Raporu Indirin
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
KONDA Barometresi TEMALAR Popüler Kültür Ekim 2019 (Bu rapor abonelerimizle yaptığımız sözleşmelere uygun olarak yayınlanmıştır.) İÇİNDEKİLER 1. YÖNETİCİ ÖZETİ ................................................................................................................. 3 2. POPÜLER KÜLTÜR ............................................................................................................. 7 2.1. Popüler Kültür Unsurlarında Toplumun Tercihi ve Kişilerin Tercihleri ........................... 7 2.1.1.Popüler kültürle temas ................................................................................................... 8 2.1.2.Popüler kişi .................................................................................................................... 11 2.1.3.Şarkıcı/ Müzisyen ve şarkı/müzik parçası .................................................................. 12 2.1.4.Diziler ve oyuncular ....................................................................................................... 20 2.1.5.Sosyal medya fenomenleri ........................................................................................... 25 2.2. Kültür Tüketimi ................................................................................................................ 29 2.2.1.Müzik ve video seyredilen mecralar ............................................................................ 29 2.2.2.Televizyon izleme .......................................................................................................... 31 2.2.3.Haftasonu ve kültürel etkinlikler .................................................................................. 33 2.3. Sosyal Medya Kullanımı, Amacı ve Tercihleri ................................................................ 39 2.3.1.Sosyal medya kullanımı ................................................................................................ 39 2.3.2.Sosyal medya kullanım amacı ...................................................................................... 40 2.3.3.Sosyal medyaya bakış ................................................................................................... 44 2.3.4.Medyanın tercihlere etkisi ............................................................................................ 49 2.4. Popüler Kültür Endeksi ve Tüketim Kanalları ............................................................... 51 2.4.1.Popüler kültür endeksi ................................................................................................. 51 2.4.2.Müzik dinlenen / video seyredilen kanalın popüler kültür tüketimine etkisi ............ 52 2.4.3.Sosyal medya ile popüler kültürün ilişkisi ................................................................... 57 2.5. Barometre Araştırmalarında Yıllar İçinde Sosyal Medya Kullanıcı Profilleri ................ 65 2.5.1.WhatsApp ...................................................................................................................... 66 2.5.2.Instagram ...................................................................................................................... 67 2.5.3.YouTube ......................................................................................................................... 69 2.5.4.Facebook ....................................................................................................................... 71 2.5.5.Twitter ............................................................................................................................ 73 3. ARAŞTIRMANIN KÜNYESİ ............................................................................................... 75 3.1. Araştırmanın Genel Tanımı ............................................................................................. 75 3.2. Örneklem ......................................................................................................................... 75 4. TÜM CEVAP DAĞILIMLARI ............................................................................................... 77 4.1. Deneklerin Profili ............................................................................................................. 77 4.2. Popüler Kültür ................................................................................................................. 82 5. TERİMLER SÖZLÜĞÜ ...................................................................................................... 91 5.1. Terimlerin Kaynağı Olan Soru ve Veriler ........................................................................ 92 KONDA EKİM’19 POPÜLER KÜLTÜR 2 / 92 1. YÖNETİCİ ÖZETİ Barometre serisinin 102.’si olan Ekim’19 Barometresi raporuna temel olan saha çalışmamız 5-6 Ekim 2019 tarihlerinde, 29 ilin merkez dahil 111 ilçesine bağlı 154 mahalle ve köyünde 2699 kişiyle hanelerinde yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilmiştir. Tema: Popüler kültür Bu ayın Barometre araştırmasının teması olarak “popüler kültür” konusunu belirledik. Bu araştırma kapsamında ilk olarak toplumun popüler olana bakışını ve popüler olanla ilişkisini ortaya koymaya çalıştık. Amacımız nelerin popüler olduğunu değil, toplumun popüler kültürle olan ilişkisini ortaya koymaktı. Bu çerçevede 6 farklı konuda, şarkı/müzik parçası, şarkıcı/müzisyen, dizi, oyuncu, popüler kişi ve sosyal medya fenomeni için, ilk olarak görüştüğümüz kişilerin neyin popüler olduğuna dair bilgilerini, algılarını tespit etmeye; ardından aynı konuda kendi tercihlerini öğrenmeye çalıştık. Diğer bir deyişle neyi veya kimi popüler olarak bildikleri ve kendilerinin en beğendiklerini sorduk. Bu modelde kişilerin neleri beğendiği veya tercih ettiğinin yanı sıra kimlerin popüler kültürle ilgili ne kadar bilgi sahibi olduğu veya bu sorulara bir cevabı olduğu dahi önemli ipuçları içeriyordu. Bu tema çerçevesinde ayrıca kişilerin sosyal medya kullanımını da derinlemesine inceledik. Sosyal medya kanallarını ne amaçlarla takip ettiklerini ve sosyal medyaya dair toplumsal algıyı anlamaya çalıştık. Ayrıca, müzik ve video izlemek için kullanılan irili ufaklı her türlü kanalın kullanım oranlarını da öğrendik. Bunların yanında, kişilerin hangi kültürel etkinliklere katıldıkları, hafta sonu neler yaparak geçirdiklerine dair verilerle kültür tüketimlerini de ölçtük. Bu bulgular ışığında popüler kültür ile temasın ve tercihlerin ne oranda değiştiğini anlamaya çalıştık. Toplumun neredeyse tümü müzik dinliyor ve televizyon seyrediyor. Buna karşılık üçte biri haftasonunu evde geçiriyor. Yine üçte bir son 3 ayda sinema, tiyatro gibi bir kültürel etkinliğe katılmış. Haftasonlarını evin dışında geçiren, evde hiç zaman geçirmeyenler ise dörtte bir oranında. Kültür etkinliklerine katılım genelde artıyor olmasına karşın sinemaya gitme oranı azalmış. Hangi kanalların müzik ve video amaçlı kullanıldığına baktığımızda Spotify, Netflix gibi kanallarda ciddi bir artış olduğu görülüyor. YouTube kullandığı belirtenlerin oranı da yüzde 60’a varmış durumda. Diğer bir deyişle internete girenlerin yüzde 80’i YouTube’u video ve müzik kaynağı olarak kullanıyor. Sosyal medyadaki artışa karşın televizyon izleme oranı düşüyor. Haberi TV’den izlemeyenler artıyor. Ancak sadece radyo veya televizyonu müzik ve video amacıyla kullananların oranı da yüzde 15 mertebesinde. Genel olarak baktığımızda televizyon, radyo gibi tek yönlü “kitle iletişim araçları”nın etkisi azalıyor diyebiliyoruz. Ancak, halen televizyon etkin bir güç olarak karşımıza çıkıyor. Zira toplumun tamamına yakını halen bir şekilde TV ile ilişkili bir yaşam sürüyor. KONDA EKİM’19 POPÜLER KÜLTÜR 3 / 92 Sosyal medya kullanımı yüzde 74 seviyesinde. En fazla öğrenciler, en az ise yaşlılar, emekliler ve kendini “sofu” olarak tarif edenler kullanıyor. Instagram kullanımı Facebook’u geçmiş durumda. Ancak en yüksek oranda, yüzde 63 ile WhatsApp kullanılıyor. Sosyal medyanın en çok iletişim için kullanıldığı belirtiliyor; ancak vakit geçirmek veya eğlenmek için sosyal medyada var olduğunu söyleyenlerin de yarıdan fazla olduğunu belirtmek lazım. Popüler kültüre dair verilere ilk baktığımızda ise popüler kişilerle veya unsurlarla ilgili cevapların çeşitliliği bizi şaşırttı. Popüler kültür ile temas edenlerin ilgisi bir noktada toplanmıyor. En beğenilen şarkıcı sorusuna toplumun yarıya yakını cevap vermiyor, ancak verenler 400 farklı kişinin ismini telaffuz ediyor. Belli konularda toplumun yarıdan fazlasının bir tercih belirtmediği durumlarda bile cevap verenlerin yarısı kadar cevap sayısına tanık oluyoruz. Diğer yandan, en ünlü ve popüler olanın kim olduğunu bilip kendi tercihini farklı belirten de azımsanmayacak sayıda insan var. Bu kişilerin tercihleri de kendi içinde daha da çeşitleniyor. Belli tercihler toplumun farklı noktalarında buluşuyor veya ayrışıyor. Artık sadece maruz kaldıklarımız arasından bir seçim yapmıyoruz, beğenilerimize göre içeriği dünyanın her yerinde arayabiliyoruz. Herkesin kendi popülerini arayıp bulabildiği bu ortam elbette ki internetin ve sosyal medyanın yaygınlaşmasının sonucunda ortaya çıktı. Sosyal medyanın “sosyal sermaye”yi oluşturan tüm unsurlar üzerinde etkisi var. Bu kapsamda bir “popüler kültür endeksi” ürettik. Elde ettiğimiz 6 adet karşılaştırmalı soruya kişilerin popüler kültüre uzaklık veya yakınlığını ölçmek amacı ile puanlar vererek bir endekse dönüştürdük. Kişiler bu sorulara cevap verebildiyse ve kendi tercihini toplumun tercihinden ayırabildiyse daha yüksek puan almış oldu. KONDA EKİM’19 POPÜLER KÜLTÜR 4 / 92 Bu endeksi incelediğimizde ise endekste en yüksek puan alanların hayatında daha çok interaktivite olanlar olduğunu görüyoruz. Bu çerçevede