Roma Dönemi Doğu Akdeniz Deniz Ticaretinde Kiyi Kilikya Bölgesi'nin Yeri Ve Önemi
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ARKEOLOJİ ANABİLİM DALI KLASİK ARKEOLOJİ BİLİM DALI ROMA DÖNEMİ DOĞU AKDENİZ DENİZ TİCARETİNDE KIYI KİLİKYA BÖLGESİ’NİN YERİ VE ÖNEMİ AHMET BİLİR DOKTORA TEZİ Danışman YRD. DOÇ. DR. MEHMET TEKOCAK Konya 2014 II T. C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü Bilimsel Etik Sayfası Adı Soyadı Ahmet Bilir Numarası 104103011001 Ana Bilim / Bilim Dalı Arkeoloji / Klasik Arkeoloji Programı Tezli Yüksek Lisans Doktora Öğrencinin Roma Dönemi Doğu Akdeniz Deniz Ticaretinde Tezin Adı Kıyı Kilikya Bölgesi’nin Yeri Ve Önemi Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm. Öğrencinin imzası (İmza) III T. C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü Doktora Tezi Kabul Formu Adı Soyadı Ahmet Bilir Numarası 104103011001 Ana Bilim / Bilim Dalı Arkeoloji / Klasik Arkeoloji Programı Tezli Yüksek Lisans Doktora Yrd. Doç. Dr. Mehmet Tekocak Tez Danışmanı Öğrencinin Roma Dönemi Doğu Akdeniz Deniz Ticaretinde Tezin Adı Kıyı Kilikya Bölgesi’nin Yeri Ve Önemi Yukarıda adı geçen öğrenci tarafından hazırlanan Roma Dönemi Doğu Akdeniz Deniz Ticaretinde Kıyı Kilikya Bölgesi’nin Yeri Ve Önemi Yeri başlıklı bu çalışma ……../……../…….. tarihinde yapılan savunma sınavı sonu- cunda oybirliği/oyçokluğu ile başarılı bulunarak, jürimiz tarafından yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Ünvanı, Adı Soyadı Danışman ve Üyeler İmza IV Önsöz Geriye dönüp bakınca hep üniversite yılları, kazılar, bölümün koridorları, dostluklar ve hocalar akla geliyor. Bu süre zarfında hissettiğim duygunun bir tarifi olarak aile sıcaklığı kavramını yakıştırabilirim. Bu tezin tamamlanmasında doğrudan ya da dolaylı olarak pek çok kişinin katkısı oldu. Bu yüzden tezimde yazmayı en çok istediğim kısım sanırım burası. Sevip, saydıklarıma minnettarlığımı göstermek ve gönül borcumu bir teşekkür ile ödeyebilmek adına. En başta Sayın Hocam Yrd. Doç. Dr. Mehmet Tekocak’a teşekkür ediyorum. Çalışmamda her türlü desteğinden güç aldığım, yaşadığım en önemli olaylara şahitlik etmiş değerli Hocam’ın öğrencisi olmak bana gurur veriyor. Çalışmamın izleme komitesinde bulunan, gittiğim yolda görüş ve önerilerini benden esirgemeyen Değerli Hocalarım, Prof. Dr. Asuman Baldıran, Prof. Dr. Ali Baş, Doç. Dr. Ertekin Doksanaltı, Yrd. Doç. Dr. Ümit Aydınoğlu’na teşekkürlerimi sunarım. Bilgi, görüş ve düşüncelerini paylaşmakta oldukça cömert davranan, Doç. Dr. Hamdi Şahin’e ise ne kadar teşekkür etsem azdır. Her zaman içtenliğini ve desteğini yanımda hissettiğim Yrd. Doç. Dr. Oktay Dumankaya'ya ayrıca teşekkür etmek istiyorum. Ayrıca yaşadığımız bu meşakkatli süreç içerisinde sözleri ile bize güç veren Yrd. Doç. Dr. Nurperi Ayengin’e, göstermiş olduğu yakın ilgi ve samimiyetten ötürü, teşekkür etmek için ayrı bir paragraf açmak isterim. Bunun dışında başım sıkıştığında rahatlıkla ulaşabileceğim Dr. Erdoğan Aslan, Dr. Aytekin Büyüközer ve Dr. Zeliha Gider Büyüközer ile Savaş Altun ve Özge Altun’a teşekkürlerimi bir borç bilirim. Öte yandan, Dr. Suhal Sağlan, Dr. Zafer Korkmaz, Dr. Volkan Yıldız, V Halime Aslan, Serkan Gündüz, İbrahim Karaoğlan, Hatice Korkmaz’a da iyilik ve içtenliklerinden ötürü minnettarım. Maddi ve manevi açıdan başından sonuna kadar sonsuz sabır ve anlayışla, koşulsuz destek olan anne ve babama ise borcumu nasıl ödeyebileceğim kafamda soru işaretleri ile dolu. Bu nedenle şimdilik sadece teşekkür edebiliyorum. Mersin Mimarlar Odası Yönetim Kurulu Üyesi ailemizin büyüğü Yasemin Bilir Altınok’a ise göstermiş olduğu ilgiden dolayı bir kez daha burada teşekkür etmek isterim. Son olarak çıktığımız bu uzun hayat yolunda karşılaştığımız zorluklara rağmen cesaretlendirici telkinleri ile her zaman destek olan biricik eşim ve aynı zamanda meslektaşım, Güzin Bilir’e ne kadar teşekkür etsem azdır. VI T. C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü Adı Soyadı Ahmet Bilir Numarası 104103011001 Ana Bilim / Bilim Dalı Arkeoloji / Klasik Arkeoloji Programı Tezli Yüksek Lisans Doktora Yrd. Doç. Dr. Mehmet Tekocak Tez Danışmanı Öğrencinin Tezin Adı Roma Dönemi Doğu Akdeniz Ticaretinde Kıyı Kilikya’nın Yeri Ve Önemi Özet Çağlar boyu Doğu Akdeniz’e kıyısı olan kentlerin birbirleri arasındaki ilişkilerin gelişmesi, ticaret faaliyetlerinin artmasını sağlayan en önemli etmen olmuştur. Büyük İskender’in M.Ö. 323 yılında ölmesi ile birlikte Akdeniz’de siyasi otorite boşluğu meydana gelmiştir. Bu boşluk coğrafi koşulları nedeniyle Dağlık Kilikya’yı korsan yatağı haline getirmiştir. Öyle ki korsan tehdidi Batı Akdeniz’e kadar yayılmıştır. Bu durum Romalı tacirleri büyük bir ticari kayba uğratmıştır. M.Ö. 67’de korsanların yenilmesi ile birlikte yapılan düzenlemeler neticesinde ekonomik anlamda bir güven ortamı oluşturulmuştur. Böylece verimli ovalara sahip bölgede bir tarım reformu gerçek- leşmiştir. Daha sonra şarap ve zeytinyağı gibi işlenmiş ürünler, bölgenin başlıca ihraç kalemleri arasına girmiştir. Anahtar Sözcükler: Kilikya, Ekonomi, Ticaret, Doğu Akdeniz, Korsanlık. VII T. C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü Adı Soyadı Ahmet Bilir Numarası 104103011001 Ana Bilim / Bilim Dalı Arkeoloji / Klasik Arkeoloji Programı Tezli Yüksek Lisans Doktora Yrd. Doç. Dr. Mehmet Tekocak Tez Danışmanı Öğrencinin The Roman Era Coast of Cilicia’s Place And Important in the Eastern Tezin İngilizce Adı Mediterranean Trade Summary Down the ages, the connections between cities which have a coast of Eastern Mediterranean has been most important factor to increase the commercial activities. After the death of Alexander the Great in 323 BC, the political authority gap occured in the Mediterranean. This gap turn into the Rough Cilicia to pirate bed due to the geographic conditions. So piracy threat was spread out through the Western Mediterranean. This situation cause a commercial loss of the Roman merchants. Along with the defeat of the pirates in 67 BC as a result of arrangements, established an atmosphere of trust in economic terms. So it was effectuated an agricultural reform in the region with fertile plains. After this, such as wine and olive oil processed products came between the region's main export items. Key Words: Cilicia, Economy, Trade, Eastern Mediterranean, Piracy. VIII İçindekiler Bilimsel Etik Sayfası ............................................................................................................................ II Doktora Tezi Kabul Formu .................................................................................................................. III Önsöz .................................................................................................................................................... IV Özet ....................................................................................................................................................... VI Summary ............................................................................................................................................. VII İçindekiler .......................................................................................................................................... VIII Tablolar Listesi ..................................................................................................................................... XI Resimler Listesi .................................................................................................................................... XI 1. GİRİŞ ........................................................................................................................................... - 13 - 1.1. Amaç ............................................................................................................................... - 13 - 1.2. Materyal ve Yöntem ........................................................................................................ - 14 - 2. KİLİKYA BÖLGESİ ................................................................................................................... - 16 - 2.1. Bölgenin Sınırları ............................................................................................................ - 16 - 2.2. Tarihi Coğrafyası ............................................................................................................. - 18 - 2.3. Araştırma Tarihi .............................................................................................................. - 26 - 3. DOĞU AKDENİZ’DE DENİZCİLİK ......................................................................................... - 32 - 3.1. İklim ve Hava Koşulları .................................................................................................. - 32 - 3.1.1. Görüş Mesafesi (Rüyet) ........................................................................................... - 38 - 3.2. Mevsimsel Gemicilik ve Denizyolu Taşımacılığı ........................................................... - 41 - 3.3. Bölüm Değerlendirmesi ................................................................................................... - 50 - 4. NEOLİTİK ÇAĞ’DAN ROMA DÖNEMİ’NE KADAR KİLİKYA BÖLGESİ’NDE TİCARET- 52 - 4.1. Neolitik ve Kalkolitik Çağ’da Kilikya Bölgesi’nde Ticaret ...........................................