lato 2008 r. | Nr 4/2008 (37) | ISSN 1642-025X | CENA 5 z³ Wydano przy pomocy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Zrealizowano w ramach Programu Operacyjnego Promocja Czytelnictwa MKi DN Po 325latach od zwyciêskiej bitwy pod Wiedniem (12.09.1683r.), w której m.in. przeciwko Turkom stanêli tak¿e Kaszubi 29 lipca 2008 r. w Wielu dosz³o do symbolicznego pojednania Kaszubów i Turków. W imieniu Zaboraków i Gochów dokona³ tego Zbigniew Studziñski z Wiela, lider miejscowego ze- spo³u Kaszuby a ze strony tureckiej Tufan Apaydin - jeden z liderów zespo³u Antakya Folk Dance Group z Antakya, uczestnicz¹cego w XIV Festiwalu Folk- lorystycznym Brusy- Wiele 2008 r. (aran¿acja i zdjêcie Zb. Talewski) Naji dzecë ji Józef Che³mowski piôknë pônnë artysta z Kaszub Adriana Kuczun lipca br. w 30Muzeum Zachodnio-Ka- szubskim w Byto- wie odby³o siê otwarcie wysta- wy Józef Che³mowski arty- sta z Kaszub. Wystawie towa- rzyszy³a promo- cja nowo wydane- go albumu Józef Che³mowski, którego wy- dawc¹ jest Mu- zeum Zachod- nio-Kaszubskie w - jest uczennic¹ Gimnazjum w Objedzie Gm. Bytowie oraz Ustka. Obok urody wyró¿nia j¹ przede wszyst- Urz¹d Miejski w Brusach. Praca kim talent wokalny . Brzmienie jej g³osu jest po- Wród licznych uczestników wernisa¿u byli nad wydaniem albumu trwa³a w sumie 4 lata. Go- dobne do g³osu wielkiej Ewy Demarczyk. Wierzy- m.in. gocie z Niemiec i USA, licznie reprezento- spodarzem spotkania by³ Janusz Kopyd³owski Dy- my, ze Asia pod okiem swej instruktorki wejdzie wane by³o rodowisko lokalnych twórców wród rektor Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego w na szczyty muzycznej wirtuozerii. nich Ostoja Liñski a tak¿e dzia³acze regionalni w- Bytowie Anielka Dobecka ród nich pañstwo Gizela i Kazimierz Ostrowski z S³owo o Józefie Che³mowskim wyg³osi³ Tomasz Chojnic oraz Renata i Wojciech Kiedrowski z Gda- Siemiñski a o autorze zdjêæ Kazimierzu Lorbiec- ñska. Obecni byli wiceburmistrzowie Bytowa - kim jego redakcyjny szef Piotr Dziekanowski Adam Leik i Brus Krzysztof Gierszewski. /tz/ red. Naczelny Kuriera Bytowskiego. Dzi prace Józefa Che³mowskiego s¹ ozdob¹ wielu kolekcji sztuki w kraju i za granic¹. Naj- wiêksza, najbardziej reprezentatywna kolekcja prac Artysty znajduje siê w zbiorach Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego w Bytowie. Wród nie- mal 500 prac Artysty w zbiorach muzeum znaj- jest uczennic¹ klasy drugiej w Bystrzycy K³odz- duj¹ siê m.in. rzeby w drewnie, obrazy na kiej. Ma niew¹tpliwy talent plastyczny. Tegorocz- szkle, desce i p³ótnie (w tym malowid³o przed- ne wakacje razem z swym tat¹ Romanem spê- stawiaj¹ce Apokalipsê d³ugoci prawie 50m) dza³a na kaszubskich Gochach i w Borsku na oraz zabawki i instrumenty muzyczne. Na wy- Zaborach. W regionie rodzinnym swoich stawie pokazana zosta³a reprezentatywna tw- dziadków. órczoæ artysty. Aleksandra Okrój lat 11 z Miszewa Marcjanna Szroder Janusz Kopyd³owski. lat 9 z Parchowa /tz/ 2 Od Redaktora prezez OZK-P Gdañsk Tomasz Szymañski, z którym „A cze znosz te, broce m³ody, jak mi siê dot¹d zdawa³o by³em w dobrych wspól- Te pomorskie Rody? nych zrzeszeniowych dzia³aniach od lat 80-tych XX Tech Kaszubów, Kociewiaków w. No có¿ nie tylko ludzie, ale i ca³e narody siê I tech Gochów, Borowiaków...” (Izydor Gulgowski) przeobra¿aj¹... Mam te¿ kilka uwag, co do samego doboru progra- mu artystycznego, do chronologii jego realizacji. ak zwykle lato na naszych Kaszubach jest bogate Szczyten w tym wszystkim by³o nasamprzód po godz. Jw niezliczon¹ liczbê zdarzeñ artystycznych i 19 tej po¿egnanie odchodz¹cych z placu zjazdowe- spo³ecznych.Ich ró¿norodnoæ promuje nasz Region, go wszystkich grup kaszubskich, które przywioz³y ale co najwa¿niejsze- aktywizuje nas samych do Transskaszubie, a dopiero potem na scenie prezento- dzia³añ. Które w efekcie utwierdzaj¹ nasz¹ regio- wa³a siê gwiazda artystyczna uwietniaj¹ca Zjazd. naln¹ kulturê, w duchu szacunku do tradycji, wycho- ...Dla kogo ona wyst¹pi³a ? W tym kontekcie wuj¹ m³ode pokolenie, wyrabiaj¹ w nas samych po- mogê zadaæ nastêpne pytanie dla kogo by³ ten czucie dumy bycia Kaszubom- Pomorzaninem. Zjazd ?!. O wielu z tych zdarzeñ piszemy w niniejszym wyda- Szczytem, wrêcz wpadk¹ organizatorów by³o niu naszego magazynu.... namówienie pana prezydenta Gdañska by wyduka³ Wa¿ne, ¿e w tych zdarzeniach uczestnicz¹ tak licz- w³o¿ony mu do rêki tekst piosneczki Jana Trepczyka, nie odwiedzaj¹cy nasze Strony turyci i wczasowicze który nazwa³ hymnem kaszubskim... wywo¿¹c po swych tu pobytach nie tylko pozytywn¹ Tak samo nie czuj¹c powagi chwili byæ mo¿e nie energie pozyskan¹ od naszej przyrody i ludzi, ale ta- zdaj¹c sobie sprawy czym dla nas Kaszubów jest ten k¿e czêsto inne ni¿ dot¹d opinie, jakie dot¹d s³yszeli o Zjazd pan minister B. Zdrojewski ( jak¿e znajo- Kaszubach. Jestem pewien, ¿e wszyscy z nich nie raz mo z kaszubska brzmi to nazwisko ) w popie- wróc¹ do nas, ¿e w swoich regionach bêd¹ oni rzecz- chu przeczyta³ list pana premiera Donalda Tuska i po- nikami i ambasadorami naszej kultury. bieg³ do Sopotu na XIX Festiwal Kultury Ukraiñskiej * Cna Kocierzyna by równie¿ i tam odczytaæ kolejny list pana Premiera Przytaczam go w kontekcie odbytego 12 lipca X Tuska. Jak wa¿ne dla pana ministra by³o to drugie wrzenia 2008 r. mija ju¿ 25lat od wzniesie - Zjazdu Kaszubów jaki odby³ siê w Gdañsku. Wydarze- spotkanie wiadczy jego internetowy Dariusz pracy 18nia w Brzenie Szlacheckim Obelisku Kaszubi nia na miarê nie tylko naszych ambicji, ale przede publikowany na oficjalnej stronie internetowej pod Wiedniem, który spo³eczeñstwo Gochów wszystkim na miarê naszych si³ i dobrej kondycji MKiDN, w którym odnotowano pobyt ministra na im- wznios³o w 300- tn¹ rocznicê zwyciêskiej bitwy pod wspó³czesnego regionalizmu kaszubskiego. prezie ukraiñskiej a ani s³owem nie wspomniano o Wiedniem. Co sprawia, ¿e ludzie mieszkaj¹cy tutaj pamiêtaj¹ jego wizycie u nas wed³ug hase³ zjazdowych u A wiêc to ju¿ æwieræ wieku mija od wielkiej patrio- o Kaszubach? A swój wolny czas powiêcaj¹ na spo- gospodarzy Pomorza i Gdañska Przykre (ba tr¹ci tycznej manifestacji, jaka odby³a siê wówczas w Brze- tkania, wyjazdy, organizacjê ró¿nych imprez popula- to wszystko ob³ud¹), bo w ogóle nie wspomina siê na nie Szlacheckim na Gochach. Idea postawienia tego ryzuj¹cych region? takim szczeblu o naszym wiêcie!!!? pomnika mia³a przede wszystkim na celu upamiêtnie- Na to pytanie porednio odpowiedzia³ podczas No có¿ widocznie tak musi byæ st¹d róbmy swo- nie 300 lecie Wiktorii Wiedeñskiej i przyczynienia siê mszy zjazdowej ksi¹dz arcybiskup Tadeusz Goc³ow- je, nie czekajmy na poklepywania i inne nic nie do niej tutejszych Kaszubów. By³ równie¿ cel drugi wy- ski w swojej homilii do Kaszubów wype³nionej po daj¹ce nam gesty, którymi tak chêtnie szafuje ka¿da nikaj¹cy z tamtego czasu, mianowicie podtrzymania i brzegi Bazylice Mariackiej. Wskazuj¹c na wartoci, w³adza poszerzania mobilizacji spo³ecznej tak potrzebnej wó- których nonikiem jest Lud Kaszubski, na wartoci, Ale powróæmy do naszych Zjazdów wczas w tamtych latach Solidarnej walki z komuni- które jednocz¹ a przez to buduj¹. To w tym tkwi ta- Pierwszy Zjazd Kaszubów odby³ siê w 1999 roku w stycznym porz¹dkiem rzeczy tak wielce uwieraj¹cym jemnica kaszubskiej si³y, wzmacniaj¹cej ca³e Pomo- Chojnicach. W kolejnych latach Kaszubi spotykali siê zw³aszcza ekonomicznie Polaków, zamykaj¹c ich rze, które jak mówi Artur Jab³oñski - prezes Rady Na- na Helu, w Wejherowie, Kartuzach, S³upsku, Kocie- przed wolnoci¹ demokracj¹ i wolnym rozwojem czelnej ZKP: ... jest jedno i niech tak zawsze bêdzie. rzynie, £ebie, Gdyni, Brusach i Gdañsku (tegoroczny) ekonomicznym. St¹d na Zjedzie tym nie zabrak³o tak¿e przedstawi- a nastêpny ten przysz³oroczny, jak zapowiedzia³ Bur- Wymiar tamtej uroczystoci i jej znaczenie podnosi³ cieli innych czêci Pomorza w tym zw³aszcza Kocie- mistrz Ryszard Sylka odbêdzie siê w Bytowie. czas, w którym siê ona odbywa³a czas buntu wia...dlaczego...bowiem jak powiedzia³a Prof. Maria A wiêc z powy¿szej wyliczanki kaszubskich miast spo³ecznego, na który odpowiedzi¹ by³ wprowadzo- Paj¹kowska-Kensik Kociewianka - cz³onek ZKP od- w wierszyku Maryli Wolskiej wszystkie z nich (nawet ny przez komunistyczne w³adze PRL stan wojenny. dzia³u w Bydgoszczy, wyk³adowca Uniwersytetu Kazi- Wejherowo w poprzednim wieku i Bytów , w którym To, dlatego ta uroczystoæ ods³oniêcia pomnika z na- mierza Wielkiego w Bydgoszczy - ¿e ka¿dy, kto ceni bêdzie) by³y stolicami zjazdowymi Kaszub - st¹d w ko- kazu w³adz musia³a mieæ dwie czêci - wieck¹ tradycjê wraca do korzeni. Kociewie to te¿ grunt po- lejnej edycji czas na inne orodki. (wewn¹trz numeru przypominamy relacje z tej czêci morski. Na Pomorzu najciekawsz¹ grup¹ s¹ Kaszubi. Nie ukrywam, ¿e marzy mi siê by w 2010 lub 2011 uroczystoci, któr¹ opublikowa³ w ówczesnych I ka¿dy, kto interesuje siê tym regionem powinien to roku Zjazd zagoci³ w CZERSKU...!!! Ju¿ dzisiaj nama- s³upskich Zbli¿eniach Jerzy D¹browa.) i wiêto prze¿ywaæ wiam gospodarzy i samorz¹d miasta oraz oddzia³ kocieln¹. Wród ponad 3 tysiêcznego t³umu dostrzec mo¿na Czerski ZK-P i Orodek Kultury do podjêcia starañ i Buduj¹c ten pomnik Kaszubi umownie pokazali, by³o przedstawicieli oddzia³ów dzia³aj¹cych w .Regio- przygotowañ organizacyjnych w tym zakresie. ¿e mo¿na wyjæ po za .granice systemu i narzucone nie, który jako Fundacja i magazyn regionalny, obej- * im ramy. Wznosz¹c ten znak nawo³ywali do ruszenia mujemy swym zainteresowaniem i zasiêgiem. By³o pod dzisiejszy Wiedeñ, aby pokonaæ i zerwaæ pêta ich kilka od najsilniejszych w Miastku, Bytowie i lipca 2008 r. w Szymbarku gm. Stê¿yca doko- systemu... S³upsku, przez Lipnice, Konarzyny, Chojnice Bru- 21nano tu uroczystej inauguracji systemowej wy- Tematowi Kaszubi pod Wiedniem.