THE DIMENSIONS of ALEXANDER S. PUSHKIN's WORK DIMENSIONALITETI I VEPRËS SË A.S. PUSHKINIT Tirana, 06 June, 2019 Tiranë
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
STATE UNIVERSITY OF TIRANA FACULTY OF FOREIGN LANGUAGES DEPARTAMENT OF SLAVIC AND BALKAN LANGUAGES UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËVE SLLAVE E BALLKANIKE INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE KONFERENCË SHKENCORE NDËRKOMBËTARE THE 220TH ANNIVERSARY OF THE GREAT RUSSIAN POET ALEXANDER S. PUSHKIN (June 6, 1799) 220-VJETORI I LINDJES SË POETIT TË MADH RUS A. S. PUSHKIN (6 Qershor, 1799) THE DIMENSIONS OF ALEXANDER S. PUSHKIN’S WORK DIMENSIONALITETI I VEPRËS SË A.S. PUSHKINIT Tirana, 06 June, 2019 Tiranë, 06 qershor, 2019 Proceedings / Aktet Tiranë, 2019 STATE UNIVERSITY OF TIRANA FACULTY OF FOREIGN LANGUAGE DEPARTAMENT OF SLAVIC AND BALKAN LANGUAGES UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËVE SLLAVE E BALLKANIKE INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE KONFERENCË SHKENCORE NDËRKOMBËTARE THE 220TH ANNIVERSARY OF THE GREAT RUSSIAN POET ALEXANDER S. PUSHKIN (June 6, 1799) 220-VJETORI I LINDJES SË POETIT TË MADH RUS A.S. PUSHKIN (6 Qershor, 1799) THE DIMENSIONS OF ALEXANDER S. PUSHKIN’S WORK DIMENSIONALITETI I VEPRËS SË A. S. PUSHKINIT Tirana, 06 June, 2019 Tiranë, 06 qershor, 2019 Proceedings / Aktet Tiranë, 2019 1 Scientific Board / Bordi Shkencor Prof. dr. Artur Sula Asist. prof. Alban Foçi Prof. dr. Emil Lafe Doc. Jorgji Doksani "Mjeshtër i madh" Assoc. prof. dr. Korab Hoxha Assoc. prof. dr. Adriatik Derjaj Assoc. prof. dr. Eda Shehu Organizing Board / Bordi organizativ Prof. dr. Artur Sula Asist. prof. Alban Foçi Assoc. prof. dr. Adriatik Derjaj Assoc. prof. dr. Korab Hoxha Assoc. Prof. asoc. dr. Eda Shehu Proceedings / Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Gjuhëve të Huaja,Tiranë: Jupiter Group 2019 Faqosja: Prof. as. dr. Eda Shehu ISBN: 978-9928-4525-6-6 Tiranë, 2019 2 THE DIMENSIONS OF ALEXANDER S. PUSHKIN’S WORK Tabela e lëndës / Contents Parathënie ........................................................................................... 5 Jorgji DOKSANI "Mjeshtër i madh" Pushkini shqip ............................................................................................................. 7 Shpëtim ÇUÇKA A. S. Pushkini në kohën tonë ............................................................................................................. 28 Korab HOXHA Vështrim krahasues mbi përkthimin e poezisë së A. S. Pushkinit në gjuhën shqipe ............................................................................................................ 42 Olga SINIOVA Aксиология мысли в поэтическом творчестве A. C. Пушкина. ............................................................................................................. 50 Jonela SPAHO “Eugjen Onjegini” si tipizim i “njeriut të tepërt” në letërsinë ruse të shek. XIX .............................................................................................................. 68 Adriatik DERJAJ Pushkini: poeti i realitetit .............................................................................................................. 79 Eda SHEHU A. S. Pushkini dhe I. Kadareja përballë dy regjimeve dhe sudimtarëve autokratë të epokave të tyre ............................................................................................................. 82 3 THE DIMENSIONS OF ALEXANDER S. PUSHKIN’S WORK Anila MULLAHI Ardhja e Pushkinit në gjuhën shqipe nëpërmjet përkthimeve dhe kritikës letrare ........................................................................................................... 95 Neli NAÇO Veçanti të rrëfimit në rrëfimin “Dama Maç” ........................................................................................................... 107 Elvis BRAMO Tregues stilistikë në përkthimin e poemës ‘Përralla e peshkatarit dhe e peshkut’”(сказка о рыбаке и рыбке, 1833) ........................................................................................................... 117 Elona ÇEÇE Këndvështrim krahasues i veçorive sintaksore të vargut në përkthimin e Lasgush Poradecit, "Letër e Tatjanës drejtuar Onjeginit" dhe "Письмо Татьяны к Oнегину", në romanin në vargje "Еugjen Оnjegin" nga Аleksandër S. Pushkin ........................................................................................................... 125 Hajdi XHIXHA Gjenialiteti poetik i A.S.Pushkin në tragjedinë “Boris Godunov” ............................................................................................................ 133 Elisa GJEPALI Transformimet përkthimore në tregimin e A. S. Pushkinit “Nëpunësi i stacionit të postës” ........................................................................................................... 142 4 THE DIMENSIONS OF ALEXANDER S. PUSHKIN’S WORK Parathënie Në kuadër të veprimtarive shkencore dhe jubilare kushtuar 220- vjetorit të poetit të madh rus A.S.Pushkinit, viti 2019, shpallur dhe nga UNESCO, si viti i A.S.Pushkinit, Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Departamenti i Gjuhëve Sllavo dhe Ballkanike, Dega e Gjuhës Ruse organizoi një konferencë shkencore ndërkombëtare kushtuar këtij poeti dhe kolosi të madh rus, që u mbajt në FGJH në datat 06-07 qershor, 2019. Në këtë konferencë u synua që, duke bërë të njohura dhe duke u mbështetur në burime të reja arkivistike: shqiptare, ruse, ballkanike, u ripërcaktua në mënyrë shkencore roli dhe kontributet e A.S.Pushkinit, si atdhetar; si veprimtar i jetës politiko-shoqërore; si një prej shtetarëve që mori përgjegjësi në dekadat e vështira të shtetit rus dhe që hodhi kushtrimin e tij për liri në kohët më të vështirat në historinë e Rusisë; si poet, prozator, publicist. Gjithashtu u trajtua, përhapja e jehonës së veprave të tij dhe ndikimi i saj në letërsinë botërore. Qëllim parësor i kësaj veprimtarie shkencore ishte që të bëhej e njohur trashëgimia dhe dimensionaliteti i veprave të A.S.Pushkinit në letërsinë ruse, ndikimet e veprave të tij në letërsinë shqiptare, vështrime historike, letrare, gjuhësore, stilistiko-gjuhësore i veprave të tij, si gjeniu i letrave, një personalitet tashmë i njohur, i indentifikuara jo vetëm në historinë dhe letërsinë ruse, por dhe në letërsinë mbarë botërore; u paraqit gjendja e njohjes së deritashme e gjithë kësaj trashëgimie letrare dhe e përkthimeve të veprave të tij në gjuhën shqipe dhe në të gjitha gjuhët e ballkanit. U sollën vështrime panoramike të përkthimeve të veprave të Pushkinit në gjuhën shqipe dhe në ato të gjuhëve sllave e ballkanike, gjithashtu dhe vështrime paralele të figurave artistike e historike në veprat e A.S.Pushkinit. Mund të theksojmë se kjo konferencë solli qasje moderne metodologjike me përfundime edhe rezultate të reja shkencore, si një kontribut i çmueshëm për avancimin e mëtejshëm të studimeve shqiptare në fushën e shkencës dhe letërsisë. 5 THE DIMENSIONS OF ALEXANDER S. PUSHKIN’S WORK Preface In honor of the 220th anniversary of the great Russian poet A.S. Pushkin, also declared by UNESCO as the year of A.S.Pushkin, framework of scientific and celebratory activties have been dedicated by the University of Tirana. The Faculty of Foreign Languages, Department of Slavic and Balkan Languages and The Russian Language Branch organized an international scientific conference dedicated to this great Russian poet and colossus, held at FGJH, on June 06-07, 2019. The conference aimed at making known and relying on new archival footage: Albanian, Russian, Balkan, scientifically redefined A.S.Pushkin's role and contributions as a patriot; as an activist of political and social life; as one of the statesmen who took responsibility in the difficult decades of the Russian state and who threw his cry for freedom in the most difficult times in Russian history; as a poet, author and publicist. It also addressed the spread of the echoes of his works and its impact on world literature. The primary purpose of this scholarly activity was to make known the heritage and dimensionality of A.S.Pushkin's works in Russian literature, the impact of his works on Albanian literature, historical, literary, linguistic, stylistic- linguistic insights of his works, such as a genius of writing and a well- known personality identified not only in Russian history and literature but also in worldwide literature. It presents the state of knowledge of all this literary heritage and the translations of his works into Albanian and all Balkan languages. Broad perspectives about the translations of Pushkin's work into Albanian and those of the Slavic and Balkan languages were brought, as well as parallel views of artistic and historical figures in the works of A.S. Pushkin.We can emphasize that this conference brought modern methodological approaches with conclusions and new scientific results, as a valuable contribution to the further advancement of Albanian studies in the field of science and literature. 6 INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE JORGJI DOKSANI Doc. Jorgji Doksani "Mjeshtër i madh" ALEKSANDËR S. PUSHKINI SHQIP ALEXANDER S. PUSHKIN IN ALBANIAN Përmbledhje: Pushkini njihet jo vetëm si gjeniu i letrave ruse, por dhe një poet me famë botërore, duke zënë vend nderi ndërmjet gjithë shkrimtarëve të mëdhenj botëror, si: (rus) Tolsoi, Dostojevski dhe nga vende të tjera të botës si Hygoi, Dikens, Balzak etj. Për këtë arsye, ashtu si kremtohet çdo jubile i tyre, ashtu kremtohet me vendim të Uneskos dhe 220 vjetori i lindjes së A.S.Pushkinit. Në këtë kumtesë trajtohet jeta dhe vepra e tij, jo vetëm për të kaluar dhe të tanishmen, por dhe për të ardhmen në Rusi dhe në mbarë botën. Gjithashtu del në pah cilësia e përçimit të madhështisë së veprës poetike të Pushkinit, por që e dëshmon më së