Het Floriade Paviljoen Het Ontwerp Van Een Biologisch Afbreekbaar Bouwwerk
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Het Floriade Paviljoen Het ontwerp van een biologisch afbreekbaar bouwwerk Studenten Inge Dijkstra 310272 Willemke Snijders 304214 Afstudeerverslag 16-06-2011, Groningen Het Floriade Paviljoen Het ontwerp van een biologisch afbreekbaar bouwwerk Studenten Inge Dijkstra 310272 Willemke Snijders 304214 Afstudeer verslag Het Floriade paviljoen Thema 4.3 & 4.4 februari’11 / juni’11 Opleiding Bouwkunde/ Architectuur 1e fase Afstudeerbegeleider Dhr. Robert Ovbiagbonhia Lezer Dhr. Ron de Vrieze Opdrachtgevers DAAD Architecten, Hanzehogeschool Groningen & Zernikeplein 11 Atelier D 9747 AS Groningen Studiejaar 2010-2011 16-06-2011, Groningen De scriptie is samengesteld in opdracht van: Hanzehogeschool Groningen, Academie voor Architectuur, Bouwkunde & Civiele techniek Zernikeplein 11, 9747 AS Groningen & DAAD Architecten Paltz 21 9411 BM Beilen Afb. 2. | Inge en Willemke Begeleider: Dhr. Robert Ovbiagbonhia Zernikeplein 11, kamer B1.56 +31 (0) 50 595 46 26 Lezer: Dhr. Ron de Vrieze Zernikeplein 11, kamer B1.59 +31 (0) 50 595 40 13 Studenten: Inge Dijkstra 310272 Beekland 9 9302 GM Roden +31 (0) 6 29 41 86 88 Willemke Snijders 304214 Frederiksplein 2 9724 NH Groningen +31 (0) 6 42 55 60 15 Eindredactie: I. Dijkstra | W. Snijders Vormgeving: I. Dijkstra | W. Snijders Keywords: Natuurlijke principes, het paviljoen, biologisch afbreekbaar Copyright © 2011 © Auteursrechten voorbehouden aan I. Dijkstra | W. Snijders, Groningen: Dit verslag is onderdeel van het afstudeerproject ‘Het Floriade paviljoen‘ in opdracht van de Hanzehogeschool Groningen en DAAD Architecten. Verveelvoudigen is toegestaan, mits de auteurs en het afstudeerproject als bron worden vermeld. Inge Dijkstra & Willemke Snijders Thema 4.3 & 4.4 | Afstudeer project het Floriade paviljoen 16-06-2011, Groningen Voorwoord . Het onderzoek is gedaan ter afronding van de opleiding Bouwkunde, met de afstudeer Ons dankwoord gaat tevens uit naar een aantal medewerkers van de Hanzehogeschool richting architectuur 1e fase, aan de Hanzehogeschool Groningen. Onderzocht is hoe Groningen. Ing. dhr. J. de Haan, docent constructief, voor de controle die hij heeft natuurlijke principes toegepast kunnen worden op het ontwerp van een Floriade paviljoen uitgevoerd op ons concept draagconstructie. Ing. dhr. G.J. Ribberink, docent bouwfysica, voor Erutan, zodat deze volledig biologisch afbreekbaar is. Het onderzoek is verricht in voor zijn adviezen betreft de vochtregulering. En Ing. W. Visser, voor zijn adviezen betreft de periode van februari’11 tot juli’11 en heeft plaats gevonden binnen Atelier duurzaam de bouwtechnische uitwerking. Tot slot willen wij Margreet Kors, eigenaresse van het (Atelier D). Atelier D is onderdeel van het kenniscentrum van de Hanzehogeschool multifunctioneel gebouw te Orvelte, bedanken voor de informatieve rondleiding in het Groningen. duurzame gebouw en haar interesse voor ons afstuderen. Aandacht voor de grote hoeveelheid bouw- en sloopafval is vanwege het milieuvervuilende aspect hard nodig. Met 19 miljoen ton afval per jaar is het bouw- en sloopafval één van de grootste afvalstromen in Nederland. Zelfs bij tijdelijke bouwwerken wordt er alleen Groningen, 16 juni 2011 vanuit estethisch oogpunt ontworpen. Er wordt geen rekening gehouden met de grote Willemke Snijders, hoeveelheid afval die vrijkomt na gebruik van het gebouw. Het blijven storten van deze Inge Dijkstra hoeveelheden afval is geen optie, gezien het ruimte gebruik en de emissie die plaatsvindt. Vanwege de bijdrage die wij kunnen leveren aan een oplossing voor het afvalprobleem en daarbij onze kennis kunnen uitbreiden, wat betreft duurzaam bouwen, hebben wij in januari’11 besloten om aan de afstudeeropdracht “Het Floriade paviljoen” te gaan werken. Het kenniscentrum Atelier D heeft, in samenwerking met het architectenbureau DAAD Architecten, de afstudeeropdracht “Het Floriade paviljoen” geformuleerd. Zij hebben de vraag gesteld een paviljoen te ontwerpen met een Cradle to Cradle (C2C) ambitie en daarbij te kijken naar biomimicry. Wij zijn hierin een stap verder gegaan en hebben onderzocht hoe natuurlijke principes toegepast kunnen worden zodat het ontwerp van een paviljoen biologisch afbreekbaar is. Biologisch afbreekbare stoffen dienen als voedsel voor micro- organismen. Zo levert het afval van het paviljoen energie op, in plaats van dat afval energie kost en het milieu vervuilt. Het Mies van der Rohe paviljoen te Barcelona heeft als basis gediend voor het ontwerp welke wij aan de hand van onze randvoorwaarden en uitgangspunten hebben getransformeerd naar een biologisch afbreekbaar en een energiezuinig paviljoen. Aan de hand van het Mies van der Rohe paviljoen, welke als architectonisch hoogtepunt van de Moderne bouwkunst wordt beschouwd, willen wij op een overtuigende wijze demonstreren hoe er op een milieubewuste manier ontworpen en gebouwd kan worden. Graag willen wij bij deze de gelegenheid gebruiken om in het bijzonder onze afstudeerbegeleider Ir. dhr. A.R. Ovbiagbonhia te bedanken, en tevens onze lezer Ing. dhr. R. de Vrieze en onze opdrachtgever Ir. dhr. R. Hendriks voor hun kritische blik en waardevolle adviezen. Inge Dijkstra & Willemke Snijders Thema 4.3 & 4.4 | Afstudeer project het Floriade paviljoen 16-06-2011, Groningen Inge Dijkstra & Willemke Snijders Thema 4.3 & 4.4 | Afstudeer project het Floriade paviljoen 16-06-2011, Groningen Inhoudsopgave 0.1 Inleiding 5 Bronvermelding 99 5.2 Bijlage overzicht 103 1.0 Introductie 8 Bijlage 1.0 Projectplan 104 1.1 Aanleiding 9 Bijlage 2.0 Reflectieverslag Inge Dijkstra 138 1.2 Projectomschrijving 10 Bijlage 3.0 Reflectieverslag Willemke Snijders 141 1.3 Achtergrond informatie 10 Bijlage 4.0 Materialenmatrix 144 1.4 Plan van Aanpak 12 Bijlage 5.0 Multicriteria analyse 149 1.5 Onderzoeksstrategie 12 Bijlage 6.0 Berekening Rc-waarde 151 2.0 Van onderzoek naar concept 16 2.1 Deelvraag 1. Wat zijn biologisch afbreekbare processen? 17 2.2 Deelvraag 2 Wat is een paviljoen? 33 2.3 Deelvraag 3 Wat wil Erutan? 45 2.4 Deelvraag 4 Wat betekent de Floriade 2012? 51 2.5 Interpretatie ontwerpopgave 57 3.0 Van concept naar ontwerp 62 3.1 Van Concept naar Ontwerp 63 4.0 Van ontwerp naar bouwtechnische uitwerking 76 4.1 Schets ontwerp (SO) 77 4.2 Concept draagconstructie 79 4.3 Concept fysische systemen en installaties 81 4.4 Motivatie materiaalkeuze 85 4.5 Brandveiligheid 91 4.6 Definitief ontwerp 95 Conclusie 97 Inge Dijkstra & Willemke Snijders Thema 4.3 & 4.4 | Afstudeer project het Floriade paviljoen 16-06-2011, Groningen 4 Het verkennend onderzoek is opgedeeld in vier deelvragen welke kennis opleveren over : 0.1 Inleiding • Biologisch afbreekbare materialen en natuurlijke systemen; • Paviljoen typologieën en wat voor een invloed de typologieën hebben op het ontwerp van een biologisch afbreekbaar en/of energiezuinig paviljoen; • Het programma van eisen (PVE) opgesteld door Erutan en de eisen uit het bouwbesluit Als gevolg van het menselijk handelen raken de fossiele brandstoffen op, vervuilt het met daarbij de mogelijkheden die de eisen bieden voor het ontwerp; milieu en verandert het klimaat. Om te voorkomen dat ons nageslacht hier de nadelen • De context waarin het biologisch afbreekbare paviljoen geplaatst wordt, de Floriade van gaat ondervinden zal er een gedragsverandering moeten plaatsvinden. Producten en 2012 te Venlo. gebouwen zullen vanuit een duurzaam oogpunt moeten worden ontworpen. De onderzoeksmethodes die we hanteren voor het beantwoorden van de deelvragen zijn: literatuur studies, referentie studies, excursies en interviews. In dit afstudeerverslag staat het ontwerp van een biologisch afbreekbaar Floriade paviljoen centraal. Dit onderzoek wijst uit dat het Floriade paviljoen grotendeels terug te geven is Aan de hand van de kennis verkregen uit het verkennend onderzoek, wordt in de aan de natuur en daarbij ook nog esthetisch verantwoord is. Het onderzoek werpt daarbij ontwerpfase een eigen interpretatie van de opgave ontwikkeld. De eigen interpretatie nieuw licht op de beperkingen die de Nederlandse regelgeving het duurzaam bouwen wordt vertaald naar uitgangspunten en randvoorwaarden, een nieuw PVE en een concept. oplegt. In de ontwerpfase, en tevens in de volgende uitwerkingsfase, wordt onderzocht hoe natuurlijke principes kunnen worden toegepast op het ontwerp. Het resultaat van de Het architectenbureau DAAD Architecten heeft van Erutan de opdracht gekregen om ontwerpfase is een ruimtelijk ontwerp waarin de eisen met betrekking tot het PVE, een tijdelijk Floriade paviljoen, van ca. 200 m² met een Cradle to Cradle (C2C) ambitie, typologie en context zullen worden verwerkt. te ontwerpen voor de Floriade 2012 te Venlo. Erutan wil het paviljoen gebruiken om haar Het Duitse paviljoen te Barcelona ontworpen door Mies van der Rohe dient als basis voor het tapijt, ontwikkeld volgens het C2C principe, te promoten tijdens de Floriade 2012. De ontwerp. Aan de hand van dit architectonisch hoogtepunt worden de mogelijkheden van Floriade verwacht dagelijks 35.000 bezoekers, deze stroom bezoekers zullen binnen vijf onze duurzame ontwerp- en bouwmethode op een overtuigende wijze gedemonstreerd. minuten door het paviljoen geloodst kunnen worden. Net als in de ontwerpfase wordt in de uitwerkingsfase onderzocht hoe natuurlijke principes Parallel aan DAAD Architecten zullen wij een eigen ontwerp voor het Floriade paviljoen toegepast kunnen worden. Tevens wordt er onderzocht hoe biologisch afbreekbare ontwikkelen. Vanwege de korte levensduur van het paviljoen willen wij een paviljoen materialen esthetisch verantwoord kunnen worden toegepast binnen de Nederlandse ontwerpen