TRIBUNENieuwsblad van de SP • jaargang 50 • nr. 10 • november 2014 • € 1,75 • www.sp.nl

BUITENSPEL DOOR RISICOSELECTIE

CARRIE: WINDHOOS IN DE RECHTBANK

HOEZO ‘IEDEREEN VOELT DE CRISIS’? LAATSTE HERINNERING 16 NOVEMBER THEATER DE MOED

Op zondag 16 november van 14:00 tot 16:30 is er weer Theater De Moed. Dit keer met Comedy Train-stand-upcomedians Thijs van Domburg en René van Meurs. Hun scherpe, soms zwartgallige maar altijd razendsnelle humor wordt afgewisseld met de prachtige (bluegrass) muziek van Monroe. Bestel snel een kaartje voordat ze op zijn!

Entree: € 5,- Reservering: kijk op SPnet.nl (alleen voor leden)

BEN JIJ EEN JONGE SP’ER, MAAR GEEN ROOD-LID? SLUIT JE NU GRATIS AAN EN STEUN DE MEEST ACTIEVE POLITIEKE JONGEREN­ORGANISATIE VAN NEDERLAND!

GA AAN DE SLAG MET ROOD

In veel steden is ROOD actief. Bijvoorbeeld der. Wil je ook aan de slag met ROOD? in Amsterdam, waar de groep op Prinsjes- Stuur dan een mailtje naar [email protected] en dag de straat op ging met de alternatieve neem een kijkje op de website: rood.sp.nl troonrede van Koning Wilnix Vooreenan- Want een andere wereld is mogelijk! foto Archief ROOD

DE SP ZET ZICH IN VOOR MENSELIJKE WAARDIGHEID, GELIJKWAARDIGHEID EN SOLIDARITEIT

TRIBUNE IS EEN Redactie Illustraties SP algemeen Redactie Tribune UITGAVE VAN DE Diederik Olders (h), Jola van Dijk, Arend van Dam T (088) 243 55 55 Snouckaertlaan 70 SOCIALISTISCHE Rob Janssen, Daniël de Jongh Marc Kolle F (033) 462 55 12 3811 MB Amersfoort PARTIJ (SP) EN Wim Stevenhagen [email protected] T (088) 243 55 42 VERSCHIJNT Vormgeving www.sp.nl F (033) 462 55 12 11 MAAL Femke Broekhuijsen, De Tribune op Internet E [email protected] PER JAAR Robert de Klerk, Gonnie Sluijs www.sp.nl/nieuws/tribune Abonnementen- en De Tribune in Aan dit nummer werkten mee Abonnement ledenadministratie gesproken vorm Robin Bruinsma, Margot de Heide, € 5,00 per kwartaal (machtiging) Snouckaertlaan 70 Belangstellenden voor Sander van Oorspronk Karen Veldkamp of € 24,00 per jaar (acceptgiro). 3811 MB Amersfoort de Tribune op cd kunnen Losse nummers € 1,75. T (088) 243 55 40 contact opnemen Foto cover: Inge Hondebrink © SP-leden ontvangen de E [email protected] met de SP-administratie. Tribune gratis. Incasso contributie Veel leden van de SP betalen hun contributie via een incassomachtiging. Sinds 1 oktober 2013 incasseert de SP het bedrag van de contributie in de eerste week van elk kwartaal. Daarbij vermelden we, conform wettelijke regels het betreffende lidnummer en het zogeheten incassanten-ID van de SP, te weten NL86ZZZ403462460000. Bij vragen over contributie-inning, kunt u contact opnemen met de ledenadministratie van de SP, via (088) 243 55 40 of [email protected]

Tenzij anders vermeld, is op de inhoud van deze publicatie de Creative Commons Naamsvermelding-Niet Commercieel- GeenAfgeleideWerken 3.0 Nederland licentie van toepassing. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl 2 TRIBUNE november 2014 IN DIT NUMMER COLUMN Actueel Vakbond in tijden van crisis Sprookjes over de zorg 4

Als de thuiszorg net zoveel aandacht zou krijgen als de propaganda van dit kabinet, dan zou ons land er een stuk beter voor staan.

Jan Marijnissen en Carrie U hebt de tv-spotjes vast gezien. ‘Het Rotterdamse college is een ‘Nederland verandert, de zorg verandert onbekwaam zooitje’ mee.’ In een serie spotjes vertelt het kabi- net hoe schitterend de zorg er na 1 januari 6 uit gaat zien.

In de sprookjes van het kabinet is er goede zorg voor iedereen, thuis of in de zorginstelling. En natuurlijk zorgen fami- Missie Mali lie en buren ervoor dat álles goed komt, Dubbele agenda’s en kapotte wc’s ook als het kabinet de professionele zorg heeft wegbezuinigd. 18 Wij weten beter.

Werkgevers in de zorg waarschuwen dat er te weinig geld is voor voldoende wijk- verpleegkundigen. Thuiszorgmedewer- Zorgverzekering kers worden massaal ontslagen of ‘Ik blijf die ex-kankerpatiënt, die moeten tientallen procenten van hun kostenpost’ salaris inleveren. Mensen met een per- soonsgebonden budget zitten in de stress, 22 zij weten niet waar ze na 1 januari aan toe zijn. De verzorgingshuizen worden geslo- ten, terwijl de behoefte aan goede zorg alleen maar toeneemt.

Klassieker Natuurlijk, ik ben erg voor goede voor- Amsterdam tegen Rotterdam lichting als de overheid ingrijpende be- sluiten neemt. Maar er is een groot ver- 26 schil tussen voorlichting en propaganda. De zorgspotjes van het kabinet hebben met de werkelijkheid van gewone men- sen helemaal niets te maken. Het is mis- leiding, bedoeld om u en mij zand in de ogen te strooien. Trap er niet in.

15 Herindelingsverkiezingen: Opkomstmagneetjes 16 Er is genoeg voor iedereen 25 Kerkrade: Geen water meer uit de kraan 28 LinksVoor: Erik Claus is van de straat 29 Jasper leest: ‘Kranten, ego’s, kapitaal’

12, 13, 14, 20, 21 Nieuws 30 Brieven 31 Puzzel Emile Roemer 32 Theo de buurtconciërge fractievoorzitter SP

TRIBUNE november 2014 3 Een goed georganiseerde vakbond heeft meer slagkracht; de FNV-demonstratie Wet Werken naar Vermogen Malieveld in Den Haag in maart 2012.

VAKBONDSFUSIE ‘IEDEREEN ZIET HET BELANG’

Hoon en spot alom, toen FNV Bondgenoten vorige maand de voor­genomen vakbondsfusie tegenhield. Is daarmee het hoopgevende initiatief voor De Nieuwe Vakbeweging definitief van de baan en ligt de vak­beweging voorgoed op z’n gat? ‘Geenszins’, zegt voormalig bondskwartier­maker Tuur Elzinga: ‘Er is juist veel bereikt de laatste jaren.’

VERRADERS. Drie jaar geleden kliederden heid had geholpen. En dat terwijl een ruime blootgelegd binnen de FNV (lees: tussen de boze FNV’ers dat woord op het kantoor van meerderheid van de FNV-leden tegen had afzonderlijke sectorbonden). Gniffelend en FNV Bouw. Dat gebeurde uit woede over het gestemd. De nogal ingewikkelde besluit- gnuivend haalden sommige critici de aloude feit dat de Bouwbond had ingestemd met vorming was weliswaar de directe aanlei- slogan ‘de vakbond is dood’ weer van stal. het zwaar omstreden pensioenakkoord en ding tot de deining, maar de strijd om de Het was duidelijk: het roer moest om. En dus de voorstanders daarmee aan een meerder- pensioenen had een dieperliggend probleem legde de FNV even later de intentie neer om

4 TRIBUNE november 2014 een geheel nieuwe vakbond op te richten, Nieuwe poging waarin de bestaande FNV-bonden op moe- Inmiddels heeft FNV Bondgenoten een extra COLUMN ten gaan. Werktitel: De Nieuwe Vakbewe- congres bijeengeroepen om de fusie per ­­ ging. De bond wees Herman Wijffels en Han 1 januari alsnog doorgang te laten vinden. Werken is dodelijk Noten als ‘verkenners’ aan en vervolgens Dat congres zal eind november plaatsvinden. werd de omvorming voorbereid door een Volgens Tuur Elzinga is de nieuwe poging groep ‘kwartiermakers’. Een van hen was absoluut de moeite waard. ‘Vergis je niet, En weer was het raak, deze keer op de SP-senator Tuur Elzinga. ‘Ons eerste er is de afgelopen jaren best veel bereikt. Er A12. Een wegwerker komt om doordat een voorstel was dat de besluitvorming anders zijn mensen die sinds het pensioenconflict vrachtwagenchauffeur door de afzetting­ moest, dat er meer macht voor de leden zijn blijven zeggen dat de vakbeweging rijdt. Een collega wordt zwaargewond afgevoerd. Tientallen wegwerkers zijn de afgelopen jaren op deze wijze uit het leven gerukt, vrouw en kinderen zonder man en vader achterlatend.

Het Nederlands Centrum voor Beroeps- ‘Vergis je niet, er is de afgelopen ziekten/AMC heeft becijferd dat jaarlijks drieduizend mensen overlijden als gevolg jaren veel bereikt’ van het werken met chemische stoffen en asbest, veel te hoge werkdruk en ongeluk- ken. Een belangrijke oorzaak is het gebrek aan regels, controle en handhaving. Het aantal arbeidsinspecteurs is veel te laag, en bijgevolg het aantal onderzoeken ook. moest komen’, blikt Elzinga terug. ‘Onze vleugellam is. Ben ik het dus helemaal niet Theoretisch lopen bedrijven de kans eens voorstellen daartoe werden deels overge­ mee eens. Kijk eens naar de successen die in de dertig jaar bezocht te worden. De nomen.’ Maar voorwaarde voor het slagen zijn geboekt samen met het personeel van ­uitgedeelde boetes staan in geen verhou- van deel twee van de operatie, namelijk supermarkt- en de schoonmaakbranche. ding tot de besparing die de baas realiseert het fuseren tot één grote, herkenbare FNV, Organizing heeft een centrale plek in de door een loopje te nemen met de regels. was dat de bonden zelf hun oude bonds­ bonden gekregen en genoemde acties heb- structuren zouden opheffen. Abvakabo ben zeker bijgedragen aan het besef dat vak- In 1950 vielen er onder de weggebruikers FNV en FNV Sport hadden­ al met overgrote bondswerk wel degelijk helpt om een vuist jaarlijks ruim duizend verkeersdoden. meerderheden groen licht daarvoor ge­geven te maken tegen werkgevers als dat nodig is. Dat aantal liep daarna snel op naar een en ook het congres van FNV Bouw was Er is voor het eerst een bescheiden groei van maximum van ruim drieduizend doden in uitermate positief. Maar bij de grootste, FNV het aantal jonge vakbondsleden. Van 1972. Afgelopen jaar vonden 570 mensen Bondgenoten, werd de benodigde tweederde onderop is wel degelijk een nieuwe hun einde op de weg. In veertig jaar is er meerderheid net niet gehaald. Het percen- ­dynamiek van samenwerking van kader­ dus een spectaculaire daling gerealiseerd. tage voorstemmers bleef steken op 64 pro- leden en leden ontstaan. Dat is de belang- Deze daling is tot stand gebracht door het cent. Twijfels over onder andere financiële rijkste winst sinds het pensioenconflict verbeteren van de verkeersregels en de aspecten maakten dat de fusie-voorstanders en daar was eigenlijk de hele operatie ook infrastructuur en door de weggebruiker uiteindelijk acht stemmen tekortkwamen. op gericht: leden die over de afzonderlijke te controleren en te beboeten wanneer de Elzinga: ‘Extra zuur was dat een aantal sectoren heen samenwerken en antwoord regels worden overtreden. afgevaardigden niet kwam opdagen op het vinden op de vraag: wat kunnen we als leden congres. Ook gaven meerdere mensen ach- zelf doen met steun van de vakbond?’ Als ik langs zo’n wegafzetting rijd, vraag teraf te kennen dat ze de consequenties van Volgens Elzinga staat het belang van een ik me vaak af hoe die wegwerkers omgaan het besluit niet helemaal hadden doorzien.’ goed georganiseerde vakbeweging niet ter met hun angsten. Want angsten moeten er Amateurisme? ‘Dat zullen degenen die niet discussie. ‘Iedereen ziet dat belang, ook zijn, één verkeerde beweging kan immers zitten te wachten op een sterke vakbeweging velen die zich niet bij een bond hebben al fataal zijn. wel zeggen, ja’, zegt Elzinga droogjes. ‘Maar aangesloten. Het gaat immers om de voor- De overheid vraagt u, wanneer u pech heeft dit proces laat wél zien, dat alle zorgen bij de waarden waaronder we werken en het besef met uw auto, op hulp te wachten achter de afzonderlijke bonden serieus zijn genomen. dat daar strijd voor nodig was en is. Juist in vangrail. Heel verstandig. Maar de weg­ Zoiets kan niet eventjes in achterkamertjes crisistijd is een sterke vakbeweging van werker staat nooit achter de vangrail. Hij geregeld worden. Goed, FNV Bondgenoten levensbelang – juist ook om weer uit die doet zijn werk achter een rij pionnetjes – is er niet in geslaagd om tijdig de vereiste crisis te komen.’ • en niet even maar altijd. tweederdemeerderheid voor de fusie te Er moet meer aandacht krijgen. Maar afgevaardigden van die bond tekst Rob Janssen komen voor het leven en willen het proces nu wel redden. Ook foto Henk van de Wal welzijn van arbeiders. Te andere bonden willen dat er nog een poging beginnen bij de wegwerker: gewaagd wordt. Het proces is dus nog niet wegwerken is weg afsluiten. verloren.’ Jan Marijnissen 6 TRIBUNE november 2014 ADVOCATE CARRIE OVER HET RECHT, RECHTVAARDIGHEID EN EERLIJKE KANSEN ‘ALS JE MENSEN NIET ALS MENSEN BEHANDELT, GAAN ZE ZICH OOK NIET ALS MENSEN GEDRAGEN’

Op haar vijftigste besloot ze tot een andere carrière. Niet langer alleen maar meningen geven op radio en tv, maar rechten studeren en advocaat worden. Al meer dan vier jaar zet ze zich nu in voor mensen die haar hulp heel erg goed kunnen gebruiken. Haar meningen zijn nog even kristal­helder en ze is nog steeds niet bang ze uit te spreken. Een boeiend gesprek met een betrokken vrouw.

WE HEBBEN AFGESPROKEN op haar kantoor dens. Het altijd maar meningen moeten ››De vraag zal ongetwijfeld gebleven zijn. aan Halfrond. Rotterdam-Zuid baadt in de ventileren wilde ik niet meer, ik wilde wat ‘Zeker. Klant en prostituee vinden elkaar op herfstzon. De ontvangst is net zo hartelijk anders. Nu had ik altijd al graag rechten wil- straat of op een andere manier. ‘Gewerkt’ en spontaan als alle andere keren dat we len studeren, maar dat kwam er nooit van. wordt er bij haar thuis. Ik maak me daar elkaar, in de vele jaren dat we elkaar kennen, Dus toen ik vijftig was heb ik me aangemeld grote zorgen over, als je alleen al kijkt naar tegenkomen. Vaak ben ik te gast geweest bij bij de Universiteit Leiden en ben ik in deel- het grote aantal slachtoffers van lover- het Radio 2-programma Spijkers met Kop- tijd rechten gaan doen, eerst twee en later boys. Met name kansloze meisjes met een pen; Carrie was er altijd. Ze sprak daar een drie avonden in de week. verstandelijke handicap, uit een tehuis of column. Zonder omhaal van woorden en Lange tijd heb ik me ingezet voor de dames zonder papieren zijn de pineut. Hen vind je gespeend van dikdoenerij wist ze altijd haar van de Keileweg. Dat was niet makkelijk, in de kelderboxen. De politie maakt zich hier punt te maken. Menig boven-ons-gestelde maar ook wel heel erg leuk. Ik heb veel din- ernstig zorgen over. Dit is wat je krijgt als je moest het ontgelden. gen voor elkaar gekregen voor hen. Onder- het niet netjes regelt.’ Een mooie maar toch eenvoudige ruimte wijl merkte ik dat ik, als ik advocate zou zijn, staat tot haar beschikking. Eén wand is nog meer zou kunnen doen en betekenen.’ ››Terug naar jezelf. Ene mevrouw Opstel- helemaal gevuld met dossierkasten. Erboven ten – de vrouw van – schijnt nog een rol hangt een schildje met de tekst: ‘Make ››Hoe is het met de tippelaarsters? gespeeld te hebben bij je carrière-switch. Cookies, not war!’, een citaat van Cookie ‘Die wonen nu door de hele stad. En dat is ‘Toenmalig burgemeester Opstelten kwam Monster. fijn, want voor de meesten was dat een bron vaak naar de activiteiten met de Koningin- De ventilator bromt zachtjes, de broodjes van schaamte, dakloos zijn. Tippelen en nen van de nacht. Maar als hij niet kon, staan klaar om verorberd te worden. ‘gebruiken’ vonden ze minder erg. Buiten de kwam zijn vrouw. Ze bleek kinderrechter te drie dames die overleden zijn, gaat het met zijn. Toen ik zei: ‘Dat heb ik nou altijd willen ››Wat is er gebeurd? Carrie is advocate de rest redelijk.’ doen, rechten studeren’, was haar reactie, op geworden. strenge toon: ‘Dat moet je dan niet zeggen, ‘Ik had het gehad met al die mediaoptre­ maar dat moet je dan doen.’ Dat was het

TRIBUNE november 2014 7 laatste zetje dat ik nodig had. Tijdens mijn ››Wat is je grootste ergernis? ››Help je iedereen die zich bij je meldt? studie in Leiden zijn ze me blijven volgen.’ ‘De puinhoop bij de gemeente Rotterdam. ‘In principe wel. Er komen hier mensen Het is verschrikkelijk. Het uitgangspunt is: langs, dat wil je niet weten. Mensen met ››Waar ben je op afgestudeerd? elke bijstandsaanvrager is een fraudeur. Hij grote schulden, ze zijn afgesloten van ‘Ik heb bestuursrecht gedaan en ben af­ of zij moet maar bewijzen dat het niet zo Eneco, huisuitzetting staat voor de deur. gestudeerd op de gerechtelijke basis van de is. Het begint ermee dat je de eerste maand Mensen waarbij letterlijk alles fout zit. Die mosquito. Dat is een geluidsapparaat dat niets krijgt, en dat je aanvraag pas na die tijd mensen zijn totaal wanhopig. In vier wijken nare, hoge tonen verspreidt die alleen door in behandeling wordt genomen. Vervolgens in Rotterdam zijn speciale wijkteams die je jongeren te horen zijn. Ze worden inge- duurt het nog eens acht weken voor ze op mensen kunt afsturen en die alles gaan zet om hangjongeren te verjagen. In mijn klaar zijn. Je zit dus de eerste drie maanden ­regelen. Hartstikke netjes: geen bureau- scriptie heb ik aangegeven aan welke strikte zonder geld. Daardoor raken mensen in de cratie, niet zeuren, eropaf en alles regelen voorwaarden voldaan moet zijn voordat stress, omdat ze – onnodig – in de proble- totdat het op orde is.’ mosquito’s mogen worden ingezet. Je moet men worden gebracht. Vlak voordat ze dan dan denken aan alle zaken die de gemeente eindelijk geld krijgen, komen er aanvullende ››Wat is je indruk van de zorg voor de kan doen om op een andere manier de vragen en wil men de bankafschriften van jeugd? overlast te bestrijden. Als dat gedaan is, mag het afgelopen jaar zien. Veel mensen hebben ‘Nu dat de verantwoordelijkheid van de zo’n ding worden opgehangen – maar dan die niet, weer nieuwe stress. Het is bewust gemeenten wordt, moet alles weer opnieuw voor een beperkte periode. Burgemeester beleid om mensen tegen te werken.’ uitgevonden worden in de jeugdzorg. We Aboutaleb heeft mijn aanbevelingen in ont- gaan weer helemaal opnieuw beginnen. Ik krijg hier ook te maken met kinder­ mishandeling, en zie dus wat er gebeurt met die kinderen als het gaat om opvang en begeleiding. Ik krijg dan ook te maken met gezinsvoogden. Maar het verschil tussen de ene en de andere is gigantisch. Je hebt erbij ‘Als je mensen de mogelijkheid die zijn werkelijk geweldig, terwijl anderen er niets van bakken, te lui en te laks om ontneemt om zich tegen onrecht te het goede te doen. Maar sprekende over de jeugd: waar ik me echt heel boos over maak verweren, dan werp je de rechtsstaat is dat we kinderen die iets gedaan hebben opsluiten, toevertrouwen aan de staat, en ze én de democratie omver’ vervolgens aan hun lot overlaten. Ze komen niet buiten, geen sport, geen opleiding. En ze doen niks op het moment dat ze de deur uitgaan. Hallo! Waar ben je dan mee bezig? Je hebt ze een tijdje binnen, neem dan je kans waar! Leer ze wat ze leren moeten. Bij vangst genomen en daarna netjes verwerkt ››Dan kun jij hier wel mensen individueel de ene is dat de taal, bij de andere is dat in de Algemene Politieverordening.’ helpen, maar moet je dan niet eigenlijk misschien een vak, zorg dat ze gezond zijn naar de Coolsingel? en geef ze een toekomstperspectief. Dat is ››Hoeveel hangen er nu in Rotterdam? ‘Nou ja, ik schrijf gelukkig nog columns voor de enig manier om een kans te hebben dat ‘Het waren er toen 37, en nu nog een stuk het AD, editie Rotterdam. Naar aanleiding ze niet terugvallen.’ of drie.’ daarvan heeft de directeur van de Sociale Dienst me gebeld met de vraag of ik een ››Waar komt die kortzichtigheid vandaan? ››En, kon je meteen aan de slag? gesprek met ’m wil hebben. Samen met een ‘Ik denk dat het niet lekker bekt. ‘Belache- ‘Ik werd gebeld door Marjolein Rietbergen, andere advocaat ga ik in op zijn verzoek. Er lijk, de gevangenis is geen hotel!’ Het soort dé jeugdrecht-advocaat van Nederland móet wat veranderen. Los van de procedu- slogans dat je in de Telegraaf steeds tegen- met ook nog eens een sociaal hart, met de res, ze zijn ook onbeschoft: ze bellen niet komt. Die gaan er nog steeds in als koek. ‘De mededeling dat ze een plekje voor me had. terug, reageren niet op brieven. Dat leidt teringleiders moeten naar een strafkamp.’ Ik zit al weer vierenhalf jaar hier op dit tot veel onnodige agressie, dat snap je. Als Dat is wat je hoort aan de tapkast. We moe- kantoor.’ je mensen niet als mensen behandelt, gaan ten er vooral niet te veel tijd ze zich ook niet als mensen gedragen. Ze en geld insteken, dat gevoel. Het is oerstom ››Wie zijn je cliënten? hebben het afgelopen jaar drie ton moeten en allemaal kortzichtigheid.’ ‘Voor 98 procent zaken die vallen onder de betalen aan dwangsommen. Dat zegt ge- sociale advocatuur, toevoegingszaken dus. noeg. Het college is een onbekwaam zooitje ››Wordt je af en toe niet gek van die in- Ik help slachtoffers van huiselijk geweld. bij mekaar: ijdel, verwend en lui. Ze kunnen stanties die niet leveren wat er van hen Dan moet je denken aan echtscheidingen, fantastisch lintjes doorknippen, maar een verwacht wordt? contact- en straatverbod, veiligheid van de Sociale Dienst fatsoenlijk laten werken dat ‘Ja.’ kinderen. Verder doe ik alles in verband met lukt ze niet.’ uitkeringen en voorkoming van huisuitzet- ››Waarom doe je dit werk dan? tingen.’ ‘Omdat het zo leuk is om mensen in nood te

8 TRIBUNE november 2014 helpen en te zien dat het goed met ze gaat. Wanneer ik samen met de cliënt terugkijk op de negen tot twaalf maanden dat we hebben samengewerkt en op wat we bereikt hebben, zijn we samen heel trots. Daar word ik gelukkig van. Er is niks mooiers. Ik krijg hier ook veel jonge meiden met veel problemen. Tegen hen zeg ik: ‘Je zit nu zo diep, nu kun je alleen nog maar omhoog. Let jij maar eens op hoe je er over negen maanden voor staat.’ Als dat dan lukt, is dat toch prachtig?’

››Je had ook huisarts kunnen worden. Lachend: ‘Maar ik kan niet tegen bloed!’

››Waarom had je het op een gegeven moment gehad met de media? ‘Ik vond het een beetje saai worden. Toen ik voor van alles gevraagd werd waar ik niks mee heb, dacht ik: Car, je zit nu echt in de ­B-bak. Stoppen, nu. Ik zag geen mogelijkheid om zelf iets op te bouwen, en alleen maar in de marge als sidekick gaf te weinig vol- doening. En, als ik eerlijk ben: ik ben bijna zestig en zie bijna geen vrouwen van mijn leeftijd op tv. Dieuwertje Blok, Viola Holt en Catherine Keyl zie ik in elk interview klagen dat ze nooit meer gevraagd worden. Ik ga dat niet doen. Ik heb besloten iets te gaan doen wat ik leuk vind, iets wat ik eigenlijk altijd al heb willen doen en waar ik vast goed in ben. Het enige wat me tegenviel waren de kan- toortijden. Ik ben natuurlijk altijd een vrije vogel geweest, dus dat was wel zwaar. En het hele formele is mij natuurlijk ook niet op het lijf geschreven.’

››Je moest ook een net meisje worden. ‘Nou, dat valt heel erg mee. Rechters hebben wel aan me moeten wennen, vast. Maar als ze ontdekken dat je keihard werkt en je zaakjes kent, dan gaat het best goed. En de mensen die eisen dat ik me aanpas, sorry, maar daar heb ik schijt aan. Kleding maakt niet uit, want je gooit er toch een zwarte jurk overheen.’

››Maar welke aanpassing wordt dan nog gewenst? ‘Er was eens een rechter die zei dat ik eerst ‘Met name kansloze meisjes met maar eens mijn accent moest afleren, want hij hoorde steeds de Carrie van de radio. een verstandelijke handicap, Dacht het niet.’ uit een tehuis of zonder papieren ››Prima, want soms denk ik wel eens dat we terug in de jaren vijftig zijn. Overal hoor zijn de pineut; hen vind je in de ik dat mensen weer bang zijn hun mond open te doen uit angst voor het verlies van hun baan: in de fabriek, in de zorg, in het kelderboxen’ onderwijs.

TRIBUNE november 2014 9 ‘Het grappige is dat wanneer je mensen voor rechter laat spelen, ze tot dezelfde straffen komen als de rechters’

‘Mijn verweer is proberen zo goed te zijn dat Hoe is dat met ons advocatengilde? ze er niet doorheen komen. Het zijn dezelf- ‘Het is heel ingewikkeld. De deken zegt dat de mensen die met dedain kijken naar cliën- we alles wat niet goed is moeten melden, ten. Heel vaak zijn die mensen verstandelijk maar je wilt ook geen klikspaan zijn. Maar gehandicapt of zitten er tegenaan. Daarom soms kom ik advocaten tegen waarvan ik hebben ze meestal ook die problemen. Als je zeker weet: je hebt je nooit in het jeugdrecht langdurig arm bent daalt je intelligentie met verdiept, je weet er niks van, je hebt je cliënt vijftien punten. niet gezien. Het is een schande dat jij je Dan kom ik met zo’n cliënt bij de rechtbank, advocaat durft te noemen.’ en let wel, het gaat om hun leven. Zo iemand Carrie Jansen (Utrecht, 1954), beter bekend gedraagt zich daar ook naar en dan komt ››Het feit dat Bram Moszkowicz voor zijn als ‘Carrie’, brengen we allemaal meteen het voor dat het er wel eens schreeuwerig leven lang uit zijn ambt is gezet kan ons in verband met Rotterdam. De plaats waar uit komt. Dan zegt zo’n rechter: ‘Mijnheer, geruststellen omtrent het zelfreinigend ze vanaf haar tweeëntwintigste woont. Met we hebben kennis genomen van uw cri de vermogen binnen de advocatuur? haar ‘coupe windhoos’ is ze een verschijning coeur.’ Die man wordt steeds bozer, want ‘Dat heeft wel twintig jaar geduurd. Ieder- die je onmogelijk met iemand anders kunt die begrijpt het niet en denkt dat ie bela- een wist al heel lang dat hij werkelijk alles verwarren. chelijk gemaakt wordt. Is natuurlijk ook zo, verkeerd heeft gedaan.’ Ze deed in de jaren zeventig de Sociale want zo’n rechter spreekt dan zo dat alleen Academie en ging werken als maatschap­ ons soort mensen het begrijpt. Ik vind het ››En die zit dan nog steeds als gewaardeerd pelijk werkster. Daarnaast ontpopte ze zich gewoon schofterig, want het kan ook op een gast aan tafel bij talkshows. als cabaretière, onderneemster (de winkel andere manier, menselijker.’ ‘Ik snap daar niks van. Het is rattenkruid. Black Widow, tot 2009), columniste (nog En het gekke is, al mijn cliënten zeggen dat steeds in het AD) en als schrijfster. Tot voor ››Vanwaar dat dedain? ze Moszkowicz zouden nemen, als ze ’m kort deed ze veel voor radio en tv, vooral voor ‘Rechters hebben vaak geen idee. Ze wonen zouden kunnen krijgen.’ de VARA en de KRO. Ze zette zich jarenlang in niet in dezelfde wijk, hebben niet dezelfde voor de Koninginnen van de Nacht, de dames school doorlopen, spreken een andere taal ››Grondwet, artikel 18: van de Keileweg. Carrie is ongehuwd en dan de mensen waar ik mee binnenkom. Lid 1: Iedereen kan zich in rechte en heeft twee kinderen. Alle betrokkenen bij het jeugdrecht zijn eens administratief beroep doen bijstaan. Op haar vierenvijftigste studeerde ze, na een op een congres bij elkaar geweest. Ik mocht Lid 2: De wet stelt regels omtrent het parttime studie, af als meester in de rechten. toen voorzitter zijn. Het was zo mooi wat verlenen van rechtsbijstand aan minder Nu is ze werkzaam als sociaal advocaat bij daar gebeurde. Daar werd echt met elkaar draagkrachtigen. advocatenbureau Rietbergen & Partners gesproken en onderling kritiek geleverd; en ‘Dit is wat staatssecretaris Teeven in no time Advocaten in Rotterdam. misverstanden daarmee opgeruimd. om zeep helpt. Zijn voorgangers trouwens Boeken van Carrie zijn: Blijf nog even (2001); Op grond van wat ik hoorde en inmiddels ook al.’ Koninginnen van de nacht (2003); Kil!, een mijn ervaring hiermee, durf ik rustig te stel- moordverhaal (2005); Nora: Storm in een glas len: laat kinderen thuis, ook als het moeilijk ››Wat is het probleem? wijn (2007). is, tenzij het écht niet anders kan. Natuur- ‘Het ene is dat de eigen bijdrage enorm is lijk, ik weet ook wel, het houdt een keer gestegen. Het was een paar jaar geleden op. Maar uithuisplaatsingen, zeker in een nog 77 euro en nu 287. Per 1 januari van gesloten voorziening, maken het voor een het nieuwe jaar wordt het 340 euro. Daar kind vaak alleen maar erger.’ komt bij dat je vroeger, mocht je meerdere zaken hebben, dat je dan de volgende zaken ››Het zelfreinigend vermogen bij rechters een toevoeging voor half geld kreeg. Heb is niet erg groot, misschien wel afwezig. je te maken met huiselijk geweld, dan heb

10 TRIBUNE november 2014 je al gauw vier of vijf toevoegingen nodig. ››Zou je niet ook de politiek moeten ‘Met de overgrote meerderheid van de jeugd Vanwege die hoge bedragen zien mensen af aanpakken? gaat het goed. Maar ik zie natuurlijk vooral van een advocaat en een rechtsgang. Toen ‘Dat doe ik ook wel. Ik schrijf mijn columns, de kinderen waar het niet goed mee gaat. het bedrag nog laag was, scholden bijna ga praten op het gemeentehuis, ik ga naar Vaak is er sprake van een stoornis. Dat hoeft alle advocatencollectieven de bijdrage van Oog in Oog van Sven Kockelman. En dat blijf niet onoverkomelijk te zijn, maar dan moet de cliënten kwijt. Je begrijpt dat dat nu niet ik doen.’ je zo’n kind wel laten behandelen. En dat meer kan.’ gebeurt vaak niet.’ ››In een brief aan Teeven, gepubliceerd in ››Er wordt gezegd: ‘Mensen moeten zich het AD, schrijf je: ‘Ik zal niet zeggen dat u ››Maar wordt kinderen niet te vaak en te ook verzekeren.’ dom, doof en blind bent, maar ik smeek u snel een label opgedrukt? ‘ Ja, daag. Je hebt een paar tientjes per week om uw hoofd net zo lang heen en weer te ‘Ik heb het over kinderen met een psychi- vrij te besteden, en dan ga jij je hiervoor bewegen tot uw hersencellen terugsprin- sche stoornis, dat is wat anders dan bij- verzekeren?’ gen in de gezond verstand modus.’ Zo voorbeeld ADHD. Er komen hier nogal eens kennen we je weer. ouders met hoogbegaafde kinderen zoals ››Wat verder nog? ‘Ja, dat vind ik wel jammer. Zo lekker onge- dat heet; kinderen die problemen hebben en ‘Ze willen het arbeids-, huur- en consumen- zouten ergens opspringen, dat kan natuur- maken. Ze gooien hun schaakstukken door tenrecht onderbrengen bij speciale com- lijk niet in de rechtbank. Effe losgaan, dat de kamer, zeg maar. Vaak ligt het gewoon missies waar je naartoe kunt om je recht te kan ik alleen nog in mijn columns.’ aan de opvoeding. Geen normen stellen halen. Plus, het minimumbedrag waarvoor staat gelijk aan niet opvoeden. Als kinderen je naar de rechter kunt wordt verhoogd van ››Even over het strafrecht. Wat vind je niet worden begrensd, als ze niet worden 500 naar 1.000 euro.’ van de niet aflatende roep om zwaardere tegengesproken, dan vraag je om problemen. straffen? Driekwart van de kinderen met ADHD zijn ››Dan is er nog het griffierecht. ‘Het grappige is dat wanneer je mensen voor gewoon slecht opgevoed. ‘Voortaan ook zelf betalen. Dat is weer 75 of rechter laat spelen, ze tot dezelfde straf- Toen mijn eerste kind – hij is nu 34 – naar 250 euro, afhankelijk van wat je nodig hebt. Het kan nog hoger zijn, maar dan hangt dat samen met het bedrag waar het over gaat.’

››Er wordt nogal eens gedacht dat advoca- ten, indachtig mensen als Moszkowicz, behoren tot de grootverdieners. ‘Wanneer ik met mijn cliënt ‘Dat geldt zeker niet voor de advocaten die zich toeleggen op civiele zaken waarvoor toevoegingen worden gegeven. Die moeten terugkijk op wat we samen bereikt de hele week heel hard werken, en krijgen daar een loon voor, in hoogte vergelijkbaar hebben, zijn we samen heel trots; met een leraar op de basisschool: 2.200 euro netto per maand.’ daar word ik gelukkig van’

››Wat is voor jou persoonlijk nu reden om zo verontwaardigd te zijn over die kabinetsplannen? ‘De rechtsingang. Als je mensen de moge- lijkheid ontneemt om zich tegen onrecht te fen komen als de rechters. Het is vooral in school ging werd er nog alles gedaan om alle verweren, dan werp je de hele samenleving, gevallen waar we allemaal verontwaardigd leerlingen zover mogelijk te krijgen, blank de rechtsstaat en de democratie omver. over zijn, dat die roep steeds opsteekt. Het én zwart. Toen mijn tweede kind tien jaar Veel zaken doen wij tegen de overheid. Wel, is aan de onafhankelijke rechter om dan later naar school ging was de inzet veran- als mensen hun recht niet meer kunnen sterke knieën te tonen en zich niet te laten derd. De goeie leerlingen kregen alle steun, halen, is de overheid almachtig geworden. beïnvloeden. Al begrijp ik ook wel dat ze de zwakkere steeds minder. Gelukkig is er Resultaat is dat mensen apathisch worden of zich niet helemaal aan de tijdgeest kunnen nu weer een kentering te zien, en wordt er agressief. onttrekken.’ keihard gewerkt om alle kinderen de kansen Wat te denken van de huisjesmelkers? Die te geven waar ze recht op hebben. Goed on- worden almachtig wanneer huurders niet ››Hoe komt het dat we nu zoveel leeg- derwijs begint met goede onderwijzers, en meer naar een advocaat kunnen. Ze doen staande cellen hebben? We halen nu zelfs goede onderwijzers stimuleren kinderen.’ • nu al wat ze willen, dan wordt dat allemaal gedetineerden uit België en Noorwegen, en nog veel erger. Nu weet ik via de rechter plaatsen er vluchtelingen. 90 procent van de ontruimingen tegen te ‘Omdat de criminaliteitscijfers, vooral onder houden. Hetzelfde geldt trouwens voor het jongeren tot 21, steeds verder dalen, jaar na tekst Jan Marijnissen arbeidsrecht. Waar moet een arbeider zijn jaar. Ik kan niet helemaal verklaren waarom, foto’s Margot de Heide recht dan nog halen?’ maar het is een heel mooi gegeven.’ ››Het gaat goed met onze jeugd?

TRIBUNE november 2014 11 NIEUWS

>> WURGAKKOORD TTIP

5 VRAGEN AAN RONALD VAN RAAK

Op Sint Maarten demonstreerde op 27 oktober PUTD (Peoples United for True Democracy) tegen SP-Tweede Kamerlid Van Raak en zijn VVD-collega Bosman. Van Raak is trots. foto Jos van Zetten © ››Trots? ‘Ja dit was de eerste keer dat er tegen me ge- Op 11 oktober voerde een brede coalitie onderhandeld achter gesloten deuren. Dan demonstreerd is. Het is georganiseerd door van maatschappelijke organisaties en wordt gezegd: wacht maar tot we eruit zijn. mafiabaas Theo Heyliger. Als die tegen mij politieke partijen actie tegen TTIP, het Maar dan ben je te laat. In Brussel geldt is, dan is dat een goed teken. Namelijk dat handelsakkoord met de Verenigde Staten keer op keer: je bent te vroeg, te vroeg, te het hem te heet onder de voeten wordt.’ waarover de EU op dit moment onderhan- vroeg, te laat. Deze keer gaat dat niet delt. In meer dan honderd steden werd lukken. Deze keer zijn wij op tijd.’ Dat druk ››Want? actie gevoerd. Op het Beursplein in helpt, blijkt nu de kersverse voorzitter van ‘Nederland heeft, zolang Sint Maarten deel Amsterdam sprak SP-Tweede Kamerlid de Europese Commissie Juncker heeft uitmaakt van ons Koninkrijk, de verant- Jasper van Dijk: ‘Er worden gouden bergen aangekondigd de TTIP te willen kortwie- woordelijkheid voor goed bestuur daar. beloofd. Meer banen, meer groei, meer ken. Of (en in welke mate) dat ook echt Heyliger dreigt premier te worden, maar welvaart. In werkelijkheid is het een zware gebeurt valt nog te bezien, maar de druk wordt verdacht van stemmen kopen en par- aanval op onze sociale standaarden en op opvoeren blijft belangrijk. lementariërs omkopen. Wij hebben ervoor onze democratie.’ gezorgd dat politieke benoemingen eerst Van Dijk roept mensen op het manifest te goed gescreend worden.’ tekenen: ‘Wij willen hierover op zijn minst inspraak. Maar die is er niet, want er wordt Teken het manifest hier: www.sp.nl/ttip ››Hebben de demonstranten geen punt? Ze zeggen: ik heb niet op Van Raak gestemd. ‘Nou ja “demonstranten”: het zijn mensen >> OVERWINNINGEN WERKZOEKENDEN van Heyligers partij, aangevuld met illegale prostituees die betaald worden om een bord Georganiseerd verzet tegen re-integratie- moed hebben gehad om het re-integratie- vast te houden. Er wordt op blogs gegrapt bedrijven die deelnemers onnodig zwaar bedrijf aan te klagen. Zonder hun verhalen dat het een demonstratie van PUTA was onder druk zetten werkt. Na alle klachten hadden wij nooit de gemeente onder druk (Spaans voor prostituee -red).’ die bij meldpunten van de SP binnen zijn kunnen zetten om deze methode te gekomen over de re-integratiebedrijven, beëindigen.’ De SP in Amersfoort ziet het ››De demonstranten vertolken geen breder heeft de gemeente Zwolle de samenwer- stopzetten van het contract met (A&E)² gedeeld sentiment? king stopgezet met Workfast en Amers- SamenSterk als overwinning voor werk- ‘Bemoeienis uit Nederland ligt natuurlijk foort met (A&E)² SamenSterk. Frank zoekenden. Aangezien de Amersfoortse moeilijk. Maar ik krijg uit Sint Maarten juist Futselaar, fractievoorzitter voor de SP in SP ervoor pleit dat de gemeente het aan veel positieve reacties op wat wij voor het ei- Zwolle: ‘Deelnemers aan de re-integratie- het werk helpen van werklozen weer land doen. Wij voorkomen dat de bevolking methode van Workfast voelden zich zwaar volledig op zich gaat nemen, gaat het daar wordt overgelaten aan boeven.’ onder druk gezet. Dit is in de eerste plaats onderzoek naar re-integratiebedrijven een overwinning voor de mensen die de door. ››Heyliger is nog niet veroordeeld toch? ‘Klopt. Hij heeft echter persoonlijk 3 miljoen dollar in de campagne gestoken. Dat is 150 >> NOG MEER WINKELLEEGSTAND VOORKOMEN dollar per kiezer. Een parlementariër heeft verklaard dat hem twee miljoen is aange- Waarom zou je een winkelhart uitbreiden voor nog meer winkelleegstand en boden. En de rechter heeft gezegd dat er als er al veel winkelpanden leegstaan en daarmee onleefbaarheid in het dorpshart. een serieuze stemmenfraude-zaak is die veel winkeliers het momenteel bijzonder Ook lang niet alle winkeliers bleken voor onderzoek verdient. Iemand op wie zulke zwaar hebben? Dat vroeg de SP Castricum het uitbreidingsplan te zijn en de voorzitter verdenkingen rusten kan geen premier zich af naar aanleiding van de uitbreidings- van het MKB was bijzonder blij met de worden. Al was het maar omdat dan het on- plannen voor winkelcentrum Geesterduin. actie. Resultaat: op een kleine uitbreiding derzoek naar zijn mogelijke fraude meteen Uit een grote SP-enquête onder de van een supermarkt na, is het uitbreidings- stopgezet wordt.’ bewoners bleek dat de meerderheid fel plan van de baan en het huidige winkel- foto Wendell Moore tegen het uitbreidingsplan was, uit vrees centrum krijgt een opknapbeurt.

12 TRIBUNE november 2014 NIEUWS

>> IN MEMORIAM: THUISZORG ZOETERMEER DANKZIJ EEN MOTIE van de SP heeft de Eerste Kamer de regering verplicht een voorgeno- men bezuiniging op de rechtshulp uit te stellen zolang de gevolgen voor de toegang tot recht en rechtshulp niet duidelijk zijn. Alleen PvdA en VVD stemden tegen.

IN ALPHEN AAN den Rijn willen SP en Groen- Links een totaalverbod op zwanendrif- ten: het verminken en op grove wijze uit hun natuurlijke omgeving halen van zwanen om ze later als siervogel te verkopen.

www.sp.nl/t1410a2 still Frits Jansen © still Frits SP-fractievoorzitter Daniël Westhoek spreekt tijdens de begrafenis van de thuiszorg. DE MAASTRICHTSE SP-FRACTIE heeft de ge- meente vragen gesteld omdat de dieren in De Zoetermeerse SP-afdeling heeft de SP’ers. Helemaal als je bedenkt dat de het stadspark niet goed worden verzorgd thuiszorg symbolisch ten grave gedragen. gemeente al zó veel geld overhoudt uit de en in sommige gevallen zelfs verwaar- Met ingang van september 2015 is daar de pot voor huishoudelijke verzorging, dat er loosd. lichte huishoudelijke hulp afgeschaft. Een feitelijk al is voldaan aan de bezuiniging die onbegrijpelijke beslissing, vinden de het rijk vanaf volgend jaar oplegt. www.sp.nl/t1410a3 >> ‘INVESTEER IN BELASTINGDIENST’ DE AMSTERDAMSE SP-FRACTIE vreest dat ‘Volgens medewerkers blijft er jaarlijks bijvoorbeeld zo overvraagd dat het werk slachtoffers van huiselijk geweld de miljarden aan belastinggeld liggen omdat dat ze niet afkrijgen, wordt weggestempeld dupe worden van de overheveling van er te weinig menskracht is om aangiften te als oninbaar. Het kabinet moet deze zorgtaken van het Rijk naar gemeentes. De controleren. En dan wil het kabinet tot medewerkers serieus nemen en ervoor SP wil dat opvang ook beschikbaar blijft 2018 het personeelsbestand met nog bijna zorgen dat al het belastinggeld ook voor mensen van buiten de stad die hun duizend banen verder laten krimpen. Dat daadwerkelijk opgehaald wordt. We woonomgeving ontvluchten. kan echt niet’, zegt SP-Tweede Kamerlid hebben eerder meer belastingambtenaren Farshad Bashir. Daarom stelt hij voor om in nodig dan minder.’ plaats van nog meer te bezuinigen, juist te www.sp.nl/t1410a4 investeren in de Belastingdienst. ‘Onlangs gaven medewerkers in het tv-programma Zembla nog veel meer verontrustende Zie voor de uitzending van Zembla: EIND VORIG JAAR verzamelden SP’ers uit signalen. Belastingdeurwaarders zijn http://goo.gl/wnNpVO Hoorn, Enkhuizen en Stede Broec honder- den klachten van reizigers over het schrappen van de laatste treinen naar >> ‘STEL GRENS AAN NEVENINKOMSTEN Enkhuizen. Met succes, de NS zet nu EUROPARLEMENTARIËRS’ nachtbussen in. Half oktober lanceerde anti-corruptiewaak- toch al riante salaris en onkostenvergoe- hond Transparency International (TI) de dingen nog steeds voor duizenden euro’s IN EEN VAKKUNDIG onderbouwd opiniestuk in EU Integrity Watch, een database met per maand bijklussen. Ik wil dat hieraan zo het NRC heeft SP-Tweede Kamerlid gegevens over de bijbaantjes van Euro- snel mogelijk een einde komt door in de Michiel van Nispen minister Opstelten parlementariërs. SP-Europarlementariër gedragscode een grens te stellen aan opgeroepen experimenten met geregu- De Jong: ‘Enkele jaren geleden schreef ik neveninkomsten. Ook moeten we bij de leerde softdrugsteelt toe te staan. zelf mee aan de gedragscode voor verdeling van rapporteurschappen veel Europarlementariërs. We wilden daarmee beter kijken naar de nevenfuncties. een einde maken aan allerlei corrupte en Europarlementariërs mogen geen rappor- www.sp.nl/t1410a6 schimmige praktijken van Europarlementa- ten schrijven over onderwerpen waar ze riërs en in het bijzonder belangenverstren- vanwege hun nevenfuncties een persoon- geling voorkomen. Het overzicht van TI laat lijk belang bij hebben’. zien dat Europarlementariërs bovenop hun

TRIBUNE november 2014 13 NIEUWS

>> MOED-COLLEGE MET HENK VAN OS DRUK BEZOCHT foto ROOD Den Bosch

>> BIJ ROOD DEN BOSCH

foto Diederik Olders CC ZIT JE GOED

Het was druk, op 19 oktober bij het eerste het boerenleven die je terugziet in het Vroeger stond er op het plein bij het Moed-college in het SP-partijkantoor De tv-programma Boer Zoekt Vrouw. busstation in Den Bosch een prachtige, Moed in Amersfoort. Er moesten stoelen lange stenen bank. Sinds die jaren geleden worden bijgezet voor de vele mensen die ‘Mentale bezuinigingen’ tijdens bouwwerkzaamheden is wegge- kwamen luisteren naar Henk van Os (foto), Natuurlijk ging het bij de vragen die de haald, zijn er helemaal geen zitplaatsen kunsthistoricus, oud-directeur van het aanwezigen stelden ook over de bezuini- meer. Jeffrey Pennings van ROOD Den Rijksmuseum en presentator van onder gingen in de kunstsector. Van Os: ‘Wat ik Bosch: ‘Mensen moeten tijdens het andere het tv-programma Beeldenstorm. nog erger vind dan de bezuinigingen in wachten blijven staan. Zelfs ouderen en Met De Zaaier als uitgangspunt, het geld, zijn de mentale bezuinigingen. De mensen die slecht ter been zijn kunnen bekende schilderij van Vincent van Gogh, negatieve sfeer die is gecreëerd rondom nergens meer zitten.’ Tijdens de actie Bij nam Van Os de aanwezigen mee op een kunst.’ Kunst is niet elitair en mensen die er ROOD zit je goed heeft ROOD Den Bosch reis langs de maatschappijkritiek en moeilijk en geheimzinnig over willen doen daarom zelf ROOD-stoelen neergezet. plattelandsverering van kunstenaars uit de hebben het niet begrepen, volgens Van Os: ‘Wanneer er geen oplossing komt voor het kunstenaarskolonie in het Duitse Worps- ‘Er is nog nooit een belangrijke kunsthisto- probleem, gaan we zelf meer zitplaatsen wede. De kunstwerken uit die tijd en de rische ontdekking gedaan door moeilijk te creëren door het meubilair op het plein uit achterliggende geschiedenis helpen praten.’ Zijn Moed-college gaf in elk geval te breiden. Dat we in korte tijd al ruim 400 volgens Van Os om hedendaagse ver- het goede voorbeeld; zonder moeilijk te handtekeningen opgehaald hebben met de schijnselen beter te kunnen plaatsen. Als doen leerden de aanwezigen op een actie laat wel zien hoe belangrijk dit is voor voorbeeld noemde hij de romantisering van nieuwe manier kijken naar kunstwerken. de Bosschenaren.’

functies. Maar ook om subsidies te kunnen verstrekken en COLUMN iedereen weet: wie betaalt, bepaalt.

Als SP noemen we die subsidiewoede vaak ‘rondpompen’ van Dennis de Jong geld. De subsidies gaan namelijk niet alleen naar de armste SP-fractievoorzitter lidstaten. Als het geld daar goed wordt besteed, kun je dat zien als Europees Parlement een vorm van solidariteit en daar zijn we als SP natuurlijk niet op tegen. Er worden echter ook veel subsidies verstrekt aan de rijkere DE GOUDEN lidstaten. Die moeten eerst geld afdragen aan Brussel, en moeten vervolgens via subsidies weer zoveel mogelijk zien terug te KOORDEN VAN krijgen. Zo worden gemeentes, provincies en nationale overheden foto Suzanne van de Kerk BRUSSEL afhankelijk gemaakt van Brussels geld. Ze zitten vast aan een gouden koord. Al die instanties hebben dan ook hun eigen lobbykantoren in Brussel. Een belachelijke situatie. Er is veel gedoe over de Nederlandse afdracht aan Brussel, omdat we opeens 640 miljoen euro extra moeten ophoesten. Dat zit zo: Rutte zegt dat hij ook tegen dit rondpompen is. Dat is mooi, want de afdracht vindt onder meer plaats op basis van wat we met z’n in 2016 is Nederland voorzitter van de Raad van ministers en juist allen verdienen, het Bruto Binnenlands Product (BBP), en de dan moet de meerjarenbegroting van de EU worden herzien. Als statistische bureaus zijn dit BBP anders gaan berekenen. Zo hij dan regelt dat bijvoorbeeld de landbouwsubsidies, nu nog 80 vallen nu ook illegale activiteiten onder de definitie, en meer BBP, miljard euro per jaar, zo’n 40 procent van de EU-begroting, niet dan ook meer afdragen. meer naar multinationals gaan, maar alleen nog naar kleine boeren in de armste lidstaten, komt er al gelijk heel veel geld vrij. Dan kan Geld is voor de Europese Commissie erg belangrijk. Niet alleen de Nederlandse afdracht alsnog omlaag. Ik ben benieuwd of Rutte om alle ambtenaren uit te kunnen betalen, met hun goudgerande hier werk van gaat maken.

14 TRIBUNE november 2014 GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN IN DEN BOSCH, NISSEWAARD EN OSS ZORG, ZORG EN ZORG (EN PRESTIGEPROJECTEN) Vanwege herindelingen zijn er op 19 november in een aantal gemeenten verkiezingen. In Den Bosch, Nissewaard en Oss doet de SP mee. ‘Een wethouder zorg of financiën kunnen leveren is nu heel belangrijk.’

verkiezingen: ‘Een onderwerp waarop wij het goed doen. En de mensen hebben gezien wat er gebeurt als de SP niet meebestuurt. Als de opkomst redelijk is – herindelingsver- kiezingen hebben vaak een erg lage opkomst – moeten wij zetels kunnen winnen en zo een wethouder zorg of financiën kunnen leveren. Heel belangrijk nu.’ foto Stefan Prinssen foto SP Nissewaard Jan Zoll- Oss Hans Mellink - Nissewaard

DE BRABANTSE GEMEENTEN Den Bosch en Oss Nissewaard op stelten hebben te maken met herindelingen omdat De nieuwe gemeente Nissewaard in Zuid- de gemeente Maasdonk is opgesplitst en Holland is een samenvoeging van de stad wordt ‘verdeeld’ over de de twee grote Spijkenisse met omliggende kernen. Hans gemeenten. Oss krijgt het dorp Geffen erbij. Mellink is er SP-lijsttrekker. De vmbo-­

Jan Zoll is SP-lijsttrekker in Oss: ‘Ze zijn foto SP Den Bosch docent vertelt hoe de SP in Spijkenisse welkom bij Oss. De mensen die daar wonen Cécile Visscher - Den Bosch twintig jaar geleden nog meebestuurde, waren toch al op Oss gericht als stad. De maar daarna een zware tijd had. De af­deling herindeling is niet van boven opgelegd, en Den Bosch: prestigeproject is weer van onderop opgebouwd en nu er is steun bij de inwoners, al was er op het Voor Cécile Visscher, lijsttrekker in verwacht Mellink flink te gaan winnen: ‘Ja, laatst onduidelijkheid over hoe de nieuwe ’s-Hertogenbosch en fractiemedewerker bij we hebben nu maar één zetel. Dat kan veel grens gelegd wordt.’ Zoll is onderzoeker bij Provinciale Staten, is het een extra zware ­beter. Ik merk ook op straat dat het erin zit het Radboud UMC en leidde afgelopen jaren campagne. Ze is namelijk acht maanden dat we flink gaan winnen.’ Het faillissement de oppositie in de Osse gemeenteraad: ‘De zwanger. Ook in Den Bosch is de verhuizing van het Ruwaard-Van Puttenziekenhuis SP is en blijft een grote partij in Oss. Bij de van de zorg naar de gemeenten een groot was het grote thema van de afgelopen vorige verkiezingen bleven we de grootste, thema: ‘Er is nog zoveel onduidelijk. Wij jaren. Mellink: ‘Met steun van landelijke maar verloren we iets. In de onderhan- gaan de gevolgen pas volgend jaar echt zien. SP-­kopstukken hebben we hier de boel delingen over een college stonden we vrij Daarom heeft de SP hier voor elkaar gebokst op stelten gezet. Nu is er een doorstart en snel buitenspel.’ Dat was even wennen na dat er een onafhankelijke klachtencommis- wordt een aantal voorheen gesloten vele jaren in het college. Maar zoals overal sie komt, een soort ombudsman, die snel afdelingen weer geopend. Bijvoorbeeld een blijft de SP in Oss de wereld verbeteren, ook snel uitspraak doet bij problemen.’ Zoals zo oncologische en een geriatrische afdeling.’ als ze niet meebesturen. Zoll: ‘We hebben vaak houdt een prestigeproject de gemoede- veel actiegevoerd samen met de thuiszorg­ ren in Den Bosch bezig. ‘Het Theater aan de Omdat opkomstcijfers bij herindelings- medewerkers. Het huidige college heeft bij Parade’, zegt Visscher. ‘Dat loopt beetje verkiezingen zo een groot verschil maken, aantreden al meteen een miljoen op de Wmo tegen z’n grenzen aan. De PvdA wil een hebben de drie afdelingen magneetjes uit- bezuinigd. Daarnaast doet de gemeente mee nieuw theater. De SP wil renoveren en de gedeeld waarmee stemmers hun stempas op met een pilot, waardoor de veranderingen in andere partijen zijn ook niet voor dure de koelkast kunnen plakken. Veel mensen de zorg die voor andere gemeenten per nieuwbouw. Maar er is een compromis raken de pas namelijk kwijt en kunnen dan 1 januari 2015 ingaan hier al een half jaar ­gesloten dus nu wordt het doorgedrukt. niet stemmen. Met een koelkastmagneet eerder zijn ingevoerd. Ik kan je zeggen: Twintig miljoen duurder. Onvoorstelbaar kunnen ze de pas op een handige manier de klachten stromen binnen bij de SP.’ hoe er met gemeenschapsgeld wordt bewaren. • Zoll ­verwacht dan ook dat de zorg in de gesmeten. Als wij in de nieuwe coalitie gemeente een hoofdthema zal zijn bij de komen, gaat dat prestigeproject niet door.’ tekst Diederik Olders

TRIBUNE november 2014 15 MEER MENSEN IN DE PUT, MEER MILJONAIRS HET IS ERGER DAN WE DENKEN Steeds meer huishoudens vallen onder de lage-inkomensgrens Hoeveel keer verdient een directeur het loon van een geschoolde werknemer? van €9.250. Maar ook het aantal miljonairs stijgt, net als de Wat denkt u? Deze vraag werd aan Nederlanders voorgelegd. EERLIJK ZULLEN daarbij horende vermogens. Hoezo ‘iedereen voelt de crisis’? Wat zou u een goede Hoe denkt u dat de De werkelijke Aantal miljonairshuishoudens 5x 11x 17x WE ALLES DELEN? verhouding vinden? verhouding echt ligt? verhouding 173.000 132.000 149.000 1 jaarloon van een geschoolde werknemer Bron: WRR 2014 De ongelijkheid groeit in Nederland. Laat u niets wijsmaken door mensen die dat wel mooi vinden; 2012 2013 2014 het valt niet mee en het is erger dan u denkt. Er is genoeg voor iedereen in Nederland, alleen RIJKSTEN DRAGEN STEEDS MINDER BIJ GEKKE HENKIE niet waar het nodig is. De SP zet voor u wat Een steeds kleiner deel van de belastingen wordt opgebracht door Nederland heeft in vergelijking met zijn buren veruit openbare, officiële cijfers op een rijtje. vermogenden - en dus een steeds groter deel door niet-vermogenden. het laagste effectieve belastingtarief op vermogen.

21% EU 20% 14% 22% 35% 47% 36% 664.000 703.000 717.000 20% *2012: Voorlopige cijfers - 2013 & 2014:Verwachting Bron: CBS / World Wealth Report 2014, Capgemini en RBC Belasting op kapitaal 14% Nederland Duitsland België Frankrijk Verenigd als percentage van de NL TE GROTE VERSCHILLEN Aantal huishoudens Koninkrijk totale belastinginkomsten Bron: Eurostat-rapport ‘taxation trends in the EU, 2014 onder de armoedegrens* Nederlanders bezitten samen ongeveer 1200 miljard euro Het goudhaantje aan vermogen. Dat zijn spaargelden, aandelen, huizen, 2000 2013 enzovoort, min de schulden. Niet meegeteld zijn contant De rijkste 10% bezit 61% geld, juwelen, antiek en duurzame consumptiegoederen. van het vermogen, gemiddeld Ook niet meegeteld zijn de verstopte vermogens op € 950.000 per huishouden buitenlandse bankrekeningen. Die zouden de verschillen nog veel groter maken. De hoogste belastingdruk Op de kleintjes letten Zwaar de klos De iets-minder-rijke 40% bezit zo'n beetje De 40% daaronder bezit nog geen 2% De armste 10% heeft de rest € 160.000 per huishouden € 6.000 per huishouden gemiddeld € 57.000 schuld

46 MILJARD NAAR DE ALLERRIJKSTEN

In 2013 is het vermogen van miljonairs gestegen met € 46 mld Het begrotingstekort van de overheid was in 2013 € 14,6 mld Dit tekort was de reden voor de PvdA en VVD om keihard te be- zuinigen op onder andere (jeugd)zorg, ouderen en sociale zaken. Bron: CBS/WRR Bron: CBS / World Wealth Report 2014, Capgemini en RBC Wealth Management

16 TRIBUNE november 2014 MEER MENSEN IN DE PUT, MEER MILJONAIRS HET IS ERGER DAN WE DENKEN Steeds meer huishoudens vallen onder de lage-inkomensgrens Hoeveel keer verdient een directeur het loon van een geschoolde werknemer? van €9.250. Maar ook het aantal miljonairs stijgt, net als de Wat denkt u? Deze vraag werd aan Nederlanders voorgelegd. EERLIJK ZULLEN daarbij horende vermogens. Hoezo ‘iedereen voelt de crisis’? Wat zou u een goede Hoe denkt u dat de De werkelijke Aantal miljonairshuishoudens 5x 11x 17x WE ALLES DELEN? verhouding vinden? verhouding echt ligt? verhouding 173.000 132.000 149.000 1 jaarloon van een geschoolde werknemer Bron: WRR 2014 De ongelijkheid groeit in Nederland. Laat u niets wijsmaken door mensen die dat wel mooi vinden; 2012 2013 2014 het valt niet mee en het is erger dan u denkt. Er is genoeg voor iedereen in Nederland, alleen RIJKSTEN DRAGEN STEEDS MINDER BIJ GEKKE HENKIE niet waar het nodig is. De SP zet voor u wat Een steeds kleiner deel van de belastingen wordt opgebracht door Nederland heeft in vergelijking met zijn buren veruit openbare, officiële cijfers op een rijtje. vermogenden - en dus een steeds groter deel door niet-vermogenden. het laagste effectieve belastingtarief op vermogen.

21% EU 20% 14% 22% 35% 47% 36% 664.000 703.000 717.000 20% *2012: Voorlopige cijfers - 2013 & 2014:Verwachting Bron: CBS / World Wealth Report 2014, Capgemini en RBC Belasting op kapitaal 14% Nederland Duitsland België Frankrijk Verenigd als percentage van de NL TE GROTE VERSCHILLEN Aantal huishoudens Koninkrijk totale belastinginkomsten Bron: Eurostat-rapport ‘taxation trends in the EU, 2014 onder de armoedegrens* Nederlanders bezitten samen ongeveer 1200 miljard euro Het goudhaantje aan vermogen. Dat zijn spaargelden, aandelen, huizen, 2000 2013 enzovoort, min de schulden. Niet meegeteld zijn contant De rijkste 10% bezit 61% geld, juwelen, antiek en duurzame consumptiegoederen. van het vermogen, gemiddeld Ook niet meegeteld zijn de verstopte vermogens op € 950.000 per huishouden buitenlandse bankrekeningen. Die zouden de verschillen nog veel groter maken. De hoogste belastingdruk Op de kleintjes letten Zwaar de klos De iets-minder-rijke 40% bezit zo'n beetje De 40% daaronder bezit nog geen 2% De armste 10% heeft de rest € 160.000 per huishouden € 6.000 per huishouden gemiddeld € 57.000 schuld

46 MILJARD NAAR DE ALLERRIJKSTEN

In 2013 is het vermogen van miljonairs gestegen met € 46 mld Het begrotingstekort van de overheid was in 2013 € 14,6 mld Dit tekort was de reden voor de PvdA en VVD om keihard te be- zuinigen op onder andere (jeugd)zorg, ouderen en sociale zaken. Bron: CBS/WRR Bron: CBS / World Wealth Report 2014, Capgemini en RBC Wealth Management

TRIBUNE november 2014 17 DE TEGENSTRIJDIGE VN-MISSIE IN MALI

Van 17 tot 20 oktober was SP-Kamerlid Jasper van Dijk in Mali, met de Tweede Kamercommissie voor Defensie. Hij bezocht het Nederlandse Kamp Castor in Gao en de hoofdstad Bamako waar het hoofdkwartier van de De Nederlandse delegatie op bezoek bij de Premier van Mali. Vlnr Sultan Gunal Gezer (PvdA), VN-missie zetelt. Een impressie. Ronald Vuijk (VVD), Raymond de Roon (PVV), Han ten Broeke (VVD), Premier Mara, Wassila Hachchi (D66), Gerald vd Leiden (Griffier) en Jasper van Dijk.

HET NEDERLANDSE KAMP CASTOR bevindt zich in ­achterstelling. De Toeareg zijn decennialang Omstandigheden op het kamp Gao, een plaats in het midden van Mali. Hier verwaarloosd door de Malinese regering. Zij Er zijn klachten over de omstandigheden moeten de circa 450 Nederlandse ­militairen houden zich staande met handel in drugs en waaronder de Nederlanders op het kamp samen met ongeveer 10.000 andere mi- wapens. Gewapende groeperingen zijn actief verblijven: kapotte wc’s, gebrekkige koeling, litairen VN-missie MINUSMA uitvoeren in de hele Sahel-regio. Ze trekken zich niets watergebrek en vooral onveiligheid. Volgens (United Nations Multidimensional­ Integra- aan van de onnatuurlijke, koloniale grenzen de militaire leiding worden deze klachten ted Stabilisation Mission in Mali). Het doel van Mali, Algerije, Niger, Tsjaad en Mauri- zwaar overdreven: ‘Het is nu eenmaal geen is om Mali te stabiliseren, de bevolking te tanië. De VN-missie beperkt zich echter tot 5-sterren hotel.’ Niettemin wordt erkend dat beschermen, het staatsgezag­ te herstellen Mali, waardoor strijders in de buurlanden de veiligheid beter kan. De beveiligde con- en bevolkingsgroepen kunnen afwachten tot de VN uit Mali zijn tainers zijn pas in april volgend jaar klaar, te verzoenen. vertrokken. terwijl die er al hadden moeten zijn. De mensen op het kamp moeten het nu doen Mali heeft circa 16 miljoen inwoners en De Nederlandse missie: inlichtingen met tenten die zich op enkele meters van het is qua oppervlak ruim 30 keer groter dan De Nederlanders in Mali moeten vooral hekwerk bevinden dat hen van de buiten- Nederland. Vooral in het noorden zijn span- inlichtingen verzamelen. Daartoe zijn zij wereld scheidt. Een aanslag kan makkelijk ningen. Daar zitten verschillende bevol- uitgerust met geavanceerde middelen, zoals gepleegd worden. kingsgroepen – met name Toeareg – die drones, Apaches en Chinook-helikopters. De bewaking van het kamp zou door Chine- zich willen afscheiden van Mali. Ook zijn Commando’s gaan op pad om de verschil- zen gedaan worden. Daar komt echter wei- er terroristische groepen actief in de Sahel- lende groeperingen in het reusachtige nig van terecht. De Chinezen zijn slechts op regio. Sommige daarvan zijn verwant aan gebied in kaart te brengen. Dat leidt tot werkdagen aanwezig, van 08:00 tot 15:00. Al Qaida. een enorme berg informatie die aan het De overige uren en in het weekend wordt het De VN-missie begon vorig jaar, nadat het VN-hoofdkwartier wordt doorgespeeld. De kamp door de Nederlanders zelf bewaakt. Franse leger jihadistische strijders had VN wordt een ‘black box’ genoemd, omdat De Chinese bewaking stelt bovendien weinig verjaagd. Veel van deze strijders waren volstrekt onduidelijk is wat er met de infor- voor. Als iemand het kamp nadert vluchten afkomstig uit Libië. Na de val van kolonel matie wordt gedaan. Meermaals kregen we ze weg, zo wordt gezegd. Khadaffi trokken ze richting Mali. Aanvan- te horen dat dit frustrerend is. Het ontbreekt kelijk waren het vooral Toeareg die streden de VN aan een campagneplan; daaruit kun 15 tot 20 jaar voor onafhankelijkheid in het noorden. Zij je de conclusie trekken dat vooral informatie In hoofdstad Bamako bevindt zich kamp werden echter overlopen door jihadistische wordt vergaard, zonder dat daaraan vervolg Bifrost dat door de Noren is gebouwd. De strijders. Na het ingrijpen van de Fransen wordt gegeven. Van hoog tot laag wordt er omstandigheden zijn er aanzienlijk beter. heeft een deel van de Toeareg opnieuw de geklaagd over het werken onder VN-vlag. De Militairen slapen in afzonderlijke cabines macht overgenomen in het noorden van VN zou bureaucratisch, log en traag functio- (in plaats van met negen man in een tent), Mali. Daar vinden nog steeds gevechten neren. Als er vlieguren worden aangevraagd, de airconditioning is er beter en er zijn meer plaats tussen ‘pro-Malinese’ strijdgroe- is het weken wachten op toestemming. mogelijkheden voor ontspanning. pen en strijders die onafhankelijk willen In het weekend is de VN überhaupt niet In Bamako spreken we met de (tijdelijk) worden. bereikbaar. Het slaan van een extra waterput opvolger als missieleider van Bert Koen- De onlusten in het noorden worden met wordt niet toegestaan, ondanks de gebrek- ders, David Gressly. Hij hoopt op een name veroorzaakt door armoede en kige watervoorziening. goede uitkomst van de ‘dialoog’ in Algerije,

18 TRIBUNE november 2014 De Nederlandse delegatie op bezoek bij de Premier van Mali. Vlnr Sultan Gunal Gezer (PvdA), Gezien de aanslagen op VN-militairen is een tent vlakbij het hek onvoldoende veilig, zoals hier in Ronald Vuijk (VVD), Raymond de Roon (PVV), Han ten Broeke (VVD), Premier Mara, Kamp Castor. Wassila Hachchi (D66), Gerald vd Leiden (Griffier) en Jasper van Dijk.

waaronder een zekere mate van erkenning achtergestelde groepen, zoals de Toeareg, Noord- en Zuid-Mali duurt al honderden voor de bevolking uit het noorden. Vanwege erkenning krijgen van de Malinese autori- jaren. De missie wordt zelfs contraproduc- de langdurige spanningen tussen Noord- en teiten. Zolang de VN op militair, diploma- tief als deze nieuw geweld aantrekt. De Zuid-Mali, zal de missie volgens Gressly op tiek en humanitair terrein de leiding in recente aanslag met dodelijke afloop op zijn minst vijftien tot twintig jaar moeten handen heeft, geeft dat de betrokken landen negen VN-militairen uit Niger wijst daarop. duren. Hij belooft de Nederlanders om de minder reden om zelf actief te worden. Het Een aanslag op Nederlandse militairen is bureaucratie van de VN aan te pakken. draagvlak van de Malinese overheid onder niet ondenkbaar. Zeker nu dieper in het de ­bevolking is al minimaal, vanwege de noorden wordt geopereerd, waar het geweld Een tegenstrijdig mandaat enorme corruptie. Ook door leningen en toeneemt. MINUSMA kan dan ontaarden in Er is een groot verschil tussen papier en ontwikkelingshulp is er minder aanleiding een vechtmissie. werkelijkheid. Op papier lijkt MINUSMA om de bevolking serieus te nemen. De ver- van belang om de vrede in Mali te herstellen. ontwaardiging was groot, toen de president In plaats van een militaire missie, ver- Zo wordt het ook naar buiten gepresen- van Mali onlangs een nieuw vliegtuig aan- kiest de SP een politieke oplossing. Op dit teerd, in Kamerbrieven en persberichten. In schafte ter waarde van 30 miljoen euro. ­moment zitten de strijdende partijen aan werkelijkheid is het maar zeer de vraag of de tafel in Algiers; dat is mooi. Ik hoop dat de VN in staat is om stabiliteit te creëren in dit Dan is er nog de dubbele agenda van diverse regering van Mali inziet dat erkenning van reusachtige land met talloze groeperingen betrokken landen. Frankrijk voert op eigen de belangen van de Touareg en van een die zich van grenzen weinig aantrekken. houtje strijd tegen terroristen uit de regio. zekere mate van zelfstandigheid in Noord- Ook wordt melding gemaakt van mensen- Verschillende Malinezen wijzen erop dat de Mali dat vredesproces veel goed zal doen. rechtenschendingen door VN-militairen en Fransen vooral de grondstoffen in Noord- Een politieke oplossing behelst ook huma- moeten de Afrikaanse VN-landen het met Mali willen veiligstellen. Om die reden zou nitaire hulp; achterstelling en armoede zijn aanzienlijk minder goed materieel stellen. Frankrijk het niet erg vinden als de Toeareg een belangrijke factor bij het ontstaan en Bovendien kampt de VN met een tegen- zeggenschap krijgen over een zelfstandig voortduren van dit conflict. Honderdveer- strijdig mandaat. Enerzijds wil men het Noord-Mali. Het is een klassieke verdeel-­ tigduizend mensen in Mali zijn ontheemd. staatsgezag herstellen, anderzijds moeten en-heers-politiek, waarbij Noord- en Zuid- Voor honderdduizenden mensen is het strijdende groepen verzoend worden. Niet Mali verzwakt worden ten gunste van de moeilijk om aan voedsel te komen. Van de alle groeperingen erkennen het Malinese Fransen. Ook buurlanden als Niger en volgens de VN benodigde 480 miljoen dollar staatsgezag. Een aantal ziet de VN-macht als Algerije zouden gebaat zijn bij een instabiel voor noodhulp is nog niet de helft beschik- een verlengstuk van de Malinese regering, Mali. Zo wordt de uitvoering van de VN- baar; landen die dolgraag militairen sturen waar zij niets van moeten hebben. Er zijn missie er niet makkelijker op. maken weinig haast met geld vrijmaken reeds meer dan dertig dodelijke slachtoffers voor humanitaire hulp. De VN-missie gevallen door aanvallen op VN-militairen. Een uitzichtloze missie voorkomen kost tot nu toe reeds 650 miljoen euro; de Op papier lijkt het een mooi doel om Mali Nederlandse bijdrage is tot nu toe zo’n 150 Corruptie en dubbele agenda’s veilig te gaan maken. In de praktijk heeft miljoen. Laten we een uitzichtloze militaire De VN-missie kan zelfs averechts werken, deze VN-missie veel weg van een mis- missie voorkomen en toekomstige uitgaven wanneer het voor Mali en buurlanden sion impossible. De aanwezigheid van gebruiken voor humanitaire hulp. • aanleiding geeft om achterover te leunen VN-troepen kan hooguit tijdelijk zorgen (‘de VN lost het wel op’). Het is cruciaal dat voor enige stabiliteit. Het conflict tussen tekst en foto’s Jasper van Dijk

TRIBUNE november 2014 19 NIEUWS

anderen Carrie, SP-Tweede Kamerlid Sadet Karabulut en de voorzitter van Abvakabo FNV Corrie van Brenk deel aan een Mars tegen de Armoede. Die was georganiseerd door de SP, Abvakabo FNV, de Pauluskerk en nog veel andere Rotter- damse organisaties. Op de trappen van het stadhuis nam wethouder Maarten Struij- venberg van Leefbaar Rotterdam het manifest tegen armoede in ontvangst. Daarin vragen tal van maatschappelijke organisaties om niet te bezuinigen maar mensen en kinderen in armoede juist een helpende hand te bieden. De mars en manifestatie zijn het begin van een grote campagne voor een offensief tegen

foto Diederik Olders CC armoede.

>> ARMOEDE KENNIE

Zie voor een korte videoreportage over het Diverse SP-afdelingen hebben 17 oktober, zijn bij het Arnhemse Armoedepact het symposium Armoede heeft een Gezicht internationale dag tegen armoede, symposium Armoede heeft een gezicht. sp.nl/t1410a7 aangegrepen voor acties. De Arnhemse Om duidelijk te maken dat er niet alleen bij SP-afdeling organiseerde bijvoorbeeld met grote nood op allerlei deuren aangeklopt Zie voor het Rotterdamse manifest tegen de verschillende organisaties die betrokken kan worden. In Rotterdam namen onder armoede sp.nl/t1410a8

>> ‘BETAAL WERKENDE MANTELZORGER DOOR BIJ LANGDURIG ZORGVERLOF’

Mantelzorgers die voor langere tijd hun bochten wringen om via het kortdurend kind, partner of vriend verzorgen moeten verlof geen inkomensverlies te leiden. Niet wettelijk het recht krijgen om doorbetaald voor niets is 1 op de 5 mantelzorgers te worden als zij langdurig zorgverlof overbelast. De SP wil daarom dat elke opnemen, stelt SP-Tweede Kamerlid mantelzorger bij opname van langdurig Tjitske Siderius (foto). ‘Als het kabinet vindt zorgverlof in ieder geval maximaal zes dat we meer voor elkaar moeten zorgen, weken op jaarbasis 70 procent van het dan moeten mensen daar ook de mogelijk- wettelijk minimumloon krijgt doorbetaald, heid voor krijgen. Mantelzorgers offeren nu eenzelfde type constructie als bij het

vakantiedagen op of moeten zich in kortdurend zorgverlof.’ foto Sander van Oorspronk CC

>> ULENBELT: ‘NIEUWE PENSIOENPLANNEN >> SP-SUCCES: LOON VOOR FUNEST VOOR JONG EN OUD’ STRAATVEGERS

De afgelopen weken ontving de SP stapels ‘Zeven vangrails’ Op initiatief van de Haagse SP-fractie brieven en e-mails van mensen die zich Ulenbelt keert zich tegen de regels krijgen de vierhonderd straatvegers die de grote zorgen maken om hun pensioen. waardoor pensioenfondsen zich arm stad schoonmaken voortaan een volwaar- SP-Tweede Kamerlid Paul Ulenbelt: ‘Deze moeten rekenen. ‘Pensioenfondsen dig salaris of stromen zij door naar een mensen maken zich terecht zorgen. De hebben ruim 1000 miljard euro in kas en betaalde baan. Op dit moment moeten de afgelopen jaren zijn veel pensioenen moeten nu de reserves zodanig laten straatvegers nog aan de slag met behoud achtergebleven bij de prijsstijgingen. Door toenemen dat dit ten koste gaat van de van een bijstandsuitkering. SP-fractievoor- de plannen van de coalitie en de neppositie pensioenen die uitgekeerd worden. zitter Bart van Kent: ‘Dit is goed nieuws (de nep-oppositie van D66, ChristenUnie Natuurlijk is zekerheid belangrijk, maar dit voor deze grote groep mensen die en SGP –red.) zal de kans dat de pensioe- gaat veel te ver en is onnodig. Een snelweg belangrijk werk voor de stad doet, maar nen worden verhoogd nog veel kleiner maak je toch ook niet veiliger met zeven nooit loon naar werken kreeg. Het levert worden. Dit is funest voor de pensioenen vangrails langs de rijbaan?’ bovendien extra werkgelegenheid op, in van werknemers en voor jongeren die een deze tijd broodnodig. We zijn daarom blij pensioen op gaan bouwen.’ dat het stadsbestuur ons voorstel eindelijk omarmt.’

20 TRIBUNE november 2014 NIEUWS

>> DE AANHOUDER WINT activiteit. Reden voor het partijbestuur om deze keer unaniem de aanvraag voor een Vorig jaar oordeelde het partijbestuur nog zelfstandige afdeling te steunen. Klok: ‘We dat de SP-ledenwerkgroep in Slochteren zijn regelmatig te vinden bij de drie niet klaar was om zelfstandig verder te supermarkten in onze gemeente. Tijdens gaan, maar sinds 3 oktober heeft de die supermarktrondes hebben we bijvoor- Groningse gemeente een eigen SP-afde- beeld al eens 466 handtekeningen ling. ‘Als de juiste dynamiek in de groep opgehaald tegen het verplicht verhuizen eenmaal gevonden is, kan het snel gaan.’ van onze oudjes door bezuinigingen op de zorg. Ook hebben we een buurtcomité ‘Juiste mensen op de juiste plekken’ geholpen bij hun acties voor een veiliger Bé Klok is nog geen driekwart jaar lid van straat, onder meer door ’s nachts samen de SP, maar wel al beoogd voorzitter van zelf een zebrapad op de weg te schilderen.

de nieuwe SP-afdeling. Onder zijn leiding foto Henk Klöpping © In verschillende gebieden wordt geklaagd voert de groep SP’ers steeds meer lokale Bé Klok op 1 oktober bij de SP-stand op de over de verkeersveiligheid, dus zijn we nu acties en is er inmiddels ook al een Slochter jaarmarkt waar veel bezoekers de een enquête aan het houden in heel hulpdienst opgericht. ‘Een van onze leden enquête over verkeersveiligheid invulden. Slochteren.’ is vanaf het prilste begin betrokken bij de SP en is in het verleden in Den Haag actief Ludieke acties geweest bij de hulpdienst. Dus ik ben heel beeld geen penningmeester of organisatie- Verkeersveiligheid is voorlopig het speer- blij dat hij met een andere SP’er de secretaris maken, dat zijn niet mijn punt van de kersverse SP-afdeling, maar afgelopen twee maanden hier een hulp- capaciteiten. Maar structuur aanbrengen dat weerhoudt ze niet van andere ludieke dienst heeft opgezet. Ze hebben zelfs al kan ik wel en dat was wat deze groep acties. Bijvoorbeeld naar aanleiding van concrete resultaten kunnen boeken voor begin dit jaar nodig had. Zo kan iedereen hun eigen ‘geboorte’. ‘We willen geboorte- mensen!’ Het is volgens Klok dan ook de wat. We bezoeken momenteel al onze kaartjes naar de andere politieke partijen in kunst om de juiste mensen op de juiste leden, ook om eventuele wrijving door de Slochteren sturen. En we hebben voorma- plekken te krijgen. ‘Je moet mij bijvoor- teleurstelling vorig jaar op te lossen. Ieder lig Gronings SP-wethouder Peter Verschu- heeft zijn kracht, en we hebben iedereen ren gevraagd om, als SP-dokter, voor het hard nodig.’ gemeentehuis onze navelstreng door te knippen. Met deze actie willen we aan- Zelf een zebrapad schilderen dacht vragen voor de zorg. Als een baby Waar het partijbestuur vorig jaar nog geboren wordt ben je blij, maar is de zorg kritisch was over het ontbreken van lokale voor de kleintjes in Slochteren nog wel acties, bruist de groep inmiddels van gewaarborgd met alle bezuinigingen?’

>> COLLECTE VOOR GROOTVERDIENERS IN PUBLIEKE SECTOR

Grootverdieners die worden betaald met uitleg kon geven. Slechts een van hen nam belastinggeld mogen volgens de Tweede de moeite op de boosheid van mensen op Kamer voortaan niet meer verdienen dan straat in te gaan, hij sprak badinerend over de minister-president: 178.000 euro. ‘emoties’.’ Onrechtvaardig, volgens een aantal grootverdieners die speciaal naar het Verkeerde bestuurders parlement gekomen waren om uit te Van Raak stelde de beperking van de leggen waarom dit een groot onrecht is. topinkomens in de publieke sector in 2011 Om de pijn van de aanstaande achteruit- voor, maar kreeg toen geen steun van gang in salaris iets te verlichten, hield andere partijen. Hij is dan ook blij verrast SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak een dat zijn voorstel gerecycled is in het collecte. ‘De opbrengst heb ik aan een van regeerakkoord en inmiddels de steun van hun lobbyisten gegeven, om eerlijk te een grote meerderheid van de Tweede verdelen onder de grootverdieners.’ Kamer gekregen heeft. ‘Onder veel grootverdieners heerst een zieke graaicul-

‘Emoties’ tuur. Bestuurders die tonnen opstrijken, foto Sander van oorspronk CC Twee euro zeventig. Precies zoveel had het terwijl gewone werknemers moeten Ronald van Raak collecteert voor het Comité winkelend publiek over voor de getroffen inleveren. Ik hoop dat we nu een einde Rijkdom voor de Rijken. bestuurders. De collecte kon dan ook geen kunnen maken aan de banencarrousel groot succes genoemd worden. Van Raak: waarbij politieke vriendjes elkaar benoe- ‘Ik trof enkel verbouwereerde mensen die men en tonnen geven. Dit soort inkomens weinig op hebben met de zorg of het zich afvroegen waar ik mee bezig was. Dat kost de samenleving niet alleen veel geld onderwijs, weinig weten van media of heb ik de bestuurders voorgelegd. Helaas maar zorgt er ook voor dat we de verkeer- wonen, maar vooral bezig zijn met het was er geen bestuurder die mij daarover de bestuurders aantrekken. Mensen die vullen van hun eigen portemonnee.’

TRIBUNE november 2014 21 ZORGVERZEKERAARS EN RISICOSELECTIE LEVENSLANG NA ZIEKTE In de zorgwereld duikt steeds vaker een griezelig woord op: risicoselectie. Hoe langer hoe meer houden zorgverzekeraars mensen buiten de deur die weleens duur zouden kunnen worden. Op zich al schandalig. Maar wat als het risico niet eens verhoogd is?

22 TRIBUNE november 2014 Bas van der Voort (r).

HET IS GEEN prettig verhaal om te horen. Het is iets wat je niemand gunt, wat eigenlijk ‘Een hypotheek met levens- niet zou mogen. Zeker niet als het om een kind gaat. Bas van der Voort (22) brak elf jaar verzekering krijg ik niet, geleden zijn been op het voetbalveld. Niet door een gestrekt been van een tegenstan- of ik betaal me scheel’ der of iets in die trant. Gewoon. Zomaar. Na langdurig medisch onderzoek kwam de diagnose: botkanker. Achttien chemokuren en een operatie moest hij ondergaan en toen leek de zon voor Bas weer te gaan schijnen. Leek. In 2005 kwam de kanker terug en hadden mijn ouders al voor me afgesloten natuurlijk niet voor alle ex-kankerpatiënten. bleek amputatie van zijn been onvermijde- toen ik nog ziek was. Maar van de zorgver- En dan nog. Het gaat om het principe.’ Hij lijk. En nog was het leed niet geleden. Twee zekeraar kreeg ik te horen: “Met krukken vervolgt: ‘Weet je, als ik een levensverzeke- jaar later werd er een uitzaaiing gevonden hoor je langer dan een half jaar te doen, ring wil afsluiten, gaat het ook zo. Dan wil de in zijn linkerlong, waarvan een stukje moest aangezien jij er korter mee doet zal je wel verzekeraar mijn medisch dossier inzien. Als worden weggehaald. De artsen twijfelden er onvoorzichtig met de krukken omgaan. Wij ik daarvoor geen toestemming geef, is het niet aan, of de ziekte zou terugkomen. De adviseren dan ook de krukken minder in- meteen einde verhaal. En als ik wel toestem- vraag was: wanneer? Maar wonder boven tensief te gebruiken.” Dat deed pijn, ja. Maar ming geef, krijg ik geen levensverzekering. wonder kwam de kanker niet terug. Bas ik liet het er niet bij zitten en voerde diverse Of ik betaal me scheel aan premie. En dan overwon, alhoewel hij dat zelf liever anders gesprekken. Na veel vijven en zessen kreeg kan de oncoloog praten als Brugman; daar zegt: ‘Ik heb het geluk dat ik kanker heb ik een eenmalig bedrag van 250 euro. Maar hebben verzekeraars geen boodschap aan.’ mogen overleven. En nu zeggen de artsen: daar ben ik dus in minder dan drie jaar door- “Het risico dat het nog terugkomt is even heen.’ Bas restte dus niets anders dan om te Pindakaas groot als bij alle andere mensen.” Kortom: ik kijken naar een aanvullende verzekering bij Risicoselectie wordt volgens critici steeds ben er nog. En ik kan alles doen wat ik wil.’ een andere verzekeraar. En liep vervolgens vaker toegepast door zorgverzekeraars. Dat Hij volgt de hbo-opleiding Bestuurskunde en tegen het volgende probleem aan: menig is met het oog op mensen die daadwerkelijk Overheidsmanagement in Den Bosch, woont verzekeraar weigert mensen voor de aanvul- meer zorg nodig hebben dan anderen ten in Oss samen met zijn vriendin, gaat graag lende zorgverzekering. Risicoselectie heet principale al onsolidair. Maar in het geval stappen met vrienden en... hij voetbalt. Bij dat: mensen van wie vermoed wordt dat ze van Bas van der Voort, wiens gezondheid het Nederlands amputatie-voetbalelftal. wel eens duur zouden kunnen worden, wor- volgens medici anno 2014 géén bovenge- Hoe menselijk is het dat een jonge man als den liever buiten de deur gehouden. Volgens middeld risico vormt, meer dan dat: het is Bas nog steeds achtervolgd wordt door – informatie van de SP-Tweede Kamerfractie stigmatiserend, vernederend, cynisch. ‘Ik zelfs afgerekend op – die loodzware periode zouden Zilveren Kruis, Avéro en ONVZ zich kan alles doen wat ik wil, maar toch word ik in zijn leven? Is het te verkroppen dat zelfs bediend hebben van directe weigering telkens geconfronteerd met het feit dat ik iemand als hij door zorgverzekeraars botweg van een voormalig kankerpatiënt (zie kader). ziek geweest ben. Ik blijf die ex-kankerpati- wordt gezien als een riskante kostenpost? Bas van der Voort wilde aanvankelijk wel ënt, die kostenpost. Het voelt als levenslang overstappen, maar had het snel gezien. ‘Ik krijgen. Waar is de gelijkwaardigheid? Waar Snel gezien oriënteerde me en kwam er al vlug achter is de solidariteit?’ Bas beweegt zich voort op krukken, omdat dat er voor mij twee opties waren: óf een Hoezeer ons zorgstelsel uit de bocht een prothese met corset voor hem geen belachelijk hoge premie betalen, óf pech ge- gevlogen is, moge blijken uit het feit dat optie is. Ieder half jaar heeft hij nieuwe had. Bovendien zie ik er tegenop om over te zorgverzekeraars nu ook beginnen te klagen krukken nodig. Kosten: 90 euro per jaar. stappen. Al die administratieve rompslomp over het gebrek aan solidariteit. Met zich- Echter, krukken zijn uit het basispakket weer. Weer al die extra vragen beantwoor- zelf, welteverstaan. Want de verzekeraars van de zorgverzekering gehaald en dus is den. Weer uitleggen dat ik niet zielig ben, die niet aan risicoselectie doen, moeten hij voor de vergoeding aangewezen op een dat ik al vijf jaar kankervrij ben, dat de extra vermogen opbouwen en zijn dus qua aanvullende verzekering. En daar begint de artsen zeggen dat ik geen risicofactor ben. concurrentiepositie in het nadeel, jam- ellende. Want verzekeraar PZP, waar Bas Kijk, ik realiseer me dat ik door het feit dat ik merde Menzis-chef Roger van Boxtel (tevens ook een basisverzekering heeft, vergoedt de een been mis zelf in de toekomst meer zorg D66-senator en vurig pleitbezorger van krukken niet. ‘Die aanvullende verzekering nodig zou kunnen hebben. Maar dat geldt marktwerking in de zorg) in september in

TRIBUNE november 2014 23 de Volkskrant. Fraai is dat: risicoselectie als ‘NIET TER ZAKE’ maatregel om het marktaandeel te bescher- De SP-Kamerfractie kaartte eerder dit jaar het toe- Minister Schippers van Volksgezondheid reageerde men, terwijl datzelfde marktaandeel veilig passen van risicoselectie door zorgverzekeraars koeltjes. In reactie op de SP-Kamervragen stelde lijkt omdat overstappen voor de mensen al- aan. Directe aanleiding was het geval van de 21-ja- ze onder meer dat het ‘mij echter te ver voert om lesbehalve aantrekkelijk is. Ten eerste omdat rige Daniël de Rijke, die van kanker genas en er te stellen dat (...) ons zorgstelsel niet solidair is’. De in de regel basisverzekering en aanvullende vervolgens achter kwam dat hij voor een aanvul- basisverzekering is immers voor iedereen toegan- verzekering sowieso bij dezelfde verzekeraar lende zorgverzekering voor gesloten deuren kwam kelijk, redeneerde Schippers, en ‘de aanvullende worden afgesloten. (Waardoor overigens in te staan. Zorgverzekeraar ONVZ noemde hem zelfs verzekering behoort per definitie geheel tot de vrije omgekeerde richting feitelijk risicoselectie ‘een brandend huis’. Onder het motto ‘Daniël had markt’. Ook vond minister Schippers dat de zorg- bij de basisverzekering plaats kan vinden!) kanker; en nu is hij boos’, startte De Rijke een verzekeraar zelf moet weten of iemands ziektege- En ten tweede omdat menigeen bij een online actie, die hem een karrenvracht aan steun schiedenis wordt nagetrokken. ‘Mijn oordeel over aanvullende verzekering elders tegen risico- opleverden. de criteria doet niet terzake’, aldus de minister. selectie aanloopt. Tel daarbij dat de basis- paketten steeds verder uitgekleed worden en je weet dat de zogenaamde vrije zorgmarkt in werkelijkheid pot- en potdicht zit. Tenzij je geld zat hebt, nooit ziek bent geweest en/of verondersteld wordt niet gauw ziek of zorgbehoevend te worden. kies je niet. Je hebt het gewoon nodig.’ zo ver is het nog niet. Ik heb goede hoop dat Wat dat laatste betreft: de creativiteit van Volgens SP-Tweede Kamerlid Renske Leijten het verzet tegen die trend zal groeien. De zorgverzekeraars kent geen grenzen om vindt risicoselectie plaats omdat zorgverze- mensen pikken het nu al niet meer.’ met extreem lage premies mensen te lokken keraars op de keper beschouwd weinig keus van wie ingeschat wordt dat ze minder zorg hebben. ‘Zij hebben destijds van de politiek Manager nodig zullen hebben en dus goedkoop zijn. de opdracht meegekregen om de publieke Bas is actief in de SP-afdeling Oss en staat Zo zijn bijvoorbeeld studenten en hoog- taak die zorg heet privaat en risicodragend er op de kandidatenlijst voor de gemeente- opgeleiden gewild bij verzekeraars en zijn uit te voeren. Dan moet je niet raar opkijken raadsverkiezingen. Daarnaast is hij stagiair er reclamecampagnes die speciaal op die dat zij vervolgens risico’s uit de weg willen bij het Wetenschappelijk Bureau van de SP. doelgroep gericht zijn. Dus naast daten voor gaan. Natuurlijk is het zo dat de ene zorgver- Dreven zijn ervaringen op jonge leeftijd hem hoopopgeleiden zijn er nu ook zorgverze- zekeraar wat socialer is dan de andere. Maar naar het gedachtengoed van de SP? ‘Laat keringen voor hoogopgeleiden. De onder in wezen opereren verzekeraars zoals zij hun ik het zo zeggen: ik heb de praktijk gezien. jongeren veel gehoorde redenering ‘alleen taak hebben gekregen. Het is de politiek die Bijvoorbeeld in het ziekenhuis. Ik zag hoe betalen voor wat je gebruikt’ gaat er wel boter op het hoofd heeft.’ het personeel zich daar uit de naad werkte. in bij de zelfbenoemde elite, of wat daar Ik was 15 jaar toen ik een keer een half uur voor door moet gaan. En dat is extra bitter Ondanks de harde en weinig begripvolle op een verpleegkundige moest wachten om voor Bas van der Voort, want hij is nou juist reacties, en de frustrerende ervaringen te kunnen plassen. Toen werd ik kwaad, student. Het gemak waarmee kennelijk tal aangaande zijn zorgverzekering, beklaagt en niet zo’n beetje ook. Toen de verpleeg- van leeftijdsgenoten hun veronderstelde Bas van der Voort zich niet over zijn lastige ster eindelijk bij me kwam, zei ze: “Ja sorry, gunstige uitgangspositie op de gezondheids- positie. ‘Ik kan het nog betalen. Ik ben er maar we hebben te weinig handen aan het markt in klinkende munt denken te kunnen nog, heb een gelukkig leven. Maar mocht bed.” Daar ben ik toen over gaan nadenken. omzetten, raakt hem. ‘Soms zeggen mensen ik straks samen met mijn vriendin een huis Zo van: hoe kan het dat zowel patiënten als tegen mij: “Ja, maar je hebt toch ook veel willen gaan kopen, dan ontstaat er een pro- verpleegkundigen klagen? Dan moet er toch zorg gebruikt?” Alsof ik ervoor gekozen heb bleem met het afsluiten van een hypotheek ergens iets niet kloppen. Dus nogmaals: ik om destijds ziek te worden. Ik bedoel, het met levensverzekering. Die krijg ik niet, of ik heb de praktijk gezien. En daar ontbreekt kan iedereen overkomen. Ik heb eens in een betaal me scheel. Als ik ouder word, bestaat het aan solidariteit, menselijke waardigheid tv-programma gezeten over dit onderwerp. de kans dat ik last krijg van mijn schouders, en gelijkwaardigheid.’ Daar werd door een JOVD’er de zorg verge- knieën, jicht of artrose. Misschien word ik Gevraagd naar wat hij later wil worden, leken met een pot pindakaas. Zo van: je hebt dan weer zorggrootverbruiker. Hoe het er begint hij te grijnzen. ‘Niet schrikken, hè? in de supermarkt A-merken en B-merken, dan voor mij uitziet? Ik weet het niet. Als de Ik zou wel zorgmanager willen worden. Ik en als je het A-merk kiest, dan betaal je daar huidige trend van steeds meer betalen en weet het: het woord manager klinkt niet fijn ook voor. Heel erg. Zorg is geen product ver- steeds minder vergoed krijgen doorzet, tja, als je het over de zorg hebt. Maar ik zou me krijgbaar in diverse kwaliteitsniveaus. Zorg dan kan de toekomst moeilijk worden. Maar graag met zorgbeleid willen bezig houden. Bijvoorbeeld in het kader van ontwikke- lingshulp, of voor KWF Kankerbestrijding, of het Rode Kruis. Er zullen altijd mensen zijn die op de een of andere manier zorg nodig hebben. Ik zou graag willen meehelpen om daarvoor oplossingen te bedenken. Of ik een Hypocriet: D’66-er Rogier idealist ben? Geen idee. Ik ben er gewoon van Boxtel jammert over van overtuigd dat het mogelijk is.’ • tekst Rob Janssen gebrek aan solidariteit foto Inge Hondebrink ©

24 TRIBUNE november 2014 niet kúnnen betalen? En vervolgens de incasso- en afsluitkosten ook niet. Is er dan nog een haar op hun hoofd die denkt aan het anticiperen op de fikse aansluitkosten die voldaan moeten worden als water uit de kraan (financieel) ooit weer binnen bereik zou kunnen komen?

Laag inkomen In Kerkrade is de werkloosheid hoog (boven de 15 procent) en het gemiddeld gezinsinko- men laag; bijna het laagste van heel Neder- land. Buurgemeente Heerlen scoort op die terreinen ook niet hoog. In die stad vonden vorig jaar niet minder dan 133 waterafslui- tingen plaats. Reden genoeg voor Heerlens SP-wethouder Peter van Zutphen om bij WML (waarvan gemeentes en provincie aandeelhouder zijn) aan te dringen op een ARMOEDE IN NEDERLAND ander afsluitbeleid. ‘In 2012 is de Regeling afsluitbeleid kleinverbruikers van kracht, die behelst dat drinkwaterbedrijven een DE WATERDRAGERS procedure (onder andere het sturen van be- talingsherinneringen –red.) moeten volgen en daarna mogen overgaan tot afsluiting. VAN KERKRADE Dat lijkt heel redelijk. Maar wat als je te maken hebt met mensen die bijvoorbeeld een verstandelijke beperking of psychische Het klinkt als een open deur: water is een mensenrecht en problemen hebben? Zo was er in Heerlen een primaire levensbehoefte. Maar anno 2014 is drinkwater een man die in de problemen kwam, omdat hij dacht dat hij de rekeningen altijd betaald in Nederland niet zo vanzelfsprekend meer. In een groeiend had. Maar hij verwarde het met de water- aantal huishoudens wordt met jerrycans gesjouwd. schapsbelasting. Ook zijn er mensen die niet eens meer hun post openmaken. En wat te denken van gezinnen die gewoon niet JE ZIET ZE NIET, maar ze zijn er wel. Mensen me sinds die tijd aan het behelpen met meer kunnen betalen, omdat ze zwaar in die met jerrycans en flessen naar buren, flessen en kanisters.’ de schulden zitten? Laat duidelijk zijn: de familie of vrienden gaan om water te halen. waterrekening moet betaald worden. Maar Misschien doen ze het wel ’s nachts, of ‘Vandaag afgesloten van water. Wij bij veel mensen zit de watermaatschappij in ’s morgens in alle vroegte. In het Limburgse zitten met een kindje van tien jaar dat hetzelfde rijtje schuldeisers als bijvoorbeeld Kerkrade komen ruim zeventig gezinnen zo naar school moet.’ Zalando en Telfort. Waterbedrijven zouden aan hun water. Omdat bij hen het water is in dat rijtje een voorrangspositie moeten afgesloten door de Waterleidingmaatschap- Ernst Peters: ‘Schrijnende verhalen krij- krijgen en ik vind echt dat daar een taak pij Limburg (WML). Ze praten er liever niet gen we te horen. Hoe kun je menswaardig voor de landelijke politiek ligt. Want het gaat over, schamen zich, voelen zich vernederd. leven zonder water? Zonder drinkwater landelijk om vele duizenden mensen van ‘Daarnaast zijn velen niet eens bereikbaar, uit de kraan, zonder het toilet te kunnen wie gezondheid en hygiëne ernstig gevaar omdat ze geen telefoon of e-mail meer heb- doorspoelen, zonder je te kunnen douchen, lopen.’ ben’, zegt Ernst Peters, SP-afdelingsvoorzit- zonder de was te kunnen doen?’ En dan is ter in Kerkrade. De afdeling plaatste onlangs er het totale sociale isolement. ‘Dat deze De gemeente Heerlen heeft aangekondigd een oproep om zich bij de partij te melden, mensen aangeven absoluut geen persoonlijk het afsluitbeleid van WML ter discussie te als het water was afgesloten. Tal van mensen contact te willen, vind ik ook schrijnend’, gaan stellen tijdens de aandeelhoudersver- meldden zich. Een paar reacties. zegt Peters. De SP-fractie in de gemeente- gadering. De gemeente Kerkrade heeft al raad trok aan de bel, maar de verantwoorde- laten weten daar weinig voor te voelen... ‘Ik zit al bijna vijf maanden zonder water lijk wethouder wees in eerste instantie enkel en ze willen me niet meer aansluiten. op het feit dat WML volgens de procedure Oh ja: de WML-directeur kreeg over 2013 Dit terwijl ik bij de Kredietbank ben voor werkt. Met andere woorden: de waterlei- een salaris van ruim 160.000 euro. • budgethulp en schuldhulpverlening heb.’ dingmaatschappij stuurt altijd eerst een aanmaning. Punt. ‘Mijn water is sinds vorig jaar november Klinkt als: eigen schuld, dikke bult. Maar afgesloten. Een betalingsregeling wilden wat koop je daarvoor, vraagt de SP Kerkrade tekst Rob Janssen ze (WML -red.) niet treffen. Dus ik ben zich af, als mensen de rekening gewoon foto Till Achinger /sxc.hu CC

TRIBUNE november 2014 25 ‘Tot 650 euro per jaar minder voor Rotterdamse minima’

‘AMSTERDAM BESTRIJDT DE ARMOEDE, ROTTERDAM DE ARMEN’

Amsterdam en Rotterdam. De verschillen zijn haast spreek- woordelijk. Kletsmeiers versus ‘niet lullen maar poetsen’. Ook de lokale politiek verschilt flink. In Amsterdam wordt de komende vier jaar meer geld uitgetrokken voor armoe- debestrijding, in Rotterdam juist veel minder. Amsterdam heeft een college mét de SP, Rotterdam zonder.

Leo de Kleijn en Daniël Peters.

Daniël Peters is fractievoorzitter voor de SP dammers leeft onder de armoedegrens. Dat ding is verhoogd met 20 miljoen. Met dit in de Amsterdamse gemeenteraad. Leo de zijn ongelooflijk veel mensen die moeite geld zorgen we ervoor dat meer mensen Kleijn is SP-fractievoorzitter in de gemeente- hebben om rond te komen. In veel gevallen aanspraak kunnen maken op voorzieningen raad van Rotterdam. Twee grote steden met hebben mensen hun baan verloren, ze voor minima.’ veel grote verschillen, maar ook overeen- kunnen geen ander werk vinden en raken zo De Kleijn: ‘Bij ons wordt er juist 13 miljoen komsten. Zo is het bestrijden van armoede in de problemen.’ bezuinigd op de bestaande regelingen. En ik een speerpunt voor de SP in beide steden. ben bang dat dit bedrag nog flink toeneemt.’ ››En in Rotterdam? ››Nu de SP in Amsterdam in het college zit, De Kleijn: ‘Hierin lijken Amsterdam en ››Waar komt dit verschil vandaan? Is de moeten we Rotterdammers zeker aan­raden Rotterdam helaas veel op elkaar. In Rotter- hoofdstad rijker dan de havenstad? naar Amsterdam te verhuizen? dam groeit een kwart van alle kinderen op De Kleijn: ‘Nee, dat denk ik niet. Het Rot- Peters: ‘Ha, ik denk dat de meeste Rotter- in armoede. Zo’n groot deel van onze stad. terdamse college van D66, CDA en Leefbaar dammers daar geen trek in hebben!’ Dat is onacceptabel voor iedereen met een Rotterdam heeft niet een financiële afwe- De Kleijn, lachend: ‘Amsterdam kan dan wel sociaal hart.’ ging gemaakt, maar een ideologische. Deze een mooi college hebben, maar daar houdt partijen geloven dat ze werken meer lonend het ook echt wel bij op.’ ››Wat wordt er in jullie stad ondernomen kunnen maken door het mensen die toch al om de armoede aan te pakken? bijna niets hebben nóg moeilijker te maken. ››De krantenkoppen toonden laatst dat Peters: ‘Wij hebben ons bij de college- Ze hebben het over een ‘financiële prikkel’ de SP in Amsterdam veel geld in de onderhandelingen hardgemaakt voor meer om mensen aan het werk te krijgen. Alsof bestrijding van armoede stopt. Is dat geld voor armoedebestrijding. Dat is gelukt. deze mensen anders niet willen werken! Als zo hard nodig? We zitten nu in het college met de VVD en ze de afstand tussen werklozen en werken- Peters: ‘Ja, absoluut. Een op de vijf Amster- D66 en het budget voor armoedebestrij- den daadwerkelijk groter willen maken,

26 TRIBUNE november 2014 ‘Aanvullende ziektekosten­ verzekering gratis voor arme Amsterdammers’

minimum. Dat betekent dat veel meer men- de keuzes die in Den Haag worden gemaakt. sen aanspraak kunnen maken op voorzie- Denk aan de decentralisaties van de zorg en ningen zoals de stadspas, voor korting op de grote bezuinigingen die daarmee gepaard het openbaar vervoer en een bijdrage aan gaan.’ de contributie voor sportverenigingen. Ook De Kleijn: ‘Of de verhuurdersheffing, krijgen arme Amsterdammers een identi- waardoor woningcorporaties extra belas- teitskaart vergoed en recht op een gratis ting moeten betalen aan de overheid. Die is aanvullende ziektekostenverzekering. Van een-op-een doorgerekend in de huurprijzen. de 20 miljoen gaat een derde rechtstreeks Mensen moeten ieder jaar meer huur beta- naar zesenhalfduizend kinderen die in len en een hoger eigen risico voor de zorg. armoede opgroeien. Want het is toch absurd Als boven op al deze kosten een college ook dat duizenden Amsterdamse kinderen in nog eens de verkeerde keuzes maakt, dan armoede opgroeien, terwijl we in zo’n rijke weten mensen zich geen raad meer.’ stad leven?!’ Peters: ‘De groep mensen die geen uitweg uit de armoede meer ziet groeit hard. Daarom ››En wat doen de bezuinigingen met de moeten we gezamenlijk een vuist maken Rotterdammers? richting het Haagse afbraakbeleid. Laten De Kleijn: ‘De bezuinigingen van dit college we gezamenlijk strijden voor goede zorg, komen in een tijd dat veel van mijn stadsge- toegankelijk onderwijs en banen, zodat noten het al heel moeilijk hebben. Beta- veel minder mensen in de armoede terecht Leo de Kleijn en Daniël Peters. lingsachterstanden en huisuitzettingen zijn komen.’ aan de orde van de dag. Dat komt voor een groot deel door keuzes die in Den Haag zijn ››Heren, willen jullie elkaar nog iets kunnen ze er beter voor zorgen dat mensen gemaakt, denk aan de huurverhogingen en meegeven? die werken meer geld overhouden.’ de hoge zorgkosten. Maar als er dan extra Peters: ‘Ik weet hoe moeilijk het kan zijn om Peters: ‘Ik geloof ook niet dat Amsterdam geld vanuit het rijk komt om iets aan de vanuit de oppositie verandering teweeg te rijker is. Wij moeten ook keuzes maken. armoede in de stad te doen, dan kiest ons brengen. Maar houd moed en zet door. Met De vraag is alleen hoe je de pijn verdeelt. college ervoor om dat geld op de grote hoop scherpe oppositie en goede acties op straat Het Amsterdamse college bezuinigt op de te gooien. Dat komt niet eens terecht bij de kan je een hoop voor elkaar krijgen!’ inhuur van externen in de gemeente. Dat mensen die het zo hard nodig hebben. Nu De Kleijn: ‘Dat zullen we zeker doen in doen wij liever dan kinderen een warme worden er miljoenen bezuinigd op onder Rotterdam. Er komt de komende tijd nog maaltijd ontnemen. We spelen ook geld vrij ­andere de afvalstoffenheffing. Dat betekent ­zoveel ellende vanuit het rijk naar de door de gemeente efficiënter te laten wer- dat 60.000 huishoudens 170 euro per jaar gemeenten, daar moet de SP wel mee ken, slimmer in te kopen en kritisch naar meer aan lasten gaan betalen. Daarnaast dealen, ook in Amsterdam. Dus Daniël, de 460 miljoen aan subsidie te kijken.’ verliezen duizenden gezinnen hun lang- verzet je tegen de ellende uit Den Haag. Blijf De Kleijn: ‘In Amsterdam bestrijden ze de durigheidstoeslag. Bij elkaar kan dit een je inspannen om de tweedeling in jouw stad armoede. In Rotterdam bestrijden ze de achteruitgang van zo’n 650 euro per jaar be- te verkleinen, blijf actievoeren. En noteer je armen. Dat is het verschil.’ tekenen. Als je van een minimuminkomen vast wat tips voor ons? Over vier jaar is het moet rondkomen dan is dat een gigantisch onze beurt!’ • ››Even terug naar de cijfers: wat betekent bedrag.’ die 20 miljoen extra voor de Amsterdam- ›› tekst Lieke Smits mers? ››Dus de situaties in de twee steden foto’s Diederik Olders en Sander van Oorspronk Peters: ‘We verruimen de inkomensgrens verschillen flink. Zijn er ook overeen­ van de minima-regelingen van 110 procent komsten? naar 120 procent van het wettelijk sociaal Peters: ‘Beide steden hebben te kampen met

TRIBUNE november 2014 27 LINKSVOOR ‘GEEF GEWOON ALLE DRUGS VRIJ’

Erik Claus (45) uit Nijme- ››Waarom ben je lid van de SP? minder ervaringsdeskundigheid. Dat botst. gen is pionier op het gebied ‘Omdat ik voor eerlijker verdeling van de Dan ontstaat er bijvoorbeeld een negen- rijkdom ben. Tweeënhalf miljoen mensen tot-vijf-werkcultuur. Maar daklozen en van ­dagbestedingsprojecten leven onder de armoedegrens. Veel gezin- verslaafden houden zich niet aan de klok. voor dak- en thuislozen. Hij nen kampen met schulden. Niemand weet Die moeten ook op andere tijden en zonder richtte de Stichting Dagloon precies hoeveel daklozen er zijn. Ik schat afspraak ergens aan kunnen kloppen.’ honderdduizend en dan tel ik de mensen ­Nijmegen en de Hilversumse die hier illegaal verblijven nog niet eens ››Zijn alle daklozen verslaafd? fietsenwinkel De Weesfiets op. mee. Hun situatie is helemaal schrijnend. ‘Nee, ongeveer de helft is verslaafd aan Ook geeft hij beleidsadviezen En dat in een rijk land als Nederland.’ alcohol of drugs. Het grootste probleem met drugsverslaafden is dat ze steeds op en gastcolleges over dakloos- ››Over je eigen dakloosheid schreef je pad moeten om aan geld en dope te komen. heid. Als ervaringsdeskundige, het boek Onder de brug vond ik mezelf! Als ze hun dagelijkse portie krijgen, kan je want hij leefde ooit zelf op Waarom? afspraken met ze maken. Alle drugs zouden ‘Ik heb het eigenlijk geschreven voor mijn gelegaliseerd moeten worden. Verbieden straat. Nu woont hij samen en kinderen. Maar het is ook nuttig voor helpt niet, kijk hoeveel mensen drugs is hij de trotse vader van twee ­hulpverleners en beleidsmakers.’ ­gebruiken in het uitgaansleven. Jaarlijks zoons. worden honderdduizenden kilo’s coke in ››Wat kunnen die ervan opsteken? beslag genomen. Die politie-inzet kunnen ‘Veel instellingen waar daklozen mee te we beter gebruiken. Verkoop het gewoon. maken hebben – verslavingszorg, GGZ, Dan heb je extra belastinginkomsten om de maatschappelijke instellingen – zijn groot kwaliteit, voorlichting en zorg te verbeteren en log. Er werken te weinig mensen die en valt de criminaliteit aan de aanbodzijde weten wat het is om uit de vuilnisbak te weg.’ • tekst DanielDaniël de Jongh moeten eten en met min twintig buiten te foto Karen Veldkamp slapen. Hoe hoger in de organisatie, hoe

28 TRIBUNE november 2014 ‘HEREN MET GROOTHEIDSWAAN’

houders dus in feite de vrije hand hebben, een Raad voor de Media op die zorgt voor zonder journalistieke controle op hun een onafhankelijke verdeling van het over- beleid. Dat vind ik een gevaarlijke situatie. heidsgeld, zoals dat bij cultuur al gebrui- Burgerjournalistiek en nieuwsberichtjes kelijk is. En kijk naar de publieke omroep, overtypen is niet voldoende, het gaat om die veel overheidsgeld krijgt. Je kunt de achtergrondartikelen. Zoals het fantastische actualiteitenprogramma’s geen doorgeefluik artikel van twee journalisten van De Lim- van de regering noemen, al moet je altijd burger afgelopen maand, over giftige verf bij op je hoede zijn. Als er initiatieven uit de Defensie. Zij hebben op basis van gedegen journalistiek zelf komen, zoals Blendle en onderzoek schokkende feiten onthuld. Dat De Correspondent, juich ik dat toe. Maar kost een paar duiten, maar voor mij staat als als dat onvoldoende is, moeten we ook een paal boven water dat regionale nieuws- openstaan voor een publiek gefinancierd voorziening en kritische journalistiek van Mediafonds. Het gaat uiteindelijk om een

foto Bas Stoffelsen groot belang zijn voor een bloeiende demo- levendige democratie en voldoende controle cratie. Daar zullen we als maatschappij wat op de macht.’ • JASPER LEEST voor moeten doen. De vraag is dus vooral: hoe nu verder?’ tekst Jola van Dijk WIE Jasper van Dijk (1971) SP-Tweede Kamerlid, woordvoerder onderwijs, cultuur, media en ››Wat stel je voor? Van de Geijn heeft zijn defensie boek onder meer voor beleidsmakers geschreven en noemt zelf suggesties, LEEST Kranten, ego’s, kapitaal: de neergang van zoals samenwerking met andere media en de regionale pers. Louis van de Geijn, uitg. Atlas financiële steun van de overheid. ‘Beste Louis van de Geijn, ik pak de hand- schoen op. Vorig jaar heb ik de staatsse- cretaris al gevraagd om een pilot met een Regionaal Mediacentrum om te kijken of regionale televisie, radio en kranten met be- ››Wat heb je gelezen? hulp van de overheid hun krachten kunnen ‘Een boek van de vicevoorzitter van de bundelen. Daar was toen geen steun voor, Nederlandse Vereniging van Journalisten. maar ik denk dat de steun ervoor zal toene- Over het machtsspel en de miljoenendans men naarmate de verschraling doorzet. Een rondom de regionale kranten van zijn voor- ander punt betreft het grote aantal voorlich- malige werkgever Wegener. Van de Geijn ters van overheden en bedrijven, met steeds vertelt in geuren en kleuren hoe de regionale meer invloed op de nieuwsvoorziening. Zij kranten sinds 2005 steeds in andere handen zijn per definitie niet onafhankelijk, met terechtkwamen. Over de onzekerheid van hun sturende persberichten. Wat mij betreft journalisten die speelbal werden van een halveren we het budget voor voorlichting bij paar heren met grootheidswaan. Hoe een overheden en gaat dat geld naar de journa- Engelse investeerder, te midden van de crisis listiek. Samen met Ronald van Raak probeer die de kranten enorm trof in hun adverten- ik dit op rijksniveau voor elkaar te krijgen, tie-inkomsten, even in heel Europa kwam en in Amsterdam is dit ook al opgepakt door vertellen hoe de regionale pers ingericht zou de lokale SP-fractie. Daar staan maar liefst moeten worden. Hoe alle plannen telkens 58 gemeentelijke perswoordvoerders tegen- neerkwamen op een kaalslag van jewelste, over een stuk of vijf journalisten.’ met veel ontslagen en verschraling van de nieuwsvoorziening.’ ››Overheidsgeld voor de pers? Wiens brood men eet, diens woord met spreekt? ››Verschraling van de nieuwsvoorziening? ‘Dat moet je voorkomen, door voldoende ‘Er zijn inmiddels gemeentes waar geen buffers in te bouwen die een vrije en kriti- journalist meer te vinden is. Waar wet- sche pers garanderen. Richt bijvoorbeeld

TRIBUNE november 2014 29 DOORLOPENDE MACHTIGING bekend bijderedactie Naam enadres patiënten geldt. de Grondwet ookvoor psychiatrische tie haast vergeten dat artikel 1van soon. Je zou bijzoveel negatieve discrimina- mens vaak eengevaarlijk gestoorde per- media. Enookinfilmsisde verstoorde vooral degevaarlijke gevallen halende maar heelzelden gevaarlijke mensen.Maar medemensen vooral kwetsbare mensenen autoriteiten. Toch zijnveel psychiatrische (verdachte mensen)doorte geven aande vraagd verdachte gedragingen van patiënten op grond van enkel ditdaderprofiel ge- psychische problemen. Hulpverleners wordt in depsychiatrie. Daderprofiel: iemandmet dader (m/v).Waar vindjezo iemand?Juist, moord over enduszoekt meneengestoorde sfeer geëlimineerd. Erbleefeengestoorde motieven uitderelationele enpolitieke bizarre moord. Hetonderzoeksteam heeft lang iseronderzoek gedaan naardeze ­gepleegd opex-minister Borst. Maanden- maakt mijverdacht. Eriseenmoord Ik beneenpsychiatrisch patiënt endat ALIVE OR DEAD WANTED: BON OM LID TE WORDEN

naam : Socialistische Partij (SP) adres : Snouckaertlaan 70 postcode : 3811 MB woonplaats: Amersfoort land : Nederland incassant ID: NL86ZZZ403462460000 kenmerk machtiging (in te vullen door SP): reden betaling : betaling contributie

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan de SP om doorlopende incasso-opdrachten te sturen naar uw bank om een bedrag van uw rekening af te schrijven wegens contributie en aan uw bank om doorlopend de buurtvan Slochteren. aanbieding, opeenaardig stukje moeras in nog gelooft, hebiknogeenbungalow inde we veel beter af,nietwaar? Voor wiedat nu onhandig. Leve deprivatisering, nouzijn in- enuitchecken. Hetsysteem iste duuren naar Emmenwil,moetminstens zes keer Volkskrant. Wie metdetrein van Venlo ‘OV-chipkaart maakthorendol’, kopt de OV-CHIPKAART vanoost.nl waar eenverhaal opstaat dat mailden mijeenlinknaarwww.geheugen- navraag gedaan bijhetStadsarchief. Zij in Amsterdam-Oost ging.Ikhebhierover dierenkliniek voor minderdraagkrachtigen mijn moedervroeger metdetram naareen mijn moederhuisvrouw. Ikweet zeker dat vijftig en zestig. Mijn vader was timmerman, ben opgegroeid inAmsterdam, indejaren hanteert voor minderdraagkrachtigen. Ik zou zijndie,structureel, socialetarieven Beest deeerste dierenkliniek inNederland In deTribunevan september lasikdat Beter BEEST BETER Johan Nijzink,Nijverdal een bedrag van uw rekening af te schrijven overeenkomstig de opdracht van de SP. Als u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen 8 weken na afschrijving contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden.

Ja, ik word lid van de SP. Ik ontvang een welkomstgeschenk en bovendien krijg ik elke maand het nieuws- en opinieblad De Tribune in de bus. Ik kies voor de volgende kwartaalbijdrage: o € 5,00 (minimum) o € 7,50 o € 10,00 o € 12,50 o € 15,00 anders: €

naam : roepnaam : voorletters: m/v

adres + huisnr : postcode : woonplaats: 3811 MBAmersfoort Snouckaertlaan 70 Redactie Tribune of stuureenbriefnaar [email protected] Emy vanWechem, Alkmaar land : geboortedatum: Beter Beest isdusnietdeállereerste. ­operatiezaal endeze spreekkamer.’ We hebben hiereen eigenapotheek, een gratis oftegen kleinevergoeding verstrekt. De meeste geneesmiddelen worden danook mensen, diegeen dierenarts kunnenbetalen. Linnaeusstraat. Dekliniek isuitsluitendvoor Polderweg 36, achter degasfabriek bijde dieren. Wij zijngevestigd teAmsterdam, het Asyl, bewaarplaats voor noodlijdende onze ­ het volgende: ‘Ditishetspreekuur van heet: jopiebijdedierenarts. Daarin staat

email : polikliniek voor onvermogenden van telefoon : mobiel: IBAN (rekeningnr.) : bank Indentificatie (BIC)*: * geen verplicht veld bij Nederlands IBAN (rekeningnr) plaats en datum : Tribune november2014

handtekening :

o Ik wil ook graag lid worden van ROOD (jong in de SP, tot 28 jaar) en sta één van mijn kwartaalbijdragen af aan ROOD.

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: SP - Ledenadministratie, Antwoordnummer 407, 3800 VB Amersfoort. U kunt deze machtiging stopzetten met een telefoontje of een e-mail aan de SP: (088) 243 55 40, [email protected] puzzel

CRYPTOGRAM 1 2

Horizontaal 3 4 3 Luchtig speelgoed voor piloot. (7) 6 Huis voor rondtrekkend 5 automobilist. (9) 9 Helemaal hip vanwege deelname aan balspel. 6 (2,4,7 en 13) 11 Onder het openbaar vervoer, toen het achteruit 7 8 ging. (3) 13 Uw reden om er te zijn is in de wet vastgelegd. (13) 14 Huisdier is helemaal in de war in het heldendicht. (4) 15 Verleid 9 10 je haar? (3,2 en 5) 16 Afstandsmaat bepaalt het gewicht. (9) 17 11 12 Golfbeweging zorgt voor opschudding. (7) 13

Verticaal 14 1 Cruciaal: “Wilt u Coburger, Parma of Serrano?” (2,8) 2 Goede 15 samenhang binnen de divisie. (12) 4 Een rechtstreeks vliegtuig is 16 een nuttig apparaat om af te vallen. (10) 5 Zwarte schaap onder de geiten. (8) 7 Afvalhoop met venijnig karakter. (7) 8 Deze jongen is de bad guy. (7,3 en 10) 10 Topkwaliteit vacht. (8) 11 De bitse 17 inborst van de egel. (8) 12 Is gespannen door het schieten. (4)

MENGLETTERS t t e l e p e l Plaats de in het bovenste deel van het diagram staande, door elkaar . gehusselde letters zó in het onderste deel dat een citaat ontstaat, m a i k e e n toegeschreven aan de schrijfster Jane Austen. De gegeven letters ‘vallen’ e t a k n t k e k steeds recht naar beneden (in dezelfde kolom). Ook ieder leesteken dient u in een apart vakje te plaatsen. Een aantal hulpletters is reeds geplaatst. g s s i a i e d ij w a p o h V t l n a a r e s Henry en Lucas, © FLW 2014 © FLW Henry en Lucas, p w

ij n .

OPLOSSINGEN NOVEMBER 2014 NUMMERPLAATJE

CRYPTOGRAM Meer puzzelplezier? Om de fout goed te maken omdat het er vorige maand niet bij stond, hier nog de aanwijzingen van het nummerplaatje: Horizontaal 2) Galop 6) Rangschikken 10) Alfa 11) Medehandelaar 12) Aas 14) • Mooie rode website, sinds … • Hier is de SP! (in vier schijfjes) Aantrekkingskracht 15) Drive 16) Traanbeen 17) Dieetregels. • Extra dimensie voor flatscreens. • WHO werd geboren op 7 april dat • Vijfde priemgetal. jaar? Verticaal • Titaan. • ‘Ripley’s jaren in diepe slaap van 1) Concentratie 3) Afgehandeld 4) Raddraaier 5) Videokaart 7) Kraaiennest • Bellen naar Tokelau. Alien naar meervoud. 8) Narigheden 9) Afhaken 12) Alarm 13) Soho. • Zo ongeveer. • Lekker liggen in electrische • Tien binair. driewieler van Sinclair. • Aantal nationale kiesdistricten. • ‘Enola Gay’. • Woo Hoo Kill Bill. • A Zed & … • Buckminsterfullerene.

De winnaar van september is Hans de Jong uit Zierikzee Stuur uw oplossing van een puzzel naar keuze vóór 25 november 2014 naar de puzzelredactie van de Tribune; Snouckaertlaan 70, 3811 MB Amersfoort of [email protected] Onder de inzenders van een goede oplossing wordt een gesigneerd boek verloot uit de SP-boekenstal.

TRIBUNE november 2014 31 32 TRIBUNE november 2014