وزارت ﺟﻬﺎد ﻛﺸﺎورزي ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﻆ ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻛﺸﻮر
راﻫﻨﻤﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ و ردﻳﺎﺑﻲ آﻓﺖ ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﺧﺎرﺟﻲ
ﻣﮕﺲ ﻣﻴﻮه ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ Queensland fruit fly Bactrocera tryoni (Froggatt) Diptera:Tephritidae
ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ: اﺣﻤﺪ ﭼﺮاﻏﻴﺎن دﻓﺘﺮ ﭘﺎﻳﺶ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﻄﺮ ﺑﻬﺎر1398 ﻣﮕﺲ ﻣﻴﻮه ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ
Bactrocera tryoni (Froggatt) Diptera :Tephritidae Common name: Queensland fruit fly, Queensland fruitfly, qfly Synonyms: Bactrocera (Bactrocera) tryoni (Froggatt), Dacus tryoni (Froggatt) Chaetodacus tryoni (Froggatt), Chaetodacus sarcocephali Tryon Strumeta melas Perkins & May, Strumeta tryoni (Froggatt) Dacus ferrugineus tryoni (Froggatt), Tephritis tryoni Froggatt اﻫﻤﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي: ﻣﮕﺲ ﻣﻴﻮه ﻛﻮﻳﺰﻟﻨﺪ ﻳﻜﻲ آﻓﺎت ﻣﻬـﻢ ﻣﻴـﻮه ﻫـﺎي ﻣﻴـﻮه ﻣﺮﻛﺒـﺎت ،ﻟﻴﻤﻮﺷـﻴﺮﻳﻦ،ﻟﻴﻤﻮ ﺗﺮش،ﭘﺎﻣﻠﻮ،ﻧـﺎرﻧﮕﻲ، ﻫﻠـﻮ، اﻧﺒـﻪ، ﮔﻮاوا،ﻛﺎرﻧﺒﻮﻻ، وﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ اﺳﺖ ودرﻣﻨﺎﻃﻖ اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻴﻪ اﻧﺘﺸﺎر دارد، آﻓﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ،ﺧﻄﺮﻧﺎك و ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺴـﺎرت اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎﻻ اﺳﺖ، ودر ﺻﻮرت ﻋﺪم ﻣﺒﺎرزه ﺗﺎ 100% روي ﻣﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺧﺴﺎرت ﻣﻲ زﻧﺪ،.ﻟﺬاﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ اﻫﻤﻴـﺖ ﺧﺴﺎرت زاﺋﻲ آن ،درﻟﻴﺴﺖ آﻓﺎت ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ اي اﻳﺮان و ﺑﺴﻴﺎري ازﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬﺎ: ﻣﻴﻮه ﻣﺮﻛﺒﺎت ،ﻟﻴﻤﻮﺷﻴﺮﻳﻦ،ﻟﻴﻤﻮ ﺗﺮش،ﭘﺎﻣﻠﻮ،ﻧﺎرﻧﮕﻲ، ﻫﻠﻮ، اﻧﺒﻪ، ﮔﻮاوا،ﻛﺎرﻣﺒﻮﻻ، وﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ، از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬـﺎ ي اﻳﻦ آﻓﺖ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ آﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻟﻴﺴﺖ ﻛﻠﻲ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬﺎي اﻳﻦ آﻓﺖ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ: Anacardium occidentale (cashew nut), Annona glabra:(ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬـﺎي اﺻـﻠﻲ )Major hosts (pond apple), Annona muricata (soursop), Annona reticulata (bullock's heart), Averrhoa carambola (carambola), Capsicum annuum (bell pepper), Carica papaya (papaw), Casimiroa edulis (white sapote), Chrysophyllum cainito (caimito), Coffea arabica (arabica coffee), Eriobotrya japonica (loquat), Eugenia uniflora (surinam cherry), Fortunella japonica (round kumquat), Lycopersicon esculentum (tomato), Malus sylvestris (crab-apple tree), Mangifera indica (mango), Manilkara zapota (sapodilla), Morus nigra (black mulberry), Passiflora edulis (passionfruit), Passiflora suberosa (Corky passionflower), Prunus persica (peach), Psidium cattleianum (strawberry guava), Psidium guajava (guava), Syzygium aqueum (watery rose-apple), Syzygium jambos (rose apple), Syzygium malaccense (malay-apple), Terminalia catappa (Singapore almond) Aegle marmelos (golden apple), Annona squamosa : (ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬــﺎي ﻓﺮﻋـﻲ )Minor hosts (sugarapple), Averrhoa bilimbi (blimbe), Blighia sapida (Akee apple), Calophyllum inophyllum (Alexandrian laurel), Cananga odorata (perfume tree), Citrus aurantiifolia (lime), Citrus aurantium (sour orange), Citrus jambhiri (rough lemon), Citrus limetta (sweet lemon tree), Citrus limon (lemon), Citrus maxima (pummelo), Citrus medica (citron), Citrus reticulata (mandarin), Citrus sinensis (navel orange), Citrus x paradisi (grapefruit), Clausena lansium (wampi), Cucurbita moschata (pumpkin), Cydonia oblonga (quince), Cyphomandra betacea (tree tomato), Dimocarpus longan (longan tree), Diospyros blancoi (mabolo), Diospyros kaki (persimmon), Dovyalis caffra (kei apple), Eremocitrus glauca (Australian desert lime), Eugenia dombeyi (brazil cherry), Feijoa sellowiana (Horn of plenty), Ficus racemosa (cluster tree), Flacourtia jangomas (Indian plum), Flacourtia rukam (rukam), Fortunella x crassifolia (meiwa kumquat), Grewia asiatica (phalsa), Juglans regia (walnut), Litchi chinensis (lichi), Malpighia emarginata , Mimusops elengi (spanish cherry), Momordica charantia (bitter gourd), Morus alba (mora), Musa x paradisiaca (plantain), Myrciaria cauliflora (jaboticaba), Nephelium lappaceum (rambutan), Nerium oleander (oleander), Olea europaea subsp. europaea (olive), Opuntia ficus-indica (prickly pear), Passiflora foetida (red fruit passion flower), Passiflora quadrangularis (giant granadilla), Persea americana (avocado), Phoenix dactylifera (date-palm), Phyllanthus acidus (star gooseberry), Physalis peruviana (cape gooseberry), Pometia pinnata (fijian longan), Pouteria caimito , Pouteria campechiana (canistel), Pouteria sapota (mammey sapote), Prunus armeniaca (apricot), Prunus avium (sweet cherry), Prunus cerasifera (myrobalan plum), Prunus domestica (plum), Prunus salicina (Japanese plum), Psidium guineense (Guinea guava), Punica granatum (pomegranate), Pyrus communis (European pear), Rollinia mucosa , Rollinia pulchrinervis , Rubus fruticosus (blackberry), Rubus ursinus (boysenberry), Solanum laciniatum (kangaroo apple), Solanum melongena (aubergine), Solanum seaforthianum (star potato-vine), Solanum torvum (turkey berry), Spondias mombin (hog plum), Spondias purpurea (red mombin), Synsepalum dulcificum , Syzygium cumini (black plum), Syzygium paniculatum (australian brush- cherry), Syzygium samarangense (water apple), Thevetia peruviana (exile tree), Trichosanthes cucumerina var. anguinea (snakegourd), Vitis labrusca (fox grape), Vitis vinifera (grapevine), Ziziphus mauritiana (jujube) ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ: اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻴﻪ: اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ،ﻧﻴﻮﺳﺎوت وﻟﺰ،ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ،ﻛﺎﻟﺪوﻧﻴﺎي ﺟﺪﻳﺪ ، دراﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺷﻴﻠﻲ ﻫﻢ ﻗﺒﻼ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه ﺑﻮدﻛﻪ ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ اي رﻳﺸﻪ ﻛﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻧﻘﺸﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ آﻓﺖ ﻣﮕﺲ ﻣﻴﻮه ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ
ﺷﻜﻞ ﺷﻨﺎﺳﻲ: ﺗﺨﻢ ﻫﺎ ﺳﻔﻴﺪ ﻳﺎ ﺳﻔﻴﺪ ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ زرد، ﺑﻪ ﻃﻮل8/. و ﻋﺮض 2/. ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ، در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻗﺪاﻣﻲ داراي ﻣﻴﺮوﭘﻴﻞ، ( micropyle)، داراي ﺳﻪ ﺳﻦ ﻻروي ﻛﻪ اﻧﺪازه ﻻروﻫﺎي ﺳﻦ آﺧﺮ ﺑﻄﻮل11-8 و ﻋـﺮض 5/1-2/1 ﻣﻴﻠﻴﻤﺘـﺮ، ﺷـﻔﻴﺮه ﻫـﺎ اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ﺷﻜﻞ و اﻧﺪازه آﻧﻬﺎ 60 ﺗﺎ 80 درﺻﺪ ﻃﻮل ﻻروﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ،رﻧﮓ ﺷﻔﻴﺮه ﻫﺎ ﺳﻔﻴﺪ ﺗﺎ زرد ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺑـﻪ ﻗﻬـﻮه اي دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ. ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ: ﺑﺎل ﻫﺎ ﺷﻔﺎف و ﻏﺸﺎﺋﻲ ﺑﻄﻮل 3/6-8/4 ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ، داراي ﻧﻮار ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻮﺳﺘﺎل ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﺎ زﻳـﺮ R2+3 اﻣﺘﺪاد داﺷﺘﻪ وﻟﻲ ﺑﻪ R4+5 ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ، ، ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي bc وc رﻧﮕﻲ و ﺳﻠﻮل bc ﺑﺪون ﻣﻴﻜﺮوﺗﺮاﺷﻪ وﻟﻲ ﺳﻠﻮل c داراي ﻣﻴﻜﺮوﺗﺮاﺷﻪ ، ﺳﻠﻮلbr داراي ﻣﻴﻜﺮوﺗﺮاﺷﻪ، ﺳﭙﺮ ﺑﺮﻧﮓ ﻗﺮﻣـﺰ ﻣﺘﻤﺎﻳـﻞ ﺑـﻪ ﻗﻴـﻮه اي ، ﺷـﺎﻧﻪ ﻫـﺎ humeral ﻛﻤﺮﻧﮓ و داراي ﻧﻮارﻫﺎي زرد ﺟﺎﻧﺒﻲ ،ﻧﻮﺗﻮﭘﻠﻮرونNotopleuron زرد ، و ﺑﻪ ﻣﻮازات آن در ﭘﻬﻠﻮ داراي ﻧﻮارﻫﺎي زرد ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ، ﻓﺎﻗﺪ ﻧﻮار زرد ﻣﻴﺎﻧﻲ ،ﺳﭙﺮﭼﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻮﻫﺎي ﻗﺎﻋﺪه اي Scutellum without basal setae. ﺑﻨـﺪ ﺳـﻮم در ﺣﺎﺷﻴﻪ و ﻗﺎﻋﺪه ﺗﻴﺮه،ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺗﻴﺮه،،ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺮﻳﮋﻳﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎي 5-3 ﺷﻜﻢ داراي ﻳﻚ ﻧﻮار ﺗﻴﺮه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺣﺸﺮه ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﺎل ﻣﮕﺲ ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ
ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺣﺸﺮه ﻛﺎﻣﻞ ﻣﮕﺲ ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ
Bactrocera tryoni thorax side
Bactrocera tryoni thorax above
Bactrocera tryoni head above , infront and lateral ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺣﺸﺮه ﻛﺎﻣﻞ ﻣﮕﺲ ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ
Cephalopharyngeal skeleton, spiracles, oral ridges, caudal segment. •
Cephalopharyngeal skeleton, spiracles, caudal segment
Cephalopharyngeal skeleton (lateral) ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻻروﻫﺎي ﻣﮕﺲ ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ
Head (lateral) SEM Anterior spiracle SEM
Caudal segment (posterior) SEM Caudal segment (lateral) SEM
Posterior spiracles SEM Anal lobes SEM.
ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻻروﻫﺎي ﻣﮕﺲ ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ B.tryoni ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﮕﺲ ﻣﻴﻮه ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﺮان
Bactrocera tryoni
Bactrocera zonata ﻣﮕﺲ ﻫﻠﻮ Bactrocera oleae ﻣﮕﺲ زﻳﺘﻮن
Dacus ciliatus ﻣﮕﺲ ﺟﺎﻟﻴﺰ Carpomya vesuvianaﻣﮕﺲ ﻛﻨﺎر
Ceratitis capitata ﻣﮕﺲ ﻣﺪﻳﺘﺮﻧﻪ اي Myiopardalis pardalina ﻣﮕﺲ ﺧﺮﺑﺰه
Rhagoletis cerasi ﻣﮕﺲ ﮔﻴﻼس Acanthiophilus helianthi ﻣﮕﺲ ﮔﻠﺮﻧﮓ زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ: ﺣﺸﺮات ﻣﺎده ﺑﺎ ﺳﻮراخ ﻛﺮدن ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻴﻮه ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺨﻤﺮﻳﺰ ﺧﻮد در زﻳﺮ ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻴﻮه ﺗﺨـﻢ ﻣﻴﮕـﺬارد، ﻻروﻫـﺎي ﺑﻌﺪ از3-2 روز از ﺗﺨﻢ ﺧﺎرج ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ،ﻻروﻫﺎ در ﻣﺪت 31-10 روز ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﺗﻮﻧﻞ داﺧﻞ ﻣﻴﻮه ﻫـﺎي ﻣﻴﺰﺑـﺎن ﺗﻐﺬﻳـﻪ و ﺑﺎﻋﺚ ﻟﻬﻴﺪﮔﻲ و رﻳﺰش ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ،اﻳﻦ آﻓﺖ دوره ﺷﻔﻴﺮه ﮔﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪت 7روز در داﺧﻞ ﺧﺎك ﻳﺎ داﺧـﻞ ﻣﻴﻮه ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺳﭙﺮي ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ در ﺳﺎل ﻫﺎي ﺳﺮد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ دوره ﺑﺎ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮد،ﺣﺸﺮات ﺑـﺎﻟﻎ در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل اﻳﺎم ﺳﺎل ﻇﺎﻫﺮﺷﻮﻧﺪو5-4 ﻧﺴﻞ اﻳﻦ آﻓﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺗﺪاﺧﻞ ﻛﻨﻨﺪ،زﻣﺴﺘﺎن ﮔـﺬراﻧﻲ اﻳـﻦ آﻓـﺖ ﺑﺼﻮرت ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺖ، (Christenson and Foote, 1960)،ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧـﻪ ﻫﺎي ﺟﻨﺲ .Bactrocera spp ﻗﺪرت ﭘﺮوازي ﺑﺴـﻴﺎر ﺧـﻮﺑﻲ دارﻧـﺪ وﮔﺎﻫﺎ ﻗﺎدرﻧﺪﻣﺴـﺎﻓﺖ 100-50 ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮي را ﭘﺮواز ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ(Fletcher, 1989).
ﺟﺪول زﻧﺪﮔﻲ آﻓﺖ ﻣﮕﺲ ﻣﻴﻮه ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ
ﻋﻼﺋﻢ ﺧﺴﺎرت: ﻣﺤﻞ ﺗﺨﻢ ﮔﺬاري آﻓﺖ روي ﻣﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻘﺎﻃﻲ ﺑﺎ رﻧﮓ ﻣﺘﻔﺎوت از رﻧﮓ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻴﻮه ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﻔﻴﻚ اﺳﺖ،ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻓﺖ زده داراي ﻟﻜﻪ ﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮده و در ﺻﻮرت ﺑﺮش دادن ﻣﻴﻮه ﻻروآﻓﺖ در داﺧﻞ آﻧﻬـﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻋﻼﺋﻢ ﺧﺴﺎرت آﻓﺖ ﻣﮕﺲ ﻣﻴﻮه ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ راﻫﻬﺎي اﻧﺘﻘﺎل و اﻧﺘﺸﺎر: ﻳﻜﻲ از راﻫﻬﺎي اﻧﺘﻘﺎل آﻓﺖ ﻣﮕﺲ ﻣﻴﻮه ﻛﻮﻳﻨﺰﻟﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻏﻴﺮ آﻟﻮده ﭘﺮوازﻣﺴﺘﻘﻴﻢ آﻓﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺴـﻴﺎري از ﻣﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ رﺳﻨﺪ آﻟﻮده ﺑﻪ ﺗﺨﻢ و ﻻرو آﻓﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻧﻘﻞ واﻧﺘﻘﺎل اﻳﻦ ﻣﻴـﻮه ﻫـﺎي آﻟـﻮده ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از روﺷﻬﺎي ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﻲ آﻓﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﮔﺮدد. اﻗﺪاﻣﺎت ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ اي: ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻓﺰﻳﺶ ﻣﺒﺎدﻻت ﺗﺠﺎري ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزي ﻣﺎﻧﻨﺪ(ﻣﻴﻮه ﻣﺮﻛﺒﺎت ،ﻟﻴﻤﻮﺷﻴﺮﻳﻦ،ﻟﻴﻤﻮ ﺗﺮش،ﭘﺎﻣﻠﻮ،ﻧﺎرﻧﮕﻲ، ﻫﻠﻮ، اﻧﺒﻪ، ﮔﻮاوا،ﻛﺎرﻣﺒﻮﻻ، وﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ و....)ﺑﺨﺼﻮص ازﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺣـﻮزه اﻗﻴﺎﻧﻮﺳـﻴﻪ،ﺑﺎﻳﺪاﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺟﻬـﺖ اﺣﺘﻤـﺎل ورود اﻳﻦ آﻓﺖ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد وﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻫﺎي وارداﺗﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ اﻳﻦ آﻓﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻄﻮط درﻳﺎﺋﻲ، ﻫﻮاﻳﻲ، ﭘﺴﺖ، وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي وارد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺪﻗﺖ ﺑﺎزرﺳـﻲ و اﻗـﺪاﻣﺎت ﻗﺮﻧﻄﻴﻨـﻪ اي ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ آﻧﻬـﺎ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد.
ﻛﻨﺘﺮل و ﺑﺎزرﺳﻲ ﻣﻴﻮه ه اي وارداﺗﻲ درﮔﻤﺮﻛﺎت و ﻣﻴﺎدﻳﻦ ﻣﻴﻮه و ﺗﺮه ﺑﺎر
روﺷﻬﺎي ردﻳﺎﺑﻲ و ﺑﺎزرﺳﻲ: در ردﻳﺎﺑﻲ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺎك ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﻣﮕﺲ ﻣﻴﻮه ﺑﻪ ﺗﻠﻪ ﻫﺎ ﺟﺬب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻣﮕﺲ ﺑﺎ ﺗﺼﺎوﻳﺮ رﻫﻨﻤﺎ آﻧﻬﺎ را ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ و در ﺻﻮرت ﻣﺸﻜﻮك ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ارﺳﺎل ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ.ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﮕﺲ ﻫﺎ را ﻃﻮري ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ ﻛﻪ اﻧﺪاﻣﻬﺎي ﻣﮕﺲ ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺎل آﻧﻬﺎ ﺳﺎﻟﻢ از ﺗﻠﻪ ﺟﺪا ﮔﺮدد زﻳﺮا در ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻳﻦ ﻣﮕﺲ وﺟﻮد ﺑﺎل ﻫﺎي ﺳﺎﻟﻢ ﻻزم و ﺿﺮوري اﺳﺖ،ﺳﻌﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﻧـﺪاﻣﻬﺎي آﻓـﺖ ﺑﻄـﻮر ﻛﺎﻣـﻞ و واﺿﺢ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ.اﮔﺮﻋﻤﻞ ﺟﺪاﺳﺎزي ﻣﮕﺲ از ﺗﻠﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺗﻠﻪ ﻛﻪ آﻓﺖ ﺑـﻪ آن ﭼﺴـﺒﻴﺪه ﺑـﺎ ﻗﻴﭽـﻲ ﺑﺮدﻳﺪه و ﺑﺎ ﺳﻮزن اﺗﺎﻟﻪ روي ﻳﻮﻧﻴﻠﻴﺖ ﻳﺎ ﻣﻘﻮا ﻗﺮار دﻫﻴﺪ. ﺑﺮاي ردﻳﺎﺑﻲ آﻓﺖ ﻣﻴﺘﻮان ﻣﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﺸﻜﻮك ﺑﻪ آﻟﻮدﮔﻲ ،ﺳﻮراخ ﺷﺪه روي درﺧﺖ و ﻳﺎ رﻳﺰش ﻧﻤﻮده ﭘﺎي درﺧﺘﺎن را ﺑﺎ ﭼﺎﻗﻮﺑﺮش داده ودرﺻﻮرت ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻻرو،آن را در داﺧﻞ آب و اﻟﻜﻞ اﺗﻴﻠﻴﻚ ﻧﮕﻬﺪاري ودرآزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ،ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﻮه ﻫﺎي آﻟﻮده را ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮان ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻨﺘﻘﻞ،ﻻروداﺧﻞ ﻣﻴﻮه راﺟﺪاﺳﺎزي ودر زﻳﺮ ﺑﻴﻨﻮﻛﻮﻟﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ. ﺑﺮاي ردﻳﺎﺑﻲ ﺷﻔﻴﺮه ﻣﻴﺘﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎك ﻣﻨﻄﻘﻪ آﻟﻮده و ﭘﺎي درﺧﺘﺎن ﻣﻴﺰﺑﺎن را ﺟﻤﻊ آوري و ﭘﺲ از اﻟﻚ ﻛـﺮدن ﺷـﻔﻴﺮه آﻓﺖ را ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ. ﺑﺎزدﻳﺪ و ﺑﺎزرﺳﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎﻏﺎت، ﻣﺰارع و ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ، ﺑﺎ اوﻟﻮﻳﺖ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬـﺎي ﺗﺮﺟﻴﺤـﻲ، از زﻣـﺎن ﻇﻬـﻮر ﻣﻴـﻮه و ﻗﺒـﻞ از ﺷﺮوع رﺳﻴﺪن ﻣﻴﻮه و ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ رﻳـﺰش ﻣﺸـﻜﻮك ﻣﻴـﻮه .ﺑﺎزدﻳـﺪو ﺑﺎزرﺳـﻲ ﻣـﻨﻈﻢ ﻣﻴـﺎدﻳﻦ ﻣﻴـﻮه وﺗـﺮه ﺑـﺎر، اﻧﺒﺎروﺳﺮدﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻴﻮه ﻫﺎ. ﺟﻬﺖ ردﻳﺎﺑﻲ اﻳﻦ آﻓﺖ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ دوروش ردﻳﺎﺑﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه اي و ردﻳﺎﺑﻲ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ اﻗﺪام ﻧﻤﻮد. 1) ردﻳﺎﺑﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه اي : - ﺑﺎزدﻳﺪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎغ ﻫﺎ، ﻣﺰارع و ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ، ﺑﺎ اوﻟﻮﻳﺖ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬﺎي ﺗﺮﺟﻴﺤﻲ، از زﻣـﺎن ﻇﻬـﻮر ﻣﻴـﻮه و ﻗﺒـﻞ از ﺷﺮوع رﺳﻴﺪن ﻣﻴﻮه و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ رﻳﺰش ﻣﺸﻜﻮك ﻣﻴﻮه. - ﺑﺎزدﻳﺪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻴﺎدﻳﻦ ﺑﺰرگ ﻣﻴﻮه و ﺗﺮه ﺑﺎر، اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻴﻮه و ﺳﺮدﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ. 2) ردﻳﺎﺑﻲ ﻓﺮﻣﻮﻧﻲ: - ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺟﻬﺖ ردﻳﺎﺑﻲ اﻳﻦ آﻓﺖ از ﻓﺮﻣﻮن ﻫﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﺣﺸﺮات ﻧﺮ و ﺗﻠﻪ ﻫـﺎي ﺗﻐﺬﻳـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣﻴﻜﻨﻨـﺪ، ﻣﺘﻴﻞ اوژﻳﻨـﻮل (,(methyl eugenol (4-allyl-1,2-dimethoxybenzene) ﺑﺼـﻮرت ﺳـﻨﺘﺰ ﺷـﺪه ﺟﻬـﺖ ردﻳﺎﺑﻲ آﻓﺖ درﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد،و اﻳﻦ ﻣﻮاد وﻓﺮﻣﻮن ﻫﺎي ﺟﻨﺴﻲ را ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ ﺗﻠـﻪ ﻫـﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻـﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻠﻪ زرد ﭼﺴﺒﻨﺪه، ﺗﻠﻪ دﻳﺎﻣﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﺗﻠﻪ ﺟﻜﺴﻮن و ﺗﻠﻪ ﻫﺎﻳﻲ از ﺧـﺎﻧﻮاده ﻣـﻚ ﻓﻴـﻞ (Steiner ، (McPhail trap trap وFlycatcher trap ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ.ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻦ ﻣﺎده ﻻزم اﺳﺖ ﺑﻪ دو ﻧﻜﺘﻪ ذﻳﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد.
ﺗﻠﻪ ﺟﻜﺴﻮن (Jackson Trap)
ﺗﻠﻪ ﻣﻚ ﻓﻴﻞ (McPhail (McP ﺑﺎ ﻃﻌﻤﻪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻄﺮي ﺑﺎ ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪه
ﻛﺎرت ﻫﺎي زرد (Yellow Panel (YP
ﺗﻠﻪ ﺧﺸﻚ ﺑﺎ ﺗﻪ ﺑﺎز:(Open Bottom Dry Trap (OBT ﺗﻠﻪ ChamP Trap ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ردﻳﺎﺑﻲ ﻣﮕﺲ ﻫﺎي ﻣﻴﻮه
ﺗﻠﻪ ﻣﻮﻟﺘﻲ ﺗﺮاپ Multilure (ﻫﻤﺮاه ﻃﻌﻤﻪ ﻫﺎي ﺧﺸﻚ/ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫﻴﺪروﻟﻴﺰات ﻣﺎﻳﻊ)
ﺗﻠﻪ ﺗﻔﺮي ﺗﺮاپ Tephri Trap
ﺗﻠﻪ اﺳﺘﺎﻳﻨﺮ (Steiner Trap (ST
ﺗﻠﻪ(C & C (Cook and Cunningham
ﺗﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ردﻳﺎﺑﻲ ﻣﮕﺲ ﻫﺎي ﻣﻴﻮه ﻣﻨﺎﺑﻊ: اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ، ﻣﺮﺗﻀﻲ، 1362 آﻓﺎت ﻣﻬﻢ درﺧﺘﺎن ﻣﻴﻮه ،اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﭙﻬﺮ،ﺗﻬﺮان 366ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻬﺪاد،اﺑﺮاﻫﻴﻢ.، 1366 آﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي درﺧﺘﺎن و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﻲ و ﮔﻴﺎﻫﺎن زﻳﻨﺘﻲ اﻳﺮان،اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﭙﻬﺮ،ﺗﻬﺮان ﺑﻬﺪاد،اﺑﺮاﻫﻴﻢ.، 1368 آﻓﺎت ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ اﻳﺮان ،اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﭙﻬﺮ،ﺗﻬﺮان ﻋﺒﺎﺋﻲ ﻣﻨﺼﻮر1362، ﻓﻬﺮﺳﺖ آﻓﺎت درﺧﺘﺎن و درﺧﺘﭽﻪ ﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﻲ و ﻏﻴﺮ ﻣﺜﻤﺮ،ﻧﺸﺮﻳﻪ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ،اوﻳﻦ،ﺗﻬﺮان ﻣﺪرس اول ، ﻣﻬﺪي1391، ﻓﻬﺮﺳﺖ آﻓﺖ ﻛﺸﺎورزي اﻳﺮان و دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ آﻧﻬﺎ،اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻴﺮﺻﻠﻮاﺗﻴﺎن،1376،ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﮔﻴﺎﻫﻲ در اﻳﺮان،ﻧﺸﺮ آﻣﻮزش ﻛﺸﺎورزي،179 ص CAB International. 2007. Crop Protection Compendium. 2007 Edition . CAB International. Wallingford, Oxon, UK. H. V. Weems, J. B. Heppner, J. L. Nation and T. R. Fasulo2, Oriental Fruit Fly, Bactrocera dorsalis (Hendel) (Insecta:Diptera: Tephritidae), EENY-083 S I Seewooruthun, P Sookar, S Permalloo, A Joomaye, M Alleck, B Gungah and A R Soonnoo, AN ATTEMPT AT THE ERADICATION OF THE ORIENTAL FRUIT FLY, Bactrocera dorsalis (HENDEL) FROM MAURITIUS, Ministry of Agriculture, Fisheries and Co-operatives. Chien-Chung Chen*, Yaw-Jen Dong, Chuan-Tsung Li, and Kao-Yow Liu,Movement of the Oriental Fruit Fly, Bactrocera dorsalis (Hendel),(Diptera: Tephritidae), in a Guava Orchard with Special, Reference to Its Population Changes, Ling-Lan Cheng Department of Entomology, Kansas State University, Manhattan, KS 66506, U.S.A. http://www.rakbankerd.com/agriculture/page?id=1531&s=tblplant http://www.dpi.nsw.gov.au/aboutus/services/collections/scientific-illustrations/zeck/ queensland -fruit-fly http://www.forestryimages.org/browse/detail.cfm?imgnum=1949064 http://www.eol.org/data_objects/9139147 http://www.sgaonline.org.au/?p=127 http://www.brisbaneinsects.com/brisbane_acalyptrata/Tephritidae.htm http://delta-intkey.com/ffl/www/bac_tryo.htm http://www.dpi.qld.gov.au/26_17828.htm http://www.wildmay.com/aboutthefruitfly.htm http://sydney.edu.au/science/biology/fruit_fly/ http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bactrocera_tryoni_thorax_side.jpg