R Ode Ro U Te
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
OPEN RODEMONUMENTENDAG ROUTE HEERLEN 2017 Introductie Voor Open Monumentendag 2017 is als landelijk thema gekozen: ‘Boeren, burgers en buitenlui’. De nadruk ligt hiermee sterk op mensen en op hun onderlinge economische en culturele relaties, waaronder voedsel, grondstoffen, handel, vervoer, communicatie en markten. Deze thema’s HEERLEN zijn op hun beurt verbonden met talloze gebouwen, monu- menten en andere objecten: van boerderijen, melkfabrieken, werkplaatsen, tolhuizen, molens tot pakhuizen, winkels, buitenplaatsen en bierbrouwerijen. Het thema verbindt stadsbewoners, plattelandsbewoners en mensen met een rondtrekkend bestaan, en het verbindt uiteenlopende historische perioden met het heden. Heerlen heeft het thema ‘Boeren, burgers en buitenlui’ vertaald in drie routes. ROUTE 1 ROUTE De uitgestippelde routes te Heerlen vertellen dan ook het verhaal van de vestiging van de mens en haar tocht richting het stadswezen. Daarom voert de rode route (rood staat voor baksteen) langs de Benzenraderweg, een historische radiaal met een gevarieerde bebouwing, die de binnenstad verbond met de groene ommelanden van ‘de boeren en de buitenlui’. Het meest kenmerkende aan de weg naar Benzenrade is MONUMENTENDAG de lintbebouwing. Iemand die vanuit de drukke binnenstad van Heerlen komt, beseft niet dat hij zich nog steeds in de bebouwde kom van Heerlen bevindt. Vlak naast Benzenrade is tussen 1964 en 1968 het De Wever-Ziekenhuis gebouwd. Benzenrade heeft, ook al OPEN 2017 ligt het vlak bij een streekziekenhuis, toch zijn oorspronkelijke dorpskarakter weten te behouden. In Benzenrade ontspringt bij een boerenhoeve de Geleen- beek, alwaar de Heerlense geschiedenis begint. De tweede wandelroute is blauw (blauw staat voor water) 3 KM en voert langs de Geleenbeek, door het groene landschap. Deze route treft u aan in een aparte folder. 2 Wandelroute 1 Rode route Bekkerweg Benzenraderweg Colofon Dit is een uitgave van de Commissie Open Monumentendag Heerlen © september 2017 Benzenraderweg Teksten, foto’s, eindredactie Werkgroep Open Monumentendag Heerlen 2017 Concept en lay-out T-Force Communicatieburo, Heerlen Drukwerk B-mediagroep, Maastricht Ziekenhuis ‘t Koehuuske Benzenrade Zie voor alle informatie over Open Monumentendag Heerlen de website: www.openmonumentendagheerlen.nl. HEERLEN OPEN MONUMENTENDAG Kapel 3 De weg van Benzenrade naar Heerlen De Benzenraderweg is een historische weiden die grensden aan de Benzen- radiaal met een gevarieerde bebouwing, raderweg. Voor de kinderen een waar die als de spaak van een wiel, de stad speelparadijs. Ook al kon het gebeuren verbond met de groene ommelanden, of dat je met je gezicht aan het prikkel- anders gezegd de “boeren en buitenlui draad bleef hangen. Zijn waarnemingen met de burgers van de binnenstad”. laten zien dat de woonomgeving na de oorlog was vermengd met veel dagelijkse Ruimtelijke ingrepen dreigden deze ontmoetingspunten. Zoals de kapper, de route naar het buurtschap Benzenrade bakker, de snoepwinkel, de drogist, de af te snijden. Minstens vier keer werd kruidenier, de groenteman, het bekende het mes gezet in het oude doorlopende café Schoenmakers, de bloemenwinkel karakter van deze weg vol afwisselende en de rijwielhersteller. bebouwing. Op de eerste plaats was dat de doortrekking van de Welterlaan naar de Bekkerweg. Vervolgens de aansluiting 1. Kapel van de Burgemeester Waszinkstraat Benzenrade 24 op de westelijke stadsautoweg (bij het Bouwjaar: 1925 huidige wijkgebouw A gene Bek). M. Meertens cs Deze verbinding is later teniet gedaan. Verder werd de Tichelbeekstraat verlengd naar Welten. De meest rigoureuze ingreep was de bouw van het Ziekenhuis waardoor het meest heuvelachtige deel van deze weg bij het onzichtbaar Heerlen ging behoren. Ondanks alles is de Benzenraderweg een karaktervolle straat gebleven. Er is al veel verteld over de Benzenra- derweg. Indrukwekkend zijn de verhalen Vertrek en loop rechts Benzenraderweg over de Tweede Wereldoorlog. naar Heerlen. Volg deze weg tot “‘t Tijdens een vergissingsbombardement Koffiehuuske”. van de Britse luchtmacht op 5 oktober 1942 werden 19 huizen onbewoonbaar De kapel ligt op een driesprong midden (nr. 150 - nr. 193). John Hawinkels in de buurtschap Benzenrade. De kapel schreef over de oorlogsjaren in zijn is omgeven door een plantsoen, ouderlijk huis (nr. 201). In die tijd begrensd door een ligusterhaag. kon je van daar uit ver kijken naar De rechthoekige kapel is opgetrokken de Kunderberg. in Kunradersteen met voor de ingang een afdak, dat steunt op twee pilaren. Boeiend zijn de jeugdherinneringen van Wim Jongen. Hij vertelt over de open 4 De kapel heeft een met zwarte dak- In de jaren veertig en vijftig kampte het pannen gedekt, licht geknikt zadeldak. Heerlense St. Joseph-ziekenhuis met Op het dak bevindt zich een kleine ernstig ruimtetekort. Plannen voor een dakruiter, bekroond met een eenvoudig nieuw en groter ziekenhuis buiten het kruis. centrum van Heerlen werden gemaakt. Het afdak boven de ingang is met Het De Wever-ziekenhuis (later Atrium dezelfde soort pannen gedekt. Aan de Medisch Centrum genaamd) aan de voorzijde is een grote, rechthoekige Henri Dunantstraat werd in 1968 in toegangsdeur in hout en glas aange- gebruik genomen, vernoemd naar de bracht. Aan weerszijden bevindt zich een arts die in 1904 het ziekenhuis stichtte. rondboogvenster. Ook in de achterzijde Het is een zogenaamd Breitfuß-zieken- is een klein rond raam aangebracht. huis: in de brede, lage voet bevinden zich de poliklinieken en behandel- Het ruime interieur is witgepleisterd afdelingen, en in de hoge flat en heeft een schrootjes tongewelf. de verpleegafdelingen. In de boog aan de voorkant is een muurschildering aangebracht. Op een Het gebouw is een goed voorbeeld van houten altaar, dat via drie trappen te functiescheiding, een belangrijk thema bereiken is, staat een polychroom in de architectuur van de jaren zestig. (meerkleurig) H. Hartbeeld. Links van Zo worden patiënten bijvoorbeeld alleen het altaar staat een beeld van Maria in de voet van het gebouw geopereerd, met kind. om vervolgens weer naar hun kamer gebracht te worden in de flat van het Na “‘t Koffiehuuske” voor het viaduct gebouw. naar rechts. Bij de grote kruising oversteken en Loop onder het viaduct door en neem het trottoir naar rechts volgen (richting het voetpad naar links ter hoogte van de autoweg). hoge flat. 2017 2. Ziekenhuis Zuyderland 3. Terraswoningen, Douve Weien Henri Dunantstraat 5 Dillegaard Bouwjaar: 1968 Bouwjaar: 1976 Swinkels, Salemans & Knibbler Bart Wauben OPEN MONUMENTENDAG HEERLEN OPEN MONUMENTENDAG 5 Door het bestemmingsplan Douven 4. Niet gebouwde, Weiden werd het verbindende karakter experimentele woningen van de oude Benzenraderweg weg- Benzenraderweg 270 gevaagd. De doorgaande lijn van de Laurens Bisscheroux kapel in Benzenrade tot aan de Villa Peutz werd doorbroken. De Benzenraderweg was een inspirerende bouwlocatie. Enkele zijn tot De aanleg van de terraswoningen aan “onzichtbaar Heerlen” gaan behoren. de Dillegaard getuigt van de inzichten De dichter Leo Herberghs herinnerde uit de jaren zeventig, als reactie op de zich: “beschilderde huizen zouden er naoorlogse Bijlmerachtige revolutiebouw komen en ik zou gedichten maken die van hoge, rechthoekige blokken met afgebeeld zouden worden op de muren. lange galerijen. Door de piramidale Er was een beeldhouwer bij betrokken opbouw, speelse sprongen, v-vormige en een schilder die alles wist van kleur. balustrades, deels ronde vorm en De paden langs de huizen zouden een variaties in de gevel probeert men de speciale vorm krijgen, geplaveid met meer kleinschalige, menselijke maat te stenen waar woorden op gebeiteld herstellen. stonden”. Deze “Shelter-architectuur” wil een Tijdens de wederopbouwperiode hadden gevoel van geborgenheid geven. onherbergzame stadsuitbreidingen het De terraswoningen zijn een integraal landschap aangetast. onderdeel van de nieuwe woonwijk met veel groen en een kleinschalige clus- De regering bevorderde experimentele tering. Zij schermen de wijk ook visueel woningbouw met dubbelgrondgebruik, en geluidstechnisch af van de snelweg. de woonerfgedachte, nieuwe vormen Het complex heeft aan de snelwegzijde van schakelingen, flexibele indelingen, een “dove gevel”. overdekte binnenstraatjes en centraal wonen. Dit niet uitgevoerde ontwerp Naast veel positieve geluiden hoor je kan worden gezien in het verlengde tegenwoordig ook kritische meningen. van dit beleid. De keuze voor de corridor in het midden, dus van buiten niet zichtbaar, wordt wel De rastervormige loopbruggen en eens als naargeestig ervaren. ontmoetingspunten geprojecteerd in de omgeving van basisschool Volg het voetpad tot u na het tweede, De Tovercirkel, waren karakteristiek voor lage complex, de trapjes af kunt. het Nederlandse ‘Structuralisme’. Hier loopt u rechtdoor naar de Benzenraderweg. Achter de bebouwing van de Benzen- raderweg zou de piramidale opbouw Loop nu naar links, Benzenraderweg, en met golfplaten en hoog uitstekende volg deze weg tot de rotonde. glimmende schoorsteenpijpen te zien zijn geweest. Speelbosjes en speelweiden hadden aansluiting 6 gevonden bij het groen van de Volgens de Commissie Ruimtelijke Geleenbeek. Kwaliteit van Heerlen behoort dit project tot de ‘beste’ plannen van 2005 in De 132 woningen zouden keuze- Heerlen. Opmerkelijk is de strakke mogelijkheden hebben geboden voor moderne vormgeving, staal en glas in buitenkamers, hobbykamers of volières. combinatie met donkere en lichte De denkbeelden van Bisscheroux bakstenen en de overstekende hadden een utopisch karakter. Hij wilde verdieping bij de Benzenraderweg.