รวมบทคัดย่อ 36 ภายใต้หัวข้อ การอนุรักษ์สัตว์ป่าไร้พรมแดน (Transboundary wildlife conservation)

จัดโดย คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ร่วมกับกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช กรมป่าไม้ องค์การสวนสัตว์ในพระบรมราชูปถัมภ์ 17-18 ธันวาคม 2558 ณ ห้องประชุมจงรักปรีชานนท์ ตึกวนศาสตร์ 72 ปี คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์

สนับสนุนเงินทุนในการจัดสัมมนาโดย

แห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่า-ประเทศไทย WWF ประเทศไทย บริษัท บางจากปิโตรเลียม จํากัด (มหาชน) สมาคมศิษย์เก่าวนศาสตร์ สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย สารบัญ หน้า คํากล่าวรายงานการสัมมนา 36 โดย คณบดีคณะวนศาสตร์ I

คํากล่าวเปิด 36 โดย รักษาการแทนรองอธิการบดีอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ II

คําประกาศเกียรติคุณ คําสดุดี คําไว้อาลัย III

36 15

รวมบทคัดย่อ(ภาคบรรยาย) 22

รวมบทคัดย่อ(ภาคโปสเตอร์) 65

ประกาศคณะวนศาสตร์ ดําเนินการ 36 76

หนังสืออนุมัติการ 36 81 I

คํากล่าวรายงานพิธีเปิด การสัมมนา 36 โดย คณบดีคณะวนศาสตร์

เรียน รักษาการแทนรองอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ รองคณบดี หัวหน้าภาควิชา คณาจารย์ ข้าราชการ และ 36 การระดมความคิด ร่วมกัน สร้างสรรค์เครือข่ายความร่วมมือในการอนุรักษ์สัตว์ป่าและถ่ายทอดหลักการอนุรักษ์ คณะ วนศาสตร์เอง 80 และได้ทําการศึกษาวิจัยและ การเรียนการสอนด้านการอนุรักษ์สัตว์ป่ามาอย่างยาวนาน และยั ป่าเมืองไทย การระลึกถึงโอกาสในวันสําคัญ คือวันคุ้มครองสัตว์ป่า 26 ธันวาคมขอทุกปีอีกด้วย

ได้ ง "การอนุรักษ์สัตว์ป่าไร้พรมแดน" ให้สอด เข้าสู้ การเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (Asean Economics Community – AEC) โดยการเชิญ นักวิจัยสัตว์ป่าของประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มานําเสนอผลการวิจัย จะได้ แลก บทเรียน ในการวางแผนการอนุรักษ์สัตว์ป่า ของของภูมิ ในอนาคตอย่างมีประสิทธิภาพต่อไป คณะกรรมการจัดงาน สัมมนาฯ ได้มีมติร่วมกันว่าควรมอบรางวัลโครงการด้านการอนุรักษ์สัตว์ป่าดีเด่น ให้แก่ “โครงการ ปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยคืนสู่ธรรมชาติ”

ประกอบ ด้วยการบรรยายพิเศษ การเสนอผลงานทาง วิชาการภาคบรรยาย 20 ภาคโปสเตอร์มากกว่า 10 ญญา ตรี โท และเอก (Young wildlifer) ของ มหาวิทยาลัยต่างๆ

ทรัพยากรธรรมชาติเขตร้อนแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สมาคมศิษย์เก่าวนศาสตร์ WWF- ประเทศไทย สมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่า-ประเทศไทย สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศ ไทยและบริษัท บางจากปิโตรเลียม จํากัด (มหาชน) 36 ขอขอบคุณ ท่านรักษาการแทนรองอธิการบดี

รักษาการแทนรองอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้มากรุณา กล่าวเปิดการสัมมนาทางวิชาการและมอบรางวัลให้กับโครงการด้านการอนุรักษ์สัตว์ป่าดีเด่นต่อไป ครับ II คํากล่าวเปิดการสัมมนาทางวิชาการ 36 โดย รักษาการแทนรองอธิการบดี ฝ่ายบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เรียน คณบดี อาจารย์ คณะกรรมการจัดการสัมมนา ข้ารา ผมได้ฟังคํากล่าวรายงานของคณบดีคณะวนศาสตร์ ใน 36 "การอนุรักษ์สัตว์ป่าไร้พรมแดน" ถือ ได้ว่าเป็นการตอบสนองต่อการเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (Asean Economics Community – AEC) การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยมิใช่มองแต่ความร่วมมือกันในการพัฒนาเศรษฐกิจเพียงอย่าง เดียว และได้เห็นผลผลิต วารสาร

จํานวนมาก ทุกปีและผมขอแสดงว่ายินดีและ โครงการด้านการอนุรักษ์สัตว์ป่าดีเด่น คือ “โครงการปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยคืนสู่ธรรมชาติ”

ของ

36 และขออํานวยพรให้ท่านผู้เข้าร่วมการสัมมนา และครอบครัว จงประสบแต่ความสุขความเจริญใน III

โครงการด้านการอนุรักษ์สัตว์ป่าดีเด่น โครงการปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยคืนสู่ธรรมชาติ

โครงการปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยคืนสู่ธรรมชาติ องค์การสวนสัตว์ในพระบรมราชูปถัมภ์ นกกระเรียน Sarus crane

จํานวนมากตามทุ่งนา หนองบึง ปัจจุบันนกกระเรียนจัดเป็นสัตว์ป่าสงวน 1 ใน 15 ชนิดของ ประเทศไทยตาม พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 จากรายงานล่าสุด มีการสํารวจนก 500-1500

ได้รับบริจาคจากประชาชนในบริเวณชายแดนไทยลาว-เขมร ในช่วงปี พ.ศ. 2532-2540 จํานวน 33 7 .ศ. 2540 สวนสัตว์ ปัจจุบันมีนกกระเรียนพันธุ์ไทยมากกว่า 100 ละ . 50 150 สามารถปล่อยลูกนกกระเรียนให้หากินในธรรมชาติได้ ได้แก่การฝึกลูกนกกระเรียนโดยวิธี isolation-rearing technique (International Crane Foundation : ICF) รัฐวิสคอนซิน ประเทศสหรัฐอเมริกา และประสบ ICF ให้ความ ช่วยเห สําเร็จ จากความสามารถในการเพาะขยายพันธุ์นกกระเรียนและฝึกลูกนกการดังกล่าว จึงทําให้

เห็นนก กระเรียนพั

ลักษณะทางชีววิทยาของนกกระเรียน นกกระเรียนพันธุ์ไทย (Eastern Sarus Crane) จัดอยู่ในวงศ์นกกระเรียน (Genus Grus) ชนิด พันธุ์ Grus antigone 3 ชนิดพันธุ์ย่อย (NPWRC, 2007) คือ 1. Grus antigone antigone นกกระเรียนสายพันธุ์อินเดีย (Indian Sarus Crane) พบกระจาย อยู่ในแถบประเทศอินเดีย เนปาล ปากีสถาน และบังคลาเทศ 2. Grus antigone sharpie นกกระเรียนสายพันธุ์ไทยหรือสายพันธุ์เอเชียตะวันออก (Eastern Sarus Crane) และมาเลเซีย 3. Grus antigone gillae นกกระเรียนสายพันธุ์ออสเตรเลีย (Australian Sarus Crane) พบ ทางตะวันออกเฉียงเหนือ รวมถึงบางส่วนของรัฐควีนแลนด์ ประเทศออสเตรเลีย นกกระเรียน Sarus มีขนาดเล็กกว่าเพศผู้ 5-12 กิโลกรัม ความยาวปากจรดปลายหาง 180-220 ซม.

อินเดีย แต่มีขนาดใหญ่กว่าสายพันธุ์ออสเตรเลีย (NPWRC, 2007) ขนปกคลุมลําตัวมีสีเทาเข้ม

ส่วนบนเป็นแผ่นหนังสีส้มสดหรือสีแดงเข้ม ขามีสีแดง (International Crane Foundation, 2007) 4-5 จับคู่แบบผัวเดียวเมียเดียว (Monogamous)

ะสาหร่ายต่างๆ

เป้าหมายและวัตถุประสงค์ของโครงการ เป้าหมาย : 30% ของ

วัตถุประสงค์ : 1) ธรรมชาติของประเทศไทย 2) พัฒนาเทคนิคและวิธีการในการปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยคืนสู่ ธรรมชาติ 3) ติดตามและประเมินศักยภาพของประชากรนกกระเรียนพันธุ์ไทยหลัง การปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ 4) ฝึกอบรมและพัฒนาศักยภาพของนักวิทยาศาสตร์ไทยในการฝึกลูกนก กระเรียนโดยวิธี isolation-rearing technique 5) หล่งการเรียนรู้ และประชาสัมพันธ์การปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ 6)

7) มิตรต่

1)

เปรียบเทียบในการประเมิน 2) กระเรียน 3) 10 ตัว

4) ทําการฝึกกลุ่มประชากรทดลองด้วยวิธี Isolation technique

(imprinting) International Crane Foundation (ICF) รัฐวิสคอนซิน ประเทศ

สหรัฐอเมริกา และสหพันธรัฐรัสเซีย 5) (release) ปรับตัวให้เคยชินกับสภาพแวดล้อม 6) 7) ติดตามประชากรภายหลังปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ 8) ประชาสัมพันธ์ และจัดสร้างเครือข่ายทางด้านการอนุรักษ์ โดยดําเนินงานร่วมกับ

9) สนับสนุนให้เกษตรกรและ

10)

ระยะเวลาดําเนินงาน 1 ตุลาคม 2551 ถึงปัจจุบัน หน่วยงานหลัก : องค์การสวนสัตว์ในพระบรมราชูปถัมภ์ หน่วยงานสนับสนุน : 1. สํานักคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ 2. 3. กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช 4. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

5. มหาวิทยาลัยมหิดล 6. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

7. สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย 8. 9. โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ 10. มูลนิธิอนุรักษ์นกกระเรียนสากล

งบประมาณสนับสนุนโครงการ เป็นจํานวนเงินมากกว่า 20 ล้านบาท

ผลการดําเนินงาน

1: โดยการประชุมคณะทํางาน พันธุ์ไทยโดยอ้างอิงจากแหล่งการกระจายเดิมในอดีต จํานวน 6 แห่ง คือ 1) เขตห้ามล่าสัตว์ป่าอ่าง 2) เขตห้ามล่าสัตว์ป่าบึงโขงหลง จังหวัดหนองคาย 3) เขตห้ามล่าสัตว์ ป่าหนองบงคาย จังหวัดเชียงราย 4) 5) จังหวัดบุรีรัมย์ และ 6) (ทุ่งกะมัง) จังหวัดชัยภูมิ (Rapid Assessment) โดย (Criteria and Indicators) (International Crane Foundation: ICF)

.ศ. 2553 ผ่านมา พบว่าหญ้าแห้วทรงกระเทียมกําลังอยู่ในระหว่างการสร้างหัว (Tuber) Ang Tropreang Thmal Ang Tropreang Thmal

2: การเพาะขยายพันธุ์และการฝึกลูกนกด้วยวิธีการ Isolation rearing technique วิธีการ Isolation rearing technique Isolation technique คือ

Mr. George W. Archibald จากประเทศ สหรัฐอเมริกา โดยในปี 2553 สวนสัตว์นครราชสีมาได้สร้างศูนย์การขยายพันธุ์นกกระเรียนไทย โดยวิธี Isolation rearing technique ธรรมชาติ ปัจจุบัน ปี 2558 ได้มีการปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยกลับคื 72 ตัว

3:

ใส่ห่วงขา แบ่งเป็น ขาขวา ใส่ห่วงขาอะลูมิเนียมมีหมายเลข ขนาด 17A ได้รับการสนับสนุนจาก กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ส่วนขาซ้ายใส่ห่วงขาสี ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 2.1 เซนติเมตร จํานวน 3 3 สีจะหมายถึงสีประจําตัวของนกกระเรียนแต่ละตัว และติด อุปกรณ์ติดตามตัวสัตว์โดยใช้ระบบสัญญาณวิทยุ (Radio transmitter) ขนาดกว้าง 31 มิลลิเมตร ยาว 85 มิลลิเมตร และหนา 17 70 สะพายหลัง (Backpack) โดยใช้สาย Teflon coated polyester tubular ribbon ขนาดหน้ากว้าง 0.55

25 เมตร ยาว 50 เมตร สูง 2.5 เมตร เป็นระยะเวลาประมาณ 1-2 ห้ลง 50%

นก 4: การปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยคืนสู่ธรรมชาติ 1 จํานวน 3 ตัว รหัส J1 ปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ เ 31 มีนาคม 2554

2 จํานวน 7 ตัว รหัส J2 31 พฤษภาคม 2554 นกกระเรียนกลุ่ม 3 จํานวน 8 ตัว รหัส S1 5 พฤษภาคม 2555 4 จํานวน 7 ตัว รหัส S2 22 มิถุนายน 2555 บิน จังหวัดบุรีรัมย์ 5 จํานวน 8 ตัว รหัส J3 6 มีนาคม 2556

6 จํานวน 10 ตัว รหัส J4 17 สิงหาคม 2556 7 จํานวน 3 ตัว รหัส J5 6 กุมภาพันธ์ 2556 8 จํานวน 14 ตัว รหัส S3 13 มิถุนายน 2557 9 จํานวน 12 ตัว รหัส J6 12 สิงหาคม 2558 รีรัมย์ ปัจจุบัน จากการสํารวจยังคงพบประชากรนกกระเรียนพันธุ์ไทยอาศัยอยู่ในธรรมชาติ มากกว่า 50 มครองสัตว์ป่า

นาย .ศ. 2529 ใน

.ศ. 2538 ได้รับบรรจุเข้าเป็นลูกจ้างประจําตําแหน่งพนักงานพิทักษ์ป่า สังกัดกอง

ปฏิบัติงานประจําเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว ในปี พ.ศ. 2539 ารทํางาน มีความเป็นผู้ใหญ่ ประกอบกับประสบการณ์ในการ

หัวหน้าฝ่ายป้องกันและปราบปราม

14 ตุลาคม 2558 เวลาประมาณ 12.00 น.

16.00 น.

ตั พ.ศ. 2557 ระชิด แรงปะทะส่งร่าง

เหตุการณ์ นับว่าประเทศไทยได้สูญเสียบุคลากร ปักษ์รักษาสัตว์ป่าเมืองไทยในภาคสนาม 36 จึงขอ และขอสดุดีต่อวีรกรรมของ ท่าน ไว้ คําไว้อาลัย รองศาสตร์วีณา เมฆวิชัย 36 คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ขอไว้อาลัยแด่การจากไปของรองศาสตราจารย์วีณา เมฆวิชัย อาจารย์ชีววิทยา อาจารย์ 20 สิงหาคม 2558 ด้วยโรคมะเร็ง

Ornithology (ปักษีวิทยา) Histology ( ) Anatomy (กายวิภาคศาสตร์) เป็นต้น ในปีพ.ศ. 2547 IUCN (IUCN /SSC Pheasant specialist group)

ถวายราชวงศ์ไทย โดยเป็นสมาชิกรุ่นบุกเบิกคณะปฏิบัติงานวิทยาการสํารวจความหลากหลายชนิด

บรมราชกุมารี (อพ.สธ.) วิจัยและงานวิชาการในโครงการ Human Chicken Multi-Relationships (HCMR) ถวายเจ้าฟ้าชายอะ กิชิโนะ (โดยทรงเป็นผู้วิจัยหลักในโครงการ) 25 ปี โดยอาจารย์วีณา

จากประชากรต่าง ๆ ในประเทศไทย ตลอดระยะเวลา 40 ในระดับชาติ และระดับนานาชาติ จําพวกคู่มือ หนังสือ และบทความวิจัย อาทิเช่น คู่มือการอบรม

นยังได้

(จังหวัดน่าน และจังหวัดอุทัยธานี) 10 ปี อาจารย์วีณาฯ ได้เข้าร่วมและนําเสนอผลงา

ร่วมแสดงความไว้อาลัยในการจากไปของอาจารย์วีณา เมฆวิชัย และขอให้นักวิจัยและนักอนุรักษ์สัตว์ป่าในอนาคตได้ร่วมกันสานต่อเจตนารมณ์ของ อาจารย์ให้การอนุรักษ์นกยูงและไก่ฟ้า ได้ดํารงอยู่คู่ผืนป่าไทยตลอดไป 15

36 ภายใต้หัวข้อ

การอนุรักษ์สัตว์ป่าไร้พรมแดน (Transboundary wildlife conservation)

ณ ห้องประชุมจงรักปรีชานนท์ ตึกวนศาสตร์ 72 ปี คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์

17 ธันวาคม 2558

08.00 - 09.00 น. ผู้เข้าร่วมสัมมนาฯลงทะเบียน

09.00 – 09.10 น. กล่าวรายงาน โดย คณบดีคณะวนศาสตร์ 09.10 – 09.30น. กล่าวต้อนรับและเปิดการสัมมนา โดย รักษาการแทนรองอธิการบดี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

พิธีมอบรางวัลโครงการการอนุรักษ์สัตว์ป่าดีเด่น “โครงการปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยคืนสู่ธรรมชาติ”

พิธีกล่าวคําไว้อาลัย รองศาสตร์วีณา เมฆวิชัย

09.30 - 12.00น. การอนุรักษ์สัตว์ป่าไร้พรมแดน

ประธาน ดร.อนรรฆ พัฒนวิบูลย์ เลขานุการ คุณเจนจิรา ฟุ้งจันทึก 16

09.30 - 10.00 น. การวิ :ผลจากการติดตามศึกษาชีวิตเสือโคร่ง 20 ปี โดย ดร. กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช 10.00 - 10.30 น. The transboundary wildlife conservation between Myanmar and Thailand along the Tanintharyi Region: visions and possibility โดย Dr. Naing Zaw Htun, Myanmar's Forest Department 10.30 - 11.00 น. Turtle and tortoise conservation in Myanmar and the transboundary conservation issues Dr.Kalyar Platt Director, Turtle Survival Alliance (Myanmar Program) 11.00 - 11.30น. Thailand and the illegal trade in non native wildlife โดย Claire Beastall, TRAFFIC 11.30 - 12.00น. โดย ศ. ดร. ยงยุทธ ไตรสุรัตน์ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

(รับประทาน อาหารว่าง ตามอัธยาศัย 9.30-10.30)

12.00 – 13. 00น. พักรับประทานอาหารกลางวัน

ภาคบ่ายช่วงแรก การศึกษาและวิจัยการอนุรักษ์นกไร้พรมแดน ประธาน ผศ ดร. นันทชัย พงศ์พัฒนานุรักษ์ เลขานุการ คุณสุทธิกานต์ ศรีสดสุข 13.00 – 13.30 น. ตะวันออก โดย น. สพ. เกษตร สุเตชะและคณะ มูลนิธิศึกษาธรรมชาติเขาดินสอและคณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 17

13.30 –14.00 น. การศึกษาเส้นทางอพยพเอเชียตะวันออก-ออสเตรเลียของนกชาย เลน โดย กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช 14.30 – 15.00 น รับประทานของว่างตามอัธยาศัย

ภาคบ่ายช่วงสอง 14.00 น.-15.30 น. การสร้างนักวิจัยสัตว์ป่าไร้พรมแดน ประธาน ผศ. ดร.ประทีป ด้วงแค เลขานุการ คุณงามพร้อม สุขโกษา 14.00 - 14.30 น. กลุ่มนิเวศวิทยาเชิงอนุรักษ์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี โดย Dr. George A. Gale กลุ่มนิเวศวิทยาเชิงอนุรักษ์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้า ธนบุรี 14.30 - 15.00 น คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ โดย รศ. ดร. นริศ ภูมิภาคพันธ์ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ 15.00 - 15.30 น. คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ โดย ผศ. ดร. สาระ บํารุงศรี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ภาคบ่ายช่วงหลัง 15.30 น.-16.30 น. นักวิจัยสัตว์ป่ารุ่นใหม่ไร้พรมแดน Transboundary Young Wildlifer ประธาน คุณอิงอร ไชยเยศ 15.30 - 15.45 น. Human-Tiger Conflict: mitigation measures adopted in Chitwan National Park, Nepal โดย Mr. Rajendra Dhungana Department of Biology, Ecology Program, Prince of Songkla University 18

15.45 - 16.00 น. (Panthera tigris Linnaeus, 1758) ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งจังหวัดอุทัยธานี และ ตาก โดย คุณสมพร พากเพียร คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 16.00 - 16.15 น. อาศัยของกระแตเหนือ (Tupaia belangeri) - ห้วยคอกม้า จังหวัดเชียงใหม่ โดย คุณขนิษฐา บุญวัติ สถานีวิจัยสัตว์ป่าดอยเชียงดาว 16.15 - 16.30 น. Haematozoan ในเลือดของ พบในมหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตกาญจนบุรี โดย คุณชฎาภรณ์ ศรีใส หลักสูตรชีววิทยาเชิงอนุรักษ์ มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตกาญจนบุรี 16.30 - 16.45 น. Species identification of Siamese crocodile and saltwater crocodile using microsatellite DNA markers and Haplotype Analysis of Siamese crocodile in captivity โดย คุณสรวิศ ลาภเบญจกุล คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 19

18ธันวาคม 2558 08.15 – 9.00น. ชมวิดิทัศการอนุรักษ์สัตว์ป่า

ภาคเช้าช่วงแรก ประธาน ดร. รุ้งนภา พูลจําปา เลขานุการ คุณศุภลักษณ์ ศิริ 09.00 – 9.30น. ระบบการสืบพันธุ์ของค้างคาวหน้ายักษ์สามหลืบ (Hipposideros larvatus (Horsfield, 1823)) จังหวัดอุทัยธานี :Mating system of Intermediate Roundleaf Bat (Hipposideros larvatus (Horsfield, 1823)) at Tumpratoon Non-Hunting Area, Uthai Thani Province โดย คุณเจนจิรา ฟุ้งจันทึก คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ 09.30 - 10.00น. Ecology of the Jagor's water snake, Enhydris jagorii at Bung Ka Loh wetland, Uttaradit Province, Thailand โดย คุณ ฉัตรพรรษ พงศ์เจริญ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 10.00 - 10.30 น.

โดย คุณวรายุส ชุณหวงศ์ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์

10.15-10.35 น. รับประทานของว่างตามอัธยาศัย

ประธาน รศ.ดร. รองลาภ สุขมาสรวง เลขานุการ คุณยุวดี พลพิทักษ์ 10.30 - 11.00 น. โดย สพ.ญ.จิตราภรณ์ ชาญราชกิจ (CCTC) บริษัท ปัญญาฟาร์ม กําแพงแสน จํากัด (PYF) 20

11.00 - 11.30 น นิเวศวิทยาของเสือปลาในอุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด โดย ดร.ศุภากร ปทุมรัตนาธาร สํานักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช 11.30 - 12.00 น Conservation of Asiatic black bear in P.R. China โดย Dr. William J. McShea Conservation Ecology Center Smithsonian Conservation Biology Institute National Zoological Park

12.00-13.00 น. พักรับประทานอาหารกลางวัน

ภาคบ่ายช่วงแรก การค้าสัตว์ป่าไร้พรมแดน ประธาน น.สพ. ดร. บริพัตร ศิริอรุณรัตน์ เลขานุการ คุณวิยะดา แจ่มจํารูญ 13.00 - 13.30 น. สถานการณ์งาช้างในประเทศไทย โดย คุณสุนทร ฉายวัฒนะ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช 13.30 - 14.00 น. STRENGTHENING THE LEGAL ENFORCEMENT PROCESS IN INDONESIA โดย Mr. Dwi Adhiasto Wildlife Conservation Society Indonesia Program 14.00 - 14.30 น. การตรวจโรคในสัตว์ป่าของกลาง(A survey of disease in confiscated wildlife ) โดย โดย สพญ ศิรินทิตย์เข็มทอง สํานักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช 14.30-15.00น. รับประทานของว่างตามอัธยาศัย 21

ภาคบ่ายช่วงหลัง 14.30-16.30 น. การวิพากษ์ร่าง พรบ. สัตว์ป่า (ฉบับใหม่) ประธาน รศ. ดร. นริศ ภูมิภาคพันธ์ เลขานุการ คุณเจนจิรา ฟุ้งจันทึก โดย -รศ. ดร. อุทิศ กุฎอินทร์ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ -คุณชัยนิรุจน์ มะลิวัลย์ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช -คุณศศิน เฉลิมลาภ ประธานมูลนิธิสืบนาคะเสถียร -รอ.นพ.ปัญญา ยังประภากร (CCTC) บริษัท ปัญญาฟาร์ม กําแพงแสน จํากัด (PYF) 16.30 - 17.00 น. รายงานสรุปผลการสัมมนา โดย ผศ. ดร. ประทีป ด้วงแค ประธานคณะกรรมการจัดการสัมมนาฯ พิธีปิดการสัมมนา โดย คณบดีคณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 22

รวมบทคัดย่อ (ภาคบรรยาย) 23

Tiger Research in Thailand for World Tiger Conservation

1* อนรรฆ พัฒนวิบูลย์2,3 1 นายสมโภชน์ ดวงจันทราศิริ4 สมพร พากเพียร1

บทคัดย่อ การศึกษาวิจัยเสือ สํารวจสัตว์ผู้ล่า ในช่วงปี 2537-2538 ต่อมาในช่วงปี 2539-2542 มีการติดตามประชากรเสือโคร่งในบริเวณหุบเขา 100 ตารางกิโลเมตร สามารถถ่ายภาพเสือโคร่ง ได้จํานวน 5 , 7 , 12 ตัว ประเมิน เป็นความหนาแน่นได้ 1.7 , 2.27 และ 2.90 ตัว /100 ตารางกิโลเมตร ในช่วงปี 2547-2548 ได้มีการประเมิน 211 ตารางกิโลเมตร สามารถถ่ายภาพเสือโคร่ง ได้ 17 ตัว และลูกอีก 2 ตัว ประเมินเป็นความหนาแน่น เท่ากับ 3.98 ตัว ต่อ 100 ตารางกิโลเมตร จากปี 2548 จนถึงปัจจุบัน ได้ดําเนินการศึกษานิเวศวิทยาของเสือโคร่งโดยใส่ปลอกคอวิทยุเสือโคร่ง สือโคร่งได้ จํานวน 15 ตัว จากการติดตามประชากรเสือโคร่งและศึกษาด้านนิเวศวิทยาของเสือโคร่ง ทําให้ทราบถึงความสัมพันธ์ของเสือ โคร่ง บางกลุ่มอย่างชัดเจนในช่วง 2 2537 สามารถสืบทอดพันธุ์จนถึงปั 4

คําสําคัญ : เสือโคร่ง , เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง , ประชากร , นิเวศวิทยา

1 12 (นครสวรรค์) * E-mail : [email protected] 2คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลับเกษตรศาสตร์ 3สมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่า (WCS) ประเทศไทย 4สถานีวิจัยสัตว์ป่าเขานางรํา 24

Strengthening Biodiversity Conservation in Taninthayi Mountain Range Dr. Naing Zaw Htun, Myanmar's Forest Department Myanmar, the largest country in mainland Southeast Asia with 676,577 Km2, is situated at the transition zone between three biogeographic regions: in the north, Indochina, the Indian sub- continent; and Eurasia; in the south, Taninthayi forests cover the northern section of the transition between Indochina and Sundaic ecological zones. These transitional zones produce unique and diverse species assemblages. The region‘s most intact lowland Sundaic forests are found in Myanmar, along with patchy but regionally significant areas of dry deciduous forest. Myanmar contains almost 10% of global turtle and tortoise diversity, including seven endemic species. Taninthayi Mountain Range, covering the northern transition zone between Indochina and Sundaic zones, is one of the important areas in term of biodiversity richness in Myanmar. This area is home to a variety of threatened species, which contains species range from reef to ridge. On the other hand, the area is experiencing with several threats including conversion to rubber and palm oil plantation, mining, illegal logging, illegal wildlife poaching, shifting cultivation, development activities, and result in habitat loss and fragmentation, corridor loss, wildlife decreasing, loss of ecosystem goods and services, and which lead to threats to sustainable goal of society. To response this situation, Myanmar is paying attention to conserve and sustainable use of natural resources of the Taninthayi Mountain Range, and in the present, more than 30 % of the area is under the Reserved Forest (production), Protected Public Forest (local supply) and Protected Area (conservation). In addition, Forest Department is promoting collaboration with several international organizations such as Fauna & Flora International, Wildlife Conservation Society, Istituto Oikos, World Wide Fund for Nature, United Nations Development Programme and Smithsonian Conservation Biology Institute in the field of in-situ conservation, livelihood development, communication participatory conservation, biodiversity survey, land use land cover changes, green infrastructure development and ecotourism. There are several globally important species such as Tiger, Asian elephant, Tapir, Leopard, Gurney's pitta etc. in Taninthayi Mountain Range, and they are inhabiting across the Myanmar-Thailand border, and seasonally moving from Myanmar to Thailand, and vice versa. In this content, one country’s conservation efforts could be strengthened by collaboration in biodiversity conservation in some aspects such as information sharing, combating illegal wildlife crime, technology transfer, joint survey, joint meeting etc. 25

Transboundary conservation issues surrounding the reintroduction of Burmese Star Tortoises in Myanmar

Kalyar Platt Turtle Survival Alliance – Myanmar Program, Yangon, Myanmar Steven G. Platt Wildlife Conservation Society-Myanmar Program, Yangon Myanmar

The Critically Endangered Burmese Star Tortoise (Geochelone platynota) is endemic to the dry zone of central Myanmar. Wild populations have precipitously declined owing to a combination of chronic subsistence hunting, habitat destruction, harvesting for Chinese wildlife markets, and collection for the high-end international pet trade. Consequently, viable populations no longer occur in the wild and G. platynota is now considered ecologically extinct. Captive-breeding efforts initiated in 2004 staved off near-certain biological extinction and almost 10,000 tortoises are now maintained at three assurance colonies in Myanmar. Additionally, a number of private tortoise fanciers are breeding G. platynota to supply the international pet trade. In 2013-14 an ambitious reintroduction program using captive-reared tortoises was undertaken at a wildlife sanctuary in central Myanmar. Reintroduction was preceded by a community education and awareness campaign that sought to reinforce religious proscriptions against harming tortoises. One hundred and fifty tortoises were released after being penned on-site for varying periods (6, 12, and 18 months). On-site penning was designed to familiarize the tortoises with the release area and dampen post-release movements, a serious concern because the sanctuary is surrounded by agricultural lands and wandering tortoises risk being poached. Initial results were encouraging with high survival among released tortoises and only a single instance of suspected poaching. Promisingly, several tortoises that moved into agricultural land were returned to the sanctuary by villagers testifying to the efficacy of earlier education and awareness efforts. In January 2015, an additional 300 subadult tortoises were transferred to three on-site acclimation pens encompassing of 2.0 ha of natural scrub habitat. In September 2015 poachers entered the pens and purloined 188 of the tortoises worth an estimated US$20,000 on the Black Market. The stolen tortoises were apparently sold to wildlife traffickers in Mandalay and then rapidly moved across the border into Thailand. Within two weeks of the theft, several missing tortoises were being offered for sale on websites of Thai-based wildlife dealers despite the obvious 26 presence of identifying numbers and Buddhist iconography tattooed on the carapace of each animal. Our experience illustrates the continuing vulnerability of recovery efforts to demand from illicit wildlife traders in both Myanmar and Thailand. Closer cooperation between NGOs and government authorities in both countries will be necessary to curtail this threat. 27

Thailand and the Illegal Trade in Non-native Wildlife Claire Beastall, TRAFFIC Southeast Asia

The illegal wildlife trade in Southeast Asia is widely considered to be one of the region’s highest conservation priorities. Thailand plays a major role as a hub for the illegal trade in a range of non-native species, ranging from orangutans to tortoises. CITES data suggests that only five orangutans have been imported into the Country since 1975, but since 2003, Thailand has found 165 orangutans of suspicious origin and repatriated over 60 to Indonesia. Recent TRAFFIC surveys found over 50 in zoos and other attractions (mostly juveniles). Records from the International Orangutan Studbook show that two thirds of orangutans linked to Thailand were wild caught or of unknown origin, with an average age at first record in captivity of just five years.

Repeated surveys at Chatuchak Market found many of the 2667 freshwater turtles and tortoises seen on sale are banned from illegal trade, most were wild sourced, and an overwhelming majority (97%) were non-native species. Thai seizure records show that of 33 identified species seized between 2008 and 2013, 22 were not native to Thailand.

Thailand continues to play an important role in the international illegal wildlife trade as source, consumer and transit. It is likely that this is strongly related to the Country’s weak legislation which omits all but one non-native from its list of protected species. Failure to penalize the trade in or possession of illegally traded specimens not only facilitates the criminal networks who organize this and who at present are free to continue their activities with minimal disturbance, it also falls far short of the Country’s obligations as a CITES’ Party. 28

Management and Conservation of Transboundary Biodiversity in the Emerald Triangle Protected Forests Complex between Thailand, Cambodia and Lao PDR Yongyut Trisurat1, Naris Bhumpakphan1 and Kamol Wisupakan2 1 Faculty of Forestry, Kasetsart University 2 Management of the Emerald Triangle Protected Forests Complex Project Royal Forest Department

The Emerald Triangle, which traverses the borders of Thailand, Cambodia and Laos, is one of the most important biodiversity conservation landscapes in the Greater Mekong Sub-region. Several iconic landscape species, including the Asian elephant, Indochinese tiger, gaur, banteng and Eld’s deer, seasonally migrate across the borders of its heterogeneous landscape. Biodiversity in the area is under pressure from poaching and habitat loss. The viability of those species will, thus, depend on considerably collaborative efforts of the three countries to maintain the integrity of remaining habitats and to mitigate environmental treats across the tri-national borders.

The Royal Forest Department of Thailand and the Forestry Administration of Cambodia have been jointly implementing the project entitled, “Management of the Emerald Triangle Protected Forests Complex to Promote Cooperation for Trans-boundary Biodiversity Conservation between Thailand, Cambodia and Laos,” since 2001 and, now, in its third phase with the participation of Laos, is supported by the International Tropical Timber Organization (ITTO). The cross-border site encompasses five protected areas in Thailand, the Preah Vihear Protected Forest in Cambodia, and the extension of the project areas, covering Phuoxeingthong National Biodiversity Area and the Dong Kanthung Protected Forest in Laos.

The current effort is directed to the harmonization between the three countries towards the trans- boundary biodiversity conservation framework. A research on wide-ranging landscape species was conducted using spatially explicit land use prediction and species distribution models. The research results showed future light to moderate land use change will generate slight impacts on the distributions of 12 selected species because most of the remaining suitable habitats are located in protected areas, while deforestation most likely will occur in the associated buffer zones. In contrast, under the unsustainable land-use scenario in combination with future climate change, there were predicted severe impacts on most selected species, except for on the grazing ungulates. 29

In addition, the project also promotes understanding and peace in the region, improves rural community livelihoods and decreases dependence on the unsustainable use of forest resources through integrated conservation and development activity projects. These approaches have become one of the more common approaches used to conserve biodiversity and will contribute collectively to achievement of the Aichi Biodiversity Targets 2020. According to the transboundary biodiversity cooperation defined by IUCN, the project possibly achieves level 4 from the total of 5. There are still challenges, nevertheless, that must be overcome in the pursuit of embedding the research results in effective management planning and implementation to conserve transboundary biodiversity, especially landscape species as defined in a common vision of the area while enhancing local livelihoods.

Presented by Prof. Yongyut Trisurat on behalf of the project team (Email: [email protected] ) 30

Monitoring of raptor migration along the East Asian Flyway นสพ.เกษตร สุเตชะ1,3, ชูเกียรติ นวลศรี1, ทพญ. 1, รศ.ฟิลิป เดวิด ราวด์1, วิชญนันท์ ลิมปรุ่งพัฒนกิจ1, 2, 2, ประทีป โรจนดิลก2 และบุษบง กาญจนสาขา2 1.มูลนิธิศึกษาธรรมชาติเขาดินสอ 2.กล่มงานวิจัยสัตว์ป่า สํานักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช 3.คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตศาสตร์ E-mail: [email protected] Website: www.TheFlywayFoundation.or.th ด้วย “คอคอดกระ”

มาเลเซียและอินโดนีเซียอันอบอุ่นในช่วงฤดูใบไม้ร่วง หรือระหว่างเดือนสิงหาคม – พฤศจิกายน โดยผ่านลงมา – กลับไปยังแหล่งทํารังวางไข่ในฤดูใบไม้ผลิ น่านฟ้าของจังหวัดชุมพรและระนองในระหว่างช่วง .ศ.2553-2558 มูลนิธิศึกษาธรรมชาติเขาดินสอได้ร่วม Hawk Mountain of Asia

พ.ศ.2545 จนปัจจุบันพ.ศ.2558 มีรายงานการศึกษาและวิจัย ด้านนกอพยพในจังหวัดชุมพรตีพิมพ์ในระดับนานาชาติมากถึง 13 ฉบับ โ 1 กันยายน – 15 พฤศจิกายน ตัวอย่างผลการนับในปีพ.ศ.2558 พบว่ามีนก 106 31 75 580,000 ตัว 5 107,925 ตัว 100,550 ตัว 65,900 24,007 17,856 ตัว เกาหลีใต้ ฟิลิ ตลอดช่วงเวลาของโครงการวิจัย 5 ปี ได้พบข้อมูลใหม่หลายประการ เช่น พบนก Common Swift กของเอเชียตะวันออกเฉียง 6

ยังพบว่ามีน พบได้ยากในอดีต กลับมี รายงานพบเป็นประจําทุกปี 21-25 ตุลาคม พ.ศ.2558 ประเทศไทยได้รับ 31

เกียรติเป็นเจ้าภาพจัดงานประชุมวิชาการนานาชาติ The 9th Asian Raptor Research and Conservation Network (ARRCN) Symposium ด้าน 183 คน จาก 20 ประเทศ 5 จะนํามาใช้กําหนดสถานภาพ ทา 32

การศึกษานกชายเลนในเส้นทางการอพยพเอเชียตะวันออก-ออสเตรเลีย(East Asian-Australasian Flyway) 1, ศิริพร ทองอารีย์1, สุเนตร การพันธ์1, 1, ประทีป โรจนดิลก1, มงคล สาฟูวงศ์1, บุญชู ธงนําชัยมา1, สมหญิง ทัฬหิกรณ์1, จิรชัย อาคะจักร1, เจริญชัย โตไธสง1, ฟิลลิป ดี ราวด์2 1 Krairat Eiamampai1, Siriporn Thongaree1, Sunate Kanphan1, Kriangsak Sribuarod1, Pratheep Rotchanadilok1, Mongkol Safoowong1, Boonchu Thongnumchaima1, Somying Thunhikorn1, Jirachai Arkajak1, Jarernchai Tothaisong1, Philip D. Round2 and Duangrat Pothieng1

บทคัดย่อ การศึกษานกชายเลนใน เส้นทางการอพยพเอเชียตะวันออก-ออสเตรเลีย(East Asian- Australasian Flyway : EAAF)

ควบคุมโรคอุบัติใหม่ในสัตว์ธรรมชาติ ของกร .ศ. 2547 โดยการจับนกในช่วงแรก ได้ร่วมกับ ฟิลลิป ดี ราวด์ ทําการจับนก ชายเลนใส่ห่วงขาและธงสีโดยใช้ตาข่ายดักนก(Mist Net) .ศ. 2550 ท่อส่งตาข่ายจับสัตว์ป่า (Cannon Net) EAAF ให้ใช้ธงสีดํา- 3 กลุ่ม คือ อ่าวไทยตอนใน(ขาซ้าย) อ่าวไทยตอนล่าง(ขาขวาตัดปลายธงสี) และอันดามัน(ขาขวาตัดปลายธง)

.ศ. 2547 ถึง กันยายน พ.ศ.2558 สามารถจับนกชายเลนติดธงสีได้ 19 ชนิด 15,501 EAAF จํานวน 618 รายงาน จาก 11 ประเทศ ได้แก่ รัสเซีย จีน ฮ่องกง

EAAF ไทยจํานวน 154 ตัว จาก 5 ประเทศ ได้แก่ รัสเซีย(Sakhalin Island, Nortern Chukotka, Southern Chukotka ) จีน(Bohai bay, Chongming Island, Yalujiang) (Northern Japan, Tokyo Bay&Miyagi) มาเลเซีย สิงคโปร์ อินโดนีเซีย(Sumatra, Java&Bali) ออสเตรเลีย(South Australia, North Western Australia, Victoria)

1 กลุ่มงานวิจัยสัตว์ป่า สํานักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช 2 ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล 33

Ecological Conservation Program Development George A. GALE* and Tommaso SAVINI Conservation Ecology Program, King Mongkut’s University of Technology Thonburi, Bangkok

The past 15 years has seen an increase in the quality of Thai post graduate programmes focusing on wildlife ecology and conservation. The Conservation Ecology Program at King Mongkut’s University of Technology Thonburi, Bangkok, started in 2004 by training graduate students in quantitative skills for both wildlife monitoring and ecology. The practice that has probably most increased the quality of the programme is requiring both MSc and PhD students to publish their thesis work in high quality, international peer-reviewed journals. This has increased their potential to successfully apply for future grants (e.g. PhD scholarships for MSc graduates) and become more competitive when applying for academic positions after graduation. Recently, the programme has started to link its activities with other Thai universities (e.g. Prince of Songkla University, Hat Yai) as well as regional universities (e.g. Royal University of Phnom Penh, Cambodia) by sharing courses and modules and co-advising students. In the long-term, such close cooperation will become more important because, for the foreseeable future, no single regional programme has the depth or breadth to provide students with all the course work and training they need. 34

Capacity building for Trans-boundary wildlife research and management

Naris Bhumpakphan 1

Faculty of Forestry, Kasetsart University, Bangkok 10900 * [email protected]

Wildlife can move freely to complete their lives with no Political boundary. To better understand landscape wildlife is to survey or to research them. To save and to manage them in such proper ways, we have to talk and to work close together between species range countries. A key thing to move forward to achieve goal is resource persons from generation to generation. Kasetsart University’s Faculty of Forestry (KUFF) has developed International Programs in Tropical Forestry (Master of Science) with wildlife courses for students from Lao PDR, Myanmar, Bhutan, PR China, and Swaziland and so on. KUFF provides training courses and student exchange programs with China, Laos and others. In 2008, 2011, 2013 KUFF joined teaching Field Practice with National University of Laos and Champasack University in four courses, i.e. 1) Field Forest Biology; 2) Field Wildlife & Range Science and so on. From 2009 to present, KUFF has provided the course of Wildlife & Nature Reserve Management for 92 Chinese students from Southwest Forestry University coming to study in KUFF for four months long. By functional teaching and training in wildlife course is the first step to have new generation and next step is to support them further to research and managing focal wildlife. Presently, we need to strengthen on protection of Trans-boundary Reserves, stop illegal wildlife trade and conservation of natural habitats, as well as carrying out survey and research on Ecology and current distribution of existing landscape wildlife species in order to gain better understanding and protect them from extinction. Also, capacity building for new generation, it would be hope for future success in research for wildlife trans-boundary conservation.

Keywords: wildlife, capacity building, trans-boundary, research, management 35

การฝึกอบรมบุคลากรด้านสัตว์ป่าโดยมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ สาระ บํารุงศรี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

ยวข้องกับชีววิทยาของสัตว์ป่าใน

ดําเนินการในปี 2537 และหลักสูตร 2549 จาก 18 12 คน เป็นนักเรียนปัจจุบัน 6 คน มีนักเรียนจาก 10ประเทศ ประกอบด้วย เวียดนาม ลาว กัมพูชา ฟิลิปปินส์ เนปาล ภูฏาน เซอร์เบีย มาลาวี แซมเบีย และอเมริกา โดยเป็นนักเรียนปริญญาเอก 5 คน ปริญญาโท 13 คน ศึกษา 8 3 2 คน นก 1 คน แมลง 1 คน ปะการัง 2 คน โดยได้รับแหล่งทุนคือ แหล่งทุนนานาชาติ (5)มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (9) รัฐบาลไทย ( 3) และทุนส่วนตัว (2) 8 คน ข้าราชการ 5 คน NGOs 2 2 คน

ทํางาน 36

Human-Tiger Conflict: mitigation measures adopted in Chitwan National Park, Nepal

Rajendra Dhunganaa, Tommaso Savinib, Sara Bumrungsria aDepartment of Biology, Ecology Program, Prince of Songkla University, Hat Yai 90110, Thailand bConservation Ecology Program, School of Bioresources and Technology, King Mongkut's University of Technology, Bangkhuntien, Bangkok 10150, Thailand Abstract Human-tiger conflict is one of the most critical issues in tiger conservation requiring focus on mitigation measures. We assessed the conflict mitigation measures adopted in Chitwan National (CNP) and its buffer zone for the period 2007-2014. The data initially collected from the offices of CNP, Buffer Zone Management Committee, and Zoo were verified during questionnaire surveys and key informant interviews. Compensation payments to human casualties and livestock depredations, and removal of conflict-related tigers were the main mitigation measures adopted. A total compensation payment of US$ 94255.29 (11781.91 per year) was made towards tiger attacks during the eight-year period. Of this, payment for human killings shared larger proportion (64.52%), followed by livestock depredations (29.79%) and human injuries (5.69%). While cent percent of amount as provisioned in compensation guideline was made for human killings, the payments covered an average of 80.73% of medical expenses of injured person, and 63.11% of monetary value of killed livestock. Goats shared highest proportion (44.75%) of total livestock compensation payments, followed by cattle (27.63%), buffalos (17.56%), pigs (8.78%), and sheep 1.28%. A total of 15 tigers were removed from the wild for conflict-reasons; 11 by authorities, and four killed by local people in retaliation. Despite lower lethal control by authorities (n=1), higher cost of conflict was exemplified by higher mortality of tigers where at least 80% of removed tigers were killed, or died after removal. Additional adopted conflict mitigation measures include: scholarships to children of tiger victims (US$ 7545.92), installation of electric solar fence (180 km), plough-back of 50% of Park's annual revenue to local communities for developmental projects, and zoning. We suggest on revision of compensation payment for human killing, subsidized insurance scheme for livestock losses, formulation of well-defined protocol for tiger removal, as well as zoning enforcement and awareness. Keywords: compensation payment, human casualty, livestock depredation, tiger, tiger removal 37

(Panthera tigris Linnaeus, 1758) ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ห้วยขาแข้ง จังหวัดอุทัยธานี และตาก Kill Sites Selection of Tiger (Panthera tigris Linnaeus, 1758) in Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary, Uthai Thani and Tak Province

สมพร พากเพียร 1 วิจักขณ์ ฉิมโฉม 2 นันทชัย พงศ์พัฒนานุรักษ์ 2 3 Somporn Pakpien 1 Vijak Chimchome 2 Nanthachai Pongpattananurak 2 Achara Simcharoen 3

บทคัดย่อ

(Panthera tigris Linnaeus, 1758) ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ ป่าห้วยขาแข้ง ศึกษา แปลงสํารวจข้อมูลปัจจัยแวดล้อมขนาด 30x30 เมตร และแปลงวงกลมรัศมี 10 เมตร สําหรับสํารวจความชุกชุม กับ เสือโคร่ง โดยใช้แบบจําลอง Generalized Linear Model จากการสํารวจและเก็บข้อมูลระหว่างเดือนพฤษภาคม 2556 ถึง กรกฎาคม 2557 จํานวน 108 จุด มี 8 ชนิด คือ ช้างป่า (Elephas maximus), วัวแดง (Bos javanicus), กระทิง (Bos gaurus), กวางป่า (Rusa unicolor), หมูป่า (Sus scrofa), เก้ง (Muntiacus muntjak), (Arctonyx collaris), และเม่น (Hystrix brachyura) โดยร้อยละ 92 เป็นสัตว์กีบขนาดใหญ่ จากการหา พบ 8.36 รอย/ไร่ อยู่ใน (14.92 รอย/ไร่) อย่างมีนัยสําคัญ ทางสถิติ (p-value = 0.015) พบการล่า (2.87 กอง/ไร่) (3.56 กอง/ไร่) อย่างไม่มีนัยสําคัญทางสถิติ (p- value = 0.97) ผลการศึกษาสรุปได้ว่า (p- value = 0.141) แวดล้อ (p- value = 0.00006), จํานวนไม้ล้ม (p-value = 0.017), จํานวนไม้ไผ่ (p-value = 0.046), (p-value = 0.002)

คําสําคัญ : เสือโคร่ง, , ปัจจัยแวดล้อม

1 นิสิตปริญญาโท สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ชีวภาพป่าไม้ บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 2 ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 3 12 (นครสวรรค์) กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช 38

ABSTRACT

Kill site selection of tiger (Panthera tigris Linnaeus, 1758) was conducted in Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary to study ecological factors influencing hunting success. Thirty by thirty meter plots were set up for collecting the environmental variables and 10 meters radius circular plot for abundance of tiger’s prey. Linear regression and generalized linear model (GLM) were used for comparing prey abundance and ecological variables between kill site and available site. Data collection was started in May 2013 to July 2014. Eight prey species of tiger were found in 108 kill sites e.g. elephant (Elephas maximus), banteng (Bos javanicus), gaur (Bos gaurus), sambar deer (Rusa unicolor), wild pig (Sus scrofa), barking deer (Muntiacus muntjak), hog badger (Arctonyx collaris), and porcupine (Hystrix brachyura). Ninety-two % of those prey species were large ungulates. Mean of tiger’s prey footprint in kill site was significantly less than tiger’s prey footprint in available site (8.36 and 14.92 footprint/rai, respectively) (p-value = 0.015). While mean of tiger’s prey scat in kill site was not significantly less than tiger’s prey scat in available site (2.87 and 3.56 scat/rai, respectively) (p-value = 0.97). The prey abundance did not significantly influenced for the kill site selection of tiger (p-value = 0.141). On the other hand, there were 4 ecological variables e.g., shrubs (p-value = 0.00006), fallen logs (p- value = 0.017), bamboos (p-value = 0.046), and complexity (p-value = 0.002), significantly influenced for kill site selection of tiger.

Keywords : tiger, kill site, ecological factor 39

(Tupaia belangeri) -ห้วยคอกม้า จังหวัดเชียงใหม่1 Population Characteristics and Home range of Northern Treeshrew (Tupaia belangeri) in Hill Evergreen forest at Mae Sa – Huay Kog Ma Biosphere Reserve, Chiang Mai Province ขนิษฐา บุญวัติ1,2 สุธาสินี เสาสูง2 ประทีป ด้วงแค2 ดอกรัก มารอด2 อัมพร ปานมงคล3 จิราภรณ์ มี วาสนา3 1 สถานีวิจัยสัตว์ป่าดอยเชียงดาว 2 ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ 3อุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย ต. สุเทพ อ. เมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ (Tupaia belangeri) ใน ป่าดงดิบเขา บริ -ห้วยคอกม้า จังหวัดเชียงใหม่ ได้ทําการศึกษา

ศึกษาสังคมพืชถาวรขนาด 16 ธันวาคม พ.ศ.2555 ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ.2556 เดือนละ 4 เดือนพฤษภาคม พ.ศ.2557 จํานวน 5 คืน ติดต่อกัน เดือนกรกฎาคม พ.ศ.2557 จํานวน 3 คืน ติดต่อกัน และเดือนสิงหาคม พ.ศ.2557 จํานวน 5 1 ปี 4 เดือน คิดเป็นจํานวน 5,221 trap-nights 60 ตัว มีความสําเร็จในการวางกรงดัก 2.03 % ขนาดประชากรสูงสุด 9 ตัว ในเดือนพฤษภาคมและ เดือนตุลาคม พ.ศ.2556 ค่าความหนาแน่นคํานวณโดยใช้สูตร Karanth and Nichols (1998) ได้ค่า 16 เดือน คือ 4.31 ตัวต่อเฮคแตร์ โดยเดือนมิถุนายนและเดือนตุลาคม พ.ศ. 2556 มีความหนาแน่นสูงสุดเท่ากับ 0.56 ตัวต่อเฮคแตร์ รองลงมาคือเดือนมกราคม พ.ศ.2556 มี ความหนาแน่นเท่ากับ 0.44 พ.ศ.2556 มีความหนาแน่น 0.00 MARK แล้วพบว่า กระแตเหนือมีขนาดประชากรเท่ากับ (Mean±SE) 140±28.83 ตัวต่อเฮคแตร์ นํา ขนาดประชากรดังกล่าวมาหาความหนาแน่นได้เท่ากับ 8.75 เต็มวัยมากกว่าตัวไม่เต็มวัย จากการเปรียบเทียบสัดส่วนเพศแล้วพบว่ามีสัดส่วนของเพศผู้ต่อเพศ เมียใกล้เคียงกัน คือ 1:0.8 1.86 2.72 144.35 40

นําไปใช้ใ

Abstract The study of population characteristics and home range size of Northern Treeshrew (Tupaia belangeri) in hill evergreen forest at Mae Sa – Huay Kog Ma Biosphere Reserve, Chiang Mai Province. Study at the area behind BhuBing Palace by survey in permanent plot of plant community size 16 ha and put the rattrap every month since December 2012 – December 2013 4 nights per month and add rattrap in May 2013 is 5 nights per month in July 2013 put the rattrap 3 nights per month and in August 2013 put the rattrap 5 nights per month. From put all the rattrap 1 year 4 months was total 5,221 trap-nights. Northern Treeshrew was captured by a marked all 60. Succeed in trap 2.05%. The maximum population size is 9 in May-October 2013. Density value was calculated by using the Karanth and Nichols (1998) formular. All density value of 16 months is 4.31/ha by June and October 2013 have maximum density value is 0.56/ha next month is January 2013 have density value is 0.44/ha and the month has lowest density value is April 2013 is 0.00/ha. When analyzing the population size from MARK program it was found Northern Treeshrew have population size is (Mean±SE) 140±28.83/ha. Bring such population size to calculate density value is 8.75/ha. Age structure found adult over juvenile. Compare sex proportion found the proportion of male to female is 1:0:8 that similar. The average of home range is 1.86/ha. The minimum average of home range is 2.7 ha and have average movement distance is 144.35 meter. Information from this study can use to monitoring are changing because each animal species has relation with residential area.

KEYWORDS: Northern Treeshrew • Population characteristics • Home range size • Density • Age Structure 41

Haematozoan ในเลือดของ วิทยาเขตกาญจนบุรี วชฎาภรณ์ ศรีใส หลักสูตรชีววิทยาเชิงอนุรักษ์ มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตกาญจนบุรี Email: [email protected]

Haematozoan Haemoproteus, Plasmodium และ Leucocytozoon 3 200

มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยา เดือนกรกฎาคม ถึง เดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2558 190 ตัว 32 ชนิดพันธุ์ 174 ตัว และนกอพยพ 16 32% ( 61 ตัวจาก 190 ตัว) Haemoproteus 24% (ติด 45 ตัวจาก 190 ตัว), Plasmodium 2% ( 4 ตัวจาก 190 ตัว), Trypanosoma 1.6% ( 3 ตัวจาก 190 ตัว) double infection Haemoprotues/Plasmodium ในนก 2 ชนิด, Haemoprotues/Trypanosoma ในนก 1 ชนิด, พบการติด triple infection Haemoprotues/Plasmodium/Trypanosoma ในนก 1 Microfilaria 1 ตัว จาก (Pycnonntidae) สูงถึง 24.7%

ยังเป็นการคาดคะเนการแพร่กระจายของโรคอุบัติใหม่โดยนก 42

Abstract Prevalence of Haematozoan infections in birds at Mahidol University Kandchanaburi Campus Avian Haematozoan consists of parasites in genus Haemoproteus, Plasmodium, and Leucocytozoon which specific only in bird. Black flies, louse flies, and mosquitoes are major vectors for these parasites. Infection of Haematozoan parasites causes anemia, anorexia, and reproductive system. The objective of this study was to determine the prevalence of Haematozoan parasites in birds that found at Mahidol University Kanchanaburi Campus. The birds were sampled during July to November 2015 from two study sites (mixed deciduous forest and building area) by using mist-nets. The thin blood smears and Giemsa staining were carried out to detect parasites. From a total of 190 birds belonging to 32 species, were 174 resident birds and 16 migratory birds. The total prevalence of Haematozoan infection was about 32% (61 out of 190 birds). The prevalence of Haemoproteus spp., Plasmodium spp. and Trypanosoma sp. were 24% (45 of 190 birds), 2% (4 of 190 birds), and 1.6% (3 of 190 birds), respectively. Three birds were detected as double infection (Haemoproteus & Plasmodium or Haemoprotues & Trypanosoma), and one bird was detected as a triple infection (Haemoprotues, Plasmodium & Trypanosoma), respectively. An unidentified Microfilaria infection was found in one bird. In addition, the highest prevalence (24.7%) was found in birds belonging to family Pycnonotidae. The obtained data from the present study could be used as fundamental information for monitoring of blood parasites distribution and risk of parasitic diseases as well as prognosis of emerging diseases. Keywords: Prevalence, Haematozoan, Bird, Mahidol University Kanchaburi Campus 43

Species identification of Siamese crocodile and saltwater crocodile using microsatellite DNA markers and Haplotype Analysis of Siamese crocodile in captivity Sorravis Lapbenjakul1, Panupon Twilprawat1, Kiattawee Choowongkomon2, Surin Peyachoknagul1, Sasimanas Unajak2, Yosapong Temsiripong3 and Kornson Srikulnath1* 1Laboratory of Animal Cytogenetics and Comparative Genomics, Department of Genetics, Faculty of Science, Kasetsart University, Bangkok 10900, Thailand 2Department of Biochemistry, Faculty of Science, Kasetsart University, Bangkok 10900, Thailand 3Sriracha Moda Co., Ltd., Chon Buri 20110, Thailand *Corresponding author: [email protected]; [email protected] บทคัดย่อ

รรมของจระเข้ภายใน ความอนุเคราะห์จาก 12 ฟาร์ม “บึงบอระเพ็ด” จังหวัดนครสวรรค์ ประยุกต์ใช้ในส่วนของ ลําดับเบส ชนิดของจระเข้รูป D-loop ภายในไมโทคอนเดรีย พบว่าตัวอย่ คําสําคัญ: จืด; ; การวิเคราะห์รูปแบบของสารพันธุกรรม; การระบุชนิดของจระเข้ด้วยวิธีการทางด้านพันธุ ศาสตร์โมเลกุล Abstract Siamese crocodile (Crocodylus siamensis) and saltwater crocodile (C. porosus) are mainly found in Thai crocodile farm, which leads a possibility of interspecific hybridization in the captivity. Moreover, the movement and trading of live specimen among crocodile farms are concerned in the context of CITES regulation. Here, to develop new molecular identification method between C. siamensis and C. porosus, and evaluate genetic diversity of crocodile specimens in Thai crocodile farm, crocodile specimens (both C. siamensis and C. porosus) from 12 Thai crocodile farms and one individual natural park “BEUNG BORAPHET” (Nakhon Sawan) were randomly selected to determine nucleotide divergences. A microsatellite sequences of C. porosus were used to develop new specific markers based on differentiation of microsatellite DNA between C. siamensis and C. porosus accord with the results showed different pattern DNA bands. Genetic variation of C. siamensis and C. porosus from almost all Thai crocodile farms were examined using mitochondrial displacement loop region (D-loop). The results showed that C. siamensis specimens exhibited high genetic variation with many haplotype lineages but not in C. porosus. Keywords: Crocodylus siamensis; Crocodylus porosus; haplotype analysis; molecular identification 44 45

ระบบการสืบพันธุ์ของค้างคาวหน้ายักษ์สามหลืบ (Hipposideros larvatus (Horsfield, 1823)) Mating system of Intermediate Roundleaf Bat (Hipposideros larvatus (Horsfield, 1823)) เจนจิรา ฟุ้งจันทึก 1/ วิจักขณ์ ฉิมโฉม1/* สาระ บํารุงศรี2/ 3/ Jenjira Fungjanthuek1/ Vijak Chimchome1/* Sara Bumrongsri2/ Somchai Plonyium3/ บทคัดย่อ การศึกษาพฤติกรรมการผสมพันธุ์ของค้างคาวหน้ายักษ์สามหลืบ (Hipposideros larvatus) ดําเนินการระหว่างเดือนกรกฎาคม – สิงหาคม 2555 จังหวัดอุทัยธานี ด้วย (CCTV) จํานวน 2 ตัว เกาะนอน (roosting site) ของค้างคาว (courtship) พฤติกรรมการเข้าผสมพันธุ์ (copulate) ความสําเร็จของการผสมพันธุ์ (mating success) และระบบการสืบพันธุ์ (mating system) จากการ 16 วัน แสดงให้เห็นว่าการเข้าผสมพันธุ์จะประสบความสําเร็จสูง (86%, n=52) 10 – 20 ผสมพั 5 – 10 เซนติเมตร

กระตุ้นค้างคาวตัวเมียโดยการกระพือปีกและใช้ปีกสะกิดค้างคาวตัวเมีย ในระหว่างการผสมพันธุ์

สะกิดกระตุ้นตัวเมียตลอดช่วงการผสมพันธุ์ 31± 18.7 วินาที (n=180) มีอัตราความสําเร็จ 97.2% ค้างคาวหน้ายักษ์สามหลืบ (H. larvatus) แสดงพฤติกรรมการ 05.00 – 07.00 น. (54 180 คิดเป็น 30%)

ผสมพันธุ์กับค้างคาวตัวเมียใกล้เคียงได้ในทันที ค้างคาวตัวเมียก็เช่นกันยินยอมให้ค้างคาวตัวผู้เข้า ผสมพันธุ์ได้มากกว่า 1 ตัวในรอบวัน จึงสรุปได้ว่าค้างคาวหน้ายักษ์สามหลืบ (H. larvatus) มีระบบ การสืบพันธุ์แบบจับคู่กับเพศตรงข้ามมากกว่า 1 (polygamous) จัดอยู่ในแบบตัวผู้หลาย ตัว ตัวเมียหลายตัว 1/ ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ *E-mail: [email protected] 2/ ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ 3/ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่า และพันธุ์พืช 46

Abstract The study of mating behavior of intermediate roundleaf bat (Hipposideros larvatus) was carried out from July to August 2012 at Khao Klong Chai, Tumpratun Non-Hunting Area, Uthai Thani Province by using 2 CCTVs installed inside cave-dwelling. The objectives were to monitor mating process, courtship behavior, copulation, mating success and mating system of H. larvatus. From 16 days continuous CCTV data, it clearly showed that the mating success was high (86%, n = 52) when male bats displayed courtship behavior by hanging on the wall 10 – 20 cm away from female. On the other hand, the mating success was zero when males showed courtship behavior 5 - 10 cm away from female. The mating pattern started from male climbed toward to female from back-side. The male stimulated females by flapping wings and clawing to the female. During copulation period, male used both feet to step on female feet for the whole period or male used 1 foot stepped on side of female foot, while another foot was used to stimulate his mate for the entire period. The average of copulation time was 31± 18.7 sec (n=180) with 97.2% success rate. H. larvatus displayed copulate behavior more often in the early morning between 05.00 – 07.00 am (54 out of 180 or 30%). If the mating was failed, the male moved to the next female target nearby for copulating. Female also showed similar behavior by allowing more than 1 male to mate in the same day. We can conclude that H. larvatus are polygamous in multi-males/multi- females mating groups.

Keywords: mating system, Intermediate Roundleaf Bat, Hipposideror lavatus, bat behavior, courtship behavior, polygamous 47

แห่งชาติแม่วงก์ Variations of Wildlife and Human Use of Recovery Forest near Mae Wong River, Mae Wong National Park วรายุส ชุณหวงศ์1* อนรรฆ พัฒนวิบูลย์1 และ ประทีป ด้วงแค2 Warayuts Choonhawong1*, Anak Pattanavibool1 & Prateep Duengkae2

วัตถุประสงค์ 1) ะความแปรผันของความหนาแน่นของสัตว์ป่า และกิจกรรม 2) สัตว์ป่า และกิจกรรมมนุษย์ ตามระยะห่างจากแนวเขตอุทยานแห่งชาติ 3) ของมนุษย์ วิธีการศึกษาใช้วิธีการวางแปลงวงกลม สํารวจร่องรอยสัตว์ป่าและร่องรอยมนุษย์ รัศมี 5 และ 15 120 500 12 2556 ถึง ตุลาคม 2557 6,240 52.83 รองลงมาคือเก้ง ร้อยละ 22.88 หมูป่า ร้อยละ 20.05 และกระทิง ร้อยละ 4.25 (d.f.=1, =-0.493, F=18.650, P<0.05, R2=24.3%) ากตลอดปี (d.f.=1, =-0.386, F=10.144, P<0.05, R2=14.9%) β β (t=3.246 , d.f.=59, P<0.05) และหมูป่า (t=5.391, d.f.=59, P<0.05) ในฤดูแล้งมากกว่าในฤดูฝน ส่วนผลของการแปรผันของร่องรอยสัตว์ป่าและกิจกรรมมนุษย์ตาม

ใกล้แนวเขตอย่างชัดเจน (d.f.=1, =-0.290, F=5.343, P<0.05, R2=8.4%) แม้กิจกรรมมนุษย์ใน เบาบางต่อสัตว์ป่า แต่ควรควบคุมระดับการใช้ประโยชน์ของมนุษย์ไม่ให้มี β

แห่งชาติ แม่วงก์ อันเ สําคัญ 1 ภาคอนุรักษวิทยา คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพฯ *E-Mail: [email protected] 2 ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพฯ 48

Abstract

The study of variations of wildlife and human use of recovery forest near Mae wong river is 1) to document type and variations of wildlife and human utilization in recovery forest near Mae wong river 2) to document type and variations of wildlife and human utilization in recovery forest from the park boundery and 3) to determine relations between wildlife and human activities. This research work used a line plot method with 120 plots. Each line was 500 m in length, running north and south of Mae wong river. The data collect were human activities and occurrences of wildlife tracks and signs. Field surveys were conducted every month during November 2013 through October 2014. The survey result showed that sambar deer is the most abundant with 52.83% of tracks and signs found followed by common barking deer (22.88%) wild boar (20.05%) and guar (4.25%). Mae wong river was significant important for sambar deer (d.f.=1, =-0.493, F=18.650, P<0.05, R2=24.3%) and human activities (d.f.=1, =-0.386, F=10.144, P<0.05, R2=14.9%). Common barking deer (t=3.246 , d.f.=59, P<0.05) and wild boar (t=5.391, β β d.f.=59, P<0.05) were found more in dry season. For variations of wildlife tracks and signs and human activities from the park boundery the result showed non significant different except for wild boar (d.f.=1, =-0.290, F=5.343, P<0.05, R2=8.4%). The result showed Mae Wong River is important for wildlife and human activity. The current human impact on wildlife is low β but park manager should control human activities. It is important to the ecosystem of lowland forest restoration along the Mae Wong River because it is the key area for wildlife habitat restoration and conservation in Mae Wong National Park. 49

Morphology and sexual dimorphism of the Jagor's water snake, Enhydris jagorii at Bung Ka Loh wetland, Uttaradit Province, Thailand

Chattraphas Pongcharoen1,2, Harold K. Voris3 , Anak Pattanavibool4 and Kumthorn Thirakhupt2*

1 Biological Science Program, Faculty of Science, Chulalongkorn University, Bangkok 10330, Thailand 2 Department of Biology, Faculty of Science, Chulalongkorn University, Bangkok 10330, ThailandCorresponding Author E-mail; [email protected] 3 Science and Education, Field Museum of Natural History, 1400 South Lake Shore Drive, Chicago, Illinois, 60605, USA. 4 Department of Conservation, Faculty of Forestry, Kasetsart University, Bangkok 10900, Thailand

Abstract

The Jagor's water snake, Enhydris jagorii is belonging to Family Homalopsidae is an endemic species restricted to the Chao Phraya - Ta Chin basin in the central plain of Thailand. This freshwater snake has been facing the population decline due to its freshwater habitats have been changed dramatically and disturbed by many human activities. In order to help protecting this little known endemic species from being threaten, the basic information regarding its biological aspects is needed. The aim of this research is to investigate the morphology and sexual dimorphism of this freshwater snake collected from Bung Ka Loh wetland located in the northern part of Chao Phraya - Ta Chin basin. In this study, 6 morphological characteristics were employed and measured and 5 types of scale rows were counted and calculated from male and female specimens collected from this wetland during October, 2010 to August, 2012. The data of sexual dimorphism recorded in this study was the first report of this freshwater homalopsid species. The results indicated that females exhibited larger and heavier than males in term of overall body size and weight, but not tail length. Males showed the significant difference by longer in tail length at the same size of SVL than female one. Furthermore, morphological characteristics measurements were taken on neonates. This first attempt resulted in success in this study. This basic information is very important in term of setting up conservation and 50 management procedures in order to help protecting this endemic species from threats by controling the mesh-size of trapping gill nets which is effected to population decline of Jagor’s water snake in its habitat in this wetland. 51

Progress on Siamese Crocodile Conservation in Thailand 2015 ปัญญา ยังประภากร1 จิตราภรณ์ ชาญราชกิจ1 กรวิกา ยังประภากร1 พรพิมล ยังประภากร1

1 (Crocodile Conservation Training Center : CCTC) บริษัท ปัญญาฟาร์ม กําแพงแสน จํากัด (Panyafarm Kampaengsaen Co., Ltd. : PYF) 88 หมู่ 2 73140 ([email protected])

อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า แล ๔ ธันวาคม ๒๕๕๗ ๑๐ ตัวจากศูนย์ฝึกจับและอบรมวิชาการด้านจระเข้ (CCTC) บริษัท ปัญญาฟาร์ม กําแพงแสน จํากัด(PYF) ๒๑ ธันวาคม ๒๕๕๗ ต่อมาชาวบ้านบางส่วนคัดค้านการปล่อยจระเข้ ๙ (อุบลราชธานี)จึงให้ชะลอโครงการดังกล่าวไว้ก่อน ทําให้จระเข้พ่อ แม่พันธุ์ตามโครงการจํานวน ๑๐ (สําหรับรอการปล่อยคืนสู่ ธรรมชาติ) เขตรักษา ๓๐ มกราคม ๒๕๕๘ CCTC-PYF ได้รับแจ้ง จากเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ายอดโดมว่าจระเข้พ่อพันธุ์ความยาว ๓.๑๐ เมตร(หมายเลข ๐๒) ตาย CCTC-PYF ด้วยทุนทรัพย์ของ CCTC-PYF ๑๓ มิถุนายน ๒๕๕๘ พบไข่จระเข้ ๑ รัง มีไข่จํานวน๓๘ ฟอง CCTC-PYFได้ ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๕๘ ได้รับแจ้งว่าจระเข้แม่พันธุ์ ความยาว ๒.๗๗ เมตร(หมายเลข ๐๕) ตายและพบ การสร้างไข่ในท้องแล้ว CCTC-PYF และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ายอดโดม มีการติดต่อและ ปรึกษาหารือกันทุกวันทาง Line ๘ ตัว “ปากตก ห้วยดินดํา” ๓ พฤศจิกายน ๒๕๕๘ CCTC-PYF ” A MULTI SECTOR COLLABORATION FOR A SUCCESSFUL CONSERVATION OF SIAMESE CROCODILE REINTRODUCTION PROJECT IN THAILAND” ในการประชุม “The First East and Southeast Asia Meeting of the IUCN-SSC Crocodile Specialist Group” ๒๕-๒๙ พฤษภาคม ๒๕๕๘ (Crocodylus siamensis) 52

Dr. Grahame Webb ประธาน (Chairman of IUCN-SSC Crocodile Specialist Group) ในช่วงการอภิปราย (เอกสารแนบ)

ฝาก CCTC-PYF ฟักไข่จระเข้ด้วยกล่องโฟมได้ลูกจระเข้ของอุทยานแห่งชาติแก่งกระจานจํานวน ๗ ตัว(เกิดเ ๕ สิงหาคม ๒๕๕๖) และ CCTC-PYF CCTC-PYF ปรับสภาพให้ใกล้เคียงธรรมชาติและได้ฝึกให้ ๒๔ ตุลาคม ๒๕๕๘ คณะกรรมการตรวจติดตาม CCTC-PYF ๗ ตัวพบว่ามีความยาวประมาณ ๑-๑.๓๐ เมตร ทุกตัว มีสุขภาพแข็งแรงดี และได้ปรึกษากับ CCTC-PYF ในเดือนมกราคม ๒๕๕๘ อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงได้นําจระเข้ ๑ ตําบลชมภู(คลองชมภู) CCTC-PYF ไปตรวจสอบ พบว่าเป็นเพศเมีย ทํา การตรวจสุขภาพและเจาะเลือดจระเข้ส่งตรวจพันธุกรรมกับคณะสัตวแพทยศาสตร์ (Crocodylus siamensis)

๔ ๑ รังแต่ ไม่ได้ลูกจระเข้เลย CCTC-PYF พร้อมด้วย รศ.ดร.อุทิศ กุฏอินทร์ และ รศ.ดร.นริศ ภูมิภาคพันธ์ ได้ทําหนังสือเสนอต่อประธานมูลนิธิอนุรักษ์ป่ารอยต่อ ๕ (Crocodylus siamensis)

๑ ตัว CCTC-PYF ได้เสนอโครงการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการหลักสูตร “การฝึกอบรมเชิง

สัตว์ป่า และพันธุ์พืช” (sustainable) สําหรับ

อุทยานแห่งชาติภูจองนายอยและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ายอดโดม อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง 53

(คลองชมพภู) ผู้ปฏิบัติงานในส่วนกลาง กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช CCTC-PYF ทําการวิจั

ธรรมชาติ และ CCTC-PYF ”การประเมินความยาวของจระเข้ ” ในการสัมมนาทางวิชาการสัตว์ป่า ๙ ๙-๑๐ กรกฎาคม ๒๕๕๘ ณ โรงแรมรอยัลริเวอร์ กรุงเทพฯ

คําสําคัญ : 54

เอกสารแนบ 55

นิเวศวิทยาของเสือปลาและการอนุรักษ์โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ในอําเภอกุยบุรีจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ศุภากร ปทุมรัตนาธาร สํานักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

บทคัดย่อ

ร การกระจายของเสือปลา ความสัมพันธ์และผลกระทบระหว่างวิถีชุมชนต่อการอยู่รอดของเสือปลา และหาแนวทางการ อนุรักษ์โดยชุมชนมีส่วนร่วม ในอําเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยใช้การติดตามด้วยวิทยุ สัมภาษณ์เจาะลึก และการ (Stakeholders) การประเมินสภาวะ ชนบทได้ดําเนินการโดยการมีส่วนร่วม (Participatoryrural appraisal) และนํามาวิเคราะห์ SWOT analysis ผลการศึกษาทางนิเวศวิทยาด้วยการ

ยายหนู อําเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ 17.90 ตารางกิโลเมตร มีประชากรของเสือปลาไม่ น้อยกว่า 27 ตัว โดยเสือปลาโตเต็มวัยเพศผู้มีความยาวลําตัว 82-85 12.6 – 14.3 1.5 – 2.3 75- 78 8.6 – 9.4 0.8 – 1.9 ตารางกิโลเมตร และจากการ า เสือปลากินอาหารในกลุ่ม หนู 36.4 % นก 27.7 % ปลา 25.4 % งู 5.4 % หอย 1.8 % ปู 1.8 % และกบ-เขียด 1.4 %

ดํารงชีวิตของเสือปลาประชากรเสือปลามีแนวโน้มลดลงจนอาจใกล้สูญพันธุ์ได้ การให้ข้อมูลด้าน นิเวศวิทยาของเสือปลา ประโยชน์และปัญหาผลกระทบต่อชุมชน อันเป็นข้อมูลประกอบการมีส่วน ร่วมของชุมชนในการจัดการเสือปลา การรณรงค์สร้างจิตสํานึก การจัดหลักสูตรการสอนสร้าง

อยู่รอดต่อไปในอนาคต 56

ABSTRACT

The aims of this study were ecological observation, population census and distribution range of Fishing Cat at Kui Buri District PrachuapKhiri Khan Province. The relationship and effect between community livelihood and Fishing Cat survival were also observed. The data collection included radio telemetry, camera trap, and in-depth interview and intensive group interview to community stakeholders. The community participatory was assessed by participatory rural appraisal techniques and SWOT analysis was employed for community participatory conservation evaluation. The result of ecological study of fishing cat from radio telemetry and camera trap shown that, more than 27fishing cats presented in the area of 17.90 km2 in Khao Dang and Don Yai Nu Sub-district, Kui Buri District, PrachuapKhiri Khan Province. The adult male fishing cat had 82-85 cm. in length, 12.6-14.3 kg in weigh and covering 1.5 - 2.3 km2 home range. While adult female fishing cat had 75 - 78 cm in length, 6.8 - 9.4 kg in weigh and covering 0.8 - 1.9 km2home range. From the fishing cat dropping analysis found that, the main foods are rodents 36.4% , bird 27.7 %, fish 25.4 %, snake 5.4 %, shell 1.8 %, crap 1.8 % and frog 1.4 %,respectively. Unfortunately, some cats were killed by local people because they hunted chickens, ducks, and hunting in the fishing pond of the community area, which bring conflict problem to fishing cat survival. There is a trend of population reduction and the home range is continuously decreased, thus this animal species may be extinction in the near future. The fishing cat ecology data and conflict problem solution are useful and more importance for a fishing cat conservation. The community participation on fishing cat management, education funding support, and suitable land-use management should be campaigned for conservation of this species in the area. It is a seriously need for community participation and government supportion on economic, social, and culture of community livelihood in the areas knowledge gains and strongly community base support will lead to conserve for long-term existing of fishing cat. 57

Mc_Chae 58

สถานการณ์งาช้างในประเทศไทย โดย สุนทร ฉายวัฒนะ* สํานักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

ช้างมีคุณค่าและบทบาทสําคัญคู่กับสังคมไทยในแง่มุ

งไม่สามารถบังคับใช้และ

ภายในประเทศ

อนุสัญญา CITES กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ได้จัดทําแผนปฏิบัติการงาช้างแห่ง ประเทศไทย ประกอบด้วย การออกระเบียบและกฎหมาย การจัดทําระบบทะเบียนข้อมูล การกํากับ

ก

๑) การปรับปรุงพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. ๒๕๓๕ บางมาตรา โดยออกเป็นพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า ( ๓) พ.ศ. ๒๕๕๗

ช้างหรือซากของช้างแอฟริกาโดยมิได้รับอนุญาตเป็นความผิด และ ๒) การออกพระราชบัญญัติ งาช้าง พ.ศ. ๒๕๕๘ ควบคุมการค้าและการครอบครองงาช้างบ้าน ภายหลังกฎกระทรวงกําหนด ชนิดให้ช้างแอฟริกาเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง และพระราชบัญญัติงาช้าง พ.ศ. ๒๕๕๘ มีผลบังคับใช้ มี แจ้งครอบครองช้างแอฟริกาหรือซากของช้างแอฟริกา จํานวน ๕๓ ราย และมีผู้นํางาช้างบ้านมาแจ้ง ครอบครอง จํานวน ๔๔,๕๗๙ ราย และผู้ขออนุญาตค้างาช้างบ้าน จํานวน ๒๑๗

แสดงเจตนารมณ์ในการปราบปรามการค้าง ๒,๑๕๕.๑๗ กิโลกรัม โดยมอบให้ 59

๕๔๐.๖๗ จํานวน ๒,๑๕๕.๑๗ ๒๖ สิงหาคม ๒๕๕๘ การดําเนินการตามแผนปฏิบัติงาช้างของดังกล่าว สํานักงานเลขาธิการ CITES ประเมินแล้ว

สัตว์ป่า และพันธุ์พืชจะต้องดําเนินการต่อไปคือการควบคุมและการบังคับใช้กฎหมายอย่างเข้มงวด 60

STRENGTHENING THE LEGAL ENFORCEMENT PROCESS IN INDONESIA Dwi N. Adhiasto, Wildlife Conservation Society

Wildlife crime in Indonesia is rampant. Thousands of species are targeted, particularly the largest and most charismatic, which have seen drastic drops in population. For some species such as the tiger the situation was so dire that they needed immediate attention. To rapidly reduce the threat of wildlife crimes, the Wildlife Conservation Society – Indonesia Program created its own investigation teams that gather incriminating evidence against wildlife traffickers, collaborate with law enforcement agents to do sting operations, then work with the judiciary and media to ensure the criminals are fully prosecuted. Our efforts have led to the capture and successful prosecution of hundreds of minor criminals along wildlife trade routes, and the arrest and successful prosecution of scores of middlemen and kingpins in Indonesia. Although these results have clearly and strongly reduced the threat of wildlife crimes to the species where we have focused our efforts, such as tigers and Asian elephants, we nevertheless have more work to do to bring the level of threat down to a level where NGO support will no longer be necessary. Our overall system in Indonesia to tackle wildlife trafficking is called the Wildlife Crimes Unit (WCU) and was first established in 2003. We discuss the WCU’s operations in the Leuser landscape of northern Sumatra, which started in 2007. In Leuser the WCU is run by one coordinator, 3 lead agents, 45 highly-trained investigators, and hundreds of informant in the nine provinces where Leuser lies. Informants consists of heads of, local people, full-time hired informants, government officers, and anyone who give information to WCU. Once information is gathered from informants it is then validated and broadened by the work of the 45 trained investigators. With robust incriminating evidence in place, the WCU then collaborates with local law enforcement agents to do sting operation that leads to confiscation and arrest. To date the WCU has completed up to 350 successful sting operations. We have also seen 12 failed operations due to leaks or late response from law enforcement agents. During the sting operations, WCU prepares a safe house and technical back up and support from high-ranking police, military police, and army’s general for security reasons. To make sure that the offenders are sentenced, WCU provides legal advice to prepare the forest ranger or police on proper procedures before arrest and to ensure that the evidence is properly handled by the authority. WCU’s legal advisor can participate in all aspects of the case due to the trust that WCU help on prior aspects of the case in question; also WCU has along history of working with law 61 enforcement. As a consequence of our legal team, and our engagement with local media, 95% of these 260 operations have led to successful prosecutions. The WCU obtained high-level political support by starting with small activities, building trust with junior law enforcement authorities, and gradually increasing the difficulty of operations and gradually unraveling the more complicated trade networks. As we have done this we have gained the trust of higher and higher levels of government. Through strong political support and well-trained investigators, the tiger syndicates were unravelled in Leuser landscape, Bukit Barisan Selatan, and Java. The WCU is also focusing on online syndicates, where we have identified the shipments of wildlife from Indonesia to Southeast Asia, Middle East and Europe countries through using cellphone tapping and cybercrime works. We are gradually aiming to increase even more the WCU’s engagement with international trade in wildlife to and from Indonesia. 62

การตรวจโรคในสัตว์ป่าของกลาง สพ.ญ. ศิรินทิพย์ เข็มทอง

75 ของ (Zoonotic disease) และส่วนมากมีสาเหตุมาจากสัตว์ ปัจจุบันมีการลักลอบนําสัตว์ป่ามาเป็นสัตว์ บางชนิดพบภายในประเทศ บางชนิด นําเข้าจากต่างประเทศ บางชนิดเป็นสัตว์

(CITES) และออกจําหน่ายใน งโรคหรืออาจเป็นพาหะนําโรคมา

ผู้สัมผัส หรือผู้ใกล้ชิดได้

งแวดล้อม

ในสัตว์ป่าได้

2556 ถึง 2558 ไวรัสอีโบลา (Ebola virus) ไวรัส Herpesviridae และไวรัส herpes B ไวรัสดังกล่าวสามารถติดต่อ จากสัตว์ตระกูลลิงม 80 ตัวอย่าง ได้แก่ ลิงแสม (Macaca fascicularis) จํานวน 17 ตัว ชะนีธรรมดา (Hylobates lar) จํานวน 7 ตัว ค่าง แว่น (Trachypithecus obscurus) จํานวน 2 ตัว ลิงเสน (Macaca arctoides) จํานวน 3 ตัว ลิง กัง (Macaca nemestrina) จํานวน 12 ตัว ลิงอุรังอุตัง (Pongo spp.) จํานวน 15 ตัว ลิงลม (Nycticebus bengalensis) จํานวน 9 ตัว ลิงลมแคระ (Nycticebus pygmaeus) จํานวน 7 ตัว ลิงมาโมเสทธรรมดา (Callithrix jacchus) จํานวน 8 herpes B ให้ผลบวก 8 ตัวอย่างในการตรวจหาไวรัสตระกูล Herpesviridae โดยแยกได้เป็นสกุล (Genus) Cytomegalovirus จากชะนีธรรมดา 1 ตัวอย่าง และลิงเสน 1 ตัวอย่าง Lymphocryptovirus จากค่าง 63

1 ตัวอย่าง และลิงอุรังอุตัง 1 ตัวอย่าง และลิงแสม 1 ตัวอย่าง และ Rhadinovirus จากลิง แสม 2 ตัวอย่าง และชะนีธรรมดา 1 แสดงอาการหรือมีอาการไข้เล็กน้อย กพร่อง เช่น ผู้ป่วย HIV ถ่ายอวัยวะ จะก่อให้เกิดโรครุนแรงได้ ตรวจหาไวรัสตับอักเสบบี (hepatitis virus) จํานวน 36 ตัว (tuberculosis) จํานวน 24 ง

Salmonella และทดสอบความไวต่อยาปฏิชีวนะ จํานวน 291 ตัวอย่าง ผลการศึกษา Salmonella 215 isolates (๗3.8๘ เปอร์เซ็นต์) และแยกได้เป็น 69 ซีโรวาร์ จากการทดสอบความไวต่อยาปฏิชีวนะ Salmonella erythromycin (๑๐๐%) Salmonella spectinomycin ร้อยละ 16.28 streptomycin ร้อยละ 16.28 trimethroprim ร้อยละ 15.56 sulfamethoxazone ร้อยละ 9.30 tetracycline ร้อยละ 6.04 ampicillin ร้อยละ 5.56 chloramphenicol และgentamycin ร้อยละ 4.19 enrofloxacin ร้อยละ 2.32 ciprofloxacin ร้อยละ 0.93 มากกว่าสามชนิดร่วมกัน (multridrug resistance) ร้อยละ 16.74

ในสัตว์ป่าของกลางตระกูลแมว เช่น เสือโคร่ง แมวดาว ตรวจโรคท็อกโซพลาสโม ซิส (Toxoplasmosis) Toxoplasma gondii ทําให้เกิดอาการป่วยในคน เช่น มีไข้

ผู้ป่ว สัตว์ป่าตระกูลแมวพบภูมิคุ้มกัน(Antibody) ต่อโรคท็อกโซพลาสโมซิส จํานวน 4 ตัว จาก 21 ตัว (19%) (FMD) โรคมงคล่อเทียม (Meliodiosis) โรควัณโรค (Tuberculosis) โรคแท้งติดต่อ (Brucellosis)

ในสัตว์ป่าของกลางตระกูลสัตว์ฟันแทะ ตรวจโรคไวรัสฝีดาษลิง (Monkey pox) ไวรัสฮานตา (Hanta virus) ไวรัสกาฬโรค (Yersinia pestis) และโรคทูลารีเมีย (Francisella tularensis) ทําการตรวจมาร์มอทหิมาลัย (Marmota Himalayana) จํานวน 4 โรคดังกล่าว 64

รวมถึงการเฝ้าระวังป้อ สัตว์และคน แต่การป้องกัน

สาม 65

รวมบทคัดย่อ (ภาคโปสเตอร์) 66

Diversity and Present Status of Primates in Myanmar 3

Htet Eain Khant 1*, Khine Thazin Wai 1, Naris Bhumpakphan 2

1 M.S. Student, Tropical Forestry Program, Graduate School, Kasetsart University 2 Faculty of Forestry, Kasetsart University, Bangkok 10900 * [email protected]

The wide variation in topography and climate create a habitable zone for a variety of species in Myanmar. According to Large Mammals of Myanmar (U Tun Yin, 1967; Parr and Thin Than, 2007), there are 3 families, 6 genera and 15 species of Primates in Myanmar including Bengal slow loris; five species of macaques - Northern Pig-tailed macaque, Rhesus macaque, Stump-tailed macaque, Assamese macaque and Crab-eating macaque; six species of langer - Shortridge’s langur, Capped langur, Phayre’s langur, Tenassarim Silvered langur, Banded langur; and two species of gibbon - Hoolock and White-handed gibbon. In 2010, new Myanmar snub- nosed monkey (Rhinopithecus strykeri) had been discovered in Kachin State northern Myanmar. Primates in Myanmar are under constant threat from multiple sources. Each of them is now classified under either of Near Threaten, Vulnerable, Endangered and Critically Endangered by IUCN red list categories. There is no doubt that the major cause is destruction of their habitats. Another very important factor is hunting of primates, as a source of food, medicinal value, uses as bait for other animals, or to eliminate them from agricultural areas where they have been considered as crop raiders. Despite high dependency on natural resources, people have been concerned to protect natural forests and biodiversity. There are few researches of both in-situ and ex-situ conservation for primate species. Myanmar need to strengthen on protection and conservation of natural habitats as well as carrying out survey and research on Ecology and current distribution of existing primates in order to gain better understanding them and protect them for our next generation.

Keywords: Primates, Myanmar, threats, future research, conservation 67

Ecology and Behavior of François’s langur (Trachypithecus francoisi) in Ma Yang River National Nature Reserve, Guizhou Province, People’s Republic of China 3

Liu Jie 1*, Naris Bhumpakphan 2 and Utis Kutinatara 2 1 M.S. Student, Tropical Forestry Program, Graduate School, Kasetsart University 2 Faculty of Forestry, Kasetsart University, Bangkhen, Bangkok * [email protected]

François’s langur (Trachypithecus francoisi) as an endangered primate is endemic only in the limestone forests of the tropical and subtropical zone of northern Vietnam and South-west China with a population of 2,000 individuals. Human activities are ineluctable to penetrate and influence on behavior of this primates, and the effects are strongly be pronounced when the welfare factors in the environment are not enough to supply to the population in long-term survival. This study focused on the comparison between a nature feeding troop (Tn) and a semi- feeding troop (Ts). The home range of Tn is nearly 8.6 km2 and it is only 1.6 km2 for Ts basing form the field data observation. Habitat uses were extremely different from one troop to another. As all the evidences become accumulate, behavior is various between a semi-feeding troop and a nature feeding troop. Tn spent over twice of time than the Ts on the forests area. Ts got 28 times recording of invading into the farm land. Tn spent 1.3 times than Ts to stay at hillside. Ts spend 1.2 times than Tn to stay around precipice. Both Tn and Ts almost have equivalent time on staying at limestone caves. Tn got a regular alternating pattern between resting and feeding. Everyday Tn got 3 main resting periods and eating. Ts often got feed by human in the morning after they moved out of cave. The nature feeding troop remains tameless and sensitive to human activities, but the semi-feeding troop is insensitive. Keywords: François’s Langur, Trachypithecus francoisi, semi-artificial feeding, behavior, habitat utilization, Ma Yang River National Nature Reserve 68

Impacts of genotype on stress in wild Assamese macaques DARIA R. GUTLEB1, CHRISTIAN ROOS2, JULIA OSTNER1 & OLIVER SCHÜLKE1 1Department of Behavioral Ecology, J.-F. Blumenbach Institute for Zoology and Anthropology, University of Göttingen, Germany 2Gene Bank of Primates and Primate Genetics Laboratory, German Primate Center, Germany [email protected] In social species stressful encounters are omnipresent. Consequently, behavioural and physiological responses to stress play a crucial role for maintaining homeostatic balance. In vertebrates the HPA-axis is the central physiological pathway activated in response to stress. Experimental studies on humans have shown that variations in the genes coding for the HPA-axis affect individual stress responsiveness. However, genetic influences on individual stress types have been largely neglected in non-human primates. The aim of our study is to investigate the links between an individual’s genetic setup and its behavioural and physiological responses to naturally occurring stressors in the Assamese macaque (Macaca assamensis). For this purpose we screen several genes coding for the main elements of the HPA-axis and set them in relation to individual stress- and aggression-related behaviour and endocrine stress levels. Considering the interplay of genes, hormones and behaviour in wild primates will increase our current understanding of individual stress responsiveness. We apply only non-invasive methods of behaviour observation and assessment of stress levels and genotypes using faecal samples. The study population lives at Phu Khieo Wildlife Sanctuary, Thailand. So far, we detected three polymorphisms in the 3’UTR of the serotonin transporter gene, indicating that our study population is heterogeneous. Previous studies have shown that functional variants in serotonergic neurotransmission play a role in stress- and aggression related behavioural traits. After completed determination of genetic variants we will link detected genotypes to behaviour and endocrine stress levels and compare them between periods of high and low social stress. 69

Male careers in wild Assamese macaques (Macaca assamensis) OLIVER SCHÜLKE & JULIA OSTNER Department of Behavioral Ecology, J.-F. Blumenbach Institute for Zoology and Anthropology, University of Göttingen, Germany [email protected] Across primates males typically leave their natal group at some time whereas females usually remain their entire life in the group they were born into. The decisions of a male when to migrate, where to, alone or jointly, and with whom arguably has important effects on the fitness of a males, because migration is associated with reduced foraging success in unknown areas, increased predation risk during solitary travels and in unknown terrain, aggression received from members of the target group and changes in access to mating partners and reproductive opportunities. Because of this last point, it has recently been argued that male migration decisions are best understood if entire male careers are considered by also taking into account how males attain the position of the top dominant in a group which is usually associated with increased siring success compared to other co-resident males. We have now pulled together information on male maturation, migration and rank acquisition from the entire period that the Assamese macaque project at Phu Khieo Wildlife Sanctuary has been running, reaching back all the way until summer 2006. In the four groups our team studied, we have recorded the birth dates for 63 infants, the timing of all immigrations into the groups and emigrations as well as behavioral data to construct a dominance hierarchy and to track changes in the alpha position. We found that natal dispersal typically occurred before sexual maturation and well before male reached adult body size and mass, that males often migrated together, that only adult males migrated more often during the mating season than during other months. These adults did not challenge the alpha male upon immigration though. Instead, new alpha males came from within the group and were residents for several years before they reached the top position. Observations of damaging fights and data on the role of coalitions for rank attainment indicate that the top position is gained by challenges and not by succession. Together these results show that Assamese macaques follow an intermediate pattern between challenge species and succession species in terms of their migration decisions and attainment of top dominant position which is in agreement with theory that links male careers to the degree contest competition experienced by males which is intermediate in Assamese macaques at Phu Khieo Wildlife Sanctuary. More data are needed to evaluate how joint dispersal reduces the costs of migration and which role relatedness between males plays in the decision with whom to migrate and into which group. 70

Personality in wild Assamese macaques – A study in Phu Khieo Wildlife Sanctuary Anja Ebenau, Julia Ostner & Oliver Schülke Behavioral Ecology, Georg-August-University, Göttingen, Germany Contact: [email protected] Personality can be construed as inter-individual differences in behavior pattern consistent in time and across contexts. In humans, personality traits are usually assessed via self-reported adjective ratings on questionnaires, and expressed in five broad dimensions (Big5): extraversion, agreeableness, conscientiousness, neuroticism, and openness. In comparison to the long history of Human Personality Research (since 1883) the topic was only recently addressed in animal behavior research. On the one hand questionnaires have been modified for animals to allow adjective rating by human observers, familiar with the individuals. On the other hand also outward behavior can be quantified, using highly standardized experiments (to quantify one personality dimension at a time) or applying factor analysis on data from naturalistic behavioral observations. In a recent comparative study on personality in five different species of macaque monkeys (Adams et al. 2015: 'Personality Structure and Social Style in Macaques'), one Assamese macaques study group in Phu Khieo Wildlife Sanctuary, Chaiyaphum, was rated by six observers. Personality was measured using the 54 item Hominoid Personality Questionnaire with a seven point scale. Each item consists of an adjective and one to three sentences that define the adjective within the context of general behaviors common to primates. For example, 'fearful' is defined as “Subject reacts excessively to real or imagined threats by displaying behaviors such as screaming, grimacing, running away or other signs of anxiety or distress.” Adams and colleagues have found five personality dimensions for Assamese macaques: Confidence, Activity, Openness, Friendliness and Opportunism. The most consistent finding was the presence of a unique macaque Friendliness dimension, common to all of the macaque species sampled. Based on these first findings from August 2014 until March 2016 we collect behavioral data on all adult individuals in 4 study groups. Here a more comprehensive understanding, as well as ecological and evolutionary validity, of the variation in stable inter-individual differences will be assessed with a multi-method approach combining rating data, behavioral observations and playback experiments. Further the overall aim is to identify whether and how personality influences social relationships in wild male Assamese macaques. To draw conclusions about the adaptive value of behavioral traits, comparative studies in the wild are essential since animals are subject to the ecological pressures and can freely migrate between the groups. The latter is also a prerequisite 71 for investigating social interactions between group members. Moreover, Assamese macaques are particularly well-suited for this study, due to female philopatry, male group composition changes and so familiarity is unlikely to guide relationship formation alone. Further, it was recently shown that males form close social bonds with fitness benefits. Although it is well known that personality influences the formation and maintenance of human friendships, the evolutionary origins and the importance of personality in friendship formation is less clear. Thus, the significance of the proposed project is provided by its contribution to the growing comparative research in personality psychology regarding the complex dynamics of personality and social relationships. 72

ความหลากหลายทางพันธุกรรมของนกนางแอ่นบ้านจากลําดับนิวคลีโอไทด์ในตําแหน่งยีน CHD ธัญลักษณ์ มาลัยทัศน์1 1 2 Thanyalak Malaitad1, Supattra Poeaim1* and Krairat Eiamampai2 1ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง กรุงเทพฯ 10520 2กลุ่มงานวิจัยสัตว์ป่า สํานักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช กรุงเทพฯ 10900 *Corresponding author; e-mail: [email protected] บทคัดย่อ นกนางแอ่นบ้าน (Barn Swallow: Hirundo rustica Linnaeus) แบ่งออกเป็น 6 สปีชีส์ย่อย คือ Hirundo rustica rustica, H. r. gutturalis, H. r. tytleri, H. r. transitiva, H. r. savignii และ H. r. erythrogaster ความ 2 สปีชีส์ย่อย คือ H. r. gutturalis และ H. r. tytleri แม้ว่ามีการแบ่งนกนางแอ่นบ้านในประเทศไทยออกเป็น 3 สปีชีส์ย่อย แต่ยังไม่มีการ จากการศึกษาจากลักษณะภายนอก และ/หรือระดับโมเลกุล ศึกษาความหลากหลายทางพันธุกรรมของนกนางแอ่นบ้านด้วยลําดับนิวคลีโอไทด์ โดยสุ่ม ตัวอย่างนกเพศผู้จํานวน 5 61 ตัวอย่าง Mist nets บริเวณหน้าอาคารซีพีทาวเวอร์ ถนนสีลม กรุงเทพมหานคร ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2558 โดยวิเคราะห์หาลําดับนิวคลีโอไทด์ในตําแหน่งยีน Chromo-helicase-DNA-binding (CHD) ด้วยไพรเมอร์ P2/P8 345 และแบ่งออกเป็น 2 นธุกรรม และคาดว่าน่าจะมีนก นางแอ่นบ้านอย่างน้อย 2 ควรมีการ Nicotinamide adenine dinucleotide dehydrogenase subunit 2 (ND2) หรือ Cytochrome b (Cyt-b) อําเภอปัว จังหวัดน่าน ประโยชน์ ด้านโครงสร้างประชากร และ ฐานข้อมูลทางพันธุกรรม ศทางการอพยพของนกนางแอ่นบ้านต่อไป Abstract Barn Swallows (Hirundo rustica Linnaeus) are six currently recognized subspecies: Hirundo rustica rustica, H. r. gutturalis, H. r. tytleri, H. r. transitiva, H. r. savignii and H. r. erythrogaster. These subspecies vary in morphological appearance and geographic. There are two Asian subspecies: H. r. gutturalis and H. r. tytleri. In Thailand, Barn Swallows are divided into three subspecies. However, there have been no reports of the subspecies using both morphological traits and/or molecular techniques. Therefore, the aim of this study was to investigate the genetic diversity of Barn Swallows using DNA sequencing. Five male birds were sampling from 61 samples that were sexing by molecular DNA sexing technique which were captured using mist nets at CP Tower, Silom road Bangkok on January 2015. Chromo-helicase-DNA-binding (CHD) gene sequences from P2/P8 primer about 345 base pairs that were shown different and divided into two groups. This result suggests that Barn Swallows which migration to Thailand have genetic diversity and possibility of subdividing into at least two subspecies. However, other regions should be sequence such as Nicotinamide adenine dinucleotide dehydrogenase subunit 2 (ND2) or Cytochrome b (Cyt-b) as well as difference sampling 73 sites like Amphoe Pua, Nan province. In order to provide ether population structure or genetic databases as well as flyways of Barn Swallow were further analyzed. 74

THE BIG SIX’ of Thailand, Kenya and India The Large Mammals of Asia and Africa..! Text and photos by: © L. Bruce Kekulé – Wildlife Photographer The ‘Big Five’ was coined by colonialists in East Africa by the big-game hunters sometime in the 1850s, and was the trophies collected of large dangerous mammals all taken with a gun. Photography was in its infant stage and very few photographs of wild animals in their natural habitat were around other than pictures of downed animals on the ground with the trophy hunter and gun bearers by its side. Many rich and famous people went on safari to the ‘Dark Continent’ as it was called back then including Theodore Roosevelt, President of America and Queen Elizabeth II of Britain, plus many Hollywood movies stars like Clark Gable, Ava Gardner, Grace Kelly and Stewart Granger. Going on safari was big business just after the turn of the 20th century, and usually only the well-off could afford such a journey. They came from all around the world to hunt the large mammals that were thriving in great numbers on the savannas and in the bush. The ‘Big Five’ list consisted of the elephant, rhino (either white or black), cape buffalo, lion and leopard. Most hunters used large caliber rifles to bring down these mighty beasts as trophies to be hung on a wall, or a rug on the floor in the office or home. Other parts of some creatures ended up as trash cans, cigarette ashtrays and lampshades to name a just a few. This was way before cameras came into vogue to capture these animals on film and eventually digital. For the last twenty years, I have photographed all of Thailand’s large mammals including elephant, gaur, banteng, wild water buffalo plus tiger and leopard. It has been an excellent journey and experience for me, and I feel fortunate to have been at the right place and right time to capture these wild animals on my camera. After seeing a sign in Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary at the Seub Nakhasathien’s memorial, I decided to call this group of amazing animals ‘The Big Six’ of Thailand that are still thriving in the forests today, all in the West. These sometime dangerous creatures can be found in good numbers in a few protected areas in what is now known as the ‘Western Forest Complex’ consisting of 18 protected areas. Then in 2010, 2011 and 2012, I made four trips to Kenya in Africa and began to collect images from ten protected areas including the Masai Mara National Reserve that was first on the list, followed by Lake Nakuru, Sweetwater, Samburu, Amboseli, Tsavo East, Tsavo West national parks, Taita and Shimba Hills wildlife sanctuaries, and finally Nairobi National Park capturing the ‘The Big Six’ which included the elephant, rhino, buffalo, lion, leopard and hippo while on safari. Kenya has done a great job in preserving its wildlife heritage. 75

India was next on my radar and my first trip happened in April 2013, then again in November 2014 and then two trips this year (Feb-Mar & November 2015). So far, I have visited the most famous protected areas in India consisting of Kaziranga, Ranthambore, Corbett, Tadoba, Kanha, Pench and Satpura national parks and tiger reserves. The ‘Big Six’ list includes elephant, Indian rhino, water buffalo, gaur, tiger and the leopard. These creatures still thrive on the sub-continent. Hunting back in the old days was carried out primarily by the British and India Royal Maharajahs, which almost wiped out many species especially the tiger. However, the country has done an amazing job of saving these species from the brink of extinction for people from all over the world to see. Most notably, the tiger thrives and the balance of nature is fairly intact. Conclusion: It is my opinion and utmost worry that these ecosystems found in Thailand, Kenya and India are all in serious jeopardy from human influences. Some species have gone into serious decline due to the population explosion and expansion into wild places. Therefore, more is needed to protect and save the natural wonders of ‘Planet Earth’ from annihilation by the human element before it is too late. An increase in preservation, forest management, personnel and funds is the only answer.! 76

ประกาศคณะวนศาสตร์ 36 ------

36 17 - 18 ธันวาคม 2558 ณ ห้องประชุมจงรักปรีชานนท์ ตึกวนศาสตร์ 72 ปี เป็นไปด้วยความเรียบร้อย

1. อธิบดีกรมป่าไม้ 2. อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่า และพันธุ์พืช ษา 3. รองอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่า และพันธุ์พืช 4. ผู้อํานวยการองค์การสวนสัตว์ 5. ผู้อํานวยการสํานักอนุรักษ์สัตว์ป่า 6. ผู้อํานวยการสํานักอุทยานแห่งชาติ 7. คณบดีคณะวนศาสตร์ 8. รองคณบดีฝ่ายเสริมสร้างศักยภาพ คณะวนศาสตร์ 9. รองคณบดีฝ่ายวิจัย คณะวนศาสตร์ 10. 11. นายอุทิศ กุฏอินทร์ 12. รอ.นพ.ปัญญา ยังประภากร า

คณะกรรมการดําเนินการ 1. นายประทีป ด้วงแค ประธานคณะกรรมการ 2. นายอนรรฆ พัฒนวิบูลย์ รองประธานคณะกรรมการ 3. นายนริศ ภูมิภาคพันธ์ กรรมการ 4. นายรองลาภ สุขมาสรวง กรรมการ 5. นายวิจักขณ์ ฉิมโฉม กรรมการ 6. น.สพ. วรวิทย์ วัชชวัลคุ กรรมการ 7. สพ.ญ.จิตราภรณ์ ชาญราชกิจ กรรมการ 8. น.สพ. สุเมธ กมลนรนาถ กรรมการ 9. นายยงยุทธ ไตรสุรัตน์ กรรมการ 10. นางสาวบุษบง กาญจนสาขา กรรมการ 77

11. กรรมการ 12. นางสาวอัญชลี เอาผล กรรมการ 13. นายศุภกิจ วินิตพรสวรรค์ กรรมการ 14. นางสาวรุ้งนภา พูลจําปา กรรมการ 15. นางสาวอิงอร ไชยเยศ กรรมการ ๑๖. น.สพ. บริพัตร ศิริอรุณรัตน กรรมการ 17. นายนันทชัย พงศ์พัฒนานุรักษ์ กรรมการและเลขานุการ 18. นางเพ็ญศรี ขอบเขตต์ กรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ

คณะอนุกรรมการฝ่ายจัดเตรียมเอกสาร 1. นายประทีป ด้วงแค 2. นายอนรรฆ พัฒนวิบูลย์ 3. นายธีระพงศ์ โลทัง 4. นางวัชรวีร์ วชิระทวีสิท 6. นายกุศล 7. นางสาวนัทธมน โพธิยะราช 8. นายวชิรพล คําบูชา 9. นางสาวยุวดี พลพิทักษ์ 10. นางสาวสุทธิกานต์ ศรีสดสุข 11. นางสาวอภิษฎา เรืองเกตุ

คณะอนุกรรมการฝ่ายจัดนิทรรศการ 1. นายวิจักขณ์ ฉิมโฉม 2. นายประทีป ด้วงแค 3. นายอนรรฆ พัฒนวิบูลย์ 4. นางสาวเจนจิรา ฟุ้งจันทึก 5. นางสาวอภิษฎา เรืองเกตุ 6. นางสาวงามพร้อม สุขโกษา 7 . นางสาวสุทธิกานต์ ศรีสดสุข

คณะอนุกรรมการฝ่ายลงทะเบียน 1. นางตวงรัตน์ 2. นางสาววัลยา ชนิตตาวงศ์ 78

3. นางสาวนัทธมน โพธิยะราช 4. นางสาวมยุรี อําพลจันทร์ 5. นางสาวศุภลักษณ์ ศิริ 6. นางสาวอภิญญา สายสมร ม การจ่ายเอกสารประกอบการสัมมนา

1. นางพรรณี ดีช่วย 2. 3. นางสาวอโนมา นามพิมูล 4. 5. 6. นายโชคเด่น บุตรใส 7. นายศักดา น้อยจาด 8. นายอมร จันทร 9. 10. นายอุทัย นามเศรษฐี 11. 12. 13. 14. 15. นางวิจิตร เลขะวัฒนะ 16. นางสาวทุเรียน แสงสว่าง 17. นางสาวบุญยัง อ้นศรีวงค์ 18. นางทวีทรัพย์ ภักดี

1. นางเพ็ญศรี ขอบเขตต์ 2. อุตรารัชต์กิจ 3. นางวัชรวีร์ 4. นางสาวยุวดี พลพิทักษ์ 79

คณะอนุกรรมการฝ่ายการเงินและเบิกจ่าย 1. นางสาวเยาวภา อนุจารวัฒน์ 2. นางนฤมล นพพิบูลย์เงินดี 3. นางสาวเสาวลักษณ์ เข็มนาค 4. นางสายสุนีย์ ศรีโรจน์ 5. นางขวัญพิชา 6. นางสาวณัฐธยาน์ ดอกแก้ว

คณะอนุกรรมการฝ่ายโสตทัศนูปกรณ์ 1. นายชาคริต 2. นายนิวัฒน์ สู้ทุกทิศ 3. นางสาวไธวดี 4. นายวินัย ดิษฐาน 5. ศรีคุณเมือง 6. นายวรายุส ชุณหวงศ์ เสียง

คณะอนุกรรมการฝ่ายปฏิคม และเวที 1. นายยงยุทธ ไตรสุรัตน์ 2. นางสาวแสงสรรค์ ภูมิสถาน 3. นางสาวอภิญญา สายสมร 4. นางสาวธารรัตน์ แก้วกระจ่าง 5. นางสาววิไลวรรณ กัลยะกูล

คณะอนุกรรมการฝ่ายประชาสัมพันธ์ 1. นายอนรรฆ พัฒนวิบูลย์ 2. นายโดม ประทุมทอง 3. นายนนท์ เขียวหวาน 4. นายมนัส อินชุม 80

คณะอนุกรรมการฝ่ายประเมินผล 1. นายรองลาภ สุขมาสรวง 2. นายประทีป ด้วงแค 3. นางสาววัลยา ไชยภักดี 4. นางสาวยุวดี พลพิทักษ์ 5. นางสาวศุภลักษณ์ ศิริ

15 กันยายน พ.ศ. 2558

(นายจงรัก วัชรินทร์รัตน์) คณบดีคณะวนศาสตร์ 81 82 83