GS Brief Regioexpres Achterhoek
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
GS-brief Datum 4 december 2019 Zaaknummer 2018-000845 Inlichtingen Openbaar Provincieloket 026 359 99 99 [email protected] Onderwerp RegioExpres Achterhoek Blad 1 van 9 Beslispunten • Statenbrief conform concept vaststellen Bevoegdhedengrondslag • Artikel 158, eerste lid, onder b, Provinciewet Portefeuillehouder Jan van der Meer Ambitie en thema - Ambitie 2 Duurzaam - Ambitie 4 Gezond, veilig, schoon en welvarend - Ambitie 5 Economie en mobiliteit Afdeling UW/PMCB Samenvatting t.b.v. openbare besluitenlijst De RegioExpres verbetert de bereikbaarheid en leefbaarheid van de Achterhoek. Binnen een uur reis je van Winterswijk naar Arnhem en van Doetinchem naar Utrecht Centraal. Een hele verbetering voor een groot deel van de 21.000 reizigers per dag op deze drukke spoorlijn. De RegioExpres zorgt voor meer kans op een zitplaats en trekt nieuwe reizigers aan. Dat wijst de tweede fase van de verkenning uit. Voor een klein deel van de reizigers ontstaat een verslechtering. Bijvoorbeeld voor een reiziger van Varsseveld naar Didam. Die kan nu 2 keer per uur rechtstreeks met de trein. Door de komst van de RegioExpres wordt dit 1 keer per uur rechtstreeks. De kosten van de RegioExpres blijken uit het onderzoek naar alle noodzakelijke maatregelen wel veel hoger uit te vallen: €137 miljoen, met een bandbreedte tussen de €108 en €167 miljoen. Gedeputeerde Staten willen nu de 3e en laatste fase uitvoeren van de verkenning naar de RegioExpres. In deze fase wordt het dubbelspoor tussen Didam en Doetinchem De Huet verder uitgewerkt en kosten nauwkeuriger berekend. Of de RegioExpres er komt wordt afgewogen in de mobiliteitsvisie tegen allerlei andere gewenste verbeteringen van het openbaar vervoer en mobiliteit. Datum 4 december 2019 Zaaknummer 2018-000845 Blad 2 van 9 1 Aanleiding (inleiding) / bestaand beleid De spoorlijn Arnhem – Winterswijk is de ruggengraat van het openbaar vervoer van de Liemers en de Achterhoek. Ongeveer 21.000 reizigers maken dagelijks gebruik van deze spoorlijn, die één van de drukste regionale spoorlijnen van Nederland is. Om de treinen nog beter op tijd te laten rijden en de overstap op treinen richting de Randstad en Nijmegen te verbeteren is in de zomer van 2019 het spoor tussen Zevenaar en Didam verdubbeld en de snelheid tussen Zevenaar en Wehl verhoogd. Maar de ambitie van uw College en Provinciale Staten voor deze spoorlijn is groter. In februari 2018 is daarom gestart met een verkenning naar hoe deze ambitie gerealiseerd kan worden. Deze verkenning volgt het kernproces van ProRail en bestaat uit 3 fasen: 1. Startfase, resultaat: startdossier: 2. Analytische fase, resultaat: notitie kansrijke oplossingen; 3. Beoordelingsfase, resultaat: nota voorkeursalternatief. 1.1 Startfase In de periode februari 2018 – mei 2018 is de eerste fase van de verkenning uitgevoerd. Er is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de spoorlijn te versnellen door de introductie van sneltreinen, te verduurzamen door middel van elektrificatie en stipter te maken door de realisatie van een vrije spoorkruising Arnhem-Oost en het vervangen van de overweg Europaweg (de drukste van Gelderland) in Doetinchem door een tunnel. Uw College heeft Provinciale Staten zowel vooraf over de uitgangspunten (PS2018-104) als over de resultaten geïnformeerd (PS2018-326). Er zijn drie alternatieven gepresenteerd: 1. Verbeteren kwartierdienst, hiervoor is dubbelspoor Wehl – Doetinchem De Huet nodig; 2. RegioExpres 1x per uur, hiervoor is dubbelspoor Didam – Doetinchem De Huet nodig; 3. RegioExpres 2x per uur, hiervoor is naast extra dubbelspoor ook een vrije kruising Arnhem-Oost en elektrificatie van de lijn nodig. Uw College heeft op 22 mei 2018 besloten de tweede fase van de verkenning te starten naar alternatief 2. De afweging van uw College (PS2018-326) is op 20 juni 2018 in de commissie BOC van Provinciale Staten besproken, hierin was brede steun voor deze afweging. Alternatief 3 is als eindbeeld voor de spoorlijn bepaald, maar er is besloten dat nu niet uit te werken. RegioExpres De RegioExpres is een trein die tussen Winterswijk en Doetinchem overal stopt, om vervolgens non-stop door te rijden naar Arnhem Centraal. Het is een extra trein tussen Arnhem en Doetinchem. Dit betekent 5 treinen per uur tussen Doetinchem en Arnhem. Datum 4 december 2019 Zaaknummer 2018-000845 Blad 3 van 9 Om de RegioExpres te kunnen rijden zijn ook maatregelen nodig om de veiligheid op overwegen te verbeteren. Een tunnel in de Europaweg is daarom ook onderzocht. 1.2 Analytische fase In de begroting 2019 (PS2018-652) hebben Provinciale Staten het voorstel van uw College gevolgd en besloten €1,5 miljoen beschikbaar te stellen voor de verkenning. De tweede fase van de verkenning is nu afgerond. De effecten van de RegioExpres zijn uitgewerkt en de kansrijke oplossingsrichtingen voor het benodigde dubbelspoor tussen Didam en Doetinchem De Huet zijn bekend. 2 Inhoud voorstel / argumenten voor en tegen De tweede fase van de verkenning naar de RegioExpres Achterhoek is afgerond. Het voorstel is: • Kennis te nemen van de effecten van de RegioExpres en de kansrijke oplossingen voor de inpassing van het benodigde dubbelspoor Didam – Doetinchem De Huet. De resultaten zijn vastgelegd in de “Notitie Kansrijke Oplossingen”, zie bijlage 1; • Te besluiten om de ambitie voor de RegioExpres af te wegen tegen andere ambities in de mobiliteitsvisie; • Vooruitlopend hierop te besluiten om de derde fase van de verkenning te starten; ▪ Conform uw toezegging (PS2018-326) deze besluiten ter oordeel voor te leggen aan Provinciale Staten. De optie aan te bieden om de resultaten en besluiten in een beeldvormende vergadering aan Provinciale Staten toe te lichten. Resultaten tweede fase van de verkenning Onder leiding van ProRail is -samen met Arriva, Connexxion, gemeente Doetinchem en gemeente Montferland- de spoorverdubbeling tussen Didam en Doetinchem uitgewerkt. Daarnaast is onderzoek gedaan naar reizigersaantallen, de effecten op de bereikbaarheid van de Achterhoek en het draagvlak voor de RegioExpres. Hieronder worden de resultaten toegelicht: A. Reistijden en reizigersaantallen Met de RegioExpres reis je binnen een uur van Winterswijk naar Arnhem en van Doetinchem naar Utrecht Centraal. Zonder de RegioExpres gaat de reistijd juist verslechteren. Als gevolg van het (Rijks)Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (hierna: PHS) gaan treinen slechter op elkaar aansluiten. In de huidige situatie sluiten de treinen uit de Liemers en Achterhoek ieder kwartier goed aan. Met PHS gaan er 6 intercity’s per uur rijden tussen Utrecht en Arnhem, waardoor de aansluiting 2x per uur verbroken wordt. Datum 4 december 2019 Zaaknummer 2018-000845 Blad 4 van 9 De RegioExpres zorgt voor een reistijdverbetering van 13 – 20 minuten voor ongeveer 2.000 reizigers per dag. Niet alleen wordt de verbinding tot Arnhem sneller, ook de overstap op treinen van/ naar de Randstad en Nijmegen wordt verbeterd. Als gevolg van het extra dubbelspoor profiteren daarnaast alle 21.000 reizigers van een nog hogere betrouwbaarheid van de dienstregeling. De RegioExpres trekt ongeveer 600 nieuwe reizigers per dag tussen de Achterhoek en Arnhem. Ook zijn er meer zitplaatsen in de stoptreinen voor reizigers uit de Liemers, doordat reizigers uit de Achterhoek gebruik maken van de RegioExpres. Dit is ook een financieel en duurzaam voordeel in de exploitatie, doordat treinen naar Winterswijk minder lang hoeven te zijn en dus minder diesel verbruiken. Een kleine groep reizigers krijgt als gevolg van de RegioExpres een langere reistijd. Een reiziger die van Varsseveld naar Didam wil reizen kan dit nu 2x per uur rechtstreeks. Met de RegioExpres erbij kan dat nog maar 1x per uur rechtstreeks. De andere keer moet deze reiziger overstappen op station Doetinchem. De extra reistijd is 2 minuten en de overstap is op hetzelfde perron. Dit geldt voor ongeveer 250 reizigers die dagelijks van Gaanderen t/m Winterswijk reizen naar één van de stations tussen Doetinchem en Arnhem. De waarde van alle reistijdeffecten in € bedraagt tussen de €31 en €46 miljoen. Omdat er (nog) geen maatschappelijke kostenbatenanalyse is uitgevoerd, zijn andere effecten nog niet in geld uitgedrukt. B. Bereikbaarheid Achterhoek en draagvlak De RegioExpres verbetert de bereikbaarheid en leefbaarheid van de Achterhoek. Het is een snel en duurzamer alternatief voor de auto, zeker gelet op de files op de A12 en A18. De Achterhoek komt per spoor 13 – 20 minuten dichterbij Arnhem/ Nijmegen en de Randstad te liggen en wordt daardoor aantrekkelijker om te wonen of te werken. Een student uit Terborg kan binnen 90 minuten op de campussen van Nijmegen Heyendaal en Utrecht Science Park zijn. Wageningen Campus is met de RegioExpres binnen ongeveer 60 minuten te bereiken en Arnhem Presikhaaf in ongeveer 45 minuten. Voor bedrijven in Arnhem, Nijmegen of Utrecht wordt personeel uit de Achterhoek interessanter, doordat ze sneller bij hun fabriek of kantoor kunnen komen. Omgekeerd treedt hetzelfde effect op, waardoor bedrijven uit de Achterhoek mogelijk interessanter zijn voor potentiële werknemers. Werkgevers zijn daarom ook positief over de RegioExpres, dat geldt ook voor gemeenten, ProRail, regio, vervoerders, het ROCOV en de reizigers. Er is daarmee een groot en breed maatschappelijk draagvlak. C. Infrastructuur en investeringskosten Voor het rijden van de RegioExpres is spoorverdubbeling tussen Didam en Doetinchem De Huet nodig. Deze maatregel is uitgewerkt om de haalbaarheid te beoordelen en een Datum 4 december 2019 Zaaknummer 2018-000845 Blad 5 van 9 meer nauwkeurig beeld van de investeringskosten