Xocali Yaddaşi

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Xocali Yaddaşi Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyası www.1905.az XOCALI YADDAŞI Bakı-2017 "XOCALI YADDAŞI”kitabı Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyasının (AVCİYA) "1905.OZ kitobr seriyasından növbəti nəşridir. Bukitab25ii öncə, erməni silahlı birləşmələri tərəfindən törədilmiş Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə ithaf olunub. Nəşrdə şərti olaraq soyqırıma qədərki, soyqırım və sonrakı dövr haqqında publisis­ tik məqalə və məlumat-soraq materialları, Xocalıda şücaət göstərmiş Milli Qəhrəman­ ların qısa həyat yolu, "Xocalıya ədalət” beynəlxalq maarifləndirmə kompaniyasının fəaliyyəti, Ümummilli lider Heydər Əliyevin və Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyevin soyqırımla bağlı çıxış və müraciətləri, rəsmi sənədlər yer alıb. Bundan boşqa, hadisələr bütün kitab boyu müstəqil məna yükü daşıyan fotoxronikanın vasitə­ silə oxuculara təqdim edilir Kitabda tədqiqatçı alim, ekspert və şahidlərin dili ilə faciənin tarixinə, boş vermə səbəbinə, ədəbiyyatda, incəsənətdə və beynəlxalq hüquqda inikasına müxtəlif as­ pektlərdən aydınlıq gətirilir. XOCALI YADDAŞI XOCALI SOYQIRIMININ İYİRMİ BEŞİNCİ İLDÖNÜMÜ HAQQINDA AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI Bəşər tarixinə Xocalı soyqırımı kimi daxil olan qanlı faciədən 25 il ötür. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan silahlı qüvvələri bütün beynəlxalq hüquq normalarını pozaraq Xocalı üzərinə ağır hərbi texnika yeritmiş, yerlə yek­ san etdikləri şəhərin dinc əhalisinə misli görünməmiş qəddarlıqla divan tutmuş­ lar. Həmin hərbi-siyasi təcavüz zamanı 613 həmvətənimiz, o cümlədən 106 qadın, 63 uşaq və 70 qoca həlak olmuş, 487 dinc sakin ağır yaralanmış, 1275 nəfər isə girov götürülmüşdür. Xocalı faciəsini törətməklə Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzün miqyasını daha da genişləndirən və Dağlıq Qarabağın hüdudlarından kənara çıxaraq Laçın, Kəl­ bəcər, Ağdam, Cəbrayıl, Füzuli, Qubadlı, Zəngilan rayonlarını işğal edən Ermənis­ tanın apardığı etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində 20 min soydaşımızın həyatına son qoyulmuş, 50 mindən çox insan yaralanmış və əlil olmuş, torpaqlarımızın 20 faizi işğala məruz qalmışdır. BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının dörd qətnaməsinə, Avropa Parlament As­ sambleyasının, islam Əməkdaşlıq Təşkilatının, Qoşulmama Hərəkatının və eləcə də digər beynəlxalq qurumların qərarlarına baxmayaraq, Ermənistan-Azərbay­ can Dağlıq Qarabağ münaqişəsi beynəlxalq hüquq normalarına uyğun, ölkəmizin ərazi bütövlüyü çərçivəsində oz həllini bu günədək tapmamışdır. 2016-cı ilin aprel ayında növbəti dəfə atəşkəs rejimini pozan Ermənistanın təx­ ribatına cavab olaraq Azərbaycan ordusu tərəfindən torpaqlarımızın bir qisminin işğalçılardan azad edilməsi ölkəmizin ərazi bütövlüyünü hərbi yolla bərpa etmək üçün bizim kifayət qədər hərbi gücümüz, iqtisadi potensialımız və siyasi iradəmiz olduğunu bir daha sübuta yetirmiş, beynəlxalq ictimaiyyətə mövcud status-kvo­ nun qəbuledilməzliyini nümayiş etdirərək işğalçı qüvvələrin torpaqlarımızdan çıxarılması tələbini yenidən gündəmə gətirmişdir. Geniş vüsət almış “Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində gerçəkləşdirilən tədbirlərin nəticəsi olaraq dünyanın bir sıra ölkələrində bu soyqırımla bağlı mü­ vafiq qərarlar qəbul edilsə də, belə ağır hərbi cinayət beynəlxalq miqyasda hələ ki öz hüquqi qiymətini almamışdır. Xocalı faciəsinin iyirmi beşinci ildönümü ərəfəsində şəhidlərin xatirəsini dərin hüznlə yad edərək və Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddə­ sinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram: 1. Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyası Xocalı soyqırımının iyirmi beşinci ildönümü ilə bağlı tədbirlər planını hazırlayıb onun həyata keçiril­ məsini təmin etsin. İlham Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Bakı şəhəri, 24 yanvar 2017-ci il. 1905.az KİTABI “XOCALI YADDAŞI” ideya müəllifi və naşir: Elxan Süleymanov, Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin inkişafına Yardım Assosiasiyasının prezidenti, Şamaxının millət vəkili Elmi məsləhətçilər: Əlövsət Allahverdiyev, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru ilyas Babayev, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, tarix elmləri doktoru, professor Dəyanət Musayev, pedaqoji elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Ramiz Sevdimalıyev, siyasi elmlər doktoru, professor Fuad Süleymanov, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru Vurğun Süleymanov, iqtisad elmləri doktoru Aqil Şahmuradov, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Məhərrəm Zülfüqadı, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Təşkilati dəstək: Elçin Salmanov, Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosia­ siyasının vitse-prezidenti Yaradıcı heyətin rəhbəri: Fuad Babayev, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, əməkdar jurnalist Məsul redaktor: Gündüz Nəsibov Bədii redaktor: Dadaş Musayev Texniki redaktor: irina Muxtarova Koordinaton Təmkin Məmmədli Orijinal maketin hazırlanması və səhifələnmə: Elviz ismayilov www.1905.az portalının “Xocalı soyqırımı” bölümünün dəstəklənməsi: Rəşad Süleymanov Yaradıcı heyətlə əlaqə: [email protected] ISBN-978-9952-889-65-9 ©AVCIYA2017 Məşum Xocalı soyqırımının qurbanlarının xatirəsinə ithaf olunur 9 Dəyərli Oxucu! Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyasının yeni nəşrini, “19O5.az KİTABI” seriyasında işıq üzü görən “Xocalı yaddaşı’nı sizə təqdim edirəm. Bu kitab məşum Xocalı soyqırımının 25-ci ildönümü ərəfəsində işıq üzü gö­ rür... Və Azərbaycan tarixində, demək həm də dünya azərbaycanlılarının yadda­ şında silinməz iz buraxmış dəhşətli hadisə haqqında bildiklərimizin bir hissəsini əhatə edir. “Xocalı yaddaşı” bu olaydan bəhs edən kitablar sırasında, Assosiasiyamız tərəfindən nəşr edilmiş eyni mövzulu kitablar kimi öz yerini tutacaq. Hər halda, mən buna inanıram. Əminəm ki, Xocalı haqqında bundan sonra çox kitablar yazılacaq. Əminəm ki, unutmayacağıq. Və bəlkə də, onilliklər sonra hansısa bir Azərbaycan gənci bu kitaba erməni tapdağından azad edilmiş Xocalıdakı kitabxanada rast gələcək. Və o zaman Xocalı soyqınmını törədən cinayətkarlar çoxdan cəzalandırılmış olacaq. Elə bu inamla da “Xocalı yaddaşı”nı sizə təqdim edirəm. Oxuyun, irad və təkliflərinizi bizə bildirməyi unutmayın. Bu kitabın Xocalı soyqırımının 25-ci ildönümü ilə bağlı düzənlənəcək tədbir­ lərin də yer alacağı yeni nəşri də işıq üzü görəcək. Ümid edirəm ki, həm də xarici dillərdə. Elxan SÜLEYMANOV, Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyasının prezidenti, Şamaxının millət vəkili 10 XOCALI S QARABAĞ Azərbaycanın qədim tarixi bölgələrindən biri. Kiçik Qafqaz dağları ilə Kürvə Araz çayları arasındakı ərazini əhatə edir. Bəzi məlumatlara görə, “Qarabağ” anlayışı 7 əsrdən işlənmiş, 12 əs­ rdən daha geniş yayılıb. "Qarabağ” “qara” və "bağ” türk-Azər- baycan sözlərinin birləşməsindən əmələgəlib (“qara” sözü türk dillərində, o cümlədən Azərbaycan dilində, rəng bildirməklə yanaşı, “böyük”, “qalın”, “sıx” mənasında da işlənir). Tədqiqat­ çılar “Qarabağ”ın “böyük bağ”, “səfalı bağ” mənasında işlədil­ diyini də bildirirlər. Bəzi mənbələrdə Qarabağın dağlıq hissəsi “Arsax” adlandırılır. Etimoloji araşdırmalar göstərir ki, “Arsax” sözü də Qarabağın qədim türk etnoslarından biri olan saklarla bağlıdır. “Arsax” “ər” və “sak” sözlərinin birləşməsi (“sak əri”) kimi də izah olunur. Qarabağ təkcə Azərbaycanın deyil, eləcə də bütün dünyanın ən qədim tarixə malik diyarlarındandır. Azıx mağarasında (Fizuli rayonu) tapılan insan məskəni və ən qədim insanın qalıqları (“Azıxantrop” və ya “Azıx adamı”) bu bölgənin Aralıq dənizi və Şərqi Afrika ilə birlikdə müasir insan­ ların meydana gəldiyi məkanlardan olduğunu söyləməyə əsas verir. Azıxın alt çöküntülərindən aşkar edilən əmək alətləri Qu- ruçay mədəniyyəti adlandırılır. 1968 ildə Azıx mağarasından azıxantrop adlandırılan ibtidai insanın (350-400 min il əvvəl yaşayıb) alt çənə sümüyünün bir hissəsi tapılıb. Daş dövrünün sonrakı tarixi mərhələlərində, həmçinin Eneolit (e. ə. 6-4 minil­ liklər), Tunc və ilk Dəmir (e. ə. 4 minilliyin ortaları -1 minilliyin əvvəlləri) dövrlərində Qarabağın həyatında ciddi dəyişiklik baş verib. Son Tunc və ilk Dəmir dövrü (e. ə. 12-7 əsrlər) Xocalı-Gə­ dəbəy mədəniyyəti adını alıb. Qarabağ bütün tarixi dövrlərdə Azərbaycan dövlətinin tərki­ bində olub. Antik və erkən orta əsrlərdə Qarabağ Azərbaycan Albaniya dövlətinin (e. ə. 4 - eramızın 7 əsri) mühüm vilayətlə­ rindən biri idi. Albaniya dövlətində xristianlıq rəsmi din kimi qəbul edildikdən sonra, bu din Qarabağda, xüsusilə onun dağ­ lıq ərazilərində də yayılıb. Ərəb istilaları (7-9 əsrlər), xüsusilə Albaniya dövlətinin aradan qaldırılması (705) Qarabağın həya- 11 tına da ciddi təsir göstərdi. Ərəb istilalarınadək Qarabağın ta­ rixi ərazisində əhali etnik baxımdan eyni kökdən olduğu halda, işğaldan sonra vəziyyət dəyişdi. Xilafətin Azərbaycan üçün fa­ ciəli siyasəti nəticəsində xristianlığın yayıldığı dağlıq hissədə Alban kilsəsinin mövqeyi zəiflədi. Bundan istifadə edən ermə­ ni qriqorian kilsəsi dini üstünlüyü ələ aldı. Beləliklə, Qarabağın dağlıq hissəsində xristian albanlar arasında qriqorianlığın ya­ yılması üçün əlverişli şərait yarandı və bununla da, Qarabağın dağlıq hissəsində əhalinin qriqorianlaşdırılması, daha sonra isə erməniləşdirilməsi prosesi başlandı. Ərəb xilafətinin dağıl­ masından sonra Qarabağ Azərbaycan Şəddadilər dövlətinin (975-1075), Böyük Səlcuq imperatorluğunun (11 əsrin ortaları - 12 əsrin əvvəlləri), Azərbaycan Atabəyləri dövlətinin (1136- 1225) hakimiyyəti altında oldu. 12 əsrin sonu-13 əsrin əvvəllə­ rində Qarabağın dağlıq hissəsində alban Xaçın knyazlığı yaran­ dı. Sonralar onun ərazisində, Xaçının özü də daxil olmaqla, Qarabağ-alban məliklikləri [Xaçın, Vərəndə, Dizaq, Gülüstan yarandı. Qarabağ 13-14 əsrlərdə
Recommended publications
  • Ar2019-727.Pdf
    Şöhrət Səlimbəyli SON KƏŞFİYYAT, SON DÖYÜŞ Qəhrəman döyüşçü Araz Pirimovun həyatından ştirixlər V KİTAB BAKI – “Avropa” nəşriyyatı. 2019 Redaktoru: Mahmud Allahmanlı filologiya üzrə elmlər doktoru, professor S-93. Şöhrət Səlimbəyli. Son kəşfiyyat, son döyüş. Qəhrəman döyüşçü Araz Pirimovun həyatından ştirixlər. Bakı. 2019, “Avropa” nəşriyyatı. 232 səh. S 4702060106 qrifli nəşr 8032-2019 © “Avropa” nəşriyyatı. 2019 ARAZ ƏHMƏD OĞLU PİRİMOV GÜLABLIDAN BAŞLANAN YOL PROLOQ ƏVƏZİ İsti onu tamam taqətdən salmışdı. Elə hey ora-bura çırpınır, ayağa qalxmağa çalışırdı. Uşaqlara diqqətlə baxandan sonra onların həlak olduğunu anladı. Gecənin qaranlığında silahlı adam, nəhayət ki, gücünü toplayıb avtomatın darağını yerinə sala bildi. Əlindəki yol çantasını axtarırdı. Araz çox çətinliklə yaxınlıqdakı ağaca tərəf sürünüb, söykəndi, çantanı açıb binti çıxarıb var gücü ilə ayağındakı yarasını sarıdı. Silahlı adam bir əli ilə ağacdan yapışıb, dalbadal havaya atəş açdı, amma hər tərəfdə əvvəlki kimi sakitlik hökm sürürdü. Canlı varlığın görünmədiyi bu gecə onu da vahiməyə salmışdı. Yenə havaya işıqsaçan güllələrdən atəş açdı. ...Kənddəki atəş səsləri getdikcə artır və güclənirdi. Qulağına Gülablıdan, Abdaldan ora-bura qaçan adamların ayaq səsləri gəlir, gah çığırtılar eşidilir, gah da bu səsləri vahiməli gecənin səssizliyində yarpaqların xəfif xışıltısı əvəz edirdi. Saata baxdı, beşə işləyir. Hava işıqlaşırdı. Hər tərəf füsunkar görünür, bu gün müharibə elə bil hər yerə əbədi sükut çökdürmüşdü. Bircə güllə belə atılmırdı. Almaniyada hərbi xidmətdə olanda əsgər dostlarına 4 danışardı ki, Qarabağda, bizim Gülablıda hər fəslin öz rəngi olur. Qarabağda hər fəsildə güllərin rəngi dəyişsə də, adamların mərdliyi dəyişmir. *** Çoxlarınız Ağdamın Gülablı və Abdal kəndlərini görməmisiniz. Bu kəndlər Şuşa şəhərinin aşağı hissəsində, dağlar qoynunda, bağlı-bağatlı bir yerdə və erməni kəndlərinin qonşuluğunda yerləşirdi.
    [Show full text]
  • Azərbaycan Arxeologiyasi
    Cild: 17 Say: 1 ISSN 2218 – 0346 2014 AZƏRBAYCAN ARXEOLOGİYASI Təsisçi Hamlet İsaxanlı BaşRedaktor Qüdrət İsmayılzadə Redaktor müavinləri Roza Arazova Tarix Dostiyev Bəhlul İbrahimli Məsul katib Sevda Hüseynova İşçi heyəti Xaqani Həbibov Ləman Babaşlı Redaksiya heyəti Yüksel Sayan (Türkiyə) Ayman Dosimbayeva (Qazaxıstan) İsmayıl Hacıyev (Azərbaycan) Maya Rəhimova (Azərbaycan) Bertyill Lyonnet (Fransa) Mehmet İşıqlı (Türkiyə) Rauf Munçayev (Rusiya) Lauren Listven (ABŞ) Mehmet Ösdoğan (Türkiyə) Andreas Şaxner (Almaniya) Vəli Baxşəliyev (Azərbaycan) Murtuzəli Hacıyev (Rusiya) Otar Caparidze (Gürcüstan) Volume: 17 Number: 1 ISSN 2218-0346 2014 AZERBAIJAN ARCHAEOLOGY Founder Hamlet Isaxanli Editor in Chief Qudrat Ismayilzadeh Editorial Assistants Roza Arazova Tarikh Dostiyev Bahlul Ibrahimli Deputy Editors Sevda Huseynova Staff members Khaqani Habibov Laman Babashlı Editorial Board Yuksel Sayan (Turkey) Ayman Dosimbayeva (Kazakhstan) İsmail Haciyev (Azerbaijan) Maya Rahimova (Azerbaijan) Bertille Lyonnet (France) Mehmet Ishikli (Turkey) Rauf Munchayev (Russia) Lauren Listvest (USA) Mehmet Ozdoghan (Turkey) Andreas Schachner (Germany) Vali Baxshaliyev (Azerbaijan) Murtuzali Hacıyev (Russia) Otar Japaridzeh (Georgian) © COPYRIGHT©1999 BY KHAZAR UNIVERSITY PRESS ALL RIGHTS RESERVED AZ1096 Azərbaycan Respublikası Khazar University 41 Mehseti str., Bakı şəhəri, Məhsəti küçəsi, 41 Baku AZ1096 Republic of Xəzər Universitəsi Azerbaijan Üz qabığında: Azıx mağarası- Azərbaycan Cover page depicts: Azykh cave- Azerbaijan На обложке: Пещера Азых-Азербайджан Telefon: (99412) 4217927 (219) Faks: (99412) 4989379 E-mail: [email protected] [email protected] website: http://www.khazar.org www.azerbaijanarcheology.com KHAZAR UNIVERSITY PRESS Alim yenə qucaq-qucaq yığır qədim saxsıları, Yer altdakı hər kərpicin üstündəki yazıları. Səməd Vurğun Picking up ceramics the scientist enjoys, Undergraund writings on bricks he knows Samad Vurgun Ученый роется в земле.... Он собирает черепки, осколки утвари простой.
    [Show full text]
  • Aşıq Şəmşirin Anadan Olmasının 120 Illiyinə Həsr Olunur
    Aşıq Şəmşirin anadan olmasının 120 illiyinə həsr olunur. 2 AMEA FOLKLOR İNSTİTUTU “AŞIQ ŞƏMŞİR” MƏDƏNİYYƏT OCAĞI İCTIMAİ BİRLİYİ Aşıq Şəmşirin anadan olmasının 120 illiyinə həsr olunmuş AŞIQ SƏNƏTİNİN TARİXİ İNKİŞAF YOLLARI VƏ AŞIQ ŞƏMŞİR MƏRHƏLƏSİ mövzusunda Beynəlxalq Elmi Konfransın M A T E R İ A L L A R I BAKI – 2013 3 AMEA Folklor İnstitutu Elmi Şurasının qərarı ilə çap olunur. LAYİHƏ RƏHBƏRİ: Fil.ü.e.d. Muxtar KAZIMOĞLU (İMANOV) ELMİ REDAKTORLARI: Fil.ü.f.d. Adil CƏMİL Fil.ü.f.d. Səbinə İSAYEVA Fil.ü.f.d. Nail QURBANOV TƏRTİB EDƏNLƏRİ: Aynur QƏZƏNFƏRQIZI Əli ŞAMİL Aşıq Şəmşirin anadan olmasının 120 illiyinə həsr olunmuş “Aşıq sənətinin tarixi inkişaf yolları və Aşıq Şəmşir mərhə- ləsi” mövzusunda Beynəlxalq Elmi Konfransın materialları. Bakı, “Nurlan”, 2013, 408 səh. Kitabda 5 dekabr 2013-cü ildə Bakı şəhərində AMEA Folklor İnsti- tutu və “Aşıq Şəmşir” Mədəniyyət Ocağı İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən “Aşıq sənətinin tarixi inkişaf yolları və Aşıq Şəmşir mər- hələsi” mövzusunda Beynəlxalq Elmi Konfransın materialları toplan- mışdır. Topluya Azərbaycan alimləri ilə yanaşı, Türkiyədən, İrandan, Dağıstandan və Qırğızıstandan olan elm adamlarının da aşıq sənətinin tarixi keçmişi və bu günü ilə bağlı məqalələri daxil edilmişdir. folklorinstitutu.com M 4603000000 Qrifli nəşr N-098-2013 Folklor İnstitutu, 2013 4 KONFRANSIN TƏŞKİLAT KOMİTƏSİ SƏDARƏT Muxtar Kazımoğlu (İmanov) – filologiya üzrə elmlər doktoru, AMEA Folklor İnstitutunun direktoru. Qənbər Şəmşiroğlu – şair-publisist, ictimai xadim, “Aşıq Şəmşir” Mədəniyyət Ocağı İctimai Birliyinin sədri ELMİ HEYƏT Zəlimxan Yaqub – xalq şairi, Azərbaycan Aşıqlar Birli- yinin sədri Məhərrəm Qasımlı - fil.ü.e.d., professor, AMEA Ədə- biyyat İnstitutunda direktor müavini Qəzənfər Paşayev – fil. ü.
    [Show full text]
  • History of Azerbaijan (Textbook)
    DILGAM ISMAILOV HISTORY OF AZERBAIJAN (TEXTBOOK) Azerbaijan Architecture and Construction University Methodological Council of the meeting dated July 7, 2017, was published at the direction of № 6 BAKU - 2017 Dilgam Yunis Ismailov. History of Azerbaijan, AzMİU NPM, Baku, 2017, p.p.352 Referents: Anar Jamal Iskenderov Konul Ramiq Aliyeva All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form by any means. Electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage and retrieval system, without permission in writing from the copyright owner. In Azerbaijan University of Architecture and Construction, the book “History of Azerbaijan” is written on the basis of a syllabus covering all topics of the subject. Author paid special attention to the current events when analyzing the different periods of Azerbaijan. This book can be used by other high schools that also teach “History of Azerbaijan” in English to bachelor students, master students, teachers, as well as to the independent learners of our country’s history. 2 © Dilgam Ismailov, 2017 TABLE OF CONTENTS Foreword…………………………………….……… 9 I Theme. Introduction to the history of Azerbaijan 10 II Theme: The Primitive Society in Azerbaijan…. 18 1.The Initial Residential Dwellings……….............… 18 2.The Stone Age in Azerbaijan……………………… 19 3.The Copper, Bronze and Iron Ages in Azerbaijan… 23 4.The Collapse of the Primitive Communal System in Azerbaijan………………………………………….... 28 III Theme: The Ancient and Early States in Azer- baijan. The Atropatena and Albanian Kingdoms.. 30 1.The First Tribal Alliances and Initial Public Institutions in Azerbaijan……………………………. 30 2.The Kingdom of Manna…………………………… 34 3.The Atropatena and Albanian Kingdoms………….
    [Show full text]
  • III. Hocalı Soykırımı Ve Türk Dünyası Sempozyumu
    III. Hocalı Soykırımı ve Türk Dünyası Sempozyumu T.C. GİRESUN ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ E-KİTAP ISBN: 978-605-4239-94-8 BU E-KİTAP SOBİAD TR DİZİN TARAFINDAN, ATIF ve İÇERİK OLARAK TARANMAKTADIR. III. HOCALI SOYKIRIMI VE TÜRK DÜNYASI SEMPOZYUMU BİLDİRİ E-KİTABI EDİTÖR BETÜL KARAGÖZ YERDELEN EDİTÖR YARDIMCILARI ERHAN PİŞKİN AYTEN MEHMED GİRESUN 2019 III. Hocalı Soykırımı ve Türk Dünyası Sempozyumu III. Hocalı Soykırımı ve Türk Dünyası Sempozyumu TC. GİRESUN ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ III. Uluslararası Hocalı Soykırımı ve Türk Dünyası Sempozyumu 26-27 ŞUBAT 2019 SEMPOZYUM YÖNETİMİ PROF. DR. BETÜL KARAGÖZ YERDELEN DOÇ. DR. UFUK YOLCU DR. ÖĞR. ÜYESİ ERHAN PİŞKİN DR. ÖĞR. ÜYESİ ABBAS KARAAĞAÇLI ARŞ. GÖR. AYTEN MEHMED YÜRÜTME KURULU DOÇ. DR. GÖKTÜRK TÜYSÜZOĞLU DR. ÖĞR. ÜYE. ABBAS KARAAĞAÇLI DR. ÖĞR. ÜYE. SERDAR KESGİN DR.ÖĞR. ÜYE. HAYRETTİN KARADENİZ DR. ÖĞR. ÜYE. HİLAL ŞAHİN DR. ÖĞR. ÜYE. SELİM KURT DR.ÖĞR. ÜYE. NADİDE HÜSNÜOĞLU ARŞ. GÖR. DR.TOLGA ÇIKRIKCI ARŞ. GÖR. AYTEN MEHMED ARŞ. GÖR. FECRA AKCA ARŞ. GÖR. MUSTAFA MALKOÇ YAŞAR ARŞ. GÖR. HARUN DUMLU ARŞ. GÖR. DİLAYLA BAYYURT ARŞ. GÖR. BERAT HARMAN III. Hocalı Soykırımı ve Türk Dünyası Sempozyumu SEMPOZYUM BİLİM KURULU PROF. DR. ANIL ÇEÇEN (ANKARA ÜNİVERSİTESİ/TÜRKİYE) PROF. DR. ALÂEDDİN YALÇINKAYA (MARMARA ÜNİVERSİTESİ/TÜRKİYE) PROF. DR. SALİM CÖHCE (İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ/TÜRKİYE) PROF. DR. ELMAN NASIROV (AZERBAYCAN KAMU YÖNETİMİ AKADEMİSİ/AZERBAYCAN) PROF. DR. M. SEYFETTİN EROL (GAZİ ÜNİVERSİTESİ/TÜRKİYE) PROF. DR. RAFA MARTINEZ (BARSELONA ÜNİVERSİTESİ/İSPANYA) PROF. DR. FEYZULLAH AHMETOĞLU (GİRESUN ÜNİVERSİTESİ/TÜRKİYE) PROF. DR. ÖMER TURAN (ORTA DOĞU TEKNİKÜNİVERSİTESİ/TÜRKİYE) PROF. DR. SELÇUK DUMAN (GİRESUN ÜNİVERSİTESİ/TÜRKİYE) DOÇ.
    [Show full text]
  • “Xalqımıza Qarşı Törədilmiş Soyqırımı Haqqında Həqiqətləri Real Faktlar
    “Xalqımıza qarşı törədilmiş soyqırımı haqqında həqiqətləri real faktlar, dəlillər əsasında dünya dövlətlərinə, nüfuz­ lu beynəlxalq təşkilatlara çatdırmaq, saxta erməni təbliğatı nəticəsində formalaşmış yalan təsəvvürləri dəyişdirmək, ona hüquqi-siyasi qiymət verdirmək nə qədər çətin olsa da, şərəf­ li və müqəddəs bir iş kimi bu gün də, gələcəkdə də davam et­ dirilməlidir. Bu, soyqırımı qurbanlarının xatirəsi qarşısında indiki nəslin müqəddəs borcudur. Eyni zamanda, bütün dünya əsl soyqırımı haqqında həqiqətləri bilməli, bu gün baş verən hadisələrin kökləri və mahiyyəti açılmalı, yanlış stereotiplər dağıdılmalıdır”. Heydər ƏLİYEV Ümummilli lider “Azərbaycanın ərazi bütövlüyü danışıqlar mövzusu ol­ mayıb və olmayacaqdır. Azərbaycan ərazi bütövlüyünü bərpa edəcəkdir, Dağlıq Qarabağ bizim doğma, əzəli torpağımızdır. Əsrlər boyu Azərbaycan xalqı Dağlıq Qarabağda və ətraf böl­ gələrdə yaşamışdır, yaratmışdır. Bugünkü Ermənistan dövlə­ ti tarixi Azərbaycan torpaqları üzərində qurulmuşdur. İrəvan xanlığı, Zəngəzur mahalı bizim tarixi torpaqlarımızdır. Biz o tor­ paqlara da qayıtmalıyıq və qayıdacağıq. Biz heç vaxt imkan verə bilmərik ki, doğma torpağımız olan Dağlıq Qarabağda ikinci erməni dövləti yaradılsın”. İlham ƏLİYEV Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun qrant layihəsi çərçivəsində nəşr olunmuşdur Elçin Əhmədov ERMƏNİSTANIN AZƏRBAYCANA TƏCAVÜZÜ: Beynəlxalq təşkilatların və böyük dövlətlərin siyasəti III kitab Bakı - Elmin İnkişafı Fondu - 2015 Elmi redaktor: tarix elmləri
    [Show full text]
  • Qarabag Onun Qedim Tayfalari
    Aydın Qarabağlı c ı a m ı M , ows% ıat € !9 E»ES£ ’Ü FJI.'rFA & Jim ¥Ə ^opoııbgıəııi . CİN- j b f>,> (,> ^ yt srrc^ ; J&S-f Rəyçilər: Qasım Hacıyev AMEA-nın A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutunun «Qarabağın tarixi» şöbəsinin miidiri, tarix elmləri doktoru Kəmal Əliyev AMEA-nm A.Bakıxanov ad. Tarix İnstitutunun böyük elmi işçisi, tarix elmləri doktoru İldırım Mərdanov AMEA-mn H.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutunun «XəritəçUik və informasiya» şöbəsinin müdiri, coğrafiya elmləri namizədi Elmi redaktor: Qəzənfər Kazımov (Bwjuk r()alm miikurib)- AMEA-nın Nəsimi ad. Dilçiiik İnstitutunun «Dialektologiya» tindv (1941-1945) ilhin (fiiş- şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor miiS' alatıı 'JSabas^ cSi'deıjman Redaktor: Elçin Kamal Of/lıımı a m eintis, döul yazıçı-publisist öviud bihjiilmiiij anla ra lıa- A.B.Məmmədov. Qarabağ, onun qodim tayfalan və toponimləri. ıjat maktdbi - 'äwtək olmııt - Bakı: Mütərcim, 2008, - 480 səh. anant cAıjea JHii»eıjib qtiiitıın Diqqətinizə təqdim olunan kitab qeyri-adi mövzuya - Qarabağın keçmişinə, onun əaiz xaiirdtinə ithaf edirmt. qədim türk mənşəli tayfalanna və bu boylann bizə torpaqlarımız qədər qədim, son də- rəcə mənəvi dəyəri olan yaddaş-yadigar qoyduqlan coğrafı adlara (toponim, etnonim, oronim...) həsr olunmuşdur. Kitabda eyni zamanda ərməni-hay millətçilərinin Türkiyə ərazisində «öz dovləti- f ni» qurmaq - uydurma «böyük Ərməniyə»ni bərpa etmək cəhdlərinin boşa çıxması reallaşdıqda qondarma «ərməni-hay soyqmmı»nın ortaya atılması, bu əsassız mübarizə- nin Azərbaycan torpaqlan müstəvisinə çıxanlmast (şübhəsiz, havadarlarm köməyilə), Qərbi Azərbaycanda və Qarabağm dağlıq hissəsində zorakıhqla etnik təmizləmə siyasə- ti həyata keçirərək Azərbaycanın 20% ərazisini işğal etməsi tarixi faktlar esasmda açıq- lanır. Kitaba əlavə olunmuş izahlı toponimik lüğətlər də əski dövrlərdən adıçəkilən ərazilərdə türk mənşəli tayfalann məskunlaşmasına dəlalət edir.
    [Show full text]
  • History of Names and Administrative Affiliation of Karabakh Settlements
    History of names and administrative affiliation of Karabakh settlements Qarabag.com compiled a complete list of historical names of all settlements of Karabakh with their administrative affiliation from 1823 to 2020. The list was compiled using 6 official documents of the Russian Empire and the Soviet Union. 1) Description of the Karabakh Province, compiled in 1823 by order of the chief governor of Georgia Yermolov, the state councilor Mogilevsky and Colonel Yermolov 2nd. Tiflis, 1866. 2) The Caucasian calendar in 1856. Tiflis, 1855. Section three, pp. 362-441. 3) Kondratenko E. Caucasian calendar for 1917. Tiflis, 1916. Department of Statistics, pp. 362-441. 4) List of populated areas of Azerbaijan. Publication of the People’s Commissariat of Food. Based on the materials of the agricultural censuses of 1917 and 1921. Baku, 1922. pp. 24-36, 42-45, 83-89. 5) Azerbaijan SSR Administrative-territorial division. Baku, 1964. pp. 12-15, 42-45, 63-65, 80-83, 105-108, 144-154. 6) Azerbaijan SSR Administrative-territorial division. Baku, 1979. pp. 17-18, 35, 41-42, 53-56, 63-64, 81-82, 112-117. Modern names of settlements in English language are given according to map Qarabağ və ətraf bölgələri Azərbaycan Respublikası, Rasul Hasan, 2020. In columns of the table are given the historical names of settlements, according to administrative and territorial division in the specified years. Aghdam district 2020 1977 1964 1921 1915 1852-1855 1823 Агдам [Aghdam] – Агдамъ [Aghdam] – г. Агдам [Aghdam] Агдамъ [Aghdam] – Aghdam city (Ağdam г. Агдам [Aghdam]
    [Show full text]
  • Traditional Stone Masonry in Karabakh
    Karabakh Stone monument of horse. Baglypeye village. Middle Ages. Kalbajar 36 www.irs-az.com 44, SUMMER 2020 Arif MUSTAFAYEV Doctor of History TRADITIONAL STONE MASONRY IN KARABAKH www.irs-az.com 37 Karabakh The tombstone of Panahali Khan of Karabakh. National Museum of History of Azerbaijan arabakh, the land of picturesque mountains and vast arid plains, has given humanity the most an- Kcient Guruchay archaeological culture. Judging by the materials of archaeological excavations, this pe- culiar culture began to form almost half a million years ago. The world famous Azikh cave, which is a kind of treasury of materials about the time when primitive man began his labour activity, significantly clarified this process. As a result of excavations carried out in this cave, tools made of pebble were found in its Paleolithic layers. All this gives reason to count the history of stone masonry in Karabakh from the Pleistocene era. In the lower layers of the Paleolithic cultural layer of the Azikh cave, individual pebbles and their fragments, which served as tools, were discovered. But these are not yet specially made tools, as there are no traces of stone masonry on them. But on the other hand, in the Acheulian cultural layers of the cave, the first rough chopper-type tools made by crushing and used for cut- ting, chopping, breaking, scraping, crushing, and chisel- ing were found. (1) Thus, the history of practical stone masonry originates from the Acheulian era, when the crushing technique emerged. It should be noted that the mountainous terrain of Karabakh with its dense river network has long been an inexhaustible source of raw materials for stone masonry.
    [Show full text]
  • Armenia's Appropriation of Azerbaijani Cultural and Historical Heritage
    REPORT ARMENIA’S APPROPRIATION OF AZERBAIJANI CULTURAL AND HISTORIC HERITAGE The following report is partly based on the resources provided by the Ministry of Culture of the Republic of Azerbaijan BAKU-2021 Mirza Ibrahimov 8, Baku, AZ1100, Azerbaijan, Phone: (+994 12) 596-82-39, (+994 12) 596-82-41, E-mail: [email protected] www.aircenter.az TABLE OF CONTENTS Introduction ..................................................................................................... 4 Looting of the cultural and historical heritage of Karabakh ....................... 5 Looting of museums and cultural sites........................................................... 5 Illegal excavations of archeological sites .................................................... 10 Falsification of Azerbaijani monuments ........................................................... 14 “Armenization” of monuments ...................................................................... 14 Mispresenting heritage .................................................................................... 17 Conclusion ...................................................................................................... 27 Appendix ................................................................................................................... 28 REPORT | ARMENIA’S APPROPRIATION OF AZERBAIJANI CULTURAL AND HISTORIC HERITAGE Introduction Before the First Karabakh War (1988-1994), the Karabakh region of Azerbaijan was home to 706 historic and cultural monuments: 11 monuments of global
    [Show full text]
  • General Assembly Security Council Seventy-Fourth Session Seventy-Fifth Year Agenda Items 32, 37, 68, 70, 75 and 83
    United Nations A/74/676*–S/2020/90* General Assembly Distr.: General 7 February 2020 Security Council Original: English General Assembly Security Council Seventy-fourth session Seventy-fifth year Agenda items 32, 37, 68, 70, 75 and 83 Protracted conflicts in the GUAM area and their implications for international peace, security and development The situation in the occupied territories of Azerbaijan Elimination of racism, racial discrimination, xenophobia and related intolerance Promotion and protection of human rights Responsibility of States for internationally wrongful acts The rule of law at the national and international levels Letter dated 3 February 2020 from the Permanent Representative of Azerbaijan to the United Nations addressed to the Secretary-General At the end of 1991 and the beginning of 1992, the full-scale war that was unleashed by Armenia against Azerbaijan claimed the lives of tens of thousands of people and caused considerable destruction of civilian infrastructure, property and livelihoods in my country. A significant part of the territory of Azerbaijan, including the Nagorno-Karabakh region, the seven adjacent districts and some exclaves, was seized by Armenia and remains under its occupation, in violation of international law and Security Council resolutions 822 (1993), 853 (1993), 874 (1993) and 884 (1993). The occupied territories were ethnically cleansed of all Azerbaijanis, as a result of which more than 1 million people were forced to leave their homes and properties in these territories. I have the honour
    [Show full text]
  • Nationwide Addresses by President of the Republic of Azerbaijan, Supreme Commander-In-Chief of the Armed Forces, Mr
    Nationwide addresses by President of the Republic of Azerbaijan, Supreme Commander-in-Chief of the Armed Forces, Mr. Ilham Aliyev (since 27.09.2020) Nationwide address by President Ilham Aliyev on November 25 ............................. 2 Nationwide address by President Ilham Aliyev on November 20 ............................. 8 Nationwide address by President Ilham Aliyev on November 10 ...........................15 Nationwide address by the President Ilham Aliyev on October 26 .........................23 Nationwide address by President Ilham Aliyev on October 20 ...............................31 Nationwide address by President Ilham Aliyev on October 17 ...............................36 Nationwide address by President Ilham Aliyev on October 9 .................................41 Nationwide address by President Ilham Aliyev on September 27 ..........................45 1 Nationwide address by President Ilham Aliyev on November 25 - Dear fellow countrymen. Kalbajar district has been liberated from occupation today. I sincerely congratulate all the people of Azerbaijan on this occasion. Dear people of Kalbajar, may you rejoice! Your native district has been liberated from occupation. The people of Azerbaijan have been looking forward to this day for years. Kalbajar district was occupied on 2 April 1993. Innocent people were savagely expelled from their ancestral lands. The historical sites and nature of Kalbajar have been severely damaged. The occupation of the Kalbajar district was a great tragedy. The occupation of each district was a great tragedy. After the fall of Shusha and Lachin district in May 1992, the occupation of Kalbajar also created a geographical link between Armenia and Nagorno-Karabakh. Everyone knows that the former Nagorno-Karabakh Autonomous Region did not have a border with the Republic of Armenia. Armenia was separated from Nagorno-Karabakh by the Lachin district and the Lachin corridor.
    [Show full text]