Yıl 1 / No:4 15 / 06 / 2015 EKONOMİ VEFİNANSMAN DERGİSİ Akimov Forbesdergisi içinbiristisnayaptı. Basın toplantıları, brifingleri ve mülakatları sevmeyen Andrey Akimovkalabalıketkinliklerden kaçınıyor. 61 yaşındakiGazprombank YönetimKuruluBaşkanı bankacı “Andrey Akimov” gizleriçindeki S.20 önlenemez yükselişi” “Bir destinasyonun THY RusyaOfisi S.16
editorden... içindekiler
RUSYA 7 Haziran’da Almanya’nın Krün kasabası G7 toplantısına ev sahipliği yaptı. Toplantının adından da anlaşılacağı gibi, ‘zen- ginler kulübü’ Rusya’nın katılmamasıyla gerçekleşti. Toplantıda, s.5 Rusya ile ilgili konular da dahil olmak üzere bir çok konu ele alındı. Zirveden birkaç gün sonra Amerikan medyası, ABD ve AB ülkelerin Rusya Federasyonu’na karşı finans, enerji ve savunma EKONOMİ alanında yaptırım listesini genişleme seçeneği dahil olmak üzere
ek yaptırımların hazırlanmasını tamamlaya yakın olduklarını rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 s.12 Euro hesabı / makale açıkladı. Ama bu haber, Rusya’da sıradan vatandaşları pek de rahatsız ettiği gibi gözükmüyor. Hatta bu haberi kimse dikkata 3 bile almadı. Yaptırımlar mı? Peki öyle olsun, bunda korkulacak ne var ki.
İŞ DÜNYASI Aslında, birçok Rus vatandaşın Batılı yaptırımlarla ilgili gö- rüşlerini İngiliz BBC televizyon kanalına röportaj veren Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanı Alexei Ulyukayev dile getridi. s.16 Mefail Demirbas /söyleşi Bakan, Rusya’nın mevcut izolasyonundan gelecekte olumlu etki olacağını anlatırken çok metaforik anlatımla şunları söyledi “Sinekleri zehirlemeye çalıştığınız zaman önce onlar için bu çok İŞ DÜNYASI ciddi bir durum. Ama sonra onlar zehirlenmiş bir atmosferde bile hayatta uyum sağlıyorlar. Yani bu yaptırımların bir kısa s.20 vadeli sonuçları olduğu gibi uzun vadeli sonuçları da vardır. Ve Andrey Akimov /makale uzun vadeli sonuçları Rusya ekonomisinin faydasınadır”.. Görünen o ki Rusya artık “yaptırımlar” sözcüğünden hiç de korkmuyor... İŞ DÜNYASI Faridun Usmonov s.17 Dedeman Rusya Açıldı
rusyadabugün dergisi yayıncılık tarafından 15 günde bir yayınlananmaktadır. Sahibi: “OOO amedia" adına Abdurrahman Baytaş / Genel Yayın Yönetmeni: Faridun Usmonov Yazı İşleri: Erdoğan Kahya, Cafer Sadık, Darya Ozgür, Alina Çelnokova / Görsel Tasarım: Cemal Tahir Uygulama: Janna Zaharova / IT ve Web Tasarım: Bilal Yılmaz Adres: Moskova: 115172, Rusya Moskova, Ul. Gonçarnaya No: 38 Tel: +7 499 347 51 53 / +7 925 741 49 36 Antalya: 07160 Türkiye, Antalya, Şirinyalı Mah. 1516 Sok. No:2 Kat.1 D 3Muratpaşa Tel: +90 (242) 324 18 86 Baskı: Forte Print Danışma Kurulu: Naki Karaaslan (RTİB Başkanı) / A.Galip Savaşır (DTİK Avrasya Bölge Komitesi Başkanı) / Bahattin Yücel (Turizm Eski Bakanı) / A.Ihsan Akıskalıoğlu ( DTİK Avrasya Bölge Komitesi Uyesi) / Raşit Batalov (Eski RF Türkiye Ticaret Müşaviri) Abdurrahim Güzel (Digi Türk Asya - Gastroinox) / Cem Tezelman (Mali Müşavir) / Bozkurt Kaplangı (Finansal Yonetici) Natalya Ulçenko (Ekonomist Moskova Şarkiyat Enstitüsü)
Yayın Kurulu: Ufuk Saka (Yayıncı - Yazar) / Faridun Usmonov (Gazeteci) / Nerdun Hacıoğlu (Gazeteci) Barış Mutlu (Gazeteci) Hüseyin Telek (Mali Müşavir) / Bülent Yalın (Mali Müşavir) 2002’den 2015’e Rusya ile Türkiye arasındaki ilk ve en etkili medya projesi
Moskova: 115172, Rusya, Ulitsa Gonçarnaya No:38 Tel: +7 499 347 5153 Antalya: 07160, Şirinyalı Mah. 1516 Sok. No:2 Kat.1 D3 Muratpaşa Tel: +90 (242) 324 18 86 RUSYA basınından
Rusya’da yeni otomobil ve ticari araç (LCV) satışları düştü... Rusya’da yeni otomobil ve hafif Ocak-Nisan 2015 yılında 516,135 ticari araç (LCV) satışları Nisan bin araba satıldı’ diye yazıldı. Av- ayında yüzde 41,5 oranında düşüp rupa İşletmeler Birliği Otomobil
132,456 bine ulaştı. Üreticileri Komitesi Başkanı Yorg rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 Avrupa İşletmeler Birliği (AEB) Şrayber ‘satışları 132 bin araba Otomobil Üreticileri Komitesinin olan piyasa, Nisan ayında Avrupa 5 açıklamasında Rusya’da yeni oto- İşletmeler Birliği’nin istatistikle- mobil ve LCV satışlarının Nisan rinin on yıllık tarihinde en düşük ayında yüzde 41,5 oranında düşüp seviyeye ulaştı. 2009 yılında bu 132,456 bin arabaya ulaştığı belir- ay sonuçların biraz daha iyi olma- ŞİÖ ve BRİCS ülkelerinin tildi. Açıklamada ‘Nisan 2015 yı- sına (satılmış olan 136 bin araba) lında satışlarda düşüş yüzde 41,5 karşın satışlar aynı derecede dü- fuarcılık şirketleri Moskova’da olup 132,456 bin arabaya ulaştı şüktü. Durumun 2009 yılı krizine yani Nisan 2014 yılına kıyasla benzemesi, vahameti gösteriyor’ bir araya geldi. ifadesini kullandı. 94,070 bin araba daha az satıldı. ŞİÖ Şangay İşbirliği Örgütü) ların kurulmasından, periyodik ve BRİCS ülkelerinin fuarcılık danışmaların yapılmasından ve şirketleri Moskova’da Expocent- ŞİÖ ve BRİCS’e üye ülkelerinin re’de bir araya geldi fuarcılık şirketleri arasında bilgi Moskova’nın ‘Expocentre’ Mer- teatisinin sağlanmasından yana kez Fuar Merkezinde düzenlelen olduklarını açıkladılar. ŞİÖ ve BRİCS’e üye ülkelerinin Rusya, Afganistan, Beyaz Rus- fuarcılık şirketlerinin ilk konfe- ya, Brezilya, Hindistan, İran, ransına katılanlar, fuarcılık faali- Kazakistan, Çin, Moğolistan, yetinin ŞİÖ ve BRİCS çerçevesin- Pakistan, Tacikistan, Türkiye, de ticari ve ekonomik politikanın Özbekistan, Sri Lanka ve Güney ve uluslararası işbirliğinin gelişti- Afrika’nın fuarcılık şirketlerinin rilmesinin etkili aleti haline gel- temsilcileri konferansa katıldılar. mesi gerektiğini düşünüyorlar. Rusya Federasyonu Ticaret Mısır, AEB’gine serbest ticaret ‘Expocentre’ limited şirketinin Odası Başkan Yardımcısı Vladi- basın bülteninde ‘ŞİÖ ve BRİCS mir Straşko, Rusya Federasyonu bölgesinin oluşturulması çerçevesinde fuarcılık faaliyeti- Ticaret Odası Sergi ve Fuar Faa- nin entegrasyonu konferansta ele liyetleri, Üreticiler ve İhracatçılar teklifinde bulundu. alındı. Komitesi Başkanı ve ‘Exspocent- Rusya Federasyonu Sanayi ve kopyasını aldığını bildirdi. ŞİÖ ve BRİCS’e üye ülkelerinin re’ Limited Şirketi Genel Müdürü Ticaret Bakanı Denis Manturov, ‘Rusya-24’ kanalında konuşan fuarcılık şirketlerinin faaliyetle- Sergey Bednov, Rusya Sergi ve Mısır’ın Avrasya Ekonomik Bir- Manturov ‘Mısır’ın isteği üzerine rini koordine etmek için ŞİÖ ve Fuar Birliği Başkanı ve Küre- liği ile serbest ticaret bölgesinin resmi başvuru geldi, incelemek ve BRİCS iş çevreleri çerçevesinde sel Fuar Endüstrisi Birliği (UFİ) oluşturulması teklifinde bulun- ilgili destek vermek için bugün fuarcılık danışmanlık orfanlarını Genel Müdür Yardımcısı Sergey duğunu, incelemek ve yardımcı kopyasını aldık, buna ilgi gösteri- kurma teklifi yapıldı’ diye yazı- Alekseev konferansta Rusya’yı olmak için Rusya’nın belgenin yoruz’ dedi. lıyor. Katılımcılar, direkt temas- temsil ettiler. RUSYA basınından
“Rusya’nın helikopterleri” Holdinginin satışlarından yarısı yurtdışına yapılırıyor. rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015
6 Transaero şirketi, 6 orta mesafe uçağını filosuna katmak için RİA Novosti’ye konuşan ‘Rus- bancı şirketler holdingin ürünleri ya’nın helikopterleri’ holdingi satın alıyorlar. Uluslararası Finan- satın alacak... Genel Müdür Yardımcısı Andrey sal Raporlama Standartlarına göre RİA Novosti’ye konuşan Tran- bileceğiz’ dedi. Şibitov, holdingin yaptığı sevki- ‘Rusya’nın helikopterleri’ holdin- saero şirketi Genel Müdürü Olga Şirketin önümüzdeki aylarda yatlardan yüzde 50’inin ihracat ginin geliri 2014 yılında yüzde Pleşakova, şirketin filo moder- iki tane B747-400 tipi üçağı ve anlaşmalarına aittir. 22,8 oranında artıp 169,8 milyar nizasyon programı çerçevesinde yaz mevsimi sonunda ise bir tane Şibitov ‘Yaptığımız sevkiyat- Ruble’ye ulaştı, sevkiyat hacmi 2015 yılı sonuna kadar deposu B767 tipi uçağı daha işletmeden lardan hemen hemen yarısı, Asya 271 helikopter oldu. için iki tane Boeing 737NG ve çıkaracağını belirten Pleşakova bölgesi dahil ihracat anlaşmaları- Rostehnologii, 2007 yılında sivil dört tane Airbus A321 satın alaca- ‘Şimdi yapılan uçuşların çoğu, na aittir’ dedi. ve askeri amaçlı yüksek teknoloji ğını planladığını bildirdi. orta mesafeli uçuşdurlar. Talebin 2007 yılında kurulan ve baş ofisi sanayi ürünlerinin geliştirme, üre- Pleşakova ‘Filo modernizasyon değişmesine hemen tepki verdi- Moskova’da bulunan ‘Rusya’nın tim ve ihracatını teşvik etmek için programına göre bu yılın sonu- ğimiz için filo servisine yapılan helikopterleri’ holdingi (Rosteh- kurulan Rus devlet şirketidir. Sa- na kadar iki Boeing 737NG ve harcamaları azaltmak mümkün nologii yapısına girer), dünyada vunma ve sanayi kompleksinde 9 Airbus A321 daha almayı plan- oluyor’ ifadesini kullandı. en büyük helikopter üreticilerin- holding şirketini, sivil sanayinde lıyoruz. Bunun sayesinde yaz Transaero şirketinin filosu, 25 den biridir, Rusya’da helikopter- 5 holding şirketini, 22 doğrudan mevsimi bittikten sonra filomuzu Mayıs 2015 tarihinde 5’i Rus malı lerin tek geliştiricisi ve üreticisi- kontrollü şirketi oluşturan 700 optimize edebileceğiz ve 5 tane- (Tu-204 ve Tu-214 tipi uçakları) dir. kurum, holdingin yapısına giriyor. Boeing 737’yi işletmeden çıkara- olan 105 uçaktan oluşuyor. 5 helikopter fabrikası, iki tasa- Rostehnologii’nin portföyünde rım bürosu ve bileşenlerin üretim ‘Avtovaz’, ‘KamaZ’, ‘Rusya’nın ve bakım tesis, uçak tamir tesisi, helikopterler’ ve ‘VSMPO-AVİS- Sberbank 2015 ilk yarısında 3600 kişiyi Rusya ve Rusya dışında satış son- MA’ gibi ünlü markalar var. rası hizmet sağlayan servis şirketi Rostehnologii’nin Rusya’nın işten çıkardı... holdingin yapısına giriyor. Rusya 60 bölgesinde bulunan kurumları, Telekonderansta konuşan Rus çıkardığını bildirdi. Savunma Bakanlığı, Rusya İçiş- ürünlerini 70 ülkeden daha geniş bankasının başkan yardımcısı Morozov ‘ilk çeyrekte personel leri Bakanlığı, Rusya Olağanüstü coğrafyada satıyor. Rostehno- Aleksandr Morozov, Sberbank’ın sayısını optimize etmeye başladık Haller Bakanlığı, diğer devlet ku- logii’nin geliri 2013 yılında 1,04 bu yılın ilk çeyreğinde çalışanla- yani çalışanların yüzde 1,1’i yani rumları, ‘Gazprom avia’ ve ‘UTa- trilyon Ruble’ydi, vergi ödemeleri rın sayısını yüzde 1,1 oranında 3600 kişi işten çıkarıldı’ dedi. ir’ hava yolları, büyük Rus ve ya- 138 milyar Ruble’yi aştı. azalttığını yani 3,6 bin kişi işten RUSYA basınından
Visa, ATM’lerden İzvestia gazetesinin kaynağı, komisyon oranına geçişten dola- nakit paranın yı Visa’nın Rusya’da ATM’lerde kartlarıyla gerçekleştirilen işlem- çekilmesi lerden gelirinin bir kısmını kay- bedeceğini tahmin etti. Üstelik bu durumunda faiz durumda ATM’lerde gerçekleşti- rilen işlem hacmi azalacak ve bu uygulamaya nedenle bankalar ATM bağlarını rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 Rusya Mayıs ayı başına doğru başlıyor daraltmak zorunda kalacak. 7 buğday ihracatını 2,5 kat azalttı Visa’ya yakın olan kaynağa atıfta bulunan ‘İzvestia’ gazetesi, Miller: Rusya Federasyonu Tarım Ba- vedev bu verginin 1 Temmuz’a Visa Amerikan ödeme sisteminin Sıvılaştırılmış kanlığına atıfta bulunan RİA kadar geçerli olması tekliflerinin Mastercard’ın ardından diğer Novosti, 6 Mayıs verilerine göre öncelenmesini istedi. bankalara ait ATM’lerden nakit doğalgaz gelecekte Rusya buğday ihracatını geçen yı- Bu tarım yılında (1 Temmuz paranın çekilmesi durumunda faiz lın aynı dönemine kıyasla 2,5 kat 2014 - 6 Mayıs 2015 dönemi ) ta- almaya başlayacağını bildirdi. Avrupa’da azaltıp 3,868 milyon tondan 1,539 hıl ihracatının 27,853 milyon ton Gazetede yayınlanan habere büyük bir rol milyon tona kadar indirdiğini bil- olması, 2013-2014 tarım yılındaki göre daha önce Rus bankaların- dirdi. göstergeden yüzde 19,3 oranında dan işlem için 40 Rublelik sabit oynamayacak komisyonu alan Visa, 2015 yılı- Bakanlığın açıklamasında ‘1 daha çoktur. 20,008 milyon ton Gazprom şirketi Başkanı Aleksey nın Ağustos ayı sonundan itibaren Şubat – 6 Mayıs 2015 dönemin- buğday (artış yüzde 16,9), 4,96 Miller, sıvılaştırılmış doğalgazın ödemenin yüzde 0,4-0,5 oranında- de1,539 milyon tonu buğday milyon ton arpa (2,1 kat arttı) ve yakın gelecekte Avrupa’nın do- ki komisyon almaya başlayacak. (2013-2014 tarım yılının ayni dö- 2,441 milyon ton mısır (düşüş ğalgaz piyasasının gelişiminde İzvestia gazetesinin ismi bildiril- neminde 3,868 milyon ton), 1,623 yüzde 31,9) ihraç edildi. önemli bir rol oynamayacağını meyen kaynağının sözlerine göre milyon tonu arpa (2013-2014 ta- Tkaçev 2015 tılında tahıl üreti- düşünüyor. Visa, Rus vatandaşlarının gayri- rım yılının ayni döneminde 453 mi tahminlerin üstünde olacağını Avrupa İş Kongresi çerçevesinde nakdi işlemlerini tercih etmeleri bin ton), 1,22 milyon tonu mısır umuyor düzenlenen konferansta konuşan ve daha az nakit para çekmelerine (2013-2014 tarım yılının ayni dö- Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Miller ‘Bir süre önce Avrupa pi- ilgi gösteriyor. neminde 1,681 milyon ton) ve 152 Tkaçev, Rusya’da tahıl üretiminin yasası sıvılaştırılmış doğalgazı MasterCard ödeme sistemi, 1 bin tonu diğer bitkiler olan 4,534 2015 yılında tahminlerin üstünde umuyordu. Ancak Avrupa sıvılaş- Nisan 2015 tarihinden itibaren bu milyon ton tahıl (2013-2014 ta- olacağını ve 2014 yılının 105,3 tırılmış doğalgaz için mücadelede sistemi uyguluyor. rım yılının ayni döneminde 5,797 milyon tonluk seviyeye ulaşacağı- yenilmişti ve bu eğilim çok nettir. Genellikle ödeme sistemi, ban- milyon ton) ihraç edildi’ diye be- nı umuyor. sıvılaştırılmış doğalgazın Avrupa kanın faiz aldığı işlem tutarından lirtildi. Güney ve Kuzey Kafkasya Fe- piyasasındaki payı, 2010 yılında yüzde 0,01-0,05’inden daha faz- Rusya’nın tahıl iç piyasasındaki deral Bölgeleri yetkilileriyle yap- yüzde 30’du. Bugün payı yüzde lasını almıyor. Kart basan banka, durumu stabilize etmek için 1 Şu- tığı tohumlama konulu toplantıda 18’dir’ dedi. paraların bir kısmı, ATM’inde bat 2015 tarihinden itibaren uygu- konuşan Tkaçev ‘2014 yılının se- Gazprom Başkanı ‘Tek bir sonuç paranın çekildiği banka ise diğer lamaya başladığı 7,5 Euro fakat viyeye ulaşıp onu aşmaları gereki- yapabiliriz: Sıvılaştırılmış doğal- kısmını alıyor. Günlerimizde Rus ton başına en az 35 Euro ve yüzde yor’ dedi. gaz, Avrupa’daki doğalgaz pi- bankalarının aldığı komisyon ora- 15 oranında olan buğday ihracat Bu arada bakanlığın 2015 yılın- yasasının gelişme faktörü olarak nı, işlem tutarının yüzde birinden vergisi, bu yılın ortasına kadar da tahıl üretiminin 100 milyon ton önümüzdeki onyıllarda önemli bir başlıyor fakat yüz Ruble’den daha geçerli olacak. Mart ayı sonunda olacağını resmen tahmin etmeye rol oynamayacak’ ifadesini kul- az olamaz. Rusya Başbakanı Dmitri Med- devam ettiğini açıkladı. landı. RUSYA basınından
Lukoil Başkanı: Petrol fiyatındaki ‘Türk Akımı’ düşüşün 2014 projesinin yılındaki siyasi kriz inşaatı için ile alakası yok. hükümetlerarası rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 Lukoil Başkanı Vagit Alekpe- anlaşma Türkiye 8 rov, Petrol fiyatındaki düşüşün ile Haziran ayı 2014 yılında daha çok politik de- ğil teknolojik süreçlere bağlı oldu- sonuna kadar ğunu düşünüyor. imzalanacak... Rusya 24 televizyon kanalı- na verdiği mülakatta Alekperov Gazetecilere konuşan Gazprom ‘2014 yılında fiyattaki sert bir dü- şirketi Başkan Yardımcısı Alek- şüşün tüm kolu hem Rusya içinde sandr Medvedev, ‘Türk Akımı’ hem de yurtdışında zor bir duruma projesinin inşası için hükümetle- getrdiği nedeniyle alanımız, geli- rarası anlaşmanın Türkiye ile Ha- şimin zor bir dönemini yaşıyor. ziran ayı sonuna kadar imzalana- Tabii fiyatların o kadar hızla dü- bileceğini açıkladı. VISA Rusya’daki operasyonlarını şeceğini beklemedik ve bizim için Medvedev ‘Bir süre önce Tür- çalıştıkları analistlerimiz maalesef kiye Enerji ve Tabii Kaynaklar ödeme kartları ulusal sistemine bizi uyaramadılar. Bizce burada Bakanlığı temsilcileriyle buluştuk daha az politik daha çok meydana ve geliştirme çalışmalar için izin geçirilmesini tamamladı... gelen teknolojik ve ekonomik sü- veren Meclis çoğunluğu temsilci- reçlerin etkileri var’ diye açıkladı. Visa, Rusya içinde yapılan ope- Şirketin açıklamasında ‘Ortak lerinin hiç bir şüphesi yoktu’ ifa- rasyonlara ilişkin bilgi işlem fa- hedeflere varmak için Merkez Geçen yıldan bu yana dünya pet- desini kullandı. aliyetinin Ödeme Kartları Ulusal Bankası ile ortak çalışmalarımızı rol fiyatı hemen hemen yüzde 50 Pazar günü Türkiye’de genel Sistemine geçirilmesini tamamladı yoğunlaştırmaya hazırız. Nakit oranında düştü. Uzmanlara göre seçimler yapıldı dolayısıyla an- bu, piyasada aşırı arzın olduğun- laşma Türkiye’nin yeni enerji ve Visa şirketin basın servisi, Visa paraların yerine elektronik öde- dan kaynaklıyor. tabii kaynaklar bakanı tarafından uluslararası ödeme sisteminin melerini getirme, kart sahipleri, imzalanacak. Rusya içinde yapılan tüm ope- bankalar, ticaret ve servis tesisleri OPEC ülkelerinin günlük petrol Medvedev ‘akımın birinci hattı rasyonlara ilişkin bilgi ileşim fa- için yenilikçi ödeme teknolojle- üretimini 30 milyon varille sınır- doğalgazın Türkiye’ye nakliyatını aliyetinin Ödeme Kartları Ulusal rinin uygulanmaya başlanması layan kotanın korunmasına iliş- sağladığı için tek bir riski yok ve Sistemine geçirilmesini tamamla- yoluyla ekonomik kalkınmayı kin 27 Kasım 2014 tarihli kararı olamaz. Ukrayna ile imzalanmış dığını bildirdi. teşvik etme söz konusudur ’ diye fiyatların düşüşünü hızlandırdı. belirtildi. Bu karar, Suudi Arabistan Petrol olan transit anlaşma süresinin ta- Basın bülteninde ‘Visa’nın Rus- mamlanmasından sonra sürenin Daha önce şirket, Rusya içinde Bakanı Ali Al-Naimi’nin yaptığı ya içinde yapılan tüm operasyon- uzatılması ya da yeni anlaşmanın yapılan tüm operasyonlara ilişkin açıklamadan sonra verildi. Açık- lara ilişkin bilgi ileşim faaliyetinin imzalanması kesinlikle olmaya- bilgi ileşim faaliyetinin Ödeme lamasına göre kuruluş piyasadaki Ödeme Kartları Ulusal Sistemine cak. İşte bu nedenle Türkiye’ye Kartları Ulusal Sistemine geçi- payını korumalı ve OPEC dışında geçirilmesini 27 Mayıs 2015 ta- doğalgaz sevkiyatı yapmak için rilmesinin 31 Mayıs’a doğru ta- petrol üretiminin azaltılması için rihinde tamamladığını memnuni- en kolay yöntem, ‘Türk Akımı’ mamlanacağını açıklamıştı. fiyatın düşmesine izin vermelidir. yetle bildiriyoruz’ diye yazıldı. projesidir’ dedi. RUSYA basınından rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015
9
Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı 2018 yılına kadar makro Voronej uçak fabrikası, ekonomik tahminini yeniledi... Ukrayna’dan ısmarladığı GSYİH’in 2015 yılında yüzde lında 60 Ruble, 2016 yılında 56,8 2,8, enflasyonun ise yüzde 11,9 Ruble, 2017 yılında 54,5 Ruble, parçaların teslim süresinden oranında azalacağı tahminini de- 2018 yılında 53,2 Ruble olacak. ğiştirmeyen Rusya Ekonomik Rusya Ekonomik Kalkınma endişeli... Kalkınma Bakanlığı, 2018 yılına Bakanlığının yaptığı tahminleri- ‘Voronej havacılık şirketi’ bilgilere göre Rusya’ya karşı uy- kadar sosyal ve ekonomik kal- ne göre dış ticaret dengesi 2015 AŞ.’nin raporunda şirketin, Uk- gulanan yaptırımlar uçak üretimi- kınma ile ilgili üzerinde çalıştığı yılında 130,9 milyar dolar, 2016 rayna’da bulunan ‘Antonov’ şir- ni olumsuz etkileyebilir. senaryo tahminlerini 28 Mayıs’ta yılında 140,5 milyar dolar, 2017 ketinin ülkedeki istikrarsız politik ‘Antonov’ Devlet Şirketi ile im- yayınladı. yılında 152,6 milyar dolar, 2018 durumdan dolayı cihazları ve bi- zalanan anlaşmaya göre ‘Voronej Baz senaryo, 2015-2018 yılları yılında ise 168,3 milyar dolar ola- leşenlerini teslim etme tarihlerini havacılık şirketi’ A.Ş. Ukrayna’lı için 50, 60, 65 ve 70 dolarlık or- cak. ihlal edeceğinden korkuyor. hatta montajı yapılan An-148/158 talama yıllık petrol fiyatına göre Sanayi üretimi 2015 yılında ‘Birleşik Havacılık Şirketi’ tipi uçaklar için cihazları üretip hesaplandı. yüzde 1,3 oranında düşecek, 2016 A.Ş.’nin yapısına giren Voronej teslim ediyor. Bakanlığın tahminlerine göre yılında yüzde 1,5, 2017 yılında havacılık şirketi, İl-96 tipi uzın Bu yıl ‘Voronej havacılık şirketi’ 2015 yılında GSYİH yüzde 2,8 yüzde 1,6 ve 2018 yılında yüzde menzilli uçakların ve An-148 tipi A.Ş.’nin An-148 tipi 6 uçak üretip oranında düşecek, 2016 yılında 1,9 oranında artacak. bölgesel uçakların üretiminde teslim etmeyi (2014 yılına kıyasla yüzde 2,3 oranında, 2017 yılında Sabit sermayeye yatırım hacmi- uzmanlaşıyor. ‘Voronej havacılık bir uçak daha çoktur), İl-96-400 yüzde 2,3 oranında (daha önce nin 2015 yılında yüzde 10,6 ora- şirketi’ A.Ş. için bazı bileşenlerin tipi iki uçak dönüştürmeyi ve İl- yüzde 2,5 oranından bahsedili- nında azalacağı, 2016 yılında yüz- ve cihazlar Ukrayna’da üretiliyor. 96-300 tipi iki uçağının inşaatını yordu) ve 2018 yılında yüzde 2,4 de 3,1, 2017 yılında yüzde 2,3 ve Açıklamasında ‘Ukrayna’daki devam etmeyi planlıyor. oranında artacak. 2018 yılında yüzde 3,2 oranında istikrarsız politik durum nede- Voronej havacılık şirketi, alanın Enflasyona bakıldığında 2015 artacağı bekleniyor. niyle ülke riskleri var. Şirket için en büyük şirketidir. 1932 yılında yılında yüzde 11,9, 2016 yılında Tahminlere göre perakende tica- Ukrayna’dan ( ‘Antonov’ devlet kurulan fabrika, ‘Birleşik Hava- yüzde 6,3 ve 2018 yılında yüzde ret hacmi 2015 yılında yüzde 8,2 şirketinden) gelen hem cihazların cılık Şirketi’ A.Ş.’nin yapısına 5,1 seviyesinde olacağı tahmin oranında azalacak, 2016 yılında hem de bileşenlerin anlaşıldığı giriyor, İl-96 tipi uzın menzilli ediliyor. yüzde 1,5, 2017 yılında yüzde 3,1 sürede teslim edilmeyeceği riski uçakların ve An-148 tipi bölgesel Bakanlığın tahminlerine göre or- ve 2018 yılında yüzde 3,7 oranın- var.’ diye yazıldı. ‘Voronej hava- uçakların üretiminde uzmanlaşı- talama yıllık dolar kuru 2015 yı- da artacak. cılık şirketi’ A.Ş.’nin yayınladığı yor. RUSYA basınından
Ulukayev: Ekonomide dev bir güç olmak için RF’nin 50
rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 yıla ihtiyacı var BBC kanalına mülakat veren 10 Rusya Ekonomi Bakanı Aleksey Ulukayev’in söylediklerine göre Rusya’nın ekonomik super güçle- ri arasında kendisini bulmak için en az 50 süren istikrarlı kalkınma- ya ihtiyacı var ancak günlerimiz- de hırs düzeyi GSYİH artış tem- polarını aşıyor. Straks: BRICS ve ŞİÖ ortak zirvesi, ABD’nin Ulukayev ‘Tabii ekonomik ba- kımdan Rusya super güç değildir hegemonyasına yeni bir darbe yapacak çünkü küresel ekonomide payı- mızın yüzde 3-3,5 oranında bu- The Diplomat dergisi için ha- Shtraks’a göre Ufa zirvesi sıra- kınma Bankasının kurulması ve lunması ABD’nin payından 9-10 zırladığı yazıda Greg Shtraks, sında Hindistan ve Pakistan bü- ŞİÖ himayesinde Avrasya Birliği kat daha azdır. Gerçek ekonomik Ufa’da Temmuz ayında yapılacak yük ihtimalle ŞİÖ’ye üye olacak- ile yeni İpek Yolu arasındaki işbir- super güçler kulübüne girmek için BRICS (Brezilya-Rusya-Hindis- lar. Bu adım, ŞİÖ’de Pakistan’ın liği sorunları var. Yazarın yazdığı en azından 50 yıl süren istikrarlı tan-Çin-Güney Afrika) ve SİÖ eskiden ortağı olduğu Çin ve gibi bunun gibi etkileşimin meka- ekonomik kalkınmaya ihtiyacımız (Shangay İşbirliği Örgütü) ortak Hindistan ile yıllardır yoğun iliş- nizması geliştirilmektedir. var. Bu super kulübe üye olmak, zirvesinin epeyce önemli olaca- kilere sahip olan Rusya arasında BRİKS’e bakıldığında Ufa şeh- bizim için meynan okuma anlamı- ğı beklendiğini, zira bu zirvenin bilançoyu sağlayacak. rinde yapılacak zirve sırasında na gelir. Ancak şimdi artış tempo- bir ortak bankanın daha yani ŞİÖ İran nükleer programı konulu ŞİÖ’nün 2025 yılına kadar kalkın- ları ve ekonomik yapı hırslarımız- Kalkınma Bankası’nın ve Asya görüşmelerin başarılı olması du- ma yol haritası sunulacak. dan daha küçüktür’ dedi. bölgesinde güçlerin bilançosu- rumunda İran, ŞİÖ’ye örgütün Shtraks, BRİCS ve ŞİÖ ortak Ulukayev’in sözlerine göre Rus- nu değiştirebilecek ve ABD’nin tam üyesi olarak girebilecek. zirvesinin yaptırımlara rağmen ya’nın ekonomik modeli değiştir- hegemonyasına bir darbe daha ŞİÖ’ye tamamen girebilecek bu yıl başkanlık yapan Rusya için mesi ve yatırım hacmini arttırması yapabilecek yeni stratejik dış po- olan bir ülke daha Moğolistan’dır esnekliğini ve dayanıklılığını gös- gerekiyor. litik ittifakların kurulmasını teşvik özellikle Rusya, Çin ve Moğo- termek için mükkemel bir fırsat Bu yıl GSYİH dinamiği, olum- edebileceğini belirtti. listan’ın ilişkilerinin güçlenmesi olduğunu belirtti. suz eğilimi göstermektedir, yıl so- Sözlerine göre önümüzdeki zir- şartlarında. Sonuç olarak Shtraks, Ufa’da nunda düşüşün yüzde 2,8, yatırım venin büyük perspektifleri var. Ufa’da düzenlenecek zirve çer- düzenlenecek BRICS ve ŞİÖ hacminin azalmasının ise yüzde Yukarıda sıralanan ve beklenen çevesinde üyelik konularından üyesi ülkelerin liderleri görüşme- 10,6 düzeyinde olacağı bekleni- olaylardan başka isteklerini başka kollektif güvenlik amacıyla sinin, Avrasyacılık fikrinin kade- yor. Rusya Ekonomi Bakanlığının çoktandır belirten yeni ülkelerin kurulan ŞİÖ’yü gelecekte ekono- rini, Rusya’nın ‘Avrasya hayalini’ yaptığı değerlendirmeye göre RF ŞİÖ’ye üye olacakları ihtimali mik entegrasyon yoluna koyma ve bu hayalin gerçekleştirilme ekonomisi 2016 yılında yüzde 2,3 var. Bu ülkeler arasında Afganis- konuları da ele alınabilir. Bu ko- perspektiflerini belirleyeceğini oranındaki büyümeyi yine elde tan, Moğolistan, İran, Hindistan nular arasında projesi çoktandır söyledi. edebilecek. ve Pakistan bulunuyor. uygulanmasını bekleyen ŞİÖ Kal- RUSYA basınından Moskova’nın modern sebze meyva hali “Food City” ‘Food City’nin’ kiracılarının çalışma günü sabah saat 5’te başlıyor. Küçük ölçekli toptancıların alışveriş yaptıkları erken sabah saatleri, en yoğun zamandır.
İgor Popov
Forbes listesinde bulunanlar artık Mosko- va’ya sebze ve meyve tedarik ediyorlar. Yeni bir fikir mi? Saksı içindeki palmiyeler, yürüyen bantlar ve parlak navigasyonu içeren ve tarım ürünlerinin küçük ölçekli toptan ve perakende ticareti için kullanılan ‘Food City’ pavyonu, tarım paza- rından daha çok alışveriş merkezine benziyor. Moskova Belediyesinde Moskova’nın ilk ta- rım kümesi adını verdiği tesisin geniş alanı ıs- sız görünüyor. Federal televizyon kanallarında rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 yayınlanan reklam kampanyasına rağmen az alıcı var. Kiracı da az. Satıcılardan biri ‘Za- 11 manla bu yer daha popüler olacak. Sahiplerin kim olduğunu biliyorsunuz değil mi? Onlar o kadar çok pazar açtılar ki neyin nasıl yapılması gerektiğini biliyorlar’ diye söyledi. ‘Food City’, Forbes derecelendirmesinin li- derleri olan milyarder God Nisanov ve Zarah Aliyev’in tarım ürünleri ticaretinde ilk dene- yimleridir. Kendilerinin varlıkları arasında Moskova’nın en büyük eşya pazarı ‘Sadovod’, “Food City”, Forbes derecelendirmesinin liderleri olan milyarder ‘Yevropeyskiy’ alışveriş merkezi ve ‘Ukraina’ God Nisanov ve Zarah Aliyev’in tarım ürünleri ticaretinde ilk oteli var. deneyimleridir. Kendilerinin varlıkları arasında Moskova’nın en Başkentin gıda güvenliğini düşünen diğer büyük eşya pazarı ‘Sadovod’, ‘Yevropeyskiy’ alışveriş merkezi ve işadamları da önemlidir. Aleksey ve Dmitriy ‘Ukraina’ oteli var. Ananyev kardeşlere (Forbes listesinde wn zen- lık alanı kordon altına alamıyorlardı: lahana ve Birülöva’da bulunan sebze deposu, başkente ginler arasında 47. Ve 48. Sırada bulunuyorlar, patates ile dolu olan ve ilk sırada bulunan tırla- sebze ve meyvelerin baş tedarikçisiydi. Ka- her kardeş 2 milyar dolara sahiptir) ait olan rı kontrol ettiklerinde depoda çalışan yüzlerce patılması beklenmiyordu. Birülöva’da Ekim ‘Promsvyazkapital’ holdingi, Moskova banli- göçmen kaçıyordu. Bir gün içerisinde denetim 2013 yılında meydana gelen olaylar çok hızla yösünde bulunan Domodedovo şehrinde sebze sonucunda 38’i göç mevzuatını ihlal etmekle gelişiyordu. 10 Ekim’de 25 yaşındaki Yegor ve meyveler için ikinci sıra depoların inşaatı- suçlanan 150 yabancı Domodedovo bölgesi Şerbakov öldürüldü. Üç gün sonra şehrin bu na yatırımlar yapıyor. Moskova makamlarının karakoluna getirildi. bölgesinde oturanlar, komşularının bu depo ol- kuzeyde, Moskova banliyösündeki Himki şeh- Moskova’dan 11 kilometre uzaktaki sebze masından ve komşu cumhuriyetlerden çok sa- rinde duyurulan tarım kümesi, Kremlin yanın- depoları 2014 yılı yaz aylarında açıldı. Daha yıda gelenlerin olmasından çoktandır memnun da bulunan ‘Metropol’ otelinin, ‘Azimut’ otel önce Moskova’nın Batı Birülövo bölgesinde olmadıklarından sokaklara çıktılar. Kalabalık zincirinin ve Moskova’da A tipi ofis komplek- bulunan ve Ekim 2013 yılında meydana ge- depo tarafına ilerliyordu. Olaylardan bir gün sinin sahibi olan Aleksandr Klyaçin’in (138. len ayaklanmalardan sonra kapatılmış olan sonra yani 14 Ekim’de sabah saatlerinde kira- Sırada bulunuyor, 750 milyon doları var) ara- Pokrovskaya sebze deposundaki tırlarla ça- cılar ve deponun yönetimi zararlarını hesapla- zilerinde inşa edilecek. Neden Forbes listesine lışan birçok büyük toptancılar artık buraya yıp kime, yani zarar verenlere mi ya da onlarin girenler, sebze ve meyvelerle o kadar ilgileni- geçtiler. Diğer toptancılar, büyük miktarlar- geçmesini engellemeyen polislere mi karşı yorlar ve bu iş nedir? da gerçekleştirilen ticaret için 8 tane kocaman dava açacaklarınin kararını aldılar. Birkaç saat crossdock’un inşa edildiği ‘Food City’ küme- sonra ise suçlayanlar ve suçlananlar yerlerini Sebzelerin temizlenmesi sine geçtiler. Forbes’in kaynağının sözlerine değiştirdiler. Ellerinde Şerbakov’un öldürülme 7 Ağuıstos 2014 yılında polis arabaları ‘Mos- göre Pokrovskaya deposunda çalışan ticaret davası çerçevesinde arama yapma kararı bulu- selprom Domodedovo’ adlı sebze ve meyve müdürleri de iki tesiste direkt tırlardan satışları nan araştırmacı depoya geldi. Depo kuşatildi, deposuna gelmeye başladı. Polisler 30 hektar- organize etmekte yardımcı oldular. alanda binden daha fazla kamyon bloke edildi. EKONOMİ makale
Euro hesabı “Ruslar yurtdışındaki konutlarından kurtuluyor” Yekaterina Alikina
Ruslar acil bir şekilde yurtdışında sahip ol- dukları daireleri satmaya başladılar: Bazıla- rına bu dairelere ait kamu ödemeleri çok pa- halı gelmeye başlarken diğerleri artan ipotek ödemelerinden korktular. Bulgaristan, İspanya ve Karadağ gibi popüler ülkelerde sıkıntı yaşa- nırken, Londra veya Viyana’daki emlağa talep aynı seviyede seyr etmeye devam ediyor. Ruslar, son zamana kadar bazı Avrupa ülke- lerin emlak piyasalarında çok önemli rol oyna- mıştı. Şimdi ise Ruble değerinin düşüşü sonu- cu Rus ekonomisinde yaşanan kriz nedeniyle, Rusların yurt dışındaki emlağa olan talebinin rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 düşmesi, bu piyasaların sorunlarla karşılaşma- 12 sına yol açtı. En çok zarar görenler arasında İspanya, Bulgaristan ve Karadağ var. İspanya’nın Cinco Dias gazetesinin yayın- ladığı habere göre 2013 yılında Rusya vatan- daşları, yerli emlağa yatırım yapan yabancılar arasında üçüncü sırada yer almış iken 2014 yılında 6. sıraya gerilediler. Rusların en çok tercih ettikleri ülkeler arasında ikinci sırada bulunan Bulgaristan’da da durum aynı. Bulga- ristan’ın ‘Agentsiya Registratsii’ emlak haber ajansının verilerine göre, geçen yıl Rus vatan- daşlar tarafından yapılan gayrimenkul işlem sayısı 2013 yılına kıyasla üçte bir düştü. Rus vatandaşları bir yandan konut alımını Balkanlarda özeliklle, Bulgaristan ve Yunanistan Rusların en rağbet ettikleri ülkelerin başında geliyor. azaltırken, diğer yandan da daha önce satın aldıkları konutları da satıyorlar. Knight Frank gerçek bir sorun haline geldi. Rusya’da konut nu’nda yapılan değişikliklerle 1 Ocak 2015 Russia&CIS Elit Konut Gayrimenkul Daire- satın almak için döviz kredisi alanlar devletin tarihinden itibaren bireyler ikamete bağlı vergi si Bölge Müdürü Yelena Yurgeneva, ‘Ruble yardımını isteyebilirler. Ancak, yurtdışında dairesine yurtdışında bulunan hesaplarındaki gelire sahip vatandaşları döviz harcamalarını konut satın almak için kredi alanlar bu sorunu nakit akışını bildirmek zorunda kaldılar. Ya- optimize etmek istedikleri için yurtdışındaki tek başına çözmek zorunda kalacaklar. bancı bankalardan ipotek kredileri alanlar ve konutları satmak isteyenlerin sayısı yüzde 34 Forumlardan birinde Chara adı ile yazan bir yurtdışında hesapları bulunanlar bunu yapmak oranında arttı. Ailenin tatil evinde bir yıl içeri- genç bayan ‘İspanya’da 6 ay önce yüzde 50’lik zorunda kaldılar. İşte bu nedenle Yulia dört sinde en az 60 günü geçirmesi durumunda tatil ipotek şartlarında satın aldığım konutum var. aylık 400 Euro tutarındaki kamu hizmetlerini gayrimenkul sahibi olması mali bakımdan ya- Gelecekte bu ipoteği ödeyemeyeceğimden İspanyalı avukat aracılığıyla ödüyormuş. rarlı, aksi halde kiralamak daha mantıklı’ ifa- korkuyorum. Çünkü Moskova’daki gelirimi Satıcıların bir kategorisinin daha olduğunu desini kullandı. Satış ilanlarında sık sık ‘acil’ kullanarak ödemeyi planlıyordum. Sabit ge- düşünen Vita Special Estate Şirketi Müdürü notunun olduğu ve fiyatın piyasadaki fiyattan lirim var, ipoteği karşılıyor ancak daha önce Romuald Şidlovskiy ‘Konutların bazı sahip- daha düşük olduğu da dikkat çekici. ödeme 30 bin rubleydi (600 Euro) şimdi ise? leri, yurtdışındaki yatırımlarının Ruble olarak Mesela İspanya’da konutların bir çoğunda Tavsiyenize ihtiyacım var’ diye anlatıyor. hemen hemen iki kat arttığı durumdan yarar- ipotek kullanımı durumu daha da ağırlaştırı- Moskovalı Yulia daha şanslıydı çünkü İspan- lanmak istiyorlar’ dedi. yor. Zira yerli bankaların faiz oranları çok çe- ya’da aldığı konut için krediyi dört yıl boyun- İspanya’da konutları tek satan Rus vatan- kiciydi ve krediler Rus vatandaşlarına çok pa- ca ara vermeden ödeyip kapatabildi. Sadece daşlarının olmaması önemli bir şey. ‘Kalinka halı gelmiyordu. Ancak geçen yıl sonbaharda kriz değil Rus mevzuatının yeni normları da Group’ Yönetim Konseyi Başkanı Yekaterina Euro kurunun hemen hemen 1,5 kat artmasın- onu acele ettirdi. Rumyantseva ‘İspanya, kendi ülkesinde ya- dan sonra düşük faiz oranı şartlarında bile bu Temmuz 2014 yılında ‘Döviz İşlemleri Dü- şanan krizle mücadele ediyor. Fakat İspanya- krediler ödemeleri birçok Rus vatandaşları için zenleme ve döviz kontrolü’ Federal Kanu- lıların gelirleri giderek düştüğü için hayatlarını EKONOMİ makale Rus vatandaşları bir yandan konut alımını azaltırken, diğer yandan da daha önce satın aldıkları konutları da satıyorlar. Knight Frank Russia&CIS Elit Konut Gayrimenkul Dairesi Bölge Müdürü Yelena Yurgeneva, “Ruble gelirine sahip rus vatandaşları, döviz harcamalarını optimize etmek istedikleri için yurtdışındaki konutları satmak isteyenlerin sayısı yüzde 34 oranında arttı.”
acil bir şekilde satılıyor. ise metrekare fiyatı 1180 Euro, Podgorica’da İspanya, Rus vatandaşlarının konutlrını sat- 1036 Euro, Nikşiç’te 539 Euro idi. Just Real tıkları tek ülke değildir. Grand Capital şirke- Consult GmbH şirketinin uzmanlarının belirt- tinin araştırma bölümü başkanı Sergey Koz- tikleri gibi Rus vatandaşları Karadağ’da daire lovskiy ‘2014 yılının ortasından itibaren AB veya evi satışa çıkardıklarında normal fiyattan ülkelerinde gayrimenkul satışlarında artış gö- önemli derecede daha yüksek fiyatı koyuyor- rünüyor. Bence bunun sebebi, Rusya Federas- lar. Daha önce 1000-1500 Euro’ya satın alın- yonu’ndaki ekonomik duruma, Euro değerinin mış metrekarenin fiyatı bazen 3 bin Euro’ya değişimene ve bir takım ülkelerde mevzuatın ulaşabiliyor. Bu ya duruma çok iyimser bak- sertleştirilmesine bağlıdır. Rus vatandaşlarının mak yada konut sahiplerin konutlarını aslında çoğu zaman devamlı olarak oturmak için değil satmak istememesinden kaynaklanıyor. Zira belli mevsimde kullanmak için konut aldıkları alıcılar böyle teklifleri cevapsız bırakıyor. Bulgaristan bir örnektir’ diye anlattı. Finlandiya’da konut alan Rus vatandaşları, rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 Avrupa’da en ucuz metrekarenin birkaç yıl- bugün gerçekten bu konutları satmaya çalışı- dır Bulgaristan’da bulunduğu (İspanya’da yorlar. Çoğu zaman St. Petersburg’ ve Lening- 13 metrekare fiyatı yaklaşık üç kat daha pahalı- rad bölgesinde yaşayanlar, Finlandiya’daki evi dır) için şimdi Rus diasporası, Bulgaristan’ın uzakta bulunan yazlık gibi değerlendirerek gayrimenkul piyasasında güçlü bir aktördür. orada evleri satın alıyorlardı. Burada başka Newsbg.ru internet sitesinin verilerine göre, yerlerde de gibi gayrimenkul satışları, gelirle- Bulgarstan’da ortalama metrekare fiyatı 444 rin düşmesine ve gayrimenkulün Rublelik fiya- Euro’dur. tının hızla artmasına bağlıdır. Rus vatandaşları Sergey Kozlovskiy’nin sözlerine göre şimdi tıpkı İspanya’da gibi Finladiya’da makamla- Bulgaristan’da kocaman evler değil sıradan rın ipotek kredi verme şartlarını sertleştirdiği studyo daireleri popülerdir. Fiyatları 12 bin geçen yıla kadar konutları ipoteği kullanarak Euro’dan başlıyor. Herşeyden önce Pomorie, satın alıyorlardı. Şimdi ise Rublelik ödeme- Golden Sands ve Burgaz’da az katlı apartman- leri önemli derecede artmış durumda. Satışa lar tercih konusudur. Büyük dairelere de bü- çıkarılan evlerin fiyatları, Ruble ve Euro ola- Balkanlarda özeliklle, Bulgaristan ve Yunanistan Rusların en rağbet ettikleri ülkelerin başında geliyor. yük indirim yapılmaktadır. Forumlardan birin- rak bildirilmektedir. Mesela bir Rus vatandaşı de Konstantin ‘Burgaz’a yakın bulunan Sunny 102 metrekarelik kış evini 8,6 milyon Rubleye veya zarar gören işlerini aynı seviyede tutmak Beach’teki üç odalı daireyi satıyorum. Daire satılıyor. İlanda ‘St.Petersburg’dan sadece 4 için evlerini ve villarını satmaya başlıyorlar. yaşamaya hazırdır. Bu dairenin sahibiyim, saatlik yol uzaklığında bulunuyor’ diye yazı- Bizce 2014 yılında İspanya’nın ikincil em- Moskova’da bulunuyorum, komisyonsuz, ara- lıyor. lak piyasasında artış yüzde 5-7 oranındadır. cısız doğrudan bir satış’ diye yazdı. 81 metre- Uzmanlar, Rusların yurtdışında bütün ülke- Talepte tam tersine düşüş olduğu için satmak karelik daire plajdan 800 metre uzaklığında lerde değil sadece bazı ülkelerde gayrimen- ve almak isteyenlerin sayıları arasındaki fark bulunan apartmanın 3. katındadır. Konstantin kulden kurtulmak istediklerini belirtiyorlar. artıyor’. ile görüştüğümüzde, bu daireyi 2 milyon Rub- Bazı ülkelerde ise tam tersine talepte artış var. Yekaterina Rumyantseva’nın yaptığı değer- leye satmaya hazır olduğunu söyledi. Satış fi- Yekaterina Rumyantseva “Değerlendirmele- lendirmelere göre, şimdi İspanya’daki konut yatın piyasadaki fiyattan daha çok düşük olma- rimize göre Rus vatandaşlarının Viyana’daki fiyatı en düşük seviyede bulunuyor, fiyatın sını ise iki yıldır Bulgaristan’a hiç gitmediğini konutlara talebi yüzde 30, Berlin’de yüzde 40 daha düşeceği beklenmiyor. Gerçi bu eğilim ve konuttan bir fayda görmediğini ve dairenin arttı. Rusların Londra’da gayrimenkule tale- Rus vatandaşlarının hareketlerine de bağlıdır. yıl boyunca boş kalmasıyla, açıkladı. bi, krizden öncesinde de doygunluğa yakın- Zira şimdiki fiyatlar bazılarına çok uygun ge- BalkanPro.ru internet sitesinde yayınlanan dı, ancak İngiltere’deki durum şimdi de aynı lebilir. Mesela tranio.com internet sitesinde bilgilere göre, 2014 yılının dördüncü çeyeri- kalmaktadır. Londra’daki pahalı konutlar çok Valencia şehrinde 69 metrekarelik daire 26 bin ğindeki göstergelere göre Karadağ’ın birin- iyi satılıyor. Burada gayrimenkul fiyatının bir Euro’ya (bir metrekare 376 Euro’ya) satılıyor. cil piyasasında ortalama metrekare fiyatının yıl içerisinde durmaksızın yüzde 7-10 oranın- Bu arada üç odalı ve mobilyalı daire denizden 1037 Euro olması, önceki yıl fiyatına kıyasla da artması, gayrimenkule yatırımların çok iyi bir kilometre uzaklığında bulunuyor. Torrevie- yüzde 16,1 daha düşüktür. Budva’daki daire- mali garantisidir, İngiltere’nin başkenti zengin ja (Alikante ili) tatil beldesinde denizden 600 lerin fiyatları yüzde 44 düştü. Geçen yılı dör- Rus vatandaşlarının en çok tercih ettikleri şe- metre uzaklığında bulunan 41 metrekarelik da- düncü çeyreğinde en popüler tatil beldesinde hir olmaya devam ediyor” diye anlattı. ire 30 bin Euro’ya (bir metrekare 727 Euro’ya) metrekare fiyatı 1365 Euro idi. Bara şehrinde Dengi Dergisi EKONOMİ makale İçinde tek bir sanayi tesisinin bulunduğu şehirlerin varlığını sürdürmesine kim yardımcı olacak?
Aleksandr Romanıçev
5 özel ekonomik bölgeden en zor iklim şartlarında bulunan Çegdomın, Habarovsk şehrinden 650 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Burada kış 8 ay devam eder. Çalışan nüfusun yüzde 27’si, şehrin baş tesisi olan ‘Urgalugol’’de (SUEK rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 şirketine aittir) çalışıyor. Geçen yıl 200 çalışma ocaği daha 14 kuran ‘Çegdomın’ adlı yeni kömür madeni şirketi açıldı. Ancak kömür alanındaki işler pek iyi değil. ‘Urgalugol’ şirketi genel müdürü Aleksandr Dobrovolskiy’nin sözlerine göre, bin ton kömür fiyatı üç yıl içerisinde 120 dolardan 60 dolara kadar düştü. Geçen Ekim ayında ‘Vneşeko- le’den 5 milyar Ruble harcanacak. nombanka’ tarafından kurulan Sa- Bu şehirler, içinde en zor sosyal nayi Kentlerini Geliştirme Fonu ve ekonomik şartların olduğu tek Başkanı Dmitri Skrivanov “Şimdi bir sanayi tesisli şehirlerdir. (Rus- Avrupalı yatırımcılar, içinde tek ya’daki bu tür 313 şehirden 75’i). bir sanayi tesisinin bulunduğu Gelecek icin umutsuz değiller, ya- şehirlerdeki faaliyetlerini yeniden tırımlar onları muhtemelen olum- değerlendiriyorlar. Polonyalıların lu bir şekilde etkileyebilir. yatırım yaptıkları tesisleri gördük. Rusya’nın her sanayi şehrinde Şimdi Polonya burada işlerini farklı sorunlar olduğu için tek durdurdu. Çalışma için yüzde 75 bir yardım konseptini geliştirmek hazır olan tesis, faaliyetine başla- epeyce zordur. Yardım, Vneşeko- madan iflas etmek üzeredir” diye nombank’ın çalışma grubu ve fo- belirtti. Kriz nedeniyle finansman nundan başka federal ve bölgesel hacmini değiştirmek zorunda ka- düzeyde küçük ve orta ölçekli iş lan birçok işadamının şimdi bütçe destekleme programları ile doğ- Kemerovo bölgesindeki Yurga şehri gibi 5 sanayi kentine fonda ve bütçe dışı fonlardaki kaynakla- rudan şehrin nüfusunun çoğunun bulunan 29,6 milyar Ruble’den 5 milyar Ruble harcanacak. ra güvenmekten başka hiç birşeyi çalıştığı tesislerin programları kalmıyor. Plana göre 2015 yılında uyarınca sağlanıyor. sistemini uygulama önerisin- nimal düzenlemenin olduğu özel Kemerovo bölgesindeki Yurga Rusya Devlet Başkanı Vladimir de bulundu. ‘Vneşekonombank’ ekonomik bölgeler ile ilgili ka- şehri, Sverdlovsk bölgesindeki Putin, geçen yıl Aralık ayında Başkan Yardımcısı ve Ekonomik nuna, sanayi kentleri için tercihli Krasnoturinsk şehri, Çuvaşistan parlamentoya verdiği mesajında, Kalkınma Hükümet Komisyonu- vergi sistemini uygulama maddesi bölgesindeki Kanaş şehri, Karel- sosyal ve ekonomik durumlari zor na bağlı Sanayi Kentleri Moder- eklendi. ya bölgesindeki Nadvoitsı şehri olan sanayi kentlerine uygulana- nizasyon Çalışma Grubu Başkanı Şirketin ilk kari elde etmesin- ve Habarovsk bölgesindeki Öeg- cak yeni projelere, yatırım teşvik- İrina Makiyeva’nın söylediğine den sonra ilk 5 yıl içerisinde domın şehri gibi 5 sanayi kentine leri ve minimal düzenlemelerin göre Putin’in yaptigi cağridan gelir vergisi ödenmemektedir, fonda bulunan 29,6 milyar Rub- olduğu özel ekonomik bölgeler sonra yatırım teşviklerin ve mi- sonraki 5 yıl içerisinde yüzde 20 EKONOMİ makale
İçinde tek bir sanayi tesisinin bulunduğu şehirlerin ekonomileri, diğer şehirlere kıyasla piyasadaki değişikliklere daha çok bağlıdır. yerine yüzde 12 oranındaki vergi Vneşekonombank’ın kuruluşu ile ortaklaşa lojman yapabilirsi- ödenmektedir. Emlak vergisi ise, olan MSP-bankası Yönetim Kuru- niz’ cevabını verdi. Kimin yeni bölgesel makamların kararları lu Başkanı Sergey Krükov “Böl- işletmelerde çalışacağı sorusuna uyarınca yüzde 0-2,2 oranındadır. gesel bankaların şubeleri, bir cevap bulunmadı. Sigorta ödemelerinde indirim ya- anlamda siz işadamlara benziyor Yatırım teşviklerin ve minimal pılması da öngörülmektedir: yani hiç birşey yapmıyorlar. Şube düzenlemenin olduğu rejimin böl- 5 özel ekonomik bölgeden en hiç birşey yapmıyorsa kendisine gesel bütçeleri olumsuz etkileye- zor iklim şartlarında bulunan genellikle asgari sınır verilir. Bir- ceğini düşünen Bağımsız Sosyal Çegdomın, Habarovsk şehrinden çok banka, küçük krediler ile ilgili Politika Enstitüsü Bölgesel Prog- 650 kilometre uzaklıkta bulunu- hiç karar vermeden bütün bilgi- ramları Başkanı Natalya Zubare- viç ‘Emlak vergisi, bölgesel bir yor. Burada kış 8 ay devam eder. leri merkeze gonderme ilkesine rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 Çalışan nüfusun yüzde 27’si, şeh- geçti. Üstelik işadamının yardıma vergidir; toprak vergisi, bölgesel rin baş tesisi olan ‘Urgalugol’’de ihtiyacı olduğu alanda yönetime bir vergidir. Kolaylıklar yine böl- 15 (SUEK şirketine aittir) çalışıyor. baskı yapmaması, yönetimin ise geler sayesinde mi sağlanmakta- Geçen yıl 200 çalışma ocaği daha hükümetle sorunu çözmemesi du- dır? Federal birimlerin bütçesinin kuran ‘Çegdomın’ adlı yeni kö- rumunda kalan kaynakları, yar- toplam borcu 2,1 trilyon Rub- mür madeni şirketi açıldı. Ancak dım olarak alabileceksiniz” diye le’dir. 2014 yılında 75 bölgenin İrina Makieva. Bu kentler icin en kömür alanındaki işler pek iyi de- belirtti. yaklaşık 450 milyar Rublelik cok caba sarfeden kisilerden ğil. ‘Urgalugol’ şirketi genel mü- bütçe açığı vardı. İki yıl peş peşe biri. dürü Aleksandr Dobrovolskiy’nin ‘Vneşekonombank’ bütçe açığı var. 2013 yılında büt- sözlerine göre, bin ton kömür fi- Başkan Yardımcısı ve jimle parkın kurulması, özel işin çe açığı 630 milyar Ruble’ydi. yatı üç yıl içerisinde 120 dolardan Ekonomik Kalkınma gelişmesini teşvik edebilir. Fakat Bölgelerin bütçelerinde para yok. 60 dolara kadar düştü. şimdi yerli işadamlarının bütün iş Sadece Sahalin’in, Tyumen böl- Hükümet Komisyonu- Kömür üretimi ile ilgisi olmayan planları sadece fikir düzeyindedir. gesinin ve belki daha iki bölgenin sektörlerde yeni tesisler ile bu şe- na bağlı Sanayi Kent- Gelecek teknik parkın binaları, parası olduğu için özellikle Çeg- hirler gelistirilebilir. leri Modernizasyon hemen hemen harabe haline geldi domın’a istedikleri yatırım yap- Vneşekonombank’ın çalışma Çalışma Grubu Başka- ve hazırlamaların ne zaman başla- sınlar. Durumu görmek için her- grubu komisyonununda konuşan nı İrina Makiyeva’nın tılacağı ve başlatılıp başlatılmaya- kesi Çegdomın’a davet ediyorum. İrina Makieva ‘Bugün toplantıya söylediğine göre Pu- cağı belli değildir. Kaynakların elde edilmesi, milli katılan işadamları ellerini kaldır- tin’in yaptigi cağridan Bunun dışında belli sorunlardan bir spordur. Bu nedenle paranın sın. Aranızda devlet desteği ola- sonra yatırım teşvikle- biri, endüstriyel parkta çalışmak verilmesi durumunda çalışmak rak herhangi bir şekilde para ala- rin ve minimal düzen- için yetersiz uzmanlar sayısıdır. gerekyor. bilen var mı?’ diye sordu. lemenin olduğu özel şehrin kanuna göre 45 yaşına Yatırım teşviklerin ve minimal 10 işadamından sadece bir işa- girdikten sonra emekli olan ma- düzenlemenin olduğu rejimin tam ekonomik bölgeler ile damı elini kaldırdı. “Federal dencilerine Parkta iş verme plan- tersine bölgeler için yararlı oldu- devlet desteğinden haberlerinin ilgili kanuna, sanayi lanmaktadır. Bazı işadamları, ğunu düşünen Habarovsk Bölge- olmadığı gibi bir durum var. Ken- kentleri için tercihli işletmelerde çalışan uzmanları si Ekonomik Kalkınma Bakanı di işini başlatmak için sertifika vergi sistemini uygu- teklif etmeye hazırdırlar fakat yer- Viktor Kalaşnikov ‘Sanayi kent- almak mümkündür. Başlangic lama maddesi eklendi. lilerin sözlerine göre insan kayna- leri konusunda bu inisiyatifi des- olarak 300 bin Ruble alınabilir. ğı yetersizdir. Dışarıdan çağırabi- tekleyeceğiz çünkü bu, şehrin ve Bankalardan aldığınız kredilerin Özel iş şehirde var, bazıların lecek uzmanları yerleştirmek için ekonominin geliştirilmesidir’ diye faiz oranı için sübvansiyon almak mallarını satmak için devamlı yer yok. Şehirde boş konut yok. belirtti. Üstelik genelde bölgesel da mümkündür: Bu sübvansiyon piyasaları, Sibirya Kömür Ener- İşadamlarından biri ‘Lojman ile bütçe, toprak vergisi veya kar ver- Merkez Bankasının faiz oranının ji Şirketi (SUEK) ile ormanın ve ilgili çok önemli soru var yani gisinden değil kişisel gelir vergi- 3’te ikisidir. Bir yıl içerisinde sa- BAMu-2 inşaat malzemelerinin lojman inşa edilebilir mi?’ diye sinden gelen paralardan oluşuyor. dece bir kişi aldı. Neden sadece teminine ilişkin belli anlaşmaları sordu. Makiyeva ‘Fon’a ait olacak Bu nedenle yeni işletmelerin açıl- bir kişinin alabildiğini sormak is- var. Yatırım teşviklerin ve mi- lojmanı oluşturmak mümkün de- ması ve yeni ş yerlerin kurulması, tiyorum” ifadesini kullandı. nimal düzenlemenin olduğu re- ğil. SUEK veya şehir makamları bölgesel bütçeyi dolduracak. İŞ DÜNYASI söyleşi
THY Rusya ofisi “Bir destinasyonun önlenemez yükselişi”
Faridun Usmonov Türk Hava Yolları Moskova’da yeni ofisini açtı. Moskova, THY’nin en başarılı destinasyonlarından biri. 10 yılda 60.000 yolcudan, 1.250.000 yolcuya ve %86
rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 doluluk oranına geldi. Bu başarının mimarı THY 16 Moskova Genel Müdürü MEFAİL DERİBAŞ ile bir söyleşi gerçekleştirdik.
Faridun Usmanov: Mefail bey, THY’nın cu kaybımız oradan kaynaklanıyor. Ancak biz tansiyel. Ve mesafeler çok uzak olduğu için de beş aylık faaliyet sonuçlarınızdan bahs eder mesela Mayıs ayında tamamen toparladığımızı hava taşımacılığı Rusya’da önem kazanıyor. misiniz? görüyoruz. Hem gelir hem de yolcu sayısı açı- Biz THY olarak Rusya’yı çok önemsiyoruz. Mefail Deribaş: Bildiğiniz gibi Rusya çok sından geçen sene ile aynı seviyede hatta biraz Moskova ile birlikte 10 tane uçuş noktamız derin bir krizden geçiyor. Özellikle Ukray- artarak devam ediyoruz. İleri rezervasyonları- var. Ve biz Rusya’ya en fazla noktaya uçan na’daki ihtilaflardan sonra Batı ve ABD ile mız yine Haziran ve Temmuz aylarına baktığı- yabancı havayolu şirketiyiz. Önemsediğimiz olan görüş ayrılığı, yaptırımlara neden oldu mızda gayet güzel gözüküyor. Tabii ki şunu da de buradan belli oluyor. Hatta imkanlarımız ve Rusya için oldukça derin bir kriz sözkonu- söylemeden geçemeyeceğim, gelirlerimizde dahilinde bir kaç ay içinde en az bir nokta su oldu. Bunu Ruble’nin dövizler karşısındaki bir miktar düşüş oldu. Biz de buradaki şartlara daha açacağız. İmkan buldukça Rusya’da daha değer kaybından da hepimiz gördük. Bailan- uyalım diye bilet ücretlerimizde ayarlama yap- başka noktaları da açmayı planlıyoruz. Rusya gıçta Ruble kuru çok da oynadı, hızlı inişler tık, o da geçen seneye göre gelirlerimizi aşağı- zengin bir ülke. İmkanları hakikaten çok olan ve çıkışları oldu. Ama yaklaşık üç aydır da ya doğru düşürmüş oldu. bir ülke. Bazı istatistiklerde dünyanın zen- artık stabil olmaya başladı, belli bir düzeyde F.U: Rusya ekonomisinin bir krizden ge- ginliklerinin üçte birinin bulunduğu bir ülke oturdu. Bundan sonra da belli ki ekonomik çiyor olduğunu söylediniz. Peki Rusya’nın olduğunu görüyoruz. Bunların bir kısmı hala kriz devam edecek ama en azından Ruble ken- yolcu taşımacılığı alanında da bir kriz var, ekonomiye kazandırılmış değil. Kazandırılırsa di içindeki istikrarını devletin de kontrolünde diyebilir miyiz? çok daha zengin bir ülke olacak. Hala pasaport koruyacak gibi görünüyor. Yani Ruble’nin M.D:Bizim pazarımızda da bir daralma var, almayan çok sayıda insan var. Yani bunlar pa- dolar karşısındaki kuru 50 ile 55 Ruble bandı yolcularda genelde bir azalma oldu diyebiliriz saportlarını alabilirse hemen bir yere uçacaklar arasında olacak gibi gözüküyor. Bu da bize de tabii. Rusya’da alım güçleri azalınca bu azal- demektir. Onun için Rusya pazarında böyle bir bir istikrar kazandırdı. Gerçi biz THY olarak ma ortaya çıktı. Sektörümüz tarafından Tür- potansiyel de var. Biz de artık burada çok iyi sektorümüzde en az etkilenen havayollarından kiye ile Rusya arasındaki yolcu sayısında da bilinen havayollarından bir tanesiyiz. Tabii ki bir tanesi olduk. Mesela yolcu kayıplarımız bir azalma olacağı öngörülüyor. Fakat bu en az Rusya’nın kendi havayolları gelişiyor, ken- neredeyse yok denecek kadar az. Özellikle azalan ülkelerden biri olacağı açık gibi gözü- di ulusal havayolları olan Aeroflot da sürekli İstanbul’a uçan rakiplerimiz, bunlar da belli küyor. Yani Türkiye’ye önceden giden yolcu- organize olmaya çalışıyor. Sadece Rusya’daki biri Aeroflot diğeri de Transaero, devletten çok ların büyük bölümü ülkemize gitmeye devam kriz bizden çok daha fazla Aeroflot’u, Transa- fazla yardım aldıkları için fiyatlarla inanılmaz edecek. ero’yu Utair’i ve diğer Rus havayollarını et- oynayabildiler. Yani çok düşük ücretlerle uç- F.U: Rusya’da yolcu taşımacılığını nasıl de- kiledi. Belki bunların toparlaması için, sayın tular. Öyle olunca da bir miktar müşterimiz ğerlendiriyorsunuz? Putin’in de söylediği gibi, 2016 yılının beklen- onlara kaydı diye düşünüyoruz. O az olan yol- M.D: Rusya 140 milyon nufüsüyle iyi bir po- mesi gerekiyor. Yani bu sene pazarda daralma İŞ DÜNYASI söyleşi
Bazı istatistiklerde görüyoruz, dünyanın zenginliklerinin üçte birinin bulunduğu bir ülke. Hala bir kısmı bunların ekonomiye kazandırmış değil. Kazandırılırsa çok daha zengin bir ülke olacak. Hala pasaport almayan çok sayıda insan var. Bu insanlar pasaportlarını alabilirse hemen bir yere uçacaklar demektir. Onun için böyle bir potansiyel de var Rusya pazarında. Biz de artık çok iyi bilinen havayollarından bir tanesiyiz burada. Tabii ki Rusya’nın kendi havayolları gelişiyor, kendi ulusal havayolları olan Aeroflot da sürekli organize olmaya çalışıyor. Sadece bu kriz bizden çok daha fazla etkiledi, Aeroflot’u, Transaero’yu Utair’i ve diğer havayollarını. Belki bunların toparlanması için sayın Putin’in de söylediği gibi 2016 yılının beklenmesi gerekiyor herhalde. Bu sene pazarda daralma olacak. O belli. Ama 2016’tan itibaren belki ikinci yarısından sonra tekrar havacılık sektörü gelişmeye başlar diye düşünüyorum. rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 olacağı belli. Ama 2016’tan itibaren belki ikin- tane daha uçak koymuştuk. Yani geçen sene yaptıkları uçuşlarını iptal ettiler. Türk Hava 17 ci yarısından sonra Rusya’da tekrar havacılık Antalya’ya üç seferimiz olmuştu. Bu sene bu Yolları bu krize nasıl adapte oldu ve ne gibi sektörü gelişmeye başlar diye düşünüyorum. iki ilave sefer yok ve bir tane ile devam edi- adımlar attı? F.U: Rusya ile Batı ülkeleri arasında ‘yap- yoruz. M.D: Bizim için iptaller söz konusu olmadı. tırımlar savaşı’ yaşanırken Rusya kendi hava F.U: Bazı Rus havayolu şirketleri krizi ge- Planladığımız gibi uçmaya devam ediyoruz. sahasını Batılı havayolu şirketlerine kapata- rekçe göstererek daha önceleri bazı yönlere Dediğim gibi yalnız bu sene Antalya’ya ilave bilir diye spekülasyonlar yapılıyordu. Sizce böyle bir adımın atılması havacılık pazarını nasıl değiştirebilir? M.D: Tabii bir defa bu tür adımın atılması çok kolay bir şey değil. Rusya da çok düşünür bunu. Karşılıklı olacağı için Rusya böyle bir riski durup durupken göze almaz. Ama Batı bir şeyler yaparsa Rusya da yapar tabii ki. Rusya hür bağımsız bir ülke, isterse hava sahasını ka- patabilir ama böyle bir adım kendisine de zarar vereceği için böyle bir adım atacağını düşün- müyorum. Yani bu artık çok ekstrim durumlar- da söz konusu olabilir. Şu anda böyle bir şeyi yapacak diye düşünmüyorum. F.U: Bu yılın başından Türkiye’ye giden Rus turist sayısı farklı hesaplara göre yüzde 20 ile yüzde 40 oranında düşüş gösteriyor. Rus turistlerin daha çok tercih ettikleri An- talya bölgesine genelikle charter uçuşlarla gidiyorlar. THY’nın da Moskova’dan Antal- ya seferleri var. Rus turist sayısının düşüşü THY’nın faaliyetine yansıdı mı? M.D: Yansıdı tabii. Şu andaki mevcut uçuş- larımıza yansımadı, ama eğer göstergeler ge- çen seneki gibi olsaydı veya biraz daha artarak devam etmiş olsaydı bizim Antalya’ya ilave sefer koyma ihtimalimiz çok yüksek olurdu. Bu sene o ilave seferleri koymamış oluyoruz. Bizim bir tane uçağımız zaten yaz kış uçuyor. Büyüme hızının bu kadar yüksek olması Rus pazarının altyapısının Ama geçen sene yazın biz ilaveten günde iki güçlülüğünün bir göstergesi. İŞ DÜNYASI söyleşi
Moskova ile birlikte 10 tane uçuş noktamız var. Ve biz Rusya’ya en fazla noktaya uçan yabancı havayolu şirketiyiz. Önemsediğimiz de buradan belli oluyor. Hatta imkanlarımız dahilinde bir kaç ay içinde en az bir nokta daha açacağız. İmkan buldukça Rusya’da daha başka noktaları da açmayı planlıyoruz.
sefer planlamadık. Hatta biz İstanbul seferleri- Rostov’da, St Petersburg’da, Kazan’da sefer miş bir karar yok. mizde kapasite artırdık. Bizim İstanbul’a dört artışı gerçekleştirdik. THY daha önceleri Kırım’a uçuyordu. Ancak tane uçuşumuz vardı. Bu dört seferimizi 165 2014 yılın başında Rusya için genişleme pro- son 1.5 yıldır Kırım uçuşları iptal edilmiş du- kişilik ve 200 kişilik uçaklarla uçuyorduk. Bu jeleriniz vardı. Krizden dolayı açmak istedi- rumundadır. Bu yönde bir gelişme olacak mı? yıldan itibaren de seferlerimizden bir tanesine ğiniz yeni noktalar ile ilgili değişiklikler oldu Türkiye dünya ile beraber hareket etmek sürekli olarak 330 kişilik uçağı koyduk ve bu mu? zorunda. Türkiye hala bir NATO üyesi, hala da yaklaşık 300 yolcu alan uçak demek. Artık Projelerimizin krizden dolayı iptal etme gibi Avrupa Birliği’ne girmek için aday olan ve onunla da gidip geliyoruz ve bu uçak da şim- bir durum söz konusu değil. Sadece açmak is- müzakereleri sürdüğü bir ülke. Ama yine de diden doluyor. tediğimiz bazı noktaların hava alanlarındaki her şeye rağmen Türkiye Rusya’ya ile ilişkile- Genel olarak da uçaklarımızdaki doluluk kriterlere uymadığı için, müsaideler alınma- rinde, özellikle ekonomik ilişkilerinde, Batı ile
rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 oranı oldukça iyi. Geçen seneden kötü değil dığı için gibi durumlardan dolayı gecikmeler hareket etmiyor. Hiç bir yaptırıma neredeyse ve bu da bu yılın koşullarında oldukça iyi bir 18 sonuçtur. F.U: THY bir kaç yıldır Rusya iç seferleri için Rus Utair havayolu şirketi ile işbirliği yapmaktadır. Utair de bu sene zor duruma düştü ve bazı uçuşlarını iptal etti. Sizin Utair ile olan işbirliğiniz devam ediyor mu? M.D: Evet, Utair diğer havayolları gibi zor durumda kaldı. Ama biz biliyoruz ki Rusya hü- kümeti onları sübvanse ederek destekledi. Bu destekten Utair de büyük miktarda payını aldı. Dolayısıyla kendisini toparladı ve hemen he- men problemleri kalmadı desek yerinde olur. Yani ekonomik ve mali problemlerini çözdü gibi gözüküyor. Onun için bizim işbirliğimiz de devam ediyor. Bizim ilişkilerimizde hiç bir sıkıntı yaşanmadı. F.U: Kriz döneminde THY olarak Rusya’da- ki ofis çalışanlarınız sayısında bir azalmaya gittiniz mi? M.D: Krizden dolayı özellikle personel çı- kartmaya ihtiyaç duymadık. Bizim zaten her zaman bir personel sirkülasyonu oluyor. O sirkülasyonun dışında özellikle kriz münasi- betiyle personel çıkartma durumumuz olmadı. Rakamlar THY Moskova’nın 10 senelik gelişmesini gösteriyor. Hem Moskova’da olmadı hem de diğer nokta- larımızda da olmadı. Ama krizden, onu da söy- oldu. Ama açabileceğimiz noktaları açmaya katılmadı. Ama siyasi olarak her ülkenin bir lemeden geçmeyeyim, Moskova etkilenmedi devam edeceğiz. Rusya’da çok kısa zamanda duruşu var. Türkiye de Kırım’ın ilhakını Batı ama taşradaki bazı noktalarımız daha fazla et- en az bir nokta daha açacağız. gibi kabül etmiyor. Ama bence Batı alyan- kilendi. Ama şimdi onlar da hepsi kendilerini F.U: Mayıs ayın ortalarında Dağıstan’a sın içinde olup da Rusya ile en yakın olan ve toparladılar. ziyaretiniz olmuştu. Bu ziyaretin amacı yeni ilişkilerini en iyi şekilde sürdüren ülke Türki- F.U: Pegasus havayolu Rusya’nın bazı böl- uçuş noktasının belirlenmesi miydi? ye’dir. Ve biz bundan memnüniyet duyuyoruz. gelerinden Türkiye’ye olan uçuşlarını iptal M.D: Bizim beli olmamakla birlikte Mahaç- Bizim uçuşlarımız durdu tamam, ama her ül- etti. Siz de durum nasıl? kale’ye sefer açma ihtimalimiz olabilir. Biz bu kenin uçuşları durdu. Kırım’a şu anda sadece M.D: Bizde kesinlikle iptal söz konusu olma- konuyu inceliyoruz. Böyle bir seferin açılma- Rusya havayolları şirketleri uçuyor. Ama biz dı. Tam tersine sefer artışlarını yapabildiğimiz sını hem onlar arzu ediyorlar hem de biz arzu- orada ofisimizi kapatmadık ve Kırım’daki ofis yerlerde sefer artışı yaptık. Mesela Soçi’de, luyoruz. Ama bu konu ile ilgili henüz kesinleş- Moskova ofisine bağlandı. Oradaki ofisimiz İŞ DÜNYASI söyleşi rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 Mefail Demirbas, yeni acilan buyuk ve modern ofisinde THY Moskova’nin gelisimini aktardi 19 faaliyetini devam ediyor. Mevzuat uygun ol- M.D: Tabii ki belli sonuçlarımız şimdiden duğu müdetçe biz oradaki ofisimizi devam et- vardır. Business yolcularımızın artmasına ne- tireceğiz ve bilet satışlarımızı yapacağız. den oluyor, Star Alliance üyesi olan başka ha- Siyasi belirsizlik giderilmeden bir uçuş ola- vayollarından da biznes yolcularını alıyoruz. bileceğini zanetmiyorum. Yani bu THY elinde Yakında sistemimizi kurmak üzereyiz. Belli olan bir şey değil. İnşaalah bu belirsizlikler or- ücret karşılığında hemen kapıda müracaat ede- tadan kalkar ve biz biran önce oraya da uçarız. cek yolcuları da alacağız. Şu andan itibaren Uçmak isteriz. da çok başarılıyız. Bizim İstanbul’daki biznes F.U: THY’nın Moskova’daki yeni ofisinde salonumuz 6000 metre karelik bir yer. Her gün mülakatımızı gerçekleştiriyoruz. Geçen sene oradan 5000’den fazla yolcu geçiyor ve müşte- de Vnukovo’da CİP salonunuzu açmıştınız. ri memnüniyeti açısından olmayan hiç bir şey Bu da THY’nın yurtdışındaki ilk CİP salonu yok gibi. Geçen sene İstanbul’daki salonumuz idi. Bunun dışında bu yönde ne gibi yatırım- SkyTracks’ın 20 milyon yolcu ile yaptığı araş- larınız olacak? tırmalarda dünyanın en iyi biznes salonu seçil- M.D: Tabii bu sene burada daha planladığı- di. Yine geçen sene en iyi biznes yemeği veren mız büyük yatırımlarımız yok. Ama biz boş havayolu şirketi seçildik, ekonomi’de de dün- duramıyoruz, muhakkak ki bir yenilik yap- ya ikincisiyiz. Dört yıldır peş peşe Avrupa’nın mak istiyoruz. On yıldır aşağı yukarı ben Rus- en iyi havayolu şirketi seçiliyoruz. Yani bu sa- ya’dayım ve biz sürekli geliştik. Sürekli yeni lonumuz İstanbul’daki salonun mimari olarak, bir şeyler yaptık ve yaptığımız şeyler hep da işletim sistemi olarak menü v.s. olarak aynısı THY’nın lehine oldu. Sizin de bahs ettiğiniz burada yalnız küçüğü. Alanı 650 metre karelik gibi biznes yolcularımız ve kartlı yolcularımız bir yer, ama bu da bize yetiyor. Yolcularımız için ilk CİP salonumuzu açtık. Yeni ofis yeri- da son derece memnün. mizi açtık. Daha önceki yerimiz da güzeldi, F.U: 2015 yılı faaliyetleriniz ile ilgili projek- ama orada hem butün personeli ve birimleri- siyonuz nelerdir? mizi bir arada tutamıyorduk hem de müşteri M.D: Bizim için geçen seneki sonuçlarımızı memnüniyetini de tam karşılayamıyorduk. Se- muhafaza etmemiz bile başarı sayılacak. Me- bebi, park yeri bulamıyorlardı ve bize ulaşma- sela Vnukovo’ya uçan Batılı havayollarının ları daha zor idi. Çok şükür öyle bir yer bulduk yolcu sayısının yarı yarıya düştüğünü biliyo- ki hem kendi içimizdeki çalışmayı kolaylaştır- rum. Öyle bir şey bizde yok, Allaha şükür! Biz dık hem de üç tane metro istasyonuna yakın rakamlarımızı muhafaza ettiğimiz zaman bile bir yerdeyiz. Yolcularımızın park edebilmeleri başarılı olacağız. Kaldı ki yolcu sayımızı ar- 119021 Moscow, Arbat Str, açısından da daha imkanlı bir yer. tırabileceğimizi bile düşünüyorum. Yani THY No.12/1, Floor:3 F.U: Peki CİP salonunuzun faaliyet sonuç- Rusya’da bu sene de gelişerek devam edecek. Теl: +7 499 685 11 09 ları nasıl? İŞ DÜNYASI söyleşi
“Andrey Akimov” gizler içindeki bankacı
61 yaşındaki Gazprombank Yönetim Kurulu Başkanı Andrey Akimov kalabalık etkinliklerden kaçınıyor. Basın toplantıları, brifingleri ve mülakatları sevmeyen Akimov Forbes dergisi için bir istisna yaptı.
Yelena Hodyakov Lübov Martınova Andrey Lapşin ve İvan Vasiyev’in yardımıyla hazırlandı
Sadece seçilmiş banka memuru, ve böylece yurtdışında faaliyette bulunan Akimov’un Moskova nehri kenarında Sovyet bankalarının en genç müdürü
rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 bulunan ve Kremlin’e bakan olmuştu. Yıllarca Avusturya’da yaşayan 20 Gazprombank’taki klasik tarzda dekore Akimov, 2000’lı yılların başında Tuna edilmiş çok komforlu resepsiyon odasına kıyısındaki rahat girebilir. Kendisini dört yıldır Yönetim Kurulu hayatını çok üyesi olduğu Gazprom’da da çok az kişi hareketli tanıyor. Gazprom’un kurumsal gazetesi Moskova Akimov’u mülakat vermeye ikna etmeye hayatına çalıştığında bir araştırma yaptı ve merkezi değiştirdi. ofiste çalışanlarından sadece yüzde 1’inin Akimov’un yüzünü tanıdığını tespit etti. Bankacı ise bu durumdan hiç rahatsızlık duymuyor.Peki o iş hayatı dışında nasıl biri? O enerjik ve ciddi bakışlı kumral biri. Emin ve bazen keskin hareketleri var. Yakın dostları arasındayken birden açık yürekle konuşmaya başlayabilir, gülerek hayatındaki komik olayları anlatmaya girebilir. Çok gizemli bir hayatı var. Akimov Sovyetler zamanlarındaki ‘altın gençliğine’ ait değildi. Ama buna rağmen karyeri üniversite sıralarından itibaren çok hızla gelişiyordu. Moskova Finans Enstitüsü’nün dördüncü sınıfından başlayarak önce Moskova’da sonra da Zürih’te Vneştorgbank’ta görev yaptı. Akimov 34 yaşındayken Avusturya’daki Donaubank’ın genel müdürlüğüne atandı İŞ DÜNYASI söyleşi
Bu yaştayken istihbaratta çalışmadan Sovyetlerin yurtdışındaki bankanın müdürlüğü görevinde bulunmak mümkün mü? Donaubank zamanında Akimov ile tanışan Simonyan ‘Böyle bir kural yoktu. Akimov genç idi, fakat çok akıllıydı ve yurtdışında bağlantılara sahipti. Avusturya’yı ve Avusturyalıları çok iyi tanıyordu’ diye yanıtladı. Akimov gençti ancak 1985 yılında SBKP Merkez Komitesi Genel Sekreteri görevine 47 yaşındaki Mihail Gorbaçov getiriliyor. O yıllar Merkez Komitesi ekonomik bilimler sektörünü müdürü görevinde bulunan ekonomist Oleg Ojerelyev, ‘Gençlere yol verelim’ sloganın gerçekten uygulandığını hatırlattıyor.
Akimov’u uzun yıllar yakından tanıyan UBS Rusya Yönetim Kurulu Başkanı Rayr Simon- yan arkadaşını şöyle tanıtıyor: ‘Akimov, birin- ci nesil bankacılarından fakat sıradan bir ticari bankasının yöneticiliğini yapmak, Andrey’in ilgisini çekmezdi. İmparatorluk kurmak ise
tam ona göre bir şeydir’. Akimov’un başkan- rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 lığında Gazprom’un captive bankası, ülkenin en büyük finans ve sanayi holdinglerinden 21 biri haline geldi: varlıklar hacmi bakımından Rusya’nın üçüncü bankası, ülke içinde ve yurtdışında iştiraklı bankalar zinciri, sanayi iş- letmeleri, medya kuruluşları ve modern sanat eserlerinin yatırım koleksiyonuna sahip. Akimov, 1980 yılların sonunda Viyana’da yaşarken SSCB Devlet Başkanı Mihail Gor- baçov’a ‘perestroyka’nın ‘nasıl yapılması ge- rektiğini, ülkenin zorluk çeken ekonomisi için gereken sermayenin nereden bulunabileceğini ve mevcut borçlarının uzun vadeli borçlara nasıl dönüştürülebileceğini’ anlatan ‘Marshall Özel İngiliz okuludan mezun olan Akimov, Moskova Uluslararası Planı’ndan alıntılıları içeren detaylı mektupla- İlişkiler Üniversitesi’nde (MGİMO) eğitim görmeyi hayal ediyordu rı yazdığını hatırlıyor. Yıllar sonra Rusya’nın yöneticileri çok tecrübeli bankacıya kulak ver- ancak orayı kazanmayacağını biliyordu. Çünkü MGİMO’da Sovyet meye başladığı gibi görünüyor. 2007 yılından elitin çocukları eğitim görüyordu. Bir öğrencilik arkadaşı Valeriy Lyakin itibaren Akimov’un adı, Vladimir Putin’in önemli toplantılarına katılan hükümet üyeleri, Lyakin ‘gelecek mesleklerini yurtdışında çalışmakla ve yabancı dili bakanlar ve devlet şirketlerinin yöneticileri ile yoğun bir şekilde kullanmakla bağlamak isteyenlerin’ MGİMO ve beraber yer alıyor. Şimdi artık, Gazprombank, Ukrayna’ya doğalgaz ihracatı veya ‘yüzyılının Moskova Finans Enstitüsü’ne gittiklerini söyledi. anlaşması’ olarak adlandırılan Çin doğalgaz önünde o hiç zorlanmadan dünya satranç şam- lanması gibi sıkıcı bir işi Muhasebat müdürlü- boru hattı anlaşmasının imzalanması gibi en piyonunu yendi. ‘İşte Andrey Akimov o dok- ğüne pratik almak için gelen Moskova Finans hassas uluslararası sorunların çözülmesine ka- tora benziyor: aklında çok zor kombinasyonla- Enstitüsü öğrencisi Andrey Akimov’a verdiler. tılıyor. rı oynamayı biliyor. İnsanlar onun için satranç Bilgisayar yoktu, bütün işlemleri elle yapmak 10 yıldır Gazprombank başkanlığı görevinde tahtasındaki taşlar gibidir ve aklının oynunda gerekiyordu: Evrakları kontrol etmek, kararı bulunan kişinin nasıl bir insan olduğunu an- hangi taş olduğunu hiç bir zaman bilemiyor- yürürlüğe koymak ve ödemelere ilişkin bilgi- latmasını rica ettiğimizde Simonyan ‘Stefan sun’ Simonyan anlattı. leri muhasebe kitabına yazmak. Zweig’in ‘Satranç’ öyküsünü hatırlıyor mu- Özel İngiliz okuludan mezun olan Akimov, sunuz?’ diye sordu. Öykünün baş kahramanı ‘Akimov-san kaç Moskova Uluslararası İlişkiler Üniversitesi’n- doktor B. gençken Gestapo’nun hapishanesine yaşındasınız?’ de (MGİMO) eğitim görmeyi hayal ediyordu düştüğünde çaldığı bir kitabı okuyarak satranç Kopyevskiy ara sokağında bulunan ancak orayı kazanmayacağını biliyordu. Çünkü tahtası olmamasına rağmen aklında çok adımlı SSCB’nin Vneştorgbank binasında Bolşoy MGİMO’da Sovyet elitin çocukları eğitim gö- kombinasyonları oynamayı öğreniyordu. Yıl- Tiyatro’ya bakan küçük pencereli küçük oda, rüyordu. Bir öğrencilik arkadaşı Valeriy Lya- lar geçti. Bir gün gemideyken herkesin gözleri incasso evraklarla doluydu. Evrakların grup- kin Lyakin ‘gelecek mesleklerini yurtdışında İŞ DÜNYASI söyleşi
çalışmakla ve yabancı dili yoğun yıllarında SSCB ilk defa yabancı bir şekilde kullanmakla bağlamak kredilerle iş yapmaya başlamıştı. Borçlar artıyor isteyenlerin’ MGİMO ve Mosko- Akimov, yabancı kredilerden bi- va Finans Enstitüsü’ne gittiklerini rinin organizasyon çalışmalarına Meçel Açık Anonim Şirketinin Net borç söyledi. Sadece ‘sosyal merdiven katılmıştı. asıl finansal ve ekonomik EBİTDA üstlerinde olan arkadaşlar’ Mos- SSCB, Sahalin Adasının kıta göstergeleri / milyar dolar Gelir kova Finans Enstitüsü’ne önem sahanlığını geliştirmeye hazırla- vermiyorlardı. Teknik aydınların nıyordu. Orada araştırma ve son- çocukları ve askerlerin çocukları daj işleri 1958 yılından itibaren
daha çok bu enstitüyü tercih edi- yapılıyordu. Uzun süren müzake- 2008 yordu. Akimov onlardan biriydi. relerden sonra Eylül 1975 yılında 1953 yılında Leningrad şehrinde Dış Ticaret Bakanlığı, proje ger- dünyaya gelen Akimov, üç aylık- çekleştirmek için kurulan Japon- ken ailesi ile beraber Moskova’ya ya’nın ‘Sahalin Sekiyu Kayhatsu taşındı. Askeri mühendis olan Körökü Kaysya’ (veya kısaca ‘So- 2009 babası, SSCB Savunma Bakanlı- deko’) şirketi ile ‘Sahalin Adası- ğı’nda silah geliştirmekle uğraşı- nın kıta sahasında yatakların ara- yordu, annesi ise okulda matema- ması, geliştirilmesi, petrol veya tik öğretmenliği yapıyordu. doğalgaz üretimi ve bu ürünlerin Andrey çok çalışkandı ve onu Japonya’ya tedarik edilmesi’ ge- 2010 çok kitap okuyan biri olarak ha- nel anlaşmayı imzaladı. Akimov tırlayan Lyakin ‘Rus edebiyatı- anlaşmanın hazırlanmasına ka- rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 nı, çağdaş Sovyet edebiyatını ve tıldı. Bu belgeyi ezberi bildiğini yabancı edebiyatını seviyordu söylüyor. SSCB yatakları geliş- 2011 22 ve çok iyi biliyordu. Her zaman tirmek için 100 milyon dolarlık yanında ders kitaplarının yanısı- kredi alıyor ve projenin başarılı ra kalın dergileri veya kitapları bir şekilde gerçekleştirilmesi du- görüyordum’ ifadesini kullandı. rumunda krediyi geri ödeyecek-
Akimov okul döneminden iti- ti. İki yıl sonra Vneştorgbank’ın 2012 baren okumayı seviyordu: Ede- genç memuru, tüketim mallarının biyat öğretmeni çocukların çok ve büyük çaplı boruların Japon- okumalarını istiyordu. Üstelik ya’ya tedarik edilmesi konusunda dedesinden büyük miktarda kitap anlaşmaya giden hükümet heyeti- Akimov’a miras kaldı. Sözlerine nin uzmanı olarak katılmıştı. İşte 2013 göre kitaplarını okuduktan sonra Akimov ilk defa yurtdışına çıkı- arkadaşlarıyla kitap takası yapı- yordu. Akimov gülerek anlatıyor: Ilk dokuz ay yordu. O yıllarda Albert Camus’u ‘Japonlar şaşarak ‘Akimov-san (özellikle ‘Yabancı’ adlı romanı), kaç yaşındasınız?’ diye soruyor- 2014 Antoine de Saint –Exupery’i ve lardı’. Ernest Hemingway’i seviyordu. Üniversite yıllarında yetenekle- Kaynak: Meçel’in US GAAP bilgileri Vneştorbank’a pratik için geldi- rini gösterebilenlerin sayısı az ol- ğinde okuma alışkanlığı ona fay- duğunu söyleyen Lyakin, insanın Meçel’In ekonomik göstergeleri dalı oldu. Akimov şöyle anlatıyor: aktif profesyonel faaliyet göster- ‘başka hiç bir şey düşünmeden meye başladığında yeteneklerini yükselmeye başladı’. Aralık gününü çok iyi hatırlıyor: raflarda bulunan herşeyi okuyor- gösterdiğinden emindir. Çoğu Polonya’da, birbuçuk yıl devam dum: eve evraklar dolu dosyaları zaman Vneştorgbank’ın değişik İşine dönmedi eden sıkıyönetim ilan edildi. İs- getirip gece saat 3-4’e kadar onla- bölümlerinde birer ay pratik gö- Akimov, Uluslararası Ekonomi veç’ten istediklerini elde etmeden rı inceliyordum’. ren öğrencilerden farklı olarak Fakültesi’nden mezun olduktan döneceklerinden korkuyordu, fa- Bahsedilen incasso odası, onun Akimov dikkatini bankanın ya- sonra doğal olarak yurtdışında kat müzakereler başarılı bir şe- ilk ofisiydi ve karyerinin ilk nok- bancı krediler müdürlüğündeki çalışmayı hayal ediyordu. 1977 kilde sonuçlandı. Bu geziden kısa tasıydı. Müdürler, Akimov’un in- işe yoğunlaştırdı. Lyakin şöyle yılında Japonya’ya yaptığı ilk iş süre sonra Akimov, yurtdışına git- casso işlerini başarıyla yapabildi- anlatıyor: ‘İşte bu nedenle diğer- gezisinden kısa süre sonra önüne mek için çok defalı izni alıp İsviç- ğini anlayınca kendisini Ekonomi lerine kıyasla daha çok bilgilere yeni bir fırsat açıldı. 1978 yılında re’deki ‘Wozchod Handelsbank’ bölümüne gönderdiler. Beşinci ve profesyonel tecrübeye sahip 6 aylığa Lüksenburg’a East-West adlı ünlü Sovyet yabancı bankası sınıftayken yabancı krediler mü- olabildi. Andrey Akimov, mesleğe United Bank’ta staj yapmak, 1981 dahil birçok ülkeleri gezdi. dürlüğüne göreve alındı. Kendisi- hızla giren, aktivitelerini ve giri- yılında ise İsveç’e ihracat ajan- Sovyetlerin bütün yurtdışı ban- ni bilimsel deneyimlerin yapıldığı şimlerini kanıtlayan gençlerden sı ile 100 milyon dolarlık kredi kaları SSCB ve sosyalist ülkelere ‘gerçek bir fizik labaratuvarında’ biriydi. Dolayısıyla Akimov kar- konusunda anlaşmak için gitti. kredi sağlamakta yardımcı olma- olduğu gibi hissediyordu: 1970’li yer merdiveni üzerinden çok hızla Akimov, Stockholm’a geldiği 13 lıydılar. İsviçre’de bulunan ban- İŞ DÜNYASI söyleşi
Monopolün çözülüşü Gazprombank’ın finansal ve ekonomik göstergeleri ve hissedarları Gazprombank
Varlıklar, milyar / dolar
Sermaye, milyar / dolar
Net kar, milyar / dolar
Doğalgaz sanayisi kredileri, milyar / dolar Doğalgaz sanayisi kredilerinin kredi portföyündeki payı, % Gazprom’a verilen veya onun garantisi altında bulunan kredilerin kredi port- föyündeki payı, %
Gazprom’un hesapları ve mevduatları, milyar dolar Mevduatların ve hesaplarındaki kalan paraların toplam hacminde Gazprom’un mevduatları, % Hissedarlar, %
Gazprom
Gazeksport
Diğerleri rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015
Gazprom’un diğer iştirakları
Geri satın alınmış kendi hisse senetleri 23
UK ‘Lider’ (Gazfond adına)
Gazfond
Gerçek kişiler
Vnesekonombank
2014 yılının 9 ay içerisinde elde edilen bilgiler, Kaynak: Gazprombank, Forbes’in yaptığı hesaplamalar
Gazprombank’ın başına geçtiği süreçteki değişim göstergeleri kanın bir de çok özel görevi vardı: Politbüro pozisyonu açıp yenildiği ortaya çıktı. Sovyet Wozchod Handelsbank’taki işini tamamlayıp emriyle altın satın-alım işlemlerini yürütüyor- yurtdışı bankalar sisteminde uzun süre çalışan ‘kontrolden’ geçen Akimov, birkaç ay sonra du. Bankanın altın fiyatlarını manipüle etmesi Viktor Geraşenko sonraları ‘O zaman İsviç- Vneştorbank’ın (Wozchod Handelsbank’ın görevi de vardı. O dönemdeki olayların tanık- re’de çok para kaybettik’ diye hatırlıyordu. halefi) İsviçre şübesi Genel Müdürü Yardım- larına atıfta bulunan Nikolay Krotov, ‘Yurtdı- Akimov’dan Wozchod Handelsbank’ın ‘kredi cısı göreve atanıp Zürih’te yaşamak fırsatını şında bulunan Rus ve Sovyet bankalarının ta- portföyünün incelenmesi’ istendi. Auditora yakaladı. İki yıl sonra 34 yaşındaki Akimov, rihi’ adlı kitabında, altın SSCB’den İsviçre’ye ihtiyacı olan Akimov, Pricewaterhouse ile be- Donaubank Genel Müdürlüğüne atanıp Avus- giden uçakların yolcu koltuklarının altında raber çalışmaya karar verdi. Akimov gülüm- turya’ya taşındı. Bu yaştayken istihbaratta ça- taşınıyordu, diye yazdı. 2000 yılında ‘Ekspert’ seyerek, Moskova’daki meslektaşlarının Pri- lışmadan Sovyetlerin yurtdışındaki bankanın dergisine mülakat veren Wozchod Handels- cewaterhouse’un Amerikan emperyalizminin müdürlüğü görevinde bulunmak mümkün mü? bank Döviz İşlemleri Müdürü Yuriy Karnauh bir ürünü olup olmadığından şüphelendiklerini Donaubank zamanında Akimov ile tanışan Si- ‘Sovyetler Birliği’nin dünya piyasasına bağ- hatırlıyor. XIX. yüzyılından itibaren varlığını monyan ‘Böyle bir kural yoktu. Akimov genç lanması sonucu, dünya altın fiyatını ciddi bir süren şirketin İngiliz kökenleri olduğuna dair idi, fakat çok akıllıydı ve yurtdışında bağlan- şekilde etkileyebilmemize neden oldu. Teda- raporunu hazırlatmasından sonra Pricewa- tılara sahipti. Avusturya’yı ve Avusturyalıla- rikçi ülkeleri arasında Güney Afrika Cumhuri- terhouse’un İsviçre’deki Sovyet yurtdışı ban- rı çok iyi tanıyordu’ diye yanıtladı. Akimov yeti’nden sonra ikinci sıradaydık. Güney Afri- kasının bilançolarına ulaşmasına izin verildi. gençti ancak 1985 yılında SBKP Merkez Ko- ka 1100-1200 ton olan yıllık dünya hacminden Pricewaterhouse’u da Sovyet bir kurumla ça- mitesi Genel Sekreteri görevine 47 yaşındaki 700 ton altın veriyordu, 200-300 ton ve bazen lışmasına ve Moskova’da ofis açması gerek- Mihail Gorbaçov getiriliyor. O yıllar Merkez fazlasını ise biz veriyorduk’ diye söyledi. tiğine ikna etmek gerekiyordu. Akimov şöyle Komitesi ekonomik bilimler sektörünü müdü- Ancak 1984 yılında Vneştorgbank Woz- hatırlıyor: ‘Gelecekte Rusya’nın kocaman bir rü görevinde bulunan ekonomist Oleg Ojerel- chod’da audit işlemi başlattı. Ardından ise piyasa olacağını söylüyorduk fakat inanmı- yev, ‘Gençlere yol verelim’ sloganın gerçekten Wozchod’un iflası ilan edildi. Traderlerden yorlardı. Çünkü o dönemler SSCB’de daha uygulandığını hatırlattıyor. birinin altın fiyatlarının artacağını ve dolar arazinin kiraya verip verilmeyeceği konusu Nisan 1985 yılından itibaren yurtdışında ya- kurunun düşeceğini tahmin ederek çok büyük tartışılıyordu’. şayan Akimov, ‘perstroyka’ başından beri dik- İŞ DÜNYASI söyleşi
katini SSCB’de ekonomik değişikliklerin ger- çekleştirilme fikrine yöneltti. Öngürüye sahip olan Akimov’un Donaubank’ın yeni gelişme yönlerini aramakla uğraştığını anlatan Lyakin ‘SSCB’de değişiklikler yapılıyordu, dış eko- nomik faaliyet gösterme hakkının olduğu or- tak işletmeler dahil aktörlerin sayısı artıyordu’ diye hatıralarıyla paylaşıyor. Bankada yeni faaliyet alanları açılıyordu ve yeni bölümler oluşturuldu. Akimov’un döne- minde Donaubank uluslararası konferansları düzenlemeye başladı. New-York’ta yabancılar toplanıyordu, SSCB’den heyetler geliyordu ve ülkedeki gelişmeleri anlatılıyordu. Ve bu kon- feranslar çok para kazandırıyordu. Konferans
rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 katılım ücreti 1000 dolar idi. O yıllarda SSCB Bilimler Akademisi Dün- 24 ya Ekonomisi ve Uluslararası İlişkiler Ens- titüsünde çalışan Rayr Simonyan ‘İşte böyle Donaubank SSCB’den tecrübe teatisi amacıy- la gelenler için baş noktalardan biri oldu. Bir gün böyle gezilerden birine Ojerelyev katıldı. Ekonomist, Donaubank’ın ofisinde yani XIX. yüzyılında Colloredo Mansfeld ailesine ait olan ve Ringstrasse’de bulunan sarayda gece geçirdiğini hatırlıyor. Akimov, Viyana’da sa- mimiyetle karşıladığı Ojerelyev ile beraber Gorbaçov’a ‘perestroyka’ ile ilgili tavsiyeleri- ni içeren mektuplarını gönderdi. Sıradan olma- yan düşünmeye sahip kişileri karşılamayi sevi- yordu, reformcuları destekliyordu’ diye anlattı. 1980 yıllarında kurulan bu bağlantılar, gele-
Gazprom’un yurtdışından varlıkları satın almayı umit ettiği dönemdi; Vladimir Putin, Gazprom’un Sibirya’daki kuyulara, Avrupa’daki her doğalgaz istasyonuna ulaşmak isteğini destekliyordu. Dolayısıyla Gazprom’un büyük elektrik santrallerinden belediyelere ait doğalgaz tesislerine kadar mümkün olduğu kadar çok çeşitli varlıkları satın almak hedefi vardı. İŞ DÜNYASI söyleşi
cekte kendi işe başlayan Akimov’a yardımcı ile beraber Berezovskiy ile AvtoVAZ’i konuş- yev’in bağlantıları sayesinde İMAG’in St. oldu. 1985 yılında Zürih’e taşınan Akimov, ya- mak için temsilciliğine geldik. Hatırlıyorum Petersburg’da da birkaç projesi oldu. Bu kol tırımların SSCB’ye çekmek için mali müşavir ki bizim için piyano oynadı. Sonra ise ‘Bey- Aleksandr Medvedev’in yönetimi altındaydı. olarak çalışan şirket açmayı düşünmeye baş- ler, yeryüzünün altısından biri paylaşılacak, Akimov’un şirketi, Vladimir Putin’in Dış Eko- ladı. Bunu ancak Donaubank’taki işinin sona buna aktif bir şekilde katılmalıyız, yanda du- nomik ilişkiler Müdürlüğü ve aynı zamanda erdiği 1990 yılında gerçekleştirebildi. Akimov rup bakmamalıyız’ ifadesini kullandı. O anda Gennadiy Timçenko ve Akimov’un şirketinin İsviçre’de İnvestment Management&Advi- konuşacak bir şeyin olmadığını anladık’ diye özel ihracatçı statüsünü alabilmesinde yardım- sory Group (İMAG) adlı şirketi registre etti hatırlıyor. cı olduğu ve döner sermaye verdiği ‘Kirişinef- ve Avusturya’ya iş gezisinden dönmedi: Belir- İlk dönemde İMAG’ın işleri iyi değildi. Şir- tehimeksport’ ortakları ile çalışarak St. Peters- tilmiş gün Moskova Vneştorgbank ofisindeki ket işlemlerden faizleri elde etmeliydi fakat burg yönetiminin finansal danışmanı haline işyerine gelmediği için kendi isteğiyle işinden işlemleri yoktu. Rus şirketleri Batı kredileri- geldi. İMAG’in yardımıyla ‘Kineks’ petrol istifa ettirildi. ni almak istiyordu fakat finansal danışmanın ürünleri için ihracat kotasını alabildi. Bu petrol hizmetlerini ödemek istemiyordu. İMAG ha- ürünlerden kazanılan para, şehir belediyesi ta- Finans danışmanı zırlık çalışmasını, iş gezilerini, çalışanların rafından gıda maddelerini satın almak için kul- Simonyan’a göre Akimov, bankadan ayrıla- maaşlarını finanse etmek zorundaydı. Daha lanıyordu. İMAG, işletme sermayeyi arttırmak
rak Sovyet vatandaşı için önemli sayılan bir- önce İMAG’da çalışanlardan biri ‘Ertesi gün için kullanılan dilimlerden başka şehre petrol rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 çok faydaları kaybetti. Bunlar arasında ‘super’ şirkette çalışanlara maaşın ödenmesi gerektiği ürünlerinin asıl tedarikçisi olan Kirişi rafine- iş ve daire vardı. Fakat Akimov bundan hiç fakat hesaplarda paraların olmadığı durumlar risinin rekonstrüksyon yapılması için birkaç 25 pişman değildi zira yurtdışında geçirdiği bir- oluyordu. Akimov ise parayı bir yerlerden milyon dolarlık Batılı finanse çekti. Akimov, o kaç yıl ‘bilgi ufkunu genişletti ve dünya vizyo- buluyordu ve maaşın geç ödendiği durum hiç zaman ‘Kineks’in sahiplerini bilenler olmadığı nunu etkiledi’. Donaubank’a kıyasla İMAG’da olmadı’ yorumunda bulundu. Akimov kendisi, için yabancı bankaları onun garantilerini alıp hareketlerinde daha çok özgürlüğe ve tabii böyle durumlarda şirkete kendisinin kredi aç- kredi veriyordu. daha çok risklere sahipti. Üstelik SSCB da- tığını hatırlıyor (şirkette yaklaşık 100 kişi ça- Finansal danışmanlık piyasasında faaliyet ğılmak üzereydi. 1980 yıllarında arkadaşlık lışıyordu, bir kişinin maaşı ise 4000 dolara va- gösteren İMAG, 10 yıl içinde Tomskneft (140 kurduğu kişiler onun takımın temelini oluştur- rıyordu, o dönem için bu çok büyük paraydı). milyon dolar), Kamaz (750 milyon dolar), Ud- dular: Akimov’un Simonyan’ın teklifi uyarın- Akimov’un şirketi, borçlarla alış-satış işlem- murtneft, Agrohimeksport, Purneftegaz, Kirişi ca Donaubank’ta işe aldığı Aleksandr Medve- lerini yaparak ilk milyonlarını kazandı. Mese- rafinerisi ve Severstal gibi Rus işletmelerine dev, Viyana İMAG ofisine geçti, 1991 yılında la, Doğu Almanya’nın nominal fiyattan yüzde 3,5 milyar dolarlık yatırım çekebildi. Akimov SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov’un 25’i olan borçlarını satın alıp Doğu Alman- için bu çalışmanın sonucu, gelecekte ülkenin Yardımcısı olan Ojerelyev SSCB’nin dağıl- ya’nın bu borçları ödemeye razı olduğunda en etkili kişileri haline gelen Vladimir Putin ve masından sonra şirketin Moskova’daki ofisin borçların fiyatının yüzde 90’a kadar arttığında yardımcısı İgor Seçin ile tanışması oldu. Fa- müdürü oldu. sattı. Arbitraj sayesinde kazanıyorlar yani sa- kat bankacı, kendileriyle tanıştığını ve görüş- Ojerelyev’in sözlerine göre, ülkede default tın alınan borçları öbürlerine değiştiriyorlardı. menin detaylarını yorumlamaktan kesinlikle yaşanıyordu, herkesin paraya ihtiyacı vardı. 1993 yılında Rusya’da ilk büyük işlem yapıldı. kaçınıyor. Çeşitli arabulucular şirketlere gelip finansal O dönemde tıpkı herkesin gibi gübre ihracat- İMAG’ın danışmaları, dünyada en büyük hizmetleri teklif ederek aldatıyorlardı: Güven çısı Agrohimeksport’un paraya ihtiyacı vardı. petrol satıcılarından biri haline gelen ve For- krizi söz konusuydu. Fakat Akimov’un Ba- İMAG Agrohimeksport için kredi sağlaya- bes listesine giren Gennadiy Timçenko’nun tılı finansal topluluktaki iyi tanıdıkları (IFC, bildi, sonra ise finansal yükümlülükleri ürün gelecek varlıkları için temelin kurulmasını Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, KKR, tedariklerine değiştirildi. Yani o yıllarda popü- teşvik etti. İşadamı İMAG’ın kapatılmasından Pricewaterhouse, Deloitte&Touche vs.) ve ler bir şema uygulanmıştı. İMAG, ortağı olan sonra da Akimov ile işbirliğini kesmedi: Se- Ojerelyev’in Rusya’daki üst düzey görevlileri Andre&Cie adlı yabancı traderin yardımıyla çin’in başkanlığındaki Rosneft yanısıra Tim- arasında ve işletmelerdeki eski bağlantıları ba- pestisitleri iyi marja sahipken sattı. Kazanılan çenko’nun kurumları da, Akimov’un 20 Kasım şarı sağlayabilirdi. para, şirketin cari masraflarını karşılamak için 2002 tarihinde geç saatte Yuriy Lvov’un yeri- İMAG varlılığının ilk yılında ilk Rus özelleş- uzun süre kullanılıyordu. İMAG’da daha önce ne gelip birdenbire başkanı olduğu Gazprom- tirme projesine katılmaya karar verdi. Ortağı çalışanlardan biri ‘Hemen hemen gece gündüz bank’ın baş müşterileri listesine girdi. olan Bear Stearns ile beraber şirket AvtoVAZ çalışıyorduk. Bir gün Andrey Akimov ile be- için stratejik kalkınma planını hazırladı. Oje- raber gece saat ikide işyerinden aynı arabayla Gas to power relyev’in sözlerine göre, Rusya’nın otomobil dönüyorduk. Vedalaşırken ‘Şimdi bol bol uyu- Akimov ‘Gazprombank’taki göreve atan- devinin hisse senetlerinden yüzde 30’unu Fi- yacağız ve sabah saat 8’de ofiste yine görüşe- dığımda özel görevleri önümde koymadı- at’a satmak istediler. Fakat fabrikanın pazar- ceğiz’ dedi ’ ifadesini kullandı. lar. Bankanın hemen hemen bütün bilançosu lamasını ve bütün finansal akımlarını kontrol Zamanla İMAG’in müşterilerinin sayısı arttı. Gazprom’a aitti ve bunu değiştirmek gere- altına alan etkili oligarch Boris Berezovskiy Anatoli Sobçak ile beraber Leningrad Devlet kiyordu’ diye vurguladı. Gazprombank, ger- buna karşıydı. Ojerelyev ‘Bir gün Akimov Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan Ojerel- çekten Gazprom’u destekleyen bankaydı, İŞ DÜNYASI söyleşi
Gazprom ve yapıları ise payı yüzde 97,83 aşamalı aşamalı üretimleri topluyorduk ve bu Timçenko, Sibur’un eş sahibi oldu. 2014 yı- olan hissedarı ve Gazprombank’ın baş müşte- süreç iki yıldan daha uzun bir süre devam etti’. lında Forbes, Timçenko varlığını 15,3 milyar risiydi. Uluslararası Finansal Raporlama Stan- Sonuç olarak Gazprombank, piyasada Mose- dolar olarak değerlendirdi. dartları uyarınca hazırlanan 2002 yılı raporu- nergo’nun blok edici paketinin tümünü ve ana Sözlerine göre bu, Gazprom’un yurtdışından na göre Gazprombank’ın kredi portföyünde şirketi olan Enerji ve Elektrifikasyon Rus Ano- varlıkları satın almayı umit ettiği dönemdi; (1,763 milyar dolar) Gazprom’a veya garanti- nim Şirketinin yüzde 10’unu satın aldı. Vladimir Putin, Gazprom’un Sibirya’daki ku- leri altında verilen kredilerin payı yüzde 69’u, Bankanın eski üst yöneticisi ‘Her şey iyi git- yulara, Avrupa’daki her doğalgaz istasyonuna mevduat ve hesap bakiyeleri toplam hacmin- miyordu, ortam pek sıcak değildi’ diye anlattı. ulaşmak isteğini destekliyordu. Dolayısıyla deki mevduat payı yüzde 58’di (1,502 milyar Elektrik reformundan sorumlu olan yetkili- Gazprom’un büyük elektrik santrallerinden dolar). Akimov’un döneminde Gazprom’un lerden biri ‘Mosenergo yönetimi, Ekonomik belediyelere ait doğalgaz tesislerine kadar bankanın bilançosuna etkisi azalmaya başla- Kalkınma Bakan Yardımcısı Kirill Androsov’a mümkün olduğu kadar çok çeşitli varlıkları sa- dı. 2003-2004 yıllarında büyük çelik ve petrol Gazprombank’ın fiilen Gazprom olduğunu tın almak hedefi vardı. O dönemde müzakere şirketleri (Novolipetsk Metalurji Fabrikası, yani doğalgaz tekeli olduğu ve Mosenergo aşamasında bulunan çok sözleşmeler vardı işte Magnitogorsk Metalurji Fabrikası, Meçel, şirketinin hisse senetlerinin satın alınmasının bu nedenle Centrex şirketi gerekiyordu. Ancak
rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 Nornikel, Surgutneftegaz, Rosneft), Rusya doğalgaz ticaretine hiç alakası olmadığına dair sözleşmelerin çoğu imzalanmadı. Hem Aki- Demiryolları, Rosatom vs. Gazprombank’ın endişeli mektuplar yazıyordu. Rusya Fede- mov hem de Gazprom’un müdürleri Centrex 26 müşterileri oldu. ral Anti-Tekel Servisi banka için Mosenergo projesinin başarısız olduğunu kabul ediyorlar. Gazprom’un yeni Yönetim Kurulu Başkanı reformunun gerçekleştirilmesinden sonra ku- Gazpromeksport’ta daha önce çalışanlardan Aleksey Miller, Rev Vahirev’in başkanlığı dö- rulan şirketlerin konsolidasyonunu mecburen biri ‘Avrupa’da son tüketiciye kadar tedarik neminde kaybeden temel varlıkları tekele geri uydurdu. Sonra Gazprombank’ın Gazprom etmek ve üretim, dağıtım gibi bütün alanlara döndürmekle ve temel olmayan varlıkların için topladığı enerji varlıkları, Gazprom Ener- girmek fikirleri, milli ve Avrupa çapında regü- satmakla uğraşmaya başladı, fakat Gazprom- goholding’in temelini oluşturdu. Hükümet ise latorlerin mukamevetiyle karşılaşıyordu’ diye bank’taki payı indirmedi. Gazprom’un dikey bu süreci ne denemek isteği ne de imkanı vardı. söyledi. bir şekilde entegre edilmiş enerji grubuna dö- Bu dönemde kocaman finansal kaynaklarını ve East European Gas Analysis Başkanı Mi- nüşüm olan (kuyudan tüketiciye) yeni strateji- yönetimin siyasi ağırlığını kullanan Gazprom hail Korçemkin ‘2000 yıllarının ortasında sine dayanarak Banka, Gazprom için yatırım fiilen piyasayı tekelleştirdi. Rekabetin piya- Gazprom’un amacı, Avrupa’daki enerji var- projeleri geliştirmeye başladı. İlk büyük yatı- sanın diğer aktörlerin sayesinde korunacağını lıklara sahip olmaktı. Amaç doğruydu: Çe- rım projelerinden biri 2003 yılında Mosenergo tahmin eden Anatoliy Çubays o zaman alanda şitli elektrik üretim tesisleri satın almak için şirketinin hisse senetlerin satın alınması oldu. Gazprom’un varlığına razi oldu. Şimdi ise bu- pazarlık yapan Gazprom’un birçok şirketlerle Gazprombank’ın eski üst yöneticisi ‘O za- nun bir hata olduğu bellidir’ diye anlattı. görüşmeler yapmasına karşın doğalgaz soru- man Gazprom için gas to power konseptini ge- Gazprombank, petrokimya şirketinin ma- nu siyasete çok bağlı olduğu için şirket amaca liştirdik. Enerji ve Elektrifikasyon Rus Anonim aliyetinin 40,1 milyar Ruble olduğu değer- ulaşamadı. Doğalgaz kaderinin Rus politikası- Şirketi’nin (РАО ЕЭС) yeniden yapılanması, lendirmelere dayanarak toplanmış enerji var- na bağlı olduğu durum, Gazprom’un Avrupalı elektrik fiyatının planlanan liberasyonu gibi lıklarını ‘Sibur’ karşılığına Gazprom’a verdi. müşterilerinin hoşuna gitmiyordu. Artık Av- birkaç faktörlerin olduğunu açıklayıp bütün Akimov, Sibur şirketinin borçlarının 1 milyar rupalılar yavaş yavaş Rus doğalgazından vaz- bunları birleştirmek teklifinde bulunduk’ diye dolara ulaştığını varlıklarının fiyatın ise 900 geçiyorlar. En kötü tahmine göre 2030 yılına anlattı. Gazprom razı oldu. Mosenergo şirketi, milyon dolar olduğunu hatırlıyor. 2011 yılın- doğru Rusya ve İran’ın yerleri değişecek. Şu Rusya’da büyük doğalgaz tüketicisiydi (2003 da Gazprombank, şirketini Novatek şirketinin anda dünyanın en büyük doğalgaz kaynaklara yılında 24,3 milyar metreküp), Gazprom ise baş sahibi Leonid Mihelson’a 150 milyar Rub- sahip olan İran yılda 10 milyar metreküp’ten enerjinin en büyük alıcısıydı (15 milyar kWs). leye sattı. Akimov ‘Çok iyi kazandık’ dedi. daha az ihraç etmektedir’ diye belirtti. Gazprombank’ın eski üst yöneticisi söyle- Sonra Akimov’un yardımıyla Novatek’te Mi- diklerine ek olarak şunu dedi: ‘Gazprom için helson’un ortağı olan eski arkadaşı Gennadiy İŞ DÜNYASI söyleşi
Bağımsız aktör ye hazır olduklarını açıkladılar. Bundan sonra Forbes’e Akimov’un Rusya Başbakanı Dmitri 2006 yılında Gazprom’un Gazprombank’ta- Devlet Başkanlığı İdaresi ve Hükümet Vne- Medvedev’i aradığını bildirdi. Sözlerine göre ki payını yüzde 51’in altına indirmeye karar şekonombank için Meçel’in aldığı kredileri Akimov, Züzin’i borcun hisse senetlerine dö- vermesinden sonra da Gazprombank’ın işlem- refinansman planı konusunda mutabakata var- nüştürmekten vazgeçme konusunda destekle- leri Gazprom ile ilgili çağrışımı yaratıyordu. dılar. Rusya Demiryolları ise, bütçeden ken- diğini, VTB ve Sberbank’ın şirketin ortadan Akimov’un sözlerine göre bu, Gazprom’un disine sermaye artırımının yapılacağı şartlar- kaybolmasına yol açabilen anlaşılmaz çıkar- bilançosunu hafifletmek için gerekiyordu: da Meçel tarafından inşa edilen ve Elginskiy ları olduğunu söylemiş. Gazprombank başka- Banka ve pasifleri, Gazprom’un tablolarında Kömür Yatağında başlayan Ulak-Elga demir- nı, Medvedev’i banka ve Züzin’in Meçel’in yer aldı. Akimov ‘Bankanın performanslarını yolunu satın almaya hazır olduğunu açıkladı. geleceği konusunda mutabakata vardıkları ve güçlendirmemek için ya payını indirmek ya da Ancak üç aylık görüşmelerden sonra Vneşeko- şirketin bütünlüğünün nasıl korunması gerek- ayrı tablolara sahip olmak gerekiyordu’ dedi. nombank Meçel’in borçlarını refinanse etmek- tiği bildikleri konusunda ikna etti. Sberbank’in Gazprom Sözcüsü Sergey Kupriyanov bunu ten vazgeçti. 9 Temmuz’da Vneşekonombank kaynağı ‘Gazprombank ayrı bir tutuma sahip doğruladı. 2005 yılında Gazprombank yüzde Başkanı Vladimir Dmitriyev ‘Yönetim, şirke- olduğu için bu durum bizi endişelendiriyordu. Alacaklıların konsolide edilmiş tutumlarına sahibiz, Gazprombank bu tutuma uymuyor’ rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 dedi. Sözlerine göre Gazprombank’ın piyasa- Gazprombank’ın Gazprom için topladığı enerji varlıkları, Gazprom da yaptığı bu hareketlerin değerlendirilmesi, 27 Energoholding’in temelini oluşturdu. Hükümet ise bu süreci ne ‘çok iyi değildir’. Akimov bunu yorumlamak- tan vazgeçti. denemek isteği ne de imkanı vardı. Bu dönemde kocaman finansal Neden Gazprombank birdenbire tutumunu değiştirdi? Züzin’in yaptığı tanıtımlardan bi- kaynaklarını ve yönetimin siyasi ağırlığını kullanan Gazprom fiilen rine katılan yatırım bankacısı, Züzin’in Meçel için en kötü aşamanın geçmişte kaldığını, asıl piyasayı tekelleştirdi. Rekabetin piyasanın diğer aktörlerin sayesinde yatırımların yapıldığını ve biraz sonra sonuç- korunacağını tahmin eden Anatoliy Çubays o zaman alanda ların alınacağını çok ikna edici bir şekilde söylediğini belirtti. Üstelik metalurji şirketi Gazprom’un varlığına razi oldu. Şimdi ise “bunun bir hata olduğu devalüasyondan fayda sağlayabildi. Devalüas- yon sayesinde şirketin Ruble cinsindeki bor- bellidir” diye anlattı. cu üçte bir düştü: Eylül ayında Ruble paketi 1,673 milyar dolardı, 1 Ocak 2015 yılına doğ- ru 1,099 milyar dolara kadar düştü. Bu arada 12,51 konsolide ederek Gazpromeksport’tan tin ve borçlarının yeniden yapılandırılmasına Meçel’in gelirin üçte biri ve yaklaşık EBİT- ve Gazprom’un diğer ‘yavrularından’ ken- ilişkin tüm seçeneklerini inceleyip Vneşeko- DA’nın yarısı döviz cinsindedir. Forbes’in di hisse senetlerinden yüzde 10,13’ünü satın nombank için zararlı olarak nitelendirdi’ dedi. Meçel’deki kaynağının sözlerine göre, 2015 aldı. 2006 yılında ise Gazprom bankadaki Rusya Demiryolları demiryolunu satın almak yılında şirket 1,1-1,4 milyar dolar tutarındaki payını yüzde 41,73’e kadar indirip ‘Lider’ yö- için istendiği sermaye artırımı elde edemedi. EBİTDA’yı yani 2014 yıla kıyasla iki kat daha netim şirketinin idare ettiği Gazfond’a yüzde Ağustos ayında VTB, Sberbank ve Gazprom- çok elde etmeyi planlıyor. Ancak borç ödeme 42,89’u verdi. Gazprombank’ın eski üst yö- bank şirket sahibi İgor Züzin’e 3 milyar do- planına göre 2015 yılında Meçel 2,07 milyar neticisi ‘Gazprom’un baş hissedar olduğunda larlık borcunu Meçel’in hisse senetlerinden dolar ödemelidir. bile Gazprom’un söylediği kadar yüksek zıpla- yüzde 75’ine dönüştürmek teklifinde bulun- Akimov, Meçel’in devlet desteğinin verildiği mak zorunda değildik. İşin detaylarını birlikte dular, fakat teklifi rededen Züzin, şirketin 500 diğer şirketlerden daha kötü olmadığını söyle- görüşüyorduk. Fakat Akimov’un gelmesinden milyon dolara satın alınmasını teklif etti. Gö- di: Şirketin kamu veya özel olduğuna bakmak sonra Gazprombank bağımsız bir şekilde hare- rüşmeler başarısız kaldı. Eylül ayında Meçel yerine devlet adamlığını göstermek ve büyük ket etmeye başladı’ diye belirtti. tüm üç banka önünde kredi yükümlülüklerini sanayi tesisine yardımcı olmak gerektiği du- Gazprombank’ın ve başkanının bağımsız yerine getirmez durumunda oldu. O dönemde rumlar var. Meçel’in kurtarma planının detay- oynunun son örneğini verelim. 2013 yılının bankaların yolları birbirlerinden ayrıldı. larını anlatmadı. Yatırım bankacısı ‘Eminim sonunda Meçel’in borcu 12,4 EBİTDA ve Sberbank ve VTB dava açtılar (VTB’in almak ki, Akimov’un Züzin’e inanması, perspektifle- şirket kredi veren bankaları (VTB, Sberbank istediği rekor kıran 50 milyar Ruble, şirketinin ri gördüğü anlamına gelir ve Meçel’in oluşmuş ve Gazprombank) 2014 yılında kendisine co- 2014 yılı için 690 milyon dolar veya 43 milyar durumda kurtulmak şansı vardır. Akimov di- venant tatilini vermekte ikna edebildi ancak Ruble olan EBİTDA göstergesinden daha çok- ğerleri gibi hiçbir zaman oynamıyor. Başbaka- Nisan ayında Sberbank ve VTB devlet desteği tur), Gazprombank ise hükümete başvurdu. nı aradığı sözleri gerçeğe çok benziyor’ dedi. olmadan Meçel’in iflas edilmesini teşvik etme- Görüşmenin bilgilerine sahip olan iki kaynak, İrina Mokrousova /Forbes İŞ DÜNYASI söyleşi
Dedeman Grubu Moskova’da yeni otelinin kapılarını müşterilerine açtı
27 Mayıs’da Türkiye’nin ilk uluslararası otel zinciri Dedeman Hotels & Resorts International Moskova’nın gelişmekte olan önemli bölgelerinden biri olan Izmailovo’da yeni oteli Park Dedeman Izmailovo Moskova’nın resmi açılışını yaparak Dedeman Grubu’nun yurt içi ve yurt dışında bulunan otel sayısını 16’ya çıkarttı. rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015
28 açmış olduğumuz bu oteli ise biz Ondan sonra da gelişmekte olan kendi bölgesi içindeki tek otel. O Rusya’ya giriş kapısı olarak gö- diğer şehirlerde Dedeman Park yüzden bu otelin çok başarılı ola- rüyoruz. Bundan sonra Mosko- markasıyla büyümeyi planlıyoruz. cağına inanıyoruz. Bunun başarı- va’da ikinci ve üçüncü otelimizi Ama şimdilik spesifik bir şehir sıyla beraber mevcut yatırımcımız açmak istiyoruz. Ve Rusya’daki söz konusu değildir. Ahmed Dubar ile birlikte Mosko- ikinci üçüncü şehirlerde üç yıldız RB: Dedeman Grubun 2023 yı- va şehir merkezinde ikinci oteli ağırlıklı otelleri büyütmek hedefi- lına kadar 42 otele ulaşmak gibi yapma planına şimdiden başladık. mizdir. hedefleri var. Bu planınızı yaka- RB: Peki bu hedeflere tek ba- layacağınıza inanıyor musunuz? şınıza mı yürümek istiyorsunuz RD: Şu anda 16 tane otel işleti- yoksa yine ortak yatırımları söz yoruz. Ama anlaşmasını yaptığı- konusu olacak? mız ve imza altına aldığımız söz- RD: Ortaklarla beraber yürü- leşmelerle beraber aslında şu anda yeceğiz. Biz Dedeman Otelcilik 24 tane otelimiz var. 16 derken olarak işletme anlaşmalarıyla bü- şu anda açık olanları sayıyıyoruz. yümeyi planlıyoruz. Grubumuzun Ama 2017 sonunda 24 olacağız. 16 otelin şu anda dört tanesinin Bu otellerin anlaşmaları yapıldı Rıfat Dedeman gayrimenkülü bize ait, diğerleri ve inşaatları devam ediyor. Bu Dedeman Grubu Yönetim ise işletme ve kiralama yöntemiy- süre zarfında tabii büyümeye de Kurulu Başkan Vekili le işletiliyor. Rusya’da da doğru devam ediyoruz. Yeni anlaşmalar ortaklıklarla büyümeyi planlıyo- da geliyor. Ben bu hızla büyürsek RB:Rusya ve Türki Cumhuri- ruz. Kendimiz gayrimenkül ya- 42 otele 2023 yılında çok rahat yetlerine olan ilgi ne zaman baş- tırımı yapmayı düşünmüyoruz, ulaşacağımıza inanıyorum. Emrullah ladı? işletmeci olarak yer almayı düşü- RB: Moskova’daki oteliniz as- nüyoruz. RD:Bizim Türki Cümhüriyet- lında 2 aydır faaliyet gösteriyor Akçakaya leri ve Rusya’da aslında büyüme RB: Moskova’da otel açma ka- ve şimdiden yüzde 60’lık bir do- Dedeman Turizm Yönetimi planımız çok öncelere dayanıyor. rarı almadan önce muhakkak luluk oranını yakaladı. Burada A.Ş. Genel Müdürü İlk işletme otellerimizden biri Rusya’nın farklı bölgeleri de başarılı olacağınızı görüyor mu- Taşkent’teki ‘Özbekistan’ otelidir. gezme imkanınız olmuştur. Mos- sunuz? RB: Bu bölgede iş yapma ne- Özbekistan ile beraber bu coğ- kova dışında Rusya’nın hangi şe- RD: Kesinlikle. Zamanlama denleriniz nelerdir? hirlerde yeni otellerinizi görmek rafyada büyüme planlarımız var olarak tabii ki ekonomik kriz dö- EA: Rusya dünyanın en önde mümkün olacak? idi. Özbekistan oteli 2004 yılında nemine denk geldik ama Rusya gelen büyük ekonomiye sahip açılmıştı ve o zamandan beri ilgi RD: Moskova’dan sonra Sankt gerçekten çabuk kendini topar- ülkelerinden bir tanesi ve bizim alanımızın içinde. Moskova’da Petersburg’ta bir iki projemiz var. ladı. Bizim bu bölgedeki otel de komşumuz. Aynı coğrafyadayız İŞ DÜNYASI söyleşi ve ekonomik imkanlarımızın bir- konaklıyor. Bu otellimizde de nim ki bu projenin yatırımcıları ve FT: Otelimizin 110 odası var birini örten birbirlerini tamam- genelde öyle olacak, ağırlıklı ola- bu oteli idare etmeye karar veren- ve 45 kişi çalışıyor. Otelimiz ‘se- layan özellikleri var. Bu coğrafi rak iş icabı seyahat eden insanlar ler yanlış bir karar almadılar. Zira lective service hotel’ konseptine avantajlar ve temeli yüzlerca yıla olacak. Aynı zamanda Moskova bugün bu tür otellere ihtiyacımız uygun olarak faaliyet gösteriyor. dayanan iki ülke arasındaki işbir- turistik bir şehir. Dünyanın en var. Moskova’ya gelen turistler- Aynı zamanda piyasa şartlarına likleri var. Bütün bunları göz önü- güzel şehirlerden birisi ve dolayı- den yüzde 50’si iş icabı gelen mi- ve misafirlerin isteklerine uygun ne aldığımız zaman mevcüt iki sıyla çok ciddi bir turistik trafiği safirlerdir. İş turizmi bakımından olarak misafirlerimizin bizden ülke arasındaki ekonomik işbirliği var. O nedenle müşterilerimiz ara- Moskova Avrupa’da ilk sırada beklediği tüm hizmetleri sunmayı potensialinin ileriki yıllarda daha sında turistik amaçlı gelen müsa- yer alıyor. Bu yüzden şehrin bu çalışıyoruz. Mesela ‘oda servisi’ çok arttacağına inanıyoruz. Ma- firlerimiz de olacak tabii ki. Ama tür otellere büyük bir ihtiyacı var. bizde yok, fakat misafirimiz oda- lümünüz Türkiye’ye en çok turist toplam misafirlerimizin geneline 2018 yılına kadar bu tür oteller- sına yemek istediği durumunda gönderen ülkelerden en önde ge- baktığımız zaman da dönem içe- den 100 tane açmayı hedefliyoruz. isteğini yerine getiriyoruz. Metro leni Rusya Federasyonu, bir çok risinde misafirlerimizin yüzde 35- Türk ortaklarımızın bu pazara istasyonundan otele ve otelden Türk iş adamı da Rusya’da ticari 40’ına yakının önümüzdeki yıllar- gelmeleri durumunda en rahat ko- metroya kadar servisimiz var. faaliyetlerinde bulunuyor. Dola- da Türk misafirlerden olacağına şulları sağlanacağından eminim. Otelimizin metroya yakın bulun- yısıyla bir Türk şirketi olarak da düşünüyoruz. Çünkü Moskova hızla gelişen bir masına rağmen misafirlerimizin biz bu kervana biraz geç olsa da şehir, öte yandan hem çok rağbet çoğunun yurtdışından gelenler şimdi katılmış olduk. Burada po- gören bir iş alanıdır hem de za- olduğundan bu hizmetin önemli tansiyelin olduğunu görüyoruz, manlama açısından çok önemli olduğunu düşündük. var olduğunu zaten biliyoruz. Bu- bir dönemdeyiz. Bence yatırım- Daha iki ay çalıştığımıza rağ- nun da artarak devam edeceğine cılar şimdi bunun gibi projelere men otelimiz doluluk oranı yüzde inaniyoruz. Burası bizim ilk ote- büyük ilgi göstermeliler. Biz de 75-80’lere yakındır. Sadece iki ay rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 limiz oldu. Moskova çok büyük Moskova’nın çok daha ilgi çeki- çalışan bir otel için bence bu ol- bir şehir, Moskova’nın farklı böl- ci olması için ellerimizden geleni dukça iyi rakamlardır. Eminim ki 29 gelerinde de otel projeleri arayışı yapacağız. yakın gelecekte istikrarlı yüksek içerisindeyiz. Moskova’nın dışın- Moskova’nın daha fazla turist- seviyeye ulaşabileceğiz. Misafir- da da Rusya’nın sayısı 1 milyon leri çeken merkez olarak çekici- lerimize Türk misafirperverliğini üzerinde nüfüse sahip olan bir çok liğini artırmak için yurtdışında sunmaya çalışacağız. Misafirleri- şehiri var. Oralarda da farklı otel tanıtın etkinliklerimizin hacmini mizin her zaman hizmetlerimiz- projeleri opsiyonları arayışı içeri- arttırılması gerektiğini farkında- den memnun kalmaları için per- sindeyiz. yız. Avrupa’da bu konuda aktif bir sonelimize özel eğitim veriyoruz. RB: Park Dedeman Izmailo- şekilde çalışıyoruz. Türkiye’de de Otellerin en çok satıldığı online vo Moskova, Rusya’da ve Mos- bu konuda çalışmak gerektiğini servislerinden Booking.com’da kova’da ilk oteliniz. İzmailovo düşünüyorum. Zira Türkiye’den otelimiz 10 puandan 9,4 puan lokasyon olarak Moskova’nın Vladimir Çernikov de daha fazla turistlerin Mosko- aldı. Başka değişle 100 misafirden tarihi yerlerden biraz uzakta kal- Moskova Ulusal Politika, va’ya gelmelerini istiyoruz. 94’ü hizmetlerimizden memnun maktadır. Neden bu bölgeyi seç- Bölgelerarası İlişkiler ve kaldı. Tripadviser’de ise katego- tiniz? Turizm Dairesi Başkanı rimizdeki 262 otel arasında 19. EA: Aslında burada yerleşik bir sırada yer almaktayız. Bence bu yatırımcı ortağımız var. Bu tercih oldukça iyi bir başlangıç ve misa- RB: Otel ve isletme ile ilgili dü- biraz yerli Rus ortağımızın terci- firlerimizin daha da çok güvenini şünceleriniz nelerdir? hiyle şekillendi. Tabii ki biz tarihi kazanmalıyız. Otelimizde kalan bölgede olmayı arzu ederdik ve VÇ: Türk ortaklarımızın turizm her misafirin tekrar bize gelmesini İnşaalah ikinci ve üçüncü oteli- alanında Rus pazarına girmele- istiyoruz. mizi o bölgelere yakın bir yerde rinden memnuniyet duymaktayız. Özellikle mutfağımızdan da açarız. Ama burası merkeze biraz Türk otel zincirlerinin Mosko- bahsetmek istiyorum. Sadece ha- mesafede olmuş olmasına rağmen va’da açılan ilk otelidir. Ancak lal ürünleri kullanmaktayız. Bu otel daha ikinci ayında ve yüzde bunun devamı olacağından emi- da Moskova’ya gelen müslüman 60’lik doluluk oranına ulaştı. Bu nim. Bu arada Dedeman Park misafirlerimiz için çok önemlidir. da hem Moskova’nın hem de Rus- Izmailovo, bu yıl Moskova’da Sadece Türk yemeği değil, Rus, ya’nın potansiyelini gösteren bir inşaatı bitmiş ilk oteldir. Ayrıca Özbek ve Avrupa mutfakların- figür diye düşünüyorum. bu otel, son 35 yıl içinde şehrin dan lezzetli örnekleri sunuyoruz. bu mahallesinde inşaat edilen ilk RB: Burada misafir olarak gör- Uluslararası aşçı takımı kurduk oteldir. Toplamda yaklaşık 300 mek istediğiniz kitle kimlerdir? ve bu nedenle çok güzel ve zengin otelimiz var. Bunlardan yaklaşık Farhod Taştemirov bir menü oluşturduk. Misafirleri- EA: Biz ağırlıklı olarak şehir 100 tanesi de business otel şek- Dedeman Park Izmailovo mizin sadece otelden ve odalardan otelciliğinde hizmet veriyoruz. linde faaliyet gösteren oteller. De- Moskova Genel Müdürü değil kendilerine sunduğumuz ye- Şehir otellerinde de ağırlıklı ola- deman da bu kategoride faaliyet RB: Bize biraz otelinizin ozel- meklerden de memnun kalmaları- rak iş icabı seyahat eden insanlar gösteren ilk Türk oteli oldu. Emi- liklerinden basedermisiniz? nı istiyoruz. EKONOMİ makale
Üreticiler zincir mağazalara girebilmek için markalaşmaya gidiyorlar
Bölgesel şirketlerin kendi markalarını kur- ması ve geliştirmesi, bir çok iş alanında an- ti-kriz stratejisinin önemli bir unsuru olabilir. Bu yönde erken tedbir alan güney bölgelerin- deki şirketler, perakende zincirleri ile karşılıklı ilişkilerde önemli avantajlara sahip oldular ve daha büyük bir güvenlik marjı elde edebildiler. Güney bölgelerindeki şirketlerin marka port- föyü epeyce büyük ve sadece Agro-endüstriyel kompleks ve gıda endüstrisi gibi geleneksel alanlardaki kitle markalarını değil, Rostsel-
rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 mash biçerdöverleri, BE tipi deniz uçakları, hiç memnun kalmadığı zincirlerle yıllardır sü- tim seviyesine bağlı olarak yerli tedarikçilerin ‘Atlantis-Pak’ şirketinin ürettiği sucuk kabuğu ren işbirliğine dayanarak ‘Zincirlerle ilişkiler, paylarının yüzde 90 olabildiğini söyledi. Toka- 30 vs dahil olmak üzere, daha özel ürünleri de zincirlerin teklif ettiği şartlara göre kurulur. reva ‘Güney’de etin (domuz eti, dana ve kuzu içeriyor. Sovyet döneminden kalan ve ürünle- Bu şartlar arasında gereken miktardaki teda- eti) yerli tedarikçilerinin payları yüzde 35, ka- rini hala satabilen hazır ticaret markalarına sa- rik, ödemenin ertelenmesi, zincire ikramiye natlı etin yerli tedarikçilerinin payları yüzde hip olanlar çok şanslılar. Ne var ki, SSCB’nin ödeme, malların tesliminde sıra bekleme ve 63, bakkala bakıldığında yüzde 17, meyve ve dağılmasından sonra ortaya çıkan şirketlerin fiyatların dikte edilmesi var. Tedarikçinin an- sebzede yüzde 50’den fazla, sütlü ürünlerde yalnızca bir bölümü, yalnızca süt, et ürünleri laşmanın her hangi bir maddesine razı olma- yüzde 12dir’. Bu arada güney bölgelerinde ve ayçiçeği yağı gibi basit ürünleri değil, üze- ması durumunda kendisiyle ilişkiler kesilir. bulunan şirketlerin sütlü ürünlerde payları, rinde logosu olan markalı ve tanınabilir amba- Tedarikçinin zincirin istediği yerlere mesela ülke genelinde daha yüksektir. Bu durum, yerli lajlı ürünleri üretmek gerektiğinin farkında. Kropotkin, Pyatigorsk veya İvanovo şehirleri- tedarikçinin yani Pyatigorskiy Süt Fabrikası- Kendi markalarını geliştirme üzerinde çalı- ne ürünlerini teslim etmesi ve satıcıya 45-90 nın ARO zincirine ait kendi markasıyla ürün şan orta ölçekli güney şirketleriyle ilgili araş- günlük kredi vermesi gerekiyor. Hammadde üretmesine ve bu ürünün Rusya’da bulunan tırmaları içeren bir takım yayınları bu bilgi- fiyatında sert artış varsa tedarikçi, kocaman bütün Metro Cash&Carry mağazalarına dağı- leri kullanarak başlatmak istiyoruz. Bölgesel para cezalarını ödememek için ürünleri hiç kar tılması nedeniyle böyledir. markaların nasıl geliştiğini ve bu gelişimin almadan yada zarar görerek teslim etmek zo- Krasnodarskiy bölgesinde süt ürünleri üreten sahiplerine ne verdiğini göstermek çok önem- runda kalıyor ’ şeklinde konuştu. ‘Kaloriya’ Limited şirketi genel müdürü Na- lidir.Çünkü marka gelişme sürecinin mecburen Zincirlerden bahseden üreticilerin tonları talya Boyeva, ithal ikamesi şartlarında kendi durdurulması durumunda bile bu, güçlü şirket- daha yüksek veya daha düşük olabilir fakat markaları üzerinde çalışmaları gerektiğini ler için önemli bir deneyim olacak. Kendi mar- zincir mağazalarının raflarına girmenin ve ora- söyleyerek ‘Rus üreticilerin ürünleri Avrupalı kasının kurulması ve geliştirilmesi her şirket da kalmanın zor olduğu da bir gerçektir. Tü- ürünlerin yerlerine geliyor. Daha önce yerli için, ortaya çıkan zor şartlardan kaynaklanan ketim sepetini oluşturan gıda maddelerini (ek- şirketler için geleneksel olmayan küflü pey- yeni bir adım olarak nitelendirilmektedir. Bu, mek, süt vs )üretenlerin durumları biraz daha nirler, Mascarpone ve Parmezan dahil tatlı bir yandan, benzer ürünlerin yerli, bölgesel ve iyi: Zincirler, bu gıda maddelerinin ilk günkü peynirler gibi gıda maddeler artık söz konusu- çokuluslu üreticileri ile daha etkin bir şekilde tazeliğini koruması konusunda çok ilgililer, dur. Bu husus, üreticilerin her zaman arayışta rekabet etmek ve şu veya bu emtia dağıtım zin- yani lojistik yolunun çok kısa olması lazım. bulunduklarına ve tüketicilerin satın aldıkla- cirine katılmak isteğidir, hem de iş sahibinin X5 Retail Group şirketinin Yujnıy şubesi mü- rı ürünleri üretmeye hazır olduklarına işaret veya yöneticisinin hedefidir. dür yardımcısı Aleksey Polyanskiy, ‘Pyatöroç- ediyor ’ şeklinde konuştu. Boyeva’ya göre bu ka’ mağazalarında yerli tedarikçilerin payının nedenle marka ürünün üstünlüğü, tanınabilir- Zorluklarla dolu yüzde 35’ten daha büyük olduğunu, mesela liğidir ve marka, ürünün kalitesini koruduğu ticaret unlu ürünlerde paylarının hemen hemen yüzde sürece şirkete güven de artacaktır. Boşuna konuşmamak için tedarikçiler ile 100, sütlü ürünlerde yüzde 60, dondurulmuş zincirler arasındaki ilişkilerin karmaşıklıkla- ürünlerde yüzde 30 olduğunu belirtti; şirket, Önde gelen gıda rından bahsederken, Zelenograd şehrindeki Rostov bölgesinin yaklaşık 50 şirketle işbirliği ‘Mayak’ sanayi ve ticaret şirketi başkanı, yerli yapıyor. endüstrisi üreticilere yönelik bir çok bölgesel etkinliklere Metro Cash&Carry Rusya Kurumsal ve Dış Tanınabilir markaları kuran bölgesel şirket- katılan Lubov Jeleznaya’nın yorumunu dikka- İletişim Başkanı Oksana Tokareva, ürün ka- leri, çoğu zaman gıda sanayiinde görebiliriz. tinize sunuyoruz. Jeleznaya, sonuçlarından tegorisine ve ilgili bölgede bazı malların üre- Burada şaşıracak bir şey yok: Hızlı tüketim EKONOMİ makale
ürünleri piyasası,çok gelişmiş durumda, reka- büyük olan katma değeri yarattığı bir sır de- çi var. Fakat memnun olmayan, işi yapamaz. bet edebilir ve farklı boyuttaki ticari noktalarla ğildir. Mesela bir çok ünlü dünya şirketlerine Üzerinde çalışmak gereken dış şartlar var’ doludur. Üstelik tarım ve ilgili işleme sanayi, baktığımızda bunu görüyoruz. Ayrıca marka, dedi. Meslektaşına katılan Andrey Volkov ‘Ül- Güney’in ekonomisinin özelliğidir. Aleksandr şirket için franchisingi geliştirme imkanı gibi kemizde gıda maddelerinin perakende satışla- Dubovitskiy ‘Her gün her alıcı, tüketim piya- yeni bir perspektif yaratıyor. Markanın her rında tekelcilik söz konusudur: Ulusal zincir- sasındaki tekliflerden bir şey seçiyor. Markaya şeyden önce üründen yüksek kalite isteyen bir lerin sayısını saymak için bir elin parmakları sahip ürünün tartışılmaz üstünlükleri var: ta- şey olduğunu unutmamak lazım’ diye konuştu. yeterlidir. Bu zincirlerin birbirleriyle rekabet nınabilirlik, farkını iyi anlatabilme ve profes- Kaydedelim ki, şirketin ürettiği ‘Belıy Med- etmemesi, zincirlerin çok düşük fiyatları teklif yonel pazarlama yaklaşımı ile üretici detaylı ved’ markalı ürünün satışı ve ‘Aşan’ zinciri ederek üreticilere şartlarını dikte etmesine yol sunum yükünden kurtarılabilir’ diye konuştu. için özel markası altında ürettiği daha ucuz ve açıyor’ ifadesini kullandı. Ancak sıradan tüketicilerin satın alma güç- aynı rafta bulunan ürünün satışı kadar yüksek Zincirlerin temsilcileri, işbirliğine açık ol- lerinde sert düşüşün olmasından sonra, satın seviyededir. Ancak Sütlü ürünlere bakıldığın- duklarını vurgulayarak bu diyalogta çoğu zaman uzlaşmacı bir tutum alıyorlar. Oksana Tokareva ‘Müşterilerimizin ihtiyaçları ve ta- Metro Cash&Carry Rusya Kurumsal ve Dış İletişim Başkanı leplerine göre yeni tedarikçilerde bu veya şu Oksana Tokareva, ürün kategorisine ve ilgili bölgede bazı malların ürünü arıyoruz, muhtemel tedarikçilerle tanı- üretim seviyesine bağlı olarak yerli tedarikçilerin paylarının yüzde şabildiğimiz çeşitli konferanslara, seminerle- re, fuarlara katılıyoruz. ‘Metro Cash&Carry’, 90 olabildiğini söyledi. Tokareva ‘Güney’de etin (domuz eti, dana bölgesel tedarikçilerin katılımıyla anlaşma- ve kuzu eti) yerli tedarikçilerinin payları yüzde 35, kanatlı etin yerli larını imzalanmış olduğu ortaklarımızın ve rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015 muhtemel tedarikçilerin davet edildiği konfe- tedarikçilerinin payları yüzde 63, bakkala bakıldığında yüzde 17, ransları sık sık düzenleniyor. Orada şirketlerin 31 meyve ve sebzede yüzde 50’den fazla, sütlü ürünlerde yüzde alımlardan sorumlu temsilcilerinin katıldıkları 12dir’. Bu arada güney bölgelerinde bulunan şirketlerin sütlü tedarik oturumları yapılıyor, işbirliğinin kurul- ması veya genişletilmesi imkanları konuşula- ürünlerde payları, ülke genelinde daha yüksektir. biliyor’. X5 Retail Group’un alıcıların beğendikleri alma kararın alınmasında fiyatın baş neden ol- da üreticinin kitle talebi ile ilgili iyi şansı var. üreticilere ilgi gösterdiğini söyleyen Aleksey duğu düşüncesi sık sık duyulur. Fakat birçok Bir örnek verelim: Hindi ve ördek etini üreten Polyanskiy ‘Satışların hacmi ürünün mağa- üreticiler buna katılmıyorlar. ‘Yevrodon’ şirketi, sadece ‘İndolina’ ve ‘Uto- zanın raflarında bulunmasına değil alıcının Tam o anda zincirlere girmek için önemli bir lina’ markalarını değil, daha önce Rusya’da ti- almak veya almamak tercihlerine bağlıdır. araç olarak kendi markasının olması, üretici cari ölçekte üretilmeyen bu etin tüketim fikrini Dolayısıyla burada oluşmuş olan tüketim alış- için önemli avantajlar sağlıyor. Markasının ol- de sıfırdan geliştirmek zorunda kaldı. kanlıklarına göre talebi yüksek olan her şeyin maması durumunda zincir muhtemelen üreti- ellerimizde olması lazım’. Ayrıca anlaşma im- ciyi reddetme kararı verecek veya üretici ürün- Alternatif zincirler zalandıktan sonra da, üreticiler beklenmedik lerini bu zincirin raflarına yerleştirmek için detaylar üzerinde çalışmak zorunda kalabili- “Neden üreticiler çoğu kez kazançlı olmayan çok para ödemek zorunda kalacak. ‘Hozyain’ yorlar. Mesela, hızlı tüketim ürünlerinin bazı ve zor ilişkileri kurarak markalarını zincirlere markasının kurulması tarihini anlatan Volkov tedarikçi şirketleri, zincirlerle anlaşmaların sunmak zorundalar? “ sorusunun cevabı çok ‘Ortaklarımızla beraber belli ama oldukça so- imzalanmasıyla uğraşan özel bir birim kurmak basittir: Ticaret kanallarının görünen çeşitlili- yut katma değeri üreterek sadece finansal pi- zorundadır. Polyanskiy sözlerine şunu ekle- ğine rağmen ürünleri satma hacmi bakımından yasalarda uzun süre çalışıyorduk. Sonra maddi di: ‘Bizimle ilişkilerde zorluklar yaşanmaz. zincirlere alternatif yok, şirketler ancak belli şeyleri üretmek bize ilginç gelmeye başladı ve Anlaşmada sıralanan tedarik süreleri, hacim, bir üretim hacmine ulaşması durumunda sa- Rostov bölgesinde düşüş yaşayan konserve sa- kalite garantisi ve sabit fiyat gibi talepler var. dece bu tür zincirler sayesinde yeterli satışları nayine katkıda bulunabileceğimizi düşündük. Yerli üreticilerin bölgesel, federal ve uluslara- sağlayabiliyor. Tabii bunun gibi ürünün tahıl veya metal gibi rası piyasalarda bulunan analoglarda rekabet Denis Afanasyev ‘Bence Federal Anti-tekel markaya ihtiyacı var. Amacımız, her şeyden avantajları aramalarını dileriz. Ürünü tüketici Servisi bu zincirlere az dikkat ediyor. Zincir- önce yüksek kaliteli ürünün, tanınabilir marka için ilginç yapan görsel tasarımları da değiştir- lerin yerli perakende piyasasındaki paylarının kalitesi ile birleşiminin değişmez olmasıdır’. mek gerekiyor. Üreticilere, ürünün hangi mik- hesaplanması gerçeğe hiç uymuyor. Bu veya VTB Bankasının Rostov-na-Donu Şubesi tarlarda paketleneceği, ambalajın nasıl olacağı şu zincirin payının ortalama ve en az yüzde Yöneticisi Yuriy Avdeev buna katılarak ‘Re- ve doğru pazarlamanın nasıl düzenlenmesi 15-20 olması, 2-3 federal zincirle çalışmayan kabet şartlarında markaya sahip şirketlerin, gerektiğini, yani ürüne talebin olması için ne- yerli tedarikçinin bu bölgede perakende satış- rakiplerinden bir adım ileride olması, fiyatı ler yapması gerektiğini öğretiyoruz’. Sonunda larını unutması gerektiği anlamına gelir’ dedi. daha yüksek olabilen belli ürünü seçen tüke- oluşmuş olan şartlara uyabilen kazanıyor, işte Üreticinin zincir ile etkili ilişkileri kuramama- ticinin güveni ve sadakatı gibi bir takım avan- bugünkü gerçeklik budur. sı durumunda rakiplere karşı koyacak bir şeyi tajlar sağlıyor. Markaya sahip olmasının bazen Ludmila Şapovalova olmayacağının altını çizen Afanasyev ‘Evet, ürünün gerçek maaliyetinden birkaç kat daha ‘Ekspert’ zincirlerden memnun olmayan çok tedarik- rusyadabugün / no:4 - 01 06 2015
32