Strandsoneanalyse for Solund kommune

2 Føreord

Solund er den første kommunen i Sogn og Fjordane som har fått midlar til å utarbeide ein strandsoneanalyse. Gjennom ei ny tilskotsordning initiert av fylkeskommunen, ynskjer ein å sikre betre kommunal planlegging, i og nær strandsona. Strandsoneanalysen for Solund er eit pilotprosjekt, og vil ha overføringsverdi til andre kommunar i Sogn og Fjordane.

I arbeidet har det vore viktig å få fram dei ulike interessene knytt til strandsona. Ein har sett på område med spesielle naturkvalitetar, rekreasjons- og friluftsområde, landskapskvalitetar, kulturverdiar og viktige næringsinteresser. Ut frå dette har ein tilrådd område som eignar seg for ny eller vidare utbygging, område ein bør vere varsam med og område som bør haldast fri for utbygging. I tillegg har ein lagt vekt på retningsliner knytt til arealbruk i Solund.

Strandsoneanalysen har som mål å avdekkje konfliktar og tilrå kva areala er eigna for, til ulike planføremål.

Solund er ein øykommune med over tusen små øyar, holmar og skjær, med eit areal på 228 km2. Å forvalte ei slik strandsone gjev oss utfordringar som er viktige å sjå i heilskap. Det er slik ein sikrar god bruk av areala.

I Solund er strandsona vanskeleg å definere. Den er så mykje: små øyar, holmar og skjær, bratte skrentar og slake svaberg, fjører og små strender.

I analysen vert derfor område som har innverknad på strandsona, utan å vere i 100 meters beltet, òg tatt med.

Solund 21.september 2007

Rolf Bjarne Sund Administrasjonssjef Solund kommune

3

Innhaldsliste

Metode ...... 5

Allemannsretten i strandsona...... 7 Strandsona – definisjonar...... 8

Landskap...... 11 Næringsinteresser...... 17 Naturkvalitetar...... 23 Rekreasjon og friluftsliv...... 33

Å bygge i strandsona i Solund...... 41 Framlegg til arealbruk i strandsona...... 44

Avslutning...... 59

Bilete...... 60 Kjelder...... 61

4 METODE Synfaring

Arbeidet med strandsoneanalysen er gjort i Ei rekkje synfaringar har vore naudsynt for å samband med revidering av kommuneplan i kartleggje strandsona i kommunen. Ein har reist Solund. Dette gjer at metodane ein har nytta i med både bil og båt, og nytta landskapsarkitekt denne prosessen, har vore viktig både for på fleire av turane. kommuneplanprosessen og strandsoneanalysen.

Å kartleggje heile strandsona i Solund er ein Geografisk informasjonssystem tidkrevjande prosess. Ein har derfor ikkje vektlagt å drøfte område som i utgangspunktet GIS er brukt som viktig analysereiskap i er kurante. Lokalitetar som framstår som strandsoneprosjektet. GIS- analysen er med på å konfliktfylte har ein i fleire tilfelle drøfta, og synleggjere kva område som er eigna til ulike kome med råd til framtidig bruk. føremål.

GIS vert også nytta til å lage ulike Barne- og ungdomstråkkregistrering kartillustrasjonar.

Registreringsarbeidet synleggjer område som er i bruk av barn, og kva dei brukar områda til. Registrering av biologisk mangfald Arbeidet gjev barna sjølv mogelegheit til å delta, og få eit eigarskap til kommunal Registrering av biologisk mangfald i Solund vart planlegging. gjennomført i 2006 og 2007.

I strandsoneanalysen har ein gjort eit utval av registreringane. Lokalitetar som ikkje har EDNA (EDB-register for naturverndata) direkte tilknyting til strandsona er i hovudsak ikkje tatt med. Unntak er typiske fjellturområde EDNA er eit landsomfattande register som som borna nyttar. Private kaier, buer, hytter inneheld område med heilt spesielle, og o.l. er heller ikkje tatt med. verneverdige naturkvalitetar. Føremålet med registeret er at ein skal ha høve til å ta omsyn til desse lokalitetane i arealplanlegging og Registrering av friluftsområde ressursdisponering i fylket.

Registrering av friluftsområde som i dag er i bruk. Registreringsarbeidet tar utgangspunkt i Landskapsarkitekt kommunedelplan for friluftsområde og FRIDA registreringar. Solund kommune har nytta Landskapsarkitekt Valborg Leivestad til å få meir kunnskap om landskapet. Registrering av kulturminne

I arbeidet med registrering av kulturminne, er Strandsonerettleiar: Strandsona –ein det tatt utgangspunkt i SEFRAK ( Senter For felles ressurs! Registrering Av Kulturminne). Strandsonerettleiaren er brukt som mal gjennom heile arbeidet.

5 Arbeidsprosessen:

Friluftsområder Registrering Kulturminne Barnetråkk

STRANDSONE Naturkvalitetar ANALYSE Naturlege stengsel Rekreasjon Landskap Kartlegging Kulturverdiar Viktige næringsinteresser (Bustad og vindmøller)

Analyse

Sårbarheitskart Tekstdel: Bilde/ortofoto Dialog med Vurdering GIS analysar Illustrasjonar landskapsarkitekt Anbefaling Scenario Arbeidsdugnad

Synfaring

6 Allemannsretten i 100-meters beltet strandsona Strandsona har nasjonal verdi. Gjennom bygge- Allemannsretten er eit fellesgode som sikrar fri og deleforbodet i 100-metersbeltet (Plan og ferdsel i utmark. I strandsona vil det seie at ein bygningslova § 17-2) ynskjer ein å sikre at kan bade, raste og ferdast med båt utan verdiane knytt til strandsona ikkje vert samtykke frå grunneigar. redusert, eller går tapt. Føremålet med lova er å sikre allmenn ferdsel og friluftsliv. Samstundes Allemannsretten er nedfelt i Lov om friluftsliv er omsynet til kultur- og naturmiljø, samt (1957), og har som føremål å avklare forhold landskap viktig å ivareta. mellom bruk av friluftsliv og grunneigarar. Som brukar av allemannsretten, har ein ansvar for å Slik lovverket fungerer i dag, er det vise omsyn til grunneigar. hovudsakleg to avvik som gjer at ein har høve til å byggje i strandsona:

1. Gjennom godkjent planverk § 17-2. Forbud mot bygging og fradeling i 100- 2. Dispensasjon frå planverk (Dersom det metersbeltet langs sjøen føreligg særlege grunnar)

Bygning, konstruksjon, anlegg eller innhegning kan ikke oppføres nærmere sjøen enn 100 meter fra strandlinjen I rundskriv om skjerping av planpraksis i målt i horisontalplanet ved alminnelig høyvann og kan strandområdene (2002) heiter det; Strandsona heller ikke endres vesentlig. Forbudet gjelder også deling, er attraktiv for allmenn ferdsel og friluftsliv. Her er herunder salg eller bortleie av ubebygd del (parsell eller mange av dei viktigaste landskaps-, kultur- og tomt) av eiendom. naturverdiane lokalisert. Bestemmelsen i første ledd gjelder ikke i tettbygd strøk eller i områder som omfattes av reguleringsplan eller strandplan. Det samme gjelder område som i arealdelen av Det er kommunane sitt ansvar å syte for at kommuneplanen er lagt ut til byggeområder og områder for lovverket blir helde. Statistikk over tal råstoffutvinning. Bestemmelsen gjelder heller ikke tiltak som dispensasjonssaker i Solund, vitnar om at er i samsvar med bestemmelser gitt i medhold av § 20-4 annet ledd punkt c. Fylkesmannen avgjør i tvilstilfelle om et planverket i Solund har hatt for svake område skal anses som tettbygd strøk. føresegner for kvar ein skal tillate å byggje.

1 Gjennom ny kommuneplan er det naudsynt å Bestemmelse i første ledd gjelder heller ikke: syne område nær sjø som er aktuelle for 1. bygning, konstruksjon, anlegg eller innhegning som er utbygging, og kva område som er uaktuelle. nødvendig for forsvaret, i landbruket, tamreindriften, Dette vil hindre tilfeldig nedbygging av fløtingen, fangst- og fiskerinæringen, for vannforsyningen, strandsona, og skape færre konfliktar over tid. avløpsanlegg, kraft- og reguleringsanlegg, den alminnelige samferdsel, bergverksdrift eller drift på andre ikke nyttbare mineralske forekomster enn grus, sand og leire, og fradeling, salg eller bortleie av ubebygd del av eiendom til slik næringsvirksomhet,

2. badeanlegg m.v. og toalettanlegg på friluftsområde som er åpent for allmennheten og bygning m.v. for naturvernformål i område som er fredet eller vernet i medhold av naturvernloven,

3. brygge på bebygd eiendom til sikring av eierens eller brukerens atkomst.

Kjelde: http://lovdata.no/all/tl-19850614-077- 004.html#17-2

7 Strandsona – definisjonar

Når ein snakkar om landområde som grensar til Funksjonell strandsone representerer sjø, brukar ein ulike omgrep. Strandsone er eit strandsone som er mogeleg å ferdast i, eller er fleksibelt omgrep som tar utgangspunkt i 100 nyttbar utan større inngrep, medan ikkje metersbeltet, men som i mange tilfelle vert funksjonell strandsone representerer strandsone avgrensa av naturen sjølv. Omgrepet strandline med naturlege eller private hinder. definerer den smalare lina der sjø møter land. Nokre stader består strandsona av bratte berg eller ulendt terreng. Ei slik strandsone er ikkje Funksjonell strandsone funksjonell.

Strandsona har sjølv hinder for kvar ein kan ferdast. Ein skil mellom funksjonell og ikkje funksjonell strandsone. Omgrepa er henta frå ”Råd om planlegging og forvaltning av strandsona i Hordaland” (2007). I denne analysen vil ein avgrense omgrepa til å handle om allemannsretten.

I vår definisjon av funksjonell/ikkje funksjonell strandsone, vel ein å fokusere på allmenn ferdsel.

8

9

10 med heiområde, gjengroingsområde, skog, LANDSKAP vatn og myr.

Særpreget til Solund er det opne og frie 4) Tett utbygde bustad- og sentrumsområde. kystlandskapet. Eit konglomerat av øyar, holmar og skjær gjev kommunen ein identitet I høve utbygging, er det stor skilnad på dei ulike og eigenart som merker seg ut. landskapsområda. Vi kan snakke om kor sårbart eit landskap er for inngrep. Eit landskap som Eit ope landskap er sårbart for inngrep. Inngrep vert vesentleg endra ved utbygging kan vi seie er vil endre landskapet. Einskilde av inngrepa som sårbart for utbygging. Ein har ikkje dermed sagt endrar landskapet gjer det ikkje mindre at utbygging ikkje kan skje. Ein har heller ikkje attraktivt, men fører inn nye verdiar som gir gitt landskapet ulik verdi før og etter bygging. høgare kvalitet. Fyra langs kysten er gode døme Ser vi på dei 4 landskapsområda kan vi gradere på byggverk som gir landskap større visuelle og dei etter kor sårbare dei er for utbygging. estetiske kvalitetar. I mange høve opplever vi at tradisjonelle sjøhus- og landbruksmiljø gjev Lite sårbart for utbygging - sone 4, landskapet historie og identitet. I Solund finn vi delar av sone 2 mange idyllar der hus, landskap og vegetasjon har Sårbart for utbygging - delar av ein harmonisk og vakker utsjånad. sone 2 og 3 Svært sårbart for utbygging - sone 1, delar av sone 3 Inndeling av landskapsområde Dersom landskapet er sårbart for ny utbygging, Landskapet i Solund varierer frå hav til fjell. har ein stor trong for retningsliner som styrer i Grovt sett kan vi for vårt føremål dele landskapet kva grad og korleis utbygging kan gjennomførast. inn i 4 hovudsoner. Dette er inga vitskapleg Ein har og trong for retningsliner i t.d. sone 4, inndeling, men ei inndeling som er lett å fatte når men bygg som er godt planlagde vil som regel ein ferdast i kommunen. Leivestad (1999) deler ikkje føre til vesentlege landskapsendringar i inn i følgjande landskapsområde: tettbygde strok. Unntaket kan vere område der busetnaden er særeigen (Leivestad 1999) 1) Kystlandskapet med sparsamt jorddekke og lite trevegetasjon, svaberg og strender. Busetnad knytt til landbruk og fiske. Landskapsrom Områda er i hovudsak prega av låge koller med fjell i dagen; oppdelte av smale sund og Landskapsrommet har stor verdi når fleire fjordar, og små grøne flekkar med landskapselement, som naturverdiar, jorddekke. landemerke eller kulturhistoriske verdiar kjem saman. Slike samansetningar gjev området 2) Skog- og landbruksområde med veganlegg og særpreg. Ospa er eit godt eksempel på eit slikt randbusetnad. Områda er varierte og har område i Solund. lauv- og bartrevegetasjon, fulldyrka og overflatedyrka landbruksområde med Landskapsrom utan inngrep har etterkvart blitt landbruksbusetnad, spreidd busetnad med meir sjeldne, og har stor verdi knytt til einebustader og mindre bustads- og friluftsliv og rekreasjon. sentrumskonsentrasjonar.

3) Lynghei og myrområde, og større samanhengande naturområde med snaufjell på dei indre delane av øyane. Område med samanhengande kultur- og naturlandskap

11 Landemerke Byggeskikk

Einskilde landskapstrekk eller byggverk er av ein Byggeskikken seier noko om identiteten til slik karakter at dei vert viktige landemerke som kommunen. Det fylgjer med ei historie, ei arv er med på å gje landskapet identitet. Slike frå forfedrane som ein ynskjer å ta med vidare. landemerke er t.d. fyr eller spesielle fjellformasjonar. I utbygde område kan Tradisjonelt har busetnaden i Solund leie nær einskildbygg ha same verknad. Identiteten til sjø, og i le for vind og vær. Husa har vore lite, Solund speglar seg og i ulike landmerke ein eller ikkje, synlege frå større avstand. Både husa kjenner att. Kanskje er Utvær fyr det og sjøbuene har vore bygd tilpassa landemerket dei fleste har tilhøyrsle til? terrengformene. Den eldre bygningsmassen har klår tilknyting til næringsgrunnlaget; jordbruk For å planleggje framtidig utvikling av eit og fiske. område, må ein ha kunnskap om området si historie. Den naturhistoriske og kulturhistoriske Køyrer ein med båt gjennom Solund, ser ein utviklinga av staden er viktig bakgrunn for å ofte ikkje busetnaden på avstand. Det er sjeldan forstå kvifor området har den utsjånaden og dei ein ser hus ytst ute på eit nes, eller høgt i bygningane det har i dag. Samstundes er den terrenget. Det er når ein nærmar seg land, at historiske utviklinga ofte viktig bakgrunn for dei små vågar og vikar med hus og sjøbuer dukkar haldningane og den tilknyting folk føler til ein opp. stad. Ein veksande trend i dag er å byggje husa høgt i Eksempel på landemerke sett frå kort terrenget, eller i sjølve strandsona. Dette fører avstand: til at husa eksponerer området, og endrar store Innsegling til Råke, innsegling til Stranda, delar av landskapet. Fjernavstanden på Lundsholet, Litle Færøy, Hardbakke kyrkje og bygningane vil vere høg, då ein kan sjå dei Husøy kyrkje. langvegs frå. Ei slik utvikling kan vere med på å redusere landskapskvalitetane i Solund.

Eksempel på landemerke sett frå lang avstand: Utvær fyr, Pollatinden, Krakhellenipa, Ospa, Lågøystolane, Alden, Husøy kyrkje og Dumbetind.

12 Hus og plassering Bygg og landskapstilpassing

Korleis ein plasserer hus, og andre Bygg som har få visuelle kvalitetar i seg sjølve, bygningselement, har konsekvensar for kan i mange høve øydeleggje vakre landskapet. På generelt grunnlag kan ein skilje landskapsområde. mellom tre forskjellige måtar å plassere hus (Leivestad 1999). Bygg som manglar forankring i landskapsform, vegetasjon eller annan busetnad vil sjeldan gjere Punkthus: Einskildhus som ligg fritt i eit landskap rikare, sjølv der det er nytta store landskapet utan å forhalde seg til anna busetnad pengesummar på materialkvalitet eller design. eller andre strukturerande element. I dag vert hovudtyngda av nybygg i kommunen plasserte etter andre kriterium. Utanom regulerte felt vert bygg oftast plasserte ut frå eigartilhøve til grunn, slektstilknyting og nærleik til offentleg veg.

Det opne kystlandskapet som vi har på dei mindre øyene, ligg i den mest sårbare landskapssona i kommunen. Tilfeldig plassering av nybygg kan føre til store landskapsendringar. Eit bygg som ligg ope på eit høgdepunkt eller ei Lineær bygningsstruktur: Hus som er stor flate kan dominere eit stort plasserte på line langs lineære element som t.d. landskapsområde; sjølv om bygget eigentleg er fjord og vegar. lite og harmonisk i seg sjølv. Bygg som ikkje finn forankring i terrengform eller vegetasjon kan ”forbruke” store landskapsområde visuelt, og privatisere område langt ut over tomtegrensene (Leivestad 1999).

Identitet i bygningsmiljøet

Eldre bygningsmiljø har ofte stor identitets- og kulturhistorisk verdi. Miljøet fortel ei historie om utviklinga på staden, og om tradisjonar. Klynge, grupper, tundanningar: Fleire hus Ofte er bygningsmiljøet ein del av eit eldre som framstår som ei gruppe i forhold til gardsbruk (fiskarbonden), industri- eller kringliggjande landskap, og som har ei fattbar handelstad. Eldre bygningsmiljø er prega av avgrensing. arkitektur som skildrar ulike tider, knytt til ulike behov. Nyare bumiljø har lita forankring i tradisjonar, og det er moteretningane som styrer mest. Det er derfor viktig at ein tilpassar nybygg, og set grenser for kor nær nybygg kan ligge. I opne landskap bør ein reservere større område mot nye inngrep, til dømes i tilknyting til fleire av dei eldre sjøhusmiljøa i Solund.

13 Kulturverdiar

Langs strandsona i Solund finn ein mange små kulturmiljø og kulturminne. Desse er i dag ein naturleg og viktig del av landskapet, og set Solund i eit kulturhistorisk perspektiv. Opplevingar og kunnskap om fortida gjev desse miljøa verdi, både for lokalsamfunnet generelt, og næringslivet spesielt. Kulturmiljøa er med på å gi Solund særpreg og identitet.

Kulturmiljøa som er peikt ut som viktige i strandsoneanalysen, er i hovudsak henta frå SEFRAK registeret. Berre Indrøy er ikkje tatt med her. Kulturmiljø SEFRAK er eit landsdekkjande register over eldre bustadmiljø og kulturminne. I hovudsak Kulturmiljøa er definert innanfor eit geografisk er bygningane frå før 1900, men dette varierer område, og viser ei historie og ei noko geografisk. I utgangspunktet er ikkje samfunnsutvikling som har skjedd på staden. Eit bygningane lagt under eit formelt vern, men eksempel kan vere eldre bustadmiljø med gamle mange av dei har likevel høg verneverdi. sjønaust.

Det er registrert mange viktige kulturminne frå I strandsoneanalysen har ein trekt fram nitten Solund i SEFRAK registeret. I denne analysen kulturmiljø som er viktige å ta omsyn til når ein er ein opptatt av å verne om dei heilskaplege forvaltar areala i Solund. Desse er lokalisert her: kulturmiljøa ein finn i Solund, for å førebyggje Utvær, Husøy, Ytrøygrend, Kolgrov, konfliktar som gjer at desse områda kan gå tapt, Dalesundet/Steindal, Tungodden, Hardbakke, eller miste verdi. Oddekalv, Indrøy, Gåsvær, Råke m/Råkeneset, Stokkevåg og omegn, Lågøy, Nessa, Tverrangspollen, Hersvikbygda, Færøy, Buskøy og Losna.

Oppsummering: o Det opne og frie kystlandskapet er særs sårbart for inngrep o Landemerke og byggeskikk er ein viktig del av identiteten til Solund o Små inngrep kan føre til store landskapsendringar o Kulturmiljøa set Solund i eit kulturhistorisk perspektiv, som det er viktig å ta omsyn til o I vidare utvikling av Solund er det viktig å ta omsyn til landskapskvalitetane i kommunen

14

15

16 NÆRINGSINTERESSER Akvakultur Tradisjonelt har fiske og landbruk vore dei viktigaste næringsvegane i Solund. Andre Akvakultur har dei siste 20 åra hatt ein rask næringar, som handel og industri, har og vekst, og er ein sentral faktor i næringslivet i tradisjonelt vore knytt til sjø, då det meste av Solund. Få næringar er så avhengige av reine og transporten måtte skje sjøvegen. I dag går meir friske omgjevnader og samtidig så sårbar for av transporten landevegen, men sjøtransport er smitte og ureining som oppdrettsnæringa. I framleis viktig i Solund. Det bør difor leggjast Solund kommune er der i dag lokalitetar for til rette for at det er tilgjengelege kaianlegg i laksefisk, marin fisk, setjefisk og skjel. ulike delar av Solund. Akvakulturnæringa utviklar seg raskt, nye Solund verft og fleire mindre mekaniske driftsformer og nye artar i oppdrett gjer at det verkstadar gjev viktig service til fiskeflåten, er vanskeleg å planleggje areal for framtidig oppdrettarar og andre. Maritim industri og oppdrett. Krava til areal og plassering endrar service er næringar som ein har gode seg over tid. Det er likevel klart at ei vidare føresetnader for å vidareutvikle i Solund, og ein utvikling av akvakulturnæringa i Solund vil må setje av eigna område til utvikling av desse krevje meir areal i sjø og i strandsone. næringane.

Oppdrettsnæringa kan lett kome i konflikt med andre interesser ved at anlegga opptek mykje areal. I Solund har vi store og varierte sjøareal som gjev høve til å unngå konfliktar mellom akvakultur og andre næringar. Det er likevel viktig å planleggje godt, særleg viktig er det å skjerme framtidige oppdrettsområde for fritidsbusetnad for å unngå konfliktar.

Havbeite

Havbeite er ei form for akvakultur som lettare kan kombinerast med annan bruk av områda, men havbeite kan i nokre tilfelle vere i konflikt med enkelte former for tradisjonelt fiske. Havbeite medfører i dei fleste tilfelle mindre fysiske inngrep enn matfiskoppdrett.

17 Fiskeri kulturminne å ta vare på. Dette gjev grunnlag for eit vekstpotensial innanfor reiselivsnæringa. Fiskerinæringa sysselset mykje folk i Solund kommune. Det er i dag eit fiskemottak i Reiselivet i Solund har ein desentralisert Solund, det ligg i Ytrøygrend. struktur med små einingar. Næringa er lite utvikla og har eit vekstpotensial ut frå dei Kaste- og låssettingsplassar er saman med gyte- trendane og nisjene som er viktig for reisande i og oppvekstområde viktig å ivareta. Det er i dag. fleire tilfelle registrert konfliktar mellom havbruksnæring og fiskeri, dette må takast Dersom ein vel å utvikle reiselivet i Solund omsyn til ved lokalisering av akvakulturanlegg. vidare, bør ein sjå areala under eitt. For tilreisande er det heilskapsinntrykket, og ikkje den enkelte reiselivsbedrifta, som er viktig for å få den gode opplevinga på staden.

Dagens reisande er bevisste på kvalitet og oppleving. Derfor set det høge krav til standard og tilbod frå reiselivsaktørane. Opplevingane bør vere så spesielle at dei vel Solund framfor andre liknande reisemål. Slike opplevingar vil vere knytt opp mot det autentiske.

Tilfeldig bygging av hus eller hytter i det opne landskapet, kan vere med på å redusere attraksjonskrafta kommunen har som reisemål i dag.

Næringsområde for reiselivsanlegg

Ved etablering av reiselivsanlegg, i form av t.d. rorbuer, bør desse bli plassert på stader som skapar møteplassar for alle. Små gjestehamner vil styrke båtturismen i Solund, og gjere områda meir tilgjengelege. Det er viktig at potensielle område vert avsett i kommuneplanen sin arealdel, slik at hamnene ikkje vert tilfeldig plassert. Reiseliv

Urørt natur, det ekte, folkelynnet, fiske, ope landskap og eit samfunn samansett av nye og eldre verdiar gjev Solund eit godt grunnlag for å utvikle reiselivet.

Solund har eit særeige og unikt landskap. Ein interessant geologi, flora og fauna gjer staden attraktiv og spesiell. Menneska har fleire stader sett spor, som vi i dag finn som viktige

18 Vindkraft som framtidig næring i Strandsona som næringsareal Solund Då mange av næringsinteressene i Solund er Det er knytt store arealutfordringar til sjørelaterte, er det viktig at kommuneplanen set vindkraftutbygging. Vindparkar i dag er av område som er eigna til desse føremåla. industriområde, og treng areal deretter. Eit vindkraftanlegg inneber fem meter brei veg Næringsinteresse som ikkje treng sjøtilgang bør mellom kvar vindturbin, 1-2 mål ikkje prioriterast i strandsona. oppstillingsplass ved kvar turbin, og i tillegg ein kraftstasjon som foredlar straumen vidare. Kvar Lokalitetar for akvakultur bør skjermast for vindturbin kan ha ei tårnhøgd på omlag 80 hytte- og fritidsområde, i analysen er det sett meter, og ei totalhøgd på ca. 120 meter. ein minimumsbuffer på 350 meter. I nokre tilfelle vil det vere naturleg at avstanden er Ei eventuell vindkraftutbygging vil endre mindre, dersom topografien skjermar områda landskapet, og gje konsekvensar både for frå kvarandre. samfunnsmiljø, naturkvalitetar og næringslivet i framtida. Det er naudsynt å sjå samanhengen mellom områda og kvalitetane dei ber med seg over lengre tid.

Oppsummering o I Solund må det setjast av gode næringsareal knytt til sjø o Næringar som ikkje har behov for nærleik til sjø, bør ikkje plasserast i strandsona o Gjennom plan bør ein kartleggje næringsinteressene, og så langt som råd avdekkje konfliktar på eit tidleg stadium o Vindkraftutbygging vil endre landskapet, og gje konsekvensar som er viktige å vurdere i samband med kommuneplanen o Reiseliv er ei veksande næring, knytt til kystlandskapet sitt særpreg o Gjestehamner skapar møteplassar for alle

19

20

21

22 NATURKVALITETAR

Solund kommune dekkjer totalt 228 km2 land Biologisk mangfold og ferskvatn. Det er den einaste øykommunen i Mangfaldet av liv, dvs. planter, dyr og Sogn og Fjordane. Den overvegande harde mikroorganismar, deira arvestoff og dei devonske berggrunnen har ført til at samfunna dei dannar i samspel med kvarandre oppsprukke, bart fjell med mange små og med det ikkje levande miljøet (vatn, luft, dalgangar, fjordarmar og bukter mellom er jord og stein). typisk, og fører til at Solund har eit særprega Kjelde: www.regjeringen.no landskap, også nasjonalt sett.

Sjølv om mykje av berggrunnen forvitrar sakte Stortingsmelding 42 (2000-2001) for og gjev opphav til lite og berre nøysam Biologisk mangfald har fylgjande mål: vegetasjon, er det og fleire stader innslag av mykje rikare og meir kravfull flora. Klimaet er Naturen skal forvaltes slik at arter som finnes sterkt prega av at kommunen ligg langt ut mot naturlig sikres i levedyktige bestander, og slik at havet, og kystbundne artar er typiske. variasjonen av naturtyper og landskap opprettholdes og gjør det mulig å sikre det biologiske mangfoldets Sjølv om mykje av kommunen er prega av berg fortsatte utviklingsmuligheter. og stein, og små område med dyrka mark, er Solund likevel markert kulturpåvirka. Enno blir Nasjonal strategi for biologisk mangfald: mykje av kulturmarka halden i hevd, sjølv om 1. Årsakene til tap av biologisk mangfold areala ofte kan vere små. Skogen har vore hardt må angripes utnytta tidlegare. No får skogen ofte stå i fred 2. Bruk av biologisk mangfold skal være og vert gradvis eldre. I deler av Solund er økologisk bærekraftig tidlegare opne område i ferd med å gro att med 3. Truet og sårbart biologisk mangfold kratt og skog (Gaarder 2006) skal vernes og om nødvendig restaureres.

Ved å kartleggje lokalitetane, kan ein ta omsyn til kystmiljøet gjennom ein overordna plan. Slik sikrar ein lokalitetane og interessene som fylgjer med desse.

23 Naturtypar/biologisk mangfald i omfattar dette naturbeitemarker og kystlynghei. Her er funne fleire raudlisteartar i desse Solund områda, særleg av sopp.

Solund kommune kartla biologisk mangfald i perioden 2000-2006. Direktoratet for naturforvaltning si handbok i kartlegging av naturtypar er brukt som rettesnor for arbeidet.

Arbeidet går ut på å kartfeste og verdsetje biologisk mangfald. Hovudmålet er å auke kunnskapen kring biologisk mangfald i kommunane, for å få ei betre arealforvaltning som tar omsyn til naturmiljøet. Resultata er presentert i rapporten Biologisk mangfald i Solund kommune (Gaarder 2006:56).

Alle dei sju hovudnaturtypane førekjem i Fjell er det mykje av i Solund. Truleg er det Solund; myr, rasmark/berg og kantkratt, fjell, aller meste av vegetasjonen fattig og triviell. Ein kulturlandskap, ferskvatn/våtmark, skog og kan likevel ikkje utelukke at det finst parti med havstrand/kyst. rikare og meir kravfull flora. Naturtypen er ikkje undersøkt tilfredsstillande. Klimaet er fuktig i Solund, men likevel er det lite myrer. Ein har ikkje kartlagt verdfulle Det er mange ferskvatn og våtmarker i Solund, i myrlokalitetar i kommunen, men det bør form av små tjern og bekkedrag. Det er ikkje finnast einskilde førekomstar av rikmyr og registrert artsrike våtmarksmiljø, men det er intakt låglandsmyr (Miljøfagleg Utredning sannsynleg at ein kan finne slike ved hjelp av 2006). betre utgreiingar.

Under skoggrensa er det mykje berg, rasmark Verdfulle skogsmiljø i Solund består av og kantkratt. Dei fleste av desse er artsfattige, varmekjær lauvskog og kystnær furuskog. Desse men nokre stader har ein funne sjeldsynte artar, skogsmiljøa er helst i indre delar av kommunen. derav raudlisteartar. Solund har elles lite skog.

Kulturlandskapet i Solund skil seg frå andre Det er få lokalitetar knytt til miljøet kystkommunar på Vestlandet, då ein enno har havstrand/kyst. Ei viktig forklaring er at det store område som er opne og lite attgrodd. meste av strandlina er omfatta av hardt berg. Fleire av desse områda er biologisk interessante. Undersøkingane av denne naturtypen er I fylgje Miljøfagleg Utredning 2006, kan fleire mangelfulle. kravfulle kulturbetinga artar ha betre sjansar for å overleve i Solund på sikt, enn andre stader.

Nokre av kulturlandskapsområda har liten verdi, då dei har vore hardt gjødsla, intensivt brukt eller har grodd att. Men ein finn og fleire kulturmarker som er biologisk verdfulle. Særs

24 Verdsetjing og utval av biologisk mangfald er gjort ut frå faste kriteria. I hovudsak er det lagt vekt på: o Førekomst av raudlisteartar o Trua vegetasjonstypar o Kontinuitetsområde o Artsrikdom o Sjeldanheit o Viktig biologisk funksjon o Spesialiserte artar og samfunn (spesielle økologiske krav) o Naturtypar med høg produksjon o Sterk tilbakegang

Verdsetjinga er kategorisert slik: o A Svært viktig o B Viktig o C Lokalt viktig o D Uprioritert

Dersom naturtypen har fått verdsetjing A eller B, har den ofte nasjonale eller regionale verdiar. Naturtypar verdsett med C er lokalt viktig.

Dersom naturtypen er verdsatt D har den enten Ved bevaring av biologisk mangfald i Solund er det låg verdi i registrering av biologisk mangfald, grunn til å trekkje fram kommunen sitt ansvar for å ta eller at ein må gjere nærare undersøkjingar for å vare på naturbeitemark og kystlynghei, men og knytt kunne gje ei prioritering. til kystnær skog og nordvendte kystberg er det kjent store verdiar (Gaarder 2006). I alt er det påvist 87 verdfulle naturområde i Solund med grunnlag i DN sitt system. Av desse har 38 status svært viktig (A), 32 viktig (B), 15 lokalt viktig (C) og 2 uprioritert (U).

25 Oversikt over biologisk mangfald i strandsona Hovudnaturtype rasmark, berg og kantkratt Nr Lokalitet Naturtype Verdi Vilt Planter Andre 1 Bukkevika sør Nordvendte kystberg og blokkmark A * 2 Stokkevåg Nordvendte kystberg og blokkmark A * * 3 Avløypet Nordvendte kystberg og blokkmark A * Hovudnaturtype kulturlandskap 4 Tungodden nord Slåttenger A * 5 Gåsvær innmark Slåttenger A * 6 Lågøy innmark Slåttenger B 7 Nessa Slåttenger C 8 Ødejord Slåttenger U 9 Humledalen Slåttenger A 10 Straumen Slåttemyr A 11 Saltskoren Slåttemyr A 12 Steindalsgjerdet ved bukkevika Naturbeitemark A * * 13 Vesøyna Naturbeitemark A * * 14 Britøyna Naturbeitemark A * * 15 Sandholmen Naturbeitemark A * * * 16 Aslakøyna Naturbeitemark A * * 17 Krokøyna Naturbeitemark A * * 18 Ånneknappen Naturbeitemark A * * 19 Vardøyna Naturbeitemark A * * 20 Kuøyna Naturbeitemark B * * 21 Gåsøyna Naturbeitemark B * * 22 Langedraget Naturbeitemark B * * 23 Husøyna-Slåttøyna Naturbeitemark B * * 24 Færøyna – Indre Selvikane Naturbeitemark B * * * 25 Nesøyna NØ Naturbeitemark B * 26 Nesøyna-Humledalen Naturbeitemark A * 27 Rånøyna – Daløyna Kystlynghei B * * 28 Færøyna - Lyngheia Kystlynghei C * * 29 Legesteinen Naturbeitemark C 30 Søreklubben Naturbeitemark C * * 31 Kalven Naturbeitemark C * * 32 Færøyna-Tomastunet Slåttenger C * * 33 Furevika Slåttenger C * * 34 Olderkalv Naturbeitemark A * 35 Rånøyna: Leirvika Naturbeitemark A * * 36 Storesplitten Naturbeitmark A * * 37 Lyngøyna Naturbeitemark A * * 38 Lambholmen Naturbeitemark A * * 39 Tjørnholmen Naturbeitemark A * * 40 Vetesundholmen Naturbeitemark A * * 41 Fiskeholmen Naturbeitemark A * 42 Begla Naturbeitemark A * 43 Trovågen Naturbeitemark A * * 44 Råke Naturbeitemark A * * 45 Stroka Naturbeitemark A * * * 46 Elvaneset Naturbeitemark A * * 47 Losnegard – langs sjøen Naturbeitemark A * * 48 Hardbakke nord Naturbeitemark A * * 49 Tungodden sør Naturbeitemark A * * 50 Råkeneset Naturbeitemark B * 51 Hersvik Naturbeitemark B * * 52 Einehaugane Naturbeitemark B * * 53 Gåsvær utmark Naturbeitemark B 54 Strandaneset Naturbeitemark B 55 Husefjellet aust Naturbeitemark C * 56 Losnegard – Naturbeitemark C *

26 sommarfjøsmarkene 57 Nedrelia Naturbeitemark C * * 58 Drengenesstien ved Strandanova Kystlynghei B * * 59 Kolgrov sør Kystlynghei B * * 60 Lågøy utmark Kystlynghei B * 61 Rånøyna sør Kystlynghei B * 62 Færøyna allé Parklandskap C 63 Ravnøy Hagemark B 64 Pollevika Store gamle trær B 65 Losnegard – gamle tre Store gamle trær B 66 Kråkåsen Store gamle trær C 67 Strand Store gamle trær C 68 Færøyna – gamle selje Store gamle trær C 69 Krokihåjen (Eikjehaugen) Store gamle trær C 70 Kråkevåg Store gamle trær C 71 Krakhella Artsrike vegkantar B * * Hovudnaturtype skog 72 Losnalia Rik edellauvskog B * 73 Kråkevågen – Kråkåsen Rik edellauvskog B 74 Mjåta Rik edellauvskog B * 75 Losna – austsida Rik edellauvskog B 76 Kleven ved Kråkevåg Rik edellauvskog U * * * 77 Dingjedalen Kystfuruskog A * * 78 Engevik Kystfuruskog A * * 79 Krakksfjellet Kystfuruskog A * * Hovudnaturtype havstrand/kyst 80 Råkepøyla Brakkvannspollar B * 81 Færøyna – Gåsevågen Strandeng og strandsump C * Tabellen viser informasjon om biologisk mangfald i strandsona i Solund. Lokalitetane er vist i vedlagt kart over naturkvalitetar.

27 Nummer Lokalitet Sjøfugllokalitetar 1 Lågøy, Hågøy, Færøy, Ospa, Råkesundet m.fl.

2 Storholmen

3 Haugholmen Sjøfuglartane er ein viktig del av kystmiljøet. I 4 Bjørnholmen Solund er det sju naturreservat for sjøfugl. 5 Leknesøyholmen Reservata sikrar leveområda til sjøfugl, ved å gi 6 Synsholmen lokalitetane ein form for vern. Solund har fleire 7 Synsholmen lokalitetar der sjøfugl både hekkar, og 8 Brattholmen overvintrar. 9 Lauvholmen

10 Drevøy Sjøfuglbestandane er ein utsett og sårbar 11 Brattholmane naturrsessurs. Aukande press på strandsona i 12 Fribergholmen form av større tekniske inngrep er med på å gje 13 Lågøyråholmen sjøfuglbestandane og deira leveområde ei 14 Larsråholmane usikker framtid. 15 Flatøy

16 Gullholmane 17 Legøy 18 Steinsholmen 19 Nosa 20 Oksane 21 Osletta 22 Kjelsøyane 23 Teistholmen 24 Kværeknappen 25 Trovågsteinen 26 Kobbholmen 27 Rotholmen 28 Klungreholmen 29 Byksholmane 30 Risholmane 31 Fureholmen 32 Kattholmen 33 Geitarøy 34 Klausøy 35 Fluskjærholmen Tabellen over registrerte sjøfulglokalitetar har referanse i register over område med spesielle naturkvalitetar (EDNA). Lokalitetane er vist i vedlagt kart over naturkvalitetar.

28

Naturreservat Torsholmane naturreservat Området består av tre holmar, og nokre mindre

skjær. Vegetasjonen er dominert av lyng og Ramsholmen naturreservat strandeng. Torsholmane har hekkeplassar for Ramsholmen naturreservat er hekkelokalitet for måsefugl, og kvileplass for skarv. gråhegre og måsefugl.

Gåsvær naturreservat Fleire øyar, holmar og skjær høyrer til Gåsvær naturreservat; Litleværet, Lyngøy, Plittane, Nummer Naturreservat/ Verna område Lambholmen, Steinane og Skjerdingen. 1 Ramsholmen naturreservat Naturreservatet er ein viktig hekkeplass for 2 Gåsvær naturreservat fleire artar av sjøfugl, m.a. toppskarv, grågås, 3 Mågøyane naturreservat ærfugl, sildemåse, gråmåse, svartbak og teist. 4 Utvær naturreservat Hekkelokaliteten er svært sårbar ved 5 Indrevær naturreservat ferdsle/uroing i området. 6 Oddeholmane naturreservat 7 Torsholmane naturreservat Mågøyane naturreservat Tabellen har referanse til register over verna område i Mågøyane naturreservat er hekkeplass for fleire Solund. Lokalitetane er vist i vedlagt kart over artar av sjøfugl, men særleg for måsefugl. Her naturkvalitetar. hekkar fiskemåse, gråmåse, svartbak, makrellterne, raudnebbterne, tjeld og steinvendar. Område som er føreslege verna i Solund er edellauvskogen på Mjåta, og barskogen på Utvær naturreservat Krakksfjellet. Lokaliteten har fleire sentrale funksjonar for fuglelivet, og er særleg viktig som hekkelokalitet for sjøfugl. Utvær er ein viktig overvintringslokalitet for lommar, lappedukkarar og andefugl. Her er og fleire kvileplassar for skarv.

Indrevær naturreservat Her er fleire hekkeplassar for sjøfugl, mest talrike er måsefuglane. Indrevær har viktig funksjon som trekk-, myte- og overvintringslokalitet.

Oddeholmane naturreservat Området består av ni holmar og skjer. Dei mest talrike er ærfugl, fråmåse, svartbak og raudnebbterne. Andre artar som hekkar i området er m.a. grågås, siland, tjeld, steinvendar, tjuvjo, fiskemåse og makrellterne.

Gruntvassområda er viktige trekk- og overvintringsområde for fleire artar av vassfugl, som t.d. havelle, ærfugl, siland, kvinand, sjøorre, svartand, toppskarv og storskarv.

29

Omsyn til biologisk mangfald I St. Meld. Nr. 29 (1996-97) om ”Regional Å nytte areal med viktige førekomstar av planlegging og arealpolitikk” – er det fokusert biologisk mangfald, krev god vurdering og sterkt på at dei resterande inngrepsfrie planlegging. Ein må sikre at naturkvalitetane naturområda må forvaltast som ein viktig del av ikkje vert redusert, eller går tapt ved nye vår nasjonale arv. Vidare er det sagt at endringar. kommunane så langt som mogeleg må unngå inngrep i naturområde som er tilnærma fri for Konfliktar oppstår gjerne i samband med tyngre tekniske inngrep ( www.dirnat.no) forvaltning av naturkvalitetane. Eit eksempel kan vere sviing, som er viktig for å oppretthalde kystlyngheiene. I eit bustad/hytteområde vil dette vere vanskeleg. Det same gjeld område som er avhengig av beiting. Oppsummering: Oppretthalding av beitetrykk er viktig for å o Nasjonale retningsliner er knytt til å bevare det biologiske mangfaldet av for sikre biologisk mangfald eksempel beitemarksopp. Samstundes er det o Inngrepsfrie område er ein del av vår viktig at lokalitetane ikkje blir gjødsla. nasjonale arv o Eit godt planverk vil redusere Naturreservata har forbod mot vitjing frå arealkonfliktar knytt til biologisk perioden: 1. april – 30. juli. mangfald

o Solund har mange raudlisteartar

o Mykje av det biologiske mangfaldet i Inngrepsfrie område kulturlandskapet kan sikrast ved beitetrykk Det er fleire inngrepsfrie område i Solund. o Solund har sju naturreservat for sjøfugl Inngrepsfrie område (INON) ligg meir enn ein kilometer i luftline frå tyngre tekniske inngrep. Ofte er kultur og friluftsliv aktuelle i desse områda. Det er fleire grunnar til at ein må ta vare på desse områda. Nasjonalt sett har ein eit spesielt ansvar for å bevare fjell-, fjord- og kystområda våre. Det er kommunane sitt ansvar å fylgje opp den nasjonale arven som ingen generasjon har rett til å øydeleggje eller forbruke. Samstundes kan dette vere område med viktig biologisk mangfald. Inngrepsfrie område har verdi for forskning, overvåking og undervisning (Direktoratet for naturforvaltning: 2007).

30

31

32 REKREASJON OG FRILUFTSLIV

Tilgjengelege naturområde er naudsynte for at allmenta skal kunne utøve helsefremjande og trivselsskapande friluftsaktivitetar. Skal alle ha tilgang er det viktig at ein har strandsone tilgjengeleg både frå sjø og frå land.

I Solund nyttar mange strandsona og sjøområda som rekreasjonsområde. Båtliv, kano/kajakk og turgåing er viktige aktivitetar knytt til strandsona. Strandsona byr på kvalitetar som For at barn skal få utøve friluftsaktivitetar, må spanande natur og kulturlandskap, inngrepsfrie dei ha område lett tilgjengeleg rundt seg. Ut frå område, stille ferdsel og ro. registreringane av barnetråkk, ser ein at barna brukar nærområdet sitt. Barn som har vatn og Friluftsinteressene er i kontinuerleg endring. fjører i nærleiken, nyttar mange av dei. I Men friluftsliv er i høgare grad enn før knytt sentrumsområdet, Hardbakke, nyttar mange opp mot helse og velvære. Det aukande fokuset barnehagen og skuleområdet. på helsefremjande aktivitetar, gjer at attraksjonskrafta til Solund også aukar. For at barn og unge skal kunne nytte gode friluftsområde og strandsona i framtida, må ein sjå på desse områda i samanheng med framtidig utbygging. Ved utbygging bør ein ta vare på små Oppvekst med friluftsliv knausar, små myrer og fjører.

Naturen er ein viktig del av oppveksten til barn og unge i Solund. Mange barn leikar i vatn og i Friluftsområde i Solund fjører. Vatna blir nytta til skøyteaktivitetar om vinteren, og om sommaren til fiske, bading og å fange rumpetroll. Fjørene er også mykje nytta. Vurdering av samanhengande friluftsområde er Leik i fjøra er ein del av kvardagen til barn som gjort på grunnlag av FRIDA registeret, og bur nær slike område. temaplan for friluftsliv i Solund.

Vurderingane har gjort til at ein har endra nokre av dei tidlegare friluftsområda. I nokre tilfelle har ein utvida områda, i andre tilfelle er områda blitt noko redusert.

Solund vert av mange oppfatta som eitt einaste stort friluftsområde. Når ein no gjer eit utval, har ein tatt høgde for ulike typar område, og område som har verdiar både lokalt, regional og nasjonalt.

Sogn og Fjordane sin fylkesdelplan for arealbruk peikar på tre viktige friluftsområde:

33 Utvær Tilgang på friluftsområda Utvær er det vestlegaste punktet i Noreg, med eit særprega kystlandskap. Området består av Friluftsområda er mange i Solund. Men skal fleire øyar og holmar, med eit rikt områda vere tilgjengelege for folk flest, må kulturlandskap. Området har både beitemark, nokre av områda ligge i nærleiken av veg. dyrka mark og nake fjell. Ein gjennomgang av den funksjonelle strandsona Hognefjorden/ Færøy i Solund, viser at det er mange areal som er Særeige naturområde som er godt eigna for nyttbare for folk flest. Når ein vurderer friluftsliv. Eit mylder av små øyar og holmar funksjonell strandsone lett tilgjengeleg frå veg, gjer området til eit spanande båtutfartsområde. er det heller få område som merker seg ut.

Ospa Ospa er eit idyllisk rekreasjonsområde, med små vikar og vågar der ein kan ferdast med båt. Området er prega av urørt natur, med både hjort, sel, fisk og fugl. Ospa er den største øya i Solund utan busetnad. Oppsummering o Inngrepsfrie område (INON) er sjeldne, og må takast omsyn til i arealplanlegging o Trass i store strandsoneareal, er det få friluftsområde i strandsona lett tilgjengeleg frå veg o Utvær, Hognefjorden/ Færøy og Ospa er regionalt viktige friluftsområde o Aukande fokus på helsefremjande friluftsaktivitetar, styrkjer attraksjonskrafta til Solund o Barn og unge i Solund brukar nærområda til leik og aktivitet o Ved utbygging i felt er det viktig at ein tek vare på små knausar, myrer og fjører.

34

35

36

37

38

39

40 Å bygge i strandsona i Storevika –eksempelområde for Solund tilrettelegging i strandsona Bilete 1: Storevika er eit nytt byggefelt på

Hardbakke, kommunesenteret i Solund. Å bygge i strandsona er i høve plan- og Storevika var for ei tid tilbake ei nytta bygningslova (pbl) § 17-2 ikkje tillate, utan at badefjøre for ungar. Seinare har området ein har dispensasjon heimla i pbl § 7, eller at grødd igjen, og andre vikar har vore meir området er regulert til byggeføremål i plan. nytta til bading. Utbygging i området dei Gjennom plan ser ein samfunnsutviklinga og siste åra, har på ny gjort området areala i samanheng. Eit godt planverk kan tilgjengeleg. Sjølv om husa ligg i 100 forvalte strandsona på rett måte, ved at ein på metersbeltet, er dei trekt opp frå førehand kartlegg behov, og konfliktområde i strandlinja, slik at badefjøra er gjort kommunen. tilgjengeleg. Felles sjøbuanlegg for husstandane gjer at strandsona blir lite Fordi Solund er eit øyrike er det ofte vanskeleg privatisert, samstundes som dei tilflyttande å kome utanom bygging i 100 metersbeltet. I får dei kvalitetane på buplassen mange mange høve vil det heller ikkje vere heldig, då ynskjer seg. det kan føre til at husa kjem for høgt opp, og får Bilete 2: Scenario som viser korleis ein lett silhuettverknad i staden. Samstundes har husa kan privatisere strandsona ved utbygging tradisjonelt leie nær sjø, men likevel eit stykke av hus og kaianlegg. frå strandlina. (Illustrasjonen viser ikkje faktisk plassering, Det er viktig å peike på at bygging innanfor 100 men er ei skisse av regulerinsplanen) metersbeltet ikkje skal privatisere strandsona, men heller gjere den meir tilgjengeleg. Slik kan Solund få eit fortrinn i handtering av byggjepresset i strandsona, og finne gode løysingar på forvaltning av areala.

Bilde 1: Illustrasjon over reguleringsplanen i Sildevika Bilde 2: Scenario over privatisering i strandsona

41 Husbygging og hyttebygging seljar i dagens marknad kan få beste økonomiske gevinst ved å selje huset som hytte. Når slikt Som øykommune kan Solund vanskeleg unngå å skjer, kan kommunen miste overordna kontroll byggje nær strandsona, og innanfor 100 over areala. metersbeltet. Fleire stader vil det vere heldig både for bevaring av tradisjonell byggeskikk og Tilfeldig bygging kan føre til framtidige for landskapet, å byggje nær sjø. konfliktar. Eit eksempel kan vere at hytter kjem i konflikt med framtidige nærings- eller Tillet ein bygging innanfor 100 metersbeltet, er bustadlokalitetar. eit godt planverk naudsynt om ein skal ha kontroll over utbygginga i kommunen. Fritidsbustader legg beslag på meir areal no enn Gjennom plan kan ein forutsjå kva føremål som før. Døme kan vere større hus, veranda, gjerde, er eigna på dei forskjellige areala, og dermed kaianlegg og store båtar som legg beslag på, og unngå konfliktar. privatiserer strandsona. Her vil det vere naudsynt med gode retningsliner før ein startar Mange av dei som vel å flytte til Solund, ynskjer utbygging. å bu nær sjø, eller ha utsikt over havet. Dei fleste ynskjer og å ha eit båtfeste, og i mange tilfelle sjøbu og kai.

Kartlegging av noverande og framtidige heilårsbustader er naudsynt før ein set av areal til fritidsbustader. Dersom ein ynskjer auka busetnad i kommunen, kan det vere viktig at ein set av gode og attraktive tomter til dei som ynskjer å busetje seg, framfor til hytter.

I sentrumsområdet på Hardbakke, er det naturleg at dei fleste bur i felt avsett til bustad. Desse har som regel ikkje direkte tilgang til sjø frå bustaden, men har høve til båtfeste ved hamna.

Fleire vel å bu i dei ulike grendene i kommunen. Bygger ein hus her, bør ein bygge i nærleiken av eksisterande busetnad (fortetting). Felles kaianlegg og sjøbu, kan vere med på å redusere privatiseringa av strandsona. Husa bør generelt sett vere trekte noko opp frå sjø.

Enkelte ynskjer å busetje seg meir for seg sjølv. I område med eksisterande fritidsbusetnad, bør Vel ein i nokre samanhengar å tillate slik det i fleire tilfelle i Solund leggjast til rette for bygging, bør ein vere varsam for å ikkje stikke fortetting. hol på nye område. Dersom fritidsbustader og rorbuanlegg til Solund opplever ein stadig auka etterspurnad utleige skal leggjast i strandsona, vil det vere etter fritidsbustad, helst i nærleiken av sjø. Hus positivt at ein legg til rette for gjestehamn. Slik som står åleine, kan lettare blir selde som kan staden vere ein møteplass mellom fritidsbustad. Dette fordi mange søker opne innbyggjarar og tilreisande. område ved val av fritidsbustad, men og fordi

42 Miljøforandring ved hyttebygging Bygging i nærleik av friluftsområde Sentrale verdiar i Solund er knytt opp mot det gode og trygge liv på bygda. Derfor er det viktig å Solund har eit breitt spekter av friluftsområde. sjå utbygginga av hytter i samband samfunnet Her er det høve til alt frå fjellturar, klatring og elles. sjøliv. Friluftsområda er verdfulle både for dei som bur her, og for tilreisande. Det vil vere viktig for miljøet rundt, at utbygging av hytter skjer i ein kontinuerleg Privatiseringstiltak i friluftsområda kan vere prosess, slik at samfunnet kan utvikle seg i takt uheldig for allmenn ferdsel. Dersom det er med endringane. Store hyttefelt, som fører med ynskje om bygging av private hytter etc., bør seg mange nye menneske på ein gong, kan gje ein gjennom god planlegging ikkje hindre negative konsekvensar for samfunnet. friluftsinteressene.

Tidsperspektivet på bygging av hytter bør planleggjast, slik at kommunen til ei kvar tid er budd på både sosiale og økonomiske utfordringar ei slik utbygging fører med seg.

Sjøhus som fritidsbustad

Ivaretaking av gamle sjøhusmiljø er viktig for Solund si historie og identitet. I mange tilfelle vil det vere uheldig å nytte naust og sjøhus som feriebustad. Samstundes kan det vere ein måte å finansiere vedlikehald og restaurering på. Dersom ein ynskjer å nytte sjøbuene til fritidsføremål, bør ein ikkje endre den originale fasaden. Det finnast eksempel på gamle restaurerte buer, med store panoramavindauge. Ikkje berre vil den historiske og kulturelle verdien av naustet bli mindre, bygningsmiljøet rundt vil òg verte råka.

Eldre sjøhusmiljø er ofte verneverdige. Nye sjøhus bør då tilpassast bygningsmiljøet på staden. I dei miljøa der det ikkje vil vere aktuelt med fortetting, bør nye sjøhus i utgangspunktet byggjast i eigne klynger.

43 Framlegg til arealbruk i strandsona

Område med særeigne kvalitetar viktige kulturmiljø som gjev små stader -ikkje eigna for utbygging identitet og særpreg.

I opne landskap må ein ta ekstra omsyn til Andre viktige friluftsområde i Solund er dei natur-, landskaps- og friluftskvalitetane. særeigne landskapsromma. Desse bør forvaltast slik at landskapskvalitetane ikkje vert reduserte. Nokre av friluftsområda har høge natur- og landskapsverdiar. Desse er særs sårbare for utbygging.

Sogn og Fjordane sin fylkesdelplan for arealbruk nemner Utvær, Hognefjorden/Færøy og Ospa som regionalt viktige friluftsområde. Desse områda er sårbare for utbygging, og bør skjermast for inngrep som kan redusere landskapsverdiane.

Ubygde øyar, holmar og skjær bør haldast fri for utbygging. I tillegg må ein ta omsyn til

44 ”Ver varsam” område Kringlevågen er nytta som frilufts- og Nokre område i Solund skil seg ut som rekreasjonsområde. Området er prega av særprega landskapsrom, men som likevel ligg i attgroing, slik at delar av vågen er mindre nærleik til veg. Ei eventuell utbygging i desse tilgjengeleg. Det står ikkje bygningar på staden. områda bør vurderast nøye, før ein set av areal i kommuneplanen. Også her er det viktig at ei eventuell utbygging ikkje vil føre til privatisering av strandlina. Fjøra I vurdering av området bør ein og ta omsyn til inst i vågen er ein godt eigna badeplass. Bygging at dette er gode frilufts- og rekreasjonsområde på dei ytterste nesa og på høge kollar vil som er tilgjengeleg for alle, uavhengig av båt. redusere landskapsverdiane i Kringlevågen. Ei eventuell utbygging bør tilpassast terrenget, og Sandvik ligg inst i Austrefjorden. Området har trekkast opp frå sjø. både hus og hytter, som er nytta i dag. Grunna ny vegtilkomst er det sannsynleg at fleire vil få interesse for å nytte området. Bjørnefjorden er den største ubygde fjorden i Solund, med umiddelbar tilkomst frå veg. Nær strandsona kan fortetting av hus og hytter Fjorden eignar seg godt til friluftsliv, og som halde fram, dersom ein legg dei fint i terrenget. båtutfartsområde. Fjorden ligg nær I høgda på steile berg, og på ytterste nes bør ein Vardefjellet, som er aktivt nytta til vere varsam med utbygging. friluftsføremål.

Setrevågen ligg på austida av Sperrefjellet. Inst i fjorden, nær vegen er det registrert eit Området har særeigne landskaps- og automatisk freda kulturminne. På austsida av friluftskvalitetar. Ny veg til ferjekai på fjorden er det registrert eit velstelt Haldorsneset gjer området endå meir kystlyngheiområde. tilgjengeleg enn før. Det står ikkje bygningar på staden. På Sætrevågen er det lokalisert to automatisk freda kulturminne.

Dersom utbygging, er det viktig at strandlina vert halden fri, slik at den kan nyttast til friluftsføremål. Bygging på ytterste nes og høge kollar vil redusere landskapskvalitetane monaleg.

45 Utvikling av grendene i Solund o Fortetting o Ved hyttebygging må det takast omsyn Nedanfor er ei oversikt over utviklingspotensial til utvikling av eksisterande næring, slik i grendene. Ein har vurdert areal for bustad, at det ikkje vil oppstå konfliktar i friluftsareal, hyttebygging, landskap og næring. framtida.

Kvifor utvikle grendene? Landskap 9 Allereie utbygd infrastruktur som t.d. o Utbygging må tilpassast terrenget, og vegnett, straum og kloakk trekkast noko opp frå sjø. 9 Hindre at ein stikk hol på nye område, når det ikkje er naudsynt Næring

9 Kan styrkje grendene med både bustad o Steinindustri og næring

Dalesund Grendene i alfabetisk rekkjefylgje:

Bustad Avløyp o Fortetting

Bustad Friluftsareal o Fortetting o Mykje strandsone tilgjengeleg for

allmenn ferdsel Friluftsareal

o Avløypsneset Hyttebygging o Strekninga mot Stroka o Fortetting

Hyttebygging Landskap o Fortetting o Større samanhengande kulturlandskap

som er viktig å ivareta. Landskap o Halvøya nord for Rogneneset bør ikkje o Avløyp har eit ope landskap, sårbart for byggjast ut. inngrep. o Dei ytterste nesa i området er sårbare o Ytterste nes, og eksponerte område bør for utbygging. haldast fri for utbygging.

Næring Næring o Landbruk o Marin næring

Eide Buskøy Bustad Bustad o Fortetting

o Fortetting o Nytt felt bør plasserast på daldraget på vestsida av eksisterande felt, nordvest Friluftsareal for Mevika.

o Vestsida av Buskøy o Porlavika Friluftsareal o Mevika Hyttebygging o Fotballbana nord for Mevika

46 Færøy Hyttebygging o Fortetting Bustad o Eventuelle felt bør plasserast i o Fortetting tilknyting til eksisterande infrastruktur. Friluftsareal Landskap o Gåsevågen o Ny utbygging bør ikkje strekke seg over o Sjøkleivsanden høgderyggen mot nord slik at husa vert o Nordre del av Færøy liggande ut mot Nessefjorden. o Holmane i bukta bør haldast fri for Hyttebygging utbygging. o Fortetting o Hyttefelt bør plasserast enten nord for Næring Kvernhusvika, eller nord for o Utvikling av eksisterande næring på Spovikneset. staden gjev liten, eller inga konflikt. o Utvikling av nye næringar i strandsona Landskap bør skje i nærleik til eksisterande o Ytterste nes og toppar bør haldast frie næring. for utbygging. o Kulturlandskapet er viktig å ivareta.

Næring Engdal o Området nær moloen er eigna for ei vidare utvikling av næring. Bustad o Landbruk

o Føreligg reguleringsplan

Friluftsareal

o Lite strandsone tilgjengeleg for Gåsvær friluftsføremål Gåsvær har særeigne natur-, frilufts-, og Hyttebygging landskapsverdiar. Ved framtidig utbygging bør

o Føreligg reguleringsplan området utviklast gjennom reguleringsplan.

Landskap o Lite eksponert, men utbygging bør tilpassast terrengformene. Hardbakke

Næring Bustad o Liten plass til anna næring innanfor o I felt området som er regulert. o Nokre stader kan det vere mogeleg o Reiseliv med fortetting

Anna Friluftsareal o Vegen fram til Engdal er smal, og bør o Teigeneset utbetrast dersom etablering av o Badestrand ved kommunekaia hyttefelt. o Hånesfjøra

o Sildevika o Verpingsvika

47 Hyttebygging o Bør i hovudsak skje i felt Hyttebygging o Fortetting Landskap o Ytterste nes og holmar bør haldast fri Landskap for utbygging. o Fortetting av hus og hytter bør skje på o Strandlina bør ikkje privatiserast, sjølv oppsida av vegen på Hop. Ytterste nes om utbygging skjer i strandsona. bør ikkje utbyggast. Næring o Fleire næringsinteresser på Hardbakke Næring gjer at ein gjennom plan må vurdere o Eventuell sjørelatert næring bør behov og interesse for å unngå avgrensast til vågen vest for Holmen. konfliktar. o Eventuelle interessekonfliktar bør avklarast i samband med plan.

Hersvikbygda Kolgrov Bustad o Fortetting Bustad o Bustadfelt bør trekkast opp frå sjø o Bustader bør plasserast i ledige lommer i nærleik av nyare busetning. Friluftsareal o Badevik ved Jostøa o Det kan og plasserast nokre nye o Strandlina bør på Hersvik generelt bustader nord for Nipa. Då området er setjast av til friluftsområde. noko eksponert, bør ein stille krav til plassering og byggestil. Hyttebygging o Fortetting Friluftsareal o Hytter i felt bør vere trekte opp frå sjø, o Området sør for Langenesmyra, og ikkje plasserast langt frå eksisterande Geitarøyna og Koveneshågen. vegnett. o Dei små vikene inne i vågen på Kolgrov Landskap bør vere tilgjengeleg for allmenn o Kulturlandskapet er viktig å ivareta. ferdsel.

Hyttebygging Næring o Sør for skuleområdet ligg det nokre o Området i tilknyting til moloen kan hytter. Her er det mogeleg med utviklast til næring. fortetting. Nye hytter bør tilpassast terrenget.

Landskap Hop o Inni hamna ligg det ein del eldre småhus som er ein viktig del av idyllen Bustad Kolgrov. Desse toler ikkje å få store hus o Fortetting som grannar.

Friluftsareal o Sjåneset og Sildehola ligg eksponert til o Rundt Hopsvatnet og bør haldast fri for utbygging.

48 o Eventuelle felt bør trekkjast noko opp Anna frå sjø.

o Vidare utvikling av Kolgrov (bustad, Landskap hytte og næring) bør skje på innsida av o Ytterste nes, og nederste del av brua. Både ny vegtilkomst og heving av strandsona bør haldast fri for bustad og brua vil då vere naudsynt. Ei slik hytter. vidareutvikling vil krevje at området o Kulturlandskap vert regulert. Næring o Landbruk

Krakhella

Bustad Kverhella o Fortetting Bustad Friluftsareal o Fortetting o Neset på nedsida av vegen, nord for ferjekaia Friluftsareal o Løvika bør haldast fri for inngrep, og Hyttebygging vere eit felles rekreasjonsområde. o Fortetting o Felt på oppsida av vegen, eller Hyttebygging eventuelt felt på nedsida av vegen, nord o Fortetting for beitehagen. Landskap Landskap o Holmar og ytterste nes bør haldast fri o Særprega kulturlandskap på nedsida av for inngrep. riksvegen nord for ferjekaia. o Utbygging bør vere trekt opp frå sjø. o Fleire hytter vil ikkje føre til vesentlege endringar av landskapet i dag. Nye Næring hytter må vere tilpassa terrengformene. o Delar av kaiområdet på Krakhella er eigna område for næringsføremål. Næring Utviding av området kan vere mogeleg. o Reiseliv

Kråkevåg Leknesund

Bustad Bustad o Fortetting o Fortetting o Nye felt bør plasserast i tilknyting til Friluftsareal eksisterande vegnett. o Strandsona i Kråkevågen er godt eigna som friluftsområde Friluftsareal o Nordre del av Leknesøya Hyttebygging o Kassevågen o Fortetting o Instevika

49 o Nye næringsområde må kartleggjast Hyttebygging gjennom plan. o Fortetting o Nye hyttefelt bør plasserast i tilknyting til eksisterande vegnett. Lågøy Landskap o Ny utbygging bør ikkje gå heilt opp i Bustad opne, skoglause berghamrar. o Fortetting o Ytterste nes bør ikkje byggjast ut. o Nordsida av Leknesøya bør haldast fri Friluftsareal for utbygging. o Generelt sett er strandsona på Lågøy friluftsområde. Næring o Det er liten næringsaktivitet i Hyttebygging Leknesund i dag. Eit aktuelt o Fortetting næringsområde kan vere på o Felt bør etablerast i tilknyting til nordvestsida av brua på Leknesøya. Ei eksisterande vegnett. nærare vurdering må skje gjennom plan. Landskap o Svært eksponerte område bør haldast Anna fri for inngrep. o Gjennom plan bør ein ta høgde for at Leknesund kan få pågang på bustader, i Næring samband med etablering av industri på o Landbruk Lutelandet. o Båtverkstad

Nessa Losna Bustad Bustad o Fortetting o Fortetting Friluftsareal Friluftsareal o Lite nyttbar strandline o Generelt sett er strandsona på Losna friluftsområde Hyttebygging o Fortetting Hyttebygging o Eventuelle felt bør byggjast i tilknyting o Fortetting til eksisterande infrastruktur

Landskap Landskap o Losna har eit ope kulturlandskap, og er o Strandlina inst i vågen bør haldast fri for svært sårbart for inngrep. utbygging. o Utbygging bør vere trekt noko opp frå o Viktig kulturmiljø må takast omsyn til. sjø. o Nye bygningar må tilpassast terrengformene. Næring o Utvikling av eksisterande næring vil gje Næring få, eller ingen konfliktar. o Landbruk

50 Nordre Hjønnevåg o Ytterste nes bør haldast fri for utbygging. Bustad o Utbygging bør skje i tilknyting til o Fortetting eksisterande infrastruktur.

Friluftsareal Næring o Humresanden o Den gamle ferjekaia er eigna for o Humrøyna sjørelaterte næringsføremål.

Hyttebygging o Fortetting o Felt på oppsida av hovudvegen. Pollen

Landskap Bustad o Ved utbygging på oppsida av vegen bør o Fortetting hytter plasserast på flate hyller, framfor på toppen av kollane. Friluftsareal o Ytterste nes og holmar bør haldast fri o Sandvika for utbygging. Hyttebygging Næring o Fortetting o Større delar av strandsona i Hjønnevåg o Nye hytter og hyttefelt bør skjermast er allereie nytta som næring. Vidare frå Solund verft. utvikling bør skje i tilknyting av eksisterande område. Landskap o Landbruksareal er viktig å ivareta. Anna o Utbygging bør trekkast noko opp frå o Villkattskorane, søraust for strandsona, for å sikre friluftsområde Humresanden, kan vere eit framtidig ved sjø. utviklingsområde i Hjønnevåg. Ei o Utbygging på oppsida av riksvegen kan nærmare vurdering med synfaring vil bli for eksponert. då vere naudsynt. Næring o Ved vidare utvikling av ulike næringar i Pollen, bør ein gjennom plan sørgje for Nåra at ein tek omsyn til kvarandre.

Bustad Anna o Fortetting o Riksveg 606 er svært smal og uoversiktleg i strekninga ved Pollen og Friluftsareal Hop. o Lite tilgjengeleg areal for allmenn ferdsel. o Laksevågen sør på øya bør oppretthaldast som rekreasjonsområde. Saltskår

Hyttebygging Bustad o Fortetting o Fortetting

Landskap Friluftsareal

51 o Generelt sett er strandsona på Saltskår Hyttebygging friluftsområde o Fortetting o Hytter i felt bør plasserast i tilknyting Hyttebygging til eksisterande veg. Hyttene må o Fortetting tilpassast terrenget, og bør ikkje verte for eksponert mot Dalesundet. Landskap o Utbygging bør skje på innsida av vågen, Landskap og skjermast frå utsida av øya. o Strandlina i Geithusvika bør haldast fri o Bygging på kollar og i høgdedrag vil gje for utbygging. Det same gjeld ytst på bygningar ein markert fjernverknad, små nes i området. som reduserer landskapsverdiane. o Eventuelle hytter i felt må setjast av på oppsida av vegen. Næring o Utvikling av eksisterande næring vil gje få eller ingen interessekonfliktar. Næring o Maritim næring i tilknyting til næringsareal

Sandvik Steinsund Bustad o Fortetting Bustad o Fortetting Friluftsareal o Strandsona på Sandvik er lite Friluftsareal tilgjengeleg. Den vesle fjøra som er o Inst i Steinsundvika igjen i bukta, bør haldast fri til allmenn o Jaktevika ferdsel. Hyttebygging Hyttebygging o Fortetting o Fortetting o Eventuelle felt bør trekkjast noko bort Landskap frå sjø. o Viktige kulturlandskapsområde som er viktige å halde i hevd. Landskap o Ytterste nes bør haldast fri for inngrep Næring o Landbruk Næring o Mogeleg for utvikling av reiseliv o Landbruk

Stranda Solneset Bustad Bustad o Fortetting på austsida av Strandaneset o Fortetting Friluftsareal Friluftsareal o Vestsida og sørsida av Strandaneset o Geithusvika

52 Hyttebygging o Fortetting Friluftsareal o Fjøra inst i vågen Landskap o Austsida og sørsida av Strandaneset Hyttebygging mot Barøyna bør haldast fri for inngrep. o Fortetting

Næring Landskap o Landbruk o Ny utbygging bør halde seg innanfor moloområdet.

Næring Søre Hjønnevåg o Maritim næring

Bustad o Fortetting o På oppsida av vegen. Vaulen

Friluftsareal Bustad o Halvøya nord for Fjørevikene. o Fortetting o Friluftsareal i hovudsak på oppsida av vegen, og ikkje i sjølve strandsona. Friluftsareal o Strandsona i Vaulen er generelt sett Hyttebygging friluftsområde o Fortetting Hyttebygging Landskap o Fortetting o Halvøya utanfor ytre- og inste o Eit eventuelt hyttefelt bør ligge i Fjærøyvikene bør haldast fri for nærleiken av veg. utbygging. o Ei fortetting av hytter på Utsikten kan Landskap gi ein negativ fjernverknad. God o Ein bør vere varsam med å legge ut dei plassering i terrenget vil derfor sterkt eksponerte berga under anbefalast. Vaulenova til bygging. o Dei lune vikene ved Vaulen bør ikkje Næring privatiserast. o Strandsona i Søre Hjønnevåg er alleie o Toppar og markerte landformer som mykje nytta til sjørelatert Vauleheia må haldast fri for bygging. næringsføremål. Ei vidare utvikling her o Holmen nord for Vaulen, og ytre del av vil ikkje skape større konfliktar for Vaulenneset må ikkje byggast ut. strandsona. Næring Anna o Landbruk o Strandlina er lite tilgjengeleg. o Reiseliv

Trovåg Anna o Ein bør vere varsam med ny utbygging i Bustad Vaulen, då området har viktige natur- o Fortetting og landskapkvalitetar.

53 Ytrøygrend

Bustad o Fortetting o Aktuelt med bygging av bustadhus i daldrag på oppsida av vegen til Nesvika. o Lundøy

Friluftsareal o Sandpøyla o Olafjellet

Hyttebygging o Lite areal tilgjengeleg o Fortetting om mogeleg

Landskap o Ytterste nes bør haldast fri for inngrep

Næring o Areal på Nosa, nordvest for fiskemottaket, vil ikkje føre til vesentlege endringar i landskapet, om det blir nytta til næring. Området er eigna for småskala sjørelatert næring, som reiselivsanlegg, gjestehamn og handel.

o Ferdig planert næringsareal på Lundøy

Anna

o Det er lite utbyggingsareal i strandsona i Ytrøygrend.

54 Område for vidare utvikling Rørdalsfjorden I tillegg til grendene i Solund, har ein nokre Rørdalsfjorden er i utgangspunktet eit regionalt stader spreidd busetnad langs veg. Inst i viktig friluftsområde. Lengst inn i fjordane er slike område lite eksponerte. Rørdalsfjorden opnar det seg eit ubygd landskapsrom, her bør det ikkje førekome Område med vegtilkomst langt frå busetnad kan utbygging. i fleire tilfelle vere eigna til næring, og eventuelle hyttefelt. Grunna vegtilkomst, og at området i dag er prega av fleire hytter, kan eit eigna hyttefelt vere på nordvestsida av brua. Feltet bør liggje så Hagefjorden nær veg som mogeleg. Standsona inst i Hagefjorden ligg i nærleiken til veg. Her er det få interessekonfliktar. I området nord mot Vaulen bør ein vere varsam Strekning Pollen - Nessa med større utbygging (sjå Vaulen). Gjennom På strekninga mellom Pollen og Nessa er det plan bør ein vurdere interessene, og om ein allereie noko utbyggingsaktivitet. Området har ynskjer å nytte området til vidare utbygging potensial for vidare utvikling. Det er viktig for framtidig utvikling av området, at dei ulike Dumbefjorden interessene tar omsyn til kvarandre gjennom Strandsona inst i Dumbefjorden er prega av plan. grøne bakkar, og lauvskog ned mot fjorden. Ei vidare fortetting av bustad og hytter, kan I området ved Pollen bør utbygging skje på plasserast frå Dumba til Strandheim, og frå nedsida av vegen, for at ny utbygging ikkje skal Dumba til Engdal. Området er lite eksponert, bli for eksponert. men ein bør ta landskapsomsyn for å ikkje få store markerte fjernverknader. Ein må ta høgde for at vegstrekninga i dag er smal, og har få møteplassar. Vegen er føreslege verna.

Haldorsneset Ny vegutløysing til ferjekai på Haldorsneset gjer Hardbakke nord området tilgjengeleg for utbygging. Området Området nord for Teigeneset, mellom har vanskeleg topografi, slik at eventuelle bygg Klubbefjellet og Godvershågen, kan utviklast til bør samlast for å unngå større inngrep. bustad- eller hyttefelt. Lokaliteten ligg skjerma, Haldorsneset ligg skjerma frå busetnad. samstundes som husa vil få utsikt. Gjennom plan bør ein kartleggje kva interesse ein ynskjer å legge vekt på i området.

55

56

57

58 Avslutning

Føremålet med strandsoneanalysen har vore å kartleggje dei ulike interessene knytt til strandsona i Solund, og tilrå kva dei ulike areala nær sjø er eigna til. Analysen gir langt på veg eit heilskapleg bilete av strandsona, og utfordringar knytt til den. Slik har ein fått eit grunnlagsmateriale i arbeidet med kommuneplanen.

Det ligg sterke nasjonale føringar knytt til utbygging i strandsona. Byggje- og deleforbodet heimla i pbl § 17-2, krev god planlegging når ein skal forvalte strandsona, særleg i ein øykommune.

Ulike interesser konkurrerer om å få nytte areal i strandsona. Nokre gonger kan ulike interesser leve godt side om side, andre gonger ikkje. Gjennom plan bør ein gjere prioriteringar som styrkjer rett interesse tilpassa rett areal. Eit døme kan vere å sikre at sjørelaterte næringar får avsett areal der dei ikkje er i konflikt med andre.

Grendene i Solund har eit stort utviklingspotensial, og bør styrkjast gjennom plan. Her har ein allereie infrastruktur som ein kan oppretthalde og vidareutvikle. Ofte er interessekonfliktane knytt til friluftsliv og natur mindre her, enn på plassar som ikkje er utbygde frå før.

Ein må ta omsyn til friluftsinteressene, og til natur- og kulturkvalitetane i kommunen. Vegtilkomst til gode friluftsområde ved sjø er sjeldan i Solund. Derfor er det naudsynt at ein tek omsyn til dette i vidare arbeid med arealplanlegging.

59 Bilete

Side 1 Utvær Fyr: Tor Arne Hauge 2 Friluftsliv på Gåsvær: Tor Arne Hauge 7 Allmenn ferdsel i strandsona: Jostein Danielsen 8 Råkenes: Lina Marie Ørnehaug 11 Landemerker: Lunsholet og Litle Færøy: Tor Arne Hauge 12 Klyngjetun i Ytrøy: Tor Arne Hauge 12 Illustrasjonane er laga av Terje Tjærnås 13 Naustmiljø i Oddekalv: Tor Arne Hauge 13 Robåt på Lågøy: Genaud 15 Kran på Lågøy: Genaud 15 Oppdrett: Tor Arne Hauge 15 Solund verft: Tor Arne Hauge 16 Gåsvær: Tor Arne Hauge 16 Fiskebåt i Ytrøy: Tor Arne Hauge 16 Rorbuanlegg i Hjønnevåg: Valborg Leivestad 17 Vindkraft på Smøla: Tor Arne Hauge 17 Næring Lundøy: Tor Arne Hauge 19 Blåstjerne Gåsvær: Tor Arne Hauge 20 Lyng: Tor Arne Hauge 21 Kulturlandskap: Tor Arne Hauge 23 Villsau: Tor Arne Hauge 24 Kulturlandskap: Tor Arne Hauge 25 Sjøfugl: Tor Arne Hauge 26 Utvær sjø: Tor Arne Hauge 26 Utsikt: Tor Arne Hauge 28 Barn leikar i fjøra: Lina Marie Ørnehaug 28 Barn på berg: Tor Arne Hauge 29 Barn og friluftsliv: Tor Arne Hauge 33 Kartillustrasjon: Sildevika: Lina Marie Ørnehaug 34 Hytter i Kråkesund: Lina Marie Ørnehaug 35 Sjøhus i Pollen: Tor Arne Hauge 36 Kulturlandskap: Tor Arne Hauge 37 Bjørnefjorden: Lina Marie Ørnehaug

60 kjelder

Asplan Viak A/S (2006): Stadanalyse Hardbakke.

A/S LANDSKAPSARKITEKT VALBORG LEIVESTAD (1999): Landskap og utbygging i Fjell kommune – døme frå Algrøyna, Langøyna, Lokøyna og Syltøyna.

Fylkesmannen og fylkeskommunen i Sogn og Fjordane, Strandsona –ein felles ressurs

Fylkesmannen og fylkeskommunen i Hordaland, Råd om planlegging og forvaltning av strandsona i Hordaland

Gaarder, G (2006): Biologisk mangfald i Solund kommune, Miljøfagleg Utredning

SEFRAK (Senter For Registrering Av Kulturminne)

Strandsoneanalyse i Fjærland (2007)

Andre kjelder:

Løypeark for Nordsjøløypa: Utvær Tekst: Hans H. Steinsund

Internettsider: www.fylkesatlas.no www.plannett.no www.dirnat.no www.regjering.no

61 Filename: Strandsoneanalyse_3.doc Directory: C:\Documents and Settings\linmar\Mine dokumenter Template: C:\Documents and Settings\linmar\Programdata\Microsoft\Templates\NORMAL.DOT Title: ALLEMANNSRETTEN Subject: Author: Keywords: Comments: Creation Date: 27.09.2007 20:48:00 Change Number: 18 Last Saved On: 11.10.2007 22:30:00 Last Saved By: Total Editing Time: 71 Minutes Last Printed On: 11.10.2007 22:30:00 As of Last Complete Printing Number of Pages: 61 Number of Words: 10 481 (approx.) Number of Characters: 55 551 (approx.)