ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair

Blok 1 De filmmusical

1. De componist Wagner noemde de opera zoals hij zich die voorstelde een ‘Gesammtkunstwerk’, een kunstwerk waarin verschillende disciplines samenkomen. Je zou de hedendaagse musical ook zo kunnen betitelen. Van welke verschillende kunsdisciplines is de musical een combinatie. Noem er minimaal vier en leg uit waarin ze worden gebruikt. Antwoord Het is een combinatie van : - Beeldende kunst - door de decors, attributen, kostuums, grime - Architectuur - de decors - Muziek - door het orkest en de zangers - Dans - muziek, choreografie en dans - Literatuur/poëzie - drama- het verhaal en de dialogen

Bekijk video 1, een fragment van Singin’ in the Rain met Gene Kelly. 2. Noem twee kenmerken van musicals die je in het fragment terugziet. Antwoord - De hoofdpersoon barst na een gesprek met zijn geliefde in een straat in een gezang uit. - Hij begint daarbij een dansje uit te voeren, iets wat je als regel normaal niet doet in een regenbui.

Bekijk video 2, een fragment uit The Wizard of Oz met Judy Garland. 3. Judy Garland stond met tweeënhalf jaar al op het podium en kreeg een filmcontract op dertienjarige leeftijd. Toen ze haar rol in The Wizard of Oz kreeg was ze net zeventien. De voortdurende druk van de filmindustrie brachten Garland een verslaving aan amfetamines en slaapmiddelen, waar ze uiteindelijk aan overleed. De studio verstrekte die middelen overigens. Hoewel haar films erg succesvol waren, deed ze in 1947 en 1950 zelfmoordpogingen. Garland werd door de studio's zo intensief gebruikt dat ze er lichamelijke klachten van kreeg. Wat maakte Judy Garland zo aantrekkelijk voor de filmindustrie? Geef twee redenen. Antwoord - Ze zag er op zeventienjarige leeftijd nog steeds uit als een kind van een jaar of tien. Kinderen werken vertederend op het publiek. - Ondanks haar jeugdige uitstraling was ze, vanwege haar echte leeftijd, makkelijker te regisseren dan een kind van tien. - Ze was een multitalent dat kon goed zingen en acteren op jonge leeftijd en was dus voor alles inzetbaar.

4. Het liedje Somewhere in de film maakte Judy Garland wereldberoemd. Het lied is niet een echte popsong. Waarom niet? Noem drie zaken. Antwoord - De muziek is vooral melodieus en kent weinig ritme. - Het tempo is traag en de melodie slepend. - De bezetting is klassiek en kent geen popinstrumenten (gitaar, piano, drums, keyboard, etc.).

Blok 2

Bekijk video 2, een fragment uit The Wiz 5. The Wiz is een remake uit de jaren zeventig van The Wizard of Oz. In het fragment zie je Diana Ross, leadzangeres van de Surpremes en een jonge . De film is de eerste met een geheel zwarte cast. Bekijk in Blok 1, een fragment uit The Wizzard of Oz. Vergelijk het liedje uit het fragment met Somewhere... uit het eerste fragment. Noem drie kenmerkende verschillen. Antwoord - Ritmischer van opbouw. - Andere (pop-)bezetting met veel blazers. - Funky. - Soulkenmerken. - De structuur van het liedje is anders.

© Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair 6. Ook de setting van de film is anders en paste meer bij de realiteit van de gekleurde bevolking van de VS. Leg uit hoe de setting daarbij past. Antwoord De tocht start niet vanuit een landelijke omgeving (zoals bij de eerste versie), maar vanuit de suburb/ achterbuurt/ arme wijk van een grote stad. Dat sluit aan bij de achterstandsituatie van de Afro-Amerikaanse cultuur in de jaren 70.

7. Hoewel The Wiz als musicalfilm geslaagd was en in Europa redelijk succesvol, flopte de film in de Verenigde Staten. Geef daarvoor een verklaring (Bekijk evt. subculturen en engagement>muziek>soul). Antwoord Soul en zwarte muziek was in de Verenigde Staten nog steed teveel gekoppeld aan de zwarte emancipatiebewegingen. Het conservatieve deel van de blanke bevolking moest daar niet veel van hebben.

Blok 3 Musicals Bekijk hoofdstuk 6, Multidiscipinair in het informatieboek en op de website. 8. Musical wordt wel gezien als de moderne opvolger van de opera. Opera wordt daarbij gerekend tot de hoge cultuur en musical tot de lage cultuur. Noem vier belangrijke verschillen tussen deze twee theatervormen. Antwoord Opera Musical - Thema is een drama/tragedie Elk thema kan van tragisch tot vrolijk - Geschoolde stemmen Pop(ulaire muziek)stemmen - Alle tekst wordt gezongen Er wordt ook gesproken - orkestbezetting Alles kan, orkest, maar ook popinstrumenten - "Klassieke" muziek Alle moderne genres - Soms dans, maar nooit door de zangers Vaak dans, ook door de zangers - Muziek/ melodie belangrijk, tekst minder Tekst belangrijker dan de muziek - Muziek vaak niet dansbaar Muziek is heel vaak dansbaar

Bekijk videofragment 1 West Side Story 9. The West Side Story is een belangrijke musical uit 1957, die in 1961 werd verfilmd. Het thema is ontleend aan Shakespeares Romeo and Juliet. Met die themakeuze werd een lange musicaltraditie doorbroken. Leg dit uit. Antwoord Musicals waren tot die tijd een feel-goodtheatervorm. Er was altijd een happy end en het verhaal was niet meer dan een (magere) kapstok om de liedjes en dansjes aan op te hangen. West Side Story speelde zich echter af in een realistische achterbuurt waar gangs elkaar belaagden en er was geen happy end.Vanaf die tijd kon ook een musical een tragedie als thema hebben.

10. In deze musical werd de muziek geschreven en gedirigeerd door klassiek componist Leonard Bernstein en werd de choreografie geschreven door de balletchoreograaf Jerome Robbins. In welke opzichten was dit vernieuwend? Antwoord - Musicals waren eigenlijk low-culture, plat vermaak voor de massa. Bernstein en Robbins komen beiden uit de high-culture als bekend klassiek componist/dirigent en balletchoreograaf. Door hun inbreng werd de musical op een hoger cultureel plan gebracht. - Hierdoor mixen zich high- en low-culture zowel in deelnemers als in verhaal en ontstaat een postmodern mengsel.

Bekijk het fragment uit West Side Story 11. Bekijk het fragment uit The West Side Story. In dit fragment ontmoet Tony Maria, de zus van een rivaliserend bendeleider tijdens een dansfeest en de twee worden op slag verliefd. Beschrijf hoe de regisseur dit in beeld brengt. Antwoord - De film vertraagt, - De achtergrond wordt donker, © Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair - De omgeving wordt onscherp en alleen Tony en Maria komen duidelijk in beeld. - De muziek vervaagt en verandert in een ander tempo en melodie. - De dans verandert van Latin naar slow.

12. Hoewel in musicals verschillende kunstvormen geïntegreerd worden, zijn het geen mediastukken. Wanneer is er sprake van multimedia? Antwoord Van multimedia is sprake wanneer verschillende media elektronisch met elkaar zijn verbonden en dus ‘dezelfde digitale computertaal’ spreken. De term wordt gebruikt wanneer kunst wordt gemaakt die buiten de traditionele kunstcategorieën valt. Wanneer er dus sprake is van kunst met een grensoverschrijdend karakter. Zo is een VJ, net zoals een internetkunstenaar of iemand die animatiefilms maakt, wél multimediaal bezig.

Bekijk fragment 2, Moulin Rouge en lees de brontekst. 13. Moulin Rouge kan met recht een postmoderne musical genoemd worden. Geef daarvoor drie argumenten. Antwoord - Het verhaal is gebaseerd op een klassiek drama, maar dat is verplaatst naar de 19e eeuw. - Dit ‘19-eeuwse’ verhaal wordt vervolgens verfilmd in de 20e eeuw. - Ondanks de setting in de 19e eeuw is de muziek grotendeels ontleend aan bekende nummers uit de massacultuur. De CanCandans is overigens weer 19e eeuws. - De film is duidelijk artificieel: er verschijnen teksen en animaties in beeld. De verwijzing naar het kunstmatige is postmodern. - Er wordt voortdurend verwezen naar eigentijds theater en musical zoals en Peter Pan. - Een personage dat werkelijk bestaan heeft, de schilder Toulouse-Lautrec, wordt hier opgevoerd als een theaterman en komisch personage.

14. Een aantal musicalregisseurs koos er voor om hun productie alleen op film uit te brengen. Moulin Rouge is ook een filmmusical en heeft nooit in het theater gestaan zoals de meeste musicals. Geef daarvoor drie redenen. Antwoord - Er is een enorme bezetting aan dansers en acteurs. Dat valt in een theater lastig te verwezenlijken. - De film zit vol effecten die op het toneel niet te realiseren zouden zijn. - De film maakt complexere en grotere decors mogelijk dan op het podium zou kunnen. - De film geeft een regisseur de kans dans, acteren en zingen tot in de perfectie op elkaar af te stemmen en foutloos neer te zetten. dat is op een podium nooit het geval.

Blok 4 Media en musical

Bekijk video 1, 15. Een musical als Evita ziet er, op de taal na, in New York vaak precies hetzelfde uit als in Duitsland of Engeland. Waarom is dat, denk je? Geef drie redenen. Antwoord - De musicals worden als pakket verkocht aan het buitenland - Het heeft geen zin om een succesvolle musical te veranderen en te experimenteren met een formule die zich elders al voldoende bewezen heeft - De makers/verkopers bedingen dat de musical onveranderd op de planken gebracht wordt. - Er rusten auteursrechten op muziek, decors, etc. Men kan daar niet straffeloos mee rommelen.

Bekijk video 2, Media en musical 16. Een van de meest befaamde musicalmakers , bereidde zijn publiek voor op een nieuwe musical door een of meer nummers vooraf uit te brengen. Dat liep op die manier warm voor zijn productie en kende al enkele liedjes. Moderne musicalproducers pakken dat aan door een talentenshow, waar kandidaten strijden om een van de hoofdrollen. was een dergelijke show die gewonnen werd door Brigitte Heitzer in 2007. Later volgde nog voor de musical Joseph en de Technicolor Dreamcoat. Leg uit waarom zo'n show goed werkt om de musical aan het publiek te verkopen. Geef drie argumenten. Antwoord © Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair - Het publiek leeft mee door het wedstrijdelement - Sommige songs komen wekelijks op tv. - Het publiek raakt met de musical bekend, die krijgt wekelijks aandacht - De winnaar, een van de hoofdrolspelers, is al bekend bij het publiek - Het publiek kan bij dit soort programma's meestemmen en dat geeft betrokkenheid.

17. Musicals worden niet door iedereen als kunst gezien. Anderen beweren dat entertainment net zo goed kunstelementen kan bevatten. Noem een paar argumenten waarom musical geen kunst zou zijn en zet daar argumenten tegenover om het wel kunst te noemen. Antwoord Musical is kunst: - Musical is te zien als een vervolg op opera en operette en bevat dezelfde elementen en hetzelfde streven naar perfctie als haar muzikale voorgangers. - De deelnemers moeten bekwaam zijn in tal van disciplines zoals zingen, dansen en acteren. - Kostuums en decors worden door kunstenaars ontworpen, vaak met met creatieve vondsten van een hoog artistiek gehalte. Musical is geen kunst: - Musical is een lichtvoetig en opervlakkig vermaak en zet het publiek niet of nauwelijks aan het denken. - Het is commercieel en gericht op een zo groot mogelijk publiek om geld te verdienen en dus zonder diepgang. - De meeste musicals, een uitzondering daargelaten, zijn eenvoudige clichématige verhalen met een happy end.

Blok 5 Merce Cunningham en John Cage Bekijk de video Cunningham Variaties 18. John Cage componeerde muziek voor Cunningham. Hij deed dat echter zelfstandig zonder bemoeienis van de choreograaf, net zoals Cunningham zijn choreografiën ontwierp los van de muziek. Dans en muziek waren dus niet op elkaar afgestemd. Niet iedereen kon evenveel waardering opbrengen voor het feit dat de dans en de muziek niet synchroon waren. Een enkele moderen componist die bekend was met het werk van John Cage vond deze nietsynchroniteit origineel en vernieuwend. Wat houdt dit ‘niet samenvallen van muziek en dans’ in voor dans zelf? Antwoord Betekenis: De dansbewegingen zijn uit zichzelf ontstaan, onafhankelijk van de muziek als zelfstandige vormen, niet gekoppeld aan muziek.

19. Waarom waardeerde sommige moderne componisten dit aspect wel? Antwoord - Men zag het als een nieuwe, nog niet eerder geprobeerde mogelijkheid en een doorbreking van het keurslijf van de traditie. - Bovendien was op deze manier de muziek niet dienend aan de dans, Iets waardoor (zeker in de 19e eeuw) componisten van balletmuziek als een inferieur soort componisten werd gezien.

Lees de brontekst 20. Voor deze tijd - 1965 - vormde Cunningham de avant-garde in de dans. Leg dit uit aan de hand van de muziek en de dans. Antwoord De muziek is voortdurend geluidenlandschap van allerlei geluiden die op elektronische wijze door toeval gemixt worden. De dans bestaat uit diverse gewone, alledaagse bwegingen die niets van doen hebben met ballet.

21. Lees de tekst en bekijk fragmenten uit de video over Cunningham. De aanpak van Cunningham en Cage in deze video keert de verhouding muziek en dans volledig om. Leg dit uit. Antwoord In plaats van dat dansers een dans uitvoeren die op muziek is geschreven of hun bewegingen laten bepalen door de muziek, veroorzaken deze dansers het geluid (waarop ze dus niet dansen).

© Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair 22. Leg uit dat de choreografieën van Cunningham de inhoud veel minder belangrijk is dan de vorm. Dans is 'motion' en geen 'emotion' stelt Cunningham. Antwoord Zijn fundamentele belangstelling is het functioneren van dans als uitdrukking van de acties van het lichaam in tijd en ruimte. De stukken zijn niet verhalend en drukken geen emotie uit.

23. Uit het fragment blijkt ook dat de makers meer geïnteresseeerd zijn in de beeldende kwaliteiten dan in de muziek en dans alleen. Waaruit blijkt dat? Geef twee argumenten. Antwoord - Naast de dans die te zien is worden er ook - Beelden geprojecteerd op de achtergrond - Beelden van de repetitie gemengd met die van videokunstenaar Nam June Paik - Die beelden worden weer over de beelden van de dans heen gelegd/gemengd.

24. Cunningham werkte ook wel samen met Andy Warhol en gebruikte objecten van de kunstenaar voor zijn choreografieën. Waarom zouden beide kunstenaars zich zo aan elkaar verwant voelen dat ze amenwerking zochten? Antwoord Ook Warhol was geïntereseerd in traditiedoorbrekende experimenten en onderzocht de kracht van het toeval, iets waar ook Cunningham steeds naar opzoek was.

Blok 6 Rosas danst Rosas

Bekijk het videofragment De Keersmaeker. 25. Rosas Danst Rosas is een dansvoorstelling uit 1984 die werd geschreven door choreografe Anne Teresa De Keersmaeker. De voorstelling werd verfilmd door Keersmaeker en vastgelegd door Thierry De Mey in 1997. De dansers zijn van het dansgezelschap van de Keersmaeker. Thierry De Mey maakte samen met Peter Vermeersch ook de muziek van de voorstelling. De dans die je hier ziet is duidelijk geen ballet, maar moderne dans. Leg dit uit aan de hand van drie aspecten van de dans. Antwoord - De bewegingen zijn natuurlijk, alledaags en herkenbaar en niet gecodeerd zoals in ballet. - Er wordt geen verhaal verteld, het gaat louter om de fomele bewegingen - De bewegingen zijn vooral zittend/liggend en niet verticaal

26. De dans is beïnvloed door de Minimal Art. Minimal Art is een kunststroming die zich in de jaren 60 en 70 heeft ontwikkeld in Amerika en Engeland. Beeldende kunstenaars wilden het kunstobject terugbrengen tot de essentie. Hiervoor maakten zij gebruik van industriële processen en materialen zoals staal, perspex en zelfs TL-buizen om elementaire vormen te maken, vaak in serieproductie. Deze werken hebben niets illusionistisch en moeten het enkel hebben van de directe ervaring die de kijker bij het zien van het werk ondergaat. Het minimalisme kan worden beschouwd als een reactie op de emotionaliteit van het abstract expressionisme, dat gedurende de jaren vijftig de boventoon had gevoerd. In de dans van Keersmaeker zijn invloeden uit de minimal art zichtbaar. Noem buiten de speelplaats hiervan twee voorbeelden. Antwoord - De dans is ‘abstract’: er is geen verhaal, er zijn alleen bewegingen. - Er is sprake van voortdurende herhaling van eenvoudige bewegingen (basiselementen). - Er is relatief weinig ontwikkeling in de bewegingen.

27. De muziek bij Rosas Danst Rosas is door de minimal music beinvloed. Minimal music is is verwant aan de Minimal Art. Minimal music kan gezien worden als reactie op de componeerstijl van het modernisme. Noem twee voorbeelden van de verwantschap met minimal music. Antwoord Deze muziek bestaat uit een ritmisch, zich herhalend, stampend patroon zonder melodieus verhaal. De repeterende dreun werkt hypnotiserend en trance opwekkend. Het gaat bij deze muziek niet zozeer om het luisteren, maar eerder om het ondergaan. © Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair

28. De voorstelling speelt zich af in een leegstaande school en niet in een theater. Leg uit waarom dit een logische keuze is voor deze dans. Antwoord De sobere omgeving sluit aan bij de sobere muziek en de eenvoudige dansvormen. De danseressen dragen een soort van uniforme kleding. dat refereert aan schooluniformen.

29. Dansvoorstellingen worden vaak op film geregistreerd om ze uit te kunnen zenden. Dat gebeurt als regel met enkele camera's die vanuit de zaal of het podium de voorstelling vastleggen. De registratie van deze dans wijkt aanzienlijk af van wat gebruikelijk is. Dat heeft alles te maken met het feit dat de choreografe bij het filmen betrokken was. Noem twee zaken waarin je de invloed van de Keersmaeker op het filmen kunt zien. Antwoord - Meestal is bij de registratie van een dans de camera een statisch gegeven. De regisseur probeert het toneelbeeld weer te geven. - De camera danst hier mee met de danseressen. - Ook de montage loopt mee met de muziek en de dans.

Blok 6 Dans en commercie

Bekijk het videofragment Postmoderne dans, Nanine Linning 30. De choreografe maakte in 2012 een commercial voor de Bijenkorf. Zelf zei ze daarover: "Dit unieke project waarin kunst en commercie samenkomen, geeft mij de kans om de kracht van dans aan miljoenen televisiekijkers te laten zien en was een feest voor mijn dansers, Clara en mij om te mogen maken. Ik hoop dat deze opdracht de deur opent voor meer succesvolle samenwerkingen tussen het bedrijfsleven en de kunsten."

De sterke polariteit waar Linning het over heeft, kent deze commercial niet. Toch zijn er wel tegenstellingen. Noem twee tegenstellingen die je in het fragment ziet. Antwoord - Mannelijk tegenover vrouwelijk. - Zwart tegenover wit. - Stilstand tegenover beweging. - Agressie – zachtheid.

31. De dans in het fragment stelt hoge eisen aan de dansers. Geef twee zaken waaruit je dat kunt afleiden. Antwoord - Alles gaat in een hoog tempo. - Er is veel tilwerk voor de heren. - Er wordt veel gesprongen. - Er wordt veel geklommen. - Dansers vallen en schuiven op hun knieën.

32. Dans in een commercial is niet vergelijkbaar met het dansen op een podium. Leg dit uit aan de hand van drie aspecten. Antwoord - Op een podium moet alles direct goed. Op video of film kun je net zo lang doorgaan tot je de perfecte uitvoering hebt. - Op een podium kun je niet monteren. Een dansfilmpje bestaat uit gemonteerde shots. - In film speelt de camera-enkadrering een grote rol. Dat is er op het podium niet. - Dans op een podium duurt als regel veel langer dan enkele minuten.

33. Een commercial moet een positieve toon hebben, anders is de kans groot dat hij averechts uitwerkt voor het bedrijf waarvoor reclame gemaakt wordt. Hoe bereikt Linning dat haar choreografie lichtvoetig en humorvol wordt? Noem drie zaken. Antwoord - De hele commercial is een strijd om één broek tussen vrouwen en mannen. - De associatie fysiek 'gevecht'en 'uitverkoop'is grappig. © Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair - De 'winnares' loopt over de anderen heen glimlachend naar buiten.

34. Linning maakte de commercial met in het achterhoofd daarmee een het publiek in contact te brengen met moderne dans Is dat een acceptabele manier om dans te promoten? Onderbouw je mening met een argument. Antwoord - Ja, want moderne dans is geen kunstuiting die bij het grote publiek leeft en dit is een goede gelegenheid om aan heel mensen te laten zien wat haar gezelschap in huis heeft. - Nee, want kunst is autonoom en dient zich verre te houden van commercie. Bovendien zijn filmbeelden geen eerlijke registratie van dans.

35. Is deze dans een afspiegeling van postmoderne dans. Onderbouw je antwoord met een argument. Antwoord Nee, want alle bewegingen worden gebruikt en de vorm is belangrijk, maar in de commercial wordt een verhaal verteld. Postmoderne dans is formeel, er wordt geen verhaal verteld of emotie uitgedrukt.

Blok C.G.I. (Computer Graphics)

Bekijk videofragment 1 Ben Hur Bekijk videofragment 2 Gladiator C.G.I. is een techniek waarbij men figuren en objecten met de computer genereert en die later inpast in de film. Dat gaat zover dat men ook mensen betrouwbaar digitaal kan genereren. Omdat aliens en monsters bij het genre van science-fiction en fantasy horen, profiteerden de makers van dit genre film stevig van de ontwikkeling van C.G.I.

36. De film Ben Hur werd destijds gemaakt zonder special effects of C.G.I. Alle acteurs, decors en dieren zijn dus echt. Waarom zou ook het genre historische film profiteren van de mogelijkheden van C.G.I.? Antwoord - Er bestaat de mogelijkheid om heel veel digitale figuranten in te zetten in massascènes. - Men kan historische gebouwen en steden uit de oudheid perfect digitaal reconstrueren.

36.a Voor de rennen in Ben Hur werd zelfs het historische Circus Maximus uit Rome gereconstrueerd. Noem, buiten de kosten, nog twee nadelen van deze aanpak. Antwoord - De race moet echt worden uitgevoerd. Er zullen veel takes nodig zijn voor dit filmisch een succes is. Dat is tijdrovend. - Daarbij bestaat er in een echte race een groot risico voor de stuntmannen/acteurs - Er is tevens een groot risico voor de gebruikte paarden.

36.b Na Ben Hur volgden nog enkele historische spektakelfilms, maar nadat de tv. in iedere huiskamer te vinden was, nam hun aantal snel af en verdwenen ze uit de bioscoop. Leg uit hoe dat kwam. Antwoord Deze films kostten erg veel geld en daarmee wordt bioscoopbezoek duur. Tv is goedkoper als amusement.

36.c Noem buiten science-fiction- en historische film nog twee genres die profiteren van de ontwikkeling van C.G.I. Antwoord - Actiefilms - Horrorfilms - Avonturenfilms

37. De grootsheid van Rome moest in Gladiator tot uiting komen. Dat kon gestalte krijgen tijdens de intocht van de keizer in de stad. Onder andere werd de cameravoering ingezet om dat effect te bereiken. Leg uit op welke drie manieren de grootsheid van de stad via de cameravoering wordt benadrukt. Antwoord - Vanuit de wolken glijdt de camera in vogelvluchtperspectief en biedt een overzicht over de enorme stad. - Kikvorsperspectief als de camera onder de Romeinse adelaar doorglijdt, waardoor deze machtig lijkt. - Statisch vogelvluchtperspectief biedt een uitzicht over het enorme plein en de kolossale menigte. - Overzichtshot vanaf de zuilen achter de senatoren over het immense plein met mensen. © Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair

Extra 37.a Geef aan wat echt is in het uitzicht vanaf het bordes en wat volgens jou digitaal is. Antwoord De mensen dichtbij de camera , de trappartij en de attributen zoals standaards en vuurpotten zijn echt. De stad en het Colosseum op de achtergrond evenals de blokken met soldaten en de toeschouwers verderop zijn digitaal.

Blok 9 Digitale werelden

Bekijk videofragment 1, Life of Pi 38. De film Life of Pi (Ang Lee, 2012) heeft als belangrijke hoofdpersonen een jongen en een tijger die samen na een scheepsramp in een kleine boot terecht komen. Dat de tijger grotendeels digitaal was, was een groot voordeel voor de hoofdacteur die de jongen speelde Noem buiten de veiligheid een tweetal andere voordelen van het gebruik van C.G.I. voor een filmregisseur. Antwoord - Je kunt een digitale tijger alles laten doen, ook zaken die een echte tijger nooit zou doen. - Digitale tijgers zijn in elke gewenste maat, kleur en vorm beschikbaar. - Een digitaal wezen heeft geen rusttijd, voedsel, verzorgers en dergelijke nodig.

39. Suraj Sharma die de hoofdrol speelt in Life of Pi is geen beroepsacteur. Hij ging met een vriend mee die auditie ging doen, maar inplaats van hem koos de regisseur Suraj die er bij stond te kijken. Voor Suraj was dit geen eenvoudige rol. Leg uit waarom niet. Antwoord Voor een groot deel van de tijd moest hij als acteur reageren op een tijger die er niet werkelijk was.

Bekijk videofragment 3, Avatar en lees de brontekst. 40. James Cameron's Avatar was een volledig overtuigende film waarin het aandeel van C.G.I. zo groot was, dat het merendeel van de film computeranimatie was. Het publiek had er geen moeite mee en de film werd een daverend succes. C.g.i. biedt echter niet alleen voordelen voor de regisseur, maar er zijn ook nadelen aan. Noem ook twee nadelen voor de regisseur van die film. Antwoord - Hij moet een deel van de actie in zijn film en daarmee ook de regie in handen van derden geven. - Ook hij moet er op vertrouwen dat dat de C.G.I. in postproductie gaat leveren wat hij in gedachten had. - C.G.I. is bewerkelijk en kost ook veel meer tijd (en daarmee geld) dan filmen.

41. Het landschap, de planten en alle wezens in deze scène zijn digitaal. De bewegingen en gezichtsuitdrukkingen van de figuren worden via ‘motion capture’ overgebracht op de digitale acteurs. Leg in drie stappen uit hoe het proces van ‘motion capture’ werkt. Antwoord - Echte acteurs worden beplakt met markeerpunten of sensoren. - Ze voeren de gewenste actie uit waarbij de beweging van de markeerpunten wordt opgenomen en omgezet in een bestand. - Vervolgens wordt via het bestand de beweging op de digitale acteurs overgezet.

42. Sommige kijkers voelden zich min of meer 'bedrogen' na het zien van Avatar. Geef hiervoor een verklaring. Antwoord Een goed verhaal verfilmen betekent dat de kijker zich kan identificeren met de hoofdpersonen. De wereld en de digitale hoofdpersonen van Avatar kwamen bij sommige kijkers zo realistisch en aantrekkelijk over dat ze teleurgesteld waren toen bleek dat niets er van echt was.

Blok 10 Filmmuziek

Bekijk videofragment 1 uit Starwars © Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair 43. Starwars was de film waarmee de regisseur Lucas indertijd doorbrak. Hijzelf en zijn acteurs twijfelden aan opzet en vreesden dat de eerste film zou floppen. Dat viel nogal mee. Het bleek de opmaat voor nog vijf films. De eerste drie films werden later digitaal opnieuw gemaakt door Lucas en van effecten voorzien. Dit overigens tot groot ongenoegen van de echte fans. De oorspronkelijke films waren gemaakt met op schaal gebouwde modellen van ruimteschepen. Het enige digitale was een camera die computergestuurd tussen de modellen voort kon bewegen. In het fragment zie je de shuttle van Dart Vader, de vertegenwoordiger van het kwaad, landen op een ruimtestation. Lucas moest daarbij de natuurkunde geweld aan doen. Leg uit aan de hand van een aspect van de scène wat hij veranderde en geef ook aan waarom. Antwoord - In de scène maken de ruimtescheepjes en de shuttle behoorlijk wat lawaai. In de ruimte heerst echter een vacuüm en is geen geluid (dat uit luchttrillingen bestaat). - Lucas moest dit wel doen omdat anders een groot deel van de film zonder geluid zou moeten worden gemaakt. Dat zou natuurkundig kloppen, maar erg saai worden voor de kijkers.

44. In de filmmuziek die de scène begeleidt, hoor je het leidmotief van Darth vader. Leg uit wat de functie van een leidmotief is . Antwoord Een leidmotief is een muzikaal motief dat gekoppeld wordt aan een zaak of persoon en dat gespeeld wordt als die in beeld komen of als er aan gerefereerd wordt. Het maakt de zaak of persoon herkenbaar (wat handig is als er veel personages meedoen of een verhaal complex is).

45. Tijdens een film keert een dergelijk motief regelmatig terug, maar lang niet altijd in hetzelfde tempo of met dezelfde instrumentele bezetting of dynamiek. Verklaar die variatie. Antwoord Door het motief te variéren kan de componist aangeven wat de gemoedstoestand van de gekoppelde persoon is. Ook kan door de muziek hard of zacht te spelen worden aangegeven of iemand dichtbij is of ver weg, of dat er alleen aan gerefereerd wordt (tijdens een dialoog bijvoorbeeld).

Bekijk videofragment 2, Once upon a Time in the West 46. In Once upon a Time in the West is de hoofdrol weggelegd voor een mysterieuze mondharmonicaspeler die vergelding zoekt. Het trage, slepende geluid van zijn harmonica vormt een rode draad in het verhaal. Het wordt aan het einde van de film duidelijk waar de melodie vandaan komt. Leg uit hoe Leone de muziek en het verhaal laat samenvallen. Geef ook aan welk filmisch middel hij daarvoor hanteert. Antwoord - Filmisch middel: de flashback. - Uit de eindscène blijkt via de flashbacks dat de melodie is ontstaan doordat een jongen, de harmonicaspeler naar blijkt, een harmonica in zijn mond gedrukt krijgt. Hij moet zijn broer behoeden voor ophanging. Het geluid komt van de ademhaling van zijn uitgeputte lichaam.

Blok 11 Film en geluid

Bekijk videofragment 1, The Artist 47. The Artist verraste het publiek door zijn originele aanpak. Deze Oscarwinnende film is met recht een postmoderne film te noemen. Geef hiervoor vier argumenten. Antwoord - De film is in zwart-wit, wat niet per sé noodzakelijk is, maar een stijlmiddel dat refereert naar het verleden. - De film is (grotendeels) een stomme film zonder gesproken woord. Ook dat is een stijlmiddel verwijzend naar het verleden en niet noodzakelijk om het verhaal te vertellen. - Voor de scèneverklaring via tekstbordjes geldt hetzelfde. - De tekststijl van de tussenteksten is uit de jaren dertig.

© Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair - De filmmuziek in het fragment loopt weer wel synchroon met de dans. Dat is een moderne filmtechniek die ten tijde van de stomme film niet bestond. (Muziek werd in de zaal bij stomme films door musici gespeeld.) Die mix van oud en nieuw is ook postmodern.

Extra 47a. Bekijk videofragment 2: Once upon a time in the West. Je ziet de openingssequentie, neem er een kopje thee bij want die duurt maar liefst een minuut of twaalf. Waarom zou de regisseur - Sergio leone - dat gedaan hebben. Geef twee redenen. Antwoord - Door de trage opening is het plotselinge geweld aan het einde extra explosief en heftig. - Via de trage expositie toont Leone nadrukkelijk zijn visie op het westen. - Door de trage expositie wordt de toon en de sfeer van de film duidelijk.

47b. Het geluid speelt een grote rol in deze sequentie. Geef aan wat die rol is. Noem twee zaken. Antwoord - Het is een soort ‘natuurlijke’muziek op de achtergrond. - Het benadrukt het trage tempo van de expositie - Het voert de spanning op.

47c. Hoewel het om gewone geluiden gaat, zijn ze op een ongewone manier in de film gebruikt. Leg dit uit. Antwoord Veel geluiden zijn bewust versterkt zoals het sluiten van de deur, het piepen van de molen, het geluid van de stilstaande stoomtrein etc.

47d. In de jaren tachtig was het genre western dood, overleden aan clichès. Met Leone maakte het genre een come-back met zogenaamde Spaghettiwesterns die veelal met Italiaanse acteurs in Spanje werden opgenomen. De regisseur kantelde het beeld van Het Wilde Westen dat voorheen bestond uit standaardschurken en revolverhelden en vooral veel grazige weiden vol vee. Leg uit welk beeld Leone van het westen schept. Noem daarbij drie zaken die dat beeld ondersteunen. Antwoord De expositie geeft een beeld van het westen zoals Leone dat ziet: schraal, kaal, leeg zonder glamour. - De lege troosteloze halfwoestijn rondom het station dat in de leegt lijkt te liggen - De gebouwen zijn kaal, armoedig en haveloos. - De stationsschef is een tandeloze, oude man. - De revolverhelden zijn verstoken van glamour

Blok 12 Anti-Hollywood

Bekijk videofragment 1, About de Souffle van Jean Luc Goddard. 48. Vergelijk fragmenten van Nouvelle Vague films met enkele producties uit het Blok Multidisciplinair. Waarin weken de zogenaamde Nouvelle Vague films af van de uit Hollywood afkomstige producties? Noem minimaal vier verschillen. Antwoord - De kijker bewust maken van het feit dat deze naar een film kijkt. - Filmen met een handcamera. - Beeld en geluid niet altijd synchroon laten lopen. - Ogenschijnlijk onbeduidende dingen uitvergroten. - Verschrikkingen uit het eigen recente verleden van een land aan bod laten komen. - Ongebruikelijke sprongen in de tijd maken.

49. De regisseurs van de Nouvelle Vague noemden Hollywood ‘de droomfabriek’. Wat zouden ze hiermee hebben bedoeld? Antwoord

© Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair Uit Hollywood kwamen films die aansluiten bij de wens van mensen om even het leven van alledag te vergeten en het onmogelijke mogelijk te maken.

Bekijk videofragment 2, Mifunes last Song. Lees de brontekst. 50. Ook in de jaren negentig ontstaat er een tegenbeweging tegen de Hollywoodfilm keert. Dit keer komt ze uit Scandinavië en noemt ze zich Dogma95. De leidende regisseur is Lars vond Tier. Tegen het Hollywoodgeweld stellen ze een aantal regels waar ze zich aan zullen houden. De regisseur Søren Kragh-Jacobsen sloot zich bij de beweging aan. In het fragment van zijn film Mifune’s Last Long kun je een aantal dogmakenmerken terugvinden. Noem er vier en geef aan waar dit in het fragment zichtbaar wordt. Antwoord - Handcamera: schokkerige beelden. - Geen genrefilm: het verhaal speelt zich in het hier en nu. - Geen toegevoegd licht: het speelt bij daglicht. - Geen decors: het speelt in een boerderij zonder opsmuk. - Geen toegevoegde muziek: het fragment heeft geen muziek. - Het moet kleurenfilm zijn: klopt. - Geen kostuums: eigentijdse kleding. - Geen effecten: zijn er niet.

Blok 13 Amélie

Bekijk videofragment 1, Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain. Lees de brontekst. 51. Jean Pierre Jeunet maakte de film Amélie met Audry Tatou in de hoofdrol in 2001. Jeunet maakte eerder een succesvolle Hollywoodproductie. Dat stelde hem in staat met eigen geld Amélie te maken zoals hij zelf wilde. De film werd in eerste instantie geweigerd voor het prestigieuze filmfestival van Cannes omdat hij 'oninteressant' zou zijn. Amélie bleek wat later echter een groot succes en was goed voor vijf Césars en vijf Academy Awards. De film beschrijft het sprookjesachtige en romantische verhaal van de jonge vrouw Amélie die na een eenzame jeugd op een dag merkt dat ze met kleine dingen andere mensen gelukkig kan maken. Ze besluit haar leven daaraan te wijden, maar daarbij verwaarloost ze haar eigen levensgeluk. Jeunet heeft in zijn films een heel eigenzinnige en ongewone aanpak. Zo manipuleert hij de tijd in dit fragment.

Geef aan hoe Jeunet de tijd manipuleert. Leg daarbij uit op welke wijze hij dat in Amélie zichtbaar maakt. Noem daarbij twee zaken. Antwoord Jeunet maakt gebruik van een flashback. - Daarbij verandert hij de kleuren in de film naar sepia/grijs. - Hij maakt daarnaast gebruik van een voice over

52. De hele vormgeving van Amélie is bijzonder, maar de door Jeunet gebruikte kleurcontrasten typeren de film. Geef aan hoe Jeunet de vormgeving beïnvloedde met het beeldaspect kleur. Geef aan welk contrast domineert. Antwoord De hele film is door een filter gehaald, waarbij door de film heen het (complementair) groen-roodcontrast domineert.

53. Er zijn in film een aantal vormconventies waar regisseurs zich als regel aan houden. Jeunet lapte die echter aan zijn laars en greep naar tamelijk ongebruikelijke middelen in de vorm om zijn verhaal te vertellen. Noem drie voor film ongebruikelijke middelen in de vorm die Jean Pierre Jeunet gebruikte om het verhaal te vertellen. Antwoord - Een verteller (voice-over). - Een split-screen in de flashback. - Tekst die in het beeld verschijnt.

© Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair 54. Ook de muziek van de film, gecomponeerd door Yann Tiersen bleek een succes. In deze scène is het echter een lied van de Franse Chansonniere Edith Piaf. Muziek in film kan op verschillende manieren worden ‘ingebed’. Met de manier waarop muziek in deze scène gebruikt wordt, is echter iets bijzonders aan de hand. Leg dit uit aan de hand van twee argumenten. Antwoord De muziek lijkt afkomstig van de grammofoon van de bedelaar. De muziek loopt echter door in de flashback en dat kan niet. Daar is de muziek toegevoegd.

Extra: 54.a Videofragment 2 is het begin van de film waarin we Amelie in haar jeugd zien. Wat is de functie van dit deel? Antwoord Het is de expositie waarin wordt uitgeleg hoe Amelie aan haar persoonlijkheid komt.

Blok 14 Videokunst Bekijk het videofragment, Bill Viola, The Raft 55. Een aantal mensen staat in een groep bij elkaar en wordt onverwacht getroffen door hevige waterstralen. Volgens Bill Viola is The Raft een metafoor voor de wereld van vandaag. In The Raft overkomt een groep mensen een onverwachte heftige gebeurtenis die hun bestaan bedreigt. Dat verandert hun onderlinge interactie op een positieve manier. Geef aan hoe de interactie binnen de groep verandert door de gebeurtenis. Beschrijf zowel de situatie voor als tijdens de gebeurtenis. Antwoord - Voor de gebeurtenis staan de mensen bijeen alsof ze op de bus staan te wachten. - Iedereen is met zichzelf bezig/in zichzelf gekeerd. Er is geen interactie. - Als het water komt proberen sommigen zich staande te houden, anderen vallen of gaan liggen. Enkelen proberen anderen te helpen of te ondersteunen/nu is er wel intereactie

56. Viola koos een groep mensen die verschillen wat betreft afkomst, geslacht, leeftijd en etniciteit. Geef aan waarom Viola koos voor deze samenstelling. Antwoord Viola wil met deze keuze duidelijk maken dat hij een een bepaalde bevolkingsgroep op het oog heeft met zijn bedoeling, maar de mensheid. Daarom koos hij voor een zo divers mogelijke groep.

57a. Viola verdronk als zesjarige zelf bijna, een gebeurtenis die zijn leven veranderde, zegt hij zelf. Water is onder andere daarom een regelmatig terugkerend thema in zijn werk. Ook het schilderij Het Vlot van de Medusa van Theodore Gericault was een inspiratiebron. Daarop wacht een groep schipbreukelingen onder barre omstandigheden op een vlot op redding. Bill Viola maakte The Raft in 2004. Door welke andere hevige gebeurtenis zou hij geïnspireerd zijn? Antwoord Vermoedelijk door de gebeurtenissen op 11 september 2001, de aanslag op het World Trade Centre in New York.

Extra 57.b Bekijk de afbeelding. Noem een overeenkomst met het werk van Bill Viola. Antwoord In het werk toont Gericault ook een geïsoleerde groep mensen die wordt bedreigd door water en op elkaar aangewezen is. (The Raft, de titel van Viola’s werk betekent Het Vlot). In beide werken staat dus de kracht van de menselijke geest en de collectieve strijd tegen een dodelijke dreiging centraal.

58. Viola's metafoor werd door sommige critici ook negatief uitgelegd. Geef een kritiek op de metafoor van Bill Viola dat mensen positief veranderen onder barre omstandigheden. Antwoord Viola maakte de video om de samenwerking van mensen in nood te tonen. Blijkbaar is er dus een ramp nodig om mensen zich op een fatsoenlijke wijze te laten gedragen.

© Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair

Blok 15 Videoclips

Bekijk (een deel van) videofragment 1 Kylie Minogue, Bekijk (een deel van) videofragment 2 Madonna Bekijk (een deel van) videofragment 3 Lady Gaga en Beyoncé 59. Vergelijk deze clips. Als je deze clips bekijkt, kun je daaruit een aantal kenmerken voor videoclip halen. Noem drie kenmerken die je uit de clips kunt afleiden. Antwoord - De artiest speelt de hoofdrol. - Het montagetempo ligt hoog en volgt de muziek. - De regisseurs zijn vernieuwend en gebruiken vaak geavanceerde technieken. - Er wordt wel gebruik gemaakt van verwijzingen naar bestaande beelden. - Er wordt af en toe een coherent verhaal verteld, maar meestal is dat niet zo.

60. In welke zin wijkt het fragment van de clip van Lady Gaga af van de andere voorbeelden. Antwoord - De clip is langer dan gebruikelijk - Er wordt ook in gesproken/er is een dialoog - Er wordt een verhaal in verteld. - De clip heeft de vorm van een speelfilm

Extra 60a. Bekijk de Clip die Michael Gondry van Kylie Minogues Come into my World maakte nu helemaal van begin tot einde. Minogue was een Australisch soapsterretje voor ze een zangcarrière begon. De wereld van Minogue is in Gondry’s clip tamelijk klein. Leg dit uit vanuit het fragment. Antwoord De ‘wereld’ bestaat slechts uit een kruispunt op een viersprong waar de zangeres voortdurend rondloopt.

60b. Er bestaat - volgens sommigen gelukkig maar - één Kylie Minogue. Toch wordt Kylies wereld naarmate het lied vordert steeds meer gecompliceerd en geweldadig. Dat komt ook omdat ze zelf meerdere keren verschijnt. Leg dit - naast Kylies meervoudige verschijning - voor beide zaken uit. Antwoord Gecompliceerd: - Bij de eerste ronde zien we verschillende personages bezig met een activiteit. - Er verschijnen bij elke ronde die Kylie maakt van ieder personage een kopie meer en die voert dezelfde activiteit uit. Daarmee wordt het steeds drukker en meer chaotisch. Gewelddadig: - Naarmate er meer figuren verschijnen, lopen ze elkaar in de weg en hinderen ze elkaar bij hun bezigheden. Dat leidt tot duw- en trekpartijen en in sommige gevallen gaat men op de vuist.

60c. Film en video, ook clips, worden gemaakt door verschillende gefilmde fragmenten - takes - aan elkaar te monteren tot een geheel. Je herkent ze aan de camerawisselingen. Uit hoeveel takes bestaat de clip van Come into my World? Geef tevens aan hoeveel verschillende camerawisselingen er zijn. Antwoord De hele clip lijkt uit een take te bestaan.

Blok 16 Videoclips

Bekijk de clip van Alex Gopher, The Child.

© Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair 61. Alex Gopher is een Franse deejay, die veel gebruik maakt van samples. In dit geval gebruikte hij een fragment uit de song God bless the Child van de blueszangeres Billie Holiday (1915-1955). Alex Gopher komt zelf niet voor in de videoclip. Veel regisseurs van videoclips geven de voorkeur aan het maken van clips voor dance, trance, house en verwante muziek in plaats van het maken van videoclips voor popsterren. Geef hiervoor en verklaring. Antwoord Het geeft de makers meer vrijheid. DJ’s (en zeker overleden sterren) maken meestal instrumentele, elektronische muziek en komen daarbij niet in beeld. De regisseur kan vrij improviseren.

62. De clip voor The Child vertelt een verhaal, maar de hoofdrolspelers en de omgeving zijn op een bijzondere manier vormgegeven. Leg uit hoe dit is gedaan en noem daarbij drie aspecten. Antwoord - De omgeving bestaat uit letters. - De woorden die door de letters worden gevormd hebben gedragen zich zoals hun betekenis. - Sommige zaken zijn samengesteld uit verschillende woorden die beschrijven waar ze voor staan (het echtpaar). - Sommige woorden hebben de vorm van hun betekenis (zoals de brug).

63. The Child is een postmodern nummer. Leg uit waarom aan de hand van twee kenmerken. Antwoord - Hij gebruikt de stem van een overleden zangeres (Billie Holiday) voor iets nieuws. - Hij vervormt die stem tot iets artificieels. - Hij mixt de stem en de muziek met stadsgeluiden.

Bekijk het fragment uit The Matrix. 64. De komst van de videoclip had vrij snel gevolgen voor de bioscoopfilm. Met name jonge regisseurs lieten er zich door beïnvloeden. In de film The Matrix uit 1999 van de gebroeders Wachowsky is dit goed te zien. Bekijk het fragment uit The Matrix op de dvd. Noem drie overeenkomsten uit de vormgeving die overeenkomen met een videoclip. Antwoord - De muziek speelt een belangrijke rol in de film. - De montage is zeer snel. - De montage volgt vaak de muziek, zeker in actiescènes. - Een aantal (vecht)scènes zijn eigenlijk strak geregisseerde choreografiën. - De sfeer wordt bepaald door een kleurfilter over het totaal te gebruiken. Alle kleuren komen zo in een bepaald gamma te liggen.

Blok 17 Multidisciplinair

Bekijk video 1, Ghost City. 65. Op het internet zijn talloze uitingen te vinden van individuen die met hun filmpje een statement proberen te maken. Heel veel van die uitingen stellen niet veel voor, maar soms zijn het grappige of ontroerende of heel artistieke producten. Experimenten leidden tot het Unnamed Soundsculpture van Daniel Franke en Cedrik Kiefer, dat ze in 2012 op het internet zetten (Unnamed Soundsculpture: Geluidsbeeld zonder naam). Samen met de Nederlandse musicus Thomas Azier, maakten ze met vergelijkbare technieken een bijzondere clip die ook op het internet terecht kwam. Leg voor het geluid/muziek, dans en het beeld uit welke rol ze spelen. Antwoord - Het geluid beïnvloedt de beweging en het licht. - Het beeld bestaat uit deeltjes die golven en bewegen op het geluid. - Het beeld lijkt uiteen te vallen uit deeltjes - In het bewegende beeld doemt af en toe een dansende/bewegende menselijke gestalte op.

Bekijk video 2, Unnamed Soundsculpture. 66. In zowel de clip als het Unnamed Soundsculpture is sprake van een multidisciplinaire kunstvorm. Leg dit uit voor het Unnamed Soundsculpture. Noem minimaal vier disciplines. Antwoord © Uitgeverij Lambo ART-History Massacultuur Antwoordmodel 6. Multidisciplinair In deze animatie is sprake van en een samenwerking tussen - Muziek - Geluid - Licht - Dans - Animatie - Computerprogrammatuur.

© Uitgeverij Lambo