ARCHIWUM EMIGRACJI W Poprzednich Zeszytach M.In
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ARCHIWUM EMIGRACJI W poprzednich zeszytach m.in.: Czesław Miłosz, Bieliński i jednoroŜec Jan K. Kapera, Od Guggenheim Museum do Currier Gallery. Jan Lebenstein — Kronika Amery- kańska Dobrochna Ratajczakowa, O teatrze Bronisława Przyłuskiego Ryszard Löw, Literatura polska w przekładach hebrajskich Wojciech Ligęza, Metafory Moralisty — o poezji Tadeusza Sułkowskiego Czesław Miłosz, Wielkie pokuszenie. Dramat intelektualistów w krajach demokracji ludowej Tymon Terlecki, Głos diabelskiego adwokata (w sprawie literatury na emigracji) Jerzy Malinowski, O malarstwie Leona Weissberga Lajos Pálfalvi, Recepcja Józefa Mackiewicza na Węgrzech Tymoteusz Karpowicz, Władca wyspy czystej świadomości. O poezji Zdzisława Marka Magdalena Szwejka, Sztuka religijna Adama Kossowskiego Listy A. Bobkowskiego i K. A. Jeleńskiego do M. Grydzewskiego, J. Kosińskiego do J. Chałasińskie- go, M. Wertenstein do K. Kott, J. Stempowskiego do J. i W. Kościałkowskich, W. Gombrowicza do T. Terleckiego oraz korespondencja M. Chmielowca z H. Elzenbergiem, listy róŜnych osób do M. Modzelewskiej Rozmowy z Z. Michałowskim, S. Frenklem, J. Czapskim, W. Gombrowiczem, J. Nowakiem- -Jeziorańskim, Cz. Miłoszem, B. Taborskim, J. Giedroyciem, W. Iwaniukiem i K. Wierzyńskim, J. Baranowską, A. Kossowskim Wspomnienia m.in. o: T. Karren-Zagórskiej, T. Nowakowskim, M. Reszczyńskiej-Stypińskiej, J. Kowalewskim, T. Wittlinie, Z. Broncelu, R. Kowalewskiej, K. Brandysie, S. Kotwiczu, A. Bogusławskiej, J. Kotcie, P. ŁabuŜku (Baro), E. Neusteinie, T. J. Nowackim, J. Eichlerze, Ł. Gliksman, A. Tomaszewskim, Rafaelu Chwolesie, Januszu Eichlerze, Natanie Grossie, Ja- ninie Kościałkowskiej, Mieczysławie Paszkiewiczu, Oldze Scherer Redakcja: Swietłana Czerwonnaja, Beata Dorosz, Anna Frajlich, Zbigniew Girzyński, Jarosław Koźmiński, Joanna Krasnodębska, Jerzy R. KrzyŜanowski, Wacław Lewandowski (z-ca red. naczelnego; historia literatury), Wojciech Ligęza, Rafał Moczkodan (sekretarz re- dakcji), Józef Olejniczak, Krzysztof Pomian, Dobrochna Ratajczakowa, Jan W. Sienkie- wicz (historia sztuki), Anna Supruniuk (źródła i dokumenty), Mirosław Adam Supruniuk (red. naczelny), Mariusz Wołos (historia). ARCHIWUM EMIGRACJI STUDIA * SZKICE * DOKUMENTY _____________________________________________ ROK 2007 ZESZYT 1 (9) UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA TORUŃ 2007 ARCHIWUM EMIGRACJI ŹRÓDŁA I MATERIAŁY DO DZIEJÓW EMIGRACJI POLSKIEJ PO 1939 ROKU XXVIII Pod redakcją Stefanii Kossowskiej i Mirosława A. Supruniuka Projekt okładki: Mirosław A. Supruniuk Rysunek na okładce: Stanisław Frenkiel Artykuły przeznaczone do kolejnych numerów pisma powinny być przesyłane w dwóch egzemplarzach wraz z krótkim streszczeniem (w miarę moŜliwości w j. angielskim) oraz wersją elektroniczną na adres: Archiwum Emigracji, Biblioteka UMK, Toruń 87–100, ul. Gagarina 13, p. 225, Poland tel. (48-56) 611-43-91, 611-43-98, tel./fax (48-56) 652-04-19 e-mail [email protected] http://www.bu.uni.torun.pl/Archiwum_Emigracji Recenzenci: Marta Karasińska, Marek Zaleski Kolegium Doradcze: Zofia Bobowicz (Francja), Maja E. Cybulska (Anglia), Stefania Kossowska (Anglia), Ryszard Löw (Izrael), Krzysztof Muszkowski (Anglia), Lech Paszkowski (Australia), Jerzy Pietrkiewicz (Anglia) © Copyright by Archiwum Emigracji © Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2007 ISBN 978-83-231-2123-7 KsiąŜki serii „Archiwum Emigracji” sprzedaje Księgarnia Uniwersytecka Toruń 87-100, ul. Reja 25 tel./fax (056) 6114298; e-mail [email protected] Druk i oprawa: EXPOL, ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek SPIS TREŚCI HISTORIA LITERATURY Mirosław StrzyŜewski, Mickiewicziana w dorobku naukowym Marii Danilewicz Zielińskiej................................................................................................................ 7 Kazimierz Adamczyk, „Szkice o literaturze emigracyjnej” — jako autobiografia .... 16 Wojciech Ligęza, Obrazy domu w twórczości Czesława Bednarczyka........................ 28 Krzysztof A. Dorosz SJ, „Te wiersze to literatura i serce…” O religijnych intuicjach Beaty Obertyńskiej............................................................................... 42 Dorota Heck, Obraz barbarzyńcy w twórczości Bogumiła Andrzejewskiego.............. 52 Marta Gessek, Poeta rzeki Heraklita — Kategoria pamięci w twórczości poetyckiej Zdzisława Marka .................................................................................................. 57 Zbigniew Chojnowski, Poezja, czyli ćwiczenie się w wolności („Apoteoza tańca” Witolda Wirpszy)................................................................................................... 74 Józef Olejniczak, „Stary lubieŜny dziadu, pora tobie do grobu…” — późne elegie (?) Czesława Miłosza ................................................................................. 83 Wacław Lewandowski, Miłosz i nacjonalizm.............................................................. 88 Mirosław A. Supruniuk, Gdyby nie było „Kultury”. Jerzy Giedroyc i próba reaktywowania „Wiadomości” w 1945 roku............................................ 93 Rafał Moczkodan, Nienapisana recenzja, czyli rzecz o warsztacie krytycznym Michała Chmielowca .......................................................................................... 110 Kazimierz Adamczyk, „Happy-end” — historia z drugiej ręki ................................ 121 Maciej Wróblewski, Słowo o tym, jak emigranci do szkoły szli — Stempowski, Gombrowicz i Miłosz .......................................................................................... 129 Aneta D. Jadowska, Na pograniczu jawy i snu — bohaterek powieści Zofii Romanowiczowej zmagania z podświadomością................................................ 135 HISTORIA SZTUKI Swietłana Czerwonnaja, Litewska kultura w warunkach emigracji powojennej (literatura i sztuki piękne w obozach dla Displaced Persons)............................ 145 Roman Romanowicz, Słowo o Stanisławie Szukalskim — Ŝyciorys .......................... 165 Dorota Chudzicka, Stanisław Szukalski’s “Projects in Design” ............................... 170 Stanisław Szukalski, Niemy śpiewak. Rozdział z autobiografii................................. 176 Anna B. Rudek, Stowarzyszenie Artystów Polskich w Ameryce (PAAS) ................... 184 Krzysztof Cieszkowski, The Tate Gallery and Poland.............................................. 196 ŹRÓDŁA I MATERIAŁY M. A. S., Emigracja i SB — jeden dokument, wiele pytań ........................................ 203 Stanisław Paczyński, Komunistyczny aparat do rozróbki emigracji politycznej . 205 Sylwia Galij-Skarbińska, Wojciech Polak, Sprawozdanie Janusza Kryszaka z pobytu w Londynie w sierpniu i wrześniu 1987 roku ....................................... 230 WSPOMNIENIA – BIOGRAFIE Jerzy R. KrzyŜanowski, Józef Garliński (1913–2005) .............................................. 241 Mirosław A. Supruniuk, Irena Hradyska — Irena Chmielowiec (1915–2006) ......... 244 Mirosław A. Supruniuk, Długie i piękne Ŝycie. Witold Leitgeber (1911–2007) ........ 246 Józef Lewandowski, Michała Lisińskiego (1914–2000) ucieczka z łagru................. 248 Michał Lisiński, Eljot .......................................................................................... 248 Andrzej Pomian, Tadeusz śenczykowski (1907–1977). Wspomnienie....................... 251 RECENZJE – OMÓWIENIA – POLEMIKI Piotr Rambowicz, Jerzy Giedroyc w zwierciadle epistolografii (Andrzej St. Kowalczyk, Od Bukaresztu do Laffitów. Jerzego Giedroycia rzeczpospolita epistolarna. Sejny 2006)..................................................................................... 255 Anna Mieszkowska, „Trzeba umieć zapomnieć” (Marian Hemar), czyli autobiografia Włady Majewskiej (Włada Majewska, Z Lwowskiej Fali do Radia Wolna Europa. Wrocław 2006) ................................................................ 261 Izolda Kiec, Hemar zmanipulowany (Anna Mieszkowska, Ja, kabareciarz. Marian Hemar od Lwowa do Londynu. Warszawa 2006) ............................................... 265 Beata Dorosz, Hemar — mniej znany (Marian Hemar, Poezje zebrane: wrzesień 1939–maj 1945, oprac. A. K. Kunert. Łomianki 2006) ...................................... 273 Anna Mieszkowska, „Powróćmy jak za dawnych lat...” (Dariusz Michalski, „Powróćmy jak za dawnych lat...”. Historia polskiej muzyki rozrywkowej (lata 1900–1939). Warszawa 2007).................................................................... 276 Rafał Moczkodan, Naukowe czytadło... (Konrad W. Tatarowski, Literatura i pisarze w programie rozgłośni polskiej Radio Wolna Europa. Kraków 2005) ... 279 Piotr Rambowicz, Literackie skarby archiwum RWE (Konrad W. Tatarowski, Literatura i pisarze w programie rozgłośni polskiej Radio Wolna Europa. Kraków 2005)..................................................................................................... 281 Ryszard Löw, Z maską na twarzy (Maria Lewińska, Z maską na twarzy. Warszawa 2006).................................................................................................. 290 SUMMARY................................................................................................................... 293 ARCHIWUM EMIGRACJI Studia – Szkice – Dokumenty Toruń, Rok 2007, Zeszyt 1 (9) __________________________________________________________ HISTORIA LITERATURY MICKIEWICZIANA W DOROBKU NAUKOWYM MARII DANILEWICZ ZIELIŃSKIEJ Mirosław STRZYśEWSKI (Toruń) Maria Danilewicz Zielińska naleŜy do tego sporego grona polonistów z okresu międzywojnia, którzy studiowanie rodzimej literatury i języka traktowali jako pasję badawczą i obowiązek