DOCSLIB.ORG

Demokrat Parti Döneminde Urfa (1950-1960)

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Demokrat Parti Döneminde Urfa (1950-1960) T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI DOKTORA TEZİ DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE URFA (1950-1960) İbrahim Halil TANIK ŞANLIURFA – 2019 T.C HARRAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI DOKTORA TEZİ DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE URFA (1950-1960) İbrahim Halil TANIK Danışman Prof. Dr. Kazım PAYDAŞ ŞANLIURFA – 2019 TEZ ONAY SAYFASI ORİJİNALLİK RAPORU VE BEYAN BE LGESİ ÖNSÖZ Tarihi zenginlikleriyle Urfa, pek çok araştırmacının dikkatini çekmiş ve böylece birçok esere konu olan bir il olmuştur. Tarihin başlangıç noktası olarak da anılan Urfa’nın ilk çağlarından orta çağa, Osmanlı Devleti dönemi, Millî Mücadele dönemi ile Cumhuriyet döneminin bazı kesitlerini kapsayan eserler ortaya konmuştur. Hem Dünya’da hem de Türkiye’de birçok değişim-dönüşümün yaşandığı 1950-1960 yılları arasında Urfa ile ilgili kapsamlı ve akademik bir çalışma yapılmamıştır. Bu nedenden dolayı Urfa’nın bu 10 yıllık sürecinin kapsayan dönemi, hazırladığımız doktora tezi ile aydınlatmayı ve bizden sonraki çalışmalara katkı sunmayı amaç edinmiş bulunmaktayız. Tez çalışmamız, Demokrat Parti döneminde Urfa’da idarî yapı, siyasî, sosyal, kültürel ve iktisadî hayata dair yaşanan gelişmeleri kapsamaktadır. Zaman sınırlaması olarak 1950-1960 yılları arasını, yani Türkiye’de iktidarın tek partiden ilk defa el değiştirdiği 14 Mayıs 1950’den, yine Türkiye’de ilk defa askerî darbe ile yönetimin el değiştirdiği 27 Mayıs 1960’a kadar olan süreci belirledik. Tezimizin ana kaynakları, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet ve Osmanlı Arşivi, Cumhurbaşkanlığı Arşivi, TBMM arşivi, Devlet İstatistik Enstitü verileri, Demokrat Parti tutanakları, Resmî Gazete, daha çok yerel olmak üzere Basın Arşivi, Urfa İl Yıllıkları, sözlü kaynaklar, telif ve tetkik eserler ve lisansüstü tezlerden oluşmaktadır. Yapılan araştırmalardan sonra, yukarıda değinilen zaman aralığında hem il hem de ilçelerde belediyeler başta olmak üzere pek çok kurumun arşivinin olmayışından dolayı, yerel kurumlardan yararlanamadık. Tez çalışmamız, giriş kısmından başka beş ana bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında Urfa’nın 1950’ye kadar kısa bir tarihine değinerek, Türkiye’de çok partili hayata geçiş serüvenini kısaca anlatmaya çalıştık. Birinci bölümde, Demokrat Parti Döneminde Urfa’da idarî yapı, ikinci bölümde siyasî, üçüncü bölümde sosyal, dördüncü bölümde kültürel ve beşinci bölümde iktisadî hayatta yaşanan gelişmeleri inceledik. Tez çalışmamın her aşamasında beşerî ve ilmî katkılarını benden esirgemeyen danışman hocam Prof. Dr. Kazım Paydaş’a teşekkür ederim. Yine tecrübe ve IV deneyimleriyle hemen her alanda desteğini gördüğüm hocam Prof. Dr. Abdullah Ekinci’ye müteşekkirim. Tez sürecim boyunca destekleriyle bize katkı sağlayan Prof. Dr. Ekrem Bektaş, Doç. Dr. Şerif Demir, Doç. Dr. Mehmet Kaya, Dr. İsmail Asoğlu ve Arş. Gör. Serkan Şenel, ailem ve üzerimde emeği olan herkese teşekkür ederim. Şanlıurfa-2019 İbrahim Halil Tanık V ÖZET DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE URFA (1950-1960) TANIK, İbrahim Halil Doktora Tezi Tarih Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Kazım PAYDAŞ Haziran, 2019, 457 Sayfa Bu çalışmada, Demokrat Parti Döneminde (1950-1960), Urfa'da yaşanan gelişmeler ele alındı. Bu gelişmeler, idarî, siyasî, sosyal, kültürel ve iktisadî alanlarına ayrılarak, ayrıntılı bir şekilde incelendi. Bu on yıllık süreçte idarî alanda görülen gelişmeler, Urfa’nın yönetim tarihi, merkez ve ilçelerin idarî yapısı, değişen yer adları, bu yıllarda görev yapan yöneticilerin faaliyetlerinden oluşmaktadır. Siyasî alanda görülen gelişmeler, Urfa’da partilerin teşkilat kurmaları, bu teşkilatlar içerisinde yaşanan çekişmeler, seçimler ve 9. 10. ve 11. dönem Urfa milletvekillerin hayat hikâyeleri, Urfa’ya gelen siyasetçiler ve 27 Mayıs darbesinin Urfa’ya yansımasından oluşmaktadır. Sosyal alanda görülen gelişmeler, Urfa’nın nüfusuna dair bilgiler, Urfa’da sağlık şartlarının durumu, sosyal yardım faaliyetleri, belediye hizmetleri, asayiş olayları ve dernek faaliyetlerinden oluşmaktadır. Kültürel alanda görülen gelişmeler, Urfa’da eğitim koşulları, kütüphaneler, sinema, müzik ve mimarî alanda yaşanan değişimlerden oluşmaktadır. İktisadî alanda görülen gelişmeler ise, Urfa’da ticaret ve üretim koşulları, tarım ve tarıma zarar veren unsurlarla yapılan mücadeleler, hayvancılığın gelişimi, özellikle Birecik köprüsünün yapılmasıyla ulaşım koşulları, iletişim ve bankalaşmanın artmasından oluşmaktadır. Bu şekilde gelişmeleri ele alan çalışmamızda, Devlet Arşivlerinden temin edilen belgeler, TBMM tutanakları, yerel basın arşivi, sözlü kaynaklar ve diğer telif ve tetkik eserlerden yararlanıldı. Anahtar Kelimeler: Urfa, Demokrat Parti, Siyaset, Kültür, İktsat. VI ABSTRACT URFA DURING THE DEMOCRATIC PARTY (1950-1960) TANIK, İbrahim Halil PhD Thesis Department of History Advisor: Prof. Dr. Kazım PAYDAŞ June, 2019, 457 pages In this study, developments in Urfa during the Democratic Party Period (1950-1960) were discussed. These developments divided into administrative, political, social, cultural, and economic fields were examined in detail. The developments seen in the administrative field during this decade consist of the administrative history of Urfa, the administrative structure of centers and districts, the changing names of places and the activities of administer who worked in these years. The developments in the political field comprise of the establishment of parties in Urfa, the struggles within these organizations, the elections and the life stories of the 9th,10th, and 11th periods of Urfa deputies, the politicians who came to Urfa and the reflection of the May 27 coup in Urfa. Developments in the social sphere include information on the population of Urfa, health conditions, social assistance activities, municipal services, public order events, and association activities in Urfa. Developments in the cultural sphere consist of educational conditions, libraries, cinema, music, and architectural changes in Urfa. Economic developments include trade and production conditions in Urfa, agricultural and struggling against agricultural elements, development of breeding, in particular transportation conditions with constructing of Birecik bridge, increased communication and banking. In this study, the documents obtained from the State Archives, Grand National Assembly of Turkey, local press archive, oral sources, and other copyright and research books were used in this study. Key Words: Urfa, Democratic Party, Politics, Culture, Economics. VII DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE URFA (1950-1960) İÇİNDEKİLER TEZ ONAY SAYFASI II ORİJİNALLİK RAPORU VE BEYAN BELGESİ III ÖNSÖZ IV ÖZET VI ABSTRACT VII İÇİNDEKİLER VIII KISALTMALAR XIV TABLOLAR LİSTESİ XV EKLER LİSTESİ XVII GİRİŞ 1 Araştırmanın Konusu ve Kapsamı 1 Araştırmanın Amaç ve Yöntemi 2 Araştırmanın Kaynakları 3 Urfa’nın Kısa Siyasî Tarihi 5 BİRİNCİ BÖLÜM DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE URFA’NIN İDARÎ YAPISI 1.1. 1950-1960 YILLARI ARASI URFA’YA BAĞLI İLÇELER 25 1.1.1. Merkez İlçesi 25 1.1.2. Akçakale İlçesi 28 1.1.3. Birecik İlçesi 31 1.1.4. Bozova İlçesi 32 1.1.5. Hilvan İlçesi 33 1.1.6. Siverek İlçesi 34 1.1.7. Suruç İlçesi 36 1.1.8.Viranşehir İlçesi 37 1.1.9.Halfeti İlçesi 38 1.2. 1950-1960 YILLARI ARASI URFA’DA İDARECİLER 39 1.2.1. Valiler 39 VIII 1.2.2. Belediye Başkanları 55 1.2.3. Diğer İdareciler 64 İKİNCİ BÖLÜM DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE URFA’DA SİYASÎ HAYAT 2.1. 1950-1960 YILLARI ARASI URFA’DA SİYASÎ TEŞKİLATLAR 74 2.1.1. Cumhuriyet Halk Partisi Urfa Teşkilatı 75 2.1.2. Demokrat Parti Urfa Teşkilatı 95 2.1.3. Millî Kalkınma Partisi Urfa Teşkilatı 122 2.1.4. Millet Partisi Urfa Teşkilatı 125 2.1.5. Müstakilleri Destekleme Cemiyeti Urfa Teşkilatı 126 2.1.6. Türkiye Köylü Partisi-Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Urfa Teşkilatı 128 2.1.7. Hürriyet Partisi Urfa Teşkilatı 130 2.2. URFA’DA SEÇİMLER 132 2.2.1. Urfa’da 9. Dönem Milletvekili Seçimleri 133 2.2.1.1. Urfa’da 9. Dönem Milletvekili Seçim Sonuçları 136 2.2.2. Urfa’da 10. Dönem Milletvekili Seçimleri 137 2.2.2.1. Urfa’da 10. Dönem Milletvekili Sonuçları 157 2.2.3. Urfa’da 11. Dönem Milletvekili Seçimleri 159 2.2.3.1. Urfa’da 11. Dönem Milletvekili Sonuçları 163 2.3. 9. 10. VE 11. DÖNEM URFA MİLLETVEKİLLERİ 166 2.3.1. 9. Dönem Urfa Milletvekilleri 166 2.3.2. 10. Dönem Urfa Milletvekilleri 170 2.3.3. 11. Dönem Urfa Milletvekilleri 174 2.4. URFA’DA İL GENEL MECLİSİ VE YEREL SEÇİMLER 179 2.5. 1950-1960 ARASI URFA’YA GELEN SİYASÎLER, BÜROKRATLAR VE DİĞER ZİYARETÇİLER 187 2.6. 27 MAYIS 1960 ASKERÎ DARBESİNİN URFA’YA YANSIMASI 195 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE URFA’DA SOSYAL HAYAT 3.1. URFA’NIN NÜFUSU 205 3.2. EVLENME, BOŞANMA VE ÖLÜMLER 207 3.3. URFA’DA SAĞLIK 209 3.3.1. Sağlık Personeli 212 3.3.1.1. Özel Doktorlar 215 IX 3.3.2. Salgın Hastalıklarla Mücadele 216 3.3.2.1. Trahom 217 3.2.2.2. Verem 220 3.3.2.3. Sıtma 224 3.3.3. Eczacılık 226 3.4. SOSYAL YARDIM FAALİYETLERİ 227 3.5. DOĞAL AFETLER 231 3.6. BELEDİYENİN SOSYAL HİZMETLERİ 232 3.6.1. Belediye Çay Bahçesi ve Lokantası 232 3.6.2. Belediyenin Duyuru ve İlan İşleri 233 3.6.3. Belediyenin Temizlik İşleri 234 3.6.4. Belediye Buz Fabrikası 236 3.6.5. Belediye Zabıta Çalışmaları 237 3.6.6. Belediye Mezbahanesi 238 3.6.7. Belediye’nin Şehir içi Ulaşım Hizmetleri 239 3.6.8. Belediye’nin Elektrik Hizmeti 240 3.6.9. Belediyenin Kanalizasyon ve Cadde Düzenleme Hizmetleri 244 3.6.10. Belediye’nin İçme Suyu Hizmetleri 245 3.6.11. Belediye’nin Kimsesizlerevi Hizmeti 248 3.7. ASAYİŞ 248 3.7.1. Trafik Kazaları 250 3.7.2. Öldürme Vakaları 251 3.7.3. Tevfik Saraç’ın Öldürülmesi 253 3.7.4. Said Nursi’nin Vefatı 254 3.7.5. Hırsızlık Vakaları 255 3.7.6. Cezaevinde Meydana Gelen Vakalar 257 3.7.7. Tecavüz Vakaları 258 3.7.8. İntihar Vakaları 260 3.7.9. Kaçakçılık Vakaları 260 3.7.10. Siyasîlerin Karıştığı Asayiş Vakaları 263 3.7.11. Kumar Vakaları 265 3.7.12. Kılık-Kıyafet Kanuna Muhalefetten Doğan Asayiş Vakaları 266 3.7.13. Fuhuş ve Eğlence Mekânlarında Meydana Gelen Asayiş Vakaları 266 3.8. SOSYAL YARDIM KURULUŞLARI VE DERNEKLERİ 270 X 3.8.1. Kızılay Urfa Şubesinin Yardım Faaliyetleri 270 3.8.2. Urfa Çocuk Yetiştirme Yurdu 273 3.8.3. Şahıs Teşebbüsleriyle Kurulan Sosyal Yardım Dernekleri 276 3.8.3.1. Urfa İli Kültür Derneği 276 3.8.3.2.
Load more

Recommended publications
  • Mirrors of Modernization: the American Reflection in Turkey
    University of Pennsylvania ScholarlyCommons Publicly Accessible Penn Dissertations 2014 Mirrors of Modernization: The American Reflection in urkT ey Begum Adalet University of Pennsylvania, [email protected] Follow this and additional works at: https://repository.upenn.edu/edissertations Part of the History Commons, and the Political Science Commons Recommended Citation Adalet, Begum, "Mirrors of Modernization: The American Reflection in urkT ey" (2014). Publicly Accessible Penn Dissertations. 1186. https://repository.upenn.edu/edissertations/1186 This paper is posted at ScholarlyCommons. https://repository.upenn.edu/edissertations/1186 For more information, please contact [email protected]. Mirrors of Modernization: The American Reflection in urkT ey Abstract This project documents otherwise neglected dimensions entailed in the assemblage and implementations of political theories, namely their fabrication through encounters with their material, local, and affective constituents. Rather than emanating from the West and migrating to their venues of application, social scientific theories are fashioned in particular sites where political relations can be staged and worked upon. Such was the case with modernization theory, which prevailed in official and academic circles in the United States during the early phases of the Cold War. The theory bore its imprint on a series of developmental and infrastructural projects in Turkey, the beneficiary of Marshall Plan funds and academic exchange programs and one of the theory's most important models. The manuscript scrutinizes the corresponding sites of elaboration for the key indices of modernization: the capacity for empathy, mobility, and hospitality. In the case of Turkey the sites included survey research, the implementation of a highway network, and the expansion of the tourism industry through landmarks such as the Istanbul Hilton Hotel.
    [Show full text]
  • SABATAYCILIK SALTANATI VE MEŞHUR DÖNMELER - Milli Çözüm Dergisi
    SABATAYCILIK SALTANATI VE MEŞHUR DÖNMELER - Milli Çözüm Dergisi Yazar Milli Çözüm Dergisi 26 Temmuz 2012 Birçok internet sitesinde yıllardır yayınlandığı ve hiç kimsenin yalanlama ihtiyacı duymadığı,“Sabataist Müslüman görünümlü gizli Yahudi”leri, tekrar gündeme getirmek, asılsız iddia ve iftiralar varsa, ilgililere bunları düzeltme imkanı vermek; ve şahısları deşifre edip hedef göstermek gibi bayağı ve aşağı bir fesatlıktan uzak; ülkemizin, devletimizin ve milletimizin muhatap olduğu bir tehdide dikkat çekmek üzere bu konuya değinmeyi münasip gördük. Bilinen bazı “Selanik Dönmeleri” (“Sabataycılar” veya “Gizli Yahudiler”) Bu listenin dayandığı kaynak: ( http://www.sabetay.50g.com/Liste/liste.html ) internette bulduğum en geniş DÖNME listesiydi. Fakat 28 Şubat’ın (1997) meşhur isimlerini bu listede göremedim: Org. Çevik Bir (28 Şubatın mimarlarından), Güven Erkaya Deniz Komutanı (28 Şubatın mimarlarından), Kemal Gürüz YÖK Başkanı, Prof. Kemal Alemdaroğlu İ.Ü Eski Rektörü, Prof. Nur Sertel gibilerinin de Sebataist olduğu belirtilmekteydi. 28 Şubat sonrasına dikkat edelim. Ordu’dan en çok İRTİCACI subay ve öğrenci atılması 28 Şubat’ın ilk yıllarında gözlendi, Üniversiteler İRTİCACI’lardan temizlendi. Daha evvelden imam hatiplerde, üniversitelerde başörtüsü ile okunabilirken, bu tarihten sonra bu hak engellendi. İmam Hatiplerin pratikte önü kesildi. Yükselen Anadolu sermayesinin önü kesildi. (Cüneyt Ülsever’e göre, 28 Şubatın asıl sebebi bu sermaye meselesiymiş). 28 Şubatın planları Deniz Kuvvetlerinin Gölcük’teki merkezinde yapıldı deniyor. Bu merkez 1999 Gölcük depreminde denize gömüldü. Rasathaneden Prof. Işıkara depremin merkez üssünün “tam deniz kuvvetleri merkezi” olduğunu söylemişti. Yakın geçmişteki bir Genel Kurmay Başkanımızın dönme olduğu vurgulanıyor. 2-3 defa nüfus kütüğünü bir şehirden başka şehre taşıdığı, izini kaybettirmek için yaptığı söyleniyor. “Türkler 1.500.000 ermeni öldürdü” deyip, derhal Nobel’i alan Orhan Pamuk’u da unutmamak gerekiyor.
    [Show full text]
  • Giresun'da Sosyal, Ekonomik, Siyasi Ve Kültürel Yaşam (1945–1960)
    Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü GİRESUN’DA SOSYAL, EKONOMİK, SİYASİ VE KÜLTÜREL YAŞAM (1945–1960) Aydın GÜLŞEN DOKTORA TEZİ ANKARA 2014 Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü GİRESUN’DA SOSYAL, EKONOMİK, SİYASİ VE KÜLTÜREL YAŞAM (1945–1960) Aydın Gülşen DOKTORA TEZİ ANKARA 2014 Doktora Tezi olarak sunduğum “Giresun’da Sosyal, Ekonomik, Siyasi ve Kültürel Yaşam (1945–1960)” adlı çalışmanın, tarafımdan, bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı düşecek bir yardıma başvurmaksızın yazıldığını ve yararlandığım eserlerin kaynakçada gösterilenlerden olduğunu, bunlara atıf yapılarak yararlanılmış olduğunu belirtir ve onurumla doğrularım. 20./02/2014 Aydın Gülşen H.Ü Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Müdürlüğüne, İş bu çalışma, jürimiz tarafından Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalında DOKTORA TEZİ olarak kabul edilmiştir. Başkan : Prof. Dr. Mesut ÇAPA…………………………………..:______________ Üye : Prof. Dr. Mustafa YILMAZ…………………………………:______________ Üye : Prof. Dr. Fatma ACUN….…………..……………………….:______________ Üye : Doç. Dr. Ayten SEZER ARIĞ (Danışman)…………………..:_____________ Üye : Doç. Dr. Yasemin DOĞANER….……..……………………..:_____________ Yukarıdaki imzaların, adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım. …/…/2014 Prof. Dr. Adnan SOFUOĞLU Enstitü Müdürü ÖZET Giresun, sosyal, ekonomik ve kültürel özellikleri bakımından içinde yer aldığı Karadeniz Bölgesi’nin genel özelliklerini taşımaktadır. Giresun’un yerleşim tarihi çok eskilere gitmesine rağmen, vilayet statüsünü Cumhuriyetin
    [Show full text]
  • Download Chapter
    PARTIES ESTABLISHED IN TURKEY AFTER 1960 AND THEIR ACTORS Assist. Prof. Dr. Mehmet Biçici Gaziantep University Introduction Organized structures formed in order to gain the authority to govern in a country by elections or to become partners in the administration of the country through coalition governments are called political parties (Gökçe, 2013). According to the political scientist Duverger’s evaluation of political parties, there are two main periods in the formation of political parties. In these two main periods, the background of the emergence and development of parties is taken into consideration. The first main period considers how the parties formed and under what conditions, while in the second main period, how the parties came to the present day after the World War II are examined (Göktürk, 2016). We can gather Party Political Systems under two headings. These are the two-party political system and the multi-party political system. In the two-party political system there are two major parties that are trusted to be elected by the people voting. Those who vote choose between these two parties, and the party that holds the majority wins power. 3. Parties are far from powerful in this election. The best known examples of the two-party political systems are seen in the United States and England. The candidates for power in these countries have two large majorities. Other smaller parties are unable to be in power because they cannot get close to the big two parties. Examples include the Republican Party and the Democratic Party in the US, and the Labor Party and the Conservative Party in the UK.
    [Show full text]
  • Tarih Türkiye Cumhuriyeti Başlangiçtan Bugüne Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri
    T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI TÜRKİYE KÜLTÜR PORTALI PROJESİ TARİH TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞLANGIÇTAN BUGÜNE TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETLERİ Prof. Dr. Abdulhaluk Mehmet ÇAY 2009 ANKARA 6.8. Başlangıçtan Bugüne Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri Muvakkat İcra Encümeni (25 Nisan 1920-3 Mayıs 1920) İcra Vekilleri Heyeti Reisi Mustafa Kemal Paşa, TBMM Reisi Celalettin Arif Bey, Erzurum Cami Bey (Baykut), Aydın Bekir Sami Bey (Kunduh), Amasya Hamdullah Suphi Bey (Tanrıöver), Antalya Hakkı Behiç Bey (Bayiç), Denizli İsmet Bey (İnönü), Edirne I. İcra Vekilleri Heyeti “1. TBMM Hükümeti” (Mustafa Kemal Paşa) (3 Mayıs 1920-24 Ocak 1921) Bakanlığı Adı Soyadı Seçim Bölgesi İcra Vekilleri Heyeti Reisi Mustafa Kemal Paşa (Başbakan) Umuru Şeriye Vekili Mustafa Fehmi Efendi Bursa (Diyanet Bakanı) (Gerçeker) Cami Bey (Baykut) Aydın Dahiliye Umuru Vekili Hakkı Behiç Bey (Bayiç) Denizli (İçişleri Bakanı) Nazım Bey (Resmor) Tokat Refet Bey (Bele) İzmir Adliye Vekili Celalettin Arif Bey Erzurum 2 (Adalet Bakanı) Nafıa Vekili İsmail Fazıl Paşa (Cebesoy) Yozgat (Bayındırlık Bakanı) Ömer Lütfü Bey (Argeşo) Amasya Hariciye Vekili Bekir Sami Bey (Kunduh) Amasya (Dışişleri Bakanı) Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili Adnan Bey (Adıvar) İstanbul (Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı) İktisat Vekili Yusuf Kemal Bey (Tengirşenk) Kastamonu (Ekonomi Bakanı) Müdafaa-i Milliye Vekili Fevzi Paşa (Çakmak) Kozan (Milli Savunma Bakanı) Bakanlığı Adı Soyadı Seçim Bölgesi Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekili İsmet Bey (İnönü) Edirne (Genelkurmay Başkanı) Maliye Vekili Hakkı Behiç Bey
    [Show full text]
  • Birinci Bölüm Fatin Rüştü Zorlu’Nun Çocukluğu, Gençliği Ve Memuriyeti A
    TC SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİMDALI FATİN RÜŞTÜ ZORLU DOKTORA TEZİ HAVVA ELTETİK TEZ DANIŞMANI: PROF. DR. BAYRAM KODAMAN ISPARTA 2009 ÖZET Fatin Rüştü Zorlu Havva ELTETİK Süleyman Demirel Üniversitesi, Tarih Bölümü, Doktora Tezi, 266 sayfa, Aralık 2009. Danışman: Prof. Dr. Bayram KODAMAN Fatin Rüştü Zorlu 1910 yılında İstanbul’da doğmuştur. 1932 yılında Dışişleri Bakanlığı Meslek Memurluğu sınavını kazanarak çalışma hayatına başlamıştır. 1954 yılında Çanakkale’den Milletvekili seçilmiş, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak etkin bir görevle siyasi hayatına başlamıştır. 1957 yılında Dışişleri Bakanlığı görevine getirilmiştir. Fatin Rüştü Zorlu’nun siyaset yaptığı dönemde 1950 yılında iktidar olan Demokrat Parti idaresi bulunuyordu. On yıl iktidar hizmeti yürüten DP 27 Mayıs 1960 Darbesi ile hükümetten düşmüştür. Böylece Fatin Rüştü Zorlu’nun üç yıl süren Dışişleri Bakanlığı devresi sona ermiştir. Zorlu, darbe sonrasında Yassıada Mahkemesince yargılanarak idama mahkûm edilmiştir. Fatin Rüştü Zorlu görev yaptığı dönemde önemli başarılara imza atmış bir devlet adamıdır. Çalışmamızın amacı, Türk Siyaset Tarihinde oldukca sancılı yılları teşkil eden bu dönemde Fatin Rüştü Zorlu’nun devlet adamlığını, siyasi kişiliğini, dış politika felsefesini ortaya koymaktır. Çalışmamız Fatin Rüştü Zorlu’nun kişiliği etrafında bu kritik döneme ışık tutacaktır. Anahtar Kelimeler: Fatin Rüştü Zorlu, Demokrat Parti, 27 Mayıs Darbesi, Yassıada Mahkemesi. I ABSTRACT Fatin Rüştü Zorlu Havva ELTETİK Suleyman Demirel Unıversity, Department of History Ph. D, 266 pages, December 2009. Supervising Professor: Bayram KODAMAN Fatin Rüştü Zorlu was born in İstanbul in 1910. He began his career in 1932 after passing his examination on Civil Service in the Foreign Ministry. In 1954 he was elected a member of Parliament by Çanakkale, after which he held important position as State Minister and Vice Prime Minister.
    [Show full text]
  • Çok Partili Demokrasi Döneminde Varlık Vergisi Üzerine Tartışmalar
    RIFAT N. BALİ ∗ ÇOK PARTİLİ DEMOKRASİ DÖNEMİNDE VARLIK VERGİSİ TARTIŞMALARI GİRİŞ Tek Parti dönemine damgasını vuran azınlık karşıtı siyasetin en tartışılmaz örneği olan Varlık Vergisi Kanunu Türk siyasî tarihinde daima rahatsız edici bir konu olmuş, kendilerine tarh edilen vergiyi ödeyemeyen mükelleflerin gönderildikleri Erzurum’un Aşkale ilçesi, Varlık Vergisi’yle özdeşleşmiş ve Türk siyasî tarihinin popüler deyimleri arasında yer almıştır.1 Bu makalede Varlık Vergisi döneminde İstanbul Defterdarı olan Faik Ökte’nin hatıratının yayımlanmasından sonra basında çıkan tartışmalar ile DP’nin kurulmasından günümüze kadar uzanan zaman sürecinde Türk Yahudi Cemaati liderlerinin Varlık Vergisi konusundaki tavırları incelenecektir. DP ve Varlık Vergisi DP Muhalefette İken Varlık Vergisi Kanunu’nun 1943 yılında tasfiye edilmesinden sonra konu ilk kez 1946 yılında gündeme geldi. Çok partili demokrasi döneminin ilk milletvekili seçimlerinden önce Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in bir konuşma sırasında köylülere okul inşa edebilmek için dört yüz milyon lira gerektiğini, normal bütçe ile bu yapılması istenirse elli yıl beklenmesi gerektiğini, bu parayı bulabilmek için köylüyü mükellef yapmaktan başka çare olmadığını söylemesi üzerine dinleyicilerinden birinin “bu gayet basit bir iştir. Yeni bir Varlık Vergisi çıkararak 400 milyon lirayı bir günde toplarsınız” demesiyle basında kısa süren bir tartışma başladı.2 Vâ-Nû Varlık Vergisi konusunda “arabayla lâf” söylenebileceğini yazdıktan sonra verginin savaş sırasında zenginleşenlere karşı konulduğunu, sosyal adaletsizliği önlemeye yönelik olduğunu, Varlık Vergisi bahane edilip başka vergilerin uygulanmasına mâni olunmamasını istedi.3 Azınlıklara hitap eden ve Fransızca yayımlanan bazı İstanbul gazeteleri ile Vâ-Nû’nun bazı gayri müslim dostlarının kendisine “Varlık Vergisini savunuyor” şeklinde ∗ Tarih ve Toplum dergisinin Eylül 1997 sayısında yayınlanan makalenin gözden geçirilmiş şeklidir.
    [Show full text]
  • Bizim Ev Kulübü
    27 Mayıs Darbesi Sonrasında Eski Demokrat Partililerin Demokrasi Arayışlarına Bir Örnek: Bizim Ev Kulübü Firdes TEMİZGÜNEY Doç. Dr., Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü E-Mail: [email protected] ORCID ID: 0000-0002-1412-0439 Araştırma Makalesi / Research Article Geliş Tarihi / Received: 04.04.2020 Kabul Tarihi / Accepted: 25.09.2020 ÖZ TEMİZGÜNEY,Araştırma Makalesi / Firdes,Research 27 Article Mayıs Darbesi Sonrasında Eski Demokrat PartililerinGeliş Tarihi / Demokrasi Received: 04.04.2020 Arayışlarına Kabul BirTarihi Örnek: / Accepted Bizim: 25.09.2020 Ev Kulübü , CTAD, Yıl 17, Sayı 33 (Bahar 2021), s. 289-315. İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaşanan dış siyasi gelişmeler ve şartların zorlamasıyla oluşan ekonomik ve toplumsal kaygılar, Türkiye’de çok partili ha- yatı zorunlu kıldı. Bu süreçte Türk siyasi tarihinin en önemli gelişmelerinden biri, 7 Ocak 1946’da Demokrat Parti’nin (DP) kuruluşu oldu. 1950 seçimleriyle iktidara gelmeyi başaran ve tek parti idaresine son veren DP, 27 Mayıs 1960 askerî darbesinden sonra kapatıldı. Başta Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes olmak üzere hükümet üyeleri ve milletvekilleri tutuklanarak vatana ihanet, anayasayı ihlâl, Türk halkını iç savaşa sürüklemek gibi suçlarla itham edilip Yassıada’da yargılandı. Mahkeme, Bayar dâhil on beş DP üyesini ölüm cezasına çarptırdı. Fakat bunlardan sadece Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu’nun idamları Milli Birlik Komitesi 290 Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi Yıl 17 Sayı 33 (Bahar 2021) tarafından onaylanırken, Bayar’ın cezası müebbet hapse çevrildi. Kayseri Cezaevi’nde kalan Bayar, sağlık problemleri sebebiyle 1963 yılında altı aylığına tahliye oldu. Bu süreçte Ankara Hastanesi’nde gözetim altında kalan Bayar, tekrar Kayseri Cezaevi’ne gönderildi. Ancak yeniden sağlık sorunları yaşayan Bayar, hakkında verilen adli tıp raporuyla dönemin Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından affedildi.
    [Show full text]
  • The Change from the Idea of Christian Club to Cradle of Democracy
    International Journal of Arts and Commerce ISSN 1929-7106 www.ijac.org.uk THE VIEW OF CONSERVATIVE RIGHT WING PARTIES TOWARDS EUROPEAN UNION IN TURKEY: THE CHANGE FROM THE IDEA OF CHRISTIAN CLUB TO CRADLE OF DEMOCRACY Selahaddin BAKAN1, Hakan ÖZDEMİR2 and Yahya DEMİRKANOĞLU3 1Assoc.Prof., Inonu University Faculty of Economics and Administrative Sciences, Department of Political Science and Public Administration, Malatya-Turkey Email: [email protected] 2Assist.Prof., Inönü University Faculty of Economics and Administrative Sciences, Department of International Relations, Malatya-Turkey Email: [email protected] 3Lecturer, Bitlis Eren University Adilcevaz Vocational High School, Office Management and Executive Assistant Program, Bitlis-Turkey Email: [email protected] 84 International Journal of Arts and Commerce Vol. 4 No. 7 September, 2015 ABSTRACT This study aimed to analyse the change in the view of right wing parties towards European Union in Turkey. To that aim, historical development of conservative right and Turkish- European Union relations are analysed first. The study is continued by handling the view of conservatives towards European Union. The study is resulted by the finding that National View Movement until mid-1990’s saw European Union as a Christian club. The historical economic change which known as “24 January Decisions” brought up an open, liberal and export oriented economy replacing closed, state centred and import substitution policy. These liberal changes have also liberalised the mind of conservatives. Conservatives have started to change. Motherland Party of Özal came in power. National View Movement (Milli G.H) felt also to change. Especially, Military intervention of 28 February Decisions made them change.
    [Show full text]
  • Turkey's Integration with Europe: Initial Phases
    TURKEY’S INTEGRATION WITH EUROPE: INITIAL PHASES RECONSIDERED ŞABAN ÇALIŞ Dr Şaban Çalış is Assistant Professor at the Department of International Relations, Selçuk University, Konya. INTRODUCTION It is an established fact that the turning point in Turkey’s integration with the West is the declaration of the Truman Doctrine. However, we should note that despite this well-known fact, many people overlook the operational meaning of the Truman Doctrine and the events following it in terms of Turkey’s integration process with the West in general and with Europe in particular. In this respect, it is first necessary to make a clear distinction between the Doctrine and the Marshall Aid Plan. Then we need to identify the meaning of ‘operational’. By ‘operational’ we mean how a ‘factor’ – fictional or material – is used and what function this factor has in the real world. From a general perspective in this sense, two important points should be made at the outset of the study. First, whereas the Truman Doctrine in fact provided a theoretical understanding for the West in general, the Marshall Aid Plan showed, however in part, how to put this theory into practice. If the Truman Doctrine was a cluster of ideas defining democratic ideals from the vantage point of the USA, Marshall Aid was a guideline not only sponsoring but also urging European nations to come together to solve their problems by their own means as much as possible. Second, from the perspective of Turkey’s integration process with the West, the Truman Doctrine pulled Turkey towards the USA (which would be crowned with Turkey’s participation in NATO) while the Marshall Aid Plan pushed Turkey to Europe (a process that was started in 1947 but is not yet finished).
    [Show full text]
  • A Key for Understanding Turkey's Membership Policy
    Formative Years: A Key for Understanding Turkey’s Membership Policy towards the EU fiaban H. Çal›fl* Abstract This article attempts to evaluate the formative years of Turkey's relations with the European Economic Community (EEC). This period began with Turkey's application to the community in 1959 for an association agreement, and lasted until the end of the approval process of the Ankara Agreement (AA) by national governments in 1964. In the first five years, negotiations for the jAA were successfully concluded in line with Turkey's conventional orientation in foreign affairs. It was indeed a successful agreement, because Ankara was able to persuade Brussels to consider Turkey's eventual membership of the Community, and to sign an agreement documenting it. In addition, this article also aims to identify the essential driving forces behind Turkey's original approach on European integra- tion, through analysing internal and external factors, which were supposed to be important during the formative years. It should be noted here that Turkey's EEC policy in this period is still of indisputable importance in understanding the rela- tionship between Turkey and the EU today. Introduction After the Second World War, integration movements in Europe took on a new and fresh start, but it soon became apparent that everyone had a different idea about the future of integration in the continent. Differences in opinion opened dif- ferent doors for countries willing to come together. As some countries followed the way of ECSC, leading to the establishment of the EEC in 1957 for a common mar- ket, others preferred the option of EFTA for a free trade area.
    [Show full text]
  • TURKISH-AMERICAN RELATIONS from 1964 to 1980: the PERIOD of CRISIS
    TURKISH-AMERICAN RELATIONS FROM 1964 to 1980: THE PERIOD OF CRISIS A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF SOCIAL SCIENCES OF MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BY YASEMİN ECE KALENDER IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE IN THE DEPARTMENT OF INTERNATIONAL RELATION SEPTEMBER 2019 Approval of the Graduate School of Social Sciences Assoc. Prof. Dr. Sadettin Kirazcı Director (Acting) I certify that this thesis satisfies all the requirements as a thesis for the degree of Master of Science. Prof. Dr. Oktay F. Tanrısever Head of Department This is to certify that we have read this thesis and that in our opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Master of Science. Prof. Dr. Hüseyin Bağcı Supervisor Examining Committee Members Prof. Dr. Oktay F. Tanrısever (METU,IR) Prof. Dr. Hüseyin Bağcı (METU, IR) Assist. Prof. Dr. Merve Seren Yeşiltaş (YBU, IR) I hereby declare that all information in this document has been obtained and presented in accordance with academic rules and ethical conduct. I also declare that, as required by these rules and conduct, I have fully cited and referenced all material and results that are not original to this work. Name, Last Name: Signature : iii ABSTRACT TURKISH-AMERICAN RELATIONS FROM 1964 to 1980: THE PERIOD OF CRISIS Kalender, Yasemin Ece M. Sc., Department of International Relations Supervisor: Prof. Dr. Hüseyin Bağcı September 2019, 135 Pages Turkey and the USA, allies under the umbrella of NATO since 1952, witnessed certain disagreements from 1964 to 1980, unlike the period from 1947 to 1964 which was the “golden age” or full convergence of Turkish-American relations.
    [Show full text]