Karlmennskan Holdi Klædd

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Karlmennskan Holdi Klædd Hugvísindasvið Karlmennskan holdi klædd Hlutverk lýsinga á útliti og klæðaburði í Íslendingasögunum Ritgerð til M.A.-prófs Hrönn Hilmarsdóttir Maí 2011 Háskóli Íslands Íslensku- og menningardeild Íslenskar bókmenntir Karlmennskan holdi klædd Hlutverk lýsinga á útliti og klæðaburði í Íslendingasögunum Ritgerð til M.A.-prófs Hrönn Hilmarsdóttir Kt.: 150666-4149 Leiðbeinandi: Ásdís Egilsdóttir Maí 2011 Útdráttur Ritgerð þessi er lokaverkefni mitt til meistargráðu í íslenskum bókmenntum við Hugvís- indadeild Háskóla Íslands. Til skoðunar eru lýsingar á útliti og klæðaburði Íslendinga- sagnahetjanna. Íslendingasögurnar hafa verið rannsakaðar út frá mörgum mismunandi sjónarhornum en á síðustu áratugum hefur það ekki síst verið gert í kynjafræðilegu ljósi. Fyrst var lítt sýnilegt hlutverk kvenna á miðöldum í brennidepli en ekki er síður forvitni- legt að skoða hlutverk karla og þær skorður sem það setti þeim ekki síður en konunum. Hér er sjónum aðallega beint að karlhetjunum, hvaða hlutverki lýsingar á útliti þeirra og klæðaburði gegndu og hvernig fegurðarskynjun miðaldamanna var. Kvenhetjurnar eru þó einnig skoðaðar enda heimurinn óhugsandi án samspils beggja kynja. Gengdu karlmenn ekki hlutverki sínu var karlmennska þeirra í húfi. En þar sem línan milli ólíkra hlutverka kynjanna er ekki alltaf skýr er betra að skoða hlutverkin út frá hug- myndinni um mismunandi kyngervi, kynferði í félagslegum skilningi, fremur en líffræði- legu kyni. Segja má að á miðöldum hafi fyrirmyndarkarlmaðurinn verið hvatur og dæmi- gerð kona blauð en hvort kynið um sig hafi getað færst þarna á milli. Gerðust karlmenn sekir um kvenlega hegðun mátti væna þá um skort á karlmennsku og forðuðust miðalda- menn það greinilega eins og heitan eldinn. Misjafnt er eftir sögum hversu miklar mannlýsingarnar eru en athyglisvert er að höf- undarnir leggja mun meira í að lýsa útliti og klæðnaði karla en kvenna. Sögusviðið er vissulega að mestu á vettvangi karla utan stokks en fjölmörg tækifæri gáfust þó til að lýsa konum þar sem þær spókuðu sig í sjónmáli karlanna ekki síður en þeir sjálfir. Mikil áhersla er lögð á karlmennsku karlhetjanna og eru það fyrst og fremst lýsingar á útliti og klæðaburði sem sýna hina karlmannlegu hetjumynd. Í hinum hlutlæga stíl sagnanna er meira um ytri lýsingar. Fyrir tilstilli þeirra stíga karlhetjurnar á svið og líkamnast svo aftur og aftur við ýmis tækifæri eftir því sem fram vindur atburðarásinni. Efnisyfirlit Bls. Formáli .............................................................................................. 2 1. Inngangur ................................................................................... 3 2. Kyn og kyngervi ......................................................................... 5 2.1. Klassískar kenningar um kynin ......................................... 5 2.2. Ólík hlutverk kynjanna .................................................... 6 2.3. Mismunandi kyngervi ...................................................... 8 2.4. Ást og kynlíf .................................................................... 11 2.5. Karlagláp .......................................................................... 13 3. Persónusköpun Íslendingasagna ................................................. 16 3.1. Stíll Íslendingasagna ........................................................ 16 3.2. Mannlýsingar ................................................................... 17 3.3. Ráðandi hlutverk karla ..................................................... 18 4. Hvenær er persónunum sagnanna lýst, hver lýsir og hvers vegna? 20 4.1. Kynning persóna .............................................................. 21 4.2. Draumar ........................................................................... 24 4.3. Mannjöfnuður .................................................................. 25 4.4. Ummæli ........................................................................... 28 4.5. Sviðsetningar ................................................................... 31 4.6. „In memoriam“ ................................................................ 33 5. Útlit og atgervi ........................................................................... 34 5.1. Mikill og sterkur .............................................................. 36 5.2. Á velli .............................................................................. 39 5.3. Líkamlegur vöxtur ........................................................... 41 5.4. Fríðleiki og ljótleiki ......................................................... 46 5.5. „Hár er höfuðprýði“ ......................................................... 52 5.6. Skegg ............................................................................... 56 5.7. Ljóst eða dökkt yfirbragð ................................................ 58 5.8. Lýsingar á hestum ............................................................ 62 5.9. Girnd eða ást við fyrstu sýn ............................................. 64 5.10. Fas, svipbrigði og látbragð .............................................. 71 6. Fötin skapa manninn .................................................................. 76 6.1. Litklæði og skrautklæði ................................................... 76 6.2. „Klæðin skulu stássleg eftir standinu“ ............................. 80 6.3. „Dramb er falli næst“ ....................................................... 85 6.4. Klæðnaður kolbíta ........................................................... 88 6.5. Leikbúningar .................................................................... 91 6.6. Klæðskipti ........................................................................ 93 7. Karlmennskan holdi klædd ......................................................... 102 7.1. Heimur karlmennskunnar ................................................ 103 7.2. Ýmis blæbrigði karlmannlegs útlits ................................. 105 8. Niðurstöður ................................................................................. 114 9. Heimildaskrá ............................................................................... 120 Útgáfur 120 Fræðirit 123 1 Formáli Áhugi minn á Íslendingasögunum vaknaði strax í grunnskóla og ekki dvínaði hann á menntaskólaárunum en í Menntaskólanum í Reykjavík var lögð talsverð áhersla á mið- aldabókmenntir. Í námi mínu í íslensku til B.A.-prófs við Háskóla Íslands naut ég styrkrar leiðsagnar Bjarna Guðnasonar við lestur miðaldabókmennta í hinum ýmsu námskeiðum og skrifaði lokaritgerð undir handleiðslu Ásdísar Egilsdóttur um skáldasögurnar, Bjarnar sögu Hítdælakappa, Gunnlaugs sögu ormstungu, Hallfreðar sögu vandræðaskálds og Kormáks sögu, undir yfirskriftinni „Skáld skrifta og játa, skáld hlæja og gráta“. Þar skoð- aði ég hetjumynd skáldanna sem hafa nokkra sérstöðu meðal Íslendingasagnahetjanna og segja má að þar hafi grunnurinn verið lagður að athugunum mínum á karlmennsku í Íslendingasögunum. Á vormisseri árið 2006 sótti ég námskeið á meistarastigi í íslenskum bókmenntum hjá Ásdísi Egilsdóttur. Námskeiðið bar yfirskriftina „Karlmenn í blíðu og stríðu“. Þar voru karlkyns söguhetjur íslenskra miðaldabókmennta skoðaðar út frá karlmennskuhugtakinu og hugmyndinni um mismunandi kyngervi. Þá vaknaði áhugi minn á því að skoða þá ímynd sem ætlast var til að karlmenn uppfylltu í íslensku miðaldasamfélagi. Í öðru nám- skeiði sem ég sótti hjá Ásdísi haustið 2007 skoðaði ég norsku konungana Ólaf Tryggva- son og Ólaf Haraldsson meðal annars út frá svipuðu sjónarhorni og þá jókst áhugi minn á karlmennskunni enn frekar. Segja má að ekki hafi verið ráðist á garðinn þar sem hann var lægstur þegar ég ákvað að leggja allar Íslendingasögurnar undir en ég hafði ómælda ánægju af lestri þeirra. Sumar sögurnar þekkti ég vel, aðrar minna og enn aðrar hafði ég aldrei lesið áður. Eiginmanni mínum, Þorgeiri Adamssyni, þakka ég innilega fyrir að veita mér svigrúm til skrifanna og bæði honum og börnum mínum, Adam Þór og Ragnhildi Erlu, þakka ég skilninginn og stuðninginn. Adam Þór þakka ég líka sérstaklega fyrir tæknilega aðstoð. Móðursystur minni, Guðfinnu Ragnarsdóttur, þakka ég lesturinn og góðar ábendingar, Ásdísi Kristinsdóttur fyrir yfirlestur ritgerðarinnar og öðru samstarfsfólki mínu í Borgar- holtsskóla fyrir áhugann og hvatninguna. Að lokum þakka ég leiðbeinanda mínum, Ásdísi Egilsdóttur, kærlega fyrir samstarfið, hvatningu og ráðleggingar, bæði við þessi skrif og önnur gegnum árin. 2 1. Inngangur „[Á] því skipi, er fyrst fór, stóð maðr við siglu; sá var í silkitreyju ok hafði gyldan hjálm, en hárit bæði mikit ok fagrt“.1 Þannig kemur Kári Sölmundarson siglandi inn á sögusvið Brennu-Njáls sögu, glæsilegur fulltrúi norrænna karlmanna á landnámsöld. Þótt ekki séu allar karllýsingar íslenskra miðaldabókmennta jafn tilkomumiklar eru íslenskar miðalda- bókmenntir miklar karlabókmenntir. Segja má að flestar þeirra séu nokkurs konar óður til karlmennskunnar, ekki síst Íslendingasögurnar. En þó að dáðst hafi verið að hetjum sagn- anna öldum saman voru fræðimenn lengi vel uppteknir af spurningum um ytri umgjörð sagnanna. Á fyrri hluta 20. aldar tókust sagnfestumenn og bókfestumenn á um sagnfræði- legt gildi Íslendingasagnanna, reynt var að skera úr um ritunartíma þeirra og jafnvel leiða líkur að því hverjir höfundarnir gætu hafa verið. Þegar leið á öldina fóru menn svo að ein- beita sér meira að innihaldi sagnanna, skoðuðu frásagnarmynstur, persónusköpun og sið- fræðilegt gildi svo eitthvað sé nefnt enda ekki síður forvitnilegt að velta fyrir sér hug- myndaheimi sagnanna, persónuleika söguhetjanna,
Recommended publications
  • A Concise Dictionary of Middle English
    A Concise Dictionary of Middle English A. L. Mayhew and Walter W. Skeat A Concise Dictionary of Middle English Table of Contents A Concise Dictionary of Middle English...........................................................................................................1 A. L. Mayhew and Walter W. Skeat........................................................................................................1 PREFACE................................................................................................................................................3 NOTE ON THE PHONOLOGY OF MIDDLE−ENGLISH...................................................................5 ABBREVIATIONS (LANGUAGES),..................................................................................................11 A CONCISE DICTIONARY OF MIDDLE−ENGLISH....................................................................................12 A.............................................................................................................................................................12 B.............................................................................................................................................................48 C.............................................................................................................................................................82 D...........................................................................................................................................................122
    [Show full text]
  • Fornmanna Sögur :, 5. B
    ' : J . — l » T ; F * J :í-.^^?^^\^r:^-::=^^r-:sy-^^-^^^^^^ -'':.'-:-;--'.:^ -'i:; ::-.->;;. t.\ K- rj s FORNMANNA SÖGUR, EPTIR GÖMLUM HANDRITUM UTGEFNAR AÐ TILHLUTUN HINS KONUNGLIGA NORRÆNA FORNFRÆÐA FELAGS. Uiðar orSi kveÖr cngi niaíSr. FjölstdnnsmáU FIMTA BINDI. Saga Ólafs konúngs hins helga Önnur deild. 1í\aupm«nnaí)0fit, isso. Pn;nr.aSnr í cnni Poppsku pvt'ntsmiöju. 3 í 1 SAGA ÓLAFS KONÚNGS HINS HELGA. w EPTIR GÖMLUM SKINNBOKUM UTGEFIN AD TILHLUTUN HINS KONÚNGLIGA NORRÆNA FORNFRÆÐA FELAGS- SÍÐARt DEíLD. Iíaupittatt«aí)0fu , 1830. PrentuÖ i eiuii P oppsh u prciitsmií^ju- 1 S a g a Ó 1 a f s k o n u n g s h e 1 g a. 162. Kapituli, Au tíSindi spuríust í Noreg, at Knútr kon- úngr ávó her saman dvígan í DanmörÍk, ok pat með, at hann œtlaði at halda liði því öllu til Noregs ok legg]a par land undir sikj en er slíkt spuröist, þá vurðu Olafi kontjngi því .verri menn til taks, ok fékk hann lítit lið aí höndum; konúngsmenn talubu um Jetta sln í millum, {)a kvað Sighvatr: Ut býðr allvaldr sveitum Englands, en vær fengum, lítt sé ek lofðúng dttast, lið-fæð* ok skip smærrij ráÖ eru Ijtít, ef láta landsmenn konúng Jíenna, lætr^ einorö fe firða, íerð liðþrota verða. Olafr konúngr átti hirðstefnu en stundum hús- |>íng við lið sitt öUt, ok spurði menn sína i'áÖs, hvatpeimpættiráðligast: purfu vœr ekki at dyl- jast viS, segir konúngr, atKni'tr konúngr mun koma ok vitja vor í sumar, ok hefir hann her mikinn, sem þhr munið spurt hafa, en vœr höf- lií fæm, JL i; aviltr, L.
    [Show full text]
  • Gylfaginning Codex Regius, F
    Snorri Sturluson Edda Prologue and Gylfaginning Codex Regius, f. 7v (reduced) (see pp. 26/34–28/1) Snorri Sturluson Edda Prologue and Gylfaginning Edited by ANTHONY FAULKES SECOND EDITION VIKING SOCIETY FOR NORTHERN RESEARCH UNIVERSITY COLLEGE LONDON 2005 © Anthony Faulkes 1982/2005 Second Edition 2005 First published by Oxford University Press in 1982 Reissued by Viking Society for Northern Research 1988, 2000 Reprinted 2011 ISBN 978 0 903521 64 2 Printed by Short Run Press Limited, Exeter Contents Codex Regius, fol. 7v ..........................................................Frontispiece Abbreviated references ....................................................................... vii Introduction ..........................................................................................xi Synopsis ..........................................................................................xi The author ..................................................................................... xii The title ....................................................................................... xvii The contents of Snorri’s Edda ................................................... xviii Models and sources ........................................................................ xx Manuscripts .............................................................................. xxviii Bibliography ...............................................................................xxxi Text .......................................................................................................
    [Show full text]
  • Three Icelandic Outlaw Sagas
    THREE ICELANDIC OUTLAW SAGAS THREE ICELANDIC OUTLAW SAGAS THE SAGA OF GISLI THE SAGA OF GRETTIR THE SAGA OF HORD VIKING SOCIETY FOR NORTHERN RESEARCH UNIVERSITY COLLEGE LONDON 2004 Selection, introduction and other critical apparatus © J. M. Dent 2001 Translation of The Saga of Grettir and The Saga of Hord © J. M. Dent 2001 Translation of The Saga of Gisli © J. M. Dent 1963 This edition first published by Everyman Paperbacks in 2001 Reissued by Viking Society for Northern Research in 2004 Reprinted with minor corrections in 2014 ISBN 978 0 903521 66 6 The maps are based on those in various volumes of Íslensk fornrit. The cover illustration is of Grettir Ásmundarson from AM 426 fol., a late seventeenth-century Icelandic manuscript in Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi, Reykjavík Printed by Short Run Press Limited, Exeter CONTENTS Preface ............................................................................................ vii Chronology .................................................................................... viii Introduction ..................................................................................... xi Note on the Text .......................................................................... xxvi THE SAGA OF GISLI ..................................................................... 1 THE SAGA OF GRETTIR ............................................................. 69 THE SAGA OF HORD ................................................................ 265 Text Summaries ...........................................................................
    [Show full text]
  • History Or Fiction? Truth-Claims and Defensive Narrators in Icelandic Romance-Sagas
    History or fiction? Truth-claims and defensive narrators in Icelandic romance-sagas RALPH O’CONNOR University of Aberdeen Straining the bounds of credibility was an activity in which many mediaeval Icelandic saga-authors indulged. In §25 of Göngu-Hrólfs saga, the hero Hrólfr Sturlaugsson wakes up from an enchanted sleep in the back of beyond to find both his feet missing. Somehow he manages to scramble up onto his horse and find his way back to civilisation – in fact, to the very castle where his feet have been secretly preserved by his bride-to-be. Also staying in that castle is a dwarf who happens to be the best healer in the North.1 Hann mælti: ‘… skaltu nú leggjast niðr við eldinn ok baka stúfana.’ Hrólfr gerði svâ; smurði hann þá smyrslunum í sárin, ok setti við fætrna, ok batt við spelkur, ok lèt Hrólf svâ liggja þrjár nætr. Leysti þá af umbönd, ok bað Hrólf upp standa ok reyna sik. Hrólfr gerði svâ; voru honum fætrnir þá svâ hægir ok mjúkir, sem hann hefði á þeim aldri sár verit. ‘He said, … “Now you must lie down by the fire and warm the stumps”. ‘Hrólfr did so. Then he [the dwarf] applied the ointment to the wounds, placed the feet against them, bound them with splints and made Hrólfr lie like that for three nights. Then he removed the bandages and told Hrólfr to stand up and test his strength. Hrólfr did so; his feet were then as efficient and nimble as if they had never been damaged.’2 This is rather hard to believe – but our scepticism has been anticipated by the saga-author.
    [Show full text]
  • Basic Color Terms in Old Norse- Icelandic: a Quantitative Study
    Kirsten Wolf Basic Color Terms in Old Norse- Icelandic: A Quantitative Study 1 Introduction In 1969, Brent Berlin and Paul Kay published their analysis of color terms in close to one hundred of the world’s languages, arguing that there was a universal inventory of eleven basic color terms, located in the color space where English speakers place the most typical exam- ples of black, white, red, orange, yellow, brown, green, blue, purple, pink, and grey. Comparing the vocabularies of languages possessing fewer than these eleven color terms, they maintained that basic color terms do not appear haphazardly in the diachronic development of a language, but that a language adds basic color terms in a particular order, which is interpreted as an evolutionary sequence: Stage I: black, white Stage II: black, white, red Stage IIIa: black, white, red, green Stage IIIb: black white, red, yellow Stage IV: black, white, red, yellow, green Stage V: black, white, red, yellow, green, blue Stage VI: black, white, red, yellow, green, blue, brown Stage VII: black, white, red, green, yellow, blue, brown, purple, pink, orange, grey. Since the publication of Berlin and Kay’s study, there has been some elaboration and criticism of their conclusions, and in response to these, the two linguist-anthropologists have modifi ed them. In 1975, Orð og tunga 15 (2013), 141–161. © Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Reykjavík. ttunga_15.indbunga_15.indb 141141 116.4.20136.4.2013 111:58:501:58:50 142 Orð og tunga Brent Berlin and Elois Ann Berlin introduced a light-warm versus dark-cool stage instead of the earlier categorization based on bright- ness contrast.
    [Show full text]
  • On the Receiving End the Role of Scholarship, Memory, and Genre in Constructing Ljósvetninga Saga
    On the Receiving End The Role of Scholarship, Memory, and Genre in Constructing Ljósvetninga saga Yoav Tirosh Dissertation towards the degree of Doctor of Philosophy University of Iceland School of Humanities Faculty of Icelandic and Comparative Cultural Studies October 2019 Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands hefur metið ritgerð þessa hæfa til varnar við doktorspróf í íslenskum bókmenntum Reykjavík, 21. ágúst 2019 Torfi Tulinius deildarforseti The Faculty of Icelandic and Comparative Cultural Studies at the University of Iceland has declared this dissertation eligible for a defence leading to a Ph.D. degree in Icelandic Literature Doctoral Committee: Ármann Jakobsson, supervisor Pernille Hermann Svanhildur Óskarsdóttir On the Receiving End © Yoav Tirosh Reykjavik 2019 Dissertation for a doctoral degree at the University of Iceland. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced in any form without written permission of the author. ISBN 978-9935-9491-2-7 Printing: Háskólaprent Contents Abstract v Útdráttur vii Acknowledgements ix Prologue: Lentils and Lenses—Intent, Audience, and Genre 1 1. Introduction 5 1.1 Ljósvetninga saga’s Plot in the A-redaction and C-redaction 6 1.2 How to Approach Ljósvetninga saga 8 1.2.1 How to Approach This Thesis 9 1.2.2 Material Philology 13 1.2.3 Authorship and Intentionality 16 1.3 The Manuscripts 20 1.3.1 AM 561 4to 21 1.3.2 AM 162 C fol. 26 2. The Part About the Critics 51 2.1 The Debate on Ljósvetninga saga’s Origins in Nineteenth- and Twentieth- Century Scholarship 52 2.1.1 Early Discussion of Ljósvetninga saga: A Compilation of Loosely Connected Episodes 52 2.1.2 Þáttr theory 54 2.1.3 Freeprose and Ljósvetninga saga as a “Unique” Example of Oral Variance: The Primacy of the C-redaction 57 2.1.4 Bookprose and Ljósvetninga saga as a Misrepresented and Authored Text: The Primacy of the A-redaction 62 2.1.5 The Oral vs.
    [Show full text]
  • The Proverbial Heart of Hrafnkels Saga Freysgoða: “Mér Þykkir Þar Heimskum Manni at Duga, Sem Þú Ert.”
    The Proverbial Heart of Hrafnkels saga Freysgoða: “Mér þykkir þar heimskum manni at duga, sem þú ert.” RICHARD L. HARRIS ABSTRACT: This essay considers the thematic force of a proverbial allusion in Hrafnkels saga when the political dilettante Sámr Bjarnason reluctantly agrees to help his uncle Þorbjǫrn seek redress for the killing of his son by Hrafnkell Freysgoði. “Mér þykkir þar heimskum manni at duga, sem þú ert” [I want you to know that in my opinion I am helping a fool in helping you], he comments, alluding to the traditional proverb Illt er heimskum lið at veita [It’s bad to give help to the foolish] setting one theme of this short but complex and much studied narrative. Examination of the story suggests that nearly all of its characters behave with varying degrees of foolishness. Further, it can be seen that Sámr’s foolishness dictates his fall after defeating Hrafnkell in legal proceedings and that, conversely, Hrafnkell’s rehabilitation is the result of correcting that unwise social behaviour which led to his initial defeat. RÉSUMÉ: Cet article examine la force thématique derrière une phrase proverbiale trouvée dans l’œuvre Hrafnkels saga. Lorsqu’un dilettante politique, Sámr Bjarnason, accepte à contrecoeur d’aider son oncle, Þorbjǫrn, à obtenir réparation pour le meurtre de son fils aux mains de Hrafnkell Freysgoði, il déclare, « Mér þykkir þar heimskum manni at duga, sem þú ert » [je veux que vous sachiez que, selon moi, j’aide un abruti en vous aidant]. Son commentaire fait allusion au proverbe traditionnel, Illt er heimskum lið at veita [il est mal d’offrir de l’aide à un sot].
    [Show full text]
  • Power and Political Communication. Feasting and Gift Giving in Medieval Iceland
    Power and Political Communication. Feasting and Gift Giving in Medieval Iceland By Vidar Palsson A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in History in the Graduate Division of the University of California, Berkeley Committee in charge: Professor John Lindow, Co-chair Professor Thomas A. Brady Jr., Co-chair Professor Maureen C. Miller Professor Carol J. Clover Fall 2010 Abstract Power and Political Communication. Feasting and Gift Giving in Medieval Iceland By Vidar Palsson Doctor of Philosophy in History University of California, Berkeley Professor John Lindow, Co-chair Professor Thomas A. Brady Jr., Co-chair The present study has a double primary aim. Firstly, it seeks to analyze the sociopolitical functionality of feasting and gift giving as modes of political communication in later twelfth- and thirteenth-century Iceland, primarily but not exclusively through its secular prose narratives. Secondly, it aims to place that functionality within the larger framework of the power and politics that shape its applications and perception. Feasts and gifts established friendships. Unlike modern friendship, its medieval namesake was anything but a free and spontaneous practice, and neither were its primary modes and media of expression. None of these elements were the casual business of just anyone. The argumentative structure of the present study aims roughly to correspond to the preliminary and general historiographical sketch with which it opens: while duly emphasizing the contractual functions of demonstrative action, the backbone of traditional scholarship, it also highlights its framework of power, subjectivity, limitations, and ultimate ambiguity, as more recent studies have justifiably urged.
    [Show full text]
  • Enraging Gifts in Egils Saga1
    MIRATOR 15:2/2014 122 Two Enraging Gifts in Egils saga1 Santiago Barreiro Introduction Egils saga Skallagrímssonar2 (hereafter Egla) is a long prose text composed in Iceland in the first half of the thirteenth century (c.1220-1240). It is conventionally considered as an early example of the subgenre known as Íslendingasögur, which tell stories about the early generations of inhabitants who settled in Iceland in the ninth and tenth centuries. It is structured in two main parts, each sometimes named after its protagonist, as ‘Þórólfs saga’ and Egils saga proper. The saga is organized around two main axes: on the one hand, a genealogical axis centred on the lineage of Kveld-Úlfr, and on the other, a focus on the relationship between the protagonists and the monarchs. Our goal in this article is to compare and contrast two instances of gifts present in the saga, which in both cases cause a furious reaction in the recipient. Each scene is briefly summarized below. These gifts do not bear any noticeable mark of mockery, which might be the most obvious cause for angering the receiver. An angry reaction to gifts is likely linked to a social dynamic of gift- giving in which the humiliating, competitive nature of generosity constitute one of the main mechanisms to create or underline social standing.3 These scenes 1 An unpublished earlier version of this text was presented in the XIII Jornadas de Estudios Medievales held in Buenos Aires, September 2013. I wish to thank Marion Poilvez, Paola Miceli, Kolfinna Jónatansdóttir, Rebecca Merkelbach and Andrew McGillivray (who also revised my English) and the anonymous reviewers for their comments, which were of much help in improving and expanding the earlier versions of this text.
    [Show full text]
  • Drinking Horns in Old Norse Culture: a Tradition Under Examination
    ANALECTA ARCHAEOLOGICA RESSOVIENSIA VOLUME 10 RZESZÓW 2015 Anne Hofmann* Drinking Horns in Old Norse Culture: A Tradition Under Examination ABSTRACT Hofmann A. 2015. Drinking Horns in Old Norse Culture: A Tradition Under Examination. Analecta Archaeologica Ressoviensia 10, 241–270 By comparing archaeological finds with literary evidence this article seeks to reconstruct the role of drinking horns during the Viking Age. After an overview of drinking horns as represented in archaeology, several literary texts, predominantly Medieval Icelandic sagas, will be studied to shed further light on how drinking horns were seen and used. Drinking horns were used as a literary motif in these texts, but it can be demonstrated that they can also be linked to the archaeological evidence from the Viking Age, thus improving our understanding of the archaeological record. Keywords: drinking horn, Old Norse, sagas, Viking Age, material culture Received: 20.07.2015. Revised: 10.02.2016. Accepted: 31.03.2016 Reenacting the Middle Ages is a popular pastime in our modern world. It is possible to find reenactment groups, markets, and craftsmen specialising in reproducing beautiful objects from the Middle Ages all over Europe and North America. The picture projected by these events and groups is, depending on their goal, sometimes accurate and sometimes a romantic image of how we see the Middle Ages through our modern eyes. A medieval market or renaissance faire has to fulfill certain criteria in order to be perceived as authentic by the visitors, ranging from food to certain objects one can obtain during a visit. One of the most common objects attributed to the Middle Ages, especially to the Scandinavian Viking Age, is the so-called drinking horn, which is commonly available for a relatively cheap price at events related to the Middle Ages.
    [Show full text]
  • ÍSLENZK FORNRIT Öndvegisútgáfa Íslenskra Fornbókmennta Með Formálum Og Skýringum
    Bókaskrá ÍSLENZK FORNRIT Öndvegisútgáfa íslenskra fornbókmennta með formálum og skýringum HIÐ ÍSLENSKA FORNRITAFÉLAG 90 ára HIÐ ÍSLENSKA FORNRITAFÉLAG – Stofnað 1928 – Hið íslenska fornritafélag 90 ára Á þessu ári fagnar Hið íslenska fornritafélag níræðisafmæli sínu, en stofnfundur þess var haldinn 14. júní 1928. Þannig er greint frá upptökum félagsins á fyrstu síðu fundagerða- bókar þess: Jón Ásbjörnsson hæstarjettarmálaflutningsmaður skýrir frá upptökum Fornritafjelagsins á þessa leið: Sumarið 1926 dvaldi jeg um hríð á Staðarfelli hjá Þorsteini sýslumanni Þorsteinssyni. Skemtum við okkur þá einatt með samræðum um fornrit vor og afrjeð jeg þá að reyna að safna fje, er jeg kæmi suður, til vandaðrar útgáfu þeirra, eða merkustu fornritanna. Færði jeg þetta í tal við Þorstein og hjet hann styrk sínum til þessa. Þegar jeg kom suður, byrjaði jeg á fjársöfnun og fjekk góðar undirtektir. Í aprílmánuði 1927 var jeg búinn að fá loforð ca. 30 manna um styrk til slíkrar útgáfu og kvaddi jeg þá á fund, að mig minnir, seint í þeim mánuði. Umræddur fundur var haldinn 28. apríl 1927. Þar voru kosnir í nefnd til að undirbúa stofnun félagsins Jón Ásbjörnsson, Pétur Halldórsson bóksali og Ólafur Lárusson prófessor, og síðan var bætt við tveimur mönnum, Tryggva Þórhallssyni forsætisráðherra og Matthíasi Þórðarsyni þjóðminjaverði. Nefndin efndi til samskota og sendi boðsbréf til allmargra manna víðs vegar um landið, dagsett 1. desember 1927. Þar eru kynnt stórhuga áform um nýja og vandaða útgáfu íslenskra fornsagna. Fyrir hverju riti verður saminn inngangur, er skýri stöðu þess í bókmentunum, heimildar- gildi þess og listargildi og ýmislegt annað, sem lesendum má verða til leiðbeiningar. Einstök atriði verða jafnóðum skýrð neðanmáls: vísur, torskilin orð og orðatiltæki, fornir siðir og menning; athugasemdir verða gerðar um söguleg sannindi og tímatal, vísað í aðrar heimildir til samanburðar o.s.frv.
    [Show full text]