Hernieuwd Islamdebat
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Boudewijn Chorus HERNIEUWD ISLAMDEBAT 1 Redactioneel Rudolf de Jong MOHAMMED IN DE WOLKEN 2 HERNIEUWD Rudolf de Jong BAAS OVER EIGEN PRUIK 12 Weia Reinboud FASCINATIE EN KRITIEK 16 ISLAMDEBAT Thom Holterman GODSDIENSTEN 18 LEGITIMATIE VOOR WANDADEN De valkuil van de uitsluiting Hernieuwd islamdebat – Anita de Waal DE HOOFDDOEK 30 Igor Cornelissen DE NATUUR IN 33 Bijvangst 2 André de Raaij ROOD-ZWARTE VLAGGEN 37 Ongedoofd vuur 1 Thom Holterman LIBERTIAIRE STRIJD 41 DE VELE FRONTEN VAN HET VERZET de AS Uit het land van Proudhon 23 Hans Ramaer e.a. BOEKBESPREKINGEN 45 184 Prijs van dit nummer 5,- euro. DE AS 184 de AS anarchistisch tijdschrift 41ste jaargang, nummer 184, herfst 2013. De AS verschijnt in vier afleveringen per jaar en is een uitgave van Stichting de AS, Den Bosch. ISSN-nummer 0920-3257. Betalingen: IBAN NL57 INGB 0004 4603 15; BIC INGBNL2A Jaarabonnement: € 19,50; buiten Nederland € 27,50. Los nummer: € 3,50; www.tijdschrift-de-as.nl/losnummer Bestellingen en adreswijzigingen: [email protected] Druk: BGS, Schiedam. Opmaak: Atalanta, Utrecht. Nieuwe abonnementen: gaan in met het eerste nummer van de jaargang, tenzij anders aan- gegeven bij bestelling. Zonder opzegging worden abonnementen verlengd. Adres: postbus 2086, 5202 CB Den Bosch. E-mail administratie: [email protected] E-mail redactie: [email protected] Redactie: Boudewijn Chorus (eindredacteur a.i.), Marius de Geus, Arie Hazekamp, Thom Holterman, Rudolf de Jong, Jaap van der Laan, Wim de Lobel, André de Raaij, Hans Ramaer, Martin Smit, Anita de Waal, Rymke Wiersma, Hanneke Willemse. Verder werkten mee: Chapatte (ill.), Igor Cornelissen, Gregorius Nekschot (ill.), Weia Reinboud, Kurt Westergaard (ill.). Publicatie van een bijdrage impliceert niet dat daarin een redactioneel standpunt wordt weergegeven. Digitaal archief: www.tijdschrift-de-as.nl. Weblog: http://libertaireorde.wordpress.com HERNIEUWD ISLAMDEBAT Redactioneel De vestiging van de islamitische republiek in Iran (1979) en het doodvonnis jegens de Indiase schrijver Salman Rushdie dat de leider van die republiek, Ruhollah Khomeini, tien jaar later als fatwa uitsprak markeerden de gewijzigde verhouding tussen het seculiere wes- ten en de islamitische wereld. Volgende keerpunten kwamen in 2001 met de aanslagen in de VS door Al Qaida, in 2004 met de moord op Theo van Gogh door een Nederlandse islamist, in 2005 met de publicatie van enkele cartoons van de hand van Kurt Westergaard in de Deense krant Jylland-Posten*, in 2007 met een lied van de van huis uit katholieke cabaretier Hans Teeuwen in het programma Bimbo’s en boerka’s (Teeuwen was ook al in 2001 met een scherp lied, ‘God en Allah’, gekomen) en in 2008 met de korte film Fitna van Geert Wilders. Sindsdien heeft ‘het islamdebat’ niet aflatend gewoed, maar de laatste tijd lijken de scherpe kantjes er van af te gaan. Vandaar dat de tijd ons rijp leek in alle nuchterheid en zonder de hijgerige druk van een incident (hoewel dat tussen ’t ter perse gaan van dit nummer en het moment waarop u dit leest zomaar veranderd kan zijn) nog eens een aantal argumenten in dat debat tegen het licht te houden en er nieuwe overwegingen aan toe te voegen. (BCh) *) Cartoons van Kurt Westergaard en diverse van diens internationale en nationale ‘epigonen’ zoals Chapatte, Gregorius Nekschot en anderen zijn verspreid over deze editie afgebeeld. De car- toon op de cover is eveneens van Kurt Westergaard. de AS 184 – Hernieuwd islamdebat 1 kwam ik tegen in andere kunstboeken, journalisten en commentatoren in de MOHAMMED IN DE WOLKEN afkomstig uit heel uiteenlopende islami- Nederlandse media moet gelden. Voor tische landen. Andere miniaturen laten een werkelijke dialoog – waarvan het Rudolf de Jong Mohammed en Jezus zien, als broers doel toch moet zijn de ander te laten na- naast elkaar rijdend op een ezel en een denken over diens eigen inzichten en Het zogenaamde islamdebat, dat een aantal jaren geleden heftig woedde en af en toe als een kameel (van gelijke grootte). Mohammed opvattingen – met de islam is het tonen goede veenbrand weer oplaait, heeft niets opgeleverd. Het was een herhaling van zetten of en Mozes, Mohammed met zijn volge- en afdrukken van miniaturen met beter van de eigen meningen en opvattingen. lingen, met zijn dochter. Soms is het ge- Mohammed en andere mensen van laat van de profeet onzichtbaar achter meer waarde dan karikaturen. Eén reden voor de onvruchtbaarheid dat je je eigen hebt gemaakt maar dat een witte sluier. Voorstellingen van van de discussies is niet zozeer dat men geen exclusief privébezit is.) mensen en dieren vind je ook in aarde- OPNIEUW BEELDENSTORM het met elkaar op een aantal punten on- werk, op plavuizen, in textiel, in beeld- Langs geheel andere weg had men mos- eens is, maar juist dat men het erover RUITER STIJGT TEN HEMEL houwwerk, in metalen voorwerpen enz. lims er op kunnen wijzen dat de stelling eens is. Opvattingen, of beter uitspraken Geen afbeeldingen van personen? Ik In de islamitische miniaturen kom je dat afbeeldingen van levende wezens over ‘de’ islam, van moslims die preten- bezit een uiterst populaire, uit het Engels ook schitterende erotiek tegen. Eén van ‘nu eenmaal’ niet zijn toegestaan in de deren ‘de’ islam te vertegenwoordigen, vertaalde, reisgids van Istanbul, met ge- mijn kunstboeken (Islam. Kunst en archi- islam volstrekte onzin is, ja beledigend worden klakkeloos overgenomen door schilderde portretten van een goed do- tectuur uit het Duits vertaald) kocht ik voor de nagedachtenis van honderden niet-moslims. De felle bestrijders van de zijn sultans. En die heersers waren niet bij (voorheen) De Slegte in Den Haag, miljoenen van hun geloofsgenoten. Een islam zien er hun gelijk door bevestigd. alleen sultan, ze waren ook kalief van de een kwartier lopen van de Schilderswijk. aantal jaren geleden hebben de Taliban Verzoeners die de moslimkool en de soennitische islam. Dat is weliswaar Dat de daar wonende moslims weinig in Afghanistan een aantal reusachtige -geit van de vrije meningsuiting willen geen direct religieuze functie maar wel aandacht hebben voor de cultuur uit het Boeddhabeelden van voor de christelij- sparen, doen precies hetzelfde. Een ty- die van wereldlijk leider van een samen- islamitische verleden neem ik hen veel ke jaartelling vernietigd op grond van pisch voorbeeld is de stelling dat vol- leving waar geen scheiding tussen staat minder kwalijk dan helaas voor veel hun interpretatie van de islam. Een daad gens de islam geen mensen en zelfs die- en islam bestaat. Afbeeldingen van men- ren mogen worden afgebeeld en zeker sen ‘nu eenmaal’ niet toegestaan? Ik niet de profeet. Een stelling die door bezit een Frans boek over de islamiti- moslims, antimoslims en verzoeners sche bouwkunst (Islam, in een reeks voor zoete koek wordt geslikt. ‘Merveilles du monde’), schitterend ge- illustreerd. De eerste illustratie is echter Afgelopen zomer las ik in NRC-Han- niet van een bouwwerk. Een ruiter te delsblad (2-06-2013) dat bij een moskee paard (met een mensengezicht) stijgt, ‘honderd jaar oude ornamenten in de omgeven door engelen tussen nachtelij- vorm van leeuwenkoppen boven de in- ke wolken ten hemel. De naam van de gang (zijn) weg geveild, omdat afbeel- ruiter in de wolken is Mohammed. Een dingen van levende wezens in de islam miniatuur uit een manuscript dat in nu eenmaal niet zijn toegestaan’ (cursive- 1494-95 in Herat in Afghanistan werd ring van mij). Als ik zoiets lees heb ik de geproduceerd, een kopie van een werk neiging om uit te roepen: ‘stompzinnige van een Perzische dichter die leefde in cultuurbarbaren die jullie allemaal zijn, de twaalfde eeuw. blijf godverdomme met jullie poten van de schatten van de grote islamitische be- Het enige wat mij aan de miniatuur ver- schaving af! Zij behoren tot het culturele raste was dat Mohammed hier opsteeg erfgoed van de mensheid en zijn dus vanaf de Ka’ba in Mekka en niet vanuit ook mijn eigendom!’ (Eigendom ge- de rots in Jeruzalem zoals de moslims bruik ik hier in de zin van Stirner, iets thans aannemen. Hetzelfde onderwerp De engel Gabriël openbaart aan de profeet Mohammed de koran. Uit een manuscript van omstreeks 1302 2 de AS 184 – Hernieuwd islamdebat de AS 184 – Hernieuwd islamdebat 3 van cultuurbarbarisme. Er zit nog een presenteert als de enige en echte islam de riem steken en moslims aan het den- er voor moslims schokkende beelden ander aspect aan. Afghanistan is al en alle moslims de normen van dit ob- ken zetten. vertoond worden, een telefoonlijn ope- twaalfhonderdvijftig jaar islamitisch. scurantisme probeert op te leggen en al- nen voor geschokte kijkers en na afloop Hoe wel er in vroegere eeuwen al enkele lerlei meer verdraagzame interpretaties DE KORAN ALS FETISJ van de film een forum van voor en te- pogingen waren gedaan om de beelden van de islam onderdrukt. In de koran staan vreselijke dingen. genstanders van de film organiseren. kapot te slaan, hadden die weinig om Sommige passages lijken zelfs wel recht- Moslims in Nederland en in de wereld het lijf. Twaalfhonderdvijftig jaar heb- Voor beeldenstormen (het woord zegt streeks aan de bijbel ontleend te zijn. reageerden anders. De Nederlandse au- ben de Afghaanse moslims de beelden het al) en pogingen tot het opleggen van Kun je nagaan hoe erg die zijn. Nu is er toriteiten – en niet alleen de politieke vrijwel onaangetast gelaten. Waren de één bepaalde uitleg van een geloof hoe- een mijnheer, Wilders is zijn naam, die autoriteiten – bogen daar diep voor. Zij voorouders van de Taliban dan allemaal ven we overigens niet naar verre landen het liefst de koran, althans passages verschuilden zich achter de Nederlandse slechte moslims? Of waait er nu alweer te gaan. Een reis door het verleden van daaruit, met wortel en tak zou willen grondwet in plaats van dat zij er voor enkele decennia lang een ijzige wind ons eigen land voldoet.