Idee 208 – 1: Onderwijs
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Tijdschrift voor het sociaal-liberalisme N0 208 april 2020 ‘ Onze scholen zijn nationale schatten. Koester ze!’ Interview Paul A. Kirschner Onderwijs als grote ongelijkmaker Een andere kijk op de economische meerwaarde van onderwijs woord vooraf samenleving hoeft te zijn, maar dat onder- wijs ook ruimte krijgt om ‘scholè’ te zijn, APPÈL de oefenruimte, de tijd die we vrijmaken PODCAST om met rust en zonder voortdurende druk de wereld en onszelf te ontmoeten en ver- Mr. Hans van Mierlo Stichting kennen. Paul Kirschner is niet gerust over de vele vernieuwingsplannen binnen het ‘D66 wil het beste onderwijs onderwijs die volgens hem lang niet altijd De Mr. Hans van Mierlo Stichting heeft haar voor iedereen. Dat betekent gelijke op empirie gebaseerd zijn. ‘Onze leerlingen eigen podcast, Appèl. Daarin gaan wij opzoek en de beste kansen. Voor iedereen.’ zijn onze toekomst. Onze scholen zijn naar verdieping bij actuele politieke onderwer- Dit citaat staat prominent op de website nationale schatten. Koester ze! Ga er zorg- pen, altijd geïnspireerd door het sociaal-liberale van de partij. D66 ziet zich graag als dé vuldig mee om. Ze bepalen wat voor land gedachtegoed. onderwijspartij. De waarde van onderwijs wij zijn.’ wordt ook benadrukt in de meest recente AFLEVERING 12 publicaties van de Mr. Hans van Mierlo- In deze idee onderscheiden wij vier stichting (over burgerschap, kansen- antwoordrichtingen binnen het geïnsti- De kosten van de zorg gelijkheid, meritocratie en robotisering). tutionaliseerd onderwijs (in willekeurige Zijn zorgkosten af te wegen in geld of moeten De oplossing voor veel van onze maat- volgorde): maatschappelijke kansen; we meer kijken naar onze welvaart? schappelijke problemen lijkt te vinden burgerlijke vorming; individuele ontwik- Met Michiel Verkoulen en Bram Wouterse. in beter onderwijs. Opvallend genoeg is keling en economische noodzaak. er de afgelopen jaren vanuit de VMS niet Binnen deze richtingen zoeken wij naar AFLEVERING 13 gepubliceerd over de positie en betekenis antwoorden op bovengenoemde vragen. van onderwijs zelf. Met deze idee komt De erfenis van D66 daar eindelijk verandering in! In deze idee Tenslotte is idee het platform om het In 2016 bestond D66 50 jaar, in deze podcast staan nadrukkelijk geen snelle recepten debat binnen D66 aan te jagen, met het geeft Daniël Boomsma een overzicht van voor beter onderwijs, en ook geen kritiek doel om het sociaal-liberale gedachtegoed de partijgeschiedenis, van Hans van Mierlo op huidige beleidsmaatregelen. Wij willen te versterken en verdiepen. In dat kader tot Rob Jetten. stil staan bij fundamentele vragen, zoals: verschenen de afgelopen tijd waardevol- wat verstaan wij onder onderwijs, welke le bijdragen van Coen Brummer, en van AFLEVERING 14 rol speelt het in onze samenleving en Marty Smits, Joris Backer en Joost Snel- welke functie zou het idealiter hebben? ler. In deze idee staan drie bijdragen die Toegang tot het recht daarop reageren: van Mark van Ostaijen, Iedere burger wordt geacht de wet te kennen, Daarom zijn wij er trots op dat een groot Nadia Arsieni, Coen Brummer en Daniël maar zijn we ook echt betrokken bij de wet? aantal academici en denkers bereid is Boomsma. Het is goed dat er ruimte is Met Marijke Malsch, Mies Westerveld en Bernard de Leest. gevonden een bijdrage te leveren aan voor het debat over wezenlijke vraagstuk- deze idee, waaronder Gert Biesta en Paul ken binnen het sociaal-liberalisme, een Kirschner. Gert Biesta waarschuwt ervoor politieke beweging die immers blijvend Beluister de podcast van de Van Mierlo Stichting dat het onderwijs niet louter een perfect in beweging is. Voelt u zich geroepen om vanmierlostichting.d66.nl/podcast functionerende ‘klusjesman’ voor de hierop te reageren? De redactie ontvangt … en via onder andere iTunes, Spotify & Transistor.fm graag uw bijdragen. Om met Gert Biesta te spreken: er is binnen deze idee ruimte voor scholè, een oefenruimte om de randen en kern van ons denken te verkennen. Dat kan alleen met goede scribenten. Ik wens u met deze idee een onderhoudend onderricht! Joost Röselaers hoofdredacteur idee [email protected] idee april 2020 Waarom onderwijs? Buiten het thema thema 06 ‘Onze scholen zijn nationale schatten. 94 De versimpeling van de valkuil Koester ze!’ door Mark van Ostaijen interview Paul Kirschner door Duane van Diest 100 Nieuwe sociale vraagstukken 12 Wat voor samenleving vragen juist om radicaal sociaal-liberalisme heeft de school nodig? door Coen Brummer & Daniël Boomsma door Gert Biesta 104 Een beter klimaat begint niet bij jezelf Maatschappelijke kansen Sociaal-liberaal debat Jaap Tielbeke & Maarten Meester 19 Onderwijs als grote ongelijkmaker 106 De micromodernistische veren door Louise Elffers van de publieke gedragsveranderaar door Joram Feitsma 26 Onderwijs als maatschappelijk ideaal door Henk Pijlman 111 Echt vrije individuen In reactie op ‘Wat is sociaal-liberalisme?’ Nadia Arsieni 32 Zie de basisschool als een mini-gemeenschap 114 De legitimiteit van paternalisme door Frank van Mil bij voltooid leven door Remy Schuurmans 44 37 Een gelijk speelveld Maatschappelijk voor alle schoolkinderen 120 De strijd om een nieuwe relevant door Martje van der Brug politiek-economische richting Boekrecensie Laura de Vries onderwijs 40 Gelijke kansen voor leerlingen door Liesbeth Noordegraaf – de terugkeer van de middenschool? 123 ‘Neem grote beslissingen op grond & Julien Kloeg door Roel Schoonveld van wetenschappelijke kennis!’ Sociaal-liberaal buiten de politiek Herman Philipse Burgerlijke vorming 132 Put your money where your mouth is! 44 Maatschappelijk relevant onderwijs Column Jasper Zuule door Liesbeth Noordegraaf & Julien Kloeg 49 Unieke, algemeen toegankelijke scholen foto: Herman Wouters Herman foto: in een monistisch onderwijsstelsel door Siebren Miedema 54 Uitsluitend Europa door Gosse Vuijk 58 #FridaysForFuture 06 40 – Wat is de toekomst van onze universiteit? Paul Gelijke door Olga Wessels Kirschner kansen voor Individuele ontwikkeling ‘Onze scholen leerlingen zijn nationale De terugkeer 62 Onderwijs dat vrij maakt door Hartger Wassink schatten. van de Koester ze!’ middenschool? 67 Docenten moeten uitdagen en inspireren door Frank Assies interview door Roel Schoonveld 123 72 Investeer in volwassenonderwijs! Herman Philipse door Peter van der Voort ‘Neem grote beslissingen 75 Welkom in de wereld op grond van wetenschap- door Wilma Kempinga & Tjeerd Wessel pelijke kennis!’ Economische ontwikkeling Sociaal-liberaal buiten de politiek interview door Piet van Mourik 72 94 81 Waartoe is de hogeschool op aarde? Investeer De versimpeling door Jelle van Baardewijk in volwassen- van de valkuil 86 Een andere kijk op de economische onderwijs! Doordenken meerwaarde van onderwijs door Gertrud van Erp Individuele over het sociaal- ontwikkeling liberalisme 89 Aan de slag met een leven lang ontwikkelen! door Peter van der Voort door Mark van Ostaijen door Ria van ’t Klooster idee april 2020 Waarom onderwijs? 06 Interview met Paul Kirschner · ‘Onze scholen zijn nationale schatten. Koester ze!’ 07 Emeritus professor Paul A. Kirschner schuwt het publieke debat niet. Als myth buster en grumpy old man van de onderwijsexperts – zo zegt hij zelf spottend – strijdt hij tegen wat hij onzinnige ver- nieuwingen vindt, onjuiste aannamen en niet onderbouwde stellingen. Er zijn geen ‘onderwijs- mythes’ of ‘pedagogische onzinhypes’ die Kirsch- ner niet op hun pad vinden. Idee interviewt Kir- schner telefonisch, over de ideale klas – waarin de leraar het sprankelende middelpunt moet zijn –, de creativiteit van Picasso en Dali, de evolutie van onze hersenen en het zijn van een goede burger. De grumpy old man mag dan soms mopperen, maar uit iedere zin blijkt nog veel nadrukkelijker zijn liefde voor goed onderwijs en de leerlingen. Interview door Duane van Diest interview Paul A. Kirschner ‘ Onze scholen zijn nationale schatten. Koester ze!’ Hoe ziet uw ideale klas er uit? ‘Alles in de klas begint en eindigt met de docent. Deze docent moet diep conceptuele kennis en uitgebreide vaardigheden in haar of zijn vakgebied hebben. Dit gaat hand in hand met kennis van de didactiek (het lesgeven) en van hoe mensen leren (de psychologie van het leren), de docent moet weten hoe kennis en vaardig- heden worden overgedragen. Als zo’n docent aanwezig is, is de rest van veel minder belang. Nieuwe scholen, oude scholen, klassieke leeromge- vingen, digitale leeromgevingen … het valt of staat met de docent en de inhoud. Ik vergelijk het vaak met een topchef. Die heeft diepe kennis van de producten, van de hardware aan materialen en van de kooktechnieken en de manier waarop ingrediënten samenwerken of niet. Iemand die een snackbar runt, weet dat niet.’ idee april 2020 Waarom onderwijs? 08 Interview met Paul Kirschner · ‘Onze scholen zijn nationale schatten. Koester ze!’ 09 ‘Het medium is niet doorslaggevend. We zien dat Nederland dertig jaar lang onderwijsvernieuwingen heeft doorgevoerd, maar we verslech- teren op de internationale PISA-lijst qua leesvaardigheid en rekenen. ‘ Nieuwe scho- We lezen nu gemiddeld slechter dan andere rijke landen. Twintig jaar len, oude geleden hebben we gezegd dat minstens de helft van Nederland hoog- scholen, klas- opgeleid moest worden. Maar we hebben de bevolking niet meer kennis sieke leerom- en vaardigheden geleerd, we hebben de lat van het hoger onderwijs lager gelegd!’ gevingen, digitale leer- U hamert op een vast, noodzakelijk corpus aan kennis. Betekent dit dat omgevingen we altijd moeten starten bij de basis van lezen, schrijven en rekenen? … het valt ‘Ja! Zonder fundering