Maitreya

Magazine nummer 2 jaargang 7

KALACHAKRA INITIATIE IN ZWITSERLAND MAGAZINE TELEFOON 08876-2188 Nummer 2/Jaargang 7 Het kantoor van het Instituut is telefonisch bereik- Juni, juli, augustus 1985 baar tijdens kantooruren. Op andere tijden of als we niet bereikbaar zijn kunt U een boodschap in- UITGAVE spreken in ons antwoordapparaat. Stichting Maitreya Instituut Raadhuisdijk 9 BESTUUR 6627 AC Maasbommel STICHTING MAITREYA INSTITUUT Telefoon: 08876-2188 Voorzitter REDAKTIE EN VERTAAL-TEAM Paula de Wijs-Koolkin Gelong Thubten Ts6pel (Hans van den Bogaert) a.b. De Zwaan Thon Memelink Ouderkerkerdijk Margot Kooi-Stumpel 1096 CS Amsterdam Paula de Wijs-Koolkin Secretaris Louwrien Wijers Margot Kool-Stumpel Raadhuisdijk 9 EIND- EN FOTOREDAKTIE 6627 AC Maasbommel Jan-Paul Kool Penningmeester VORMGEVrNG Jan-Paul Kool Jan-Paul Kool Raadhuisdijk 9 Nicolaas van Beek 6627 AC Maasbommel lUUSTRATIES DOELSTELLING Nicolaas van Beek De stichting stelt zich tot doel: Het bevorderen van de interesse en studie, het COPYRIGHT beoefenen en uitbreiden van het boeddhisme, Stichting Maitreya Instituut 1985c. v.n.m.l. in de vorm waarin het in TIBET heeft Alle rechten voorbehouden. bestaan en te komen tot een vruchtbare integrate van Oosterse en Westerse filosofieen WELKOM in Nederland. Kunstuitingen over boeddhistische onderwerpen, gedichten, tekeningen, foto's e.d. in zwart-wit. DONATEURS Indien U zich kunt vinden in onze doelstelling en VERSCHIJNING wilt helpen, kuni U donateur worden voor minimaal f 100, — per jaar of f 10, - per maand. Ten minste 1x per kalenderkwartaal. De gelden worden gebruikt voor: publikaties, organisatie van kursussen, aanschaf van nood- ABONNEMENTEN zakelijke inventaris, begrotingstekorten e.d. Schriftelijk of telefonisch opgeven. Alleen per Donaties kunnen aftrekbaar zijn voor de I.B. kalenderjaar of deel ervan. (vraag inlichtingen). Ook legaten zijn welkom. Het abonnement gaat in na ontvangst van Uvu be- taling en loopt automatisch door tenzij voor 30no- vember schriftelijk wordt opgezegd. DONATEURS AKTIE De prijs is inclusief tussentijdse nieuwsbrieven Voor het verblijf en onderhoud en voor de komst f 25, - per jaar. Losse nummers f 6,50 plus por- van Geshe Konchog Lhundup en zijn vertaler naar tokosten. Nederland is een apart fonds gesticht. Deelnemers BETALINGEN aan deze aktie storten een maandelijks bedrag voor de periode van ten minste 1 jaar, of doen een Van abonnementen, kursusgelden, donaties en e^nmalige bijdrage op onze post- of bankrekening tekeningen: Postgironr.: 4305057 t.n.v. Stichting met vermelding van: Geshe aktie. Maitreya Instituut te Maasbommel. De verantwoording van de penningmeester van Bank: N.M.B, Beneden-Leeuwen, de stichting wordt gekontroleerd door de Kas rek.nr.: 65.85.11.548. Kontrole Kommissie bestaande uit drie donateurs. De donateurs worden regelmatig op de hoogte ADRESWIJZIGINGEN gehouden van de aktie en ontvangen een jaarlijks Gaarne 66n maand voor het verschijnen van dit verslag. magazine schriftelijk opgeven. DRUKKERIJ VORIGE NUMMERS Offsetdrukkerij Refo Bijna alle vorige nummers zijn nog uit voorraad Gildenstraat la leverbaar, 386) RG Nijkerk BESTELLINGEN Boeken en andere -artikelen uit onze VOORPLAAT winkel en groothandel kunnen zowel schriftelijk Kalachakra als telefonisch worden besteld. Foto Dalai : Jorge Zontal LEIDRAAD

Voor de trouwe lezers van het Maitreya Magazine is het waarschijniijk een grote vreugde dat dit nieuwe nummer voor de zomer van 1985 weer In de bus gerold is, voor nieuwe lezers die nog niet gedeeld hebben in het genot van dit onvolprezen leesplezier, zullen we het geheim van dit succesvolle tijdschrift gauw even uit de doeken doen. Het Maitreya Magazine is de uitgave van het Maitreya Instituut voor de versprelding van het Tibetaanse boeddhisme, die vier maal per jaar uitkomt. Een van de kenmerken van het boeddhisme in het algemeen en vooral ook van het Tibetaanse boeddhisme is dat het zich richt op het vermeerderen van positiviteit en het verminderen van negativiteit. Zo onderscheidt dit tijdschrift zich dus op een opvallende manier van de meeste media, die juist handel zien in het opblazen van negativiteit, omdat zij ervan uitgaan dat positieve berlchtgeving geen winst opievert. Het is derhalve een verademing als het Maitreya Magazine het huis bJnnenkomt, want daarvoor hoeft U zich op geen enkele manier te verharden of schrap te zetten. De artikelen die wij publiceren, kunnen met grote zachtmoedigheld opgenomen worden, omdat ze allemaal meehelpen onze positieve geesteshouding te stimuleren en onze negatieve benaderingen van de dingen drastisch verminderen. Daarom is het Maitreya Magazine zo'n ware weldaad voor de geest.

Dit nummer, dat U heerlijk mee naar buiten kunt nemen nu de zon weer volop schijnt, geeft vanzelfsprekend nog eenmaal aandacht aan de Kalachakra-initiatie die Zijne Heiligheid de Veertiende van Tibet eind juli en begin augustus in Zwitserland gaat geven. Er gaat uit Nederland een bus naar deze grote gebeurtenis, waarvoor U zich waarschijniijk nog kunt opgeven. Bel daarvoor 08876-2188. Het artikel over Kalachakra in dit tijdschrift is de inleiding die Dr. Alex Berzin aan het begin van zijn weekeinde over Kalachakra in het Maitreya Instituut in Maasbommel heeft gehouden. Uit die inleidende voordracht zal U duidelijk worden hoeveel waardevolle kennis de Kalachakra-onderwijzing in zich bergt. In de tweede plaats bledt dit tijdschrift een voordracht van GeIek Rinpochee, die Nederland in april bezocht, over het onden^/erp Eenpuntige Koncentratie. GeIek Rinpochee legt in die voordracht uit hoe we eenpuntige koncentratie kunnen leren, maar hij wijst vooral op de voordelen van een eenpuntig gerichte positieve geesteshouding en die zijn verregaand en daardoor erg aantrekkelijk. Een andere belangrijke lama uit het Tibetaanse boeddhisme, die ons land in maart bezocht, is Doboom . Om Zijne Heiligheid de Dalai Lama te vertegenwoordigen op de 'Spirit of Peace' konferentie in Amsterdam, was Doboom Tulku naar Nederland gekomen. Hij hield drie voordrachten en vertrok meteen daarna weer. Op Schiphol konden wij nog net een mini-interview met Doboom Tulku maken, waarin heel kort de onderwerpen 'vrede', 'Tibet' en het 'Maitreya Instituut' aan de orde komen. In India had Paula de Wijs-Koolkin een weerzien met Lama Zopa Rinpochee, mede-inspirator van het Maitreya Instituut en een leraar aan wie velen hun hart onvoorwaardelijk hebben geschonken. Een klein artikeltje dus 'Weerzien met Lama Zopa' en daarbij de Nederlandse vertaling van een indringende voordracht over 'Meditatie' die Lama Zopa Rinpochee ooit in Australie heeft gehouden. Eveneens uit India meegebracht de opname van een vraag-en-antwoordsessie voor Westerlingen met Zijne Heiligheid de Dalai Lama in , dit voorjaar, waarvan wij in dit magazine een selektie aanbieden. De Dalai Lama beantwoordt vragen over het intreden als monnik of non, over de beschermers in het Tibetaanse boeddhisme, over het brengen van een bezoek aan Tibet door Westerlingen en over de overeenkomsten tussen Tibetanen en Amerikaanse Indianen. Elk nummer van het Maitreya Magazine geeft een authentieke tekst uit de Tibetaanse boeddhistische geschriften. Deze keer is dat onderdeel gewijd aan de voordelen van het afleggen van lekengeloften. Al houden wij ons al aan alle positieve regels, als we de geloften daarvoor afleggen bekrachtigen we ons besluit en verzamelen we veel meer goede verdiensten. In de voorgaande twee nummers hebben we de eerste twee afleveringen gepubliceerd van een artikel over 'Universele Educatie' door Connie Miller. In dit tijdschrift staat het derde en laatste deel, waarin Connie Miller uitlegt hoe onderwijs gebaseerd dient te zijn op de universele verantwoordelijkheid die het boeddhisme maar ook de nieuwe holistische wetenschap, ontstaan uit de atoomwetenschap van onder anderen Einstein, als voorwaarde stelt voor een gelukkige menselijke samen- leving. Verder in dit nummer een aankondiging van het verschijnen van het kapitale boek 'Der Dalai lama', dat men zich in Nederland met een enorme korting kan verwerven. Een uittreksel uit het programme voor de tweede 'Enlightened Experience Celebration' in India en Nepal. kort nieuws. En vanzelfsprekend het nieuwe programme dat het Maitreya Instituut in en buiten Maasbommel aanbiedt. Wij zijn in de uitzonderlijk gelukkige omstandigheid een eigen bevoegde leraar te hebben, die behalve op maandag, iedere dag les geeft, niet alleen in Maasbommel, maar ook in Amsterdam en Molenhoek (bij Nijme- gen). Er zijn plannen om Lama Geshe Konchog Lhundup zowel in als buiten Maasbommel lessen te laten geven voor gevorder- den, die al veel overdracht hebben ontvangen, en daarnaast het volledige programma voor nieuwe boeddhisten te handhaven. Omdat we een eigen leraar hebben, kunnen we snelle vorderingen maken op de weg die we ingeslagen zijn. Dat is een bevoor- rechte situatie. Raadpleeg daarom zorgvuldig het omvangrijke programma dat Lama Geshe Konchog Lhundup deze zomer en dit najaar gaat onderwijzen. Er valt heel veel te leren. De Redaktie KALACHAKRA INITIATIE

DR. ALEX BERZIN BEGON ZIJN LEZINGEN OVER KALACHAKRA IN HET MAITREYA INSTITUUT MET: IK BEN IN MIJN LEVEN ZO FORTUINLIJK GEWEEST VEEL ONDERWERPEN TE KUNNEN BESTUDEREN, WAARONDER SPECIAAL DE KALACHAKRA BIJ Z.H. DE DALAI LAMA, BIJ ZIJN OVERLEDEN SENIOR-LERAAR YONGDZIN LING RINPOCHEE EN BIJ ZIJN OVERLEDEN PARTNER IN HET DEBAT SERKONG RINPOCHEE, DIE HEM DE BELANGRIJKSTE OVERDRACHT EN LERINGEN OVER DE KALACHAKRA HEEFT ONDERWEZEN, TERWIJL DE SENIOR-LERAAR HEM, DE INITIATIE GEGE- VEN HEEFT. IK MOCHT ME OOK GELUKKIG PRIJZEN TE KUNNEN STUDEREN BIJ DE OVERLEDEN MEESTER IN ASTROLOGIE VAN HET TIBETAN MEDICAL CENTER IN DHARAMSALA, GEN LOTO GYATSO, EN BIJ DE KALACHAKRA- VOORZANGER VAN HET NAMGYAL KLOOSTER VAN Z.H. DE DALAI LAMA IN DHARAMSALA. OMDAT IK ZO FORTUINLIJK BEN GEWEEST, BEN IK BLIJ HIER lETS TE KUNNEN DELEN VAN WAT IK HEB GELEERD MET DEGENEN, DIE WELLICHT NAAR DE INITIATIE GAAN IN ZWITSERLAND, DIE Z.H. DE DALAI LAMA EIND JULI DAAR ZAL GEVEN, ZODAT DE INITIATIE VOOR HEN WAT BEGRIJPELIJKER EN BETEKENISVOLLER KAN WORDEN.

Kalachakra of 'tijdkrJngen' is op zich- zijn paleis in Dharamsala, waar een spe- Ten eerste is de methode die het zelf al lets heel bijzonders. Een van de ciale lang-leven-ceremonie opgedragen Kalachakra-systeem presenteert voor redenen waarom deze Kalachakra zo werd met deze groep en waar ik geluk- het bereiken van de verlichting bijzon­ bijzonder is, is dat Z.H. de Dalai Lama klg bij kon zijn. Het was een groep van der, door de vele unleke kenmerken, die deze initiatie zal geven en alleen al het tussen de zeventig en honderd Tibeta­ ons leren hoe we ulteindelijk het li- leggen van een waardevol kontakt met nen en op de voorste rij zat een oude chaam van een Boeddha verwerven. Bij hem, door hem te ontmoeten, is vol- monnik in lompen gekleed en tande- alle verschillende systemen die er zijn doende reden om er naar toe te gaan. loos. Bij het begin van de ceremonie voor het bereiken van het boeddha­ Zijne Heiligheid is de meest gerealiseer- kwam de Dalai Lama binnen, glng zitten schap blijkt, als je ze bestudeert, dat de de Lama en het meest ontwikkelde we- en keek rond in de zaal met publiek. Hij belangrijkste verschillen liggen in het dat we in onze tijd kennen. Dit is zag de oude monnik, wees naar hem en verwerven van het lichaam van een lets dat iedereen, alle grote Meesters zel: "Oh, ik ken U nog, dertlg jaar gele­ Boeddha. Dat is lets wat niet zo een- van alle verschillende tradities zullen on- den, toen Ik op reis was naar China, voudig te reallseren Is. Een andere re­ derschrijven. Niet alleen is Zijne Heilig­ kwamen we voorbij uw klooster in Am- den waarom de Kalachakra zo bijzonder heid hoog gerealiseerd in al de verschil­ do en bij die gelegenheld droegen de is, ligt In het felt dat het systeem zo ult- lende tradities van het Tibetaans boed­ monniken van uw klooster een lang- gebreid is. Het presenteert een geweldi- dhisme, maar hij symboliseert nu ook leven-ceremonie op ter ere van mij, en ge hoeveelheld leerstof en elgenlijk gaat voor de wereld het hele boeddhistische U was een van de monniken die in het men bij deze initiatie binnen door een geloof. Hij is voor de boeddhisten in de begin van de ceremonie opstond, en deur die toegang geeft tot een wereld hele wereld als een paus geworden, een een grote mandala-offerande omhoog van verschillende onderwljzingen en vertegenwoordiger niet alleen van het hield. Ik herinner me dat de mandala methodes. Ik zal U hlerblj een idee ge­ Tibetaans boeddhisme, maar ook voor heel zwaar was en dat U moeite had ven van de leerstof die vervat is in de het boeddhisme van Japan, Zuid-Oost haar zo lang omhoog te houden, herln- Kalachakra. Azie en ook hier in het Westen. Hij is nert U zich dat nog?" U kunt zich het een belangrijk wereldfiguur en toch is gevoel voorstellen dat In de zaal Ten eerste vindt U een groot aantal hij nooit te druk of te betrokken bij grote heerste, toen de Dalai Lama deze oude onderwljzingen over astronomic die zaken om zich niet betrokken te voelen monnik herkende. Praktisch iedereen voortkomen uit de Kalachakra. Kala­ bij ieder individueel mens. was In tranen en smolt weg. Zijne Hei­ chakra behandelt allereerst de uiterlijke ligheid is zo'n druk bezet wereldfiguur tijdkringen; dit zijn de tijdkringen die het Ik herinner me dat ik een paar jaar ge- en toch herkent hij een onbeduidende universum doorloopt. Zo heb je bljvoor- leden met Serkong Rinpochee onder- monnik die hij dertlg jaar geleden heeft beeld de cyclussen van de planeten en weg was per auto naar de Kosmos in gezlen en die er ongetwijfeld anders hun beweglngen door het hemelrulm. Amsterdam en dat Rinpochee, zoals hij moet hebben uitgezien dan deze in lom­ We hebben ook de cyclussen van de ja- wel vaker deed, lets aan me begon uit te pen geklede, tandloze oude monnik op ren, maanden, dagen, uren en al de ver- leggen wat hij die dag in zijn lezing zou de voorste rlj. Dit Is een goed voorbeeld dellngen van de tijd. Verder hebben we gebruiken. Hij legde me de betekenis uit van hoe Zijne Heiligheid werkelijk Chen­ op een innerlljk niveau onze innerlljke van het Tibetaanse woord 'Chenrezig' rezig Is, degene die niet naar mensen tijdcyclussen, die te maken hebben met voor 'Avalokiteshvara' in Sanskriet. Dit kijkt alsof het vodden zijn die je weg de cyclussen die de energie doormaakt is lets vreemds in het Tibetaans, want kunt gooien en negeren. Dus, om naar in ons subtiele lichaam. Ook zijn er de de eerste lettergreep betekent letterlijk: de Kalachakra-initiatie te gaan en een cyclussen van de ademhallng, want er ogen; de tweede: vodden; en de derde: zo betekenisvol kontakt te hebben met Is een uitgebreide analyse over hoe de kijken. Het is heel wat anders dan het Zijne Heiligheid, met een dergelijke eml- ademhallng In de loop van een dag eerst Sanskrietwoord Avalokiteshvara, want nente flguur In onze tljd. Is lets heel bij­ hoofdzakelijk via het ene neusgat gaat in dat woord vinden we geen stukje zonders en belangrijks om te doen. vodden terug. Rinpochee legde uit dat en daarna via het andere neusgat. Er de Tibetaanse versre betekent dat je niet bestaat een gedetallleerde analyse hier- naar anderen kijkt alsof ze vodden zijn, van In relatie tot de energie in het li­ TIJDKRINGEN ofwel lets dat je kunt negeren en weg- chaam en hoe dit In verband gebracht gooien. Dat is lets wat heel speciaal Een andere reden waarom deze initia­ kan worden met de verschillende ge- geldt voor Z.H. de Dalai Lama. Een paar tie zo bijzonder is, is omdat het een initi­ moedstoestanden die we doormaken maanden geleden bezocht een groep atie is in Kalachakra, of tijdkringen, wat gedurende een dag door het veranderen Tibetanen uit Tibet Zijne Heiligheid in bijzonder Is om verschillende redenen. van onze energie. Verder presenteert de Kalachakra een alternatieve tijdkring, die voornamelijk een methode is om de verlichting te be­ reiken en die de bepaalde soort energie gebruikt die in het universum uitedijk en in ons lichaam innedijk bepalend is. We mediteren hier in een systeem dat daar- mee overeenkomt om niet langer in de macht te zijn van deze uitedijke en in- nedijke tijdkringen.

Dus het gaat in Kalachakra over ster- renkunde. De Tibetaanse astronomie en astrologie komen hoofdzakelijk uit drie richtingen. In de eerste plaats is er het Indiase systeem, dat voornamelijk af- komstig is uit de Kalachakra. Het India­ se systeem heeft elementen die gelijk zijn aan het Griekse systeem, zodat men situaties aantreft, die ons vertrouwd zijn, zoals de sterrenbeelden en de da­ gen van de week, die genoemd zijn naar de planeten enzovoort. Een ander ele­ ment van de Tibetaanse sterrenkunde en astrologie komt uit China en dat heeft symbolen zoals het aap-jaar en dergelijke, die niet voorkomen in het In­ Foto: Jorge Zonial diase systeem. Verder is een onderdeel Verder is er een presentatie van de er zijn voorspellingen voor dergelijke ge- afkomstig uit Centraal-Azie, waarin be- geografie van de wereld in de Kalacha­ beurtenissen in de toekomst. Er bestaat grippen zoals het aap-jaar verbonden kra die anders is dan de gewoonlijke een voorspelling over een oorlog die In worden met de verschillende elementen presentatie in de '', of de het jaar 2424 zal plaatsvinden. Deze aarde, vuur, water en lucht, en op die Theorie van Kennis'. Hier geeft men grote oorlog zal niet de hele beschaving manier een presentatie van bepaalde een behoorlijk wetenschappelijke be- vernletlgen, waar veel mensen bang jaarcyclussen geeft. schrijving van hoe de lengte van de da­ voor zijn. Dat wordt voorkomen door de gen korter wordt naarmate men noor- tussenkomst van Shambala. Geduren­ ASTROLOGIE delijker komt en allerlei berekeningen en de deze oorlog zal de konlng van Sham­ In het Kalachakra-systeem vinden we dingen die daar verband mee houden. bala met zijn strijdkrachten ons helpen voornamelijk de bewegingen van de Dan geeft de Kalachakra een uitge­ om de hordes barbaren, die trachten de planeten en de kalkulaties om te bereke- breide theorie over geschiedenis, begin- wereld te veroveren te overwinnen. De nen waar de planeten zich bevinden, en nend bij hoe de wereld gevormd werd. goeden zullen winnen, dus er is niets wanneer zich verduisteringen voor- Er ligt nogal wat nadruk op de atoom- om ons zorgen over te maken. Daarna doen van de zon en de mean. De Tibe­ theorie in de Kalachakra. Dit is heel in­ zal er een gouden eeuw beginnen. taanse kalender is gebaseerd op het teressant, want in tegenstelling tot de Kalachakra-systeem. Het is een maan- Abhidharma, waar het universum ont- VLIEGMACHINES kalender die samengesteld is volgens de staat uit het niets en waarin alles in een Verder vinden we In de onderwljzin­ fasen van de mean. Dan is er een heel staat van potentialiteit is, ontwikkelt het gen van de Kalachakra allerlei Instruk- astrologisch systeem afkomstig van de universum zich uit deze potentialiteit en ties voor het bouwen van verschillende Kalachakra dat door de Tibetanen ech- desintegreert weer enzovoort. Inplaats machines om mee te vllegen enzovoort. ter niet gebruikt wordt voor persoonlijke hlervan is er een dergelijk systeem dat Het Is erg Insplrerend om deze dingen in horoskopen. In de Tibetaanse astrolo­ spreekt over de klelnste atomaire deelt- een tekst die al zo oud is terug te vin­ gie komt het systeem voor persoonlijke jes. Deze deeltjes zijn in het begin niet den. horoskopen uit het Chinese systeem. bij elkaar. De krachten van de tljd bren­ Bovendlen Is er op het innerlljke ni­ Dat astrologische systeem wordt ge­ gen deze deeltjes bij elkaar, zodat je ult­ veau een uitgebreide verhandeling over bruikt voor berekeningen zoals: wat is eindelijk atomen krljgt. Dan op basis de energie-systemen, die enlgszins an­ het beste tijdstip om een bepaalde aktie daarvan krijg je de opbouw van het uni­ ders beschreven zijn dan In de andere uit te voeren of te beginnen, of wanneer versum, en daarna delen de atomen systemen. Sommlge begrippen In de Ti­ is het niet gunstig om lets te doen. Wan­ zich tot men atomen van ruimte krljgt, betaanse geneeskunde zijn hleruit af­ neer is het goed om te zaaien en derge­ ofwel een situatie waarin de deeltjes komstig. Niet alles in de Tibetaanse ge­ lijke dingen. niet bij elkaar zijn. neeskunde is uit de Kalachakra af­ komstig. Ook in de Tibetaanse genees­ In het onderdeel over geschiedenis kunde zien we dat de kennis uit ver­ In de Kalachakra bestaat ook een wordt gesproken over de cyclische schillende gebieden komt, zoals de in- systeem dat heet 'Rising from the vo­ komst van verschillende hordes barba- vloed van de oude Griekse geneeswlj- wels', (voortkomend uit de klinkers), wat ren, die proberen de beschaving te ver- zen, de oude Indiase Ayurveda en ook een beetje lijkt op de kabbala. Het nietigen en die alle mogelijkheden die de oude Chinese geneeswijzen. Samen systeem wordt gebruikt voor het doen we hebben voor spirituele groei uitslui- vormden ze een bepaald systeem dat van voorspellingen en raadgevingen ten. Deze verschillende hordes komen we nu kennen als 'De Tibetaanse Ge­ voor problemen. regelmatig terug In de geschiedenis en neeskunde'. Het deel van de Tibetaanse geneeskunde dat van de Kalachakra en zuiveren van alle verschillende ele­ voordeel, zodat we niet langer in de komt heeft te maken met de kalkulaties menten die veranderen in het innerlljke macht zijn van het systeem maar er die gedaan worden voor moxa- en uiterlijke universum. Zo zijn er bij- kontrole over krijgen. behandelingen op bepaalde plaatsen voorbeeld driehonderdzestig dagen in van het lichaam. Waarbij hitte toege- het maanjaar en dus zijn er driehonderd­ HELDERE diend wordt op een piek die verband zestig boeddhavormen; voor eike dag Een ander belangrijk kenmerk van de houdt met de energie-kanalen en met een. Dit houdt weer verband met de Kalachakra is dat het een heldere tantra het vitale punt in ons lichaam dat zich in driehonderdzestig beenderen, die we in is, in tegenstelling tot alle andere de loop van een maan verplaatst. De het lichaam hebben en de driehonderd­ tantra's, die beschouwd worden als ver- plaatsbepaling van dit vitale punt is dus zestig gewrichten, die ook weer met borgen omdat de leringen hierin op een van belang bij dergelijke behandelingen. boeddhavormen korresponderen. verhullende manier worden gepresen- teerd. In de Kalachakra wordt alles heel In de Kalachakra komen ook de for- De boedhavorm van Kalachakra heeft helder uitgelegd, zodat we alles beter mules voor van de verschillende vier en twintig armen, eIke arm heeft kunnen begrijpen. Het is dus voor onze wonder-medicijnen die we in de Tibe­ een hand, eIke hand heeft vijf vingers en eIke vinger heeft dhe gewrichten. verdere studies in de tantra's van be­ taanse geneeskunde kennen en die erg Als je dat uitrekent, kom je op driehon­ lang de heldere presentatie van de Kala­ effektief zijn bij het bestrijden van kan- derdzestig, en dat houdt verband met chakra te kennen. ker, reumatische arthrithis enzovoort. de boeddhavormen, de beenderen, de Verder is er een presentatie van al- gewrichten en de dagen. Zo maak je pa- Als we naar de initiatie gaan en we chemie: de spirituele transformatie ralellen met dit systeem en kun je gaan nemen onszelf serieus, dan gaan we er- van verschillende elementen in het li­ werken met de cyclische energie, die heen om een systeem te ontmoeten dat chaam. we zowel innerlijk als uiterlijk hebben op ons in ons persoonlijke leven kan hel­ vele verschillende niveaus. Er is een uitgebreid hoofstuk over taal pen. Neem het op als een persoonlijke, en filologie met betrekking tot de gram- serieuze zaak. Zijne Heiligheid neemt matika van Sanskriet. Ook alle sterrenbeelden worden ons stuk voor stuk serieus, dus kunnen Er worden verbanden gelegd tussen boeddhavormen in dit fantastische we het beter niet zien als een spel, want de cyclussen in de ruimte en de cyclus­ wereld-systeem. Wat we hier proberen dan is dat alles wat we eruit meenemen. sen binnen ons lichaam, zoals er in ver­ te doen is bijna zoiets als mentale judo, Verder bedenken we dat we er niet al­ schillende systemen wordt gedacht of een mentale gevechts-sport. Bij ge- leen heengaan voor ons eigen welzijn, over, makrokosmos en mikrokosmos en vechtssporten gaat de energie een be­ maar dat we onderling zijn verbonden hoe de energieen van de ruimte effekt paalde richting uit en je gaat in dezelfde met alle andere mensen en dat we te hebben op en parallelen vertonen met richting als die energie mee, om die maken hebben met de problemen van de energieen in ons lichaam. energie in je eigen voordeel te gebrui­ iedereen. Als we erheen gaan met de ken. Op dezelfde manier doe je dat hier gedachte dat we sneller een beter in­ mentaal. TerwijI het universum met een zicht in de werkelijkheid kunnen krijgen bepaalde energie door de tijdkringen Er is ook een heel uitgebreid dan wordt het veel belangrijker en beter gaat en innerlijk ook ons lichaam met meditatie-systeem met zevenhonderd voor ons als wanneer we erheen gaan twee en twintig boeddhavormen in de die energie door de tijdkringen gaat, hanteren wij een systeem dat hiermee als naar een show, of voor het krijgen Kalachakra mandala. Wat men hier van een zegening. voornamelijk doet, is het transformeren overeenstemt en gebruiken het in ons Vertaling: Jan-Paul Kool. DE DALAI LAMA BEANTWOORDT VRAGEN VAN WESTERLINGEN

Toen Zijne Heiligheid de Veertiende wel in Tantrayana als in de Soetrayana Dalai Lama van Tibet aan het begin van heeft opgemerkt dat er een verschil is in dit jaar in Bodh Gaya was om daar Mon- de effektiviteit van de verdienste die ge- lam (het Grote Gebedsfeest ter gelegen- creeerd wordt op basis van de lekenge­ heid van het Tibetaanse nieuwjaar) te loften, de geloften van de volledig ge- vieren, werd er ook een bijeenkomst ge- wijde monnik of non, of de geloften van organiseerd waarbij Westerlingen vra­ de novice-monnik en novice-non. In de gen aan hem konden stellen. Redaktrice hoeveelheid verdienste is een groot Paula de Wijs-Koolkin van het Maitreya verschil, de Boeddha heeft dat ge­ Magazine was in Bodh Gaya aanwezig noemd. En om die reden heeft de en bracht een geluidsband van de vra- Boeddha zelf als zoon van een koning gensessie met de Dalai Lama mee terug zijn hele koninkrijk verzaakt, is monnik naar Nederland. Hier volgt een selektie geworden en heeft na zes jaar praktize- uit de vragen die in Bodh Gaya aan Z.H. ren onder de Bodhi-boom het boeddha­ de Dalai Lama werden gesteld. schap bereikt. Dat deed hij om zijn vol- gelingen een juiste manier te laten zien om het boeddhaschap te bereiken. Dat DHARMA-BEOEFENING ALS INGE- betekent echter niet dat je om het WIJDE OF ALS LEEK boeddhaschap te kunnen bereiken Vraag: "Zou U kunnen uitleggen wat monnik of non moet worden. Dat is niet de voordelen zijn om gewijd te worden het geval. Zonder monnik of non te tot monnik of non in vergelijking met worden, kun je het boeddhaschap ook met het beoefenen van de Dharma als bereiken." leek?" Foto: Jan-Paul Kool

De Dalai Lama: "Voor inwijding, het matig je spirituele beoefening te doen. nemen van geloften, is er in de Als je eenmaal monnik of non bent, Soetra zowel een inwijding voor leken dan wordt je verlangen om buren en DE BESCHERMERS VAN TIBE­ als een inwijding voor monniken en vrienden en vriendinnetjes te hebben TAANS BOEDDHISME nonnen. Over het algemeen is het zo, ook minder. Hoewel je dat misschien Vraag: "Zou Uwe Heiligheid iets uit als je eenmaal ingewijd bent, of een be­ helemaal niet zo graag wilt, wordt het kunnen leggen over de beschermers in paalde gelofte afgelegd hebt, dat dan nemen van de inwijding toch een soort het Tibetaans boeddhisme? Ik weet niet de dingen die je eigelijk al in acht houdt kontrole. Het maakt verschil. of ik ze moet beschouwen als levende door het afleggen van de belofte in be­ wezens, als symbolen, of als een deel Dan is er ook een verschil in het heb­ paalde zin veranderen. Hoewel je het van het bewustzijn van mijzelf en ande­ ben van bezittingen. Een volledig gewij- nut van het volgen van bepaalde regels ren. Als het lokale goden en boeddha­ de monnik of non mag maar van dertien al inzag en je die regels daarom al volg- vormen van Tibet zijn die men heeft on- voorwerpen het gevoel hebben dat ze derworpen, zoals iemand uitlegde aan de, maakt het afleggen van de gelofte hem of haar toebehoren. lets wat niet mij, hoe kunnen ze dan een universele om van het doen van bepaalde dingen tot die dertien artikelen behoort, kan ik invloed hebben, of universeel tot voor­ af te zien door die belofte een groot ver- gebruiken met de motivatie dat het deel strekken." schil. Het is dan niet meer alleen waar­ voorwerp zowel mezelf als iemand an­ devol dat je regels in acht neemt, maar ders toebehoort. Met die motivatie kan het is dan ook een verplichting. Je ik het bij me houden. In feite is dat voor­ De Dalai Lama: "Ja, daar ben ik het neemt een verplichting op je. Dat is een werp weliswaar altijd bij mij en kan nie- mee eens. In de Tibetaanse gemeen- inwijding ook. Inwijding betekent een mand anders het daardoor gebruiken. schap, onder de Tibetaanse vrienden, bepaalde gelofte afleggen, dat wil zeg­ Maar mentaal hoort het niet aan mij toe, bestaan teveel beschermers, veel te- gen je belooft iets: je hebt een besluit omdat er die limiet is. Ik kan het voor­ veel. Als een boeddhist ben je zelf je genomen. Dat maakt veel uit. werp dus niet gebruiken zonder die mo­ ware beschermer. Omdat we geloven in tivatie. Dus volgens de Vinayana Soetra karma, de gevolgen van onze eigen Nu het verschil tussen het afleggen kun je maar dertien voorwerpen bezit- handelingen, is met andere woorden van de lekengeloften en een inwijding ten. Dat zijn o.a. de donkerrode onze werkelijke bescherming de goede tot monnik of non. Als je eenmaal monniks- en nonnenkleding en de twee handeling die we doen; onze goede be- monnik of non geworden bent, dan gele omslagdoeken. Deze drie kle- doeling, onze goede motivatie. Onze betekent dat dat je geen gezin zult dingstukken moet je altijd bij je hebben. goede handeling is onze werkelijke be­ stichten. Door dat niet te doen heb je Door het toepassen van deze regels, schermer. Daarbij komt het systeem vrijheid. Nietwaar? Igelach) Voordien voer je altijd kontrole uit op je verlan­ van beschermers eigenlijk van het tan­ had je de zorg voor je vrouw of voor je gen. Het is een goede manier om je ver­ trayana. In tantrayana is de juiste ma­ langen te beheersen of te verminderen. man. En als er meer gezinsleden zijn, is nier om gebruik te maken van de be­ Dat is een van de voordelen die een in- het als je iets wilt, zelfs moeilijk om in je schermer, omdat de beschermer tot het gewijde monnik of non heeft. eentje een beslissing te nemen. Je moet tantrayana behoort, dat de persoon alles vragen. Als je eenmaal monnik of eerst zelf ervaring moet opdoen in het non geworden bent, ben je onafhanke- Daarbij wordt natuudijk in de ge­ visualiseren van mandala's. Als iemand lijk. En je krijgt ook meer tijd om regel- schriften vermeld dat de Boeddha zo­ zelf een behooHijke ervaring heeft in het Folo: Ton Hendnks visualiseren van boeddhavormen, dan zijn, geen manifestaties van de Boed­ veer elf jaar in India had doorgebracht kan men met die ervaring enkele van de dha, niet voorbij het cyclische bestaan, en bij mij geweest was. Zo zei hij dat. beschermers visualiseren en hen aan niet voorbij samsara. En een andere ka­ Niemand wilde deze verklaring voor het werk zetten. Men kan ze laten wer­ tegorie binnen samsara, opereert wel waar aannemen, maar de vrouw ver- ken voor het doen toenemen van vrede, binnen samsara maar houdt zich niet volgde dat de beschermer gezegd had of voor het verlengen van levens en het noodzakelijkerwijs met Tibetanen alleen dat de plaatselijke bevolking in het Am- doen toenemen van rijkdom, in de der­ bezig. Op een of andere manier is die dogebied gewoonlijk wat tsampa of de kategorie kunnen ze door magnetize- kategorie, geloof ik, in verband te bren­ melk offerde, dergelijke dingen, maar rende invloeden werken als veroveraars gen met een veel grotere wereld, een dat ze tegelijkertijd ook vIees offeren en in de vierde kategorie kunnen ze veel groter universum. Dan is er nog dat ze op het vuur gooien. Dat is de tra- werken als een toornige invloed. Dus een andere kategorie, die zeer nauw be­ ditie daar. Ze gooien wat vIees in het het beoefenen van yoga met boeddha­ trokken is bij een bepaalde lokale bevol- vuur. Maar die beschermer zei dat hij vormen en het dan geven van instruk- king. terwiji hij bij de Dalai Lama was alledei ties is de juiste manier. Maar wij gewo- onderwljzingen had ontvangen en dat ne mensen, wat doen wij. Omdat onze Ik kom zelf bijvoorbeeld uit Amdo en hij sedertdien er de voorkeur aan geeft eigen beoefening nog niet ontwikkeld in ons gebied is 'Madjin Pomra' een geen vIees te gebruiken. Hij vroeg de is, laten we deze beschermers bijna tot van de beschermers die vooral beperkt plaatselijke bevolking toen, hoewel ze koningen worden. Inplaats van hen in- is tot dat gebied. En sommige van deze hem die dag al vIees aangeboden had- strukties te geven, prijzen we hen en beschermers hebben toen de Chinezen den, hem in het vervolg geen vIees dat is verkeerd. binnenvielen kontakt gemaakt met de meer aan te bieden. Zo, zel hij dat. Dat Binnen de wereld van de bescher­ mensen en hebben zelfs een aantal ja- is iets vreemds. Een ding is waar, toen mers zijn de tien grote toornige be­ ren in gevangenschap in China doorge- ik de Kalachakra-initiatie In Ladakh ge- schermers de manifestaties van de tien bracht. Dat is werkelijk gehemizinnig, geven heb In 1976 en nogmaals in '83, ledematen van de Boeddha, of zoals in nietwaar? (gelach) Een vreemd voorval en weer In Spitl, en toen ik, de Kalacha­ de Abhidharmakosha zijn er tien vor­ heeft zich voorgedaan. Kortgeleden is kra uitvoerde in Bodhgaya, bij al die ge- men van bewustzijn, die manifestaties een Tibetaanse die uit Amdo komt naar legenheden heb ik de verschillende be­ zijn van de tien niveaus van bewustzijn haar geboorteplaats teruggegaan en die schermers van het Tibetaanse volk en van de geest van de Boeddha. Al deze vrouw ontmoette daar een plaatselijke van het land Tibet gevisuallseerd. Bij die beschermers bevinden zich buiten sam- beschermer. Tijdens haar konversatie gelegenheid heb Ik ook opgemerkt voor sara (de kringloop van gekonditioneerd met die beschermer vertelde de be­ de plaatslijke bevolking die uit Ladakh bestaan). Een ander soort beschermers, schermer dat hij enkele jaren naar China en Arunachel komt en die dierenoffers of boeddhavormen, is die kategorie van was geweest en daar in een gevangenis brengt, dat het niet goed is om dleren te boddhisattva's, die geen boeddha's had doorgebracht en dat hij toen onge- offeren, dat het geen boeddhistische manier van offeren is. Ik denk dat die gezichtspunt gezien, als iemand die het en ook veel overnemen van die maat- beschermer zich dat aangetrokken Tibetaans boeddhisme beoefent en die schappij, of dat deel van de wereld. Als heeft. Dus dat deel van de verklaring die de Tibetanen een warm hart toedraagt iemand die uit dat deel van de wereld hij deed, heeft wel een bepaalde bete­ die ongelukkige plaats dan gaat bezoe­ komt dan toch nog iets bruikbaars kan kenis en heeft ook een relatie. ken en warme gevoelens uit ten opzich- ontdekken in de Tibetaanse kultuur en in het Tibetaanse boeddhisme, dan is Op die manier zijn dergelijke bescher­ te van deze ongelukkige mensen, dan dat goed. Ik heb zelf tenminste het ge­ mers verbonden met samsara en zijn ze geeft hen dat een bepaalde moed en in- voel dat dat erg nuttig en erg bevorder- zelfs plaatselijk gebonden en dat is spiratie. Hoewel de Chinezen sedert lijk zal zijn." waarom Westerlingen, buitenlanders enige tijd bij bepaalde gelegenheden, in geen relaties voelen met onze bescher­ een lesprogramma of bijeenkomst, be­ mers. In Amerika vertelde Dudjom Rin­ ginnen toe te geven dat ze in het verle- WAT IS DE RELATIE TUSSEN DE pochee mij eens dat er om de pIek waar den veel onwaars gezegd hebben in hun TIBETANEN EN DE AMERIKAANSE hij woonde been een groot aantal Ame­ uitleg over het verleden van Tibet. Ze INDIANEN? rikaanse beschermers was. Als een hebben altijd gezegd dat het te wreed, Vraag: "Tijdens Uw reizen naar de boeddhist moet je niet teveel waarde te achtergebleven, te duister en te bar- Verenigde Staten hebt U kontakt gehad toekennen aan deze beschermers, dat is baars was. Nu zeggen ze dat het woord met de Amerikaanse Indianen. Wat is niet goed. Je moet belang hechten aan 'te' wat overdreven is, dus als ze nu de relatie tussen de Tibetanen en de de Boeddha, de Dharma en de . over het Tibet van vroeger praten zeg­ Amerikaanse Indianen?" Dat is ons uiteindelijke doel, de uitein- gen ze dat het 'duister' was en niet 'te delijke beschermer, de uiteindelijke duister' en ze zeggen dat het wreed De Dalai Lama: "Ik ken een aantal In- vriend. Dan is er geen behoefte aan an­ was, maar ze zeggen niet meer dat het diaanse vrienden. Dat is interessant. Als dere beschermers en alle verwarrende 'te wreed' was. Dat begint nu. iemand een vergelijking probeert te ma­ zaken daar omheen, die geen goed Dus ik denk dat het lets goeds is, iets ken tussen de Tibetanen en de Indianen doen." waardevols is, te laten zien en duidelijk dan denk ik dat er overeenkomsten zijn, te maken dat de Tibetaanse kultuur, en ook veel verschillen. Als je de blanke DOEN BUITENLANDERS ER GOED vooral het Tibetaanse boeddhisme gro­ overheerser en de Chinese overheerser AAN TIBET TE BEZOEKEN? te waarde vertegenwoordigt voor de in aanmerking neemt dan denk ik dat er Vraag: "Sinds kort is het voor buiten­ wereldgemeenschap. Dat het iets bevat wel enkele verschillen zijn. Maar dat is landers vrij gemakkelijk geworden om dat niet alleen bruikbaar is voor de Tibe­ mijn zaak niet. Tibet te bezoeken. Vindt Uwe Heilig­ tanen, die altijd te duister, te wreed en Voor de Amerikaanse Rode Indianen heid dat het enig nuttig doel heeft als te achtergebleven genoemd werden, is het volgens mij het beste, wat velen Westerse dharma-beoefenaars in deze maar dat het zelfs iets van waarde heeft ook doen, om vreedzaam en vriendelijk periode enige tijd gaan doorbrengen in voor beschaafde landen, die hoewel ka- te blijven, omdat de moderne Ameri­ Tibet?". pitalistisch en reaktionair, toch op het kaanse natie zelf multi-raciaal, multi- gebied van techniek en wetenschap een kultureel, multi-religieus is. Natuudijk, De Dalai Lama: "Ik denk dat dat erg voorbeeld zijn waarop de Chinezen zich omdat ook de Sovjet Unie en China het goed is. In de eerste plaats kan men richten. Dus mensen die uit die landen Amerikaanse systeem bekritiseren, is er zien wat Tibet is. Omdat je er vrij goed komen, waarvan de Chinezen het ideo- misschien wel iets mis met het systeem, mee bekend bent, omdat je een relatie logische, het ekonomische en het poli- maar in principe is er volledige vrijheid. ermee hebt, omdat je iets weet van de tieke systeem eigenlijk niet mogen, Dat is er. De Amerikaanse maatschappij Tibetaanse kultuur en traditie is het be­ maar waarop ze toch vanwege de we­ als geheel bestaat uit aardige mensen. zoeken van de eigenlijke pIek Tibet zeer tenschappelijke en technologische Natuudijk zijn er in elke mensenlijke sa- de moeite waard. En uit het Tibetaanse vooruitstrevendheid totaal gericht zijn menleving slechte mensen, maar over het algemeen gesproken zijn mensen goed. Ik denk dat dat de beste manier is om bij elkaar te blijven. Nu het Tibetaanse geval. Een dezer dagen heb ik hier in Bodh Gaya tijdens een openbare les gezegd dat duizend jaar geleden een van de Tibetaanse ko­ ningen een uit steen gehouwen pilaar liet plaatsen, waarop geschreven stond dat de Chinezen veel gelukkiger waren in China en dat de Tibetanen veel geluk­ kiger waren in Tibet. Dat zei hij. En ik heb altijd het gevoel: omdat de Chine­ zen dol zijn op rijst en op al die kleine zeevisjes en omdat je beide niet in Tibet kunt krijgen, is het veel beter voor hen om in China te blijven. (gelach) Wij Ti­ betanen eten het liefst Tsampa. (ge­ lach) Dat kan men in China niet krijgen. (gelach) Dus voor ons is het van­ zelfsprekend veel beter om in tibet te blijven, nietwaar! (gelach) Op die ma­ nier. Ik dank jullie allemaal hartelijk."

Tekening: Vertaling: Jan-Paul Kool/Louwrien Nico van Beek Wijers DE GELOFTEN VOOR LEKEN/BEOEFENAARS

(Sanskriet: Upsaka/Tibetaans: Ge.nyen)

Om in de toekomst zelf het diensten of positieve energie, die ervoor hoogste niveau van evolutie zorgt dat we: (boeddhaschap) te bereiken en - een spirituele leraar vinden, daartoe onze eigen geest te zuive­ - de gelegenheid vinden om naar de ren (Skt.: Boedh./Tib.: Sang) en Leer te luisteren haar te bestuderen en volledig te ontwikkelen (Skt.: erover te mediteren, Dha/Tib.: GyS), moeten we onze - daarbij geen al te grote hindernissen negativiteit bekennen en zuiveren. ondervinden, Bovendien scheppen we een verza- - in staat zijn de stof te onthouden, meling positieve energie (Tib.: begrijpen en ervaren, So.nam) en een verzameling diepe - ulteindelijk de absolute werkelijk­ wijsheid (Tib.: She.rab) voor het heid ervaren. verkrijgen van lichaam en geest van een volledig zuiver en ontwikkeld Of we nu de BEGINNERSMOTIVA- wezen. TIE hebben dwz. ons alleen maar inzet- ten voor het verkrijgen van een goede wedergeboorte; Of we de TUSSENLIGGENDE MOTI­ VATIE hebben dwz. ons inzetten om onszelf voorgoed te bevrljden van alle frustaties en problemen; Of we nu de superieure of MAHAYA- NA MOTIVATIE hebben dwz. ons In­ Het ZUIVEREN VAN NEGATIEVE ze aktiviteiten, voorkomen we de verve- zetten om het hoogste niveau van evo­ ENERGIE doen we door de negatieve lende karmische gevolgen en zetten we lutie te bereiken, tenelnde alle andere onszelf terug op het pad van de spiritue­ aktiviteiten die we sedert beginloze tij­ wezens daadwerkelljk te kunnen bevrlj­ den hebben gedaan, in te zien en te be- le ontwikkeling. den,in alle gevallen hebben we een gro­ kennen met toepassing van de Vier Te- te hoeveelheid positieve energie nodig genwerkende Krachten: Voor het scheppen van een VERZA­ MELING POSITIEVE ENERGIE bestaan om ons doel van een goede wederge­ 1. Spijt over het gebeurde (geen apa- verschillende METHODEN, zoals het boorte, of bevrijding, of boeddhaschap tisch schuldgevoel!) ontwikkelen van de vedichtingsgeest, te kunnen bereiken. 2. Het besluit die negatieve aktivitei­ het aanbieden van offergaven aan de ten nooit meer te doen. drie juwelen, en het houden van gelof­ HET VERZAMELEN VAN POSI­ 3. Toevlucht nemen en de vedich- ten. TIEVE ENERGIE, door het aanbie­ tingsgeest opwekken. den van offergaven aan de drie ju­ Voor het scheppen van een VERZA­ welen kunnen wedoen: Negatieve dwz. schadelijke aktivitei­ MELING DIEPE WIJSHEID is het nood- ten zijn een bron van schaamte voor ons­ zakelijk een intellektueel begrip van - aan de Boeddha's, door beelden zelf omdat ze ons voorgenomen doel leegte, het ontbreken van inherent te maken of te laten maken, door offergaven en gebedsdiensten op te in de weg staan en voor anderen omdat bestaan, te ontwikkelen en vervolgens dragen of te laten opdragen. ze onze mentale ontwikkeling ten be- een direkte ervaring van het ontbreken hoeve van alle wezens in de weg staan. van inherent bestaan op te wekken. - aan de Dharma door het bekosti- gen van/of anderszins mee te wer­ In feite zijn negatieve daden dus tegen Dit direkt ervaren van het ontbreken ken aan het vertalen en drukken onszelf en tegen alle wezens gericht. van inherent bestaan, maakt voorgoed van de Leer van de Boeddha in boe­ Daarom hernieuwen we onze toevlucht een einde aan al onze terugkerende frustaties en problemen. We worden ken, Dharma-tijdschriften enzovoort en de vedichtingsgeest. dan niet langer willoos wedergeboren - aan de Sangha door 'full-time' 4. de positieve tegenkracht kan door de kracht van onze verstorende studerende/medlterende boed­ bestaan uit het reciteren van 's houdingen en negatieve karmische im- dhisten finacieel of materieel te on- of teksten, het mediteren op de vedich­ pulsen. Daarom resulteert het direkt er­ dersteunen. tingsgeest of op leegte, het maken van varen van het ontbreken van inherent Een relatlef gemakkelijke en in beelden, stoepa's, Dharma-boeken en­ bestaan in blijvende BEVRIJDING. deze tijd van splritueel verval bij­ zovoort. zonder krachtige methode om een Als we negatieve aktiviteiten beken- onafgebroken stroom positieve nen met de toepassing van de vier te- Het verzamelen van wijsheid is tevens energie te scheppen, is het nemen genwerkende krachten, zuiveren we de- afhankelijk van onze hoeveelheid ver­ en houden van geloften. VAN HET BOEDDHISME

Er zijn drie soorten geloften in het Omdat ieder stadium op het voor­ boeddhisme. gaande berust, begint zowel de training 1. de geloften voor individuele be­ in de vedichtingsgeest als de training in vrijding, een tantrische verwerkelijkingsmethode 2. de gelofte van de verlichtings- bij de drang naar bevrijding en de gelof­ geest of -gelofte, ten voor individuele bevrijding. 3. de tantrische gelofte. DE GELOFTEN VOOR INDIVIDUELE In overeenstemming met de 'Stadia BEVRIJDING zijn verschillend voor le­ Van Het Pad Naar Verlichting' (Tib.: ken en monniken/nonnen. De geloften Lam.rim), zoals beschreven door Lama voor leken zijn tweeedei: Tzong Khapa, de stichter van de 1. de gelofte voor een dag (Tib.: Ny- Gelukpa-orde, en door Lama Gampopa, en.na), die niet hetzelfde is maar wel de stichter van de Kagyupa-orde van het overeenkomt met de Acht Mahayana Tibetaans boeddhisme, alsook in over­ Voorschriften. eenstemming met de leer van de 2. de geloften van de leken- Sakyapa-orde over het 'Afstand Doen beoefenaar, die positief wil handelen en Van De Vier Gehechtheden' wordt aller­ daartoe een of meerdere voorschriften eerst: neemt voor de rest van zijn/haar leven. 1. onthechting - de drang naar bevrij­ ding ontwikkeld, waartoe we een van DE GELOFTE VAN DE LEKEN- de acht soorten geloften voor individue­ BEOEFENAAR van het boeddhisme kan Het nemen van de leken-geloften, le bevrijding kunnen houden, bestaan uit ten overstaan van een spiri­ wordt altijd vooraf gegaan door het ne­ 2. wordt vervolgens de vedichtings­ tuele leraar: men van toevlucht in de Boeddha, de geest ontwikkeld, waartoe we eerst de 1. officieel toevlucht nemen. Dharma, of Leer, en de Sangha, of Ge- wensende gelofte en later de gelofte 2. een van de vijf voorschriften ne­ meenschap van Beoefenaars. Dit toe­ van de ondernemende vedichtingsgeest men, dat is niet doden, niet stelen, niet vlucht nemen betekent dat we bewust kunnen houden, liegen, verkeerde sexuele omgang ver- een richting geven aan ons leven en 3. en wordt op de basis van een sterk mijden en geen bedwelmende middelen daartoe de Boeddha en diens Leer gaan verlangen naar bevrijding een krachtige gebruiken. volgen, daarbij steun zoekend van wens alle wezens te bevrijden en een in­ Dharmavrlenden, dat zijn mensen die 3. twee van de vijf voorschriften dezelfde richting aan hun leven probe­ tellektueel begrip van de juiste zienswij- nemen. ze over het ontbreken van inherent ren te geven. Dit toevlucht nemen of bestaan aan een tantrische verwerkelij­ 4. drie van de vijf voorschriften richting geven aan ons leven is lets dat nemen. kingsmethode (Skt.: Sadhana) begon- we iedere dag opnleuw bewust probe­ nen, waartoe we voor de twee hoogste 5. vier van de vijf voorschriften ren te doen tot we het hoogste niveau klassen van tantra, de Tantra van Vere- nemen. van evolutie hebben bereikt. EIke medi­ niging (Skt.: Yogatantra/Tib.: Nal.djor 6. alle vijf voorschriften nemen. tatie begint dan ook met het hernieu­ Gyij) en voor de Tantra van Hoogste Ver- Het is mogelijk om het voorschrift over wen van ons besluit richting te willen eniging (Skt.: Anutarayogatantra/Tib.: sexuele omgang strikter te nemen en te geven aan ons leven. Om ons daarbij te La.me Nal.djor gyu) zowel de gelofte ontvangen, waarna alle sexuele aktivi­ helpen wordt de training In toevlucht van de ondernemende verlichtingsgeest teiten veimeden worden. nemen onderwezen. als de tantrische gelofte houden.

Tekening: Nico van Beek in wereldse goden, zoals Brahma, en uit Door op een zuivere leraar te vertrou­ de grond van Uw hart vertrouwen in wen, hen stellen. naar de zuivere Leer te luisteren, U wordt geacht geen verkeerde ritue- en aan de hand daarvan onze geest te len te doen waarmee schade wordt toe- trainen, gebracht aan anderen, zoals in het ritu- moeten we ons als volgeling van de eel van het slachten van dieren. Dharma U zult geen vertrouwen meer stellen aan de voorschriften houden, de zintuigen in bedwang houden, in een leraar van tegenstanders van het zoveel geloften nemen als we kunnen boeddhisme, of in 'slechte vrienden'. houden, Omdat U toevlucht neemt in de Dhar­ liefdevolle vriendelijkheid jegens alle wezens betrachten, ma, past het niet dat U hetzij zelf, of de Drie Juwelen offergaven aanbie­ door deel te nemen aan wat anderen den doen, verwondingen of anderszins en enthousiast doorzetten met het schade toebrengt aan ongeacht welk le- echt beoefenen vend wezen. van deze training-in-toevlucht- nemenl Omdat U toevlucht neemt in de Deze voorschriften worden voor het Sangha, past het niet dat U bevriend leven genomen, maar k'unnen worden bent met felle tegenstanders van het teruggegeven en kunnen dan later op- boeddhisme of met slechte vrienden en nieuw van een leraar worden ontvan­ in hen Uw vertrouwen stelt. gen. B. Wat U voortaan moet doen. Als we een van de vier eerste voor­ Voor beeltenissen van de Boeddha schriften breken door een ernstige wan- moeten we respekt tonen, we hioeten daad, zoals door het doden van een die beeltenissen beschouwen als verte- mens, verliezen we de hele gelofte en genwoordigers van de echte Boeddha, er eerbied aan betuigen enzovoort. moeten alle voorschriften opnieuw van een leraar worden ontvangen. De manier waarop we eerbied betui­ gen aan beeltenissen van de Boeddha Als we een van de vijf voorschriften moeten we op fouten onderzoeken. breken door een minder ernstige wan- daad, zoals het doden van een dier, De waarde van Boeddhabeelden en moeten we dit bekennen aan iemand andere beelden mogen we niet in geld anders die deze of een hogere gelofte uitdrukken en we mogen beelden ook houdt. We kunnen daarna het gebroken niet op de grond neerzetten. Kortom we voorschrift opnieuw zelf nemen om on­ moeten respekt tonen voor beelden en ze verzwakte gelofte te herstellen en de alle niet respektvolle handelingen ten vier tegenwerkende krachten toepassen aanzien ervan opgeven. om vervelende gevolgen te voorkomen.

Omdat we toevlucht nemen in de Hoewel veel mensen dergelijke voor- Dharma, moeten we boeken met de nemens, zoals niet te zullen doden zelf Leer en zelfs een enkele letter ervan be­ genomen zullen hebben, is de hoeveel­ schouwen als Dharma, er eerbied aan heid positieve energie die iemand ont- betuigen, ze in ere houden, ze niet op vangt die gewoon afziet van doden enz. de grond leggen, er geen handelswaar toch maar een fraktie van de hoeveel­ van maken en ze niet als onderpand ge­ heid positieve energie die iemand ven, of ze samen met schoenen in een schept, die ten overstaan van een be­ Tekening: Nico van Beek tas dragen. Kortom we moeten respekt voegde leraar een of meerdere voor­ tonen voor Dharma-boeken en alle niet- respektvolle handelingen ten aanzien schriften neemt en ontvangtl ervan opgeven. Het Maitreya Instituut zal U graag bijstaan met raad en daad, als U be- Omdat we toevlucht nemen in de langstelling hebt om door middel van Sangha, moeten we vooroordelen te­ het maken van offergaven aan de Drie gen de verschillende Sangha-ordes op­ Juwelen, zoals het 'sponsoren' van een geven en zelfs een tot monnik of non boeddhistische monnik, of door middel gewijde persoon als echte Sangha be­ van donaties, of beter nog door het ne­ schouwen. We mogen niet op de kle- men van een of meer voorschriften van DE TRAINING IN TOEVLUCHT NE­ ding van gewijde personen trappen of de leken-geloften wilt beginnen Uw MEN: ze op een onzuivere plaats leggen. We Dharma-beoefening een meer prakti- A. Wat U niet meer mag doen. moeten ze daarentegen naar een scho- sche vorm te geven. B. Wat U voortaan moet doen. ne plaats brengen enzovoort. Uit het Tibetaans vertaald door: Gelong A. Wat U niet meer mag doen. Op deze manier moeten we onszelf Thubten Tsepel, ass. leraar en vertaler Omdat U toevlucht neemt in de zorgvuldig trainen in de dingen die we bij het Maitreya Centrum te Maasbom­ Boeddha, kunt U geen toevlucht nemen voortaan moeten doen. mel. DE PRINCIPES VAN UNIVERSELE EDUCATIE III

Door: Connie Miller Het begrijpen van al deze kenmerken beeld van Newton in de 17de en 18de is fundamenteel om tot de realisatie van eeuw heeft de Westerse kultuur deze In de eerder verschenen artikelen in deze serie zijn twee basis-stellingen ter ons potentieel te komen. Om onze indi­ begripsvorming met enthousiasme sprake gekomen die fundamenteel zijn viduele hoedanigheid, als twintigste- overgenomen. Hierop heeft men een voor een universele educatie: het geloof eeuwse wezens op deze planeet, volle­ uitgebreide levensopvatting gebaseerd, in de innedijke goedheid van de mens dig te waarderen, moeten we ook be­ die ieder aspekt van ons leven en den- en een begrip dat wij alien persoonlijk grijpen hoe deze wereld bestaat en hoe ken doordringt. Onze normaal waarge- verantwoordelijk zijn voor ons eigen le­ wij daarin funktioneren. En zeker met nomen ervaring is gebaseerd op een ven. Op basis van deze twee punten zijn betrekking tot onze relaties met ande­ subtiel begripsmatig kader dat zich een we begonnen met het onderzoeken van ren is het noodzakelijk niet alleen de denkbeeld vormt van een wereld die universele educatie in het licht van de aard van de uitedijke verschijnselen te bestaat uit afzonderlijke, onafhankelijke drie hoofdkenmerken van het menselijk begrijpen, maar ook die van onszelf en eenheden en niet verwante gebeurte- bestaan: van onze geest. Alleen als we dit begrij­ nissen, slechts verbonden door plaatse­ pen is het mogelijk te komen tot relaties lijke oorzakelijke verbanden. 1. Dat alle menselijke wezens een on- gebaseerd op mededogen en altruisme. metelijk vermogen hebben om te gaan Een massa voorbeelden zou gegeven De reden hiervoor is dat door onze valse met ongemak en veranderingen op een kunnen worden om aan te tonen hoe projekties over hoe dingen en mensen gevoelsmatige, ethische en verant- een beeld van de wereld en van ons­ zijn, elke relatie die wij ermee hebben woordelijke manier en zelf ons leven doordringt. Als men bij­ wordt gekleurd. Zolang deze projekties voorbeeld door een groot warenhuis deze onplezienge sta­ bestaan, kunnen onze relaties nooit he­ loopt en ten onrechte wordt beschul- ten te boven te komen. lemaal waardevol of echt worden. De digd van diefstal met: "Stop, u hebt iets 2. Dat menselijke wezens het vermo­ tegenkracht tegen deze denkbeelden, uit deze winkel gestolen!" Wat is uw gen hebben op anderen te reageren die onze relaties kapot kunnen maken reaktie? "Ik heb het niet gedaan?" Hoe met mededogen en altruisme. door onrechtvaardige, emotionele reak- verschijnt het 'ik' op dat moment voor 3. Dat menselijke wezens het vermo­ ties, is heldere kennis van de ware aard u? Het 'ik' wordt een hard en onbetwist- gen hebben helder en nuchter te begrij­ van de dingen. baar felt. En de winkelrechercheur wordt zonder twijfel uw vijand, die in pen hoe de wereld, hun eigen natuur en Veel filosofie en klasieke natuurkunde zijn recht staat. Misschien is dit een grof alle verschijnselen bestaan en funktio- sinds de renaissance is gebaseerd op neren. voorbeeld, maar als we seneus nagaan een paradigma van gescheiden en op hoe het 'ik' en de ander aan ons ver­ We hebben de eerste twee kenmer­ zichzelf staande eenheden. Sedert de schijnen, merken we dat dat niet alleen ken onderzocht en in dit artikel zullen geboorte van het Cartesiaanse wereld- gebeurt in de voor de hand liggende si­ we het derde bekijken. beeld en het mechanistische wereld- tuaties. Op basis van dit inzicht, dat alle ma- tot de realisatie van hun volledige po­ manier om met vragen over de aard van nieren omvat hoe wij onze waarnemin- tentieel, door hen voorbij alle limieten te het universum om te gaan. Dat deze gen volgens bepaalde begrippen indele- brengen waardoor wij ons gewoonlijk twee kunnen leiden tot verschillende delen tot de totaliteit van ons leven, han­ laten beperken. We zijn er voortdurend waarnemlngen van verschillende invals- delen wij, reageren wij op prikkels, ma­ naar op zoek onszelf, anderen en onze hoeken van een uiteindelijke werkelijk­ ken wij beslissingen en verhouden wij omgeving te begrijpen. Op basis van heid, ontzenuwt die uiteindelijke werke­ ons tot anderen. We doen alles op zo'n ons begrip handelen wij. Als ons begrip lijkheid niet. Het kan onze levens alleen manier dat het de begnppen die eraan beperkt of foutief is, kan de handeling maar verrijken en ons een 'volmaakter' ten grondslag liggen ondersteunt. We die daaruit voortkomt alleen maar be­ beeld geven van het universum waarin kunnen zelden of nooit ons perspektief perkt of ongeschikt zijn. Daarom moet wij leven. De twee, hoewel ze mischien onderzoeken of identificeren vanwege de educatie zich fundamenteel bewust niet wederzljds dekkend zijn (dat is een haar buitengewone subtiele, bijna on- zijn van zowel onze normale zienswijze voortdurend debat), zijn zeker niet we­ bewuste aard. Het is alsof we een ge- op de wereld en onszelf kultiveren, als derzljds ultschakelend en kennis en kleurde bril opgezet hebben en dat hele­ een dieper besef van de beperkingen praktljk van beide moeten de ander ver- maal vergeten zijn. Het verandert alles van die zienswijze. Daarbij moet het een beteren. wat wij zien en we kunnen nooit uit de houding van vragen en onderzoeken Het is de taak van de educatie om beperkingen van dit gekleurde beeld aanwakkeren, die ernaar streeft de be- studenten de gelegenheid te geven van stappen. In de woorden van bepaalde gripsmatige en waarnemende katego- beide methoden te proeven, zonder Oosterse kontemplatieve tradities heet rieen, die ons vastbinden aan een po­ konfllct, zodat zij door de systemen en dat: "We zijn gebonden door onze be­ tentieel foutief begrip van de realiteit, te denkstructuren been kunnen kijken, gripsvorming in het cyclische bestaan". transcenderen. waarin wij, als indivlduen, landen en Cyclisch, omdat het zichzelf steeds her- kulturen, zijn opgesloten. En, opdat zij haalt. hun visles voldoende kunnen uitbreiden De afgelopen jaren hebben twee op- om een nieuw wereldbeeld te ontwikke­ merkelijke zaken toegevoegd aan het len, inklusief ondedlnge afhankelijk­ gangbare Westerse denken. Een ervan heid, moet non-dualtitelt opgenomen is de krachtige invloed van Oosterse fi­ zijn in onze waarneming van onszelf en losofie en religie. De andere is het ont­ van onze relaties met de anderen en staan en de ontwikkeling van de quan­ met onze omgeving. tum fysica. Beide betwisten de opper- Opdat mededogen sterk en stabiel machtigheid van het idee dat er onaf­ kan zijn, moet het stevlg geworteld zijn hankelijke eenheden bestaan en daar- In een helder begrip van onderlinge af­ mee de basis van de manier waarop we hankelijkheid en vrij zijn van de grillen gewend zijn naar onszelf en de wereld van obsessieve, emotionele betrokken­ te kijken. heid. Om onszelf te bevrljden van ver­ storende emotles en andere negatieve Een aantal moderne fysici zijn begon­ geestesstaten Is het noodzakelijk een nen te stellen dat er een 'dooreenge- Onderlinge afhankelijkheid (dat bete­ diepgaand Inzicht te ontwikkelen In de vlochten orde', een 'onverbroken ge­ kent dat alle verschijnselen afhankelijk oorzaken voor het ontstaat van deze heel' bestaat waaruit de omstandighe- zijn van oorzaken en omstandigheden) mentale staten, van hun veranderlijk- den en gebeurtenissen die we elke dag is nogal verschillend van de gebruikelij- held en van hun afhankelijke aard. Dan waarnemen zich ontvouwen. Anderen ke zienswijze die we hebben, dat din­ is het mogelijke om binnen te gaan In zijn begonnen de relatie tussen bewust­ gen afzondedijk en op zichzelf staand een staat van kalmte en helderheid, die zijn en materie aan de orde te stellen. zijn. De non-dualiteit van subjekt en ob- nodig Is om te komen tot een onwankel- (Bohm, Sarfatti, Wigner, Muses.) Het jekt of van de observeerder en het ge- bare bezorgdheld voor anderen. boeddhisme en andere zowel Westerse observeerde, stelt de aktieve participa- De grondslagen voor een universele als Oosterse kontemplatieve tradities tie voorop van een begrijpend bewust­ educatie, zoals In deze drie artikelen spreken over een niet te onderscheiden zijn als een onontbeerlijke voorwaarde weergegeven, duiden een manier aan werkelijkheid, die zich buiten de limie- om het bestaan van de verschijnselen te waarop we een meer vreedzame en ten van onze fysieke en mentale zintui­ kunnen waarnemen en betwist de wor- meer harmonieuze wereld kunnen be- gen bevindt. Elke traditie definieert dit tels van de klassieke wetenschappelijke naderen. Door het ontwikkelen van de absolute op haar eigen specifieke ma­ methode, waarin de wetenschapper ie­ drie kenmerken die we hebben behan- nier, vaak op een overdrachtelijke ma­ mand is die slechts een getuige is van deld, zou het mogelijk kunnen zijn onze nier vanwege de moeilijkheid om een natuurlijke gebeurtenissen, die in feite ware menselijkheld en de universele non-dualistisch begrip uit te drukken in geen effekt op hem hebben. verantwoordelijkheid die dat Inhoudt, te een noodzakelijkerwijs dualistische taal. De betrokkenheid van vele fysici met bereiken. Over 6§n ding is men het echter eens. de mystiek en hun bestuderen van kon­ Een dergelijke, uiteindelijke, non- (Dit artikel is overgenomen uit educare, templatieve tradities, en de groeiende dualistische realiteit bestaat en kan er­ het Internationale tijdschrift van de uni­ acceptatle van de geldigheid van veel versele educatie associatie). Voor meer varen worden. Deze realiteit is niet de­ van de wijsheid die besloten ligt in vele infomatie: Stichting Universele educa­ zelfde als de vervormde wereld die aan Oosterse filosofieen, is van belang in tie, Bulkseweg 23, 5331 PK Kerkdrlel, ons verschijnt door de fysieke zintui­ deze discussie. Ulteindelijk maakt het 04183-2783. gen, daarom kan het begrijpen ervan niet veel uit weike realiteit als 'de werke­ onze zienswijze en onze relaties met de lijke' wordt benoemd (als zo'n ontdek- Dit was het derde artikel van Connie wereld waarin wij met anderen samen- king al gedaan kan worden). Wat wel Miller over de pnnclpes van universele leven, volledig veranderen. belangrijk Is, Is dat Iedere methode - het educatie. De andere twee artikelen zijn Wat heeft dit allemaal te maken met wetenschappelijke 'oog van het vIees' terug te vinden In de twee voorgaande universele educatie? We bespreken de en het nlet-conceptuele 'kontemplatie­ nummers van het Maitreya Magazine. mogelijkheid om mensen op te voeden ve' oog - wordt gezlen als een geldige Vertaling: Paul Baas/Louwrlen Wijers. WEERZIEN MET LAMA ZOPA RINPOCHEE

Door: Paula de Wijs-Koolkin liet liggen en zich daarmee ook niet be­ zig hoefde te houden. Des te frappanter Rinpochee, de Tibetaanse aanspreek- is het dan, dat Rinpochee zich nu ont- titel voor een tulku of een (h)erkende popt als iemand die de gave heeft moei- rejncarnatie, betekent 'waardevolle' en lijke situaties terug te brengen tot de es- heeft dezelfde stam als het woord voor sentie, tot 'waar het om gaat' en met kostbaar. Lama Thubten Zopa Rinpo­ zeer waardevolle adviezen te komen. chee is altijd een bijzonder iemand ge­ Maar misschien zijn wij hierdoor ver- weest, maar na het overlijden van Lama rast, omdat wij zo kortzichtig zijn ... in is hij voor ons nog de Dharma gaat het er immers om de waardevoller geworden. Lama Zopa aard van de werkelijkheid te leren begrij­ Rinpochee is nu de spirituele leider van pen, het 'waar het om gaat' , en Rinpo­ de FPMT geworden. Veel van de admi- chee heeft altijd veel respekt afgedwon- nistratieve taken en van de besluiten gen als buitengewoon Dharma- van wijien Lama Yeshe zijn op zijn beoefenaar. Bij lezingen of initiaties lijkt schouders terecht gekomen. het alsof Rinpochee weinig rekening houdt met knorrende magen, een bran- In het Maitreya Magazine van dende zon, of afspraken elders. Dit januari/maart 1984, jaargang 6, num­ wordt soms wel gezien als een niet- mer 1, werd ruim aandacht geschonken beseffen van de werkelijkheid. Goed be­ aan Lama Zopa Rinpochee, aan zijn schouwd is het echter het tegenover- jeugd en opvoeding, zijn wijze van les gestelde.Wij worden volledig in beslag geven en tal van artikelen in dat num­ genomen door het tijdelijke, vergankelij- mer zijn over of door hem geschreven. ke komfort van onszelf op dit ogenblik Hierbij wil ik graag enkele indrukken en Rinpochee werkt aan het blijvende over Lama Zopa Rinpochee weergeven, geluk van alle wezens, en dat doet hij al opgedaan tijdens een verblijf in Nepal knort zijn maag of al heeft hij het warm. en India van december 1984 tot februari Wij zeggen wel dat we hetzelfde willen, 1985. maar zijn toch af en toe wat 'kortzichtig'. Opvallend was dat Rinpochee ronder was geworden. Voor de meeste men- Hoewel Lama Zopa vroeger niet veel sen zou dat vrijwel nietszeggend zijn, betrokken werd in adminstratieve za­ maar Lama Zopa is geen doorsnee- ken, werd en wordt hij wel voortdurend mens. Hij stond bekend als iemand die gevraagd om raad door middel van een met moeite overgehaald kon worden tot 'mo', een voorspelling die op verschil­ eten. Hij zou lang naar zijn bord zitten lende manieren gedaan kan worden. Ik kijken, denkende aan alle wezens die had nooit om een 'mo' gevraagd, want aan het produceren van zijn voedsel het advies van Lama Yeshe aan zijn stu­ gewerkt hadden, degenen die ervoor denten luidde vaak: "Use your own wis­ gestorven waren (ook voor vegetari- dom, dear", en ik had inderdaad ook sche schotels sterven talloze insekten, wel het idee dat ik mijn eigen boontjes muizen enz.) kortom, hij was erg dank- moest leren doppen. Hoewel ik dat wel baar maar konsumeerde niet veel van probeerde, kwam ik in Bodh Gaya te­ zijn maaltijd. Het leek alsof elk maal recht met een probleem waar ik niet zelf meer geestelijk als materieel voedsel uitkwam. Tijdens een bezoek aan Rin­ verschafte. Hij was daarom altijd ma- pochee vroeg ik hem mij daar in te hel­ ger, klein met een hoekig gezicht. Hoe pen en was er daarbij zeker van dat hij dan zo'n metamorfose in een jonge man zo een 'mo' voor mij zou doen. Er waren met een rond gezicht en armen van nor­ velen voor mij geweest met vragen over maal formaat? Het antwoord blijkt te retraites, reisplannen, over alles en nog zijn dat voor zijn dood Lama Thubten wat, en mijn vraag was dus beslist niet Yeshe hem het 'bevel' heeft gegeven om buitenspong. Wat zei Rinpochee echter foin • Rubin Bath te eten en zijn lichaam sterk te houden tegen mij: 'I think you know best, dear! met voldoende voedsel, omdat er veel Geen 'mo', geen sprake van, ik mocht verantwoordelijkheden op hem zouden het zelf weer gaan uitzoeken! Het was komen te rusten, en hij in staat moest alsof Lama Yeshe in het oor van Rinpo­ zijn deze ook lichamelijk aan te kunnen. chee zat te fluisteren! Maar ik kwam Dus Rinpochee volgt de aanwijzingen Het is ook opvallend, hoe praktisch de niet met lege handen bij Rinpochee van- van zijn goeroe op en hij eetl Wat mij en adviezen van Rinpochee blijken te zijn daan die dag, trouwens dat gebeurde anderen opviel was dat met het overne­ op alledei gebied. Lama Yeshe was de- nooit bij Rinpochee. Beladen met koek- men van de verantwoordelijkheden van gene die zich bezighield met administra- jes, relikwieen en andere cadeaus nam Lama Yeshe, Lama Zopa Rinpochee al­ tieve kwesties en Lama Zopa Rinpochee ik afscheid van Lama Zopa Rinpochee, lerlei aspekten van zijn leermeester werd meer gezien als een yogi, een zui­ maar hopelijk niet voor lang. Hij is te bij­ heeft overgenomen, misschien daarom vere beoefenaar die zich niet veel aan zonder, te waardevol, om lang te willen ook zijn ronde gelaat! de dagelijkse gang van zaken geiegen missen. HET DOEL VAN MEDITATIE

Lama Thubten Zopa Rinpochee heeft de mensen ook. Maar we weten dat dat lijk verkeert in de geestesstaat van de volgende voordracht over meditatie in au­ niet zo is. Soms heeft sommig voedsel beoefening van meditatie, Dharma­ gustus 1975 gehouden in Sidney, Australie. ons misselijk gemaakt, maar andere ke- beoefening, zal nooit boos worden, De Engelse versie van de tekst was bewerkt ren hebben we ervan genoten. Hetzelf­ door Dr. Nick Ribush. Die tekst is in het Ne- zelfs als anderen hem of haar beledigen, de voedsel geeft ons verschillende ge­ derlands vertaald door Thon Memelink en belasteren of slaan. Ongeacht hoe an­ Louwrien Wijers. voelens op verschillende tijden. Het is deren proberen hem of haar kwaad te erg interessant om na te gaan waarom doen, die omstandigheden zullen juist Voor degene die geinteresseerd zijn dit zo is. Het betekent dat de werkelijke helpen bij het ontwikkelen van geduld: in meditatie, of spirituele beoefening, is oorzaak van lijden en geluk niet in het het wordt eerder een nuttig omstandig­ het het belangrijkste te begrijpen wat voedsel ligt, maar in de geest. Het is al­ heid, dan de oorzaak voor boosheid. Dit het doel ervan is. Voordat ik het werke­ lemaal in de geest. Er zijn talloze over- kleine voorbeeld is de ervaring van vele lijke doel van meditatie begreep, had ik eenkomstige voorbeelden te geven. zuivere mediteerders. Omdat het niet veel verkeerde opvattingen en zodoen- onze ervaring is, kunnen we niet een- de, hoewel ik veel meditatietechnieken voudigweg zeggen dat het onmogelijk kende, misbruikte ik die. Veel andere DE OORZAAK is. mensen hebben hetzelfde probleem. Ze Zeg, dat er twee mensen zijn die je denken dat ze mediteerders zijn, spiritu­ kent, Richard en Kees, en hoewel het GEZOND VERSTAND ele mensen, maar ze kennen niet het niet waar is, zeg je tegen Richard: Als we een diepgaand onderzoek werkelijke doel van het volgen van het "Kees vertelt de vreselijkste dingen over doen met een gezond verstand, dan spirituele pad, het uiteindelijke doel. jou. Hij vertelt iedereen hoe slecht je kunnen we zien hoe zich grote verande­ bent." Hoewel het niet waar is, raakt ringen kunnen voordoen in de geest. Er Dharmabeoefening, meditatie, is een Richard vreselijk overstuur en wordt bestaan vele mediteerders die ooit erg methode om de essentie uit het mense­ verschrikkelijk boos op Kees. Omdat hij negatief zijn geweest, maar die door lijk leven te halen, om het hoogste doel gelooft dat Kees hem werkeljk heeft be- hun beoefening van meditatie positief, van altijd blijvend geluk te bereiken. Dit kritiseerd en dat hij de oorzaak is van geduldig, gul en wijs geworden zijn op is het werkelijke doel van ieder religieus zijn lijden, wil Richard hem te lijf gaan. zo'n manier dat iedereen van hen mens, dat ongeacht welk pad men Kees heeft niets gedaan, maar toch is houdt, hen respekteert en hun verheven volgt. Maar vele beoefenaars realiseren Richard erg boos op hem. Dus, wiens kennis bij hen zoeken. Er zijn veel mon­ zich dat niet, en gebruiken daardoor fout is het dat Richard ongelukkig en niken die, op een vroeger tijdstip in hun hun meditatie verkeerd. Dat was mijn boos is? Inplaats van zich te ontspan- leven ook negatief waren, anderen eigen ervaring. Dus, na mijn studie, nen en te proberen kalm te blijven, is hij kwaad deden, gingen stelen en allerlei toen ik het werkelijke doel ontdekte, kwaad. Dat is niet de fout van Kees en vreselijke dingen deden. Door het beoe­ kreeg ik de kans mijn meditatie- eigenlijk is het ook niet jouw fout, hoe­ fenen van meditatie, Dharma, is hun beoefening nuttig te maken, omdat het wel je die leugen aan Richard hebt ver- geest gul geworden en beheersd. Hoe mij hielp te zien wat de essentie van dit teld. Het is de fout van Richard zelf, als anderen ook hun best doen hen te ver- leven is. Toen ontstond de mogelijkheid hij het niet geloofd had, zou het pro­ storen door hen te slaan, hen te bedrie- om positieve handelingen te verrichten bleem niet zijn ontstaan. Dat is duide­ gen enzovoort, hun geest blijft zuiver, die werkelijk volmaakt geluk brengen: lijk. De oorzaak van zijn lijden ligt niet bij gelijkmoedig, onverstoorbaar, Inplaats het opheffen van lijden. Ik leg dit niet uit andere mensen, het is het verkeerde ge­ van boos te worden, worden ze kalmer omdat ik er enkele boeken over gelezen loven in zijn eigen geest. De oorzaak en ontwikkelen ze meer mededogen heb, maar uit de ervaring van het her- van de verwarring ligt inzijneigen geest. voor degenen die problemen proberen kennen van mijn fouten en het ontdek­ te veroorzaken, die dingen ontstaan ken wat juist is en wat voor mij nuttig is Dit voorbeeld maakt het gemakkelij- werkelijk door meditatie. Door zijn boe- geweest. ker te begrijpen dat steeds als we fening is de geest van een mediteerder kwaad worden op anderen, of jaloers altijd, wat er ook om hem been gebeurt, Het hele punt is het beheersen van de worden, of vechten enzovoort, dat gelukkig. De oorzaak van dat geluk ligt geest, maar erg weinig mensen weten komt doordat er een verkeerd uit- niet in de omstandigheden, maar in zijn hoe ze dit moeten doen. Om de geest te gangspunt in onze geest vastzit. Steeds geest. Dat is het belangrijkste punt. beheersen moeten we weten waarom als er een opgewonden geestesstaat in die beheerst moet worden, dat is erg anderen ontstaat, is dat omdat zij aan Omdat we niet willen lijden en omdat belangrijk. Alle wezens, inklusief men- dergelijke verkeerde uitgangspunten alle oorzaken voor lijden voortkomen uit sen, zijn precies hetzelfde in het opzicht vasthouden. Dit is subtieler, maar het de geest, is het nodig de geest te be­ dat we allemaal geluk willen en geen lij­ verkeerde uitgangspunt is er wel. Dat heersen. Dat is mijn enige opiossing. Ik den willen: geen ongeluk willen. Maar kun je begrijpen door het beoefenen zeg niet dat ik totale beheersing over het probleem is dat we niet weten wat van meditatie. Je kunt het duidelijk mijn geest heb, maar ik kan wel zeggen de werkelijke oorzaken van geluk en lij­ zien. Het is onnozel: iemand vertelt een dat de negatieve geest volkomen be­ den zijn. Alle levende wezens hebben leugen en jij wordt boos. heerst kan worden. Er zijn veel verschil­ datzelfde probleem. Daarbij geloven we lende negatieve geesteshoudingen die dat externe verschijnselen en omstan­ Zoals het voorbeeld laat zien, zijn het de oorzaken vormen van lijden, maar ze digheden de werkelijke bron van geluk lijden en de ongelukkigheid van levende komen allemaal voort uit de drie vergif- en lijden zijn. Neem bijvoorbeeld voed­ wezens geen externe verschijnselen: ze tigde geesteshoudingen: onwetend- sel. Soms voel je je al misselijk als je bestaan allemaal in de geest. Daarom is heid, gehechtheid en boosheid. voedsel ziet of ruikt. Als de werkelijke het logisch, en is het ook de ervaring oorzaak van dat lijden het voedsel was, van mediteerders, dat lijden niet uitge- VERGIFTIGDE GEESTESHOUDINGEN zou je elke keer dat je ermee in kontakt roeid kan worden door materiele ont­ kwam hetzelfde voelen en alle andere wikkeling alleen. Iemand die geeste­ Deze drie vergiftigde geesteshoudin- bij dit probleem. Dit is iets geestelijks en daarvoor moet je andere methoden zoe­ ken.

ANALYZEREN Denk nu na over het woord 'egoist'. Zeg tegen jezelf: "Als ik tegen mezelf zeg dat ik zo'n egoist ben, dezelfde woorden, dan word ik niet boos. Waarom word ik dan boos als hij het­ zelfde zegt?" Dat is ook erg interessant. Waarom word je boos als iemand je be­ ledigt, maar word je niet boos als je je­ zelf beledigd op dezelfde manier? Het onderwerp is hetzelfde: hij beledigt jou, jij beledigt jezelf. Waarom word je niet boos? Het is zeer de moeite waard dit te analyzeren. Omdat we onwetend zijn, de wijsheid missen om te onderzoeken, maakt zelfs het kleinste dingetje ons boos, ongelukkig. Omdat zijn woorden niet de jouwe zijn, zijn spraak niet de jouwe is, word je boos, haat je hem. Hoe zit dat dan met je lichaam? Dat is ook niet van jou.. Het komt van je ou- ders, het is een kombinatie van hun sperma en ovum. In ieder geval zijn er talloze manieren om iets te onderzoe­ ken.

Als je het niet gelooft, discrimineer dan niet, zeg niet "dit is dat" en je zult nooit boos worden. Op geen enkele ma­ nier; dat zeg ik uit ervaring. Het is alleen maar een opvatting. Als je door medita­ tie werkelijk de ontplooiing van je geest leert kennen, als je eenmaal erg scherp- zinnig bent in het onderzoek, en dan te- rugdenkt hoe je vroeger boos werd, dan voel je je erg dom, kinderachtig. Eigen­ lijk is het erg kinderachtig je vol te laten lopen met boosheid en dan te proberen iemand kwaad te doen. Dat is alsof een enorme rotswand echoot: "Jij bent zo'n Foto: Jan-Paul Kool egoist", en jij boos wordt en probeert de rots kapot te maken. Zo'n onzinnige tatie. Als een probleem ontstaat en je gen zijn volkomen waardeloos. Het nutteloze verspilling van energie. Of het geest raakt venA/ard, dan is dat het mo­ maakt je zo gelukkig als die verdwenen is als een geluidstape van jezelf maken ment dat de meditatie die je beoefend zijn.Zij zijn de werkelijke vijand. Als je waarop je zegt: "Jij bent zo'n egoist", hebt je moet helpen het probleem op te dit werkelijk gaat onderzoeken, zul je en later als je de tape speelt word je lossen. Als het dat doet, als het je helpt nooit een enkele externe vijand vinden, boos en gooi je de taperecorder kapot. om niet te kwaad te worden, dat is wer­ nergens. Misschien kan het volgende Zoals dit kinderachtig is, zinloos, zo is kelijk nuttig. Dus sis je de woorden "je voorbeeld dat verduidelijken. Je zit er- het precies hetzelfde als je boos wordt bent zo'n egoist" plotseling hoort, dan gens ontspannen en rustig, als plotse- en iemand kwaad probeert te doen. Het geeft dat het gevoel alsof er een doom ling iemand naar je toekomt die zegt: is precies hetzelfde. Anderen zijn het­ in je hart wordt gestoken, ongelofelijk "Jij bent zo'n enorme egoTstl" Onmid- zelfde als de rotswand en de taperecor­ pijniijk, je voelt iets heel zwaars daarbin- dellijk spring je op, heel boos, en je be­ der: zoals de rotswand en de taperecor­ nen, je lijdt en je bent ongelukkig. in gint de ander te beschuldigen, je breekt der niets te zeggen hebben over het ge- plaats van boos te worden, vraag je je dingen en slaat hem. Kwaadheid maakt luid dat ze weergeven, zo hebben ook af: "waarom zou ik boos moeten zijn dat problemen geen einde meer ken­ anderen geen andere keuze dan die din­ over een paar woorden? Dieverwonden nen. Het maakt dat je anderen lichame­ gen te zeggen. Ze staan onder kontrole mijn lichaam niet en doen geen pijn. Ze lijk en geestelijk letsel toebrengt en hen van hun negatieve geest. zelfs vermoordt. Als je dit voorbeeld beschadigen mijn bezittingen niet. Waarom zou ik kwaad worden?" Het is goed onderzoekt, zal het erg nuttig zijn HET DISCRIMINEREN voor je geest. De persoon zei tegen je erg interessant om dat op deze manier dat je zo'n egoist bent. Vraag je nu eens na te gaan: dat is de werkelijke prakti- Het beste wat we kunnen doen in de­ af waarom je boos wordt als je dat sche meditatie, veel beter dan te probe­ ze situatie is de geest te observeren om hoort. Je zou dat op het moment zelf ren een licht te realiseren, of bepaalde te zien hoe hij discnmineert. Dat is moeten doen, dat is de werkelijke medi- oefeningen te doen, dan helpt dat niet hoogst interessant. Als je niet verkeerd discrimineert, wordt je niet boos en is je ze bijeenkomsten bijwonen of bidden - begrip waaruit tevredenheid en genoeg- geest gelukkig en- ontspannen. Er alles wat we van de ochtend tot de doening ontstaan. Dus zelfs als zo ie­ bestaan ook allerlei meditatietechnieken avond doen, uitgaan, praten, eten, sla- mand niet iets doet dat lijkt op een spiri­ waardoor je zelfs gelukzaligheid kunt er­ pen, schrijven, moet een tegengif wor­ tuele handeling, als zijn dagelijkse han­ varen als je hoort: "Je bent een enorme den tegen de drie vergiftigde geestes­ delingen positief zijn, dan zijn het alle­ egoist". Dus alle moeilijkheden, het houdingen. Dat is het beoefenen van maal Dharma-handelingen. Als hij na- boos worden, proberen de ander te ver- Dharma. Dat zijn positieve handelingen: gaat om er zeker van te zijn dat al zijn nietigen enzo, worden veroorzaakt door de oorzaak van geluk en vrede. Dit is handelingen verricht worden uit een po­ je manier van discrimineren, je verkeer­ erg belangrijk. Als we onze levens wer­ sitieve geest, dan is dat de werkelijke de zienswijze of geloof. Wie is dan je kelijk gelukkig wilen maken en wel on- praktische meditatie. Datgene wat het werkelijke vijand? Je verkeerde ziens­ middellijk zonder een fout te maken bij leven behoedt voor komplikaties en wijze en je boosheid zijn je werkelijke vi­ wat we ook doen, dan moeten we elke moeilijkheden. Dat is Dharma. Dharma jand. handeling nagaan om te zien of het po­ is wat je beschermt tegen lijden, een sitief is of negatief. Met de wijsheid die methode om de geest te beheersen. Gehechtheid is ook een werkelijke vij­ het verschil begrijpt tussen positieve en Dus als we de aard van de handelingen and, dat is ook betrokkenheid. Omdat je negatieve handelingen, onderzoeken die we verrichten kennen, kan alles wat er zo aan gehecht bent een goede repu- we alles voordat we eraan beginnen: we doen Dharma worden. tatie te hebben en te horen dat anderen "Met welk soort geesteshouding doe ik aardige dingen over je zeggen reageer je dit?". Elke handeling die gedaan wordt Er zijn veel verschillende meditatietech­ met boosheid. Als iemand zegt: "Jij uit onwetendheid, uit gehechtheid, of nieken. Maar weIke we hiervan ook be­ bent zo'n enorme egoist". Als je die ge­ uit boosheid is een negatieve handeling. oefenen, als we de handelingen van ons hechtheid niet hebt, dan is er niets De geest die een dergelijke handeling dagelijkse leven maken tot tegenwer­ waarop die boosheid kan ontstaan. Ie­ ontwikkelt, is verward of negatief van kende krachten voor onze negatieve mand die gehecht is aan het drinken aard, daarom leidt het tot een verward geesteshoudingen, dan is dat de ware van alkohol heeft een dergelijk pro­ resultaat: lijden of ongeluk. Dharma, de eigenlijke spirituele of reli- bleem. Door zijn gehechtheid drinkt hij gieuze handeling, de werkelijke oorzaak meer en meer, zijn geest wordt totaal Dit is hoe mediteerders hun dagelijk­ voor eeuwigdurend geluk. Als menselij­ bedwelmd en onbeheerst, en hij kan se leven doorbrengen. WeIke proble­ ke wezens hebben wij de verantwoor­ dan gevaadijke fouten maken. Als hij men zich ook voordoen, dit is waarop delijkheid onze wijsheid te gebruiken ondanks zijn dronkenheid in een auto hun leven is gebaseerd. Dit is de alle- om onze dagelijkse handelingen te on­ gaat rijden, kan hij zichzelf verwonden reerste beoefening, het fundamentele derzoeken. of zelfs doden. Hij kan gemakkelijk op­ gewonden raken en dingen gaan stuk maken of letsel toebrengen aan ande­ ren. Al die problemen ontstaan uit zijn gehechtheid.

Boosheid en gehechtheid zijn geba­ seerd op onwetendheid. Altijd als zich een negatieve geesteshouding voor- doet, is er onwetendheid. Deze drie geestelijke vergiften zijn de werkelijke vijand. De mensen van wie we dachten dat ze werkelijke vijanden waren, veran­ deren. Je vijand van vandaag kan je vriend van morgen zijn: mensen worden nooit onze absolute vijanden. Zolang we de drie vergiftigde geesteshoudin­ gen hebben, is het onmogelijk om een realisatie te hebben. Ze veroorzaken bo­ vendien altijd licharnelijke en geestelijke problemen. De persoon lijdt aan het hebben van teveel bezittingen, lijdt van­ wege zijn gehechtheid. Hoe ze onze vij­ and zijn is zo duidelijk.

WERKELIJKE KALMTE Werkelijke kalmte is het opheffen van de drie vergiftigde geesteshoudingen. Totdat we die uitsnijden is er geen mo­ Tekening; Nico van Beek gelijkheid om eeuwigblijvend geluk te verwerven: de problemen blijven ko­ men, de ene na de andere. Daarom moeten al onze dagelijkse handelingen - en dat hoeven niet alleen die handelin­ gen te zijn die spiritueel lijken, zoals met gekruiste benen in meditatie zitten, tempels en kloosters bezoeken, religieu- HET ONTWIKKELEN VAN EENPUNTIGE KONCENTRATIE

moeten we een objekt kiezen en daarbij blijven. Door: Lama GeIek Rinpochee Veel mensen kiezen de symbolische vorm van een boeddha of van een medi- Lama GeIek Rinpochee studeerde eerst in tatief boeddha-aspekt als hun het Drepungklooster in Tibet, en daarna in In­ meditatie-objekt. Het eerste heeft veel dia, waar hij zijn Geshegraad behaalde. Hij is voordelen en is heel inspirerend: het begonnen les te geven in India, bekleedde er laatste geeft ons een speciale voorberei- verschillende funkties en reisde een aantal ding op hogere tantrische beoefenin- malen naar het buitenland om onderricht te gen. In het begin kunnen we een beeld geven. Het volgende artikel is een bewerking of schildering van het meditatieobjekt van een van de vele LamRim lessen die hij in voor ons neerzetten en er naar kijken het Tushita Meditation Centre in New Delhi terwiji we ons koncentreren. Maar om­ heeft gegeven. dat we onze geest willen ontwikkelen en niet onze ogen, moeten we dit alleen maar doen tot we met het objekt ver­ trouwd zijn geraakt. Het belangrijkste is dat we bij een objekt blijven en niet van Lama Tzong Khapa (1357-1419) on- luiheid tegen te gaan en ons aan te objekt veranderen. Er zijn verhalen over derwees dat we zowel analytische- moedigen in de beoefening totdat we grote heiligen die de vorm van een yak meditatie als koncentratie-meditatie de ervaring van meditatieve extase on- als hun objekt kozen, maar over het al­ dienen te beoefenen. Bij een dergaan. gemeen is het beter een objekt van gro­ tere spirituele waarde te kiezen. Veran- analytische-meditatie onderzoeken we Deze minder sterke tegenkracht is het der dan niet meer tot tenminste het het objekt van meditatie door er nauw- nadenken over de voordelen van het eerste van de vier niveaus van eenpunti­ keurig over na te denken, terwiji we ons hebben van de kracht van eenpuntige ge koncentratie is bereikt. bij de koncentratie-meditatie Eenpuntig koncentratie, door hard werken en door richten op een aspekt van een objekt en het verlangen ernaar. Wat zijn de voor­ Standvastigheid in de beoefening is onze geest er onbeweeglijk op fixeren. delen van eenpuntige koncentratie? We ook belangrijk. Als we eenmaal begin­ Voor een algemene toepassing is een­ kunnen er snel de krachtige verworven- nen, moeten we er elke dag mee door- puntige koncentratie een meditatieve heden door verwerven, zoals in staat gaan tot het doel is bereikt. Als alle om­ kracht die in beide soorten meditatie ge­ zijn gedachten te lezen, in de toekomst standigheden perfekt zijn, kan dit in on- bruikt kan worden. Om echter de een­ te zien, onze vorige incarnaties te herin- geveer drie maanden gedaan worden. puntige koncentratie, ofwel , neren en we kunnen magische hande­ Maar als we een maand lang een uur zelf te ontwikkelen dienen we voorna­ lingen zoals vliegen en levitatie uitvoe- per dag oefenen en dan een of twee da­ melijk koncentratie-meditatie te beoefe­ ren. Dit zijn enkele van de voordelen die gen overslaan, zullen we nauwelijks nen. Voor onze beoefening betekent dit we opdoen. Een ander belangrijk voor­ vooruit komen. Voortdurende stand- dat we een koncentratie-objekt kiezen deel is dat onze slaap getransformeerd vastige inspanning is noodzakelijk. We en ons daar dan elke dag eenpuntig ge­ wordt in diepgaande meditatie. Door moeten een dagelijks meditatieschema richt op koncentreren tot we de kracht over deze voordelen na te denken, ver- opstellen en dat dan volgen. van eenpuntige koncentratie hebben dwijnt de luiheid. Laten we aannemen dat ons bereikt. De tweede hindernis voor de ontwik­ koncentratie-objekt de symbolische keling van eenpuntige koncentratie is vorm van de Boeddha is. Het eerste HINDERNISSEN vergeetachtigheid. We zijn ons dan probleem is dat we die vorm niet me­ De vijf grote hindernissen die het ont­ eenvoudig niet meer bewust van het teen duidelijk kunnen visualiseren. Het wikkelen van eenpuntige koncentratie meditatieobjekt. Als dit gebeurt is er advies luidt als volgt: maak je niet druk in de weg staan zijn luiheid, vergeetach- geen koncentratie meer. gaf om details, haal gewoon een gele vorm tigheid, opwinding of loomheid en het een voorbeeld van het ontwikkelen van voor de geest en houd die in gedachten. niet korrigeren van deze problemen als eenpuntige koncentratie waarbij de In dit stadium kunnen we een uitedijk ze zich voordoen, of het toepassen van geest vergeleken wordt met een olifant beeld als hulpmiddel gebruiken door af- meditatieve tegenkrachten als deze pro­ die met het touw van herinnering aan wisselend te kijken naar het beeld en blemen zich niet voordoen, dat wil zeg­ de pilaar van het objekt van meditatie dan te proberen het in gedachten te gen als ze alleen in onze verbeelding moet worden vastgebonden. De medi­ houden zonder naar het beeld te kijken. teerder draagt bovendien de ijzeren bestaan. Op dit niveau is vergeetachtigheid de haak van wijsheid, waarmee de luie oli­ tweede hindernis en we moeten erg De feitelijke tegenkracht voor luiheid fant wordt aangespoord. is een eerste ervaring van welbehagen krachtig daartegen strijden. Probeer en harmonie van lichaam en geest, die Wat moeten we als objekt van onze een mentaal beeld van het objekt te voortkomt uit meditatie. Als we dit wel­ meditatie kiezen? We kunnen van alles creeren en houd dat uit alle macht vast. behagen eenmaal ervaren, wordt medi­ kiezen, een steen, een vlam, een stuk Breng elke keer als het beeld vervaagt, tatie vanzelf een van onze geliefde be- hout, een tafel, enzovoort. We moeten het beeld terug met zo'n kracht alsof zigheden. Echter, totdat we dit punt be­ echter geen objekt kiezen dat zinsbe- een glazen beeld met de hand terugge- reiken moeten we ons behelpen met goocheling opwekt, of een objekt dat zet wordt. een minder sterke tegenkracht voor lui­ geen kwaliteiten heeft die kenmerkend Dit krachtig vasthouden van het ob­ heid. We hebben iets nodig om onze zijn voor ons spirituele pad. Bovendien jekt leidt tot het derde probleem. Door- dat we proberen het objekt in gedach­ meditatie goed verloopt. Dit kleinere ten te houden, ontstaat door de kracht- gedeelte van de geest is als een geheim sinspanning opwinding of loomheid. agent. Zonder deze geheime agent kun­ Deze geforceerde koncentratie veroor­ nen we urenlang in een onjuiste medita­ zaakt loomheid van geest, en die leidt tie verzonken blijven, zonder te weten weer tot slaap. Slaap zelf is een grove wat we aan het doen zijn. De dief van vorm van loomheid. De subtiele vorm opwinding of loomheid komt het van loomheid wordt ervaren wanneer huis binnen en steelt onze meditatie. we in staat zijn het objekt gedurende We moeten opietten, maar ook niet een langere periode in gedachten te teveel. Teveel opietten kan een volgend houden, echter zonder enige werkelijke probleem scheppen. Het is net als wan­ helderheid. Zonder deze helderheid mist neer we een glas water vasthouden; we de meditatie kracht. Om hiervan een voorbeeld te geven: als een verliefde moeten het vasthouden, stevig vast­ man aan zijn geliefde denkt, verschijnt houden en we moeten bovendien opiet­ haar gezicht onmiddellijk strolend in zijn ten of we het recht houden en stil hou­ geest en blijft zonder moeite helder. Een den, zodat we geen water morsen. Vast­ paar maanden later echter, als ze mid­ houden, stevig vasthouden en opiet­ den in een ruzie zitten, moet hij zich in- ten, dat zijn de drie sleutels tot eenpun­ spannen om op diezelfde manier aan tige koncentratie-meditatie. haar te denken. Door de spanning van verlangen was het beeld gemakkelijk Het vierde probleem is het niet- vast te houden. Deze spanning wordt in korrigeren van problemen die zich voor­ het Tibetaans 'nye-shak' genoemd of doen. Door opwinding of loomheid die 'nabij fixeren' (Skt. satipatana). Als we opkomen niet te korrigeren, belanden dit nabij fixeren vediezen, verdwijnt het we in het vierde probleem. Hoe korrige­ beeld tenslotte en treedt een subtiele ren we deze twee fundamentele proble­ loomheid in. Het is erg moeilijk een on- men? De tegenkracht voor loomheid is derscheid te maken tussen korrekte me­ het verstevigen van de koncentratie en ditatie en meditatie die gekenmerkt de tegenkracht voor opwinding is het wordt door subtiele loomheid. Verzon- ontspannen van de koncentratie. ken blijven in de laatste vorm van medi­ Als loomheid opkomt en je die niet tatie met loomheid kan veel problemen krachtig tegengaat met versteviging van veroorzaken. de koncentratie, ontstaat het vierde obstakel. Aan de andere kant moet een al te grote inspanning op het objekt, die Ten tweede moeten we onszelf ook ontstaan als er geen spontaan verlan­ beschermen tegen het afdwalen van het gen is om te mediteren, ook vermeden meditatie-objekt. De meeste mensen worden. We moeten inspanning in gaan zitten om zich op een objekt te evenwicht houden met ontspanning. koncentreren, maar hun geest dwaalt al Soms als we loomheid met inspanning gauw af naar gedachten over de bezig- proberen tegen te gaan raakt de geest heden van de dag, of naar een film of te gespannen. Als dit gebeurt, ontspan televisieprogramma dat ze kortgeleden je dan gewoon binnen de meditatie. Als gezien hebben. Pabonkha Rinpochee, dat niet helpt, vergeet het objekt dan de spirituele Meester van de beide lera- even en koncentreer je op plezierige ge­ ren van de huidige Dalai Lama, vertelde dachten, zoals de gunstige effekten van een verhaal over een erg belangrijke Ti­ de vedichtingsgeest, tot de geest z'n betaanse regeringsambtenaar, die altijd rust heeft hervonden. Keer dan terug een pen en een notitieboekje naast zijn naar het objekt. Dit heeft een effekt dat meditatiekussen legde als hij zijn dage­ overeenkomt met het wassen van het lijkse beoefeningen deed. De ambte- gezicht met koud water. Als zelfs het naar zei dat hij zijn beste ideeen kreeg denken aan een plezierig onderwerp je bij het afdwalen tijdens de meditatie. De niet opfleurt, visualiseer dan dat je geest dwaalt af naar een of andere her­ geest de vorm aanneemt van een klein innering of naar een plan en we besef- zaadje in je hartcentrum. Visualiseer dat fen niet eens dat dit gebeurt. We den­ je het zaadje omhoog laat schieten en ken dat we nog steeds mediteren, maar uit de kruin van je hoofd de ruimte in- plotseling beseffen we dat onze geest al schiet. Laat het even daar en breng het een half uur lang ergens anders is ge­ dan weer terug. Als zelfs dit niet helpt, weest. Dit is het grove niveau van op­ onderbreek de meditatie dan voor korte winding. Als we dit overwinnen, heb­ tijd. ben we nog steeds te maken met de subtiele opwinding. Een deel van de Zo kun je wanneer loomheid op- geest houdt het objekt duidelijk vast, treedt, ook denken aan een onplezierig maar een ander deel dwaalt af. We onderwerp, zoals het lijden als de aard moeten het vermogen ontwikkelen om van het cyclische bestaan. Als de geest het grootste deel van onze geest te ge­ depressief is, heffen we dat weer op bruiken voor koncentratie op het objekt door op een plezierig onderwerp over te en een ander deel om op te letten of de gaan. Een opgewonden geest brengen we met een onplezierig onderwerp naar men als afdwaling, loomheid en andere. periode koncentreren, maar we hebben beneden uit de wolken en terug op de Ga gewoon zitten en doe de meditatie nog niet de eenpuntige koncentratie be­ grond. terwiji je opiet of er storingen opkomen. reikt. We moeten eerst ook enige mate Het vijfde obstakel ontstaat door het Soms wordt het objekt te helder en van welbehagen en harmonie in lichaam toepassen van tegenkrachten voor dwalen we af, of wordt het vaag en we en geest ontwikkelen. We koncentreren loomheid of opwinding, die in feite niet verliezen het door in slaap te vallen of te ons tot een groots gevoel van welbeha­ aanwezig zijn, of door teveel te gaan versuffen. Door toepassing van de zes gen in het hoofd begint te ontstaan, en letten op problemen. Dat staat de ont­ krachten en de vier verbindende princi- zich naar beneden verspreidt, dat aan- wikkeling van meditatie in de weg. pes kunnen we de vijf obstakels over­ voelt als de zachte versterkende warmte van een hete handdoek die tegen het winnen en via de negen stadia eenpun­ In het kort zijn dit de problemen die gezicht gehouden wordt. Het welbeha­ we moeten overwinnen voor het ont­ gen spreidt zich door het hele lichaam wikkelen van eenpuntige koncentratie. tot we ons zo licht voelen als watten. In Vervolgens wil ik het hebben over de dit fysieke welbehagen mediteren we, meditatiehouding, of de zeven-punten- wat leidt tot mentale extase. Als we dan houding van Boeddha Vairochana. Ga mediterei hebben we een gevoel van zitten op een gemakkelijk kussen in de onafscheidelijkheid van het objekt. Het vajra-houding, met beide benen ge- lichaam lijkt in meditatie te verdwijnen kruisd en de voetzolen omhoog. De In- en we worden als het ware een met het diers noemen dit de lotushouding, wij Ti­ objekt, Je wilt bijna wegvliegen in je betanen vertalen dat met de vajra- meditatie. Hierna kunnen we de geest houding. De zittende houding is het voor zolang we willen fixeren op elk po­ eerste van zeven kenmerken van de sitief objekt. Dit is de voorbereidende Vairochana-houding. Als dit, of een van fase voor het eerste niveau van eenpun­ de andere zeven punten, om weIke re­ tige koncentratie. Meditatie is licht en den dan ook te moeilijk is, ga dan zo vrij, als een kolibri tussen hemel en aar­ prettig en komfortabel mogelijk zitten. de, die honing dnnkt uit een rode De zeven-punten-houding is eigenlijk bloem. het meest effektief voor meditatie, als we eenmaal aan deze houding gewend zijn en ons er komfortabel bij voelen, Hierna kunnen we ofwel in eenpunti­ maar tot dat moment, kan elk punt dat ge koncentratie blijven en de vier ni­ moeilijk voor ons is, vervangen worden veaus van eenpuntige koncentratie ont­ door iets dat meer binnen ons bereik wikkelen, of zoals door Lama Tzong ligt. We moeten proberen onze rug Khapa wordt geadviseerd, gaan zoeken gestrekt te houden en het hoofd iets naar de wortel van het cyclische naar voren te buigen met de ogen naar bestaan. Hoe hoog ontwikkeld onze beneden gericht langs de lijn van de eenpuntige koncentratie ook is, als de neus. Als de ogen te hoog gericht zijn, wortel van het cyclische bestaan niet wordt onze opwinding gestimuleerd: als doorkliefd wordt, moeten we ulteinde­ ze te laag zijn gericht komt de loomheid lijk terugvallen. Lama Tzong Khapa ver- gemakkelijk op. De ogen mogen niet geleek eenpuntige koncentratie met het gesloten zijn, maar moeten gericht wor­ paard dat door een krijger wordt bere- den langs de lijn van de neus naar een den, en de wijsheid die de wortel van denkbeeldig punt, ongeveer anderhalve het cyclische bestaan doorklieft met het meter voor ons. Om niet afgeleid te zwaard van de krijger. Als we het eerste worden door objekten in de omgeving, niveau van eenpuntige koncentratie be­ zitten veel mediteerders tegenover een reiken, hebben we het paard gevonden kale muur. De schouders moeten op ge- en kunnen we ons richten op het lijke hoogte zijn, de tanden lichtjes op zwaard van wijsheid. elkaar en het puntje van de tong moet Tenzij we het zwaard van wijsheid tegen het verhemelte geplaatst worden, vinden, is het bereiken van eenpuntige vlak boven de tanden. Dit laatste voor- koncentratie geneigd in te storten. VVe komt het ontstaan van dorst, als we kunnen in een van de zeventien lang achter elkaar mediteren. bestaanswerelden van de goden van vorm worden herboren, maar ulteinde­ We kunnen onze meditatie-zitting be­ lijk vallen we terug. Als we echter fun­ ginnen met een gebed tot de leraren damentele eenpuntige koncentratie van de overleveringslijn, samen met een ontwikkelen en dan toepassen op de visualisatie. Ga dan meteen over op ontwikkeling van wijsheid, doorklieven koncentratie op het gekozen objekt, zo­ we de wortels van het cyclische bestaan als de beeltenis van een boeddha. Aan- tige koncentratie ontwikkelen,waarna even snel als een kraai de ogen van een vankelijk is de grootste moeilijkheid het we zolang we dat willen moeiteloos en vijand uitpikt. Als deze wortel eenmaal opwekken van het mentale beeld. Zelfs vol verrukking kunnen mediteren. In het is doorkliefd, kunnen we niet meer te­ het vastkrijgen van een vaag beeld is begin vechten we vooral tegen de op­ rugvallen. moeilijk. We moeten blijven proberen winding en loomheid. Zoek alleen naar het beeld te creeeren. Als dit eenmaal het objekt, en zodra een probleem zich Uit: 'Teachings at Tushita', Mahayana bereikt is, moeten we proberen helder­ voordoet, korrigeren we het. Publications. heid en de juiste inspanning te ontwik­ In het negende stadium kunnen we Vertaling: Thon Memelink/Hans van kelen, terwiji we opietten voor proble­ ons moeiteloos gedurende een lange den Bogaert/Louwrien Wijers. DOBOOM TULKU BEZOCHT NEDERLAND

Doboom Tulku is een geremcameer- snel stijgende ster Marilyn Ferguson uit Maitreya Magazine: Hoe heeft Rinpo­ de lama van het Drepung Loseling de U.S.A. die het boek 'De Aquarius chee In dit bezoek aan Nederland de klooster in Lhasa, die na de opstand van Samenzwenng' heeft geschreven; de 'Spirit of Peace' konferentie ervaren? 1959 tegen de Chinese communisten Aboriginal-leider Guboo Ted Thomas DOOBOOM TULKU: Wat betreft de Zijne Heiligheid de Veertiende Dalai La­ van de Yiunstam in Australie en verte- konferentie dacht Ik dat het een goede ma volgde in zijn vlucht naar India. Om­ genwoordigers van de Amerikaanse In­ bijeenkomst is geweest. Door dergelijke dat Doboom Tulku gerespekteerd dianen, van het Christendom, van de Internationale en interkulturele bijeen­ wordt als §en van de twee hoogst ge- Soefie-filosofie, van het Hindoeisme, komsten is het mogelijk dat mensen van realiseerde lama's in ballingschap, werd van het Joodse geloof, van de Islam en verschillende achtergronden en ver­ hij benoemd tot de persoonlijke sekreta- vele andere groeperingen in onze we- schillende geloven elkaar leren begrij­ ris van Zijne Heiligheid de Dalai Lama. reldbeschaving van anno 1985 naar pen. Ze kunnen in leder geval elkaars Enkele jaren geleden is Doboom Tulku Amsterdam gekomen. standpunten leren kennen. In dat op­ direkteur geworden van 'Tibet House' Als vertegenwoordiger van de Tibe­ zicht heb ik het op prijs gesteld. in New Delhi. Hoewel Doboom Tulku taanse kultuur en filosofie was niet al­ een hoog gerealiseerde tantrische lama M.M.: Wat voor een gevoel heeft leen Doboom Tulku naar de konferentie Rinpochee ervaren van de deelnemers? is, onderwijst hij niet vaak, maar geeft gekomen, maar ook de zo geliefde DOBOOM TULKU: Het is moeilijk om inplaats zijn tijd en energie voor het wel­ Dzog-chen meester op iets bepaalds de nadruk te leggen. Ik zijn van het Tibetaanse volk in bezet Ti­ Rinpochee was door de 'Spirit of Peace' heb In feite niet alle voordrachten kun­ bet en voor de goede verzorging van organisatoren uitgenodigd. 115.000 Tibetanen in ballingschap. Do­ nen bijwonen, maar sommige van de boom Tulku die zowel Engels als Hindi voordrachten die ik gehoord heb waren Doboom Tulku hield op de konferen­ vioeiend spreekt, heeft vele vertalingen geweldig. Men sprak erg goed, en het tie een algemene inleiding waarin hij de van authentieke Tibetaanse teksten publiek reageerde enthousiast. menselijke benadering van wereldvre- naar het Engels begeleid. Doboom Tul­ de, zoals de Dalai Lama die voorstelt, in ku, die de Dalai Lama vertegenwoordigt zijn eigen bewoording weergaf. Daarna M.M.: Dergelijke ontmoetingen op op bijeenkomsten zowel in India als sprak Doboom Tulku in twee works­ grote schaal worden In deze tijd veel ge- over de hele wereld, kwam ook in de hops over methoden om ons te koncen­ organlseerd. Wat Is het dat mensen op eerste week van maart naar ons land treren op onze eigen heldere geest en deze manier samenbrengt, wat Is de om Zijne Heiligheid de Dalai Lama te over het 'Oefenen van de Geest' met de werkelijke noodzaak ertoe? En hoe kan vertegenwoordigen opde 'Spirit of Pea­ acht verzen die daarvoor in het Tibe­ het Inderdaad nuttig zijn? ce konferentie die in de Amsterdamse taanse boeddhisme worden gebruikt. DOBOOM TULKU: Ik heb al gezegd Rai gehouden werd. dat dergelijke bijeenkomsten een be­ paald nut hebben, hoewel het mis­ Voor de 'Spirit of Peace' bijeenkomst schien niet mogelijk Is het gewenste waren onder anderen de beroemde na- Doboom Tulku, die de dag na de kon­ doel zo gemakkelijk tot stand te bren­ tuurkundige Fritjof Capra van Berkeley ferentie alweer vertrok om andere ste- gen. Theoretlsch helpt het als verschil­ University in Californie; de bekende den in Europa te bezoeken, gaf op lende soorten mensen dichter bij elkaar Zen-meester Richard Baker Roshi van Schiphol nog een kort interview aan het gebracht worden om een positieve rich­ het Zen Centrum in San Francisco; de Maitreya Magazine. ting in te slaan, wat tot op een bepaalde hoogte zou kunnen bijdragen tot het M.M.: Ik had geen vastomlijnde ver- bereiken van vrede. wachtingen, maar ik had niet kunnen M.M.: Het lijkt mij toe dat veel men- bedenken dat de Chinezen zouden ei- sen niet meer denken volgens de oude sen dat Zijne Heiligheid gedwongen patronen van grenzen, paspoorten, ver­ werd in Peking te wonen en Tibet en schillende soorten geld en verschillende Lhasa alleen maar zou mogen bezoek­ postzegels voor verschillende delen van en als de Chinezen dat toestaan. de globe, maar zichzelf ervaren als we- DOBOOM TULKU: Ja. reldburgers, als leden van Een Menselij­ M.M.: Dat is een enorme klap ke Familie. DOBOOM TULKU: Dat is waar. Ik DOBOOM TULKU: Identifikatie kan denk dat het doel waarop de Chinese niet opgeheven worden. Het zou een autoriteiten zich richtten, was om een dom streven zijn om te proberen identi­ andere indruk te geven aan de mensen fikatie met het eigen land, het eigen ras, in de hele wereld. Ze willen het onder­ het eigen geloof en de eigen kultuur af werp zo veranderen dat het leek alsof te schaffen. Maar daar overheen moet het terugkeren van Zijne Heiligheid alles het gevoel van de gelijkheid van alle is waar het om gaat en alsof hel alleen mensen bestaan. Met het behoud van zijn status is waarvoor Zijne Heiligheid de identifikatie kan er een gevoel van zich heeft ingezet. Die indruk wilden ze gelijkheid zijn. geven door deze kondities te stellen. M.M.: Als we kijken naar het pro­ bleem Tibet, dan lijkt het alsof die trans­ M.M.: Het lijkt mij toe, omdat Zijne Hei­ formatie die ik bedoel, dat meer mensen ligheid de Dalai Lama het belangrijkste le­ de gelijkheid die ze met elkaar hebben vende mens in onze huidige wereld is, die inzien, zich ook op dat vlak voltrekt en veel mensen daadwerkelljk tot een meer DOBOOM TULKU: Prachtig, prachtig, dat we het probleem van Tibet niet subtiele bewustzijnsstaat kan leiden, dat prachtig. Ik stel jullie inzet voor het werk meer kunnen opiossen op politiek ni­ Zijne Heiligheid slechts gedeeltelijk ver­ van de Dharma erg op prijs en mijn beste veau, maar dat we het volkomen uit bonden is met Tibet en voor een ander wensen zijn altijd met jullie. Ik zou het Mai­ diepgevoeld mededogen moeten opios­ groot deel verbonden is met de situatie treya Instituut deze keer graag bezocht sen. Een grote groep mensen zal veel waarin de wereld zich op dit moment be­ hebben, maar door een overvol program­ liefde en grote toewijding in het pro­ vindt. ma en omdat het vrij ver van Amsterdam bleem moeten gaan investeren. We ligt, kon ik dat deze keer niet realiseren. kunnen ons niet meer inzetten met een Maar ik verheug me er zeker op om jullie politieke opiossing voor ogen, maar we centrum persoonlijk te zien en er ten­ moeten ons gaan inzetten voor onze minste enkele dagen door te brengen, als broeders en zusters daar die lijden. dat niet drie jaren, drie maanden en drie DOBOOM TULKU: Ja, Zijne Heilig­ dagen worden. heid heeft bij een aantal gelegenheden M.M.: Oh, dat zou geweldig zijn! Denkt gezegd dat we moeten strijden voor het Rinpochee dat Geshe Konchog Lhundup welzijn van de mensen van Tibet. Het Is op de juiste plaats terechtgekomen is hier geen ideologisch konflikt. Daartoe heeft bij ons in Holland. Vindt Rinpochee dat Zijne Heiligheid de onderzoeksdelegatie Geshe-la voldoende gelukkig is met ons? naar Tibet gestuurd. Daarna heeft hij DOBOOM TULKU: Er is geen enkel aan- vertegenwoordigers naar China wijzing dat hij niet gelukkig is. Ik ben er ze­ gestuurd om met de autoriteiten daar te ker van dat hij zich gelukkig voelt. En hij is onderhandelen. een bevoegd en een meedogend leraar. M.M.: Maar wat daaruit voortgeko- M.M.: Oh zeker, wij zijn erg, erg dank- men is, was wel erg teleurstellend. baar dat hij hier is. DOBOOM TULKU: Wat verwachtte DOBOOM TULKU; Okay, heel veel je? dank. M.,M.; Is dit het einde? DOBOOM TULKU: Nee, dit is het be­ gin. M.M.: Ik hoop dat ik nooit gescheiden DOBOOM TULKU: Dat is waar. Daar zal zijn van Rinpochee in mijn geest. Goe­ ben ik het mee eens. En het is geen over- de reis Rinpochee. Uw bezoek was fan- drijving om te zeggen dat vele mensen in tastisch. We hebben al Uw mooie op- de wereld zich op Zijne Heiligheid richten drachten op tape. We kunnen daar altijd als hoop voor de toekomst. opnieuw naar luisteren! M.M.: Omdat Zijne Heiligheid het ver­ Het laatste deel van het interview was al mogen bezit om veel mensen werkelijk te lopend in de richting van de vliegtuigen helpen. opgenomen. Na de laatste woorden op de DOBOOM TULKU: Ja. tape verdween Doboom Tulku door de M.M.: Ik wilde Rinpochee vragen hoe douane, op weg naar Londen en daarna het was om onze kleine groep mensen van naar Oslo. het Maitreya Instituut te ontmoeten, en te weten dat het langzaam maar zeker groeit. Interview: Louwrien Wijers. BOEKBESPREKING DER DALAI LAMA

oppervlakte beslaat zo groot als West- over al het lijden dat hen is aangedaan. Europa. Die geografische werkelijkheid Antoine Borromee besluit dit deel met van het 'Sneeuwiand' krijgen we tegen- de overweging: "Zoals de Westerse lan­ woordig slechts zelden te zien, omdat den hun kolonien hebben moeten verla- onder druk van de Chinese Volksrepu- ten, zo zullen ook de Chinezen op een bliek sedert 1950 of Tibet uit vele atlas- dag Tibet moeten vrijgeven." sen volledig verdwenen is, of afgebeeld Hij beschrijft dan de geschiedenis van wordt als een land behorend bij China de instelling van de Dalai Lama en dat niet groter is dan Frankrijk. besluit dat hoofdstuk met: "Steeds aandachtiger luistert het Westen naar Het voorwoord in dit boek met het le- de vredesboodschap van de Dalai La­ vensverhaal van Z.H. de Dalai Lama, ma. De moderne Westerse Maatschap­ van zijn jongste jeugd tot zijn huidige pij bevindt zich in een verontrustende niet-aflatende zorg voor zijn volk in bal­ krisis. Een heel maatschappijsysteem lingschap, is geschreven door prof. Ca­ wordt aan de kaak gesteld. Daarom rol Heutz van de Universiteit Paris X wordt de Dalai Lama overal uitgeno­ Nanterre. De inleiding van Alexander digd, ontvangen, bewonderd, gewaar- W. Macdonald benadrukt dat de le- deerd en vereerd." vensstandaard in Tibet sterk gedaald is sedert 1959. Tussen pagina's met zeer uitgebreide In het eerste hoofdstuk beschrijft beschrijvingen bij foto's, die veel waar­ Dagpo Rinpochee de geschiedenis van devolle informatie geven, staan kortere Platenboek over kultuur van het boeddhisme in Tibet en geeft aan hoofdstukken zoals over 'De Biecht', dat het realistische van het boeddhisme waarin bijvoorbeeld staat: "Als we onze Tibetanen in ballingschap. is dat het mensen leert het positieve en handelingen steeds nagaan en toetsen negatieve in zichzelf te herkennen en de aan de woorden van Boeddha, dan zul­ We mogen Dianus Trikont Verlag uit verantwoordelijkheid voor zichzelf in ei­ len we vele gebreken herkennen en Munchen, ofwel Herbert Rottgen, gen handen te nemen. Dagpo Rinpo­ kunnen korrigeren." dankbaar zijn voor de uitgave van het chee schrijft ook een hoofdstuk over In het hoofdstukje over 'Het Monlam prachtige platenboek Der Dalai Lama'. reincarnatie en wijst er hierin op hoe Feest' staat bijvoorbeeld: "Ingesteld als Normaal kost het grootformaat album men door Dharma te beoefenen kan een groot gebed door Lama Tzong Kha­ met uitzondedijk mooie kleurenfoto's ontkomen aan de dwang van karma en pa, dat vroeger drie weken duurde en en een schat aan gegevens over Tibet bevrijd kan worden uit de kringloop van duizenden monniken, nonnen en pelg- vroeger en nu en over de Tibetanen in gekonditioneerd bestaan. Hij pleit er­ rims uit binnen- en buitenland naar ballingschap een vermogen, maar wij voor dat, hoewel in het tegenwoordige Lhasa bracht, zodat het inwonertal van hier in Nederland hebben het voorrecht Tibet, Mongolie en China niet naar de hoofdstad zich binnen enkele dagen het boek te kunnen aanschaffen voor naar Tulku's (emanaties) mag worden verdubbelde. Na 1959 hebben de Chine­ f 59,50. gezocht, dit gebruik in de huidige nood- zen het vieren van Monlam in Lhasa lottige situatie van de Tibetanen in bal­ verboden. De Tibetanen in ballingschap lingschap niet verloren mag gaan, om­ vieren het 'Grote Gebed' sedert 1961 in dat het enige doel van een Tulku is de Behalve welgeteld acht en twintig Bodh Gaya." Boeddha-Dharma te onderwijzen en kleurplaten van Zijne Heiligheid de Dalai mensen op die manier te helpen. Lama geeft het platenboek overweldi- gend mooie foto's van Tibetanen in al hun schilderachtige uitmonsteringen, Alle volgende teksten in het boek zijn foto's van ceremonies on gebedsvlag- van de hand van Antoine Borromee. gen, van demonstraties en tentenkam- Zijn eerste bijdrage is een verhandeling pen, van initiaties en devotie, van tradi- boordevol minder bekende gegevens tionele Tibetaanse teksten en van het over het zoeken naar de Veertiende Da­ maken van ceremoniele torma's. Het lai Lama. Daarna schrijft hij over 'De rol boek geeft een serie kleurenfoto's van van de Dalai Lama in de geschiedenis een trance van het bekende Nechung van Tibet', waarin hij aanduidt dat Ti­ staatsorakel, het geeft foto's van Kyab- bet, de 'Schatkamer van Azie', onont- je Yongdzin Ling Rinpochee en van de beerlijk was voor de ekonomie van Chi­ van Kyabje Yongdzin Trijang Rin­ na. De rijkdom aan bodemschatten, de pochee en een serie afbeeldingen van enorme veestapel, de vruchtbare vlak- de weerman Ngagpa. Er zijn foto's van ten en de strategische ligging van Tibet optredens van de Tibetaanse theater- maakten dat de Chinezen als een koe- groep opgencht door de Dalai Lama, fo­ koek hun overtollige bevolking in ander- to's van gelukkige en gezonde gezicht- mans nest lieten wonen. Dit hoofdstuk jes van de jongste generatie Tibetanen geeft ook het erbarmelijke verslag van in ballingschap en foto's van de natuur het uitmoorden van een rijk volk, dat waarin de Tibetaanse vluchtelingen nu meer dan twee miljoen slachtoffers wonen. De laatste plaat in het boek is heeft opgeofferd aan de Chinese over- een landkaart van 'groot-Tibet' dat een heersing, maar dat niet graag spreekt Het stukje over 'De Orakels' zegt on­ der meer: "Er waren in Tibet twee staats- TWEEDE orakels, dat van Nechung en dat van Gadong, die gekonsulteerd mochten worden door de Dalai Lama, zijn mento- ren, de kloosters Ganden, Sera en Dre­ EIMLIGHTEIMED EXPERIENCE pung en de regering van Tibet. Het Ne­ chung Klooster is in India opnieuw gesticht."- CELEBRATION Het stukje over 'Tantrische Initiaties' legt uit: "Een Tantrische initiatie ont­ IN INDIA EN NEPAL vangen, betekent een leraar beloven re­ gelmatig spirituele beoefeningen te zul­ len doen. Boeddhisten houden nooit op te leren en zich enn te bekwamen het ei­ gen denken te beheersen." Over 'Intreding in de kloosters' wordt opgemerkt: "Tot 1959 waren er in Tibet drieduizend kloosters. Die bestaan nu niet meer. Tibetanen zijn in grote mate Om de Dharma voor Westerlingen te versterken is in 1982 individualisten, daarom leken hun onder leiding van Lama Thubten Yeshe de eerste 'Enlighte­ kloosters zoveel op universiteiten, waar ned Expenence Celebration' in India en Nepal gehouden. men ook als leek vrij in en uit kon Volgens dat voorbeeld wordt in 1985 en 1986 de tweede lopen." reeks mondelinge overdrachten onder die tltel georgani- Over 'De Tibetaanse gezondheidszorg' seerd. wordt geschreven: "Lichaam en geest zijn niet van elkaar te scheiden. Door onwetendheid, begeerte en kwaadheid Er zijn vier onderdelen waaraan men afzondedijk kan deel- wordt het evenwicht in de elementen nemen. aarde, water, vuur, lucht en ether ver- stoord en ontstaat ziekte. tn het verle­ I. van 6 november tot 10 december 1985 den stroomden mensen uit Mongolie, in KOPAN (Nepal) China, Rusland, Afghanistan, Mands- Lama Zopa Rinpochee: Rin Jung Gya Tso joerije en Siberie naar Lhasa om de Ti­ Lama Lhundrup: Kopan course betaanse geneeskunde te bestuderen, die een grote naam had in Azie." II. van 18 december tot 16 februari 1986 In het hoofdstukje over 'De Tibetaan­ in BODH GAYA (India) se Opera' staat: "Het theater van Tibet Van 19 tot 23 dec. Dalai Lama: Shantideva, verbeeldt het leven van Sakyamoenie van 24 tot 27 dec. Dalai Lama: Kalachakra, Boeddha, episoden uit het leven van van 28 dec. tot 4 Jan. Sakya Trizin: 13 Golden Dharma's, beroemde yogi's en epossen uit het ou­ van 6 Jan. tot 5 febr. Gomo Tulku: Metri Gya Tsa, de India met oodogen tussen goden en van 1 tot 31 Jan. Kirti Tsenshab Rinpochee: Uttara Tantra, half goden. Theatervoorstellingen zijn van 6 tot 15 febr. John Landaw: Images of enlightenment. een gezelligheidsfeest dat een aantal dagen duurt, waar men met het hele ge­ III. van 25 februari tot 10 april 1986 zin en gevulde picnicmanden naartoe in DHARAMSALA (India) gaat en zich bezint op belangrijke zaken van het leven." Van 25 febr. tot 6 mrt. Dalai lama: Annual Mahayana Teachings Deze opsomming geeft slechts een The lamp which Illuminates the five levels of Yoga Tantra summiere indruk van de grote hoeveel­ completion stage. heid tekst in dit platenboek, die met Van 7 tot 9 maart Zimey Rinpochee: enorme kennis van zaken is geschre­ Fifty verses of gurudevotlon. ven. Het boek eindigt met de woorden Van 10 tot 26 maart Zlmey Rinpochee: van Z.H. de Veertiende Dalai Lama in Heruka, Vajra Yogini Initiatie, Lama Chopa uitleg. zijn herdenkingstoesparaak op 10 maart Van 28 maart tot 10 apnl Zimey Rinpochee: 1984, dat het de liefde is die mensen on­ Heruka body mandala Initiatie -i- commentaar. derling voor elkaar hebben, die onze wereld naar vrede brengen kan. IV. van 15 april tot 15 juni 1986 Het boek 'Der Dalai Lama' is verkrijg- CHAKRASAMVARA body mandala groepsretraite baar bij het Maitreya Instituut. Voor nadere informatie en deelnameformulier kunt U zich Boekbespreking: Louwrien Wijers. wenden tot het Maitreya Instituut. PROGRAMMA ZOMER/NAJAAR

Programma informatie Lama Geshe Konchog Lhundup, die ons in het Maitreya de onderwerpen, zodat elke deelnemer een meditatieve er­ Centrum en daarbuiten inleidt in de basisprincipes van de vanng op kan doen en diegenen die al eerder een dergelijke boeddhistische levensfilosofie, zal na de jaadijkse zomerme- kursus volgden kunnen hun inzicht verder uitbreiden en ver- ditatiekursus, waarbij alle stadia van de weg van innedijke diepen. Bovendien zijn er dagelijks mogelijkheden voor ontwikkeling worden uitgelegd, gekombineerd met geleide GROEPSDISKUSSIE en voor een PERSOONLIJK meditaties, behalve het maandelijkse weekend over een be­ GESPREK met Lama Geshe Konchog Lhundup. Er zal vol­ langrijk onderwerp ook iedere maand een extra weekend doende vrije tijd zijn voor ontspanning in de prachtige om­ gaan geven dat speciaal bedoeld is voor gevorderden. geving van het centrum in Maasbommel en er is ruimte om Bovendien bestaan er plannnen om in het voorjaar van te kamperen in de tuin van het centrum. Zowel beginners 1986 te beginnen met een opieiding voor leedingen die de als gevorderden zijn welkom. boeddhistische filosofie uitgebreid willen bestuderen in ons KOSTEN: f 450,- inci. eten en slapen of f 360,- voor centrum, om zodoende in de toekomst bevoegd te zijn me­ Geshe-Aktie- en / 100,- donateurs. Of / 360,- incl. ditaties te leiden en lezingen of kursussen te houden. Deze eten en slapen in eigen tent of f 288,— voor dona­ opieiding zal enige jaren intensieve studie vergen en zal wor­ teurs. den geboden onder de door Lama Thubten Yeshe aangebo­ Maximum aantal deelnemers: 40. den titel 'Geshe-opleiding'. AANVANG: vrijdagavond 16 augustus 20.00 uur In Buiten het Maitreya Centrum, in plaatsen waar Geshe-la Maasbommel. langere tijd les heeft gegeven kan met werk-/studiegroepen AANMELDING: Telefonisch voor 10 augustus; begonnen worden onder leiding van Geshe-la en zijn verta- Telefoon 08876-2188. lers, mits er voldoende inzet en initiatief uitgaat van deze groepen zelf.

23 juli t/m 2 augustus BUSREIS NAAR KALACHAKRA Het Maitreya Instituut verzorgt een bus-retour met Maas­ bommel, Utrecht en Amsterdam als opstapplaatsen naar Winterthur/Rikon in Zwitserland voor f 195, — per persoon. 13 t/m 15 September Kinderen tot 12 jaar f 100, —. Vertrek op dinsdag 23 juli en MEDITATIEWEEKEND over retour op 2 augustus. Deelnemers dienen de gehele reissom DE ZES ZITTINGEN YOGA' te betalen voor 10 juli op postgironr. 4305057 t.n.v. St. Mai­ Door: LAMA GESHE KONCHOG LHUNDUP treya Instituut te Maasbommel met vermelding van : voor gevorderden. Naam, adres, telefoon en 'busreis'. De Zes Zittingen Yoga is een perfekte methode voor het naleven van alle verplichtingen die we op ons nemen door het ontvangen van Yogatantra- en Annutarayogatantra ini­ 16 t/m 30 augustus tiaties. Met de Zes Zittingen Yoga houden we de negentien 9e ZOMERMEDITATIEKURSUS verplichtingen van de vijf Dhyani Boeddha's en vernieuwen "LAM RIM " we de bodhisattvagelofte. Iedereen die deze zomer de Kala­ De Stadia van het pad near Verlichting door: chakra initiatie van Z.H. de Dalai Lama in Zwitserland zal LAMA GESHE KONCHOG LHUNDUP. ontvangen gaat zich verplichten tot het reciteren van deze Nederlandse vertaling: Gelong Thubten Tsepel. Zes Zittingen Yoga. (Tenzij hij of zij alleen gaat om de zege­ Voor beginners en gevorderden. ning.) Voor al deze fortuinlijke Nederlanders en natuurlijk voor al degenen die al eerder een volledige initiatie (Wang) in In deze negende •'omermeditatiekursus zullen alle basis- een van de twee hoogste klassen van tantra hebben ontvan­ begrippen van het boeddhisme, de diepzinnige levenshou- gen, zoals initiaties in Heruka, Vajra Yogini, Yamantaka, ding van de boeddhist met een heel andere visie op Ruimte Cuhyasamaja of Vajrasattva, gaat Lama Konchog Lhundup en Tijd, worden uitgelegd door onze Lama Geshe Konchog deze diepzinnige vorm van yoga uitleggen. Hij zal daarbij zo­ Lhundup en rechtstreeks in het Nederlands worden ver­ veel mogelijk uitleg geven over de voorschriften van de taald. bodhisattva- en tantrische geloften. Van deze Zes Zittingen Evenals vorig jaar zal deze M-daagse kursus bestaan uit Yoga bestaat een langere, een korte en een zeer korte verta­ een levendige overdracht van de verschillende meditaties ling in het Nededands. die gericht zijn op: Deze kursus is alleen toegankelijk voor boeddhisten die le. Het bereiken van een goede wedergeboorte een volledige initiatie in Yoga- of Annutarayogatantra heb­ 2e. Het bereiken van blijvende bevrijding van alle frusta­ ben ontvangen. ties en lijden. KOSTEN: f 100,— vol pension of f 80,— voor Geshe- 3e. Het bereiken van het hoogste niveau van evolutie om Aktie- en / 100,— donateurs. alle andere wezens daadwerkelljk te kunnen helpen. Deze AANVANG: 13 September 20.00 uur in Maasbommel. meditaties omvatten alle onderdelen van de weg naar het AANMELDING: Telefonisch voor 11 September hoogste niveau van evolutie waarvoor wij allemaal het poten­ Telefoon 08876-2188. tieel in ons dragen. De lessen zullen worden afgewisseld met geleide meditaties in groepsverband over de behandel- 27 t/m 29 September KOSTEN: f 100,— vol pension of f 80,- voor Geshe MEDITATIEWEEKEND over Aktie- of f 100,— donateurs. KARMA' AANVANG: 25 oktober 20.00 uur in Maasbommel. Door: LAMA GESHE KONCHOG LHUNDUP AANMELDING: Telefonisch voor 23 oktober voor beginners en gevorderden. Telefoon 08876-2188. Het woord Karma is een onduldelijke term met soms zelfs een magische bijklank, die door de meeste mensen in het 'westen' slechts vaag of helemaal niet wordt begrepen. Dat is overigens niet verwonderlijk, want het begnp Karma is de boeddhistische sleutel tot de verklaring op mikroniveau van^ al onze vervelende en fijne ervaringen en op makroniveau van alle wereld gebeurtenissen tot en met het ontstaan en het vergaan van de planeten. Lama Geshe Konchog Lhundup zal de onfeilbaarheid uit­ leggen van oorzaak en gevolg en op zijn levendige manier helderheid scheppen in ons begnp van deze geladen term. KOSTEN: 1 100,- vol pension of ^ 80,- voor Geshe Aktie- of f 100,— donateurs. AANVANG: 27 September 20.00 uur in Maasbommel. AANMELDING: Telefonisch voor 25 September Telefoon 08876-2188.

11 t/m 13 oktober MEDITATIEWEEKEND over DE ZES PERFEKTIES' Door: LAMA GESHE KONCHOG LHUNDUP voor gevorderden. Het hart van de beoefeningen van iedere bodhisattva is zijn of haar altruistische wens het hoogste niveau van evolu­ tie te bereiken om daadwerkelljk het welzijn van alle wezens te kunnen bevorderen zonder onderscheid van ras, geloof, soort of bestaansvorm. De beoefeningen waarmee een bod­ hisattva zijn of haar potentieel volkomen ontwikkelt worden de zes perfektles genoemd. De zes perfekties; vrijgevigheid, morele zelfdiscipllne, geduld, enthousiaste volharding, geestelijke stabiliteit en wijsheid, zullen door Geshe-la wor­ den verhelderd en speciaal de methoden om wijsheid te per- fektioneren zullen worden uitgelegd. 15 t/m 17 november MEDITATIEWEEKEND over KOSTEN: f 100,— vol pension of / 80,— voor Geshe TOEVLUCHT NEMEN' Aktie- of f 100,— donateurs. Door: LAMA GESHE KONCHOG LHUNDUP AANVANG: 11 oktober 20.00 uur in Maasbommel. voor beginners en gevorderden. AANMELDING: Telefonisch voor 9 oktober Dr. Alex Berzin, de eerste Westerse leerling van Geshe Telefoon 08876-2188. Ngawang Dhargye 66n der meest bekwame vertalers van het Tibetaanse boeddhisme noemt toevlucht nemen een veilige en gezonde nchting geven aan je leven. Een van de tekenen van deze tijd is dat zovele ouderen geen vertrou­ 25 t/m 27 oktober wen meer hebben in de inmiddels achterhaalde normen die MEDITATIEWEEKEND over zij eerder in hun leven als steun ervaarden en dat zovele jon- DE DOOD ONTRAADSELD' geren ontevreden zijn of apatisch omdat zij de zin van het le­ Door: LAMA GESHE KONCHOG LHUNDUP ven niet kunnen vinden. voor beginners en gevorderden. Toevlucht nemen gaat over het, voor je eigen gevoel, zin De grote Meesters van India en Tibet hebben zich ontwik­ geven aan je leven door het kiezen van een veilige en gezon­ keld, zijn groot geworden, omdat ze hun tijd goed hebben de nchting. Daarbij is hulp nodig en Lama Geshe Konchog gebruikt. Wij zijn nog geen 'Meesters' omdat we veel kost- Lhundup zal behalve over toevlucht nemen ook spreken bare tijd verloren laten gaan. Als we tot het inzicht komen over de rol van de spirituele leraar in het Europa van 1985 als dat werkelijk elke dag de laatste dag van ons leven kan steun en bron van Inspiratie In het geven van die veilige en zijn, zal van dat moment af, ons leven meer inhoud krijgen, gezonde nchting aan ons leven waardoor we ons weer reali­ zullen we geen tijd meer verspillen aan nutteloze bezighe- seren dat we mensen zijn. den en zullen we zelf een 'Meester' kunnen worden. KOSTEN: f 100,- vol pension of / 80,- voor Geshe In tantrische meditatie wordt het stervensproces nage- Aktie- of f 100,— donateurs. bootst om door te dringen tot het helder-llcht-bewustzijn AANVANG: 15 november 20.00 uur in Maasbommel. dat spontaan aanwezig is, na het sterven van de grovere la- AANMELDING: Telefonisch voor 13 november gen van het bewustzijn. Het Is dit allersubstielste bewustzijn Telefoon 08876-2188. dat doorgaat na de dood. Een juist begnp van de dood is een juist begrip van het leven. 29 november t/m 1 december 'INTRODUKTIE IN HET TIBETAANS BOEDDHISME' HAYAGRIVA-INITIATIE Elke donderdagavond van 19.30 tot 21.30 uur Door: LAMA GESHE KONCHOG LHUNDUP in de KOSMOS te AMSTERDAM voor gevorderden. Elke woensdagavond van 19.30 tot 21.30 uur in het I.I.V. te MOLENHOEK Lama Geshe Konchog Lhundup zal onze 'wtnterslaap' in Door: LAMA GESHE KONCHOG LHUNDUP een positieve aktiviteit veranderen door de machtiging voor de beoefening te geven (Dje.nang) in het toornige aspekt van Avalokiteshvara. Deze vorm van Avalokiteshvara en zijn mantra zijn bijzonder effektief om hindernissen af te wenden en onze Dharma beoefening te beschermen. Bij het ontvangen van deze 'Dje.nang', in deze Maha- Gedurende een serie wekelijkse avonden zal de in Neder­ anuttarayogatantra-beoefening, horen de volgende ver­ land wonende Lama Geshe Konchog Lhundup in verschil­ plichtingen: Het doen van een retraite met de sadhana en lende steden introduktielezingen geven over het boed­ mantrarecitatie. Deze initiatie is alleen toegankelijk voor dhisme. Deze lezingen worden steeds besloten met de moge­ personen die eerder een volledige initiatie (Wang) hebben lijkheid vragen te stellen, gevolgd door een gezamelijke ontvangen in een Maha-anuttarayogatantra-boeddha- meditatie. De bijeenkomsten duren ongeveer twee uur en aspekt. iedereen is welkom! KOSTEN: f 100,- vol pension of f 80,- voor Geshe Volgens de Tibetaans boeddhistische traditie worden al­ Aktie- of / 100,— donateurs. le fasen van de innedijke weg uitgelegd in drie delen. AANVANG: 29 november 20.00 uur in Maasbommel. Het eerste deel omvat de filosofie en meditaties voor het AANMELDING: Telefonisch voor 27 november ontwikkelen van de beginners motivatie, waardoor we het Telefoon 08876-2188. belang gaan beseffen van en streven naar een goede weder­ geboorte. Hierbij zullen de volgende onderwerpen uitgelegd wor­ den: De voorbereidingen voor meditatie; de voorwaarden die een mensenleven rijk en waardevol maken; de enorme waarde van zo'n mensenleven; sterven en vergankelijkheid; richting geven aan je leven. Het tweede onderdeel omvat de filosofie en meditaties waarmee de tussenliggende motivatie wordt ontwikkeld, waardoor we leren met volledige inzet naar totale bevrijding Elke donderdagavond van de steeds terugkerende problemen en frustraties te stre­ van 18.00 tot 19.00 uur ven. TIBETAANSE TAALLES' Hierbij zullen de volgende onderwerpen uitgelegd wor­ Door: CHHOG DORJEE den: Oorzaak en gevolg; de verschillende vormen van lijden; in de KOSMOS te AMSTERDAM de vier edele waarheden; de twaalf schakels van afhankelijk van September t/m november. ontstaan; bevrijding door inzicht in de werkelijkheid, die Beginners en gevorderden kunnen zich voor deze weke- schuilgaat achter al onze projekties. lijkse lessen in de Tibetaanse taal aanmelden bj de Kosmos- Het derde onderdeel omvat de filosofie en meditaties administratie. Chhog Dorjee, de vertaler/verzorger van waarmee we de verheven Mahayana motivatie ontwikkelen, Geshe Konchog Lhundup, biedt U de mogelijkheid de Tibe­ en ons gaan inzetten om het allerhoogste niveau van evolu­ taanse taal te leren lezen en schrijven en te beginnen met tie te bereiken om alle wezens daadwerkelljk te kunnen hel­ eenvoudige conversatie. Gevorderde studenten kunnen ge- pen. zamelijk aan een tekst werken. De lessen zullen via het Hierbij zullen de volgende onderwerpen uitgelegd wor­ Engels worden gegeven. den: De voordelen van de vedichtingsgeest (bodhichitta); gelijkmoedigheid; de methoden om de vedichtingsgeest te ontwikkelen 1. door alle wezens te beschouwen als je moe- der, 2. door jezelf gelijk te schakelen en te verwisselen met Het is mogelijk na telefonische afspraak een bezoek te anderen. brengen aan Lama Geshe Konchog Lhundup om persoonlijk Teneinde de direkte betrokkenheid bij bovengenoemde advies en raad te ontvangen betreffende boeddhistische onderwerpen zo groot mogelijk te maken, bestaat altijd de meditaties en filosofie in overeenstemming met de individu­ gelegenheid Lama Geshe Konchog Lhundup in een specifie­ ele mogelijkheden. ke groep te verzoeken het ene onderwerp wat meer en het BEL VOOR EEN AFSPRAAK: 08876-2188 of 020-224393 andere onderwerp wat minder uitgebreid te behandelen. Het zou goed zijn als in alle plaatsen waar Geshe-la regel­ matig les geeft studie-/werkgroepen gestart kunnen wor­ den. Eigen inzet en initiatief zullen door het Maitreya Insti­ Ook in het Maitreya Centrum te Maasbommel bent U na tuut zoveel mogelijk worden gesteund. Geef alstublieft uw telefonische afspraak altijd welkom voor een bezoek of lo­ suggesties aan ons door. gics in het gastenverblijf voor korte of langere tijd. Inschrijving voor de wekelijkse lessen van September Individuele retraites kunnen worden gehouden in be- t/m november in Amsterdam aan de balie van de schikbare caravans en kunnen worden begeleidt door Kosmos, Prins Hendrikkade 142, Amsterdam. Geshe-la. Zowel voor retraites in soetra als in tantra. In Molenhoek aan de receptie van het I.V.V., Kuilse- BEL VOOR EEN AFSPRAAK: 08876-2188. weg 3, Molenhoek (bij Nijmegen).