Alanya Kalesi 2007 Yılı Çalışmaları Work on the Alanya Citadel in 2007
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
KAZI RAPORLARI / EXCAVATION REPORTS Alanya Kalesi 2007 Yılı Çalışmaları Work on the Alanya Citadel in 2007 M. Oluş ARIK – Z. Kenan BİLİCİ “Alanya Kalesi Kazı ve Onarım Çalışmaları”nın 2007 yılı The 2007 campaign of excavations and repair work on kampanyasına Ağustos ve Eylül ayları boyunca devam the Alanya Citadel was conducted during the months of edilmiştir. August and September. A. Tophane Mahallesi Araştırması A. Survey in the Tophane Mahallesi 2006 yılında kentin alt kesiminde, Tophane Mahallesi’nde In the lower part of the city, we had initiated excavations başladığımız kazı çalışmaları sırasında, harabe konut in the Tophane quarter in 2006 and we continued our alanı ile yerleşimin bulunduğu çevrede gerçekleştirilen research and documentation in the ruined houses and araştırma ve belgelemeye 2007 yılında da devam edil- settlement also during 2007. In addition the present situ- miş; ayrıca Hisariçi Mahallesi’nde de mevcut durum ation of the Hisariçi quarter was re-documented. yeniden belgelenmiştir. During the course of the work the following were Çalışmalar sırasında, “Alanya Kalesi Koruma Amaçlı encountered: a few cisterns and several pieces of archi- İmar Planı”na işlenmemiş birkaç sarnıç ve bazı mimari tectural sculpture as well as some building remains, none plastikler (284 Ada 1 parseldeki konutun duvar dokusu of these were registered in the Construction Programme içinde devşirme olarak kullanılmış ve bir benzerine de for the protection of Alanya Citadel. These include a Hisariçi-Süley maniye Camii’nin bahçe duvarında tesa- stone fragment with a geometric border from the Seljuk düf edilen Selçuklu Çağı’na ait geometrik bezemeli bir period found in the masonry of a house located in insula taş bordür parçası; 286 ada 1 parselde konut duvarında 284 lot 1 – a similar fragment was also found in the Helenistik Dönem’e âit arşitrav parçası) ile sık çalılık- courtyard wall of the Süleymaniye Mosque in Hisariçi; larla kaplı olduğu için mimari özellikleri kolayca an architrave piece from the Hellenistic period re-used in the wall of a house in insula 286 and lot 1; the remains of some buildings that were understood to have served as masjids but which were heavily concealed beneath dense undergrowth; an ancient Greek inscription frag- ment in the wall of the cistern to the north of the bedes- ten (Fig. 1) in Hisariçi; some brick arch constructions were found to the east of Süleymaniye Mosque and around the street leading down to the Er Kapı (gate) also in Hisariçi. B. Tophane – Work in Chapel A The small church located in insula 422 lot 42 was entirely excavated in 2006 within the framework of excavations in the citadel; however, the monument Res. 1 Hisariçi’ndeki eski Yunanca Kitâbe needed urgent conservation measures to protect its Fig. 1 The inscription in Greek from Hisariçi wall paintings. 1 KAZI RAPORLARI EXCAVATION REPORTS tanımlanamamakla birlikte vaktiyle mescit olarak işlev gördükleri anlaşılan kimi yapı kalıntıları tesbit edilmiş; ayrıca Hisariçi Mahallesi’nde, Bedesten’in kuzeyindeki sarnıcın duvar dokusu içinde eski Yunanca yazıtlı devşir- me bir kitâbe parçası ile (Res. 1) Süleymaniye Camii’nin doğusunda ve Er Kapı denilen girişe inilen yolun çevre- sinde de tuğladan bazı kemer kuruluşlarına tesadüf edil- miştir. B. Tophane – “Şapel A” Olarak Tanımladığımız Küçük Kilise/Şapel’de Yapılan Çalışmalar Alanya Kalesi’nde sürdürülen kazı çalışmaları kapsamın- da, 2006 yılı kampanyasında ele alınan ve kazısı tamam- lanan Tophane Mahallesi 422 ada-42 parseldeki küçük Res. 2 Tophane Şapel A’daki duvar resminden detay kilisenin duvar resimleri için acilen konservasyon çalış- Fig. 2 Detail from the wall painting in Chapel A in Tophane malarına başlanmak mecburiyeti doğmuştur. Bilindiği üzere, vaktiyle Rum nüfus tarafından iskân olu- As is known, this part of the city was formerly inhabited nan kentin bu kesimi, 1922 mübadelesinden sonra hızla by the Rum population and following their departure in tahrip olmuş; geriye, bugün ancak alt kat duvarları tesbit 1922 this quarter rapidly deteriorated and today, only edilebilen konutların harabeleri kalabilmiştir. Söz konu- the ground floors of the houses remain. There is a possi- su küçük kilisenin, bu konut ya da malikâ nelerden birine bility that this chapel could have been the private ora- ait olan özel bir şapel olması ihtimali vardır. Henüz tory of a house or mansion here. This small unpublished yayımlanmamış bu tek nefli ve tonozlu küçük binanın chapel is covered by a vault and the porcelain, ceramics kazısında ele geçirilen porselen, seramik ve sikkelere and coins uncovered in it indicate it dates back to the bakılırsa, tarihinin 18. yy.’a kadar geri gittiği söylene- 18th century. bilir. The wall paintings inside depicting Christian iconogra- Binayı ilgi çekici kılan husus, içinde âdeta mucize eseri phy, and surviving miraculously in a good condition büyük ölçüde sağlam kalabilmiş Hıristiyan ikonografi- make this small building noteworthy (Fig. 2). The scenes sine ait sahneler içeren duvar resimleridir (Res. 2). rendered, mainly in shades of red, orange and blue Ağırlıklı olarak kırmızı, turuncu ve mavi renklerin kulla- include: the Crucifixion, the Pieta, the Entry into nıldığı sahneler arasında, “İsa Çarmıhta”, “Ölü İsa’ya Jerusalem, Christ with the Doctors, the Baptism, the Ağıt”, “İsa’nın Kudüs’e Girişi”, “İsa Din Bilginleri Nativity and the Transfiguration as well as the portraits of Arasında”, “Vaftiz”, “İsa’nın Doğumu” ve “Meta morpho- some Saints. The thematic programme and the richness sis” gibi konular ile çeşitli aziz tasvirleri yer almaktadır. of the colour are very important, as to the best of our Bu tür bir tematik program ve renk zenginliği, Alanya ve knowledge they are unique examples from the region of çevresi için oldukça önemli ve bildiğimiz kadarıyla Alanya and its environs. üniktir. However, rain and the elements have caused a thick Ne var ki, yağmur dolayısıyla, tonoz ve duvarlardan layer of salt on the vault and walls covering the wall sızan sular duvar resimlerinin yoğun bir tuz tabakası ile paintings and resulting in serious deterioration. For kaplanmasına neden olmuş; ciddi bozulmalar meydana urgent protection measures, their restoration has been getirmiştir. Anılan duvar resimlerinin acilen koruma initiated by experts and this matter was brought to the altına alınmaları amacıyla konunun uzmanlarınca kon- Antalya Regional Board for Cultural and Natural Heritage. servasyon çalışmalarına başlanmış; bu amaçla, konu, As it was seen that the foreseen work would last for a far Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge longer period, and taking into consideration the time Kurulu Müdürlüğü’ne de intikal ettirilmiştir. Yapılan needed for the preparation of the restoration-conserva- çalışmaların, ancak önümüzdeki yıl tamamlanabileceği tion project to be submitted to the Board, with the anlaşıldığından, 2008 yılında Koruma Kurulu’na sunul- approval of the Board issue no.1917 dated Sep. 28th, ması planlanan restorasyon projesinin hazırlanmasına 2007, we applied a temporary measure, coating the kadar geçecek süreyi göz önünde bulundurarak, yakında vault on the exterior with lime and natural sand for tekrar başlayacak yağmurların binanın içine zarar water-proofing purposes; the original guttering along the 2 KAZI RAPORLARI EXCAVATION REPORTS vermesini önlemek için, Koruma Bölge Kurulu’nun roof edges was cleaned and brought back into service 28.09.2007 tarih ve 1917 sayılı kararı ile de uygun bul- and tile gargoyles were added to the southeast and duğu şekilde, su yalıtım amaçlı olarak sönmüş kireç ve southwest corners to improve the water drainage system. doğal kumdan oluşan bir harçla yapının tonoz sırtına The monument has also been registered within the geçici bir koruma müdahelesi yapılmış; çatı kenarların- “Regulation for the identification and registration of cul- daki özgün su olukları temizlenip açılmış; güney-doğu tural and natural heritage to be protected” in the same ve güney-batı köşelere geçici olarak kiremit çörtenler decision issued by the Board. eklenerek su tahliyesi sağlanmıştır. Bu sayede, anılan Kurul Kararı ile yapının “Korunması Gerekli Kültür ve C. Tophane – Work conducted in the Small Church Tabiat Varlıklarının Tesbit-Tescili Hakkındaki Yönet me- lik” gereğince tescilinin yapılması da sağlanmıştır. “Chapel B” The small church termed Chapel B by the excavation team after its discovery in 2006 is located in insula 299 C. Tophane – “Şapel B” Olarak Tanımladığımız and lot 37 in the Tophane quarter. It was built on sloping Küçük Kilise’de Yapılan Çalışmalar terrain on top of rock formations. Overtime its super- Tophane Mahallesi’nde 299 ada 37 parselde bulunan ve structure had caved in and the entire building became 2006 kazı sezonunda kazı ekibi tarafından tesbit edile- covered in vegetation. Cleaning and excavation work rek “Şapel B” olarak adlandırılan küçük kilise, eğimli bir was carried out. This building is a rectangle extending in arazide ve bu kesimdeki kaya formasyonlarının üzerine an east-west direction and measuring about 5.00x inşa edilmiştir. Zamanla örtüsü çökmüş ve içi bütünüyle 7.00 m.; it was built from rubble with bricks irregularly çevrenin yeşili ile sarılıp kapatılmış durumdaki yapıda, spaced between. At the present, it was observed that the temizlik ve kazı çalışmalarına başlanmıştır. Aralarda west front was bordered by the rocky slope, there is a düzensiz olarak yerleştirilmiş tuğlaların kullanıldığı brick archway close to the western end of the south moloz taşlarla inşa edilmiş olan yapı, doğu-batı yönünde