Bakış Mehmet ASLAN AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER KÖTÜ NİYETLİ İŞVEREN TAZMİNAT ÖDER BAKANLIĞINDA DEVİR TESLİM YRD. Doç. Dr. Resul KURT

PARANTEZ 84 NÜKLEER ENERJİ SANTRALLERİ İNSAN SERMAYESİ nükleer sektörün en değerli kaynağıdır!

GENÇ SAYFALAR 90 81 İL MÜDÜRÜMÜZLE GENÇ İSTİHDAMI VE İŞKUR İSTİHDAMA YÖNELİK DEVLET İŞGÜCÜ PİYASASINDAKİ ÜNİVERSİTE İRTİBAT NOKTALARI DESTEKLERİ TANITILDI GELİŞMELER DEĞERLENDİRİLDİ SANAYİ - ÜNİVERSİTE VE İSTİHDAM KURUMLARININ İŞ BİRLİKLERİ İLE NİTELİKLİ İSTİHDAMA BAKIŞ

İŞ ARAMAK DA BİR İŞTİR BAŞARIYA GİDEN YOLLAR III: SOSYAL MEDYAYA DİKKAT!

TARİHTEN SAYFALAR 106 MESLEKİ EĞİTİM VE BECERİ GELİŞTİRME 21. İŞ KULÜBÜMÜZ İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ’NDE İLK İMZALAR ATILDI ADANA’DA AÇILDI OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E KADIN DERNEKLERİ SANAYİ 38 GENİŞ AÇI 4.0

İŞKUR’DAN HABERLER 116 İNCE İŞÇİLİK 130 ENDÜSTRİ 4.0 ve İŞGÜCÜ 4. SANAYİ DEVRİMİ VE İŞGÜCÜ İL TANITIMI 118 İncir ÇekirdeğiNİ PİYASASINDA DEĞİŞİM PİYASASINA OLASI ETKİLERİ Dolduran Adam Hasan Kale Prof. Dr. İlkay Savcı 40 TUĞBA BOZLAR 62 ÜLKE TANITIMI 132 Bilgi ve İletişim ENDÜSTRİ 4.0’IN Teknolojileri Sektörünün İş Gücüne Yansımaları ve İşgücü Piyasası Açısından Geleceğin Becerileri Değerlendirilmesi ve DİLAY GÜVENÇ 68 İŞKUR’un Sektöre Yönelik TARİHE YÖN VEREN ŞEHİR Faaliyetleri TRABZON Abdullah Tamer Yılmaz 46 Endüstri 4.0 vs Eğitim X.O MESLEK BANKASI 126 ENDÜSTRİ 4.0 İLE Prof. Dr. Gültekİn ÇAKMAKCI ORTA ASYANIN KALBİ Fotoğrafçı UĞUR BEKTAŞ GELECEĞE BAKIŞ 74 Meslekte Vardığım Nokta ÖZBEKİSTAN Çetin Sarpkaya 54 Rüya Gibi BAŞARI HİKâYESİ 128 TANITIM 136 SANAYİ 4.0’ın Sanayi 4.0’a Bakış: TÜRKİYE’DE GELİŞİMİ BİR DOĞA HARİKASI: MALATYA KENDİ ÇOCUKLARIMIZA ORACLE TÜRKİYEMİZİN TARİHİNİ TOHMA KANYONU Zeynep DerinöZ Kıvanç Güler 60 80 KÜLTÜRÜNÜ AŞILAMALIYIZ İpek Özkanlı KALKINMA VE BÜYÜMENİN GELECEĞİ İSTİHDAM İLE ŞEKİLLENİYOR

Zehra Zümrüt Selçuk AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANI

İnsanlığı var olduğu günden beri büyük on ekonomisinden biri olma sürekli yeniliğe yönelten temel saik hedefimizin temelinde tam da bu sahip olduğu şeyleri bir üst seviyeye yaklaşımla işgücümüze, insana yakışır taşıma arzusudur. Gelişimin sürekliliği bir hayat sunacak geliri elde etmesini ve buna bağlı olarak değişime uyum sağlayacak istihdam alanlarının sağlama zorunluluğu toplumları ve oluşturulmasını temel alan kalkınma Hayata geçirdiğimiz ekonomileri derinden etkilemekte; ve büyüme stratejileri yer almaktadır. dünya ile entegre bir sisteme teşvik ve desteklerle, Türkiye ekonomisi 2017 yılında geçmeyi kaçınılmaz kılmaktadır. yüzde 7,4’lük büyüme oranı ile hem istihdamın Bir var olma mücadelesi de taşıyan Avrupa’ya hem de bütün dünyaya bu entegrasyon için toplumlar ve artırılmasında etkin örnek önemli bir başarı elde etmiştir. devletler günümüzde yoğun şekilde Bu başarının önemli bir bileşeni bir yapı oluşturduk. yeni stratejiler geliştirmektedir. ise istihdamda sağlanan yüksek Hepimizin yakından tanık olduğu Özellikle kadın, oranlı artış olmuştur. Ülkemizde genç, engelli, uzun bu değişim ve dönüşüm sürecinden yaşanan büyüme ve sağlanan en fazla etkilenen alanların başında süreli işsiz gibi özel yüksek oranlı istihdam ile toplumun ise ekonomik sistemler ve işgücü tüm kesimlerinin refahında artış politika gerektiren piyasaları bulunmaktadır. Pek çok sağlanarak toplumumuzun daha alanda sınırların ortadan kalktığı grupların istihdama müreffeh bir seviyeye ulaştırılması günümüzde, ülkemiz ekonomisi de bu hedefinde önemli bir ilerleme kazandırılmasına ilişkin sürecin öncü aktörleri arasındadır. kaydedilmiştir. önemli adımlar attık. Ekonomimizin 1980’li yıllarla başlayan Hiç süphesiz ki çalışan sayısındaki Attığımız adımlara, diğer ekonomilerle entegre küresel artışa bağlı olarak toplumun bir değer olma yolundaki çabaları bizi yenilerini de ekleyerek temel taşı olan ailelerimizin yeni ufuklara ulaştırmıştır. Dünya ile refah seviyesindeki yükselmede daha azimli ve kararlı rekabet halindeki ülkemizin, temel Devletimizin ve Hükümetimizin de bir şekilde yolumuza çizgisi her zaman insana ve insanlığa yürütmüş olduğu kararlı çalışmaların değer katacak büyüme ve kalkınmanın ve sarf ettiği emeğin büyük bir payı devam ediyoruz. sağlanması olmuştur. Dünyanın en vardır.

4 | İSTİHDAM’DA 3İ BAKAN SUNUŞ

Hayata geçirdiğimiz teşvik Sanayi 4.0 ile yaşanan bu Bu alanda yaptığımız ve ve desteklerle, istihdamın değişim ve dönüşüm sayesinde, yapacağımız yeni çalışmalar artırılmasında etkin bir yapı verimlilik ve istihdamda da ile geleceğin gözde meslekleri oluşturduk. Özellikle kadın, genç, ayrı bir boyuta geçilmiş oldu. olarak görülen mesleklerde engelli, uzun süreli işsiz gibi özel Sanayi 4.0’ın özellikle istihdam Mesleki Eğitim Kursları ve İşbaşı politika gerektiren grupların üzerinde oluşturduğu iki farklı Eğitim Programları düzenleyerek istihdama kazandırılmasına ilişkin etki işgücü piyasalarının da köklü bu alanda çalışmak isteyen değişimler yaşamasına neden önemli adımlar attık. Attığımız gençlerimizin teorik ve pratik olarak devletlerin bu alanda yeni adımlara, yenilerini de ekleyerek eğitim ihtiyaçlarını gidermeye daha azimli ve kararlı bir şekilde politikalar üretmesini zorunlu hâle getirmiştir. çalışıyoruz. 2014 yılında İstanbul’da yolumuza devam ediyoruz. pilot proje olarak başlatılan ve Bulunduğumuz dönem sürekli Sanayi 4.0 ile üretim süreçlerinin istihdam konusunda önemli olarak gelişmeyi ve değişmeyi temelini oluşturmaya başlayan başarılar elde edilen Nitelikli Bilişim robotlar, bir yandan istihdamdaki zorunlu kılan bir süreci içermektedir Uzmanı Yetiştirme Projesi’nin kişilerin işlerini kaybetmesi riskini ki bu sürecin altında yatan dördüncüsünü çok yakın bir ortaya çıkarmışken; diğer yandan temel unsur, teknolojik yenilikler zamanda uygulamaya başlayacağız. nitelikli işgücüne duyulan ihtiyacı yeniliklerdir. Her gün bir yenisiyle Başarılı bir şekilde yürütülen bu daha da arttırarak yeni istihdam karşılaştığımız teknolojik değişimler, projenin bu yıl içerisinde teknolojik imkânları sağlamıştır. Bakanlığımızın temel görev alanları üretimin yoğun olduğu diğer olan işgücü piyasamızın yapısını da Artık dünya ekonomilerinin illerimizde de yaygınlaştırılması derinden etkilemektedir. yadsınamaz bir gerçeklik olarak için gerekli adımları hızlı bir şekilde karşı karşıya kaldığı Sanayi 4.0 atacağız. Üretim süreçlerinde yaşanan ve beraberinde getirdiği fırsatlar muazzam değişikliğin bir sonucu ve tehditler, ülkemiz için de Bunların yanı sıra daha önce olarak Sanayi 4.0 olarak adlandırılan yararlanılması ve mücadele Sayın Cumhurbaşkanımız yeni bir dönem yaşanmaya başladı. edilmesi gereken bir politika alanı tarafından kamuoyuna açıklanan Yapay zekâ, büyük veri ve ileri alanıdır. “Cumhurbaşkanlığı 100 Günlük analitik, bulut bilişim ve otonom İcraat Programı”nda da yer verilen Bu hedef çerçevesinde robotlar gibi yeni teknolojiler, bu ve hayata geçirdiğimiz “Dijital dönüşümün gerçekleşmesinde Bakanlık olarak tüm kurum ve kuruluşlarımız ile Sanayi Dönüşüme Yönelik Nitelikli İşgücü önemli rol oynamaktadır. İçin Geleceğin Mesleklerinde Küresel değer zincirleri yeniden 4.0’ın sunduğu fırsatlardan yararlanmak ve ortaya çıkardığı (Siber Güvenlik, Kodlama, Bulut düzenlenmekte ve yeni iş yapış tehditleri bertaraf etmek için var Teknolojisi vb.) Gençlere Yönelik biçimleri ortaya çıkmaktadır. gücümüzle çalışmaktayız. Özellikle Mesleki Eğitim Kursları ve İşbaşı Günümüzde özellikle dijital İŞKUR aracılığıyla yürüttüğümüz Eğitim Programları Düzenlenmesi” teknolojilerde yaşanan hızlı değişim çalışmalar ile Sanayi 4.0’ın aradığı tedbiri ile “İmalat ve bilişim sürecinin itici güç olduğu Sanayi yüksek nitelikli işgücü ihtiyacını sektörlerinde İşbaşı Eğitim 4.0’da robotlar, üretim süreçlerinde karşılamak için yeni projeler ve Programı’nın süresi 3 aydan 6 aya temel unsur olmaya başlamıştır. uygulamalar geliştirmeye devam çıkartılması ve yararlanıcı sayısının Artık robotların tıpkı insanlar gibi ediyoruz. % 44 artırılarak 59 binden 85 bine birbirleriyle iletişim içerisinde İŞKUR olarak yürüttüğümüz yükseltilmesi” ek tedbirleriyle bulunduğu ve entegre üretim çalışmalar ile yeni üretim de Sanayi 4.0’ın gelişimine katkı yapısının var olduğu bir sanayi süreçlerinde ihtiyaç duyulan sağlayacağız. modeli ile üretim yapılmaktadır. yüksek nitelikli işgücü ihtiyacını Özellikle rekabet baskısının giderek karşılayabilmek için kurs ve Hem Bakanlığımızın hem de arttığı küresel ekonomik sistemde, programlar düzenliyoruz. ülkemizin yaşamakta olduğu bu robotların oluşturduğu bir üretim Özellikle aktif işgücü piyasası değişim ve dönüşüm sürecinin süreci ile ekonomilerin ilave katma programlarımız ile nitelikli işgücü toplumumuza ve ekonomimize yeni değer oluşturma potansiyeli de ihtiyacını karşılamak için yoğun bir ufuklar açmasını ve yeni fırsatlar ciddi oranda artmaktadır. çalışma yürütüyoruz. sunmasını diliyorum.

2018 | SAYI27 | 5 DİJİTALLEŞEN SANAYİ’DE İŞKUR’UN YERİ VE ÖNEMİ

Ülkemizin Sanayi 4.0 için atması gereken adımların doğru bir şekilde analiz edilebilmesi için öncelikle içinde bulunduğu durumun tespitinin doğru yapılması ve en önemlisi de insan kaynağının doğru planlanması gerekmektedir. Küresel düzeyde en fazla avantajlı olduğumuz alanların başında genç işgücü potansiyelimiz yer almaktadır. Bu avantajımızın sürdürülebilmesi için gençlerimizin niteliğinin daha da artırılması ve üretken hale getirilmeleri gerekmektedir. Cafer Uzunkaya İşkur genel mÜDÜRÜ

Ülkelerin refah seviyesini sanayileşme potansiyeli olan tüm sanayinin dönüşümünün kısmen artırmasında belirleyici olan ülkelerin küresel düzeyde rekabet gerçekleştirilmesi nedeniyle önemli ekonomik faaliyetlerden etmesini zorunlu kılan bir ortam mühim küresel fırsatların bazılarını birisi de sanayi sektörünün oluşturmaktadır. Bu ortamda kaçırmıştır. Ancak Sanayi 4.0 gelişmesidir. Bilgi teknolojilerinde rekabet gücüne sahip olabilmek ile bu dezavantajımızı fırsata yaşanan gelişmeler, lojistik için ise üretimin niceliksel dönüştürebilmemiz mümkündür. imkânlarındaki artış, Dünya boyutu belirleyici olmaktan uzak Ticaret Örgütü, Avrupa Birliği olup daha çok ülkelerin bilim Bu noktada ülkemizin mukayeseli gibi uluslararası/üstü kurumların ve teknoloji politikaları, sanayi üstünlüğünü sağlayacak sektör politika ve uygulamalarıyla işletmelerinin Ar-Ge, inovasyon olan imalat sanayinin dijital serbestleşen ticaret ve Çin ve kapasiteleri ile verimlilikleri, satış dönüşümüne yönelik etkili politika Hindistan gibi işgücü maliyeti ve pazarlama gibi daha nitelikli ve stratejilerin geliştirilmesi avantajına sahip ülkeler nedeniyle unsurlar belirleyici olmaktadır. ve bunların hayata geçirilmesi sanayi sektöründeki küresel Uluslararası piyasalardaki rekabet oldukça önemlidir. Bu kapsamda, rekabet giderek artmaktadır. gücünü koruyabilmek için ülkemizin Sanayi 4.0 için atması 4. Sanayi Devriminin gereklerini Sanayi 4.0 ile birlikte bu yeni gereken adımların doğru bir gerçekleştirmek, tüm ülkeler için şekilde analiz edilebilmesi süreçte; emek, sermaye, teknoloji oldukça önemli hale gelmiştir. ve bilgi yoğun sanayilerin hem maksadıyla öncelikle içinde üretim yerlerinde hem de katma Ülkemiz ekonomisi, geçmiş sanayi bulunduğu durumun doğru tespit değerlerinde değişimler meydana devrimlerinin getirdiği gelişmelerin edilmesi ve en önemlisi de insan gelmekte ve bu değişimler görece gerisinde kalınması ve kaynağının doğru planlanması sanayileşmiş, sanayileşen ve bu gelişmeler doğrultusunda gerekmektedir.

6 | İSTİHDAM’DA 3İ BAŞYAZI

Sanayideki mevcut üretim çıkardık. Böylece gençlerimizi ülke Sayın Cumhurbaşkanımız anlayışının gelişen teknolojiyle ekonomimiz açısından yüksek katma tarafından kamuoyuna açıklanan birlikte yeniden şekillenmesi, değer üretme potansiyeli olan bu “Cumhurbaşkanlığı 100 Günlük mevcut işgücünün de ortaya çıkan iki sektörümüze yönlendirerek İcraat Programı”nda da belirtildiği bu duruma uyum sağlamasını bu sektörlerdeki nitelikli işgücü gibi Kurumumuz çok önemli proje gerekli kılmıştır. Kuşkusuz bu ihtiyacını karşılayacağız. Ayrıca ve uygulamalara imza atarak hususta en önemli görevlerden siber güvenlik, bulut bilişim, oyun istihdamı ve nitelikli işgücünü biri de İŞKUR’a düşmektedir. geliştirme uzmanı ve kodlama artırmaya yönelik faaliyetler Bu kapsamda İŞKUR olarak gibi çağımızın ve geleceğin gerçekleştirecektir. 100 Günlük her yıl işgücü piyasasının talep meslekleri olarak görülen Eylem Planımızda, Kurumumuz yapısını ortaya koymak adına, alanlarda düzenleyeceğimiz İşbaşı görev alanında olan bilişim ve 81 il düzeyinde İşgücü Piyasası Eğitim Programlarımıza katılan imalat sektörüne yönelik önemli Araştırmaları gerçekleştirmekteyiz. 18-29 yaş arası gençlerimiz için tedbirlerimiz kapsamında bilişim ve Bu sayede, işgücü piyasasını Programlarımızın süresini 9 aya imalat sektöründe nitelikli işgücü sistematik olarak izleyerek kadar çıkardık, programa katılan yetiştirmeye yönelik projelerimizi meydana gelen gelişmeler gençlerimize günlük 75 TL cep önümüzdeki dönemde hızlı bir karşısında doğru tedbirleri harçlığı verilmesini sağladık. Ağustos şekilde hayata geçireceğiz. alabilmekte ve işsizlikle mücadele ayından itibaren bu uygulamamızı da hedefimizde etkin istihdam hayata geçirdik. Teknokentler, Ar-Ge Uygulamakta olduğumuz tüm politikaları oluşturmaktayız. Merkezleri, Tasarım Merkezleri ve bu desteklerle hem işgücümüzü bilişim sektöründe faaliyet gösteren dijital ekonominin ihtiyaçlarını “Dijital Sanayi Çağı” olarak iş yerlerinde geleceğin meslekleri karşılayacak şekilde nitelikli nitelendirilen Sanayi 4.0 ile olarak öngörülen mesleklerde hâle getiriyoruz hem de Türkiye’nin en önemli konusu düzenlenecek İşbaşı Eğitim işverenlerimizin küresel rekabet şüphesiz ki nitelikli işgücü Programlarına katılan gençlerimiz ile ortamında sanayileşmesini olacaktır. İŞKUR olarak nitelikli dijital dönüşümü sağlayacak nitelikli hızlandırabilecekleri, bunu dengeli işgücünün yetiştirilmesi konusuna işgücünü yetiştirecek ve böylelikle ve sürdürülebilir kılabilecekleri oldukça önem veriyoruz. Bu hem ülkemizi hem de gençlerimizi gerekli şartları sağlıyoruz. Temel gayeyle hedeflerimizi belirledik ve geleceğe hazırlayarak daha güçlü gayemiz, bilişim teknolojileri ile yolumuza emin adımlarla devam Türkiye için çalışmaya devam sanayiyi yani üretimi bir araya ediyoruz. 2018 yılında İŞKUR edeceğiz. getirmektir. Bu gayemize başarılı aracılığıyla 480 bin vatandaşımızı Aktif İşgücü Programlarından Dijitalleşen sanayide nitelikli işgücü bir şekilde ulaşmak için Aktif İşgücü yararlandırarak mesleki nitelik ihtiyacının karşılanabilmesi adına bir Programlarımızla işgücümüzün kazandırmayı hedefliyoruz. diğer önemli faaliyetimiz ise bu yıl dijital çağa ayak uydurmasını Bu kapsamda, İşbaşı Eğitim ilk defa uygulayacağımız “Mesleki sağlıyoruz. Eğitimde Kupon Yönteminin” hayata Programlarımızdan 300 bin Ülkemizin küresel düzeyde en vatandaşımızı faydalandırmış geçirilmesidir. Bu uygulamamız ile temininde güçlük çekilen fazla avantajlı olduğu alanların olacağız. 2018 yılında 120 bin başında genç işgücü potansiyelimiz vatandaşımızı imalat sektöründe ve nitelikli işgücü gerektiren bilişim sektöründeki mesleklerde yer almaktadır. Bu avantajımızın düzenlenen İşbaşı Eğitim sürdürülebilmesi için gençlerimizin Programlarından yararlandırmak gençlerimizin akredite edilmiş mesleki eğitim sağlayıcılarından niteliğinin daha da artırılması için çalışmalarımızı kararlılıkla ve üretken hale getirilmeleri sürdürüyoruz. kendilerine uygun zaman ve şartlarda daha etkin ve verimli gerekmektedir. Bu kapsamda, Dijitalleşen sanayinin en önemli bir şekilde eğitim almalarını ve İŞKUR olarak ülkemize katma bileşeni olan bilişim sektörüne uluslararası geçerliliği olan sertifika değer sağlayan nitelikli işgücünün yönelik özel uygulamalarımızı sahibi olmalarını sağlayacağız. yetiştirilmesine yönelik üstlenmiş da hayata geçirdik, bu Böylelikle kendilerine kupon olduğumuz sorumluluğumuzun uygulamalarımızın sayısını ve tahsis edilen vatandaşlarımızın bilinciyle istihdamın tüm kapsamını artırmaya devam eğitim almalarını sağlayarak aktörleriyle beraber yakın edeceğiz. Bu kapsamda bilişim işgücü piyasasında ortaya çıkan diyalog içerisinde vatandaş ve imalat sektörlerindeki nitelikli işgücü ihtiyacının daha kısa memnuniyeti odaklı bir anlayışla mesleklerde düzenlenen İşbaşı sürede ve daha esnek bir şekilde çağın ihtiyaçlarıyla uyumlu şekilde Eğitim Programlarının süresini, karşılanmasını mümkün hâle hizmetlerimizi sürdürmeye devam 2018 yılında üç aydan altı aya getirmiş olacağız. edeceğiz.

2018 | SAYI27 | 7 SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANI MUSTAFA VARANK: YERLİ VE MİLLİ ÜRETİMİ STRATEJİK BİR BAKIŞLA ELE ALIYORUZ İmalat sanayimizi teknoloji odaklı bir biçimde destekliyoruz. KOSGEB’in destek ve teşvik mekanizmasındaki temel önceliği bundan sonra, imalat sanayi ve yüksek teknolojidir. KOBİ’lerimizi “yerli üretime” teşvik ediyoruz.

Sayın Bakanım sizi kısaca Bölümü’nde yaptım. Başdanışmanlığı yeniden şekillendiren tanıyabilir miyiz? Bu dönemlerde Florida görevlerine getirildim. Aynı yapay zeka hayatımıza State Üniversitesi’nde zamanda yüksek teknoloji, girmiş durumda, Öncelikle ilginize teşekkür uzman, Indiana bilgisayar teknolojileri ve Türkiye’nin bu sürece ediyorum. 1976 yılında Üniversitesi Pervasive uygulamaları, savunma hazırlanması noktasında Trabzon’da doğdum. Teknoloji Enstitüsü’nde sanayi ve araştırma- Bakanlık olarak İstanbul İmam Hatip ise araştırmacı ve geliştirme alanlarıyla özel ne gibi çalışmalar Lisesi’ni, ardından Orta sistem yöneticisi olarak ilgilendim. Evliyim yürütüyorsunuz? Sanayi Doğu Teknik Üniversitesi pozisyonlarında çalıştım. ve iki çocuk babasıyım. ve Teknoloji Bakanlığı Siyaset Bilimi ve Kamu 2005 yılında Başbakanlıkta olarak bu konuda nasıl bir Yönetimi Bölümü’nü görev yapmaya Dünyada yeni bir rol üstleniyorsunuz? bitirdim. Yüksek lisansımı başladım. Sırasıyla, dönüşüm yaşanıyor, ABD’de bulunan 2011’de Başbakan Sanayinin Dijital Evet, sizin de belirttiğiniz Indiana Üniversitesi Başdanışmanlığı, 2014’te Dönüşümü sürecinde gibi dünya yeni bir Bilgisayar Bilimleri ise Cumhurbaşkanlığı üretim yöntemlerini dönüşümün içinden

8 | İSTİHDAM’DA 3İ SÖYLEŞİ geçiyor. Üretimden Kamu sektörü dijital birlikte ortak çalışmalar programı oluşturduk pazarlamaya kadar, dönüşümünü koordine yapıyoruz. İki Bakanlığın ve çağrıya çıktık. İmalat bildiğimiz bütün klasik etme, farkındalığı artırmak iş birliğini somutlaştıran sanayimizi teknoloji odaklı yöntemler ve alışkanlıklar için milli teknolojiler ve birçok protokol bir biçimde destekliyoruz. değişiyor. Bu yeni dönem, projeler geliştirme, yapay bulunuyor. Teknik Liseler KOSGEB’in destek ve teşvik yeni kavramları da zekâ uygulamalarına seferberliğinde, birlikte mekanizmasındaki temel beraberinde getiriyor. öncülük etmek için büyük ve uyum içinde hareket önceliği bundan sonra, Dijitalleşme, nesnelerin veri analizi yapma ile ediyoruz. Diğer yandan imalat sanayi ve yüksek bilgi ve siber güvenlik üniversite – sanayi iş birliği interneti, bulut bilişim, big teknolojidir. KOBİ’lerimizi projelerini etkin bir şekilde konusuna özel önem data, yeni sınai internet “yerli üretime” teşvik uygulama Dijital Dönüşüm veriyoruz. Üniversitelerde ediyoruz. KOBİ’lerin ARGE uygulamaları, robotlar, Ofisi’nin sorumlulukları üretilen bilginin ürüne ve yenilik faaliyetlerini akıllı fabrikalar, yapay zeka, arasında. Bakanlığım ve bu dönüşme sürecinde, destekliyoruz. İhracatımız sensörler ve 3 boyutlu ofis yakın bir koordinasyon hem Teknoloji Geliştirme içindeki yüksek teknolojili yazıcılar gibi birçok yenilik içinde çalışıyor. Bölgelerimizi hem de ürünlerin payını, yüzde insanlığın geleceğini TÜBİTAK desteklerini 20 seviyesine çıkarmak belirleyecek alanlar olarak Eğitim-sanayi iş birliğinin öğrencilerimizin ve için bütün kaynaklarımızı karşımızda duruyor. Klasik sağlanması kapsamında araştırmacılarımızın seferber ediyoruz. Güçlü üretim kalıpları birer birer Bakanlığınızca hizmetine sunuyoruz. Kısa KOBİ, güçlü sanayi, gerçekleştirdiğiniz yıkılıyor. Üretim süreçleri süre önce açıkladığımız güçlü üretim ve güçlü çalışmalar bulunmakta akıllanıyor. Fabrikalar “destek ve önlem Türkiye için; yerli ve milli mıdır? birbiriyle konuşan paketimizde” de yer aldığı teknolojileri desteklemeye gibi Teknoloji Geliştirme insanlardan, birbiriyle Elbette güçlü bir teknoloji devam edeceğiz. Ayrıca Bölgeleri ve Ar-Ge konuşan makinelere ve sanayi yapılanmasının TÜBİTAK vasıtasıyla da Merkezlerinde istihdam doğru hızla evriliyor. temelinde iyi yetişmiş teknoloji odaklı ürün edilen Temel Bilimler 4. Sanayi Devrimi olarak insan kaynağı bulunuyor. ve araştırmalara çok Mezunlarına aylık brüt adlandırabileceğimiz Ülkemizde mesleki geniş kapsamlı destekler asgari ücret tutarında sürecin tüm bileşenleri; eğitim ile istihdam sunuyoruz. Biliyorsunuz, destek veriyoruz. Bu arasındaki fonksiyonel kısa süre önce 16 maddelik teknolojinin, sanayinin ve gayeyle, yıl sonuna kadar ilişkiyi güçlendirmek “önlem ve destek hayatın odağında yerini 15 milyon liralık desteği zorundayız. Bunun için, programı” açıkladık. Bu alıyor. firmalarımıza aktaracağız. işgücü piyasasındaki arz program, temel olarak Türkiye’nin yeni dönemde ve talep uyumuna uygun Yerli üretimin milli ve yerli üretimi yüksek teknolojiye planlamalar yapılması artırılması noktasında destekleyen, teşvik eden dayalı, küresel ve prestijli gerekiyor. Kalite odaklı ne gibi çalışmalar ve sanayicilerimizin markalar üreten, yapay çözümlerle, bu sorunun gerçekleştirmeyi üzerindeki yükü hafifleten zekada öncü, akıllı üstesinden gelebiliriz. düşünüyorsunuz? Sizce bir programdır. teknolojide lider, bilgiyi Teknolojideki hızlı ülkemizde yerli üretimin üretmede merkez olan değişimle birlikte ortaya artırılması için nasıl bir bir ülke olması için yoğun çıkan bilimsel ve teknik süreç izlenmelidir? bir çalışma yürütüyoruz. alanlar, kaliteli bir mesleki eğitimi zorunlu kılıyor. Yerli ve milli üretimi Ağustos itibarıyla Ar-Ge Türk sanayisi bizden; stratejik bir bakışla ele merkezi sayımız 964, iyi yetişmiş, işinin ehli, alıyoruz. Yerli ve milli tasarım merkezi sayımız donanım sahibi elemanlar üretim yoluyla dış ticaret ise 234’e ulaştı. Buralarda talep ediyor. Bu ihtiyacı açığımızı kapatabiliriz. istihdam edilen nitelikli karşılamak ve sanayinin Bakanlık olarak öncelikle personel sayısı 55 binin hizmetine sunmak, yüksek teknolojili yerli üzerinde. 100 Günlük hepimizin görevidir. ürünlerin üretilmesine Eylem Planımıza göre; Ar- Biz Bakanlık olarak odaklandık. Bunun için Ge Merkezi sayısını bine, tüm OSB’lerde, teknik KOSGEB desteklerini, Tasarım Merkezi sayısını kolejler açmak için bütün yüksek teknoloji üretmek da 250’ye yükseltme kaynaklarımızı sonuna isteyen firmalara ve hedefimiz var. Bunu kadar seferber ediyoruz. KOBİ’lere yoğunlaştırdık. başaracağız. Milli Eğitim Bakanlığımızla Son aylarda birçok destek

2018 | SAYI27 | 9 AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞINDA DEVİR TESLİM

Aile, Çalışma ve Sosyal “Açılan bu yeni sayfada Hizmetler Bakanlığı toplantı milletimizin bizden yeni sözler, salonunda düzenlenen devir yeni projeler ve yeni yatırımlar teslim törenine, AK Parti beklediğini biliyoruz. O yüzden Genel Başkan Yardımcısı milletimizle beraber yeni bir Ravza Kavakçı Kan, eski Aile ve yolculuğa, yeni bir heyecana Sosyal Politikalar Bakanı Fatma yelken açıyoruz. Hep beraber Betül Sayan Kaya ile Bakanlık bismillah diyoruz. Diyoruz bürokratları katıldı. Bir önceki Çalışma ve ki emek kutsaldır. O yüzden Sosyal Güvenlik Bakanı Selçuk: “Emekçilerimizin Alın emekçilerimizin alın teri bizim Jülide Sarıeroğlu, Teri Bizim İçin Mühim” için mühimdir. Sosyal devlet anlayışının dünyadaki en bakanlıkta düzenlenen Aile, Çalışma ve Sosyal önemli uygulayıcılarından birisi törenle görevini Aile, Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Türkiye’dir. Bu anlayışımızı daha Çalışma ve Sosyal Selçuk, yeni sistemde bakan olarak görev almaktan onur da güçlendireceğiz. ‘İnsanı yaşat Hizmetler Bakanı Zehra duyduğunu ifade ederek şunları ki devlet yaşasın’ felsefesiyle Zümrüt Selçuk’a devretti. söyledi: ilerleyeceğiz.”

10 | İSTİHDAM’DA 3İ AKTÜEL

Törende konuşan Bir önceki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu, Bakanlığı döneminde aralarında kamuda taşeron işçilerin kadroya alınmasının da olduğu önemli konuların çözümlerine imza attıklarını belirtti. Sarıeroğlu: “Allah’a hamdolsun. Rabbime şükrediyorum, Türkiye Cumhuriyetinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik ZEHRA ZÜMRÜT SELÇUK KİMDİR? Bakanlığını bizlere 1979 yılında Ordu’da doğdu. Ilk ve ortaöğretimi nasip ettiği için, Sayın süresince sırasıyla İzmir, Siirt ve Giresun illerinde okuduktan sonra 1996 yılında Ankara Atatürk Anadolu Cumhurbaşkanımız Lisesi’nden mezun oldu. Recep Tayyip Erdoğan Türkiye 49. su olarak Bilkent Üniversitesi Ekonomi ile yol arkadaşlığı Bölümünü tam burslu olarak kazandı. yapma imkânı verdiği İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte üçüncüsü olarak mezun oldu. 2000 yılında Michigan Üniversitesi ekonomi için... ‘Bu kapıdan doktorasına burslu olarak kabul edildi. girdiğimiz gibi başımız Alan değiştirerek Teksas Üniversitesi’nde işletme dik, alnımız ak olarak doktorasına devam etti; araştırma görevlisi olarak çıkmayı Allah bizlere işletme ve muhasebe dersleri verdi. Bunun etkilerini şu nasip etsin.’ demiştim. Aynı üniversitede Muhasebe ve Enformasyon Sistemleri anda çok güçlü şekilde üzerine yüksek lisansını tamamladıktan sonra İslam Günün birinde eski İşbirliği Teşkilatı (İİT) Ankara Merkezi (SESRIC) İstatistik görüyoruz. İŞKUR’da, bakan olacağım her an ve Enformasyon Departmanı’nda araştırmacı ve kıdemli araştırmacı olarak çalıştı. aklımdaydı.” dedi. personele kariyer yollarının açılmasından Toplumsal cinsiyet, demografi, işgücü, çok boyutlu Son ana kadar yoksulluk ölçümleri, eğitim ve inovasyon, bilgi eşleştirme sisteminin performans sistemleri, bankacılık ve finans, kalkınma çalışmalarını yoğun bir iyileştirilmesine kadar yardımları gibi çeşitli konularda veri tabanları, anketler şekilde sürdürdüklerini ve raporlar hazırladı. kurumsal kapasitenin anlatan Sarıeroğlu: 2015 yılında İslam İşbirliği Teşkilatı İstatistik ve artırılmasına yönelik Enformasyon Direktörü olan Selçuk, sürdürülebilir ”İstihdam konusu kalkınma hedeflerine yönelik birçok projenin ve kapasite Genel Müdürümüzün bu dönemde bizim geliştirme programlarının koordinatörlüğünü üstlendi. gayretli çalışmalarıyla birinci önceliğimiz İİT İstatistik Komisyonu çerçevesinde uluslararası önemli başarılara imza kuruluşlar ile iş birliğini sağladı; uluslararası toplantılar oldu. Taşeron süreciyle düzenledi. attık.” dedi. Sarıeroğlu birlikte, ülkemiz için yeni Sivil toplum alanında da çeşitli faaliyetlerde bulunan nesil istihdam teşvikleri ayrıca, Selçuk’a yeni Selçuk, Kadın ve Demokrasi Derneği Ankara Temsilcisi dediğimiz çok güçlü görevinde başarılar ve Denetleme Kurulu üyeliklerini yürüttü. Selçuk, iyi derecede İngilizce bilmektedir, evlidir. bir paketi hazırladık. diledi.

2018 | SAYI27 | 11 İSTİHDAMA YÖNELİK DEVLET DESTEKLERİ TANITILDI

Türkiye İş Kurumu ve Adana Ticaret Odası Sosyal çalıştıklarını vurgulayan Uzunkaya, Hizmetler ve Eğitim Vakfı şöyle devam etti: “2007-2017 Adana Ticaret Odası Tesisleri’nde düzenlenen yıllarına baktığımızda, Avrupa iş birliğiyle “İstihdama Toplantıda konuşan Genel Birliği ülkelerinde 28 ülkenin istihdamı 7 milyon 191 bin, Yönelik Devlet Destekleri Müdürümüz Uzunkaya, Türk milletinin tarihin her ABD’nin son on yıllık periyotta Bilgilendirme Toplantısı” devresinde bütün zorlukların istihdamı 7 milyon 291 artarken, düzenlendi. Toplantıya, ve badirelerin üstesinden Türkiye’nin tek başına son 10 gelmeyi başardığına dikkat çekti. yıldaki istihdamı 7.5 milyon Adana Valisi Mahmut Türkiye olarak son günlerde artırdığını söylememiz yeter de Demirtaş, Genel ekonomiyi zora sokmaya yönelik artar. İşgücümüz ve istihdamımız artıyor. Gençlere daha fazla iş Müdürümüz Cafer spekülatif atakların üstesinden gelineceğini söyledi. imkânı doğuyor. Kadınların iş Uzunkaya, Adana gücüne katılım oranı artıyor. “İş Gücümüz, İşgücüne Katılım Ticaret Odası Başkanı Ülkemizin milli birlik ve beraberlik Oranımız, İstihdamımız şuuru daha da güçleniyor. Hep Atila Menevşe, Aktif Artıyor” birlikte başarmaya devam edeceğiz.” İşgücü Hizmetleri Daire İstihdamda cumhuriyet Başkanımız Volkan Öz, tarihinde eşi ve benzeri İŞKUR’un ülkenin tüm kurumları olmayan başarılara ulaşıldığını Adana İl Müdürümüz gibi üretmeye, katma değer ortaya ancak bununla yetinmeyip koymaya çalıştığını kaydeden Ahmet Karaveli katıldı. yeni başarılar elde etmeye Uzunkaya, 2002 yılında Türkiye’de

12 | İSTİHDAM’DA 3İ AKTÜEL

İŞKUR Genel Müdürü Cafer Uzunkaya Adana Valisi Mahmut Demirtaş ATO Başkanı Atila Menevşe Adana İl Müdürü Ahmet Karaveli

özel sektörde bir yılda Uzunkaya, işverenlerin Demirtaş, seçimler çok daha fazlasını sadece 24 bin kişinin nitelikli eleman bulma öncesinde başlayan ve başarabileceğini istihdamına aracılık eden konusunda yaşadığı son günlerde giderek söylemek yanlış İŞKUR’un yenilenen sıkıntıya ve eleman yükselen döviz ve altın olmayacaktır. güçlü yapısıyla 2017 eksikliğinden dolayı fiyatlarındaki artışın, Hükûmetimiz, gerek yeni yılında 1 milyon 52 düşük kapasite çalışan Türkiye üzerinde yatırımlar yapılabilmesi bin kişinin istihdamını iş yerlerinin sorunlarına tahakküm kurmak ve gerekse istihdamın gerçekleştirdiğini da değindi. Buna isteyen çevrelerin artırılması için çok çeşitli söyledi. yönelik, son dönemde millette diz çöktürme teşvik ve destekler İŞKUR-TOBB iş birliğinde hayalinin son perdesi sağlıyor. Oda olarak biz Uzunkaya, Türkiye hayata geçirilen Mesleki olduğunu dile getirdi. de Türkiye’de örnek bir İstatistik Kurumu (TÜİK) Eğitim ve Beceri programla, üyelerimize tarafından açıklanan Geliştirme İşbirliği Menevşe: “Tekstil yurt içi ve yurt dışı fuar verilere göre işsizlik Protokolü(MEGİP) ile Sektöründe Çok Kritik ziyaretlerinde ve bu oranının yüzde 10’nun büyük oranda çözüm Bir Rol Oynuyoruz” fuarlarda açacakları altına düştüğünü stantlar için teşvikler sağlanacağını kaydetti. ATO Başkanı Menevşe hatırlattı. Bunun tüm sunuyoruz.” şeklinde ise konuşmasında, tekstil kurumların işsizlikle Türkiye’nin daha konuştu. mücadele ve istihdamın fazla çalışmaya, sektöründe Adana’nın artırılması noktasında üretmeye mecbur çok güçlü bir il olduğunu Karaveli: “Üretim ve yaptığı ortak çalışmaların olduğunun altını çizen hatırlatarak 2017 yılında İstihdamı Artıracağız” sonucu olduğunu ifade Uzunkaya, ülkede bunu yaklaşık 120 milyon Toplantıda konuşan etti. başaracak potansiyelin dolar olarak gerçekleşen İl Müdürümüz bulunduğunu sözlerine ihracatın 2018 yılının Geçen yıl sadece Karaveli, 2017 yılında ekledi. ilk 7 ayında 85 milyona Adana’da 18 bin işe ulaştığına dikkat çekti. başlatılan Milli İstihdam yerleşme gerçekleştiğine Demirtaş: “Oyunu Seferberliği’nin dikkat çeken Uzunkaya, Bozacağız” Tekstil Sektörünün ekonomik bir istiklal bu yılın ilk yarısında istihdamın arttırılmasına savaşı verdiğimiz bu Adana’da 19 bin Toplantıda konuşan yönelik çalışmalarda günlerde daha hayati 500 işe yerleştirme Adana Valisi Mahmut oldukça önemli önem kazandığının altını rakamına ulaşıldığını, yıl Demirtaş da Türkiye’nin bir rol üstlendiğini çizerek toplantıya katılan sonunda ise hedeflerin Cumhurbaşkanlığı kaydeden Menevşe, işverenlerden daha üstünde bir istihdam Hükûmet Sistemi ile “Sektörün potansiyelini fazla iş birliği ve destek gerçekleştireceklerini her alanda büyük ivme düşündüğümüzde, beklediklerinin altını belirtti. kazanacağını vurguladı. istihdam konusunda çizdi.

2018 | SAYI27 | 13 81 İL MÜDÜRÜMÜZLE İŞGÜCÜ PİYASASINDAKİ GELİŞMELER DEĞERLENDİRİLDİ

Genel Müdürümüz Genel Müdürümüz Cafer Uzunkaya, 81 il müdürlüğümüzün yöneticileri Cafer Uzunkaya, 81 ile toplantı yaptı. Video konferans yoluyla gerçekleşen toplantının öncelikli gündem maddesi, ülkemizde yaşanan ekonomik gelişmeler, il müdürlüğümüz ekonomik gelişmelerin işgücü piyasasına etkileri ve bu bağlamda yöneticileriyle video İŞKUR’un Türkiye’nin kamu istihdam kurumu olarak alması gereken konferans düzenledi. tedbirler oldu. Uzunkaya, “Ülkemizi Uzunkaya toplantıda yaptığı konuşmada; ülkemizin terörle, terör hedef alan terör olayları örgütleriyle, uluslararası odaklar ve yerli iş birlikçileriyle uzun yıllardır ciddi mücadele verdiğini, bu çerçevede İŞKUR’a da kendi ve ekonomik gelişmeler görev alanıyla ilgili önemli sorumluluklar düştüğünü söyledi. Atılan her birimizi yakından her adımda ve hayata geçirilecek olan her yeni politikada tüm personelimizin görüşünün değerlendirildiğini hatırlatan Genel ilgilendiriyor. Hepimiz sahip Müdürümüz, “Politikalarımızı oluştururken tüm paydaşlarla, olduğumuz sorumluluğun toplumun tüm kesimleriyle istişare toplantılarımızı yapıyoruz. Yine bilinciyle Türkiye sathında uygulamakta olduğumuz veya uygulayacağımız politikalarla ilgili görüş, önerilerinizi almaya çalışıyoruz. Şu da unutulmamalı ki sadece yönetici gerçekleşen bu hadiselerin arkadaşlarımız değil, tüm personelimizin görüşlerine önem veriyoruz. etkilerini en aza indirmek Her fırsatta söylediğimiz üzere, bizim başarımız 8 bin 500 kişilik adına, İŞKUR’u temsilen İŞKUR ailesinin aynı hedefe aynı oranda yaklaşımıyla mümkündür. Bu sorumlulukların, yönetici arkadaşlarımızın üzerinde bir vebal olduğunu üzerimize düşen gayreti her fırsatta hatırlatmaya çalışıyoruz. Hepimiz bu millet, bu ülke için göstermek zorundayız.” dedi. güzel değerler üretmek durumundayız.” diye konuştu.

14 | İSTİHDAM’DA 3İ AKTÜEL

Uzunkaya: “İŞKUR’u 100 Uzunkaya: “İŞKUR Günlük Süreçte Önemli Olarak Önemli Görevler Bekliyor” Mesafeler Katettik”

Genel Müdürümüz Uzunkaya, Genel Uzunkaya, Müdürlük ve 81 il müdürlüğü olarak şu Cumhurbaşkanımız ana kadar çok önemli Erdoğan tarafından mesafe kat ettiklerini izlemeli, gelişmeleri ettik. Ayrıca teşviklerimiz Ağustos ayının başında belirterek katma değer takip etmeliyiz. Eksik Cumhuriyet tarihinde açıklanan 100 Günlük üreten yeni alanlara olan hususları hızla Eylem Planı’na da yönelmenin önemine hiç olmadığı kadar geniş gidermeli ve hedeflerimiz değindi. Bakanlığımız işaret etti. İŞKUR’da bir yelpazede yer alıyor. doğrultusunda başta olmak üzere görevli yöneticilerin İstenen sonucu elde böylesine hassas ilerlemeliyiz. Hepinizin etmemiz için bunları İŞKUR’un bu süreçte bildiği üzere İstihdam çok önemli görevler gelişmelerin yaşandığı sahada ve aktif olarak bir ortamda sahada ve Seferberliği’nin 2. fazı üstleneceğini kaydeden takip etmemiz gerekiyor.” alanda görev yapmasının Cumhurbaşkanımız Sayın Uzunkaya, “Bir gerekliliğini vurgulayan Erdoğan tarafından ilan Üç saat süren video taraftan aktif işgücü Uzunkaya, şunları edildi. Biz Kurum olarak konferans toplantısında programlarımızla, diğer söyledi: “Sivil toplumla, seferberlik kapsamında Genel Müdürümüzün taraftan kolaylaştırılan işverenlerimizle daha bize verilen hedefleri yanı sıra, daire başkanları başarmak adına gece işsizlik sigortası çok diyalog içerisinde birimleriyle ilgili gündüz çalışmalıyız. düzenlemeleriyle bulunmanız gerekiyor. konuları değerlendirdi. 1 milyon 250 bin işe vatandaşlarımıza Yöneticilerimizin her Gerçekleşen video hizmet vermeye devam günün sonunda ‘bugün yerleştirme hedefimiz başta olmak üzere tüm konferans ile Çalışma edeceğiz. Özellikle tüm kadromuzla ne yaptık’ sorusunu alt başlıklarda aktif ve İş Kurumu İl gençlere, kadınlara kendilerine sormaları, işgücü programlarında, Müdürlerimizden ve dijital dönüşüme gelişmemiz açısından danışmanlık çalışmaları ile yönelik hedeflerimizle önem taşıyor. Kurum hizmetlerinde, işe Kurum hizmetlerinin sahada olacağız. Bu olarak belirlediğimiz yerleştirme hizmetlerinde geliştirilmesine yönelik hedeflere yönelik hedefleri yakından çok önemli mesafeler kat görüş ve öneriler alındı. çalışmalarımızda son safhaya geldik. İllerimize de bu hedeflerle ilgili 100 günlük süreçte ne yapacaklarını, yol haritamızı belirledik. Teşviklerle ilgili hedeflerimizde annelere yönelik, kadınlara yönelik yeni uygularımızla ve yılın geride kalan 5 ayında gerçekleştireceğimiz çalışmalarla vatandaşlarımıza hizmet etmenin huzurunu inşallah hep birlikte yaşayacağız.” dedi.

2018 | SAYI27 | 15 MESLEKİ EĞİTİM VE BECERİ GELİŞTİRME İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ’NDE İLK İMZALAR ATILDI

Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülük ettiği Milli İstihdam Seferberliği Projesi’nin 2. fazı kapsamında yürütülen çalışmalar aralıksız devam ediyor. Bu kapsamda, istihdamı artırmaya ve işsizliği önlemeye yönelik düzenlenen faaliyetler “İstihdam Buluşmaları” ile işverenlere anlatıldı. Mersin, Samsun, Ordu ve Rize’nin ev sahipliği yaptığı toplantılarda, Türkiye’de ilk kez uygulanan “Mesleki Eğitim ve Beceri Geliştirme İşbirliği Protokolü (MEGİP) tanıtıldı.

16 | İSTİHDAM’DA 3İ AKTÜEL

“İstihdamBuluşmalarının” MTSO’dan MEGİP’e tam Demircan: “Ekonomide en ifade eden Uzunkaya, ilki Mersin’de yapıldı. destek önemli nokta istikrar” “2000’li yılların başında Mersin Ticaret ve Sanayi İŞKUR ‘Bu kuruma ne gerek MTSO Başkanı Kızıltan Programda konuşan Odasında gerçekleşen var artık kapatalım’ denilen da MEGİP’e tam destek eski Sağlık Bakanımız toplantıya, Uzunkaya’nın bir Kurumdu. Tüm yurtta, verdi. “İstihdamımızın Demircan, ekonomi için bir yılda 24 bin insanın yanı sıra Mersin Ticaret istikrarın önemine vurgu ve üretimimizin artması istihdamını gerçekleştiren ve Sanayi Odası (MTSO) yaptı. İstikrarın olmadığı için işverenler olarak, bir Kurumdu. Ama biz Yönetim Kurulu Başkanı bir ortamda, yabancı özellikle mesleki eğitimin bu yıl sadece Samsun Ayhan Kızıltan, Bilgi yatırımcının gelmesi bir önemini her platformda ilimize 25 bin kişiyi işe belirtiyoruz. MEGİP’i bu yana yerli sermayenin bile İşlem Dairesi Başkanımız yerleştirme hedefi verdik; açıdan son derece anlamlı kaybedileceğine dikkat Fahrettin Kaya, Aktif ülke genelinde 1 milyon İşgücü Hizmetleri Dairesi buluyorum” dedi. çekti. Demircan, Türkiye’yi bulunduğu noktadan daha 250 bin vatandaşımızı özel Başkanımız Volkan Öz, “İş Buluşmaları” yukarı taşımak için istikrarı sektörde işe yerleştirmeyi Mersin İl Müdürümüz Samsun’da sürdürmek gerektiğini hedefliyoruz.” dedi. Mustafa Kutlu, işverenler söyledi. ve STK temsilcileri katıldı. İstihdam Buluşmalarının “Genç istihdamında dünya ikinci durağı Samsun Usta: “İŞKUR çok önemli lideriyiz” MEGİP nitelikli işçi arayan oldu. Samsun Büyükşehir bir görev üstleniyor” Uzunkaya, ülkelerin en işverenlerin yüzünü Belediyesi Şehit Ömer MHP Grup Başkanvekili önemli problemlerden güldürecek Halisdemir Salonu’nda gerçekleştirilen programa Usta da Türkiye’nin yaşadığı birinin genç işsizliği Mersinli iş adamlarına eski Sağlık Bakanımız en büyük sorunlardan olduğunu söyledi. 2007- 2017 döneminde dünyanın hitap eden Genel Ahmet Demircan, MHP birisinin eğitimle iş gücü piyasası arasındaki en gelişmiş ülkelerinde Müdürümüz, MEGİP Grup Başkanvekili Erhan uyumsuzluk olduğunu ifade bile genç istihdamında kapsamında uygulanacak Usta, Vali Osman Kaymak, etti ve bu sorunun çözümü azalma söz konusu iken, yeni teşvik modeli Genel Müdürümüz Cafer Uzunkaya, Büyükşehir noktasında İŞKUR’un Türkiye’de bu dönemde hakkında bilgi verdi. Belediye Başkanı Zihni çok önemli bir görev genç istihdamının 582 bin Proje çerçevesinde Şahin, Ticaret ve Sanayi üstlendiğini söyledi. kişi artırıldığını vurgulayan verilecek eğitimlerle, Odası Başkanı Salih Zeki Uzunkaya, “Bu açıdan da hem işverenlerin aradığı Uzunkaya: “Samsun’da dünyada lider konumda Murzioğlu, Bilgi İşlem işe yerleştirme hedefimizi kalifiye elemana daha olan bir ülkeyiz.” dedi. Dairesi Başkanımız arttırdık” kolay ulaşabileceğini, hem Fahrettin Kaya, Aktif Nitelikli işlerde genç de iş arayanların daha hızlı İşgücü Hizmetleri Dairesi Genel Müdürümüz istihdamının artırılması iş imkânına kavuşacağını Başkanımız Volkan Öz, Dış Uzunkaya ise yeni temel önceliğimiz diyen anlattı. İlişkiler ve Projeler Dairesi dönemde hayata geçirilen Uzunkaya, MEGİP’in Başkanımız Aşkın Tören, istihdam politikalarının işgücümüzün niteliğini MEGİP’in ilk uygulamasının İl Müdürümüz Haşim önemine vurgu yaptı. artırarak katma değeri Mersin’de başlayacağını Meydan, işverenler ile STK Çalışmaların seferberlik yüksek üretime destek ifade eden Uzunkaya, temsilcileri katıldı. halinde yürütüldüğünü olacağını ifade etti. projenin özellikle gençlerin istihdamının artırılmasına önemli katkılar sunacağının altını çizdi. İşverenlerin ihtiyaç duyduğu işgücünün yine işverenlerle iş birliği içerisinde yetiştirileceğini ifade eden Uzunkaya, kurs katılımcılarına İŞKUR tarafından günlük 61,65 TL ödeme yapılacağını söyledi.

2018 | SAYI27 | 17 MEGİP kapsamında uygulayacağımız eğitimler, işverenlerimizin nitelikli ve tecrübeli eleman sorununa çözüm bulacak. İş arayanların daha hızlı şekilde iş bulmasına imkân sağlayacak. MEGİP ile hem teorinin hem de pratiğin bir arada olduğu eğitimler verilecek. Bu sayede iş ile işçinin doğru şekilde eşleşmesi sağlanacak.” Konuşmaların ardından Müdürümüz İsa Kaymak, gerçekleştirilenlere diye konuştu. Genel Müdürümüz SGK İl Müdürümüz baktığımızda arada çok Cafer Uzunkaya ve Mehmet Yaşar ve büyük fark olduğunu Ordu İstihdam Samsun Ticaret ve Sanayi işverenler katıldı. görüyoruz. Bu 16 yıl bir Buluşması’nda istihdam Odası Başkanı Salih devrim niteliğindedir. teşviklerinin yanı Zeki Murzioğlu MEGİP Yavuz: “Türkiye 3.5 Kat Türkiye 3,5 kat sıra, sigorta primler Protokolünü imzaladı. Büyüdü” büyümüştür.” dedi. yapılandırılması hakkında Genel Müdürümüz Cafer Ordu Valisi Yavuz detaylı bilgilendirmede MEGİP Ordu’ya tanıtıldı Uzunkaya, Ticaret ve bulunuldu. MEGİP İstihdam Buluşması’nın Sanayi Odası Başkanı “İstihdam Buluşmaları”nın açılış töreninde yaptığı protokolü, Genel Servet Şahin, Ticaret Müdürümüz Uzunkaya ile bir sonraki noktası Ordu konuşmada son 16 Borsası Başkanı Ziver oldu. Sosyal Güvenlik yıldaki değişime Ordu Valisi Yavuz arasında Kahraman, Serbest imzalandı. Kurumu İl Müdürlüğü dikkat çekti. “Türkiye Muhasebeciler ve Mali konferans salonunda Cumhuriyeti Devleti, Müşavirler Odası Başkanı Son durak Rize yapılan toplantıya, Vali Sayın Cumhurbaşkanımız Bahadır Baş, Bilgi İşlem Seddar Yavuz, Ak Parti Recep Tayyip Erdoğan’ın Dairesi Başkanımız “İstihdam Buluşmaları”nın Ordu Milletvekili Ergün önderliğinde büyük bir Fahrettin Kaya, Aktif Karadeniz ayağındaki Taşçı, Genel Müdürümüz devrim gerçekleştirmiştir” İşgücü Hizmetleri Dairesi son merkezi Rize oldu. Cafer Uzunkaya, Ticaret diyen Yavuz, engelli bakım Başkanımız Volkan Öz, Dış Rize Ticaret ve Sanayi ve Sanayi Odası Başkanı ve istihdam hizmetlerinin İlişkiler ve Projeler Dairesi Odası Meclis Salonunda Servet Şahin, Ticaret önemine değinerek, Başkanımız Aşkın Tören, İl gerçekleştirilen toplantıya Borsası Başkanı Ziver “Artan istihdam oranlarıyla Müdürümüz İsa Kaymak, Vali Erdoğan Bektaş, Kahraman, Serbest engelli vatandaşlarımızın SGK İl Müdürümüz Genel Müdürümüz Muhasebeciler ve Mali ekonomik ve sosyal Mehmet Yaşar ve Cafer Uzunkaya, Müşavirler Odası Başkanı açıdan güçlendirilmesini işverenler katıldı. Ticaret ve Sanayi Odası Bahadır Baş, Bilgi İşlem destekliyoruz. Bunun Başkanı Şaban Aziz Dairesi Başkanımız dışında şu anda Genel Müdürümüz Karamehmetoğlu, Fahrettin Kaya, Aktif Ordu ilimizde 7 bin Uzunkaya, 2018 yılında Ticaret Borsası Başkanı İşgücü Hizmetleri Dairesi kardeşimiz evde bakım çok kapsamlı istihdam Mehmet Erdoğan, Esnaf Başkanımız Volkan Öz, Dış hizmetinden faydalanıyor. teşviklerinin hayata ve Sanatkârlar Odası İlişkiler ve Projeler Dairesi Dünya ile mukayese geçirildiğin belirten Başkanı Güven Aksoy, Bilgi Başkanımız Aşkın Tören, İl ederek Türkiye’de Uzunkaya, “Özellikle İşlem Dairesi Başkanımız

18 | İSTİHDAM’DA 3İ AKTÜEL

Fahrettin Kaya, Dış İlişkiler ve Projeler Dairesi Başkanımız Aşkın Tören, Aktif İşgücü Hizmetleri Dairesi Başkanımız Volkan Öz, İl Müdürümüz Hasan Kiraz ve işverenler katıldı.

Bektaş’tan İŞKUR’a teşekkür Mesleki Eğitim ve Beceri tarafından onaylanmış belgesi verilemeyen Geliştirme İşbirliği eğitim programı ile mesleklerde kurs açılmış Toplantıda konuşan Protokolü (MEGİP) yetiştirilecektir. ise MEB veya üniversite Vali Bektaş, İŞKUR’un NEDİR? onaylı sertifika elde işsizlikle mücadele Mesleki eğitimler günlük etmiş olacaktır. Böylece konusunda gerçekleştirdiği Kurumumuz ile Türkiye en az beş en fazla sekiz düzenlenen eğitimlerle çalışmaların önemine Odalar ve Borsalar ve haftada altı günü kursiyerler hem nitelik değindi. Bu kapsamda Birliği (TOBB) arasında geçmemek üzere, kazanacak hem de belge Rize’de istihdamın işgücü piyasasının haftalık en az otuz en sahibi olacaklardır. artırılmasına yönelik, talep ettiği niteliklerde fazla kırk beş saat olarak İl Müdürlüğümüz ile işgücünün yetiştirilmesi düzenlenecektir. Eğitimler Uygulamanın İşverenler birlikte önemli çalışmalar için kamu-özel sektör 160 fiili günü geçmeyecek Açısından Avantajları: gerçekleştirdiklerini işbirliğinde teorik ve şekilde uygulanacaktır. söyledi, İŞKUR yönetimine uygulamalı eğitimlerin • İşverenler çalışan teşekkür etti. birleştirilmesini içerecek Uygulamanın Kursiyerler sayılarının yüzde şekilde mesleki eğitimlerin Açısından Avantajları: ellisine kadar Uzunkaya: “Bir yılda 1 kontenjan talebinde düzenlenmesine yönelik • Mezun kursiyerlerin en milyondan fazla kişiye iş bulunabileceklerdir. “Mesleki Eğitim ve az yüzde ellisi yüz yirmi imkânı” Beceri Geliştirme İşbirliği günden az olmamak • İşverenler işe almayı Protokolü” (MEGİP) hayata üzere en az fiili mesleki planladıkları kişilerin Genel Müdürümüz geçirilmiştir. Uzunkaya ise işe eğitim süresi kadar mesleki gelişim ve yerleştirmelerle ilgili Uygulama ile istihdamın istihdam edilecektir. deneyim kazanmasını gözlemleyebileceklerdir. rakamları açıklayarak, korunması ve artırılması, • Verilen eğitimle birlikte İŞKUR tarihinde ilk kez işsizlerin mesleki kursiyerlerin tecrübe • İşverenlerin aradığı 2017 yılında 1 milyonun niteliklerinin geliştirilmesi, eksikliği giderilecek, nitelikli eleman eksikliği üzerinde kişiyi işe işsizliğin azaltılması ve kursiyerler nitelik giderilecek ve işverenler yerleştirdiğini vurguladı. böylece toplumsal ve kazanacak ve işgücü kursiyerleri istihdam Bunun ciddi bir deneyimin bireysel alanda işsizliğin piyasasına uyumları ederek teşviklerden ve gayretin neticesi meydana getirdiği olumsuz sağlanacaktır. yararlanabilecektir. olduğuna dikkat çeken etkilerin önlenmesi Uzunkaya, “2017 işe hedeflenmektedir. • Kursiyerlerin eğitim • İşverenlerin işgücü yerleştirme rakamları süresi boyunca 61,65 maliyetleri azalacak İşverenlerin nitelikli işgücü açısından ülkemizde TL cep harçlıkları, ve dolayısıyla rekabet ihtiyacını karşılamak iş kazası ve meslek avantajı sağlanacaktır. tarihi bir yıl oldu. üzere teorik ve pratik Cumhurbaşkanımızın 2017 hastalığı ile genel eğitimin bir arada sağlık sigortası primleri Karşılanan Maliyetler: yılında ‘Artı 1 istihdam’ verileceği bu yeni sistem Bu protokol kapsamında talimatıyla yola çıktık. Kurumumuz tarafından 81 İl Müdürlüğümüzde karşılanacaktır. düzenlenecek olan Sayın Cumhurbaşkanımız uygulanacaktır. İşverenlerin kurslarda Kurumumuz himayelerinde 2018 ihtiyaç duyduğu nitelikli • Kursiyerler, mesleki tarafından eğitici yılında hedefimizi daha işgücü yine işverenlerin yeterlilik belgesi gideri, temrin gideri, da artırdık ve her iş yeri talepleri doğrultusunda verilebilen mesleklerde kursiyer zaruri gideri ve için +2 ilave istihdam oluşturulacak MEB kurs açılmış ise sigorta prim giderleri hedefiyle yolumuza devam veya üniversite MYK belgesi, MYK karşılanmaktadır. ediyoruz.” dedi.

2018 | SAYI27 | 19 21. İş Kulübümüz Adana’da Açıldı

Açılışta konuşan eski Çalışma etmiş bir Kurum olmuştur. Geçmişte ve Sosyal Güvenlik Bakanımız sadece yurt dışına işçi gönderen bir Jülide Sarıeroğlu, İş Kulüpleri’nde Kurum olarak hafızalarda yer alırken gençler, kadınlar, engelliler, bugün Türkiye’nin 81 ilinde, her madde bağımlıları ve diğer özel köşesinde aktif iş gücü programları politika gerektiren gruplara hizmet uygulayan, mesleki eğitim faaliyetleri edildiğini belirtirken Adana’da açılan gerçekleştiren bir Kurum haline iş kulübünün ana hedef kitlesinin gelmiş durumda. Bu Hükûmetimizin ise gençler olacağını dile getirdi. gençlerin, engellilerin, kadınların “İŞKUR Son 16 Yılda Çok Büyük istihdama kazandırılmasına vermiş Adana İş Kulübümüz Bir Değişim ve Dönüşüm olduğu önemi çok net ifade ediyor.” Çukurova Üniversitesi Gerçekleştirdi” diye belirtti. Kuzey Yerleşkesinde Sarıeroğlu, gelecek dönemde İŞKUR’un 2018 yılındaki hedefinin, açıldı. Açılışa eski Türkiye’nin de Adana’nın da birinci “1 milyon 250 bin kişiyi özel sektörde gündem maddesinin istihdam işe yerleştirmek” olduğunu belirten Çalışma ve Sosyal olacağını söyledi. Türkiye’nin Sarıeroğlu, bu kapsamdaki en önemli Güvenlik Bakanı istihdam ve işgücü piyasası konulardan birinin de İŞKUR’un Jülide Sarıeroğlu, açısından kalbi olan Türkiye İş bilişim altyapısının güçlendirilmesi Kurumu’nun son 16 yıl içerisinde olduğunu vurguladı. Genel Müdürümüz çok büyük bir değişim ve dönüşüm Cafer Uzunkaya, gerçekleştirdiğine dikkat çeken İstihdam konusunda çok boyutlu çalışmalar sürdürdüğümüzü belirten Adana Valisi Sarıeroğlu, “İŞKUR, 2002 yılında tüm Türkiye’de özel sektörde yaklaşık Sarıeroğlu, sivil toplum örgütleri Mahmut Demirtaş ve 24 bin kişinin işe yerleştirilmesini ve yerel yönetimlerle oluşturulan Çukurova Üniversitesi gerçekleştirmiş bir Kurumken, sinerjinin önümüzdeki dönemde Rektörü Prof. Dr. bugün 2017 yılı sonu verilerine göre çok büyük katkılar sağlayacağına bir sene içerisinde 1 milyon 57 bin inandığını belirterek konuşmasına Mustafa Kibar katıldı. kişinin işe yerleştirilmesine aracılık şöyle devam etti:

20 | İSTİHDAM’DA 3İ AKTÜEL

“İş Kulüpleri, bizim Uzunkaya: “2018 Adana Valisi Mahmut yoluyla, iş arama ‘Tek Adım Hizmet Yılında Adana’da Demirtaş ise istihdamın motivasyonu ve Merkezi’ olarak Hedefimiz 32 Bin 738 olduğu her yerde yöntem desteği vermek aş ve iş, buna bağlı nitelendirebileceğimiz Kişiyi İşe Yerleştirmek” maksadıyla İŞKUR olarak olarak huzur ve güven yeni bir modelimiz. uyguladığımız yeni bir olduğunun altını çizerek aktif işgücü piyasası Özellikle kadınlarımız ve Törenin açılış konuşmasını yapan açılan İş Kulubü’ndeki programımızdır. gençlerimiz iş dünyasına eğitimler sayesinde iş Genel Müdürümüz adım atmadan önce arayanların eksikliklerini İş Kulüplerimizde iş destek almak istedikleri Uzunkaya, Adana’da gidererek istihdam arayanlarımıza daha konularla ilgili buraya 2018 yılı hedeflerinin edilmelerinin önündeki uzun süreli ve yakın danışacak. Engelli 32 bin 738 kişiyi işe engellerin kalkmasına destek ile özgeçmiş kardeşlerimiz, madde yerleştirmek olduğunu yönelik adımlar hazırlama, mülakat atacağız.” ifadelerini bağımlılığı nedeniyle belirtti. teknikleri, iş arama kullandı. kanalları gibi konularda işgücü piyasasına Adana’da 7 bin 826 teorik bilgilerin yanı girememiş, girmek İŞ KULÜPLERİ kadını işe yerleştirmeyi sıra katılımcılara konusunda umudunu hedeflediklerini belirten İş Kulüpleri; kadınlar, işverenlerle bire bir kaybetme aşamasına Uzunkaya, ayrıca 6 bin gençler, engelliler, mülakat gerçekleştirme gelmiş kardeşlerimize imkânı sunuyoruz. 616 genç ve 4 bin 14 uzun süreli işsizler, de İş Kulüplerimiz sığınmacılar, işsizlik Böylece iş hayatına üniversite mezununu aracılığıyla umut ödeneği alanlar gibi girmekte zorlanan ile 3 bin 133 uzun süreli olacağız. Göçmen özel politika gerektiren vatandaşlarımızın yoğun işsizi işe yerleştirmeyi kardeşlerimizle gruplar içerisinde yer danışmanlık desteği ile ilgili burada çok hedeflediklerini ifade alan vatandaşlarımıza daha kolay iş bulmalarını özel çalışmalarımızı etti. danışmanlık hizmeti sağlıyoruz. gerçekleştireceğiz. Bu anlamda İş Kulüplerimizin sayısını artıracağız. Burada danışmanlık hizmeti verdiğimiz kardeşlerimizin iş piyasasına girişlerini sağlayacağız. Türkiye’de İş Kulüplerimizin sayısını artıracağız.”

2018 | SAYI27 | 21 Türkiye Olumsuz Küresel Konjonktüre Rağmen Hızla Büyüyor

Türkiye ekonomisi 2017 yılının son çeyreğindeki büyüme ivmesini koruyarak 2018’in ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 7,4 büyüme kaydetmiştir. Söz konusu büyüme oranı ile Türkiye, piyasa beklentilerinin aksine hızlı büyümesini sürdürmüş ve 2018’in ilk çeyreğinde en hızlı büyüyen ikinci G20 üyesi ülke olmuştur.

VOLKAN ÖZ AKTİF İŞGÜCÜ HİZMETLERİ DAİRESİ BAŞKANI

22 | İSTİHDAM’DA 3İ Türkiye Olumsuz Küresel Konjonktüre Rağmen Hızla Büyüyor Türkiye ekonomisi 2017 yılının son çeyreğindeki büyüme ivmesini koruyarak 2018’in ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 7,4 büyüme kaydetmiştir. Söz konusu büyüme oranı ile Türkiye, piyasa beklentilerinin aksine hızlı büyümesini sürdürmüş EKONOMİK GÖRÜNÜM ve 2018’in ilk çeyreğinde en hızlı büyüyen ikinci G20 üyesi ülke olmuştur.

Şekil 1 G20 Üyelerinde Büyüme Oranı (%, 2018 1. Çeyrek) Şekil 1 Hindistan 7,7 Türkiye 7,4 G20 Üyelerinde Büyüme Çin 6,7 Oranı (%, 2018 1. Çeyrek) Endonezya 5,1 Avustralya 3,1 Kore 2,9 Kaynak: Trading ABD 2,8 Economics Hollanda 2,8 İspanya 2,7 Almanya 2,3 Kanada 2,3 İsviçre 2,2 Avro Alanı 2,1 Fransa 1,7 Meksika 1,3 Rusya 1,3 Brezilya 1,2 Birleşik Krallık 1,2 İtalya 1,1 Japonya 1,1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Kaynak: TradingEconomics Öte yandan, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış büyüme oranı da yukarı Öteyönlü yandan, hareketini mevsim sürdürmüştür. ve takvim etkilerinden2018’in ilk çeyreğinde arındırılmış büyümemevsim ve oranı takvim da yukarıetkilerinden yönlü hareketiniarındırılmış sürdürmü büyümeştür. oranı 2018’in yüzde ilk 2 olarakçeyreğ indegerçekleşmiştir. mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış büyüme oranı yüzde 2 olarak gerçekleşmiştir. 2 Temmuz 2018 tarihinde Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından yayımlanmış olan 2 Temmuz 2018 tarihinde Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından yayımlanmış olan “Daha “Daha Dengesiz Genişleme ve Artan Ticaret Gerginlikleri” başlıklı küresel ekonomik Dengesizgörünüm Geni raporunda;şleme ve küreselArtan Ticaret büyümenin Gerginlikleri 2018 ve” ba 2019şlıklı yıllarında küresel ekonomik yüzde 3,9 görünüm olacağı raporunda;yönündeki küresel Nisan büyümenin 2018 tahminlerinin 2018 ve 2019 korunduğu yıllarında ifade yüzde edilmiştir. 3,9 olacağ ı yönündekiBununla Nisanbirlikte, 2018genişlemenin, tahminleri birnin diğerkorundu ifadeyleğu ifade büyümenin, edilmiştir. daha Bununla dengesiz birlikte, hale geni gelmeyeşlemenin, başladığı bir di ğveer ifadeylerisklerin büyümenin,sayısının arttığı daha dengesizraporda belirtilmektedir. hale gelmeye ba şAvroladığ ıAlanı, ve risklerinJaponya sayısınınve Birleşik arttı Krallıkğı rapordaiçin büyüme belirtilmektedir. oranları aşağı Avro yönlü Alanı, revize Japonya edilmiştir. ve Birle Yükselenşik Krallık petrol için büyümefiyatları, oranları artan aticaretşağı yönlügerilimleri revize ve edilmi paraş tir. birimleri Yükselen üzerindeki petrol fiyatları, piyasa baskısına artan ticaret bağlı gerilimleri olarak gelişmekte ve para birimleri olan üzerindekiekonomiler piyasa için de baskısına büyümenin bağlı dengesiz olarak geli olduğuşmekte raporda olan ekonomiler ele alınmıştır. için deBu büyümeninçerçevede; dengesizHindistan, oldu Arjantinğu raporda ve Brezilya ele alınmı içinştır. büyüme Bu çerçevede; oranları Hindistan,aşağı yönlü Ar güncellenmiştir.jantin ve Brezilya için büyüme oranları aşağı yönlü güncellenmiştir. ÖzÖzelel TüketimTüketim Harcamaları Harcamaları Büyümeyi Büyümeyi Desteklemeye Desteklemeye Devam Devam Ediyor Ediyor

ÇeyreklikÇeyreklik bazda h harcamaarcama kalemlerinin kalemlerinin büyümeye büyümeye katkısı katkısı incelendi incelendiğinde,ğinde, 201 20188 yılının yılının ilk çeyreilk çeyreğindekiğindeki büyümeye büyümeye en büyük en büyük katkının katkının tüketimden/yurtiçi tüketimden/yurtiçi talepten geldi taleptenği görüldü geldiğiğü görülmektedir.görüldüğü görülmektedir. Bir önceki Biryılın önceki aynı çeyreyılın ğ aynıine çeyreğinekıyasla yılın kıyasla ilk çeyre yılın ğ ilkinde çeyreğinde yüzdeSayfa |9,6 1 geniyüzdeşleyen 9,6 genişleyentüketim harcamalarının tüketim harcamalarının büyümeye katkısı büyümeye 7,2 puan katkısı olmuş tur.7,2 puan olmuştur. Şekil 2 Harcama Kalemlerinin Çeyreklik Büyümeye Katkısı

14,0 Şekil 2 12,0 Harcama Kalemlerinin 10,0 Çeyreklik Büyümeye 8,0 6,0 Katkısı 4,0 2,0 0,0 Kaynak: TÜİK -2,0 verilerine dayalı olarak -4,0 yazar tarafından 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek 1.Çeyrek -6,0 2014 2015 2016 2017 2018 hesaplanmıştır.

Tüketim Yatırım Stok Net İhracat GSYH Büyümesi

Kaynak: TÜİK verilerine dayalı olarak yazar tarafından hesaplanmıştır.

2018 yılının ilk çeyreğinde yurtiçi talepteki artış, özel tüketim kaynaklı olurken, kamu 2018 | SAYI27 | 23 harcamalarının katkısı ise sınırlı kalmıştır. Çeyreklik büyümeyi 6,7 puan yukarı çeken özel tüketim harcamaları, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 2018’in ilk çeyreğinde yüzde 11’lik artış kaydetmiştir. Söz konusu dönemde, özel tüketim harcamalarını dayanıksız tüketim malı ile hizmetlere yönelik harcamalar yukarı çekmiştir. Bu çerçevede, özel tüketim harcamalarında bu dönemde görülen dikkat çekici artışın temel belirleyicisinin işgücü piyasasında yaşanan olumlu gelişmelerin olduğu değerlendirilmektedir. Söz konusu dönem itibariyle inşaat yatırımlarında görülen toparlanmanın etkisiyle yatırım harcamaları 2,8 puan ile büyümeye en fazla katkı sağlayan ikinci harcama kalemi olmuştur. Yılın ilk çeyreğinde büyümeye 2 puanlık katkı sağlayan inşaat harcamaları, geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 12,3 genişlemiştir. Öte yandan, makine ve teçhizat yatırımlarındaki ivme kaybı 2018’in ilk çeyreğinde de devam etmiştir. Yıllık bazda yüzde 7 genişleyen makine ve teçhizat yatırımları ilk çeyrekteki büyümeye 0,7 puanlık sınırlı bir katkı sunmuştur. İç talepteki güçlü seyir, altın ithalatındaki genişleme ve enerji fiyatındaki yükseliş net ihracatın büyümeyi sınırlandırmasına yol açmıştır. Yılın ilk çeyreğinde ihracat büyümeye 0,1’lik oldukça sınırlı bir katkı sunarken mal ve hizmet ithalatındaki güçlü artışın etkisiyle ithalat çeyreklik büyümeyi 3,7 puan aşağı çekmiştir. İthalat kaleminden kaynaklanan gelişmelerin etkisiyle net ihracat yılın ilk çeyreğinde büyüme 3,6 puan daralmıştır.

Sayfa | 2

2018 yılının ilk çeyreğinde yurtiçi talepteki artış, özel tüketim kaynaklı olurken, kamu harcamalarının katkısı ise sınırlı kalmıştır. Çeyreklik büyümeyi 6,7 puan yukarı çeken özel tüketim harcamaları, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 2018’in ilk çeyreğinde yüzde 11’lik artış kaydetmiştir. Söz konusu dönemde, özel tüketim harcamalarını dayanıksız tüketim malı ile hizmetlere yönelik harcamalar yukarı çekmiştir. Bu çerçevede, özel tüketim harcamalarında bu dönemde görülen dikkat çekici artışın temel belirleyicisinin işgücü piyasasında yaşanan olumlu gelişmelerin olduğu değerlendirilmektedir.

Söz konusu dönem itibariyle inşaat yatırımlarında görülen toparlanmanın etkisiyle yatırım harcamaları 2,8 puan ile büyümeye en fazla katkı sağlayan ikinci harcama kalemi olmuştur. Yılın ilk çeyreğinde büyümeye 2 puanlık katkı sağlayan inşaat harcamaları, geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 12,3 genişlemiştir. Öte yandan, makine ve teçhizat yatırımlarındaki ivme kaybı 2018’in ilk çeyreğinde de devam etmiştir. Yıllık bazda yüzde 7 genişleyen makine ve teçhizat yatırımları ilk çeyrekteki büyümeye 0,7 puanlık sınırlı bir katkı sunmuştur.

İç talepteki güçlü seyir, altın ithalatındaki genişleme ve enerji fiyatındaki yükseliş net ihracatın büyümeyi sınırlandırmasına yol açmıştır. Yılın ilk çeyreğinde ihracat büyümeye 0,1’lik oldukça sınırlı bir katkı sunarken mal ve hizmet ithalatındaki güçlü artışın etkisiyle ithalat çeyreklik büyümeyi 3,7 puan aşağı çekmiştir. İthalat kaleminden kaynaklanan gelişmelerin etkisiyle net ihracat yılın ilk çeyreğinde büyüme 3,6 puan daralmıştır.

ÜretimÜretim yönündenyönünden 2018’in2018’in ilk çeyreğindekiçeyreğindeki büyümeyebüyümeye sektörlerinsektörlerin katkıları katkıları incelendiğinde; incelendiğinde; 2017’nin2017’nin son çeyreğindeçeyreğinde olduğuolduğu gibigibi tüm tüm sektörlerin sektörlerin pozitif pozitif katkıkatkı sunduğu sunduğ ugörülmektedir. görülmektedir. HHizmetlerizmetler sektörü sektörü yılın yılın ilk ilk çeyre çeyreğindeğinde yüzde yüzde 7,4 7,4geni genişleyerekşleyerek çeyreklik çeyreklik büyümeye büyümeye 4,6 puanlık 4,6 katkıpuanlık sağ katkılamış sağlamıştır.tır. Hizmetler sektörününHizmetler sektörünün ilk çeyrekte ilk büyümeye çeyrekte sa büyümeyeğlamış oldu sağlamışğu katkı sonolduğu dört yılınkatkı en son yüksek dört yılınseviyesinde en yüksek olmu seviyesindeştur. olmuştur. Şekil 3 Sektörlerin Çeyreklik Büyümeye Katkısı

Şekil 3 14,0 Sektörlerin Çeyreklik 12,0 Büyümeye Katkısı 10,0 8,0 6,0 Kaynak: TÜİK 4,0 verilerine dayalı olarak 2,0 0,0 yazar tarafından -2,0 hesaplanmıştır. -4,0 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek 1.Çeyrek 2.Çeyrek 3.Çeyrek 4.Çeyrek 1.Çeyrek

2014 2015 2016 2017 2018

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler GSYH Büyümesi

Kaynak: TÜİK verilerine dayalı olarak yazar tarafından hesaplanmıştır. Üretim yönünden çeyreklik büyümeye en fazla katkıyı sanayi sektörü sağlamıştır. 2017’nin son çeyreğinde olduğu gibi 2018’in ilk çeyreğinde de yüzde 8,8 genişleyen Üretimsanayi sektörü,yönünden büyümeyi çeyreklik 2,1büyümeye puan yukarı en fazla çekmiştir. katkıyı sanayiBunun sektörü yanında, sa ğinşaatlamıştır. sektörü 2017’nin ilk son çeyreğinde olduğu gibi 2018’in ilk çeyreğinde de yüzde 8,8 genişleyen sanayi sektörü, çeyrekte bir miktar hız kazanarak ve bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 6,9 büyümeyi 2,1 puan yukarı çekmiştir. Bunun yanında, inşaat sektörü ilk çeyrekte bir miktar hız büyümüştür. İnşaat sektörü çeyreklik büyümeye 0,5 puanlık sınırlı katkıda bulunmuştur. kazanarak ve bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 6,9 büyümüştür. İnşaat sektörü çeyreklikEnflasyondaki büyümeye Artış 0,5 Hızpuanlık Kesti sınırlı katkıda bulunmuştur.

EnflasyondakiTemmuz ayında Artı tüketiciş Hız Kesti fiyat endeksi (TÜFE) geçen aya kıyasla yüzde 0,55; geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 15,85 artış göstermiştir. Bununla birlikte, Mart ayından bu Temmuzyana ivmelenmeye ayında tüketici başlayan fiyat endeksi TÜFE, (TÜFE) Temmuz geçen ayında aya hızkıyasla keserek yüzde beklentilerin 0,55; geçen yılın altında aynı ayınaartış göregöstermiştir. ise yüzde Haberleşme, 15,85 artış giyimgöstermi ve gıdaştir. Bununlaharcama birlikte,kalemleri Mart dışında ayından tüm buharcama yana ivmelenmeyekalemlerinde bir baş öncekilayan TÜFE,aya kıyasla Temmuz artış yaşanmıştır. ayında hız keserek beklentilerin altında artış göstermiştir. Haberleşme, giyim ve gıda harcama kalemleri dışında tüm harcama kalemlerinde bir önceki aya kıyasla artış yaşanmıştır.

24 | İSTİHDAM’DA 3İ

Sayfa | 3

EKONOMİK GÖRÜNÜM Şekil 4 Aylık Bazda Tüketici Enflasyonuna Katkılar (%) Şekil 4 Aylık Bazda Tüketici Enflasyonuna Katkılar (%) Ulaştırma 19,04 Şekil 4 Ulaştırma 19,04 Lokanta ve oteller 16,43 Aylık Bazda Tüketici Lokanta ve oteller 16,43 Konut 16,34 Enflasyonuna Katkılar (%) Konut 16,34 Ev eşyası 13,94 Ev eşyası 13,94 Eğlence ve kültür 5,49 Kaynak: TÜİK. Eğlence ve kültür 5,49 Alkollü içecekler ve tütün 3,91 Alkollü içecekler ve tütün 3,91 Sağlık 3,17 Sağlık 3,17 Eğitim 2,83 Eğitim 2,83 Çeşitli mal ve hizmetler 2,76 Çeşitli mal ve hizmetler 2,76 0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00 14,00 16,00 18,00 20,00 0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00 14,00 16,00 18,00 20,00 Kaynak: TÜİK. Kaynak: TÜİK. Özellikle turizmde yaşanan hareketlenmenin etkisiyle aylık olarak en hızlı fiyat artışı Özellikle turizmdeturizmde yayaşşanananan hareketlenmeninhareketlenmenin etkisiyleetkisiyle aylıkaylık olarak olarak en en hızlı hızlı fiyat fiyat artı artışış ıyüzde yüzde yüzde 2,26 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşmiştir. Bunun yanında, ulaştırma, 2,26 ile lokanta lokanta ve ve oteller oteller grubunda grubunda gerçekle gerçekleşşmimişştir.tir. Bunun Bunun yanında, yanında, ula ulaştırma,ştırma, konut konut ile ile konut ile lokanta ve oteller harcamalarında görülen fiyat artışlarının endeks üzerinde lokantalokanta veve otelleroteller harcamalarındaharcamalarında görülengörülen fiyatfiyat artı artışşlarınınlarının endeks endeks üzerinde üzerinde belirleyici belirleyici oldu olduğuğ u belirleyici olduğu görülmüştür. Aylık bazda TÜFE’yi; ulaştırma 19 baz puan, konut ile görülmüşştür.tür. AylıkAylık bazdabazda TÜFE’yi;TÜFE’yi; ulaulaşştırmatırma 19 19 baz baz puan, puan, konut konut ile ile lokanta lokanta ve ve oteller oteller ise ise 16 16 bazlokanta puan ve yükseltmi oteller iseştir. 16Yıllık baz puan bazda yükseltmiştir. ise tüketici fiyatlarındaki Yıllık bazda artıiseş ta;tüketici gıda vefiyatlarındaki ulaştırma bazartışta; puan gıda yükseltmi ve ulaştırmaştir. Yıllık fiyatları bazda isebelirleyici tüketici olmuştur. fiyatlarındaki Bir önceki artışta; yıla gıda kıyasla ve ula şTÜFE’detırma fiyatlarıfiyatları belirleyicibelirleyici olmuolmuşştur.tur. BirBir öncekiönceki yılayıla kıyaslakıyasla TÜFE’de TÜFE’de görülen görülen yüzde yüzde 15,85’lik 15,85’lik artı artışaş a görülen yüzde 15,85’lik artışa gıda fiyatlarının katkısı 4,47 puan olurken ulaştırmanın gıda fiyatlarının katkısıkatkısı 4,474,47 puanpuan olurkenolurken ula ulaşştırmanıntırmanın katkısı katkısı 4,23 4,23 puan puan olmu olmuştur.ştur. katkısı 4,23 puan olmuştur. Şekil 55 Tüketici veve ÜreticiÜretici EnflasyonEnflasyonuu Görünümü Görünümü (Yıllık (Yıllık % % De Değğişiim)şim)

28,0028,00 Şekil 5 25,0025,00 24,0024,00 Tüketici ve Üretici 20,0020,00 Enflasyonu Görünümü 16,0016,00 15,8515,85 (Yıllık % Değişim) 12,0012,00 8,00 8,00 Kaynak: TÜİK. 4,004,00 0,000,00 -4,00-4,00 2011/01 2011/01 2011/05 2011/09 2006/01 2006/05 2006/09 2007/01 2007/05 2007/09 2008/01 2008/05 2008/09 2009/01 2009/05 2009/09 2010/01 2010/05 2010/09 2012/01 2012/05 2012/09 2013/01 2013/05 2013/09 2014/01 2014/05 2014/09 2015/01 2015/05 2015/09 2016/01 2016/05 2016/09 2017/01 2017/05 2017/09 2018/01 2018/05 2011/01 2011/01 2011/05 2011/09 -8,00-8,00 2006/01 2006/05 2006/09 2007/01 2007/05 2007/09 2008/01 2008/05 2008/09 2009/01 2009/05 2009/09 2010/01 2010/05 2010/09 2012/01 2012/05 2012/09 2013/01 2013/05 2013/09 2014/01 2014/05 2014/09 2015/01 2015/05 2015/09 2016/01 2016/05 2016/09 2017/01 2017/05 2017/09 2018/01 2018/05

TÜFETÜFE ÜFEÜFE

Kaynak: TÜİK. Kaynak:Yurtiçi TÜüreticiİK. fiyat endeksi ise bir önceki aya göre Temmuz ayında yüzde 1,77 artmıştır. YurtiçiÖte yandan üretici üretici fiyatfiyat endeksiendeksi enflasyonu iseise birbir öncekiyıllıkönceki bazda ayaaya göre göre yüzde Temmuz Temmuz 25,00 ayında ayındaartarak yüzde yüzde tüketici 1,77 1,77 artmı artmıenflasyonundaştır.ştır. Öte Öte yandan üretici enflasyonu yıllık bazda yüzde 25,00 artarak tüketici enflasyonunda olduğu gibi yandanolduğu üretici gibi endeks enflasyonu tarihinin yıllık enbazda yüksek yüzde seviyesine 25,00 artarak ulaşmıştır. tüketici enflasyonundaAyrıca, tüketici oldu veğu üretici gibi endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Ayrıca, tüketici ve üretici fiyat endeksleri endeksfiyat tarihininendeksleri en arasındakiyüksek seviyesine fark ula2009şmı yılıştır. Ayrıca, Temmuz tüketici ayından ve üretici sonra fiyat enendeksleri yüksek seviyeye arasındaki fark 2009 yılı Temmuz ayından sonra en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Endeksler arasındakiulaşmıştır. fark Endeksler 2009 yılı arasındaki Temmuz fark, ayından üretici sonra tarafındaki en yüksek seviyeyefiyat artışlarının ulaşmıştır. Endekslerhenüz tüketici arasındaki fark, üretici tarafındaki fiyat artışlarının henüz tüketici fiyatlarına yansıtılmadığı arasfiyatlarınaındaki fark, yansıtılmadığı üretici tarafındaki şeklinde fiyat değerlendirilmektedir. artışlarının henüz tüketici fiyatlarına yansıtılmadığı şeklinde değerlendirilmektedir. şŞeklindeekil 6 Enerji değ erlendirilmektedir.ve Gıda Fiyatlarındaki Değişim (Yıllık % Değişim) Şekil 6 21,00 19,40 Sayfa | 4 Enerji ve Gıda 18,00 Sayfa | 4 Fiyatlarındaki Değişim 15,00 12,53 (Yıllık % Değişim) 12,00 9,00 6,00 Kaynak: TÜİK. 3,00 0,00 2013/01 2013/04 2013/07 2013/10 2014/01 2014/04 2014/07 2014/10 2015/01 2015/04 2015/07 2015/10 2016/01 2016/04 2016/07 2016/10 2017/01 2017/04 2017/07 2017/10 2018/01 2018/04 2018/07

Enerji Gıda

Kaynak: TÜİK. Üretici fiyatlarındaki artışta Türk Lirasında yaşanan değer kaybı belirleyici olmuştur. Geride kalan bir yılda Türk Lirasında yüzde 40’ları aşan değer kaybı üretici fiyatlarında görülen 2018 | SAYI27 | 25 bozulmanın ana unsuru olmuştur. Buna ek olarak, petrol fiyatlarındaki artış da hem üretici hem de tüketici fiyatlarında artışa yol açmıştır. Ancak, akaryakıt ürünlerine yönelik vergi düzenlemesi ile uygulamaya konulan sabit fiyat uygulaması enerji grubunun enflasyon üzerindeki olumsuz etkisini sınırlamıştır.

Şekil 7 Meyve ve Sebze Fiyatlarındaki Değişim (Yıllık % Değişim)

56,00 51,41 48,00 40,00 32,00 24,00 16,00 15,22 8,00 0,00 -8,00 -16,00 2013/01 2013/04 2013/07 2013/10 2014/01 2014/04 2014/07 2014/10 2015/01 2015/04 2015/07 2015/10 2016/01 2016/04 2016/07 2016/10 2017/01 2017/04 2017/07 2017/10 2018/01 2018/04 2018/07 -24,00 -32,00

Meyve Sebze

Kaynak: TÜİK. Olumsuz hava ve arz koşulları nedeniyle gıda ürünleri fiyatlarında da dikkat çekici artış yaşanmıştır. Başta kuru soğan, patates ve domates olmak üzere son dönemde sebze fiyatları artış göstermiştir. Bu gelişmede, kurak geçen bahar ve yaz döneminde kısa süreli yaşanan yoğun yağışların tarımsal arazilere verdiği zararlar etkili olmuştur.

Sayfa | 5

Şekil 6 Enerji ve Gıda Fiyatlarındaki Değişim (Yıllık % Değişim)

21,00 19,40 18,00 15,00 12,53 12,00 9,00 6,00 3,00 0,00 2013/01 2013/04 2013/07 2013/10 2014/01 2014/04 2014/07 2014/10 2015/01 2015/04 2015/07 2015/10 2016/01 2016/04 2016/07 2016/10 2017/01 2017/04 2017/07 2017/10 2018/01 2018/04 2018/07

Enerji Gıda

Kaynak: TÜİK. Üretici fiyatlarındaki artışta Türk Lirasında yaşanan değer kaybı belirleyici olmuştur. Geride Üreticikalan bir yıldafiyatlarındaki Türk Lirasında artışta yüzde Türk 40 ’Lirasındaları aşan de ğ eryaşanan kaybı üreticideğer kaybıfiyatlarında belirleyici görülen olmuştur. Geridebozulmanın kalan ana bir unsuru yılda Türk olmu Lirasındaştur. Buna yüzde ek olarak, 40’ları petrol aşan fiyatlarındaki değer kaybı artıüreticiş da hemfiyatlarında üretici görülenhem de tüketicibozulmanın fiyatlarında ana unsuru artışa olmuştur. yol açmış Bunatır. Ancak, ek olarak, akaryakıt petrol ürünlerine fiyatlarındaki yönelik artış vergi da hem üretici hem de tüketici fiyatlarında artışa yol açmıştır. Ancak, akaryakıt ürünlerine düzenlemesi ile uygulamaya konulan sabit fiyat uygulaması enerji grubunun enflasyon yönelik vergi düzenlemesi ile uygulamaya konulan sabit fiyat uygulaması enerji üzerindeki olumsuz etkisini sınırlamıştır. grubunun enflasyon üzerindeki olumsuz etkisini sınırlamıştır. Şekil 7 Meyve ve Sebze Fiyatlarındaki Değişim (Yıllık % Değişim) Şekil 7 56,00 51,41 Meyve ve Sebze 48,00 Fiyatlarındaki Değişim 40,00 (Yıllık % Değişim) 32,00 24,00 16,00 15,22 Kaynak: TÜİK. 8,00 0,00 -8,00 -16,00 2013/01 2013/04 2013/07 2013/10 2014/01 2014/04 2014/07 2014/10 2015/01 2015/04 2015/07 2015/10 2016/01 2016/04 2016/07 2016/10 2017/01 2017/04 2017/07 2017/10 2018/01 2018/04 2018/07 -24,00 -32,00

Meyve Sebze

OlumsuzKaynak: TÜ havaİK. ve arz koşulları nedeniyle gıda ürünleri fiyatlarında da dikkat çekici artış yaşanmıştır.Olumsuz hava Başta ve arz kuru ko şullarısoğan, nedeniyle patates ve gıda domates ürünleri olmak fiyatlarında üzere dason dikkat dönemde çekici sebze artış fiyatlarıyaşanmış tır. artış Başta göstermiştir.kuru soğan, patates Bu gelişmede, ve domates olmakkurak üzere geçen son bahar dönemde ve sebzeyaz dönemindefiyatları kısa süreliartış göstermi yaşananştir. yoğun Bu geliyağışlarınşmede, tarımsal kurak geçen arazilere bahar verdiği ve yaz zararlar döneminde etkili kısa olmuştur. süreli ya şanan yoğun yağışların tarımsal arazilere verdiği zararlar etkili olmuştur. SanayiSanayi Üretimi Yılın Yılın İ kinciİkinci Çeyre Çeyreğindeğinde İvme İvme Kaybetti Kaybetti

Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre 2018 Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre 2018Haziran Haziran ayında ayında yüzde yüzde 3,2 artmı 3,2ş artmıştır.tır. Bununla Bununla birlikte, birlikte, sanayi üretimisanayi üretimi bir önceki bir aya önceki kıyasla aya kıyaslaHaziran’da Haziran’da yüzde 2yüzde azal mı2 azalmıştır.ştır. İlk çeyrekte İlk çeyrekte yüzde yüzde 10 artı 10ş gösterenartış gösteren sanayi üretimisanayi üretimi ikinci çeyrekte ivme kaybetmiştir. Söz konusu ivme kaybında özellikle Haziran ayında ikinci çeyrekte ivme kaybetmiştir. Söz konusu ivme kaybında özellikle HaziranSayfa ayında | 5 gerçekleştirilen gerçekleştirilen erken erken seçim seçim ve dveöviz döviz kurunda kurunda yaş ananyaşanan geliş melergelişmeler belirleyici belirleyici olmu ştur.olmuştur. Şekil 8 Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretimindeki Değişim (%)

Şekil 8 14,0 Takvim Etkisinden 12,0 10,0 Arındırılmış Sanayi 10,0 Üretimindeki Değişim (%) 8,0 6,9 5,3 6,0 Kaynak: TÜİK. 4,0 2,0 0,0 -2,0 1. Çeyrek 2. Çeyrek 3. Çeyrek 4. Çeyrek 1. Çeyrek 2. Çeyrek 3. Çeyrek 4. Çeyrek 1. Çeyrek 2. Çeyrek 3. Çeyrek 4. Çeyrek 1. Çeyrek 2. Çeyrek

2015 2016 2017 2018

Kaynak: TÜİK. Ana gruplar bazında bazında sanayi sanayi üretimi üretimi incelendi incelendiğindeğinde bir önceki bir yılın önceki aynı yılın ayına aynı kıyasla ayına 2018 kıyasla 2018Haziran’da Haziran’da dayanıksız dayanıksız tüketim tüketim malı imalatınınmalı imalatının yavaşlamasına yavaşlamasına rağmen rağmen yüzde yüzde 6,8 artı 6,8ş artışkaydetti kaydettiğiği görülmektedir. görülmektedir. Öte yandan Öte söz yandan konusu sözdönemde konusu dayanıklı dönemde tüketim dayanıklı malı vetüketim sermaye malı vemalı sermaye üretiminde malı görülen üretiminde azalış dikkatgörülen çekmektedir. azalış dikkat Mayıs çekmektedir. ayında yıllık Mayıs yüzde ayında 6 artı yıllıkş gösteren yüzde 6dayanıklı artış gösterentüketim malı dayanıklı imalatı tüketimHaziran ayında malı yıllık imalatı bazda Haziranyüzde 2,4 ayında gerileme yıllık kaydetmi bazdaş tir. yüzde 2,4 gerilemeBenzer şekilde, kaydetmiştir. Mayıs ayında Benzer yıllık şekilde, yüzde 6,2Mayıs artan ayında sermaye yıllık malıyüzde imalatı 6,2 artan Haziran sermaye döneminde malı imalatıyıllık 0,3 Haziran azalmı şdönemindetır. Teknoloji yıllık düzeyine 0,3 azalmıştır. göre sanayi Teknoloji üretimi düzeyine incelendi göreğinde sanayi ise yükseküretimi incelendiğindeteknolojili ürünlerin ise yüksekimalatında teknolojili yıllık bazda ürünlerin görülen imalatında yüzde 17,9’luk yıllık artı ş bazdadikkat çekmektedirgörülen yüzde. Erken seçim sonrasında ortadan kalkan belirsizliğe rağmen, döviz kurunda ve maliyetlerde ortaya çıkan artışlar nedeniyle sanayi üretiminin üçüncü çeyrekte mevcut ılımlı görünümünü 26 | İSTİHDAM’DA 3İ sürdüreceği değerlendirilmektedir.

Sayfa | 6

EKONOMİK GÖRÜNÜM

17,9’luk artış dikkat çekmektedir. Erken seçim sonrasında ortadan kalkan belirsizliğe rağmen, döviz kurunda ve maliyetlerde ortaya çıkan artışlar nedeniyle sanayi üretiminin üçüncü çeyrekte mevcut ılımlı görünümünü sürdüreceği değerlendirilmektedir.

İşsizlik Oranı Aşağı Yönlü Seyrini Sürdürüyor

Güçlü büyümenin yanı sıra kapsamlı istihdam teşviklerinin de etkisiyle tek haneye gerileyen işsizlik oranı, istihdamda görülen artışın da etkisiyle Mayıs döneminde aşağı yönlü seyrini sürdürmüştür. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2018 Mayıs dönemi hanehalkı işgücü anketi sonuçlarına göre; işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine kıyasla 0,5 puan azalarak yüzde 9,7’ye gerilemiştir. Benzer seyir tarım dışı işsizlik oranında da gözlemlenmiş ve 2018 Mayıs dönemi itibariyle 0,6 puan gerileyen tarım dışı işsizlik oranı yüzde 11,6 olmuştur.

Şekil 9 Temel İşgücü Göstergelerinin Seyri (2014/2-2018/2)

Kaynak: TÜİK.

Geçen yılın aynı dönemine kıyasla 2018 Mayıs döneminde işgücü, 561 bin kişilik artışla 32 milyon 274 bine ulaşmıştır. Bunun yanında, söz konusu dönemde istihdam edilen kişi sayısı 650 bin artmış ve 29 milyon 138 bine yükselmiştir. Bir diğer ifadeyle, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla, 2018 Mayıs döneminde işgücü yüzde 1,8, istihdam ise yüzde 2,3 artış göstermiştir. İstihdamda gözlemlenen hızlı oransal artış, işsiz sayısının 2018 döneminde yüzde 2,8 azalmasını sağlamıştır.

2017 Ağustos döneminden bu yana 10 dönem üst üste gerileyen işsizlik oranı 2018 Mayıs döneminde de aşağı yönlü seyrini korumuş olsa da işgücü piyasasında ikinci çeyrekte sınırlı bir yavaşlamanın olduğu değerlendirilmektedir. Yılın ilk üç ayında, dönem başına ortalama; işgücü artışı 674 bin, ilave istihdam artışı ise 1 milyon 192 bin kişi olmuştur. Nisan ve Mayıs dönemlerinde ise dönem başına ortalama; işgücü artışı 606 bin, ilave istihdam artışı ise 751 bin kişi olmuştur.

Şekil 10 İlave İstihdam ve İşgücü (Bin Kişi, 2016/06-2018/05)

1.800 Şekil 10 1.600 İlave İstihdam ve İşgücü 1.400 (Bin Kişi, 2016/06- 1.200 1.000 2018/05) 800 600 400 Kaynak: TÜİK. 200 0 2016/11 2016/11 2017/11 2016/06 2016/07 2016/08 2016/09 2016/10 2016/12 2017/01 2017/02 2017/03 2017/04 2017/05 2017/06 2017/07 2017/08 2017/09 2017/10 2017/12 2018/01 2018/02 2018/03 2018/04 2018/05

İşgücü İstihdam

Kaynak: TÜİK. Yılın ikinci çeyreğinde işgücündeki artış ile ilave istihdam edilen kişi sayısındaki artış yılın ilk üç aylık dönemine kıyasla yavaşlamış olsa da geçen yıla kıyasla olumlu görünümünü sürdürmektedir. Yılın ikinci çeyreğinde görülen yavaşlamada erken seçimin ve finansal 2018 | SAYI27 | 27 koşullardaki belirsizliklerin etkili olduğu değerlendirilmektedir. İkinci çeyrekte istihdamda görülen hız kaybının tüketim harcamaları üzerinden büyümedeki artışı sınırlandırabileceği değerlendirilmektedir.

Şekil 11 Sektörlerin İstihdam Artışına Katkıları (2014/01-2018/05)

7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 -1,0 2014/11 2014/11 2015/11 2016/11 2017/11 -2,0 2014/01 2014/03 2014/05 2014/07 2014/09 2015/01 2015/03 2015/05 2015/07 2015/09 2016/01 2016/03 2016/05 2016/07 2016/09 2017/01 2017/03 2017/05 2017/07 2017/09 2018/01 2018/03 2018/05

Tarım Sanayi İnşaat Hizmet Toplam İstihdam

Kaynak: TÜİK. 2018 Mayıs döneminde de istihdam artışında sürükleyici sektör hizmetler olmuştur. Bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 2018 Mayıs’ta hizmetler sektöründe istihdam edilen kişi sayısı 523 bin kişi artarken, söz konusu dönem itibariyle hizmetler sektörü yıllık bazda istihdam artışına 1,9 puan katkıda bulunmuştur. Turizm sektöründeki ivmelenmenin etkisiyle hizmetler sektöründeki ilave istihdamın Haziran dönemi itibariyle artacağı öngörülmektedir. Bunun yanında, 2018 Mayıs’ta istihdam edilen kişi sayısı sanayi sektöründe 283 bin kişi artmıştır. Sanayi üretiminde ikinci çeyrekte görülen yavaşlamaya rağmen sanayi sektöründeki

Sayfa | 8

Şekil 10 İlave İstihdam ve İşgücü (Bin Kişi, 2016/06-2018/05)

1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 2016/11 2016/11 2017/11 2016/06 2016/07 2016/08 2016/09 2016/10 2016/12 2017/01 2017/02 2017/03 2017/04 2017/05 2017/06 2017/07 2017/08 2017/09 2017/10 2017/12 2018/01 2018/02 2018/03 2018/04 2018/05

İşgücü İstihdam

Kaynak: TÜİK. Yılın ikinci çeyreğinde işgücündeki artış ile ilave istihdam edilen kişi sayısındaki artış yılın Yılınilk üç ikinci aylık çeyreğinde dönemine işgücündeki kıyasla yava artışşlamı ileş olsailave da istihdam geçen yıla edilen kıyasla kişi olumlusayısındaki görünümünü artış yılın ilk üç aylık dönemine kıyasla yavaşlamış olsa da geçen yıla kıyasla olumlu görünümünü sürdürmektedir. Yılın ikinci çeyreğinde görülen yavaşlamada erken seçimin ve finansal sürdürmektedir. Yılın ikinci çeyreğinde görülen yavaşlamada erken seçimin ve koşullardaki belirsizliklerin etkili olduğu değerlendirilmektedir. İkinci çeyrekte istihdamda finansal koşullardaki belirsizliklerin etkili olduğu değerlendirilmektedir. İkinci çeyrekte istihdamdagörülen hız kaybının görülen tüketim hız kaybının harcamaları tüketim üzerinden harcamaları büyümedeki üzerinden artışı sınırlandırabilece büyümedekiğ iartışı sınırlandırabileceğideğerlendirilmektedir. değerlendirilmektedir. Şekil 11 Sektörlerin İstihdam Artışına Katkıları (2014/01-2018/05) Şekil 11 7,0 Sektörlerin İstihdam 6,0 Artışına Katkıları 5,0 (2014/01-2018/05) 4,0 3,0 Kaynak: TÜİK. 2,0 1,0 0,0 -1,0 2014/11 2014/11 2015/11 2016/11 2017/11 -2,0 2014/01 2014/03 2014/05 2014/07 2014/09 2015/01 2015/03 2015/05 2015/07 2015/09 2016/01 2016/03 2016/05 2016/07 2016/09 2017/01 2017/03 2017/05 2017/07 2017/09 2018/01 2018/03 2018/05

Tarım Sanayi İnşaat Hizmet Toplam İstihdam

Kaynak: TÜİK. 20182018 Mayıs dönemindedöneminde de de istihdam istihdam artı şartışındaında sürükleyici sürükleyici sektör sektör hizmetler hizmetler olmuştur. olmuştur. Bir Birönceki önceki yılın yılın aynı aynı dönemine dönemine kıyasla kıyasla 2018 Mayıs’ta2018 Mayıs’ta hizmetler hizmetler sektöründe sektöründe istihdam edilenistihdam kişi edilensayısı 523kişi sayısıbin ki 523şi artarken, bin kişi sözartarken, konusu söz dönem konusu itibariyle dönem hizmetleritibariyle sektörü hizmetler yıllık sektörü bazda yıllıkistihdam bazda artı şına istihdam 1,9 puan artışınakatkıda bulunmu 1,9 ş puantur. Turizm katkıda sektöründeki bulunmuştur. ivmelenmenin Turizm etkisiylesektöründeki ivmelenmenin etkisiyle hizmetler sektöründeki ilave istihdamın Haziran dönemi hizmetler sektöründeki ilave istihdamın Haziran dönemi itibariyle artacağı öngörülmektedir. itibariyle artacağı öngörülmektedir. Bunun yanında, 2018 Mayıs’ta istihdam edilen kişi Bunun yanında, 2018 Mayıs’ta istihdam edilen kişi sayısı sanayi sektöründe 283 bin kişi sayısı sanayi sektöründe 283 bin kişi artmıştır. Sanayi üretiminde ikinci çeyrekte görülen artmıştır. Sanayi üretiminde ikinci çeyrekte görülen yavaşlamaya rağmen sanayi sektöründeki yavaşlamaya rağmen sanayi sektöründeki istihdamın güçlü seyrini koruması, Mayıs dönemi için işgücü piyasası açısından olumlu bir diğer gelişmedir. 2018 Mayıs’ta inşaat sektöründeki istihdam bir önceki yılın aynı dönemine göre 60 bin kişi azalmıştır.Sayfa İnşaat | 8

sektöründeki istihdam, yılın ikinci çeyreğinde daralmaya başlamıştır. İnşaat sektöründe yılın ilk üç aylık döneminde dönemlik ortalama 156 bin kişilik ilave istihdam oluşurken, Nisan ve Mayıs dönemlerinde dönemlik ortalama 46 bin kişilik istihdam azalışı söz konusudur. Her ne kadar konut satışları yılın ikinci çeyreğinde artış göstermiş olsa da inşaat sektöründeki istihdamın yılın ikinci çeyreğinde daralma göstermesi ilgili dönem itibariyle inşaat yatırımlarının da azalacağına işaret etmektedir. Söz konusu dönemde tarım dışı sektörlerde görülen toplam istihdam artışı 747 bin kişi olmuştur. Geçen yıla kıyasla tarım dışı sektörlerdeki ilave istihdam, 2018 Mayıs’ta yüzde 28 artış göstermiştir.

Dış Ticaret Açığı Haziran’da Daraldı

2018 yılı Haziran ayı dış ticaret verilerine göre; bir önceki yılın aynı ayına kıyasla ihracat yüzde 1,3 azalarak 13 milyar ABD Doları olmuştur. Söz konusu dönem itibariyle ithalat hacmi ise bir önceki yılın Haziran ayına göre; yüzde 3,8 azalarak 18,4 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılı Haziran ayı itibariyle dış ticaret açığı 5,5 milyar ABD Doları seviyesinde gerçekleşirken bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 9,1 daralmıştır. Böylece yılbaşından bu yana dış ticaret açığı ilk kez daralmıştır. Aynı zamanda söz konusu dönemde, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 68,5’ten yüzde 70,2’ye yükselmiştir.

28 | İSTİHDAM’DA 3İ EKONOMİK GÖRÜNÜM

Tablo 1 Ocak-Haziran Haziran Değişken/Dönem Dış Ticaret Verileri 2017 2018 Değişim (%) 2017 2018 Değişim (%) (Milyon ABD $) İhracat 77.376 82.223 6,3 13.125 12.954 -1,3 Kaynak: TÜİK. İthalat 108.320 122.960 13,5 19.174 18.451 -3,8

Dış Ticaret Dengesi -30.944 -40.737 31,6 -6.048 -5.497 -9,1

Karşılama Oranı (%) 71,4 66,9 : 68,5 70,2 : Motorlu kara taşıtları Haziran ayında tutar bazında en fazla ihracat yapılan fasıl olmuştur. Bunun yanında, motorlu kara taşıtları ihracatı bir önceki yılın aynı ayına kıyasla 2018 Haziran’da yüzde 0,7 daralmıştır. En fazla ihracat yapılan fasıllar arasında ikinci sırada yer alan kazanlar ve makinaların ihracatı yüzde 8,3, üçüncü sırada yer alan demir ve çelik ihracatı ise yüzde 37,9 artış göstermiştir. Öte yandan, söz konusu dönem itibariyle kıymetli taşlar ve metaller, ihracattaki artışı en fazla sınırlandıran ve ihracatın en hızlı gerilediği fasıl olmuştur. Mineral yakıtlar ve yağlar ile demir ve çelik, ithalatın Haziran’da en hızlı artış gösterdiği fasıllar olmuştur. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla mineral yakıtlar ve yağların ithalatı yüzde 35,9 artarken demir ve çelik ithalatı ise yüzde 33,5 artmıştır.

Haziran ayında ihracat açısından öne çıkan iki gelişme; Avrupa Birliği’ne olan ihracatta artarken ABD’ye olan ihracatın gerilemesidir. Bir önceki yılın aynı ayına kıyasla 2018 Haziran’da AB 28’e ihracat yüzde 6,4 artarak 6,6 Milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Söz konusu dönem itibariyle Türkiye, ihracatının yüzde 51,2’sini AB 28’e yapmıştır. Öte yandan, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla ABD’ye yapılan ihracat yüzde 30,4 azalmıştır. Söz konusu dönem itibariyle Türkiye ve ABD arasındaki gümrük vergilerine yönelik herhangi bir düzenleme yapılmamış olmasına rağmen Türkiye’nin ihracatında bu denli bir azalmanın gerçekleşmesi dikkat çekici bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.

Önümüzdeki Dönem…

Döviz kurunda yaşanan gelişmelerin ve faiz oranlarında meydana gelen artışa bağlı olarak finansal kaynaklara erişimde yaşanan güçlüklere bağlı olarak yatırım harcamaları Kaynakça ikinci çeyrekte yavaşlayacak ve büyümeye sınırlı katkı sunacaktır. Yılın ikinci çeyreğinde • TÜİK, Gayri Safi Yurtiçi turizm gelirlerinde görülen yüzde 30,1’lik artışın net ihracat kalemi üzerinden Hasıla İstatistikleri, Haziran büyümeyi olumlu etkilemesi beklenmektedir. Öte yandan, döviz kurundaki gelişmelere 2018. bağlı olarak ithalatta yaşanacak daralmanın da net ihracatı ve böylelikle büyümeyi • TÜİK, Sanayi Üretim Endeksi, Ağustos 2018. olumlu etkileyebileceği değerlendirilmektedir. Bunun yanında, finansal piyasalardaki • TÜİK, Sürekli Hanehalkı dalgalanmanın ve döviz kurundaki olumsuz gelişmelerin devam etmesi durumunda İşgücü Anketi Dönemsel firma bilançolarında bozulmalar söz konusu olabilecektir. Bozulan bilanço yapısı ise Sonuçları, Ağustos 2018. finansal kaynaklara erişim açısından sorunlara yol açabilecek ve büyüme üzerinde aşağı • TÜİK, Dış Ticaret yönlü risk oluşturabilecektir. Tüketici fiyatları üzerinde üreticilerin maliyet artışlarına İstatistikleri, Temmuz 2018. bağlı oluşan baskı güçlü görünümünü sürdürecek ve tüketici ve üretici enflasyonu • TÜİK, Tüketici Fiyat Endeksi, yüksek seyrini koruyacaktır. Öte yandan, petrol fiyatlarındaki artış enflasyon üzerinde Temmuz 2018. yukarı yönlü risk oluşturmaya ikinci çeyrekte de devam edecektir. İstihdam seferberliği • TÜİK, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Temmuz 2018. kapsamında uygulanan teşvik ve desteklerin etkisiyle tek haneye gerileyen işsizlik oranı, • IMF, World Economic aşağı yönlü seyrini ikinci çeyrekte de sürdürecektir. ABD’nin Türkiye’nin de dahil olduğu Outlook, Temmuz 2018. ticaret partnerlerine yönelik gümrük vergilerinde uygulamaya koyduğu artışlar, orta • TCMB, Enflasyon Raporu, vadede küresel büyüme üzerinde baskı oluşturacaktır. Ayrıca artan ticaret anlaşmazlıkları Temmuz 2018. jeopolitik gerilimlere yol açacak ve siyasi belirsizlikleri artıracaktır. Bu nedenle, kısa • Avrupa İstatistik Ofisi veri vadede korumacı uygulamalardan kaçınarak ekonomiler arasında iş birliğini teşvik eden tabanı. çözümlerin bulunması, ticaret artırılarak küresel büyümenin sürdürülebilirliği için tüm • Trading Economics veri tabanı. ekonomiler açısından oldukça kritik önem arz etmektedir.

2018 | SAYI27 | 29 Daha Yüksek ve Kalıcı İstihdam için İŞKUR’un 100 Günlük Eylemlerine Bakış

Kaydettiğimiz başarılı sonuçlar Bu yazıda, 24 Haziran’da ile her geçen gün işgücü Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’ne geçiş piyasasındaki etkinliğimizi sonrasında açıklanan 100 artırmaktayız. İŞKUR Günlük İcraat Programı olarak 100 Günlük İcraat çalışması kapsamında; Programı içinde 10 ana Aile, Çalışma ve Sosyal eylemin uygulanmasıyla ilave Hizmetler Bakanlığımız eylemleri içinde yer alan istihdamın yanı sıra işgücünün Kurumumuzun doğrudan niteliğinin artırılmasına da sorumlu olduğu Mehmet ASLAN eylemlerden kısaca Stratejİ Gelİştİrme DaİreSİ Başkanı önemli katkılar sunmayı hedefliyoruz. bahsedeceğiz.

30 | İSTİHDAM’DA 3İ PERSPEKTİF

Cumhurbaşkanımız • İmalat ve bilişim Recep Tayyip Erdoğan sektörlerinde İşbaşı tarafından kamuoyu Eğitim Programının ile paylaşılan, toplam süresini 3 aydan 6 400 eylem içinde yer aya çıkaracağız ve alan ve Kurumumuz yararlanıcı sayısını sorumluluğunda olan yüzde 44 artırarak 10 temel eylemin (alt 59 binden 85 bine eylemlerle birlikte 17 yükseltileceğiz, eylem) maksadı, özel • İşgücünün niteliğinin politika ve uygulama artırılması için gerektiren kadınlara, düzenlenen Mesleki gençlere ve engellilere Eğitim Kursu, İşbaşı yönelik hizmetlerin Eğitim Programı ve sayısını artırmak ve Girişimcilik Eğitimlerine içeriğini yoğunlaştırmak, katılan kişi sayısı 99 bin dijital dönüşüme 500 kişi artıracağız. katkı sunacak nitelikli Eylem-3: Gençlerin işgücünün yetişmesini Eylem-2: Hak kazanma çalışma hayatı ile sağlamak, daha yüksek şartlarını esneterek ilave tanışması ve insani ve kalıcı istihdamı 12 bin 500 kişinin daha değerlerinin gelişmesi temin ederek ülkemizin işsizlik ödeneğinden için Sosyal Çalışma kalkınması ve gelişimine faydalanmasını Programını hayata katkı sunmaktır. sağlayacağız. geçireceğiz. İşsizlik ödeneğinden Eylem-1: Nitelikli Programın gayesi, yararlanabilmek için işgücü yetiştirilmesine 18-25 yaş arası “Hizmet akdinin sona yönelik programlardan üniversite öğrencilerinin ermesinden önceki son çalışma hayatı ile yararlanan kişi sayısı 120 gün prim ödeyerek tanışmasını sağlamak, yüzde 51 artırılarak sürekli çalışmış olmak” gençlere çalışma 248 binden 375 bine kuralı “Hizmet akdinin disiplini kazandırmak, çıkaracağız. sona ermesinden önceki insani değerlerinin Bu eylem kapsamında; son 120 gün hizmet Bu eylemlerle, geliştirilmesini akdine tabi olanlardan” dijital dönüşüme desteklemek maksadıyla • İşgücü piyasasının şeklinde değiştireceğiz. toplumsal faydanın ihtiyaçlarının tespiti Bu sayede hizmet akdinin katkı sunacak yüksek olduğu alanlarda için sektörel analizler feshinden önceki son nitelikli işgücünü sunulan hizmetlere en yapacağız, 120 günlük dönemde yetiştirmeyi, daha fazla 3 ay olmak üzere fiilen çalışılmamış olsa da geçici süreyle katılımlarını • Nitelikli işgücünün hizmet akdine tabi olma yüksek ve kalıcı sağlamaktır. işverenlerle iş birliğiyle işsizlik ödeneğine hak istihdamı temin yetiştirilmesi için kazanmada yeterli kabul Programı, kamu 1.000 kişinin Mesleki edeceğiz. Yapılacak yasal etmeyi, ülkemizin sektörü ile doğanın Eğitim ve Beceri düzenleme sonrasında kalkınmasına korunması (tarihi ve Geliştirme İşbirliği ilave 12 bin 500 kişiyi ve gelişimine doğal milli parklar, (MEGİP) Projesinden daha işsizlik ödeneğinden hayvan barınakları yararlanmasını yararlandırmayı katkı sağlamayı vb.), kültürel mirasın sağlayacağız, hedefliyoruz. hedefliyoruz. korunması ve tanıtılması

2018 | SAYI27 | 31 Ay içerisinde 26 gün net asgari ücretin yüzde programa katılacak 25’ini karşılamaya devam kişilere net 1.950 edeceğiz. Bu uygulama TL tutarında ödeme kapsamında üniversite yapacağız ve program mezunu gençlerin sürelerini 9 aya kadar istihdamını 2 yıla kadar olarak uygulayacağız. desteklemiş olacağız. Ayrıca bu kişilerin genel sağlık sigortası ile iş Projemizden ilk aşamada kazası ve meslek hastalığı 5 bin gencimizin primlerini de İŞKUR yararlanmasını olarak karşılayacağız. hedefliyoruz.

Eylem-5: Üniversite Eylem-6: “Ustalardan Mezunu Gençlerin Çıraklara Geleneksel İşgücü Piyasası ile Meslek Mirasımız” Tanıştırılması için “İşe İlk programı kapsamında Adım Projesini” hayata eğitim programlarından geçireceğiz. yararlanacak kişi sayısını (müze, turizm rehberliği Geleceğin mesleklerinde 4 bin kişiden 6 bin kişiye vb.), kütüphanelerin uygulanacak İşbaşı Çalışma hayatında çıkaracağız. bakımı ve düzeni, kamu Eğitim Programları, en nitelikli işgücünün kurumlarının kültürel az iki sigortalı çalışanı sayısının artırılması Geleneksel meslekler, gelişen teknoloji ve ve sosyal hizmetlerinin olan ve ilgili Kanunlarda hedefiyle üniversiteden üretim süreçleri dışında desteklenmesi tanımlanan “Teknoloji mezun 29 yaşa kadar kalan, çoğunlukla el vb. konularda Geliştirme Bölgelerinde” olan gençlere, mesleki emeği yoğun şekilde düzenleyeceğiz. faaliyet gösteren iş tecrübe kazandırılması kullanılarak üretim yerlerini, “Teknoloji maksadıyla İşbaşı Eğitim Hazırlık çalışmalarını 100 yapılan, üretildiği yörenin Merkezleri (Teknoloji Programından (İEP) günde tamamlamayı kültür mirasları arasında merkezi işletmeleri)”, yararlandıracağız. Bu planladığımız yer alan ve günümüzde “Ar-Ge Merkezleri” ile süre boyunca program Programımızdan yeteri kadar usta “Tasarım Merkezi” olarak katılımcılarına günlük önümüzdeki bulunamadığı için gelecek faaliyette bulunan iş 61,65 TL’lik ödemeyi yıldan itibaren 100 İŞKUR olarak yapacağız. kuşaklara aktarılmasında bin gencimizin yerlerini kapsamaktadır. sorun yaşanan yararlanmasını Ayrıca, bunlardan Program sonrasında mesleklerdir. Geleneksel sağlayacağız. ayrı olarak bilgi ve zorunlu istihdam mesleklerimizi icra eden süresince işveren küçük aile işletmeleri iletişim sektöründe Eylem-4: Dijital tarafından yapılacak olan desteklenerek, bu en az yirmi sigortalı dönüşüme yönelik ücret ödemesinin, net işletmelerde çırak çalışanı olan, sektörde nitelikli işgücü için asgari ücret üzerinden yetiştirilmesi ile mesleğin faaliyet gösteren ve geleceğin mesleklerinde yüzde 50’sini karşılamaya devam ettirilmesine katkı belirlenen mesleklerde (siber güvenlik, devam edeceğiz. sağlayacağız. kodlama, bulut program düzenlemesi İl teknolojisi vb.) gençlere Müdürlüğü tarafından Zorunlu istihdam Sonuç olarak hem aile yönelik Mesleki Eğitim uygun görülen iş sürecinden sonra işveren işletmelerine çırak Kursları ve İşbaşı yerlerini de bu kapsamda tarafından katılımcının yetiştirilecek hem de Eğitim Programları düzenlenecek İşbaşı 12 ay daha istihdam bu meslekleri devam düzenlenmesini Eğitim Programları’ndan edileceğine dair taahhüt ettirecek kişilere destek sağlayacağız. yararlandıracağız. verilmesi halinde ise verilecektir.

32 | İSTİHDAM’DA 3İ PERSPEKTİF

Eylem-7: “Mesleki bileşenlerinden biri de hizmeti sunulan İş edilebilirliklerini artırmak Eğitimde Kupon Bir Senden Bir Benden Kulüplerinin sayısının maksadıyla danışmanlık Sistemi”ni hayata İstihdam Teşvikinden %24 artırılarak 21’den hizmeti sunacağız ve geçireceğiz. 50 bin işletmenin 26’ya çıkarılmasını, aktif işgücü piyasası yararlandırılmasıdır. tedbirleri geliştireceğiz. Ülkemizin bilişim • Engellilerin işgücü Kurs ve programlara sektöründe ihtiyaç İmalat sektöründe piyasasına girişlerini duyduğu nitelikli faaliyet gösteren 2017 yılı kolaylaştırmak için katılan kadınlara günlük işgücünü, kupon yöntemi çalışan sayısı ortalaması Mesleki Eğitim Kursları 70 TL cep harçlığı ile yetiştireceğiz. Kupon 1-3 olan işverenlerimizin ve İşbaşı Eğitim vereceğiz. Ayrıca şartları yönteminin hayata bu sayıya ilave olarak Programlarından taşıyan annelere aylık geçirilmesi ile birlikte 2018 yılında işe alacakları yararlanan engelli 400 TL’lik bakım bilişim sektöründe 18-25 yaş arasındaki sayısının yüzde 171 desteği de sağlayacağız. kursiyerlere eğitim 2 gencimizin ücret, artırılarak 350’den Sonrasında ise bu almak istedikleri sigorta prim birer ay 950’ye yükseltilmesini, kişilerin istihdamı için akredite edilmiş arayla İŞKUR olarak bireysel eylem planları • Aktif işgücü piyasası firmalar arasından karşılayacağız. Bu oluşturacağız. seçim özgürlüğü tanımış kapsamda, gençler programlarından olacağız. Bireyin kişisel arasından ilave istihdam yararlanan gençlerin Sonuç gelişiminde kendi sağlayan işverenlerimize oranını yüzde 69 Her geçen gün kararlarının belirleyici bir yıl içerisinde 6 ay artırılarak 148 olmasını sağlayacağız. süreyle ücret, sigorta ve binden 250 bin kaydettiği başarılı Kupon sistemi ile her yıl vergi desteği sağlamış kişiye çıkarılmasını sonuçlar ile işgücü bilişim sektörüne yönelik olacağız. sağlayacağız. piyasasının arz ve talep yönündeki etkinliğini olarak belirlenecek Eylem-10: Kadın Eylem-9: Kadınların, artıran İŞKUR’un, 100 mesleklerde daha fazla İstihdamını İş’te kişiye etkin ve verimli bir gençlerin ve engellilerin Günlük İcraat Programı istihdama daha fazla Anne Projesi ile şekilde eğitim verilmesini Destekleyeceğiz. içindeki 10 projenin mümkün hâle getireceğiz. katılması için 1 milyar uygulanmasıyla, Kupon uygulamasının 84 milyon ilave destek Proje kapsamında istihdamın ve işgücünün sağlayacağız. bilişim sektöründe annelerin işgücüne niteliğinin artırılmasını hayata geçirilebilmesi için Bu eylem kapsamında; katılımını ve istihdam sağlayacağız. hazırlık çalışmalarımızı hızlı bir şekilde • 1.075 olan İş Kurma sürdürüyoruz. Hibe desteğinden yararlanan engelli Eylem-8: İstihdamı sayısının yüzde 23 desteklemeye devam artırılarak 1.325 kişiye ediyoruz. İstihdamın çıkarılmasını, artırılması maksadıyla işverenlerimize • Kadın istihdamını 5,25 Milyar TL destek artırmak için sağlayacağız. 1.000 kadına aylık 400 TL bakıcı desteği Teşviklere ilişkin eylem verilmesini, maddemiz Sosyal Güvenlik Kurumu • Kadın istihdamını işbirliğinde hayata artırmak için geçirilecektir. Söz yoğunlaştırılmış İş ve konusu eylemin önemli Meslek Danışmanlığı

2018 | SAYI27 | 33 KÖTÜ NİYETLİ İŞVEREN TAZMİNAT ÖDER

“İşveren, iş güvencesi kapsamı dışında olan işçilerin iş sözleşmesini kötü niyetle feshederken hem bildirim sürelerine uymamış hem de iş sözleşmesini kötü niyetli olarak feshetmişse ihbar ve kötü niyet tazminatlarının ayrı ayrı hesaplanıp ödenmesi gerekir. İşverenin, iş güvencesi kapsamı dışında kalan işçilerin iş sözleşmelerini, fesih hakkını kötüye kullanarak sona erdirmesi halinde, işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödemek YRD. Doç. Dr. Resul KURT zorundadır.“ İstinye Ünİversİtesİ İİSBF Ekonomi Bölümü Öğretİm Üyesİ

34 | İSTİHDAM’DA 3İ PERSPEKTİF

Genel Bilgiler

Çalışma hayatında iş barışının sağlanması, işçi ve işverenin huzur ve güven içinde üretim yapmaları esastır.

Ancak zaman zaman çalışanlarla işverenler arasında anlaşmazlıklar yaşanabildiği gibi, çalışanların yasal haklarını arayabilmeleri de mümkündür. Çalışanların sendikaya üye olması, şikâyete başvurması gibi yasal haklarını arayabilmeleri durumunda bazı İş Kanununda Kötü da uyulmaması ayrıca olumsuzluklarla Niyet Tazminatı dördüncü fıkra uyarınca karşılaşabilmeleri söz tazminat ödenmesini konusu olabilmektedir. İşverenler, işçisinin iş gerektirir.” sözleşmesini bazen Kötü niyet tazminatı; kötü niyetli şekilde İşçinin şikayet yoluna iş güvencesi İşveren, iş feshedebilmektedir. başvurmasında, mutlaka uygulanma alanı güvencesi Kötü niyet tazminatı, haklı ya da haksız olması 4857 sayılı İş önem taşımamaktadır. dışında kalan işçilerin kapsamı dışında Kanunu’nun 17. iş sözleşmesinin, olan işçilerin iş maddesinde İş Kanunu’nda kötü işçinin yasal hakkını sözleşmesini düzenlenmiştir. Buna niyet tazminatının araması veya şikâyet kötü niyetle göre: “18’inci maddenin kapsamına ilişkin bir yoluna başvurması gibi sınırlama getirilmiş, kötü feshederken hem birinci fıkrası uyarınca nedenlerle işverence bu Kanunun 18, 19, 20 niyet tazminatına ilave feshedilmesi halinde bildirim sürelerine ve 21’inci maddelerinin olarak şartlar oluşmuşsa işveren tarafından uymamış hem de uygulanma alanı ihbar tazminatına fesih hakkının kötüye iş sözleşmesini dışında kalan işçilerin da hükmedileceği belirtilmiştir. Ayrıca, kullanılarak sona iş sözleşmesinin, kötü niyetli olarak fesih hakkının kötüye ihbar tazminatı erdirildiği durumlarda feshetmişse ihbar kullanılarak sona ödenmesini gerektiren işçiye bildirim süresinin ve kötü niyet erdirildiği durumlarda bir durum olmamakla üç katı tutarında tazminatlarının ayrı işçiye bildirim süresinin birlikte, kötü niyet ödenmesi gereken üç katı tutarında tazminatı ödenmesini tazminat olarak ayrı hesaplanıp tazminat ödenir. Fesih gerektiren bir durum değerlendirilebilecektir. ödenmesi gerekir. için bildirim şartına bulunabilir.

2018 | SAYI27 | 35 Fesih hakkının kötüye 4857 sayılı İş Kanunu’na güvencesi kapsamı • İş yerinden çok sayıda kullanılması işveren için göre fesih hakkının dışında kalan işçilerin işçi çıkarılıp yerine çok olduğu kadar, işçi için kötüye kullanılarak iş sözleşmelerini, sayıda işçi alınması, de mümkün olabileceği sona erdirildiği fesih hakkını kötüye düşünülebilir. Ancak, durumlarda işçiye kullanarak sona • Sendika temsilcisinin İş Kanunu’nunda bildirim süresinin üç erdirmesi halinde, işçiye işçilerin örgütlenmesi fesih hakkının katı tutarında tazminat bildirim süresinin üç için faaliyette kötüye kullanılması ödenir. Dolayısıyla yeni katı tutarında tazminat bulunması, sadece işveren için İş Kanununda, örneklere ödemek zorundadır. • İşçinin sendikaya öngörülmüştür. yer verilmeden “fesih üye olması gibi hakkının kötüye İşçinin; durumlarda Benzeri şekilde kullanılması” ifadesine • İstirahat raporu sözleşmenin işverence işçi haklı nedenle yer verilmiştir. dahi olsa kendisi iş alması, feshinde, kötü niyetli sözleşmesini feshederse İşveren, iş güvencesi • Alacaklarının fesih söz konusu kötü niyet tazminatı kapsamı dışında ödenmemesi olmaktadır. isteğinde bulunamaz. olan işçilerin iş nedeniyle SGK İş Güvencesinden Yargıtay; sendikal sözleşmesini kötü ve/veya Çalışma Yararlanan İşçilerin nedenle fesihte ancak niyetle feshederken ve İş Kurumu İl Kötü Niyet Tazminatı sendikal tazminatın hem bildirim sürelerine Müdürlüğü’ne Olur Mu? istenebileceğini, kötü uymamış hem de iş şikâyette bulunması, niyet tazminatının talep sözleşmesini kötü niyetli • Başka nedenlerle 4857 sayılı İş edilemeyeceğini kabul olarak feshetmişse şikâyet hakkını Kanunu’nun 18. etmiştir. ihbar ve kötü niyet kullanması, maddesine göre: “Otuz tazminatlarının ayrı ayrı veya daha fazla işçi Fesih Hakkının Kötüye hesaplanıp ödenmesi • Tatil günlerinde gelip çalıştırılan iş yerlerinde Kullanılması gerekir. İşverenin, iş çalışmaması, en az altı aylık kıdemi Mülga 1475 sayılı olan işçinin belirsiz Kanunu’nun 13. süreli iş sözleşmesini maddesinde “İşçinin fesheden işveren; işçinin sendikaya üye olması, yeterliliğinden veya şikâyete başvurması davranışlarından ya da gibi sebeplerle işletmenin, iş yerinin işinden çıkartılması veya işin gereklerinden hallerinde ve genel kaynaklanan geçerli bir olarak iş sözleşmesini sebebe dayandırmak fesih hakkının kötüye zorundadır.” Yapılan kullanıldığını gösteren bu düzenleme ile iş diğer durumlarda güvencesi kapsamına önellere ait ücretlerin giren işçiler açısından üç katı tutarı tazminat işverenlerin keyfi ve olarak ödenir.” hükmü geçersiz nedenlerle vardı. Başka bir ifade fesihlerine bir ile kötü niyet örnekleri sınırlandırma getirilmek verilmekteydi. Ancak, istenmiştir.

36 | İSTİHDAM’DA 3İ PERSPEKTİF

İşçinin iş güvencesinden de bulunması gereklidir. işveren vekilleri, yararlanabilmesi için, Altı aylık kıdem iş güvencesinden çalıştığı iş yerinde hesabında 4857 sayılı yararlanamazlar. otuz veya daha fazla İş Kanunu’nun 66. işçi istihdam edilmesi maddesinde bahsedilen 4857 sayılı İş gereklidir. İşverenin aynı çalışma süresinden Kanunu’nun 18. iş kolunda birden fazla sayılan haller de dikkate maddesine göre, iş yerinin bulunması alınır. İşçinin altı aylık iş güvencesinden halinde, iş yerinde kıdemi, aynı işverenin yararlanan işçiler için çalışan işçi sayısı, bu bir veya değişik iş kötü niyet tazminatı söz iş yerlerinde çalışan yerlerinde geçen süreler konusu olmayacaktır. toplam işçi sayısına birleştirilerek hesap 4857 sayılı İş göre belirlenecektir. edilecektir. İşletmenin Kanunu’nun 17/son İşçinin iş güvencesinden bütününü sevk maddesine göre, ihbar/ yararlanabilmesi için İş güvencesinden ve idare eden otuz ve daha fazla yaralanacak işçinin iş bildirim süresinin üç katı işçi istihdam edilen işveren vekili ve yerindeki konumundan tutarındaki tazminat iş yerinde çalışması yardımcıları ile iş dolayı bir sınırlama (kötü niyet tazminatı) ile yeterli değildir. İşçinin yerinin bütününü söz konusudur. Buna bildirim sürelerine ait iş güvencesinden sevk ve idare eden, göre; işletmenin peşin ödenecek ücretin yararlanması için, işçiyi işe alma bütününü sevk ve hesabında ücrete ek olarak işçiye sağlanmış belirsiz süreli iş ve işten çıkarma idare eden işveren vekili ve yardımcıları para veya para ile sözleşmesiyle çalışması yetkisi bulunan gereklidir. ile iş yerinin bütününü ölçülmesi mümkün işveren vekilleri, sevk ve idare eden, sözleşme ve Kanundan Aynı zamanda işçinin en iş güvencesinden işçiyi işe alma ve işten doğan menfaatler de az altı aylık kıdeminin yararlanamazlar.” çıkarma yetkisi bulunan göz önünde tutulur.

2018 | SAYI27 | 37 SANAYİ 4.0 ENDÜSTRİ 4.0 ve İŞGÜCÜ PİYASASINDA DEĞİŞİM 40 Prof. Dr. İlkay Savcı

BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ SEKTÖRÜNÜN İŞGÜCÜ PİYASASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ VE 46 İŞKUR’UN SEKTÖRE YÖNELİK FAALİYETLERİ ABDULLAH TAMER YILMAZ

ENDÜSTRİ 4.0 İLE GELECEĞE BAKIŞ 54 Çetİn Sarpkaya

SANAYİ 4.0’A BAKIŞ: ORACLE 60 Kıvanç Güler

4. SANAYİ DEVRİMİ VE İŞGÜCÜ PİYASASINA OLASI ETKİLERİ 62 TUĞBA BOZLAR

ENDÜSTRİ 4.0’IN İŞGÜCÜNE YANSIMALARI VE GELECEĞİN BECERİLERİ 68 Dİlay GÜVENÇ

ENDÜSTRİ 4.0 VS EĞİTİM X.O 74 Prof. Dr. Gültekİn ÇAKMAKCI

SANAYİ 4.0’IN TÜRKİYE’DE GELİŞİMİ 80 ZEYNEP DERİNÖZ - İPEK ÖZKANLI ENDÜSTRİ 4.0 ve İŞGÜCÜ PİYASASINDA DEĞİŞİM

“Ortaöğretim kurumlarının geleceğin yüksek becerili insan kaynağını yetiştirebilmek için 10 yılı vardır ve bu sürede başarılı olunamazsa Endüstri 4.0’a yetişmek güç görünmektedir. TÜSİAD, raporunda bu değerlendirmeleri yaparken bir yandan da geleceğe umutla bakmanın önemini ve ülke olarak elden gelen çabanın sarf edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Orta ve yüksek eğitim alanında müfredat ve başarı ölçütlerinde yapılacak yeni düzenlemelerle genç nüfusun istenen düzeye ulaşması hiç de güç olmayabilir.”

Giriş

Küreselleşmenin neden olduğu sonuçlardan birisi uluslararası sermayenin emeğin ucuz olduğu ülkelere yönelmesi ve kendi ülkesindeki işgücünün işsizlikle yüz yüze gelmesine yol açmasıdır. İki basamaklı sayılara ulaşan işsizlik oranlarıyla yüz yüze gelen ülkeler, özellikle de AB ülkeleri sorunların çözümüne yönelik yeni Prof.Dr. İlkay Savcı reçete arayışlarına girmişlerdir. Bu konuda ilk farkındalık Almanya’dan gelmiş, Ankara Üniversitesİ, Endüstri 4.0 terimi ilk kez 2011 yılında Almanya’da Hannover Fuarı’nda Alman Sİyasal Bİlgİler Fakültesİ hükûmeti tarafından lanse edilen yeni sanayi modernleşmesini ifade etmek

40 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

üzere kullanılmıştır. Endüstri 4.0 terimi aslında bilim ve teknolojide üstünlüğe sahip olan ülkeleri, üstün oldukları alanda egemenliğe bir çeşit davet niteliğindedir. Bir başka deyişle, Endüstri 4.0 yeni sanayi otomasyonu atılımıyla, Batı medeniyetinin kaybettiği sermayeyi ülkesine geri çağırma girişimi olarak nitelenebilir. Teknik bir ifadeyle terim, “Gelişmiş ülkelerin; özellikle de Almanya’nın gelişmekte olan ülkelere karşı rekabet üstünlüğünü korumak 1. Endüstri 4.0 ve Yeni değil, kim olduğumuz için sahip oldukları Teknolojiler değişmektedir. teknolojik kabiliyetleri Üçüncü fark ise endüstriyel ürün ve alt Schwab (2016) Endüstri sistem özellikleri’dir. yapılara dönüştüren 4.0’ın önceki üç endüstri Bu özellikle birlikte yeni entegre üretim devriminden üç temel ülke içinde ve ülkeler sürecine verilen ad” farkla ayrıldığını arasında şirketler, olarak tanımlanabilir söylemektedir. Bu endüstriler ve (Herman vd., 2015; farklardan birincisi toplumlar bütünüyle BMAS-White Paper, Endüstri 4.0’ın sahip değişmektedir. 2017; Schwab, 2016)” olduğu hız’dır. Endüstri Endüstri devrimlerinin 4.0’ın taşıdığı teknolojik Önceki devrimlerden birbiri içinden yenilikler doğrusal farklı olarak Endüstri doğarak ortaya çıktığı değil, üslü biçimde 4.0 beraberinde dokuz Endüstri düşünülürse, bilim ve artış göstermektedir. yenilikçi teknoloji devrimlerinin birbiri Bu devrimle birlikte taşımaktadır. Bunlar teknoloji alanındaki içinden doğarak son yıllarda artan üretim, derinlik ve büyük veri, siber fiziksel gelişmelerin ve üretilen genişlik bakımından sistemler (nesnelerin ortaya çıktığı yeni teknolojilerin yeni değiştiği gibi yönetim interneti), bulut düşünülürse, bilim ve üretim ve paylaşım ve yönetişim de kökten çözümleri, 3-D baskı, teknoloji alanındaki değişmektedir. İkinci eklemeli imalat, akıllı modelleri meydana son yıllarda artan getirmesi sürpriz fark Endüstri 4.0’ın robotlar (yapay zeka), değildir. Bu yeni kapsamı’dır. Endüstri uçtan uca yazılım gelişmelerin ve devrimin önceki üç 4.0 dijital devrim olarak entegrasyonları, üretilen yeni endüstri devriminden 9 yeni teknolojik yeniliği simülasyon, teknolojilerin yeni farklı özelliklerinin ne (inovasyon) beraberinde zenginleştirilmiş üretim ve paylaşım olduğu, sebep olacağı getirmektedir. gerçeklik olarak ekonomik, sosyal Schwab’a göre bu sıralanabilir. Bu modelleri meydana ve kültürel etkileri yeniliklerle birlikte teknolojilerin getirmesi sürpriz anlamayı kolaylaştırır. neyin nasıl yapıldığı bütünleşmesinin değildir.

2018 | SAYI27 | 41 iş dünyasında ve deyişle, verilerin açık 2. İş ve işgücü yönetim modellerine işgücü piyasasında kodlarla girilmesi ve piyasasında yönelmektedirler. Dokuz sebep olacağı paylaşıma açık olması hangi değişimler teknolojinin bütünleştiği beklentiler, teknik ve yeni bir yaklaşım beklenmektedir? bir ağda, denetimin profesyonel işgücünün olup beraberinde daha derinleşeceği, de vasıf düzeyinin siber ağ güvenliği İş dünyası yeni yoğunlaşarak ve yetkinliklerinin riski taşımaktadır. üretim ve iş yapma içselleştirileceği artırılması yönünde Nesnelerin interneti biçimine hızla uyum beklenmektedir. Risk değişim yaratmaktadır. insan unsurunu devre sağlamak zorundadır. yönetimi ve siber Bu teknolojiler dışı bırakacak düzeyde Tüm dünyada günlük hayatlarımızı güvenlik konusu, başta makinelerin birbirleriyle işletmeleri, kurum ve değiştirdikleri gibi, devletler olmak üzere sensörler ve yapay zekâ kuruluşları birbirine çalışma yaşamını aracılığıyla iletişimini herkesin meselesi bağlayan elektronik da değiştirmekte gerçekleştirmektedir. haline gelmektedir. bilgi ağları dışında ve yeniden Bu yenilikle birlikte Yönetimde zafiyetlerin tanımlamaktadır. “akıllı” ve “karanlık” kalmak artık mümkün olmaması için izleme, fabrikalardan söz görünmemektedir. önlem alma ve anında Aslında dijital Akıllı fabrikalar, karanlık teknolojiler uzun edilmekte, “ev ofis” müdahale edebilme fabrikalar nesnelerin zamandan beri yaşam kavramı “her yer öncelikli işlem haline interneti üzerinden alışkanlıklarımızı ofis” kavramıyla yer gelmektedir (Schwab, değiştirmektedir. değiştirmektedir. 3-D insanın en az müdahil 2016). Örneğin, iş Enformasyon baskı ile istenilen olduğu uzaktan yerinde nesnelerin teknolojileriyle veri ürün daha ucuza, yönetim yaklaşımı ile interneti uygulamasında oluşturma, kaydetme, vergisiz, tüketiciye işletilecek ve yüksek hata ya da siber depolama ve eriştirilebilir. Bu birkaç verimlilik sağlanacaktır güvenlik zafiyeti uzaktan örnek aslında iş yapma güncelleme işletmelerin (Gilchrist, 2016, çalışan mühendis biçimlerimizi, gelir elde ve kamu kurumlarının BMAS-White Paper, ya da denetçinin etme araçlarımızın işleyişinde önemli bir 2017). Sensörler ve anında müdahalesini yer tutmaktadır. Yeni değişeceğini de aktüatörler yardımıyla gerektirmektedir ve bu devrimin getirdiği göstermektedir. Bir akıllı fiziksel dünyanın sanal farklılık bu verilerin telefon ve bir dizüstü durumda yöneticinin büyük veri içinde bilgisayar işimizi her dünyaya bağlanıyor onayını beklemek için paylaşılabilir hale yerden yapmamızı olması; üretim, zaman yoktur. Sonuç gelmesidir. Başka bir kolaylaştırabilir. pazarlama, satış vb. her olarak, örgüt içinde türlü enformasyonun yöneticilerin rolleri, oluşturulmasını ve çalışan-yönetici ilişkisi stratejik kontrolünü değişmektedir. zorunlu hale getirmektedir. Böyle Endüstri 4.0’ın işgücü bir imalat devrimi, piyasalarındaki ilk kaçınılmaz olarak etkisinin, diğer endüstri şirketler, hükûmetler, devrimlerinde olduğu akademik kuruluşlar ve gibi öncelikle teknolojik diğer aktörler arasında işsizlik olacağı ifade iş birliğinin kurulmasını edilmektedir (BMAS- gerektirmektedir White Paper, 2017). (Gilchrist, 2016). Endüstri 4.0 daha ziyade vasıfsız işgücü İşletmeler işin ile kendi hesabına teknik ve idari çalışma şansı olan bazı örgütlenmesinde yeni meslek sahiplerini işsiz

42 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

bırakacaktır (Bonekamp işgücü ile altın yakalı çok kazanacaklardır. açabileceği ifade ve Sure, 2015). Cinsiyet bilgi işçileri sahip Schwab (2016) bu edilmekte, bunun açısından bakıldığında, oldukları bilgi, beceri işgücünün kazandıklarını için şartsız temel yaptıkları birçok işin ve deneyimlerinden harcayacak kadar boş bir vatandaşlık geliri otomasyona girmesi yararlanma kapasiteleri zamanları olmayacağını (Bonekamp ve Sure, nedeniyle, en fazla doğrultusunda vurgulamaktadır. 2015) tartışmaya iş kaybının kadın istihdam fırsatına sahip açılırken, giderek Yıldızı parlayacak işgücünde olacağı olmaktadır. popülerleşen paylaşım meslekler şimdilik beklenmektedir. ekonomisi alternatif gelir İşsizliğin azaltılmasında teknik profesyonel Kaybolan işlerin yerine kaynağı olarak ortaya yeniden eğitimle beceri meslekler, enformasyon yeni işler oluşturmanın çıkmaktadır. Paylaşım ise oransal olarak yükseltmek de çok teknolojileri alanındaki ekonomisi tüketiciden önceki devrimlerde kolay olmayacaktır. işler, iç denetim tüketiciye mal ve emek yaratılan işler kadar Bunun nedeni yeni uzmanlığı, dijital insan arzı olarak tanımlanabilir çok olmayacağı ileri teknolojilerin STEM-A kaynakları uzmanlığı, ve işsizlikle mücadelede sürülmektedir (Schwab, (Fen, teknoloji, dijital pazarlama bireylerin kendi başına 2016). Geçmiş endüstri mühendislik, matematik uzmanlığı, arayüz gelir oluşturma çabası devrimlerinin mavi ve tasarım) adı verilen tasarımcılığı, veri olarak değerlendirilebilir yakalı işçisine artık bir yetkinlik düzeyinde analistliği, büyük veri (Rinne, 2017). Örneğin ihtiyaç kalmadığı, beyaz işgücü talep etmesidir. yöneticiliği vb. olarak evinizin bir odasını kiraya yakalı işçilerin de ancak O halde yakın geleceğin sıralanabilir. işleri otomasyona çekirdek işgücü verip paylaşarak ya da girmeyenlerin bilim ve mühendislik Teknik olmayan hafta içi kullanmadığınız istihdamda kalacağı alanlarından çıkacak, işgücünün işsizlik arabanızı başkalarıyla anlaşılmaktadır. bu meslek sahipleri nedeniyle gelir kaybının paylaşarak ekonomik Gri yakalı kalifiye çok çalışacaklar ve ciddi sorunlara yol kaynak elde edebilirsiniz.

2018 | SAYI27 | 43 İşgücü piyasası içinde 3. Endüstri 4.0 ve bütünleştirildiği bağımsız/serbest Türkiye İşgücü Piyasası mühendislik yaklaşım çalışma olarak tercüme Türkiye’nin ve becerilerine Türkiye ilk üç endüstri edilen yeni bir işgücü ihtiyaç duyacağı dayanmaktadır. belirmeye başlamıştır. devrimine zamanında Üstelik bu eğitime Bu tarz çalışanların teknolojilerin yetişememiş bir ülke sahip işgücüne 10 yıl sayıca artmasıyla ortaya tasarım ve üretimi olarak konuya yakından içinde sahip olmak çıkan yeni piyasaya gig ileri matematik, ilgi duymakta ve “bu gerekmektedir. İhracatı ekonomi denmektedir. fen bilimleri, sanat sefer kaçırmayalım” büyük çaplı olan düşüncesiyle hareket Esnek çalışma biçimini ve teknolojinin firmaların sadece en ileri noktaya taşıyan etmektedir. Türkiye’nin % 4’ü ileri teknoloji bütünleştirildiği bu işgücü, tam zamanlı teknoloji tasarım ve kullanmaktadır. sözleşmeyle herhangi mühendislik yaklaşım üretiminin genelde Batılı Üretimin % 38’inde bir firmaya bağlı olmak ve becerilerine ülkelerde geliştirilmiş ise düşük teknoloji yerine proje bazlı dayanmaktadır. teknolojilerin montajına kullanılmaktadır. Az çalışmakta ya da bir dayalı olması, bazı sayıdaki başarılı şirket sorunun çözümüne küçük yenilikler dışında sayısını artırmak yönelik devreye girip radikal herhangi bir için daha hızlı olmak işi bitirdikten ve maddi teknolojik yeniliğin gereklidir. 1995’ten bu karşılığını aldıktan Çalışma biçimlerinde de üretilememiş olmasıyla yana güçlendirilmeye sonra çekilmektedir. değişim beklenmektedir. sonuçlanmıştır. Savunma çalışılan üniversite- Uluslararası işgücü Çalışma süresi 7/24 endüstrisi dışında imalat sanayi iş birliğinin 10 piyasasında patent olarak tanımlanmakta, endüstrisinde yüksek yılda istenen düzeye sahibi birçok mühendisin çalışanların daha teknolojiye dayalı çıkarılması sağlanmalıdır. internet üzerinden, fazla esneklik istediği girişim sayısı çok azdır. Endüstri alanında sosyal medya aracılığıyla söyleminden hareketle, TÜİK (2018)’e göre istihdam oranı % 19’dur bu tür çalışmayı tercih ofise devam mecburiyeti 15-24 yaş grubunda ve işgücü hizmet ettiği görülmektedir. ortadan kalkmaktadır. işsizlik oranı % 16,9’dur. sektörüne kaymaktadır. Hatta birbirinden İşvereniniz size bir Ayrıca ne eğitimde Temel bilimler alanında farklı coğrafyalarda akıllı telefon ve bir ne de istihdamda yer yetişmiş olması yer almalarına de dizüstü bilgisayar alan % 24’lük bir genç gereken gençlerin rağmen sanal takımlar vermişse, bunun nüfus vardır ve ne performanslarını kurulabilmektedir anlamı “7/24 çalışmaya yaptıklarına ilişkin veri en çarpıcı biçimde (Savcı, 2011). Bu tür hazır ol” demektir. üniversite sınav sonuçları çalışanların vergi, bulunmamaktadır. Bu Yeni teknolojiler siz göstermektedir. Pozitif sigorta primi, kıdem durumu dikkate alarak tatildeyken bile işinizi bilimlerin hemen her tazminatı vb. yasal Türkiye’nin bu yeni takip edip sorunlara dalında başarısız olan işlemlerle ilgisinin devrime işgücünün müdahil olabilmeniz gençlerin geleceğin olmaması devletlerin bilgi ve beceri düzeyi ve bu süre içinde vasıflı işgücü olarak bu alanda yasal bakımından hazır olup işveren denetimine yetiştirilmesi acil düzenleme yapmasını olmadığı sorusuna açık olmanız demektir. ihtiyaç olarak ortaya gerektirmektedir TÜSİAD (2016)’ın İşkoliklik derecesinde (Schwab, 2016). işverenlerden aldığı çıkmaktadır. Ortaöğretim işe bağlanım kişisel verilerle yanıt aranabilir: kurumlarının geleceğin Yeni ihtiyaçlar insan tercih olmaktan çıkarak yüksek becerili insan kaynaklarının sadece yeni çalışma şartları Türkiye’nin ihtiyaç kaynağını yetiştirebilmek daha da inovatif olmasını tarafından oluşturulan duyacağı teknolojilerin için 10 yılı vardır ve ve vasıf düzeylerinin bir zorunluluk haline tasarım ve üretimi ileri bu sürede başarılı yükselmesini talep gelmektedir (Schwab, matematik, fen bilimleri, olunamazsa Endüstri etmemektedir. 2016). sanat ve teknolojinin 4.0’a yetişmek güç

44 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

Kaynakça:

• BMAS (2017) “Re-Imagining of Work White Paper: Industry 4.0” https://www.bmas.de/ SharedDocs/Downloads/ EN/PDF-Publikationen/ a883-white-paper.pdf?_ blob=publicationFile&v=3 (13.08)2018 • Bonekamp, L ve Sure, M. (2015). “Consequences of Industry 4.0 on Human Labor and Work Organization”. Journal of Business and Media Psychology. http:// journal-bmp.de/wp-content/ uploads/2015/12/04_ Bonekamp-Sure_final.pdf (13.08.2018). • Gilchrist, A. (2016). Industry 4.0: The Industrial Internet of • Things. New York: Springer. • HERMAN, M., Pentek, T. ve Otto.B. (2015). Design Principles for Industrie 4.0 Scenerious: A Literature Review”. https://www. researchgate.net/ publication/307864150_ Design_Principles_for_ Industrie_40_Scenarios_A_ Literature_Review görünmektedir. vasıf geliştirilmesine bilinmemektedir. Bu (13.08.2015). TÜSİAD, raporunda yönelik eğitimlerde nedenle ileri sürülen • Savcı, İ. (2011). Yenilik, Yönetim ve İnsan Kaynakları. bu değerlendirmeleri artış gözlenmekte, olumsuz senaryoların Ankara: Siyasal Kitabevi. yaparken bir yandan işletmeler yeni insan gerçek ekonomik ve • Schwab, K. (2016). Dördüncü da geleceğe umutla kaynakları alımında toplumsal hayatta ne Sanayi Devrimi. (Çev:Zülfü yeni mesleki ve teknik ölçüde karşılık bulacağı Dicleli). İstanbul: Optimist bakmanın önemini Yayınları. ölçütler belirlemektedir. bilinmemektedir. Önemli ve ülke olarak elden • Rinne, A. (2017). “What Exactly gelen çabanın sarf Geleceğin mesleklerine nokta, Türkiye’nin is the Sharing Economy?” edilmesi gerektiğini yönelik olarak başta genç nüfusuyla ülkenin World Economic Forum. İŞKUR olmak üzere, geleceği bakımından https://www.weforum.org/ vurgulamaktadır. agenda/2017/12/when-is- istihdamla ilgili kurum önemli bir potansiyele sharing-not-really-sharing/ Değerlendirme ve kuruluşlar farkındalık sahip olması ve bu (12.08.2018). düzeylerini yükselterek potansiyeli en verimli • TÜİK (2018). “İşgücü Endüstri 4.0’ın işgücü mesleki teknik biçimde kullanmak İstatistikleri Nisan 2018”. piyasasında ve iş www.tuik.gov.tr Pres Haber becerilerin geliştirilmesi için elinden geleni Bultenleri.?do?id=27695 dünyasındaki etkilerine konusunda çalışmalar yapmasıdır. Orta ve (13.08.2018). bakıldığında, Türkiye’nin yapmaktadırlar. yüksek eğitim alanında • TÜSİAD-Deloitte (2016). de küresel ekonomide Geleceğin işgücü, Z müfredat ve başarı Türkiye’deki Dijital Değişime CEO Bakışı. https://www2. yer alan bir ülke olarak kuşağından oluşacaktır ölçütlerinde yapılacak deloitte.com/content/dam/ aslında Endüstri 4.0’ın ve bu kuşağın iş yeni düzenlemelerle Deloitte/tr/Documents/ etkilerine maruz yapma alışkanlıkları genç nüfusun istenen technology-media- telecommunications/ kaldığı görülmektedir. ve performanslarının düzeye ulaşması hiç de turkiyedeki-dijital-degisime- Piyasada mesleki ne olacağı çok güç olmayabilir. CEO-bakisi.pdf (5.08.2018).

2018 | SAYI27 | 45 Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörünün İşgücü Piyasası Açısından Değerlendirilmesi ve İŞKUR’un Sektöre Yönelik Faaliyetleri

Yeni iş imkanları ile genç işsizliğin azalmasına ve nitelikli istihdam artışına katkı sağlayarak ekonomik büyümeye olumlu etki edecek sektörlerin başında Bilgi ve İletişim Teknolojileri sektörü yer almaktadır.

Giriş

İşgücü piyasasındaki gelişmeler ekonomik büyüme üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Ekonomik büyümedeki artış veya azalma, işgücü piyasası ve özellikle işsizlik oranları üzerinde belirleyicidir. Sürdürülebilir ve kapsayıcı bir ekonomik büyümenin kalıcı etkileri, ancak ve ancak istihdam artışı ile birlikte Abdullah Tamer Yılmaz sağlanabilmektedir. Günümüzde büyüme istihdam ilişkisini güçlendiren ülkeler, İstihdam Uzmanı hızlı istihdam artışının yaşandığı, katma değeri yüksek sektörlere yatırım yapmakta

46 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI ve az gelişmiş/gelişmekte çalışan bilişim uzmanları, Ülkemizin nüfusu ve olan ülkelerden bu coğrafyadan bağımsız dünya ekonomisindeki ülkelere beyin göçü olarak iş bulabilmektedir. payı dikkate alındığında yaşanmaktadır. Bilgi ve Ülkemizin Nitelikli BİT istihdamı, BİT sektörünün önemli İletişim Teknolojileri nüfusu ve dünya ülke ekonomisi ve farklı bir büyüme potansiyeli (BİT) sektörü gelişmekte paydaşlar üzerinde taşıdığı görülmektedir. olan ülkelerde hızlı bir ekonomisindeki çarpan etkisiyle büyük şekilde büyümekte ve payı dikkate katkılar sağlamaktadır. Kalkınma Bakanlığı bu ülkelerde sektörde tarafından hazırlanan çalışabilecek nitelikli alındığında Bilgi ve BİT Sektöründe Mevcut Bilgi Toplumu Stratejisi işgücüne ihtiyaç İletişim Teknolojileri Durum ve Sektöre Nitelikli İnsan Kaynağı Yönelik İşgücü Piyasası ve İstihdam Ekseni duyulmaktadır. BİT pazarının önemli sektöründe nitelikli Verileri Mevcut Durum Raporuna insan gücü talebi bir büyüme göre Türkiye’de BİT İşsizlik durumunda dünya genelinde istihdamının artan işgücü potansiyeli taşıdığı ekonomik açıdan, artmakta ve istihdam talebine karşılık yeterli iktisadi faaliyetlere girdi artışı diğer sektörlere görülmektedir. artış gösteremediği teşkil edecek insan oranla daha yüksek ve genel istihdam kaynağının bir bölümü gerçekleşmektedir. içerisindeki payının düşük atıl kalmakta, ülkenin olduğu belirtilmektedir. TÜİK tarafından açıklanan potansiyeli tam olarak Aynı şekilde sektördeki 2018 yılı Haziran ayı kullanılamamaktadır. istihdamın hem nicelik verilerine göre işsizlik Türkiye’de işgücü hem de verimlilik oranı %10,2 seviyesinde piyasasının yapısı açısından düşük gerçekleşmiş olup itibariyle işgücüne kalmasının sebeplerinden küresel işsizlik oranına katılım görece düşük biri, sektörün nitelik kıyasla yüksek olmakla ve genç işsizlik oranı beklentilerinin mevcut birlikte ülkemizde işsizlik yüksektir. Bununla birlikte durumdaki işgücü oranları azalan bir eğilim ülkemizde işgücünün tarafından yeterince izlemektedir. Ülkemizin niteliği bakımından arz karşılanamıyor olduğu genç nüfus avantajının ve talep uyuşmazlığı şeklinde analiz edilmiştir. korunması ve işsizlik da yaşanmaktadır. oranlarının azaltılması ekonomik büyümenin sürdürülebilirliği açısından oldukça önemlidir. Bu doğrultuda yeni iş imkanları ile genç işsizliğin azalmasını sağlayacak ve nitelikli istihdam sağlayarak ekonomik büyümeye olumlu etki edecek sektörlerden bir tanesi BİT sektörüdür.

BİT sektörü hem artı istihdama hem de verimli istihdam oluşturulmasına imkân sağlamaktadır. Sektörde

2018 | SAYI27 | 47 Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) sektör raporuna göre yapısal anlamda BİT sektörü, bilgi teknolojileri ve iletişim teknolojileri olmak üzere iki alt sektör kategorisinden meydana gelmektedir. Bilgi teknolojileri sektörü donanım, yazılım ve hizmet olmak üzere üçe ayrılmakta, iletişim teknolojileri sektörü ise donanım ve elektronik haberleşme olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Şekil 1: Sektör Kategorileri ve Kapsamı Şekil 1 Sektör Kategorileri ve Kapsamı

Kaynak: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2014 Pazar Verileri TÜBİSAD Raporu

Kaynak: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2014 Pazar Verileri TÜBİSAD Raporu Rapora göre sektörün 2017 yılındaki toplam büyüklüğü 116,9 milyar TL olarak belirtilmiştir. Bir önceki yıla göre sektörde %18,2’lik bir büyüme gerçekleşmiştir. 2018Rapora yılı göre büyüme sektörün beklentisi 2017 yılındaki ise %10-15 toplam arasındadır.büyüklüğü 116,9 Sektördeki milyar TLbüyümenin olarak belirtilmi %25’i ştir. ElektronikBir önceki Haberleşme yıla göre sektörde sektöründen %18,2’lik gelirken, bir büyüme yaklaşık gerçekle %20’siş mideş tir.kurdaki 2018 değişimden yılı büyüme kaynaklanmaktadır. Rapora göre bilgi teknolojileri sektörünün büyüklüğü 41,3 milyarbeklentisi TL, iletişim ise %10 -teknolojileri15 arasındadır. sektörünün Sektördeki büyüklüğü büyümenin ise %25’i 75,6 Elektronikmilyar TL’dir. H aberleşme Sektördekisektöründen toplam gelirken, ihracat yaklaş ık4 milyar%20’si 691de kurdaki milyon de TLğiş imdenolarak kaynaklanmaktadır belirtilmiş olup .ihracatta Rapora göre enbilgi büyük teknolojileri payı 3 milyar sektörünün 268 milyon büyüklü TLğü ile 41,3 yazılım milyar hizmetleri TL, ileti şkategorisiim teknolojileri oluşturmuştur. sektörünün Sektörün ihracatı 2014 yılından bu yana yaklaşık iki kat artarak 1,3 milyar ABD doları büyüklüğü ise 75,6 milyar TL’dir. Sektördeki toplam ihracat 4 milyar 691 milyon TL olarak seviyesine ulaşmıştır. Yazılım sektörü ihracatı geçen yıla kıyasla %13 oranında artış göstermiştir.belirtilmiş olup ihracatta en büyük payı 3 milyar 268 milyon TL ile yazılım hizmetleri kategorisi oluşturmuştur. Sektörün ihracatı 2014 yılından bu yana yaklaşık iki kat artarak 1,3 Veriler incelendiğinde ekonomik büyüklük olarak sektördeki en büyük payın İletişimmilyar ABD Teknolojileri doları seviyesine kategorisinde ulaşmı şolduğu,tır. Yazılım ihracatta sektörü ise ihracatı Bilgi Teknolojileri geçen yıla kıyasla alt sektör %13 kategorisininoranında artış göstermidaha fazlaştir. payı olduğu ve katma değerinin daha yüksek olduğu

görülmektedir. Veriler incelendiğinde ekonomik büyüklük olarak sektördeki en büyük payın İletişim

Şekil 2 Teknolojileri kategorisinde olduğu, ihracatta ise Bilgi Teknolojileri alt sektör kategorisinin Bilgi ve İletişim daha fazla payı olduğu ve katma değerinin daha yüksek olduğu görülmektedir. Teknolojileri Sektörü Alt Kategorileri

Şekil 2: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Alt Kategorileri Kaynak: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2018 Pazar Verileri TÜBİSAD Raporu

Kaynak: Bilgi ve İletişim TeknolojileriEmniyet Mah. SektörüMevlana Bulvarı No:42 2018 Pazar Verileri TÜBİSAD Raporu Yenimahalle/ANKARA T:+ (312) 216 30 00 F:+(312) 216 32 24 48 | İSTİHDAM’DA 3İ Sektörün insan kaynağını incelediğimizde TÜİK verilerine göre 2017 yılı itibariyle bilgi ve iletişim sektöründe istihdam edilenlerin sayısı 256 bin kişi olarak hesaplanmıştır. Bir önceki yıla göre istihdam edilenlerin oranı %3,2 artmıştır. İstihdam edilenler içerisinde kadınların oranı %23,8 yükseköğretim mezunu olanların oranı ise %56,2 olarak ölçülmüştür.

Son yayınlanan TÜBİSAD raporunda ise firmalarla yapılan anket sonucuna göre sektörde 2017 yılında toplam istihdamın 128 bin kişi olduğu ve sektörde geçen yıla göre yüzde 5’lik istihdam artışı yaşandığı belirtilmektedir. İstihdamın yüzde 69’u bilgi teknolojileri 31’i ise iletişim teknolojileri sektöründen oluşmaktadır. Ankete katılan firmaların verilerine göre sektördeki toplam çalışanlar içerisinde kadın çalışanların oranı yüzde 27, üniversite mezunu çalışanların oranı ise yüzde 70 olarak tespit edilmiştir. Sektörde yaşanan sorunlarla ilgili firmalar yüzde 65 ile en öncelikli sorun olarak nitelikli işgücü açığını belirtmişlerdir. 2016 yılında yapılan ankette ise aynı soruya işverenler %59 ile yine nitelikli işgücü açığını en öncelikli sorun olarak belirtmişlerdir.

Şekil 3: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü İşgücü Verileri

Emniyet Mah. Mevlana Bulvarı No:42 Yenimahalle/ANKARA T:+ (312) 216 30 00 F:+(312) 216 32 24 GENİŞ AÇI

Sektörün insan kaynağını incelediğimizde TÜİK verilerine göre 2017 yılı itibariyle bilgi ve iletişim sektöründe istihdam edilenlerin sayısı 256 bin kişi olarak hesaplanmıştır. Bir önceki yıla göre istihdam edilenlerin oranı %3,2 artmıştır. İstihdam edilenler içerisinde kadınların oranı %23,8; yükseköğretim mezunu olanların oranı ise %56,2 olarak ölçülmüştür.

Son yayınlanan TÜBİSAD raporunda ise firmalarla yapılan anket sonucuna göre sektörde 2017 yılında toplam istihdamın 128 bin kişi olduğu ve sektörde geçen yıla göre yüzde 5’lik istihdam artışı yaşandığı belirtilmektedir. İstihdamın yüzde 69’u bilgi teknolojileri, yüzde 31’i ise iletişim teknolojileri sektöründen oluşmaktadır. Ankete katılan firmaların verilerine göre sektördeki toplam çalışanlar içerisinde kadın çalışanların oranı yüzde 27, üniversite mezunu çalışanların oranı ise yüzde 70 olarak tespit edilmiştir. Sektörde yaşanan sorunlarla ilgili firmalar yüzde 65 ile en öncelikli sorun olarak nitelikli işgücü açığını belirtmişlerdir. 2016 yılında yapılan ankette ise aynı soruya işverenler %59 ile yine nitelikli işgücü açığını en öncelikli sorun olarak belirtmişlerdir.

Şekil 3 Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü İşgücü Verileri

Kaynak: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2018 Pazar Verileri TÜBİSAD Raporu

Kaynak: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2018 Pazar Verileri TÜBİSAD Raporu İŞKUR tarafından Bilgi ve İletişim sektörüne yönelik olarak gerçekleştirilen İŞKUR2017 tarafından yılı İşgücü BilgiPiyasası ve Araştırmasıİletişim sektörüne raporuna yönelik göre olarak araştırma gerçekle kapsamınaştirilen 2017 giren yılı İşgücü Piyasasıişyerlerinde Araştırması 170.347 raporuna kişinin istihdam göre araş tırmaedildiği kapsamına tespit edilmiş giren olup işyerlerinde çalışanların 170.347 yüzde kişinin 65,9’u erkeklerden, yüzde 34,1’i ise kadınlardan oluşmaktadır. Sektörde istihdam istihdam edildiği tespit edilmiş olup çalışanların yüzde 65,9’u erkeklerden, yüzde 34,1’i ise edilenlerin yüzde 60,6’sı gibi büyük bir oranı İstanbul bölgesinde bulunmaktadır. kadınlardanBilgi ve İletişim oluşmaktadır. sektöründeki Sektörde çalışanların istihdam yüzde edilenlerin 63,7’sinin yüzde 20+ 60,6’sı istihdamlı gibi büyükişyerlerinde bir oranı İstanbulçalıştığı bölgesinde tespit edilmiştir. bulunmaktadır. Bilgi ve İletişim sektöründeki çalışanların yüzde 63,7’sinin 20+Tablo istihd 1’deamlı Bilgi işyerlerinde ve İletişim çalı sektöründekiştığı tespit edilmi istihdamınştir. mesleklere göre dağılımı Aşaincelenerekğıdaki tabloda ilk 10 Bilgi meslek ve verilmiştir. İletişim sektöründeki istihdamın mesleklere göre dağılımı incelenerekSektörde ilk araştırma 10 meslek kapsamına verilmiştir. giren işyerlerinde çalışanlar içinde ilk sırada Çağrı Merkezi Müşteri Temsilcisi mesleği yer almaktadır. Bu meslekte toplam 7 bin Sektörde araştırma kapsamına giren işyerlerinde çalışanlar içinde ilk sırada Çağrı Merkezi 230 çalışan tespit edilmiş olup toplam çalışanların yüzde 4,2’sini oluşturmuştur. MüDahaşteri Temsilcisi sonra ise Bilgisayar mesleği yer Mühendisi, almaktadır. Yazılım Bu meslekte Mühendisi, toplam Diğer 7 bin Personel 230 çalı veşan Meslek tespit edilmiş olupUzmanları toplam çalı ve şSatışanların Danışmanı yüzde 4,2’sini meslekleri oluş turmubulunmaktadır.ştur. Daha sonra ise Bilgisayar Mühendisi, Yazılım Mühendisi, Diğer Personel ve Meslek Uzmanları ve Satış Danışmanı meslekleri bulunmaktadır. Tablo 1: Bilgi ve İletişim Sektöründe En Fazla Çalışanın Olduğu İlk 10 Meslek 2018 | SAYI27 | 49 KADIN ERKEK TOPLAM MESLEKLER Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran ÇAĞRI MERKEZİ MÜŞTERİ TEM. 4.405 7,6% 2.825 2,5% 7.230 4,2% BİLGİSAYAR MÜHENDİSİ 1.445 2,5% 5.048 4,5% 6.493 3,8% YAZILIM MÜHENDİSİ 1.309 2,3% 4.945 4,4% 6.253 3,7% DİĞER PER. VE MESLEK UZM. 2.196 3,8% 3.543 3,2% 5.739 3,4% SATIŞ DANIŞMANI 1.667 2,9% 3.595 3,2% 5.262 3,1% MUHABİR 1.923 3.3% 3.174 2,8% 5.097 3,0% YAZILIM GELİŞTİRİCİSİ 983 1,7% 3.639 3,2% 4.622 2,7% BÜRO MEMURU (GENEL) 1.598 2,8% 2.542 2,3% 4.140 2,4% GAZETECİ 2.561 4,4% 1.475 1,3% 4.037 2,4% YAZILIM DESTEK UZMANI 925 %1,26 2.901 2,6% 3.826 2,2% Kaynak: 2017 Yılı İşgücü Piyasası Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Raporu

Emniyet Mah. Mevlana Bulvarı No:42 Yenimahalle/ANKARA T:+ (312) 216 30 00 F:+(312) 216 32 24 Tablo 1 MESLEKLER KADIN ERKEK TOPLAM Bilgi ve İletişim Sektöründe En Fazla Sayı Oran Sayı Oran Sayı Oran Çalışanın Olduğu İlk 10 ÇAĞRI MERKEZİ MÜŞTERİ TEM. 4.405 7,6% 2.825 2,5% 7.230 4,2% Meslek BİLGİSAYAR MÜHENDİSİ 1.445 2,5% 5.048 4,5% 6.493 3,8% YAZILIM MÜHENDİSİ 1.309 2,3% 4.945 4,4% 6.253 3,7% Kaynak: Kaynak: 2017 Yılı DİĞER PER. VE MESLEK UZM. 2.196 3,8% 3.543 3,2% 5.739 3,4% İşgücü Piyasası Bilgi ve İletişim Sektörü Raporu SATIŞ DANIŞMANI 1.667 2,9% 3.595 3,2% 5.262 3,1% MUHABİR 1.923 3.3% 3.174 2,8% 5.097 3,0% YAZILIM GELİŞTİRİCİSİ 983 1,7% 3.639 3,2% 4.622 2,7% BÜRO MEMURU (GENEL) 1.598 2,8% 2.542 2,3% 4.140 2,4% GAZETECİ 2.561 4,4% 1.475 1,3% 4.037 2,4% YAZILIM DESTEK UZMANI 925 %1,26 2.901 2,6% 3.826 2,2%

Aşağıda yer alan Tablo 2’de ise Bilgi ve İletişim sektöründen alınan açık işler içinde ilk 10 sırada bulunan meslekler belirtilmiştir. Sektörde 5 bin 180 kişilik açık iş tespit edilmiş olup bu açık işler 124 farklı meslekte bulunmaktadır. 381 kişilik açık işle ilk sırada Satış Danışmanı, 318 kişilik açık işle ikinci sırada Bilgisayar Mühendisi, 292 kişilik açık işle üçüncü sırada Yazılım Geliştiricisi meslekleri yer almıştır.

Tablo 2 MESLEKLER AÇIK İŞ SAYISI BİT Sektöründe En Fazla SATIŞ DANIŞMANI 381 Açık İş Olan İlk 10 Meslek BİLGİSAYAR MÜHENDİSİ 318

Kaynak: 2017 Yılı İşgücü YAZILIM GELİŞTİRİCİSİ 292 Piyasası Bilgi ve İletişim ÇAĞRI MERKEZİ MÜŞTERİ TEMSİLCİSİ 243 Teknolojileri Sektörü YAZILIM MÜHENDİSİ 242 Raporu DAĞITIM ELEMANI (GIDA-İÇECEK) 223 MUHABİR 192 ANİMATÖR-EĞLENCE HİZMETLERİ 178 MÜŞTERİ HİZMETLERİ GÖREVLİSİ/ASİSTANI 164 PAZARLAMACI 148 BİT Sektöründe İşgücü Yetiştirmeye Yönelik İŞKUR’un Faaliyetleri

BİT sektöründe ve BİT kullanımının yoğun olduğu sektörlerde nitelikli çalışanlara ve BİT uzmanlarına olan talebin yanı sıra bilişim alanında eğitim görmüş insan kaynağı arzı da her geçen yıl artmaktadır. Üniversitelerin ve meslek liselerinin bilgi teknolojileri sektörü ile ilgili bölümlerinin kontenjanları ve bu bölümlerden mezun olan toplam öğrenci sayısı yıllık yüzde 8 artış göstermektedir. Üniversitelerden ve meslek liselerinden her yıl binlerce öğrenci mezun olmasına rağmen sektörle ilgili bölümlerden mezun olan kişiler, işsizlik probleminden genel işsizlik oranına göre daha fazla etkilenmektedirler. İnsan kaynağındaki artışa rağmen sektördeki işverenlerin talebinin karşılanamamasının sebebi, insan kaynağının nitelik olarak sektörün beklentilerini karşılayamamasıdır. Sektördeki insan kaynağında problem çözme yeteneği, iletişim, yabancı dil bilgisi ve BİT ile ilgili pratik beceriler ve yazılı iletişim konusunda eksiklikler mevcuttur.

50 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

Ulusal İstihdam Stratejisinde (UİS) sektöre yönelik temel hedeflerden biri işgücünün Tablo 3 niteliğinin geliştirilmesidir. Bu maksatla UİS’te hedeflenen politika, işgücünün Bilgi İletişim Sektöründe niteliğinin sektörün güncel ihtiyaçları dikkate alınarak geliştirilmesini sağlamaktır. 2017 Yılında Düzenlenen Kurs ve Programlar Bu politikanın gerçekleştirilmesi için her yıl 10 bin bilişim uzmanı yetiştirilmesi ve BİT sektöründe istihdam edilen kişi sayısının 2013 yılı sonuna göre 2023 yılına kadar yüzde 50 artırılması hedeflenmektedir. Kaynak: 2017 Ocak-Aralık Aylık Bülten Tabloları, İŞKUR tarafından Ulusal İstihdam Stratejisinde belirtilen hedefler doğrultusunda İŞKUR BİT sektöründe nitelikli işgücünün yetiştirilmesi maksadıyla aktif işgücü programları ile işsizlere yönelik olarak danışmanlık ve işe yerleştirme hizmetleri, mesleki eğitim kursları, işbaşı eğitim programları ve sektöre yönelik özel projeler uygulanmaktadır.

Sektörde yer alan işgücünün mesleki niteliğinin geliştirilmesi ve işsizliğin azaltılması maksadıyla düzenlenen aktif işgücü hizmetleri kapsamındaki kurs ve programlardan 2017 yılında 14.790 kişi yararlanmıştır. İŞKUR tarafından sektöre yönelik düzenlenen mesleki eğitim kursları ve işbaşı eğitim programlarından yararlanan kadınların oranı yüzde 63 olup bu oran sektörün mevcut yapısına göre oldukça yüksektir.

KURS/PROGRAM TÜRÜ ERKEK KADIN TOPLAM MESLEKİ EĞİTİM KURSLARI 1.769 4.685 6.454 İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMLARI 3.666 4.670 8.336 TOPLAM 5.435 9.355 14.790

Sektörün en önemli sorunlarından birisi olan nitelikli işgücüne olan ihtiyacı gidermek ve işverenlerin talep ettiği niteliklere sahip işgücünü yetiştirmek maksadıyla çalışmalarını sürdüren İŞKUR son yıllarda sektöre yönelik faaliyetlerini artırmıştır.

2018 | SAYI27 | 51 BİT sektöründe Türkiye İş Kurumu Sanayi 4.0 kapsamında uygulamasıdır. Bu çalışanların %60’ının tarafından “Dijital İŞKUR tarafından uygulama ile temininde bulunduğu İstanbul’da ekonominin gerçekleştirilmekte olan güçlük çekilen ve nitelikli sektör temsilcileri ile ihtiyaçlarını karşılayacak diğer uygulamalar ve işgücü gerektiren çalıştay ve toplantılar nitelikte işgücünün projeler kapsamında bilişim sektöründeki gerçekleştiren İŞKUR, yetiştirilmesine yönelik bilişim ve imalat mesleklerde kursiyerlerin eğitim modüllerinin ve akredite edilmiş mesleki sektörde aranan sektörlerindeki program altyapısının eğitim sağlayıcılarından niteliklere sahip mesleklerde düzenlenen hazırlanması” kendilerine uygun zaman işgücünü yetiştirmek işbaşı eğitim kapsamında Bulut ve şartlarda daha etkin için uygulanan projeler programlarının süresi Teknolojileri Uzmanı, 2018 yılında üç aydan ve verimli bir şekilde ile sektöre yönelik Kodlama Uzmanı, Mobil altı aya çıkarılmıştır. eğitim almalarını ve düzenlenen mesleki Uygulama Tasarımcısı, Böylece gençlerin ülke uluslararası geçerliliği eğitim kurslarının Siber Güvenlik Uzmanı, ekonomisi açısından olan sertifika sahibi standartlarını yükseltmiş, Oyun Geliştirme yüksek katma değer olmaları sağlanacaktır. işverenlerin aradığı Uzmanı gibi geleceğin üretme potansiyeli olan Böylelikle kendilerine özelliklere sahip işgücü meslekleri için eğitim sektörlere yönlendirilerek kupon tahsis edilen yetiştirmeye başlamıştır. modülleri oluşturularak kursiyerlerin eğitim bu sektörlerdeki bu mesleklerde almalarını sağlayarak 2015 yılında İstanbul’da nitelikli işgücü verilen eğitimlerin işgücü piyasasında ortaya başlayan eğitimlerden ihtiyacının karşılanması Türkiye geneline çıkan nitelikli işgücü bugüne kadar 4.394 hedeflenmektedir. yaygınlaştırılmasına ihtiyacının daha kısa kursiyer yararlanmıştır. Bu Ayrıca siber güvenlik, yönelik çalışmalar sürede ve daha esnek eğitimlerde diğer mesleki bulut bilişim, oyun yapılmaktadır. bir şekilde karşılanmasını eğitimlerden farklı geliştirme uzmanı ve mümkün hale gelecektir. olarak eğitici, kursiyer kodlama gibi çağımızın ve hizmet sağlayıcılarda ve geleceğin meslekleri Sonuç özel nitelikler aranmıştır. olarak görülen alanlarda Eğiticilerde sektöre düzenlenecek işbaşı Günümüzde en güncel bilgiye ve teknolojiye yönelik tecrübe ve eğitim programlarına sahip toplumlar sektörle ilgili lisans katılan 18- 29 yaş arası başarıya daha hızlı bölümlerinden mezun gençler için işbaşı eğitim ulaşmaktadırlar. Bilgi olma veya sektöre programlarının süresi İnsan kaynağındaki teknolojileri sektörü olup 9 aya kadar uzatılarak, ilişkin uluslararası artışa rağmen iyi eğitilmiş ve yetişmiş programa katılanlara sertifikalara sahip olma ülkemiz gençleri için sektördeki günlük 75 TL cep harçlığı şartı aranmıştır. Aynı önemli iş ve gelir fırsatları işverenlerin verilmektedir. şekilde kursiyerlerde de sunmaktadır. Yüksek vasıf sektörle ilgili belirlenen talebinin Dijitalleşen sanayide gerektiren ve stratejik alanlarda lisans veya karşılanamamasının nitelikli işgücü ihtiyacının bir öneme sahip olan ön lisans mezunu sebebi, insan karşılanabilmesi adına bu sektörde, ihtiyaçların ulusal kaynakları olma şartı aranmıştır. kaynağının nitelik İŞKUR tarafından bu Böylece eğitimlerin daha yıl ilk defa uygulamaya destekleyecek şekilde olarak sektörün kaliteli bir şekilde doğru geçirilecek bir diğer karşılanması gerek hedef kitleye verilmesi beklentilerini faaliyet ise “Mesleki üretim süreçlerinde sağlanmıştır. karşılayamamasıdır. Eğitimde Kupon Yöntemi” gerek üretim sonrası

52 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

Ayrıca sektörle ilgili bölümlerden mezun olan ancak deneyim eksikliği bulunan genç işgücünün işbaşı eğitim programlarına da yönlendirilmesi beyaz yakalı bu işgücünün tecrübe kazanması açısından oldukça faydalı olacaktır.

Kaynakça

• Ulusal İstihdam Stratejisi (2014-2023), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara, 2013

• Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı (2015-2018), Kalkınma Bakanlığı, Ankara, Mart 2015

• Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesi Projesi, Nitelikli İnsan Kaynağı ve İstihdam Ekseni Mevcut Durum destek hizmetlerinde diyebileceğimiz bir insan kaynağının Raporu, Kalkınma Bakanlığı, Ankara, Mayıs 2013 istihdam önemli ölçüde dönemi yaşayan yetiştirilmesinde artacaktır. Kendine has ülkemiz, sahip olduğu diğer paydaş kamu • 2017 Yılı İşgücü Piyasası Araştırması Bilgi ve İletişim özelliği nedeniyle, BİT genç ve dinamik nüfus kurumları ile birlikte Sektörü Sonuç Raporu, sektöründe oluşturulacak yapısıyla gelecek için şüphesiz İŞKUR’un da İŞKUR, Ankara, her yeni istihdam ümit vaat etmektedir. büyük bir sorumluluğu • Bilgi ve İletişim Teknolojileri çarpan etkisiyle diğer Türkiye’nin elektronik, bulunmakta olup sektöre Sektörü 2017 Pazar Verileri, TÜBİSAD, İstanbul, Mayıs sektörlerdeki istihdama yazılım, donanım ve yönelik uygulanan aktif 2018 iletişim bileşenlerini işgücü programlarının da etki edecektir. • AYDIN, İsmail, Bilişim Sektörü kendi kaynaklarıyla daha da artırılması ve Türkiye’nin Sektördeki Dünyada başta Avrupa ve ülke sınırları ve İstanbul ilinde Potansiyeli, International olmak üzere BİT içinde üretebilecek uygulanan nitelikli bilişim Journal of New Trends in Arts, Sports & Science sektöründe öne çıkmış insan kaynağını, elemanı yetiştirmeye Education – 2012, volume 1 ülkelerdeki çalışan yatırımları ve teşvikleri yönelik mesleki eğitim Issue 1 nüfusun yaşlanmasına hızla oluşturması kurslarının ülke geneline • TÜİK, Hane Halkı İşgücü karşılık demografik gerekmektedir. Sektörün yaygınlaştırılması İstatistikleri açıdan fırsat penceresi ihtiyaç duyduğu gerekmektedir. • İŞKUR, Aylık Bülten Tabloları

2018 | SAYI27 | 53 Endüstri 4.0 ile Geleceğe Bakış

“Global ekonomiye katkısı düşünüldüğünde, Endüstri 4.0 devrimini doğru anlayıp uygularsak ve üretimimiz kadar aynı zamanda teknolojimizi de bu anlamda bu devrimin içine katarsak, en önemlisi mühendisler değil mühendislik bilgisi de olan “bilim insanları” yetiştirmeye odaklanırsak Endüstri 4.0 devriminde üzerimize düşen görevi yapmış oluruz. Geleceğimiz olan nesillere, bunu gerçekleştirebilmeleri için imkan sağlamak bizim görevimizdir. Bunu gelecekteki nesillerimize borçluyuz.” Çetİn Sarpkaya Bahçeşehİr Ünİversİtesİ | WissenTech CEO

54 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

Endüstri Devrimi denince aklımıza ilk olarak fabrikalar, santraller ve bacalarının dumanı tüten tesisler gelir. Üretim sektörü ele alındığında bu gerçekten de normal alışılagelmiş anlayış biçimidir. Ekonomik olarak bakıldığında ise endüstriyi hayatın her alanında görmekteyiz. Bindiğimiz toplu taşıma araçlarından, tükettiğimiz ürünlere, alışveriş merkezlerinden belediye hizmetlerine Her birinde de endüstri ardından ekonomik kadar tüm sektörler devrimlerinden olarak da gelişme aslında kendi başlarına birinin çıkış yaptığını olduğunu görmekteyiz. birer endüstridir. Daha görebiliriz. Bugüne Son sanayi devriminden önce aklınıza gelmeyen kadar endüstride 3 sonra - ki 70’li yıllarda eğitim sektörü de bu faklı gelişme olduğunu olmuştu- aslında endüstrilerden biridir. gördük. Bunlar mekanik endüstrilerde Hayatın tüm alanlarında anlamda çalışan devrim olarak olduğu gibi sürekli cihazların olduğu buhar nitelendirilebilecek gelişim içerisinde devrimi de denilen birçok gelişme olduğu tüm bu yapıları ve Endüstri 4.0 mekanik devrim, söylenebilir. Örnek endüstrileri geliştirmek aslında sadece ilk üretim bandının olarak; teknolojinin ve güçlendirmek kurulması ile beraber bilişim ile entegre gerekmektedir. üretimi kolaylaştırıp gerçekleşen elektrik edilerek operasyonel müşterinin ihtiyaç Günümüz devrimi de denilen teknolojinin (OT) ekonomik şartlarını duyduğu ürünlere seri üretim devrimi ve bilgi teknolojileri (IT) ile entegre haline incelediğimizde global kolay ulaşmasını otomasyonu da içeren teknolojik devrim olarak getirilmesi ile oluşan ekonomi anlamında sağlamakla adlandırılmaktadır. robotik üretim ağları üretimin gelişme kalmayıp aynı Birçok kaynakta veya saniyenin faktörlerinin durduğunu yine bu kavramlara onda birinde işlem ve hatta bazı alanlarda zamanda birçok Endüstri 1.0, 2.0 ve 3.0 yaparak ürünleri resesyona uğradığını teknolojiyi içinde denildiğini görmekteyiz. ayıklayan teknolojiler görmekteyiz. Global barındırarak Global ekonomideki düşünülebilir. Hatta ekonominin tarihini çapraz sektörlerin dalgalanmaları bu birçok büyük fabrika incelediğimizde yeni iş alanları kavramların ortaya yerel üretim ile üretim bu durmanın ve çıkışları ile beraber alanlarını dikey olarak gerilemenin tarih oluşturmasına değerlendirdiğimizde uzmanlaştırarak boyunca 3 kere daha da katkı her bir gelişmenin sadece belirli parçalar oluştuğunu bilmekteyiz. sağlamaktadır.”

2018 | SAYI27 | 55 (örneğin sadece araç kullanılan inisiyatifin elindeki verileri ayna yardımı ile motoru üreten bir halen işletmeler kullanarak sizin giysinin üzerinizde tesis) üreten tesisler tarafından tam olarak adınıza size özel olarak nasıl duracağı da daha oluşturarak ve lojistik anlaşılamamasını indirimleri zaten giymeden gösteriliyor. ağlarını güçlendirerek veya uygulamada planlamış ve sizin en Beğendiğiniz ürün o bu gelişmeye katkıda karşılaşılan zorluklar sevdiğiniz ve evinize mağazada değilse sizin bulunmuştur. Bu konuda sebebiyle tam olarak yakın olan mağaza için özel olarak üretilip bulunan farklı bir çözüm uygulanamamasını çalışanlarına iletmiş adresinize gönderiliyor. de ucuz iş gücünün başlıca sebep olarak durumda, mağaza Alışverişinizin bitiminde olduğu alanlara üretimi gösterebiliriz. çalışanları sizin son yine size favori kaydırmak olmuştur. Bilgi teknolojileri zamanlarda gezdiğiniz giysi alanınızda bir Ancak global ekonomi ile operasyonel web sitelerinden elde sonraki gelişinizde baz olarak alındığında teknolojinin ettikleri bilgi ile hangi kullanabileceğiniz tüm bu yaklaşımlar birleştirildiği birçok tarzlardan hoşlandığınızı indirim mobil üzerinden ve inovatif fikirler alan Endüstri 4.0 ile tek bir tıkla tablette tanımlanıyor. Bunların maalesef ekonomik karıştırılmaktadır. Her görebiliyor. Sevdiğiniz bir veya birkaçını olarak resesyona engel ne kadar bahsi geçen mağazanın bulunduğu zaten birçok firma olamamıştır. 2015- entegrasyonun bazı bölgeye girdiğinizde uygulamaya başlamış 2016 ve 2017 verilerine kısımları Endüstri 4.0 size bu konuda adınıza durumda ve belki de bakıldığında ise dünya tanımına uyuyor olsa tanımlanan indirim, çapraz sorgular ile global ekonomisi ancak da inisiyatifte asıl SMS veya diğer mobil sizinle ilgili birçok bilgi %2,9 büyüyebilmiştir. bahsedilen kavramların kanallardan gönderiliyor daha işlenmeyi bekliyor. Ayrıca Batı’nın girmiş olduğu ekonomik güç uygulanmamasından ve aynı zamanda Vermiş olduğumuz dengelerine bir de dolayı bu inisiyatifi mağaza çalışanları da örnekte de görüldüğü doğudan yükselen Çin tam olarak bu konuda bir ileti üzere Endüstri 4.0 ve Hindistan’ın güçleri yansıttığını maalesef alıyorlar. Aldıkları aslında sadece eklenince durum söyleyememekteyiz. inisiyatif ile sizi arıyorlar üretimi kolaylaştırıp daha da karmaşık Üretimin farklı veya sizin mağazaya müşterinin ihtiyaç bir hal almıştır. Tüm teknolojik yapılarla gelmenizi bekliyorlar. duyduğu ürünlere kolay bu sebeplerden (büyük veri “big data”), Mağazaya girdiğinizde ulaşmasını sağlamakla dolayı Almanya’nın mobil teknolojiler, bilgisayarlı görüntü kalmayıp aynı zamanda öncülüğünde Dördüncü endüstriyel bilgi işleme teknikleri ile birçok teknolojiyi içinde Endüstri ve Sanayi teknolojileri vs.) mağaza sizi tanıyor barındırarak çapraz Devrimi olarak birleştirilmesinden ve size özel bir hoş sektörlerin yeni iş adlandırılan bir inisiyatif sonra yansımalarını geldin mesajı ekranda alanları oluşturmasına kullanılmış ve bunun göreceğimiz Endüstri beliriveriyor. Aynı anda da katkı sağlamaktadır. ekonomiye katkılarının 4.0 için en güzel da satış temsilcisinin Gelecekte üretim olması beklenmiştir. örneklerden biri tabletine sizinle ilgili yapacak olan 2018’in ilk çeyrek de perakende bilgiler yüklenerek fabrikaların ürünlerinin global ekonomik sektörü olmaktadır. ilgili satış temsilcisi yerinde, artık üç boyutlu verileri incelendiğinde Şöyle bir alışveriş bilgilendiriliyor. yazıcılar ile size özel halen beklenilen deneyimi yaşadığınızı Beğenebileceğiniz olarak tasarlayıp hazır patlamanın olmadığını düşünsenize; favori ürünler satış temsilcisi hale getirecekleri görebilmekteyiz. Bunun giyim mağazalarından tarafından sizlere ve teslim sürelerini ardında yatan birden birine gidiyorsunuz, gösterilirken aynı minimuma indirecekleri fazla sebep olsa da ana sevdiğiniz marka zamanda da akıllı sektörler göreceğiz.

56 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

3 boyutlu olarak sizin Endüstri 4.0 aynı düşünce yeteneği ve isteklerinize göre özel zamanda eğitimde iş yükünü kavramsal olarak “basılan” bir de bir dönüşüme yol olarak yönetmeyi ev aslında birkaç yıl açmaktadır. 2020 gösterebiliriz. Ayrıca sonra hayal olmaktan yılından itibaren sayısal okuryazarlık artık çıkacak ve hatta yan ihtiyaç duyulacak olan neredeyse günümüz ürünleri de (akıllı ev beceriler ele alınarak okuryazarlığı ile denk bir sistemleri, güvenlik oluşturulan eğitim beceri olarak görülecek paketi vb.) ev ile programları ile yenilikçi ve neredeyse tüm beraber alabileceğiniz bir eğitim anlayışı da adaylarda aranacaktır. farklı bir sektöre üniversiteyi beklemeden Bunların dışında dönüşecektir. Doğu daha ortaokul ve sayısal ve fen bilgisine ile Batı’nın birleştiği lise seviyesinde bağlı olmayan ama artık lojistik olarak verilmektedir. Bu öğrenmeyi yaşam engellerin olmadığı becerilere örnek biçimi haline getiren bir dünyada gelecekte vermemiz gerekirse ve liderlik yetenekleri oluşacak ekonomiler tecrübeye anlam içeren bireylerin için örneğin Doğudaki katacak şekilde gelecekte oluşacak olan bir milyon insan Batıdaki hissedebilmek, dizayn bu iş yapış şekillerine firmalara tüm Avrupa yeteneği, sanal ortamda adapte olabileceği Birliği’nin sağladığı uyumlu çalışabilme, görülmektedir. Bu katkının 4 katını multi-kültürel bir anlamda özellikle gerçekleştirebilecek yapıda çalışabilmek, eğitimde 5 yaşından potansiyele sahip sosyal zekâ, adaptif itibaren kodlama olacaktır. ve alışılmamış yeteneğinin

2018 | SAYI27 | 57 geliştirilmesi adına parlatma teknolojisinde yalnızca Endüstri 4.0 değerlendirilmelidir. Her da çalışmalar çalışan robotlar ile standartlarını yeni yeni ne kadar Endüstri 4.0, gerçekleştirilmektedir. insan etkileşimini benimsemeye başlayan çoğu üreticinin zihninde Burada edinilen güncelleyerek %50’den bazı üreticiler için hala en önemli devrim beceriler ile beraber fazla verim elde endişe verici olabilir; olarak görülmesine ayrıca ileri seviye etmiştir. Bu gelişmeler ancak insan-robot iş rağmen, yapılacak olan eğitimler de ilkokul, üzerine robotların birliği, daha önce de çalışmalar ile geleceğe ortaokul ve lise üretim döngüsünden belirtildiği gibi, üretim göz kulak olmak da dönemlerinde kaldırılacağı anlamı hattında zaten yer önemli hale gelmiştir. “Genetik Bilimine elbette çıkarılmamalıdır, almaktadır. Bu, akıllı Teknolojinin sürekli Giriş”, “Bilim Tarihi”, aksine Endüstri 4.0 imalat endüstrisinde olarak ilerlemesi ile “Robotik Sistemler ile beraber imalat gerçekleşecek doğal bir birlikte rekabetçi kalmak ve Uygulamaları”, sektöründeki makine evrim olarak görülmeli için üretimin de paralel “İnsansız Hava Araçları”, ve insan rollerinin ve robotik üreticilerinin, olarak geliştirilmesi “Biyonanoteknoloji” ve arttığı, monoton ve iş yerinde yaralanmaları ve el yapımı kaliteli “Mekatronik Sistemleri” tekrarlayan görevlerin önlemek için insan özel ürünlere olan gibi konularda mekanik olan tarafa işçilerin çevresinde talebin artmasıyla, verilerek bireylerin bırakıldığı ve inovatif güvenli olan iş birlikçi imalatçıların Endüstri gelecekteki üretim tarafın biyolojik olarak robotlar geliştirmesine 4.0’ın nimetlerinden teknolojilerine paralel artacağı bir gelecek katkı olarak yararlanması olarak eğitim alması öngörülmektedir. hedeflenmektedir. Bu gelişmeler insan Ayrıca birçok sosyal faktörünün yönetim sorumluluk projesi kalitesini arttırmak için de teknolojik olarak daha fazla sorumluluk şekillendirilerek üstlenmesini ve gerçekleştirilmekte ve sistemlerin daha bu anlamda duyarlı fazla denetlenmesini bireyler oluşturmak sağlayacak gelişmeler adına çalışmalar olarak ön plana yapılmaktadır. Giderek çıkmaktadır. Montaj daha fazla üretici hattı üzerindeki sadece kişiselleştirme insanlar ve robotlar için değil, aynı zamanda arasındaki iş birliği üretim hattında fikri, uzak bir geleceğin daha fazla verimlilik görüşü olmaktan çıkıp için insan bileşenini gerçekleşen bir olgu arttırmaktadır. Bunun haline gelmiştir. 512 en güzel örneklerinden farklı üretim yöneticisi birine Toronto’da yüksek ile gerçekleştirilen bir kaliteli hoparlör üretimi ankette, 2020 yılında yapan bir firmada yani günümüzden 2 rastlamaktayız. Bahsi yıl sonra, firmaların geçen firma üretim %85’inin insan-robot bandında yüksek iş birliğini öngördüğü kaliteli görünümü elde görülmektedir. etmek için kullandığı Bu projeksiyon,

58 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI gerekmektedir. Aslında Endüstri 5.0’dan akıllı makine arasındaki “uygulamalı” bir bu gelişim bize ileride da bahsetmemiz ilişkinin güçleneceği kişiselleştirme belki de üretim yerinde olacaktır. ve çok daha verimli deneyimini tercih işçilerinin çoğunun Daha 4.0 tam olarak hale geleceği bir yapı ederek günümüzden otomasyonun yerlerini uygulanamamışken olarak belirlenmektedir. çok daha ileride alma konusundaki Endüstri 5.0 Bahsi geçen yapıların görebileceğimiz korkularını azaltacak konuşulmaya başlanmış “evlendirilmesi” özel kişiselleştirme yeni bir inisiyatif durumdadır. Aslında ile endüstriyel imkanlarını olmaktadır. Tam tersine Batı ile Doğu’nun otomasyonun yüksek barındırmaktadır. bu yeni dünyada yeni bir sentezi olarak hızlı doğruluğu; Özelleştirmenin beceriler gerekmektedir düşünülmesi gereken insanların bilişsel, modern tüketiciler için ve ancak iş birlikçi bakış ve Endüstri 4.0‘ın eleştirel düşünme çok önemli bir faktör açısıyla elde edilecek bir sonucu olan bu becerileriyle olduğu günümüzde olan bu yeni bakış inisiyatif ise biraz daha birleştirilecektir. bile birçok üretici; açısına karşı kendimizi Doğu’dan, Japonya’dan Tüketicilerin satın örneğin otomotiv açık tutmamız önem gelmektedir. Endüstri aldıkları ürünlerdeki firmaları, üretimde kazanmaktadır. 4.0’ın yaklaşımı akıllı yüksek bireyselleşme insan makine uyumunu teknolojilerin üretim talebi nedeniyle, yakalamak adına Endüstri devrimlerinden ile birleştirilmesi iken, oluşacak olan Endüstri özelleştirme yapılarını bahsederken mutlaka Endüstri 5.0 ise insan – 5.0, ürünlerle oluşturmaktadır.

Sonuç olarak, global ekonomiye katkısı düşünüldüğünde Endüstri 4.0 devrimini doğru anlayıp uygularsak ve üretimimiz kadar aynı zamanda teknolojimizi de bu anlamda bu devrimin içine katarsak, en önemlisi de mühendisler değil mühendislik Birçok sosyal bilgisi de olan “bilim insanları” yetiştirmeye sorumluluk projesi odaklanırsak Endüstri de teknolojik olarak 4.0 devriminde şekillendirilerek üzerimize düşen görevi yapmış oluruz. gerçekleştirilmekte Geleceğimiz olan ve bu anlamda nesillere, bunu duyarlı bireyler gerçekleştirebilmeleri oluşturmak için imkan sağlamak bizim görevimizdir. Bunu adına çalışmalar gelecekteki nesillerimize yapılmaktadır. borçluyuz.

2018 | SAYI27 | 59 Sanayi 4.0’a Bakış: Oracle Türkiye’nin çevik, her bakımdan esnek, kabiliyetli insan gücü ve en güncel teknoloji trendlerine hızlı adaptasyon özellikleri, Endüstri 4.0 dönüşümünün çetin rekabet şartlarında ülkemizi en yukarılara hızlıca taşıyacaktır.

Endüstri 4.0 ile geleneksel imalat sanayi yerini, bilişim teknolojileriyle entegre olmuş üretim sistemlerine bırakıyor. 4. sanayi devrimi olarak kısaca tanımlanan Endüstri 4.0, beraberinde bizim gibi teknoloji sağlayıcıları açısından da çok titizlikle ele alınması gereken bir süreç olacaktır. Üretim odaklı sanayi devriminin bu bağlamda, nesnelerin interneti ve bağlı cihazların direkt veya indirekt olarak üretime etki ettiğini gözlemliyor olacağız. Üretimin nitelik ve niceliklerinin toplam kaliteyi doğrudan etkilediği günümüz şartlarında, sanayi devlerinin ve buna bağlı olarak irili ufaklı pek çok diğer sanayi kurumlarının Endüstri 4.0 devriminden uzak kalması mümkün olmayacaktır. Rekabetin her alanda en çok hissedildiği şu dönemde, kurumların Endüstri 4.0 ve dolaylı sonucu olan bilgi teknolojileri yatırım ve dönüşüm çalışmalarını çoktan başlattıklarını görmekteyiz. “Connected All“ her şey bağlı ilkesi, işte bu devrimde ve dönüşümde bilgi teknolojilerinin ilk giriş noktası olarak kabul edilebilir. Bağlı makineler, çevrim Kıvanç Güler içi üretim bantları, bağlı çalışanlar, bağlı üretim araç ve yöntemleri hemen Oracle Türkİye Bulut Platform Hİzmetlerİ arkasından yine birbirine bağlı üretim sonuçları ile karşımıza çıkıyor olacak. Kıdemlİ Satış Danışmanı Örneğin bir otomobil üreticisi, daha üretim bandı aşamasında ileride birbirine bağlı araçlar (Connected Cars) üretmek ve markanın pazarda farklılaşmasını ve birtakım gömülü yazılımlarla otomobilin rakiplerinden ayrışmasını sağlamak için bilgi teknolojileri bileşenlerini en etkin biçimde kullanacaktır.

60 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

Ana oyuncu olan kanunları ile dönüşümü Endüstri 4.0 teknolojileri geçerlidir. İşgücü ve nesnelerin interneti ve desteklediklerini ve bileşenlerini en diğer alanlarda kaynak dolaylı sonucu olarak gözlemliyoruz. İşte bu etkin biçimde kullanan sıkıntısı yaşamayan bulut bilişim, büyük noktada ülkemizde ülkeleri kendimize sanayimiz, yeni kurulan veri, hızlı veri, gelişmiş de çok daha çevik bir örnek alabiliriz. Ancak fabrika ve benzer analitik araçları hem yönetim sisteminin bu kişisel fikrim; çevik, işletmelerde Endüstri yazılım hem de donanım kanunların yapılmasında her bakımdan esnek 4.0 teknolojileri merkezli tarafındaki çözümler ve devreye alınmasında ve kabiliyetli insan üretim yöntemlerini bu dönüşümün bilgi çok olumlu etkileri gücümüzle birlikte kendi tatbik etmektedir. teknolojileriyle olan olacağı görüşündeyim. iş yapış yöntemlerimizin Gelişmekte olan ülkeler bütünleşme noktaları de sentezlenmesiyle, Peki, Türkiye; Endüstri sanayilerinin gelişmiş olacaktır. Bu bileşenlerin Endüstri 4.0 4.0 dönüşümünde bazı ülkeler sanayilerine etkin kullanılmasıyla dönüşümünde bizi çetin ülkeleri kendine model nazaran bu dönüşümde birlikte üretimin nitelik rekabet şartlarında belirgin avantajları ve niceliklerinde artış, alabilir mi? en üst noktalara bulunmaktadır. Çok randımanlı bir büyüme Elbette alabilir, teknoloji hızlıca taşıyacağı uluslu şirketlerin yeni ve beraberinde gözle üreten ve dünyaya görüşündeyim. yatırımlarında modern görülür maliyet düşüşü yön veren çok uluslu teknolojileri yine olacaktır. Endüstri 4.0 şirketlerin kaynağı çok bizim gibi gelişmekte uluslu ülkelerin yine bu dönüşümüne sanayimiz Dördüncü Sanayi olan ülkelerin devrimde ve dönüşümde yeterince ya da ne Devriminin nitelikli sanayilerinde daha en önde yer aldıklarını kadar hazır diye soracak insan gücünde ve kolay uygulamaktadır. görmekteyiz. Başta olursak, genel olarak istihdam alanındaki Türk ortaklarının, Almanya ve ABD olmak ülkemiz coğrafyasının etkilerini olumlu yatırımcılarının ve üzere, yukarıda saydığım daha önceki sanayi fırsatlara çevirmek devrimlerinde nispeten hükûmetimizin her öncelikli konulardan geri kaldığından hep anlamda destekleriyle biri. Bu konuda bahsederdik; ancak birlikte mevcut fabrika öncelikle bu devrimde bu durumun Endüstri ve işletmelerin de öncü olan ülkeler kolayca bu dönüşüme Endüstri 4.0 4.0 dönüşümü için sanayilerinin dönüşmesi farklılık arz etmektedir. dahil olmasında Türk sürecindeki insan gücü ile geleneksel Türk insanının ve insanının en güncel devinimine göz atmak imalat sanayi demografik yapısının teknoloji talebi itici daha doğru olacaktır. yerini, bilişim en güncel teknoloji güç olacaktır. Bölgesel Sosyal politikalar ve teknolojileriyle trendlerine ne kadar çetin rekabet şartları işbaşı eğitimlerinin hızlı adapte olduğunu da yine bu dönüşümde de desteğiyle entegre olmuş deneyimlemeyenimiz sanayimizin hazır sanayimizdeki insan üretim sistemlerine yoktur. Bu durum hale gelmesine katkı gücü dönüşümünde bırakıyor. sanayimiz için de sağlayacaktır. zorlanmayacağımızı düşünüyorum. Kaldı ki özellikle bu devrimde ileri seviyedeki ülkelerin de şu dönemde robotların üretimde etkin rol almasıyla birlikte iş gücünü, emeği ve hatta sendika kavramlarını yeniden tanımladığını ve buna devrime uygun iş

2018 | SAYI27 | 61 4. SANAYİ DEVRİMİ VE İŞGÜCÜ PİYASASINA OLASI ETKİLERİ

Sanayi 4.0 tüm değer zincirinde sürekli kaynak verimliliğinin sunulmasını ve işlerin demografik değişim ve sosyal faktörleri dikkate alan bir şekilde düzenlenmesini sağlayacaktır. Akıllı destek sistemleri ile çalışanların rutin işleri yapmaktan kurtulup daha yenilikçi katma değerli etkinliklere odaklanmaları mümkün olacaktır. Öte yandan esnek çalışma şekli ile çalışanlar işlerini, özel hayatlarını ve mesleki gelişimlerini daha etkili bir TUĞBA BOZLAR şekilde birleştirme ve daha iyi bir iş-yaşam dengesi oluşturma İSTİHDAM UZMANI fırsatı elde edebilecektir.

62 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

İlk kez 2011 yılında 2011’den bu yana, daha yenilikçi katma Prof. Harald Almanya’da tanımı “Sanayi 4.0” kavramı değerli etkinliklere Hagemann’a yapılan Sanayi 4.0 Alman toplumunda odaklanmaları mümkün göre ise üretimin giderek daha fazla (Dördüncü Sanayi olacaktır. Kagermann’a dijitalleştirilmesi ve gündeme alınmış göre nitelikli işgücünün Devrimi) işin ve küresel olarak birbirine ve başlangıçta yeni az olması sebebiyle, toplumun geleceği bağlanmasıyla birlikte teknolojik üretim ileri yaşlardaki konularıyla yakın ilişki alternatifleri ile ilgili çalışanların emekliliğini Dördüncü Sanayi içerisindedir. Birinci olan bu söylem, giderek ertelemeleri ve daha Devrimi teknoloji sanayi devriminde daha fazla alana yayılmış uzun süre işgücü sektöründeki işsizlik üretim evlerden yeni ve toplumda büyük piyasasında kalmaları hayaletini tekrar kurulan fabrikalara yankı uyandırmıştır. öngörülmektedir. Öte gündeme getirmiştir. taşınmış ve bunun Alman Ulusal Bilim ve Mühendislik yandan esnek çalışma Schumpeter, daha sonucu olarak bazıları Akademisi (ACATECH) şekli ile çalışanlar büyük teknolojik devre dışı kalsa da işlerini, özel hayatlarını Başkanı Henning dinamizmin her zaman çoğu beceri yeni Kagermann yayınlanan ve mesleki gelişimlerini daha yüksek işsizliğe çalışma şartlarına çalışmasında Sanayi daha etkili bir şekilde adapte edilmiştir. 4.0’ı şekillendirilmesi birleştirme ve daha iyi yol açtığı tartışmalarına İkinci ve üçüncü sanayi gereken bir “vizyon” bir iş-yaşam dengesi rağmen, bu tartışmaları devrimlerinde de olarak açıklamakta oluşturma fırsatı elde yersiz bulmakta görüldüğü üzere her ve geleceğin, Sanayi edecektir. artık bu durumun 4.0 altında nasıl sanayi devriminde geçerli olmadığını şekilleneceğini becerilerin değişimi savunmaktadır. anlatmaktadır. Bu ve dönüşümü için şekillenecek geleceğin, Schumpeter teknolojik bir gereklilik ortaya bir zamanlar çözümü değişimi “yaratıcı çıkmıştır. Bugün Sanayi mümkün görünmeyen yıkım” süreci olarak 4.0’da da benzer kaynak ve enerji tanımlamıştır. Bu verimliliği, kentsel durumla karşı karşıyayız. değişim bir yandan üretim ve demografik Bununla birlikte, bu çağın gerisinde değişim gibi toplumsal sanayi devrimi insan meselelerin çözümünde kalmış işlerin, eskiden gücünün teknolojik rol alacağı ifade Sanayi 4.0 tüm beri süregelen değişim hızına nasıl ayak edilmiştir. Sanayi değer zincirinde niteliklerin ve gittikçe uyduracağı konusunda 4.0 tüm değer küçülen sektörlerin birtakım endişelere zincirinde sürekli sürekli kaynak erimesine yol açarken yol açmaktadır. Önceki kaynak verimliliğinin verimliliğinin diğer yandan yeni sanayi devrimleri yeni sunulmasını ve işlerin sunulmasını ve işlerin, firmaların ve işler ve büyüme fırsatı demografik değişim işlerin demografik ve sosyal faktörleri sektörlerin doğmasına anlamına gelirken dikkate alan bir şekilde değişim ve sosyal Sanayi 4.0 ile bazı işlerin ve yükselmesine yol düzenlenmesini faktörleri dikkate açmaktadır. Bu durum, ortadan kaldırılması sağlayacaktır. Akıllı alan bir şekilde ekonomi için bir bütün ve işsizliğin artması destek sistemleri ile yönünde bir endişe çalışanların rutin işleri düzenlenmesini olarak üç önemli soru oluşmuştur. yapmaktan kurtulup sağlayacaktır. ortaya çıkarmaktadır:

2018 | SAYI27 | 63 • İş kaybı tazminatları ya Üniversitesi’nden beyaz yakalı tarafından da kıdem tazminatları Frey ve Osborne’ın yapılması değil, rutin işten çıkarmaların değerlendirmelerine bir etkinlik izleyip etkilerini dengeler mi? göre; yakında Amerika izlemediğidir. Gelecekte Birleşik Devletleri’ndeki bilgisayar teknolojileri • Yeni teknolojiler mevcut işlerin ile bağlantı kurmak için eskisinden daha % 47’si, yerini bilgisayar gerekli olan ek becerileri yüksek ya da daha teknolojilerinin alması elde ettikleri takdirde, düşük seviyede beceri tehlikesiyle karşı sadece yukarıda sayılan düzeyi mi gerektirir? karşıyadır. Almanya alanlarda faaliyet • Yeni teknolojiler için de yapılan benzer gösterenler değil aynı gelir dağılımını nasıl bir araştırma, dijital zamanda yüksek vasıflı etkiler? Yeni emek devrim sonucunda işçiler de dijital devrimin tasarrufu teknolojiler işlerin % 59’unun risk kazananları arasında gelir ve refah dağılımı altında olduğunu ifade yer alabileceklerdir. Bu ile ilgili daha fazla etmektedir. Bu oran durumda gelecekte eşitsizliğe yol açar mı? OECD üye ülkeleri için teknoloji sektöründe % 57’dir. Daha derin daha yüksek işsizliği Gelecek belirsiz analizler, bilgisayar önlemek adına pahalı olduğundan ve teknolojilerinin bir işgücü piyasası istihdamı, becerileri yapılan işlerin yerini politikası olarak ve gelir dağılımını alma olasılığının araştırma ve eğitim ön etkileyecek yeni farklı çalışan gruplar plana çıkmaktadır. teknolojilerin arasında büyük ölçüde ötesinde pek çok farklılık gösterdiğini Brynjolfsson ve başka ekonomik, ortaya koymaktadır. McAfee’ye göre ikinci politik ve sosyal faktör Örneğin doktorlar makine çağı, iki çalışan bulunduğundan, ya da kimyagerler ve grubu arasında bir da etkileyeceği güvenilir ampirik fizikçiler gibi bilimsel kutuplaşmaya sebep düşünülmektedir. öngörüler yapmanın çalışmalar yürütenler, olmaktadır: Bunlardan Levy ve Murnane’e neredeyse imkânsız akademisyenler birincisi yapacağı iş göre bunun sebebi, olduğu ifade bilgisayarlar tarafından ve yenilikçi meslek yeni bilgi ve iletişim edilmektedir. dikte edilen vasıfsız, alanlarında çalışanlar teknolojisindeki Bununla birlikte, pek etkilenmezken, düşük ücretli çalışanlar ilerleme ile vergi yeni teknolojilerin nakliye ve lojistikte iken, diğer grup Sanayi beyannamelerinin yaygınlaşması nedeniyle görev yapan, ofis 4.0’ı yöneten yüksek hazırlanması gibi oluşacak yeni işler işleriyle ilgilenen ücretli ve nitelikli belirli kurallara ve yerine daha çok risk çalışanlar otomasyona çalışanlardır. Dijital altında olan mevcut karşı büyük oranda devrimin, geçmiş usullere dayanan daha işlerin gelecekteki savunmasızdır. teknolojik devrimlerde karmaşık görevlerin durumları hakkında olduğu gibi sadece de otomasyonunun tahmin yapmak Çoğu araştırmaya göre vasıfsız işçileri değil, mümkün olmasıdır. nispeten daha kolay belirleyici faktör, ilgili orta seviye yeterlilik “İşlerin Geleceği, olacaktır. Oxford işin mavi yakalı ya da düzeyindeki çalışanları Dördüncü Sanayi

64 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

Devrimi için İstihdam, sadece 2 milyon bilgisayar, doğa bilimleri işinde çalışan ve Beceri ve İşgücü yeni iş oluşturulması ve mühendislik gibi zehirli buharı soluması Stratejisi” başlıklı Dünya karşısında 7,1 milyon alanlarda daha fazla nedeniyle yüksek Ekonomik Forumu rutin işin ortadan paya sahip olması talep kanser riskiyle karşı için Ocak 2016’da kalkması sonucu edilmektedir. karşıya kalan işçiler yapılan ve önde gelen olacaktır. Buradan yerine endüstriyel Teknolojik Gelişmelerin 350 büyük şirketin hareketle hâlihazırda robotlar kullanılmasıdır. İşler Üzerindeki Olumlu yöneticilerinin katıldığı işgücü piyasasına Tabi ki daha önce Etkileri anket çalışmasının girişlerinde engeller bu alanda çalışan sonucuna göre; 2015- bulunan kadınların Teknolojik değişimin yol işçinin iş sağlığı ve 2020 döneminde gelecekte yapısal açacağı bazı iş kayıpları güvenliği çerçevesinde, gelişmiş ekonomiler olarak daha yüksek bir bakıma faydalı insana yakışır bir işte için yaklaşık 5 milyon iş bir işsizlik oranıyla olarak görülmektedir. çalışmasının sağlanması kaybı öngörülmektedir. karşılaşmalarının Bu durumun güzel bir da son derece Bu, özellikle IT sektörü önüne geçmek için örneği, bir zamanlar önemlidir. Toplumsal başta olmak üzere kadınların matematik, otomobilin cilalanması refah düşünüldüğünde

2018 | SAYI27 | 65 yeni teknolojilerin, 4.0’ın verimlilikte Sonuç olarak, dünya Ayrıca dijitalleşen riskleri barındırdığı %30-40’lık bir artış dijital dönüşüme sanayinin önemli bir kadar önemli fırsatlar sağlayabileceği geçerken bu duruma bileşeni haline gelen doğurduğu da gözden öngörülmektedir. kayıtsız kalmak mümkün bilişim sektörüne kaçırılmamalıdır. Bu Bu potansiyeli olamayacağı gibi bu hızlı yönelik uygulamalarımız bakımdan, ekonomilerin kullanabilmenin ve geçişte geri kalmamak da hayata geçirilmiştir. yeniden yapılandırılması Sanayi 4.0 fırsatından ve oluşabilecek riskleri Bu kapsamda,2018 daha eski bir sanayi yararlanabilmenin en aza indirmek yılında, bilişim ve ekonomisinden modern yolu da işgücünün adına sadece işgücü imalat sektörlerindeki bir ekonomiye geçişte niteliklerini yeni piyasasında değil tüm mesleklerde düzenlenen yeşil büyüme stratejileri teknolojiyi kapsayacak ekonomik ve sosyal işbaşı eğitim için seçenekleri şekilde geliştirmek alanda kamu, özel programlarının süresi 3 güçlendirmektedir. ve işgücünün sektör ve sivil toplum aydan 6 aya çıkarılmıştır. Dijital devrimin, sadece doğru beceriler olmak üzere tüm Ayrıca Ağustos ayından materyal verimliliğini ile hazırlanması taraflara sorumluluklar itibaren siber güvenlik, değil, doğal kaynakların ve donatılmasını yükleyen politika bulut bilişim, oyun kullanımında da sağlamaktır. düzeyinde tedbirler geliştirme uzmanı ve verimliliği artıracağı almak ve stratejik kodlama gibi alanlarda Ayrıca Sanayi 4.0 ile değerlendirilmektedir. hedefler koymak düzenlenen işbaşı üretim süreçlerinde Bu dönüşüm sayesinde elzemdir. eğitim programlarına otomasyona yenilenemez kaynakların katılan 18- 29 yaş arası geçilmesiyle birlikte mutlak kullanımında İŞKUR’un Sanayi 4.0 gençler için işbaşı ucuz işgücüne sahip da genel bir azalma Çerçevesinde Yürüttüğü eğitim programlarının ülkelerin bu sebeple olması beklenmekte Çalışmalar süresi 9 aya kadar elde ettiği rekabet ve ekonomik, ekolojik uzatılmış olup programa üstünlüğü sona İŞKUR olarak, Ulusal ve sosyal boyutu katılan gençlere günlük erecektir. Bu durumda İstihdam Stratejisi, Orta dikkate alındığında 75 TL cep harçlığı yapılması gereken Vadeli Program vb. sürdürülebilir kalkınma verilmektedir. hedeflerine de adımlardan ilki beceri üst politika belgeleri katkıda bulunacağı açığının tespitidir. Daha ve Kurumumuz Teknokentler, Ar-Ge düşünülmektedir. sonraki adım ise bu stratejik dokümanları Merkezleri, Tasarım Yapay zekâ gibi beceri açığını kapatacak doğrultusunda Merkezleri ve bilişim teknolojiler küresel ve Sanayi 4.0’ı sanayi sektörünün sektöründe faaliyet üretim sistemlerini kucaklayacak politikalar ihtiyaç duyduğu gösteren işyerlerinde dönüştürmekte, geliştirmektir. Örneğin nitelikli işgücünün geleceğin meslekleri fabrika süreçleri Güney Kore Sanayi yetiştirilmesine olarak öngörülen ve küresel tedarik 4.0’a hazırlık sürecinde yönelik çalışmalarımızı mesleklerde zincirlerinin yönetimi verimlilik artışı, sürdürüyoruz. düzenlenecek işbaşı etkilenmektedir. Bu altyapının geliştirilmesi 2018 yılında 120 eğitim programları durum ülkeler arasında ve kilit sektör önceliğini bin vatandaşımız düzenlenecektir. yeni bir rekabet dikkate alarak beşerî imalat sektöründe Böylece bu dalgasına yol açmakta sermayesini geliştirmeye düzenlenen işbaşı programlardan olup doğru bir şekilde yönelik bir dizi plan eğitim programlarından yararlanan gençler yönetildiğinde Sanayi hazırlamıştır. yararlanmış olacaktır. ile dijital dönüşümü

66 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI sağlayacak nitelikli işgücünün yetiştirilmesine katkı sağlanacaktır.

Dijital ekonominin ihtiyaçlarını karşılamak ve nitelikli işgücü yetiştirmek maksadıyla İŞKUR olarak 2014 yılından itibaren bilişim sektörüne yönelik mesleki eğitim kursları düzenlenmektedir. Söz konusu eğitimlerde diğer mesleki eğitimlerden farklı olarak eğitici, kursiyer birleştirilmesini çıkan nitelikli işgücü ekonominin ihtiyaçlarını ve hizmet sağlayıcılarda içerecek şekilde ihtiyacının daha kısa karşılayacak şekilde özel nitelikler mesleki eğitimler sürede ve daha esnek nitelikli işgücünün aranmaktadır. Bugüne düzenlenecektir. bir şekilde karşılanması yetiştirilmesine katkı kadar yaklaşık 5 bin mümkün olabilecektir. sunmayı hedefliyoruz. Bunun yanı sıra bu yıl kişinin faydalandığı ilk defa uygulamaya Öte yandan bu eğitimler sonunda, geçirilecek bir diğer uluslararası kurum ve katılımcılar uluslararası Kaynakça faaliyetimiz ise “Mesleki geçerliliği bulunan kuruluşlarla işbirliğinde Eğitimde Kupon • Mesnard, Xavier, What sertifikalara sahip yürüteceğimiz happens when robots Yöntemi” uygulamasıdır. olmaktadır. vasıtasıyla Sanayi 4.0 take our jobs? https:// Bu uygulama ile www.weforum.org/ kapsamında işgücüne agenda/2016/01/ what- Ayrıca Milli İstihdam temininde güçlük gerekli becerilerin happens-when-robots- Seferberliği kapsamında, çekilen ve nitelikli kazandırılması ve hizmet takeour-jobs Türkiye Odalar işgücü gerektiren • Grut, Oscar Williams, 3 of the sunum kapasitemizin World’s 10 Largest Employers Borsalar Birliği (TOBB) bilişim sektöründeki geliştirilmesine yönelik Are Replacing Workers With ile Mesleki Eğitim mesleklerde, gençlerin iyi uygulamaların Robots, Business Insider, kendilerine uygun 2016, https://www.weforum. ve Beceri Geliştirme hayata geçirilmesi org/ agenda/2016/06/3- İşbirliği Protokolü zaman ve şartlarda, planlanmaktadır. of-the-worlds-10- (MEGİP) imzalanmıştır. akredite edilmiş mesleki largest-employers-are- replacingworkers-with-robots Protokol kapsamında, eğitim sağlayıcılarından İŞKUR olarak • Stock, T. ;Seliger G. işgücü piyasasının eğitim almalarını ve geliştireceğimiz projeler Opportunities of Sustainable talep ettiği niteliklerde uluslararası geçerliliği ve programlar yoluyla, Manufacturing in Industry 4.0, ScienceDirect, 2016. işgücünün yetiştirilmesi olan sertifika sahibi geleceğin beklentilerine Rübmann Michael, Lorenz için kamu-özel sektör olmalarını sağlayacağız. daha hızlı ve etkin Markus,Gerbert Philipp, Industry 4.0: The Future of işbirliğinde teorik ve Böylelikle işgücü bir şekilde cevap Productivity and Growth in uygulamalı eğitimlerin piyasasında ortaya verebilmek adına dijital Manufacturing Industries

2018 | SAYI27 | 67 Endüstri 4.0’ın İş Gücüne Yansımaları ve Geleceğin Becerileri

İlk çağlardan günümüze farklı biçimlerle karşımıza çıkan bireyin üretimi; önceleri taş, metal gibi ögelerin üretimi ile insan hayatını kolaylaştırmaya çalışırken bugün geldiği noktada geliştirdiği algoritmalarla kendi yerine iş görecek, iletişim kuracak insan benzeri zeki makineleri tasarlamaktadır. İnsanoğlu tarafından oluşturulan bu algoritmaların “insanoğlunun hayatını nasıl şekillendireceği ve biçimlendireceği” sorusu ise son dönemin dikkat çekici Dİlay GÜVENÇ konularından biridir. Öğr.Gör./ Kocaelİ Üniversİtesİ

68 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

Makineleşme ve otomasyon ile kitlesel bir işsizliğe yol açan her endüstri devrimi, aynı zamanda yeni teknolojilerin getirdiği yeni üretim/ hizmet alanları ve imkanları ile birlikte insanoğlunun hayatını şekillendirmektedir. Kitlesel işsizliğe ilişkin endişeler ve yeni teknolojilere yönelik direnç elbette ilk kez yaşanmamaktadır. Teknolojik kökenli işsizlik tarih boyunca defalarca gözlemlenen bir olgudur. Endişeler olacağı gibi birçok soru ekonomik, toplumsal ve 18. yüzyıldan farklı karşımıza çıkmakta işgücü piyasası sorunları olmamakla birlikte, ve ivedilikle yanıt bizi beklemektedir. yaşanacaklar açısından beklemektedir. Geleceğe yönelik elbette farklılıklar ortaya işsizliğin artacağına ve çıkacaktır. Dördüncü Gelecekte birçok alanda robotların insanların Sanayi Devrimi birçok iş gücü özelliklerinin işlerini ellerinden fırsat ve tehdidi içinde değişmesi, birçok alacağına ilişkin sorulara barındırmaktadır. mesleğin yok olması, net bir cevap vermek Devrimin sadece üretim yeni mesleklerin ortaya mümkün olmamakla sürecini etkileyeceği çıkması beklenmektedir. birlikte, geçmiş düşüncesi elbette yalın Bu noktada önemli olan, tecrübeler ile edinilen kalmaktadır. Diğer sürece uyum sağlamayı verilerin ne yönde bir üç devrimde olduğu başarmak ve fırsatlar ilerleme sağlayacağı gibi Endüstri 4.0 ile tehditleri doğru İşgücü ile iş yerinin ve etki göstereceğine sürecinde de temelde tespit edebilmektir. ilişkin değerlendirme üretim aşamasındaki Ütopik veya distopik organizasyonunu yapılabilmektedir. yaşanan dönüşüm, yaklaşımlar çözüme ve işleyişini çalışma ilişkilerini ve Sanayi devrimlerinin ilişkin sonuç yalnızca verimliliği dolayısıyla toplumsal, doğurmayacaktır. işgücü açısından ekonomik, hukuki yapıyı arttırma hedefiyle iki temel sonucu da ciddi boyutlarda Geleceğimiz; değil, insanların dikkati çekmektedir. etkileyecektir. Bu seçimlerimiz ve Birinci sonuç olarak, süreçte üretim eylemlerimiz ile gelecekteki işlerini çalışma sürekli olarak süreçlerinin nasıl şekillenecektir. de sağlayacak azalmaktadır; ikincisinde biçimleneceği, Dördüncü Endüstriyel biçimde yeniden ise çalışma ve kariyer çalışma kavramının Devrimde de imkânına sahip nasıl dönüşeceği, diğerlerinde olduğu gibi tanımlamak olabilmek yüksek vasıf yeni becerilerin neler üretim hızla gelişirken gerekmektedir.” gerektirmektedir.

2018 | SAYI27 | 69 Oxford Üniversitesinde 2013’te Frey ve Osborne tarafından gerçekleştirilen çalışmada, toplam ABD istihdamının neredeyse yarısının bilişim nedeniyle kaybolma riski altında olduğu ifade edilmektedir. Söz konusu çalışmada işler düşük, yüksek ve orta risk gruplarına ayrılmakta ve gelecekte ulaşım, üretim, onarım, inşaat, tarım, balıkçılık gibi alanların yüksek risk; yönetim, finans, mühendislik, bilgisayar, sanat ve medya gibi alanların ise düşük risk grubunda oldukları belirtilmektedir.1 Şekil 1 Management, Business, and Financial Taken from Frey & Computer, Engineering, and Science Osborne (2013) Education, Legal, Community Service, Arts and Media Healthcare Practitioners and Technical Service Sales and Relnted Office and Administrative Support Farming, Fishing, and Forestry Construction and Extraction Installation, Maintenance, and Repair Production Transportation and Material Moving 400M Low Medium High 33% Employment 19% Employment 47% Employment 300M

200M Employment 100M

0M 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 Probability of Computerisation

FIGURE III. The distribution of BLS 2010 occupational employment over the probability of computerisation, along with the share in low, medium and high probbality categories. Note that the total area under all curves is equal to total US employment.

İş gücü piyasasını inceleyen bir başka çalışmada Fölster, İsveç’teki mevcut işlerin %50’sinden fazlasının önümüzdeki 20 yıl boyunca bilgisayarlar ve robotlarla değiştirilebileceği sonucuna varmıştır. Bu değişim sürecinin iş gücü piyasasını eşit bir şekilde etkilemeyeceği aşikârdır. Bu noktada iş gücü piyasasının “düşük yetenekli/düşük ücretli” ve “yüksek becerili/yüksek ücretli” gibi segmentlere ayrılması öngörülmektedir.2

İşin geleceğini konu edinen Futures of Jobs3 raporunda (2016) ise beş yıldan az bir süre sonra, otomasyonla 5 milyon işin kaybolmasının beklendiği belirtilmektedir. Ayrıca rapor, teknolojik gelişmeler ile yeni işlerin de ortaya çıkacağını; ancak gelecekteki iş gücü piyasasında rekabet edebilmek için otomasyondan daha az doğrudan etkilenen mesleklerde olanların bile beceri setlerini güncellemesi gerekeceğini vurgulamaktadır.4

İşgücü ile iş yerinin organizasyonunu ve işleyişini yalnızca verimliliği arttırma hedefiyle değil, insanların gelecekteki işlerini de sağlayacak biçimde yeniden tanımlamak gerekmektedir. Geleceğin işletmelerinde işgücü olarak yer almanın tek yolu, gelecekte geçerliliği olacak yeni becerilere uyum sağlamak ile mümkün

70 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI olabilecektir. Gerek ile eğitim dönemi çocuklarımıza sadece alanlarında idi. Tipik mevcut iş gücünün, tamamlanmadan kodlama ve robotik yeni işçiler; fast food gerekse potansiyel ve hatta her geçen bilgisinin verilmesi ile restoranları da dahil işgücünün bu beceri gün değerini yitiren mümkün olamayacaktır. olmak üzere yiyecek setlerine sahip olmaları bilgi ve becerilerin Gelecekte kariyer içecek kuruluşlarında süreç açısından kritik gelecek için bir anlamı imkanına sahip çalışanlar, sağlık önem taşımaktadır. kalmamaktadır. Buna olmak için “21. yüzyıl hizmetlerinde Bu noktada günümüz ek olarak, hayatımıza becerileri” veya “dijital temelde hemşireler eğitim ve öğretim yeni giren öğrenen beceriler” olarak ve özel hastanelerdeki sistemlerinin geleceğe makineler (yapay zekâ) adlandırılan yeni bir yardımcı personel uyarlanması, geleneksel bilgiye ilişkin ihtiyaçları beceri setine ihtiyaç ile evlerde çalışan eğitim modellerinin fazlası ile karşılamakta duyulacaktır. Gelecekte özel hemşirelerden ve içeriklerinin dijital iken insana özgü iletişim istihdam edilebilirlik oluşmaktaydı. İş dünya ve piyasalara (nesnelerin interneti) ve kariyer imkanları, hizmetlerinde uygun biçimde revize ve hatta yenilikçilik gibi sahip olunan diploma ise temelde veri edilmesi gereklidir. konularda da hızla yol ve sertifikalara yani işleme, kopyalama Burada unutulmaması almaktadır. Geleneksel ne bildiğinize göre ve enformasyon gereken etkilerden birisi eğitimle, gelecek değil; neyi, nasıl ve ne ulaştırmayla uğraşan de giderek artmakta işgücü piyasası için kadar öğrenip kendinizi rutin enformasyon olan bilginin yayılım gerekli becerilere sahip geliştirebildiğinize göre işçileri yer alıyordu. ve tüketim hızıdır. olamayan insanların biçimlenecektir. Yeni işçilerin birçoğu Değerli bir kaynak olan kadındı, düşük ücretliydi “ne yapacağı?” önemli ABD’de 1973-1980 yılları “bilgi” bugün itibarıyla bir sorun olarak ve kariyer beklentileri arasında 13 milyon yeni 5 kolayca ulaşılabilecek yoktu. karşımızdadır. iş oluşturuldu. Bunların durumdadır. Bu büyük kısmı özel 2020’ye gelindiğinde, genel olarak bilginin Sanayi Devrimi’nden sektörde ve %70’ten çoğu mesleğin temel değersizleştiği anlamına beri işsiz kalmamak fazlası ise hizmetler, beceri setinin üçte gelmemektedir; için makineyle perakende ve ticaret birinden fazlasının, ancak bilginin biçim rekabet etmek değiştirdiğini ve zorunda kalan insan, kullanım değerinin gelecekte istihdam arttığını söylemek edilebilirliği için hangi mümkündür. Yani kıt becerilere sahip olması olmayan ve herkesin gerekmektedir? sahip olabileceği bir Bu becerilerin bilgi, değerini her gün neler olduğunun her dakika yitirmekte; ancak bilginin kullanımı ve gerekliliklerinin ile değerinin arttırılması, doğru belirlenmesi bilgiler arası ilişkilerin ve tanımlanması kurulabilmesi ve son derece sentezlenerek bilginin önemlidir. İşgücünün daha anlamlı hale geliştirilmesine getirilmesi önem yönelik çalışma ve kazanmaktadır. tartışmaların çoğu kod yazma gibi özel Geleneksel becerilere odaklanmış eğitimin sağladığı olmasına karşın ne bilişsel öğrenme yazık ki gelecek,

2018 | SAYI27 | 71 bugün iş için hayati Danışmanlığı, Karantina geleceğin becerilerinin • Dijital Okuryazarlık: öneme sahip olmayan Uygulayıcılığı, Bellek belirlenmesi ve Bilgisayarla ilgili becerilerden oluşacağı Büyütme Cerrahlığı, edinilmesi son derece düşüncede yetkinlik belirtilmekte ve 2020 Avatar Yöneticiliği, önemlidir. kadar içerik bulma, için gerekli 10 temel Sanal Avukatlık, Sanal değerlendirme, Dünya Ekonomi Forumu, beceri; karmaşık Polis, Sanal Kargaşa kullanma, paylaşma tüm çocukların ihtiyaç problem çözme, Düzenleyiciliği, Su ve oluşturma imkanı eleştirel düşünme, Tüccarlığı, Uzay Pilotları, duyduğu 8 dijital yaşam insan yönetimi, iş Uzay Mimarları ve Uzay becerisini aşağıdaki • Dijital Haklar: birliği, duygusal zekâ, Tur Rehberleri şeklinde şekilde sıralamakta ve Mahremiyet, fikri 8 yargı ve karar verme, sayılabilmektedir.7 tanımlamaktadır: mülkiyet, ifade hizmet oryantasyonu, özgürlüğü ve nefret Henüz hayatımıza • Dijital Kimlik: Birinin müzakere becerileri ve dolu konuşmadan girmemiş ancak yakın çevrim içi kimliğini ve bilişsel esneklik şeklinde korunma hakları dahil sıralanmaktadır.6 gelecekte karşılaşmamız itibarını yaratma ve muhtemel olan yönetme becerisi. olmak üzere kişisel ve “The Shape of Jobs to mesleklere ilişkin yasal hakları anlamayı Come: Possible New beceriler tam olarak • Dijital Kullanım: ve bunları yerine Careers Emerging from belirlenememiş Çevrim içi ve çevrim getirme becerisi. Advances in Science olmasına rağmen, kesin dışı hayat arasında Ancak teknolojik and Technology 2010- olan mevcut geleneksel sağlıklı bir denge değişikliklerin, 2030 (Gelecekteki eğitim sisteminde bu kurmak için dijital İşlerin Şekli: Bilim ve becerilerin yokluğudur. cihazları ve medyayı çalışanların mevcut Teknolojide Kaydedilen Geleceğin teknolojisi ile kullanma yeteneği. beceri setlerinin raf İlerlemeler Sonucunda yaşayacak ve çalışacak ömrünü kısalttığı ve Ortaya Çıkan Olası Yeni çocuklarımız için • Dijital Koruma: Çevrim bunun tüm endüstriler Kariyerler)” başlıklı içi olarak sorunlu için geçerli olduğu, 2010 yılında Fast Future içeriği ve riskleri bu nedenle teknik tarafından hazırlanan yönetme, önleme ve becerilerin güçlü, sosyal raporun hedefi, bilim sınırlama becerisi. ve iş birliği becerileri ve teknolojideki ile tamamlanması • Dijital Güvenlik: Siber ilerlemelerden gerekliliği unutulmamalı tehditleri tespit etme, kaynaklanabilecek ve çalışanların en iyi uygulamaları meslek türlerine ilişkin anlama ve veri becerileri sıklıkla örnekleri vurgulamaktır. 9 koruması için uygun güncellenmelidir. Raporda, Profesyonel güvenlik araçlarını Futuristler Derneği Gelecekte kariyer Sonuç olarak, gelecekte ve Hızlı Geleceğin kullanma becerisi. teknolojinin insana imkanına sahip Küresel Ağı üyeleri ile • Dijital Duygusal Zekâ: dair tanımladığımız gelecekte ön plana olmak için Empati kurma ve birçok faaliyeti yerine çıkacak işlerin listesi “21. yüzyıl başkalarıyla çevrim getirebileceği bilinmekte çıkarılmıştır. Bu listede içi ilişkiler kurma ve beklenmektedir. adını duymadığımız ve becerileri” veya becerisi. Endüstri 4.0 ve hatta içeriğini hayal bile “dijital beceriler” bileşenleri olarak edemediğimiz birçok olarak adlandırılan • Dijital İletişim: Dijital sayılan teknolojilerin; meslek bulunmaktadır. yeni bir beceri teknolojiler ve medya verimliliği arttırma, Bunlardan bazıları; kullanarak başkalarıyla maliyetleri düşürme, Organ Yapıcılığı, setine ihtiyaç iletişim kurma ve iş kişiselleştirilmiş ürün Yaşlılık Yöneticiliği/ duyulacaktır. birliği yapma imkanı. bandı ve büyük veri

72 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI ile pazarlama gibi avantajları, endüstrinin üretim tarafını oldukça heyecanlandırmaktadır. Buna karşın sürecin iş, meslek, becerilere ilişkin yıkıcı etkisi ve bu etkinin boyutlarının henüz netlik kazanmaması, çalışanlar ve potansiyel iş gücü için tedirginliğe yol açmaktadır. Teknolojinin gelecekte emek talebini azaltmasına dair beklenen etkinin nasıl hafifletileceği ve insanların hızla değişen 4.0 ile hedeflenen 6. https://www.weforum.org/ www.princeton.edu/ceps/ teknolojiye alışmalarının agenda/2016/09/job-in- workingpapers/163blinder. ve uyum sağlamalarının verimlilik ve etkililik 2025-skills-sectors-to-focus- pdf erişim tarihi:11.11.2017 nasıl gerçekleştirileceği, artışı sağlanmalıdır. on/ erişim tarihi: 23.02.2018 • http://www3.weforum.org/ gelecekte emeğe ilişkin 7. http://fastfuture. docs/WEF_Future_of_Jobs. Dipnotlar com/wpcontent/ temel sorular olacaktır. pdf 1. FREY C.B., OSBORNE M. A., uploads/2010/01/ • https://www.weforum.org/ The Future Of Employment: FastFuture_ Bu noktada, teknolojinin agenda/2016/09/job-in- How Susceptıble Are Jobs Shapeofjobstocome_ 2025-skills-sectors-to-focus- işe yönelik olumsuz To Computerısatıon? 2013 FullReport1.pdf erişim tarihi: on/ https://www.oxfordmartin. 27.02.2018 etkilerinin “beceri • KUMAR K., Sanayi Sonrası ox.ac.uk/downloads/ 8. https://www.weforum.org/ Toplumdan Post Modern devrimi” ile bertaraf academic/The_Future_of_ agenda/2016/06/8-digital- Topluma Çağdaş Dünyanın edilmesi, yani Employment.pdf erişim skills-we-must-teach-our- Yeni Kuramları s:41 Dördüncü tarihi:17.11.2017) geleceğin işletmeleri children/ erişim tarihi: Baskı,2013, Dost Kitapevi, ve işgücü piyasasında 2. BLİNDER A ,Education for the 22.02.2018 Ankara teknoloji-insan Third Industrial Revolution, 9. https://www.weforum.org/ • https://www.weforum.org/ S. Princeton University agenda/2016/01/what-is- uyumunun sağlanması agenda/2016/09/job-in- CEPS Working Paper No. the-future-of-your-job 2025-skills-sectors-to-focus- hedeflenmelidir. Dijital 163 May 2008, https:// on/ erişim tarihi: 23.02.2018 www.princeton.edu/ceps/ yaşam becerileri ile • http://fastfuture. workingpapers/163blinder. Kaynakça com/wpcontent/ insana özgü, duygusal pdf erişim tarihi:11.11.2017 • FREY C.B., OSBORNE M. A., uploads/2010/01/ zekâ ve bilişsel esneklik, 3. http://www3.weforum.org/ The Future Of Employment: FastFuture_ çeviklik, müzakere docs/WEF_Future_of_Jobs. How Susceptıble Are Jobs Shapeofjobstocome_ pdf becerileri, eleştirel To Computerısatıon? 2013 FullReport1.pdf erişim tarihi: düşünme, insan 4. https://www.weforum.org/ https://www.oxfordmartin. 27.02.2018 yönetimi, iş birliği, agenda/2016/09/job-in- ox.ac.uk/downloads/ • https://www.weforum.org/ 2025-skills-sectors-to-focus- academic/The_Future_of_ agenda/2016/06/8-digital- yargı ve karar verme, on/ Employment.pdf erişim skills-we-must-teach-our- hizmet oryantasyonu 5. Kumar Krishan, Sanayi tarihi:17.11.2017) children/ erişim tarihi: ve öğrenilebilirlik Sonrası Toplumdan Post • BLİNDER A ,Education for the 22.02.2018 gibi beceriler bilgi Modern Topluma Çağdaş Third Industrial Revolution, • https://www.weforum.org/ Dünyanın Yeni Kuramları s:41 S. Princeton University agenda/2016/01/what-is- teknolojileri ile Dördüncü Baskı,2013, Dost CEPS Working Paper No. the-future-of-your-job erişim kaynaştırılarak Endüstri Kitapevi, Ankara 163 May 2008, https:// tarihi: 22.02.2018

2018 | SAYI27 | 73 Endüstri 4.0 vs Eğitim X.O Geleceğin endüstri ekosistemini geliştirecek inovatif ve girişimci bireylere ihtiyacımız var

Dijital dönüşüm, toplumun her kesimini farklı açıdan etkilemektedir. Bu dijital dönüşüm her ülkenin ihtiyaç ve önceliğine göre farklı şekilde yorumlanmakta ve isimlendirilmektedir. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde çoğunlukla Nesnelerin İnterneti, Japonya’da Toplum 5.0, Almanya ve Türkiye’de ise Endüstri 4.0 olarak Prof. Dr. Gültekİn ÇAKMAKCI isimlendirilmektedir. Hacettepe Ünİversİtesİ

74 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

1. Endüstri Devrimi (18. döneminde STEM 3. Altyapı: Veri yüzyılın sonları), su ve istihdam gereksiniminin iletişim altyapısının buhar enerjili mekanik 1 milyona yaklaşacağı güçlendirilmesi üretim tesislerinin ve bu ihtiyacın Endüstri 4.0 devreye girişi, 2. karşılanmasında lisans ve 4. Tedarikçiler: ekosistemin Endüstri Devrimi (20. yüksek lisans mezunları Ulusal teknoloji yüzyılın başlangıcı), esas alındığında tedarikçilerinin tetikleyici gücü olan iş bölümüne dayalı yaklaşık %31 değerinde desteklenmesi nesiller K-12 ve elektrik enerjili kitlesel bir açık oluşacağı 5. Kullanıcılar: üretimin devreye girişi, üniversitelerimizde öngörülmektedir”. Kullanıcıların dijital 3. Endüstri Devrimi yetişecektir. Bilim dönüşümünün (1970’lerin başı), KPMG’nin üretim desteklenmesi ve teknolojinin imalatın otomasyonunu sektöründen 300 CEO ileri safhalara taşımayı ile yaptığı araştırma, 6. Yönetişim: Kurumsal üretildiği bir yer başaran elektronik ve CEO’ların büyük bir yönetişimin olan üniversitelerin bilgi teknolojilerinin çoğunluğunun Endüstri güçlendirilmesi. devreye girişi ve 4. 4.0’ı tehdit değil fırsat bu süreçte çok Endüstri Devrimi olarak gördüğünü ortaya Bu rapor detaylı olarak önemli rolü var. (2000’li yıllar), siber- koymaktadır (KPMG, incelendiğinde gelecek fiziksel sistemlere dayalı 2018)3. Örneğin, yapay endüstri ekosistemini üretimin devreye girişi zekâ teknolojilerinin geliştirecek inovatif olarak özetlenebilir. yok edeceğinden ve girişimci nesiller daha fazla yeni iş yetiştirmek için gerekli Birinci endüstri alanları oluşturacağını eğitim politikaları ve seviyesinde değişimine devriminden bu yana düşünmektedirler. Ancak eylem planlarının veriye olan ihtiyaç ile bu daha fazla nitelikli dördüncü endüstri dayalı olarak planlanması işgücüne ihtiyaç olduğu ekipmanları geliştirecek devriminin sınırlarının gerektiği göze ve nesnelerin interneti farklı dönemlerde hep net görünmemesi, çarpmaktadır. Ekonomik ortamında çalışmasını gündeme gelmiştir. liderleri dijital dönüşüm anlamda gelişmiş sağlayacak insan Dördüncü endüstri altyapısını hayata ülkelerle rekabet gücüne ihtiyacımız devriminde de bazı geçirmekte temkinli etmek istiyorsak 21’inci var. Aksi takdirde bu mesleklerin son bulması olmaya zorlamaktadır. yüzyılın becerilerine bazılarının değişmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji sahip, inovasyon yapan ekipman ve sistemler ve yeni mesleklerin Bakanlığımız tarafından ve bunları pazara konusunda dışa bağımlı oluşması kaçınılmazdır. yayınlanan “Türkiye’nin aktarabilen girişimci halde olacağız. Son Peki bizim önümüzdeki Sanayi Devrimi: Dijital ruha sahip bireylere zamanlardaki gelişmeler yıllarda hangi alanlarda Türkiye Yol Haritası”4 ihtiyacımız var. uluslararası ölçekte (Gartner, 2017)1 raporunda önerilen paradan ziyade bilim işgücüne gereksinimimiz yol haritası aşağıdaki 6 Endüstri 4.0 İçin ve teknolojinin güç olacak ve bunun için bileşenden oluşmaktadır. “Yeni Sürüm” olduğunu göstermiştir. nasıl planlamalar Eğitim Politikalarına Bundan dolayı Endüstri yapıyoruz? PwC Türkiye2 1. İnsan: Eğitim İhtiyacımız Var 4.0 ekosistemini tarafından yapılan altyapısının analize göre, “2023 yılı Şekil 1’de belirtildiği içselleştirmiş ve buna geliştirilmesi ve çözüm üretecek inovatif için Türkiye’de yaklaşık nitelikli işgücünün gibi (McKinsey, 2017) ve girişimci bireylerin 34 milyon toplam yetiştirilmesi Endüstri 3.0 ile istihdamın yaklaşık 3.5 beraber endüstriyel eğitimi anaokulundan milyonunun STEM (Fen, 2. Teknoloji: ekipmanların %80-90 ilköğretim, lise ve Teknoloji, Mühendislik Teknoloji ve yenilik oranında değiştiği ve üniversiteye kadar ve Matematik) istihdamı kapasitesinin Endüstri 4.0 ile mevcut süreklilik içeren bir olacağı, 2016-2023 geliştirilmesi ekipmanların %40-50 yapıda olmalıdır.

2018 | SAYI27 | 75 Şekil 1 Endüstri devrimi ve 1. devrim 2. devrim 3. devrim 4. devrim Elektrik Otomasyon Siber-fiziksel sistemler endüstriyel ekipmanların Su/Buhar değişimi arasındaki ilişki

(Kaynak: Statistisches Bundesamt; Deutsche Bundesbank; Prognos; Thomas Nipperdey; McKinsey) Ekipmanların Değişimi Kurulu alan yüzdesi

100 ~ 10 - 20 ~ 80 - 90 ~ 40 - 50 Tüm Daha az Alet ekipman Mevcut ekipmanın değiştirme. yüksek düzeyde makinelerin değiştirilmesi Alet ekipman makinelerle birbirleri gerekli kalabilir, sadece değiştirildi ile entegre konveyör bandı bağlanması, değişimi gerekir sadece ekipmanın kısmen değiştirilmesi

Endüstri 4.0 ekosistemin tetikleyici gücü olan nesiller K-12 ve üniversitelerimizde yetişecektir. Bilim ve teknolojinin üretildiği bir yer olan üniversitelerin bu süreçte çok önemli rolü var. Üniversitelerin yapısı gün geçtikçe değişmektedir. 1. Nesil Üniversite, temel olarak eğitime odaklanmıştır. Buna örnek olarak Bologna Üniversitesi (1088) verilebilir. 2. Nesil Üniversite, bilimsel araştırma yapmayı temel amaç edinmiştir. Humboldt University Berlin buna örnek olarak verilebilir. 3. Nesil üniversite iş dünyasının talepleri doğrultusunda araştırmalar yapması ve iş dünyası ile yakın iş birliği içinde olması söz konusudur. Cambridge Üniversitesi, üçüncü nesil üniversite rolünü benimseyen ilk üniversitelerden biridir. 4. Nesil üniversite ise farklı paydaşların daha geniş bir spektrumda daha çok yıkıcı inovasyon ekosisteminin oluşturulduğu bir özelliktedir. Ülkemizdeki mevcut üniversitelerin yapısı düşünüldüğünde yeni nesil üniversite ekosistemine olan ihtiyaç ortaya çıkmaktadır. Üniversitelerimiz daha fazla çok disiplinli araştırma ve tüm paydaşlar ile işbirliği yaparak daha açık inovasyon ortamları oluşturmalıdır.

Öneri 1 İnovasyon ekosisteminde soluk alabilen eğitim ortamları oluşturulmalı ve ekosistem içerisinde tüm paydaşlar rol almalıdır. Endüstri 4.0 ekosistemini içselleştirmiş ve buna çözüm üretecek bireylerin eğitimi anaokulundan ilköğretim, lise ve üniversiteye kadar süreklilik içeren bir yapıda olmalıdır. Nihayetinde bazı üniversitelerimizin 3. ve 4. nesil üniversiteye dönüştürülmesi için gerekli çalışmaların başlatılması gerekmektedir.

Eğitim ve Ekonomi Arasındaki İlişki Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), üçer yıllık dönemler hâlinde “Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı” (PISA) sınavı ile 15 yaş grubundaki öğrencilerin kazanmış oldukları bilgi ve becerileri belirlemektedir.

76 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

2015 sınav sonuçlarına göre Türkiye 72 ülke arasında 50. sırada yer almaktadır (OECD, 2015)5 . PISA sınavı ile OECD, öğrencilerin performans gelişiminin yanında eğitimle ekonomi arasındaki ilişkiyi de araştırmaktadır. 2010’da OECD tarafından PISA verisi kullanılarak yapılan ekonomik modellemede Türkiye’nin 2010 ile 2030 arasında PISA skorlarında ortalama 25 puanlık bir artış sağlanmasının, yani 2010 doğumlu neslin hayatı boyunca oluşturacağı artı ekonomik değerin bugünkü karşılığı yaklaşık 3.5 trilyon dolar olduğu öngörülmektedir (Hanushek & Woessmann, 2010)6 . Bu da göstermektedir ki düşük eğitim performansının faturası oldukça yüksektir.

Ülke Reformun değeri (Milyar Dolar) Tablo 1 PISA skorlarında Amerika Birleşik Devletleri 40 647 ortalama 25 puanlık artış Japonya 11 640 veya ¼ standart sapma Almanya 8 088 Birleşik Krallık 6 374 (Kaynak: oecd.org/ Fransa 6 043 education) İtalya 5 223 Meksika 4 812 İspanya 4 147 Kore 4 054 Kanada 3 743 Türkiye 3 416 Avusturalya 2 527 Polonya 2 029 Hollanda 1 889 Belçika 1 108 İsveç 1 019 Yunanistan 996 Çek Cumhuriyetleri 918 Avusturya 899 Norveç 841 İsviçre 792 Portekiz 680 Macaristan 587 Danimarka 586 Finlandiya 553 İrlanda 514 Yeni Zelanda 338 Slovak Cumhuriyeti 311 Lüksemburg 116 İzlanda 40 OECD 114 930

2018 | SAYI27 | 77 Alternatif Eğitim ve İstihdam Son zamanlarda gündemde olan sınavların kaldırılma veya alternatif bir yerleştirme sisteminin tartışıldığı bir dönemde öğrencilerin bütüncül bir birey olarak 21. yüzyıl bilgi ve becerilerine sahip olarak yetiştirilmesi ön plana çıkmaktadır. Bu kapsamda bireylere yaşam becerileri kazandıracak eğitim teknolojilerine olan ihtiyaç daha da artmaktadır. Endüstri 4.0 çağında bireylerden beklenen bilgi ve becerilerin (World Economic Forum, 2017)7 bazılarının üniversite mezunlarında olmaması sebebiyle iş dünyası istihdam edecek kişi bulmakta zorlanmaktadır. Tablo 2’de Dördüncü Endüstri Devriminde başarılı olmak için gereken 10 önemli beceri öncelik sırasına göre sıralanmıştır. 2020 yılı ile 2015 yılları kıyaslandığında çoğu becerinin ortak olduğu fakat öncelik sırası değiştiği ve duygusal zekâ ve bilişsel esneklik gibi yeni becerilerin önem kazanacağı dikkat çekmektedir.

Tablo 2 Dördüncü endüstri 2020 2015 devriminde başarılı 1. Karmaşık Problem Çözme 1. Karmaşık Problem Çözme olmanız için gereken 10 önemli beceri 2. Eleştirel Düşünme 2. Kişiler / Birimler Arası Koordinasyon 3. Yaratıcılık 3.İnsan Yönetimi (Kaynak: Future of Jobs 4. İnsan Yönetimi 4. Eleştirel Düşünme Reports, World Economic 5. Kişiler / Birimler Arası Koordinasyon 5. Müzakere Forum) 6. Duygusal Zekâ 6. Kalite Kontrol 7. Muhakeme ve Karar Alma 7. Hizmet Odaklılık 8. Hizmet Odaklılık 8. Muhakeme ve Karar Alma 9. Müzakere 9. Aktif Dinleme Becerisi 10. Bilişsel Esneklik 10. Yaratıcılık

78 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

Resim REUTERS/Sergei Karpukhin

Öneri 2 Eğitimde ölçme ve değerlendirme sisteminin gözden geçirilmesi gerekmektedir. Sadece sonuç odaklı değil aynı zamanda süreç odaklı ve sadece bilişsel becerilerin değil bilişsel olmayan ve yaşam becerilerinin de değerlendirildiği alternatif ölçme ve değerlendirme stratejilerine ihtiyaç vardır.

Örneğin, IBM CEO’su siber güvenlik, veri bilimi ve yapay zekâ gibi bazı alanlarda üniversite mezunlarından ziyade bu meslekleri 3-6 aylık yoğun programlar ile öğrenen bireylere ihtiyacı olduğunu ABD Başkanı Donald Trump’a gönderdiği mektupta belirtmişti (Quartz, 2016)8. Bu kapsamda STEM ve Maker eğitim yaklaşımlarını uygulayan kurumlar bu tarz modüler diploma programları ile alternatif meslekler üretebilecek potansiyele sahiptir. Geleceğin bilim insanları olan çocuklar global sorunlara disiplinler arası çözümler getirmek zorunda kalacaktır. Farklı STEM alanlarını günlük hayat bağlamında görmeleri ve olası kariyer fırsatları dahilinde değerlendirebilmeleri için her alanı bir lineer yapıda değil, bunları birbirleri ile ilişkili olarak görebilmeleri fayda sağlayacaktır.

Öneri 3 STEM eğitiminin kalitesinin geliştirilmesi konusunda devlet kurumlarının yanında iş dünyasına da büyük sorumluluk düşmektedir. İş dünyası ve tüm paydaşların aktif olarak rol aldığı veriye dayalı eğitim politikaları geliştirilmeli Dipnot ve uygulanmalıdır. Eğitim sürecinde bilgi ve bilişsel beceriler yanında 1. goo.gl/qYwacK bilişsel olmayan ve yaşam becerilerinin de kazandırılması amaçlanmalıdır. 2. goo.gl/NjEVyK 3. goo.gl/LmBwbC Üniversiteler kısa süreli modüler diploma programları ile alternatif meslekler 4. sanayi.gov.tr/tsddtyh.pdf oluşturmak için bir potansiyele sahiptir. 5. goo.gl/nP33YC 6. goo.gl/BBYRkA 7. goo.gl/F2GR59 8. goo.gl/9VHe8s

2018 | SAYI27 | 79 SANAYİ 4.0’ın TÜRKİYE’DE GELİŞİMİ

Zeynep Derİnöz Temeli, geleneksel yöntemler yerine otonom teknolojilere; kas Microsoft Endüstrİ Çözümlerİ Uzmanı gücü yerine akıl gücüne dayanan Sanayi 4.0’ın, kamu sektörünü hem sosyal hem de ekonomik olarak büyük ölçekte etkilemesi beklenmektedir.

Dijital Dönüşüm, günümüzde tüm kamu kurumlarının ve şirketlerin en önemli gündem maddelerinden biri haline gelmiştir. Bu gelişme trendini içeren Sanayi 4.0 ile verimliliğin artması, maliyetlerin düşürülmesi, hayat standartlarının yükseltilmesi ve esnek sistemlerin oluşturulması hedeflenmektedir. İpek Özkanlı Microsoft Endüstrİ Çözümlerİ Uzmanı

80 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

Temeli, geleneksel yöntemler yerine otonom teknolojilere; kas gücü yerine akıl gücüne dayanan Sanayi 4.0’ın, kamu sektörünü hem sosyal hem de ekonomik olarak büyük ölçekte etkilemesi beklenmektedir. olarak adlandırılsa Aynı zamanda, doğru ve güvenli hizmetler Türkiye’de Sanayi da o tehdidi şansa strateji ve politikalar sunarak Sanayi 4.0’ın 4.0’ın gelişiminin, çevirmek ve verimlilikle yardımıyla iş gücü gelişmesine destek tüm sektörlerde beraber kârı artırmak, kayıplarının önlenme vermektedir. Sanayi tepeden tırnağa şirketlerin ve bireylerin çalışmaları yürütülecek 4.0 uygulamalarında; köklü bir değişimi, elindedir. Tehdit olarak ve mesleklerin evrilme insanlar birbirleriyle detaylı ve uzun vadeli algılanmasındaki süreçlerinin en iyi bağlantılı, makineler hazırlık süreçlerini de en önemli neden, şekilde yönetimi birbirleriyle bağlantılı beraberinde getirmesi istihdam sorunu olarak sağlanacaktır. Artan ve insanlar makinelerle gerektirmektedir. gösterilmektedir; ancak küresel rekabet, bağlantılıdır. Bu Sanayi 4.0, ekonomik şirketlerin Sanayi 4.0’a Sanayi 4.0 bağlantılar, süreçlerin büyümeyi sağlayacağı geçme isteklerini ve sürdürülebilir için yeni iş imkanlarının hazırlık süreçlerini Ana hatlarıyla Sanayi olmasınının, sistemlerin ortaya çıkmasına hızlandırmaktadır. 4.0’ın hedeflerini, akıllı izlenmesinin ve imkan sağlayacaktır. problem teşhisinin sistemler yardımıyla Temel olarak Sanayi iyileştirilmiş üretim 4.0’ın yapısı; Nesnelerin kolaylaştırılmasına kalitesi, sürdürülebilir İnterneti, Hizmetlerin imkan sağlamaktadır. Bir ve çevreye duyarlı İnterneti ve Siber- diğer önemli nokta ise sistemlerin Fiziksel Sistemler olarak Sanayi 4.0’ı tetikleyen geliştirilmesi, üretim 3 ana başlık altında etmenlerdir. Bu sektöründe esneklik, toplanabilir. Akıllı etmenler; Bulut, Büyük düşük maliyet ve üst cihazlar ve sensörlerin Veri ve Analiz, Akıllı düzey verimlilik sağlama kullanımı, birbirleriyle Robotlar, Simülasyon, olarak nitelendirebiliriz. internet aracılığıyla bağlı Eklemeli Üretim (Örnek: 3D Baskı), Siber Müşterilerine hızlı geri Sanayi 4.0, sistemler, muhtemel dönüş sağlayabilen, hataları tahmin eden Güvenlik, Yatay-Dikey muhtemel riskleri kalkınmaya katkı ve değişen şartlara Yazılım Entegrasyonu ve sorunları en aza sağlayacağından uyum sağlayan ve Nesnelerin İnterneti şeklinde sıralanabilir. indirmeye çalışan, büyüme hedefleri esnek uygulamaların en az kaynak kullanılmasına imkan Microsoft, bu etmenleri kullanımı ile tasarruf fazlasıyla sağlamaktadır. Bu destekleyecek sağlamayı hedefleyen gerçekleştirilecek kapsamda, Microsoft çözümleri, bünyesinde kişiselleştirilmiş bulut platformu bulunan Microsoft sistemleriyle Sanayi ve bu doğrultuda sahip olduğu geniş Azure plaftormu 4.0; temelinde nitelikli iş depolama hacmi, her sayesinde hayata dijital dönüşümü gücü yapısının yerden kolay erişilebilir geçirmektedir. Aynı barındırmaktadır. Sanayi olması, felaket zamanda, Microsoft 4.0, bazı organizasyonlar gelişmesine imkân kurtarma senaryoları bulut platformunun tarafından bir tehdit sağlanacaktır. ve kullanıcılara gizli sağladığı, yapay zeka

2018 | SAYI27 | 81 ve nesnelerin interneti Yukarıda bahsedilen 6 doğrultuda değişime zamanda, 3 Ağustos entegrasyonu sayesinde etmen içerisinde Sanayi açık olmak ve dönüşüm 2018 tarihinde akıllı çözümler ve 4.0’ın uygulanabilmesi süreçlerine adapte yayımlanan “100 gelişmiş veri analizi için insan faktörü büyük olabilecek yeterliliklere Günlük Eylem Planı” hizmetleri sunmaktadır. önem taşımaktadır. sahip olmak önemlidir. doğrultusunda birçok Eğitim ile birlikte bakanlığı kapsayan dijital Dijital Dönüşüm Sanayi 4.0’ın Türkiye’de nitelikli insan gücü dönüşüm projelerinden Gelişimi Dijital dönüşüm, Sanayi oluşturmak, Sanayi bahsedilmiştir. Eylem 4.0’ın alt yapısını 4.0’ın benimsenerek Türkiye’de ele Planında, dijital oluşturmaktadır. Dijital gelişmesini alındığında Sanayi dönüşümle ilgili dönüşüm yol haritası sağlamaktadır. 4.0; üretimde rekabet bu kadar projenin olarak 6 önemli faktör Bu doğrultuda, gücü, sürdürülebilirlik, olması Türkiye için bulunmaktadır: İnsan, Microsoft’un yenilikçi yüksek kalitede ürün Sanayi 4.0’ın ne kadar teknoloji, altyapı, eğitim vizyonu ile ve hizmet üretmek önemli olduğunu tedarikçiler, kullanıcılar eğitime entegre olarak algılanmaktadır. vurgulamaktadır. ettiği üretkenlik ve yönetim. Sanayi 4.0 uygulamaları Dijital dönüşüm çözümlerinden sayesinde üretim alanında Microsoft da Bu etmenler; olan Microsoft 365 sektöründeki verimliliğin sağlık, eğitim, tarım, hizmetleri; Office 365, • İnsan – Eğitim %4 ve %7 aralığında merkezi kamu, TSK Windows 10 ve Intune altyapısının artış göstereceği gibi kurumlara özel servisleri ile Sanayi 4.0’ı geliştirilmesi ve öngörülmektedir. Bu çözümleri, ülkemizde ve onunla birlikte gelen nitelikli işgücü artış üretim sektörünün ve tüm dünyada teknolojik gelişmeleri yetiştirilmesi, verimliliğinde 50 sunmaktadır. doğru bir şekilde milyar TL artışa denk öğrenerek uygulamaya Bu projeler; • Teknoloji – gelmektedir. Buna Teknoloji ve yenilik konmasına imkan ek olarak Türkiye’yi • Milli Eğitim kapasitesinin sunmaktadır. Sanayi 4.0’a geçiş Bakanlığı: Mesleki geliştirilmesi, Dijital dönüşüm süreci için etkileyen eğitimin Sanayi 4.0 • Altyapı – Veri süreçlerinde dikkat faktörler ve bunların anlayışıyla yeniden iletişimi altyapısının edilmesi gereken en ağırlıkları; %21 oranında yapılandırılması, geliştirilmesi, önemli nokta, üretim verimliliği artırmak, süreçlerine teknolojinin %19 rekabet avantajı, • Aile, Çalışma ve • Tedarikçiler – ve otomasyonun %19 müşterilerin Sosyal Hizmetler Ulusal teknoloji entegre edilmesinin ihtiyaçlarına hızlı Bakanlığı: Dijital tedarikçilerinin yeterli olmadığının dönüşler sağlayabilmek dönüşüme yönelik desteklenmesi bilinmesidir. Dijital ve %12 oranında nitelikli işgücü kârlılık elde edilmesi için geleceğin • Kullanıcılar – dönüşüm yapmak olarak saptanmıştır. mesleklerinde (siber Kullanıcıların dijital isteyen şirketlerin; Türkiye, Sanayi 4.0 güvenlik, kodlama, dönüşümünü yönetim anlayışlarının, uygulamalarını hayata bulut teknolojisi vb.) desteklemesi organizasyonların işleyişlerinin ve iş geçirmek ve var olanı gençlere yönelik • Yönetim – Kurumsal kültürlerinin de geliştirmek için Dijital Mesleki Eğitim yönetimin köklü değişime hazır Türkiye Yol Haritası Kursları ve İşbaşı güçlendirilmesi olarak olması ve evrilmeleri kapsamında hareket Eğitim Programları detaylandırılabilir. gerekmektedir. Bu etmektedir. Aynı düzenlenmesi,

82 | İSTİHDAM’DA 3İ GENİŞ AÇI

• İçişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı: Dijital dönüşüm projeleri ile bürokrasinin azaltılması ve hizmetlerin performansa dayalı takip ve denetiminin sağlanması, yerde bulunmasıdır. istihdamın azalması elde edebilmek için • Sanayi ve Teknoloji Bu doğrultuda, korkusu ile karşı karşıya çaba göstermek ve Bakanlığı: Yetkinlik imalat sanayisinde kalınmaktadır. İnsanların eğitim hayati önem ve dijital dönüşüm dijital dönüşümün üç yerini otomasyon taşımaktadır. evresi bulunmaktadır. teknolojilerinin ve merkezleri olan Kaynakça Model Fabrikaları’nın Bu evreler, dijital robotların alabileceği 2 tanesinin hizmete dönüşüme hız düşünüldüğünde • “Akıllı Üretim Çağı: Sanayi açılması, 5 tanesinin kazandıracak fikirlerin Sanayi 4.0 bazı 4.0.” Fortune Türkiye, belirlenmesi ve somut sektörlerce tehdit olarak 2017. www.fortuneturkey. de kurulum com/akilli-uretim-cagi- çalışmalarına adımların atılması, algılanmaktadır; ancak endustri-40-42841. başlanması olarak becerilerin ve altyapının Sanayi 4.0, kalkınmaya • “7 Adet Dijital Dönüşüm belirlenmiştir. güçlendirilmesi ve son katkı sağlayacağından Merkezi Açılıyor”. Sanayi olarak seçili teknoloji büyüme hedefleri 4.0 Platformu, 2018. www. Bu projelere alanlarında bölgesel endustri40.com/7-adet-dijital- fazlasıyla donusum-merkezi-aciliyor/. bakıldığında, Sanayi veya küresel düzeyde gerçekleştirilecek ve • “Türkiye’deki Dijital Değişime 4.0 hakkında bireylerin öncü olmaktır. Son bu doğrultuda nitelikli CEO Bakışı”. TÜSİAD, Samsung, bilgilendirilmesinin, aşamayla ilgili olarak işgücü yapısının Deloitte, GfK, 2016. www2. bilinçlendirilmesinin dışarıya bağımlı gelişmesine imkân deloitte.com. https://www2. ve eğitiminin, olmamak ve değişen deloitte.com/tr/tr/pages/ sağlanacaktır. Dijital technology-media-and- adapte süreçlerini teknolojilere ayak dönüşümle birlikte telecommunications/articles/ kolaylaştırmak için uydurabilmek için kendi işlerin işleyişleri turkiyedeki-dijital-degisime- çok önemli olduğu dijital teknolojilerimizi ve yapılış süreçleri CEO-bakisi.html görülmektedir. Aynı üretmek hayati önem form değiştirecek ve • “Şirketlerin Sanayi 4.0 zamanda, bürokrasinin yolculuğu tepeden taşımaktadır. Bunun kas gücüne dayalı başlamalı”. The Deloitte azaltılması, işlemlerin sebebi, gelişimin devam meslekler evrilerek Times, 2018. https://www2. kolaylaştırılması ve her etmesinin istenmesine akıl ve teknolojiye deloitte.com/content/dam/ Deloitte/tr/Documents/ alanda en az maliyet rağmen dışarıdan dayalı meslekler ve kaynak kullanımıyla the-deloitte-times/haziran- alınan teknolojinin haline gelecektir. Bu 2018-sirketlerin-endustri-4.0- kolaylıkla süreçleri kesilme durumunda evrilme sürecinde yolculugu-tepeden-baslamali. yönetmenin gerekliliği pdf kendi ürettiğimiz dijital herhangi bir işgücü vurgulanmıştır. teknolojiyle süreçlere kaybı yaşanmaması • “Türkiye’nin Küresel devam edilebilecek Rekabetçiliği İçin Bir Gereklilik Türkiye’de Sanayi için önemli noktalar; Olarak Sanayi 4.0”. TUSİAD, olmasıdır. 4.0’ın etkileri en fazla değişimden korkmayıp The Boston Consulting Group, değişime açık olmak ve Mart 2016. http://www.tusiad. imalat sanayisinde Sanayi 4.0 ile İstihdam org/indir/2016/sanayi-40.pdf uyum sağlayabilmektir. gözlemlenecektir, Kaygısı... • “Dijital Türkiye Yol bunun sebebi Sanayi 4.0 ve yeni Haritası”. Bilim, Sanayi Türkiye’deki fabrikaların Diğer ülkelerde uygulamalar hakkında ve Teknoloji Bakanlığı, çoğunluğunun ne de olduğu gibi gerekli düzeyde bilgi 2017. sanayi.gov.tr. http:// cdn.endustri40.com/file/ yazık ki Endüstri 2.0 Türkiye’de de Sanayi sahibi olmak, gerekli e267e931e0794d50b5e4ba ve 3.0 arasında bir 4.0 dendiğinde yeterlik ve becerileri 40306cffcb/tsddtyh.pdf

2018 | SAYI27 | 83 84 | İSTİHDAM’DA 3İ PARANTEZ NÜKLEER ENERJİ SANTRALLERİ İnsan sermayesi, nükleer sektörün en değerli kaynağıdır!

2018 | SAYI27 | 85 nükleer enerjiden karşılamaktadır. Çin nükleer santralleri yerlileştirme noktasında önemli adımlar atmış olup, şuanda kendi nükleer santral tasarımına sahip olmakla kalmayıp uluslararası piyasaya kendi tasarımı reaktörleri Dünyada Nükleer Enerji reaktör inşası da halen pazarlamaktadır. devam etmektedir. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın “Güç Reaktörü İngiltere’de 15 nükleer Bilgi Sistemi – Power Reactor Information System ABD’de 99 nükleer reaktör işletme (PRIS)” verilerine göre 22 Şubat 2018 tarihi itibariyle reaktör işletmede halindedir ve üretilen 31 ülkede 449 nükleer reaktör işletme halindedir. bulunmaktadır. elektriğin %20’si 2017 yılı itibariyle dünya genelinde elektrik 2017 yılında elektrik nükleer santrallerden üretiminin yaklaşık %11’i 2477 TWh nükleer üretiminin %20’si karşılanmaktadır. santrallerden sağlanmaktadır. 16 ülkede 56 nükleer nükleer santrallerden İngiltere,2006’da karşılamıştır. 2 nükleer yayımladığı politika reaktör ise inşa belgesiyle toplam 16 PROJE HAKKINDA BİLGİLER: halindedir. GW’lık yeni nükleer Uygulanan proje modeli: santral yapmayı BOO (Build-own-operate veya-Yap-İşlet-Devret) Rusya’da 36 nükleer planlamaktadır. reaktör işletme

Projenin iş sahibi ve yatırımcısı: halindedir. Rusya Fransa’da 58 nükleer Akkuyu Nükleer A.Ş. (AKKUYU NÜKLEER ANONİM elektrik üretiminin reaktör işletme ŞİRKETİ projeyi yönetmek üzere özel olarak yaklaşık %17’sini halindedir. Elektrik kurulmuş bir şirkettir.) nükleer santrallerden üretiminin %72’si Genel Tasarımcısı: karşılamakta olup 6 nükleer santrallerden Atomenergoproekt A.Ş. nükleer reaktör ise karşılanmaktadır. 1 Genel Müteahhidi: inşa halindedir. Rusya nükleer reaktör de Atomstroyexport A.Ş. (Her iki şirket Rosatom ayrıca, ilk yüzen nükleer inşaat halindedir. bünyesinde faaliyet gösteren mühendislik santral, ticari işletmesi Almanya’da 7 şirketleridir.) olan yeni nesil ilk nükleer reaktör hızlı nötron reaktörü işletme halindedir Projenin geliştiricisi (developer): Rusatom Energy International A.Ş. (BN-800 ve BN-1200) ve elektriğinin %13’ü gibi öncü çalışmalar bu santrallerden Teknik İşveren: yapmaktadır. karşılanmaktadır. Rosenergoatom A.Ş. Çin Halk Bugün dünyanın ilk 18 Projenin bilimsel yöneticisi: Kurchatov Enstitüsü Ulusal Araştırma Merkezi Cumhuriyeti’nde 39 ekonomisinden biri olup nükleer reaktör işletme nükleer teknolojiye Lisanslama Prosedürü Danışmanı: bulunmaktadır; 18 sahip olmayan tek ülke Inter RAO - WorleyParsons nükleer reaktör de Türkiye’dir. Konuyla Akkuyu NGS’nin tahmini hizmet ömrü 60 yıl olup inşaat halindedir. ilgili çalışma yapan 20 yıl daha uzatılabilir. Çin elektrik birçok araştırmacı üretiminin %3,5’ini bu durumu batılı

86 | İSTİHDAM’DA 3İ PARANTEZ güçlerin Türkiye’nin Akkuyu Nükleer Santrali için uzman 48 öğrenci Obninsk bu teknolojiye sahip Güç Santrali Uzman yetiştirme programı şehrinde bulunan olmasını sistemli bir Yetiştirme Programı kapsamında Rusya’daki MEPhI Ulusal Nükleer şekilde engellemelerine Üniversitelerde eğitim Araştırmalar Üniversitesi İnşa edilecek nükleer bağlamaktadır İslam almaya hak kazanmış Nükleer Enerji Enstitüsü güç santralinde öğrencilere Akkuyu Hazırlık Fakültesinde ülkelerinin nükleer çalışacak personelinin teknolojiye sahip Nükleer A.Ş. tarafından (INPE NRNU MEPhI), eğitimi konusundaki burs verilmektedir. kalan 30 öğrenci ise olmaları sistemli bir işbirliği aktif olarak St. Petersburg’daki şekilde engellendiği ileri geliştirilmektedir. Rusya Eğitim programına Politeknik Devlet sürülmüştür. Federasyonu, Türkiye katılmak üzere Üniversitesi’nde Cumhuriyeti ile 2010 başvuruda bulunanlar Nükleer teknoloji (SPbPU) eğitim yılında imzalanan arasında Türkiye’nin konusunda görmüştür. hükümetler arası önde gelen gelişmiş ülkeler anlaşma çerçevesinde, üniversitelerinin fizik Rusya Federasyonu’nda yeni teknolojilerin Türk öğrenciler ve/veya matematik eğitime katılma hakkı kullanılması konusunda için Rusya’daki ağırlıklı mühendislik kazanan öğrenciler, ciddi çalışmalar üniversitelerde mesleki ve fen bilimleri uzmanlık eğitim yapmaktadır. Bunlardan uzmanlık eğitimi alma fakültelerinin öğrencileri programına katılarak biri 21. yüzyıla imkânı sağlamıştır. yer almaktadır. Yapılan 1 yıl hazırlık + 5,5 damgasını vuracak Akkuyu Nükleer A.Ş. başvuruların arasından yıl uzmanlık eğitimi olan termonükleer tarafından, bugüne Rus eğitmenleri yaklaşık almaktadır. Öğrenciler enerji (hidrojenin kadar Türkiye’deki 600 kişiyi seçmiştir. 3. sınıftan itibaren, füzyona uğrayarak üniversitelerin Fen- Sınavlardan sonra yaz dönemlerinde helyuma dönüşmesi) Edebiyat ve Mühendislik 78 kişilik bir öğrenci uygulamalı staj konusunda, 2006 Fakülteleri’nde grubu oluşturulmuştur. yapmaktadır. Eğitimini yılında AB, ABD, Çin eğitim gören Türk Güney Kore, Japonya, vatandaşı 250’yi aşkın Rusya ve Hindistan öğrenciye, Rusya arasında imzalanan Federasyonu’ndaki ITER (Internationel Ulusal Nükleer Thermonuclear Araştırma Üniversitesi Experimental Reactor”) Moskova Fizik projesidir. Buna göre Mühendisliği Enstitüsü’nde (MEPhI) bu ülkelerin katılımıyla akademik eğitim alma Fransa’da termonükleer fırsatı sunulmuştur. santralinin kurulması Akkuyu Nükleer Güç çalışmaları başlatılmıştır. Türkiye dördüncü nesil nükleer santrallerde kullanılabilecek olan nükleer yakıt olan Toryum açısından zengin kaynaklara sahip olan bir ülkedir. Bu sebeple Türkiye yeni nesil nükleer teknolojilerle ilgilenmek durumundadır.

2018 | SAYI27 | 87 başarıyla tamamlayarak sınıfında Rusça dili Fizik Mühendisliği Nükleer A.Ş. tarafından mezun olan öğrenciler eğitimi verilmektedir. Enstitüsü MEPhI’de işe alınacaktır. Şu “Nükleer santraller: “Nükleer santraller, anda 250’den fazla tasarım, işletme ve Eğitim süresince tasarım, işletme ve Türk öğrenci, Akkuyu mühendislik” uzmanlık öğrencilere aylık 500 mühendislik” uzmanlık NGS’de çalışmak üzere dalında mühendislik ABD doları tutarında dalında eğitimlerini Rus üniversitelerinde diploması almaktadır. burs ödenmektir. tamamlayan ilk eğitim almaya devam Eğitim programlarını 2-3 kişilik odaların öğrenciler 12 Mart etmektedir. başarı ile tamamlayan bulunduğu öğrenci 2018 Tarihinde Rusya öğrenciler, 1 ila 3 yurdunda barınma Federasyonu’nun 14 Mart 2018 tarihinde yıllık süreyle Rosatom imkânı sağlanmaktadır. Obninsk şehrinde Rusatom Energy Devlet Kuruluşu’nun Öğrencilere, Rusya diplomalarını almışlardır. International (REIN) eğitim merkezlerinde Federasyonu’nda şirketinin Moskova uygulamalı eğitim ve yabancı öğrencilere Akkuyu Nükleer Ofisinde (REIN, uygulamalı staj imkanı uygulanan genel sağlık Güç Santrali’nde Projenin geliştiricisi sağlanmaktadır. Eğitim sigortası kapsamı çalışmak üzere, ve Akkuyu Nükleer programı Rusça dilinde dikkate alınarak sağlık Nükleer Santraller, A.Ş.’nin çoğunluk hissedarıdır.) mezunların olduğu için ilk yıl hazırlık sigortası yaptırılmaktır. Projelendirme, İşletme gelecekteki işverenleri MEPhI’de okuyan ve Mühendislik dalında ile ilk görüşmeleri öğrenciler için yılda bir uzmanlık eğitimi alan gerçekleşmiştir. defa, Ankara-Moskova- 35 Türk öğrencisine Ankara gidiş-dönüş yükseköğrenim Genç nükleerciler; uçak bileti ödenmektir. diplomaları REIN Genel Müdürü İnşa edilecek SPbDPÜ’de okuyan verilmiştir. Öğrenciler; Anastasia Zoteeva, REIN Nükleer Santraller, nükleer güç öğrenciler için yılda Genel Müdür Yardımcısı bir defa, İstanbul-St. Projelendirme, İşletme Anton Dedusenko, santralinde Petersburg-İstanbul ve Mühendislik dalında Akkuyu Nükleer AŞ çalışacak gidiş-dönüş uçak bileti 6,5 yıl süren eğitim Yönetici Direktörü ödenecektir. programını başarıyla Konstantin Ryzhak personelinin eğitimi tamamlamışlardır. ve Akkuyu Nükleer konusundaki iş Obninsk Nükleer Mezunlar, Türkiye’nin AŞ İnşan Kaynakları Enerji Enstitüsü, Ulusal ilk nükleer güç santrali Direktörü Marina birliği aktif olarak Nükleer Araştırma projesinde görev Karaseva ile bir araya geliştirilmektedir. Üniversitesi, Moskova almak üzere, Akkuyu gelmiştir.

88 | İSTİHDAM’DA 3İ PARANTEZ

Görüşme öncesinde, • Düzenli ve sistematik Akkuyu Nükleer AŞ maaş ödemesi, İnsan Kaynakları • Mesleki ve kariyer Direktörlüğü yöneticileri, her anlamında yükselme mezunun 6,5 senelik perspektifi, performansları • Garantili sosyal ile diploma güvenlik paketi, tezlerinin konularını incelemiştir. Yapılan Akkuyu Nükleer A. Ş. değerlendirmeler ana kriter olarak iş neticesinde mesleki pozisyonuna ilişkin hayatlarına yeni adım şartlara ve kurumsal atan genç Türk nükleer yetkinliklere uygun biri olmak konuya ve uygulamaları uzmanlarına Akkuyu adayları seçmektedir: ilgi duyan birçok kapsamaktadır. Türkiye, Nükleer AŞ’den resmi Akkuyu Nükleer A. öğrencinin hayalini kalkınmaya devam bir iş teklifi yapılmıştır. Ş.’de kariyer yapmak süslemektedir. Akkuyu edebilmek için kesintisiz isteyenlerden Akkuyu Nükleer Nükleer A.Ş’nin Uzman ve ucuz enerjiye ihtiyaç beklentiler şu şekilde Santralinde Kariyer Yetiştirme Programına duymaktadır. belirlenmiştir. katılan birçok öğrenci Akkuyu Nükleer Anonim Türkiye, jeopolitik • Sistemli/stratejik ülkemizde henüz aktif Şirketi dinamik şekilde konumu nedeniyle gelişen bir şirket olarak, düşünme, bir şekilde kullanımda avantajları ve yüksek motivasyona olmayan teknolojinin fırsatları olan bir ülke sahip, istekli, yenilikçi, • Sonuç odaklı olma, öncüleri arasında yer ekip çalışmasına yatkın, almak için bu programa konumundadır. Ülkemiz • Değişiklik/yenilikleri enerji temininde mesleki bilgilerini yönetme, katılmayı tercih geliştirmeye ve yeni etmişlerdir. önemli ölçüde dışa tecrübe kazanmaya • Faaliyeti planlama ve bağımlıdır. Yeterli, ucuz hazır kişileri kendi organize etme, Sonuç: ve kesintisiz enerji; bünyesine katmak Ülkemizin geleceğinin istemektedir. • Etkili iletişim kurma, Dünyada baş döndürücü garanti altına alınması bir hızla gelişen noktasında büyük önem Akkuyu Nükleer A. Ş. • Liderlik vasıfları, teknoloji her geçen arz etmektedir. kendi çalışanlarına gün enerjiye olan kariyer gelişimi ve • Ekip çalışmasına ihtiyacı artırmaktadır. yükselme anlamında yatkınlık, Gelecekte ülkelerin geniş imkânlar siyasi, ekonomik, Kaynakça: sunmaktadır. Bu Nükleer enerji teknolojik gücünü enerji • KÜLEBİ Ali, Türkiye’nin imkânlar Akkuyu mühendisliği, önü ihtiyacı belirleyecektir. Enerji Sorunları ve Nükleer Nükleer A. Ş. Tarafından açık ve geleceği olan Gereklilik, Bilgi yayınevi, aşağıdaki başlıklarda bir meslektir. Akkuyu Sürdürülebilir Ankara,2007 belirtilmiştir : Nükleer A.Ş’nin Uzman enerji yaklaşımı; • http://www.akkunpp.com/ Yetiştirme Programı gereksinimimiz index.php • Uluslararası şirkette öğrenciler için önemli olan enerjinin en • http://nukleerakademi.org/ tecrübe kazanma nukleer-santralin-bize-katkisi- fırsatlar sunmaktadır. az finansmanla, ne-olacak/ imkânı, Türkiye’ye enerji en az çevresel ve • http://nukleerakademi.org/ • Türkiye’de yapılan ilk sektöründe yön verecek sosyal maliyetle ve nukleer-enerji/dunyada- nukleer-enerji/ nükleer güç santrali nükleer santralde sürekli olarak temin • http://www.tid.web.tr/ortak_ projesinde benzersiz çalışacak nükleer enerji edilmesini sağlayan icerik/tid.web/144/62-65%20 çalışma fırsatı, mühendislerinden politika, teknoloji kas%C4%B1m%20turgut.pdf

2018 | SAYI27 | 89 GENÇ İSTİHDAMI VE İŞKUR ÜNİVERSİTE İRTİBAT NOKTALARI Mevcut genç nüfus potansiyelinin iyi değerlendirilebilmesi ve demografik fırsat penceresinin bir tehdide dönüşmemesi için eğitim, istihdam, sağlık ve benzeri her alanda etkin gençlik politikaları üretilmesi gerekmektedir.

Gençlerin eğitimden Ülkemiz, genç nüfus sermaye avantajını işgücü piyasasına açısından dünyada çok göstermektedir. Ancak geçişinin sağlıklı bir az ülkenin sahip olduğu 5-6 yıllık bir gelecek şekilde gerçekleşmesi bir potansiyele sahiptir. sonucu genç içerisinde doğuştan Genel nüfus içerisinde istihdamının artması ve beklenen hayat 15-24 yaş arası genç işsizliğinin olumsuz süresinin uzaması ve etkilerinin azalması, gençlerin oranı yaklaşık 1 toplam doğurganlık iktisadi kalkınmanın ve %16’dır. Bu oran, Oğuzhan ÇAVDAR büyümenin en önemli Türkiye’nin ekonomik hızındaki azalış İstİhdam Uzmanı unsurlarından birisidir. büyümesinde beşeri nedeniyle gittikçe

90 | İSTİHDAM’DA 3İ GENÇ SAYFALAR yaşlanan bir nüfusa sahip olunacağı tahmin edilmektedir2 . Genç nüfusun toplam nüfus içerisindeki oranının 2023 yılında %15 düzeyine, 2060 yılında ise %11 düzeyine kadar düşeceği tahminler arasındadır.3 Yapılan araştırmalar demografik fırsat penceresinin açık olduğu tarih aralığını 2010-2041 yılları arası olarak ifade etmektedir.4 Dolayısıyla, mevcut genç nüfus potansiyelinin iyi değerlendirilebilmesi ve fırsat penceresinin bir tehdide dönüşmemesi için eğitim, istihdam, sağlık vb. her alanda etkin gençlik politikaları üretilmesi ve zamanında uygulamaya geçirilmesi gerekmektedir. Dünyada her yıl yaklaşık olarak 40 milyon gencin iş aradığı fakat yalnızca 3 milyon genç için istihdam oluşturulduğu belirlenmiştir. Gençler krizlerden en çok etkilenen gruplardan birisidir ve gençlerde hem genel işsizlik hem de tarım dışı işsizlik oranı, yetişkinlerdeki işsizlik oranının yaklaşık iki katı düzeyinde seyretmektedir.5 2008’deki küresel ekonomik kriz sonrasında OECD ülkeleri arasında işsizliğin en fazla azaldığı ülke olan Türkiye, Onuncu Kalkınma Planında yer alan hedefleri kapsamında işgücüne katılımın ve istihdamın artırılması, işgücü kalitesinin yükseltilmesi ve kırılgan istihdamın azaltılmasını öncelikli gayeler olarak belirlemiştir. Aktif ve pasif işgücü politikaları, alt işverenlik, esnek ve güvenceli çalışma ile kıdem tazminatı uygulamaları kullanılarak, başta kadın ve gençler olmak üzere çalışma yeterliliği bulunanların istihdama katılması hedeflenmektedir.6

İşgücü İstihdam İşsiz İşgücüne İşsizlik İstihdam Tablo 1 Edilenler Katılma O r a n ı O ra n ı 15-24 Yaş Arası Genç Oranı Nüfusun İşgücü Durumu 5.095.000 4.191.000 904.000 %43,1 %17,8 %35,5 (Kaynak: TÜİK, İşgücü Her yıl yaklaşık 900 bin kişinin dâhil olduğu ve bunların çok büyük bir kısmının İstatistikleri, Mayıs 2018) gençlerden oluştuğu işgücü piyasasında, TÜİK’in 2018 yılı Mayıs ayı verilerine göre gençlere yönelik temel işgücü istatistiklerine bakıldığında; • 15-24 yaş arası genç nüfusta işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre 2 puanlık azalış ile %17,8 olmuştur. Bu oran genç erkeklerde %14,8, genç kadınlarda ise %23,2’dir. • Gençlerde işgücüne katılma oranı %43,1, istihdam oranı %35,5 düzeylerindedir. Genç işgücü 5 milyon 95 bin iken bu işgücünün 4 milyon 191 bini istihdamdadır.

2018 Mayıs İlkokul İlköğretim Ortaokul Genel Lise Dengi Yüksek Tablo 2 Veya Lise Mesleki Öğretim 15-24 Yaş Arası Dengi Okul Gençlerde Eğitim Meslek Durumuna Göre İşgücü Ortaokul Durumu İşgücü 122.000 1.179.000 1.262.000 562.000 874.000 835.000 İstihdam 112.000 1.011.000 1.076.000 435.000 714.000 622.000 (Kaynak: TÜİK, İşgücü İşsiz 10.000 167.000 186.000 126.000 159.000 213.000 İstatistikleri, Mayıs 2018) İşsizlik Oranı %8 %14,2 %14,8 %22,5 %18,2 %25,5

2018 | SAYI27 | 91 15-24 yaş arası gençlerde eğitim durumuna göre işgücü verilerine bakıldığında; en çok dikkat çeken noktalardan bir tanesi gençlerde işsizlik oranının en yüksek olduğu eğitimli kesimin yükseköğretim mezunları olmasıdır. Yükseköğretim mezunu 15-24 yaş arası gençlerde işsizlik oranı 2018 Mayıs ayı itibariyle %25,5’dır.

Tablo 3 Lise Altı Eğitimliler Lise Mesleki veya Teknik Yükseköğretim Ne Eğitimde Ne Lise İstihdamda Olan (NEET) %20,5 %16,8 %21,6 %28,8 15 - 24 Yaş Grubundaki Genç Nüfusun Bitirdiği Eğitim Düzeyi Türkiye’de eğitim - istihdam ilişkisi açısından önemli sorun alanlarından biri de, ne eğitimde ne de istihdamda olan gençlerin durumudur. Söz konusu (Kaynak: TÜİK, İşgücü gençler, herhangi bir eğitim ya da yetiştirme programına devam etmemekte ve İ s t a ti s ti k l e r i , M a y ı s 2 0 1 8) istihdama da katılmamaktadır. Ülkemizde 15-24 yaş grubunda NEET oranı, Mayıs 2018 itibariyle %21,9’dur. NEET oranının eğitim düzeylerine göre durumuna bakıldığında ise; eğitimli genç nüfusta en yüksek NEET oranının yükseköğretim mezunu 15-24 yaş arası gençlerde olduğu görülmektedir.7 Tüm bu veriler göz önünde bulundurulduğunda; henüz işgücü piyasasına giriş aşamasına gelmemiş ancak girmeye hazırlanan yükseköğretim öğrencilerinin işgücü piyasasına hazırlanmasının, doğru yönlendirilmesinin, uygun iş imkanları oluşturulmasının ne kadar önemli olduğu da ortaya çıkmaktadır. Yükseköğretim düzeyinde eğitimli genç nüfus açısından hem işsizlik oranı hem de NEET Genç işgücünün oranındaki yükseklik, bu nüfus grubunun işgücüne katılımının önündeki engellere umutsuzluğa ya da aldıkları eğitim sonucu kazandıkları nitelikler ile işgücü piyasasının talep kapılmasına ettiği nitelikler arasında bir uyumsuzluk olduğuna işaret etmektedir. fırsat vermeden, İşgücü piyasasında aranan niteliklere uygun olamama, tecrübesizlik, bu konularda üniversiteden yardım edecek ve yol gösterecek kurumların eksikliği ve ücret beklentilerinin mezun olma aşamasına gelmiş gençlere mesleki danışmanlık sunulması, staj ve işbaşı eğitim programlarına yönlendirilmesi ve işgücü piyasası ile iletişimlerinin kurulması noktasında hem üniversitelere hem de İŞKUR’a büyük görevler düşmektedir.

92 | İSTİHDAM’DA 3İ GENÇ SAYFALAR yüksek olması çözme ve insan Çalışma ve İş Kurumu genç mezunların yönetimi gibi becerilerin İl Müdürlükleri işsiz kalmasına değerleneceği ile Üniversite sebep olmaktadır.8 öngörülen bir gelecekte Rektörlükleri arasında Günümüzde birçok mezun olunan bölümde yapılan protokoller üniversite öğrencisinin, edinilen mesleki doğrultusunda, eğitim görmekte bilgi kadar mezun üniversite yönetimi olduğu alandan olmadan edinilen iş/staj tarafından tahsis edilen mezun olduktan deneyimleri ve mezun uygun mekanlarda sonra yapabilecekleri olduktan sonra işgücü İl Müdürlüğünce işler konusunda tam piyasasına giriş için iş hazırlanan çalışma bilgi sahibi olmadığı arama yöntemleri, iş programı dahilinde ve bu durumun da görüşmelerine hazırlık, yürütülen iş ve öğrencilerin kaygı ve işgücü piyasasının meslek danışmanlığı umutsuzluk düzeylerinin tanınması, doğru hizmeti halihazırda artmasına neden ve etkili özgeçmiş 88 İrtibat Noktasında olabildiği bilinmektedir.9 hazırlama da önem sunulmaktadır. Bununla birlikte, benzer taşımaktadır. Üniversite İrtibat bir çalışmada üniversite Noktalarında İş ve öğrenimi esnasında Öğrencilerin işgücü Meslek Danışmanları yapılan stajlar, çalışılan piyasasına hazırlanması tarafından temel olarak; part-time veya tam maksadıyla üniversiteler 2013 yılında hayata tarafından yürütülen süreli işler ile işgücü • İş arama süreçleri, iş temel faaliyetler geçirilen Üniversite piyasasında iş deneyimi arama becerilerinin Kariyer Merkezleri İrtibat Noktaları kazanmanın öğrencilerin geliştirilmesi, aracılığıyla olmaktadır. kaygısının azalmasını etkili iş görüşmesi hizmeti ile birlikte İŞKUR ise öğrencilere sağladığı sonucu ortaya teknikleri, özgeçmiş İş ve Meslek 10 yönelik iş ve meslek konulmuştur. (CV) hazırlama, Danışmanları, danışmanlığı hizmetleri Avrupa düzleminde Dolayısıyla genç ve aktif işgücü özgeçmiş hazırlama rehberlik ve işgücünün umutsuzluğa piyasası programları (Europass CV), İşbaşı danışmanlık kapılmasına uygulamalarının Eğitim Programı ve faaliyetlerinin fırsat vermeden, yanısıra, doğrudan Girişimcilik Eğitim etkinliği ve üniversiteden mezun üniversite Programı gibi aktif olma aşamasına gelmiş kampüslerindeki işgücü piyasası ulaşılabilirliğinin gençlere iş arama faaliyetlerini programları ve artırılması ve ve kariyer planlama “Üniversite İrtibat benzeri konular işbirliği kültürünün konularında danışmanlık Noktaları” aracılığıyla hakkında danışmanlık sunulması, staj ve işbaşı yürütmektedir. 2013 hizmeti verilerek geliştirilmesi eğitim programlarına yılında hayata geçirilen kariyer yolculuğunda maksadıyla yönlendirilmesi ve Üniversite İrtibat farkındalık üniversitelerde işgücü piyasası ile Noktaları hizmeti oluşturulması, iletişimlerinin kurulması ile birlikte İş ve bireysel olarak noktasında hem Meslek Danışmanları, • Sadece irtibat ve grup halinde üniversitelere hem üniversitelerde bireysel noktasıyla sınırlı öğrencilere yüz de İŞKUR’a büyük olarak ve grup halinde kalmayıp, fakülte yüze danışmanlık görevler düşmektedir. öğrencilere yüz yüze yönetimleriyle İkna etme, işbirliği, danışmanlık hizmeti dönemsel görüşmeler hizmeti vermeye karmaşık problemleri vermeye başlamıştır. yapılması, toplantı başlamıştır.

2018 | SAYI27 | 93 sayısı”, “Üniversite (2014-2023) irtibat noktalarının 6. Ulusal İstihdam Stratejisi sayısı” gibi gençlere ve (2014-2023) üniversite öğrencilerine 7. TÜİK, İşgücü İstatistikleri, Mayıs 2018 yönelik hedefler 8. Ulusal İstihdam Stratejisi de belirlenerek bu (2014-2023) alana özellikle vurgu 9. Aytaç, Serpil, Salih Dursun; yapılmıştır. “Üniversite Öğrencilerinin İşgücü Piyasasına İlerleyen dönemlere Yönelik Beklentileri Ve İş ilişkin hedeflere Deneyimleri İle Umutsuzluk Ve Kaygı Düzeyleri ulaşılabilmesi ve Arasındaki İlişki Üzerine Üniversite İrtibat Bir Araştırma”, Celal Bayar Noktalarının etkinliğinin Üniversitesi Sosyal Bilimler de artırılabilmesi için Dergisi, 2012, s.373-388 genelde Çalışma ve İş 10. Aytaç, Serpil, Salih Dursun; “Üniversite Öğrencileri Kurumu İl Müdürlükleri Arasında İşsizlik Kaygısı”, ile Üniversite Uludağ Üniversitesi İktisadi salonlarında grup benzeri hizmetler yönetimlerinin, özelde ve İdari Bilimler Fakültesi görüşmeleri yapılması, sunulmaktadır. ise Üniversite İrtibat Dergisi, C. 28, S. 1, 2009, s.81 öğretim görevlileri/ Noktaları ile Üniversite Üst politika belgelerinde akademisyenlerle Kariyer Merkezlerinin genç istihdamına yapılan planlar işbirliği içerisinde verilen önemin yanısıra, Kaynakça: doğrultusunda çalışmalarını sürdürmesi İŞKUR çalışmalarında • Adrese Dayalı Nüfus Kayıt derslerde ya da ders çok büyük önem arz ve hedeflerinde de Sistemi İstatistikleri, TÜİK aralarında İŞKUR etmektedir. Kariyer gençler önemli bir yer • AYTAÇ, S.; Dursun, S. (2012), hizmetleriyle ilgili Merkezleriyle Üniversite “Üniversite Öğrencilerinin sınıf görüşmeleri tutmaktadır. Genç, İrtibat Noktalarının İşgücü Piyasasına Yönelik Beklentileri ve İş Deneyimleri gerçekleştirilmesi, kadın, engelli, uzun ilişkisinin güçlenmesi süreli işsiz gibi özel İle Umutsuzluk ve Kaygı • Öğrenci yoğunluğunun ve işbirliği içinde Düzeyleri Arasındaki İlişki politika gerektiren Üzerine Bir Araştırma”, Celal fazla olduğu alanlarda yürütülecek çalışmaların grupların istihdamının artması, üniversite Bayar Üniversitesi Sosyal ve özellikle yeni önemine istinaden Bilimler Dergisi, 2012, öğrenci kayıtları öğrencilerinin işgücü ss.373-388 2018 yılı İl Müdürlükleri piyasasına güvenli bir esnasında gerekli hedefleri arasına ilk • AYTAÇ, S.; Dursun, S. (2009), şekilde girmelerine katkı “Üniversite Öğrencileri yerlerde İŞKUR kez bu gruplara yönelik stantları açılması, sağlayacaktır. Arasında İşsizlik Kaygısı”, hedefler konulmuştur. Uludağ Üniversitesi İktisadi Ayrıca İŞKUR’un 2018- ve İdari Bilimler Fakültesi • Öğrenci kulüpleriyle Dergisi, C. 28, S. 1, 2009, s.81 2022 Dönemi Stratejik düzenli olarak Dipnotlar: • İstatistiklerle Gençlik, 2015, görüşülerek gerek Planında da “İş ve 1. TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus TÜİK, http://www.tuik. İŞKUR faaliyetleri meslek danışmanlığı Kayıt Sistemi İstatistikleri gov.tr/PreHaberBultenleri. gerekse öğrenci hizmeti verilen 15-24 2. İstatistiklerle Gençlik, 2015, do?id=21517 kulüplerinin yapacağı yaş arası genç sayısı”, “İş TÜİK, http://www.tuik. • İşgücü İstatistikleri, Mayıs ve Meslek Danışmanlığı gov.tr/PreHaberBultenleri. 2018, TÜİK organizasyonlarda do?id=21517 hizmetlerinden • Nüfus Projeksiyonları ve (kariyer günü, 3. TÜİK, Nüfus Projeksiyonları Tahminleri, TÜİK girişimcilik günü, yararlanan yeni mezun ve Tahminleri • Onuncu Kalkınma Planı istihdam fuarı vb.) birey sayısı”, “İş ve 4. 10.Kalkınma Planı (2014- (2014-2018) ortak/paydaş olarak meslek danışmanlığı 2018) • Ulusal İstihdam Stratejisi hareket edilmesi ve hizmeti verilen öğrenci 5. Ulusal İstihdam Stratejisi (2014-2023)

94 | İSTİHDAM’DA 3İ GENÇ SAYFALAR

SANAYİ-ÜNİVERSİTE VE İSTİHDAM KURUMLARININ İŞ BİRLİKLERİ İLE NİTELİKLİ İSTİHDAMA BAKIŞ

Ülkenin en büyük sorunlarından biri nitelikli iş gücünün temin edilememesidir. İşgücü piyasası araştırmalarında sektörel bazdaki açık iş taleplerinin yerel işgücünden karşılanamaması ve dolayısıyla üretken, imalat yapan, ihracat yapan ve istihdam sağlayarak ülkenin gücüne güç katan sanayicilerimizin ara ve teknik eleman bulamama sorununu çözmek istihdam kurumlarının en önemli görevi olarak addedilmektedir.

Üniversitelerimizin teknik ve sosyal bölümlerinin son sınıf veya ara sınıf öğrencileriyle kariyer ve meslek tanıtım günleri adı altında İŞKUR’un tertipleriyle yapılan etkinlik programları ile sosyal ve teknik eğitim gören öğrencilerin işgücü piyasası araştırmaları ile belirlenen sektörel açık işgücü taleplerinin karşılanması için istihdam kurumu ve üniversite ile yapılacak iş birliği protokolü Siraç EKİN ile mümkündür. Organize sanayi bölgelerinde veya hizmete yönelik diğer Gazİantep Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürü işgücüne yönelik açık işlerdeki eksikliğin tamamlanması için İŞKUR üzerinden yönlendirilecek işsiz gençlerin 3,6 ve 9 ay sürelerle İşbaşı Eğitim Programı eğitimi görmeleri ve gördükleri eğitimin atölyede ve işin uzmanı tarafından bire bir

2018 | SAYI27 | 95 verilmesinin sağlanması ile ara eleman arama talepleri eğitim gören üniversite öğrencileri ve mezunlarından karşılanmış olacaktır. Eğitim alan öğrencilerin mezuniyetleri sonrasında kalifiye eleman olarak bu işletmelerde istihdam edilmeleri halinde, işverenlerin bu yöndeki talepleri karşılanacaktır. Alacakları ücretler de emsallerine göre daha fazla olacaktır. Zira işi iş ve istihdamdan dolayı Diğer taraftan bu üçlü işbirliği protokollerinin başında öğrenmiş ve işe ekonomik olarak yapının ve destek yaygınlaştırılması aşina olacaklardır. güçlenecektir. verecek diğer STK ve gerekmektedir. kurumların işbirlikleriyle İşe alınacak bu gençlerin Ülkemizin işsizlik sağlanacak kariyer Bunun etkin yol sosyal sorumluluk bilinç yönünden, bazı günleri, istihdam ve yöntemi İŞKUR- düzeyleri yükselecek Avrupa ülkelerinin fuarları, insan kaynakları ÜNİVERSİTE VE SANAYİ gerisinde kalmasının ve işletmelerin zirvesi gibi duyarlı üçlüsünün girişimleri ve ve istihdamda niteliksiz üretimlerine bilinçli ve istihdama yönelik konuya yaklaşımlarıyla işgücünün önüne bu katkı sunacaklardır. etkinlikler işsizliğin mümkündür. yöntemle geçileceği, Sağlayacakları katkı giderilmesinde üretim ve istihdam Kayıt Dışı İstihdamın, nedeniyle işletmelerin ve istihdamın artışının sağlanacağı Kalıcı İstihdama Etkisi imalat artışı, ihracat sağlanmasında çok düşünülmektedir. artışı sağlanacağı gibi önemli rol oynayacağı Diğer taraftan ülkenin ekonomisine ve gibi iş arayan ve işveren ülkemizdeki kayıt iş gücüne anlamlı katkı buluşmalarının aracısız dışı istihdam oranı sağlanmış olunacaktır. olarak sağlanmasına % 32,5 civarındadır. Bu üçlü yapı çalışmaları da vesile olunacaktır. Bu da ülkemizin ile üniversiteler daha Ulaşılması güç olan gelir kaynaklarının tercih edilir olacağı işverenlere bu tür engellenmesi, gibi ve öğrencilerin bu etkinlikler sayesinde fakirleşmesi, savunma üniversiteleri seçme Duyarlı bireyler ulaşma fırsatı doğmuş sanayisinin geri hususunda kendileri olarak, İşsizlikle olacaktır. bırakılması, refah ve aileleri daha düzeyinin daha az mutlu olacaklardır. ve kayıt dışılıkla Unutulmamalıdır ki, olması anlamına da Bu eğitim sonrasında mücadele edilmesi işsizliğin ülkemizde gelmektedir. işe yerleşme ve iş yetkili kurumların seyrettiği % 10,9 oranı sahibi olma şansı çok daha aşağılara doğru İşsizlikle mücadele yükselecek ve duyarlı yanı sıra ülkemizin çekilmelidir. Ülkemizde edilmesi, istihdam birey olma özelliğine her kademedeki işsizlik oranı bazı AB imkânlarının arttırılmaya sahip olunacaktır. Bu yetkililerin asli Ülkelerine göre yüksek çalışılması için yetkili planlamayı yapan seyretmektedir. Yüksek kurumların mutlaka tarafların şehirleri de görevi ve hedefi işsizlik oranlarının kayıt dışı istihdamla işgücüne katılımdan olmalıdır. önüne geçilmesi için mücadele etmeleri,

96 | İSTİHDAM’DA 3İ GENÇ SAYFALAR kayıtsız veya sigortasız veya işin gerekleri bakıldığında ve ödemeden daha kolay çalışanların kayıt altına sonucu toplu işten vergi boyutuyla da olduğu unutulmamalıdır. alınması ve Avrupa çıkarmak istediğinde, irdelendiğinde, elektrik ülkelerinde olduğu gibi bunu en az otuz gün tüketimi, su tüketimi, Sosyal güvenlik kayıt dışılığın en az % 4 önceden bir yazı enerji ve diğer yönetsel kapsamına alınmaksızın seviyelerine çekilmesi ile işyeri sendika giderler de artış kayıt dışı istihdam için ciddi mücadele temsilcilerine ve göstermektedir. Bu tür edilen çalışan, işverene verilmesi gereken Çalışma ve İş Kurumu artışlar ve beyanlar bazı alanlarda maddi konuların başında İl Müdürlüklerine dikkate alındığında fayda ve katkı sağlarken, gelir. Bu çalışmanın bildirmekle yükümlü işletmelerin kayıtlı çalışan açısından da yapılması için yasal tutulmuştur. Aksi çalışan sayısındaki fazla mesaiden, sendikal olarak yetkilendirilmiş takdirde bildirim düşüşler ve toplu haklardan, işveren kurumların harekete yükümlülüğünün yerine işçi çıkışları ile nezdinde kurulan geçirilmesini sağlayacak getirilmemesinden çelişmektedir. Diğer ve işçiler tarafından mekanizmaların ve ötürü işverenliklerin bir ifade ile kayıt dışı oluşturulan temsilcilikler eylem planlarının idari para cezaları istihdam sayısı arttırılmış gibi sosyal etkinlikler harekete geçirilmesi, ile cezalandırılmaları ve kayıt altındaki gibi durumlardan kaçınılmaz bir durum mevzuat gereğidir. çalışanların çıkışı yoksun bırakılmaktadır. olmalıdır. yapılmıştır. Kayıt dışı Emeklilik, tedavi, işsizlik Ancak Organize istihdam işverenliklere sigortası, kıdem, ihbar, Yapılan araştırmalar Sanayi Bölgelerindeki sağlayacağı geçici maddi evlilik, ölüm gibi hak sonucunda işsizlerin, kurumsal veya büyük kazanç söz konusu iken ve tazminatlardan da suça karışma ihtimalleri çaplı işletmelerin çalışma ilişkileri ve iş mahrum kalmaktadır. istihdamda olan durumlarına sağlığı ve güvenliği Dolayısıyla çalışan ve bireylere nazaran bakıldığında; işçi çıkışı tedbirlerine uyulmaması aile bireyleri de mağdur yüksek seyretmektedir. planlamaları yapılmış hallerinde yaşanacak edilerek gelecekleri İstenilmeyen olmasına rağmen, ihmaller sonucunda karartılmaktadır. olumsuz durumların işletme stoklarındaki ölüm veya yaralanmaya yaşanmasının bir artış, ihracattaki artış, Kayıt dışı istihdam, neden olan kazaların ülkemizin vergi gelirleri nedeni de işsizliktir. hatta vardiya sayılarında getireceği maddi ve Duyarlı bireyler olarak, bile artış yapıldığı ile sosyal güvenlik manevi külfetin de primleri gibi devletin İşsizlikle ve kayıt dışılıkla gözlenmektedir. işverenleri olumsuz mücadele edilmesi İşletmelerin bilançodaki ana gelir kaynakları yönde etkileyeceği ve unsurlarına da yetkili kurumların yanı gelir-gider dengesine dolayısıyla önlemenin sıra ülkemizin her kademedeki yetkililerin asli görevi ve hedefi olmalıdır.

Çalışan Ve İşveren Açısından İş Kanunu Uygulaması İş hukuku açısından değerlendirildiğinde, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 29. maddesine göre, işveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri

2018 | SAYI27 | 97 aykırı olup, vergi kayıp bütün çalışanları ile ve kaçakları ile SGK amansız mücadele ve emekli kesenek verirken, bu hedefle de primlerinin gelirlerinin önemli bir kamu kaynağı devlet hazinesi bütçesi harcamaktadır. havuzuna aktarılmasına Zira işsizlik rakamları da engel olunmaktadır. ülkemizde ve dünyada Bu durum devletin mal çok önem arz varlığında azalmaya etmektedir ki ülkelerin sebebiyet verdiği gibi, itibarı ve gelişmişlik işverenlerin haksız düzeyinin uluslararası zenginleşmesine arenada birer göstergesi yol açmaktadır. Bu durumundadır. konunun tarafları Yüzbinlerce kayıt dışı anayasal ve yasal istihdamın önüne düzenlemeleri geçilmesi ile kayıtlı dikkate alarak çalışan, istihdam sayıları işveren, devlet gibi artacak, işgücüne unsurlara kayıt dışı katılım oranları ile özel istihdam nedeniyle politika gerektiren verdikleri kamusal kesimlerin istihdam zarar ve ziyanların edilme oranlarına ölçüsünü tahmin ilişkin göstergeler etmeli ve kayıt dışı yüksek seyredecektir. bütün birimleri (merkez işverenliklerin yapacağı istihdam ile mücadele Ülke olarak ve bilhassa ve taşra) duyarlılık ilave istihdam için mekanizmalarının aktif İŞKUR olarak yasalarla göstererek, özellikle önem arz etmektedir. şekilde çalışmasına belirlenen engelli İŞKUR ailesinin özverili her yönüyle İşverenliklerin istihdam oranları çalışmaları ve takipleri yardımcı olunmalıdır. nitelik gerektiren (Kamuda %4, özel sonrasında istihdamda Unutulmamalıdır ki mesleklerde daha sektörde %3 ) kayıt memnuniyet verici sigortalı çalışmak, fazla desteklenmesinin altına alınan istihdam rakamlara ulaşılmıştır. çalışanlar için bir hak öngörülmüş olması nedeniyle işverenliklerin İstihdam seferberliğinin ise kişileri sigortalı ile imalat ve bilişim engelli çalıştırma 2. fazında tarihin çalıştırmak da işverenler sektöründe 2.151,00 durumları daha fazla en büyük istihdam için bir yükümlülüktür. TL’ye kadar prim ve olacak ve bu kesimlerin seferberliği ile +2 istihdam edilmesi ile vergi desteği sağlanması Türkiye İş Kurumu Genel istihdam çağrısı ile teşviklerin boyutunu önemli bir vatandaşlık ilave istihdam sağlayan Müdürlüğü istihdamı görevinin yanı sıra daha anlamlı hale artırmak, mesleksizliğin iş yerlerinde işe yeni getirmiştir. sosyal duyarlılığın ön alınan sigortalıların önüne geçmek için plana çıkarıldığı bir vergi ve primleri İŞKUR’un uyguladığı ve meslek edindirme ortam oluşmuş olacaktır. kursları açmak, devlet tarafından işverenlikler için büyük yeni işverenliklerin İstihdam ve Teşvik karşılanmaktadır. anlam ifade eden İşbaşı hayata geçirilmesi Eğitim Programlarının Uygulama Programları Ülkelerin büyümesi için girişimcilik süresinin imalat ve ve gelişmesi istihdam eğitim programları 2017 yılında Sayın bilişim sektöründe 3 yapmakla mümkün düzenlemek, engelli, Cumhurbaşkanımızın aydan 6 aya çıkarılması olacağı için, getirilen kadın, genç ve uzun liderliğinde başlatılan teşviklerin 1 Ocak işveren dünyasını süreli işsizlerin istihdamı istihdam seferberliği 2018 ile 31 Aralık 2020 memnun etmiş, hatta için merkez ve taşrada ile, Bakanlığımızın tarihlerini kapsaması bu sürelerin daha da

98 | İSTİHDAM’DA 3İ GENÇ SAYFALAR

Engellilerin istihdam nedenlerdir. Kadınların edilmesi ile iş ararken en çok tercih işverenliklere sağlanan ettiği hizmet sektörü teşvik desteği yanı sonrasında getirilen sıra İŞKUR girişimci bakım desteği sayesinde adayı engelliler için sanayi sektöründeki kendi işinin patronu mesleklerde olma yolunu açarak çalışmalarına kuvvetli 50 Bin TL’ye kadar geri imkan ve fırsatlar ödemesiz iş kurma getirilmiştir. desteği vermektedir. Bu teşvik uygulaması Üniversite-İŞKUR engelli kardeşlerimizin Programlarının Hayata hayallerinin kahramanı Geçirilmesi olmalarını sağlarken, Çalışma ve İş Kurumu bu kesimdeki İl Müdürlüğü, vatandaşlarımızın üniversite rektörlükleri olumlu geri ile yapacakları bildirimleri kurumsal (İŞKUR hizmetlerinin memnuniyet ve öz sunulmasına ilişkin güveni getirmektedir. hizmet noktalarının Diğer taraftan kadın oluşturulması) iş birliği istihdamının arttırılması protokolleri ile iki kurum arttırılması yönünde ve Avrupa ülkelerinin arasında entegrasyon talepleri olmaktadır. kadın istihdam sağlanacaktır. Üniversite Geleceğin meslekleri oranlarına yaklaşılması kurumunun genç olarak kabul edilen Siber hedeflenirken dinamiklerinin de Güvenlik, Kodlama, kadınların işgücüne işgücüne katılması Bulut Bilişim gibi katılması ve meslek imkanı sağlanacaktır. mesleklerde İşbaşı edindirme kursları Üniversitelerin sosyal Eğitim Programlarında açması yönündeki ve teknik bölüm farkındalık oluşturarak İŞKUR’un çabası takdire öğrencileri mezuniyet süre ve parasal şayandır. Kadınlarımıza öncesi ve mezuniyet yönelik özel bir yönden artışa gidilmiş sonrası durumları için düzenleme olarak ve işverenlerimizin kurumun iş ve meslek sanayi sektöründeki faydalanmasına imkan danışmanlarından mesleklerde yapılacak alacakları mesleki sağlanmıştır. 18-25 İşbaşı Eğitim yaş arası gençlere, yönlendirme ve iş arama Programlarımıza tüyoları ile gelecekleri 18 yaşından büyük İŞKUR ailesinin ve mesleki eğitim kadınlara, İŞKUR’a için zemin hazırlamakta kurslarımıza katılan ve eğitim alanları kayıtlı engellilere özverili çalışmaları kadınlara 2-5 yaş ile ilgili işverenlikler teşvikten yararlanma ve takipleri arasındaki çocukları için nezdinde CV bırakma süresi 18 aya çıkartılmış sonrasında aylık 400 TL’lik bakım imkanı bulacaklardır. olması, işverenliklerin istihdamda desteği sağlayarak, İşverenlere ulaşıp memnuniyetine ve kadının organize memnuniyet çalışabilecekleri teşvikten daha etkin sanayi bölgelerinde ortam hakkında bilgi faydalanmalarına vesile verici rakamlara kurulu fabrikalarda sahibi olabileceklerdir. olmuştur. ulaşılmıştır.” çalışma yolunu açan

2018 | SAYI27 | 99 Gaziantep Çalışma ve İş Sonuç ve Öneriler sağlanacaktır. gidilmesi, taşra ve Kurumu İl Müdürlüğü ile Dolayısıyla ülkenin merkezde yapılan iş ve İŞKUR-ÜNİVERSİTE Gaziantep Üniversitesi ekonomisi ve işlemlerin daha sağlıklı arasında yapılan VE SANAYİ kesiminin uluslararası gücü artmış birlikte çalışmaları, ve etkin yürütülmesine protokoller sonrasında olacaktır. İŞKUR bu imkan sağlayacağı üniversite kampüs ülkenin istihdamına manada öncü bir Kurum düşünülmektedir. alanında kurulacak katkı sunacağı gibi olduğundan, piyasaya Bakanlık düzeyindeki “plus ofis” ile üniversite işsizliğin azaltılması için sağladığı hakimiyetle iş teftiş uygulamasının öğrencilerine nitelikli de önemli mesafeler taraflara yön vermeye hizmet vermeyi katedilecektir. Diğer devam etmelidir. işgücüne yönelik hedeflemektedir. taraftan özel politika uygulamalar için daha Bu ofis sayesinde gerektiren kesimler, İŞKUR kurumsal sınırlı programlarla üniversiteli gençlere dezavantajlı kesimler, anlamda nitelikli yapılması veya Türkiye İş işgücüne katılma gençler, yetişkinler gibi istihdam ve kalıcı Kurumundan tamamen işgücünün olmazsa istihdamın sağlanması imkanı sağlanacak ve arındırılması hallerinde olmaz aktörleri ön adına birtakım istihdam için talep önemli istihdam makamına sunularak planda ve hedefte yenilikçi çalışmaların başarısı yakalanacaktır. işverenlerin aradığı olacaktır. Akademik ve programların Unutulmamalıdır ki beyaz yakalı eleman programlarla istihdam yapılmasını temini plus ofisler kurumu ve sanayi hedeflemelidir. İŞKUR’un performans esaslı aracılığı ile sağlanmış sektörü işin anlam ve geçici istihdama yönelik çalışan bu güzide olacaktır. İŞKUR‘un bu öneminin farkındalığını faaliyet alanları zaman Kurumun fiilen hizmeti, Gaziantep hissederek kayıt dışı dilimleri içerisinde gerçekleştirmek ilindeki üniversitede istihdamın bireye ve kaldırılmalı ve Kurum durumunda uygulama alanı bulurken ülkeye ilişkin zararlarının çalışanlarına nitelikli olduğu çalışmaları diğer Üniversitelere boyutları fark edilmiş hizmet sunma bulunmaktadır. Bu rol model olma olacaktır ki kayıt dışı imkanı sağlanmalıdır. çalışmaların; süresinde, istihdamla mücadelede İcraat ve mevzuat şansını da yakalaması doğru, etkin yapılması hedeflenmektedir. Bu topyekûn duyarlılık uygulaması içinde sağlanarak işsizliğin çalışma İŞKUR’a ayrı bir üzerine etkinlikler sıkışan alanların tekrar giderilmesi yönündeki prestij kazandıracağı düzenlenmelidir. Genç, gözden geçirilmesi gibi diğer kamu nitelikli ve eğitimli elzem olup Kurum üst çalışmaların şevkle, kurumlarına kıyasla işgücünün işverenliklere yetkilisi (Genel Müdürü) azimle yapılması farkındalık oluşturacak sağlayacağı anlamlı mahiyetinde denetim istihdam kurumunun bir çalışma olacağı katkıyla, üretim ve rehberlik birimlerinin her ferdi için öncelikli düşünülmektedir. ve istihdam artışı oluşturulmasına hedef olmalıdır.

100| İSTİHDAM’DA 3İ GENÇ SAYFALAR

İŞ ARAMAK DA BİR İŞTİR İşsizlik oranının yüksekliği hem yeni mezunlar için hem de diğer iş arayanlar için iş bulma sürecinin önünde önemli bir engel oluşturmaktadır. Ülkemizde 2017 genel işsizlik oranına baktığımızda % 10,9; 15-24 yaş aralığındaki genç işsizlik oranı ise % 20,8 olarak açıklandı (TÜİK). Bundan, 15-24 yaş aralığındaki gençlerin, genel iş arayanlara nazaran iki kat daha fazla işsizliğe maruz kaldığı anlamı çıkarılabilir. Üstelik bu durum sadece bizim ülkemizin değil birçok gelişmiş ülkenin de ortak sorunu. Diğer yandan ülkemizde eğitim ve istihdam arasındaki ilişkinin istenilen düzeyde olmaması sorunu, gençlerin iş hayatına giriş sürecini geciktirmekle kalmıyor aynı zamanda iş hayatına adım atabilmek için yeniden bir eğitim sürecinden (sertifikasyon programları) geçilmesi zorunluluğunu da doğuruyor. Devletler, gençlerin iş hayatında daha çok yer alması konusunda birçok teşvik modelini hayata geçirirken, iş arayanların da iş arama sürecini ciddiye alması ve “iş arama sürecini de bir iş olarak görmesi” gerekiyor.

İş Bulmak Yerine Doğru İşi Bulmak Önemli

Düzenli bir gelire sahip olmak, ekonomik özgürlüğe kavuşmak, statü elde etmek, saygınlık kazanmak, kendimizi gerçekleştirmek gibi birçok nedenle çalışıyoruz. İş hayatında mutlu olmanın yolu bir iş bulmaktan değil doğru işi bulmaktan geçiyor. Adayın eğitimine, yeteneklerine, bilgisine cevap veren gelecek hedeflerine uyum gösteren firmalarda çalışmasının kariyer yolculuğuna daha büyük katkı sağladığını söyleyebiliriz. Aday-firma ilişkisinin düşük olduğu bir süreç, adayı yeniden iş arama sürecine iteceği gibi adayın motivasyonunu da düşürecektir. Yani hangi mesleğe uygun olduğumuz sorusunun yanında o mesleği hangi firmada icra edeceğimiz de çok önemli.

Aktif Olmak

İş arayan adayın iş hayatına girme sürecine katkı sağlayan diğer önemli unsur da Serkan Özada aktif olmasıdır. Hiçbir firma hiçbir adayın evine giderek durduk yere iş teklif etmez. Mersİn Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ŞEF

2018 | SAYI27 |101 Aday, iş arama kanallarını sosyal medya grupları büyük engellerden biri de sarsılıyor. Mülakat doğru bir şekilde kısacası internet; iş işverenlerin “tecrübe” sürecini fırsata kullanmak zorundadır. arayanların doğru bir beklentisi. Bu konuda çevirmenin yollarından Özellikle, işe girmesine şekilde cv oluşturmasına, da İŞKUR İşbaşı Eğitim biri de olumsuz yardımcı olacak kişilerle daha çok iş ilanını Programı iş arayan ve sonuçlanan mülakatların tanışmasına vesile görmesine, daha çok iş işverenlerin çözüm ortağı neden olumsuz olacak organizasyonlar ilanına başvurmasına ve oluyor. Özel sektörde sonuçlandığı konusuna adaya büyük avantaj firmalara daha kolay bir yer alan bir firmada odaklanarak eksikliklerin sağlayacaktır. Tabi burada şekilde ulaşmasına imkan gerçekleştireceği İşbaşı tamamlanmasını unutulmaması gereken veriyor. İnternet kullanım Eğitim Programıyla iş sağlamak. Mülakat unsur, iş bulmaya sürecimizi planlarken arayanlar hem mesleki sürecinde vasıflarımızı yardımcı olacak en sosyal medyanın tecrübe hem de iş olduğundan daha önemli iş arama kanalının yanına iş arama hayatına adaptasyon düşük göstermek kadar hâlen eş dost aracılığıyla sürecini destekleyecek açısından büyük vasıflarımızı olduğundan olduğu gerçeğidir. Bu araştırmalara da avantajlara sahip oluyor. daha yüksek göstermek nedenle iş başvurusuna kayda değer bir zaman Tabi bunu işverenler de adayın dezavantajına destek olan iş ve kariyer ayırmalıyız. açısından da söylemek olacaktır. Firma hakkında fuarları, sektör fuarları, mümkün. İşe alım yaptığı önceden bilgi sahibi insan kaynakları zirveleri İş Arama Sürecine kişinin mesleğe uyumu, iş olmanın yanında mülakat hem firmaları tanıma Destek “İŞKUR” yerine uyumu, iş hayatına yapacağımız kişiyi de hem firmaların insan Son dönemlerde uyumu zaman alan hatta öğrenmemiz avantaj kaynakları yetkilisi ile İŞKUR’da iş ve maddi tarafları olan bir sağlayacaktır. tanışma hem de açık süreç. İŞKUR İşbaşı Eğitim meslek danışmanlığı İlk Adım Önemli pozisyonun gerektirdiği faaliyetlerine önem Programlarıyla işverenin nitelikleri birinci ağızdan verilmesiyle birlikte maliyetsiz bir şekilde Adaylar özellikle ilk öğrenme açısından büyük kuruma kayıt olmak, adayı kendi iş yerinde iş görüşmelerinde avantaj sağlayacaktır. Bu iş arama sürecinde yetiştiriyor olması, beklentilerini yüksek tür organizasyonlarda danışmanlık hizmeti özellikle özel sektör iş tutarlar. Elbette, tanıştığınız firma almak, firmaların iş yerlerinin personel temini gönül ister ki eğitim insan kaynakları ilanlarını takip etmek, iş noktasında İŞKUR’u tercih hayatından sonra yetkilisinin ileride arayanların özellikle de etmesinde büyük rol herkes beklentilerine mülakat yapacağınız kişi dezavantajlı grupların oynamaktadır. uygun maaş, sosyal olabileceği gerçeğini de haklar, şirket içi eğitim iş hayatına katılması Mülakatı Fırsata unutmamak gerekir. ve kariyer fırsatları noktasında birçok teşvik Çevirmek Elde CV Kapı Kapı ve projeden haberdar yakalasın; ama gerçek Dolaşma Dönemi Sona olmaları artık çok kolay. Eğitim hayatımızdan hayatta görüyoruz ki çoğu Erdi Türkiye İş Kurumu hemen sonra yaptığımız zaman bu imkanlara ilk tarafından açıklanan birçok iş başvurusunun iş tecrübemizde sahip Teknoloji birçok noktada rakamlara göre 2017 olumsuz sonuçlandığını olamıyoruz. Burada hayatımızı kolaylaştırıyor. yılında 1 milyon 57 görüyoruz. Mülakat önemli olan nokta, ilk İş arama sürecinin de bin kişinin Kurum süreci özellikle iş işimizi eğitimimizin bir bundan etkilenmemesi aracılığı ile işe yerleştiği arayanlar tarafından parçası olarak görme mümkün değil. Manuel düşünüldüğünde neden stresli bir süreç olarak gerekliliği; belki de burun olan her şey dijitale İŞKUR’a uğranılması görülüyor. Mülakatlarda kıvırdığımız, maaşını aktarılırken kapı kapı gerektiğini de anlamış başarısızlık arttıkça, beğenmediğimiz o iş dolaşarak cv bırakmanın olacağız.Özellikle yeni adayın motivasyonunun bizim için başarılarla dolu modası da geride kaldı. mezunların iş hayatına düşmesiyle birlikte kariyer yolculuğunun ilk Birçok kariyer sitesi, katılmasının önündeki en kendine olan güveni durağı olacaktır.

102| İSTİHDAM’DA 3İ GENÇ SAYFALAR

BAŞARIYA GİDEN YOLLAR III: SOSYAL MEDYAYA DİKKAT! Adına her ne kadar sosyal medya denilmişse de ülkemizdeki uygulamaları ve sonuçları itibarıyla “sosyal medya” insanları asosyal hâle getiriyor. Sanal ortamda sahte dünyalarla ve sahte dostlarla karşılaşan bireyler, gerçek çevrelerinden kopuyorlar.

Günümüz şartlarında, işlevine dönüşmüştür. İnsan hayatını diğer insanlarla Nitekim, kitle iletişim kolaylaştırmak için haberleşmek, kitle araçları ve teknolojik üretilen teknolojik iletişim araçlarını yenilikler insanın araçlar, insanlığın sonunu kullanmak ve teknolojik doğal yapısını tehdit hazırlayacak bir niteliğe araçlardan yararlanmak, edercesine hayatımızın bürünme yolundadır. bir ihtiyaçtır. İçinde Bu durum yaman bir içine girmiş durumdadır. yaşadığımız çağın gereği çelişkiyi de beraberinde Hepimiz, değişik yollarla olarak hepimiz bir getirmektedir: İnsanoğlu gerekli/gereksiz birçok biçimde iletişim kurmak kendi eliyle ve kendi zorundayız. Ne var ki bilgiyle muhatap iradesiyle yine kendi günümüzde haberleşme olmaktayız. Bunca bilgi, sağlık ve huzuruna ve iletişim ihtiyacı, doğal zihinlerimizi yormakta, kastetmektedir! Bilişim sınırların çok ötesine duygu dünyamızı ve teknolojileri ve sosyal geçmiş, adeta bir değerlerimizi altüst medya kullanımı Prof. Dr. Ertuğrul YAMAN bağımlılık, bir tutsaklık etmektedir. yükselirken insani

2018 | SAYI27 |103 duygular ve değerler ailelerini kaybetme 2. İnsanı Yalnızlaştırıyor! ortamdır. Niyetleri ve yok olmaktadır. Her tehlikesiyle karşı nitelikleri belirsiz birçok bireyin biyolojik karşıya kalmaktadırlar. Sosyal medya bağımlıları, insan serseri mayın gibi görünüşte sanal ortamda anlamda hayatını Nitekim, yine medyadan bu bilinmez ortamda birçok insanla yazışıyor sürdürebilmesi için öğreniyoruz ki kimi sözde iletişmektedir(!). veya haberleşiyorlar. yeme, içme, barınma vb. internet bağımlıları Yine, bu tür güvensiz Haberleştiği bu insanların ihtiyaçlarını karşılaması sağlık sorunları, aile ortamlar saygı, sevgi önemli bir kısmı da hiç gerekirken, bir yandan ve hoşgörüden faciaları yaşamakta tanımadığı, görmediği da psikolojik olarak uzak neredeyse ön ve hatta hayatını insanlardır. Yeni insanlarla sevme, sevilme, saygı yargılar cehennemine kaybetmektedirler. tanışmak ve yazışmak, görme, yardımlaşma, dönüşmektedir. Bireyler, bir yönüyle çok heyecan iletişim kurma gibi Sosyal Medyayı Ölçüsüz karşılıklı olarak hoyratça verici bir durum olarak gereksinimlerini de Kullanmanın Sakıncaları sözler sarf ederken kabul edilebilir. Ne var ki karşılaması gerekir. kin ve nefret duyguları 1. Yüz Yüze İletişimi gerçekte bu insanların yükselmekte; edep ve İnsanın sosyal bir varlık Engelliyor! birçoğu birer yalnızlık haya duyguları devreden olarak diğer insanlarla mahkûmudur. Çünkü, çıkmaktadır. iletişim kurmasının İnsanlar, yaratılışları sanal ortamlardaki bu doğal bir ölçüsü ve sınırı gereği insanca yaşamak sözde dost ve arkadaşlar, 4. Zaman Öldürüyor! ve insanca iletişim özel konunuz veya da olmalıdır. Sınırsız, Zaman olayların derdinizle ilgilenmezler. ölçüsüz ve dengesiz her kurmak zorundadır. geçmişten bugüne şey, insanın fıtratına İnsanlarla yüz yüze 3. Güvensiz Bir Ortam gelip geçtiği kontrol dışı aykırıdır ve doğal hâline iletişimi olabildiğince Oluşturuyor! kesintisiz bir süreçtir. zarar verir. Kendisini sürdürmek, her insanın Sosyal medya adı verilen sanal iletişimlere sevilmeye, saygı Sosyal medya, görünüşte ortamlar ise zamanın ve kaptıranlar başkalarını görmeye, sarılmaya göz önünde olmakla zaman yönetiminin baş takip ediyorum ihtiyacı olduğunu birlikte, gerçekte düşmanlarıdır. Bilgisayar derken, kendilerini ve unutmamak gerekir. belirsiz ve güvensiz bir başına geçen internet

104| İSTİHDAM’DA 3İ GENÇ SAYFALAR tutkunları içlerindeki 7. Tembellik, Miskinlik Bu sahtecilik dostlarla karşılaşan anlamsız ilgi ve merak ve Ataleti Arttırıyor! ise, beraberinde bireyler, gerçek duygusunun seline korkaklığı da getiriyor. çevrelerinden kopuyorlar. Enformatik bağımlılar, kapılarak saatlerini ve İnsanların yüzlerine Uzun süre ekran başında sosyal medya adı verilen hatta günlerini feda söyleyemeyecekleri kalan kullanıcılar, tuzakta sağlıklarını, edebilmektedirler. ifadeleri, sahte insanların arasına Oysa, zamanın ne kadar zamanlarını kaybederken kimliklerle, ekranların aynı zamanda tembellik karıştıklarında, donmuş kıymetli olduğu açıktır. arkasına gizlenerek bir simayla asosyal bir batağına da saplanırlar. korkakça yazıyorlar! 5. Düşünme ve Üretimi Uzun süre ekran görüntü vermektedirler. Engelliyor! karşısında oturanlar 9. Mahremiyeti Akılları fikirleri bir zaman sonra ister Öldürüyor/ Özentiyi takipçilerinde kaldığı Sosyal medya, çoğu istemez tembellik, Arttırıyor! için selamsız sabahsız zaman bir izleme miskinlik ve atalete bir ruh hâliyle aramızda ve takip alanı olarak düşeceklerdir. Oysa, insan İnsanların özel ve güzel dolaşmaktadırlar. kullanılmaktadır. Sadece vücudu hareket etmeye anlarını, duygularını Toplumumuz elinde cep kendinizi o akıntıya ve çalışmaya uygun sevdikleri ve tanıdıklarıyla telefonlarıyla yaşayan bırakmanız yetiyor. Bu ise paylaşmaları normaldir. yaratılmıştır. Hareket bir toplum hâline insanı düşünmekten ve Ancak, sosyal medyadaki etmeyen ve çalışmayan dönüşmeye başladı. üretmekten alıkoyuyor. paylaşımlar, normalin beden ve beyinler, Çocuklar ve gençler, Uzun süre enformasyon çok ötesindedir. hastalıklara davetiye cep telefonlarını adeta akıntısına kapılan çıkartır. Paylaşmak güzeldir; ama bir birey, sonrasında mahremiyeti değil! Öte sevgilileri gibi yanlarından istese de düşünme ve 8. Korkaklığı Arttırıyor! yandan aldıkları her ayırmaz duruma geldiler. üretme melekelerini yeni eşyayı insanların Sonuç olarak anne ve kullanamaz hâle geliyor. Sosyal medya, belirsiz gözlerine sokmak babalar çocuklarına O bakımdan sosyal bir ortam olduğu için için paylaşım yarışına daha fazla zaman medya kullanılırken her önüne gelen bu girilmektedir. Paylaşılan kırk kez düşünmek sokağa dalmakta, her her fotoğraf, görüntü ayırmalı, birlikte nitelikli gereklidir. Başkalarının istediğini yazmaktadır. ve selfie için kimin ne zaman geçirmeyi sanal hayatlarını merak Gerçek kimlikleriyle yorum yaptığını merak önemsemelidirler. ediyorum diye kendi toplumda ve ekranlarda eden kullanıcı, ekran Çocuklara ve gençlere gerçek hayatımızı görüş ve düşüncelerini başına kilitlenmektedir. internet başta olmak karartmayalım! açıklayamayan kimileri, Sosyal medya ortamları üzere enformatik ekranların arkasına bilgilendirici ve teknolojiler hakkında 6. Dedikodu ve Gıybeti gizlenerek sahte bilinçlendirici olmaktan bilgi verilmeli ve bilinç Teşvik Ediyor! kimliklerle sosyal medya çok, tahrik edici kazandırılmalıdır. Eğitim arenasında cirit atıyorlar. yönleriyle çocuk ve Sosyal medya bağımlılığı, kurumları çocuklara gençlere mutsuzluk aslında bir tür dedikodu duygu, düşünce, değer vadetmektedir. ve gıybettir. İnsanların ve davranış açılarından yeterli eğitimleri özel durumları da 10. İnsanları verebilmelidir. Başarı; dahil olmak üzere, Asosyalleştiriyor! her şey bu sınırsız Anne ve babalar dinginlik ve enerji ister. ortamda söz konusu Adına her ne kadar sosyal Enerjisini sosyal ağlarda edilmekte, her konu çocuklarına medya denilmişse de harcayanlar, çalışmak ve üzerinde gerekli gereksiz daha fazla ülkemizdeki uygulamaları başarılı olmak için zaman değerlendirmeler zaman ayırmalı, ve sonuçları itibarıyla ve derman bulamazlar. yapılmaktadır. Doğal “sosyal medya” insanları birlikte nitelikli O bakımdan sosyal olarak da yazılanların asosyal hâle getiriyor. medyayı sınırlı ve ölçülü önemli bir kısmı dedikodu zaman geçirmeyi Sanal ortamda sahte kullanmakta büyük yarar ve gıybete girmektedir. önemsemelidirler. dünyalarla ve sahte vardır.

2018 | SAYI27 |105 OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E KADIN DERNEKLERİ

Son yüzyıllarda dünyada gerçekleşen kadın hareketleri ile ilgili araştırmalarıma başladığımda kafamda tarihimizden birkaç Türk kadınının adı vardı. Altun Can Hatun, Tomris Hatun, Süyün Bike Hatun, İparhan, Y. Müh. Dilek ALP Raziye Sultan, Nezahat Onbaşı, Binbaşı Ayşe, Çivi Dudusu, Üsteğmen BM Gönüllü Kadın Eğitmenİ Fatma Seher, Domaniçli Habibe ve birkaç isim daha dikkatimdeydi. Kadın İstihdamını Gelİştİrme Projelerİ Diğerleri kendilerinden öncekileri işaret etti, onlar da daha öncekileri. Sorumlusu Kadınların aydınlanma mücadelesinin aşamalarını ve seyrini kavrama ihtiyacı içinde yeni kaynaklara yöneldim.

106| İSTİHDAM’DA 3İ TARİHTEN SAYFALAR

Beylikten dünya isteriz!” diye isteklerini imparatorluğuna dile getirmelerinin yürüyen Osmanlı’nın ardından; yazılar, hayat hakkını savunan konferanslar, cemiyetler kadınlarından, ile yardımlaşma 1923’te kurulan laik ve dayanışmalarını Cumhuriyet’in hayat güçlendirdiler. Hak hakkını savunan aramanın, yeni bir hayat kadınlarına uzanan kurmanın direnmekten, yüzyıllar içinde mücadele etmekten dolaşırken kadının ve örgütlenmekten örgütlenmedeki savaşını geçtiğini bildikleri için imrenerek okudum. bütün olarak hareket Cinsiyet ayrımcılığı ettiler.“Çalışacağız, temelinde örgütlenen öğreneceğiz, bitmez bir toplumun ve aynı tükenmez bir çabayla” temelde kurgulanan diye seslerini yükselten ekonomik, toplumsal ve kadınlar, birbirlerine kültürel ortamın biçtiği “Ya istiklal ya ölüm” rolü zorlayan öncü sözü verdiler. Bir yandan kadınlar, öncü girişimler, kalemleriyle savaştılar. örgütlenmeler ve Toplumsal düzene olan gelişmeleri okudum; muhalefetlerini, dergi ve geçmişimizle gurur gazetelerin sayfalarına duydum. yansıttılar. Tarihin köşelerinde Ağır ve yorucu bir o kalmış notlarda; kadar da heyecan verici üretimde yer alan, tarihimizin her safhası tarımda, hayvancılıkta bir trajedi barındırıyor. çalışan, pazarlarda Hiçbir dönem bir ürettiklerini satan, diğerinden önemsiz atölyeler açan, değil. Bireysel ve sosyal yabancı dil öğrenen, hayat hakları için gayrimenkul alan, haykıran kadınlar, bir gayrimenkul satan, sonraki safhada vatan kasap, bakkal, hamam için örgütleniyorlar. “Yaşasın Osmanlı kadınları! işleten; eşlerine kefil Kadının hep mücadele Yaşasın vatan, yaşasın olan, dergiler çıkaran, içinde olduğu bu yazılar yazan kadınları topraklarda, tarihin millet, yaşasın hürriyet, tanıma fırsatı buldum. artık yeni bir sayfanın yüzlerce mektep isteriz!” eşiğinde olduğu günler, Tanzimat ve 9 milyonu kadın ve diye isteklerini dile Meşrutiyetle birlikte çocuk olan 13 milyonluk getirmelerinin ardından; solgun yüzleri bir ülkenin Kurtuluş canlanmaya başlayan Savaşı, aynı zamanda yazılar, konferanslar, kadınlar, “Yaşasın kadınların savaşı haline cemiyetler ile yardımlaşma Osmanlı kadınları! dönmüşken kadınların ve dayanışmalarını Yaşasın vatan, yaşasın hak eşitliğini ve millet, yaşasın hürriyet, özgürlüğünü vurgulu güçlendirdiler. yüzlerce mektep bir ifadeyle onaylayan

2018 | SAYI27 |107 cumhuriyetin başlattığı İkinci Meşrutiyet’in dernekler, kız gerçekleşmiştir. Şubat devrimci dönemin ilanına (Temmuz 1908) çocuklarının eğitimi 1908’de adını Jön hedefini, kurtuluşun dönersek hayatın her ile ilgilendiler. Ülke Türklerin renklerinden ve kuruluşun önderi alanında yaşattığı savunmasına yönelik alarak kurulan Kırmızı Mustafa Kemal; 23 özgürlük ve eşitlik dernekler, orduya Beyaz Kulübü; zengin Ocak 1923’te New düşüncesinin bir yardım etmek gayesiyle kütüphanesi, konferans York Herald gazetesine yansıması da kadınların kurulmuştur. Kültürel salonu, kadın konulu verdiği demeçte içinde arasında olmuştur. O hedefli dernekler ise çevirileri, verdiği dikiş olduğumuz durumu zamana kadar ev içine kadınların kültürel nakış dersleriyle bir şöyle özetliyor: hapsolmuş kadınlar açıdan bilgilenmesini birikim oluşturmuştur. kendi durumlarını hedeflemiştir. Dönemin Bilim, edebiyat, sanat “Bugün Türkiye’nin sorgulamaya başladılar. siyasi partileri tarafından ve sosyal konulardaki karşı karşıya olduğu en Bu sorgulama kısa kurulan kadın dernekleri gelişmelerden Osmanlı önemli meselelerden sürede karşılık bularak de vardır. Bunlardan kadınını haberdar biri, kadın ve erkek kadınları duruma bir tanesi, Enver Paşa etmeye çalışmıştır. arasındaki kanuni müdahil olma yollarını tarafından kurulan ve toplumsal tam aramaya itmiştir. Kadınlar Osmanlı Kadınları Cemiyet-i İmdadiye eşitliği temin etmektir. “artık yeter” diyerek Çalıştırma Cemiyeti’ydi Rumeli sınırındaki Kadınlarımız, farklı taleplerle ortaya ki cemiyette hiç kadın askerlere ve zor Bağımsızlık Savaşı çıktılar. Osmanlı’da üye olmaması Kadınlar kadınlar bu özgürlük durumda olan kadınlara sırasında cesaret Dünyası dergisinde ortamından faydalanarak yardım etmeyi ve fedakârlığın en çokça eleştirilmiştir. örgütlenmeye temel hedefleyen derneğin üstün vasıflarını olarak iki koldan kurucusu Tanzimat’ın sergilediler. Eğitim Dönem, birçok kadın başlamıştır:“Dernekler öncü kadınlarından almaya ve öğrenmeye örgüt ve cemiyet ve dergiler.” Fatma Aliye Hanım’dır. çok istekliler ve hatta kuruluşuna tanıklık bazıları şimdiden Dernekler, kadınların etmiştir. Kronolojik Teali-i Nisvan Cemiyeti ilim ve edebiyat örgütlendikleri ve sıraya göre o dönemin sahalarında başarılar mücadele yürüttükleri sürecini aktarmaya İngiltere’de kurulmuş kazanıyor. Kadınlar yerler haline gelmiştir. çalışacağım: olan Türk Kadınları Muhibbi Cemiyeti’ne da artık Anadolu’nun Kadınlar ilk olarak Kırmızı Beyaz Kulübü her tarafında pek çok yardım derneklerinde paralel çalışmak sanayi müesseselerinde örgütlenmeye başladılar. Özgürlük ortamının üzere, geleneklerden çalışıyor. Kadının zorla Bu derneklerin hedefi, yüreklendirdiği vazgeçmeden kadınların köşeye çekilmesinin kimsesiz kadınlara kadınların en hareketli eğitim ve kültür düzeyini aile hayatını mahvettiği ve çocuklara yardım oldukları şehirlerden biri yükseltmeyi hedefleyen, yerde hiçbir ilerleme etmekti. Eğitim Selanik’tir. Kadınların ilk İngilizce bilmeyi üyelik şartı sayan derneğin mümkün değildir.” hedefiyle kurulan örgütlenmesi burada kurucu başkanı Halide Edip’tir.

Osmanlı Kadınları Şefkat Cemiyet-i Hayriyesi Mezhep ayrımı gözetmeksizin tüm Osmanlı kadınlarına açık olan dernek, kimsesiz kadınlara ve onların çocuklarına yardım Teali-İ Nisvan Cemiyeti 108| İSTİHDAM’DA 3İ TARİHTEN SAYFALAR etmeyi hedeflemiştir. dönemde İttihat ve Muhtar Hanımefendi Merkezi Selanik’tir. Terakki’ye yönelik başkan olmuştur. Selanik’te çıkan Kadın eleştiriler yoğunlaşmaya Bu cemiyet binlerce Dergisi, derneğin başlamıştır. Kadınlar insanı barındırıp çalışmalarını duyurarak gerici ayaklanmanın giydirecek, yedirecek katkı sunmuştur. ilk hedefidir. Kadınları ve iyileştirecektir. kısıtlayacak yeni talepler Bunun için halkı Hidmet-i Nisvan yüksek sesle dile örgütleyeceklerdir. Cemiyeti getirilmeye başlanmıştır. Anadolu’da çok yoğun 10 Müslim, 6 Tiyatrolara saldırılar şekilde çalıştılar. Gönüllü gayrimüslim kadından düzenlenip kadınların Hastabakıcılık kursları oluşur. Başkanı Emine giyimlerine dönük açtılar. baskılar artmıştır. Kadın Semiye Hanım’dır. Osmanlı Türk Hanımları Edirne’de kurulmuştur. dernekleri de üsluplarını sertleştirmek zorunda Esirgeme Derneği Osmanlı Kadınları kalmışlardır. Balkan Savaşı’nda Cemiyet-i Hayriye-i göç eden Rumeli Nisvaniye Yaralılara Yardım Komitesi ve Bulgar göçmenlerine Zekiye Hanım’ın Hanımlar Yardım yardım maksadıyla kurduğu dernek; Cemiyeti girişilen örgütlenme okullar açmayı, kız çabasından doğan 1876’da Bosna ve ikinci bir cemiyettir. okullarının eksiklerini Hilal-i Ahmer tamamlamayı, yetim ve Sırbistan Savaşı Bu dernekle kadınların yoksul kız öğrencilere nedeniyle İstanbul’a yardımseverliği yardımı hedeflemiştir. gelen yaralılara yardım kurumsallaşmış, Selanik’te bir kadın maksadıyla, Yaralılara artık bir toplumsal atölyesi kurulmasına Yardım Komitesi hizmete dönüşmüştür. destek vermiştir. kurulmuştur. Kadınların kültürel Meydanlarda, düzeyini yükseltmek Hilali Ahmer Kadın ve meslek sahibi salonlarda konuşmalar Cemiyeti yapmıştır. Çalışmaları, olmalarını sağlamak için Rumca yayın Kadınlar, savaşın çalışan dernek, hızla yapan gazetelerin yaralarını sarmak ve örgütlenerek İstanbul’da manşetlerine toplumsal bir soruna şubeler kurmuşlardır. taşınmıştır. “İslam dönüşen yoksulluk Şehit ve göçmenlerin Kadınları” başlığını karşısında, ailelerin kimsesiz kız çocuklarını taşıyan yazıda, “Türkiye; ayakta kalmasını meslek sahibi yapmak inkılabı, hürriyeti sağlamak için kolları gayesiyle bir sanat yalnız erkeklere sıvadılar. Osmanlı Hilali Kadınlar ilk evi açarlar, burada el sanatları öğretilir; sergi, bahşetmeyerek Ahmer Cemiyeti önce, olarak yardım kadınları da nasibe dar Başkadınefendi Kamres piyango ve kermesler eylemiştir ve düne Hanım himayesinde derneklerinde düzenlenir, üretilenler ise Şefkat Pazarı’nda kadar kendilerinden oluşturulmuştur. 20 örgütlenmeye bahsi olunmayan Mart 1912’de Dr. satılırdı. 250 üyeli İslam Kadınları, Besim Ömer Paşa’nın başladılar. Bu dernek; 75 yetim kıza Kanunu Esasi’nin konağında cemiyet derneklerin hedefi, gündelikli olarak çalışma imkânı sağlayacak, ilanıyla meydana kurulmuştur. Tanınmış kimsesiz kadınlara çıkıp kıymetleri asker-sivil bürokrat ve Dünya Savaşı sonrasında anlaşılmıştır.” cümleleri eşraf hanımları da üye ve çocuklara da asker için dikiş ses getirecektir. Bu olur. Prenses Nimet dikecek, yaralılarla yardım etmekti. ilgilenecektir.

2018 | SAYI27 |109 kısıtlamalara, kadın erkek eşitsizliğine, hukuksuzluğa, eğitimsizliğe karşı büyük bir mücadele başlatan dernek; gazete ve broşür yayımlayarak, konferanslar düzenleyerek kurslar ve özel okullar açarak kadın haklarını anlatmaya ve korumaya çalışır. Osmanlı’nın çekilmesinin ardından doğan otorite boşluğundan faydalanan Türk Ordusu, ikinci Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hanımlar Merkez-i Umûmîsi kez Edirne’ye hareket ettiğinde Nisvan Osmanlı Hanımları yaralıları tedavi ettiler, Balkan Savaşı yılları, Cemiyeti, beş bin Müdafaai Milliye yemek hazırladılar, Osmanlı kadınlarının kadının katıldığı iki dev Heyeti gerektiğinde canlarını ülke sorunları toplantı düzenler ve verdiler. Düzenledikleri karşısında tavırlarının Türk kadınları bu seferin Balkan Savaşı sırasında dev Darülfünun siyasileştiği bir zaman masraflarına büyük hasta bakıcılık yapmak Konferansları’na dilimidir. Düzenlenen bir katkıda bulunurlar. ve cepheye gitmek (8 Şubat 1913) 4-5 toplantılarla toplumsal Ulusun tarihinde arzusuyla eğitimlerini bin civarında kadın duyarlılık yükseltilmeye ilk kez kadınlar ve bırakarak Çarlık katılmıştır. İlk söz çalışılmaktadır. erkekler özveri ve Rusya’sından İstanbul’a Fatma Aliye’nin hizmet alanında bir gelen dört Türk kızı Osmanlı Müdafaai araya gelirler ve ulusal Gülsüm Kemolova, olmuştur: “Milletin Hukuku Nisvan konularda birlikte yer Meryem Yakubova, istikbaline kadının Cemiyeti alırlar. Rukiye Yunusova, istikbali de dahildir.” Konuşmalardan sonra Meryem Pataşova’nın Yaşanan ağır şartlar Kadınları Çalıştırma Halide Edip padişaha Osmanlı Müdafaai karşısında örgütlenmek Cemiyeti İslamiyesi Hukuk Derneği’ne ve şehzadelere hitaben ve direnmekten verdikleri dilekçe, yeni bir mektup yazar ve başka bir yol Günün şartları, kadın iş bir örgütlenmenin bu mektup Türk Yurdu olmadığını düşünen gücünün planlamasını oluşumunu sağlamıştır. dergisi’nde yayımlanır. kadınlar, hedeflerini zorunlu kılmaktadır. Yardım toplamak Edirne’nin 155 günlük gerçekleştirecek 24 Ağustos 1916’da için heyetler kahramanlığı sonucunda adımları da atarlar. Cins Harbiye Nazırı ve oluşturmuşlardır. 26 Mart 1913’te, ve mezhep ayırmaksızın Başkomutan Vekili Enver İstanbul’u bölgelere Şükrü Paşa kılıcını örgütlenmeye Paşa’nın eşi Naciye ayırdılar, kadınlar General İvanov’a teslim koyulurlar. Her Sultan’ın himayelerinde, arasında hamiyet-i etmiştir. Ağır bir bozgun Osmanlı kadınını asil, Kadınları Çalıştırma vataniye uyandıracak havasının yaşandığı yabancı kadınları da Cemiyeti İslamiyesi konferanslar bu günlerde Kadınlar yedek üye kabul eden kurulmuştur. Kadınlar düzenlediler, savaş Dünyası, kadınları cemiyet 28 Mayıs fabrikalardan atölyelere, alanına gitmek örgütlenmeye çağıran 1913’te Nuriye Ulviye yol yapımından için kadın fırkaları “Terakkiye Doğru” Mevlan tarafından sokak temizliğine dek kurdular; bunlar adlı başyazıyı yayımlar. kurulur. Geleneklere, birçok alanda dernek

110| İSTİHDAM’DA 3İ TARİHTEN SAYFALAR vasıtasıyla çalışmaya Dernek, “Siyanet”adlı başlamıştır. Derneğin dergiyi çıkartmıştır. verdiği ilanlara 19 gün içinde 10.000 Himayei Etfal Cemiyeti kadın başvurmuştur. ve Kimsesiz Çocuklar Her bölgede bir ya da Devletin tüm düzenleme birkaç fabrika ve atölye çabalarına karşın aileler kurulmuştur. çözülmekte, korumasız Mamulatı Dâhiliye çocuklar sokakları İstihlaki Kadınlar doldurmaktadır. Cemiyeti Hayrıyesi Yetimhaneler, yatılı okullar ve bakımevleri; Mecburi Hizmet Yasası; çiçek, sıtma, verem, Kadınları Çalıştırma trahom, lekeli humma Cemiyeti İslamiyesi’nin ve tifüsün pençesindeki Osmanlı’da İlk Kadın Terziler yanı sıra, Cemiyet kimsesiz, aç ve ölümü Avrupa’da hukukunu aracılığıyla da hayata bekleyen çocuklara korumak ve Türklerin geçirilmektedir. yetmemektedir. Bu lehinde propaganda Melek Hanım’ın şartlarda devreye yapmak için New girişimiyle Aralık Himayei Etfal Cemiyeti York, Londra, Paris ve 1912’de kurulmuş, girer, çocukların Roma’ya iki kadın ve yerli mal üretimini ve bakımını sağlayabilmek bir erkekten oluşan bir kullanımını özendirerek için 6 Mart 1917’de Cemiyeti Teali-i Nisvan heyet gönderileceğini yabancı malları boykot hükûmete verilmek açıklamıştır. Bu Cemiyet, etmiştir. Yoksul genç üzere bir bildiri bu konuda basın kız ve kadınların ücret hazırlanmıştır. 1922 başlatmış ve neticesinde mensupları ile sohbetler karşılığında dikiş yılına kadar 2 bin 27 “Karakol” örgütünü de yapmıştır. diktiği bir terzihane çocuğa bakılmıştır. kurmuşlardır. İslam açmış, kadınların Kadınlar Birliği Başkanı Asri Kadınlar Cemiyeti Hereke Fabrikası’nda Hanımlara Mahsus Eşya Naciye Faham Hanım da çalışmasına öncülük Pazarı Anonim Şirketi İstanbul’da 1919 yılının yöneticiler arasındadır. etmiş, düzenlediği başlarında özellikle 8 Nisan 1917’de Çocuklar da örgütün bir sergiyle yerli mallarını üniversite öğrencileri ve kadınların ihtiyacı olan parçasıdır. İstanbul’da tanıtmıştır. Kuruluşunu ileri gelen vatansever tüm eşyaları imal etmek düzenlenen mitinglerde “Yerli malının vatanın kadın ve kızlarımızın için kurulan bu şirketin etkin rol oynayan bir parçası olduğu, kurdukları bir örgüttür. kurucusu üç kadındır. dernek; istihbarat yabancı malına oranla İlk mücadele ateşinin Şirket, kadınlara dönük pahalı bile olsa yerli toplama, Anadolu’ya yakıldığı toplantılarda, bir politika yürütür. malını tercih etmenin insan, silah, cephane memleketin içinde Şirketin tüm personeli milli bir görev olduğu, kaçırma ve gençlerin bulunduğu durum, kadındır. Bu arada dikiş, yerli malının üretim Milli Mücadele’ye işgaller, mütarekenin sanat ve yabancı dil ve tüketimini yaymak katılmalarını sağlama ağır şartları gerektiği” görüşüne dersleri de verilmiştir. gibi çalışmaları görüşülmüştür. 16 yürütmüştür. dayandırmıştır. “Artık Karakol Örgütü Mayıs 1919 günü bütün uyanalım. Kendi İstihlâs-I Millî Kadınlar dünya liderlerine ve malı insanın silahıdır. Şereflerinden başka Cemiyeti toplumlarına cemiyetin Biz de silahımızı koruyacak hiç kimsenin yayımladığı bildiri kendi vatanımızdan olmadığının bilincinde 24 Kasım 1918’de, tarihimizde önemli bir sağlamanın çaresini olanlar, İstanbul’da İstihlâs-ı Millî Kadınlar yer tutmakta ve yol düşünelim.” demektedir. gizli bir örgütlenme Cemiyeti, Türklerin göstermektedir.

2018 | SAYI27 |111 gösteren en önemli olay, merkezi Sivas’ta olmak üzere 9 Aralık 1919 tarihinde kurulan bu cemiyettir. Cemiyet, Sivas Valisi Reşit Paşa’nın eşi Melek Reşit Hanım tarafından Sivas’ta kurulmuş, kısa sürede Anadolu’da şubeler açmıştır. İşgale karşı suskun kalan İstanbul Hükûmetine ve işgal güçlerine protestolar gönderen Asri Kadınlar Cemiyeti bu dernek, Milli Ordu’ya Kastamonu Müdafaai Konağı önündeki para ve malzeme Hukuk Kadınlar parkta anıtı dikilen kampanyaları da Cemiyeti “Şerife Bacı” vatanın düzenlemiştir. Amasya, kurtuluşu için cepheye Kayseri, Niğde, Erzincan, 16 Eylül 1919’da mermi yetiştirebilmek Bolu, Burdur, Pınarhisar, büyük bir coşkuyla gayesiyle kağnısı ile Kangal, Erzurum’da kuruldu. Kuruluşunun İnebolu’dan Ankara’ya derhal şubeler ardından aynı hafta doğru ilerlerken kışın açılarak örgütlenme içinde (26 Eylül 1919) soğuğunda yolda büyütülmüştür. Protesto kadın örgütlenmeleri donarak şehit olmuştur. eylemlerini yurt de başlamıştır. Kastamonu’da çıkan genelinde örgütleyerek Millî Mücadele’de “Açıksöz gazetesi” kitleselleştirmiş, siyasal Kastamonu erkeği Kastamonulu kadınların bir nitelikte kadınları kadar kadını da çalışmalarına yönlendirmiştir. gerekli fedakârlıkları ayrıntılarıyla yer göstermiştir. Vatan verir. Müdafaa-i Sivas Kadınları ve millet söz konusu Hukuk cemiyetleri; Müdafaa-i Vatan olunca Kastamonu Anadolu’daki Türk Derneği kadını, erkeğini geride kuvvetlerine para bırakacak kadar göndermek, mesaj Anadolu’daki kadın yiğitlik ve kahramanlık iletmek, mitingler Türk kadını vatanını, derneklerinin en örnekleri göstermiştir. yaparak işgali kınamak, bağımsızlığını önemlisi ve etkin rol Kurtuluş Savaşı’nda oynayanı şüphesiz Sivas bu konuda İstanbul ve namusunu sırtında top mermisi, Hükûmetine ve Avrupa Kadınları Müdafaa-i kucağında çocuğunu devletlerine protestolar erkeğiyle beraber Vatan Derneği’dir. taşıyarak hizmet eden Bu cemiyet henüz çekmek gibi görevleri korumaya kararlıdır. Anadolu kadınının en yerine getirmişlerdir. kurulmadan, Sivas’ta güzel örneklerinden Ankara Ulus kadınlar toplanmış, birini Kastamonu Anadolu Kadınları Meydanı’ndaki 28 Kasım 1919’da kadını vermiştir. Müdafaai Vatan İstanbul’a çektikleri Kastamonu’nun Şeydiler Cemiyeti kadın heykeli işte protesto telgrafında ilçesinde adına bir anıt bu kahraman “Erkeklerimizle bir dikilen ve bir caddeye Türk kadınlarının Milli safta,mağlup vatanımızı, adı verilen ve yine Mücadele’ye büyük Türk kadınının istiklâlimizi, din ve Kastamonu Hükûmet kararlılıkla katılışını simgesidir. namusumuzu korumak

112| İSTİHDAM’DA 3İ TARİHTEN SAYFALAR için her türlü fedakârlığa hazırız.”demişlerdir. Sivas’taki Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti 7 Aralık 1919’da, kuruluşu için Sivas Valiliğine dilekçe vermiş ve Cemiyet de 12 Aralık 1919’da, kurulduğunu Mustafa Kemal’e iletmiştir. Anadolu Mitingleri Daha sonra, Sivas’ta çalışmaya başlayan Cemiyet üyesi Kastamonu’nun kitlesel ve disiplin olduğunu Anadolu Kadınları kadınlar bütün gün kadın başkaldırısı 10 göstermiştir ve örnektir. Müdafaa-i Vatan çarşıda dolaşmışlar, Aralık 1919’da tarihe Zekiye Hanım’ın bu Cemiyeti, yurdumuza tümü siyah giymiş geçmiştir. Yerli ve mitingde çabaları ve milletimize karşı kadınların göğüslerine yabancı, köylü ve kentli büyüktür. Mitingde, yapılan haksızlıkların iliştirdikleri “Allah Kastamonu kadınları, Kız “Eğer hakkımız düzeltilmesi için bizimle beraberdir.” Öğretmen Okulu’nun teslim edilmez İstanbul Hükûmetine, yazılı kâğıtlar ilgiyle geniş bahçesini ve ise, evlatlarımızın İstanbul’daki İtilâf okunmuştur. Kadın kentin sokaklarını kanlarına kendi doldurmuştur. Devletlerinin hafızların okuduğu kanlarımızı karıştırarak Düzenleyicileri ve erkeklerimizle bir temsilcilerine, mevlitten sonra konuşmacıları tümüyle safta istiklalimiz için Avrupa’daki yabancı genel yazman kadınlardan oluşan ilk haksız zalimlere karşı devlet başkanlarına Zekiye Hanım, tüm Türk Kadın Mitingi şehametle öleceğiz.” protestolar yollamış kadınlardan yetki alarak olarak kabul edilen sözleri Türk kadınının ve yurdun bir an protesto telgrafları Kastamonu Mitingi’nin iradesini gözler önüne önce kurtarılması için çekeceklerini dile diğerleri içerisinde sermiştir. İstanbul ve çalışmalar yapmıştır. getirmiştir. Akabinde ayrı bir önemi vardır. Anadolu’nun birçok ABD, İtalya ve Fransa Kastamonu gibi küçük yerinde yapılan bu İlk Türk Kadın Mitingi – Cumhurbaşkanlarının bir ilden, üç binden fazla mitingler bir kez Kastamonu eşlerine ve İngiltere kadının toplanmasıyla daha göstermiştir ki 9 Aralık 1919’da Kraliçesine telgraflar oluşan bir miting, bu Türk kadını vatanını, Kastamonu’da sıra dışı çekilmiş, işgaller ülkenin kurtarılmasına bağımsızlığını ve bir gün yaşanmıştır. 15 protesto edilmiştir. yönelik büyük bir azim namusunu erkeklerle Eylül 1919’da İzmir’in işgalinden bir gün sonra ilk miting, Kastamonulu kadınlar öncülüğünde Kastamonu Nasrullah Meydanı’nda düzenlenmiş ve işgal kınanmıştır. Vali Cemal Bey’in emriyle çıkan tellal, Müdafaai Hukuk Kadınlar Cemiyeti’nin Nasrullah Camisi’nde düzenleyeceği mevlidi tüm şehre duyurmuştur. Sultanahmet Mitingi - Halide Edip Adıvar

2018 | SAYI27 |113 beraber korumaya organıdır ve kurucusu kararlıdır. Ankara Ulviye Mevlan’dır. Bu Ulus Meydanı’ndaki dergi çıkarken Ulviye kadın heykeli işte bu Hanım’ın eşi Rıfat kahraman Türk kadınının Mevlan da ERKEKLER simgesidir. DÜNYASI adında bir dergi çıkarır. Hedefi, Konya Kadınları erkeklere kadın haklarını Müdafaa-i Vatan anlatmaktır. Cemiyeti Kadınlar Halk Fırkası Sivas’ta kurulan Müdafaa-i Vatan Osmanlı’da örgütlenen ruhuna Fatihalar öğrenme gibi uğraşların Cemiyeti, başta Sivas’ın kadınlar cumhuriyetin armağan etmişlerdir. dışına çıkmakta, gazete kazaları olmak üzere, ilanı ile birlikte Kadınlar Aynı gün, 12. Kolordu ve dergilere yazılar yurdun her köşesine Halk Fırkası’nda Kumandanlığına yazarak düşüncelerini kadın dernekleri örgütlendiler. KHF’nin çektikleri telde, topluma ulaştırmayı kurulması için kurucusu Nezihe aldıkları kararların sürdürmektedir. Bu telgraflar çekmekteydi. Muhiddin’dir. Nezihe sulh konferansına dergilerde kadınların Bunun etkisi hemen Muhiddin iyi bir hatip, ulaştırılmasını içinde bulunduğu karizmatik bir kişilik, görülmüş olup 24 istemişlerdir. durum eleştirilmiş, esaslı bir feminist Aralık 1919’da, Konya Avrupa’daki feminist ve hürriyet aşığı Kadınları Müdafaa-i Osmanlı’da Kadın Dergi hareket hakkında bilgi olarak tanımlanır. Vatan Cemiyeti ve Gazeteleri verilmiştir. Bu dergilerin Cumhuriyetin ilanını kurulmuştur. 8 Ocak çoğunun kurucusu 1920’de, Konya’daki Osmanlı’da kadın siyasi haklar mücadelesi örgütlemelerinin erkeklerdir. (Sahibi kadın bu derneğin üyeleri ve tüm yazarlarının için uygun bir zemin sayıları beş binden başlamasıyla birlikte olarak görmüştür. yayımlanan 40’ın kadın olduğu ilk fazla olarak Şerafeddin dergi ŞUKUFEZAR’dır Daha Cumhuriyet Halk Camisi’nde toplanmışlar, üzerinde kadın dergisi Fırkası kurulmadan vardır. Üst sınıfın konak ve Arife Hanım ulusal bağımsızlığın önderliğinde çıkmıştır.) KHF’yi kurmuştur. kazanılması konusunda eğitiminden geçmiş KHF, kadınlara siyasi kadınlar başta olmak HANIMLARA MAHSUS karar almışlar, şehitlerin GAZETE, kesintisiz haklar talebiyle ön üzere, birçok kadın plana çıkmıştır. Parti piyano, yabancı dil 13 yıl yayımlanmıştır. Kadınların siyasetle ilgili programında asker konularla karşılaştığı olabilme talebi de ilk dergi DEMET vardır. olmuş, dergide ilk Türk Kadınlar Birliği kez feminizmden bahsedilmiştir. Türk Kadınlar Birliği, 7 Bu dergiler içinde Şubat 1924 tarihinde KADINLAR DÜNYASI kurulmuştur. Kurucuları farklı bir konuma arasında Nezihe sahiptir; çünkü Muhittin, Latife Bekir feminist olarak ve Sabiha Zekeriye tanımlayabileceğimiz de bulunmaktadır. tek dergidir. Bu dergi Derneğin, Atatürk’ün Osmanlı Müdafaa-i eşi Latife Hanımdan Hukuk-i Nisvan da büyük destek aldığı Cemiyeti’nin yayın bilinmektedir. Kuruluş

114| İSTİHDAM’DA 3İ TARİHTEN SAYFALAR gayesi, kadının siyasal ülkemizin kadın Kadınlar ve Kadınlarımız. haklarını elde etmesi potansiyeline büyük İstanbul: Bizim Kitaplar • Çakır, S. (1994). Osmanlı ve sosyal hayata eşit bir ivme kazandırmış, Kadın Hareketi. İstanbul: olarak katılmasının yönlendirme ve Metis Yayınları. sağlanmasıdır. İlk geliştirme açısından • Çakır, S. “Osmanlı Kadın Genel Başkan Nezihe lider rol oynamıştır. Dernekleri”, Toplum ve Bilim Muhiddin’in aşağıdaki Dergisi, sayı 53 sözleri bu gayeyi ve Son Söz • Çalışlar, İ. (2011). Biyografisine sığmayan kadın Halide Edip. mücadeleyi en iyi Döneminde emsalsiz İstanbul: Everest Yayınları. şekilde özetlemektedir: bir model oluşturan • Emlek, T. (2017). Kahraman “Biz Türk Kadınları Türkiye’nin ilk kadın gazetecisi Anadolu kadınlarının Kadınlar. İstanbul: Halk toplumsal ve siyasal Selma Rıza Feraceli örgütsel hareketleri, Kitabevi hayatta hak ettiğimiz • Enginün, İ. (1986). Halide Türk Kadınlar düzenlenen toplantıları, yeri almalıyız. Önce Edib Adıvar. Ankara: Kültür ve Birliği 1935 yılında konferansları, mitingleri, Turizm Bakanlığı Yayınları. Türk Kadınlarını Cumhuriyetin ilk yayınları, konuşmaları, • Evren, B. ve Can, D. G. bilinçlendirmeli ve uluslararası Dünya yazı, telgraf, kart (1997). Yabancı gezginler eğitmeliyiz. Onlara ve Osmanlı kadını. Milliyet Kadınlar Birliği ve mektupları, daha fazla şey Yayınları. toplantısına da ev topladıkları bağışları ile istemelerini ve bunlara • Fatma Aliye. (1309). Nisvân-ı sahipliği yapmıştır. mucizelere imza atan İslâm. İstanbul. nasıl ulaşacaklarını 1935 yılında yapılan kadınları tarihimizin • Halide Edip, Yusuf Akçura anlatmalıyız. kuytularından Beyefendiye. Tanin, 6 Hedefimiz, Türkiye’de 5. dönem milletvekili seçimlerinde, Meclis’e aydınlığa çıkarmamız Temmuz 1912. kadın ve erkeğin • Kaplan, L. (1988). 18 kadın milletvekili ve o dönemin toplumsal, ekonomik ateşleyici ruhunu Cemiyetlerde ve siyasi girmiş ve Türk Kadınlar teşkilatlarda Türk kadını ve siyasal eşitliğidir.” çok iyi anlamamız Bu bakış, gayret ve Birliği de hedeflerini (1908-1960). Ankara:Atatürk gerçekleştirdikleri gerekmektedir. Umarım Araştırma Merkezi.Kırkpınar, çalışmalar sonucu, L. (1998). Türkiye’de düşüncesiyle, bu topraklarda yaşayan 1926 yılında kabul kadınların destansı toplumsal değişme sürecinde dernek için fesih kadın. (A. B. Hacımirzaoğlu), edilen Medeni Yasa mücadeleleri biz kararı almışlardır. İstanbul, s. 13-28. ile kadın, toplum günümüz kadınlarını, Ancak, 1949 yılında • Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet içinde kimliğini elde haklarımızla ilgili derin hakların kazanılması öncesinde Türk kadını (1839- etmiştir. 1930 yılında da uykumuzdan uyandırır. 1923). Ankara: Başbakanlık için olduğu kadar, kadınlarımız, belediye Dünü anlamak, bugüne Aile Araştırma Kurumu. korunması ve geliştirilip seçimlerinde seçme sahip çıkmak, geleceği • Kurnaz, Ş. (1996). genişletilmesinin de II.Meşrutiyet döneminde ve seçilme hakkını yeniden kurmak iddiası gerekliliği karşısında Türk kadını. İstanbul: Millî yasayla kazanmıştır. Türk ve dileğiyle… Eğitim Bakanlığı. Dernek, kurucularının Kadınlar Birliği, aynı yıl • Kurnaz, Ş. (2008). Osmanlı 11 Nisan’da İstanbul’da başında Mevhibe kadın hareketinde bir öncü büyük katılımlı bir İnönü’nün de yer aldığı Emine Semiye, İstanbul: Kaynakça miting düzenlemiştir. aydın kadınlarımız Timaş Yayınları. • Altındal, M. (1994). • Mitchell, J. ve Oakley, A. 1933 yılında kadınların, tarafından, 13 Nisan’da Osmanlı’da kadın. İstanbul: (1984). Kadın ve eşitlik. yeniden kurulmuştur. Altın Kitaplar Yayınları. köy ihtiyar heyetlerine İstanbul: Kaynak Yayınları. • Aykol, H. (2012). Aykırı kadınlar; seçme ve seçilebilme, Türk Kadınlar Birliği, • Okuducu,G.(2014).Türk 1954 yılında da Bakanlar Osmanlıdan günümüze 1934 yılında ise devrimci kadın portreleri. Kadınının Kısa Tarihi. İstanbul: TBMM’ye girebilme Kurulu kararıyla Ankara:İmge Kitabevi. Kaynak Yayınları haklarını elde etmeleri “Kamu yararına • Baykan, A. ve ÖtüşBaskett, B. • Sarıhan, Z. (2007). Kurtuluş üzerine Kadınlar Birliği, çalışan dernek” (2009). Nezihe Muhittin ve Savaşı kadınları. İstanbul: Remzi Kitabevi. 7 Aralık 1934 günü ikinci statüsünü kazanmıştır. Türk kadını 1931. İstanbul: İletişim Yayınevi. • Van Os, N. A. N. M. (2001). büyük kadın mitingini Türk Kadınlar Birliği • Benazus, H. (2008). Osmanlı Müslümanlarında düzenlemiştir. 60’lı ve 70’li yıllarda, Geçmişten Günümüze feminizm, İstanbul, s. 335-347.

2018 | SAYI27 |115 GAZİANTEP’TEN MUCİZE İŞKUR-PHILSA ORTAKLIĞI BİTKİ MORİNGA OLEİFERA BÜYÜYOR YETİŞTİRİCİLİĞİNE DESTEK İŞKUR-PHILSA işbirliğiyle düzenlenen Gaziantep Çalışma ve İş Kurumu İl HAYDİ GENÇLER GELECEĞE üretim işçisi ve kalite kontrolcü Müdürlüğümüz ile Gıda, Tarım ve PROJESİ PASTACI ÇIRAKLARI mesleklerindeki istihdam garantili Hayvancılık İl Müdürlüğü iş birliğinde, mesleki eğitim kursunu bitiren ve aynı ana vatanı Hindistan olan gıda, YETİŞTİRİYOR mesleklerde işbaşı eğitim programını sağlık, kozmetik, hayvancılık ve sağlık tamamlayan 25 kursiyere sertifikaları sektörlerinde kullanılan “Moringa Osmaniye İŞKUR ve Osmaniye İl verildi. Sertifika törenine Genel Müdür Oleifera Bitkisi Yetiştiriciliği” kursu Emniyet Müdürlüğü Toplum Destekli Yardımcımız Kadri Kabak, İzmir İl açıldı. Türkiye’de ilk defa ticari olarak Polislik Şube Müdürlüğü işbirliğinde Müdür Vekilimiz N. Makbule Dank, Moringa Oleifera yetiştiriciliği yapılan açılan “Pastacı Çırağı” kursu sona Philip Morris/Sabancı Kurumsal İlişkiler projede, Gaziantep Üniversitesi erdi. Sosyal Destek Projesi (SODES) Direktörü Zeynep Güney Altıntaş, Nurdağı Meslek Yüksekokulunun İşletmeler Direktörü Dominique kapsamında “Haydi Gençler Geleceğe” serası ve arazisi kullanıldı. Moringa isimli proje sayesinde pasta yapmanın Voegeli, İzmir Torbalı Hizmet fidelerinin dikimi, bakımı ve hasadın inceliklerini öğrenen 16 genç meslek Merkezimiz Şube Müdürleri Mustafa gerçekleştirildiği projede toplam Şimşek ve Cemil Altun katıldı. 50 kadın çiftçi, 272 saatlik teorik ve sahibi oldu. 18-29 yaş arası gençlerin uygulamalı eğitim aldı. Kadın çiftçilere katıldığı kursta mesleki eğitim gören ayrıca markalaşma, patent, reklam ve kursiyerler pasta yapımı ve sunumu pazarlama konularında eğitimler de konusunda hem teorik hem de verildi. uygulamalı eğitim aldı.

ADANA, İSTANBUL, GAZİANTEP VE ŞANLIURFA’YA BİLGİLENDİRME ZİYARETLERİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İZMİT İSTİHDAM MERKEZİ Bakanlığımız ile birlikte Dünya Bankası işbirliğinde yürütmekte olduğumuz AÇILDI “Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler İzmit Cumhuriyet Çocuk Parkı’nda İZMİR İŞ KULÜBÜ’NDEN ve Türk Vatandaşları İçin İstihdam açılan İzmit İstihdam Merkezi (İZTİM) GENÇLERE EĞİTİM Desteği Projesi” kapsamında, 30 çalışma yöntemi ve şekli olarak Temmuz-10 Ağustos 2018 tarihlerinde Kocaeli’de ilk olma özelliği taşıyor. İzmir İş Kulübü tarafından, Bayındır Genel Müdürlüğümüz Proje Milli İstihdam Seferberliğine de katkı Gençlik Merkezi ile yapılan iş birliği Uygulama Birimi ve Dünya Bankası sunacak olan İZTİM, işverenler ile kapsamında gençlerin işgücü piyasasına temsilcileri tarafından projenin iş arayanları buluşturacak. İstihdam geçişlerinin kolaylaştırılması maksadıyla pilot illeri olan Adana, Gaziantep, merkezinde, alanında uzman kişiler eğitim verildi. İş Kulübü liderleri Erkay İstanbul ve Şanlıurfa’ya teknik çalışma tarafından kişilik ve beceri testleri de Özdemir ve Sevgi Tunalı Kabaçalı’nın ziyaretleri gerçekleştirildi. Ziyaret yapılarak iş arayanların uygun işlere verdiği eğitimde katılımcılara; öz esnasında Çalışma ve İş Kurumu yönlendirilmesi sağlanacak. İZTİM’in İl Müdürlüklerimiz ile yereldeki açılış töreni; İzmit Belediye Başkanı geçmiş hazırlama, mülakat teknikleri,iş paydaşlarımız olan kamu kurumları Nevzat Doğan, Kocaeli Çalışma ve İş başvurularında ve görüşmelerinde ve sivil toplum kuruluşlarına proje Kurumu İl Müdürümüz Ulvi Yılmaz, AK işveren beklentileri, açık iş ilanlarına hakkında gerekli bilgilendirmeler Parti İzmit İlçe Başkanı Hasan Ayaz’ın başvuru konularında detaylı yapıldı. katılımıyla gerçekleşti. bilgilendirmede bulunuldu.

116| İSTİHDAM’DA 3İ İŞKUR’DAN HABERLER

ORGANİZE SANAYİYE KADIN ELİ “SHELL’DE KADIN ENERJİSİ” ENGELSİZ HİZMET ENGELSİZ İŞ PROJESİ İLE BİR İLKE İMZA ATILDI DEĞDİ Gaziantep Çalışma ve İş Kurumu Aydın Çalışma ve İş Kurumu İl Mart ayında, Enerji ve Tabii Kaynaklar İl Müdürlüğümüz ve Gaziantep Müdürlüğümüz, kadın istihdamının Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Büyükşehir Belediyesi iş birliğinde desteklenmesi projesi kapsamında, Hizmetler Bakanlığı himayelerinde, hayata geçirilen “Engelsiz Hizmet Gaz Altı Kaynağı, CNC Torna Tezgâh İŞKUR iş birliği ile başlatılan “Shell’de Engelsiz İş” projesi sayesinde Operatörü ve Makine Montaj Kadın Enerjisi” projesi ile bir ilke 15-50 yaş arası tüm engel grupları alanlarında eğitim veriyor. ASTİM daha imza atıldı. Proje sayesinde dahil en az 120 engelliye hizmet Organize Sanayi Bölgesi’ndeki fabrikada Antalya’da yaşayan Fatma Bilici verilecek. Özel durumlarına uygun çalışmaya başlayan kadınlar kaynak, aldığı eğitimlerle Türkiye’nin ilk işlere yönlendirilen engelliler iş torna, lazer kesme, şerit testere gibi kadın LPG tankeri sürücüsü oldu. görüşmelerine proje için tahsis edilen ağır iş makinelerini kullanarak hem LPG tanker sürücüsü olma kararını engelli aracı ile iş koçu ve yardımcı üretime katkı sağlıyor hem de evlerinin ailesinin de desteklediğini söyleyen personel eşliğinde gidecekler. geçimine destek oluyor. Fabrikada Bilici, kadın elinin değdiği her işin çalışan 183 personelin 21’ini kadınlar başarılı olacağına inandığını, bundan oluşturuyor. sonraki hayalinin arkadaşlarını cesaretlendirerek kadınlardan oluşan bir filonun oluşumuna destek sağlamak olduğunu belirtti.

MALATYA’DA ŞİDDETE MARUZ KALAN KADINLARA BÜYÜK DESTEK DÜZCE İŞKUR’DAN GENÇLERE KAYSERİ İŞKUR’DAN “GENÇ Malatya Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğümüze bağlı KARİYER VE EĞİTİM TOPLANTISI BAKIŞLAR MUTLU YÜZLER” Şiddet Önleme Merkezi tarafından Düzce Çalışma ve İş Kurumu İl şiddete maruz kalmış kadınlara meslek PROJESİ edindirme kapsamında dikiş-nakış Müdürlüğümüzde görevli uzman İş ve kursu eğitimi verildi. Malatya Çalışma Meslek Danışmanlarımız ilde bulunan Kayseri Çalışma ve İş Kurumu İl ve İş Kurumu İl Müdürlüğümüz ve okulları ziyaret ederek öğrencilerin Müdürlüğümüz ile Toplum Destekli Yeşilyurt Halk Eğitim Merkezinin de eğitim ve kariyer adına merak ettiği Polislik Şube Müdürlüğü arasında desteğiyle düzenlenen 336 saatlik cevapladı. Öğrenim hayatlarına imzalanan Çocuk ve Gençler Sosyal kursun sonunda katılımcılara kurs üniversite sıralarında devam etmeye Koruma ve Destek Projesi (ÇOGEP) bitirme belgesi verildi. Sertifika hazırlanan öğrencilerimize akademik protokolü kapsamında “Genç Bakışlar törenine Çalışma ve İş Kurumu İl eğitim bölümlerini seçerken; piyasa Mutlu Yüzler” adı altında Düz Dikiş Müdürümüz Vahap Toman, Aile, ihtiyaçlarını, iş bulma ve kariyer Makineciliği kursu düzenlendi. Çalışma ve Sosyal Hizmetleri İl imkânlarını dikkate alarak kendi bilgi, Toplam 336 saat süren kurs sonunda Müdürümüz Rasim Bulut, Yeşilyurt Halk Eğitim Merkezi Müdürü Lütfü Hangün, 16 kursiyer mezun oldu, 8 kursiyer beceri ve isteklerine göre nasıl tercih Şiddet Önleme Merkezi Müdiresi yapabilecekleri anlatıldı. istihdam edildi. Mukaddes Şahin ve kursiyerler katıldı.

2018 | SAYI27 |117 118| İSTİHDAM’DA 3İ İL TANITIMI

4000 yıllık tarihi geçmişiyle, Roma ve Bizans dönemlerini yaşayan, Fatih Sultan Mehmet’in fethettiği, Yavuz Sultan Selim’in Valilik yaptığı, Kanuni Sultan Süleyman’ın doğduğu şehir: Trabzon

2018 | SAYI27 |119 bilinmektedir. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethiyle Trabzon Türk toprağı haline gelmiştir. Yeşilin binbir tonunu içinde barındıran Trabzon, çok sayıda yerli ve yabancı gezginler tarafından ziyaret edilerek adından övgüyle söz ettirmiş, ünlü seyyah Marco Polo ve Evliya Çelebi’nin anılarına da konu olmuştur. Tarihin her döneminde her mevsim gezilip bölgesi ve artan önemli bir kent olma görülmeye değer turizm potansiyeli ile TRABZON’UN özelliğini sürdüren Trabzon; Antik Çağ’dan bölgesinde, tarihte TARİHİ VE DOĞAL Trabzon; tarihi, doğası, 20. Yüzyıla geniş bir olduğu gibi bu günde GÜZELLİKLERİ kültürel zenginliği dönemi temsil eden önemli bir güç ve cazibe Trabzon’un İncisi ve girişimci insanıyla tarihi eserleriyle, yeşilin merkezidir. “Sümela Manastırı” her alanda olduğu her tonunu sergileyen Bu şehirde attığınız gibi turizm alanında bitki örtüsüyle ışıl ışıl Trabzon dağları insanı da içinde yaşadığımız parlayan hazine gibidir. her adımda ayağınız gibi dik ve kararlıdır. çağda önemli bir kent ve Uluslararası ticaret başka bir medeniyete Tıpkı Sümela’nın kurulu coğrafya olmaya devam merkezi olarak artan dokunur. Tarihin en olduğu Karadağ gibi. etmektedir. önemi ile Avrupa ve eski çağlarından beri Bu şehre geldiğinizde Asya arasında kapı insanoğlunu barındırmış tabiatın bütün Konumu, mavi ile görevi gören Trabzon; olan bu güzel kentin; güzelliklerini cömertçe yeşilin iç içe olduğu üniversiteleri, Antik Miletler, Persler, sergilediği Coşandere doğal yapısı, kültür Çağ’dan günümüze Romalılar, Bizanslılar ve Altındere vadisine varlıklarının zenginliği etkin limanı, uluslararası ve Kommenosların uzanırsanız, Karadağ’ın ve diğer fırsatlaryla havalimanı, serbest egemenliği altına girdiği tepesine bir inci

120| İSTİHDAM’DA 3İ İL TANITIMI

kolye gibi oturtulmuş dahi vermişlerdir. içerisinde, ortada Trabzon’a hakim Sümela manastırını 18. yüzyılda Sümela tek apsisli kilise, Soğuksu sırtlarında görürüsünüz. Önemli Manastırı’nın bir çok kuzeybatıda çan Banker Konstantin bir kültür varlığı olan bölümü yenilenmiş, kulesi, güney doğuda Kabayanidis tarafından Sümela Manastırı, yerli kilise duvarları yeni ise küçük bir şapel ve yaptırılan köşk, ve yabancı ziyaretçilerin fresklerle süslenmiştir. manastır hücrelerinden 1923’ten sonra ilgi odağıdır. Bu ilginç 19. yüzyılda büyük oluşmaktadır. Manastır hazinenin uhdesine manastır karşısında binaların ilave yapıları birçok defa geçmiş bir yapıdır. insanın büyülenmemesi edilmesiyle manastır onarım görmüştür. Kilise Cumhuriyetimizin mümkün değil. muhteşem bir içerisindeki freskler 18. kurucusu Mustafa görünüm kazanmış yüzyıla tarihlenmektedir. Kemal Atatürk;1924, Meryem Ana adına olup bu dönemde 1930 ve 1937 yıllarında Atatürk Köşkü kurulan manastırın manastır en zengin Trabzon’u ziyaret etmiş, “Sümela” adını “siyah” ve parlak dönemini Trabzon’un Soğuksu 3 kez bu görkemli anlamına gelen “melas” yaşamıştır. 1916- semtinde yer alan ve konakta ağırlanmış ve sözcüğünden aldığı 1918 yılları arasındaki 1890 yılında yaptırılan son ziyareti olan 1937’in söylenmektedir. Bu Trabzon’un Rus işgali Atatürk Köşkü, zarafetin 11 Haziran gecesi ismin manastırın döneminde manastıra el ve sadeliğin güzelliğini bütün mal varlığını canından çok sevdiği kurulduğu koyu renkli konulmuş, Müslüman- yansıtan mimarisiyle Türk ulusuna armağan Karadağlar’ dan geldiği Rum mübadelesinin konuklarını adeta ederken şöyle demiştir: düşünülmekte ise gerçekleştiği 1923’ten kendine hayran bırakır… de Sümela kelimesi sonra manastır buradaki Meryem tamamıyla boşaltılmıştır. tasvirinin siyah rengine de bağlanabilmektedir. Kızlar Manastırı Doğu Karadeniz Trabzon’un 3 km kıyılarının 1461 sonrası güneydoğusunda Türk egemenliğine Boztepe’nin girmesini takiben, Değirmendere vadisine Osmanlı padişahları pek bakan yakasında çok manastırda olduğu kurulmuştur. 1424 gibi Sümela’nın da yılında inşa edilmiştir. haklarına dokunmamış, Yapılar topluluğu bazı yeni imtiyazlar dikdörtgen alan

2018 | SAYI27 |121 önem taşımaktadırlar. Kayabaşı yaylası, 1800 Trabzon yaylaları m rakımda, etrafı ladin zengin ormanları, ağaçlarıyla çevrili eşsiz kırsal görüntüleri, serin bir manzaraya sahiptir. havası, gölleri, çisesi, coşkun dereleri, doğa Pazarcık Yaylası yürüyüşleri, avcılığı Karadere Bayburt sportif olta balıkçılığı, güzergâhında Araklı'nın yemekleri ve alternatif 43 km güneyinde turizm dalında bütün yer alan yayla, özellikleri bünyesinde Yağmurdere üzerinden barındırır. Gümüşhane’ye; Tüm zamanların ve Aydıntepe üzerinden mevsimlerin ötesinde de Bayburt'a ulaşan bir yer gibidir Trabzon yolların geçtiği bir yaylaları. Hayatın nabzı yayla köy merkezidir. en çok burada tutulur. Çam ağaçlarıyla kaplı Yeşilin binbir tona bir alanda yer alan büründüğü dağların, yayla, serin bir havaya çiçeklerin kokusu kadar sahiptir. Karaderesi, çeşitliliği de ayrı bir Pamuğun Gölü Şelalesi, heyecan verir doğa piknik alanı ve buz gibi tutkunlarına. soğuk suları özellikle yaz aylarında bölgemizi Hıdırnebi Yaylası ziyarete gelen turistlerin ilgisini çekmektedir. “İnsanın serveti manevi Selçuklu taş işlemeciliği Akçaabat ilçesinde kişiliğinde olmalıdır. ile bir harmoni içinde bulunan Hıdırnebi Maçka Çakırgöl Yaylası Mal ve mülk bana kullanılmasıyla bir Yaylası 1450 – 1500 ağırlık veriyor, bunları manastır kilisesi m. yükseklikte, doğal Maçka - Meryemana milletime vermekten olarak inşa edilmiştir. güzelliği, 1998 yılında (Sümela) yolundan ferahlık duyuyorum.” Trabzon’un Fatih Sultan yapılan Yayla Kent 13 km mesafede ve Mehmet tarafından tesisleri ile Karadeniz denizden uzaklığı Onun ölümünden sonra, fethinden sonra 1511 Bölgesinde aranan 2504 m olan yayla köşk Trabzon Belediyesi yılında camiye çevrilmiş ve tercih edilen en çevresindeki Armutluk, tarafından o dönemde ve vakıf eseri olmuştur. önemli tatil beldesi ve Kırantaş, Akarsu, kullanılan eşyalarla Uzun yıllar cami olarak konaklama yerlerinden Aykarsa, Livayda, dekore edilerek “Atatürk kullanılan yapı, 1864 biridir. Kurugöl, Mesaraş, Müzesi” olarak ziyarete yılında köklü bir onarım Furnoba, Kasapoğlu, açılmıştır. geçirmiştir. Kayabaşı Yaylası Camiboğazı, Ortaoba Trabzon’daki Bizans Kayabaşı yaylası ve Dereboyu yaylaları Mevsimlerin Ötesinde mevcuttur. devri yapılarının en Bir Yer: Yaylalar Trabzon Düzköy önemlilerinden biri ilçesine bağlıdır. Şehre Kadıralak Yaylası olan Ayasofya, 1238 – Trabzon yaylaları fazla uzak olmayan 1263 yılları arasında, tabii güzellikleri, bu eşsiz güzellikteki Bölgedeki köyler, I. Manuel Komnenos ekonomik zenginlikleri yaylaya aracınızla dağlardan denize doğru zamanında, Bizans ve değerlerinin yanı çok rahat bir şekilde inen akarsuların vadileri taşra üslubunun, sıra, toplumsal ve gidebilir, isterseniz de üzerinde kurulmuşlardır. Gürcü soğan kubbe, kültürel değerleriyle de konaklayabilirsiniz. Kış ayları, köylerde

122| İSTİHDAM’DA 3İ İL TANITIMI dinlenilerek mevsimlik doğal güzelliklerinden bilezik" yapımı çok Ahşap İşçiliği işler ve el sanatları olan Uzungöl sadece yaygındır. Gerek altın yaparak geçirilir. sıradan bir gölü ve gerekse gümüşten Yapı malzemesi olarak, İlkbahar gelince Mart ve anlatmaz. Ladin hasır bilezik ve kolye çevrenin ormanlık Nisan aylarında tarlalar ormanları içerisinde yapılmakta ve ülkemizin olması dolayısıyla ahşap bellenir, Mayısta ekinler yemyeşil doğası, eşsiz hemen her yerine çok kullanılmıştır. Köy ekilir. Nisan ayında güzelliğiyle ruhları ve dünyanın birçok ve yayla mimarisinde mavi yıldız çiçeklerinin dinlendirir ve sonsuz bir ülkesine gerek gurbetçi ahşap hâlâ vazgeçilmez açmasıyla adeta denizi huzur verir insana. vatandaşlarımızla malzemedir. 100-150 andıran görsel bir yıl dayanması sebebiyle Trabzon’a 99 km ve ve gerekse de ilimizi şölen yaşanır Kadıralak ziyaret eden yerli ve yörede "ehil ağaç" Yaylası’nda. Mezrası Çaykara ilçesine 19 km uzaklıkta, deniz yabancı turistlerle denilen ve özellikle olan aileler buradaki götürülmektedir. çatılarda kullanılan evlerine göç ederek seviyesinden 1090 m kestane ağacı en önemli bir ay kadar otururlar. yükseklikte bulunan Telkâri İşlemeciliği yapı malzemesidir. Özellikle sürüler Uzungöl, Şerah mezraya göçürülür. köyünün yerleştiği vadi Tel işi anlamına gelen Ayrıca çeşitli ev ve Haziran başından, eylül yamaçlarından heyalan telkârinin kökeni mutfak eşyaları da sonlarına kadar yaylaya sonucu kayan toprak M.Ö. 3000’lerde ahşaptan üretilmiştir. göç edilir. ve kayaların, haldizen Mezopotamya’da, İskemle, dolap, tekne, deresinin önünü 2500’lerde de Anadolu külek (yağ koymak için), Hamsiköy kapatmasıyla 1600’lü olduğu ve buralarda yayık, kaşık, kepçe ve yıllarda oluştuğu rivayet kullanıldığı bununla su kapları gibi eşyaların Doğu Karadeniz ile Doğu olunan doğal bir göldür. Anadolu’yu birbirine birlikte eski Yunan ve üretimi, azalarak bağlayan heybetli Zigana El Sanatları Roma’da yaygın olduğu da olsa günümüzde Dağlarının eteklerindeki bilinmektedir. sürmektedir. Hamsiköy, Trabzon Trabzon ve çevresinde iline 48 km uzaklıkta geleneksel el ve sınırları içerisinde sanatları olarak, olduğu Maçka ilçesine hasır bilezik yapımı, de 19 km uzaklıktadır. telkâri, taş ve ahşap Doğu Anadolu ile Doğu işçiliği, dokumacılık, Karadeniz’i birbirine bakırcılık, bıçakçılık, bağlayan bu güzergâh yorgancılık gibi sanatlar Osmanlı İmparatorluğu yapılmaktadır. Bakırcılık zamanında ise Çin, gibi, bölgenin en eski el Irak, İran gibi Asya sanatlarındandır. ülkelerinden gelen kervanların soluklanma Hasır Bilezikler durağı idi. Evlerde genç kızlar Uzungöl tarafından elde örülen hasır bilezikler altın Trabzon mavi ile yeşilin ya da gümüş ince koyun koyuna yaşadığı tellerden yapılır. Örme Anadolu’nun kuzeyinde sanatıyla çeşitli araç tüm güzelliklerini gereçler kaplar ve birçok insanlara cömertçe ürünün yapılmasının sunan bir tabiat yapısına yanı sıra, Trabzon'a sahiptir. Trabzon’un özgü olan "hasır

2018 | SAYI27 |123 İŞKUR Trabzon olarak ve Sürmene Hizmet görüşmesi yapılarak iş Etkinlikte, iş arayan- 2018 yılı Haziran Merkezleri aracılığıyla arayanlara yönelik daha işveren görüşmelerinin sonu itibarıyla 36 bin 591 İşbaşı Eğitim etkili iş arama teknikleri yanında etkinlik bin 399 vatandaş Programı açılmıştır. hakkında bilgilendirme maksadına uygun ile bire bir görüşme 3 bin 260 vatandaş gerçekleştirilmiştir. konularda eğitim, gerçekleştirilmiştir. 5 bin bu programdan seminer, konferans ve 7. Trabzon İstihdam 84 iş yerine İş ve Meslek faydalandırılmıştır. Yine paneller düzenlenmiş Fuarı (TRABİF) Danışmanları aracılığıyla İl Müdürlüğü ve Hizmet olup bu bağlamda fuarın ziyarette bulunulmuştur. Merkezleri aracılığıyla Trabzon’da bu yıl ilk günü Microsoft Türkiye Ziyaretlerde kurumun açılan 34 girişimcilik 7’ncisi düzenlenen Eğitim Direktörü Dr. Anıl tanıtımı, yeni istihdam programından 860 “Trabzon İstihdam Çekiç tarafından “Bilişim teşvikleri, İşbaşı Eğitim vatandaş faydalanmıştır. Fuarı” 7-8 Mayıs 2018 ve Girişimcilik” konulu Programları hakkında 2018 yılında açılan tarihlerinde Karadeniz bir seminer verilmiştir. bilgi verilerek iş istihdam garantili/ Teknik Üniversitesi Fuarın ikinci gününde yerlerinden alınan açık garantisiz, özel politika (KTÜ) Osman Turan ise işverenlere yönelik iş talepleri aracılığı ve hükümlü 42 Kongre Merkezi’nde olarak yeni istihdam ile 8 bin 135 kişi kursta 344 vatandaş gerçekleştirilmiştir. teşviklerinin sunumu işe yerleştirilmiştir. faydalandırılmıştır. gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 182 eğitim 2 gün süren etkinlikte, kurumu ziyareti, İş Kulübü projesi için pilot nitelikli eleman arayan Arsin OSB İrtibat Noktası 358 grup görüşmesi il olarak seçilen Trabzon firmalar ve iş arayanları gerçekleştirilmiştir. bünyesinde Karadeniz buluşturmak gayesiyle Trabzon Çalışma ve İş Teknik Üniversitesi Hukuk 14 kamu, 93 özel Kurumu İl Müdürlüğü Aktif iş gücü faaliyetleri Fakültesi’nde kurulan sektör firması katılım ve Arsin Organize Sanayi kapsamında, İl ofiste 500 bireysel sağlamış ve 2 bin 542 Bölgesi Yönetim Kurulu Müdürlüğü, Vakfıkebir görüşme, 77 grup açık iş ilanı verilmiştir. Başkanlığı arasında İş arayanların yanı sıra imzalanan protokol üniversite öğrencilerinin sonucunda yaklaşık 5 bin de yoğun ilgi gösterdiği personeli, milyon dolarlık fuarın açılışının ardından ihracat kapasitesi ile 13 bin 851 kişi fuarı 88 iş yerini bünyesinde ziyaret etmiş ve 7 bin barındıran Arsin Organize 797 kişi firmaların açtığı Sanayi Bölgesi’nde İŞKUR stantları gezerek iş irtibat noktası 2017 ve staj başvurusunda tarihinde faaliyetlerine bulunmuştur. başlamıştır.

124| İSTİHDAM’DA 3İ İL TANITIMI

Türkiye’de bir ilk İçişleri Bakanı Süleyman olan İŞKUR Organize Soylu’nun Sürmene Sanayi Bölgesi İŞKUR Ziyareti İrtibat Noktası, Sayın Cumhurbaşkanımızın İçişleri Bakanı Süleyman çağrıları sonrasında ilan Soylu, Vali Yücel Yavuz ettiği Çalışma Hayatında ile birlikte açılışı yeni Milli Seferberlik gerçekleşen İŞKUR kapsamında hizmete Sürmene Hizmet sunulan İrtibat Noktası Merkezimize ziyarette ile birlikte görevli İş ve bulunarak İş ve Meslek Meslek Danışmanları Danışmanlarımız ile Adnan Zengin; Ülkemiz, Trabzon ilinde şimdi de aracılığıyla OSB’deki sohbet etti. Sayın İstihdam Seferberliği engelli dostu yeni merkez firmalara daha hızlı Bakanımız, her işsizin sayesinde tarihinin en binası ile vatandaşlara bir danışmanı olduğunu ve etkin ziyaretler büyük istihdam oranlarını hizmet sunulması belirterek İl Müdürümüz gerçekleştirilecek, gerçekleştirdi. Bu yıl hedeflenmektedir. Adnan Zengin’den kurum işverenlere iş gücü istihdam seferberliğinin 262 m2 taban alan olmak faaliyetleri hakkında bilgi piyasası, kurum 2. fazını sürdürüyoruz üzere bodrum kat dâhil faaliyetleri, açık iş aldı. ve iş arayan ve 7 kattan oluşan yeni talepleri, işveren işverenlere yönelik olarak En düşük İşsizlik Oranı hizmet binasının bin 834 teşvikleri, İşbaşı Eğitim devletimizin çok güzel Doğu Karadeniz’de m2’lik alanının da yapımı Programları, iş gücü teşvikleri bulunuyor. devam etmektedir. 2018 eğitim kursları, kısa TUİK 2017 yılına ait Geçen yıl işverenlere yılı içerisinde hizmete çalışma ödeneği, bölgesel işsizlik, istihdam yönelik olarak artı 1 açılması planlanmaktadır. işverenlerin yasal ve iş gücüne katılıma istihdam teşviki, bu yıl sorumlulukları gibi artı 2 istihdam teşviki yönelik verilerini açıkladı. “İş Kulüpleri Projesi” faaliyetlerde bilgi vermek olmuştur ve bizler Trabzon’da Hız ve yardımcı olmak Bu doğrultuda ülkemiz bunların meyvelerini hedeflenmektedir. bölgesel iş gücü piyasası topluyoruz. Temmuz Kesmeden Devam Ediyor verilerine göre en düşük 2018 itibariyle İŞKUR Trabzon Çalışma ve İş Ayrıca, Organize işsizlik oranı verisi ise Trabzon olarak 9 binin Kurumu bünyesinde, Sanayi Bölgesi içinde %3,6 ile Trabzon, Ordu, üzerinde kişiyi işe temel hedefi çalışmak ya da dışında Kurum Giresun, Rize, Artvin, yerleştirdik ve özel isteyen herkese göre hizmetlerinden Gümüşhane illerinin yer sektörden 16 binin faydalanmak isteyen aldığı TR90 bölgesinde üzerinde açık iş alındı. bir iş fikrinin işsizlerde iş arayanların iş gerçekleşmiştir. oluşmasını sağlamak, başvuruları alınmakta, Ülkemizde en düşük İŞKUR Trabzon Yeni işsizlerin öz güvenini işe yönlendirilmeleri işsizlik oranı verisinin Binasına Kavuşuyor yükseltmek ve açık işlere yapılmakta, işsizlik Doğu Karadeniz’de yönlendirilmelerini Vatandaşlara daha ödeneği başvuruları gerçekleşmesinde yoğun kolaylaştırmak modern, çağın alınmakta, iş arama bir sanayi ve istihdam gereklerine uygun maksadıyla Temmuz becerileri eğitimi imkânı olmamasına geniş ve ferah bir 2017’de Trabzon İŞKUR verilmekte, öz geçmiş rağmen İŞKUR’un binada hizmet vermek Sürmene Hizmet Merkezi hazırlama desteği İstihdam Seferberliği gayesiyle İŞKUR yeni binası içerisinde açılan iş sunulmakta, Mesleki kapsamında yaptığı binası yapılmaktadır. kulübü, daha fazla bireye Eğitim Kursları, İşbaşı çalışmaların etkisinin Geçen yıl açılan ulaşabilmek hedefiyle Eğitim Programları olduğu düşünülüyor. ve Girişimcilik Eğitim Sürmene ve Vakfıkebir Ekim 2017 itibarıyla KTU Programları gibi aktif Konuya ilişkin Hizmet Merkezleri ve Hukuk Fakültesi binasına işgücü hizmetlerinden açıklamalarda bulunan Asin İrtibat Noktası ile taşınmasıyla birlikte yararlanmaları Trabzon Çalışma ve İş birlikte yerinde hizmet çalışmalarını daha da sağlanmaktadır. Kurumu İl Müdürümüz anlayışına kavuşan hızlandırmıştır.

2018 | SAYI27 |125 Meslekte Vardığım Nokta Rüya Gibi Ünlü markaların reklam fotoğrafları ile tanıdığımız, fotoğrafçı Uğur Bektaş ile fotoğrafçılık üzerine görüştük. “Bundan 100 yıl önce büyük ihtimalle her fotoğraf etkileyiciydi; ama günümüzün görsel çöplüğe dönmek üzere olan fotoğraf dünyasında kriterler çok yüksek.” diyen Bektaş; bu işi yapmak isteyenlere dergimiz aracılığıyla deneyimlerini aktardı ve önemli tavsiyelerde bulundu.

Sizi ve yaptığınız Fotoğrafçılık nerede ne da birtakım şartlar yaptım o isim de bu işleri, ünlü markalarla zaman başladı? Nasıl yüzünden okuyamadan, sene kaybettiğim ve ekran yüzleri karar verdiniz? Sizin asistanlıkla başladığım ustam Necdet Kaygın. kararınız mıydı? bu meslekte bir yere ile yaptığınız O dönem ağır fotoğraf vardıysam bu aslında malzemeleri yüzünden çalışmalardan Fotoğrafçılığın rüya gibi bir şey. Bu yarı hamallık gibi bir biliyoruz. Bunlarla dükkânda vesikalık, işe başladığım yıllarda, şeydi asistanlık. ilgili konuşmaya düğünlerde gelin damat o da aşağı yukarı fotoğrafından ibaret başlamadan önce sizi 1993 senesine denk Fotoğrafçılıktaki olmadığını anladıktan gelir. Fotoğrafçılık, biraz tanıyabilir miyiz? sonra verdiğim bu karar tarzınızı tanımlar günümüzdeki gibi mısınız? tamamıyla bana aitti. kısa dönem bir kurs İstanbul’da yaşayan ve Okulunu okuyabilmek ve reklamlı Instagram Fotoğrafçılıkta bir tarzım üreten profesyonel bir için doğup büyüdüğüm hesabıyla elde varsa o da ışık kullanımı fotoğrafçıyım. Evliyim kasabayı, internet, cep edilebilecek bir vasıf ile ilgilidir. Gün ışığını ve bir kızım var. Babam telefonu gibi iletişim değildi, ki bence hâlen pek tercih etmem. astsubaydı. Onun son araçlarının olmadığı değil. yıllarda, kulaktan dolma Kontrolün bende görev yeri Çorlu’da bilgiler ışığında, boş Fotoğrafçılığa asistanlık olmasını istediğimden doğup büyüdüm. 1992 bir cüzdan, bir sırt yaparak başladım. dolayı zaman zaman senesinden beri de çantası ve hayallerimle Hayatımda sadece bol, zaman zaman ise İstanbul’dayım. terk edip, o okulu bir kişiye asistanlık tek ışık kullanırım.

126| İSTİHDAM’DA 3İ MESLEK BANKASI

“Fotoğrafçılık oldukça edeceğiniz detayları Fotoğrafçılığa ilgi duyan popüler bir meslek kendi hamurunuzda ve bu alanda çalışmaya son yıllarda. Aynı yoğurarak bir şeyler hevesli gençlere popülerlikte kalitesi de yaparsanız tarz olarak önerileriniz var mı? gelişiyor mu sizce? yola çıkış noktam bu diyebilirsiniz. Mutlaka Elbette. Bu iş bir heves İlerleyen teknoloji esinlenmişimdir. sonucu girişilecek iş ile birlikte her şeyin değildir. Dışarıdan nasıl kalitesi geliştiği gibi İyi bir fotoğrafçı göründüğü, vasfı, havası fotoğrafın kalitesinin olabilmek için şahsi her şey bir yana bir de geliştiği bir gerçek. olarak nelere dikkat iş olarak profesyonel Bunu sağlayan en edilmeli, neler anlamda fotoğraf yapılmalı? Ne gibi önemli etken ise dijitale çekerek hayatınızı özelliklere sahip geçiş. Bu geçiş filmdeki sürdürecekseniz zor birtakım kısıtlamaları olunmalı? bir yola giriyorsunuz ortadan kaldırdı. Hobi olarak veya demektir. Bu yolda Okuyucuların kafasını hayatında başka işlerin yaşayacağınız her teknik terim ve verilerle yanı sıra fotoğrafçılık olumsuzluk her yenilgi karıştırmadan basit bir yapanları da ayrı tutarak her hayal kırıklığı her örnek vermem gerekirse söyleyeceğim. Bu örneğin filmlerimiz başarı ve her övgü bu herkesin giyebileceği bir artık 36 poz değil. işin mihenk taşlarıdır. Mükemmele ulaşana gömlek değildir. Biraz Günümüzde genç kadar deklanşöre da bu işin sizi seçmesi arkadaşların pek duyguların verdiği basabilirsiniz. ve üzerinize oturması tahammülü yok hemen rahatlığın gösterdiği Sevdiğiniz herhangi gerek. Bu işe uygun her şey olsun istiyorlar. şeydir ilham. Esinlenme bir sanatçının on yıl zamanla şekillenecek Bunun belki onlara olayına gelince; önce çektirdiği albüm bir gözünüzün, göre haklı gerekçeleri başkasının çektiği bir kapak fotoğrafını son sıradanlıktan uzak olabilir. Ama fotoğraf fotoğraf projesinin albümündeki fotoğrafla bir bakış açınızın, konusunda onların aynısını yaparsanız buna kıyaslayın. Aradaki hayat felsefenizin ve gerekçeleri değil, esinlenme diyemezsiniz. farkı göreceksiniz. Bu belki de en önemlisi fotoğrafçılığın kuralları Ama sizi etkileyen bir bahsettiğim fotoğrafın hayatınızda sizi bu geçerlidir. İyi bir fotoğrafçının hayata teknik olarak kalitesinin alana sürükleyecek bir fotoğrafçı olmak, güzel bakış şeklinden artması. Ama fotoğraf şeylerin gerçekleşmesi düğün, mekân, portre, yola çıkarak elde dediğimiz olayın gerek. moda fotoğrafı çekiyor başka boyutları da var. olmayı başarabiliyor Örneğin yaşattığı duygu olmak değildir. Bu size kattığı, hissettirdiği. bir serüvendir, bu maceraya girersiniz İlham aldığınız şey olur ya da olmaz. Bunu nedir? Beğendiğiniz anlayabilmek için bir işlerden esinlendiğiniz müddet dayanmanız oluyor mu? gerekir. Bu müddet Yaşadığınız ortam, biraz uzun olabilir ama soluduğunuz hava, başka yolu yok, acele çevrenizden eşinizden ederseniz sadece siz dostunuzdan size kendinize fotoğrafçı yansıyanlar, hissettiğiniz dersiniz.

2018 | SAYI27 |127 KENDİ ÇOCUKLARIMIZA TÜRKİYEMİZİN TARİHİNİ KÜLTÜRÜNÜ AŞILAMALIYIZ Gaziantep Bakırcılar ve Sedefçiler Odası Başkanı Celal Açık: “Odamız ile İŞKUR iş birliğinde 2012 yılından bu yana düzenlediğimiz bakırcılık ve sedef kakmacılığı kurslarına katılan 500’ü kadın 700 kursiyer sektörümüze altın çağını yaşattı”

Başkanım, sizi kısaca tanıyabilir Gaziantep’in Bakırcılık mesleğindeki miyiz? Bu mesleğe nasıl başladınız? yeri nedir? Ne gibi ürünler üretiliyor? Bu seviyelere nasıl ulaştınız? Bunların diğer illerdeki bakır üretimlerinden ayrılan özellikleri Gaziantep doğumluyum. Altı kardeşiz, neler? en küçükleri benim. 40 yıldır bu işi yapıyorum. Bakırcılık işinin çıraklığını, Bakırcılık Gaziantep’te insanlık kalfalığını, ustalığını yaptım. Ayrıca tarihine yansıyan bir zanaat. Bakır baba mesleğim. Ama ben babamın işlemeciliğinin coğrafi patenti bizde. yanında hiç çalışmadım. Yani dünyada her yerde bakırcılık var; Beni başkaları yetiştirdi. Diğer ama bakır işlemeciliği dediğin zaman kardeşlerim ise babamın yanında patenti Antep’te. Mesela Erzincan boya yetişti. Ben el işçiliğine merak üstüne, Maraş çekiç üstüne biliniyor. Röportaj VE FOTOĞRAF sardım ve bu alanda ilerledim. Şu an Ama bakır işlemeciliği dediğin zaman Zahİde yıldırım Gaziantep’i ayırt eden de bu. Zaten HAKAN ÖZER Gaziantep Bakırcılar ve Sedefçiler Odası başkanlığını yapıyorum. biz genelde ürünleri tek parça yaparız.

128| İSTİHDAM’DA 3İ BaşaRI HİKAYESİ

Yekpare yaparız. Onun gibi değiliz ki sıradan patenti bizde diyoruz. için bizi başka illerden bir işçiyi alalım hemen Onlar bir tane model ayrılan özelliğimiz bakır gönderelim. Biz zanaatkâr yapana kadar biz 100 tane işlemeciliğidir. Gaziantep’te yetiştiriyoruz. Bir de model çıkarıyoruz. Bana bakırcılık dedin mi akla yetiştirdiğimiz zaman hala diyorlar ki başkanım gelen her şey üretilebilir. tarihimizi, kültürümüzü bu işi onlara öğretme. Mesela biz, 2 sene önce canlandırıyoruz. Yine Öğretmedik de füze mi bir fıstık ağacı yaptık diyorum yetiştirdiğimiz havaalanında. Dünya bunun 100 kişinin 100’ünde de yapmadılar, ne yapmadılar için peşimizden koşuyor. yetenek varsa bizde iş var. yani? Onun için öğretelim Japonya, Letonya’daki de tarihimizi öğrensinler. üniversiteler bizi çağırıyor. Avrupa ve Amerika’daki Bu kültürü dünyaya Avrupa’da da örnek eğitim kurumlarından tanıtıyor, dilim döndükçe davetler alıyorsunuz başkanlık seçildik. “Bismillah” demeyi ve sürekli. Batı’nın bakırcılık Antepçe’yi öğretiyorum. İŞKUR’la ne gibi çalışmalar mesleğine ve bakırcılık gerçekleştiriyorsunuz? zanaatına olan ilgisini Peki, son olarak bu neye bağlıyorsunuz? Türkiye’de ilk kez kadın mesleği yapmak isteyen sedefçi yetiştirdik Bana dünya de, ben kişilere ne gibi tavsiyede İŞKUR’la, örneği yok. 10 Gaziantep derim. Yurt bulunursunuz? yılımızın 8 yılında ödül dışında her şey pratik aldık. Nasıl ödül aldık, üzerine kurulmuş. Biz Bakın eskiden sorarlardı mesela idarecilerimizin, diyoruz ki hem teorik hem “senin çocuğun ne iş il müdürlerinin bizi pratik olsun. Çocuklar yapıyor?” diye. Benim yönlendirmeleriyle. Odamız haftanın 4 günü bizim çocuğum bakırcı, üniversite ile İŞKUR işbirliğinde yanımızda pratik eğitim, mezunu bir de. Dünyaya 2012 yılından bu yana 1 gün okulda teorik eğitim 10 sefer gelsem bakırcı düzenlediğimiz bakırcılık ve alıyorlar. Çocuk ilkokulu olmak isterim; ama bitiriyor ne oluyor? Çırak sedef kakmacılığı kurslarına başka dilleri bilerek. oluyor. Liseyi bitiriyor katılan 500’ü kadın 700 Kendi çabamla İngilizce kursiyer sektörümüze kalfa oluyor, 2 yıllık bölüm konuşuyorum. Ama altın çağını yaşattı. Yani bitiriyor usta oluyor ve çocuklarıma da diyorum şunu anlatmak istiyorum, bizim yanımızda yetiştiği İŞKUR’un meslek odalarıyla için işi hazır oluyor. ki bakın babanız bunu projelerinin hiçbiri boşa yapıyor siz daha iyisini Bizim keşfedemediğimiz gitmez. Bugün Avrupa’da yapın, Türkiye’nin buna onların keşfettiği bir şey yüzde 5 istihdam verene ihtiyacı var. Türkiye’nin mi var bakırla ilgili? ödül veriyorlar. Biz yüzde bu lobiye ihtiyacı var. 50 istihdam sağlıyoruz. Biz Anlatayım, mesela Bakın inanın dünya bize istihdam taahhüdü olmayan adamlar sistemini imreniyor. Niye? Bizde kurslarımızda bile istihdam oturtturmuş. Biraz evvel hürmet var, tarih var, sağlıyoruz. İŞKUR’la çekiç de söyledim, burada kültür var; ama şunu da kalem tutmayı öğretiyoruz. ilkokul mezunuyum bırakalım bizde yalan da Yetenekli kişileri seçip yurt dışında öğretim var. Biz bu yalanı bırakırsak bunların üzerine eğiliyoruz. üyesiyim. Bana orada Bakın bizim yetiştirdiğimiz gösterilen ilgiye bak, dünyada bir numarayız. bir kursiyer dükkan benim imzamla insanlar Bırakırız inşallah. Biz kendi açabilir, devlete vergi not alıyor. Batı, bu sistemi çocuklarımıza Türkiye’mizi, verebilir, yanında sigortalı oturtturmuş. Bakın bakır tarihini, kültürünü çalıştırabilir. Biz fabrikalar işlemeciliğinin coğrafi aşılamalıyız.

2018 | SAYI27 |129 “ İncir Çekirdeğini Dolduran Adam” Hasan Kale Çalışmalarıyla uluslararası başarılar kazanan Hasan Kale ile öncüsü olduğu mikro sanat akımından, saç telinden soğan zarına kadar, hayatın içinde olan her detayı sanata nasıl çevirdiğinden ve “incir çekirdeğini dolduran adam” oluşundan bahsettik.

Mikro Art ile ilgilenmeye ne zaman ve nasıl başladınız?

Mikro Art 1996 yılında kendiliğinden gelişti. 1980’li yıllarda minyatür sanatıyla tanıştıktan sonra kendi kendini geliştiren, eğitim almak istediğimde de bu eğitimi verecek kimseyi bulamadığım için örnek alacağım hocalarımı çok eski yıllardan seçen biriyim. Mehmet Siyahkalem’den fırçanın kıvraklığını, Nakkaş Osman’dan da sultan portrelerinin inceliğini öğrendim. Bu farklı kulvarların, farklı üstatlarının çizgisinden yola çıkıp bir Hasan Kale çizgisi oluşturdum. Resim, renk ve fırça aşkı devam ederken çok önemli yerlere minyatür sanatıyla ilgili eserler verdim. Bunu yaparken sonra şu geldi aklıma; geçmiş dönemlerde muhteşem işler yapan o üstatlar; rengin, fırçanın, kâğıdın yokluk zamanlarında birçok güzel eserler üretmişler. Bugünün teknolojisinde, her şeyin elinizin altında olduğu bu Röportaj dönemde, şimdi aynılarını yapmayı Tunahan BOZKIR kolaycılık gibi gördüm ve daha farklı VHKİ, İstanbul bir eser üretmeliyim dedim.

130| İSTİHDAM’DA 3İ İnce İşcİlİk

Boyalar da mikro bana çok büyük gurur objelere göre farklılıklar vermiştir. Amerika’daki gösteriyor. Eserlerimin son fuarda “kartal göz” Eğitimini almadığınız, Bugüne kadar hangi uzun soluklu kalmasını lakabını takmışlardı. kendi oluşturduğunuz objelerde sanatınızı istediğim için, özel Dubai’de bana “sıra bir sanatı icra icra ettiniz? En kolay katkılar ilave ederek dışı sanatçı” ödülünü ediyorsunuz. Bu çalışmanız hangisinde daha kalıcı olmasını verdiler. Bizim ülkemizde sağlıyorum. noktaya hangi oldu? bu sanatın, bu tarz sanatçıların tanınmama aşamalardan geçerek “Benim için asıl olan İncir çekirdeği, kabak sebebi şu: “Biz kendi geldiniz? Türkiye’de ne kadar çekirdeği, makarna, sanatçılarımıza maalesef tanındığım değil, Bu işin eğitimi balık kılçığı, balık pulu, değer vermiyoruz.” Bu işi dünyaya Türkiye’yi ne yok. Çünkü daha kahve granülü, elma yabancı bir isim yapsaydı kadar tanıtabildiğimdir.” evveliyatında böyle çekirdeği, şeker, çikolata ilgi gösterirdik ama kendi bir sanat yok. Sadece gibi 350 farklı obje Yaptığınız bu özel insanımız yaptığında çok pirinç taneleri üzerine üzerine çalışmam var. sanatın hak ettiği ilgiyi dikkat çekmiyor. çalışmaların yapıldığı Farklı reklam filmlerinde gördüğünü düşünüyor bazı dönemler var. Bunu farklı çalışmalar da musunuz? Sergilenen eserlerinizin da sonradan öğrendim. yaptık. Bütün objelerin satışını yapıyor O dönemlerde birtakım kendine göre zorluğu İşin açıkçası Türkiye’de musunuz? üstatlar bulunuyor. var. Zorluk açısından çok fazla tanındığımı Özellikle yurt dışında Ama ben geriye dönüp birini diğerinden ayırmak zannetmiyorum. Bu bu işle ilgilenen baktığımda yaklaşık 350 pek de kolay değil. sadece benle ilgili değil koleksiyoncular var. farklı objeye ulaşmış bu Mesela boyayı emen bir sürü farklı sanattaki Onlara satış yapıyorum. alanda dünyadaki tek var emmeyen var, hata arkadaşlar için de Dediğim gibi yurt dışında sanatçıyım. Yani daha riski olmaması lazım. geçerli. Buna rağmen bu işle ilgilenen bir önce kimse bu kadar Benim bütün objelerdeki yıllardır yurt dışında sürü insan var ve beni mikro obje üzerine öncelikli hedefim, uzun Hasan Kale olarak çalışmamış. Çalışsalardı Mikro Art sanatının soluklu kalıcılık sağlamak. Türkiye’yi iyi şekilde da çok fazla önemi temsil ettiğime, çok önde gelen isimlerinden yoktu. Çünkü ben Mikro Art yapabilmek iyi şekilde anlattığıma kabul ettiler. İngiltere, Anadolu’da yaşamış için hangi malzemeleri inanıyorum. Çünkü son 7 Amerika, İtalya, Japonya, kültürleri ve Anadolu’yu, kullanıyorsunuz? yılda dünyada haberimin Suudi Arabistan gibi İstanbul’u, Türkiye’yi; yapılmadığı hiçbir ülke ülkelerin haber kanalları, Padişahlar, Atatürk gibi Zannedildiği gibi kalmadı. Türkiye’deki atölyeme kadar gelip bir sürü değerli şahsı öyle ince bir fırça lakabım “incir çekirdeğini haberlerimi yaptılar. ve mekânı eserlerimde kullanmıyorum. Tahmin dolduran adam”. Bu tanınırlık sayesinde kullanma imkânına sahip edilenin aksine, kalın İngiltere’de The Sun koleksiyonculara satışım oldum. fırçalar kullanıyorum. Gazetesi’nin attığı başlık daha da kolaylaştı.

2018 | SAYI27 |131 Özbekistan’ın yönetim Yüzyıllar boyu, Orta boyunca ilim ve kültür Tanrı Dağları’ndan Aral şekli cumhuriyet, Asya’da kurulan merkezi olmuştur. Bunun Gölü’ne kadar uzanan başkenti ise Taşkent’tir. Timurlular, Harzemşahlar, tesirleri günümüzde hala bölgede yer alan Şaybaniler, Babürlüler devam etmektedir. Bu Özbekistan’ın büyük Devletleri ile 19. yüzyılda şehirlerde; Biruni, Uluğ bir bölümü düzlüklerle Çar Rusya’sı tarafından Bey, Kadızade-i Rumi, kaplıdır. Turan Ovası, Nüfus: bu düzlüklerin en devrilen Buhara Ali Şir Nevai, Gıyaseddin 32,2 milyon (2017) önemlisidir. Kızılkum Çölü Emirliği, Kokand ve Hive Cemşid Kaşi eş-Şirazi, Hanlıklarına ev sahipliği bu ovanın güneyinde Etnik Yapı: Ubeydullah-ı Ahrar, %82 Özbek, %4,8 Tacik, yapan Özbekistan, yer alır. Tanrı Dağları’nın Necmeddin-i Kübra gibi %2,6 Rus, %1,4 Kırgız, Sovyetler Birliği’nin uzantıları, ülkenin âlim ve ilim adamları %0,7 Tatar, %0,6 Kore dağılmasıyla 31 Ağustos doğusundaki dağlık yetişmiştir. Yüz Ölçümü: 1991’de bağımsızlığını kesimi oluşturmaktadır. 447,400 kilometrekare ilan etmiştir. Coğrafya: Özbekistan’ın en önemli Resmi Dil: akarsuları Seyhun (Siri Özbekçe Özbekistan’ın önemli Ülkenin kuzeyinde ve şehirleri: Taşkent, Derya) ve Ceyhun (Amu batısında Kazakistan, Din: Semerkant, Buhara, Derya) ırmaklarıdır. Her %93 Müslüman, %7 doğu ve güneydoğusunda ikisi de ülke topraklarının Fergana, Andican Hristiyan ve diğerleri Kırgızistan ve Tacikistan, büyük bölümünü şehirleridir. Para Birimi: güneybatısında sulayarak Aral Gölü’ne Sum Özbekistan’ın Semerkant Türkmenistan, güneyinde dökülür. Ülkede bulunan ve Buhara şehirleri tarih ise Afganistan bulunur. diğer küçük akarsuların

132| İSTİHDAM’DA 3İ ÜLKE TANITIMI

tamamı Aral Gölü Özbekistan’da yıllık buğday, tütün, sebze havzası içinde kaybolur. ortalama 65 milyar ve meyvedir. Ayrıca Akarsulardan sulamada metreküp doğal gaz Yüzyıllar boyu, ipek böcekçiliği de yararlanılmaktadır. üretilmektedir. Dünya’nın Orta Asya’da yapılmaktadır. Ülkedeki en büyük pamuk kurulan Timurlular, hayvancılık, özellikle Ekonomi: üreticisi ve ihracatçısı kırsal kesimlerde yaygın ülkeleri arasında yer Harzemşahlar, olarak yapılmaktadır. Özbekistan, uluslararası alan Özbekistan, yıllık Şaybaniler, Babürlüler finans kuruluşlarının ortalama 3 milyon ton Devletleri ile Özbekistan yer altı öngörülerine göre, pamuk lifi üretmektedir, kaynakları açısından çok 19. yüzyılda Çar gelecek 10 yılda dünyada bunun yarısından fazlası zengin bir ülkedir. En en hızlı büyüyecek ise ihraç edilmektedir. Rusya’sı tarafından önemli yer altı kaynakları ülkeler arasında yer devrilen Buhara doğal gaz, petrol, maden Özbekistan genel olarak alıyor. Genç işgücüne ve Emirliği, Kokand ve kömürü ve altındır. zengin doğal kaynaklara bir tarım ve hayvancılık Hive Hanlıklarına Ülkede, dünyanın en saf sahip Özbekistan’ın son ülkesidir. Nüfusun altını elde edilmektedir. 10 yılda yıllık ortalama büyük çoğunluğu ev sahipliği yapan yüzde 8 büyümesi dikkat tarımsal etkinliklerde Özbekistan, Sovyetler Özbekistan’da sanayi bulunmaktadır. Ülke, çekmektedir. Birliği’nin dağılmasıyla daha çok tarıma dayalıdır. dünyanın en büyük Özellikle pamuk işleme Doğal gaz üretiminde pamuk üreticilerindendir. 31 Ağustos 1991’de ve tekstil ile makine ve dünyada ilk 11 ülke Diğer önemli tarım bağımsızlığını ilan metalürji sanayi, altın arasında yer alan ürünleri pirinç, mısır, etmiştir. işlemeciliği gelişmiştir.

2018 | SAYI27 |133 Ayrıca çeşitli gıda, yün, Gur-i Emir Kalesi metre yüksekliğindeki İmam Buhari Müzesi deri işleme ve ipekli suni bir tepede yer 14. yüzyıldan kalma kumaş üretimi de alan topraktan yapılma Özbekistan’ın tarihi eserlerden biri kalenin ihtişamı ise bağımsızlığına gelişmiştir. Özbekistan’ın olan Gur-i Emir, Timur görenleri kendine hayran kavuşmasından sonra ihracatının önemli kısmını İmparatorluğu’nun pamuk oluşturur. bırakmaktadır. Başkan İslam Karimov kurucusu Timur’a tarafından inşa ettirilen Kukeldash Medresesi Ulaşım adanmış bir türbe ve türbe, camii, kütüphane külliyeden oluşmaktadır. Taşkent’in tarihi ve medreseden oluşan Özbekistan’da ulaşım İran mimarisinin yapılarıyla ünlü İmam-Buhari Kompleksi, başlıca Taşkent, motiflerini göreceğiniz bölümünde, Su Pazarı’nın ülkenin en önemli dini Semerkant, Buhara, 37 metre yüksekliğindeki hemen yanında yer alan isimlerinden biri olan El Çarçay ve Fergana türbeye, Timur Kukeldash Medresesi, Buhari anısına yaptırılmış arasındaki 3000 km’lik Hanedanı’nın önemli 1570 yılında inşa mimarlık harikası bir gezi demiryolu, 21.500 üyeleri defnedilerek edilmiş şehrin önemli noktasıdır. km’lik şose ve Amuderya aile kabristanı haline yapılarından biridir. 19. üzerinde 1200 km’lik su getirilmiştir. yüzyıla kadar şehirdeki Tilla-Kari Medresesi tüm medreseler Kokand yolu ile sağlanmaktadır. Bibi Hanım Camii 1647- 1659 yılları Hanları’nın kalesi olarak Ülkenin birçok şehrinde arasında inşa edildiği Semerkant’ın en hizmet vermiş olup havaalanı vardır. bilinen Tilla Kari özel mimarilerinden insanların infaz edildiği, Medresesi, Registan Özbekistan Gezilecek birine sahip olan Bibi çok sayıda işkencenin Meydanı’nda yer Yerler Hanım Camii, Timurlu yaşandığı yerler haline alan ‘’Altın Kaplamalı mimarisinin örneklerini gelmişlerdiler. Registan Meydanı görebileceğiniz etkileyici Medrese’’ olarak Siyasi Baskı Kurbanları bir dini yapıdır. Timur’un bilinir. Öğrenciler için Müzesi Orta Asya –Türk eşi Bibi Hanım’a ithafen bir külliye olmasının mimarlığının nadir yaptırılan caminin, Siyasi Baskı, 2002 yanı sıra Semerkand’ın örneklerinden birinin Hindistan seferinin yılında kurulan Taşkent merkez camisi olarak da kullanılan medresenin, sergilendiği Registan anısına Timur tarafından Siyasi Baskı Kurbanları dış ihtişamı kadar iç Meydanı, Semerkant’ın yaptırıldığı bilinmektedir. Müzesi, Sovyetler Birliği merkezinde yer alan döneminde hükûmet mimarisi de görenleri önemli meydanlardan Ark of Bukhara tarafından öldürülen kendine hayran bırakan biridir. Geçmiş dönemde Buhara hanlarının insanların anısına açılmış bir güzelliğe sahiptir. şehrin merkezi olarak bir müzedir. İslam ikamet ettiği kale olarak Barak Han Medresesi kabul edilen ve üzerinde bilinen Ark Kalesi’nin Karimov tarafından üç medresenin yer tarihinin, M.Ö. 4. yüzyıla kurulan müzede, o Medrese, Shaybanid aldığı meydan, şehrin en dayanmakta olduğu dönemlerde yaşanan tüm Hanedanı döneminde turistik noktası olarak tarihçiler tarafından baskı ve işkenceler gözler Ulugbek’in torunu gösterilir. söylenmektedir. 20 önüne serilmektedir. Taşkent valisi Barak

134| İSTİHDAM’DA 3İ ÜLKE TANITIMI

Han (1529-1563) Nasıl Gidilir? tarafından yaptırılmıştır. İnşaat çalışmalarında Özbekistan’ın başkenti Semerkantlı ve Buharalı Taşkent’e her gün ustalar çalışmışlardır. İstanbul’dan direkt Medresenin yan ve aktarmalı uçuşlar duvarlarında kufi yazısı bulunmaktadır. İstanbul ile “Allah Büyüktür” ve Taşkent arası yaklaşık 4.5 “Allah Ebedidir” yazılıdır. saat sürmektedir. Medresede, Hz. Osman’ın Ne Yenir? dünyaca ünlü Kuran’ı bulunmaktadır ki dünya Orta Asya’nın Türk Özbekistan’ın en ünlü beyaz, düşünce ve üzerinde ceylan derisi mutfaklarının güzel bir geleneksel yemeği eylemlerde barış üzerine yazılmış en büyük sentezi olarak karşımıza elbette ki Palov. (Özbek anlamına gelir; kırmızı iki Kuran’dan birisidir. çıkan Özbek Mutfağı, Pilavı) Pirinç, parça et, çizgiler, iyi ve saf fikirleri Diğeri ise İstanbul’dadır. sevilen mutfaklardan rendelenmiş havuç ve ebedi gökyüzüyle ve yeryüzündeki işlerle Emir Timur Heykeli biridir. Erişte ve ekmek soğan ile yapılan bir çeşidi bakımından yemektir. birleştiren tüm canlı Meydanın en ilgi oldukça zengindir. Diğer organizmaların hayati çeken objesi Emir yandan ülkedeki etlerin Tandır Kebap, Özbek gücüdür. Timur heykelidir. büyük bir çoğunluğu Mantısı, Lag’man, Oshpz, Heykel, meydanın sağ koyun etidir ve et çoğu Lepyoshka diğer yemek Kaçırmayın bölümündedir. 14. çeşitleridir. yemeğin vazgeçilmez bir 136 yıllık bir tarihe yüzyılda Hindistan’dan parçasıdır. sahip olan Özbekistan Akdeniz’e kadar 27 Ne Alınır? Devlet Tarihi Müzesi, ülkeden oluşan büyük bir Özbekistan’dan; dobbi Orta Asya’nın en eski imparatorluk kuran Emir denilen badem motifli müzelerinden biri olarak Timur onuruna bu heykel takkeler, vizon ve nokra kabul edilir. Özbeklerin yapılmıştır. Heykeltıraş derisinden yapılan köklü tarihini anlatan 250 İlkhom Jabbarov kalpaklar, Özbekistan’a bin eserin sergilendiği tarafından yapılan bronz özgü gelinlerin giydiği müzede koleksiyonlar; anıtta, Emir Timur at kıyafetler, Buhara’nın arkeolojik, nümismatik üzerinde geleneksel meşhur aksesuar olarak ve etnografik konular kıyafeti ile görülmektedir. kullanılan bıçakları, üzerinde yoğunlaşıyor. Anıt üzerinde, Emir koyun derisinden yapılan 4 katlı müze, tamamen Timur’un ünlü sözü “Güç karakul denilen başlık Özbek Tarihi’ne göre doğruluktadır” dört kurgulanmış bir yapıya dilde yazılmıştır. Anıtın ve giysiler, el yapımı sahiptir. çevresinde küçük bir park ayakkabı ve terlikler bulunmaktadır. alınabilir. Gıda olarak da Özbekistan’ın kurutulmuş Kaynakça üzüm çeşitleri • http://bilgiyelpazesi. com/egitim_ogretim/ meşhurdur. konu_anlatimli_dersler/ cografya_dersi_ile_ilgili_ Biliyor muydunuz? konu_anlatimlar/ozbekistan_ ozellikleri_tanitimi_ulkeler_ Özbekistan bayrağının cografyasi.asp anlamı; mavi, • https://www.turkcebilgi. Türk halklarının ve com/%C3%B6zbekistan gökyüzünün rengidir; • https://www.aa.com. yeşil, doğayı temsil eder tr/tr/ulke-profilleri/ ve İslam’ın rengidir; ozbekistan/902420

2018 | SAYI27 |135 Bir Doga Harikası Malatya TohmaKanyonu Jeolojik dönemlerdeki Baba Camii’ne kanal ile oluşturmuştur. Adını Tohma Çayı üzerinde; kırılmalarla oluşan, sarp su getirilmiştir. Kısmen buradan alan bu türbe, rafting, trekking, foto kayalıklar arasından akan yıkılmış vaziyette olan oldukça yoğun olarak safari, balıkçılık ve suyu taşıyan Tohma bu kanalın bazı kısımları ziyaretçi ağırlamaktadır. tırmanış gibi etkinlikler Kanyonu, kent hayatının beton yapı malzemeleriyle yapılmaktadır. Ayrıca Tohma Kanyonu’nda stresinden uzaklaşmak onarılmıştır. kanyonda bulunan dik isteyen doğa tutkunlarınca rafting, trekking, foto yamaçlarından dolayı mola noktası olarak Kudret Havuzu safari ve tırmanış gibi tırmanış sporcularına görülüyor. etkinlikler yapılmaktadır. Kanyon içerisindeki Bu alanda rafting sporları adrenalin saatler Tohma Çayı, Fırat'ın inanılmaz başka bir için başlangıç noktası yaşamaktadır. Bunlar önemli kollarından güzellik ise; Kudret Havuzu bulunmaktadır. Sekiz dışında kanyon etrafında bir tanesidir. Sivas ve (Gavur Hamamı) olarak kilometre uzunluğundaki birçok ücretsiz piknik Malatya çevresindeki adlandırılan termal su kanyon, orta zorlukta alanı bulunur. Özellikle suları toplayarak Malatya bulunmasıdır. Kayaların rahat bir parkur olup, son dönemlerde ilgi Ovası'nı beslemektedir. arasından gelen bu su, gidiş-geliş yaklaşık bir saat çekmeye başlayan, Darende'nin girişinde ise 12 ay boyunca 22 °C. Bu sürmektedir. Tohma Çayı’nın her iki yine “Tohma Kanyonu” termal su ile dolu olan tarafında bulunan dik adı verilen dar bir vadiden 3 adet çok güzel yüzme Rafting yapmaya da uygun geçmektedir. havuzu kanyon içinde yer olan bu kanyonda çay kayalıklar arasında doğal almaktadır. yüksek bir hızla akmakta. güzellikler içinde, heyecan Tohma Kanyonu Darende Etrafında tesislerde yaşamak isteyenlerin Somuncu Baba Camii ile Somuncu Baba Türbesi ailecek gün boyu katıldığı rafting aktivitesi Taş Köprü arasında kalır. faydalanılmaktadır. yapılabilmektedir. Ayrıca Kanyon girişinde Tohma Çayı’nın her iki Somuncu Baba bölgesinde yamacı dik kayalıklar ve somuncu baba türbesi Tohma Kanyonu’nda çok yemek yiyip, çay sarp bir vadi biçimindedir. bulunmaktadır. Somuncu güzel düşünülmüş, birçok içebileceğiniz mekânlar Kayalıklar üzerindeki Baba hazretleri Ulu kamelya ve hazır mangal doğal oyuklar ve mağara Camii’nin inşası yeri bulunmaktadır. bulabilirsiniz.Tohma şeklindeki kısımlar dikkati sırasında işçilere pişirdiği Malatya’da mutlaka ırmağı tarafından oyulmuş çeker. Ayrıca bu kayaların ekmeklerle ünlüdür. Bu görülmesi gereken doğal olan vadi birçok farklı yamaç kısmında, kayalar manevi şahsiyet Ulu güzelliklerin başında yer güzellikleriyle misafirlerini oyularak Somuncu Camii’nin manevi harcını almaktadır. beklemektedir.

136| İSTİHDAM’DA 3İ

ISSN 1308-528X 05 www.iskur.gov.tr [email protected] 9 7 7 1 3 0 8 5 2 8 0 0 8 f/İstihdamda 3İ /İstihdamda 3İ 44475 87 TÜRKİYE İŞ KURUMU

İSTİHDAMDA 3İ DERGİSİ 27. SAYISI EKİDİR.

www.iskur.gov.tr

İŞKUR’la Hayallerini Gerçeğe Dönüştüren Engelli Girişimciler Zehra Zümrüt Selçuk AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANI /

ngelli doğmak ya da engelli olmak İŞKUR “Engelli Hibe Desteği Projesi” bireyin kendi seçimi değildir. sayesinde, engellilerimizin çalışma hayatının Bizlere düşen, aslında herkesin bir her alanında etkin olabileceği konusunda engelli adayı olduğunu göz önünde toplumsal farkındalık oluşturmayı hedefliyoruz. Ebulundurarak kendimizi onların yerine koymak “Kendi işinin patronu, hayallerinin kahramanı ve onların sorunlarına bu hassasiyetle ol!” sloganı ile yüzlerce engelli vatandaşımıza, yaklaşmaktır. hayallerini gerçekleştirme noktasında aracı olduk. Üzerimize düşen sorumluluğu yerine Sayın Başkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın getirmenin mutluluğunu yaşıyoruz. öncülüğünde 16 yıldır devam eden değişim süreci, engelli vatandaşlarımıza yönelik Biliyoruz ki kendi işini kurmak; engelli ülkemizdeki bakış açısının, zihniyetin kökten bireylerin bir gelir sahibi olmalarının ötesinde değişmesine büyük katkı sağlamıştır. sosyal ilişkileri, kişisel doyumu, mutluluğu Engellilerimizin insan onuruna yaraşır bir hayat ve aile ilişkileri gibi pek çok faktörü olumlu sürdürme haklarını güvence altına almak etkileyen büyük bir itici güçtür. Ülkemiz için adına önemli gelişmeler kaydettik. Engelli umut ışığıdır. vatandaşlarımıza yönelik sosyal politikalarımızı Başarılarıyla hepimizin göğsünü kabartan hayata geçirirken yardım eksenli değil, hak engelli girişimcilerimize teşekkür ediyorum. eksenli bir anlayış benimsedik. Ülkemizdeki milyonlarca engelliyi temsilen bu hikâyelerde yer alan her bir engelli İnsanı merkeze almayan hiçbir politika, vatandaşımızın azim ve kararlılıklarıyla bizlere hiçbir strateji dünyaya refah, huzur ve adalet örnek olup ilham vereceğine dair hiçbir getirmez anlayışıyla yolumuza devam ediyoruz. şüphem yok. Engelli vatandaşlarımızın bizim gerçeğimiz, bizim bir parçamız olduğunu kavramak Fiziki engelin değil, asıl olarak kalplerdeki, ve buna göre tavır geliştirmek zorunda zihinlerdeki engelin sorun olduğunu her olduğumuzu biliyorduk. Yaptığımız çalışmaları fırsatta anlatmaya devam edeceğiz. bir lütuf olarak değil, uzun süredir eksikliği Unutmamalıyız ki asıl engel sevgisizliktir. Bu hissedilen hakların sahiplerine teslim edilmesi engeli aşabilenler, tüm zorlukları göğüsleyerek olarak görüyoruz. hayat denen o büyük sınavı başarıyla geçerler. Cafer Uzunkaya İşkur genel mÜDÜRÜ /

ürkiye’nin son 16 yılına damgasını vuran, Ayrıca, engelli vatandaşlarımızın iş gücü reformcu ruhun en önemli unsurlarından piyasasında daha nitelikli hale gelmelerine biri de şüphesiz İŞKUR’dur. Kurumumuz katkı sağlayacak olan mesleki eğitime yönelik sürekli gelişen kapasitesi ve iş gücü destek teknolojilerine de yöneldik. Tpiyasasındaki etkili hizmetleriyle Türkiye’nin geleceğine ilişkin güçlü bir vizyon ortaya Hayata geçirdiğimiz önemli programlardan biri de “Engelli Hibe Desteği Projesi”dir. koymuştur. 50 bin TL’ye kadar destek sağladığımız, bin Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip 75’i kabul edilen projeler için ise 41 milyon Erdoğan’ın da öncülük ettiği “Milli İstihdam 836 bin TL kaynak tahsis ettik. Seferberliği” kampanyalarıyla gücümüze güç Aldıkları hibe desteği ile birbirinden başarılı kattık. Özellikle engelliler, kadınlar ve gençlerle işlere imza atan engelli vatandaşlarımıza ilgili atılan adımlarla dünyaya örnek olduk. yürekten teşekkür ediyorum. Kimi en iyi Yazılan başarı hikâyelerine yenilerini eklemek için bildiği işi yaptı, kimi de yılladır hayalindeki yeni hedefler koymaya devam ediyoruz. ekmek kapısını İŞKUR sayesinde araladı. En Anayasa’nın da verdiği güçle istihdam önemlisi ise kendi işinin patronu olmanın ve politikamızda engelli vatandaşlarımıza üretime katkı vermenin mutluluğunu yaşadılar. yönelik pozitif ayrımcılık uyguluyoruz. Engelli Bu kitapçıkta, sayısı binleri aşan başarı vatandaşlarımıza daha iyi bir hayat sağlamak, hikâyelerinin sadece bir kısmı yer alıyor. engelli vatandaşlarımızın iş imkânlarını arttırmak, İŞKUR’un desteği ile her geçen gün yeni İŞKUR’un üstlendiği sorumluluğu hakkıyla başarılar yazılacaktır. Türkiye’deki bütün yerine getirmek için tüm imkânlarımızı seferber ailelerimizi, hayatın her alanında engellilerle ediyoruz. Engellilerimizin kendi ekonomik birlikte aktif olarak hayatını sürdüren bir gücüne sahip olması, işe ve iş yerine uyumunun konuma getirmeden hiçbirimiz durmayacağız, sağlanmasına yönelik projeler geliştirdik. dinlenmeyeceğiz.

3 Hacer Saynak Muğla

ORGANİK SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNDE MARKA OLMAK İSTİYORUM “Organik besin üretiminin önem kazandığı bu dönemde organik süt ve süt ürünlerine de talep arttı. Hijyenik şartlarda üretim sağlayıp katkısız ve güvenilir organik süt ve süt ürünlerimizi alıcılarımıza ulaştırmak ve bu alanda aranan bir marka olmak istiyorum.”

1986’da Muğla’da dünyaya geldim. Bu süreçte Muğla Çalışma ve İş 2018 yılının 1. dönemi için projemizi Ortaöğretim mezunuyum. 2007’de Kurumu İl Müdürlüğü’nün davet hazırladık. Proje kapsamında evlendim ve bir çocuğum var. mesajıyla katıldığım seminer ile büyükbaş hayvan alıp elde ettiğimiz Endokrin sisteminden kaynaklı yüzde engellilerin kendi işini kurmasına süt ve süt ürünlerini pazarlamayı 48 oranında engelim bulunuyor. yönelik hibe desteği hakkında hedefliyorduk. Projemiz onaylandıktan Çocukluğumda ailem hayvancılık bilgilendirildim. Akabinde proje sonra hayvanlarımızı ve süt sağma hazırlayarak “Kendi işimi kurabilir makinemizi satın alıp işletmemizi yapmıştı. Bu sebeple hayvan miyim” diye düşündüm. Eşimin hayata geçirmiş olduk. İşimize yetiştiriciliğine az da olsa aşinalığım desteği ile projeye başvurmaya ailecek dört elle sarıldık. Bu işe vardı; fakat öğrenimimi tamamlayınca karar verdim. Eşim de daha önce yeni başladığımız için önceliğimiz, çalışma hayatına başka alanlarda hayvancılıkla ilgilendiğinden hayvanlarımızı sağlığa uygun şartlarda başladım. Marketlerde tanıtım büyükbaş hayvancılığı daha kolay bakıp beslemek ve üretimimizi en elemanı olarak ve eczanede kalfa yapabileceğimizi gördük ve kendime üst seviyeye getirebilmektir. İlerleyen olarak çalıştım. Zorlu çalışma şartları duyduğum güvenim tazelendi. süreçte ise süt ürünlerimizin çeşitlerini sebebiyle var olan rahatsızlığım daha İşletme açılışımız ile ilgili süreci artırarak semt pazarında, organik da ilerledi. Bu sebeple çalışma şartları planladık. Öncelikle İŞKUR iş birliği ürün satış stantlarında pazarlamayı daha uygun olan işlerde arayışım ile işletmecilik üzerine eğitim alarak ve geniş kitlelere ulaştırmayı başladı. “Girişimcilik” sertifikamı aldım. hedefliyoruz.

4 Ercan Deli Denizli

1966 Denizli Çivril doğumluyum. Bir kız çocuğu babasıyım. Yüzde 52 engelli raporum var. Fotoğrafçılığa 1975 yılında, dayımın yanında siyah beyaz fotoğrafçılık yaparak başladım. 1987 yılında dayımın yanından ayrılarak seyyar fotoğrafçılık ve kamera çekimi yaparak mesleğimi devam ettirdim. Kaymakamlık’tan İŞKUR’un hibe desteğini duydum. Yine bu destekten faydalanabilmem için girişimcilik eğitimi almam gerektiğini öğrendim. Girişimcilik eğitimimi tamamlayıp KOSGEB’den girişimcilik sertifikamı alarak İŞKUR’a proje başvurusunda bulundum. Projem kabul edildi ve Dumlupınar ilçesinde ilçenin ilk fotoğraf dükkânını açmış oldum.

Bu proje sayesinde düzenli bir işim ve gelirim oldu. İlçenin ilk fotoğrafçısı olarak hem var olan müşteri potansiyelimi arttırdım hem de vatandaşa hizmet etme fırsatı buldum. Ayrıca; bu proje bana teknolojiden geri kalmayarak kendimi geliştirme fırsatı da verdi. Siyah beyaz fotoğrafçılıkta filmleri banyo etmekle ve rötuşları tek tek elle yapmakla uğraşıyordum. DEVLETİN BİZE Bir iş yeri açıp dijital fotoğrafçılığa geçince teknolojinin gelişmesi ve işin gereği sonucunda bugüne kadar kullanmayı hiç SUNDUĞU İMKÂNLARI bilmediğim bilgisayarı öğrendim ve artık fotoğrafçılıkla ilgili rötuş vb. tüm işlemleri bilgisayarla yapıyorum.

ARAŞTIRMALI VE Gelecekteki hedefim; bu işi daha da geliştirmek ve iş yerimi büyütmek. Ayrıca fotoğrafçılığın yanı sıra bir düğünü baştan DEĞERLENDİRMELİYİZ sona hazırlayıp sunabilen (düğün yemeği, gelin masası süsleme, sünnet masası “İlçenin ilk fotoğrafçısıyım. Yıllardır seyyar süsleme gibi) bir organizasyon şirketi kurmak. olarak bu işi yaparken İŞKUR sayesinde kendi iş yerimi açtım. Böylece hem ilçe halkına hizmet Engellilere çağrıda bulunuyorum. Onlar vermeye hem de il dışından da iş almaya da İŞKUR’a proje başvurusunda bulunup başladım.” kendi işlerini kurabilirler, başka yerde çalışıp daha az gelir elde etmek yerine kendi işinin patronu olup daha çok gelir elde edebilirler. Devletimizin sunmuş olduğu bu tür imkânlar varken bu destekleri takip etsinler ve muhakkak değerlendirsinler.

5 TÜM DEZAVANTAJLARIMI AVANTAJA ÇEVİRDİM “Engelli, üstelik ev hanımı bir kadın olarak asla “benden geçti” diye düşünmedim. İş hayatına verdiğim uzun araya rağmen “Engellilere Yönelik Hibe Desteği Projesi”ni duyunca çok heyecanlandım. Hemen girişimcilik kursuna gittim, projemi hazırladım, iş yerimi açtım. Bu süreçte elbette zorluklar yaşadım. Ama insan bir şeyi gerçekten isterse önüne çıkan hiçbir engel onu yıldıramaz.”

1976 yılında Hatay’ın Antakya Desteği Projesi” ile kendi Hatay ilçesinde doğdum. Çocukken işimin patronu olabileceğimi vurulan bir iğne yüzünden düşündüm. Hatta bu iş yerini ortopedik olarak yüzde 40 engelim açarken hayalimde çalışanların bulunuyor. Ticaret lisesinden hepsinin kadın olması vardı. Şu Hatice Ceren mezun olduktan sonra özel bir an benimle beraber bir aşçı kadın şirkette uzun yıllar muhasebe çalışmakta. İlerde bu sayının elemanı olarak çalıştım. Eşim ile daha çok artmasını istiyorum. tanışıp evlendikten sonra Hassa Kadınların ayaklarının üstünde ilçesine yerleşmiştim. Evlilik ve durarak pes etmeden hayallerini çocuklar derken iş hayatından gerçekleştirmelerini ve kendi iş uzun bir süre uzak kaldım. yerlerini açmalarını istiyorum. Çocukları büyüttükten sonra tekrar İş kurarken en önemli şeyin maddi iş hayatına atılmak istedim. Bu kaynakları dikkatli kullanmak; isteğimi eşimle paylaştım; o da ama ondan da önemlisi asla pes bana tam destek verdi. Eşimin etmemek olduğunu düşünüyorum. manevi desteğini alarak Hatay Şimdiki hedefimde işi daha da Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ile Doğu Akdeniz ABİGEM iş büyütmek, ekmek fabrikasına birliği ile düzenlenen girişimcilik dönüştürmek, İŞKUR’un sağladığı kursuna başvurdum. Başvurum meslek edindirme kurslarından kabul edilince çok mutlu oldum. faydalanarak elemanlar yetiştirmek Çok çalıştım, kursu başarı ile var. Hatta şu an yanımda çalışan tamamlayarak sertifikamı aldım. eleman yine İŞKUR’un İşbaşı Girişimcilik kursunda öğrendiklerim Eğitim Programı ile başladı ve hala ve “Engellilere Yönelik Hibe yanımda çalışmaya devam ediyor.

6 Mahmut Efe Yozgat

1971 yılında Sarıkaya’da doğdum. 2 yaşında iken geçirdiğim çocuk felci rahatsızlığı sebebiyle ortopedik engelli oldum. İlkokul mezunuyum. Bugüne kadar hep ailemin desteği ile işler yaptım. Genel anlamda, ailemle birlikte tarım ve hayvancılık işleri ile uğraştım. Kendi işimi kurmak istedim ancak maddi imkânsızlıklardan dolayı bunu yapamadım. Kendi işimi kurmak için sürekli bir arayış içinde idim. Öğretmen olan yeğenim, bir gün basından İŞKUR’un hibe desteğini duymuş. Bana söyledi, ben de araştırdım ve iş kurmak isteyen engelli kişilere 50 bin TL hibe desteği verildiğini öğrendim. İş kurmak için gereken maddi desteğin kaynağını artık bulmuştum.

Kendi köyümde ne tür bir iş yapabilirim diye araştırmalar yaptım. Eskiden beri köyümüze başka illerden gelip arıcılık yapan insanları görüyordum, bu da bende merak uyandırdı ve araştırmaya başladım. Kendi köyümde yapabileceğim en cazip işlerden birinin arıcılık olduğunu fark ettim. O dönemde Sarıkaya Halk Eğitim Müdürlüğü’nün düzenlediği arıcılık kursuna gittim. Kurs bitiminde arıcılık belgemi aldım. Daha sonra Sarıkaya’da açılan Girişimcilik Kursu’na katılarak girişimcilik belgesini de aldım. Arıcılık üzerine hazırladığım projemi, Yozgat KENDİ İŞİMİN Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne verdim. Bir süre sonra İŞKUR’dan arayarak projemin kabul edildiğini söylediler. PATRONU OLDUM İŞKUR’un verdiği hibe desteği ile işletmem için gerekli olan kovanları ve bal arılarını İŞKUR’un hibe desteğini basından duydum. satın alarak işletmemi kurdum. Engellilere Kendi işimi kurmak için beklediğim sağladığı bu destekten dolayı İŞKUR’a çok teşekkür ederim. İŞKUR’un sayesinde hem imkâna kavuşmuştum. Projemi sundum ve kendi işimin patronu oldum hem de hayalimi çok kısa bir sürede onaylandı. gerçekleştirdim.

7 ENGELLERİMİ “PAMUK ŞEKERİ” YAPARAK AŞTIM “Küçük yaşlarda geçirdiğim rahatsızlık sebebiyle çocukluk yıllarımı doya doya yaşayamamıştım. Şu an kurduğum işin çocuklarla birebir ilgili olmasının sebebi belki de budur. Çocukların severek tükettiği şekerleri, hijyen kuralları çerçevesinde onlar daha da mutlu olabilsinler diye büyük bir zevkle üretiyorum. Onların gözlerinde gördüğüm mutluluk işimi ilk günkü heyecan ile yapmamı sağlıyor.”

1976 yılında Tokat’ın Erbaa devam ederken, eşimin Tokat Tokat ilçesinin Değirmenli kasabasında Çalışma ve İş Kurumu İl çiftçilikle uğraşan ailenin beş Müdürlüğü’nün sosyal medya çocuğundan birisi olarak dünyaya hesabında okuduğu “Engelli ve Ünal Konat geldim. Beş yaşında geçirdiğim Eski Hükümlülere Yönelik Proje kas-iskelet sistemi rahatsızlığından Destekleri” haberi hayatımı dolayı yüzde 54 ortopedik değiştirdi. Biz çocukken bu engelliyim. Ailemin maddi şekerlere Erbaa’da ulaşma sıkıntılarından dolayı eğitimimi imkânımız fazla yoktu. Ancak ÜN- yarım bırakmak zorunda kaldım ve KO Şekerleme firması bugün en az liseyi ikinci sınıfta terk ettim. ilk günkü aşk ile çocukların pamuk Evliyim ve beş çocuğum var. şekerine daha kolay ulaşması Babamın köyde yetiştirdiği sebze ve çocukların mutlu olması için ve meyveleri ilçe pazarında üretimine devam ediyor. İnsan satarak geçimimi sağlıyordum. yeter ki hayal kursun ve bir şeyi Bir gün pazar yerinde pamuk başarmak istesin. Başarma isteği şeker standını görünce acaba asla engel tanımıyor. ben de bu işi yapabilir miyim diye 2015 yılında Girişimcilik Eğitim düşündüm. Kendi imkânlarımla Programı’na katılarak girişimcilik pamuk şekeri, elma şekeri ve horoz şekeri yapımını araştırdım. sertifikamı aldım. Hemen Bu iş yerini açmadan önce, işi sonrasında “Engelli Kendi İşini öğrenme aşamasında iki çuval Kurma Projesi” kapsamında şeker harcadım. Ama sonunda Tokat İŞKUR’a başvurdum. yapımını öğrendim. Bu iş üzerine 2016 yılında İŞKUR desteğiyle iş yeri açmayı hayal ediyordum kurduğum ÜN-KO Şekerleme ancak sermayemin olmaması ve firması ile şu an Tokat’ın Erbaa, ihtiyaç duyduğum finans desteğini Reşadiye, Niksar ve Amasya’nın sağlayamadığım için iş yeri açma Taşova ilçelerinde pamuk şekeri, hayalimi gerçekleştiremiyordum. horozlu şeker ve elma şekeri satışı Finansman destek arayışlarım gerçekleştiriyorum.

8 Veli Deniz Paksoy İzmir

1983 İzmir doğumluyum. Gazi Üniversitesi Moda Tasarım Öğretmenliği mezunuyum. Mezun olduktan sonra tekstil sektöründe çalıştım. Bu süre zarfında giysi tasarımında kendimi geliştirme imkânı buldum. Ama bu sektörde yoğun tempoda çalışmak benim gibi engelli bir birey için kolay değildi. Kendimi kısır bir döngüde hissediyordum ve yeteneklerimin zamanla köreldiğini fark ettim. Bu sebeple grafik ve web tasarımı konusunda eğitim alarak kendimi geliştirmeye karar verdim.

İŞKUR’un hibe desteğinden, eşim sayesinde haberdar oldum. “Ev-Ofis” şeklinde bir proje hazırladık. Benim gibi engel durumu dışarıda çalışma şartlarına uymayan ve çalışmak isteyen bireyler için ideal olan projem kabul edildi.

İŞKUR hibe desteğini almadan önce çoğunlukla TV karşısında ya da internette geçirdiğim zamanımı artık bir şeyler üretmek için kullanıyorum. Bu bana o kadar büyük bir keyif veriyor ki çalışma saatlerim oldukça esnek hale geliyor. Sabah çok erken saatlerde İŞKUR SAYESİNDE kalkarak gece çok geç saatlerde işi bıraktığım oluyor. Birçok firma ile ambalaj tasarımı, web sitesi tasarımı, fotoğraf çekimi ve sosyal medya yönetimi gibi konularda çalışmaktayım. Bu firmalar arasında çok “EV-OFİS” büyük olanlar, dünyada ve Türkiye’de tanınan markalar da bulunmaktadır. Fakat henüz kendi tasarladığım bir ambalajı prime time’da yayımlanan bir reklam filminde PROJEMİ HAYATA görme hayalim gerçekleşmedi. Bir sonraki hedefim bu hayalimi gerçekleştirmek olacaktır.

İŞKUR Engelli Hibe Desteği; istihdama katılmanız, GEÇİRDİM daha aydınlık bir geleceğe umutla bakmanız ve kendi ayaklarınız üzerinde durmanız için harika “Engelli bir birey olarak özel sektörde çalışmanın bir fırsat. Benim girişimcilere verebileceğim tek tavsiye, girişimcilik faaliyetini yürüteceği sektörü ne kadar zor olduğunu bizzat yaşayarak bütünüyle göz önünde bulundurarak yapacakları işi öğrendim ve İŞKUR aracılığıyla “Ev-Ofis” olarak gerçekten severek yapıp yapmayacaklarını çok iyi desteklenen kendi işimi kurma projem ile hayatım sorgulamalarıdır. Eğer bir işi severek yapıyorsanız kolaylaşırken hayallerimin ötesinde bir gelir ve iş başarı da beraberinde çok rahatlıkla yakalanacaktır. sahibi oldum”

9 Murat Demirci Kastamonu İŞKUR SAYESİNDE ÇOCUKLARIMA İYİ BİR GELECEK HEDEFLİYORUM “Çevremde erişebildiğim herkese, özellikle benim gibi iş bulmada zorluk çeken engellilere, İŞKUR’un sağladığı imkânları, yaptığım çalışmaları, hayallerimi gerçeğe dönüştüren yolculuğu anlatıyorum. Devletimize, biz engellilere sağladığı katkı ve imkânlardan dolayı çok teşekkür ediyorum.”

1984 yılında Kastamonu Küre’de zorunda kaldım. Şu an yüzde 62 görme avantajdı. Vakit kaybetmeden projemi doğdum. Lise öğrenimim sırasında engelliyim. Okulu bıraktıktan sonra hazırlayıp İŞKUR’a başvurumu yaptım. öğretmenlerimden biri tahtaya bakarken köyümde orman kesimi ve nakliye Projem çok kısa bir sürede onaylandı. görme zorluğu çektiğimi fark etmesi yapan kişilerin yanında çalışmaya üzerine doktor kontrolüne gittim. gayret etsem de engelim sebebiyle Bu proje sayesinde ileriye bakma Doktor tedavimin Kastamonu’da fazla bir getiri sağlayamadım. Aile imkânımız oldu, bir işletmeye ve aynı mümkün olmadığını büyük bir büyükleri evlilik çağım gelince beni zamanda 4 adet ineğe sahip olduk, hastaneye gitmem gerektiğini söyledi. evlendirip mutlu bir yuva kurmamı hatta bir ineğimiz buzağıladı. Bugüne Ancak maddi imkânsızlarından sağladı. İki çocuğum oldu. kadar içecek sütümüz dahi yokken nedeniyle tedaviye gidemedim. artık evimize süt girmeye başladı. Bu Hastalığım hızla ilerledi, görme İlçemizdeki bir arkadaşım, yerel bile bizim için çok önemli. Benim yeteneğimi yitirmeye başlayınca liseden gazetede İŞKUR’un engellilerin köyden başka gidebilecek bir yerim ayrılmak zorunda kaldım. istihdamı için kişilere hibe desteği yok, bu sebeple burada hayvancılığı sağladığının yazıldığını söyledi. Bunun geliştirerek sayılarını artırmayı, köyümde İstanbul’a tedavi için gittiğimde üzerine hemen Kastamonu Çalışma hayvancılık yaparak çocuklarımın hastalığımın teşhisi konuldu. ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü telefonla iyi birer tahsil yapmalarını ve kendi Gözlerimde Tavuk Karası (gece körlüğü) arayarak destek hakkında detaylı hayatlarını kazanmalarını hedefliyorum. vardı. Burada bir süre tedavime bilgi aldım. Yaklaşık 3 yıl önce yine Tüm gayretim, çabam çocuklarımın devam ettim fakat sosyal güvencemin bir yakınımın tavsiyesi ile Girişimcilik vatanımıza milletimize faydalı birer kişi olmaması, maddi yetersizliklerden Kursu’na gitmiş ve sertifikamı almıştım. olmalarını, onların geleceğe güvenle dolayı tedavimi yine yarıda bırakmak Sertifikamın olması benim için büyük bir bakabilmelerini sağlamaktır.

10 Hüseyin Taş Muğla

1968 yılında Hatay Samandağ’da dünyaya geldim. 14 yaşında geçirdiğim kaza sebebiyle yüzde 48 engelim bulunuyor. 1995 yılında ailemle birlikte Marmaris’in Bozburun köyüne taşındık. 3 yıl sonra evlendim. Şu an üç oğlum var.

Engel durumum sebebi ile düzenli bir iş hayatım hiç olmadı. Balıkçılık ile geçimimi sağlıyordum. 2012 yılında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Muğla İl Müdürlüğünden balıkçılık üzerine sertifika aldım. 2016 yılında düzenli bir iş arayışım olduğu sırada arkadaşlarımdan İŞKUR’un kendi işini kurmak isteyen engelli vatandaşlara yönelik hibe desteği olduğunu öğrendim. Muğla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne giderek görevli personelden konuyla ilgili bilgi aldım. Daha sonra proje başvurusu için gerekli olan Girişimcilik Eğitim Sertifikası’nı aldım.

Bozburun’da balıkçılık yaparak ailemin geçimini sağlamak ve daha önce tecrübem olan bu alanda kendi işimi kurarak ayaklarımın üzerinde durmak istedim. Tekne sahibi olmanın balıkçılık yaparken daha avantajlı olduğunu düşündüğüm için İŞKUR’dan bu konuda destek istedim. 2016 yılının ikinci proje döneminde kurum personeli ile birlikte HİBE DESTEĞİ projemi hazırladım ve ikinci el bir balıkçı teknesi ile ağ, ağ dolabı, kurşun, halat ve mantar gibi balıkçılık malzemeleri alırken hibe desteğinden faydalandım.

İLE TEKNEM Ekonomik açıdan tek başıma altından kalkmamın zor olduğu bir durumda hibe desteği sayesinde kendi işimin patronu olabildim. Şimdi ise kendi OLDU çabamla bu işi sürdürebileceğime ve imkânlarımı artırabileceğime inanıyorum. Bu işi yaparken “Yıllarca başkalarının yanında balıkçılık eşim ve çocuklarımın da bana yardım etmesi bizi yaparak ailemin geçimini sağladım. Şimdi birbirimize bağlıyor, ekmeğimizi birlikte denizden ise İŞKUR’un engellilere yönelik hibe çıkarmak ayrı bir mutluluk veriyor. Bozburun’un sezonluk bir belde olmasına ve beldedeki balıkçılığın desteği sayesinde kendime ait bir teknem ise belirli dönemlerde yapılmasına rağmen kendi oldu. Çoğu zaman eşim ve çocuklarım işimi yapıyor olmaktan çok mutluyum. Bu destek da bana yardımcı oluyor. Hep beraber için devletimize çok teşekkür ediyorum. çalışmak bizi birbirimize daha çok bağladı.”

11 Mükerrem Çakır Düzce

“ÇALIŞAN VE ÜRETEN” BİR KADINIM “Yaşadığım rahatsızlıklar sebebiyle sağlıklı bir birey iken engelli oldum. Fakat asla pes etmedim. Hem engelli hem kadın olmanın verdiği zorluklarla savaşarak tüm bunların hayallerimin önüne geçmesine izin vermedim.”

1961 Düzce Kaynaşlı Dipsizköyü yıkama ve mobil olarak ev, iş yeri TOKİ’den ev almak için peşinatı doğumluyum. Uzun süredir devam temizliği yapma projesi idi. Birinci yatırabilecek parayı biriktirdim ve eden sağlık sorunlarımdan dolayı müracaatımda projem onaylanmadı, kendi evimi aldım. İş yapmak için yürümekte zorluk çekiyordum. Şimdi ben hayalimden vazgeçmedim ve kullandığımız aracımızı yeniledim. koltuk değneği ile yürüyebiliyorum. eksikliklerimi tamamlayarak tekrar Kazancımız çok şükür bize yetmeye Maddi sıkıntılarımızdan dolayı başvurdum. Projemin onaylandığını başladı. Sağlık durumu benden daha iyi olan insanlara örnek oldum. evime katkı sağlamak gayesiyle İŞKUR çalışanlarından öğrendiğimde Çalışmak için mazeret değil çözüm iş bakmaya başladım. İş ararken çok mutlu oldum. üretilmesinin ne kadar gerekli ve televizyonda Cumhurbaşkanımızdan En büyük hayalim olan iş yeri açma önemli olduğunu; engelli, çalışan, engellilere iş kurmaları halinde hibe çalışmalarına hemen başladım ve üreten, kadın bir birey olarak verileceğini öğrendim. İŞKUR’a hayalimi gerçekleştirerek kendi işimin göstermeye çalıştım. Sağlığım başvurdum ve girişimcilik eğitim patronu oldum. Oto yıkama ve mobil elverdiği sürece işlerimi büyütmeyi ve programına katıldım. Uzun zamandır olarak ev, cami, iş yeri temizliği vatanıma milletime faydalı örnek bir hayalini kurduğum kendi iş yerimi yapıyoruz. Yorgan yıkama makinesi insan olmayı hedeflemekteyim. Bize açabilmek ümidiyle İŞKUR tarafından alarak işlerimi daha da ilerletmeyi bu imkanı sunduğu için devletimize desteklenen kendi işini kurma planlıyorum. Çalışmalarımda oğlumun ve Düzce Çalışma ve İş Kurumu İl projesine başvurdum. Projem oto ve eşimin desteğini alıyorum. Müdürlüğüne çok teşekkür ederim.

12 Osman Karabıyık Amasya SADECE İŞ

Amasya’da dünyaya geldim. Evli ve iki çocuk babasıyım. Meslek KURMADIM, yüksekokulundan mezun oldum. Okuldan mezun olduktan sonra kaza sonucu sağ kol dirsek altı ameliyatı geçirdim. Zorluklar yaşasam da umudumu kaybetmemek, AYNI ZAMANDA hayata tutunmak için her zaman çaba gösterdim. İŞKUR’la kaydım 3 yıldır vardı. Her zaman olduğu gibi internetten BAŞKALARINA İŞKUR’un web sayfasından kendime göre iş ararken engellilere yönelik kendi işini kurma projesini gördüm. Bu proje kapsamında bir şeyler yapabileceğimi DA İŞ İMKANI düşündüm. Okul dışı günlerde ve yaz tatillerinde babamın bisiklet ve motosiklet tamirhanesinde babama yardımcı olmak SAĞLADIM için çalışıyordum. Genç arkadaşlarıma sesleniyorum: Bir Amasya merkezde ve çevre illerde, engelli meslek öğrenin. Devletimiz yardımcı oluyor, bireyler için akülü tekerlekli sandalye araştırın, girişimci ve cesaretli olun. tamirhanesi olmadığını, araç kullanan Kendinize güvenin. arkadaşların araçlarını yaptırmak için başka şehirlere gönderdiklerini öğrendim. Bu işi yapabileceğimi düşünerek Amasya Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne başvurdum. Proje detaylarını, hangi aşamalar olduğunu öğrendim. Hazırlanma aşamasında İŞKUR personelinden her zaman destek aldım.

İş yerimi açtıktan sonra her şey çok hızlı gelişti. Zaman ilerledikçe adımı duyup çevre illerden gelen müşterilerim oldu. Üstelik iş yerimde sigortalı olarak eleman çalıştırmaya bile başladım. Böylece bir zamanlar iş arayan engelli bir birey iken şimdi istihdama katkıda bulunma imkânına sahip oldum. Bundan sonraki süreçte işimi büyüterek ikinci dükkânımı açmayı planlıyorum.

13 Kamil İlgezdi Çorum

ENGELLİ OLUNCA HAYATA KÜSMEDİM “Geçirdiğim trafik kazası sonrası engelli bir birey olunca hayata küsmedim. İŞKUR’un “Engelli Hibe Desteği” ile kendi işimi kurarak hayalimi gerçeğe dönüştürdüm. Girişimcilik sertifikamı aldım. Kaza öncesinde yürütmekte olduğum yöneticilik görevinin sağladığı tecrübe ile hayata daha sıkı tutundum.”

38 yaşında evli ve iki çocuk desteğinden yararlanarak bir adet da el attım. Şu an Bursa Büyükşehir babasıyım. Çorum’da dünyaya lazer kesim makinesi aldım. Leblebisi Belediyesinin ahşap bayrak işini geldim. Eğitim hayatımdan sonra ile meşhur olan Çorum’da leblebi üstlendim. Hatta Çorum merkezde çeşitli şirketlerde yöneticilik yaptım. üreticilerine yönelik hediyelik kutu Hitit Üniversitesi Erol Olçok Eğitim ve Fakat 4 yıl önce geçirdiğim trafik üretimi yaptığım bir atölye kurdum. Araştırma Hastanesi yanında kebap kazası sonucu sol ayağıma protez Yaptığım tasarımları, müşterilerim salonu açtım. İşsiz bir insanken takıldı. Kaza sonrasında hayatım çok beğeniyor. Sadece Çorum İŞKUR projesi ile 8’i kebap salonunda, tamamen değişti. 2015 yılında ile sınırlı kalmayıp 23 ilimize daha 4’ü hediyelik eşya dükkânında olmak İŞKUR’un Girişimcilik Eğitim çeşitli tasarımlar geliştirerek hizmet üzere toplam 12 işsiz vatandaşımızı Programı’ndan haberdar olmam, veriyoruz. hayatımda yeni bir dönüm noktası istihdam eden bir işveren konumuna oldu. Girişimcilik eğitimini başarı Şu an ikinci bir iş yeri daha açtım. geldim. Ortopedik engelli bir birey ile tamamlayarak sertifika almaya İşime dört elle sarıldım. Yaptığım olarak başarımın benim gibi engelli hak kazandım. “İŞKUR’la Yeniden tasarımlarla birçok belediyenin de olup hayata tutunmaya çalışan kişilere Nefes Almak” isimli proje ile hibe ilgisini çektim. Öyle ki farklı alanlara örnek olması en büyük isteğim.

14 ı Şaban Doğan Doğanc Kırşehir ÜLKE

1974 yılında Kırşehir’de doğdum. Evli ve iki çocuk babasıyım. Yurt dışı seyahatlerim GENELİNDE sırasında ilham aldığım Dış Cephe Temizlik işini kendi ülkemde icra etmek istedim. Bu azim ve inançla yola koyuldum. Yaptığım araştırmalar sonucunda İŞKUR’la HİZMET VEREN tanıştım. İŞKUR’dan aldığım bilgiler doğrultusunda hedeflerime her geçen gün daha da yaklaşabilme cesaretini BİR FİRMA buldum. 2015 yılında Kırşehir Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün düzenlediği girişimcilik eğitimine katıldıktan sonra işletmemi açtım. Girişimcilik kursunda KURDUM almış olduğum bilgileri tecrübelerim ve “2015 yılında İŞKUR’un Engellilerin Hibe insan ilişkilerimle birleştirerek kısa zamanda küçümsenemeyecek bir mesafe katettim. Desteği Projesi kapsamında işletmemi açtım. Faaliyet gösterdiğim alanın şehrimizde Ülkemiz genelinde açılan güneş enerjisi tek olması en büyük avantajımdı. Ama panellerinin temizliğini yapıyorum ve bu durum aynı zamanda çeşitli riskleri de işletmem her geçen gün büyümeye devam barındırmaktaydı. ediyor.”

Hayallerimi gerçeğe dönüştürmeme katkı sağlayan İŞKUR’a ne kadar teşekkür etsem az olur. Engelli vatandaşlarımıza tavsiyem kendilerine en yakın İŞKUR kapısını çalmaları. Orada görecekleri ilgi hayatlarını olumlu yönde değiştirmede kendilerine ilk adım olacaktır. Şunu açık yüreklilikle söylemeliyim ki vakit kaybetmeden bir an önce bir yerlerden başlamak gerekiyor.

İstihdam ettiğim arkadaşlarımla aynı ailenin fertleri gibi olmamın verdiği mutluluğu kelimelerle ifade edemiyorum. Bu mutluluğa ulaşmama katkı sağlayan İŞKUR ailesine çok teşekkür ediyorum.

15 İŞKUR ARTIK ÇOK DAHA YAKININIZDA VE YANINIZDA

İŞKUR’A ERİŞİMİ KOLAYLAŞTIRDIK

Kurumumuz; hizmet kalitesi ve çeşitliliği ile işsizlikle mücadelede etkin rol oynayan, işgücü piyasasında öncü ve saygın bir kurum olma vizyonunu, teknolojik yenilikleri yakından takip ederek ve anında uygulamaya koyarak gerçekleştirmeyi ilke edinmiştir.

İŞKUR’a kayıtlı iş arayan ve işverenlerin kullanımına sunulan; İŞKUR Web Sitesi, İŞKUR İnternet Şubesi, mobil uygulamalar ve online diğer hizmetler modern Bilgi Teknolojilerine uygun olarak geliştirilip tüm vatandaşlarımızın hizmetine sunulmuştur.

www.iskur.gov.tr