DOCSLIB.ORG

978-83-65080-01-1.Pdf

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
978-83-65080-01-1.Pdf 3TUDIAEDYTORSKIE T PODRED!DAMA0ERAKOWSKIEGO Recenzenci: Redakcja i korekta: © Copyright by Uniwersytet Jagielloński © Copyright by Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” Publikacja dofinansowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Publikacja dofinansowana ze środków przeznaczonych na działalność statutową Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie ISBN 978-83-?? Projekt okładki: F.H.U. Mykom Projekt logo serii: Dorota Kotowicz, Ewa Perłakowska Skład i łamanie: Studio Poligraficzne Dorota Słomińska Kraków, tel. 602 677 488 Druk i oprawa: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego ul. Konfederacka 6, 30-306 Kraków, tel. 12 266-40-00 Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” z siedzibą w Instytucie Historii UJ ul. Gołębia 13, 31-007 Kraków www.iagellonica.com SPIS TREŚCI Adam Perłakowski Wstęp ....................................................... 7 Natalia Biłous Projekty wydawnicze oraz problemy edytorskie na Ukrainie ........... 11 Aliaksandr Hruša Po co są potrzebne „skomplikowane” publikacje źródeł historycznych? . 19 Elmantas Meilus O zagadnieniach publikacji źródeł historycznych na Litwie ........... 25 Wojciech Krawczuk Uwagi o tradycjach i praktyce edytorstwa źródeł ................... 33 Janusz S. Gruchała Kilka myśli o obowiązkach edytorów . 43 Jerzy Dygdała Możliwości źródłowe badań nad historią polityczną Prus Królewskich XVI–XVIII wieku — czy wystarczy edycja akt sejmików generalnych? .............................................. 51 Marek Wagner Perspektywy edycji nowożytnych źródeł historyczno-wojskowych z XVII-XVIII w. ........................................... 69 Wojciech Kęder Problemy związane z wydawaniem materiałów źródłowych proweniencji watykańskiej . 91 Beata Wojciechowska, Waldemar Kowalski Źródła do dziejów przedrozbiorowego Kościoła w Polsce w nauczaniu uniwersyteckim: propozycja antologii ......................... 103 Aleksandr Małow Zapomniany dowódca i jego armia: wojewoda połocki Janusz Kiszka i jego wojska w czasie wojny smoleńskiej ...................... 113 6 Spis treści Irmgard Nöbauer Höchst vorläuffige Bemerckungen zu dero Sprachkunst dero Josephinischen Landesaufnahme, czyli Wysoce pobieżne uwagi o języku mapy józefińskiej Galicji i Lodomerii .................. 125 Joanna M. Dziewulska Leona Żuławskiego «Oblężenie Limanowy, czyli rzeź galicyjska 1846 wierszem» — z warsztatu edytora źródeł dziewiętnastowiecznych ... 143 Aleksander Smoliński Najnowsze rosyjskojęzyczne publikacje źródeł dotyczących wojny domowej w Rosji oraz Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej z lat 1918-1941 .......................................... 151 Hubert Łaszkiewicz Kolejne ponowoczesności a udostępnianie źródeł. Czy zmiany w refleksji metodologicznej historii wpływają na warsztat edytorski (i czy w ogóle powinny?) ................................... 181 Wykaz skrótów . 199 Wstęp 7 WSTĘP Publikowany tom studiów jest poświęcony problemom edycji źródeł, z jakimi zmagają się nie tylko historycy polscy, lecz również badacze z Ukrainy, Białorusi, Litwy i Rosji. Lektura tekstów bardzo wyraźnie pokazuje, że problemy, na jakie badacze z różnych krajów natrafiają w swojej pracy, są do siebie niemal bliźniaczo podobne, a history- cy częstokroć muszą sami decydować o sposobie wydawania źródeł, przyjmując własne kryteria i konsekwentnie je stosując. Na szczęście, zarówno w Polsce, jak i w sąsiednich krajach coraz silniejsza staje się świadomość ogromnego znaczenia edytorstwa źródeł nowożytnych (i nie tylko), bez których trudno sobie wyobrazić dalszy postęp badań nad poznaniem własnych dziejów. W zamyśle redakcji tom niniejszy miał przybliżyć nie tylko pro- blemy i perspektywy edycji źródeł nowożytnych, lecz także umożli- wić prezentację koncepcji oraz poglądów na te sprawy, prezentowa- nych przez naukowców zajmujących się późniejszymi epokami: XIX i XX wiekiem. Stąd też artykuły dotykające problemów edycji poematu epickiego z XIX stulecia, edycji czy dorobku historiografii rosyjskiej, dotyczącej początków Robotniczo- Chłopskiej Armii Czerwonej. Zbiór studiów otwiera artykuł Natalii Biłous z Kijowa, prezentu- jący kwestie wydawnicze i projekty edycji źródeł nowożytnych, po- dejmowanych w najważniejszych ukraińskich instytucjach naukowych, czyli Instytucie Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Instytucie Archeografii Ukraińskiej i Źródłoznawstwa w Kijowie oraz jego filii lwowskiej, Akademii Kijowsko - Mohylańskiej, a także Aka- demii Ostrogskiej. Z kolei Aliaksandr Hruša z Mińska zaakcentował konieczność bardzo skrupulatnego przestrzegania wszystkich zasad i norm obowiązujących przy edycji źródła historycznego, nawet gdyby miało to skutkować dużym nakładem pracy i skomplikowanym warsz- tatem edytorskim. Elmantas Meilus z Wilna krótko scharakteryzował problemy edycji źródłowych na Litwie i różnice w podejściu do źródła 8 Adam Perłakowski między zwolennikami edycji lingwistycznej a historycznej. Wojciech Krawczuk (Kraków) podkreślił rolę tradycji i praktyki edytorstwa źró- deł, ze szczególną uwagą traktując źródła epigraficzne. Z kolei Janusz S. Gruchała (Kraków) z punktu widzenia edytora dzieł literackich po- ruszył kilka ważnych problemów, z jakimi stykają się historycy, nie za- wsze umiejąc sobie z nimi poradzić: dylematy związane z transkrypcją i transliteracją. Szerokie perspektywy i nowe możliwości badań nad życiem sejmikowym Prus Królewskich znalazły się w tekście Jerze- go Dygdały (Warszawa–Toruń). Marek Wagner (Warszawa) poruszył zaś kwestię konieczności systematycznych edycji źródeł o charakterze historyczno- wojskowym, m.in. pamiętników oficerów armii koronnej, czy też sprawozdań sejmowych prezentowanych podczas obrad przez hetmanów koronnych i litewskich. Z kolei Wojciech Kęder (Kraków), analizując problemy związane z edycją źródeł watykańskich, stwier- dził, że najbardziej optymalnym rozwiązaniem w wydawaniu tego typu źródeł byłoby stworzenie edycji w stu procentach wiernej oryginałowi, do czego zresztą winno zmierzać tego typu wydawnictwo źródłowe. Koncepcję opracowania źródeł do dziejów Kościoła w Polsce przed- rozbiorowej i wykorzystania go w nauczaniu uniwersyteckim jako an- tologii przedstawili Beata Wojciechowska i Waldemar Kowalski (Kiel- ce). Interesujący i mało znany epizod z okresu wojny smoleńskiej z lat 1632–1634, jakim był udział w niej oddziałów dowodzonych przez wo- jewodę połockiego Janusz Kiszkę ukazał Aleksandr Małow z Moskwy. Niezwykle cenny tekst Irmgard Nöbauer z Wiednia omawia z kolei zło- żoność i różnorodność opisów przy edycji map józefińskich obejmują- cych tereny Galicji i Lodomerii. Poza epokę nowożytną wykracza tekst Joanny M. Dziewulskiej (Kraków), traktujący o trudnościach edytorskich przy przygotowywa- niu poematu epickiego pióra Leona Żuławskiego pt. Oblężenie Lima- nowy, czyli rzeź galicyjska 1846 wierszem, wzbogacony ilustracjami dającymi wyobrażenie o strukturze rękopisu, oraz artykuł Aleksandra Smolińskiego (Toruń) omawiający najnowszy dorobek rosyjskojęzycz- nych publikacji dotyczących wojny domowej w Rosji oraz początków tworzenia Robotniczo- Chłopskiej Armii Czerwonej. Refleksje me- todologiczne związane z edycją źródeł historycznych znalazły swoje miejsce w tekście Huberta Łaszkiewicza (Lublin), podkreślającego ko- Wstęp 9 nieczność kultywowania umiejętności rzemieślniczych i przestrzegania raz już ustalonych zasad teoretycznych, bez których nowoczesne edy- torstwo po prostu nie może istnieć. Poglądy na kwestie zaprezentowane przez Autorów poszczególnych artykułów mają niewątpliwie jedną, bardzo ważną i chyba decydują- cą cechę wspólną. Bez względu na indywidualne podejście do rodza- ju źródła (dokumenty dyplomatyczne, korespondencja, poemat, mapy i dzieła kartograficzne itp.) oraz koncepcji jego edycji, należy — ich zdaniem — uczynić wszystko, aby edytowany tekst uczynić jak najbar- dziej zrozumiałym nie tylko dla specjalistów, ale również dla laików, niezajmujących się na co dzień problemami edycji źródeł historycz- nych. Zamieszczony w wydawnictwie bogaty aparat krytyczny i in- formacyjny nie może przecież przesłonić najważniejszego celu, jakim winna być komunikatywność opracowanego dzieła. Natalia Biłous Instytut Historii Ukrainy Narodowa Akademia Nauk Ukrainy w Kijowie PROJEKTY WYDAWNICZE ORAZ PROBLEMY EDYTORSKIE NA UKRAINIE Edytorstwo naukowe na Ukrainie rozwija się dynamicznie, co roku ukazuje się wiele nowych opracowań źródeł historycznych. Niestety nie wszystkie wydawnictwa cechuje odpowiedni poziom naukowo- - metodologiczny, wielu edytorów boryka się też z różnego rodzaju pro- blemami. Celem niniejszego tekstu jest zaprezentowanie (naświetlenie) najważniejszych projektów wydawniczych, realizowanych w ciągu ostatnich pięciu lat (2008–2013) w instytucjach naukowych Ukrainy oraz omówienie problemów związanych z edycją źródeł historycznych z epoki nowożytnej (XVI–XVIII wiek). Obecnie na Ukrainie funkcjonuje kilka ośrodków i instytucji na- ukowych, które prowadzą działalność wydawniczą związaną z edycją źródeł w języku staroruskim oraz staropolskim. Najważniejsze z nich znajdują się w Kijowie. Są to: Instytut Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy (NANU), Instytut Archeografii Ukraińskiej i Źródłoznawstwa (z filią we Lwowie) NANU, uniwersytety takie, jak Akademia Kijowsko- Mohylańska oraz Akademia Ostrogska. Jednym z ważniejszych projektów wydawniczych jest projekt wy- dania ksiąg Metryki Litewskiej i Ruskiej. Przodują tutaj oczywiście hi- storycy litewscy oraz białoruscy. Na Ukrainie opublikowano do tej pory tylko cztery księgi. Jest to księga nr 561: Rewizje zamków ukraińskich z 1545 roku, wydana
Load more

Recommended publications
  • The Issue Regarding
    ZAPISKI HISTORYCZNE — TOM LXXIX — ROK 2014 Zeszyt 4 http://dx.doi.org/10.15762/ZH.2014.16 TOMASZ KEMPA (Toruń) THE ISSUE REGARDING “THE REFORM OF THE UNION” OF LUBLIN IN LITHUANIAN POLICY IN THE PERIOD OF THREE INTERREGNA FOLLOWING THE DEATH OF KING SIGISMUND AUGUSTUS (1572–1588) Key words: the Union of Lublin, particularism, interregnum, the Grand Duchy of Lithua- nia, the Polish-Lithuanian Commonwealth In 1569 a new Polish-Lithuanian union was concluded in Lublin; the union strengthened the political, economic and cultural relationship between the Polish Crown and the Grand Duchy of Lithuania. Both states were united in Krewo in 1385. Nevertheless, until 1569, the union was mostly personal – based on the sta- ble rule of the Jagiellons. In Lublin it was converted into a closer federation of the two countries (both of which kept their names and territory) united from that moment on not only by one monarch elected by both Poles and Lithuanians, but also by one common noble parliament, common foreign policy and defence, the same monetary system (with distinct state treasuries) and similar administrative structures1. Th us, in Polish historiography the Union of Lublin is referred to as the real union to emphasise the fact of there being a variety of real bonds connecting the two states and nations2. On the other hand, the circumstances of the conclusion of the new union in- fl uenced the divergent attitudes of the Poles and Lithuanians and aff ected the rela- tions between the nations, which is refl ected even in present times. Th at is why the circumstances and the fi nal outcome of the negotiations in Lublin should be re- called here since they determined the policy carried out by the Lithuanians during the interregna and following the death of the last Jagiellon on the Polish-Lithua- nian throne.
    [Show full text]
  • The Triumphant Genealogical Awareness of the Nobility In
    LITHUANIAN HISTORICAL STUDIES 22 2018 ISSN 1392-2343 PP. 29–49 THE TRIUMPHANT GENEALOGICAL AWARENESS OF THE NOBILITY IN THE GRAND DUCHY OF LITHUANIA IN THE 17TH AND 18TH CENTURIES Agnė Railaitė-Bardė (Lithuanian Institute of History) ABSTRACT This article attempts to show how the manifestation of ancestors was expressed in the genealogical awareness of the nobility in the Grand Duchy of Lithuania, using publications to mark special occasions in the 17th and 18th centuries, genealogical trees and diagrams. The research seeks to establish what effect the exaltation of various battles had on the genealogical memory of the nobility in the Grand Duchy, bearing in mind the context of its involvement in one of the most famous battles it ever fought. The genealogical sources mentioned were examined in order to ascertain which battles and what memories of the commanders who fought in them were important to the genealogical awareness of the nobility, and why this memory was selective, for some battles and notable heroes from these battles are remembered and glorified, while others are simply forgotten. Memories of which battles were important to the genealogical presentation of certain families, how was it expressed, and in what period were the ancestors who participated in these battles remembered? The first part of the study presents the memory of ancestors as soldiers, and the ways this memory was expressed. The second part focuses on an- cestors who distinguished themselves in specific battles, and which family members who participated in battles are remembered and honoured, in this way distinguishing them from other ancestors. KEYWORDS: Grand Duchy of Lithuania; nobility; genealogical awareness; militaristic; heraldry.
    [Show full text]
  • Księstwa Rzeczpospolitej Państwo Magnackie Jako Region Polityczny
    1 INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK PRACE GEOGRAFICZNE NR 238 2 GEOGRAPHICAL STUDIES No. 238 THE DUCHIES OF THE POLISH-LITHUANIAN COMMONWEALTH THE MAGNATE LORDSHIP AS A POLITICAL REGION 3 INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK PRACE GEOGRAFICZNE NR 238 Mariusz Kowalski KSIĘSTWA RZECZPOSPOLITEJ PAŃSTWO MAGNACKIE JAKO REGION POLITYCZNY WARSZAWA 2013 4 KOMITET REDAKCYJNY REDAKTOR: Grzegorz Węcławowicz CZŁONKOWIE: Jerzy Grzeszczak, Barbara Krawczyk, Jan Matuszkiewicz, Jerzy J. Parysek RADA REDAKCYJNA Bolesław Domański, Adam Kotarba, Jan Łoboda, Andrzej Richling, Jan S. Kowalski, Andrzej Lisowski, Eamonn Judge, Lydia Coudroy RECENZENCI TOMU Urszula Augustyniak, Marek Sobczyński ADRES REDAKCJI PRAC GEOGRAFICZNYCH IGiPZ PAN ul. Twarda 51/55, 00–818 Warszawa Zgłoszenie pracy do druku jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na opublikowanie w wersji papierowej i elektronicznej Opracowanie redakcyjne i techniczne: Ewa Jankowska Zdjęcie na okładce: fragment mapy Magni Ducatus Lithuaniae... (wydanie z 1613 r.) © Copyright by Instytut Geografi i i Przestrzennego Zagospodarowania PAN im. Stanisława Leszczyckiego, Warszawa 2013 PL ISSN 0373-6547 ISBN 978-83-61590-27-9 Łamanie wykonano w IGiPZ PAN Druk i oprawa: Drukarnia Klimiuk ul. Zwierzyniecka 8A, 00-719 Warszawa 5 SPIS TREŚCI 1. Wstęp ...............................................................................................................................9 2. Perspektywa
    [Show full text]
  • Miscellanea Historico-Archivistica Tom 22
    Miscellanea Historico-Archivistica, t. XXII ISSN 0860–1054 Jarosław Zawadzki (Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa) PRÓBA UTWORZENIA GDAŃSKIEJ FAKTORII HANDLOWEJ W WIELKIM KSIĘSTWIE LITEWSKIM W XVII WIEKU Dnia 27 X 1629 r. Janusz Kiszka, wojewoda połocki, starosta parnawski i bol- nicki podarował swej żonie Krystynie z Druckich Sokolińskich dobra Czaśniki z folwarkiem Smolany, w województwie połockim1. Już trzy dni później, 30 paź- dziernika, Kiszczyna zawarła z mieszczaninem gdańskim Abrahamem Jona- szewiczem umowę na sprzedaż tych dóbr. Zachowały się trzy dokumenty do tej niezwykłej transakcji: oświadczenia zainteresowanych stron oraz brulion listu polecającego, prawdopodobnie Janusza Kiszki, dla Jonaszewicza i swego sługi rękodajnego, Jana Romaszewicza, który miał negocjować dalsze warunki umo- wy. Jak napisał Jonaszewicz, będąc zesłany od ich mościów panów obywatelów miasta gdańskiego na upatrzenie majętności z puszczami i portem do spławów wodnych, których oni sobie nabyć życzą, uznał Czaśniki za spełniające te kryteria. Zawarł więc z Kiszkami umowę, na mocy której gdańszczanie wypłacić mieli im w uzgodnionym miejscu na zamku wileńskim, przy aktach grodzkich w cztery tygodnie „po gromnicach” 1630 r. 145 tys. złp. a osobliwie samej — — pani wojewodziny na pierścień zupełnie 10 tysięcy złotych polskich. W tym samym czasie miał przekazać Kiszkom po „cugu woźników przednich” od obywateli gdańskich, za co Kiszkowie mieli ustąpić tę majętność zgodnie z przekazanym mu inwentarzem. Warowali sobie przy tym — — pan wojewoda i z jej miłością to postanowienie wyżej wyrażone ze mną uczyniwszy, iż ich mość panowie obywatele miasta gdańskiego za przybyciem swym dla objęcia tej majętności sobie od ich mościów przedanej względem uczynienia sobie od ich mościów tak dobrej i zacnej majętności z chęci swej przyjaciel- skiej dobrą poprawkę ich mościom uczynić będą chcieli.
    [Show full text]
  • Praca Magisterska W Uniwersystecie Szczecińskim, Wydziale Prawa
    UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI W SZCZECINIE Wydział Prawa i Administracji Przemysław Płaskowicki UprawnieniaUprawnienia prawoprawodawczedawcze hetmahetmanównów popolskiclskichh nnaa tletle wojskowośwojskowościci ww okresieokresie oodd XVIXVI dodo XXVIIIVIII w.w. Historia Prawa Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. Zofii Kulejewskiej Szczecin 2003 - 2 - - 3 - Oświadczam, że przedkładaną pracę magisterską kończącą studia magisterskie napisałem samodzielnie. Oznacza to, że przy pisaniu pracy poza niezbędnymi konsultacjami, nie korzystałem z pomocy innych osób, a w szczególności nie zlecałem opracowania rozpra- wy lub jej części innym osobom, ani nie odpisywałem tej rozprawy lub jej części od innych osób. Jednocześnie przyjmuję do wiadomości, że gdyby powyższe oświadczenie okazało się nieprawdziwe, decyzja o wydaniu mi dy- plomu zostanie cofnięta. Przemysław Płaskowicki - 4 - Spis treści SPIS TREŚCI ..................................................................................... 5 WSTĘP .............................................................................................. 8 1 ZNACZENIE POSPOLITEGO RUSZENIA, KONIECZNOŚĆ STOSO- WANIA WOJSK ZACIĘŻNYCH ......................................................... 11 1.1 Stan pospolitego ruszenia w XV w. .............................................. 11 1.2 Wojsko zaciężne w XV wieku ...................................................... 16 1.3 Dalszy spadek znaczenia pospolitego ruszenia ........................... 18 2 WOJSKO POLSKIE W XVI I XVII W. ............................................
    [Show full text]
  • Rocznik Lituanistyczny Tom 6-2020.Indd
    „ROCZNIK LITUANISTYCZNY” 6 ■ 2020 MATERIAŁ Y Andrzej Grzegorz Przepiórka, Karol Żojdź https://orcid.org/0000-0002-2675-4615 Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego Karol Żojdź https://orcid.org/0000-0003-0156-7036 Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Dwa komputy wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego z pierwszej połowy 1615 roku* Zarys treści Edycja źródłowa obejmuje dwa komputy wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego z pierwszej połowy 1615 r. Dokumenty stanowią cenny materiał do badań nad organizacją i liczebnością wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego w pierwszej połowie XVII w. Abstract Th e present source edition contains two registers of the military troops of the Grand Duchy of Lithuania from the fi rst half of 1615. Th e documents make a valuable contribution to the research into the organisation and number of the Lithuanian army in the fi rst half of the seventeenth century. Słowa kluczowe: wojna Rzeczypospolitej z Państwem Moskiewskim (1609–1618), Wielkie Księstwo Litewskie, armia litewska, hetman litewski, komputy, organizacja wojska, żołnierze Keywords: Polish-Muscovite War (1609–1618), Grand Duchy of Lithuania, Lithuanian army, Lithu- anian hetman, army registers, military organisation, troops Wojna Rzeczypospolitej z Państwem Moskiewskim, która wybuchła w 1609 r. i znalazła rozstrzygnięcie dopiero u schyłku roku 1618, jest bardzo nierówno- miernie opracowana w polskiej literaturze przedmiotu. Stosunkowo najwięcej napisano o pierwszym etapie konfl iktu1 (do kapitulacji królewskiej załogi na * Artykuł powstał w ramach grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki nr 11H 13 0334 82 pt. „Akta skarbowe jako źródło do dziejów wojskowości staropolskiej za panowania Wazów (1587–1668)”, realizowanego w latach 2015–2020. http://dx.doi.org/10.12775/RL.2020.6.12 268 Andrzej Grzegorz Przepiórka, Karol Żojdź Kremlu)1, a także na temat jego schyłkowej fazy, tzn.
    [Show full text]
  • Żywoty Hetmanów Królestwa Polskiego I Wielkiego Księstwa Litewskiego
    www.cbw.plCBW ŻYWOTY HETMANÓW KRÓLESTWA POLSKIEGO I WIELKIEGO KSIĘSTWA LITEWSKIEGO Z MATERYAŁOW PO SAMUELU BRODOWSKIM W PODHORCACH ZNALEZIONYCH WYDAŁ Ż E GOTA P A ULI OZDOBIONE HERBAMI I RYTOWANEMI W IZERUNKAMI LWÓW, STANISŁ A W ÓW I TARNÓW NAKŁAD J ANA MILIKOWSKIEGO. 1850. www.cbw.plCBW www.cbw.pl www.cbw.plCBW OD NAKŁADCY. Wydając dzieło niniejsze, sądzę iż publiczności pragnącej z liistoryą ojczystą głębiej się obznajomić, niemałą uczynię przysługę; główniej szy albowiem wątek minionych dziejów naszego kraju, stanowią czyny wo­ jenne; życiopisma przeto mężów walecznych, których dzieła są naszą i potomków naszych drogą spuścizną, i których sława jest częścią sławy narodowćj — nie- powinny też być obojętne. Maluje się w nich jak naj­ wyraźniej obraz wieków zeszłych, a bohaterskie dzieła ich, poświęcanie się dla ojczyzny, oraz rozliczne cnoty służyć będą za wskazówkę i naukę najodleglejszym naw7et pokoleniom. Nieszczędziłem przetoż kosztów^, żeby dzieło to po­ żyteczne i co do powierzchowności wewnętrznej war­ tości swój godnie odpowiedzieć mogło: obok ozdobnego druku dodałem drzeworyty herbów, jakie się w pier­ wotnym rękopisie Samuela Brodowskiego narysowane znajdowały, oraz wizerunki niektórych hetmanów po­ dług oryginalnych ówczesnych obrazów familijnych, wiernie i starannie przez słynnych za granicą rytowni­ ków wykonane. www.cbw.plCBW Za miły obowiązek poczytuję sobie objawić w tein miejscu publicznie mą wdzięczność JW. Hr. Leonowi Rzeiouskiemu za łaskawe udzielenie pierwotnego rę­ kopisu Brodowskiego, oraz za dostarczenie trzech ry- towanych wizerunków hetmanów: Stanisława, W a­ cława i Seweryna Rzewuskich 5 JO. Ks. Jerzemu Lubomirskiemu za dostarczenie dwóch rytowanych wizerunków Hieronima i Jerzego Ks. Lubomirskich; JO. Ks. Romanowi Sanguszce za dostarczenie ryto- wanego wizerunku llomana Ks.
    [Show full text]
  • ^Univy Proquest Number: 10797882
    The SeeencL Northern War [1655-1660] and the Crisis of Government in the Polish-Lithuanian Commonwealth^ Robert Ian Frost School of Slavonic and East European Studies A thesis submitted in partial fulfilment of the requirements of the degree of Ph.D. in the University of London, 1989. / B1BL \ tONDIN ^uNivy ProQuest Number: 10797882 All rights reserved INFORMATION TO ALL USERS The quality of this reproduction is dependent upon the quality of the copy submitted. In the unlikely event that the author did not send a com plete manuscript and there are missing pages, these will be noted. Also, if material had to be removed, a note will indicate the deletion. uest ProQuest 10797882 Published by ProQuest LLC(2018). Copyright of the Dissertation is held by the Author. All rights reserved. This work is protected against unauthorized copying under Title 17, United States C ode Microform Edition © ProQuest LLC. ProQuest LLC. 789 East Eisenhower Parkway P.O. Box 1346 Ann Arbor, Ml 48106- 1346 Abstract 2 This thesis examines the crisis of government experienced by the Commonwealth of Poland-Lithuania in the aftermath of the Cossack Revolt, vfoich began in 1648, and the invasions of Muscovy [165-4] and Sweden [1655]. The Commonwealth’s collapse in the face of these invasions demonstrated serious weaknesses in its decentralised political system. The essential concern of this thesis is to explain why all attempts to introduce political reform should have failed V after 1655, despite a widespread conviction that reform was v" necessary. The thesis concentrates on royal policy under John Casimir [1648-1668], The decision of the royal Court to pursue the election of a successor to John Casimir vivente rege has frequently been blamed for the failure of reform, since concentration on the election, it is argued, meant that the Court missed a good opportunity to reform the Polish Diet by introducing majority voting and abolishing the principle of the liberum veto, by which the vote of one deputy was sufficient to break the proceedings of the Diet.
    [Show full text]
  • The Triumphant Genealogical Awareness of The
    LITHUANIAN HISTORICAL STUDIES 22 2018 ISSN 1392-2343 PP. 29–49 THE TRIUMPHANT GENEALOGICAL AWARENESS OF THE NOBILITY IN THE GRAND DUCHY OF LITHUANIA IN THE 17TH AND 18TH CENTURIES Agnė Railaitė-Bardė (Lithuanian Institute of History) ABSTRACT This article attempts to show how the manifestation of ancestors was expressed in the genealogical awareness of the nobility in the Grand Duchy of Lithuania, using publications to mark special occasions in the 17th and 18th centuries, genealogical trees and diagrams. The research seeks to establish what effect the exaltation of various battles had on the genealogical memory of the nobility in the Grand Duchy, bearing in mind the context of its involvement in one of the most famous battles it ever fought. The genealogical sources mentioned were examined in order to ascertain which battles and what memories of the commanders who fought in them were important to the genealogical awareness of the nobility, and why this memory was selective, for some battles and notable heroes from these battles are remembered and glorified, while others are simply forgotten. Memories of which battles were important to the genealogical presentation of certain families, how was it expressed, and in what period were the ancestors who participated in these battles remembered? The first part of the study presents the memory of ancestors as soldiers, and the ways this memory was expressed. The second part focuses on an- cestors who distinguished themselves in specific battles, and which family members who participated in battles are remembered and honoured, in this way distinguishing them from other ancestors. KEYWORDS: Grand Duchy of Lithuania; nobility; genealogical awareness; militaristic; heraldry.
    [Show full text]
  • The-Holy-Roman-Empire.Pdf
    The Holy Roman Empire, 1495–1806 Brill’s Companions to European History VOLUME 1 The titles published in this series are listed at brill.nl/bceh The Holy Roman Empire, 1495–1806 A European Perspective Edited by R.J.W. Evans and Peter H. Wilson LEIDEN • BOSTON 2012 Library of Congress Cataloging-in-Publication Data The Holy Roman Empire, 1495–1806 : a European perspective / edited by R.J.W. Evans and Peter H. Wilson. p. cm. — (Brill’s companions to European history ; v. 1) Includes bibliographical references and index. ISBN 978-90-04-20683-0 (hardback : acid-free paper) 1. Holy Roman Empire—History— 1517–1648. 2. Holy Roman Empire—History—1648–1804. 3. Holy Roman Empire—History— 1273–1517. 4. Holy Roman Empire—Politics and government. I. Evans, Robert John Weston. II. Wilson, Peter H. (Peter Hamish) DD175.H63 2012 943’.02—dc23 2012009348 This publication has been typeset in the multilingual “Brill” typeface. With over 5,100 characters covering Latin, IPA, Greek, and Cyrillic, this typeface is especially suitable for use in the humanities. For more information, please see www.brill.nl/brill-typeface. ISSN 2212–7410 ISBN 978 90 04 20683 0 (hardback) ISBN 978 90 04 22872 6 (e-book) Copyright 2012 by Koninklijke Brill NV, Leiden, The Netherlands. Koninklijke Brill NV incorporates the imprints Brill, Global Oriental, Hotei Publishing, IDC Publishers and Martinus Nijhoff Publishers. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, translated, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without prior written permission from the publisher.
    [Show full text]
  • Skład Wyznaniowy Senatorów Świeckich Wielkiego Księstwa Litewskiego Za Panowania Wazów
    rozprawy HENRYK LULEWICZ Skład wyznaniowy senatorów świeckich Wielkiego Księstwa Litewskiego za panowania Wazów Dotychczas uzyskane wyniki badań nad składem wyznaniowym Senatu dawnej Rzeczypospolitej nie wyjaśniają całkowicie tego proble­ mu. Jeżeli chodzi o strukturę wyznaniową senatorów Wielkiego Księ­ stwa Litewskiego, to pewne ustalenia w tym zakresie przyniosły prace Merczynga1, Barwińskiego2, Dworzaczka3 i Kosma­ na4. Henryk Merczyng badał zagadnienie struktury wyznaniowej Senatu jedynie od strony protestantyzmu. Praca jego zawiera bardzo cenny, solidnie udokumentowany wykaz senatorów i dygnitarzy ewangelików i arian, ale tylko tych, którzy do chwili śmierci pozostali wyznawcami jednej z konfesji reformowanych. Jednakże, jak wykazał Dworzaczek, statystyka wyznaniowa Merczynga jest niepełna. Dworzaczek rozszerzył zakres badań, obejmując nimi wszystkich senatorów, a istotnym elemen­ tem jego pracy jest porównanie struktury wyznaniowej senatorów po­ szczególnych prowincji. Badania swe zamknął na 1648 r., chociaż proces katolicyzacji Senatu trwał nieco dłużej. Można mieć pewne zastrzeżenia do ustaleń liczbowych dotyczących senatorów litewskich w 1648 roku; podana przez Dworzaczka liczba trzech senatorów akatolików była w rze­ czywistości wyższa. Wiele cennych stwierdzeń, dotyczących polityki nominacyjnej Zyg­ munta III w pierwszych latach jego panowania, wniósł artykuł E. Bar­ wińskiego „Zygmunt III i dyssydenci”. Zawiera on między innymi pełną listę senatorów, z określeniem wyznania, mianowanych przez pierwszego Wazę W latach 1588— 1591. Wyniki uzyskane przez Merczynga i Dworzaczka nie dają w sumie pełnego obrazu struktury wyznaniowej senatorów litewskich w okresie panowania Wazów. Dlatego zaistniała potrzeba podjęcia nowych badań nad tym problemem. Szczególną uwagę należało zwrócić na senatorów, których pominął Merczyng, a którzy nie byli według niego protestanta­ mi, względnie zmienili wyznanie przed śmiercią, oraz na senatorów z okresu panowania Jana Kazimierza, gdyż nie uwzględnił ich Dwo­ rzaczek.
    [Show full text]
  • Żywoty Hetmanów Królestwa Polskiego I Wielkiego Księstwa Litewskiego
    STANISŁAW KONIECPOLSKI, KASZTELAN KRAKOWSKI, HETMAN WIELKI KORONNY ŻYWOTYŻYWOTY HETMANÓWHETMANÓW KRÓLESTWAKRÓLESTWA POLSKIEGOPOLSKIEGO II WIELKIEGOWIELKIEGO KSIĘSTWAKSIĘSTWA LITEWSKIEGOLITEWSKIEGO ŻYWOTY HETMANÓW KRÓLESTWA POLSKIEGO I WIELKIEGO KSIĘSTWA LITEWSKIEGO Armoryka SANDOMIERZ 2018 îYwo TY nETMANów KnúLnsTwA PoLsmGo l wlELKlEGo KsngsTwA LlTEwsmEGo Z MATERYALÓW P0 SAMUELU BRUDOWSKIM W PODHORCACH ZNALEZIONYCH WYDAL ÈEGQTA Рмты. OZDOBIONE HERBAMI I RYTOWANEMI WIZERUNKAMI. l ————————-——-_ Lwów, sTANlsLAwów I TmNów NAKLAD JANA MILIKOWSKIEGO. 1850. Projekt okładki: Juliusz Susak Na okładce: Stanisław Koniecpolski, kasztelan krakowski, wojewoda sandomierski i hetman wielki koronny (XVII w.) Copyright © 2018 by Wydawnictwo „Armoryka” Wydawnictwo ARMORYKA ul. Krucza 16 27-600 Sandomierz http://www.armoryka.pl/ ISBN 978-83-8064-567-7 PRZBDMUWA WYDAWGY. Przy coraz hardziej wzrastajacem dziá zamilowa niu wpomnikach ojczystych i przy powszechnej checi uzupelnienìa dziejów krajowych, зайца iz piémienni ста polskiemu niejaka uczyniç przysluge , wydajac па áwiat zabytek, klóry niemal przez lat 80 spo czywal w ukryciu. Sa to nieogloszone dotad dru kiem: Éywoty hetmanów królestwa polskiego i wiel kiego ksiestwa litewskiego w idacym po sobie szeregu od czasów ustanowienia tej doiywotniej godnosci w шар opisane przez Samuela Brodowskiego. Wa inoéó podobnej pracy sama przez sie jest juz wido czna: „тишина albowiem czesó dziejów dawnej Polski вшита wypadki wojenne. Poloiona na po graniczu nierównie dzikszej wschodniej czesci Eu ropy , zmuszona byla Polska do nieustannych prawie bojów z najczdniczemi Tatarami, Turkami, Мазки; iSzwedami, uchodzila na zachodzie za naród najwa leczniejszy imiala тоге zanadto odwaìnych wojo wników. Tych to czyny bohatyrskie, obejmuje ать 1 ___2 niniejsze. Podobnej pracy podjął się już w środku zeszłego wieku uczony książe Józef Alexander Jabło nowski , któremu ściślejsze zaprowadzenie baczności krytycznej przy pisaniu rzeczy historycznych winni śmy; w dziele; Dodecas ducum Marlis Poloniae, czyli Dwanaście wodzo'w polskich , wyszlem we Lwo wie r.
    [Show full text]